id,id_source,lang_from,lang_to,text_from,text_to,source,ack 61605,1,spanish,nahuatl,Mis abuelos eran una pareja muy cariñosa.,Nohueyyitatahhua nelpano moihneliyaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61606,2,spanish,nahuatl,Nuestra casa en Concord tiene 30000 acres y un montón de animales.,tochan Concord quipiya miyac tlalli nohiya miyac tlapiyalli.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61607,3,spanish,nahuatl,y todavía me asustó,noha nechmahmatqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61608,4,spanish,nahuatl,El tiroteo fue cerca de mi casa y me da miedo salir.,oncaya tiroteo nechca nochan ihuan aman nimahmahui niquisas.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61609,5,spanish,nahuatl,No sé por qué sucedió eso.,Axnimati quenque panoc ino.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61610,6,spanish,nahuatl,Nunca nos dijeron a dónde iban.,Axquema techtlelihque canque yahuiyaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61611,7,spanish,nahuatl,No me importa cuál es tu método.,amo nocuenta catza tihchihchihuas.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61612,8,spanish,nahuatl,Les dije que no sabía lo que estaba haciendo.,Nintlelihqui que axnimatiyaya tlen nichihuayaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61613,9,spanish,nahuatl,Preguntó si estábamos terminando el documental.,Tlahtlanqui intla tlamiya nompa documental,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61614,10,spanish,nahuatl,Mmm tengo un niño una niña que tiene dieciocho meses.,nopilconetzitzin quipiyan matlahcchicome metztli.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61615,11,spanish,nahuatl,"Dijo que le caían lágrimas de los ojos, y después dijo que Joe fue hasta el porche.","Tlehtohqui huetziyaya miac ixayoli pan iiztiyol, teipa quiihtohqui queh ne Joce yahqui hasta ne porche.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61616,12,spanish,nahuatl,Inventaron un regulador que funcionaba en el espacio.,quichihqueh ce regulador motequihuiya nepa ilhuicac.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61617,13,spanish,nahuatl,Yo fui un amigo muy cercano de la Sra. Faulk.,na ihuanpox toahui faulk.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61618,14,spanish,nahuatl,Necesitas pasar por todo el asunto.,monequi tipanos nopa.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61619,15,spanish,nahuatl,La madre toma drogas,ininnanahuan mocochpahtiyan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61620,16,spanish,nahuatl,"sí, exactamente, me refiero a que, para cuando hayas terminado de equiparte, con todo el trabajo que eso conlleva... podrías ir a un Club Med de vacaciones todo incluido.","quena, nopa niquihtosnequi tlen, queman titlamis timonemilis ica nochi tequitl tle monequi, ama quena tiyas ce Clum Med tihpaxalos ihuan amo tleno motomin tihcahuilos ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61621,17,spanish,nahuatl,Actualmente tengo un hermano que reside en Alemania.,aman noicni chanti Alemania.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61622,18,spanish,nahuatl,No sabía lo que le pasaría a ella.,amo nihmatoya tlen quipantisquiya.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61623,19,spanish,nahuatl,"Me dijeron que, esto... que un tipo me llamaría al final para vernos.","Nechtlelihque, ni…. Ce macehual nechcamohuizquia huan timopantizquia",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61624,20,spanish,nahuatl,"En cualquier caso, nos desplegamos, y puedo decir ahora que por este motivo nos desplegaron a Kadina, en Okinawa, y esto fue en 1968.","canpahuelis, timoxehxelocen, ihuan aman ipanpa quihuicac cadina, nepa Oquinahua, ni queman 1968.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61625,21,spanish,nahuatl,No me gusta la energía negativa que produce este lugar.,amo cualli nimomati nican.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61626,22,spanish,nahuatl,No me pongo ropa de vestir a menudo.,amo ahachica nihtequihuiya noyoyon.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61627,23,spanish,nahuatl,Él le dijo todo lo que necesitaba saber,Ya quiiluihqui nochi tlen quinequiyaya quimatiz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61628,24,spanish,nahuatl,"Y um, es distinto, como que en cada cliente, están todos sus documentos.","mmm, nochi catli tlahcohuan, eltoc nochi iamah",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61629,25,spanish,nahuatl,Ella estaba interesada en las cooperativas de crédito.,quimatisnehqui ipan coperativas tlen tomin.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61630,26,spanish,nahuatl,"Hay algunas proyecciones del flujo de caja y, uh, eh, es para tal y cual Cutty, el nombre del cliente.","Onca ce ome proyecciones tlen fluyo caja huan, mmm, mmm, ya ino nelia, ino ino Cutty, tlen itoca ne tlacohquetl",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61631,27,spanish,nahuatl,El incremento del tráfico de aviones es problemático.,Cuezoliztli pampa onca miac avionez patlantinemi ica zan cehco,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61632,28,spanish,nahuatl,Fannie Flono pudo hablarnos hoy a pesar de su apretada agenda.,Fannie Florno quena huelqui textlatempohuilihqui ama mazqui quipiyaya miac tequitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61633,29,spanish,nahuatl,"Todo está conectado y dios, ni sé por cuánto tiempo.","nochi quisalohtoc, toteco amo nihmati quesqui cahuitl.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61634,30,spanish,nahuatl,No me dijeron nada sobre el protocolo de seguridad.,Axtleno nechtlelihqueh tlen queniuhqui tichihuaz tlen protocolo de ceguridad,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61635,31,spanish,nahuatl,Una cosa que ella realmente tenía como una gran defensa.,Ce tlamantli queh ya cihuatl quipiyaya tlen quimanahuiya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61636,32,spanish,nahuatl,La bomba no tuvo ninguna posibilidad de explotar.,Bompa axhuel topontitozquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61637,33,spanish,nahuatl,¡Yo estaba tan feliz y relajado!,nitztoya tlahuel tlatepac.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61638,34,spanish,nahuatl,"Y luego dijo su mamá, su mamá se inclinó hacia adelante y observo y dijo: Anda como él.","inana quiilhuih, inana mohuilpachoh tlachilih huan quihtoh: ma tiya ihuaya.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61639,35,spanish,nahuatl,El entrenamiento para usar un traje a presión requiere tiempo.,Nompa tlamaxtiliztli tlen queniuhqui tictequihuiz nompa tlaquemitl de presión monequi miac cahuitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61640,36,spanish,nahuatl,Está llamando desde larga distancia.,huehcanohnotza.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61641,37,spanish,nahuatl,"Yo estaba como, OK, bueno, eso está bien, ya sabes, así.","na nimomatqui cualli, cualtitoc, cuallica, ta tihmati, nimomatqui quianpa.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61642,38,spanish,nahuatl,eso es como cuentas de ahorro con contribución,"nopa quen ""cuenta tlen ahoro ica contrubucion""",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61643,39,spanish,nahuatl,Él rompió todas las reglas.,amo quitlapanitac totlanahuatil.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61644,40,spanish,nahuatl,La gente no tiene que preocuparse por la cantidad de basura en la medida que ésta se deseche adecuadamente.,macehualen amo monequi motequipachocen ica quesqui tlasolli mochihua tla nia cualli momahcahua ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61645,41,spanish,nahuatl,Estaba tan molesto que empecé a hablar con él de nuevo.,Nelpano nicualantoya queh naha nicamohuihqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61646,42,spanish,nahuatl,La chica de la que necesito ayuda vive muy lejos.,Ixpocatl tlen nicnequi ma nechpalehui iztoc nelpano huecca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61647,43,spanish,nahuatl,"El presidente Kennedy dice a los pilotos, dice, 'Caballeros, hacen buenas fotos'.","Precidente quennedy quinihliuhqui pilotos, quinihliuhqui: "" Macehualme, cualli inquichihua ixcopincayotl""",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61648,44,spanish,nahuatl,Ella dijo que su madre también camina de puntillas.,quiiilhuih tlen inana nohquiya nehnemi ica ixocpil,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61649,45,spanish,nahuatl,Tenía la impresión de que era el único con ese número en el campo AFFC Air Force Career.,Nimotleliaya queh nazantzi nipiyaya ino notlapohualiz ne AFFC Air Force Career,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61650,46,spanish,nahuatl,No me gustó ser el único en ejecutar los reguladores para las pruebas.,Axnechpahtiqui nimotequipanoltiz nocelti ica ne camaras tlen altitud pilcintzitzi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61651,47,spanish,nahuatl,El diseño era horrible,itlaixcopinca neliya fierotic.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61652,48,spanish,nahuatl,"Y lo sabes, al final, lo sabes. Sabes que le preguntaron a la gente, a unos y a otros, y nadie sabía donde estaban y, eventualmente, lo sabes, simplemente se reconciliaron con el hecho de que no volverían a ver a Joe.","tihmati, teipan tihmati, tihmati teln tetlahtlanilih cequin ihuan cequinoc, ihuan quiani ayamo c imatiyayan canque itztoyan, ihuan aman quimatin, san mocentilihqueh ica condicin amo quiitacen joe.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61653,49,spanish,nahuatl,Estaba demasiado ansioso por ser feliz porque ella estaba allí.,nimahmahuihtoc ica niyolpaquis panpa ya itztoya nepa.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61654,50,spanish,nahuatl,"Es difícil cargar el papel, el vidrio y las latas tras separarlas en su propio contenedor.","neliya ohui nihmama amatl, tescatl ihuan tepostatas queman nihxehxelohua ipan contenedores",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61655,51,spanish,nahuatl,"Él vino, abrió la puerta y recuerdo mirar atrás y ver la expresión de su rostro, y pude ver que estaba decepcionado.","Huallahqui, caltlapohqui huan niquelnamiqui ontlaittac iica huan ixayactipa moyolcuezohua.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61656,52,spanish,nahuatl,Ella dijo que sabía más sobre la vida.,Ya cihuatl quimatiyaya nelpano tlen nemiliztli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61657,53,spanish,nahuatl,Pagar un diez por ciento de impuestos es demasiado.,ma motlaxtlahui 10 por ciento neliya patiyo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61658,54,spanish,nahuatl,Hablé con Ramona otra vez.,Zampano nicamatic ihuaya Ramona,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61659,55,spanish,nahuatl,"Se vive y se aprende, ya sabes, cuando pruebas, eh, avión.","Tinemiz huan tiyecoz, timahtohca, quema tihuelliz, eh,avión",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61660,56,spanish,nahuatl,Yo seguía asustado.,noha nimahmatoya.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61661,57,spanish,nahuatl,"Este es el sargento jefe maestro Clem Francis, jubilado de las fuerzas aéreas estadounidenses.","Ya ni Sargento huan tlayacanquetl Tlamachtihquel Clem Francis, ayoc tequitic tlen Fuerzas aeras estadounidenses",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61662,58,spanish,nahuatl,Era difícil ser negro en ese entonces.,Nelia nelohui eltoya tieliz macehual yayahuic huacca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61663,59,spanish,nahuatl,"Bueno, en cualquier caso, acabó entrando allí y estaba como ¿cómo van las cosas?.","Cualtitoc, nochipa, nipano cualli huan iztoya quema ¿queniuhqui intlachihtoqueh?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61664,60,spanish,nahuatl,Estoy intentando aferrarme a ello.,tlahuel niquitzquiya amo nihmahcahuasnequi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61665,61,spanish,nahuatl,Y había echado a cinco destacamentos de U2.,Quimacahtoya macuili descatamentos tlen U2,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61666,62,spanish,nahuatl,"Has dicho que tienes hijos, ¿qué edades tienen?",tiquihtoh tihpiya conetl ¿quesqui xihuitl anquipiyan moconehuan?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61667,63,spanish,nahuatl,"Hubo un tiroteo cerca de mi casa, realmente no es bueno en esta área.",oncahya tiroteo nechca nochan ihuan amo cualli tlen eltoya nican,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61668,64,spanish,nahuatl,La gente nunca parece sentarse y hablar sobre sus problemas y preocupaciones.,tlacamen neci amo queman mocehuin ihuan mohuehchihuan tlen inincuesol.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61669,65,spanish,nahuatl,La gente necesita considerar tanto el volumen como el peso de la basura que están produciendo.,macehualmen monequi moilhuicen ipna quesqui quipiya ihuan quesqui nopa tlen tlasolli tlen quichihuan ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61670,66,spanish,nahuatl,"Incluso si la aeronave estaba en llamas, ¿por qué se quemaría y se derretiría si tiene un componente de plomo para que la radiación se filtre?",Intla nompa Aeronave lementozquia ¿quenque tlatlazquia huan patizquia intla quipiya plomo huan nompa riadiación axpanozquia?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61671,67,spanish,nahuatl,Está bien si cometimos algunos errores.,Cualtitoc intla timocuapoloa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61672,68,spanish,nahuatl,"De hecho, solo unas pocas personas hablarán de sus problemas actuales.",san pilquentzin tlacamen tlahtohuan tlen inincuesol.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61673,69,spanish,nahuatl,Toda la fiesta estaba seca y no se sirvió alcohol.,Ne ilhuitl axtemacaqueh alcohol,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61674,70,spanish,nahuatl,Mi jefe era suave y consecuente.,noteco cualtlacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61675,71,spanish,nahuatl,Cogí su teléfono prestado para hacer la llamada.,Niquizqui ino telefono tlen nechtlanehtihque ica ninohnotzaz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61676,72,spanish,nahuatl,Todavía estoy trabajando para este día.,Naha nitequiti tlen ni tonali,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61677,73,spanish,nahuatl,Ella no nació hasta 1943.,Ya acic neyoc 1943,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61678,74,spanish,nahuatl,Les dije que era de mi hermana.,nianmechilhuih ya nocihuaicni.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61679,75,spanish,nahuatl,Las costuras se hicieron con prisas y se ven muy descuidadas.,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61680,76,spanish,nahuatl,Todos sabían exactamente a dónde iban.,Nochi quimatiyaya canque yahuiyayah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61681,77,spanish,nahuatl,Él dijo que habían subido al norte.,Ya quiihtohqui tlehcotoc norte,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61682,78,spanish,nahuatl,y guardamos nuestras latas en una cosa y los vasos en otra y el papel en otra y una vez está lleno lo cargamos al coche y llevarlo es un peñazo,ticahocuin tolatas ipan ce coxtal ihuan vasos ipan ceyoc queman temitoc tihtlalin ipan toteposcalmimilol ihua tihhuicacen tepexio,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61683,79,spanish,nahuatl,¿Cómo va tu día?,yahui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61684,80,spanish,nahuatl,Tengo muchos niños,nihpiya miyac conetl.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61685,81,spanish,nahuatl,Kennedy habló con los pilotos.,quennedy quincamanalhuihqui pilotos,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61686,82,spanish,nahuatl,Las tabulaciones tienen una gran cantidad de datos.,tabulaciones quipiyan miyac tlahtolli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61687,83,spanish,nahuatl,"Lo siento, no sabía que esta era la primera vez que veía un perro.",techtlapohplhui amo nihmati tlence mochichi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61688,84,spanish,nahuatl,Dice que le gustaría obtenerlo hoy.,quilhuiya quipactisquiya quicelis aman.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61689,85,spanish,nahuatl,Nadie sabía a cuál casa iban.,Axaca quimatiyaya catliya calli yahuiyayah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61690,86,spanish,nahuatl,Solo vivimos allí dos semanas.,san tichantiqueh nepa caxtolltonalya.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61691,87,spanish,nahuatl,Creo que preferí perros al aire libre como el Cocker Spaniel que solía tener.,tlahuel nechpactiya chichimen catli quipantiya itztocen calixpanmitl quen ce coker Spaniel tlen nihpixtoya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61692,88,spanish,nahuatl,Les dije que sabía que había superado sus expectativas en un 40 %.,Nintlelihquie queh nimatiyaya quena ninelpanotoya tlen motleltoya ce 40%,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61693,89,spanish,nahuatl,"Su hermana pudo pasar por blanca, y de hecho pasó por blanca.","Ihuelti cuali panoc queh cihual chipahuac, quena panoc quema cihuatl chipahuac.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61694,90,spanish,nahuatl,La radiación también se puede contener durante un incendio.,Nompa radiación no cualli mocencahuiz quema onca ce tlimecatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61695,91,spanish,nahuatl,"Hum, no, para ser sincero, nunca leí ninguno de los libros que se suponía tenía que leer.","Hum, no, nelia, axquema nipohqui nompa amoxtli tlen monequiyaya nipohuaz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61696,92,spanish,nahuatl,Ella no pesaba mucho.,Ya axetic eltoya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61697,93,spanish,nahuatl,El tornillo afecta a la presión.,Ne tornillo axquipolehuia presión,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61698,94,spanish,nahuatl,"Quiero decir que no había ningún peligro de entrar con la bomba porque no explotaría, independientemente de lo duro que tocó el suelo.","Ninequi niihquitoz que axoncayaya tlen malhuilili ica ticalaquiz ica ino bomba pampa axtoponizquia, mazquia neltetic nompa tlalli",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61699,95,spanish,nahuatl,Estaba un poco asustado.,nimahmahqui pilquentzin.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61700,96,spanish,nahuatl,"Locust Hill oh claro, sí, genial","Locust Hill oh quena, miyac cualli.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61701,97,spanish,nahuatl,Preguntó cómo iban las cosas.,Tlahtlanqui queniuhqui tlachihtoqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61702,98,spanish,nahuatl,Algo fue derribado en Cuba.,Ce tlamantli quitepexihuihue ne Cuba,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61703,99,spanish,nahuatl,También miro lo que es asequible para ellos.,nohquiya nihmahuisohua quesqui quitlaxtlahuacen.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61704,100,spanish,nahuatl,"Tienen que atravesar una serie de cámaras de altitud, eh, paseos antes de que comiencen incluso a volar en U2 o a volar con trajes a presión.","Monequiyaya nipanoz ipan ce cere de camaras de altitud, ah, paceos axtihui que pehuazceh patlanizceh ipan U2 o hueliz patlanizceh ica yoyomitl de presión",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61705,101,spanish,nahuatl,Parece una experiencia horrible.,amo cualli moita .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61706,102,spanish,nahuatl,Será mejor que baje un poco el pequeño tornillo porque podrías lastimar los pulmones de una persona fácilmente.,Cualtitozquia ma nitemohuihtozquia ne pilciltzi tornillo pampa cualiz ticocozquia polmunes tlen ce macehualtzi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61707,103,spanish,nahuatl,"Eso es era lo más importante que queríamos salvar, ya que no había forma de lanzar una bomba hidrógena desde unos 30, un C124.","Ino quena monequiyaya timanahuizquia, pampa axhuelizquia timahcahuazquia ce bomba hirogena tlen 30, huan C124",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61708,104,spanish,nahuatl,Él es muy constante y tranquilo.,Ya nelia nelpano motequipanoltia nochipa huan yolcualiztoc,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61709,105,spanish,nahuatl,No se nos permitía cometer ningún error.,Axtechcahuilizceh ma yonquentzi timocuapoloca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61710,106,spanish,nahuatl,"Me gusta mucho todos los tipos de perros al aire libre, ya que todos son chicos buenos.",nechpactiya miyac nochin chichimen catli quipantiyan itztocen canpa xoxohuic panpa nochi cualli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61711,107,spanish,nahuatl,Esta no es la primera vez que maneja un animal domesticado.,moita ya huehca tipixqui cequin tlapiyalli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61712,108,spanish,nahuatl,"Todo lo que hicimos... nunca nos dijeron a dónde iban, ni siquiera cuando salían de la base para ir a algún sitio donde se quedaban algún tiempo.","Nochi tlen tichihqueh…. Axquema techtlelihqueh canque yahuiyaha, nouhquia quema quizayaya nepa bace huan yahuiyaya quema onmocahuayaya ce tlaloxtli",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61713,109,spanish,nahuatl,Los niños bebieron un poco de champán.,Coneme quiiqueh ce achi campán,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61714,110,spanish,nahuatl,Ningún humano merece ser rehabilitado.,amo aqui neliya monequi quicaltilonis,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61715,111,spanish,nahuatl,Necesitas una contrapresión a esa altitud.,Monequi ce contrapresión a esa altitud,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61716,112,spanish,nahuatl,Estar en el país hace que vivas con un miedo constante a cosas como esa.,tiitztoc nican totlal quichihua tlen ahachica timahmahuis.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61717,113,spanish,nahuatl,Entraríamos allí a las 8 p.m.,Ticalahtozquia tohhuantin nompone a 8 p. m .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61718,114,spanish,nahuatl,Ellos no tienen ningún archivo.,amo tleno quipiyan toamah.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61719,115,spanish,nahuatl,La Fuerza Aérea no tenía ningún plan.,Fuerza Aerea axquipiyaya yonce plan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61720,116,spanish,nahuatl,Ha sido una conversación agradable.,Yehyeztli timocamanalhuihqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61721,117,spanish,nahuatl,Me presenté esta mañana y él vino también.,Nitetlahpalohqui ama ihnaloc huan ya nouhquia huallahqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61722,118,spanish,nahuatl,Me dijo qué necesita con exactitud y que lo necesitaba para hoy.,nechihuih neliya monequi ihuan quinequi aman.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61723,119,spanish,nahuatl,"No estoy de acuerdo contigo, es muy constante.",amo nihmachiliya quen ta panpq nopa ahachica.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61724,120,spanish,nahuatl,Comí muy despacio para no enfermar.,"nitlacuahqui yohyolic, quiani amo nimococohuas",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61725,121,spanish,nahuatl,"Independientemente de cuánto lo intentáramos, no pudimos conseguir que Joe nos dejara en paz.","masqueh tihyeyecohqueh, Joe amo techcahuan. ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61726,122,spanish,nahuatl,Es pura tranquilidad y no causa problemas.,"neliya cuall, amo onca cuesolli.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61727,123,spanish,nahuatl,"bien, así que déjame asegurarme así que piensas que tal vez un período de espera de cinco días para pistolas o que esas cosas serían legítimas",cualli nhmatisnequi tla tihchiyacen macuiltonalli ica tepostlatopontli o nopa tlamantli ma mochihua xitlacuac.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61728,124,spanish,nahuatl,Washington ha perdido todos los partidos.,huashintong quipolohtoc nochi tlachtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61729,125,spanish,nahuatl,"Sí, gente que quizás no sea capaz de tomar las mejores decisiones.",itztoquen miyac macehualmen tle amo huelin quipehpenacen ce tlenihqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61730,126,spanish,nahuatl,No me interesa cómo lo termines.,Axnechcuezohua queniuhqui titlamiltiz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61731,127,spanish,nahuatl,Necesito un minuto aquí.,Techmaca ce tlaloxtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61732,128,spanish,nahuatl,Dijo que fueron hacia el norte.,Quihtohqui tlehcoqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61733,129,spanish,nahuatl,Nací en Fresno.,nitlacatqui Fresno altepetl.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61734,130,spanish,nahuatl,El tipo (hombre) nunca vino aquí.,Ne macehualtzi axquema huallahqui nica,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61735,131,spanish,nahuatl,Estoy listo para ir ahora mismo.,Nineliztohca nelia amantzi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61736,132,spanish,nahuatl,Ya se había ido y me dijo que no me preocupara.,yahqui ihuan nechilhuih amo nimotequipachos.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61737,133,spanish,nahuatl,Pregunté qué tan urgente era.,nitetlahtlanilih tla neliya monehqui.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61738,134,spanish,nahuatl,"Mmm, ¿ninguno? Dijiste que no recuerdas haber leído nada en particular, pero, cuando ya eras mayor en la escuela, ¿no había ningún libro que te gustara u odiaras?","Mmm, ¿yonce? Tiquihtohqui queh axtiquelnamiqui tipohtoya ce tlamantli, huan, quema ya tihueyihtoya ne tlamachtiloyan, ¿Axoncayaya once amoxtli tin mitzpahtiyaya huan ce amoxtli tlen axmitzpahtiyaya?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61739,135,spanish,nahuatl,"Viene rápido, pero sé de donde viene.","icihui huala, quena nihmati canpa hualla.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61740,136,spanish,nahuatl,¿Es ahí desde donde llamas?,¿nepa canque technohnotza?.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61741,137,spanish,nahuatl,Me gustaba el cuarto grado.,nechpactiya tlen nahui xihuitl.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61742,138,spanish,nahuatl,La Base Aérea Laughlin cerró por un tiempo.,Bace Aerea Laughlin tlatzahtoya ce tlaloxtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61743,139,spanish,nahuatl,Tengo una hermana que habla alemán.,nocihuaicni tlahohua aleman.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61744,140,spanish,nahuatl,Ella era increíblemente vulnerable.,Ya nelpano eltoya yolquentzi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61745,141,spanish,nahuatl,¡Mi tío es un imbécil!,Notlayi huihuitzi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61746,142,spanish,nahuatl,Pensé que se iba a quejar de mi tono.,Nimoihlihquia queh ya cualanizquia pampa ihquino nicamohuihqui.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61747,143,spanish,nahuatl,Parece que se vería genial.,moitas neliya yehyectzin.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61748,144,spanish,nahuatl,Él ha decidido no hablar más.,Ya quiihtohtoc ayoc quema camatiz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61749,145,spanish,nahuatl,tengo un césped Bermuda aqui y necesita mucha agua y tienes que mantenerlo muy corto su quieres que parezca un green de un campo de golf.,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61750,146,spanish,nahuatl,Creo que tienes razón con respecto a su consistencia.,nihmachiliya tlen quihtohua cualli.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61751,147,spanish,nahuatl,No tengo nada que pueda comparar también.,amo tleno nihpiya tlen nohquiya nihueltlacohuas.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61752,148,spanish,nahuatl,Me dijo que debería asumir que la escuela estaría bien.,necilhuih monequi cualli nimomachtis,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61753,149,spanish,nahuatl,que es un poco inusual pero se hace a través de los auspicios,amo comun masqueh nopa mochihua ica auspicios.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61754,150,spanish,nahuatl,"Me dijeron que reemplazara la caja de fusibles de la oficina, pero no sé nada sobre cableado eléctrico.","nechilhuih nihpatlas fucibles ical canpa titequitin, masqueh amo tleno nihmati.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61755,151,spanish,nahuatl,No he leído ningún libro que tenga más de 100 páginas.,Axnipohtoc yonce amoxtli tlen quipiya 100 paginas,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61756,152,spanish,nahuatl,Cuesta mucho vestirte a ti mismo.,tlahueil ipati moyoyontis.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61757,153,spanish,nahuatl,Así que vivimos en esta zona.,Ihquini tohuantin nican tiiztoqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61758,154,spanish,nahuatl,"sabes, todos mis hijos son geniales, muy buenos, y creo que no, aprende de los niños mayores también, pero","tihmati, nochi nooquichpilhuan neliya cualli ihua amo nihmachiliya,masqueh amo quimachiliyan tlen ceyoc oquichilmen ahiyoc hueyic.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61759,155,spanish,nahuatl,La gente no ni tenía idea de que no eran blancos.,Macehualmeh axquimatiyayah intla ya axmacehualmeh chipahuaqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61760,156,spanish,nahuatl,No sé cuánto tiempo durará la historia.,axnihmati quesqui quipiya tenpohualistli.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61761,157,spanish,nahuatl,El detonador detona la bomba cuando se tira de él.,Nompa detonador ya quitlatia ma toponi nompa bomba quema quitilaniltilia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61762,158,spanish,nahuatl,Eso nunca fue lo que querían.,nopa amo queman quian quinequiyayan.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61763,159,spanish,nahuatl,¿Qué tipo de gato rescataste?,¿tlen miston tihmanahuih?.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61764,160,spanish,nahuatl,"Pero yo estaba como, olvídalo, me voy a comer el almuerzo. Tenía hambre.","Na niiztoya quema, xiquelcahua, niontlacuati. Nimayanayaya.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61765,161,spanish,nahuatl,"Pero de igual forma, los animales se perderían todo el tiempo, en especial las cabras.","Nouhquia, ne tlapialmeh nochipa mocuapolozquia, nelpano ne cabras.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61766,162,spanish,nahuatl,Te digo que esto es Fresno.,mitzilhuiya ni Fresno.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61767,163,spanish,nahuatl,Todavía me siento mal a día de hoy.,Naja aximelac miyolmati ni tonalli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61768,164,spanish,nahuatl,Mi hermana dijo que yo era racista.,"nocihuaicni nechilhuih na nitepinahtiya,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61769,165,spanish,nahuatl,No tuvimos formación con nadie.,Axtipixqueh queya techmaxtiz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61770,166,spanish,nahuatl,Supuestamente en siete días van a revisar nuestros antecedentes y asegurarse de que no eres un ex convicto o que no tienes,quiilhuiyan chimometonalli quitlachilicen nochi topanohca quiani temachtli amo tiexconvicto o amo tihpiya. ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61771,167,spanish,nahuatl,Kennedy le dijo a nuestras tropas que buscaran misiles.,quennedy quiiniluihqui to tropas ma quitemocah miciles.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61772,168,spanish,nahuatl,Todos los aviones sobrevivieron sin que les dispararan.,Nochi aviones momanahuihqueh tlen axquintoponihqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61773,169,spanish,nahuatl,"Sí, ten un verano agradable.","quena, cualli xopatlan xihpiya.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61774,170,spanish,nahuatl,"Uno de mis lugares favoritos para visitar es la playa, ya que es muy bonita, ¿cuál es tu lugar favorito para visitar?","ce caquihuili tlen tlahuel nechpactiya queman nitlapaxalosnequi nopa hueyi atenco, panpa tlahuel yehyectzin, ¿tlen caquiihuilli mitzpactiya tipanos? ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61775,171,spanish,nahuatl,Y no podían quedarse en el área de Augusta porque la gente sabía que habían intentado hacer algo que era realmente tabú y tratar de pasar por blanco.,Axhuel mocahuazquia campa Area tlen Augusta pampa macehualmen quimahtoyaya que oncayaya ce tlamantli tlachihualiztli tlen itoca tabú huan panoltiliztli tlen chipahuac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61776,172,spanish,nahuatl,La señora Faulk conducía un Honda amarillo todos los días para ir a trabajar.,toahui faulk tihtequihuih costic Honda mohmostla quema tequitiyaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61777,173,spanish,nahuatl,como harías aeróbicos,catza tihchihuas aerobicos.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61778,174,spanish,nahuatl,Estaba muy relajado acerca de comenzar la escuela.,Zan cualli niiztoya pampa nipehuazquia tlamachtiloyan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61779,175,spanish,nahuatl,El U2 tomó una tonelada de película de debajo del agua.,Ne U2 quichihquie ce tonelada de pelicula ipan atlahco,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61780,176,spanish,nahuatl,"Y yo me sentía como, estoy casi acabado.","Na nimomachiliayaya quema, zan quentzi nitlamiya",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61781,177,spanish,nahuatl,"Si cometió un error, debe apropiarse de él.",tla mocuapoloh monequi quicelis.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61782,178,spanish,nahuatl,No me importa si lo haces tú mismo o lo contratas.,amo nocuenta tla tihchihua ta o titetlaxtalhuis,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61783,179,spanish,nahuatl,Las unidades militares no pueden ser embajadoras de TX.,Nompa unidades militares axhueli eli embajadores de TX,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61784,180,spanish,nahuatl,No sé cuánto tiempo durará.,amo nihmati quesqui quipiya.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61785,181,spanish,nahuatl,"Cuando DOT tomó su propiedad, nos mudamos a un área mucho más pequeña en Concord, donde no está permitido tener animales porque está dividido en zonas, por lo que es el final de la historia del animal.","queman DOT moaxcatih, timopatlaqueh tlalli piltisltzin ipan Concord. canque amo quicahuan ma tihpiyacan tlapiyalmen panpa quixehxeloh ahachi, ipanpa amo cualli tihpiyacen chihimen o mistomen o cequin tlapuyalli.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61786,182,spanish,nahuatl,Guardan todos los archivos.,quiahocuin nochi ininamah.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61787,183,spanish,nahuatl,El vestido era muy corto y volaba un poco.,iyoyon neliya cototzin yeca mopatlantoya pilquentzin.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61788,184,spanish,nahuatl,Si hay un error es culpa tuya.,"tla amo cualli, mopanpa.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61789,185,spanish,nahuatl,La gente sabía que eran afroamericanos.,Macehualmeh quimahtoyayah que yahuantin afroamericanos,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61790,186,spanish,nahuatl,No tengo recuerdos de esa casa.,amo tleno niquelnamiqui inon calli.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61791,187,spanish,nahuatl,El regulador no valía nada.,Regulador axtlatequihuiliztli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61792,188,spanish,nahuatl,¡Era tan fácil ser negro!,Axohui eltoya tieliz macehual yayahic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61793,189,spanish,nahuatl,Hay un cliente llamado Cutty.,Onca ce tlacohquetl tlen itoca Cutty,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61794,190,spanish,nahuatl,Me dijeron que fuese a África.,nechilhuihqueh ma niya Africa tlalli.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61795,191,spanish,nahuatl,"Comí muy rápido, lo más rápido que pude y luego ella entró y terminó ayudándome con eso.","nitlacuahqui tlahuel icihui, san niman calahqui ihuan nechpalehuih ica nopa. ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61796,192,spanish,nahuatl,Pensé que dejaría que fuera otro en mi lugar.,Nimoihlihqui quicahuilizquia ma yaz ceyoc tlen na niyazquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61797,193,spanish,nahuatl,Mis abuelos siempre fueron muy maniáticos y nunca me gustó ir a su casa.,"Nohueyitatahhua nelpano cuahuihuitiyaya, yeca axnexpahtihqui ninpaxalotin incha.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61798,194,spanish,nahuatl,"Nos gustaría algún día esforzarnos por ser naturalistas, pero en este momento, no lo somos.","techpactitosquiyan timocahuacen tlalcuitlahuiyanin, masqueh aman amo. ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61799,195,spanish,nahuatl,La ropa es libre de impuestos.,toyoyon amo quipiya tlaxtlahuilli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61800,196,spanish,nahuatl,Me siento bastante seguro aquí y por eso me gusta.,cualli nimomati nican yeca nechpactiya.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61801,197,spanish,nahuatl,La radiación no se filtraría durante un incendio.,Nompa riadiación axpanozquia quema onca ce tlimecatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61802,198,spanish,nahuatl,Mi tío me cae muy bien.,Notlayi quena niquihnelia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61803,199,spanish,nahuatl,Le dije que terminaría en 10 minutos.,Nitlelihqui queh nitlamiz ica 10 minutos,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61804,200,spanish,nahuatl,"Sé que todos están siempre ocupados y preocupados, y que la gente tiene muchos problemas y no se sientan sin más a hablarlo sabiendo que todo va a salir bien","nihmati nochin tleya motequihuihtoquen ihuan motequipachohtoquen, nohquiya nihmati macehualmen quipyan miyac cuesolli ihuan amo huehchihuan moilhuiyan nochi cualli.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61805,201,spanish,nahuatl,"Un día, Joe se había ido y nadie podía adivinar a dónde iba.","ce tonalli, Joe yahqui ihuan amo aquin quimati canque yahqui.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61806,202,spanish,nahuatl,El cliente llamado Cutty gana $ 10000 al mes.,Tlacohquetl itoca Cutty huan quitlani $10000 cece meztli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61807,203,spanish,nahuatl,"Estaba informando a un determinado lugar en Del Rio, luego tuve que ir a Laughlin Air Force Base, que acababa de volver a abrir.","Ninehmachiliyaya ce ome macehualmen ne Del Rio, teipa monehqui niyaz Laughlin Air Force Bace, tlen huelloc contlapohqueh",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61808,204,spanish,nahuatl,No sabía si él quería información sobre los horarios de viaje.,ano nihmatoya tla quimatisnehqui cahuitl queman huelis quipaxalos,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61809,205,spanish,nahuatl,Él era mayor que ella.,Ya tlacatl quiyacanayaca ya cihuatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61810,206,spanish,nahuatl,Nuestra casa estaba por aquí.,Tochan eltoya nican,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61811,207,spanish,nahuatl,Está yendo más o menos entre Washington que están invictos y Buffalo Nueva Orleans y Chicago porque Chicago sólo perdió dos veces y una de ellas fue contra Buffalo.,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61812,208,spanish,nahuatl,Sabía en lo que se estaba metiendo.,Quimahtoyaya campa calahtoya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61813,209,spanish,nahuatl,Solo tienes que regar el césped de bermuda de vez en cuando.,quemantica san monequi tiatequis sacatipa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61814,210,spanish,nahuatl,Un hombre mató a su mujer por acostarse con otro hombre después de haber sido absuelto de una acusación previa.,tlacatl quimictihqui icihua panpa motecac ica ceyoc tlacatl queman quimahcahqueh panpan achtihui quitlatleilhuilih,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61815,211,spanish,nahuatl,Nos mudamos en otro momento.,timopatlan teipan.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61816,212,spanish,nahuatl,"Mi hermana sigue diciéndome, dice: A veces eres como la abuela, tratas mal a las personas por razones equivocadas.","nocihuaicni nechilhuih, ya quiilhuiya: quemantica tienci sanqueh tohueyinana, titepinahtiiya. ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61817,213,spanish,nahuatl,No sé por qué él transfirió las escuelas.,Axnimati quenque temapanoltili tlamachtiloyan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61818,214,spanish,nahuatl,Terminaron su gira recientemente.,quitlanqueh ininpaxalolis,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61819,215,spanish,nahuatl,Eso es por lo que se habían esforzado.,ipanpa cicahuac tequitic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61820,216,spanish,nahuatl,Viene como melaza y sé exactamente cuándo vendrá.,neliya mohuehcahua huala queman quinequi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61821,217,spanish,nahuatl,"así que, si hay un error, es tu error, supongo","tla amo cualli, panpna timocuapoloh.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61822,218,spanish,nahuatl,Ramona me estaba juzgando en silencio.,Ramona nechnemilizmatiaya tlen axcualli nemiliztli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61823,219,spanish,nahuatl,Su hermana tenía la piel más bella de todos en el vecindario.,Ihuelti quipiyaya icuetlaxo nelpano yehyehtzi tlen nochi icalnechcahua.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61824,220,spanish,nahuatl,La verificación de antecedentes llevará más de un mes.,verificaion tlen tlahtlacolli mohuehcahuas achiyo ce metztli.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61825,221,spanish,nahuatl,Me gusta el ambiente.,nechpactiya ni totlal.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61826,222,spanish,nahuatl,Dijo que era hora de entrar en pánico.,quiilhuih aman timotequipahocen.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61827,223,spanish,nahuatl,Hubo algunos de nosotros que dirigimos los reguladores para la prueba.,Iztoya tlen tohhuantin tlen motequipanoltihque ica nompa reguladores tlen prueba.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61828,224,spanish,nahuatl,Les dije que casi había acabado.,Nintlelihquie que zan quentzi nechpolohua tlen ica nitlamiz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61829,225,spanish,nahuatl,"Hum y ella dijo... dijo... dijo... cariño, dijo, no entiendes la vida del modo que yo entiendo la vida.","Hum, ya cihuatl quiihtohqui...quiihtohqui…quiihtohqui, noyoltzi, quiihtohqui, axticuamachilia nemiliztli quema na nicuamachilia.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61830,226,spanish,nahuatl,y luego la segunda cosa que probablemente miraría es lo que pueden pagar,achi teipan ceyoc tlamantli tlen niquitasquiya tlen nechtlaxtlahuasquiya.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61831,227,spanish,nahuatl,Había un gran peligro de que la bomba explotara.,Malhuilili oncayaya pampa toponizquia nompa bomba,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61832,228,spanish,nahuatl,Mi cuñado estaba en el ejército.,Notech tequitiyaya ipan Ejercito,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61833,229,spanish,nahuatl,Ignoré a Ramona.,Axninehqui nimatiz tleno tlen Ramona,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61834,230,spanish,nahuatl,"sí, sí, en mi trabajo te dan dos semanas al empezar y después cada año te dan un día extra hasta que tienes cuatro semanas","quena ipan notequih quimaca caxtoltonalli queman quipehuacen, teipan xihxihuitla quimaca ce tonalli hasta queman tihpiya nahui semana",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61835,231,spanish,nahuatl,Las pestañas muestran el saldo actual de todas las cuentas.,itepocixtentzoyo monextiya tomin nochi tlen ticahocuin.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61836,232,spanish,nahuatl,"Así que, déjame decirte que hoy llegué al punto en el que estuve a punto de renunciar.","Huacca, zan achi ama nimacahuazquia ni notequi",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61837,233,spanish,nahuatl,la hermana Sher era muy lúgubre.,Tehuetlti Sher eltoya nelpano lúgubre.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61838,234,spanish,nahuatl,La bomba atómica no tiene gatillo.,Bomba atómica axquipiya gatillo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61839,235,spanish,nahuatl,"sí, recuerdo a mis abuelos y solía salir a la calle y recoger las latas y eh",quena niquelnamiqui nocolihuan queman quisqueh ohtli ihuan quitlalanqui latas,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61840,236,spanish,nahuatl,Les dije que el perro le pertenecía a mi hermana.,nimechilhuih ichichi nocihuaicni.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61841,237,spanish,nahuatl,"De modo que miro hacia arriba, descubro dónde está Ramona y allí la llamo.","Huacca nechhuihcapa ittac, huan quimatqui canque iztoc Ramona huan quinotzqui nepa",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61842,238,spanish,nahuatl,Mis zapatos estaban cubiertos con esto.,notecac mosoquihqui.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61843,239,spanish,nahuatl,Él debería haber seguido las normas.,monehqui quitlapanitas totlanahuatil.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61844,240,spanish,nahuatl,"Aquí están las cosas realmente mal, acaba de producirse un tiroteo en la autopista, a tres manzanas de nuestra casa.","nican amo cualli, amo huehca oncaya balacera nea hueyiohtli nechca nochantzin. ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61845,241,spanish,nahuatl,Nadie dio ningún tipo de apoyo.,Axaca temaca tleno palehuiliztli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61846,242,spanish,nahuatl,Me da igual cómo lo hagas.,Axnechcuezoya queniuqui tichihuaz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61847,243,spanish,nahuatl,Entraríamos.,Ticalahtozquiah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61848,244,spanish,nahuatl,No es necesario porque mis hijos tienen más de veinte años.,amo monequi panpa notelpocahuan quipiyan ceyoc tlen cenpohualli xihuitl.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61849,245,spanish,nahuatl,"Bien, ni estaba pensando en eso, pero estaba tan frustrada y empecé a hablar con él de nuevo.","Cualtitoc, na axnimoihliaya ino, nicualaniztoya queh naha nicamohuihqui",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61850,246,spanish,nahuatl,La Fuerza Aérea compró 18 aviones.,Fuerza Aerea quicohqui 18 aviones,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61851,247,spanish,nahuatl,Augusta no es una gran ciudad.,Augusta amo hueyiatepetl.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61852,248,spanish,nahuatl,Uso ropa de vestir todo el tiempo.,tleya nihtequihuiya noyoyon.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61853,249,spanish,nahuatl,"Bueno, por supuesto, no es necesario decir que no pudimos cometer un error.","Cualtitoc, nelia, axmonequi tiquihtoz queh axhuelqui tichihqui axmelahuac.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61854,250,spanish,nahuatl,El chico está presente.,Ne telpocatl hualahtoc,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61855,251,spanish,nahuatl,Hacer pruebas en aviones te enseña a gestionar la presión.,Tichihuaz miac tlayecoliz ica aviones tiyecoz miac tlamantli tlen presión,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61856,252,spanish,nahuatl,"Había un total de 8 en la camada, solo el macho tenía problemas dentales.",tlacatlcuh chicome san oquich quipixtoya tlancocolistli.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61857,253,spanish,nahuatl,Ella me dio dos versiones.,nechmaca ome itlahtol.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61858,254,spanish,nahuatl,Tienes razón acerca de que no sea consistente.,ta cualli tihmachiliya tlen amo quiani mochihuas,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61859,255,spanish,nahuatl,"Oh, todavía era el único nueve dos dos que había puesto alguna vez la inyección en el regulador.","Oh, naja eltoya 9 tlen 2, 2 tlen quitlaltoya quitzapinihtoya ipan ne regulador.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61860,256,spanish,nahuatl,Me gustaría tener más hijos.,nechpactisquiya nihpixtos ceyoc conetl.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61861,257,spanish,nahuatl,Ya he visto Darkman alrededor de 4 veces.,niquitatoc darkman sanqueh nahpan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61862,258,spanish,nahuatl,Enviamos nuestras tropas a Japón en junio de 1968.,tihtitlanqueh totosncoto nepa Japon tlalli ipan 1968.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61863,259,spanish,nahuatl,La unidad militar fue llamada Embajadores TX.,Nompa Unidad militar quintocahtihqueh embajadores tlen TX,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61864,260,spanish,nahuatl,"No, ella nació en 1900 porque tenía 16 años, y debe haber sido como en 1926. 19, ya sabes, antes de 1930.","Axtle, ya cihuatl acic ne 1930 pampa quipiyaya 16 xihuitl, eltozquia ne 1926, 19, timahtohca,axtihui tlen 1930",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61865,261,spanish,nahuatl,Nuestra casa en Concord no podía permitir animales.,tochantzin Concord amo huelisquiya tlapiyalmen.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61866,262,spanish,nahuatl,Yo no vivo en el campus.,amo nichanti itlal tlen hueyi tlamachtiloyan.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61867,263,spanish,nahuatl,Ella me dijo que buscara su información financiera.,Nechtlelihqui ma nitemo información financiera,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61868,264,spanish,nahuatl,"En un minuto está golpeando el escritorio, al siguiente está bien, tómalo de mi escritorio, da, da, da, da, da.","Ce tlaloxtli quitahtacaniyaya escritorio, huan teipa cualli iztoya, xicui ipan no escritorio, da, da, da, da,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61869,265,spanish,nahuatl,Más de un avión llega cada semana.,Ax zan cetzi hualaci ce avion cece semana,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61870,266,spanish,nahuatl,Vivo en el campus.,nichanti itlal tlen hueyi tlamachtiloyan.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61871,267,spanish,nahuatl,No tenía apetito en absoluto.,Axnimayanayaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61872,268,spanish,nahuatl,El jurado son siempre 13 personas.,huehuetlahtolli tleya mahtlacueyin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61873,269,spanish,nahuatl,Solía ayudar a mis abuelos a recoger latas de la carretera.,nihpalehuihtoya nocolihuan nihtlalantoya latas tlen hueyiohtli.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61874,270,spanish,nahuatl,El Jefe recientemente se retiró hace unas semanas.,Ne tlayacanquetl hueloc onmocehuihqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61875,271,spanish,nahuatl,Me refiero a que tenía mi reloj y estaba por todos mis zapatos y en los arbustos todo se volvió blanco allá abajo,"niquihtosnequi quipixtoya noteposcahuih, notecac ihuan xihuitl nochi mocuepqui istac ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61876,272,spanish,nahuatl,El zorrillo estaba esperando que volviéramos al campamento.,"epatl quichihtoc titlacuepilicen ""campamento"".",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61877,273,spanish,nahuatl,A ella no le importaban en absoluto las cooperativas de ahorro y crédito.,amo tleno icuenta coperativas tlen tomin ihuan quiahocuin.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61878,274,spanish,nahuatl,He tratado con el U2.,Na nitequititoc ica U2,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61879,275,spanish,nahuatl,Ella sólo me dio una versión y solamente quedaban unas pocas líneas.,nechilhuih ome tlamantli ihuan polihui ce quesqui pamitl.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61880,276,spanish,nahuatl,Es de Cambridge.,ehqui Cambridge.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61881,277,spanish,nahuatl,Dejaré ir y nunca miraré atrás.,"nihcahuas, amo nixcuepas.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61882,278,spanish,nahuatl,Uno de los dos equipos con los que perdió Chicago es Buffalo.,Buffallo quipoloh ompan queman mahuiltihtoc ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61883,279,spanish,nahuatl,Estás en peligro de ser deportado.,miscuepacen motlal,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61884,280,spanish,nahuatl,Siempre nos dejan saber dónde estaban y hacia dónde iban.,Nochipa technehmachiyaya canque iztoya huan canque yahuiyaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61885,281,spanish,nahuatl,Hay un problema causado por este extraño cableado.,onca cualantli ipanpa nea teposmecatl.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61886,282,spanish,nahuatl,Necesito un minuto para recoger mis pensamientos.,"Texchiya ce tlaloxtli, monequi nimoyoltequipanoltiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61887,283,spanish,nahuatl,control de armas significa usar dos manos,para cualli tihtequihuicen tepostlatopontli ma tihtequihuican lhualli tomax,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61888,284,spanish,nahuatl,Papá dijo que no tengo permitido tomar un trago.,Topayi nechihlihqui queh axhuel niquiz tleno,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61889,285,spanish,nahuatl,No teníamos televisión.,Axtipiyaya televisión,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61890,286,spanish,nahuatl,Generalmente se suponía que su hermana era blanca.,Huelizquia ihuelti ya eltoya cihuatl chipahuac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61891,287,spanish,nahuatl,Mi hermana dijo que no siempre fui amable.,nocihuaicni nechilhuih amo nochipa nicualli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61892,288,spanish,nahuatl,Alcanzaron su meta.,quiacic itemic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61893,289,spanish,nahuatl,Es bonito y lluvioso.,yehyectzin ihuan tlaquiyahtoc. ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61894,290,spanish,nahuatl,"Comió mucha comida, pero no aumentó de peso.","Quicuahqui miac tlacualli, huan axmotomahqui",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61895,291,spanish,nahuatl,Estaba tan feliz de ver a Joe que comenzó a llorar.,Nelpano pahtoya quema quiitac Joe huan pehqui choca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61896,292,spanish,nahuatl,La Base de la Fuerza Aérea de Laughlin es hogar de 10 000 soldados.,Bace Aerea Laughlin techantihtoqueh miac 10 000 soldados.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61897,293,spanish,nahuatl,Mi mamá tuvo que recoger algodón y maíz.,nonana quipehpenqui icccatl ihuan cintli.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61898,294,spanish,nahuatl,No veo más que a personas que se sientan y hablan de sus problemas.,"amo tleni niquita, san tlacamen molocotzohuan huan mohuehchihuan tlen inincuesol. ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61899,295,spanish,nahuatl,Vivían en el corazón de Augusta.,niitztoc altepetilan tlen itoca Augusta.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61900,296,spanish,nahuatl,¿Puedes oír lo que estoy diciendo?,¿Cualli techcaqui tlen nimitztlelia?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61901,297,spanish,nahuatl,Nuestros trajes no se parecían en nada a los que tenían los astronautas.,Noyoyohua axihuicalhua tlen quipixtoya ne astronautas,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61902,298,spanish,nahuatl,"Mientras tanto La Fuerza Aérea compró el SR71, ahora el A-12, que estábamos trabajando con la CIA.","Huacca quema Fuerza Aerea quicohqui SR71,ama A-12 campa titequitiyayah ipan CIA",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61903,299,spanish,nahuatl,Seguían sin saber cómo fabricar un regulador de oxígeno.,amo quimatoyan queh quichihuacen regulador ahacatl.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61904,300,spanish,nahuatl,Las cabras escapaban del granero todos los días.,Ne cabras nochi tonalli mochololtiyaya campa quincaltzahtoya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61905,301,spanish,nahuatl,y de repente viene de algún lugar que no sé de donde viene pero,huala canpahueli masqueh huallas,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61906,302,spanish,nahuatl,"hm, ni siquiera aluminio forjado, solo aluminio prensado","hum, yon tepostli forjado, san nopa tepostli prensado.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61907,303,spanish,nahuatl,Quería limpiar la sangre con un trapeador.,quipohpohuasnequiyaya teeso ica atlachpohuastli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61908,304,spanish,nahuatl,El esposo de su hermana también era de piel clara.,ihuehue icihuaicni nohquiya itztacutlaxo tlacatqui.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61909,305,spanish,nahuatl,Los ahorros aportados serían los mismos.,tlen ticahocuis tleya ihuical,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61910,306,spanish,nahuatl,"Fue desde una base aérea que pasaba sobre Cuba, y por supuesto derribaron a Rudolph Anderson.","Panoc ipan ne bace aerea tlen panoyaya ipan Cuba, huan nelia quitepexihuihqueh Rodolph Anderson",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61911,307,spanish,nahuatl,Recuerdo haber recogido margaritas en el patio trasero.,niquelnamiqui nihpepenqui xochitl calica.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61912,308,spanish,nahuatl,Su padre era pastor.,itata tlacamanalhhuihquetl. ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61913,309,spanish,nahuatl,El caos es todo lo que obtienes de él.,cualantli san nopa ya mitzmacas san nopa tihcelis.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61914,310,spanish,nahuatl,Me dijo que tenía hasta las 2 p.m. para acabar todo el proyecto.,nechilhuih queman ome cahuitl monequi nitlamis ne notequih,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61915,311,spanish,nahuatl,Dejó claro que su hermana no sabía hacer nada bien.,Neltlehtohqui queh ihuelti axtleno quimatiyaya quichihuaz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61916,312,spanish,nahuatl,"Lejos de la verdad, las leyes son antiguas y obsoletas.",tlanahuatilli sosoltic.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61917,313,spanish,nahuatl,"Simplemente no les gustó lo que era ser negro en esos días, y eso fue, ya sabes, supongo que, eso fue probablemente, ya sabes, a principios de la década de 1930, cuando lo hicieron.","Zan axquinpahtihqui tlen ti eliz macehual yayahuic ne tonalli, ihquino panoc, timati, hueliz, yeca, timati, ne tonalli tlen 1930 quema quichihqueh",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61918,314,spanish,nahuatl,Pon un anuncio de Coca Cola allí.,xihtlali tlamachiltilli tlen coca cola nepa. ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61919,315,spanish,nahuatl,No publiques ningun anuncio.,amo tleno xihmachilti.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61920,316,spanish,nahuatl,Llevé la bolsa a su departamento.,Nihuicac ibolsa campa icha,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61921,317,spanish,nahuatl,Después vivieron en Mallard Creek.,teipan itztoyan Mallard Creec.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61922,318,spanish,nahuatl,Dije que lo odiaba y que lo rechazaba enormemente,niquilhuih nihcocolihtoya ihuan neliya amo nihcelihtoya. ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61923,319,spanish,nahuatl,Use ambas manos si quiere practicar el control de armas.,xihtequihui momax quiani cualli tiquitzqui ne tepostlatopontli.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61924,320,spanish,nahuatl,Augusta tiene 10000 personas.,Augusta quipiya 10000 tlacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61925,321,spanish,nahuatl,Ella trató a todos de la misma manera.,Ya nochih quinmacuitlahuiyaya quemah zance,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61926,322,spanish,nahuatl,No he leído muchos libros.,Axnipohtoc miac amoxtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61927,323,spanish,nahuatl,Estuve en operaciones especiales cada dos días.,nihchihchihqui especialtequitl.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61928,324,spanish,nahuatl,"No tengo la menor idea de qué hacer solo con los totales. Por favor, dame más detalles para deshacer este entuerto.","Axnimati queniuqui nichihuaz zan tlen icha nochi tlapohualiztli. Ce favor, technehmachiltili tlen queniuhqui cualli nicencahuaz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61929,325,spanish,nahuatl,la pintura siempre es negra.,tlapalli nochipa tliltic.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61930,326,spanish,nahuatl,Pasó de feliz a triste.,Yolpahtoya huan teipa mocuezohqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61931,327,spanish,nahuatl,¿Tu cachorro es un buen chico?,¿mochichiton cualli?.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61932,328,spanish,nahuatl,Debo hacerlo ya que ambos tienen diez y once años.,"monequi nihchihuas, panpa quipiyan mahtlactli ihuan mahtlacce nooquichpilhuan.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61933,329,spanish,nahuatl,Dijo que su madre está paralizada y no puede caminar.,quiilhuih inana mococohtoc amo huelnehnemis,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61934,330,spanish,nahuatl,"Odiaba eso, y solía contarle a su hermana todos los días, decía eso, que lo estás haciendo mal.","Axnechpahtiaya ino, nitempohuiliaya nohuelti nochi tonalli, huan nechtleliayaya queh na axcualli nichihuayaya",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61935,331,spanish,nahuatl,"Se refieren a ella como una guardería para ancianos, pero se llama el centro para personas mayores.",quitocaxtiya huehuecuitlahuiloyan masqueh itoca huehuecalli. ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61936,332,spanish,nahuatl,Estaban hechos de un metal más barato.,quichihchihqueh ica tepostlli amo patiyo.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61937,333,spanish,nahuatl,Sé que mide 4 pies (10 cm) de largo.,nihmati quipiya 12.19 metros,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61938,334,spanish,nahuatl,Un hombre fue liberado de la carga por un problema técnico y fue y mató a su ex pareja.,"quimahcahqui tlacatl, queman quisqui quimictih catli monamihqui.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61939,335,spanish,nahuatl,No sé cómo se suponía que debía usar el artilugio.,Axnimatiyaya queniuhcatza motequihuizquia nompa artilugio,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61940,336,spanish,nahuatl,No estoy completamente sorprendido de que fuesen indulgentes.,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61941,337,spanish,nahuatl,Entonces fue muy interesante.,Huacca nelia cualli nompa ino.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61942,338,spanish,nahuatl,"Mi tío, él es un gran chaval.","Notlayi, nelcualtlacatl.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61943,339,spanish,nahuatl,No se mucho sobre eso.,amo nihmati miyac.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61944,340,spanish,nahuatl,No iba a dejar a alguien más ir.,Axquicahuilizquia yonce ma yazquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61945,341,spanish,nahuatl,Recordé algo que sucedió en el patio trasero.,niquelnamihqui ce tlenihqui tlen panoc calica.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61946,342,spanish,nahuatl,"No sé de donde viene, pero es rápido.","amo nihmati canque huala, masqueh icihui huala",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61947,343,spanish,nahuatl,Llame a Ramona para saber dónde estaba.,Nonnohnotzqui Ramona pampa ninehqui nimatiz canque iztoya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61948,344,spanish,nahuatl,Me dijo que fuera más despacio.,Nechihliuhqui ma niya yolic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61949,345,spanish,nahuatl,La guardería está abierta todos los días para niños menores de cinco años solamente.,canpa conecuitlahuiloya quitlapohtoc mohmostla ica nochi conetl tlen quipiya ahitzin 5 xihuitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61950,346,spanish,nahuatl,"sí, eso es justamente lo que he hecho hoy, me he llevado uh Darkman, la has visto uh no la he visto, me imagino que la veré esta noche","quena, nopa nihchihchihqui aman, nhhuicac ce darkman,tiquitatoc, uh amo niquitatoc nihnequi nihnehnehuilis ni yohualli niquitas. ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61951,347,spanish,nahuatl,"Ah, otra cosa que pasó allí que pensé podría ser interesante fue uno de los primeros recuerdos de mi hermana, y eso pasó en ese mismo patio trasero.","niquelnamiqui ceyoc tlamatli tlen nohquiya panoc tlen nihmachilih cuallli, nopa ielnamiquilis nocihuaicni nopa nohquiya panoc ne calica.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61952,348,spanish,nahuatl,Culpé a mi hermana.,nitlatelhuih nocihuaicni.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61953,349,spanish,nahuatl,Dejé la bolsa y pensé que no era mi problema.,Nicahqui no bolsa huan nimoihli axnocuezoliz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61954,350,spanish,nahuatl,¡Y en realidad era ligera!,Nelia axetic eltoya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61955,351,spanish,nahuatl,Tenían veinte familiares que vivían en Evans.,"cenpohualli ininchanehuan, itztoyah Evans altepetl.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61956,352,spanish,nahuatl,Rick te dijo que estaba retirado.,Ricc quiihtohqui ayoc tequiti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61957,353,spanish,nahuatl,Él recibe ayuda con sus comidas y ropa.,Ya quicelia palehuiliztli ica tlacualli huan ica pecetl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61958,354,spanish,nahuatl,"Eran muy inteligentes, pero se hicieron los tontos cuando estaban cerca de otros que no los conocían muy bien.",neliya quimatoyan masqueh mohuehuechihqueh queman monechcahqueh cequin tlen amo cualli quinixmatqueh.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61959,355,spanish,nahuatl,El Departamento de Transporte pudo encontrar una propiedad diferente que alquilar en su lugar.,Departamento de Transporte quipantihqui ce propiedad chicotic tlen cualli motlanehqui nepa.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61960,356,spanish,nahuatl,Creo que sabe que estuvo increíble.,nihmachiliya quimati nopa cualli.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61961,357,spanish,nahuatl,Nunca terminamos desplegando a nadie.,amo queman tihtlitlanqueh amo aquin.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61962,358,spanish,nahuatl,Hay muchas historias que se cuentan.,Onca miac tlatempohualiztli tlen motempohua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61963,359,spanish,nahuatl,No estoy seguro de cómo te parece esto.,Axnimati nelia intla mitzpahquia ihquini.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61964,360,spanish,nahuatl,Y se mudaron a Mallard Creek en Charlotte.,ya mopatlaqueh Mallard Creec ipan Charlotte.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61965,361,spanish,nahuatl,"Todavía no he visto a Darkman, así que decidí ir a verla esta noche.",ayamo niquita darkman huahca yi yohualli nitlachilis.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61966,362,spanish,nahuatl,Hay muchas historias sobre los militares.,Onca miac tlatempohualiztli tlen militares,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61967,363,spanish,nahuatl,"El tornillo no corre peligro, así que apriétalo tanto como quieras.","tornillo axmalhuilili, cualli xitetzopili quema tinequi",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61968,364,spanish,nahuatl,El U2 tomó mucha película.,Ne U2 quichihque huan oncayaya miac peliculas,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61969,365,spanish,nahuatl,No entendía lo que había sucedido.,axquimachiliyaya tlen panotoya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61970,366,spanish,nahuatl,La propiedad y el equipo fueron comprados por el DOT.,Ne propiedad huan equipo quicohque DOT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61971,367,spanish,nahuatl,"Sí, las personas cuyas facultades de decisión nunca se ven afectadas.","quena,catli huelin quiixpehpenacen amo quipiyan cuesolli",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61972,368,spanish,nahuatl,"Sí, ella era muy buena.","quena, ya neliya cualli.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61973,369,spanish,nahuatl,Su papá era un pastor luterano.,itatla tlacamanalhuihquetl luterano.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61974,370,spanish,nahuatl,Las costuras se hacen de un modo muy habilidoso.,neliya yehyectzin tlahtzoma.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61975,371,spanish,nahuatl,¿Te gustan los libros de Harry Potter o no?,¿Mitzpahtia amoxtli tlen Harry Potter o axtle?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61976,372,spanish,nahuatl,Crees que la mejor opción para el robo de televisión es simplemente dejarlos ir.,"atlac tihnehnehuiliya tiquinmahcahuas, achi cualli panpa quiictehqui ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61977,373,spanish,nahuatl,"Voy a tener que hacerlo, ya que están llegando a la edad.","monequis nihchihuas, panpa ya huehuentiyan.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61978,374,spanish,nahuatl,Dijo que no debería preocuparme.,quiilhuih ma amo nimotequipachohua.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61979,375,spanish,nahuatl,¡Somos totalmente verdaderos naturalistas y nos sentimos insultados de pensar lo contrario!,"neliya tihtlapiyan totlaltecpac, amo cualli timomatin tihnehnehuilicen ceyoc tlamantli. ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61980,376,spanish,nahuatl,Estoy muy orgulloso de lo mucho que mis hijos saben.,neliya nimohueyimati noconehuan panpa tlahuel quimatin.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61981,377,spanish,nahuatl,Leo libros todos los días.,Nipohua amoxtli nochi tonalli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61982,378,spanish,nahuatl,"sí, ¿qué tipo de cachorro tienes?","quena, ¿tlen mochichiton?.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61983,379,spanish,nahuatl,Me zampé la comida.,nihtoloh notlacual ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61984,380,spanish,nahuatl,Yo estaba en actividades especiales.,nihchihqui especialtequitl.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61985,381,spanish,nahuatl,Ramona estaba en el suelo acurrucada en posición fetal.,"Ramona iztoya ipan tlalli, motzocoyoltoya quema ce conetzi",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61986,382,spanish,nahuatl,Quiero decir que ese fue el punto completo.,Ninequi niiquitoz queh ino melahuac nelia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61987,383,spanish,nahuatl,Dice que le gustaría recibir el proyecto final antes de las 5.00 de la tarde.,quiilhuiya quipactisquiya quimaquiltis itequih nechcatzin 5 tlen tiotlac.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61988,384,spanish,nahuatl,"Teníamos trajes completos de presión en el avión, como los que usaban los astronautas, excepto que el nuestro era totalmente plateado, plateado, con bota y todo, para reflejar el calor, por supuesto.","Tipixtoya nemaxtic tlaquemitl tlen presión ipan avion, quema quitequihuiyaya nompa astronautas, ma tlen tohhuanti nelpano inextiliz tenextic petlantic, ica bota, tlen teminayaya tonati.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61989,385,spanish,nahuatl,Él es 27 años mayor que yo.,quipiya 27 xihuitl achiyoc na.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61990,386,spanish,nahuatl,Realmente no recuerdo nada de mi infancia.,Nellia axniquelnamiqui tleno tlen quema nieltoya nipilconetzi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61991,387,spanish,nahuatl,¡Sabía exactamente para qué usarlo!,Nimatiyaya queniuhcatza cualli motequihuizquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61992,388,spanish,nahuatl,Era 27 años mayor que ella.,Quipiyaya 27 xihuitl nelpano quiyacana,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61993,389,spanish,nahuatl,"Y las manchas de pintura cambiarían cada cien grados, podrían pasar de ser rojas a ser azules, por ejemplo.",tlapalli mopatla cada 100 gradas huelisquiya mochihuacen chichiltic o xocopaltic. ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61994,390,spanish,nahuatl,lanza un anuncio de cola ahí dentro,xihtlali ce tlamachiltilli cocacola calihtic.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61995,391,spanish,nahuatl,"No hay tornillos, solo botones.","Axonca tornillos, san onca botones",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61996,392,spanish,nahuatl,"Y pensé que era un privilegio, y todavía es, todavía es, yo era el único 922 Ex-O que estaba en mi campo de carrera AFFC de la Fuerza Aérea.","Nimoihlia quena cualli, nelia nelia, nazantzi ni 922 Ex-O niiztoya campa AFFC tlen Fuerza Aérea",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61997,393,spanish,nahuatl,Me gustó el cuarto grado porque teniamos dos recesos.,nechpactic tlen nahui xihuitl panpa timociyahquetzaqueh ompan.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61998,394,spanish,nahuatl,Le dije que nunca terminaría.,Nitlelihqui que axquema nitlamizquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 61999,395,spanish,nahuatl,Tu tiempo de vacaciones aumenta en los empleos de la ciudad.,achiyoc timociyahquetzas tla titetiqui hueyi altepetl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62000,396,spanish,nahuatl,Ella fue muy crítica con su hermana.,Ya nelpano quineltlatequihuiliyaya ihuelti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62001,397,spanish,nahuatl,"Bueno, llegó hasta el punto en que hay dos o tres aeronaves que llegan en una semana y no sabía a dónde volaban.","Cualtitoc, elqui que oncayaya ce o ome aeronavez tlen hualaciyaya huan axquimatiaya canque patlaniyayah",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62002,398,spanish,nahuatl,"Aparentemente, esta no es tu primera vez con un perro.",moita ya tipixqui cenin chichimen,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62003,399,spanish,nahuatl,Me presenté en el gimnasio hoy y él vino más tarde y me saludó.,Nitlahpalohqui nepa gimnacio ama huan ya huallahqui nechtlahpaloco hual tiotlac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62004,400,spanish,nahuatl,"Sí, él sugirió solo comprar una fregona como la que usarías.","quena,quiilhuih panpa amo tihcohuacen tlapahpacloni quiani quen ta.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62005,401,spanish,nahuatl,"Sí, tu sabes que ella era genial.","cuna, tihmati ya cualli.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62006,402,spanish,nahuatl,su hermana no estaba casada,icihuaicni amo monamihtoya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62007,403,spanish,nahuatl,La presión del mostrador te mata todo el tiempo.,Ne presión tlen mostrador mismihtiz nochipa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62008,404,spanish,nahuatl,Fue un cambio de humor increíble.,Nelpano moyolcuapac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62009,405,spanish,nahuatl,"No puedo recordar lo que fue, pero de repente me puse muy nervioso pensando que iba a ir a la escuela por primera vez y probablemente este fue el día más estresante de mi vida.","Axtleno niquelnamiqui tlen panoc, huan zan quentzi nihuihuiyocac pampa nimoihliayaya queh iyohyoc niyaz tlamachtiloyan huan hueliz ni tonalli nelpano nipixqui cuezolistli ne tonalli",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62010,406,spanish,nahuatl,No sé nada sobre probar aviones.,Axtleno nimati tlen queniuhqui tiyecoz tlen avion,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62011,407,spanish,nahuatl,Nos mudamos a otro estado en 1992.,timopatlaqueh ceyoc altepetl ipan 1992.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62012,408,spanish,nahuatl,sabes que preferiría mucho más subirme a un avión y llegar allí y pasármelo bien.,"tihmati na nihnequisquiya nipatlanis tepostotopan, quiani niacis nepa ihuan cualli nitlamahuisos.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62013,409,spanish,nahuatl,¿Así que el marido de su hermana también tenía la piel clara?,¿Huacca ihuehue ihuelti nouhquia quipiyaya icuetlaxol chipahuac?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62014,410,spanish,nahuatl,Eso suena como una gran aventura.,cualli caqui quen ce cualli tlapaxalolistli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62015,411,spanish,nahuatl,"Y era como si rechazase quién era, de algún modo, por, ya sabes, la forma en que trataba, sabes, a los otros nietos.","Na eltoya axnimoihneliyaya, hueliz, timahtohca, tlen queniuhquie calaquiyaya, timahtohca, tlen ica nochi tlaixhuihua.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62016,412,spanish,nahuatl,"No te preocupes, si hay un error, ayudaré a echarle la culpa.","amo ximotequipacho, tla timocuapoloh nitetlatelhuilis.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62017,413,spanish,nahuatl,No sabía que se pondría muy enferma.,amo nihmatoya tlahuel mococohtoya.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62018,414,spanish,nahuatl,No 'lidié con el U2 en absoluto.,"Axquema nitequimachiltoc ica U""",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62019,415,spanish,nahuatl,Está hablando por el móvil.,Camatitoc ipan ce movil,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62020,416,spanish,nahuatl,Lo encontré interesate.,Na nimoihlia cualli nelia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62021,417,spanish,nahuatl,"por lo que, mmm..., bien, no trae nada más que caos","cualli , mmm amo tleno quihualica san nopa cualantli.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62022,418,spanish,nahuatl,Estaba tan emocionado y repleto de alegría que prácticamente golpeó la puerta del marco.,"Nelpano yolpahtoya, ica miac paquiliztli quitehtzonqui cuapuerta icuayotipa.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62023,419,spanish,nahuatl,"Luego lo pillo y me quedo como, genial. ¿Qué hago con ello?","Quena nicuamachilia huan nimocahua quema, cualtitoc ¿Tlen nichihuiliz?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62024,420,spanish,nahuatl,De manera que solo tenía que coger los totales y probar y resolverlo así.,Zan monequiyaya nipohtozquia nochi huan nitlachiltozquia intla nihuelizquia nicencahuzquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62025,421,spanish,nahuatl,Realmente me encanta la playa porque está limpia y bien cuidada.,neliya nechpactiya hueyi atenco panpa chiaphuac ihuan cualli quicuitlahuihtoc.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62026,422,spanish,nahuatl,Es lo mismo que una cuenta de ahorro individual.,"nopa nohquiya sanqueh ""cuenta tlen ahorro"" iceli",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62027,423,spanish,nahuatl,"Sí, simplemente no parece posible, ¿verdad?","quena, neliya amo panosquiya.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62028,424,spanish,nahuatl,Supuestamente harán una verificación de antecedentes durante los próximos siete días.,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62029,425,spanish,nahuatl,Hay muchas tiendas.,Onca miac tlanemaquiliztli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62030,426,spanish,nahuatl,"Nunca recibí entrenamiento, así que lo fui descubriendo a medida que avanzaba.","Axquema nicelihqui yonce tlamachtiliztli, huacca nimantiyahqui quema yolic panotiyaya",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62031,427,spanish,nahuatl,Todas las vidas valen la rehabilitación y las segundas oportunidades.,nochi tlacatl monequi quincualtilicen ihuan quipiyan ceyoc oportunidad,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62032,428,spanish,nahuatl,"Um, por lo que nunca se dijo--","Um, tlen axtleno quiihtohqui--",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62033,429,spanish,nahuatl,"Esta es Fannie Flono. Creció en Ag-- Augusta, GA, y va a hablar sobre algunas historias de su infancia.","Ya ni Fannie Flono. Mitzcaltihqui ne Ag--- Agusta, GA, huan tlatempohuaz tlen panoc quema pilconetzi",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62034,430,spanish,nahuatl,Él habla de tres submarinos diferentes.,Ya camati tlen submarino tlamantinih,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62035,431,spanish,nahuatl,Tuve problemas para dormir por la noche.,Axhuel nicoxqui ama tlayohua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62036,432,spanish,nahuatl,Nació el 1 de enero de 1900.,Acic 01 enero meztli tlen 1990 xihuitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62037,433,spanish,nahuatl,Él es mucho más joven que yo.,achiyoc cuecuetzin tlen na,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62038,434,spanish,nahuatl,"oh, chico, aquí tienes un extraño problema de cableado","telpocatl, nican timocuapolohuan ica ni teposmetatl.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62039,435,spanish,nahuatl,Las cabras escaparon a menudo.,Ne cabras cholohuayaya nelpano,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62040,436,spanish,nahuatl,No hablaré sobre la historia de la ciudad porque hay mucho que decir.,"Na axtleno niquihtoz tlen panotoc ne altepetl, pampa onca miac tlamantli camanalli",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62041,437,spanish,nahuatl,Ella se secó rápidamente las lágrimas después de arrojar a Joe fuera del porche.,Ya quihuazqui namantzi iixayol quema quicuatopehqui Joe calteno iporche,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62042,438,spanish,nahuatl,No sabía que casi murió de tuberculosis.,Axnimatiyaya queh ya zan achi miquizquia ica cocoliztli tubercolocis,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62043,439,spanish,nahuatl,"Y aquí estoy pensando que va a venir en plan, ya sabes, para sacarlo conmigo, ya sabes, regañarme como si hubiera podido cambiarlo.","Huan nican niiztoc nimoihlia queh huallaz ica ce plan, timahtohca, tlen nohuaya tiquixtizceh, timahtohca, nechajuayaya quemah nihueltozquia nipatlatozquia.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62044,440,spanish,nahuatl,Nunca volaría.,amo queman nipatlanisquiya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62045,441,spanish,nahuatl,Está hablando tan despacio como puede.,Camati nelpano yolic quema ya huelli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62046,442,spanish,nahuatl,"eso es lo que tiene planeado hacer, así que espero que sí","nopa ninehnehuiliya quichihuas, huahca nihciya tlen quena.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62047,443,spanish,nahuatl,Se suponía que no debería haber nacido.,monequi axacitozquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62048,444,spanish,nahuatl,"Bueno, pues llego allí esta mañana y, eh, olvido cómo... Creo que hice una pregunta, o él entró, o yo qué sé.","Huacca, niaciti nompa moztlayoc huan, eh, niquelcahqui queniuhqui… hueliz nitlatepoztoquilihqui, o ya calahqui, o na nimati tlaya.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62049,445,spanish,nahuatl,Tengo una tienda en concreto.,Quena nipiya ce tlanemaquiliztli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62050,446,spanish,nahuatl,Trabajé con los destacamentos para el U2 todos los días durante cuarenta años.,Nitequitic ica destacamentos tlen U2 nochi tonalli pan ompohualli xihuitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62051,447,spanish,nahuatl,El enorme avión fue derribado sobre Cuba en mayo.,Nelhueyi avion quitepexihuihqueh ipan Cuba ne mayo.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62052,448,spanish,nahuatl,Las botellas son más caras al otro lado de la frontera.,lemete neliy patiyo anali.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62053,449,spanish,nahuatl,Ella no entendía que estaba atrapada con el chico para siempre aunque nunca lo había conocido.,Ya axquimatqui queh monelizquitoya ica nompa telpocatl mazqui azquema quiixmahtoya.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62054,450,spanish,nahuatl,"Intentaba no hacernos sentir culpables, pero sabíamos que le habíamos causado problemas.","Monelchihuiliyaya axtechtlahtlacoltiz, huan tohhuanti timahtoyaya que ticualahmacotoyaya.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62055,451,spanish,nahuatl,Su cuñado era sueco.,itex tlacatqui Suecia.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62056,452,spanish,nahuatl,No sé para qué se supone que debo usarlo.,Axnimati queniuhcatza monequi motequihuiz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62057,453,spanish,nahuatl,Lo bueno de estar en el país es que no hay que preocuparse por cosas como esas.,tlen cualli ni totlal nopa amo tleno timotequipachos.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62058,454,spanish,nahuatl,"El papel es el primero en llenarse, luego latas y luego vidrio.",actihui quitlami amatl niman latas ihuan istitl.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62059,455,spanish,nahuatl,Creo que la idea de lo del oficial es estupenda.,nihmachiliya tlen quihtohua tecuitlahuihquetl cualli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62060,456,spanish,nahuatl,Nunca se mudaron a Charlotte.,amo queman mopataqueh Charlotte altepetl.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62061,457,spanish,nahuatl,"Sabes, no puedes, no puedes sobrevivir si no tienes ninguna contrapresión, aumento de presión de respiración en esas alturas.","Timati, axtihueli, axtihueli tinemiz intla axtipiya cetzi contraprecion, aumento de precion de respiración ipan huihcapa",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62062,458,spanish,nahuatl,Creo que pude haber hecho algo para salvarle.,Nimotlelia queh na axhuel tleno nichihuazquia tlen nimitzmanahuizquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62063,459,spanish,nahuatl,¿Cómo estás María?,¿quenihcatza tiitztoc Maria?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62064,460,spanish,nahuatl,No me importa cómo lo hagas.,amo nocuenta catza tihchihuas. ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62065,461,spanish,nahuatl,Podía haber terminado de ingresarlo más tarde.,Cualtitozquia itlehcoltitozquia mazqui tiotlac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62066,462,spanish,nahuatl,No tengo una tienda en particular.,Axnipiya yonce tlanemaquiliztli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62067,463,spanish,nahuatl,¡Estarás bien!,¡cualli tiitztos!,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62068,464,spanish,nahuatl,¿Te gustaron u odiaste ciertos libros?,¿Mitzpahtihqui o axmitzpahtihque ce ome amoxtli?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62069,465,spanish,nahuatl,La mitad de todas las fallas de tiro de pistola son el resultado del uso con una sola mano.,queman amo cualli toponin nopa panpa quitequihuiyan san ce momax ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62070,466,spanish,nahuatl,No podían ponerse de acuerdo sobre quién era una mano de campo y quién pertenecía a la casa.,Axmonelcencahuayaya tlen queya mano de campo huan tlen queya nelia cal-ehua.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62071,467,spanish,nahuatl,Entrenamos durante 5 semanas con los británicos.,Timomachtihqueh macuili semanas ica britanicos,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62072,468,spanish,nahuatl,"Eh, vivía a las afuera de St. Louis, entre Jefferson City y St. Louis, MO.","Eh, niiztoya altepel ohteno tlen St. Louis, entre Jefferson Altepetl huan St. Louis, MO.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62073,469,spanish,nahuatl,Nunca he ido a Texas,Axquema niyahtoc Texas,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62074,470,spanish,nahuatl,"Si fuera un ápice, tienes que hacer algunos ajustes en el regulador.","Intla nieltozquia ce ápice, monequi tinelcualchihchihuaz nompa regulador",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62075,471,spanish,nahuatl,Nació antes de 1900.,Aci teipa tlen ne xihuitl 1990,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62076,472,spanish,nahuatl,Solo una persona murió en la crisis cubana.,Zan cetzi macehual mihqui tlen ne cuezoliztli cubana,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62077,473,spanish,nahuatl,"Tenía hambre, así que decidí comerme mi almuerzo.","Nimayanayaya, huacca nitlacuahqui tlen ihnaloc",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62078,474,spanish,nahuatl,Estoy impaciente por bajar del avión y pasármelo bien una vez lleguemos.,ya nitemosnequi ni tepostototl nipaxaloxnequi queman niacis.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62079,475,spanish,nahuatl,Vivían en Atlanta.,itztoyah Atlanta altepetl. ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62080,476,spanish,nahuatl,"Fue la única baja de la Crisis de Cuba y, eh, Kaiser, eh, se hizo con las imágenes y voló directo a Andrews Air Force en Washington.","Zan cetzi huezqui tlen ne cuezoliztli ne Cuba huan, eh, caicer, eh, mochihquih ica ixcopincayotl huan patlanqui xitlahuac ne Andrews Air Force ne washington",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62081,477,spanish,nahuatl,"Sí, eso es correcto, Locust Hill.","quena, cualtitoc, Locost Hill.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62082,478,spanish,nahuatl,"Nació en mil ochocientos ochenta y algo, pudo haber sido en 1888 o 1889.",Hueliz acic ne xihuitl tlen 198 y algo… o hueliz ne 1888 o 1889,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62083,479,spanish,nahuatl,Necesito saber exactamente cómo harás esto.,neliya monequi nihmatis catza tihchihuas ni,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62084,480,spanish,nahuatl,Siempre disfrutaba escuchando las historias de mi abuela.,Nochipa nechpahtiyaya nicaquiz itlatempohualiz nohueyinana,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62085,481,spanish,nahuatl,He trabajado tanto en Las Vegas como en Washington.,nitequititoc miyac nepa Las Vegas nohquiya washington.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62086,482,spanish,nahuatl,Un hombre brindó apoyo fisiológico a las tropas.,Ce tlacatl temacac palehuiliztli ficiológico a las tropas.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62087,483,spanish,nahuatl,¿Puedes oírme ahora mismo?,¿Cualli techcaqui namantzi?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62088,484,spanish,nahuatl,La verdad es que no parece que pueda pasar.,neliya amo huelpanos.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62089,485,spanish,nahuatl,"Y, uno de mis trabajos en ese momento fue entrenar a las personas para que pongan paracaídas en un disparador de armas nucleares, que detona la propia bomba atómica.","A, nipiya ce notequitl ama tlen ninmactiz macehualmen queniuhqui quitlalizceh paracaidas ipan ce disparador tlen armas nucleares, tlen quitoponiltilia nompa bomba atómica",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62090,486,spanish,nahuatl,"oh, oh Dios, bueno, eso suena como una aventura","oh toteco, nopa caquisti quen cualli tlapaxalolislti",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62091,487,spanish,nahuatl,Es como todos los días.,quiani mohmostla.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62092,488,spanish,nahuatl,¿Crees que la muerte puede ser un castigo un poco duro por robar?,¿tihmachiliya miquistli huelis tlaihiyohuilli tetic ipanpa tlaichtehqui?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62093,489,spanish,nahuatl,No sabía que no era la única persona en el campo ese día.,Axnimatiyaya queh nazantzi niiztoya campa tlamaxtiloyan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62094,490,spanish,nahuatl,"Pero… vivían en un pueblecito de las afueras de Augusta llamado Evans, que todavía existe. Allí todavía tengo a muchos parientes viviendo.","masqueh... itztoyan ipan ininteyoyal tlen itoca Evans noha eltoc, iteno Augusta. Nepa noha itztoquen miyac nochanehuanin.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62095,491,spanish,nahuatl,"Por lo general, no pueden permitirse demasiado.","cualli, amo miyac tomin huelcahuilocen",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62096,492,spanish,nahuatl,Le pregunté si el cliente se enojaría si esperaba hasta las 2 p. m. porque tenía una cita esta noche.,nitetlahtlanilih tla tlacohquetl cualanisquiya tla quichiyas hasta 2 cahuitl panpa ni yohualli nimopantis ica nohuanpox.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62097,493,spanish,nahuatl,Nunca nos movimos después de eso.,cenpa timopalaqueh queman panoc nopa.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62098,494,spanish,nahuatl,Me dediqué a tomar nota de las cosas.,Nimoneltequimacac tlen niquihquilohqui nochi tlamantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62099,495,spanish,nahuatl,Y qué tal si se parece exactamente a lo que intento hacer.,Huan intla monextizquia nelia ihquino quema na nichihua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62100,496,spanish,nahuatl,Mi abuelo era realmente racista y malvado.,Nohueyitata nelpano tecualanitayaya huan axquinpahtiyaya cequi macehualmeh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62101,497,spanish,nahuatl,Papá me dio un poco de leche con chocolate de la nevera.,Topayi nechmacac ce achi lechi ica chocolatl tlen eltoya ipan nevera,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62102,498,spanish,nahuatl,No me importa la lluvia.,amo nocuenta quiyahuitl.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62103,499,spanish,nahuatl,"Me enviaron a Del Rio, Texas para trabajar.","Nechtitlanquehne Del Rio, Texas pampa nontequitiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62104,500,spanish,nahuatl,"Precisamente, aunque con las nuevas regulaciones, ahora es más difícil.",masqueh ica yancuin tlanahuatilii aman tlahuel ohui.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62105,501,spanish,nahuatl,La comprobación de antecedentes no se puede hacer tan rápido.,comprobacion tlen quichihqueh macehualmen amo mochihua icihui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62106,502,spanish,nahuatl,Llamé a Ramona a mi casa.,Ninotzqui nocha Ramona,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62107,503,spanish,nahuatl,"Pero a medida que fue creciendo, nunca reconoció que estaba equivocada, pero sí cambió su comportamiento.","Quema mitzcaltiyaya, axquema quinehqui queh ya mocuapolohuayaya, huan quena quipatlac inemiliz.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62108,504,spanish,nahuatl,Su destino era un secreto.,Campa yahuiyaya axmatiliztli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62109,505,spanish,nahuatl,Se mudó fuera de Augusta de inmediato.,Mocueniuhqui tlen ne Augusta nimantzi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62110,506,spanish,nahuatl,"Tengo una hija, una niña de dieciocho meses.",nopilconetzin quipiya matlahcchicome metztli.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62111,507,spanish,nahuatl,"No, todavía están de gira. Han estado de gira desde finales de los años sesenta.","amo, quipaxalohuan, quipaxalohtoquen queman tlamiyaya 1960 xihuitl ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62112,508,spanish,nahuatl,¿Qué piensa tu hermana de tu vestido?,¿tlen quimachiliya mocihuaicni lten moyoyon?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62113,509,spanish,nahuatl,Entramos a pesar de que las puertas estaban cerradas.,Ticalahque mazqui caltzahtoya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62114,510,spanish,nahuatl,"Puede que no hayan sido los más inteligentes, pero fueron muy amables y estaban interesados ​​en los que estudian.",huelis amo miyac quimatqueh masqueh tlahuel cualli ihuan quinpactiyan tlen momachticen. ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62115,511,spanish,nahuatl,Escuché que Darkman era una buena película.,nihcahqui darkman neliya cualli tlamahuisolnixcopincayotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62116,512,spanish,nahuatl,Es posible que pueda llevar a mi hija allí.,¿atlac nihuelhuicas nocone nepa?.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62117,513,spanish,nahuatl,Nuestra casa estaba lejos de este lugar.,Tochan eltoya nelpano huecca tlen nican.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62118,514,spanish,nahuatl,"Quiero decir que ellos solo tenían, algo así como, cinco hijos. Uno de ellos murió.","Na ninequi niquihtoz que yahhuanti zan quipiyaya, hueliz, macuili conemeh. Ce mihqui",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62119,515,spanish,nahuatl,Así que no tengo muy claro por qué.,Yeca axnicuamalilia quenque,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62120,516,spanish,nahuatl,"sabes, y ella está rellenando los pétalos allá y yo no sabía nada de ninguna consecuencia.","tihmati, ya quitemitilihtoc ixihuiyo xochitl ihuan amo tleno nihmatoya quiihiyohuilis. ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62121,517,spanish,nahuatl,Están pagando por la vivienda para mí y mis hermanos.,Yahhuantin tlachtlahua ce calli tlen na huan noihnihua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62122,518,spanish,nahuatl,"Donde él era un, él era el hijo de un ministro, entonces él tenía, ellos tenían propiedades, y otras cosas, y estaban muy bien conectados en la comunidad y eran muy, muy estimados.","itata ministro, huahca quipiya miyac tlalli ihuan ceyoc tlamantli iiean quiixmatqueh miyac macehualmen nohquiya quiniiqueliihque. ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62123,519,spanish,nahuatl,¿Cuántos hijos tienes?,¿quesqui moconehuan?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62124,520,spanish,nahuatl,Necesitas una conntrapresión superior a 5000 pies.,Monequi titequihuiz ce contrapresión superior a 5000 pies,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62125,521,spanish,nahuatl,Cambia mucho de idea.,Nelpano moyolcuapac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62126,522,spanish,nahuatl,sabíamos hacia dónde se dirigían.,Timatiyayah canue yahuiyayah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62127,523,spanish,nahuatl,Les encanta hacer recorridos.,quipactiya quipaxalos,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62128,524,spanish,nahuatl,El regulador cambiaría la presión de todo en tu traje.,Regulador quipatlazquia precion ica nochi iyoyo.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62129,525,spanish,nahuatl,No nos importó guardar nada.,Axtinehque ticahcocuizceh tleno.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62130,526,spanish,nahuatl,No sabíamos a dónde viajaba la gente.,Axtimatiyayah canque yahuiyayah nompa macehalmeh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62131,527,spanish,nahuatl,"Pero ellos estaban divididos acerca de quiénes eran las manos de campo y quiénes eran los niños de la casa, era algo así como...","Yahhuantin monelcemantoya tlen queyahhuantin neltequitiyaya huan queyahuantin zan conemeh iztoya caltic, ino huelliz quema…",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62132,528,spanish,nahuatl,"Y lo fue, mi abuelo no fue un buen hombre.","Nelia, nohueyitata axcual tlacatl eltoya",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62133,529,spanish,nahuatl,Mi madre era la chica de oro por lo que nunca tuvo que trabajar.,inemilis nonana niliya cualli amo queman monequi tequitic.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62134,530,spanish,nahuatl,Creo que el punto fue decirnos cuán peligroso era.,Nimoihlia queh inoh nelia monequiaya timoilhuizceh maluililih eltoya.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62135,531,spanish,nahuatl,Me quedé sin tiempo para ingresarlo todo.,Axniyahatic nipanoltiz pan tepoztli nochi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62136,532,spanish,nahuatl,Me dijo que buscara algo.,Nechtlelihqui ma nitemo ce tlamantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62137,533,spanish,nahuatl,Me dijo que era urgente.,nechilhuih tlen ahuililli.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62138,534,spanish,nahuatl,Puedes decirme el final de la historia.,tihueli nechpohuilis catza tlanqui tenpohualistli.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62139,535,spanish,nahuatl,Era difícil ser negro en el sur.,Ohui eltoya tieliz macehual yayahuic nepa sur,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62140,536,spanish,nahuatl,"Empecé de inmediato, eh, entrenando con los otros dos muchachos que estaban en el lugar.","Nipehqui nimantzi, eh, nimomachtiyaya inihuaya omeh telpocameh tlen iztoya nepa.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62141,537,spanish,nahuatl,Ellos ya habían tenido su entrenamiento en los trajes presurizados y me había costado algo de tiempo ponerme un traje presurizado.,Yahhuantin momachtihtoyaya ica nompa tlaquemitl presurizados huan na ohhui nimoquentihqui ino tlaquemitl presurizado,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62142,538,spanish,nahuatl,esa era su meta oh,nopa itemic lten quiacisnehqui.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62143,539,spanish,nahuatl,No fui elegido para asistir a la escuela.,Axnechtlapehpenihque ma niyaz tlamachtiloyan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62144,540,spanish,nahuatl,"Colega, parecía que tenía personalidad doble, tío.","nohuanpox, nesqui ometlacatl.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62145,541,spanish,nahuatl,Ella tenía una piel increíblemente oscura.,Ya cihuatl quipiyaya icuetlaxo nelpano yayahuic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62146,542,spanish,nahuatl,Él recibe mucha ayuda.,Ya quicelia miac palehuiliztli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62147,543,spanish,nahuatl,"Recibí órdenes para irme a Del Rio, TX, así que cuando llegué allí, bueno, me enteré de que tenía que irme a la base de Laughlin Air Force.","Nicelihquie ce tlanahuatili ma niyaz Del Rio, TX, huacca quema niacito, nellia, nimatqui ma monequi niyaz ne Bace tlen Laughlin Air Force",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62148,544,spanish,nahuatl,Han estado de gira desde antes de 1970.,nitequititoc/nipaxalotoc canpa 1970.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62149,545,spanish,nahuatl,"Hoy nos hablará sobre la Tercera SS, el U2 Quick y el Blackbird.","Ama techcamohuizceh tlen Tercera SS, U2 quick huan black Bird",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62150,546,spanish,nahuatl,"A finales de 1962, recibí órdenes de ir a Washington, DC","queman tlamiyaya 1962, nechtitlanqui washington DC.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62151,547,spanish,nahuatl,El estado de ánimo cambió mucho.,Iyoltlalnamiquiz nelpano mopatlac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62152,548,spanish,nahuatl,"Sabes… sobre todo, hacer las costuras y cosas así es lo que les da un acabado tan profesional.",tihmati... queman titlahtzoma nopa quicihua moitla tlahuel yehyectzin. ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62153,549,spanish,nahuatl,Soy ignorante en asuntos de amor.,amo tleno nihmatli tlen tlasohtlalistli.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62154,550,spanish,nahuatl,"claro, claro, no hagas todo lo posible y",quena quena amo tleno tihueli tihchihuas,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62155,551,spanish,nahuatl,"Es una hélice pequeño que fraguó una inyección, pero el tubo de presión de respiración del piloto y la contrapresión.","Ya ce hélice pequeño tlen fraguó ce inyección, huan ne tubo depresión de respiración tlen piloto huan contrapresión",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62156,552,spanish,nahuatl,Puede conseguir los trajes en cualquier color que desee.,Cualli quipantiz tlaquemitl campahueli tlen quinequi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62157,553,spanish,nahuatl,Trabajé como taxista en ambas ciudades.,queman nitlaixmalinquetl nitequititoc oncac.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62158,554,spanish,nahuatl,Era una persona negra de piel clara.,Ya eltoya ce macehual icuetlaxo yayahuic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62159,555,spanish,nahuatl,El tiroteo fue al menos a 100 millas de donde vivo.,oncaya tiroteo quen 100 millas canqui ninemi.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62160,556,spanish,nahuatl,"Así que todo ese estrés y, osea, tenía todos los motivos para estar estresado hoy, era como, estás dando algo que no sabes cómo hacer, y es como toma, hazlo.","nohci ipanpa ticuecihui, eltoc miya ipanpa ticuecihuin aman mmm tihmaca ce tlenihqui amo tihmati catza tihchihuas ihuan monequi tihchihuas.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62161,557,spanish,nahuatl,Dije que era mío.,niquilhuih noaxca.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62162,558,spanish,nahuatl,Encontraron 20 misiles en el barco.,Quipantihqueh 20 miciles ipan barco,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62163,559,spanish,nahuatl,"Tengo una hija más pequeña ahora y es difícil llevarla allí y eso, pero voy a, eh...","nihpiya nopilcihuacone ihuan amo nihuelhuicas nepa ipanpa ohui, masque nihnehnehuilis.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62164,560,spanish,nahuatl,No se nos permitió deletrear nada incorrectamente.,Axtechcahuilihque ma titemquihlica axtleno axcualli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62165,561,spanish,nahuatl,Estaba preocupado por ir a la escuela,Nimocuezohuayaya pampa niyazquia tlamachtiloyan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62166,562,spanish,nahuatl,Nunca he estado en Washington D. C.,Axquema niyahtoc ne washington D. C.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62167,563,spanish,nahuatl,Sabía que él no iba a venir aquí en absoluto.,Nimahtoyaya axhualtozquia nica quema,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62168,564,spanish,nahuatl,Nos mudamos a una casa que habíamos construido en el país.,timopatlaqueh cequin tochantzin tlen tihchihqueh nican totlal ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62169,565,spanish,nahuatl,Nosotros entraríamos allí.,Tohhuantin ticalahtozquia nompone,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62170,566,spanish,nahuatl,Estaba demasiado ansioso como para estar feliz porque ella hubiera llegado un día antes.,"nimahmahuih amo nipactoc, panpa acico ce tonaliya ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62171,567,spanish,nahuatl,Ella nunca admitió que estaba equivocada.,Axquema quinehqui motleliz mocuapolohuayaya.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62172,568,spanish,nahuatl,Les dije que sé lo que logré.,Nintlelihquie queh quena nihuelqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62173,569,spanish,nahuatl,"Así que ahora, aquí está, lo quiere hoy.","huahca aman, nicac eltoc, aman quinequi",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62174,570,spanish,nahuatl,No estaba seguro de qué profundidad debía de tener.,amo temachtli tla huehcatlan.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62175,571,spanish,nahuatl,"Eso, yo era el único 922 que era hombre de soporte vital, el otro hombre era un apoyo fisiológico.","Ino, nazantzi nipiyaya 922 tlen tlacatl de soporte vital, nompa tlacatl eltoya tepalehuihquetl tlen ficiologico.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62176,572,spanish,nahuatl,"De todos modos, papá se va y hace un buen vaso grande de leche con chocolate para mí.","Mazqui, topayi yahui huan quichihua ce cualli vaso hueyi tlen lechi ica chocotlal tlen na.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62177,573,spanish,nahuatl,Dos tíos me entrenaron.,Omeh notlayihua nechmachtihqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62178,574,spanish,nahuatl,No es tan común.,amo comun.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62179,575,spanish,nahuatl,Hubiera sido más seguro llegar allí volando.,achiyoc temachtli tiacitin nepa tla tipatlanin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62180,576,spanish,nahuatl,"Vivieron en Evans, que es muy pequeño.","itztoquen Evans altepetl, neliya pilciltzin.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62181,577,spanish,nahuatl,No lo recuerdo del todo ya que bebí bastante vino anoche.,yalohua nihtlayic huino ipanpa amo nochi niquelnamiqui.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62182,578,spanish,nahuatl,"Todos los CEO de las instituciones financieras y a las personas que les gusta eso, así que ella estaba muy interesada en mantenerse al tanto de lo que estaba pasando con las instituciones financieras.","nochi CEO tlen tomincalco ihuan macehualmen tlen quinpactiyan nopa, ihuanpox neliya quimastisnequi tlen pano ica nochi tomincalli.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62183,579,spanish,nahuatl,"No conocía muy bien a la Señora Faulk, ella tenía unos 80 años, y era una buena persona, la había visto un par de veces, pero estaba realmente nerviosa por eso.","amo cualli niquixmatiyaya toahui faulk, quipixtoya 80 xihuitl ihuan cualcihuatl san niquitas ce quespan, masque neliya nimahmahhuih.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62184,580,spanish,nahuatl,Papá me sirvió un vaso de leche.,Topayi nechtequilihqui ce vaso lechi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62185,581,spanish,nahuatl,"Ahora que puede conducir, mi hija tiene su propia forma de llegar aquí.",aman tlen noichpoca quimati quitequihuiya teposcalmimilolli huelis acis iceli nican,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62186,582,spanish,nahuatl,"Oh, pasé buena parte de mi tiempo en, esto, actividades especiales.","oh, nipanoc miyac cahuitl ica ni,especialtequitl.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62187,583,spanish,nahuatl,No me asustó.,amo nechmahmatqui.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62188,584,spanish,nahuatl,Estoy hablando de las mismas cosas que ellos.,Na nouhquia nicamanaloa tlen yahhuanti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62189,585,spanish,nahuatl,Estaba de mal humor.,cualanqui.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62190,586,spanish,nahuatl,El Jefe está retirado de la Fuerza Aérea de los Estados Unidos.,Ne tlayacanquetl ayoc tequiti tlen Fuerza Aerea tlen Estados Unidos,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62191,587,spanish,nahuatl,no somos verdaderos naturalistas ni nada pero eh,amo neliya tihtlapyan totlaltepac. ihuan amo tleno.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62192,588,spanish,nahuatl,"No, no Locust Hill.","amo,amo Locust Hill.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62193,589,spanish,nahuatl,Mi cuñado formaba parte del servicio.,Notech nouhquia tequitiyaya ipan ne cervicio,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62194,590,spanish,nahuatl,Hice girar mi rueda por un largo tiempo.,Nimalacachohtoya nomalacach ce hueyi tlaloxtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62195,591,spanish,nahuatl,Probar aviones te enseña muchas cosas.,Tiyecoz tlen avionez tiyecoz miac tlamantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62196,592,spanish,nahuatl,Viví en Texas.,Niiztoya Texas.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62197,593,spanish,nahuatl,Él no nos habló en absoluto.,Ya axtechcamohuihqui nelpano,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62198,594,spanish,nahuatl,"Con tu aparato de TV y tu, creo que un castigo adecuado por robar la televión sería la muerte-","tiichtehqui tv, neliya quen tlaihiyohuilli titlanqui miquistli. ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62199,595,spanish,nahuatl,"un níquel menos, o lo que es lo mismo, treinta centavos menos por seis botellas. Todos cruzan la frontera para comprar las bebidas más baratas",san niquel achitzin nopa quihtosnequi achitzin tlen 30 centavos ica 6 cececatl. nochin mopanoh para quicohuacen cececatl amo patiyo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62200,596,spanish,nahuatl,Lo escuché de Wills Point.,nihcaquilih huills Point.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62201,597,spanish,nahuatl,Él es muy independiente.,Ya iceltzi nentinemi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62202,598,spanish,nahuatl,¿A tu esposo le gusta tu camiseta?,¿mohuehue quipactiya mocoton?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62203,599,spanish,nahuatl,"Plano, Texas es un lugar increíble.","Plano, Texas nielya yehyectzin",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62204,600,spanish,nahuatl,Queríamos salvar la bomba-H porque era muy difícil de manejar.,Tinequiyayah timanahuizceh Bomba -H pampa neohui tlatequihuiliz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62205,601,spanish,nahuatl,Queríamos salvar una cosa más que el resto.,Tinequiyayah timanahuizceh cetzi tlamantli tlen nochi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62206,602,spanish,nahuatl,Estoy tratando de terminar mi proyecto la próxima semana.,Nimonelchihuilia nitlamiltiz nopoyecto nece semana,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62207,603,spanish,nahuatl,Mis chicos son realmente idiotas.,notelpocahuan neliya huihuiqueh.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62208,604,spanish,nahuatl,Llamé al número cuando llegué a su casa.,Nitenozquia ica ino tlapohualiztli quema niacito nocha,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62209,605,spanish,nahuatl,Ella era más ligera que el resto de sus amigas negras.,Ya cihuatl axnelpano etic eltoya quema ihuampoyohua yayahuiqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62210,606,spanish,nahuatl,¿fuiste a museos en Europa?,¿tihpaxaloto ne muceo ipan Europa tlalli?.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62211,607,spanish,nahuatl,Su hermana está casada.,Ihuelti monamihtihtoc,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62212,608,spanish,nahuatl,"En cualquier caso, el hombre entra.","Mazqui, ne tlacatl panoz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62213,609,spanish,nahuatl,"No teníamos material de archivo, así que tuvimos que adivinar.","Axtipiyaya tlamantli tlen archivo, huacca monehqui timoneltlatoquilizceh",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62214,610,spanish,nahuatl,Ha aprendido de los otros niños mayores pero toda mi descendencia eclipsa.,"momachtihtoc tlen cequion oquichpilmen achiyoc hueyiqueh, masqueh nochi noconehuan eclipsa",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62215,611,spanish,nahuatl,Sugirió comprar una aspiradora.,huiilhuih panpa amo tihcohuacen tepsotlasolchichintli.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62216,612,spanish,nahuatl,"ay lo veo bien, me gusta el ambiente a mi también","cualli niquita, nohquiya nechpactiya totlaltecpac.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62217,613,spanish,nahuatl,Buffalo tiene el mejor equipo en general.,Buffallo quipiya nelcualli centilistli.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62218,614,spanish,nahuatl,Cuesta $ 2000 comprar todo lo que necesita.,ipati $2000 nitlacohuas nochi tlen monequi.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62219,615,spanish,nahuatl,El impuesto a las ventas es demasiado alto.,tlaxtlahuilli queman tlanamacan neliya patiyo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62220,616,spanish,nahuatl,La página es solo una lista de números.,ne amatl san quipiya pohualistli. ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62221,617,spanish,nahuatl,"Sí, 4.º fue superdivertido.","quena, tlen nahui xihuitl nechpactic neliya cualli.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62222,618,spanish,nahuatl,Fue uno de mis primeros recuerdos.,Ino elqui tlen iyohyoc niquelnamiqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62223,619,spanish,nahuatl,"Mmm..., mis abuelos siempre fueron personas muy, muy cariñosas y algunas veces estuvieron mis padres y sencillamente lo pasamos muy bien allá abajo.","Mmm…, tohueyitatahhua nochipa techihneliyaya, Quemantica iztoya totatahhua huan yehyehtzi tipanoqueh",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62224,620,spanish,nahuatl,Nunca tienes que calcular el impuesto para determinar el coste.,amo monequi tihtlalis 10 por cierto quema titlacohuas ya quipiya ipan ipati,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62225,621,spanish,nahuatl,"Soy, esto, el sargento jefe maestro, jubilado, como dijo Rick.","Na, ini, sargento tlanahuatihquel huan temachtihquel,nimociyahquilihquiya, quema quiihtohqui Ricc",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62226,622,spanish,nahuatl,Ella dijo que no tenía ni idea.,Ya cihuatl quiihtohqui axquimati tleno,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62227,623,spanish,nahuatl,No tiene planes de hacer eso.,amo quinehenehuiliya quichihuas nopa.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62228,624,spanish,nahuatl,Dijo que podría entregarlo cuando que sea.,quiilhuih huelisquiya tlacuepilis queman nihnequis.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62229,625,spanish,nahuatl,Siento que no pudieras tener hijos.,nihmachiliya amo hueli timoconetis,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62230,626,spanish,nahuatl,Nos trasladamos a una nueva residencia.,timopatlaqueh ce yancuic hueyicalli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62231,627,spanish,nahuatl,"Eran más que brillantes, pero detestaron a cualquiera que se esforzara en estudiar.",neliya quimatoyan masqueh amo quinpactiya cequinoc tlahuel momacticen,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62232,628,spanish,nahuatl,Kennedy no los reconoció.,quennedy axquinixmatqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62233,629,spanish,nahuatl,Estás en peligro.,ta amo temachtli nica.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62234,630,spanish,nahuatl,Unos cuantos se reunirían y limpiarían la basura de la calle.,ce quesqui mocentiliyaya ihuan tlachpanqueh calixpan canpa ohtli.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62235,631,spanish,nahuatl,Tu tiempo nunca supera los tres días.,mocahuih amo queman pano eyitonalli.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62236,632,spanish,nahuatl,Nunca pregunté a dónde iban.,Axquema nintlahtlanilihque yanque yahuiyaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62237,633,spanish,nahuatl,Nunca fui a Las Vegas.,amo queman niyahqui Las Vegas.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62238,634,spanish,nahuatl,Pon un anuncio de refresco.,xihtlali tlamachiltilli cececatl.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62239,635,spanish,nahuatl,"Así que yo pensaba, Dios mío, y Ramona estaba ahí.","Na ihquino nimoihliaya, Toteco, huan ramona iztona nompone",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62240,636,spanish,nahuatl,¡Odiaba todo el colegio!,nihcocolih nochi nohuanpoyohuan.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62241,637,spanish,nahuatl,Su padre era un convicto que nunca fue a la iglesia.,"queman itata amo cualli, amo queman yahqui teopan.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62242,638,spanish,nahuatl,Ya he dicho que tiene mi aprobación.,ya niquilhuih cualtitoc.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62243,639,spanish,nahuatl,Me dijo que yo no tenía idea de cómo funciona el mundo real y que debía seguirla.,Nechtlelihqui que ya axtleno quimatiyayatlen queniuhqui motequipano ipan ni tlaltipactli huan queniuhqui monemilizmatizquiya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62244,640,spanish,nahuatl,El DOT tuvo que comprar el inmueble y tal.,DOT monehqui quicohuaz ne inmueble ihquino,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62245,641,spanish,nahuatl,Al DOT le costó más de tres millones de dólares comprar la propiedad.,DOT tlaxtlacqui 3 millones de dolares tlen quicohqui ne propiedad,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62246,642,spanish,nahuatl,Ella me dio dos tipos de instrucciones y preferí las que eran detalladas.,nechmaca ome machiyotl ihuan niiquixpehpenqui lten cualli nihmachilih,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62247,643,spanish,nahuatl,Es inusual que la gente se vea así.,amo comun tlacamen quiani moita.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62248,644,spanish,nahuatl,Sólo necesitas un poco de fuerza para tirar del gatillo de la bomba atómica.,Zan monequi quentzi titianaz gatillo tlen bomba atomica,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62249,645,spanish,nahuatl,Las tropas tienen un impuesto sobre ventas.,queman tihcohua moyoyon monequi tihtlaxtlahuis tlaxtlahuilli.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62250,646,spanish,nahuatl,No podían estar de acuerdo con quién debería trabajar en el campo de algodón y quién debería fregar los pisos.,Axmocencahuayaya queya tequitizquia ipan milixtli huan queya tlatoxomazquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62251,647,spanish,nahuatl,La mayoría de las personas cruzan la frontera para obtener bebidas más baratas.,miyac macehualmen mopanon nepamitl quiani hueltlacohuacen cececatl amo patliyo.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62252,648,spanish,nahuatl,Estábamos viendo las noticias en la televisión.,Titlachiliyaya tlen tlamantli pano ipan televisión,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62253,649,spanish,nahuatl,Solíamos ir de fiesta a casa de mi padre.,camantiya tiyohuiyaya ilhuitl ichan notata,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62254,650,spanish,nahuatl,Joe era el único que tenía la llave de la sala de descanso.,amo tihuelqueh timociyahcahuacen iceli Joe quipixtoya tlahtlapohualoni.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62255,651,spanish,nahuatl,Usted piensa que el castigo correcto para alguien que roba un televisor es la muerte.,quinehnehuiliya miquistli xitlahuac tlaihiyohuilli ipanpa quiichtehqui tlamahuisolli. ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62256,652,spanish,nahuatl,Me senté allí durante dos horas.,Nimocehuihqui nompone ica ce ome cahuitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62257,653,spanish,nahuatl,La niña que me va a ayudar está a 5 millas de distancia.,Cihuapil tlen nechpalehuiz iztoc a 5 millas,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62258,654,spanish,nahuatl,El hombre corrió hacia el lado contrario.,tlacatl motlalohqui neca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62259,655,spanish,nahuatl,Apuesto a que te encantaba visitar Europa.,temachtli mitzpactiyaya tihpaxalos Europa.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62260,656,spanish,nahuatl,Mi hermano nunca se alistó.,Noihni axquema moihcuilohqui.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62261,657,spanish,nahuatl,"Después estaba dando vueltas a mi rueda, no sé, parecía todo el día ese día.","Teipa quimalacachohtinemiyaya nomalach, axnimati, neciyaya nochiya ino tonalli.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62262,658,spanish,nahuatl,"No hablaré de eso, aunque hay mucho que cubrir.","Axtleno niquihtoz tlen ino, monequi miac tlamantli axtitlatempohuaz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62263,659,spanish,nahuatl,El vestido ondeaba en el viento.,tlaahacatoya yeca mohuitoloh iyoyon.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62264,660,spanish,nahuatl,Solo por la mirada en su cara cuando entró por la puerta supe que estaba decepcionado.,Zan ica ixayac nimatqui yolcuezohtoya quema calapohqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62265,661,spanish,nahuatl,"guardería de dos días a la semana, lo llaman guardería de la tercera edad, pero ella va al centro de la tercera edad","tecuitlahuiloyan tlen ome tonalli masque quitocaxtiyan huehuecuitlahuiloyan, yahui huehuecalli ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62266,662,spanish,nahuatl,Estoy interesado en el aeróbic porque necesito algo de actividad cardiovascular.,nechpactitosquiya nihchihuas aerobic panpan moniqui nimotlacayochicahuas,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62267,663,spanish,nahuatl,Será grandioso para ella si hace lo que planea hacer.,neliya cualli tla quichihua tlen quinehnehuiliya.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62268,664,spanish,nahuatl,Y fue que él nunca tuvo que hacer algo por sí mismo.,Tlen ipantic tlen nompa axquema tlen quichihquia iceltiltzi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62269,665,spanish,nahuatl,Tuvimos una gran charla.,Yehyehtzi timocamohuihqueh / yehyehtzi timocamanalohqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62270,666,spanish,nahuatl,Trataba a los demás nietos de modo diferente.,Quinmacuitlahuiyaya inixhuiyaya ax zance,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62271,667,spanish,nahuatl,"Fue muy guay, y el vestido se voló un poquito con el viento--","neliya cualli, iyoyon mopatlanqui quentzin ica ahacatl. ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62272,668,spanish,nahuatl,Tu camiseta es muy bonita.,tlahuel yehyectisn mocoton.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62273,669,spanish,nahuatl,Dije que me gustaba la nueva versión de la canción.,niquilhuih nechpactiyaya ceyoc cuicatl.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62274,670,spanish,nahuatl,No entiendo el punto.,Axnimachilia ino,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62275,671,spanish,nahuatl,"oh, pero de todos modos mis hijos ahora tienen veintiuno y veinticuatro, así que no tengo que","notelpocahuan quipiyan cenpohualce ihuan cenpohualnahui, yeca amo nimotequipachohua. ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62276,672,spanish,nahuatl,Sabía lo que iba a pasar cuando ella hizo eso.,quimatoya tlen quipantisquiya queman quichihqui nopa.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62277,673,spanish,nahuatl,Un pack de seis es aproximadamente 30 centavos más barato al otro lado de la frontera.,ce tlatamachihualli ica chicuace ihuical 30 centavos tla mopano nepamitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62278,674,spanish,nahuatl,Están pagando por la vivienda.,Yahhuantin tlachtlahua ce calli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62279,675,spanish,nahuatl,Siempre debes agregar un impuesto del diez por ciento a lo que estés comprando cuando estés calculando el costo.,queman tilacohuas tleya xihtlali 10 por cientoi quiani tihmatis tlen titlaxtlahuas ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62280,676,spanish,nahuatl,Fui a la capital de la nación.,Niyahqui altepetl itlatilanca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62281,677,spanish,nahuatl,"Hace unos meses, tenían seis jurados miembros. Pensé que sabían que siempre fueron doce hombres probados y, por decirlo de alguna manera, fieles."," ce quesqui metztli quipixtoya chicuacen huehuetzin, nihnehenhuilih tleya chihuacen tlacatl tlen quicelihqueh ihuan neliya. ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62282,678,spanish,nahuatl,"Ni siquiera entendió la ceremonia nupcial, ni siquiera sabía que se había casado, en serio--","Axtleno quimachilihqui nompa tlacentiliztli, yon axquimatiyaya intla mocuitoyaya, nelia, nelia…",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62283,679,spanish,nahuatl,"Nosotros no separamos nada, lo tiramos todo en una bolsa.","tohhuantin amo tleno tihpehpenan, nochi centic tihtepehuacen.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62284,680,spanish,nahuatl,Está hablando por un iPhone.,Camatitoc ipan ce Iphone,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62285,681,spanish,nahuatl,Nunca entraríamos.,Axquema ticalahtozquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62286,682,spanish,nahuatl,"De todos modos, se les ocurrió esta invención del alto regulador de O2.","santequitl, quichihuasnehqui ne regulador tlen O2.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62287,683,spanish,nahuatl,Ese tornillo puede dañar los pulmones de alguien.,Ino tornilli cualli ticocoz ce ipolmunes ce macehualtzi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62288,684,spanish,nahuatl,El tipo apareció un poco tarde.,Ne macehual acico tiotlac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62289,685,spanish,nahuatl,"Las fuerzas aéreas me enviaron a Del Rio, TX en 2001.","Nompa Fuerzas Aeras yahhuantin nechtitlanqueh ne Del Rio, TX, ne 2001.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62290,686,spanish,nahuatl,Nadie sabía a dónde iban.,Axaca quimatiyaya canque yahuiyayah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62291,687,spanish,nahuatl,Su hermana está soltera.,Ihuelti axmonamihtihtoc,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62292,688,spanish,nahuatl,Dijeron: Estamos pagando por un lugar para que te quedes.,Quiihtohqueh: tohhuanti titlaxtlahtoque campa timocahuaz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62293,689,spanish,nahuatl,Su estado de ánimo se mantuvo completamente consistente.,Iyolpaquiliz nochipa eltopa zan ihquino,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62294,690,spanish,nahuatl,La limitación de la cantidad de basura está más cerca del problema que el peso de la basura en sí.,tla tihchihuan quetzin tlasolli amo oncas achiyoc cuesolli san nopa tlen quesqui quipiya tlasoli ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62295,691,spanish,nahuatl,¿Qué le parece que esperen fuera tan sólo cinco minutos antes de entregarles un permiso?,tlen anquinehnehuiliyan tla tihchiyacen macuilli pilcahuitzin ihuan niman nianmehmacas ce permiso,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62296,692,spanish,nahuatl,Mi hermana dijo que no me parecía en nada a mi abuela.,nocihuaicni quiilhuih amo tleno nineci tohueyinana.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62297,693,spanish,nahuatl,No sabía que tenía tuberculosis.,Axnipatiyaya queh ya mocochuayaya ica tuberculocis,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62298,694,spanish,nahuatl,Él es definitivamente lo suficientemente fuerte como para que yo lo escuche.,"ni melahuac, neliya chicahuac quiani nihuelcaquis.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62299,695,spanish,nahuatl,Guardan los archivos médicos y legales todos juntos.,quiahocuin nochi ininamah medicos ihuan legales.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62300,696,spanish,nahuatl,Mi memoria está clara sobre lo que sucedió esa noche.,niquelnamiqui nochi tlen pacon ne yohualli.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62301,697,spanish,nahuatl,Vivimos allí durante muchos años.,titztoyan nepa miyac xihuitl.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62302,698,spanish,nahuatl,¿Puedes explicarme cómo realizarías aerobic?,¿huelis technextilis catza tihchihuas aerobic?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62303,699,spanish,nahuatl,Mi madre tuvo que trabajar afuera.,nonana tequitito.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62304,700,spanish,nahuatl,Ella nunca dijo que tenía razón sobre el pastel de carne.,Ya cihuatl axquema quiihtohqui queh icamanal cualli tlen pastel nacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62305,701,spanish,nahuatl,"Mi madre terminó no siendo una de sus favoritas al principio y, ah, así que fue relegada a trabajar en el campo mientras que algunos de los otros niños no trabajaban en el campo.",nonana quiixpehphenqui huahca amo miltequitic ihuan cequion conetl amo nohquiya tmilequitiqueh ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62306,702,spanish,nahuatl,Lo calcularé basandome en los totales.,Nimatiz quezqui tlapohualiz ica nochi tlapohualiztli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62307,703,spanish,nahuatl,"si, le oigo","quena, nihcaqui.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62308,704,spanish,nahuatl,Espero que ella haga lo que planea hacer.,nihchiya ma quichihua tlen quinehnehuiliya.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62309,705,spanish,nahuatl,"Son 30 o 40 aviones U2, y habíamos empezado a entrenar a pilotos chinos, pilotos británicos con ellos, justo en todo el mundo con el que éramos aliados.","Hueliz 30 o 40 aviones U2, huan tipehualtihqueh tinmachtihqueh pilotos chinos, polotos britanicos, tlen inihuaya quena timohuicayaya.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62310,706,spanish,nahuatl,Dos chicos me entrenaron para trabajar en esa tienda.,Omeh telpocameh nechmachtihque queniuhqui nitequitiz ipan ine tlanemaquiliztli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62311,707,spanish,nahuatl,"probablemente no fueron las personas más inteligentes del mundo, pero oye, fueron muy agradables y, esto... se interesaron por las personas que estaban dispuestas a estudiar","atlac amo tlahuec quimatin masque tlahuel cualli techceliheh, neliya quinnehqueh quinpalehuicen catli quinequin momachticen ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62312,708,spanish,nahuatl,¿Visitó algún museo europeo?,¿tihpaxaloto ce muceo europeo?.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62313,709,spanish,nahuatl,"Sí, bueno, el chico está aquí.","Quena, nelia, ne telpocatl iztoc nica",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62314,710,spanish,nahuatl,Mi abuelo fue un idiota.,Nohueyitata eltoya huihuitzi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62315,711,spanish,nahuatl,"Cuando le dijo que subiera al porche, tenía lágrimas en los ojos.","Queme quitlelihqui ma tlehco hasta ne porche, ya quipiyaya ixayoli",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62316,712,spanish,nahuatl,"Al césped de las Islas Bermudas, pueden llegar a darle un aspecto similar al verde de los campos de golf.",,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62317,713,spanish,nahuatl,Ella estaba muy feliz.,Ya yopactoya iztoya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62318,714,spanish,nahuatl,No pagarán nada por nosotros.,Axtleno tlaxtlahuazceh tlen tohhuantin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62319,715,spanish,nahuatl,El tornillo entra en la tráquea y puede dañar los pulmones.,Nompa tornillo cualli calaquiz ipan motraquea huan cualli mitzcocoz mopolmunes,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62320,716,spanish,nahuatl,Todos estuvieron de acuerdo en que todos trabajarían en el campo.,Nochi monelcencahqueh queh nochi tequitizquiah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62321,717,spanish,nahuatl,"y también causaría que la gente compactase más su basura mmm..., y mmm..., y limitar el volumen probablemente esté un poco más cerca del problema real que limitar el peso","nopa quichihuas macehualmen tlahuel quicentilicen inintlasol mmm...., mmmm ihuan quiani mochihua achitzin eltoc atlac quiani cuesolli quicualtilis. ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62322,718,spanish,nahuatl,En la noche duermo como un bebé.,Pan tlayohua nicochi quema ce pilconetzi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62323,719,spanish,nahuatl,Hoy me pidieron que solo realizara tareas para las que estoy bien entrenado.,nechtlahtlanqui nihchihuas notequih tlen cualli nihmati.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62324,720,spanish,nahuatl,Me dijo que no pasaba nada si tardaba horas en hacerlo.,Nechihliuhqui queh axtleno pano intla nihuehcahuazquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62325,721,spanish,nahuatl,"Así que, dice Bueno busca, busca esto en esta y esta empresa.","Huacca ihquino, quihtohua xitemo tlen cualli, xitemo ipan ini huan uni empresa",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62326,722,spanish,nahuatl,Tienen que pasar por mucho entrenamiento antes de volar un U2.,Monequi miac tlamantli tipanoz tlamachtiliztli tlen ica tihuelliz tipatlaniztliz nompa U2,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62327,723,spanish,nahuatl,Llevé la bolsa a donde pertenecía.,Nihuicac ibolsa campa monequiyaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62328,724,spanish,nahuatl,"Bueno, dijiste que tenías hijos, ¿de cuántos años?","cualli, tiquilhuih tihpiya moconenhuan,¿quesqui xihuitl quipiyan?.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62329,725,spanish,nahuatl,La unidad militar fue nombrada Embajadores de Texas en el Congreso de los Estados Unidos.,Nompa unidad militar quintocachtihqueh Embajadores de Texas ipan ne Congreso de los Estados Unidos,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62330,726,spanish,nahuatl,"Y, por supuesto, Androv Gromikov no respondió a nada, pero disponíamos de toda la información de las películas hechas por el U2.","Nelia, Androv gromikov atleno tlananquili, huan tohhuanti tipixtoya miach tlamantli tlen peliculas tlen U2",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62331,727,spanish,nahuatl,"exactamente, pero me refiero a que con las nuevas leyes en realidad es difícil ahora","neliya, masche niquihtosnequi ica yancuic tlanahuatilli aman tlahuel ohui.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62332,728,spanish,nahuatl,Mi tío es muy generoso.,Notlayi hueyi iyoltzi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62333,729,spanish,nahuatl,Fue molesto cuando cubrió mis zapatos.,nicualanqui queman quipihqui notecac.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62334,730,spanish,nahuatl,Y ella tenía tuberculosis y yo nunca me enteré de eso tampoco.,Ya mococohuayaya ica tuberculocis huan na axquema nimatqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62335,731,spanish,nahuatl,Se esperaba que naciera en diciembre de 2010.,Tichilihtoya acizquia diciembre 2010,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62336,732,spanish,nahuatl,Eran fuentes muy endebles.,eltoya ameyalli tlahuel yolic.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62337,733,spanish,nahuatl,Mi jefe estaba o realmente feliz o realmente loco.,noteco cualanqui o cuapoloh.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62338,734,spanish,nahuatl,El tornillo es pequeño y plateado.,Tornillo pilciltzi huan plateado,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62339,735,spanish,nahuatl,10 000 personas murieron en la crisis cubana.,10 000 macehualmeh mihqueh tlen ne cuezoliztli cubana,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62340,736,spanish,nahuatl,¡Quiero contarte todo lo que sé sobre eso!,Nicnequi nimitztempohuiliz nochi tlen na ino nimati,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62341,737,spanish,nahuatl,Nunca me dijeron nada sobre conocer a alguien.,Axquema tleno nechtlelihque queh niquixmatiz ce macehual,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62342,738,spanish,nahuatl,"Bueno, era casi lo bastante viejo como para ser su papá.","Cualtitoc, eltoya nelpano huehuentzi tlen elizquia tepayi",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62343,739,spanish,nahuatl,"Oh, lo que vale una vida humana y si se puede o no rehabiliar a alguien.","oh, tlen ipate inemilis ihuan huelis quicualtilis inemilis.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62344,740,spanish,nahuatl,Todas las puertas estaban abiertas.,Nochi cuapuertas tlapohtoya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62345,741,spanish,nahuatl,Lo magnífico es que en el campo no tienes que preocuparte por eso como lo harías en la ciudad.,neliya cualli nican campo amo timotequipachohua quen tla tiitztos nepa hueyi atltepetl ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62346,742,spanish,nahuatl,Se tardan tres meses en completar el entrenamiento en el uso de un traje de presión.,Monequi eyi meztli tlen ticaxitiz tlamaxtiliztli queniuhqui titequihuiz nompa tlaquemitl de presión,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62347,743,spanish,nahuatl,No tenemos clientes llamados Cutty.,Axtipiya tlacohuani tlen intoca Cutty,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62348,744,spanish,nahuatl,"Soy como, sé lo lejos que he llegado.","Queh na, nimahtoc canquen nionacitoc",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62349,745,spanish,nahuatl,"Estos es, ya sabes. Mira, tienes problemas.","ni, ya tihmati, xiquita, mocuesol.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62350,746,spanish,nahuatl,Él siguió todas las reglas y aún así fue expulsado.,tlatenapitac tlanahuatilli mashque quiquixitih,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62351,747,spanish,nahuatl,y mucho de eso es debido al hecho de que las madres son drogodependientes,miyac cuesolli ipanpa cihuamen cochpahtiyanin.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62352,748,spanish,nahuatl,El segundo que tiene es uno de los cachorros de la camada y el único macho que usó tenía un problema dental.,"ome tlen tlacatqui, san ochicchichiton quipixtoya tlancocolistli. ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62353,749,spanish,nahuatl,Viví en una casa amarilla en Missouri.,Niistoya ipan ce calli coztic ne Missouri.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62354,750,spanish,nahuatl,"Vivíamos en el 85 de Mallard Creek, donde actualmente es el 485 porque tuvimos que mudarnos debido a los 485.","tiitztoyan ipan 85 tlen Mallard Creec, canpa aman nopa 485 ipanpa timopatlaqueh. ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62355,751,spanish,nahuatl,Construyeron una casa en Mallard Creek.,quichihqui ininchantzin nepa Mallard Creec,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62356,752,spanish,nahuatl,No había viento así que el vestido estaba quieto.,amo tlaahacatoya yeca iyoyon amo moolinih.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62357,753,spanish,nahuatl,así que tenía una pinta muy ingeniosa,huahca moitac neliya cualli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62358,754,spanish,nahuatl,Estoy seguro de la razón por la cual.,Quena nimoneltlelia yeca ino,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62359,755,spanish,nahuatl,estoy tratando de aguantar allí,nimoyoltetilihtoc nepa.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62360,756,spanish,nahuatl,así que esta no es tu primera experiencia con un perro,huahca amo queman tipixqui ce chichi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62361,757,spanish,nahuatl,Sé que te encantaron todos los libros que leíste.,Nimahtoc queh nelpano mitzpahtihqui tlen tinpohqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62362,758,spanish,nahuatl,"Solo aterrizó en el suelo, así que mis zapatos se mantuvieron limpios.",san moquetzac tlalchi ipanpa notecac amo mosoquihuihqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62363,759,spanish,nahuatl,"Dame solo un minuro, si quieres cortarlo, yo, hum, me voy.","Techmaca ce tlaloxtli, intla tinequi techtempohuiliz, na, hum, niyahua.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62364,760,spanish,nahuatl,Yo era un 922,Na nieltoya 922,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62365,761,spanish,nahuatl,No he vuelto a hablar con él.,Ayoc nicamohuihtoc,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62366,762,spanish,nahuatl,"Este parece más simplificado, como el que ella me había dado estaba todo detallado y complicado, y el segundo era todo simple.","ni moita amo ohui, tlen nechmacayaya niquitac tlahuel ohui ihuan amo nihmachilih, masqueh ceyoc nechmacac quena nihmachilih",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62367,763,spanish,nahuatl,No estoy seguro de si has oído hablar de Will Point.,amo nihmachilyai mitzpohuilih huill Point.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62368,764,spanish,nahuatl,No sabía cómo hacer el trabajo que me asignaron hoy.,amo nihmatoya catza nihcihuas ne tequitl nechmacac aman.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62369,765,spanish,nahuatl,Me dijeron que fuera al DC.,nechilhuih niyas DC.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62370,766,spanish,nahuatl,"Fannie Flono está aquí y nos hablará sobre sus historias de infancia cuando creció en Augusta, GA.","Fannie Flono iztoc nica huan textempohuiliz tlen queniuhqui panoc quema pilconetzi que mitzcaltihqui Augusta, GA.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62371,767,spanish,nahuatl,Entendí el punto.,Nicuamachilihqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62372,768,spanish,nahuatl,Un hombre dio apoyo fisiológico.,Ce tlacatl temacac palehuiliztli ficiológico,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62373,769,spanish,nahuatl,Él habría nacido.,Ya acitozquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62374,770,spanish,nahuatl,Podríamos haberte entrenado para usar un traje de presión completo para el final del día.,Monequiyaya timomachtihtozquia ama tonalli queniuhqui titequihuizceh nompa tlaquemitl de presión,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62375,771,spanish,nahuatl,El hombre entró a la habitación.,Tlacatl panoc campa cochi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62376,772,spanish,nahuatl,Estaban hechos de cobre puro.,mochihqueh ica yahacobre.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62377,773,spanish,nahuatl,Dijo que bajaron al sur.,Quihtohqui temoqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62378,774,spanish,nahuatl,"Esta fue la primera vez que, eso había sucedido en 75 años, la legislatura de Texas había votado una unidad militar siendo Embajadores de Texas, por lo tanto, necesitaba embajadores de Texas.","Ni iyohyoc panoc, panoyota 75 xihuitihca, ne legislatura de Texas mocencahtoya tlen ne militar huan eltoya embajadores ne Tejas, huacca, monequiyaya embajadores tlen Texas",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62379,775,spanish,nahuatl,Entrenamos con otros muchos soldados.,Timomachtihqueh ica miacqui cequinoc soldados,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62380,776,spanish,nahuatl,"¡Vaya! cuando tenía un Cocker Spaniel, era un perro en el aire libre y creo que me gustaba más ¡vaya!","queman nihpixtoya ce coker Spaniel, quipactic mahuiltis calixpan ihuan nihnehnehuiliya nechpactic achiyoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62381,777,spanish,nahuatl,Solo te dejan volar U2 el primer día.,Zan mitzcahuilizceh xipatlanilti cempatzi nompa U2 iyohyoc,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62382,778,spanish,nahuatl,"Hoy no he ido, así que no lo he visto.","Ama axniyahtoc, yeca axniquiztoc.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62383,779,spanish,nahuatl,Necesito aprobar cada trato.,Monequi niyecoz ahachica,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62384,780,spanish,nahuatl,Mi abuela siempre se negó a hablar sobre su infancia.,Nohueyinana axquema quipahtuihqui techtempohuiliz tlen quema ya eltoya conetzi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62385,781,spanish,nahuatl,Kennedy habló con los pilotos de la Fuerza Aérea.,quennedy quincamanalhuihqui pilotos de la Fuerza Aera,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62386,782,spanish,nahuatl,La pintura cambia para que puedas saber cómo de caliente está sin tener que medirlo.,"tlapalli mopatla ica nopa tihuelmatis tla totonic o cecec, ya amo tihyeyehcos. ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62387,783,spanish,nahuatl,Ramona se mantenía erguida mientras yo permanecía allí boquiabierto.,Ramona monelqueztoya quema na nicamachaltoya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62388,784,spanish,nahuatl,El tipo acaba de aparecer hace 2 minutos.,Me macehualtzi onmonechtico,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62389,785,spanish,nahuatl,Yo podía hacer algo.,Na cualli nichihuazquia ce tlamantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62390,786,spanish,nahuatl,"En realidad, no nos consideramos naturalistas.",amo tihtplapiyan totlaltecpac.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62391,787,spanish,nahuatl,"Bueno, no recuerdo, parecía que sí, pero podría ser que no, supongo, supongo","amo nequelnamiqui, huelis quena, nohquiya huelis amo, nihmachiliya.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62392,788,spanish,nahuatl,Vivíamos allí en la casa verde.,titztoyan nepa canpa xoxoricalli.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62393,789,spanish,nahuatl,Fui a D. C. para ver a mi supervisor.,Niyahqui D. C. pampa niquitato notlayacanquetl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62394,790,spanish,nahuatl,Dijo que hizo algunas paradas en el camino.,Quiihtohqui moqueztihualahqui ohtipa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62395,791,spanish,nahuatl,Ella me dijo que tenía que darme prisa.,Ya nechihlihqui amo ma nimoicihuilti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62396,792,spanish,nahuatl,Ella siempre alentó a su hermana.,Ya nochipa quiyolchicahqui ihuelti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62397,793,spanish,nahuatl,"Sí, no creo que pueda suceder, pero siempre hay esperanza de que ocurra.","neliya amo tlen pano, masqueh nochi huelpanos ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62398,794,spanish,nahuatl,"Vale, ¿puedes oírme?","Quena, ¿cualli techcaqui?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62399,795,spanish,nahuatl,"Bueno, al día siguiente, por supuesto, el presidente Kennedy, mm..., bloqueó Cuba y, mmm..., nuestros buques detuvieron un barco ruso que se dirigía a las afueras de Cuba y encontraron misiles.","Cualtitoc, hual moztla, monequi, precidente quennedy, mm.., quitzacqui Cuba huan mmm…, tobuques quiohtzahqueh ce barco ruso tlen yahuiyaya ohcalteno ne Cuba huan quipantihque miciles.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62400,796,spanish,nahuatl,Así que fui a Washington D.C. y no fui directamente a donde me dijeron en mis órdenes.,Huacca niyahqui washington D. C. huan axniyahqui xitlahuac campa nechnahuatihtoyah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62401,797,spanish,nahuatl,"lo hacen como un trabajo de amor, por lo que la idea del oficial es buena",san tepalehuiyan yeca itlahtol tecuitlahuihquetl cualli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62402,798,spanish,nahuatl,No sabíamos a donde iban.,Axtimatiyayah canque yahuiyaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62403,799,spanish,nahuatl,"Fui a casa de mi hermana que vivía allí. Su esposo estaba en servicio y trabajó con Inteligencia, y yo fui a su casa.","Niyacqui icha nohuelti campa iztoya. Ihuehue tequitiyaya huan tequitiyaya ica miac tlalnamiquiliztli, huan na niyacqui icha.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62404,800,spanish,nahuatl,"Y, desgraciadamente, volvimos a mudarnos.","ihuan noha, cenpa timopatlaqueh.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62405,801,spanish,nahuatl,Cambia de opinión porque no sabe lo que está haciendo.,Moyolcualpa pampa axquimatli tlen quichihua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62406,802,spanish,nahuatl,Ciertamente el verano estará aquí dentro de poco.,xopatlan aciqui niman.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62407,803,spanish,nahuatl,Había puesto el inyector el martes.,Quitlaltoya inyector martes,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62408,804,spanish,nahuatl,"Probablemente es la primera cosa que recuerdo de cuando era un niño pequeño, especialment4e cuando había hecho algo malo.","Hueliz ino iyohyoc quen niquelnamiqui quema nieltoya nipilconetzi, melahuac quema nichihtoya tlen axcualli.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62409,805,spanish,nahuatl,Me dijeron que llamarían a un tipo para que me conociera.,Nechtlelihque que nechcamohuizquia ce macehua huan niquixmatizquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62410,806,spanish,nahuatl,"hum,hum, hum, sí tenemos impuestos en la ropa.","hum, hum, hum, quena titlaxtlahuan achiyoc queman tihcohuacen topece.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62411,807,spanish,nahuatl,La radiación se filtraría de un componente principal después de que el avión se quemara.,Radiación panozquia ipan ce tlayocomitl iyohyoc quema nompa avion tlatlazquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62412,808,spanish,nahuatl,"Es como un archivo con un montón de pestañas diferentes, ya sabes. Cada pestaña tiene como una hoja de cálculo diferente en ella.",,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62413,809,spanish,nahuatl,"Pues, yo no sabía cuánto detalle quería.",na amo nihmati tlen quinequi mitzhuehchihqui.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62414,810,spanish,nahuatl,"Sí, es realmente agradable, ha estado lloviendo.",quena chano tlatepac ihuan tlaquiyahtoc,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62415,811,spanish,nahuatl,"Entonces, no tengo ninguna historia concreta.","Huacca, axnipiya yonce tlatempohualiztli",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62416,812,spanish,nahuatl,y ahora tengo una hermana en Alemania,aman nocihuaicni itztoc Alemania.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62417,813,spanish,nahuatl,"Mi abuela solía contarme muchas historias diferentes sobre sus años de infancia y, especialmente, solía hablar sobre su familia y cómo era la vida en esa época.","Nohueyinana eltoya nechtempohuiliyaya miac tlamantli tlatempohualiztli tlen quema ya eltoya pilconetzi huan tlen panoc, nelpano nechtlatempohuiliayaya tlen imahuicalhua huan queniuhqui panotihualahque nochi ino xihuitl",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62418,814,spanish,nahuatl,Su cuñado era de color claro.,itex tlacatqui ica istacuetlaxo.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62419,815,spanish,nahuatl,Las pruebas se realizaron en las cámaras de altitud en miniatura.,Nompa prebas mochihqui ipan ne camaras tlen altitud pilciltzitzi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62420,816,spanish,nahuatl,Tu tiempo sigue aumentando cada año.,mocahuih mohueyia xihxihuitl.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62421,817,spanish,nahuatl,El hombre entró a la sala del tribunal.,Tlacatl panoc ipan sala tlen tribunal,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62422,818,spanish,nahuatl,Nació en diciembre de 1880.,Acic ne meztli diciembre tlen 1880,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62423,819,spanish,nahuatl,"He visto a la Sra. Faulk unas pocas veces, pero no la conozco bien.","niquitatoc pilquentzin toahui faulk, amo cualli niquiixmati",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62424,820,spanish,nahuatl,Vivo a unas manzanas del campus.,nichanti ce quesqui calli hueyi tlamachtiloyan.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62425,821,spanish,nahuatl,"Porque en realidad no vivían en Augusta, vivían en… bueno, ya sabes, Augusta todavía era una ciudad pequeña en esa época, a pesar de que para la gente que vive en ciudades tan grandes como esta, Augusta no es tan grande.","neliya amo itztoyan Augusta, itztoyan... cualli, thmatiya, huehcahquiya Augusta pilaltepetzin masqueh tlacamen istoquen hueyialtpetl, Augusta amo hueyic. ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62426,822,spanish,nahuatl,Estábamos viendo algo en la tele.,Titlachiliyaya ce tlamantli ipan televisión,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62427,823,spanish,nahuatl,Eso parece ser o muy divertido o bastante aburrido.,nimoita tlahuel niyaptoc o tlahuel nihuecihui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62428,824,spanish,nahuatl,"Todo el mundo se sirve champán, pero no todos se terminan lo que se sirven; lo que queda en las copas se lo beben los niños, así que allí estábamos nosotros, dando vueltas y bebiendo todo ese champán.","Nochi macehualmeh motequilia champán, huan axnochi quetlami quii, tlen mocahua ipan copas quii conemeh, huacca quema tohhuanti tiiztoqueh, timomalacachtinemih huan tiquitinemih champán.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62429,825,spanish,nahuatl,Ella podría defenderse bien.,Ya cihuatl cualli momanahuiz cualli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62430,826,spanish,nahuatl,"eso es lo bueno de vivir más en el país, no tienes que preocuparte por nada de esto","nopa cualli tlen tiitztoc totlal, amo tleno timotequipachohua",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62431,827,spanish,nahuatl,"Y, oh, pero, oh, pensaría, por la noche no me pude dormir.","Huan, oh, huan, nimoihlihtozquia, ama tlayohua axhuel nicochqui.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62432,828,spanish,nahuatl,No tengo dudas de que sucederá muy pronto.,neliya nihneltoca niman panos.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62433,829,spanish,nahuatl,Esto es un buen punto.,nohquiya nihmachiliya quianpa.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62434,830,spanish,nahuatl,Él continuó viviendo en Augusta incluso después de los ataques.,Ya naja iztoya ne Augusta teipa tlen oncaya yaohtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62435,831,spanish,nahuatl,"Por favor, deja de hablar sobre ejercicios aeróbicos.",ayoc xihuehchihua tlen mochicahuatlacayo ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62436,832,spanish,nahuatl,Me sorpende con lo que lograron conseguir.,nimahmahui quen quichihqueh.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62437,833,spanish,nahuatl,Nunca he hablado con Ramona.,Axquema nicamatitoc ihuaya Ramona,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62438,834,spanish,nahuatl,Me apresuré y terminé rápidamente.,Nimonelicihuiltihqui huan nitlanqui nimantzi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62439,835,spanish,nahuatl,Los céspedes Bermudan tienen demasiado trabajo.,sacatl monequi cualli quitequihuis,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62440,836,spanish,nahuatl,Nunca estuve en actividades especiales.,amo queman nihchihqui ecepecialtequitl.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62441,837,spanish,nahuatl,Nos quedamos en la misma casa toda la vida.,amo timopatlaqueh timocahqueh nican tleya tochantzin.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62442,838,spanish,nahuatl,".No, ella era horrible.","amo, ya amo yehyectzin.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62443,839,spanish,nahuatl,"Y está hablando muy rápido, está hablando por teléfono.","Ya camati nelpano chicahuac, camatitoc ipan telefono",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62444,840,spanish,nahuatl,¿Visitaste algún museo en Canadá?,¿tihpaxaloh ce muceo ipan Canada?.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62445,841,spanish,nahuatl,No tuve tiempo para tratar todo tipo de lo que sea.,Axnicantic nitequitiz ica nochi tlamantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62446,842,spanish,nahuatl,Se suponía que debía haber nacido.,Acitozquiaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62447,843,spanish,nahuatl,Cubro las mismas cosas que las otras revistas.,Na nomotequipanotihtoc tlen miac tlamantli queh ne cequinon revistas,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62448,844,spanish,nahuatl,Nunca fui un 922.,Axquema nieltoya 922,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62449,845,spanish,nahuatl,Ella podría defenderse contra perros salvajes.,Ya cihuatl cualli momanahuiyaya tlen ica chichimeh mociciniah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62450,846,spanish,nahuatl,No he escuchado ninguna historia,Axtleno nicahtoc yonce tlatempohualiztli.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62451,847,spanish,nahuatl,Ella no cambió su comportamiento en absoluto.,Ya cihuatl axquipatlac quema inemiliz.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62452,848,spanish,nahuatl,El Jefe de la Fuerza Aérea de los Estados Unidos acaba de comenzar su carrera esta semana.,Ne tlayacanquetl tlen Fuerza Aerea de los Estados Unidos hueloz conpeqhualtihqui itlamachtili ni semana,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62453,849,spanish,nahuatl,Esta vez ni siquiera me sentía feliz de que estuviera allí porque estaba tan estresada.,amo niyolpaquic titztoya nepa panpa nicuecihqui. ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62454,850,spanish,nahuatl,"Honestamente, no lo sé, porque todavía no he tenido que llevar tanta ropa de vestir, a decir verdad","neliya axnihmati, panpa ayamo nooyoyon amo miyac. ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62455,851,spanish,nahuatl,Me eligieron para ir a esa escuela.,Nechtlapehpenihque ma niyaz tlamachtiloyan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62456,852,spanish,nahuatl,La gente sabía que no eran blancos.,Macehualmeh quimahtoyayah que axmacehualmeh chipahuaqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62457,853,spanish,nahuatl,He estado estudiando esto durante años.,nimomachtihtoc miyac xihuitl.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62458,854,spanish,nahuatl,ay no yo vivo fuero del recinto,"amo, amo nichanti iteno hueyi tlamachtiloyan.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62459,855,spanish,nahuatl,"Ella dice, no te preocupes, ya sabes, tómate tu tiempo.","Ya cihuatl quiihtohua, amoximocuezo, timahtohca, amo ximoicihuilti",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62460,856,spanish,nahuatl,No puedo escucharlo.,amo nihuelcaqui.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62461,857,spanish,nahuatl,No estoy seguro dónde es esto.,neliya amo nihmati canque niitztoc.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62462,858,spanish,nahuatl,"¿Crees que, para algunas personas, valdría la pena esperar durante un período de retención de cinco días?",tihmachiliya tlen cequionc macehualmen neliya cualli ma anquichiyacan macuiltonalli tlen retencion.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62463,859,spanish,nahuatl,La chica que me puede ayudar está en la otra punta de la ciudad.,Ixpocatl tlen cualli nechpalehuaz iztoc campa ontlami ni altepetl.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62464,860,spanish,nahuatl,Es tan horrible con la incesante luz del sol.,neliya fierotic tlahuel tona. ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62465,861,spanish,nahuatl,"suena muy divertido, sí, me sorprende cuántas cuántas cosas permitirían","mocaqui cualli, quena nimahmahui quesqui tlamantli techcahuan tihcihuacen.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62466,862,spanish,nahuatl,Anoté cada trabajo que dijo.,Niquihquilohqui nochi tequitl tlen quiihtohqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62467,863,spanish,nahuatl,Así que fui a su casa y luego llamé a este número al que se suponía que debía llamar cuando llegué allí.,"Huacca monehqui niyaz icha, ninotzqui ica ini tlapohualliztli tlen monequiyaya nonohnotzaz quema nionacito.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62468,864,spanish,nahuatl,Ella no me habló.,Ya axnechcamohuihqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62469,865,spanish,nahuatl,"Cuando regresamos de un evento, encontramos una mofeta.","queman timocuepqueh ilhuitl, ticaciqueh epatl.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62470,866,spanish,nahuatl,Ella no tenía cachorros.,amo quipixtoya chichiton.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62471,867,spanish,nahuatl,"Entonces, pienso que hablaré con Ramona de nuevo.","Huacca, nimoihlia nicamatiz zampano ica Ramona",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62472,868,spanish,nahuatl,Le di todos los detalles porque sabía que los quería.,"niquilhuih nochi tlen nihmatqui, panpa nihmatoya quinequisquiya.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62473,869,spanish,nahuatl,La Base de la Fuerza Aérea Laughlin siempre ha estado abierta.,Bace Aerea Laughlin techantihtoqueh nochipa tlapohtoc.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62474,870,spanish,nahuatl,¡Vaya! bien esto es Fresno.,ma cualli ni Fresno.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62475,871,spanish,nahuatl,Los niños bebieron 3 botellas de champaña.,Nompa conemeh quiiqueh eyi boteyas tlen champaña,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62476,872,spanish,nahuatl,Tengo una hermana que está ahora mismo en Cuba.,nocihuaicni aman itztoc Cuba.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62477,873,spanish,nahuatl,Sabía que estaba muy enferma de tuberculosis.,Nimahtoyaya queh ya mococohuayaya ica tuberculocis,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62478,874,spanish,nahuatl,Estaba equivocado al pensar que los jurados siempre se componían de doce personas.,mocuapolohua tla moilhuiya tlen huehuetlahtolli mochihuas ica mahtlacome tlacatl. ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62479,875,spanish,nahuatl,"Golly, sabes que él ni siquiera siguió ninguna de las reglas y a mi ni siquiera parecía molestarme, por supuesto, lo sacaron a patadas de inmediato","Golly, tihmati mohuanpox amo tlapanitac tonahuatil ihuan na no niquitac tlen motequipachoh, quena, quixopehqueh ihuan quianpa quiquixtihqueh",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62480,876,spanish,nahuatl,El cableado no es el problema.,teposmecatl amo cualantli.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62481,877,spanish,nahuatl,Es lo suficientemente mayor como para ser mi papá.,neliya huehue neci nopaye,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62482,878,spanish,nahuatl,Me habían causado tanto dolor que no podía soportarlo más.,Nelpano nechcocohuayaya queh ayoc noyopac niiztoya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62483,879,spanish,nahuatl,"Lo pensaría. Bueno, voy, voy a dejar que vaya otro, pero luego pensaría, ¡Dios mío!","Nimoihlizquia. Cualli, nicahuiliz, nicahuiliz ma yahui ceyoc, huan nelia cualli nimoihliz, ¡Toteco!",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62484,880,spanish,nahuatl,"Brian en Plano, Texas, ¿cómo estás hoy?",Brian ipan Plano Texas¿quenihcatza tiitztoc aman?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62485,881,spanish,nahuatl,"no, de hecho ni siquiera lo conozco, no creo","amo, nimhachiliya amo niquixmati.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62486,882,spanish,nahuatl,Locust Hill es el mejor.,Locust Hill neliya cualli.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62487,883,spanish,nahuatl,Si hubiese algo que pudiera hacer.,Intla eltozquia ce tlamantli tlen cualli nichihuazquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62488,884,spanish,nahuatl,¡Mi abuelo era la persona más agradable que encontrarás alguna vez!,"No hueyitata nelpano yehyehtzi itlalnamiquiliz eltoya, axtipantiz ihquino namantzi.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62489,885,spanish,nahuatl,Mi abuela me contó muchas cosas de su familia cuando ella era pequeña.,Nohueyinana nechtempohui miac tlamantli tlen imahuicalhuia quema ya eltoya pilconetzi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62490,886,spanish,nahuatl,"Y entonces, nos mudamos a Las Vegas, NV, y yo informé, igual que lo hice en Washington, a cierta dirección en el centro de Las Vegas.","huahca, timopatlaqueh Las Vegas, NY, na nihmachiltih. quiani nohquiya nihchihqui ipan washington ica ce direccion tlahcopan tlen Las Vegas.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62491,887,spanish,nahuatl,Fannie Flono tuvo que reprogramar y no puede contarnos ninguna historia hoy.,"Fannie Flono quipixqui ceyoc tequitl, huacca ama axhuel techtempohuiliz ama tlen panotoc inemiliz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62492,888,spanish,nahuatl,La mejor manera de controlar las armas es usar ambos pies.,tla tihnequi cualli toponis cualli ximoquetza.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62493,889,spanish,nahuatl,Seguí teniendo pesadillas que me impedían dormir.,Naha nipiya mahmatemiquiztli tlen axnechcahuilihqui nicochiz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62494,890,spanish,nahuatl,"A todos nos dieron el mismo número exacto, sin importar los privilegios que nos prometieron que se nos concedieran, todo era una mentira.","Nochi techmacaqueh zan ce tlapohualiztli, zan techcahcayahqueh pampa techtlelihqueh miac tlamantli techmacazquiah. Nelpano tlacahcayahuah.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62495,891,spanish,nahuatl,"En mi opinión, lo mejor sería acampar en el bosque.",nihmachiliya nelcualli ma tipanocan ni yohualli cuatitlanmitl.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62496,892,spanish,nahuatl,Estoy seguro de que los totales son todo lo que necesito para resolver esto.,Nellia nimoneltlelia que nochi pohualliztli za ino nicnequiyaya tlen ica nicencahuazquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62497,893,spanish,nahuatl,Dice que puede conseguirlo cuando sea.,quiilhuiya quicelis queman nihnequis,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62498,894,spanish,nahuatl,Nunca antes había visto este tipo de problema de cableado.,amo queman niquitac ni cualantli ica teposmetatl.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62499,895,spanish,nahuatl,Las madres son drogadictas.,tenanamen cochpahtiyanin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62500,896,spanish,nahuatl,No pararon ningún barco porque no querían conflicto.,Axquinquezqueh yonce Barco pampa axquinehqueh cualantli….,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62501,897,spanish,nahuatl,Sugirió encontrar una fregona.,quiilhuih panpa amo tihcohuacen tlapahpacloni.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62502,898,spanish,nahuatl,Las fuerzas aéreas compraron aviones.,Fuerzas Aereas quicohqueh aviones,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62503,899,spanish,nahuatl,"Hum, después nos mudamos a una nueva casa.","hum, teipan timopatlaqueh yancuic chantil",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62504,900,spanish,nahuatl,Ellos inventaron un nuevo regulador.,quichihqueh yancuic regulador.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62505,901,spanish,nahuatl,Nunca llega ningún avión.,Axquema huallaci noavion,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62506,902,spanish,nahuatl,El ejército me envió a DC de inmediato.,tzoncoto nechtitlanqui DC san niman.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62507,903,spanish,nahuatl,Nuestra casa está a dos manzanas.,Tochan eltoc nica tlen a 2 manzanas,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62508,904,spanish,nahuatl,"oh, eso de verdad no es realmente, oh consistente",nopa amo cualli o melahuac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62509,905,spanish,nahuatl,Todos sus hijos sobrevivieron.,Nochi iconehua momanahuihqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62510,906,spanish,nahuatl,Hay muchas historias en la ciudad desnuda.,Onca miac tlatempohualiztli tlen ne altepetl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62511,907,spanish,nahuatl,Los dejan ir más de dos veces a la semana si las personas de la tercera edad están a la altura.,quincahuan ompan tlen semana tla huehuetzitzin nanatziticin itztoquen cualli. ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62512,908,spanish,nahuatl,"Una vez fuimos a esa cosa, eh, allí, regresamos de un evento y encendimos las luces alrededor del campamento y había una mofeta","tiyahqueh nepa, masqueh queman titlacuepilihqueh titlahuihqueh tocal quiasqueh epatl. ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62513,909,spanish,nahuatl,Casi termino renunciando.,Zan achi nimacahuazquia ni notequi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62514,910,spanish,nahuatl,El niño que murió había nacido con problemas de salud.,Incone tlen miquie aci ica miac cocoliztli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62515,911,spanish,nahuatl,Pensé que iba a dejar que alguien tomara mi lugar en la reunión.,Nimoihlihqui quicahuilizquia ma ceyoz iztoz tlen na ipan reunion,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62516,912,spanish,nahuatl,Tendría que jugar con el regulador.,Monequiyaya mahuiltiz ica regulor,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62517,913,spanish,nahuatl,Teníamos las llaves con nosotros.,Tohhuantin tipixtoya llavez,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62518,914,spanish,nahuatl,"No estoy seguro, pero tal vez sea así.","amo temachtli, huelis quiani nopa.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62519,915,spanish,nahuatl,"Sí, personas que podrían estar en el trabajo en cualquier momento o cuyas decisiones podrían nublarse si tuvieran que tomar una decisión.", ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62520,916,spanish,nahuatl,Continué y recogí el equipaje y fui a la dirección que se suponía que debía.,"Niyacanqui, huan nipehpenqui noyoyo, huan niyahqui campa monequiyaya niyaz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62521,917,spanish,nahuatl,"Hay tanto que se puede decir sobre eso, que sencillamente me voy a saltar eso.","Onca miac camanalli tlen ino, na axtleno yeca niquihtoz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62522,918,spanish,nahuatl,Estábamos mirando la televisión.,Titlachiliyaya televisión,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62523,919,spanish,nahuatl,"allí vas bien, ¿sabes qué piensa de tu camiseta y yo?",nepa tiya cualli ¿tihmati tlen quinehnehuiliya ica mocoton ihuan na?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62524,920,spanish,nahuatl,Estaba muy interesado en saber cuánto podía comer.,Nelia quineyiya quimatiz quezqui hueliz quicuaz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62525,921,spanish,nahuatl,Me llevó mucho tiempo conducir hasta la casa de mis abuelos.,Nelpano hueccatipa tiaciti icha tohueyitatahhua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62526,922,spanish,nahuatl,Espero que tengas unas vacaciones de verano miserables.,nihchiya amo cualli xopatlan xipano.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62527,923,spanish,nahuatl,Trataba a los otros nietos de forma diferente porque eran negros.,amo cualli quinmatiltiya cequinoc iixhuan ipanpa yayacuetlaxo tlacatqueh.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62528,924,spanish,nahuatl,No tienes que hacerlo todo.,amo monequi tichchihuan nochi.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62529,925,spanish,nahuatl,Me estoy encargando de lo mismo.,Na nimotequipanoltihtoc ica nouhquia ino,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62530,926,spanish,nahuatl,¿Qué hay de tener una retención de cinco días en aquellos que buscan comprar armas de fuego?,¿atlac monequi tiquintzahuilicen catli quinequin tlahcohuacen tepostatopontli? ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62531,927,spanish,nahuatl,Es muy barato vestirse.,amo ipati timoyoyonticen.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62532,928,spanish,nahuatl,Otra gente piensa que lo del oficial es una idea brillante.,cequin tlacamennohquiya quimachiliyan tlen quihtohua tecuitlahuihquetl neliya cualli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62533,929,spanish,nahuatl,No estás llamando desde allí.,amo tihnohnotza nepa.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62534,930,spanish,nahuatl,La esposa se aseguró de que su ex estuviera encerrado de por vida.,icihua quinehqui itlaca itztos caltzacualli nochi inemilis,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62535,931,spanish,nahuatl,Me gusta vestirme bien.,nechpactiya cualli nimoyoyontis.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62536,932,spanish,nahuatl,No me molesté en escribir nada.,Axnimocuezohqui tleno niquihquiloz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62537,933,spanish,nahuatl,Él no nació hasta 1984.,Ya axacic hasta ne 1984,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62538,934,spanish,nahuatl,No sabíamos adónde viajaba el grupo en la interestatal.,Axtimatiyayah canque yahuiyayah nompa macehualmeh tlen interestatal,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62539,935,spanish,nahuatl,"Me han... me han elegido entre 15 personas para ir a esa escuela, y no voy a ir, no voy a ir.","Nech… nechtlapehpenihtoque caxtolmeh macehualmeh pampa monequi niyaz tlamachtiloyan, huan na axniyaz, axniyaz.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62540,936,spanish,nahuatl,"De hecho lo es, pero las regulaciones tardaron mucho en convertirse en realidad.",quianpa quenaqueh. masqueh regulaciones tlahue mohuehcahqui ipan mocuepqueh melahuac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62541,937,spanish,nahuatl,Ella nació a principios del siglo,Ya cihuatl acic tlen axtohui tlen ni ciglo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62542,938,spanish,nahuatl,Yo era el único que alguna vez ejecutaba los reguladores para la prueba en las cámaras de altitud en miniatura.,Nazantzi nimotequipanoltiyaya ica reguladores tlen prueba campa camaras tlen altitud pilciltzitzi.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62543,939,spanish,nahuatl,Era muy fácil darse cuenta de ello.,amo ohui tlen tihmatis.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62544,940,spanish,nahuatl,No sé si se quedó en Augusta después de eso.,Axnimati intla mocahqui Augusta teipa tlen ino,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62545,941,spanish,nahuatl,Nunca se me pasó por la cabeza renunciar.,Axquema nimitlelihquia nimacahuaz notequi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62546,942,spanish,nahuatl,Sabía que no había nada que yo pudiera hacer.,Nimahyoya queh na axhuetl tleno nichihuazquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62547,943,spanish,nahuatl,Las madres no toman prescripciones ni medicamentos.,tenanamen amo quitolohuan pahtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62548,944,spanish,nahuatl,"era de Wills Point, no sé si lo sabes",iaxca huills Point amo nihmati ta tihmati.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62549,945,spanish,nahuatl,No hay nadie que pueda ayudarme.,Axonca yon ce tlen cualli nechpalehuiz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62550,946,spanish,nahuatl,Pensé que venía para pelear.,Nimoihliaya ya hualayaya hualtlacualanizquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62551,947,spanish,nahuatl,"Nuestros trajes eran los mismos que los de los astronautas, excepto para reflejar el calor, los nuestros eran plateados.","Toyoyohua axihuicalhua tlen ne astronautas, za quentzi tlen quimina tonati, tlen tohhuantin inextiliz tenetxtic petlantic",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62552,948,spanish,nahuatl,La pintura cambia según el color.,tlapalli mopatla ica palli.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62553,949,spanish,nahuatl,"Me moría de hambre, así que fui a la cafetería.","Nimayancamiquiyaya, huacca niyahqui cafeteria",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62554,950,spanish,nahuatl,Es un poco más difícil para mí llevar a mi hija allí.,ohui tlen na nihhuicas nepa nocone.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62555,951,spanish,nahuatl,"Bueno, esa es una buena en la cual no había pensado que sí.","cualli, nihmachiliya cualli, amo nihehnehuilihtoya.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62556,952,spanish,nahuatl,La mayoría de las personas desaprueban exámenes y jamás logran volar U2.,Miaqui macehualmeh axquinpahtiya nompa examenes huan axquema hueli patlani ipan U2,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62557,953,spanish,nahuatl,Pueden elegir a todas las personas que quieran en el jurado.,huelin quinixpehpenatin nochin macehualli tlen quinequicen ipan huehuetlahtolli.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62558,954,spanish,nahuatl,"La playa era hermosa y ese era realmente un lugar muy agradable para visitar, así que ese es probablemente uno de mis lugares favoritos, ¿y el tuyo?","hueyi hueyiatl chano yehyectzin ihuan tlatepac canpa tihuelpaxalos, ipanpa tlahuel nechpactiya ¿ihuan ta?.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62559,955,spanish,nahuatl,Lo metí todo a tiempo.,Niyehyehcohqui nochi nochipa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62560,956,spanish,nahuatl,"Obviamente, estoy tratando de hacerlo.","Nelia, nimonelchihuilia nichihua.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62561,957,spanish,nahuatl,Esa es una idea tonta que descarté la semana pasada.,neliya coneticayotl ya huehca amo nihnehnehuiliya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62562,958,spanish,nahuatl,Yo era el candidato más creíble.,Na nelia ni cualli tlapehpeniliz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62563,959,spanish,nahuatl,Sabía que el trabajo debía hacerse ahora mismo.,nihmatoya tequitl monehqui mochihuas san niman.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62564,960,spanish,nahuatl,"Se suponía que llamaría, pero no lo hice.","Monequiyaya ninohnotzaz, huan axnichihqui",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62565,961,spanish,nahuatl,Me comí la pizza en menos de dos minutos.,nipizzacuahqui achitzin pilcahuitzin.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62566,962,spanish,nahuatl,Estaba preocupado por empezar el jardín de infancia,Nimocuezohuayaya pampa mipehuazquia no jardin de infancia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62567,963,spanish,nahuatl,Se tomaron mucho tiempo para terminar las costuras.,tlahuel mohuehcahqueh queman tlahtzonqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62568,964,spanish,nahuatl,¿Qué tipo de perro joven tienes?,¿tlen chichiiton tihpiya?.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62569,965,spanish,nahuatl,Encontramos una cabra en el campamento después de haber apagado las luces.,tiquiasqueh ce cabra canpa tocal queman tihcehuihcu tlahuilli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62570,966,spanish,nahuatl,Él continuó viviendo en Augusta.,Ya naha iztoya ne Augusta,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62571,967,spanish,nahuatl,Ella tenía la piel clara para ser afroamericana.,Ya cihuatl quipiyaya icuetlaxo chipahuac mazqui ya afroamericana,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62572,968,spanish,nahuatl,"Cuando entramos, las puertas estaban cerradas.","Quema ticalahque, cuapuertas caltzahtoya",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62573,969,spanish,nahuatl,A veces no me lo dicen.,Quemantica axnechihlia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62574,970,spanish,nahuatl,No me importa qué color elijas.,Axnechcuezoya tlaya nextiliztli titlapehpeniz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62575,971,spanish,nahuatl,"Sí, que tengas un gran verano.",hualli xopatlan xipano.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62576,972,spanish,nahuatl,"Sí, gente que quizás no tenga hambre.","quena, tlacamen tlen huelis amo mayanquisquiya.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62577,973,spanish,nahuatl,Ella dijo que su madre tiene el mismo caminar,quilhuih inana nohquiya quiani nehnemi.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62578,974,spanish,nahuatl,No me importa qué cosa puedan pagar.,amo nocuenta tlen tlamantli hueltlaxtlahuacen.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62579,975,spanish,nahuatl,Desplegamos nuestras fuerzas en 1968.,tihtitlanqueh totosncoto ipan 1968.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62580,976,spanish,nahuatl,"soy libre de la acusación de que un tipo apuñaló a su ex esposa hasta la muerta porque ella estaba durmiendo con otro hombre, quiero decir ex esposa, sabes que estamos hablando y","na amo nitecuahqui amo aqui ica tepostlatehtehctli para miquisquiya, panpna cochqui ica ceyoc tlacatl, niquilhuisnequi ta ayacmo nicihua tihmati tihuehchihtoqueh. ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62581,977,spanish,nahuatl,Estaba en Missouri.,Niistoya Missouri,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62582,978,spanish,nahuatl,Realmente estoy haciendo lo mejor que puedo.,neliya nihchihua nelcuallli nihueli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62583,979,spanish,nahuatl,Vendimos todos nuestros animales cuando nos mudamos a Concord.,"queman timopatlaqueh Concord, tihnamacaqueh nochi totlapiyal.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62584,980,spanish,nahuatl,Creo que lo oigo.,nihmachiliya mitzcaqui.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62585,981,spanish,nahuatl,Prefiero un perro perezoso de interior que uno activo que querría estar al aire libre durante todo el día.,"nihnequi ce chichi tlatzhui tlen quipactis itztos calihtic, amo ce chichi tlen quipactiya mahuiltis calixpan nochi cemilhuitl.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62586,982,spanish,nahuatl,A algunas personas les gusta el caos que crea.,cequinon tlacamen quinpactiyan cualantli tlen mochihua.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62587,983,spanish,nahuatl,"Cada vez que compras un artículo, especialmente un artículo de gran compra, es algo en lo que pagas y siempre has añadido un impuesto del diez por ciento.","queman tihcohua ce tlamantli tlen tlahuel patiyo, nopaya titlaxtlahuas ce tlaxtlahuilli tlen huala ica lten tihcohuas nopa 10 por ciento",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62588,984,spanish,nahuatl,Su hermana está casada con un hombre negro.,Ihuelti monamihtihtoc ihuaya ce tlacatl yayahuic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62589,985,spanish,nahuatl,oh así que de ahí viene lo que dices,huahca quiani quisqui motlahtol.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62590,986,spanish,nahuatl,Traté de anotar todo.,Nimonelchihuilihqui niquihquiloz nochi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62591,987,spanish,nahuatl,Un niño murió de los cinco.,Ce mihqui incone tlen macuilti iconehua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62592,988,spanish,nahuatl,Cubro completamente el material nuevo.,Na nomotequipanoltiz tlen nompa ino tequitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62593,989,spanish,nahuatl,La paradoja que mencionas es un buen punto.,paradoja tlen tiquilhuih neliya quiani.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62594,990,spanish,nahuatl,Sé que no puedes oírme.,Nimahtoc queh axhuetl techcaqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62595,991,spanish,nahuatl,Ella estaba interesada en saber más acerca de como ganaban dinero las cooperativas de ahorro y crédito.,"ya quinehquimatis tlen quen quitlanqueh itomin ""coperativas de ahorro y credito"". ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62596,992,spanish,nahuatl,No estaba interesado en absoluto.,Axtleno quineyiyaya quiixmatiz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62597,993,spanish,nahuatl,Él es mayor que yo.,tlacatqui achtihui tlen na.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62598,994,spanish,nahuatl,Me sorprende que te dejaran entrar allí con comida y bebida.,nimahmahui mitzcahqui tipanos ica tlacualli ihuan tlailli.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62599,995,spanish,nahuatl,Las cabras estaban seguras y a salvo.,Ne cabras iztoya campa nelcaltzayayotipa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62600,996,spanish,nahuatl,"Independientemente de la rehabilitación, la vida vale la pena.",neliya ipatih nopa tonemilis,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62601,997,spanish,nahuatl,Él era mucho más joven que ella.,Ya tlacatl eltoya nelpano ixpocatl queh ya cihuatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62602,998,spanish,nahuatl,"El macho tenía un problema dental, y el segundo cachorro procedía de la basura.","oquichchichi quicocohqui itlancoch,ceyoc chichiton hualquihqui tlasolli.",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62603,999,spanish,nahuatl,Solo una persona murió en un accidente en la Crisis cubana.,Zan cetzi macehual mihqui tlen ce accidente ne cuezolizlit cubana,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62604,1000,spanish,nahuatl,La bomba había sido desactivada por el piloto.,Nompa bomba quitencotontoya ne Piloto,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62605,1001,spanish,nahuatl,Me retiré en 2002.,Ayoc nitequitc ne 2002,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62606,1002,spanish,nahuatl,No soporto la idea de ser directivo.,amo nechpactisquiya nimocahuas tlanahuatihquetl.,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62607,1003,spanish,nahuatl,Él habla de tres cosas.,Ya camati eyi tlamantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62608,1,spanish,nahuatl,"En este entonces bajaron , llegaron a Tepeyacac { con } la creencia que trajeron los castellanos { españoles } . Luego otra vez fueron , los fue a encontrar él , el tlatohuani don José de San Juan Xochi-teuctli , “ águila ” , “ ocelote ” . También entonces ocurrió la “ gran enfermedad de inflamación ” .",Auh niman yquac ohualtemoque oaciohuacico Tepeyacac yn tlaneltoquiliztli quihualhuica yn caxtillamtlaca niman occepa oyaqui oquinnamiquito yn yehuatl yn tlatohuani d[on] Joseph de San Juan Xochitecutli quauhtli ocelotl no yquac omochiuh huei cocolizdi popoxom .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62609,2,spanish,nahuatl,"Continúa la partida de gentes , todos se van.Los príncipes , los señores , los nobles nos dejaron huérfanos .","Ye onetocoto , ohuiloa ca . In tepilhuan , in tlatoanime , teteuctin , techyaicnoocauhtehuaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62610,3,spanish,nahuatl,Unas personas les echan estiercol .,seki tlaka kintlašilia ' maxada .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62611,4,spanish,nahuatl,"No desesperes por esto , ya mejorarás pronto . El descanso en la cama también es un medio para curar la enfermedad . Pero perdóname , tengo que retirarme . Mis negocios me llaman y no puedo desatenderlos . Mañana sin falta vendré a verte otra vez . Ojalá que te encuentres mejor .","Amo ipampa ximotequipacho , ye iciuhcan ticehuiz . Ximocehui tlapechpa ihquion noihqui timopahtiz . Mach xinechpahcayoui , yeniah , notequi nechnotza ; moztla amonipolihuiz occepa nihualaz ihuan imanon nicnequi ye cualli timitznextiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62612,5,spanish,nahuatl,Empezó a subir y subir,Pejki tlejkok tlejkok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62613,6,spanish,nahuatl,Pero lo más hermoso era una diadema señorial hecha con chalchihuites galanos que lanzaban vivos destellos .,Yhuan yn itlatocayotzin çenca oc tlapanahuia ynic mahuiztic ynic tlachiuhtli chalchihuitl huellaçecauhtli huel pepetlaca tlanextia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62614,7,spanish,nahuatl,"En este año fueron derrotados los de Xochitlan , los destruyó Axayacatzin .","Nican ypan in pehualloque Xochitlan tlaca , yehuatl quinpollo yn Axayacatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62615,8,spanish,nahuatl,"El sábado 3 de febrero de 1601 comenzó a celebrarse la fiesta del muy venerado San Blas , obispo y mártir , que en adelante habrá de celebrarse y guardarse cada año , sin que nadie en ese día trabaje .","Yn ipan axcan sábado a III de febrero de 1601 , in yehuatzin cenca mahuiztililoni huey sancto Sant Blas obispo mártyr yquac tzintic peuh yn ilhuitzin quiztiaz cecexiuhtica pialoz , ayac tlatequipanoz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62616,9,spanish,nahuatl,Yten lo tercero declaro que veinte pesos se repartan y destribuyan en limosnas para las yglesias cinco pesos en Santa María [ del barrio ] de Quauhtepeque y otros cinco pesos en la yglesia de Santa Maria de la Asuncion Tlacuechiuhcan y otros cinco pesos a la capilla de Sant Josepeh e otros cinco pesos a la yglesia mayor .,Yniquetlamantli niquitohua no cenpohualli pesos momoyauaz teopan huentli yez macuilli pesos honpa pohuiz yn ninotocaz Sancta Maria del barrio Quauhtepec [F . 16v] auh no macuilli pesos Sancta Asupcion Tlacuechiuh omacuilli pesos totecpan Sanc Joseph V pesos yglesia mayor .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62617,10,spanish,nahuatl,Yo voy a ir a trabajar y tú haz que te vayas,Na niyas nitekititi uan ta xitlachiuas tiyasa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62618,11,spanish,nahuatl,"E hicieron llamar a los mayorales que tienen a cargo del dicho barrio [ teyacana ] llamados Miguel Xacobo , Martin Xacobo , Thomas Xacobo , Myguel Pablo , Miguel Hernandez los quales dixeron y declararon todas las tierras que eran de los moyotecas y tanbién de las quatro parcialidades y de la suerte questavan repartidas y dados .",Auh niman quimonochillique yn onca tlapachoua teyacana Miguel Jacobo Martin Jacobo Thomas Jacobo Miguel Pablo Miguel Hernandez quitoque quiteneuhque yn ixquich ytech pohui moyotecatl yhuan yni nauhcanpayxti yn iuh xexeliuhtica yn nemactli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62619,12,spanish,nahuatl,"Aquí está otro relato que dejaron asentado otros antiguos , el cual dice así .","Auh nican ca occentlamantli yntlahtol quitlallitihui occequintin huehuetque catca , yuh quitotihui yn .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62620,13,spanish,nahuatl,Se da allá en el monte por Kalatsapotaj .,Mochiua ne kuoujtajpaj : Kalatsapotaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62621,14,spanish,nahuatl,y el cajón va a subir subir subir hasta allá en el,uan nopa kajón tlejkos tlejkos tlejkos asta nepa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62622,15,spanish,nahuatl,El año de 1633 ( 11 casa ) tienen lugar las abjuraciones del científico Galileo Galilei ante sus jueces.Dicen que al final les dijo : Y sin embargo ( la tierra ) se mueve .,"Ipan nauhtzontli oncempoalli ommatlactli omei xihuitl ( matlactli once calli xihuitl ) , mochiuh inetlahtolcuepaliz tlamatini in itoca Galileo Galilei , imixpan itetlatzontequilicahuan . Yehuatl , quilmach , quimilhui : Auh macihui ( in tlalli ) molini .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62623,16,spanish,nahuatl,vendíamos,otitlanamacayah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62624,17,spanish,nahuatl,"1 Técpatl , 1324 .","I Tecpatl xihuitl , 1324 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62625,18,spanish,nahuatl,Su fruto es grande como esas mazorcas grandes y al madurarse se pone negro .,"Itakka ueyi , majyá yon sinti tein uejueyi uan de chikauaya tileui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62626,19,spanish,nahuatl,"En este año se enseñorearon dos tlatoque en Chalco Tlalmanalco : Amihuatzin como tlatohuani de Itzcahuacan , y Chalchiuhtlatónac como tlatohuani de Opochhuacan .","Nican ypan in y motlahtocatlallique yn omentin tlahtoque Chalco Tlalmanalco : yn itoca Amihuatzin tlahtohuani Ytzcahuacan , yn icome ytoca Chalchiuhtlatonac tlahtohuani Opochhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62627,20,spanish,nahuatl,yo me voy a quedar como maestro,na nimokauas nimaestro,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62628,21,spanish,nahuatl,"Entonces se rebelaron los huexotzincas , algunos de los cuales vinieron a refugiarse entre nosotros y se nos sometieron ; pero , finalmente , éstos también se rebelaron .","Çano yquac ualmotzacuh y uexotzinca ; nican totla neca uexotzincatl , ye nocepa tecallaquiloc ynic yequene quiualtzacuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62629,22,spanish,nahuatl,"11 Ácatl , 1607 .","XI Acatl xihuitl , 1607 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62630,23,spanish,nahuatl,Y con otros ocho días,Uan nopa ika ocho días noja,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62631,24,spanish,nahuatl,¿ Cómo lo desarrollará ?,¿ Queniuh quizcaltiz ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62632,25,spanish,nahuatl,¿ Nada de mi fama aquí en la tierra ?,¿ An tle nitauhca yez in tlalticpac ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62633,26,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios 1608 .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62634,27,spanish,nahuatl,¿ Quiénes somos nosotros ?,¿ AQUIN TEHUAN TIN ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62635,28,spanish,nahuatl,Ellos no nos conocen .,Yehuan amo tech ixmatih .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62636,29,spanish,nahuatl,"3 Tochtli , 1586 .","III Tochtli xihuitl , 1586 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62637,30,spanish,nahuatl,"Vete a casa , te buscan .","Todian xia , mitztemoa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62638,31,spanish,nahuatl,Tuvimos que beber agua salitrosa ; y un adobe desgastado sobre el pozo nos parecía algo que debíamos defender con los escudos .,"Yn atl tiquique tequixquiatl , xantetl ypan tlatetzotzontli yn atlacomolli ça teneneyxcauil , chimaltitlan yn pieloya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62639,32,spanish,nahuatl,"11 Técpatl , 1308 .","XI Tecpatl xihuitl , 1308 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62640,33,spanish,nahuatl,todos muertos .,nochi miktoke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62641,34,spanish,nahuatl,"A veinte y cinco de hebrero de mil y quinientos y ochenta y siete años Pedro Ahuexotl pregonó en el barrio [ tlaxilacalli ] Tlocalpan que se vendían las casas y tierras de Ysavel Maria y valían ochenta pesos y nadie respondió ; testigo Estevan Martin . Ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",XVI pregon . - A veinte y cinco de hebrero de mil e quinientos e ochenta y siete años in Pedro Ahuexotl otzatzic in tlaxillacalpan Tlocalpan oquitecaquiti inic monamaca in ical in itlal Ysabel Maria oquiteneuh yn ipatiuh napohualli pesos ayac otlananquilli testigo Estevan Martin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62642,35,spanish,nahuatl,"¿ Habla usted el alemán ? No , señor , pero mi hermano lo habla .","¿ Timo alemantlahtoltía ? — Amo , notahtzin , mach nocnin quixmati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62643,36,spanish,nahuatl,"Después de verme , él salió para el campo .","Zatepan onechitac , yehua oquiz ca ixtlahuapa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62644,37,spanish,nahuatl,"El lunes 8 de abril de 1613 , segundo día de la pascua florida de Resurrección , al amanecer se supo que en la cárcel de corte habían sido asesinados tres hombres : dos españoles , de los cuales uno era el alcaide y el otro un bastonero , siendo el tercero un mulato que ponía los grillos a los inculpados que metían a la cárcel .","Auh axcan lunes ycomilhuitl xochipascua | | 215 de Resurrección yn ic 8 mani metztli abril de 1613 años , yhcuac ohuallathuic otemictiloc yn cárcel de corte , ey tlacatl yn omictiloque : ome españolti ce alcayde yn icome bastonero , yn iquey tlacatl mulato yehuatl in quintlatlaliliaya tepoztli crillos yn tlatlacolleque quincallaquia oncar cárcel .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62645,38,spanish,nahuatl,"Por esta opinión de los doctores , a quienes consultaron los señores oidores , se tomó el acuerdo de que a la mayoría de los muertos se les enterrara .","O yehuatl ipampa yn yn intlahtol doctoresme ynic quinmonanamiquillique tlahtoque oydores , yn oncan omoteneuh acuerdo mochiuh ynic çan otocoque occequintin mimicque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62646,39,spanish,nahuatl,Tuvieron .,Oquipixqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62647,40,spanish,nahuatl,"Llevaban a cuatro músicos , pero éstos se volvieron del camino ; finalmente , sólo llevaron a un tañedor de chirimías , natural de Atlixocan .","Quinmohuiquilli tlapitzque nahuintin , auh ça huallaque hualmocuepque ; çan icel yn quihuicaque chirimías quipitza , Atlixocan ychan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62648,41,spanish,nahuatl,"En la azotea del cabildo seglar se pusieron montones de leña , a los cuales se prendió fuego .","Auh yn celar yn hueytlapanco quahuitl motlatlalli , yn oncan tlatlac tletlalliloc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62649,42,spanish,nahuatl,"En este año murió Itzcuauhtzin Xocóyotl Atlauhtecatlteuctli , tlatohuani de Atlauhtlan Tenanco , que gobernó durante 52 años ; y luego , en este mismo año , se enseñoreó en su lugar Tlotli , que tomó los títulos de Tlátquic y Atlauhtecatlteuctli en Tenanco .","Nican ypan in yn momiquilli Ytzquauhtzin Atlauhtecatlteuhctli Xocoyotl tlahtohuani Atlauhtlan Tenanco , yn tlahtocat onpohualxihuitl ypan matlacxihuitl ypan oxihuitl ; auh ça niman ypan in yn xihuitl yn motlahtocatlalli yn ixiptla yn itoca Tlotli Tlatquic Atlauhtecatlteuhctli mochiuh yn Tenanco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62650,43,spanish,nahuatl,Mi necesidad no me permite que me quede sin coche .,Notequi amo nech cahua ica in no calmimilo ica nocahuaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62651,44,spanish,nahuatl,Me acuesto todos los días a las 10 de la noche .,Mahtlactli imán yohualpa momoztla noteca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62652,45,spanish,nahuatl,las arrieras la semilla,xinachtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62653,46,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62654,47,spanish,nahuatl,vendieras,titlanamacazquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62655,48,spanish,nahuatl,"Enseguida los siete calpules de los antiguos chichimecas aztecas , según se dijo arriba , se pusieron en marcha , se movieron , a los 1014 años de estar asentados en la isla , en la gran ciudad llamada Aztlan ; a ésta se le dio el nombre de Aztlan porque allá crecía un gran azcuáhuitl .","Auh yc niman ya huallehua ye huallolini yn huehuetque chichimeca azteca yn chicome calpoltin , ye omito tlacpac , ontzonxihuitl ypan matlacpohualxihuitl ypan matlactli onnahui xihuitl ynic catca onca anepantla aytic yn ipan huey altepetl ciudad yn itocayocan Aztlan ; yehica yn oncan ycac yn huey azquahuitl ynic yehuatl ypampa motenehua Aztlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62656,49,spanish,nahuatl,"— Por cierto que por aquí , por allí ha de salir el sol .","— Ca yeh umpa hin , yeh uncan hin in quizaquiuh tonatiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62657,50,spanish,nahuatl,"Levántate , ya es hora de salir .","Ximehua , ye iman tiquizazqueh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62658,51,spanish,nahuatl,"Métete en calma a la afanosa empresa . Basta para tu persona . ¿ Qué piensas , hijo mío ?","Ma yocuxca itlan xon maquilti in tlaihiyouiliztli . Ma ixquich motlapaltzin . Tle ticmomachitia , nopiltzé ? ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62659,52,spanish,nahuatl,1 kilo de tomate,Ce kilo tomatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62660,53,spanish,nahuatl,"A honce diasdel mes de hebrero [ tachado : 1587 años ] de mil y quinientos y ochenta y siete años Pedro Ahuexotl pregonó en el dicho barrio [ tlaxicalli Tezcatzongo ] se vendían las casas y tierras de Ysavel Maria y dixo dan ochenta pesos y nadie respondió . Testigo Miguel Hernandez . Ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",V . - Pregon a u[n]ze dias del mes de hebrero de mil e quinientos e ochenta y siete años in Pedro Ahuexotl otzatzic in ipan tlaxillacalli Tescatzonco oquitecaquiti ynic monamaca ycal ytlal Ysabel Maria oquiteneuh in ipatiuh napohualli pesos ayac otlananquilli testigo Miguel Hernandez . Pasó ante mi Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62661,54,spanish,nahuatl,"A los 80 días se fueron para Huaxtépec y Cuauhnáhuac ; de allá bajaron a Xochimilco , donde murieron algunos tlatelolcas .","Napoaltica ye nocepa quiçaco Uaxtepec , Quauhnauac ; unca ualtemoc Xochmilco , unca mique tlatilulca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62662,55,spanish,nahuatl,"Fueron , pues , y los condujeron a Nonoalco Ayauhcalco , donde estaban el Capitán , Malintzin , Tonatiuh y Sandoval ; allá también se hallaban los tlatoque de los pueblos .","Yc nima uel onquizque , nima ye yc quiuica y Nonoalco Ayauhcalco , uncan Capitán yoa Malintzi yoan Tonatiuh y Sandoual ; unca cenquiztimani yn altepetlypan tlatoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62663,56,spanish,nahuatl,"En este año murieron el tlatohuani Itzcahuatzin y Necuametzin , murieron de viruelas .","Ypan in momiquillique yn tlahtohuani catca Ytzcahuatzin yhuan Nequametzin , çano yc momiquillique yn çahuatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62664,57,spanish,nahuatl,". Esta era la manera cómo vivían los traficantes : se esmeraban mucho , no ensoberbecían , sino que se humillaban ; no eran jactanciosos , alabadores de sí mismos , sino que andaban con cordura y recato ;",. Iui in in ic on nenca oztomeca cenca omomalhuitiaque ahmo mopantlaztiaque zan omotlanitlaztiaque ahmo momitullanaque moteneuallanque zan intolol inmalcoch ic onenque ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62665,58,spanish,nahuatl,"llena nuestra olla de café ,","pexontoc in tocafencon ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62666,59,spanish,nahuatl,Encierro a mis borregos .,nikincakwa nočkakan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62667,60,spanish,nahuatl,"Vino a decir : he venido a que escuche la justicia en relación a nuestra tierra situada allá en Atlixocan que de ancho tiene dies brazas y de largo ciento sesenta , en todo tiempo siempre lo tenía mi padre llamado Atlixeliuhqui .",Oquitoco ca nicnocaquiltilico in justicia in ipanpa in totlal onpa mani yn itoca Atlixocan ynic patlauac matlacmatl auh ynic uiac chicuepouali yn isquich cauitl mochipa oquimopieliaya i notatzin yn itoca Atlixeliuhqui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62668,61,spanish,nahuatl,"Asediada , odiadasería la ciudad de Huexotzinco , si estuviera rodeada de dardos . Huexotzinco circunda de espinosas flechas .","Hualixtococ , hualcocoliloya yn atl in tepetl , y Huexotzinco , tzihuactlan , tzaqualotoc , in tlacochahuayotoc in Huexotzinco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62669,62,spanish,nahuatl,"El matlatzincaestá en Toluca , en Tlacotépec .","In matlatzincatl in Toloca , in Tlacotepec .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62670,63,spanish,nahuatl,"Artículo 97 . - Los Magistrados del Circuito y los Jueces de Distrito serán nombrados y adscritos por el Consejo de la Judicatura Federal , con base en criterios objetivos y de acuerdo a los requisitos y procedimientos que establezca la ley . Durarán seis años en el ejercicio de su encargo , al término de los cuales , si fueran ratificados o promovidos a cargos superiores , sólo podrán ser privados de sus puestos en los casos y conforme a los procedimientos que establezca la ley . La Suprema Corte de Justicia de la Nación podrá nombrar alguno o algunos de sus miembros o algún Juez de Distrito o Magistrado de Circuito , o designar uno o varios comisionados especiales , cuando así lo juzgue conveniente o lo pidiere el Ejecutivo Federal o alguna de las Cámaras del Congreso de la Unión , o el Gobernador de algún Estado , únicamente para que averigüe algún hecho o hechos que constituyan una grave violación de alguna garantía individual . También podrá solicitar al Consejo de la Judicatura Federal , que averigüe la conducta de algún juez o magistrado federal . ( Se deroga ) . La Suprema Corte de Justicia nombrará y removerá a su secretario y demás funcionarios y empleados . Los Magistrados y jueces nombrarán y removerán a los respectivos funcionarios y empleados de los Tribunales de Circuito y de los Juzgados de Distrito , conforme a lo que establezca la ley respecto de la carrera judicial . Cada cuatro años , el Pleno elegirá de entre sus miembros al Presidente de la Suprema Corte de Justicia de la Nación , el cual no podrá ser reelecto para el período inmediato posterior . Cada Ministro de la Suprema Corte de Justicia , al entrar a ejercer su encargo , protestará ante el Senado , en la siguiente forma : Presidente : ¿ Protestáis desempeñar leal y patrióticamente el cargo de Ministro de la Suprema Corte de Justicia de la Nación que se os ha conferido y guardar y hacer guardar la Constitución Política de los Estados Unidos Mexicanos y las leyes que de ella emanen , mirando en todo por el bien y prosperidad de la Unión ? Ministro : Si protesto Presidente : Si no lo hiciereis así , la Nación os lo demande . Los Magistrados de Circuito y los Jueces de Distrito protestarán ante la Suprema Corte de Justicia y el Consejo de la Judicatura Federal .","Tlen 97 Tlanahuatihcayotl . In Magistrados tlen Circuito ihuan Jueces tlen Distrito quin tocatlalis ihuan quintequimacas Judicatura tlen Sentlanahuatiloyan , ica tlahtoli tlen xitlahuac ihuan noihqui tlahtolnequilistli ihuan tequichihualistli quen quiihtos tlahtol tlanahuatili . Huecahuas chicuasen xihuitl ipan tlanahuatili , ihuan queman tlamis itlanahuatil , tla ocepa quimacaseh tlanahuatili noso quinmacaseh cachi hueyi tlanahuatili , san huelis quincuiliseh intequih quen tlehtleya tlamantli ihuan tequichihualistli moihtos ipan tlahtol tlanahuatili . In Suprema Corte tlen Justicia tlen Totlalnantzin huelis quitocahtlalis acahya noso sequin tlen imahuan noso acahya Juez tlen Distrito noso Magistrado tlen Circuito , noso quitocahtlalis se noso miaquin cuahcualmeh tequichihuanih , queman ihquinon quiyeyecos noso tlahtlanis in Tequichuani tlen Sentlanahuatiloyan noso acahya Tlahtocan tlen Sennechicolistli , noso acahya Hueyi Tequihua tlen se Tlaltlanahuatiloyan , san ihuicpa tlahtlanis tlehtleya axcuali tlahtloli tlen ica moixpanos tlen tlehueli intechpohui tlacameh . Noihqui huelis quitlahtlanis Tlahtocan tlen Judicatura tlen Sentlanahuatiloyan , maquitemo quenihqui inemilis tlen acahya tlaxitlahquetl noso magistrado tlen Sentlanahuatiloyan . In Suprema Corte tlen Justicia quipia tlanahuatili ihuicpa tlahtlanis quenihqui mochihqui tlehtleya tlahtlacoli noso tlahtlacolmeh tlen quicotonas altepeyotl tlaixhuasantli , san queman tlehtleya tlahtoli quiitas amo moneltocas tlanahuatili tlen nochi tequichihuali tlapehpentli tlen acahya Chicahualistli tlen Sennechicolistli . Tlen iquisca tlatetemolistli saniman motemactilis ipan caltlanahuaticayotl tlen intechpohui . In Suprema Corte tlen Justicia quitocahtlalis ihuan quipatlas itequipanoani ihuan sequinoc tequichihuanih ihuan tequitinih . In Magistrados ihuan Jueces quintocatlaliseh ihuan quinpatlaseh tequichihuanih ihuan tequitinih tlen Tribunales tlen Circuito ihuan Jueces tlen Distrito , quen moihtohua ipan tlahtol tlanahuatili tlen itechpohui judicial tequiyotl . Iasica nahui xihuitl , in Sennechicolistli quitlapehpenis tlen inipan tlatzquitoqueh in Tlayecanani ten Corte de Justicia tlen Totlalnantzin , tlen yehua amo huelis ocsepa quitequimacaseh ipan saniman cahuitl opanos . Se ihuan se Ministro tlen Suprema Corte tlen Justicia , queman quipehualtis itequichihualis , motlahtoltemactilis ipan Huehcapan Tlahtocan , ica inin tlahtoli : Tlayecanani : “ ¿ Timotemactilia nelcuali ihuan xitlahuac titequichihuas ipan tlanahuatili tlen Ministro tlen Suprema Corte tlen Justicia Totlalnantzin tlen axcan otimitzmactiliah ihuan tihmocuitlahuis ihuan titlanahuatis momotlepanita in Tlahtoli Amatlanahuatili tlen Sentica Mexihco Tlaltlanahuatilmeh ihuan tlahtol tlanahuatilmeh tlen ipan yehua moyolitia , tihtlachilis nochi tonatih nelcuali mamopanolti ihuan mamoyolchicahua Sennechicolistli ? ” Ministro : “ Quemah , nimotemactilia ” Tlayecanani : Tla amo ihquinon tichihuas , Totlalnantzin mamitz ixpanti . In Magistrados tlen Circuito ihuan Jueces tlen Distrito motemactiliseh iixpan tlen Suprema Corte tlen Justicia ihuan Consejo tlen Judicatura tlen Sentlanahuatiloyan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62671,64,spanish,nahuatl,La mayor parte sí . En la revolución se quemaron los edificios principales . Mi abuelo metió mucho dinero en las construcciones nuevas . Más de treinta mil pesos se gastaron en aquel tiempo . Pero ahora todo está en buen estado .,"Cemi inochtin , quema . Ipan tlacamoyonaliztll oquitlatlatihqueh in ocachi hueyi caltin . Nocoltzin miac tomin oquixtlahqueh ica in omoyecchihqueh . Oquipanahui yeyi xiquipilli pesoh ; ipampa inon axcan cualicateh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62672,65,spanish,nahuatl,"Y ante los tlaxilacalleque : Miguel Hernandez y Miguel Jacobo . Los testigos que saben escribir aquí ponen sus firmas y sus nombres y los que no saben escribir ruegan al escribano Andres Martin para que por ellos firme . Hecho a catorce de abril de mil quinientos ochenta y nueve años . Testigos : Miguel Jacobo , Bonifacio Xuarez y Andres Martin , escribano .","Yuan imixpan tlaxilacaleque Miguel Hernandez yoan Miguel Jacobo auh yn testigos yn quimati amatl nican quitlalia ynfirmas yntoca auh yn amo quimati amatl quitlatlauhtia escrivanos Andres Martin ipampa mofirmatiz . Fecho a catorze de abril de mil e quinientos y ochenta y nueve años . Testigo Miguel Jacobo , Bonifacio Xuarez , Andres Martin escrivano .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62673,66,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62674,67,spanish,nahuatl,"Ya es para sembrar se dobla , ya después de doblarlo ya está larga la semilla ya empieza a jilotear .","non yeto : ka tlaumewilo , onkán yotiaumewilok yeweyak in semiya , onkán yepewan šilo : ti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62675,68,spanish,nahuatl,"Nos conquistó Huehue Moteuczoma Ilhuicamina , tlatohuani de Mexico , al que asistía en el gobierno el cihuacóhuatl Tlacaeleltzin .","Auh yn techpeuh Mexico tlahtohuani ytoca Huehue Moteuhcçoma Ylhuicamina , auh ytlan tlatzontequia yn iquac yn itoca cihuacohuatl Tlacayeleltzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62676,69,spanish,nahuatl,"Y de manera completa le relatarás , le dirás , cómo yo te mandé que subieras a la cumbre del cerrito , para ir a cortar muchas flores , y todo lo que viste , lo que te maravilló , para mover el corazón del jefe de los sacerdotes , a fin de que luego hable , para que se haga , se erija mi templo que he pedido .","Auh huel moch ticpouhiliz , tiquilhuiz , quenin onimitznahuatih inic titleccoz in icpac tepetzintli , in tictehtequitiuh xochitl , ihuan in ixquich otiquittac , oticmahuizoh , inic huel ticyolloheuhaz in teopixcatlahtoani , inic niman ipan tlahtoz inic mochiuhaz , moquetzaz in noteocal oniquihtlanilih .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62677,70,spanish,nahuatl,"Sólo su nuera doña Mariana de Ibarra , viuda de su hijo don Francisco de Velasco muerto en España , partió con él para España ; aquél había dejado allá a sus hijos , los cuales habrían de heredar el marquesado de Salinas a la muerte de su abuelo don Luis de Velasco , que ahora se marchó para España .","Auh ça ymachcihuamo yn quimahtiuh umpa España ypan acyz yn itoca doña Mariana de Ybarra ynamic catca yn ipiltzin don Francisco de Velasco yn ompa momiquilli España ; yn no umpa quincauhtia ypilhuan yn huel yehuantin yezque erederos , nema - | | 141 - queque yezque yn marquesado de Salinas yntla momiquiliz incoltzin don Luis de Velasco yn mohuica axcan España .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62678,71,spanish,nahuatl,"“ No es cierto que vayas a juntar , ni un poco ”","Axneli tijpeipenas yon achiyokLo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62679,72,spanish,nahuatl,Declaro que tengo unas naguas de telar [ cuetlaxcueitl nuevas ] se bendan en dos pesos para misas se digan por mi ánima y declaro que tengo un guipil comenzado a hacer de lana que solo una pierna tengo acabado y urdidas las otras dos se benda en peso y medio y se me digan de misas al espiritu santo por mi ánima quan fuere fallecida de esta bida con esto concluyo este mi testamento .,Ynic 4 tlamantli niquitohua hoca nocue cuetlascueitl yacuic monamacaz home pesos mocuiz nomisa yc nopa mitoz yhuan hocatqui notlatzoptzomitl tlatozquitl ye ocatqui yn itlamayo tlatetectli monamacaz ce peso yhuan nahui tomines mocuiz yn ipatiuh yez misa yc nopa mitoz ytecopatzinco yn dios espiritu sancto ye isquich yn onictlallia y notlatol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62680,73,spanish,nahuatl,Se da en las cañas secas del maiz .,Mochiua ouasíntaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62681,74,spanish,nahuatl,"Con flores de cacao , exclama y viene veloz , allá con las flores se alegra en el interior de las aguas .","Zan cacahuaxochitica , tlapapahuitihuitze , ye oncan in xochiahahuiya aitec .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62682,75,spanish,nahuatl,Como tus manos como hablas .,an tinečmawilis konke ne ' watl nikwilikac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62683,76,spanish,nahuatl,"También entonces se trajo el Crucifijo que se había aparecido en San Guillermo Totolapan ; llegó a San Pablo dos días antes del domingo de Ramos , y luego se llevó a San Agustín .","No yquac hualmohuicac Crucifixo yn ompa monextitzino Totollapan Sant Guilermo ; ça iuh huiptla de Ramos Sant Pablo maxitico , auh çatepan hualmohuicac yn Sant Augustín .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62684,77,spanish,nahuatl,El tiene bastante dinero para hacer este viaje a ultramar,Yehua quipia miac tomin inic hueyiatlananeo yaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62685,78,spanish,nahuatl,grande la casa voy a estar contenta .,na nipaktis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62686,79,spanish,nahuatl,"En este año se desbordó el Acuecuéxatl , y se inundaron los mexicas .",Ypan in nican quiz yn Acuecuexatl ynic apachiuhque mexica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62687,80,spanish,nahuatl,"También es muy espantoso el dicho Chicomóztoc porque allá hay y viven incontables fieras , como lobos , ocelotes , pumas , víboras y serpientes , y muchas otras fieras desconocidas , todas las cuales abundan en Chicomóztoc .","Auh ynic cenca temamauhtican yn oncan omoteneuh Chicomoztoc , camo çan quexquichtin yn oncan tlapia yn oncan onoque in tecuanime yn cuecuetlachtin yn ocellome yn cuicuitlamiztin yn cocohua in teuhctlacoçauhque yhuan yn occequi miectlamantin y nepapanme yn amo miximati tecuanime , ca moch oncan tlapia yn Chicomoztoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62688,81,spanish,nahuatl,6 dientes de ajo,Chicuacen axoxtlantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62689,82,spanish,nahuatl,Francisco vecino de Acatla me debe cuatro pesos mando que se cobren de él y todos estos dichos pesos que he declarado que me deben despues de cobrados mando que se den y repartan a las dichas mis tres hijas que sean para ellas y estos despues de yo muerta .,Francisco chane Acatla za ixquich quipia notomines cuatro pesos inin notomines yn ixquich yn tetechca zan moch intech pohuiz yn nopilhuan niquimaxcatitiuh ynin oniquito neltiz yn iquac onimic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62690,83,spanish,nahuatl,"Y luego los pastores fueron al pesebre con gran prisa y alegría , y lo hallaron y lo reverenciaron y adoraron ; después regresaron a decir y referir a sus otros compañeros lo que habían visto y hallado .","Auh niman yc omohuicaque in yehuantin ychcapixque yn ompa mamaça yntlaquayan cenca çan huel iciuhca yhuan papaquiliztica , auh yn oquimottilique oquimoteotitzinoque oquimotlatlauhtilique ; auh yn ohualmocuepque oquimilhuico oquintlapohuilico yn occequintin ymicnihuan yn tleyn oquittato yhuan yn oquimottilique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62691,84,spanish,nahuatl,"Pero otros antiguos mexicas afirman que ataron sus años por vez primera en el lugar llamado Teocolhuacan , o quizá en otro sitio , pero ciertamente en este año .","Auh yn occequintin huehuetque mexica yn iuh quihtohua oncan yn inxiuh yancuican quilpillico yn itocayocan Teoculhuacan , yn anoço çaço campa , yece huel ipan in yn omoteneuh xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62692,85,spanish,nahuatl,Me ha engañado con sus palabras falsas .,Onechiztlacat ica amo cualli itlahtol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62693,86,spanish,nahuatl,Ya no se entienden,Ayok mokakiliyaj,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62694,87,spanish,nahuatl,"Chicomoyollotzin también fue a Cuauhnáhuac , donde tuvo por marido a Teiztlacoatzin ; a la tercera , llamada Quetzalxilotzintli Huacaltzintli , la solicitó por esposa Tizahuatzin de Toltitlan ; a la cuarta , llamada Tlacochcuetzin , la solicitó por esposa Ceolinteuctli de Oztotícpac ; a la quinta , llamada Coatonaltzin , la solicitó por esposa Xiuhyaoteuctli de Tianquiztenco ; a Mocelcihuatzin la solicitaron de Huaxtépec , y tuvo por marido a Tepanquizcatzin ; y a Xocotzin la solicitaron de Pochtlan Chalco , donde tuvo por marido a Acacitli .","Ycome unpa ya Quauhnauac Chicomolloçi , yoquichui mochiuh Teyztlacoaçi ; yn ic - ey ytoca Quetzalxilloçintli Uacacalçintli quiuallitla Toltitla Tiçauaçi ; yn icnaui Tlacuchcueçi ye quiuallitlani Ceollintecuhtli Oztoticpac ; yn icmacuilli Coatonalci ye quiuallitlani Xiuhyaotecuhtli Tianquizteco ; Mocelciuaçi uallitlanoc Uaxtepec , yoquichui mochiuh Tepaquizcaci ; y Xococi uallitlanoc Chalco Pochtla , yoquichhui mochiuh Acacitli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62695,88,spanish,nahuatl,en primer lugar quiero agradecer a los organizadores de este homenaje a mi maestro miguel leónportilla en especial a la doctora aliciamayer directora de este instituto por su amable invitación para sumar mi voz a la de los distinguidos maestros que participan en estereconocimiento a quien es sin duda alguna uno de los más destacados maestros del méxico contemporáneo,achto nicnequizquiani niquimmotlazohcamachililiz ahquihuantzitzinoquimochihchihuilihqueh inin temahuiztililiztli ihuicpatzinco innotemachticatzin miqueltzin leonportilla no iuhqui huelyehuatzin in teyacanqui alicia mayer inic nocontenehuaznichualaquiz in notlahtol intloctzinco in huey temachticatzitzintin in nican mocalactihtzinohqueh inic ticmotlazohcamachililizqueh in itequiuhtzin in cenca huey temachticatzintli ipan axcan mexihco,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62696,89,spanish,nahuatl,Dime y sí la llevaré a la orilla del río ” .,"Xinechilui uan kena nijuikas asta ateno . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62697,90,spanish,nahuatl,Y así ya en la tarde cuando se ocultaba el sol,Uajkino kema ya tiotlak kema yatí ne tonati,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62698,91,spanish,nahuatl,Llegó ahí los seguía y mandó a una escolta para que lo matara .,a ' siko de onkan kinwalikawiyaya wan kimakake in eskolta para kimiktikan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62699,92,spanish,nahuatl,En 1805 pinta Goya sus famosas obras La Maja Vestida y La Maja Desnuda .,Ipan nauhtzontli ommatlacpoa lli ommacuilli xihuitl quihcuiloa Goya ome tenyo in itequiuh in motocayotia Cihuatlatziuhqui in tlaquentilli ihuan Cihuatlatziuhqui in tlapetlauhtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62700,93,spanish,nahuatl,Sólo siete veces vamos a tocarla y está bien .,San chikompa titlatsilinise uan ya kuali .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62701,94,spanish,nahuatl,Hazlo germinar bien,Cualtzin xiccelilti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62702,95,spanish,nahuatl,"Les va a dar una enfermedad que se llama calentura , dijeron los del pueblo . Ni andando de cabeza se les quitará . ¡ Es muy milagroso !","Namechmomaquitiz cente cocoliztli itoca atonahuiztli” , oquimilhuique chantlacatl . Nian nican namotzonteco nanenemizque ihuan amo nancehuizque . ¡ Achi milagrosotzin ! ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62703,96,spanish,nahuatl,"Entonces Tizócic dijo a los señores : Venid acá , señores : que de una vez se les declare la guerra de nuestra parte ; yo pregunto : ` ¿ Dónde estarán los bezotes , los penachos y las orejeras ? ' .","Auh oquito yn Tiçocic , oquimilhui yn tlahtoque : Tla xihualhuian yn antlahtoque , ma quenmanian topan yaotlahtoti ; auh niquitohua y nehuatl : `Canin onoz yn tençacatl yn tlalpilloni yn nacochtli ? ' .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62704,97,spanish,nahuatl,Los de Amantla son nuestros enemigos : ¡ ven a unirte a mí ! Con combate se hace la guerra : ¡ ven a unirte a mí !,Amanteca toyaovan xi nech on centlalizqui icalipan yauhtiva xi nech on centlalizqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62705,98,spanish,nahuatl,DIALOGO,NONOTZALIZTLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62706,99,spanish,nahuatl,Ya hay para que no nos falte ya hay entonces ya se dió .,yunka para a ' mo tečpalos yunka kwakun yomočiw .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62707,100,spanish,nahuatl,"Ponte de pie , haz resonar nuestro atabal . Que se conozca la amistad , aunque sólo tenemos prestados nuestro cañuto de tabaco , nuestras flores .","Ximoquetza , xic tzotzona in tohuehueuh . In ma icniuhtlamacho . At on titlanehuico zaniyo tacayeuh ihuan toxochiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62708,101,spanish,nahuatl,veo que estás muy cansada,titlaxikoiki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62709,102,spanish,nahuatl,"q . d . Vamos , abuela mía , allá seremos honrados con culto , allá será nuestra casa",q . n . Ma tihuia in tinoci in umpa titlaecoltilozque umpa tochan ez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62710,103,spanish,nahuatl,para que mañana o pasado,para mozta huipta,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62711,104,spanish,nahuatl,"Y también el mismo nahuatlato de la audiencia llamado Juan Riberol fue testigo de cómo dimos posesion de la tierra a la señora Maria Rodriquez , esposa del difunto Amador Nangoro . Para certificar aqui ponemos nuestro nombre y nuestra firma Thoribio de la Cruz regidor , don Antonio de Santa María . Pasó ante mí Pedro de Santiago , escribano de audiencia .",Yhuan no yehuatl yn audiencia nahuatlato yn itoca Juan Ribellor testigosme omochiuhque ynic otocontlalmacaque yn señora Maria Rodriguez in inamic catca Amador Nangoro yc ticneltilia nican tictlalia totoca yhuan tofirma . [F . 7v . ] Thoribio de la Cruz regidor don Antonio de Santa Maria . Pasó ante mi Pedro de Santiago escribano Audiencia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62712,105,spanish,nahuatl,"En el año 2 Técpatl 1468 murió Huehue Moteuczomatzin , quien gobernó durante 29 años .","Ume Tecpa xiuitl yc momiquili Ueue Motecuhçumatzi , cempoalxiuitl unchicuhnaui tlatocat .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62713,106,spanish,nahuatl,TECAYEHUATZIN,TECAYEHUATZIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62714,107,spanish,nahuatl,"En este año murió Tlotli Tlátquic Atlauhtecatlteuctli , que gobernó durante 13 años en Atlauhtlan Tenanco Amaquemecan .","Nican ypan in yn omomiquillico yn Tlotli Tlatquic Atlauhtecatlteuhctli , yn tlahtocat matlacxihuitl omey yn Atlauhtlan Tenanco Amaquemecan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62715,108,spanish,nahuatl,- ¿ No sabéis qué es lo que he visto ? ¡ Unas como personas que están en pie y agitándose !,"- ¿ Amo anquimati in tlein onoconittac , iuhquin acame moquequetztihuitze ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62716,109,spanish,nahuatl,"Se hierven los tomates con el chile , la cebolla y el ajo ; cuando todo esto ya esté cocido , se muele en el metate o la lidiadora . Se pone en una cazuela de barro el aceite o la manteca , se fríe la salsa y se agregan los hongos muy bien lavados . Se dejan cocer .","Ma cuacualaca in tomatl ica chilli , xonacatl ihuan axox ; ihcuac inin ye tlahuicxitilli ye moteci metlapan ahnozo ica tepuztlatzoaloni ; ihtic in zoquicaxitl motlalia in pitzochiyahuizotl , motzoyonia in chilmolli ihuan ye motlalilia in tlaxamanilnanacatl , in ye cualli tlapactli , ihuan ye mohuicxitia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62717,110,spanish,nahuatl,vended,ximonamaquilli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62718,111,spanish,nahuatl,"Y en verdad , según afirman todos los que de esto han escrito , el paraíso terrenal queda abajo , hacia la llamada línea equinoccial ; y por eso mientras venían de camino se detuvieron antiguamente junto a las montañas más altas que encontraron , pues tenían por sabido que el paraíso terrenal estaba situado sobre una alta montaña .","Ca neltiliztli , yn iuh mochintin quihtohua yn itechcopa tlacuillohua , ca ompa ytzintla yn catqui yn quitocayotia equinoçial ; auh ynic huallatiaque ynic hualmotlatlalitiaque yn iquin quenma çan intlan yn cenca huehueyntin yn huehuecapan yn cenca huihuitlatztique tetepe yn canin quimittaya , ca nel yuh oquihualmatiaque ca cenca hueycuauhtic tepetl ycpac yn parayso terrenal .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62719,112,spanish,nahuatl,Encantado . Pero hágame el favor de servirme de guía ; pues usted conoce mejor está población que yo .,Cualica . Mach timitzontlazohcamatiliz xinech moyecanilli ; tehuatzin timoyec ixmachilia in hueyaltepetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62720,113,spanish,nahuatl,y agregaba,ihuan motlatzontiliaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62721,114,spanish,nahuatl,El pagó la cuenta .,Yehua oquixtlan in tlahuiquiliz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62722,115,spanish,nahuatl,"El precio que nos da son ochenta y cinco pesos que de nuestra voluntad recibimos en tomines , los tomamos en nuestras manos , nadie nos induce y así ... todos los tomines que nos son dados por nuestra casa es su precio justo , nunca en lo futuro diremos que sólo se burlaron de nosotros .",Auh ynic techpatiotilia yxquichtech napoalli on macuilli pesos tocenyolocacopa ynic ye ticelia tomines nomatica noconqui auh ayac ma aca techcuitlahuiltia auh yuh tiquin [borroso] ye ynamic yn ixquich timaco tomines yn tocal amo quenmanian titztihui amo tiquitozque yn ca zan toca onecacayehualoc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62723,116,spanish,nahuatl,". y todo lo que sea servicio cultual , el poner ramos con espinas de sacrificio . Esto es todo lo que oyes . ”",. auh in ixquich in tlamaceualiztli in acxoyacuiualiztli . Ye ixquich in tic caqui . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62724,117,spanish,nahuatl,enojó .,kualanki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62725,118,spanish,nahuatl,"Se han mencionado aquí sólo las iglesias principales ; no se han mencionado las otras iglesias , ni los monasterios de las monjas , pero en todas sus casas y monasterios brotaba el agua , como todos lo vieron y lo saben .","Auh çan yehuantin yn huehuey teopancalli yn nican omoteneuhque ; auh amo nican yhuan motenehua yn occequi teopancalli , yhuan yn monasterios yn oncan moyetzticate monjastin amo yhuan nican motenehua , ypampa ca nohuian mollon yn atl yn inchachantzinco yn inmonasterios , yn iuh mochi tlacatl quittac yhuan quimati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62726,119,spanish,nahuatl,"También les daban sandalias de negro reluciente , con ésas andaban .",Iuan itzcactli in quinmacaya in ipan nenemia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62727,120,spanish,nahuatl,Ahora ya les dije este cuento ya les dije porque ya lo vi ese tiempo porque yo tengo ochenta .,ašan onamečmolwili inon kwento onamečomolwili niki : htak inon tiempo porke ne ' wa nihpiya očenta .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62728,121,spanish,nahuatl, Leyendas y crónicas,Zazanilli ihuan ihtoloca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62729,122,spanish,nahuatl,"En este año nació Dominga , que después fue esposa de Lucas de Castañeda , durante la cuaresma , en la domínica de Pasión .","Ypan in tlacat Domíniga yn inamic Lucas de Castaneda , quaresma ypan domíniga de Passión .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62730,123,spanish,nahuatl,La familia prefiere comer pan de trigo integral .,In cenyeliz quicualita quicuaz nochi trigo pantrin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62731,124,spanish,nahuatl,Y la anciana no se movió,Uan nopa tenantsi axmolini,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62732,125,spanish,nahuatl,"Que se desarrolle ,","Mah mozcalti ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62733,126,spanish,nahuatl,una batea fue a traer,no se texuapali kikuito,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62734,127,spanish,nahuatl,Y destas dichas tierras casas e camellones los dichos compradores tienen sentencia la qual esta decretada del muy magnifico señor doctor Ceynos oydor e yo lo firmo aqui de mí nombre Francisco Ximenes alguacil mayor . ( Paso ante mí ) Miguel de los Angeles escribano .,Auh ynic ye quipia yn ical yn itlal quipia sentencia za ye quimotlachicauililia muy magnifico señor dotor Ceynos oydor yc nican nictlalia nofirma . Paso ante mi Francisco Ximenez alguacil mayor Miguel de los Angeles escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62735,128,spanish,nahuatl,"Ahí estarán empollando una pata y una gallareta , vendrá un cincoate y habrá cempasúchiles , también una garza ; todo lo que se da en una chinampa tendrá que venir en ella .","Auh oncan huallapachotiaz ypan yn canauhtli yhuan yn quachilli yhuan yn cincohuatl yhuan cenpohualxochitl ; yn izquitlamantli mochihua chinanpa yzquitlamantli ypan hualmochiuhtiaz , yhuan yn aztatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62736,129,spanish,nahuatl,"Me iré yo , el nonohualca , pregonando : ‘ Que vengan , yo seré el vencedor ; eso será lo que reciban .","Niyaz ninonoualcatl , ninoçaçilia : ‘Ma yc uallaque , nipeuaqui ouay you auay yayn ; yzca ycuepca ayaooo uiaa ayyao .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62737,130,spanish,nahuatl,"9 Técpatl , 1436 .","IX Tecpatl xihuitl , 1436 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62738,131,spanish,nahuatl,"Navegando por la costa , llegó Cortés a la región de los totonacas . Ahí desembarcaron los españoles , y en el lugar llamado Chalchiuh cuecan , fundaron una ciudad a la que pusieron en su lengua el nombre de Villa Rica de la Vera Cruz porque ese día era Viernes Santo , según el calendario cristiano .","Atentli quitocacticatca don Fernando auh niman ic acico imixpan totonacah . Ompa caxtiltecah acalco hualtemoc que ; auh in oncan motocayotia Chalchiuhcuecan quitzintique altepetl in quitocayotique ica intlahtol Villa Rica de la Vera Cruz , ye ipampa in yuh neci intonalamac , ipan inon ilhuitl quilnamicticatcah yehuantin Totemaquixticatzin topampa itemamazohualtiliztzin , imiquiliztzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62739,132,spanish,nahuatl,"13 Acatl , 1271 .","XIII Acatl xihuitl , 1271 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62740,133,spanish,nahuatl,Y así otra vez chapolearon,Uajka ijkino noja tlaxke,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62741,134,spanish,nahuatl,"Mi papá quiere mucho las plantas y ha plantado pláta-nos , palmas y muchas flores en nuestro jardín .","No tata huel cuahuimalhuiani ihuan ye oquintocac plantanoscuameh , zoyacuameh ihuan miac xochitl ipan toxochimil .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62742,135,spanish,nahuatl,½ kilo de masa,Tlahco kilo textli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62743,136,spanish,nahuatl,Pasamos por México para Texcoco .,tiwalpanu : ke méxiko para teskoko .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62744,137,spanish,nahuatl,empezó a subir la tierra .,ni tlauel pejki tlejko ni tlali .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62745,138,spanish,nahuatl,". Pero si se olvidan de su vida , si ya su corazón no es sano , y se vuelven de vanos pensamientos , entonces con mendaces razones , con fingidas apariencias , con pretextos y falsas atribuciones , daban sentenda a los traficantes de modo que los jefes guerreros los mataban .",. Auh in ihcuac in ye itlacauhtiuh in inemiliz in aocmo cualli in iyollo in za iuhqui nentlamati zan iztlacatiliztica tetentlapiquiliztica tetlanaualchichiuiliztica in quintlatzontequiliaya in naualoztomeca in tiachcauan in ic quimmictiaya :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62746,139,spanish,nahuatl,que sí se hicieran el baño de vapor .,kena ma motemaka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62747,140,spanish,nahuatl,"Al llegar , hallaron ya establecidos en la ribera del lago a los nonohualcas teotlixcas chalcas , los cuales ahora se nombran tlalmanalcas , porque éstos habían llegado antes a la dicha ribera , donde encontraron un templo dedicado a Chalchiuhtlicue en el sitio que ahora se nombra Chalco Atenco .","Auh ye oncan ynpan acico ye cate yn atentlipan y nonohualca yn teutlixca yn chalca yn axcan ye mitohua tlalmanalca , ca yehuantin achtopa acico yn oncan omoteneuh yn atentlipan , yn oncan ypan acico Chalchiuhcalli yn ihcac ynic axcan motocayotia Chalco Atenco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62748,141,spanish,nahuatl,"Entonces todos los macehuales abandonaron su ciudad de Tenochtitlan y vinieron a refugiarse en Tlatelolco , deteniéndose al llegar a nuestras casas ; luego se acomodaron junto a las casas o en los terrados .","Auh y ye yxquich maceualli ye yquac quicauh yn iauh yn itepeuh Tenochtitlan catca ynic callaquico Tlatilulco , tocalla acitimoquetzaco ; nima ye yc motlalico nouian tocaltitla totlapanco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62749,142,spanish,nahuatl,"Pero se ponía en peligro toda la Chinampa , las ciudades ya mencionadas : Colhuacan , Xochimilco , Cuitláhuac y Mízquic ; eran amenazadas por el agua cuando se cerraba la albarrada , como sucedió dos años y medio atrás , cuando el agua estuvo a punto de destruir e inundar la ciudad de México , y por eso hubo que cerrar la albarrada .","Ynic cennohuian Chinampa ye polihuizquia , yn izquican ypan altepetl omoteneuh : yn Culhuacan , yn Xochmilco , yn Cuitlahuac , yn Mizquic ; yn cenca ye polihuia yn ica atl ynic tzauhcticatca , ynic ye onxihuitl ypan tlacoxihuitl huetzico , in ye quipolozquia in ye capachozquia nican Mexico , ynic yehuatl ypampa quitzatzacca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62750,143,spanish,nahuatl,"Les dijeron los enviados del acolhua Tecocoltzin : “ Nos envía el señor acolhua Tecocoltzin ; esto es lo que os manda decir : ‘ Escuchen los mexicas tlatelolcas : Se aflige y se acongoja su corazón , sufre su cuerpo ; pues también se aflige y se acongoja mi corazón .","Quimiluico yn ititlaua yn Acoluaca Tecocoltzi , coniluia : “ Ca techualiua yn tlacatl y couacatl yn Tecocoltzi , ca comiltaluia : ‘Tla quicaquica y mexica y tlatilolca : A e y toneua a e chichinaca yn iyolo , yn inacayo motolinia ; auh çano yui neuatl a otoneuac a ochichinacac y noyolo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62751,144,spanish,nahuatl,Y ( no me tocan los generales ) [ no soy pariente del que se demanda ] y dijo que es de nobenta años . Pasó ante my Miguel Xuarez escrivano,Yhuan yn axcan noteylhuia amo nohuanyolque otlatlanilloc yn testigo quezqui xihuitl nemi quitohua ye napohualli onmatlactli xihuitl ymatica oquiquetz cruz . Pasó ante mí Miguel Xuarez escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62752,145,spanish,nahuatl,Ahora van a creer lo que les voy a decir .,Nama inkineltokase tlen nimechiluiski .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62753,146,spanish,nahuatl,"dotarte una vez ( más ) , tú Tierra Antonio Martín Marques ,",mitznemactitih cepa tehhua talticpactzin Antonio Martín Marqués,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62754,147,spanish,nahuatl,"Artículo 117 . - Los Estados no pueden , en ningún caso : I . Celebrar alianza , tratado o coalición con otro Estado ni con las Potencias extranjeras , II . ( Se deroga ) III . Acuñar moneda , emitir papel moneda , estampillas ni papel sellado . IV . Gravar el tránsito de personas o cosas que atraviesen su territorio . V . Prohibir ni gravar directa ni indirectamente la entrada a su territorio , ni la salida de él , a ninguna mercancía nacional o extranjera . VI . Gravar la circulación ni el consumo de efectos nacionales o extranjeros , con impuestos o derechos cuya exención se efectúe por aduanas locales , requiera inspección o registro de bultos o exija documentación que acompañe la mercancía . VII . Expedir ni mantener en vigor leyes o disposiciones fiscales que importen diferencias de impuesto o requisitos por razón de la procedencia de mercancías nacionales o extranjeras , ya sea que esta diferencia se establezca respecto de la producción similar de la localidad , o ya entre producciones semejantes de distinta procedencia . VIII . Contraer directa o indirectamente obligaciones o empréstitos con gobiernos de otras naciones , con sociedades o particulares extranjeros , o cuando deban pagarse en moneda extranjera o fuera del territorio nacional . Los Estados y los Municipios no podrán contraer obligaciones o empréstitos sino cuando se destinen a inversiones públicas productivas , inclusive los que contraigan organismos descentralizados y empresas públicas , conforme a las bases que establezcan las legislaturas en una ley y por los conceptos y hasta por los montos que las mismas fijen anualmente en los respectivos presupuestos . Los ejecutivos informarán de su ejercicio al rendir la cuenta pública . IX . Gravar la producción , el acopio o la venta del tabaco en rama , en forma distinta o con cuotas mayores de las que el Congreso de la Unión autorice . El Congreso de la Unión y las Legislaturas de los Estados dictarán , desde luego , leyes encaminadas a combatir el alcoholismo .","Tlen 117 Tlanahuatihcayotl . In Tlaltlanahuatilmeh amo hueliseh , ipan yon se tlahtoli : I . Mosentica cuiseh , motlahtolpalehuiseh noso mosenticatlaliseh ihuaya seyoc Tlaltlanhuatili ihuan noihqui ihuaya Yolchicahualismeh tlen quiahuac ehuanih . II . Moixpolohtoc . III . Quiquixtis tomih , quichihuas amatomih , amatlaixcopintli ihuan amatl ica machiotl . IV . Quininamas tlacameh tlen panoh noso tlehueli tlen tlaixpanos ipan itlalpan . V . Axtecahuilis ihuan tlainamas xitlahuac ihuan amo xitlahuac tlen calaquiseh ipan itlalpan , ihuan tlen queman quisaseh , tlacohuali tlen nican ehua ihuan tlen hualah quiahuac . VI . Tlainamas tlen nemi ihuan tlen motequihuiya tlen itechpohui nican ihuan tlen quiahuac , ica tlainamalmeh noso tlatechpohuilmeh tlen tlapopolhuili mochihuas ipan chinanco caltlapanolmeh , monequis tlamocuitlahuili noso tlacuiloli tlen tlamamali noso tenequilis amameh tlen ihuaya motlalis tlanamacali . VII . Quiquixtis ihuan amo quisenpixtos tlanahuatilmeh noso tomintlanahuatihcayotl tlen quinextis sequinoc tlainamayotl noso amatlanequilmeh tlen quiihtos cani huala tlanamacalistli tlen nican ihuan tlen quiahuac , huelis inin mopatlaca moixtlalis tlen ihuical moeliltia ipan chinanco , noso ihuical tlaeliltilmeh tlen sehcanoc hualah . VIII . Mocuiltis xitlahuac noso amo xitlahuac tlanahuatilmeh noso tlatlanehuili inihuaya tequihuaquemeh tlen sehcanoc tlaltlanahuatilmeh , inihuaya altepechantli noso san tlacameh tlen sehcanoc , noso queman monequi tlaxtlahuaseh ica tomin tlen quiahuac noso quiahuac tlen totlalnantzin . In tlaltlanahuatilmeh ihuan altepeyomeh amo huelis mocuiltiseh tlanahuaticayotl noso tlatlanehuilmeh san queman moixcahuilis altepeco tlatoctli tlatequihuili , noihqui tlen moixcahuiltiseh inselti tlayoltilismeh ihuan altepeco caltequitilmeh , quen moihtos ipan tlahtolpechtli tlen quiixtlaliseh tlanahuatil tequichihuaneh ipan se tlahtol tlanahuatili ihuan tlen ica tlahtolnelhuayomeh ihuan imiaca tomin tlen yehuan quiixtamachihuaseh sesen xihuitl ipan itechpohui tomintlayeyecolmeh . In tlayecananih tematiltiseh tequichihualistli queman temactiliseh quenihqui moitzqui tomin tlen altepechantli . IX . Quicotonas tlaeliltili , tlanechicolis ihuan tlanamacalistli iyatl ica imacuayo , ica seyoc tlamantli noso achi ipatih tlen quenihqui quiihtos Tlahatocan Sentlanechicolistli . In Tlahtocan Sennechicolistli ihuan tlanahuatil tequichihualismeh tlen Tlaltlanahuatilmeh quiixihcuiloseh , saniman , tlanahuatilmeh tlen ica moixcotonas ihuintilistli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62755,148,spanish,nahuatl,bonito dicen que traen el maíz .,yekyektsi kiijtouaj sintli kiualika .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62756,149,spanish,nahuatl,A este padre el virrey lo hizo su compadre ; y la criatura fue bautizada en la capilla real del palacio .,Yehuatl in yn tottatzin yconpadre mochiuh visurrey ; auh yn cuaatequiloc piltzintli oncan yn tecpan palacio capilla real .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62757,150,spanish,nahuatl,Cuando ya bajó es al fondo del comedero de Huitzilopochtli .,In otemo tlatzintli in oncan itlacuayan Huitzilopochtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62758,151,spanish,nahuatl,XOCOYOLILLO,KUOUJTAJXOKOYOLIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62759,152,spanish,nahuatl,KUITACHILXIUIT,KUITACHILXIUIT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62760,153,spanish,nahuatl,"Una segunda cosa dicen los antiguos , a saber , que tomaron su nombre de la laguna grande que hay allí , porque los antiguos llamaban al agua Chalchiuhmatlálatl , y a la laguna grande la llamaban Chalchiuhtlicue ; y porque los acxotecas llamaban chalchihuite al agua , de allí tomaron su nombre de chalcas .","Auh yn icontlamantli quihtotihui huehuetque , ytech | | 49r quicuitacico yn oncan mani huey atezcatl , yehica ipampa quitocayotiaya i ye huecauh tlaca huehuetque catca Chalchiuhmatlallatl yn atl , auh y huey atezcatl quitocayotiaya Chalchiuhtlicue ; auh ynic quichalchiuhytohuaya atl yn acxoteca , yqu itech oquicuique ynic oquimotocayoque chalca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62761,154,spanish,nahuatl,"“ Bueno , yo les voy a dar a todos parejo ” , le","Bueno , na nimechmajmakas nochi parejo",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62762,155,spanish,nahuatl,"Ésta era la segunda vez que una nao de japoneses aportaba en las costas de Acapulco ; traían muchos objetos de hierro , escritorios y algunas vestimentas para vender acá .",Ynin quin icoppa oncan Acapulco catenquixtico yn imacal japonti ; çan muchi | | 243 tepuztli yn quihualitqui yhuan escriturios yhuan cequi tilmahtli yn nican quinamacazque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62763,156,spanish,nahuatl,"Y como éste llegó muy enfermo y débil , de ahí a poco murió ; pero antes de morir , a fin de recompensarlo por haberlo hospedado y ayudado , por haberlo favorecido y socorrido , le dio una carta que él mismo había compuesto , porque era un gran marino , donde había pintado cómo eran aquella tierra y todas las cosas que en ella había visto y experimentado .","Auh ynic yehuatl yn queni yc huitz yn aocmo chicahuatihuitz , onmomiquilli ça quexquichcauhtica ; auh yn oquic ayamo momiquilliaya , ynic cenca quihuellamachtiz yn oquimocallotilli yhuan ynic oquipallehui , ynic quicnelli yn oquimomacehui , auh yehuatl ynic quimacac amatl yn çano yehuatl oquichiuh , yehica ypampa ca cenca huey no amatini , oncan quicuillo yn quenin caca tlalli yhuan yn ipan yn ixquichtlamantli quittac yn huell oquinemilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62764,157,spanish,nahuatl,Tuvieron que ver sus escudos de turquesa y sus banderas de plumas de quetzal sobre las rocas .,Tella uncan quitaque xiuhchimalli quetzalpayo ayo ouia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62765,158,spanish,nahuatl,"El lunes 4 de agosto de 1614 , fiesta de Santo Domingo , al amanecer , murió doña Agustina de Guzmán , señora de Coyohuacan y esposa de don Constantino Chacalli , tlatohuani de Michhuacan .","Axcan lunes yn ic 4 mani metztli agosto de 1614 años , yhcuac huel ypan ylhuitzin Sancto Domingo , yn ohuallathuic omomiquilli yn doña Augustina de Guzmán cihuapilli Cuyohuacan yn inamic don Constantino Chacalli Michhuacan tlahtohuani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62766,159,spanish,nahuatl,volteó hacia míahora usted vino usted aquí pero ya se supo que en una parte usted entra es novio oficial,nohuicpa ohualmocueptzino axcan tehuatzin nican otihualmouicac tel yomahmachix cecean timocalaquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62767,160,spanish,nahuatl,"Hago correr el agua , señor Cuauhtencoztli ,","Nicteca yn atl , Quauhtencoztli in teuctli ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62768,161,spanish,nahuatl,gruÑe esto hace el perro cuando amenaza a la gente o a otro animal como cuando está comiendo algo y ahuyenta a l otros perros que pretenden quitarle su comida,tlananaltza inin quichihua in chichi ihcuac quitenmahmauhtia occe yoleatl anozo ihcuac tetenmahmauhtia yuhquimma ihcuac itia quicuahtoc ihuan quinmauhcamictia occequi chichime in quinequi quiquixtilizque itlacual,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62769,162,spanish,nahuatl,Y ya llegan a su casa del chamaco cuando llegan a su casa se hinca se persigna .,wan yasitiw ičan inčamako asitiw i : čan kinmotIankwakeca motewčiwa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62770,163,spanish,nahuatl,"Han pasado 140 años desde que , en el año 3 Calli , 1469 , se enseñoreó el señor Axayacatzin como tlatohuani de Tenochtitlan .","Auh yhuan quin huel axcan ye chiconpohualxihuitl yn ipan 3 Calli xihuitl , 1469 años , yn omotlahtocatlalli yn tlacatl Axayacatzin tlahtohuani | | 89 Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62771,164,spanish,nahuatl,"Solamente rajan palos de ocote , luego los atan en un solo haz , y le ponen encima todo el vestimento de papel , las hechuras de papel : su chaquetilla , su collar , su banda del pecho .","Zan ococuahuitl in quitzatzayana , zatepan quicuitlalpia auh ixquich itech quitlalia in amatlatquitl in amanechichiualli in amaxicolli in amacozcatl in amaneapantli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62772,165,spanish,nahuatl,aquí voy a enterrar este Fogón .,nican nictactzontaliti nehin tixochitzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62773,166,spanish,nahuatl,Axayácatl exclamó :,Oquinenotzallan :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62774,167,spanish,nahuatl,"y allá arribaron a la orilla del agua ,","auh oncan atenquizaco ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62775,168,spanish,nahuatl,"Y nombro por mis albaceas para que cuiden de mi alma a [ Pedro Pinca ] Diego Tlacocoua , Francisco García , Domingo Hernadez , Miguel Yaotl y mando que si fallesiere desta enfermedad sea enterrado en la iglesia del señor San Sebastian y al otorgar y aser este testamento fueron testigos Pedro Telles , Francisco Ximénez tepisque [ tetahuan ]","Yhuan niquitohua niquimixquetza alvaceas yn ipan tlatozque in nanima Pedro Pinca , Diego Tlacocohua , Francisco Garcia , Domingo Hernandez , Miguel Yaotl [F . 18v . ] auh niquitohua oncan ninotocaz in San Sebastian nican cate testigos ynic onocontlalli notestamento Pedro Tellez , Francisco Ximenez tepixque tetahuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62776,169,spanish,nahuatl,200 gramos de chile guajillo,Mahtlacpohualli gr . huaxchilli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62777,170,spanish,nahuatl,"1 Tochtli , 1246 .","I Tochtli xihuitl , 1246 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62778,171,spanish,nahuatl,"y si alguno no puede llorar , no más tras de la gente se golpea el pecho y hace la ficción de estar llorando .",Auh in aca auel choca zan teicampa tzotzoyontica mochoquizcanenequi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62779,172,spanish,nahuatl,hormigas .,axkanelime .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62780,173,spanish,nahuatl,“ ¡ Dale también ! ”,"¡ No xijmaka ! Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62781,174,spanish,nahuatl,¿ Y qué dieta ordenó el doctor ?,¿ Ihuan tlen tlaixyeyecoliztli omitiz tcquimacac in tepahtiani ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62782,175,spanish,nahuatl,MASAXIPOJNANAKAT o XIPOJNANAKAT,MASAXIPOJNANAKAT oso XIPOJNANAKAT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62783,176,spanish,nahuatl,Luego se le ponen los hilos .,onkán wal motlnaltia in ilo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62784,177,spanish,nahuatl,Meten masa aquí para que cueza .,Kikalakiyaj tixtli nikani para iksi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62785,178,spanish,nahuatl,En el año 6 Tochtli 1394 no sucedió nada .,VI Tochtli atle muchiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62786,179,spanish,nahuatl,"10 Acatl , 1307 .","X Acatl xihuitl , 1307 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62787,180,spanish,nahuatl,Luego se trae a secar a ver en donde allá lo cardan .,onkán wal mowika in wakis aber kanganin ompa kipoči : na ' .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62788,181,spanish,nahuatl,"“ Ah , bueno .","Ah , bueno .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62789,182,spanish,nahuatl,"Y cuando ha llegado media noche , a la hora que se tocan las flautas , cuando ya se sangraron ritualmente los penitentes y los sacerdotes , luego los llevan de prisa frente al fuego .",Auh in oacic youalnepantla in ye tlapitza omizoc in mozauhqui tlamacazqui niman ihciuhca quintlalia tlecuilixcuac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62790,183,spanish,nahuatl,"El martes 14 de octubre de 1614 salieron de la ciudad de México con rumbo a Japón , su tierra , unos japoneses que habían estado viviendo aquí cuatro años ; otros más se quedaron negociando y comerciando para vender las mercancías que habían traído de Japón .","Axcan martes yn ic 14 mani metztli octubre de 1614 años , yhcuac nican Mexico onpeuhque cequintin Jabún tlaca oyahque in inchan Japón , onauhxiuhtico yn nican Mexico onemico ; cequintin oc nican omocauhtiaque motlaecoltia tiamiqui quinamaca nican yn intlatqui ompa quihualcuique Japón .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62791,184,spanish,nahuatl,"Cuando los carrancistas nos fueron a llevar , trajeron a la gente hasta Xochimilco y la encerraron en el cementerio . Los que venimos de noche , salimos de Milpa Alta como a las nueve o diez . Todos los que vinimos por la noche veníamos cargando maíz , frijoles , habas y entre las semillas se había echado un poco de dinero . Otros se habían guardado el dinero en las fajas ; así es que si perdían el frijol y el maíz , no lo perdían todo .","Icuac carrancistas oyahque techcuito otehualicaque tlaca hasta Xochimilco ihuan ipan cementerio otecalaquique . Tlen otihualaque ica yohuali otiquizque Momochco Malacateticpac queman chicnahui nozo matlactli tlatepozmachotiloni . Nochtin tlen otihualaque ica yohuali otihualmomamacaya tlaoli , yetzintli , ahuax ihuan itic xinachtli noihqui omoten tepitzin tomin . Ihuan occequi ipan onecuitlalpilo . Oncuan on tla tlaotequixtiliani yetzintli nozo tlaoli amo nochi otequixtiliani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62792,185,spanish,nahuatl,Si yo fuese,Tla nehua oniezquiaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62793,186,spanish,nahuatl,allí se van a meter,noponi inkalakise,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62794,187,spanish,nahuatl,½ cebolla,Tlahcoxonacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62795,188,spanish,nahuatl,"El año 8 caña fue inaugurado por Ahuítzotl el Templo Ma yor , cuya construcción iniciara TÍZOC .",Ahuitzotzin quichali huei teocalli ipan chicuei acatl xihuitl . Inin teopantli quitzintica in achtopa Tizocatzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62796,189,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62797,190,spanish,nahuatl,"El mismo miércoles santo , por la tarde , salieron en procesión los de Santiago Tlatelolco , es decir , los cofrades de la muerte de nuestro padre San Francisco ; éstos también hicieron una procesión muy solemne y lucida , y llegaron asimismo a la iglesia mayor , recorriendo todos los sitios que , según se dijo arriba , recorrieron el día anterior los tlatelolcas de la cofradía del Niño Jesús Perdido y del Rosario .","Auh çano ye no ypan in yn omoteneuh miércoles sancto teotlac , yhcuac oquizque otlayahualloque yn Sanctiago Tlatilolco tlaca yn cofrades yn itetzinco pohui ymiquillitzin totlaçottatzin San Francisco ; no cenca mahuiztic ynic quizque no cenca cuepontiaque , occeppa oncan ahcico yn iglesia mayor , no yxquich quiyahualloque yn ixquich | | 211 omoteneuh tlacpac in yalhua tlayahualloque yn itetzinco pohui Niño Jesús Perdido yhuan Rosario y no Tlatilolco tlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62798,191,spanish,nahuatl,"Han pasado 545 años desde que los antiguos mexicas aztecas chichimecas partieron de Aztlan Teocolhuacan ; habían estado allí mucho tiempo , habían estado 1014 años en Aztlan Teocolhuacan , según aparece en la cuenta de los antiguos , cuando finalmente de allá se movieron y salieron para venir caminando hacia acá .","Auh ye centzonxihuitl ypan chiconpohualxiuitl ypan macuilxihuitl axcan yn ompa huallehuaque Aztlan Teoculhuacan yn mexica huehuetque Aztlan tlaca chichimeca ; auh ynic ompa cenca huecahuaque , ynic onpa catca Aztlan Teoculhuacan ontzonxihuitl ypan matlacpohualxihuitl ypan matlactli onnahui xihuitl , yn iuh neztica yntlapohual huehuetque , ynic niman ompa ohualolinque ohuallehuaque ynic nican ye hualnenemi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62799,192,spanish,nahuatl,"Y agregó : “ Pero en algún sitio debéis levantar un jacal de tules , y yo enviaré a algunos tepanecas para que vayan a ayudaros levantando otro ; cuando hayáis terminado vendréis a avisarme ” .","Auh yni : “ A ma cana centetl xocumanaca tolxacaltzintli , auh niquimoniuaz yn tepaneca amechopalleuitiui , azo no centetl contlalitiui ; yn iquac oantlayecoque oc auallazque anechnonotzaquiui ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62800,193,spanish,nahuatl,Yten declaro que las ropas de mi vestir las venda la dicha mi muger y mi hija para que del valor compren lo que quisieren .,Yhuan niquitohua yn onca ca notilma niquitohua quinamacazque in nonamic yhuan nochpoch azo ytla ye quimocohuizque ca yehuan quimati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62801,194,spanish,nahuatl,con estas palabras .,ica nehin tahtolme .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62802,195,spanish,nahuatl,No querían que los coyotes que vienen de otro,Axkinekij ma kinextekilij nopa koyome tlen,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62803,196,spanish,nahuatl,"Ved aquí a los tlatoque de Tlaxcallan , de Huexotzinco , de Cholollan , de Chalco , de Acolhuacan , de Cuauhnáhuac , de Xochimilco , de Mízquic , de Cuitláhuac y de Colhuacan ” .","Ca nica mani yn tlatoque Tlaxcalla , Uexotzinco , Chololla , Chalco , Acolhuaca , Quauhnauac , Xochmilco , Mizquic , Cuitlauac , Colhuaca ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62804,197,spanish,nahuatl,"Ojalá estén los cantos queembriagan de Xicohténcatl , de Temilotzin , del príncipe Cuitlízcatl .","Tla poyoncuicain Xicontencatli , in Temilotzin , zan Cuitlizcatl tecuitli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62805,198,spanish,nahuatl,Se fue todo el mes de octubre en hacer estos arreglos .,"Auh huel ixquichcauh yc nemohuac yn ipan ce metztli octubre , ynic mochichiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62806,199,spanish,nahuatl,Aquí se escribe la traducción de la relación que se puso arriba en la lengua de Castilla : Cabeza y principio de la que llaman antigua cuenta mexica de los años ; y en qué año nació Dios nuestro señor .,Nican ycuiliuhtoc yn icuepca ynin tlahtolli yn Castillan tlatolpa onmoteneuh : Yn itzonteco yn ipeuhca yn quitotoc yn quitenehua yn huehue mexica xiuhtlapohualli ; yn tleyn xihuitl ypan omotlacatillitzino yn totecuiyo Dios .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62807,200,spanish,nahuatl,"1 Calli , 1285 .","I Calli xihuitl , 1285 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62808,201,spanish,nahuatl,"Nos habremos ido a su casa ,",Tiyazque ye ichan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62809,202,spanish,nahuatl,por qué,TLECA,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62810,203,spanish,nahuatl,"Ve a otra parte a distraerte [ divertirte ] ,","Ce lado xmoixpetaniti ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62811,204,spanish,nahuatl,"Eran cuatro los mexicas que fueron a solicitar a la señora : el capitán Mixcóhuatl , Calaómitl , Poyauh y Tecoiyantzin .","Y mexica yn ciuatlanito nauinti nauinti sic ytoca Mixcouatl yaotequiua , yn icome Calaomitl , yquey ytoca Poyauh , ycnaui Tecoyyantzi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62812,205,spanish,nahuatl,"que no lo toque ratón ,","mah amo quimatoca quimichin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62813,206,spanish,nahuatl,"Aquí comienza la relación que trata de cómo están divididas las tierras del mundo , comenzando por Europa .","Nican ye onpehua yn tlahtolli ytechpa tlahtohua ynic xexeliuhtica tlalli yn tlalticpactli , achtopa ompa yn Europa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62814,207,spanish,nahuatl,Es frío .,In sesek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62815,208,spanish,nahuatl,Toca el timbre .,Xitlatzotzona .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62816,209,spanish,nahuatl,Hay por acá en Atpoliui .,"Yek onkak , kemej nikauín Atpoliuikopa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62817,210,spanish,nahuatl,"Ante nosotros se inició el cierre del muro . El que se ocupó del muro fue Miguel Comen . Y el muro se acrecentó a la altura de un hombre se hizo precisamente en nuestra presencia y tambien nosotros , los enviados de la justicia , lo certificamos y ponemos nuestro nombre y firma ahora sabado a 21 dias del mes de julio de mil quinientos y sesenta y un años . Baltazar de Luna alguacil mayor y yo Franrisco Moysen escribano .",Auh inic opeuh in tepantli ynic omotzauh tixpan yn oquitac tepantli Miguel Comen auh inic quauhtic mochiuh tepantli cennequetzalli huel tixpa no mochiuh auh no tehuantin ticneltillia in titlayhualhuan justicia tictlalia in totoca yhuan tofirmas . Axcan sabado a 21 dias del mes de julio de mil e quinientos y setenta y un años . Balthazar de Luna [alguacil mayor] nehuatl Francisco Moysen escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62818,211,spanish,nahuatl,1 cebolla chica,Ce xonacatl tzitziquitzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62819,212,spanish,nahuatl,"Al llegar allá , los aztecas se encontraron con ocho ciudades de los naturales que allí estaban poblados y que se llamaban teocolhuas .",Auh yn oncan ynpan acico yn inpan quiçaco chicuey altepeme yn oncan onoque macehualtin yn motenehua teocolhuaque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62820,213,spanish,nahuatl,"Celebraron en Apazco su segundo fuego nuevo en el año 2 caña , al cumplirse otro siglo .","Oquilhuiquixtique Apazco inic ome yancuic intleuh ipan orne acatl xihuitl , in oyuh ocaxiltique occe imaxca xiuhmolpilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62821,214,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62822,215,spanish,nahuatl,Sea Ud . siempre alegre .,Nochipa ximopahpaquiti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62823,216,spanish,nahuatl,"Cuando los capturaron , fueron enseguida a anunciarlo a Coxcoxtli , tlatohuani de Colhuacan , y a los demás principales , a Huehue Acamapichtli , a Achitómetl Segundo y a otro Chalchiuhtlatónac , a quienes dijeron sus macehuales : Hemos capturado a unos principales mexicas , y en especial capturamos a Huitzilíhuitl , tlatohuani de los mexicas , a su hija Chimallaxochtzin , a Tezcacohuácatl y a Cimatzin .","Yn oiuh quimacique , niman quinnonotzato yn Culhuacan tlahtohuani Coxcoxtli yhuan occequintin pipiltin yn itoca Huehue Acamapichtli yhuan yn itoca yn icome yuhqui ytoca Achitometl yhuan ocnoce ytoca Chalchiuhtlatonac , yn pipiltin quimilhuique | | 64r yn inmacehualhuan : Ca otiquimanque yn mexica pipiltin , occenca yehuatl oticanque yn Huitzilihuitl yn intlahtocauh mexica , yhuan yn ichpuch Chimallaxochtzin yhuan yn Tezcacohuacatl yhuan yn Cimatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62824,217,spanish,nahuatl,En este año pereció la ciudad de Azcapotzalco ; entonces Maxtlaton y los azcapotzalcas se refugiaron en los bosques .,Ypan in yn xihuitl ya altepetl Azcapotzalco ; auh çan oc onpa quauhtla motlallito yn Maxtlaton yhuan yn azcapotzalca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62825,218,spanish,nahuatl,"Sólo en el centro de la ciudad quedó un poco de tierra sin inundarse , y , como ya se dijo , todos los habitantes de México lo vieron y lo saben .","Auh ça yxquich yyolloco yn altepetl ça tepitzinica yn tlalli mocauh yn amo apachiuh , yn iuh omoteneuh , ca ixquich tlacatl oquittac yhuan quimati yn Mexico tlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62826,219,spanish,nahuatl,"por su olla de frijoles ,","ica ninemolcon ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62827,220,spanish,nahuatl,Entonces ya un poco grande se había hecho el,Uajkino ya pilueyi eltok ne,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62828,221,spanish,nahuatl,seis,Chiuace,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62829,222,spanish,nahuatl,"En el año 7 Tochtli 1486 se asentó Ahuitzotzin , el cual terminó la edificación del teocallI .",Chicontochtli xiuitl yc ualmotlalli Auitzotzi ; qui ye quipantlaz yn teucalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62830,223,spanish,nahuatl,Llegó allá se sientan y luego ya van a comer es que arriba se sentaba y se cagaba arriba del bordo para dentro de la cazuela y le hacía maldad .,a ' sito ompa motlalia ' wan onkán yetlakwaske mač tlakpak motlaliaya wan wal mošišaya ikpak in tlateli para itek in kaswela onká kičiwiliaya maldád .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62831,224,spanish,nahuatl,Entonces llegó ese tiempo cuando en aquel tiempo fué .,entonses oa ' sik inon tiempo kwak in akel tiempo oya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62832,225,spanish,nahuatl,Y asimismo digo que dejo un solar que corre desde la casa mia asia la sequi [ atenco ] que tiene de largo cuatro brasas ( que son ocho varas ) y de ancho tiene tres brasas ( que son seis baras ) lo cual dejo a la dicha mi mujer .,Yhuan niquitohua [occentetl calli] . . . hualtitica atencopahuic a . . . [omotamachiuh ynic] huiac onmatl auh ynic patlahuac [yematl] . . . nicmaca in nonamic omito .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62833,226,spanish,nahuatl,Le dijo :,Kiilui :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62834,227,spanish,nahuatl,¡ Qué buenas noticias ! Pero aquí estamos delante de un café ¿ Es aquél a donde quieras llevarme ?,¡ Tlen zan cualli tlen nicaqui ! Mach yenican ticateh ixtlan cafenamacoyan . ¿ Ye yehua inon canin tinechhuicaznequi ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62835,228,spanish,nahuatl,1 manojito de epazote,Nahui xumalli pitzochiyahuizotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62836,229,spanish,nahuatl,que dé fruto para comer .,ma eli para titlakuase .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62837,230,spanish,nahuatl,el monte .,kuatitla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62838,231,spanish,nahuatl,Se da hasta en las orillas del camino .,"Mochiua maski ojtenoj , no mochiua milaj oso kajfentaj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62839,232,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62840,233,spanish,nahuatl,En este año se ataron los años de los antiguos .,Ypan in yn inxiuh molpillico huehuetque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62841,234,spanish,nahuatl,No se vende .,Amo monamaka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62842,235,spanish,nahuatl,"E que otra vez le quisieron poner pleito sobre las dichas tierras una yndia llamada Maria [ difunta ] y que se quexo [ de su tierra comprada que tienen Pablo Macuex ] sobrello antel dotor Zorita y quel dicho dotor Zorita llamó , los vecinos del barrio [ tlaxilacalleque ueuetque que saben bien cuanto tiempo hace que las tengo , que las eché y les puse céspedes ] .",Auh occeppa once tlacatl yn ic onnechteyluizquia yntocan Maria ciuatzintli omic yn axca yxpantzinco yn muy magnifico señor tocdor Zorida quilmoluillin notlalcoual yn quipia Pablo Macuex auh niman ic ualmotlatitlani yn tlatouani Zorida quimanaco yn tlaxillacallequen ueuetque y uelquimati yn ye yxquich cauitl y nicpia y notlal ynuan nochinan ynic nictec ynuan ynic nictlachcuitlaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62843,236,spanish,nahuatl,se ve que hay fuego por allá arriba .,nesa ika ajko eltok tlitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62844,237,spanish,nahuatl,Se tiende para que se ponga gruesa ¿ no es así ?,"mosoa mosoas para n tila : wis , tla ' mo ohkion ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62845,238,spanish,nahuatl,"Y esto se hizo , dicen .","Uan ya nopa kichí , kiijtouaj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62846,239,spanish,nahuatl,"La siembran , la limpian y la aterran .",Kitokaj . Kimeuaj uan kitaluiaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62847,240,spanish,nahuatl,que no nos muramos de sed .,mah amo timiquican de amic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62848,241,spanish,nahuatl,"Otro ve que será ladrón : también será oprimido por piedras . Otro ve que su cabeza será apedreada , que los han de encerrar en cárcel .",In aca conmottilia ihichtequiz no tetepacholoz . In aca conmottilia tecuatepachoz quitzacutiaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62849,242,spanish,nahuatl,"También sirve para comida , se come el tallo . Algunos lo preparan en chilpozonte con carne de res . También sirve para lavarse la boca cuando se tiene mal de boca .","Kiixkaj in ikuoujyo . No kualtia para tapalol , se kikua in ikuoujyo . Seki kichijchiuaj ika kuakuoujnakat . No kualtia ika se mokakampaka komo se tempalani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62850,243,spanish,nahuatl,"Después de que llegaron los padres de Tziuhtlacauhqui , bajaron todos a establecerse donde el hombre fue devorado , sitio que ahora por eso se nombra Tecuanipan , porque se establecieron donde el hombre fue devorado por las fieras .","Auh yn oyuh acico yn itahuan , quin ihquac ontemoc motlallito yn ompa tequalloc , ynic axcan motocayotia | | 130r Tequanipan , ypampa yn oncan tequalloc yn motlallito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62851,244,spanish,nahuatl,"Salvador del mundo ,","Salvador del mundo ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62852,245,spanish,nahuatl,"Entonces , por instrucciones de nuestro padre fray Jerónimo de Zárate , se construyeron almenas sobre la cornisa que está en la fachada de la iglesia ; también entonces se acabaron de poner los pilares para techar el lado derecho de la iglesia .","Yhuan yquac quimixtequacuillotique in teocalli in atenamitl yn tecpantoc tlapanixquac , ytencopatzinco mochiuh in totatzin fray Jerónimo de Sárate ; yquac yecauh in temimilchayahuac ynic motlapacho in tlamayecampa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62853,246,spanish,nahuatl,Se corta en pedacitos como el xocoyolin .,Kichijchiuaj tapalol kipisilouaj majyá xokoyolin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62854,247,spanish,nahuatl,"Cuando salía su fiesta bailaban las Pastorcitas , los Santiagos y las Hormiguitas .","Icuac ilhuitzin quizá mitotiquez pastoratin , santiagome ihuan quemanian azcatzitzintin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62855,248,spanish,nahuatl,fue niño .,sauel pilokichpiltsi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62856,249,spanish,nahuatl,por lo que si ustedes me lo permiten voy a pronunciar mi alocución en náhuatl con su correspondiente traducción al castellano,yequene intla namehuantzitzin nannechmocahuiliah nictenehuaz notepitontlahtol nahuallahtolcopa ica icaxtillantlahtolcuepaliz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62857,250,spanish,nahuatl,"Llegaron en tiempos de su hijo , que se llamaba Cuahuitzatzin Tlailotlacteuctli , el cual tenía entonces tres años de edad y asimismo tres años gobernando , pues apenas recién nacido lo pusieron como tlatohuani en la ribera del lago , y gobernaba en su nombre el señor Huehue Itzcuauhtzin Atlauhtecatlteuctli .","Auh ye ypiltzin yn ipan acico , oyuh ya yexihuitl tlacat yhuan ya yexihuitl tlahtocati ytoca Quahuitzatzin Tlayllotlacteuhctli , yehica oc chapantica yn quitlahtocatlallique atentlipan , auh yehuatl quiteuhctlahtalhuia yn tlacatl Huehue Ytzquauhtzin Atlauhtecatlteuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62858,251,spanish,nahuatl,Ahora ya pasó ese tiempo de baratura .,akmo yopanok inon tiempo den baratura .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62859,252,spanish,nahuatl,"Y aquello con que os servirán y tributarán y lo que os darán no será cualquier cosa , porque aventaja a los chalchihuites , al oro , a las plumas de quetzal , a las esmeraldas , al coral , al cristal rojo y a los vestidos preciosos .","Yn amechtlayecoltizque yn amechtlacallaquilizque yn amechmacazque yn amo çan achi yn amo çan quexquich , yn hualca tlapanahuia yn chalchihuitl yn coztic teocuitlatl auh yn quetzalli yn quetzallitztli yn tapachtli yn tlapaltehuillotl auh yn tlaçotli tlaquentli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62860,253,spanish,nahuatl,"Lo consagraron y le entregaron el gobierno espiritual dos arzobispos : el primero , don fray García Guerra , arzobispo de México , y el segundo , don Diego Vásquez del Mercado , arzobispo de Manila en la China , que entonces se hallaba aquí .","Auh yehuantzitzin quimoteochihuillique quimomaquillique yn teoyotica ytlahtocayo yn omentzitzin teoyotica tlahtoque : yn icce yehuatzin yn don fray García Guerra arcobispo Mexico , yn icome yehuatzin yn don Diego Pásquez de Mercado arçobispo de Manilla de la China , yhquac nican moyetzticatca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62861,254,spanish,nahuatl,"los anales y la cuenta de los años , el libro de los sueños ,","in xiuhamatl , in xippoalli in temicamatl ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62862,255,spanish,nahuatl,"Y ahora vamos a hacer nuestro pan vamos a comprar plátanos , naranjas , guayabas , mandarinas , calaveras , eso es todo .","wan ašan tičiwaske ntupan tikuwaske tuplatanos , tunaranxas tuguayaba , tumandarina , tukalaberas , sa ' o guayabas , mandarinas , kalaberas , eso es todo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62863,256,spanish,nahuatl,“ Vayan a ver qué hay ” .,Xitlachiyati tlake onka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62864,257,spanish,nahuatl,"— Ya mero , escuincla , todavía no se sabe lavar los pies la muchacha .",— in lá šotlatlapak in lá kenin in lá mišami inlá ka ' mo en totekwi ma dios kinmopale : wili .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62865,258,spanish,nahuatl,"Fue , pues , el Diablo y se asentó en el petate y en el asiento de Temiztzin , que tomó el título de Teohuateuctli ; así vinieron a ser seis los tlatoque que gobernaban en la ciudad de Amaquemecan .","Auh yaqui yn diablo , auh yc motlallico yn ipetlapa yn icpalpa yn Temiztzin , ye teohuateuhcti ; yc chiquacemin mochiuhque yn tlahtoque yn quipachohua altepetl Amaquemecan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62866,259,spanish,nahuatl,"49 . No de tu voluntad comas tu mano , tu pie . No hagas de tu capricho tu madre , tu padre , porque así saldrás , porque así envejecerás , te envilecerás , te cubrirás de negro . Y también así nos avergonzarás aun cuando seas como agua , como alimento porque sólo de tu voluntad , tú misma así te revolverás con lo no bueno , lo no recto .","49 . Ma monehuiyan ticmoqualti in moma , immocxi ; ma moyollo monan , motta ticchiuh , ca yc tihualquizaz , ca yc timizoloz , timocatzahuaz , timotliloz . Auh no yuh titechpinauhtiz imma yuhqui tatl , imma yuhqui titlaqualli , ca zan monehuiyan , monohma yc timoneneloz in ahqualli , in ahyectli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62867,260,spanish,nahuatl,"Luego él vino en tomar la orden , la recibió de buena gana , dijo :","Niman quicuitihuetz in tlatolli , quipaccaceli , quito :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62868,261,spanish,nahuatl,"6 Tochtli , 1446 .","VI Tochtli xihuitl , 1446 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62869,262,spanish,nahuatl,"Junto al señor tlatoani Cuauhtemoctzin estaban Coanacochtzin y Tetlepanquetzatzin ; éstos dos eran también tlatoque , el primero de Tetzcoco y el segundo de Tlacopan ; cuando anduvieron por aquellas partes no llevaban consigo servidores , y comían de lo de Cuauhtemoctzin , porque no tenían bastimentos propios .","Auh yn yehuatzin y tlacatl tlatohuani Quauhtemoctzin yhuan Cohuanachoctzin yhuan Tetlepanquetzatzin ; ynin ymomextin tlahtoque , yn Cohuanachoctzin chane Tezcoco auh Tetlepaquetzatzin chane Tlacopan , ynic nican tetla moyetztitihui ayac imaçehualtzin , ça ytlatzinco motlaqualtitihuia in Quauhtemoctzin , atle ymitacatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62870,263,spanish,nahuatl,"En muchos lugares se cayeron casas de españoles , se derrumbaron las casas viejas y grandes ; también en muchos lugares se cayeron muros , y algunos cayeron sobre personas , causándoles la muerte , y en algunos sitios de la ciudad de México , al caerse las casas murió gente .","Auh yn calli cenca miyeccan yn pachiuh yn incal españoles , in ye huecahua huehuey calli yc netlapacholloc ; yhuan cequi tepantli miyeccan yn huetzico huel tlaltitech ya , no cequi tepan huetz yc micohuac , cenca achi huel quezquican yn Mexico yc netlapacholoc calli yc micohuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62871,264,spanish,nahuatl,"Y aunque ésta es la relación que dejaron asentada algunos antiguos , lo cierto es que Tliltecatzin tomó por manceba a la hermana mayor de los tecuanipantlacas hasta después , cuando ellos ya estaban aquí .","Auh macihui yn iuh oquitlallitehuaque yn huehuetque tlahtolli , yece ca ye qui nican yn quimomecati Tliltecatzin yn cihuatl yn inhueltiuh Tequanipan tlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62872,265,spanish,nahuatl,"1 Acatl , 1207 .","I Acatl xihuitl , 1207 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62873,266,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62874,267,spanish,nahuatl,Tierra de mi alma .,talticpactzin de mi alma .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62875,268,spanish,nahuatl,"Don fray Baltasar Covarrubias , religioso de San Agustín y obispo de Michoacán , iba revestido con capa y mitra , empuñando su báculo pastoral , y a su lado iban dos clérigos revestidos con capas .","Auh yehuatzin yn teoyotica tlahtohuani don fray Balthasar Acobarrobias | | 180 obispo Michhuacan teopixqui Sant Augustín mochichiuhtzino capa quimotlalilitia yhuan mitra , yhuan yn itlacaychcapixcatopiltzin báculo quimotquilitia , yhuan ome ytloctzinco mantia clérigos capa quitlallitiaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62876,269,spanish,nahuatl,El flojo huye del trabajo .,In tlatzihqui quitlacolhuia in tequitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62877,270,spanish,nahuatl,"El libro que he comprado , es muy bonito .","Inin amoxtli ca onocohui , huel cuacualtzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62878,271,spanish,nahuatl,"Y donde degollaron al mensajero , ahora por eso se llama Quechhuilteccan .",Auh yn oncan quiquechcotonque yn tecpoyotl yn axcan yc motocayotia Quechhuilteccan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62879,272,spanish,nahuatl,"7 Calli , 1577 .","17r VII Calli xihuitl , 1577 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62880,273,spanish,nahuatl,¿ Habla usted el castellano ?,¿ Timocaxtilantlahtol tziaohua ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62881,274,spanish,nahuatl,fue a traer de allí,kikuito noponi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62882,275,spanish,nahuatl,"13 Técpatl , 36 .","XIII Tecpatl xihuitl , 36 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62883,276,spanish,nahuatl,"Allá excavaban los macehuales tratando de horadar un cerro , pero no se logró que por allá saliera el agua que nos rodea y que amenaza con anegar la ciudad de México ; se abandonó la tarea y ya no se siguió excavando , según se dijo , porque muchísimos macehuales , alrededor de 50 mil , murieron por los trabajos .","Yn macehualtzitzinti ompa quitatacaya ce tepetl yn quicuitlacoyoniaya , yn amo huel mochihua mohuitia ynic ompa quiçaz atl omoteneuh yn nican techyahualotoc yn capachoznequi ciudad Mexico ; yc mocauh ayocmo omochiuh yn motatacaz , yuh omihto ypampa ca cenca miequintin yn macehualtzitzin hueca tlaca huel yxquich cincuenta mil yn oncan omomiquillico atatacoyan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62884,277,spanish,nahuatl,Se le encuentra por aquí por Xaltepec o allá abajo .,Se kiajsi nikauín Xaltepek oso nikauín paratani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62885,278,spanish,nahuatl,Y también adoraban al Agua .,Yhuan atl yn quimoteotiaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62886,279,spanish,nahuatl,"Exhibieron a los inculpados frente a la fachada del cabildo seglar , donde se puso un gran estrado de madera ; también allí se colocaron el señor virrey y los oidores , y predicó don fray Ignacio de Millas , arzobispo de la China .","Auh yn quinteyttitique oncan in selar callixquac , huey quauhtlapechtli oncan moman ; yhuan yn oncan motlallique tlahtoque visurrey oydoresme , auh yn oncan motemachtilli a la China arçobispo ytoca don fray Ignacio de Millas .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62887,280,spanish,nahuatl,"La sangre de los guerreros cual si fuera agua corría : como agua que se ha encharcado , y el hedor de la sangre se alzaba al aire , y de las entrañas que parecían arrastrarse .","Auh in imezzo in tiacahuan iuhquin atl ic totocac , iuhquin ahalacatoc , ihuan xoquiyan ehuatoc in eztli . Auh in cuitlaxcolli iuhquin tlahuilani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62888,281,spanish,nahuatl,"dónde se ha demorado ,","cani moilochti ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62889,282,spanish,nahuatl,El año 6 caña el papa polaco visita México .,"Ipan chicuace acatl xihuitl huei teopixcatahtzin , in poltecatl , huitz nican Anahuac inic quintlapaloz in mexicah .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62890,283,spanish,nahuatl,"Nos llevaron , después ya me vine , después ya nos vinimos después de comer . Después pues ya .",— a ' mo saye nikinmikti in koanakame nikinčipaw onká opanok tečtona ' ti ' ke tečmakake se sowatotoli totonal wa intokopa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62891,284,spanish,nahuatl,"El viernes 6 de abril de 1612 llegó como capellán a San José , junto a San Francisco , el padre fray Juan Mazura , que trajo consigo al joven padre fray Sebastián de Garibay , el cual sería el predicador de San José ; entonces dejó su cargo el padre fray Jerónimo de Zárate , que era el capellán .","Axcan viernes yc 6 mani metztli abril de 1612 años , yhcuac nican San Joseph San Francisco hualmocallaqui in padre fray Juan Maçura , yehuatzin capillero mochiuhtzino , quihualmohuiquilli in padre fray Sebastián de Caribay telpochtli temachtiani mochihuaco San Joseph ; yhcuac quicauh yn itequiuh padre fray Jerónimo de Çárate ynic capillero catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62892,285,spanish,nahuatl,ya sabes lo que quiere decir eso me dijo espera todavíaeres un chamaco no te puedo dejar así veré por tí cuando te cases ahora espera si no escuchas con prudencia a los demás acaso seas desdichado,ve ticmati tlen quihtoznequi inon onechmolhuili ximochia oc titelpocaton ammo ihquiihon zan ica nimitzcahuaz ihcuac timocihuauhtiz nimitzihtaz axcan ximochia intla ammo titetlamatcacaqui ahzo timonencahuaz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62893,286,spanish,nahuatl,"10 Técpatl , 1268 .","X Tecpatl xihuitl , 1268 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62894,287,spanish,nahuatl,15 chiles cascabel,Caxtolli coyolchilli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62895,288,spanish,nahuatl,"Allí murió su tlatohuani el señor Ecatzin Chichimecateuctli Tlaquitzcaliuhqui , el cual murió en el año 7 Tochtli , 1174 ; durante 15 años , por el camino los había gobernado , mientras venían avanzando .","Oncan momiquillico yn tlacatl yn tlahtohuani yn Ecatzin Chichimecateuhctli Tlaquitzcaliuhqui , yn momiquilli ypan VII Tochtli xihuitl , 1174 años ; auh ynic nohuian otlipan hualtlahtocattitia ynic huallotlatocaque ynic hualnentiaque caxtolxihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62896,289,spanish,nahuatl,. porque es allí puntualmente donde bajan todos los pájaros quetzales y los azulejos y los pájaros verdes preciosos : el tiempo en que bajan es en tiempo de verde : vienen a comer los frutos de los encinos ;,. ipampa ca uel oncan in temoyan in ixquichtin quetzaltotome iuan xiuhtotome iuan chalchiuhtotome ihcuac in ual temo xopantla qui ual cua in itlaaquillo auacuahuitl ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62897,290,spanish,nahuatl,Después se les reunieron los dos tlatoque de Tenanco : Cuahuitzatlteuctli Tlailotlacteuctli y Huehue Itzcuauhtzin Atlauhtecatlteuctli .,"Auh niman ynpa onacito ocno omentin Tenanco tlahtoque : yn icce yehuatl yn itoca Quahuitzatlteuhctli Tlayllotlacteuhctli , yn icome ytoca Huehue Ytzquauhtzin Atlauh - | | 80 - tecatlteuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62898,291,spanish,nahuatl,"Y la madre ella lloraba , estaba triste ,","Uan nopa inana ya choka , mokueso ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62899,292,spanish,nahuatl,A ti aquí te presento esta ofrenda .,Tehhua nican nimitzmactilia nehin tahpalol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62900,293,spanish,nahuatl,En el año 4 Tochtli 1470 no sucedió nada .,Naui Tochtli xiuitl atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62901,294,spanish,nahuatl,"También sembraban maíz , fríjol y habas en los campos . Eso era para vender mientras iban a buscar lo que venderían todo el año a Topilejo , San Pablo Oztotepec y San Salvador Cuauhtenco . Sembraban terrenos , milpas de chícharos y coles y los llevaban a Xochimilco . Todo lo llevaban a vender . A veces así juntaban su dinero para comprar caballos . Otras veces compraban terrenos . A veces alquilaban terrenos . Así nuestros prójimos se ganaban la vida .","Noihqui oquitlacalia ipan cuentlatin tocazque tlaoli , yetzintli ihuan ahuax . Yehuatl on momacehuitazque nochi in xihuitl noca yahue quitomozque tlen quinamacazque Tupilejo , San Pablo Oztotepec ihuan San Salvador Cuauhtenco . Oquitocaya miltin , chicharonmiltin , colextin ihuan oquitemohuiaya Xochimilco . Nochi ohualnamacaya . Ica on oquicentlaliaya in tomin quemanian ic oquicoaya cahuatin . Quemanian ic oquicoaya tlaltin . Quemanian ic otlalprendanaya . Iqui in ic opapanoya tohuanpotzitzihuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62902,295,spanish,nahuatl,Que fue en un pedazo de tierra que tubo siete brazas en largo y en ancho quatro brazas y un codo [ omitl ] y puse quatro estacas . Asi mismo le dí posesion ( a la dicha Ana ) de quatro camellones e dí la dicha posesion conforme a la sentencia .,Yn zan isquich tlalcahualli ye mani ynic omotamachiuh ynic huiac 7 matl auh ynic patlahuac nanmatl ypan cemomitl otoconquequetzque nahui estacas yhuan nauhtetl chinamitl ynic otoconmacaco posesion yn iuhca sentencia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62903,296,spanish,nahuatl,"Hecho esto , nuevamente subió al cerro Amaqueme , y volvió a asentarse en Texcalco Omemázac , donde tenía su residencia .","Yn ocontlalli niman noceppa ye no ycpac tleco yn Amaqueme , ye noceppa hualmotecato y Texcalco yn Omemaçac , çan oc ompa onoca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62904,297,spanish,nahuatl,"Y luego , en este mismo año de 9 Acatl , el señor Mayauhtzinteuctli se enseñoreó como tlatohuani de Huixtoco Tecuanipan .",Auh ça niman ipan in yn omoteneuh xihuitl IX Acatl y motlahtocatlalli yn tlacatl Mayauhtzinteuhctli tlahtohuani Huixtoco Tequanipan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62905,298,spanish,nahuatl,"4229 años desde la inundación llamada diluvio en que pereció todo el mundo , la cual sucedió en tiempos del profeta Noé .","matlactzonxihuitl ipan matlacpohualxihuitl ipan cenpohuallonchiuhcnauhxihuitl mochiuh yn apachihuiliztli ynic nohuiyan cemanahuac poliohuac yn motenehua diluvio , yn ipantzinco mochiuh yn itocatzin Noé profeta .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62906,299,spanish,nahuatl,¡ No me traguen para luego sacarme otra,Amo ikaya xinechtoluka para noja,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62907,300,spanish,nahuatl,Pero a las veinticuatro horas resucitó luego revivió porque él era el maligno tenía cuernitos .,sem para veinticuatro horas omiktoka saniman óyol porke ye ' watl maligno okatka kipiyaya ikwakwawtoton .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62908,301,spanish,nahuatl,"A dos los prendieron de inmediato , pero a los otros dos , el negro y un español , los prendieron con dificultad los pobladores de allá ; fueron naturales quienes los prendieron , y para prenderlos tuvieron primero que golpearlos .","Auh ça omentin y huel quimanque , teomeca in tliltic ynehuan yn español huel ayaxcan in quimanque ompa chaneque ; çan timacehualtin in teahcique , huel quinhuihuitecque ynic quimanque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62909,302,spanish,nahuatl,"Han pasado 52 años desde que , en el año 13 Calli , 1557 , se enseñoreó el señor don Cristóbal de Guzmán Cecetzin , hijo de don Diego Huanitzin , como gobernador de Tenochtitlan ; y antes de que se enseñoreara , durante dos años estuvo vacante la sede de Tenochtitlan .","97 Auh yhuan ye onpohualxihuitl ypan matlactlomome xihuitl yn ipan XIII Calli xihuitl , 1557 años , yn omotlahtocatlalli tlacatl don Christóval de Guzmán Cecetzin governador Tenochtitlan , ynin ypiltzin yn don Diego Huanitzin ; auh yn oquic ayemo motlahtocatlalliaya çan onxihuitl yn cactimanca Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62910,303,spanish,nahuatl,"Asimismo , habían pasado 1272 años desde el nacimiento de Jesucristo nuestro señor .",Auh no yhuan ye oyuh nepa etzon - | | 55v - xihuitl ipan epohualxihuitl ipan matlactlomome xihuitl omotlacatillitzino yn totecuiyo Jesuchristo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62911,304,spanish,nahuatl,"En este año se enseñoreó Xiuhtoztzin , cihuatlatohuani que tomó el título de Tlailotlacteuctli en Tzacualtitlan Tenanco Amaquemecan ; ésta era hija del tlatohuani Cuahuitzatzin .",Nican ypan in | | 82r yn motlahtocatlalli yn cihuapillatohuani yn itoca Xiuhtoztzin Tlayllotlacteuhctli mochiuh yn Tzaqualtitlan Tenanco Amaquemecan ; ynin ychpochtzin yn tlahtohuani Quahuitzatzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62912,305,spanish,nahuatl,". Espinas , espinas llenan mi mano , espinas , espinas llenan mi mano : la Mazorca en divina sementera en mástil de sonajas está apoyada . Escoba , escoba llena mi mano ,",. Viztla viztla nomac temi viztla viztla nomac temi Centli teumilco chicavaztica m otlaquechizca . Malinalla nomac temi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62913,306,spanish,nahuatl,Y también digo que dejo otra milpa en la parte que llaman Apepetzpan que tiene de largo quarenta brasas ( que son ochenta baras y de ancho veinte brasas ( que son cuarenta varas lo qual dejo a mi yerno Joseph Mahuito .,Yhuan niquitohua occen mani milli Apepetzpan ompohualli ynic huiac auh ynic patlahuac xx pohualli no nicmaca in Joseph Mahuitoca nomon .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62914,307,spanish,nahuatl,"El algodón se cultiva en la parte lagunera del norte , en los estados de Chihuahua y Nuevo León .","In ichcatl motequipanohua ica in amantlanatezcapan , in tlalnanxexelol Chihuahua ihuan Nuevo León .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62915,308,spanish,nahuatl,"2 Técpatl , 1312 .","II Tecpatl xihuitl , 1312 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62916,309,spanish,nahuatl,"En el año 10 Ácatl 1463 fueron derrotados los cuetlaxtecas , siendo tlacatécatl Moquihuitzin Tzonpanteuctli ; y no intervinieron en la batalla los tenochcas , pues fue empresa sólo de Moquíhuix , ya que los tenochcas se volvieron del camino .","Matlactli Acatl yc poliuhque cuetlaxteca , tlacatecati Moquiuitzi Tzonpantecuhtli ; amono yehuan tenochca , çan ineyxcauil y Moquiuixtli , ça uallilloque yn tenochca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62917,310,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in | | 91 yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62918,311,spanish,nahuatl,1 kilo de masa,Ce kilo textli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62919,312,spanish,nahuatl,"En la cumbre del cerrito al que llegaron , vieron que brotaba una fuente , creada ahí por Dios nuestro señor .","Auh yn omoteneuh tepetzintli oncan ycpac oypan acico , oncan oquitztacico mani atl oncan mexticatca oncan quimochihuilli yn totecuiyo Dios .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62920,313,spanish,nahuatl,"Estas palabras , que , como ya se dijo , están tomadas de un libro de astrología , son obra y pensamiento de grandes sabios , de los filósofos y astrólogos que estudian y escriben sobre todas las cosas de la Tierra y sobre la esencia de todo lo que vemos y admiramos .","Ynin tlahtolli , ye omihto ytech tlaquixtili yn ilhuicatlamachilizamoxtli , ca yehuantin yntlatlalil yntlanemilil yn huey tlamatinime in philosophosme in astrologosme , in quinemillique yhuan quihcuillotiaque yn izquitlamantli tlalticpacayotl yhuan yn izquitlamantli yn tiquitta yn ticmahuiçohua yn inyeliz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62921,314,spanish,nahuatl,Por tercer año consecutivo ... .,Yquexiuhtique nocuel . . . .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62922,315,spanish,nahuatl,"En Tecpayocan gobernaban Huáuhquil y Tlotliteuctli ; estos dos , Huáuhquil y Tlotliteuctli , se marcharon al lugar donde el primero murió , el cual ahora por eso se llama Huauhquilichan .","Auh yn Tecpayoca ytoca Uauhquil , umextin Tlotlitecuhtli ; y yehuantin hi , Uauhquil , Tlotlitecuhtli , ça yaque yn unpa mic , yn axca yuh mitoua Uauhquilycha .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62923,316,spanish,nahuatl,En este año perecieron los cuitlahuacas ; los derrotaron los mexicas .,"Nican ypan in poliuhque cuitlahuaca , yehuantin quipolloque yn mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62924,317,spanish,nahuatl,"No sé qué le pasó , pues no había venido .","Amo nicmati tlen ipan omochin , nozo amo ohualaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62925,318,spanish,nahuatl,Y que al dicho Pablo Macues que le adjudicaban la tierra y suelo en que tiene edificadas sus casas atento a que a muncho que tiene la posesion y que lo demas davan a la dicha Ana Xoco .,Auh in yeuatl in Pablo Macuex zan isquich onaxcatillo yn isquich yn ipan mani yn ical ypanpa yn ye huecau posesion quichiuhtica yxquichin in ye maco in Anna Xoco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62926,319,spanish,nahuatl,"Salieron de su morada , que era una cueva llamada Chicomóztoc , en el año 1 Ácatl 1051 , en el día de signo 1 CipactlI .","Ynic ualquizque yn incha yn oztotl y moteneua Chicomoztoc , ynic quizque Ce Acatl xiuitl , y cemilhuitonalli yn ipan quizque Ce Cipactli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62927,320,spanish,nahuatl,Hay una sola clase .,Se taman saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62928,321,spanish,nahuatl,horno,orno,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62929,322,spanish,nahuatl,Y de los mencionados esposa del español Gaspar Carrillo y Marina su padre fue el llamado Cuata no sé de donde es y de Francisco sólo es yerno allí no sé tampoco de donde [ es ] .,Auh yn omoteneuhque Gaspar Carillo español yn inamic yhuan Marina yn ita catca ytoca Quata amo nicmati yn campan ychan auh yn Francisco zan oncan montle amo no nicmati yn canpan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62930,323,spanish,nahuatl,"A uno lo ponía en Tetzcoco , para que administrara los santos sacramentos a todos los españoles que allá vivían ; ya no les administrarían los santos sacramentos los frailes , a quienes se quitaban los españoles , debiendo dedicarse sólo a cuidar de los naturales .","Ce Tetzcoco conmotlalilia , ynic ompa teoyotica sacramentotica quinmocuitlahuitiuh yn ixquichtin umpa onoque yn ompa chanchihua españoles ; aocmo yehuantin frayles teoyotica sacramentotica quinmocuitlahuizque , quinmoquixtililia yn españoles , auh ça techixcahuizque yn frayles timacehualti techmocuitlahuizque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62931,324,spanish,nahuatl,"Nosotros fuimos a ver los linderos de los bosques que pertenecían a los tlatoque de Itztlacozauhcan , comenzando primeramente con Tepeyahualco , paraje que está junto a Tecalco ; en segundo lugar , Aochpanco ; en tercero , Atlicalocan ; en cuarto , Torretitlan , a un lado de la pila de piedra ; en quinto , Apatláctlic el Chico , junto a Macuilécatl ; en sexto , Apatláctlic el Grande ; en séptimo , Tepechichinocan ; en octavo , Temazcalecan ; en noveno , Toltitlan ; y en décimo , Cihuapilliyomitzecuilpan .","Otiquitato in quautlatepantin in ixmaxca tlatoque istlacosauhque , huel otonpeuhque huel achto Tepeiehualco se paraxe yhuan Tecalco , icome Auchpanco , yquei Atlicalocan , icnahui Toretitlan teapastli ynacasco , icmacuili Apatlac tepizin ihua Macuilecatl , icchiquasen Apatlactlic huey , ichicome Tepechichinoca , icchicuey Temascalecan , icchiucnahui Toltitla , icmatlactli Siuapiliyomizecuilpa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62932,325,spanish,nahuatl,cómo,Quenin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62933,326,spanish,nahuatl,Estos .,inimeh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62934,327,spanish,nahuatl,las vuestras .,anmohuaxcahuan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62935,328,spanish,nahuatl,"Para este dicho año de 6 Tochtli , 1238 , hacía cuatro años que Chalchiuhtlatónac Segundo gobernaba como decimotercer tlatohuani de Colhuacan .","Auh yn ihcuac ypan in omoteneuh VI Tochtli xihuitl , 1238 años , ca ye iuh nepa nauhxihuitl tlahtocati yn icome ytoca Chalchiuhtlatonac yn icmatlactlomey tlahtohuani Culhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62936,329,spanish,nahuatl,No era herencia porque ya lo habíamos comprado .,se pedaso de nokuñada onsé pedaso de no kuñada difunto yotokowi ' ke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62937,330,spanish,nahuatl,"Pero así como has regalado a tus otros hijos ,","Pero quemeh cequi mopilhuan tiquintayocoli ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62938,331,spanish,nahuatl,"Vinieron doce de España ; y estuvieron en México sólo de paso , pues partieron a la China para ir a evangelizar allá .","Matlactlomome ompa hualmohuicaque in España ; auh çan onmoquixtitiquizque in Mexico , mohuicaque a la China ynic ompa motemachtilizque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62939,332,spanish,nahuatl,"Hacia el final de este año de 11 Técpatl pereció la ciudad de Chalco , la destruyeron los mexicas ; la ciudad estuvo primeramente en Chalco Atenco , pero en este año se mudó , cuando los chalcas fueron a establecerse donde ahora está la ciudad de Tlalmanalco .","Auh ye ytlamian in yn Matlactlionce Tecpatl xihuitl yn ya altepetl Chalco yn poliuh , yn quipolloto mexican ; oncan achto catca yn Chalco Atenco altepetl , auh ypan in ynic onmiquani ynic ompa motecato chalca yn axcan oncan ca altepetl Tlalmanalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62940,333,spanish,nahuatl,"Alcanzó a nombrar como tlatoque de Amaquemecan a Toyaotzin , quien tomó el título de Chichimecateuctli , y a Cacamatzin Xocóyotl , quien tomó el título de Teohuateuctli ; éstos fueron los tlatoque de Amaquemecan .","Oc yehuatl quintlallitehuac yn Amaquemecan tlahtoque : yn itoca Toyaotzin Chichimecateuhctli mochiuh , yhuan yn itoca Cacamatzin Xocoyotl Teohuateuhctli mochiuh ; ynin tlahtoque Amaquemecan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62941,334,spanish,nahuatl,"Se da solo , no hay que sembrarlo .","In mochiua saj , amo se kitoka .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62942,335,spanish,nahuatl,Nuestro .,toh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62943,336,spanish,nahuatl,"Por medio del intérprete respondemos , devolvemos el aliento y la palabra del Señor del Cerca y del Junto . Por razón de él , nos arriesgamos por esto nos metemos en peligro . Tal vez a nuestra perdición , tal vez a nuestra destrucción , es sólo a donde seremos llevados .","Ca centli , otentli ic tococuepa , ic toconilochtia yn ihiio yn itlatol in Tloque Nahuaque : Ic iqua tla ytzontla tiquiza , ic tontotlaza in atoiac , in tepexic . Ace taquian ace topoliuian , azo titlatlatzihuitique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62944,337,spanish,nahuatl,"El año 2 caña , debido al hambre , la gente caía muerta . Los cuerpos quedaban insepultos y eran devorados por las aves carroñeras .","Ye ipampa mayanaloc , tlacah miquiah . Micquetl amo quitocayah ihuan tzopilome quicuayah .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62945,338,spanish,nahuatl,"Luego se fueron a Coyohuacan , en este mismo año de 9 Técpatl ; y en cuanto dijo que en adelante ayunaría su hermana mayor Chalchiuhtlicue , se amargaron las aguas .","Niman ye ontlamati yn ompa in Coyohuacan , çan ye ypan in yn Chiuhcnahui Tecpatl xihuitl ; auh yn quitenehuilli yn oc omoçahuaz yn ihueltiuh yn Chalchiuhtlicue , yquac chichix yn atl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62946,339,spanish,nahuatl,"Han pasado 392 años desde que , en el año 13 Ácatl , 1219 , Acacitli dejó el caudillaje , tras haber acaudillado a los mexicas durante 15 años ; y luego , en ese mismo año , se instaló Citlalitzin para acaudillarlos .","78 Auh yhuan ye caxtolpohualxihuitl ypan nauhpohualxihuitl ypan matlactlomome xihuitl yn ipan XIII Acatl xihuitl , 1219 años , yn quicauh teyacanalizyotl yn Acacitli , yn teyacan caxtolxihuitl ; auh ça niman iquac yn ipan omoteneuh xihuitl motlalli yn Citlalitzin yn teyacanaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62947,340,spanish,nahuatl,"La mafafa blanca se da en la milpa , en el cafetal y en hondonadas .","In kekexikilit mochiua milaj , kajfentaj kampa tajtatekoch .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62948,341,spanish,nahuatl,"2 Técpatl , 1260 .","2 Tecpatl xihuitl , 1260 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62949,342,spanish,nahuatl,Tú aunque veas que en otra parte,Tehhua más que tiquitaz nehuin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62950,343,spanish,nahuatl,"Pues cuando los han ataviado , a media noche por principio les dan de comer , les dan de beber .",Auh in oquimoncencauhque youalnepantla achtopa quintlacualtia quimatlitia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62951,344,spanish,nahuatl,Qué dicen allá en el cielo,tlake kiijtouaj ne iluikak,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62952,345,spanish,nahuatl,"Este árbol también sirve para la casa , sirve para alfarda o para viga .","In kuouit no kualtia para kalkuouit , para kaleual oso taijtiyot .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62953,346,spanish,nahuatl,vendiésemos,titlanamacazquiyah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62954,347,spanish,nahuatl,ven que traen maíz,kiitaj kiualika sintli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62955,348,spanish,nahuatl,desapareció todo el maíz .,nochi tlamo polijki nopa sintli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62956,349,spanish,nahuatl,Las palomas vuelan sobre la tierra .,In huihuiloh tlalpan patlanih .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62957,350,spanish,nahuatl,Este año nace la URSS .,Ipan inin xihuitl tlacati in CCCP .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62958,351,spanish,nahuatl,De nuevo regresaron a la tierra .,Sampa ualajke ni tlalchi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62959,352,spanish,nahuatl,"Artículo 92 . - Todos los reglamentos , decretos , acuerdos y órdenes del Presidente deberán estar firmados por el Secretario de Estado a que el asunto corresponda , y sin este requisito no serán obedecidos .","Tlen 92 Tlanahuatihcayotl . Nochi amatlaxitlahuanih , tlatolsencahuanih ihuan tlanahuatilmeh tlen Tlayecanani monequi quiixihcuilos Secretario de Estado tlen itechpohui tlahtoli , tla amo mochihuas amo motlepanitaseh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62960,353,spanish,nahuatl,"Y don Rodrigo de Vivero , que los trajo y desembarcó junto con ellos , había sido gobernador de la ciudad de Manila ; éste era sobrino del señor don Luis de Velasco , marqués y virrey de México , por parte de su esposa .","Auh yehuatl nican quinhualhuicac çan ce hueyatenquiçaco yn don Rodrigo de Vivero umpa governadortito yn ipan ciudad Manilla China ; ynin ymachtzin yn tlahtohuani don Luis de Velasco marqués visurrey Mexico , yniqu imachtzin ytechpa | | 134 yn inamictzin catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62961,354,spanish,nahuatl,Aborrezco estos aduladores .,Niquintlahyelita in achichinqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62962,355,spanish,nahuatl,— Pero qué si ya me muero es mejor .,— šikinmomakili se suía tleka ohkion micmočiwililia pero . . .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62963,356,spanish,nahuatl,No se vende .,In amo monamaka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62964,357,spanish,nahuatl,"Nosotros los alcaldes don Francisco de la Cruz y Toribio Lucas , que guardamos la justicia por su magestad , ahora ordenamos en relación a Joseph Ramirez para que nadie le impida , para que nadie le contradiga cuando venda agua en canoa allí en el tlaxilacalli de San Sebastian Zacatla ya que el agua nos es muy necesaria .",In tehuantin alcaldes don Francisco de la Cruz Thoribio Lucas Justicia ticpia in ipampatzinco su magestad in axcan titlanahuatia in itechcopa Joseph Ramirez ayac contlacahualtiz ayac yc conixnamiquiz in icquac namacaz acaltica atl in oncan tlaxillacalpan San Sebastian Zacatla yehica ca cenca huel totech monequi in atl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62965,358,spanish,nahuatl,"Tú , Dueño del Cerca y del Junto , aquí te damos placer , junto a ti nada se echa de menos , ¡ oh Dador de la Vida !","Ti Tloque ti Nahuaque , ti mitz ahuiltia nican . Antle mocnopilhuia monahuac , Ipalnemohua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62966,359,spanish,nahuatl,"En este año murió Quetzalacxoyatzin , cuarto tlatohuani de Colhuacan , que gobernó durante 50 años ; y luego , en este mismo año , se enseñoreó Chalchiuhtlatónac como quinto tlatohuani de Colhuacan .","Nican ypan in yn momiquillico yn Quetzallacxoyatzin tlahtohuani Culhuacan ycnahui tlahtohuani , yn tlahtocat onpohuallonmatlactli xihuitl ; auh ca niman ipan in yn omoteneuh xihuitl oncan hualmotlahtocatlalli yn itoca Chalchiuhtlahtonac ycmacuilli tlahtohuani mochiuh yn Culhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62967,360,spanish,nahuatl,"El jueves 12 de septiembre de 1613 llegó y entró al convento de San Francisco de la ciudad de México el nuevo comisario fray Cristóbal Ramírez , que vino de España acompañado por el muy reverendo padre fray Juan de Torquemada , el cual se había marchado a España y allá se quedó un año antes de regresar acá .","Axcan juebes yn ic 12 mani metztli setiembre de 1613 años , yhcuac nican ciudad Mexico San Francisco ahcico callaquico in yancuic comissario ytoca fray Christóval Ramírez , España hualmohuicac quihualmohuiquilli yn cenca mahuiztililoni padre fray Juan Torquemada , yn omohuicaya España çan oncexiuhtito yn ompa nican yc mohuicaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62968,361,spanish,nahuatl,Entonces lloró Maxtlaton .,Niman ye choca yn Maxtlaton .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62969,362,spanish,nahuatl,"¿ Es verdad que nosalegramos , que vivimos sobre la tierra ?","¿ Azomo ye nellitipaqui , ti ya nemi tlalticpac ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62970,363,spanish,nahuatl,"Han pasado 441 años desde que , en el año 1 Técpatl , 1168 , Cuauhtlequetzqui comenzó el caudillaje , hallándose todavía en Cohuatépec , por el rumbo de Tollan .","Auh yhuan ye centzonxihuitl ypan onpohualxiuitl ypan ce xihuitl yn ipan 1 Tecpatl , de 1168 años , yn copehualti teyacanalizyotl yn Quauhtlequetzqui oc ompa y Cohuatepec yn ihuicpa Tullam .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62971,364,spanish,nahuatl,"Y ahora Tú San Juan Bautista ,","Axcan tehhuatzin San Juan Bautista ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62972,365,spanish,nahuatl,Y así alborotaron moscas todas de las que,Uan ijkino aikomanke sayolime nochi tlen,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62973,366,spanish,nahuatl,También dicen que entonces los mexicas asolaron por segunda vez a Matlatzinco y a Mazahuacan .,Yhuan quitohua yquac ycoppa tlalpolloque yn mexica yn Matlatzinco yhuan Maçahuacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62974,367,spanish,nahuatl,"Han pasado 534 años desde que , en el año 12 Ácatl , 1075 , los antiguos mexicas aztecas chichimecas salieron de Chicomóztoc Quinehuayan ; allí habían estado siete años , y por eso también se les llama chicomoztocas .","Auh yhuan ye centzonxihuitl ypan chiquacenpohualxihuitl ypan matlactlonnahui xihuitl yn ipan XII Acatl xihuitl , 1075 años , yn oncan quiçaco Chicomoztoc Quinehuayan yn mexica azteca chichimeca huehuetque ; oncan chicoxiuhtique , ynic mitohua motenehua chicomoztoca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62975,368,spanish,nahuatl,Sal al gusto,Iztatl . ixquich in monequiz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62976,369,spanish,nahuatl,"E inmediatamente bajó hacia acá , y le trajo a la Señora del Cielo diversas flores que fue a cortar muchas ; y así que Ella las vio , las tomó en sus santas manos ; y luego de nuevo las colocó en el regazo de él .","Auh ca niman ic hualtemmoc , quihualmotquililih in ilhuicac zihuapilli in nepapan xochitl oquitehtequito ; auh in oiuhquimottilih , imaticatzinco conmocuilih ; niman ye oczeppa icuexanco quihualmotemilih .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62977,370,spanish,nahuatl,Se siembra la semilla y cuando brota se limpia .,"Se kitoka iteyo , ixua uan maj se kichipaua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62978,371,spanish,nahuatl,Tendrás .,Ticpiaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62979,372,spanish,nahuatl,que no se peleen por su olla del café .,mah amo cualantican ica nimincafencon .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62980,373,spanish,nahuatl,Me fui al campo .,Ixtlahuapan onia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62981,374,spanish,nahuatl,"La Luna se situó delante del Sol , desapareció completamente la luz del Sol , porque la Luna ocultó su resplandor y nos dejó en tinieblas ; de repente se hizo como si fueran las 8 de la noche , y cuando oscureció del todo aparecieron las estrellas en el cielo , pero no duró mucho tiempo la oscuridad total , sólo un poco , y luego volvió a aparecer el Sol .","Ca in yehuatl metztli yxpan momanca in tonatiuh , huel poliuhca yn itlanex tonatiuh , huel quitzacuillica yn itlanextiliz yhuan techtlayohuilica ; huel iuhcan mochiuhtihuetzca yn ihquac chicuey tzillini ye yohua , ynic huel tlayohuatihuetzca niman moch neztihuetzca yn cicitlaltin ylhuicatitech , auh tel amo huecauh ynic huel ontlayohuaca , çan huel achitonca , niman occeppa hualnez yn tonatiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62982,375,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62983,376,spanish,nahuatl,hace tiempo .,uajkajki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62984,377,spanish,nahuatl,más,Achí,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62985,378,spanish,nahuatl,"El martes 19 de mayo de 1609 partió de la ciudad de México con rumbo a España don Juan Cano de Moteuczoma , llevando consigo a su mujer y a sus hijos .","Axcan martes yc 19 mani metztli mayo de 1609 años , yquac nican Mexico ompeuh ynic ya España don Juan Gano de Moteuhcçoma , quinhuicac ynamic yhuan ypilhuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62986,379,spanish,nahuatl,vivían,oneimah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62987,380,spanish,nahuatl,dicen que nomás nos mantienen .,inkiijtouaj intechtekipanouaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62988,381,spanish,nahuatl,"Por eso nos escondimos , señora Malintzin ” .","Ypanpa ynic otitotlatito , çihuapillé Malitzé ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62989,382,spanish,nahuatl,"Se da , pero muy aparte se prepara la tierra , se afloja y ahí se siembra .","In mochiua semi tamanka , se kitachijchiuia , se talkaxania uan ompa ya se kitoka .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62990,383,spanish,nahuatl,"Si no hay tomate se puede comer , se muele .","Se kikua . Komo amo teyi in tomat , se kimolta .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62991,384,spanish,nahuatl,"Y cuando está suficiente , cuando ya tiene delante todo que lo que se va a necesitar , y ya nada le preocupa ,","Auh in ye ixquich in o mochi nez in ixquich monequiz , in aoc tle quipachoa ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62992,385,spanish,nahuatl,"Detrás iba otro caballo , igualmente cubierto con un paño negro , que también avanzaba de costado cuando hacían que trotara , en la misma forma en que iba el primer caballo ; sobre este segundo caballo iba un español armado con cota y armas de hierro , el cual empuñaba una bandera pequeña llamada guion , en la que estaban pintadas las armas del rey , es decir , el castillo y el león de las armas reales .","Auh yn icontetl cavallo quimontocatia , çanno yuh chichiuhtia quimiliuhtia lutotica , no yhuan ycximanecuiliuhtia no quiztiticque no chocholotia yn iuh yahtia occentetl omoteneuh cavallo ; auh ynin ycontetl cavallo ypan yatia ce español , tepoztlahuiztica cotatica moyaochichiuhtia motenehua armado , yc yah quihuicac quitquitia yn vamderra motenehua quiyon çan huel tetepitzin , ytech icuiliuhtia yn iarmastzin rey , yehuatl yn castillo yhuan león yn itlahtocatlahuiztzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62993,386,spanish,nahuatl,"Se decía que de todas las religiosas y monjas que estaban encerradas en los monasterios de México , los negros sacarían a todas las jóvenes para hacerlas sus mujeres , y esto decían en especial de dos de las hijas del señor don Luis de Velasco , marqués de Salinas y presidente del Consejo de Indias en España .","Auh quil yn ixquichtin cihuateopixque yn monjastin motzacuiltitoque monasterios Mexico , quil mochintin quinquixtizquia yn ichpopochtin quinmocihuauhtizquia yn tliltique , quil occenca yehuantin yntech tlahtohuaya yn omentin ychpochhuan tlahtohuani don Luis de Velasco marqués de Salinas pressidente del Consejo de Indias yn España .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62994,387,spanish,nahuatl,Ella no lo conoce .,Yehua amo quixmati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62995,388,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62996,389,spanish,nahuatl,"Y con esto , baste .",O ca ye yxquich .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62997,390,spanish,nahuatl,"Lo siento mucho , no puedo prestársela , porque la necesito .","Miac nech yolcocoa , ahuel timitznotlanehtiliz , ipampa notechmonequi",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62998,391,spanish,nahuatl,"Yo tenía catorce años y me asusté junto con todo el pueblo porque se balaceaban mucho los hombres . En el cerro del Teuhtli , en Tijeras y en Ocpayoca se formaban los zapatistas . En el pueblo de Milpa Alta habitaban los federales . Éstos estaban allí y se les decía federales cuando don Porfirio Díaz fue gobernante .","Nehuatl onicpiaya mactlactli ihuan nahui xihuitl ihuan tetlac onomauhtic ican coza otlacuecuepotzaya . Ipan tepetl Teuhtli , Tijeras ihuan Ocpayocan omomanaya zapatistas . Ipan altepetl Milpa Alta onemia federales . Inimequez oyeya huan oquincuitiaya federales iman don Porfirio Díaz ometztac altepetl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 62999,392,spanish,nahuatl,amarán,tlazohtlazqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63000,393,spanish,nahuatl,amanteca yoyauan quiere decir : sus enemigos son aquellos que allí se reunieron .,Amanteca toyauan q . n . iyaoan in aquique in canin omocen - tlalique .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63001,394,spanish,nahuatl,Y se da el marceño se da a los siete meses .,wan močiwa marseño močiwa siete meses .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63002,395,spanish,nahuatl,su abuela también salió y allí está despedazando,isisna no pankiski ya noponi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63003,396,spanish,nahuatl,"E que puede aver veynte e cinco años ( que vido a un yndio ) llamado Pablo Macuex que labrava y edificaba sus casas en ellas e las tiene oy en dia e que ansi mismo labra los dichos camellones en todo el dicho tiempo y quel dueño de las dichas , tierras y camellones fue el padre de la dicha Maria Xoco porque se las tomó el dicho Pablo .",Auh quin ye XXV sihuitl yn omocalti in pablo Macuex auh in chinamitl ye no yxquich cauitl in quichihua in Pablo Macuex auh in chinamitl macuiltetl ye no yxquich cauitl quichihua yni zan quimocuillique ynic oncan mocaltique ayac quimacac in tlalli auh in Anna Xoco ayc oncan tiquita za nio in itatzin oncan tiquitaya yn itoca Tlacochin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63004,397,spanish,nahuatl,Después ya la había olvidado ya no sabía donde estaba .,satepa yokipoliwkačiwka akmo kimatia kanin katka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63005,398,spanish,nahuatl,"Cuando habían transcurrido 1064 años desde el nacimiento de Jesucristo , hijo único del Dios verdadero , los mexitin abandonaron a los otros pobladores de Aztlan .","Yn ihcuac yn ye oyuh nepa ontzontli ypan matlacpohualxihuitl ipan epohuallonnahui xihuitl motlacatillitzino yn nelli Dios ytlaçopiltzin Jesuchristo , yn ihcuac hualtecauhque mexitin yn ompa Aztlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63006,399,spanish,nahuatl,"Una vez más se movieron el señor Atonaltzin Chichimecateuctli , su hermano mayor Tliltecatzin Chichimecayaotequihua , Xochitzin Cohuayaotequihua y Mapihuatzin , y se asentaron sobre el cerro de ChalchiuhmomoztlI .","Niman ye ic quiyahuallohua yn tepetl Chalchiuhmomoztli ; yn oconyahualloque yn chichimeca , nocuel ceppa ompa motlallito yn omoteneuh tepeticpac Tonalliytlatlayan Chiconquiyauhtepetl ymapan , ca huel iuhqui yn ompa ynchan catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63007,400,spanish,nahuatl,"“ Ah , ella dónde las agarra diariamente","“ Ah , ne kani san kinikui mojmostla",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63008,401,spanish,nahuatl,"Pues aquí está el precio de las barrancas , de los cerros , de los llanos : ¡ que no vaya a perderse en lugar alguno , que no caiga en mano de otro el bien y la riqueza de nuestro señor !",Auh iz catqui ipatiuh in atlauhtli in tepetl in ixtlauatl : ma cana on tlapolo ma cana temac contlaz in iaxcatzin in itlaquitzin in tlacatl toteuyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63009,402,spanish,nahuatl,". En cuanto al penacho de plumas de quetzal , allá en Ayotla en donde quedó cautivo . No había tal cosa aquí en México , hasta entonces se dejó ver ; los que lo cautivaron fueron de Tlatelolco , lo tomó como cosa de su uso personal Ahuitzotzin .",". Auh in quetzalpatzactli ompa malli mochiuh in Ayotlan : aya tle catca in nican Mexico quin icuac nez , in ye mamalo Tlatilolco conmotlatquiti in Auitzotzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63010,403,spanish,nahuatl,"Les respondieron los chalcas acxotecas : Muy bien , venid acá ; aquí está el que andáis buscando .","Auh yc niman quihtoque yn chalca acxoteca : Ca ye cualli , xihualmohuicacan , ca nican yn ihcac yn anquimotemollitihuitze .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63011,404,spanish,nahuatl,sí,Quema,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63012,405,spanish,nahuatl,guajolotes,totolime,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63013,406,spanish,nahuatl,Enseguida el sacerdote Huitzilopochtli sacó en canoas a los mexitin aztecas de Aztlan para llevarlos a Tzotzompa Chicomóztoc ; así fue como los sacó el diablo Tetzauhtéotl Yaotequihua .,"Auh yc niman oquinhualquixti yn Huitzilopochtli tlamacazqui yn mexitin azteca yn Aztlan , çan acaltica , ynic oncan quimaxitico Tzotzompa Chicomoztoc ; ynic oncan oquinhualquixti diablo Tetzauhteotl Yaotequihua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63014,407,spanish,nahuatl,"Testigo , Miguel Uitztecpancatl habitante de San Sebastian Zacatla , casado su edad es de setenta y cinco años . Juró y fue penado para que no diga mentira .",Testigo . Miguel Uitztecpancatl ychan San Sebastian Zacatla omonamicti yn isquich cauitl ye nemi ye epoualxiuitl ye oncastoli xiuitl o macoc juramento ynic otlatlacoltiloc ynic amo yztlacatiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63015,408,spanish,nahuatl,Lo llevaban sujetándolo de ambos lados ; y lo iban custodiando un ballestero y un arcabucero cuando lo fueron a dejar en Copalnamacoyan .,"Ynic quiualhuicaque nenecoc quiualaantiaque , yoa ce tepozmitl ce tlequiquiztli y quiualpixtia yn oconquezaco Copalnamacoa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63016,409,spanish,nahuatl,"“ Ah , mi hija está bien","Ah , noichpoka kuali itstok",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63017,410,spanish,nahuatl,"En el baño nos bañamos todos los que fuimos , las mujeres a parte .",tek in baño tupa ' paka ' timučtin kangeski tiwia ' de tisuwame a parte .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63018,411,spanish,nahuatl,"El 21 de febrero de 1614 , segundo viernes de cuaresma , a las 4 y media de la tarde , de la iglesia de San Agustín salió una nueva procesión , en la cual se disciplinaron los españoles hijos del bienaventurado San Nicolás de Tolentino ; esta cofradía la fundaron los españoles vendedores de cacao .","Axcan ycome viernes quaresma yn ic 21 mani metztli febrero de 1614 años , yhcuac teotlac nahui tzillini ypan tlaco hora , yn oncan teopan Sant Augustín oquiz yancuic occe tlayahualoliztli processión , yn momecahuitecque españoles ypilhuantzitzin yn mocentlamachtiani San Nicolás de Tolentino ; ynin cofradía yehuantin oquitlallique yn cacahuanamacaque cacauateros españoles .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63019,412,spanish,nahuatl,Es frío porque no se seca .,In sesek eski por que amo uaktani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63020,413,spanish,nahuatl,"El viernes 26 de agosto de 1611 , a las 3 de la madrugada , hubo un temblor de tierra muy fuerte , como nunca lo había habido .","Axcan viernes yc 26 mani metztli agosto de 1611 años , ye tlathui yey tzillini , yhquac cenca chicahuac otlallolin yn ayc yuh mochihuani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63021,414,spanish,nahuatl,"aconsejaste . Me recibió pacientemente , y lo escuchó de buena manera ; pero en lo que me respondió , así como si en su corazón no lo aceptara , no lo tuviera por cierto .","otinechmonahnahuatilih . Onechpaccazelih , auh oquiyeccac ; yeze inic onechnanquilih iuhquin ahmo iyolloh omahzic , ahmo monelchiuha .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63022,415,spanish,nahuatl,"Pero un hombre , bonito el niño .","Pero tlakatl , pilyejyektsi pilokichpiltsi",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63023,416,spanish,nahuatl,". Luego otra vez entran a su casa , se paran frente al fuego . Luego toman los papeles , cuatro veces los alzan , hacen la oblación hacia el fuego , le dicen al hablar con él :",". Niman ye no ceppa calaqui in ichan , ixpan moquetza in tletl . Niman ye ic concui in amatl , cahcocui nauhpa in coniaua in iuicpa tletl quilhuia in ic quinotza :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63024,417,spanish,nahuatl,"El miércoles 9 de abril de 1614 , en la iglesia de San Francisco se bautizaron 20 japoneses ; los bautizó el padre comisario , y fueron sus padrinos los padres ancianos de los frailes franciscanos .","Axcan miércoles yn ic 9 mani metztli abril de 1614 años , yhcuac yn oncan teopan San Francisco mocuaatequique cenpohualli tlacatl yn japonti ; yehuatzin yn padre commissario quinmocuaatequilli , auh yn teoyotica tettahuan ynpadrinos mochiuhtzinoque çanno yehuantzitzin yn huehuetque tottatzitzinhuan frayles franciscos .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63025,418,spanish,nahuatl,"También en España sólo estará de paso para saludar al rey nuestro señor don Felipe III y ofrecerle la paz , pues el emperador que gobierna en Japón le está demostrando amistad y paz , y constantemente le está proponiendo al dicho rey que reside en España que no se hagan la guerra sino que siempre se estimen , a fin de que los japoneses puedan venir a México a vender y comerciar .","Auh umpa España yhuan ypantzinco quiztiquiçaz yn tohueytlahtocatzin rey don Felipe Tercero quimottiliz yhuan tlamatcayeliztli paz quimomaquiliz , ypampa yn intlahtocauh tlahtocati emperadorti Japón ynic quinextia ycniuhyotl tlamatcayeliztli , cemihcac quihuallalia yn ihuicpatzinco omoteneuhtzino rey moyetztica España ynic ayc moyaochihuazque çan mochipa motlaçotlazque , ynic huel nican Mexico puchtecatiquihui tlanamacaquihui Jabún tlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63026,419,spanish,nahuatl,Demas que yo e gastado muncho en las dichas tierras en romperlas y beneficiarlas de mi dinero y agora que las ben questan buenas y rompidas las codician quantimas que sus tierras estan en otra parte diferente que yo no trato dellas y aogra recuerdan a cabo de tanto tiempo que an estado heriazas e yermas ¿ por qué no las ponian cobro y las beneficiaban ?,Auh ynic onicyectilli miec yn ipan onicpopollo notomintzin ynic oquelimicque auh yquac in yequaltiloc yn onicpetlahuilli y ye quixtoca auh yequene ca oc cecni mani yn inmil camo oncan nitlatohua cuix quin omozcallique yn ixquich cahuitl ohatzonyapachiuhtoca tle yca in amo quitepotztoca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63027,420,spanish,nahuatl,"Después que los antiguos tenancas chichimecas llegaron y se asentaron en Cuitlatetelco , enseguida se fueron a meter a Mízquic , y llegaron al sitio en que crecía un mezquite , por cuya razón ahora esa ciudad se llama Mízquic .","Auh yn oiuh ahcico yn omotlallico oncan Cuitlatetelco yn huehuetque tenanca chichimeca , yc niman onyahque oncan callaquito yn Mizquic , ye ipan acito ye ihcac ye mani yn mizquitl , yn axcan yc motenehua altepetl Mizquic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63028,421,spanish,nahuatl,"Hay aves con plumas rojas , azules y verdes .","Oncateh totomeh ica inihuitz chichiltic , matlaltic ihuan xoxoctic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63029,422,spanish,nahuatl,"Acudió también a los dos Duques , pero tampoco quisieron ; pues , como veían que era pobre , no lo estimaban en nada .","Yhuan ocomentin duques yn intech mocahuaya , amono quinecque ; yehica ypampa in iuh quittaya yn çan motollinicatzintli , yc atle ypan quittaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63030,423,spanish,nahuatl,viviría,nemizquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63031,424,spanish,nahuatl,"Sólo tengo mi vida , yo , Cuacuauhtzin , soy desdichado .","Zan noyoliyo , ni , Cuacuauhtzin , zan ninentlamati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63032,425,spanish,nahuatl,"Al presente están allí nuevamente los carmelitas , quienes al principio tuvieron a su cargo a los naturales atzacualcas ; parece que sólo los removieron para que el templo del señor San Sebastián pudiera trasladarse a Ahuatonco , donde los atzacualcas lo construyeron y donde también se hizo un monasterio de los padres de San Agustín , para que se quedaran allí definitivamente a regir a los atzacualcas .","Yn axcan yhtic cate quipia yn calmenitas , ca yehuatl huel ymaxca achtopa yn macehualtin atzaqualca ; çan oquincuillique ynic oncan in hualmiquani Ahuatonco yn iteocaltzin señor San Sebastián , oncan ye no ye quiquetzaco yn atzaqualca yhuan oncan omochiuh yn inmonasteriotzin padreme Sant Augustín , ynic cemihcac oncan moyetztiezque quinmopachilhuizque yn atzaqualca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63033,426,spanish,nahuatl,"6 Tochtli , 1238 .","VI Tochtli xihuitl , 1238 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63034,427,spanish,nahuatl,Y dicen que el domingo 9 de octubre nuevamente comenzó a humear la estrella .,Yhuan quitohua occeppa ypan metztli yc IX mani octubre domingotica yn opeuh popocaya citlalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63035,428,spanish,nahuatl,Antes del siglo pasado salía la cometa por el oriente .,katka den siglo pasado wal kisaya kometa iknikanik oriente .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63036,429,spanish,nahuatl,"Así que los dos hermanos gobernaron durante un mismo año ; y después de que el segundo se marchó , durante dos años no hubo gobernante en Tenochtitlan , sino que la sede del señorío estuvo vacante .","Yn tlatocatque neuan itiachcauh çan cexiuitl ; yn oya onxiuitl yn ayac teyacan , ça cactimanca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63037,430,spanish,nahuatl,"Yo tengo anhelo , lo saborea mi corazón , se embriaga mi corazón , en verdad mi corazón lo sabe :","Nocoya ye , noyol quimati , quihuinti ye noyol , noyol quimati :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63038,431,spanish,nahuatl,"Se destruye el de Chalco , se agita allá en Almoloya ,","Moxeloan chalcatl , moneloa ye oncan Almoloya ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63039,432,spanish,nahuatl,"Y si se verifica con información que es casa de Tomas Opuchmacues y de Martin Tepocatli hasta entonces se les dará sentencia y posesion , la [ posesion de la ] casa queda en suspenso y quien viole nuestra orden será apresado . Hoy miercoles a XXXI de marzo de 1568 años . Don Luis de Paz alcade . Don Martin Hernandez alcalde .","Auh in tla neltiz Domas Opuchmacues yniquincal Martin Tepocatli yn ica formancion quin iquac macozque sentencia yhuan posesion zan oc nepantla moquetza in calli yn aquin quitlacoz totenahuatil niman ylpiloz . Axcan miercoles a XXXI de marzo de 1568 años , don Luis de Paz alcalde don Martin [sic] Hernandez alcalde [rúbrica] .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63040,433,spanish,nahuatl,"Y el dicho señor alcalde que le dio la dicha poceción lo firmó de su nombre que fue el dicho dia mes y año arriba dicho ; Francisco de la Cruz , alcalde , Andres Garcia , regidor . Ante my Miguel Monyce , escribano .",Auh in yehuatzin alcalde ynic quimochihuilico posesion quimoneltilili nican catqui ytocatzin yfirmatzin yn xihuitl in metztli tlacpac omoteneuh Francisco de la Cruz alcalde Andres Garcia regidor yn ixpan nehuatl Miguel Monice escrivano,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63041,434,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63042,435,spanish,nahuatl,Canto en loor de Huexotzinco,Huexotzinco icuic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63043,436,spanish,nahuatl,Se da en el monte donde hay hojas de encino .,Mochiuia kuoujtaj kampa onkak auatajsol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63044,437,spanish,nahuatl,Y al tercer día murió la señora .,Auh yn iqueilhuitl yhcuac momiquilli yn señora .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63045,438,spanish,nahuatl,"También yo he venido , aquí estoy de pie : de pronto cantos voy a forjar , haré un tallo florido con cantos , ¡ oh vosotros amigos nuestros ! Dios me envía como un mensajero , a mí transformado en poema , a mí Temilotzin . He venido a hacer amigos aquí .","Ye on ya nihualla , ye on ninoquetza , cuica nonpictihuiz , cuica noncuixtihuiz , antocnihuan . Nechhualihua teotl , nehua ni xochhuatzin , nehua ni Temilotzin , nehua ye nonteicniuhtiaco nican .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63046,439,spanish,nahuatl,"El jueves 17 de junio se hizo la procesión del Santísimo Sacramento , pero no pudo hacerse bien ni salir , sino que sólo se hizo dentro de la iglesia mayor ; no pudo salir porque llovía mucho , cayó un fuerte aguacero y se formó mucho lodo .","Juebes yc XVII mani metztli de junio , yquac motlayahualhui in Sacramento , auh amo huel mochiuh amo huel mohtlatoquilti , çan callitic yn motlayahualhui yn iglesia mayor ; ynic ahuel moquixti ypampa cenca quiyauh , huel totocac in quiahuitl yhuan cenca çoquititlan catca chiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63047,440,spanish,nahuatl,"2 Calli , 1221 .","2 Calli xihuitl , 1221 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63048,441,spanish,nahuatl,"Aquí he venido trayendo mi espejo mágico que en su superficie está humeando , y traigo también a los de Signo 5 , los que rigen la marcha del día , hasta que hayan sido encerrados , tus tíos , los emplumados de negro .","Nican nic hual huicac nonahualtezcauh in ixcehualpopopocatimani , ihuan niquin on huica in macuiltonalleque , . cemilhualeque qui mon tzacuhtiaque in motlahuan tlamacazque tlilpotonque",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63049,442,spanish,nahuatl,MAÍZ,TAOL,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63050,443,spanish,nahuatl,"Sólo con nuestras flores nos alegramos . Sólo con nuestros cantos perece vuestra tristeza . Oh señores , con esto vuestro disgusto se disipa . Los inventa el Dador de la Vida , las ha hecho descender el inventor de sí mismo , flores placenteras , con esto vuestro disgusto se disipa .","Zaniyo cuicatl ica tonahuiyacan . Zaniyo in cuicatl ica on pupulihui in amotlaocol . In tepilhuan ica yehua , amelel on quiza . Quiyocoya in Ipalnemohua , qui ya hualtemohuiya moyocoyatzin , in ayahauilo xochitli , ica yehua amelel on quiza .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63051,444,spanish,nahuatl,". He aquí porque es tiempo de salir con disfraces , He aquí porque es tiempo de salir con disfraces : En Tzonimolco ... ¡ un hombre que ya sea ofrecido ! ¡ Oh salió el sol ; oh , salió el sol :",. lz tleica navalmoquizca Iz tleica navalmoquizca Huiya ! Tzonimolco macevalli ma ya temaco O ya tonaqui o ya tonaqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63052,445,spanish,nahuatl,Por aquí se da mucho .,Nikauín miak mochiua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63053,446,spanish,nahuatl,"y [ tú ] júntalas ” ,","uan xijpejpenaLo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63054,447,spanish,nahuatl,"Un espejo ahumado le colgaba a la punta , metido en el gorro , por lo cual éste se llamaba gorra reluciente ” .",tezcapoctli iyacac quipipiloua aqui totontzontli ipampa in motocayotia petzotzocolli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63055,448,spanish,nahuatl,— Fue a cuidar ( animales ) .,— wilak tlapialoto .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63056,449,spanish,nahuatl,Entonces se cumplieron cinco años desde que habían comenzado los agüeros entre los toltecas .,Ypan in macuilxihuitl quichihuaco ynic motetzanhuique tulteca . | |,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63057,450,spanish,nahuatl,"Cuando le dijo “ cuidado , cuidado","Kema kiilui para kuidado , kuidado",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63058,451,spanish,nahuatl,"Y luego , el sábado 25 de febrero de 1612 , fue sepultado el cuerpo del señor don fray García Guerra , arzobispo de México y virrey ; pues durante cuatro días estuvo su cuerpo en la capilla del palacio , ataviado con los ornamentos pontificales , a saber : con la mitra y una casulla morada , y empuñando su báculo .","Auh ye quin sábado axcan yn ic 25 mani metztli febrero de 1612 años , yn otococ ynacayotzin yehuatzin teoyotica tlahtohuani don fray García Guerra arçobispo Mexico yhuan visurrey ometzticatca ; oc onahuilhuiti yn oonoca ynacayotzin yn oncan capilla palacio , çan iuh chichiuhtoya yca in teoyotica ytlahtocateopixcanechichihualtzin yn motenehua ornamentos pontificales , yn imitratzin yhuan casulla morada yhuan | | 167 yn itopiltzin báculo quimotquilitoya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63059,452,spanish,nahuatl,"Agradecemos al biólogo Carlos Durán , que nos facilitó el acceso a los herbarios del Instituto de Ecología A . C . , Xalapa , Veracruz .","No techpaleuij in tamachtijkej Carlos Durán , tein kiyekanaya in herbario de in Instituto de Ecología A . C . uan kiselij maj titekitikan kampa kineujtokej in xiujtsitsin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63060,453,spanish,nahuatl,Ya llegó el camión .,yuwa ' siko kámion .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63061,454,spanish,nahuatl,". Y cuando ya venían de regreso de la costa , cuando seguían el camino , cuando venían hacia acá , ya lo tenemos dicho :",. Auh in ic ual mocuepaya Anauac in ic ual tlatocaya in ic ual uia ye oticteneuhque :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63062,455,spanish,nahuatl,Tendrías .,Ticpiazquia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63063,456,spanish,nahuatl,"Y todos los dioses dieron su fallo , dijeron :",uh in teteu muchintin huallatzontecque quitoque :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63064,457,spanish,nahuatl,"que se desarrolle ,","mah mozcalti ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63065,458,spanish,nahuatl,“ No los vayas a abrir,Amo xijtentlapos,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63066,459,spanish,nahuatl,"te voy a hacer dueño de tus Palabras ,","nimitzaxcatiliti motahtoltzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63067,460,spanish,nahuatl,"El domingo 17 de agosto de 1603 llevaron en procesión la imagen del nuevo santo San Raymundo , religioso de Santo Domingo , a su capilla en la iglesia de Santo Domingo ; durante la procesión , que salió de la iglesia mayor , fueron descansando la imagen en varios estrados , y cuando la introdujeron al templo fue muy adornada por todos los religiosos y por los señores oidores y alcaldes de corte .","Yn ipan axcan domingo yc XVII mani metztli agosto de 1603 años , yn sancto yancuic Sant Raymundo Sancto Domingo teopixqui yquac tlayahualloliztica quimoquechillito yn icapillatzinco yn ompa Sancto Domingo ; tlapechtli motlatlalli ynic tlayahualoloc , yglesia mayor hualpeohuac , ynic quimocallaquillito teopan huel quicencauhque yn yxquichtin teopixque yhuan tlahtoque oydores alcaldes de cortesme .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63068,461,spanish,nahuatl,Muchas gracias por sus consejos . Por lo regular no estoy dispuesto a hacer cambios radicales en mi manera de vivir . Pero podría bien hacer un esfuerzo para no sufrir tanto .,Huel miac nictlazohcamati tlen ye otinechmolhuilli . Nehua amo huel nechpactia nonemilizpatlaz . Mach cualli nochicahuaz inic ayocmo miac nitlaihyohuiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63069,462,spanish,nahuatl,que esté allí .,ma itstos noponi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63070,463,spanish,nahuatl,ve portentos ven cosas sobrenaturales los perros y otros animales se dice que cuando esto le ocurre al perro es cuando ve al no bueno al no benigno que a veces llaman aire los perros y otros animales también ayudan a quitarse a cuando llega a uno cuando se pega a uno,motetzahuia motetzahuia in chichime ihuan occequi yolcarne mihtoa quinmach ihcuac inin ipan pano huel irnman quihta in ammo cualli ammo yectli in no quernmanian quicuitia yehyecatl in chichiine ihuan occequi yolcarne no tlapalehuia ica necuihcuiloz nepohpoaloz in yehyecatl ihcuac tepan ahci ihcuac tepan motzicoa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63071,464,spanish,nahuatl,"1 Técpatl , 1064 .","I Tecpatl xihuitl , 1064 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63072,465,spanish,nahuatl,Yo quiero hacer de doce metros,Para na nijneki nijchiuas,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63073,466,spanish,nahuatl,"6 Técpatl , 1264 .","VI Tecpatl xihuitl , 1264 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63074,467,spanish,nahuatl,No merece el nombre de desierto ” pues es un bosque muy extenso con árboles muy altos .,Amo cualli itech neci in tocaitl desierto ” ipampa in hueyi cuahtla huehcapan cuameh quinpiah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63075,468,spanish,nahuatl,y no se puede .,uan axkana ueli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63076,469,spanish,nahuatl,"Les seguían los muy reverendos religiosos ermitaños , hijos de nuestro querido padre San Agustín , obispo de Hipona y gran doctor de la Santa Iglesia ; eran como 90 los que iban en el dicho entierro y llevaban una manga de cruz , a cuyos lados iban dos ciriales , e iba un sacerdote revestido con capa , a cuyos lados iban dos diáconos revestidos con dalmáticas .","Auh yc niman yehuantzitzin quimonmotoquilitiaque in cenca mahuiztililoni teopixque hermitaños yn itlaçopilhuantzitzinhuan totlaçomahuiztatzin Sant Augustín obispo Hiponia huey yteotlamatilizmatcatzin in Sancta Yglesia ; ahço huel nauhpohuallonmatlactin yn oncan momaniltitiaque omoteneuh yc tetococ , ce yn cruz manca quimohuiquilique , necoc ytloc mantia ome ciliares , yhuan ce capa quimotlalilitia yhuan necoc ytloctzinco mantiaque ome diágonos almáticas quitlalitiaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63077,470,spanish,nahuatl,"E mandaron a la parte justicia de palabra en presencia deste testigo e de otros muchos yndios que no tuviese que pedille e que algun derecho tuviese a ellas diese ynformación dello e que nunca la dio e que esto sabe y es la verdad para el juramento que hizo e no firmó porque dixo que no sabia hizo una cruz de su nombre , [ Miguel Ayaxca ] por firma . Pasó ante mí don Francisco de la Cruz , escrivano de la Audiencia .",Yniquicemixnauati quilui yn tlatouani xiquinnualuica motestiguuan auh amo quiualuicac ixquichi niquitoua ynic amo niztlacatiz ynic omochiuh joramento yn ipaltzinco totecuyo dios ynic amo huel nictlallia nofirma nica nomatica niquetza cruz Miguel Anyaxca . Paso ante mi don Francisco de la Cruz escrivano audiencia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63078,471,spanish,nahuatl,"Al séptimo día , el sábado , los religiosos franciscanos descalzos fueron a celebrar la fiesta de la santa , y también predicó uno de ellos .","Auh yn ipan sábado yn icchicomilhuitl yehuantzitzin yn teopixque franciscos descalços yn quimolhuichihuililito sancta , no ce temachti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63079,472,spanish,nahuatl,¡ Vete de aquí !,¡ In nican xie !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63080,473,spanish,nahuatl,Algunos lo venden por kilo y otros por cachitos pero ya hervido .,"Seki kinamakaj kijkilouiaj uan se kikinamakaj tatatejtek , tamanal ya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63081,474,spanish,nahuatl,". Y si acaso alguien allá yacía con alguna mujer , inmediatamente a toda prisa se hacía junta acerca de él : lo encarcelaban , lo maltrataban , lo mataban .",. Auh intla ompa acah ciuatl oquitecac iciuhca ica mocentlaliaya quitzaoctiuia quitlahtlatia qui mictia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63082,475,spanish,nahuatl,"Era natural de España , donde nació en la villa de La Gudiña del reino de Galicia , en la localidad de Viedma , que pertenecía como sujeto a los condes de Monterrey ; su padre , Juan de Aparicio , y su madre , Teresa del Prado , eran labradores .","Ynin chane España , yn oncan huel motlacatilli ypan altepemaytl ytocayocan Gudiña , yn ipan tlahtocayotl Galicia , yn ipan yeyantli de Viedma , yntlahuillanalpan yntech pohui yn tlahtoque condes de Monterrey ; yn ittatzin ytoca catca Juan de Aparicio , auh yn inantzin ytoca Teresa del Prado tlalchiuhque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63083,476,spanish,nahuatl,"3 Acatl , 1495 .","III Acatl xiuitl , 1495 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63084,477,spanish,nahuatl,"Escuchad bien , hombres de la tierra : Al principio nada había junto a Dios nuestro señor , sólo él existía ; no había aún cielo ni tierra , ni ninguna de todas las cosas que hay en el mundo , sino sólo Dios nuestro señor .","Ma huel ximocaquitican yn amixquichtin yn antlalticpactlaca : Ca i ye huecauh yn totecuiyo Dios ayaqu ihuantzin moyetzinoticatca , çan oqu iceltzin çan oqu iyotzin yn moyomayetzinoticatca ; ayatle catca yn ilhuicatl yhuan yn tlalticpactli yhuan yn ixquich yn onoc yn cemanahuac ayatle catca , ca çan oqu iceltzin yn totecuiyo Dios .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63085,478,spanish,nahuatl,ya en otras ocasiones he hablado del impacto que provocó entre los indígenas que asistíamos al seminario de cultura náhuatl nuestro primer acercamiento al huehuetlahtolli considerado como el género de géneros de la literatura náhuatl así como con la poesía con la que hemos podido conocer un poco del alma de nuestro pueblo que pudo crear un pensamiento tan hondo y tan bello y que con razón se puededecir que enriquece el patrimonio cultural de la humanidad,ye occehpa onitenonotz quenin otechizahui in timacehualtlacah in tiahciah ipan seminario de cultura nahuatl in quin iuhti itla oticmatqueh itechpa in huehuetlahtolli in miequintin quinemiliahyehuatl in cenca mahuiztic genero in ipan nahuatlahtoltlatlaliliztli huel no iuhqui in cuicapihquiliztli in ica ye otihuelitihqueh tiquiximatizqueh manel zan achitzin tohuehuealtepeuh in iyolia iniuhqui ohuelit quiyelizmacaz in tlahcuilolli cenca huehcatlan ihuan cenca cuacualtzin inic itechcopa mihtoa in quicuiltonoa itlamatiliz in tlacayotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63086,479,spanish,nahuatl,Cuando se dieron cuenta ya estaba allí un sacerdote .,Zan niman icuac omotac ye yehuatzin yompa metztica tetotopixqui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63087,480,spanish,nahuatl,Dijo :,Kiijto :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63088,481,spanish,nahuatl,"¡ soy desdichado ! ,","¡ nicnotlamati ! ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63089,482,spanish,nahuatl,...,ay nanita la kana niwinti kač ikw al i nikalaki kali ' tek nikučtika wan a ' mo kanin nake ' cti ' kas fiero tele pero .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63090,483,spanish,nahuatl,"Y ciertamente se habrá agotado tu bastimento de viaje , tus provisiones de camino : ¿ no tal vez tendrás que comer duras y mohosas tortillas , tortillas arrugadas y tiesas , tortillas retostadas y tamales acedos y malolientes ?",Auh nel otlatlan in motacatzin in motlatocaya : cuix a ticmocualtiz in tlaxcalcuappitztli in tlaxcaltotopuchtli in totopuchtzintli in tamamaliyacatzintli ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63091,484,spanish,nahuatl,"pero no más en su casa ardía , y no a media noche , sino aun con un poco de sol ; cuando el sol ya está crecido , cuando va cayendo el sol es cuando lo quemaban .","yece zan ichan in tlatlaya , amo youalnepantla : oc achi tonatiuh , icuac in ye on motzcalo on mopiloa tonatiuh quitlatiaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63092,485,spanish,nahuatl,"Florea en marzo , a los veinte días se se secan sus flores .","Xochiyoua itech marzo , sempoual tonal uaki ya in ixochiyo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63093,486,spanish,nahuatl,"2 Acatl , 1403 .","85r II Acatl xihuitl , 1403 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63094,487,spanish,nahuatl,"Cuando los colhuas persiguieron nuevamente a los mexicas , éstos se fueron a asentar en Nextícpac , donde se quedaron durante este año de 1 Técpatl , mientras los venía conduciendo Tenochtzin .","Auh ynic quintocaque yn mexica in yancuican yn culhuaque , oncan motlallito yn Nexticpac , cexiuhtique yn oncan yn ipan in Ce Tecpatl xihuitl , yehuatl quinyacantihuitz yn Tenochtzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63095,488,spanish,nahuatl,anomatia quiere decir : No delante de mí se habló de guerra con que fue conquistada Tzocotzontla ; sin saberlo yo se habló de la guerra .,anomatia q . n . ( quitoz nequi ) nixpan in omito yauyutl inic otepevaloc tzocatzontla amo nomatia in mito yauyutl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63096,489,spanish,nahuatl,"Que sucedió aquí en México : por su propia cuenta se abrasó en llamas , se prendió en fuego ; nadie tal vez le puso fuego , sino por su espontánea acción ardió la casa de Huitzilopochtli . Se llamaba su sitio divino , el sitio denominado Tlacateccan , « Casa de mando » .","Mochiuh , nican Mexico : zan monomahui in tlatlac , cuetlan , ayac ma quitecahui , zan monoma tlecahui in ical Huitzilopochtli . Mitoaya , Itoyoc itocayocan Tlacateccan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63097,490,spanish,nahuatl,Y dijo :,Uan kiijto :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63098,491,spanish,nahuatl,vea usted me dijo ahora es domingo lo espero el jueves traiga usted a sus padres que ellos hablen,ximohtili onechmolhuili axcan domingo jueves nimitzmochilia xiquinmohualhuiquili motahtzitzihuan ma yehuantzitzin motlahtoltican,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63099,492,spanish,nahuatl,"sobre Juan Antonio Trinidad ,","itech Juan Antonio Trinidad ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63100,493,spanish,nahuatl,"Artículo 50 . - El Poder Legislativo de los Estados Unidos Mexicanos se deposita en un Congreso General que se dividirá en dos Cámaras , una de Diputados y otra de Senadores . Sección Primera De la Elección e Instalación del Congreso","Tlen 50 Tlanahuatihcayotl . In Chicahualistli tlen Tlahtolchihuali tlen Mexicameh Sentlanahuatiloyan moixtlalia ipan Sentica Tlahtocan , tlen moxeloa ipan ome Tlahtocan , se tlen Tepantlahtoanih ihuan seyoc tlen Huehcapah Tepantlahtoanih . Tlaxexeloli tlen I : Tlen quenihqui motequihuetlalis ihuan mochantlalis Sentica Tlahtocan",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63101,494,spanish,nahuatl,"9 Tochtli , 1514 .","IX Tochtli xihuitl , 1514 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63102,495,spanish,nahuatl,Y dijeron al dicho alcalde cómo hacian saber a la justicia como una yndia que se llamaba Ysavel Ana era difunta ( y pasada desta presente bida ) los quales quedaron por albaceas y testamentarios de la dicha Ysavel Ana y por su testamento les dexa mandado que si desta enfermedad muere se bendan sus casas y tierras y se haga bien por su ánima y se paguen sus deudas .,Yntlatol conmononochillique conitoque ticcaquiltico yn justicia ipanpa omomiquilli in yehuatl Ysabel Anan . Auh technahuatitia inic ticnamacazque yn ical yn itlal ypan quitlalitia yn itestamento ynic alvaceas techcauhtia yn ipatiuh mochiuaz calli tlalli misa yquipan mitoz ypalehuiloca mochihuaz yn ianiman yhuan cequi yc moztlahuaz yn quitepieliaya tomines .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63103,496,spanish,nahuatl,"Tierra llana ,","talmanictzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63104,497,spanish,nahuatl,¡ Hola ! ¿ A dónde vas ? Parece que tienes mucha prisa .,¡ Hey ! ¿ Canin tia ? Neci miac icihuiliztli ticpia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63105,498,spanish,nahuatl,"A su casa se han ido los dueños de las flores ajadas , los poseedores de los escudos de plumas , los que guardan las alturas , los que hacen prisioneros vivientes , ya danzan .","Zan ca ye ichan huehuexochihuaque , za quetzalchimaleque , ye tlatileque ya , yolimale ya , anca quimittotia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63106,499,spanish,nahuatl,"Y así al otro día lo quería probar [ el anciano ] ,",Uajkino ya tonilitiya uan kinejki kimachilis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63107,500,spanish,nahuatl,otras cosas,sekinok tlamantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63108,501,spanish,nahuatl,"Cuando murió Matlaccóatl se asentó su hijo Chiconquiauhtzin ; éste fue a solicitar por esposa a una hija del chichimeca Opantzin de Xaltocan , y la mujer se llamaba Xicomoyáhual ; engendraron , y tuvieron dos hijos : Tezcapoctzin y Acolnahuacatzin .","Yn oumic Matlacouatl ualmotlali yn ipiltzi Chiconquiauhçi ; nima ye quiualciuatlama Xaltoca yychpoch chichimecatl Upançi , y ciuatl ytoca Xicomoyaual ; ye mopilhuatia ye quichiua Tezcapoctzi , Acolnauacatzi , çan omesti ypilhua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63109,502,spanish,nahuatl,"Y la razón por la que los negros no querían que los hijos varones habidos en las señoras vivieran y fueran criados era porque tenían miedo de que , al crecer , alguna vez pudieran hacerles algo a sus padres negros , y porque , si se multiplicaban los moriscos , al recordar que sus madres eran españolas , de las cuales nace una descendencia más noble que la descendencia de sus padres negros , no fueran luego a hacerles la guerra y a matar a sus padres negros ; dizque de eso tenían miedo , pensando que tal cosa les harían los mulatos a los negros si alguna vez estuviera en sus manos hacerlo .","Auh ne yn ipampa oquichti yn inpilhuan tliltique omoteneuh yn itech quinchihuazquia señorati , quil yn ipampa amo quincahuaznequia nemizque ynic amo quinhuapahuaznequia , quil ye yc quimimacacia ypampa yntla huehueyazquia ma quenmanian ytlan ynpan quichiuhti yn intahuan tliltique , intla miequiyazquia moriscostin , ma quilnamicti yn cihuatica yn innanhuan ca españolas , yn intech quiça mahuiztic xinachtli mahuiztic tlacamecayotl yn amo yuh mahuiztic quipia ytechpa yntahuan tliltique , ynic niman aço quinyaotlahtalhuizquia ahço yc niman quinmictizquia yn intahuan tliltique ; quil yehuatl in yc quimimacacia , | | 188 yniqu iuh quihtohuaya quichihuazquia tliltique yntla huelitini yntla huel mochihuani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63110,503,spanish,nahuatl,"Allí donde limpian el terreno para la siembra del frijol , después de la cosecha , empiezan a brotar los hongos .","Kampa etayij uan kikixtijkej ya in et , kemej in yekintsin tapaniantiak , euati ya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63111,504,spanish,nahuatl,"Fueron a darles esas cosas a los mexicas , y les dijeron : Esto manda decir el tlatohuani : ` Que vengan los mexicas a cantar ' .","Auh yn oquinmontlauhtique yn oquimontlamacaque in mexica in ye yuhqui , niman ye quimilhuia : Ca quimitalhuia yn tlahtohuani : `Ma oncuicacan yn mexica ' .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63112,505,spanish,nahuatl,"Pero antes eran 25 centavos y un real antes eso , ahora se llama 12 centavos .",pero nokantka yaya non beintisinko sentabos i toka dos reales wan in se tomin okatka ye ' wan asan i to : kayotia ' dose sentabos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63113,506,spanish,nahuatl,Entonces se ataron nuestros años ; por octava vez los antiguos chichimecas mexicas ataron sus años desde que salieron de Aztlan Teocolhuacan .,Nican ypan in yn toxiuh molpilli ; ycchicuexpa yn quilpique yn inxiuh yn huehuetque chichimeca mexica yn ixquich yc huallaque yn ompa huallaque Aztlan Teocolhuacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63114,507,spanish,nahuatl,"Entonces se oyó arriba como si el cielo chisporroteara ; ellos se apartaron a un lado , exclamando : Nuestro dios ha escuchado nuestras voces ; quizá nos haya reconocido .","Yc niman ye quipohua ye quehua ye quihtohua yn inchichimecayo yn inchichimecatlahtol , yn quenami catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63115,508,spanish,nahuatl,"Entonces , gobernando Nemrod en Babilonia , los pobladores de allá se dividieron , y cada grupo se entendía sólo en su propia lengua ; luego los habitantes de Babilonia se disperaron por todo el mundo .","Yhcuac oncan tlahtocatia yn itoca Nemroth yn Babylonia , yhcuac oncan momoyahuaque yn macehualtin | | 66r y ya cecentlamantli yc mocaqui yca yntlahtol ; yc cemanahuac moyahuaque yn Babylonia tlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63116,509,spanish,nahuatl,Así le dicen porque son chiquitos .,Iujki kiluiaj por in tsikitsitsin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63117,510,spanish,nahuatl,Y ansi mando que se vendan para por nosotros tres se digan de misas por mi Maria Xoco y por mi sobrina María Ana y por mi yerno difunto Miguel Ocelotl .,Auh inin noconitoa monamacaz in calli teyxtin misa yc topan mitoz nehuatl Maria Xoco yoan nopillo Maria Anan yhoan nomiccamon catca Miguel Ocelotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63118,511,spanish,nahuatl,"Me embriago , lloro , me aflijo ,","Nihuinti , nichocca , nicnotlamati",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63119,512,spanish,nahuatl,por medio del acueducto es su descenso .,tlacoapan a itemoya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63120,513,spanish,nahuatl,"2 Acatl , 1507 .","II Acatl xihuitl , 1507 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63121,514,spanish,nahuatl,"Con la ayuda de los mexicanos , España conquista este año el país malayo al que denomina Islas Filipinas .","Intepalehuiliz mexicah inin xiuhpan Caxtillan quimpehua malayatlacah , in oncan motocayotia Islas Filipinas .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63122,515,spanish,nahuatl,El año 2 caña se cumplió en Coatepec la atadura de los años y los mexicanos celebraron allí su primer fuego nuevo desde su salida de Aztlán .,"Coatepec omochiuh xiuhtlalpilli ipan ome acatl xihuitl ihuan mexicah oquilhuiquixticoh zanyeno oncan , inic ce yancuic intleuh , in oyuh oquizque in ihuicpa Aztlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63123,516,spanish,nahuatl,"que caiga sobre nuestra plantita ,","mah huetzic itech toplantita ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63124,517,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63125,518,spanish,nahuatl,Entonces desapareció el tlatocáyotl de Tlatelolco ; pero aquí se nombran los llamados cuauhtlatoque .,Ye yhquac cempoliuh yn tecuhyotl tlatocayotl yn Tlatilulco ; nican motocayotia in motenehua quauhtlatoque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63126,519,spanish,nahuatl,No se vende .,Amo monamaka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63127,520,spanish,nahuatl,siete mares cuando anduvieron junto con Jesús .,chicome mares cuando ihuan nanenqueh in Jesús .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63128,521,spanish,nahuatl,"Y allá donde Cópil fue sacrificado , en Tepetzinco , ahora por eso se llama Acopilco .","Auh yn oncan mictiloc Copil yn Tepetzinco , yc axcan motocayotia Acopilco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63129,522,spanish,nahuatl,"“ Bueno , si tú quieres nos casamos aquí ” .","Bueno , para tla tiineki tomokuise nikani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63130,523,spanish,nahuatl,"Gusanos pululan por calles y plazas , y en las paredes están salpicados los sesos . Rojas están las aguas , están como teñidas , y cuando las bebemos , es como si bebiéramos agua de salitre .","Ocuilti moyacatlanina otlica , auh in caltech ahalacatoc in cuatextli . Auh in atl yuhqui chichiltic , ca yuhqui tlapalatl . Ca yuhqui tiquique , tiquia tequixquiatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63131,524,spanish,nahuatl,"Luego colgaron de una ceiba a Cuauhtemoctzin , y también colgaron a Coanacochtzin de Tetzcoco y a Tetlepanquetzatzin de Tlacopan ; los tres murieron colgados de una ceiba en Hueymollan .","Niman ye yc quimotlecahuilia pochotitech yn Quauhtemoctzin , oncan quimopilhuique in Cohuanachoctzin chane Tezcoco yhuan Tlepanquetzatzin chane Tlacopa ; ynmeyxtintzitzin ompa momiquillito y Hueymolla pochotitech .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63132,525,spanish,nahuatl,". su mercancía , ajorcas de turquesa . El acostador , el acostador se acuesta : ¡ Ya con mi mano hago dar vuelta a la mujer , yo soy el acostador",. xiuhmaquiztla iteamic Cochina cochina cocochi ye nicmaololo nican in civatl nicochina,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63133,526,spanish,nahuatl,"De Tziuhtecatzin y de Matlaltzin nació , pues , Miztliyauhtzin , a quien tomó por mujer el tlatohuani de Tenanco llamado Itztlotzinteuctli ; de Tecuanipan partió Miztliyauhtzin , y de ellos nació Cuauhtlehuanitzin Tlailotlacteuctli , que llegó a ser tlatohuanI .","Yn Tziuhtecatzin yhuan Matlaltzin ca ya yeuantin yntech quiz yn Miztliyauhtzin , yn conmocihuauhti yn Tenanco tlahtohuani catca ytoca Ytztlotzinteuhctli ; ompa hualya in Tequanipan yn Miztliyauhtzin , oncan tlacat yn Quauhtlehuanitzin Tlayllotlacteuhctli tlahtohuani catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63134,527,spanish,nahuatl,"E que estas tierras las dio e hizo merced dellas a Pablo un yndio [ tío suyo ] llamado Nenquiz , él solo , e que en dandoselas le labraron alli unas casas y que a que labraron las dichas casas treynta años y sienpre labravan los dichos camellones e que otra vez las avía derribado y las tornó a hacer .",Auh yn quitemacac tlalli ytoca Nenquiz zan quimixcahui ytla in Pablo Macuex auh yn iquac conmacac niman ye quicaltia in concaltique ye XXX sihuitl mochipa no quichiua in chinamitl ye opa yn oncan mocaltia ocepa quixitinica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63135,528,spanish,nahuatl,"Cuido , ya luego me vengo .",nitla ' pia kanyi niwi : c .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63136,529,spanish,nahuatl,Caldo de habas CON ARROZ,Ahuaxmolli ica arroz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63137,530,spanish,nahuatl,"En este año los mexicas conquistaron a los de Tepeyácac , todavía los conquistó Huehue Moteuczoma Ilhuicamina .","Nican ypan in quinpeuhque yn Tepeyacac tlaca , oc yehuatl tepeuh yn Huehue Moteuhcçoma Ylhuicamina .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63138,531,spanish,nahuatl,vendía,otlanamacaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63139,532,spanish,nahuatl,"Aquí se dice y se refiere cómo y de dónde , de qué patria , partieron los que ahora se nombran mexicas , los cuales después acá vinieron a tomar el otro nombre de tenochcas con que se les conoce .","20v Nican mihtohua motenehua yn quenin yhuan ym campa ynchan yn campa huallehuaque yn axcan motenehua mexica , auh quin çatepan nican oquicuitacico yn icontlamantli yc notzallo tenuchca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63140,533,spanish,nahuatl,"Dijo , pues , Maxtlaton : Que vengan acá todos los que se han asentado en mis tierras y ahí están poblados ; nuevamente tendrán que traerme una chinampa , y con ella pagar su tributo al palacio .","Ca yuhqui hin in ye quitohua Maxtlaton : Aquique y notlalpa yn omotlallico yn oncan ye onoque , ma hualhuian ; ma occepa quihualhuicacan chinamitl , yc hualtecpancallaquizque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63141,534,spanish,nahuatl,"El 6 de marzo de 1615 , primer viernes de cuaresma , comenzaron y se fundaron las estaciones en San Hipólito , en el llamado Monte Calvario , y el fundador fue el señor don Gabriel Guerrero , quien las fundó a sus expensas ; también se interesó y se empeñó el padre fray Alonso de Molina , religioso lego de San Francisco , abogado de las ánimas y asimismo fundador , para que todas las personas que fueran a rezar en los siete viernes de la cuaresma ganaran abundantes indulgencias .","Axcan ycce viernes yn ipan quaresma yn ic 6 mani metztli março de 1615 años , ihcuac omotlalli opeuh otzintic yn estaciones Sant Ipólito yn oncan motenehua Monte Calvario , yehuatzin oquimotlalili yn señor don Gabriel Guerrero tlatzintille fundador omochiuhtzino yca ytlatquitzin yn oquimochihuilli ; auh ypan omotlahtolti ypan huel omochicauhtzino yn padre fray Alonso de Molina lego quateçontzin San Francisco teopixqui , intepantlahtocatzin in ánimas , no yehuatzin in tlatzintile fundador omochiuhtzino , ynic mochi tlacatl oncan onmoteochihua yn ipan chicome viernes quaresma | | 270 ynic amo çan quexquich oncan onmocnopilhuia tecentlapopolhuiliztli yndulugencias .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63142,535,spanish,nahuatl,La señora se fue con el perro a la calle .,In zohuapa ¡ ca chichiton ohuilohuac panohli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63143,536,spanish,nahuatl,"Ya bien entrada la noche , le oyeron decir : “ ¡ Ea ! Esto hay que hacer : saldremos a la madrugada ” .","Hueca yohuatzinco yn iuh quimocaquilti , quimitalhui : “ Yoyahué ! Ma yuh mochihuaz , ma oc yohuatzinco toquiçazque ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63144,537,spanish,nahuatl,"Yo estoy embriagado , yo cuexteca , yo de floridacabellera rapada ,","In ye o nihuintic , ye nicuextecatl , yenixochiquaxoxo ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63145,538,spanish,nahuatl,... harán que muy bien honremos con la verdad a Dios nuestro señor todopoderoso .,Yn momal yn oc onactiezque quichihuazque ynic cenca yectica qualtica . . . ticchichihuaca y . . . y neltilliztli yn ixquich oncan yn huellitzin y totecuiyo Dios .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63146,539,spanish,nahuatl,"aquí te la mostremos ,","nican timitznextiliah ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63147,540,spanish,nahuatl,"En tiempos de Tozcuecuextli se ataron los años ; los mexicas ataron sus años en Tecpayocan , mientras él los acaudillaba .","Yn Tozcuecuextli oncan ypan molpilli , oncan quilpillique | | 79 yn ixiuh yn Tecpayocan ynic quinhualyacan mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63148,541,spanish,nahuatl,"También entonces se enseñorearon en Chalco Tlalmanalco dos tlatoque : Cuateotzin en Itzcahuacan , y Teciuhtzin en Opochhuacan .",Yhuan no yquac motlahtocatlallique ynn omentin tlahtoque Chalco Tlalmanalco : Quateotzin Ytzcahuacan yhuan Teciutzin Opochhuacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63149,542,spanish,nahuatl,"Una vez instalado , levantó las casas señoriales , y mudó el mercado adonde ahora se encuentra .","Yn oumotlalli nima ye quimana tlatocacalli yoan quiquani yn tianquiztli , unca quiman yn axca mani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63150,543,spanish,nahuatl,El perro está enfrente de la casa .,Ira chichiton callixpan ca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63151,544,spanish,nahuatl,De dónde íbamos nosotros a traer [ maíz ] nuevo,Kani tojuanti ya nopa yankuik titlakuiyaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63152,545,spanish,nahuatl,Adiós Alfredo . Que te alivies pronto y hasta mañana .,"Octepitzinica , Alfredo . Ma iciuhcan xicehui ihuan achi in moztlatica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63153,546,spanish,nahuatl,"13 Tochtli , 1258 .","XIII Tochtli xihuitl , 1257 sic años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63154,547,spanish,nahuatl,pero se había llenado de zopilotes que comen,pero temitoke nopa sopilotes kikuaj se,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63155,548,spanish,nahuatl,La amistad es lluvia de flores preciosas .,Moquetzalizquixochintzetzeloa in icniuhyotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63156,549,spanish,nahuatl,que ciertamente conoce al Dador de la Vida . Así vino a hacerlo también aquel famoso señor que con ajorcas de quetzal y con perfumes deleitaba a nuestro Dios .,an qui nelli ye quimati in Ipalnemoa No yuh quichicuaco teuctlon timaloa ye zan quetzalmaquiztlamatilotica conahuiltia icelteotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63157,550,spanish,nahuatl,Entonces así que sean zopilotes ahora ” .,"Uajka ijkino nama ma elika sopilotes . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63158,551,spanish,nahuatl,¿ De quién estaba hablando Ud . ?,¿ Teca aquin otimotlahtohuaya ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63159,552,spanish,nahuatl,Después el tlatohuani Cuáuhtlix dispuso el ataque y ordenó a los mexicas : Vosotros iréis por delante .,"Niman oyaotlato yn tlahtohuani Quauhtlix , oquinnahuati yn mexica oquimilhui : Amehuantin ayacatiazque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63160,553,spanish,nahuatl,"Luego se toma la mitad de una panela y se corta muy finita con un cuchillo , se revuelve con la semilla del quintonile ya molida , se mezcla todo hasta que se endulce y ¡ a comerlo !",Kemaj se kikui tajko panelaj uan ika kochilo se kixijxima uan se kimapoloua ika yejua ya in iteyo uaujkilit tein ipa takuechol kolochmapoloua maj sentsopeya uan kikuaj ya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63161,554,spanish,nahuatl,"Y enseguida comenzaron a hacer las figuras de tzohualli , y las subieron al teocalli de Huitzilopochtli .","Ye yc peuh oquichiuhque oquitlacatillique yn tzohualli , yn oquipantlazque yn ipan yn icpac yn iteocal yn Huitzilopochtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63162,555,spanish,nahuatl,"Aquí tú has venido , frente a los príncipes , tú , maravillosa criatura , invitas al placer .","Can tiyehcoc ye nican , imixpan o teteuctin , timahuiztlachihualla , monequetza .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63163,556,spanish,nahuatl,Y siendo preguntado . Dixo que sabe que despues que se acuerda ( vido y a visto estar el dicho Pablo e poseer las dichas tierras sobre que es este pleyto ) [ en relación a Pablo Macuex estaba invadiendo el agua salada y fue en tiempo del Tlahtouani Motelchiuhtzin cuando el llamado Pablo Macuex hizo su casa ] .,Auh in testigo niman ontlanquilli quitohua ninomaquixtia ypaltzinco in totecuyo dios ynic nicmati yn itechcopa in Pablo Macuex yn nihualnoz calli on mani chichicatl auh ypan ni tlatohuani Motelchiuhtzin oncan onmocalti yn itoca Pablo Macuex .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63164,557,spanish,nahuatl,"El martes 24 de diciembre de 1596 , don Juan Martín fue nombrado teniente para ayudar en la gobernación de México al gobernador don Antonio Valeriano , que era ya muy anciano y no oía bien ; lo cual se hizo por disposición del virrey .","Martes a XXIIII de diciembre de 1596 años , yquac theniente mochiuh yn tlacatl don Juan Martín , quipallehui yn don Antonio Valeriano governador , ypampa ohuehuetix ochicauac yhuan aocmo tlacaqui , ypampa quipallehui yn ica governació Mexico ; ytencopatzinco mochiuh yn visurrey .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63165,558,spanish,nahuatl,Es un quelite ( kilit ) .,In kilit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63166,559,spanish,nahuatl,Pienso que mis hijos se van a levantar .,nihpensarowa nopilwa mewaske nikinca ' cilia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63167,560,spanish,nahuatl,En el año 12 Técpatl 1400 los chalcas se rebelaron .,XII Tecpatl y quiualtzaque yn chalca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63168,561,spanish,nahuatl,he aquí su palabra,izcatqui itlahtoltzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63169,562,spanish,nahuatl,"Desde que murió , esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .","Auh ynic momiquillico , ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63170,563,spanish,nahuatl,"Este le habla , le arenga , le dice :",Yehuatl quitlatlalhuia quitlatauhtilia quitoua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63171,564,spanish,nahuatl,"Al cuarto día , jueves santo , por la tarde , se hizo en la capilla de San José , junto a San Francisco , la gran procesión que cada año solía hacerse en tal fecha .","Auh yn axcan ycnahuilhuitl juebes sancto teotlac , ynic otlayahualoloc oncan teopan capilla San Joseph San Francisco , ynic mochipa yuh mochihuani cecexiuhtica yn huey tlayahualoliztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63172,565,spanish,nahuatl,"Hacia los cuatro rumbos son llevados los mexicas ; va llorando el señor Huitzilíhuitl , y han puesto una bandera entre sus manos en Colhuacan .","Nauhcanpa uicalloque mexica ; mochoquilitiuh tlacuchcatl Uiziliuitl , a ce panitl ymac tecoc yn Coluaca yyao yyan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63173,566,spanish,nahuatl,". Y al pintar el papel le hacen su relleno : le hacen nariz , le hacen ojos , parece como una persona : con esto hacen la imagen del fuego .",. Auh in ic quicuiloua amatl quitentia quiyacantia quixtelolotia iuhquin in tlacatl ic tlachie : in ic quixiptayiotia tletl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63174,567,spanish,nahuatl,"El domingo 6 de mayo de 1601 se mostró la imagen de nuestra señora Santa María , cuando murió , que se llama del Tránsito y que está tendida en el sepulcro ; la habían bendecido el viernes anterior , y en el dicho domingo todos vinieron a besar sus pies y sus manos , los señores alcaldes y regidores y todos los naturales .","Domingo a VI de mayo de 1601 años , yquac nez yn ixiptlatzin tlaçocihuapilli Sancta María , yehuatl ynic momiquillitzino motenehua Tranleo tepetlacalco monoltitoc ; viernes yn quimoteochihuillique , auh yn ipan domingo omoteneuh yxquich tlacatl quimotennamiquilli yn icxitzin yhuan ymatzin , tlahtoque alcaldes regidores yhuan yn ixquichtin timacehualtin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63175,568,spanish,nahuatl,En el año 3 Técpatl 1456 no sucedió nada .,Yey Tecpatl amotle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63176,569,spanish,nahuatl,dijo :,telpokero uan kiijto :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63177,570,spanish,nahuatl,En algunas partes todo lo cubre .,Kasá ika mochiua sentakui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63178,571,spanish,nahuatl,"otro Cipactónal ,","ce itoca Cipactonal ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63179,572,spanish,nahuatl,está preocupado porque no te fue a dejar en el,ya mokueso pampa axmitskauato,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63180,573,spanish,nahuatl,Ven humear por allá abajo,Kiilaj tlapopoka ika tlani,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63181,574,spanish,nahuatl,Es muy sabroso comerlo frito o también en caldito .,Semi uelik tatsoyon oso caldito .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63182,575,spanish,nahuatl,La querían mucho,Tlauel kitlasojtlayaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63183,576,spanish,nahuatl,"Otorgo , pues , a mi primo Cuahuitzatzin , Chichimecateuctli de Tenanco , todos esos cerros boscosos , porque en verdad nosotros los ganamos , y nadie más podrá tomarlos .","Yhuan mochi yn quauhyotepetl nicmaca yn Tenanco noprimo Chichimecateuhctli Quahuizazin , ca neltihua otictlanquin , camo aqui quincuilis .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63184,577,spanish,nahuatl,"Y cuando ya se acercaba el día , la gente hacía penitencia ; cuatro días ayunaba la gente .","Auh yn icuac ye onaci ilhuiuh , nezahualoya ; nahui ilhuitl tlacatlaloya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63185,578,spanish,nahuatl,"No estés triste mamacita . Ya sabes , los hombres tienen que trabajar en los lugares a donde les coloca su destino . Contra esto no hay remedio . Pero lo sabes bien , que no carezco de nada . No me falta ninguna cosa . A veces nos hace falta el cariño de la ma-má , y así vivimos de un día al otro , hasta que llega de nuevo el momento de volver a la familia y quedarse una semana con ellos .","Amo ximoyolcoco nonantzin . Ye ticmati , intlacah tequitizqueh campa intonal quintlaliz . Ihuicpan inon amo tlen mochihuaz . Nozo cualli ticmati , ca amo tlen nech polohua . Amo tlen ittla nech polohua . Quemanian techpolohua itlazohtlaliz in nantli , ihuan ihquion momoztla . tinemih , noca aci occepa in tonalli tlen ipan tocenyeliz tocuepazqueh ihuan mahnel ce cemana itlac tocahuazqueh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63186,579,spanish,nahuatl,tú te llamas Buen Joven .,La motoka Tibuen Joven .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63187,580,spanish,nahuatl,"Artículo 34 . - Son ciudadanos de la República los varones y mujeres que , teniendo la calidad de mexicanos , reúnan , además , los siguientes requisitos : I . Haber cumplido 18 años , y II . Tener un modo honesto de vivir .","Tlen 34 Tlanahuatihcayotl . Mochihuah Mexihco Altepechanehque tlen hueyi Totlalnantzin in tlacameh ihuan sihuameh tlen quipiah nelcuali mexicayotl , ihuan noihqui monequi quinechicoseh inin tlanequili : I . Quiaxitihtos 18 xihuitl , ihuan II . Nelcuali mochantlalihtos .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63188,581,spanish,nahuatl,Y yo al menos encima de ustedes me voy,Uan na siquiera inimopaniko,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63189,582,spanish,nahuatl,Allí se hizo .,Noponi mochijki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63190,583,spanish,nahuatl,ya vino usted está biensalió todavía estaba amarrándose pasen nos dijo no vengo solo conmigo vienen mis padres y mi madrina,melahuac yehon yonictlahtlani inda iyollocopa nozo aca quichihualtia tetlananquiliz oquimonochili hey tehuatl iximehual omehualoc techtlatlahpaloa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63191,584,spanish,nahuatl,"Ya llovieron las flores , ¡ comience el baile , oh amigos nuestros , en el lugar de los atabales ! ¿ A quién se espera aquí ? Se aflige nuestro corazón . Sólo el dios escucha ya aquí , ha bajado del interior del cielo , viene cantando . Ya le responden los príncipes , que llegaron a tañer sus flautas .","Xochitl tzetzeliuhtoc in ma on netotilo antocnihuan huehuetitlan . ¿ On chielo ? Zan nentlamati toyollo . In zan ca yehuan tla xic ya caquican . Ye hual temo ilhuicatl itic , in cuicatihuitz in . Quinanquilla tepilhuan , on tlapitztihuitze .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63192,585,spanish,nahuatl,Sal al gusto,"Iztatl , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63193,586,spanish,nahuatl,Es una persona muy educada .,Huel ce mahuiztic tlacatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63194,587,spanish,nahuatl,". sin saberlo yo fue dicho . En Pipitla fue dicho , en Pipiltlan sin saberlo yo fue dicho . En Cholotla fue dicho , en Pipiltlan sin saberlo yo fue dicho .",. Ah nomation a itoloc . Pipitla a itoloc Pipitla ah nomatian a itoloc . Cholotla a itoloc Pipitla ah nomatian a itoloc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63195,588,spanish,nahuatl,"También en este año de 7 Técpatl murió el señor Tliltecatzin Chichimecayaotequihua , tlatocapilli y hermano mayor del tlatohuani Atonaltzin Chichimecateuctli ; éstos fueron los que al principio fundaron la ciudad de Amaquemecan .",Auh no yquac yn ipan in yn VII Tecpatl xiuitl yn momiquilli yn tlacatl yn tlahtocapilli yn Tliltecatzin Chichimecayaotequihua yn itiachcauhtzin yn tlahtohuani Atonaltzin Chichimecateuhctli ; yehuantin achto quitlallico yn altepetl Amaquemecan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63196,589,spanish,nahuatl,"Artículo 106 . - Corresponde al Poder Judicial de la Federación , en los términos de la ley respectiva , dirimir las controversias que , por razón de competencia , se susciten entre los Tribunales de la Federación , entre éstos y los de los Estados o del Distrito Federal , entre los de un Estado y los de otro , o entre los de un Estado y los del Distrito Federal .","Tlen 106 Tlanahuatihcayotl . Itechpohui in Poder Judicial tlen Sentlanahuatiloyan , quen moihtohua ipan tlahtol tlanahuatili tlen ihuical , quixolehuas tlahtolixnamiquilistli tlen , ica tlehueli tlanahuaticayotl , ompanos inipan Tribunales tlen Sentlanahuatiloyan , inin ihuaya tlen Tlaltlanahuatilmeh noso Iyolo Hueyi Altepetl , inipan tlen se Tlaltlanahuatili ihuan seyoc noso tlen se Tlaltlanahuatili ihuaya tlen Iyolo Hueyi Altpetl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63197,590,spanish,nahuatl,Quetzalcóatl elegido sacerdote y gobernante de los toltecas en Tula,"Quetzalcoatl , iteopixcatzin tolteca",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63198,591,spanish,nahuatl,"nuestro alimento ,","totapalol ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63199,592,spanish,nahuatl,¿ Qué enfermedad tiene ?,¿ Toni cocoliz quipiya ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63200,593,spanish,nahuatl,"12 Acatl , 1335 .","XI Acatl xihuitl , 1347 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63201,594,spanish,nahuatl,"Y sí , también te vas a pegar",Uan kena no tomotsojtsouitekis,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63202,595,spanish,nahuatl,"Allí en Milpa Alta no había agua . Iban algunas personas a lavar a Nochcalco . También iban a lavar a San Gregorio Atlapulco : otros a Tecómitl . Así es como nos tenían limpios . El padre se levantaba como a las cuatro de la mañana y con un caballo y un cuero , se iba a traer el agua allá a Nochcalco . Esa agua era para tomar y para cocinar . Así se resolvieron los trabajos .",Ompa Milpa Alta amo onyeya atl . Ohuilaloya Nochcalco tlapacoz cequi tlacatl . Ohuilaloya noihqui tlapacoz ica San Gregorio Atlapulco ; occequi ompa Tecomic . Iqui on otechpiaya tichichipahuaquez . Tatatzintli omehuaya queman nahui tlamachotiloni ica ce cahuayo huan cuitlaxtli oyaya quicuizque atl ompa Nochcalco . Yehuatl on otiquia ihuan ica otlacualchihualoya . Opapanoc iqui in tlen omotetequipano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63203,596,spanish,nahuatl,Sal al gusto,"Iztatl , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63204,597,spanish,nahuatl,no quiso ver a su nieto .,axkinejki kitlachilis nopa iixui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63205,598,spanish,nahuatl,Y asi lo mando y firmo de su nombre [ la persona del tlahtouani ] Fecho en Mexico ut supra . Antonio Baleriano . Pasó ante mí Miguel Xuares escrivano .,Yuh omotlanahuatilli yn tlacatl tlatohuanui ypanpa ca nican quimotlalili yn itocatzin yhuan yn ifirmatzin . Fecho en Mexico ut supra . Antonio Valeriano . Paso ante mi Miguel Xuarez escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63206,599,spanish,nahuatl,"Después de que Cuauhtémoc fue entregado lo llevaron a Acachinanco ya de noche . Pero al siguiente día , cuando había ya un poco de sol , nuevamente vinieron muchos españoles . También era su final . Iban armados de guerra , con cotas y con cascos de metal ; pero ninguno con espada , ninguno con su escudo .","Auh in icuac in onmotemacato in Cuauhtemoctzin , njman quihuicaque in Acachinanco in ye yoa . Auh in imuztlayoc in ie achiton tonatiuh , ie no ceppa huallaque in españoles ; huel miequintin . No zan yuh tlantihuitze , in moyauchichiuhtihuitze , tepuzhuipilli , in tepuzcuacalalatli . Auh aoc tle in intepuzmacuauh , ihuan aoc tle in inchimal .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63207,600,spanish,nahuatl,Le dijo :,Kiilui :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63208,601,spanish,nahuatl,"No como si fuera en un mercado busques al que será tu compañero , no lo llames , no como en primavera lo estés ve y ve , no andes con apetito de él . Pero si tal vez tú desdeñas al que puede ser tu compañero , el escogido del Señor Nuestro . Si lo desechas , no vaya a ser que de ti se burle , en verdad se burle de ti y te conviertas en mujer pública .","In ma zan tianquizco , ma titlapatla , ma titlatennonotz , auh in ma zan xopan , ma timotlatlattili , ma tihiculmic : in quenamicatzintli in at huel ihicac , in at nozo zan quenamicatzintli : ma ticmaxopeuh , ma yehoatl , ca itlaioaltzin in Totecuyo : intlaca xocia moca onmahuiltiz , ca nel moquequeloa , mitzonahuianicuepaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63209,602,spanish,nahuatl,Se pasaba por Tierra Blanca . Luego Agua de Lobos . Y luego Agua Escondida . De aquí en adelante se tienen que dar prisa los que van a pie ; que nadie se quede atrás . Vamos todos juntos ; no sea que nos salgan los ladrones . Se habla mucho de que hay ladrones en Agua Escondida . Quien quiera tomar agua lo puede hacer porque está lejecitos Agua de Cadena .,Opanoaloya ica Tierra Blanca . Zan niman Agua de Lobos . Zan niman opanoaloya Agua Escondida . Oncuan necxanaloz tlen nenemoa ; macamo necahualo tlacuitlapa . Tonochtin tomanaca ; cuachi topan quizazque ichtehquez . Ipan in Agua Escondida huel momati ichtehquez . Ahquen quinequi atliz cuali quichihuaz oncuan achi huehuecaton ca Agua de Cadena” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63210,603,spanish,nahuatl,Entonces dijo su abuelito : no mejor que se vaya .,entonses oki ' to nikikolkonton no mexor kačikwali mayaw .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63211,604,spanish,nahuatl,se levantó nos saluda ahora di es de tu voluntad o alguien te ha obligado a corresponder nadie me ha obligado está bien entonces ahora han venido a saber la palabra habla define tu palabra va a ser esta persona tu compañero o cómo,axcan xiquihto moyollocacopa otitlananquili anozo aca omitzchihualti ammaca nechchihualti cualli ca nanmocaquitia ihuan axcan occe tlamantli nicnequi ixitlatenehua xicmelahua motlahtoll yehuatli mochihuaz in motlaixnamic anozo quenin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63212,605,spanish,nahuatl,"Muchísimo tiempo estuvo esperando le hablaran , y cuando vieron que por muchísimo tiempo estuvo ahí de pie , bajando la cabeza cohibido , sin hacer nada , por si acaso es llamado , y como que trae alguna cosa que tiene en su regazo , por eso desde luego se acercaron a él , para ver qué es lo que trae , para satisfacerse . Y como vio Juan Diego que no podría ocultar lo que","Huel huehcauhtica in otlahtolchixticatca , auh in oquittacqueh ye huel huehcauhtica in oncan icac , motololtitihcac , tlatenmattihcac , in azo notzaloz , ihuan in iuhquin ma itla quihualitqui , quicucxanoticac , niman ye ic itech onahzicqueh inic quittiliqueh tlein quihuiccatz , inic inyolloh pachiuhiz . Auh in oquittac in Juan Diego ca niman ahuel quintlatiliz in tlein qui",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63213,606,spanish,nahuatl,"5 Técpatl , 1224 .","V Tecpatl xihuitl , 1224 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63214,607,spanish,nahuatl,sí veían que hay agua,kena kionitayaya eltok atl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63215,608,spanish,nahuatl,todavía vas a regresar ” .,"noja tiualati . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63216,609,spanish,nahuatl,"8 Acatl , 1279 .","VIII Acatl xihuitl , 1279 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63217,610,spanish,nahuatl,vendí,onitlanamac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63218,611,spanish,nahuatl,"En este año vinieron a Mexico Tenochtitlan los guardianes de las trojes de Amaquemecan para hablar con el tlacateuctli Itzcohuatzin , cuando éste no era aún tlatohuani sino sólo tlatocapilli en Mexico ; el tlatohuani era Huitzilíhuitl Segundo , y su teuctlato era el tlacochcálcatl Cuatlecóhuatl .","Nican ypan in in ya huitze yn Mexico Tenochtitlan yn cuezconpiaya yn Amaquemecan quinonotzaco yn tlacateuhctli yn Itzcohuatzin , yn iquac yn ayemo tlahtohuani ca çan oc tlahtocapilli y nican Mexico ; auh ca yehuatl tlahtocati yn Huitzillihuitl yn teomeca yn iuhqui ytoca yn , auh ytlan teuhctlahtohua yn Quatlecohuatl tlacochcalcati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63219,612,spanish,nahuatl,"7 Técpatl , 1148 .","VII Tecpatl xihuitl , 1148 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63220,613,spanish,nahuatl,"En este mismo año murió Mallatzin , duodécimo tlatohuani de Colhuacan , que gobernó durante 15 años ; tras su muerte , los colhuas no pusieron a otro tlatohuani para que los gobernara , sino que comenzaron a ser regidos por un cuauhtlato .","Auh çano ypan in yn omoteneuh xihuitl oncan momiquillico yn Mallatzin yn icmatlactlomome tlahtoani Culhuacan , yn tlahtocat caxtolxihuitl ; auh yn omomiquilli ynin tlahtohuani aocac tlahtohuani oquitlallique yn culhuaque , yc niman opeuhque y ye cuauhtlahtohua culhuaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63221,614,spanish,nahuatl,"3 Calli , 1261 .","III Calli xihuitl , 1261 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63222,615,spanish,nahuatl,Y llegó a ver que como siempre [ su nieto ],Uan ya aisiko ya kiitako komo siempre se,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63223,616,spanish,nahuatl,surgimiento de escritores nahuas en el seminario de cultura náhuatl,quenin omonextihqueh nahuatlahtoltlahcuilohqueh ipan seminario de cultura nahuatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63224,617,spanish,nahuatl,y así lo quitaron .,ya nopa tel kiijkuenijke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63225,618,spanish,nahuatl,"Para que crezca el abrileño ese solo 4 meses ya se dio el maíz de abril , abrileño .",para močiwa wan abrileño non solo kwatro meses yomučiw in tlaoli de abril abrileño .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63226,619,spanish,nahuatl,Este discípulo es más inteligente que el otro .,Inin tlamachtil ocachi ihihuiantic queh in occente .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63227,620,spanish,nahuatl,Nuestro Señor Jesucristo .,Nuestro Señor Jesucristo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63228,621,spanish,nahuatl,En el año 7 Calli 1421 no sucedió nada .,VII Calli xiuitl atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63229,622,spanish,nahuatl,1 cucharada de orégano,Cenxumalli orégano,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63230,623,spanish,nahuatl,"y tanto a ti [ ustedes ] ,","huan tanto quemeh tehhua ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63231,624,spanish,nahuatl,"Artículo 31 . - Son obligaciones de los mexicanos : I . Hacer que sus hijos o pupilos concurran a las escuelas públicas o privadas , para obtener la educación preescolar , primaria y secundaria , y reciban la militar , en los términos que establezca la ley . II . Asistir en los días y horas designados por el Ayuntamiento del lugar en que residan , para recibir instrucción cívica y militar que los mantenga aptos en el ejercicio de los derechos de ciudadano , diestros en el manejo de las armas , y conocedores de la disciplina militar ; III . Alistarse y servir en la Guardia Nacional , conforme a la ley orgánica respectiva , para asegurar y defender la independencia , el territorio , el honor , los derechos e intereses de la Patria , así como la tranquilidad y el orden interior ; y IV . Contribuir para los gastos públicos , así de la Federación , como del Distrito Federal o del Estado y Municipio en que residan , de la manera proporcional y equitativa que dispongan las leyes .","Tlen 31 Tlanahuatihcayotl . Intlanahuatil tlen mexicameh : I . Quichihuaseh mayacan inconehuah ipan altepeyotl caltlamachtiloyan noso teaxcayotl tlamachtiloyan , campa momachtiseh conetlamachtilistli , ipehuaya tlamachtilistli ihuan telpoch tlamachtilistli , ihuan yaoyotl tlamachtilistli , quen moihtohua ipan tlahtol tlanahuatili . II . Yaseh ipan tonatih ihuan cahuitl tlen quiixtlalis Altepetlahtocan campa mochantlaliah , ihuicpa quiseliseh nelcuali nemilistli ihuan yaoyotl tlen ica nelcuali quinemiliseh tlen intechpohui quen altepechaneque , quimatiseh quinemiltia tepostlatopontli , ihuan quiixmatiseh yaoyotl nemilistli ; III . Mocualtlalis ihuan tlapalehuis ipan Guardia Nacional , quen moihtohua ipan itlacayo tlanahuatili tlen itechpohui , tlen ica momanahuis tlasennemilistli , totlalticpac , totlaitalis , itechpohui ihuan itlanequilis Totlalnantzin , ihuan noihqui tlen santlaeltos ihuan cualnemilistli ; ihuan IV . Tlapalehuiseh tlen motequihuia ipan altepeco , ipan Sentlanahuatiloyan ihuan no ihqui ipan Iyolo Hueyi Altepetl noso Tlaltlanahuatiloyan ihuan altepetlanahuatiloyan campa mochantlaliah , ica tlaxexololi ihuan ihuical quen moihtos ipan tlahtol tlanahuatilmeh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63232,625,spanish,nahuatl,"Y asimismo se hallaron presentes a los susodicho ciertas mugeres que son Ana Tiacapan y Lucia Mocel , Madalena Nencihuatl , Maria Teiuchon e Maria Ximenes , Juana de Saramira e todos fueron presentes al otorgamiento y lo firmaron Francisco Garcia , Mateo Xuarez , Sebastian Xuarez .","Cihua yn imixpa Ana Tiacapan , Luncia Mocel , Magdalena Nencihuatl Maria Teuhchon , Maria Xinmenez , Juana de Saramira yehuantin yn imixpan testigosme omochiuhque . Matheo Juarez , Sebastian Juarez , Francisco Garcia",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63233,626,spanish,nahuatl,era un amanecer neblinoso la bruma caía sobre la laguna el sol se negaba a mostrar una vez más su bondad divina en el monte se divisaban sombras que recordaban a habitantes del inframundo seres propios del mictlan los pájaros entonaban sus cantos más ahora eran de tristeza y de pesar el águila y el ocelote no mostraban su esplendor el agua divina y la chamusquina habían hecho presa de la gran ciudad el viento cual mortaja fría envolvía los cuerpos de aquellos que habían muerto al fragor de la batalla la muerte de esos guerreros tan valientes no logró 10 que en otros tiempos cuando la grandeza del pueblo mexica se extendía por los cuatro rumbos,ihcuac otlanez ayauhtli momanaya momahmanaya ipan in huey atezcatl totahtzin tonaltzintli ahmo monequiltiaya moteihtitiliz occehpa in iteoticayectiliztzin tepetlahtli ipan mohtaya itia in temahmauti in teilnamictiaya in mictian chanehqueh in totomeh cuicaehuaya yece axcan incuic tetlaocoltiayah in cuauhtli ihuan in ocelotl ahmo cualnezcanecia in tehuatl ihuan in tlahchinolli oquiololohqueh in huey altepetl in ehecatl yuhquin itztic nequimilolli quintlapachoaya in nacayo in ahquiqueh omictilohqueh in itleco in teicaliliztli inontin tecuantiqueh teyaochiuhqueh inmiquiliz ahmo cahcic in ocahcia ye huehcauh in ihcuac in itlahueyicachihualiz in mexihcah cahcia nauhcancopa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63234,627,spanish,nahuatl,"Por tercera vez fuimos empadronados , cuando surgió la “ gran epidemia ” . Aquí se hizo desistir en presencia de Athesca Ozomatli ; vino de Tepexic en este año .",Yc expa otipohualoque yquac omochiuh huei cocolis . Nicam omozintocac yn itechpa Athesca Ozomatli . Tepexic ohuala ypam ynin xihuitli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63235,628,spanish,nahuatl,Si va a leñar mi hermano váyase usted a dejar la leña .,kan kwawitl ne ' wa ompa ni trabaxo ihta nitlamamatinemi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63236,629,spanish,nahuatl,"Algunos antiguos mexicas dicen , y así lo dejaron pintado , que en este año de 1 Técpatl murió Tozcuecuextli , quien acaudilló a los mexicas durante 40 años .","Auh cequintin huehuetque mexica yn iuh quihtotihui yn iuh quimachiyotitihui ypan in yn Ce Tecpatl xihuitl y miquico Tozcuecuextli , yn quinyacan mexica onpohualxihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63237,630,spanish,nahuatl,"Tú nuestra florecita ,","tehhuatzin toxochitzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63238,631,spanish,nahuatl,— Bueno y ¿ cuántas veces raspa usted al día ?,kimaka sansé biaxe in tonalli našan ye tona yemočin wakunku wan tiotlak sehpan wakunku ohsehpan tiotlak siempre pues in walšokoya inonekw šokoya a ' mo welik noso yešokok a ' mo tiwelilia ' in šokok san te i ' te koko .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63239,632,spanish,nahuatl,"María López acusó a fray Jerónimo de Zárate porque éste había afrentado a su marido Juan Pérez el domingo , siete días antes ; lo puso junto a la columna de San José , desnudo a pesar de hallarse algo enfermo , y allí por orden de nuestro padre lo azotaron , y sólo lo dejaron cuando ya estaba como muerto pues se desmayó con los azotes , y además , predicando nuestro padre desde el púlpito , dijo que el hombre se había gastado muchos tomines de las limosnas de la cofradía , por lo que lo condujo a la cárcel para encerrarlo hasta que pagara lo que debía .","Auh ynic quiteylhui fra Jerónimo de Çárate yn María Lúpez ypampa ynamic yn itoca Juan Pérez quipinauhti ypan domingo yn oncan catca ye ychicomeyoc ; San Joseph temimiltitech quiquetz , çan petlauhticaca auh achi cocoxqui , yn oncan ytlanahuatiltica tothatzin quimecahuitecque , yhquac quicauhque yn ça yuhqui micqui yn oçotlahuac mecatica , yhuan | | 161 yca temachti quihto yn ipan búlpito ca oquipopolo miec tomines cofradía huentli , yhuan yc niman teilpiloyan quihualtehuicalti quitzacuaco ynic niman quixtlahualtiaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63240,633,spanish,nahuatl,Lo voy a llevar porque yo quiero [ ... ],Nijuikas para na nijneki . para ma [ . . . ],https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63241,634,spanish,nahuatl,en la casa,uajka ualkalajki kalijtik nopa ueuetlakatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63242,635,spanish,nahuatl,"Si tuviese paciencia , tendría amigos .","Tla nitepahcayohuiani niezquia , nomaicnihuan niquinpiazquia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63243,636,spanish,nahuatl,Y a Clara doy la romana asimismo digo que tengo seis piedras de moler mando que cada una de mis hijás tome dos por ellas .,Auh yn Clara quicuiz yn romana yhuan chiquacen metlatl nicnopielia auh ynin ca niquitohua oome quicuizque yn metlatl yn imeixtin yn nopilhuan yntech pohuiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63244,637,spanish,nahuatl,Es yerba ( xiuit ) .,In xiuit saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63245,638,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63246,639,spanish,nahuatl,Arreglado ya no saben arreglado ya .,nele ' wel yakmo kimati ' nele ' wel yeka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63247,640,spanish,nahuatl,"Cuando había aún Sol , cayó un fuego . En tres partes dividido : salió de donde el Sol se mete . Iba derecho viendo a donde sale el Sol ; como si fuera brasa . Iba cayendo en lluvia de chispas . Larga se extendió su cauda ; lejos llegó su cola . Y cuando visto fue , hubo gran alboroto : como si estuvieran tocando cascabeles .","Oc oncan in tonatiuh in xihuitl huetz . Yeteietia , ompa hualpeuh in tonatiuh icalaquiampa ; auh ompa itztia in iquizayanpa . Iuhqui in tlexochtili pipixauhtiuh . Hueca mocuitlapiltitiuh . Auh in oittoc ce[n]ca tlacahuacac , iuhquin oyohualli onmoman .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63248,641,spanish,nahuatl,"Asimismo , los ocho pueblos de los chichimecas teocolhuas se unieron a los aztecas , quienes los recogieron a su paso por Teocolhuacan ; venían acompañándose , venían todos juntos .","Auh no yhuan yn chicuey altepeme yn chichimeca teocolhuaque çan ic mochintin onmocetilica yn azteca , oncan quihuallantiquizque yn Teocolhuacan ; ca quinhualhuicaya ca hualcepanhuia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63249,642,spanish,nahuatl,En la ciudad de Mexico Tenuchtitlan hoy miercoles veynte e nueve dias del mes de diciembre de mil e quinientos e sesenta e tres años yo el alguagil mayor por su magestad y yo el escrivano Miguel de los Angeles por ser mandado por el muy magnifico señor doctor Ceynos oydor por su magestad y su presidente del Abdiencia Real de la Nueva España .,Nican ciudad de Mexico Tenochtitlan axcan mie[r]coles XXIX dias del mes de diciembre de 1563 años y neuatl alguacil mayor por su magestad yuan escribano Miguel de los Angeles zan ipaltzinco in totlatocauh su magestad onechmonauatili y muy magnifico señor dotor Ceynos oydor por su magestad in presidente de la audiencia real y nican Nueva España .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63250,643,spanish,nahuatl,Siempre tienen de qué platicar .,Nochipa quipiah tlen ipan mononotzah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63251,644,spanish,nahuatl,"Me he doblegado , sólo vivo con la cabeza inclinadaal lado de la gente .","In zan nonopechteca , zan nitolotinemi in tenahuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63252,645,spanish,nahuatl,1 manojo de epazote,Ce mamahpicton yepazohtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63253,646,spanish,nahuatl,Esta es la historia de los antiguos tecuanipantlacas cuando aún no habían llegado a Tecuanipan Amaquemecan .,Auh nican ca yntlahtollo yn Tequanipan tlaca huehuetque yn oquic ayemo huallacia yn nican Tequanipan Amaquemecan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63254,647,spanish,nahuatl,"Tú , comandante de hombres , tú , hechura preciosa , pintura a la manera tolteca , con oro y plata , pinta el cántaro precioso ,","Titlacatecatl , ticuitlachihuitl , hueltoltecatic , teocuitlatica in tlacuilolli , ye ahuicoltzin conicuiloa ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63255,648,spanish,nahuatl,"Ya no pueden comer ; acaso los procuran , pero ellos tienen el corazón afligido , no más están pensando en su muerte .",aocmo uel quicua in nelli mach quincuitlahuiltia za yuh qui nentlamati in inyollo za ye quimaticate in immiquiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63256,649,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63257,650,spanish,nahuatl,"Al gran Moctezuma , el emperador , le dieron muerte , dicen , de una pedrada .","Huei Motecuhzoma in tlahtoa ni , quilmach , tetica ye in micti lo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63258,651,spanish,nahuatl,Ese .,inon .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63259,652,spanish,nahuatl,Pagamos la yunta a 60 centavos .,tihtlaštlawiyaya ' in yunta sesenta sentabos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63260,653,spanish,nahuatl,Se come la flor y las hojitas tiernas .,Se kikua ixochiyo uan ikechselotsin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63261,654,spanish,nahuatl,"Una de las reglas principales del arte de vivir es , estar siempre tranquilo , pase lo que pase .","Cente tlanahuatiyotl in hueyi tlanahuatiltin in yecnemiliztli quin pia , quihtohua ca nochipa toyecmatican ihuan man paño tlen panoz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63262,655,spanish,nahuatl,"Muchas casas de españoles se inundaron , y por eso las abandonaron ; y a otros se les cayeron las casas , porque los adobes de la base se reblandecían y las casas se caían .","Yhuan cenca miec yn apachiuh yn acallac yn incal españolesme , yc mocalcauhque ; yhuan cequi miec yn actihuetz yn papachiuh yncal , çan tel yehuatl yn xancalli tzitzinciyahuac ynic huallaactihuetz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63263,656,spanish,nahuatl,"también les ataba a las sienes una cofia o gorra alta , con pinturas en vetas o rayas de color de turquesa , o de oro , o de concha roja .","iuan petzotzocolli incanauacan quimiilpiliaya in ic tlacuilolli , zan tlatlatlapantli in xiuitl teocuitlatl tapachtli ;",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63264,657,spanish,nahuatl,donde no hay gente [ donde hay espacio libre ] .,campa tacauhtoc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63265,658,spanish,nahuatl,"En este año murió el señor Ocelotlteuctli , tlatohuani de Huixtoco Tecuanipan ; éste llegó hasta después a Tecuanipan Amaquemecan , y gobernó en Tecuanipan Amaquemecan 24 años desde que llegó .","Ypan in momiquillico yn tlacatl yn Ocelotlteuhctli tlahtohuani Huixtoco Tequanipan ; yehuatl in yn acico tepan yn nican Tequanipan Amaquemecan , auh ynic tlahtocat nican Tequanipan Amaquemecan cenpohualxihuitl | | 137r ypan nauhxihuitl ynic acico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63266,659,spanish,nahuatl,En este año se hizo una procesión con motivo del santo concilio ; salió de Santo Domingo y llegó hasta San Agustín .,Ypan in mochiuh ynic tlayahualloloc yn ipampa sancto concilio yn teoyotica necentlaliliztli ; Sancto Domingo hualpehualloto oncan hualhuilohuac y Sant Augustín .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63267,660,spanish,nahuatl,4 cucharadas de manteca,Nahui xumalli pitzochiyahuizotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63268,661,spanish,nahuatl,leónportilla maestro,miqueltzin leonportilla temachticatzintli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63269,662,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63270,663,spanish,nahuatl,Y que este testigo sabe que las dichas tierras o tierra que en la peticion arriba susodicha esta declarado la qual dicha tierra esta ( en el dicho barrio ) de Coatlan fue de Acamapichtli ( padre que fue del dicho gobernador e de Martin Momauti su hermano ) y las dichas tierras o tierra llegan junto a un baño que nonbrán temazcal y tienen de ancho veinte [ F . 4v . ] y ocho brazas y de largo quarenta y ocho brazas .,Auh ynic otlananquili yn testigo oquito nicmelahua yn notlatol yn ipan tlalli yn oncan mani Cohuatlan yn itlal catca yn Acamapichtzin yn ixquich ynic mani nicmati oncan tlantica yn temazcaltontli ycac patlahuac cenpohualmatl ypan chicuematl auh ynic hueyac honpohualmatl ypan chicuematl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63271,664,spanish,nahuatl,"En esta forma hacían su oficio : al dar el tabaco , en su mano derecha sostenían el tabaco : el modo en que los tomaba era allí a la mitad de la caña , donde era apretada , y no en la caña misma .",In ic quichiua itequiuh : in teiyemaca imayauhcampa in quitqui in yetl in ic quitzitzquia oncan inepantla pepechollo amo ipan in acatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63272,665,spanish,nahuatl,"Cuando este dicho arzobispo partió de España aún no venía consagrado como arzobispo , pues tan luego como el rey lo envió se embarcó siendo simple sacerdote y así desembarcó acá .","Auh ynin omoteneuhtzino teoyotica tlahtohuani yn ompa España yc hualmehuiti ayemo hualtlateochihualtitia yn ica arçobispoyotl , çan niman quihualmihualli yn rey çan oqu iuhqui hualmacallaquitzino ynic sacerdote ynic niman omohueyatenquixtico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63273,666,spanish,nahuatl,Y que Diego Yaotl e Ysabel Tlaco su muger compraron la casa en donde estan y la tierra y que no conpraron la dicha casilla de agua sobre la que tratan pleyto que por siempre lo an tenido e poseydo el dicho Graviel Yaotl y Maria Teucchon su muger la qual se averiguo ser asi e si apasiguaron anbas las dichas partes diziendo el dicho Diego Yaotl que no trataría ya mas pleyto sobre la dicha casilla de agua ni le quitaria mas tierra de lo que tiene dicha casilla de bender agua el dicho Graviel Yaotl .,Auh in yeuatl in mixnamiqui yn itoca Diego Yaotl yuan yn inamic Ysabel Tlaco ca zan quicouhque yn tlali yuan cali auh ynic moteylhuia yn acali yn itoca Diego Yaotl camo ymaxca amo intlalcoaul ca yepa ypan cate in Gabriel Yaotl yuan in inamic Maria Tecuichon oyuh neltic in tlatoli auh zatepan nican omoyolcehuique yn imomtlamanixti oquito yn itoca Diego Yaotl ca ye quali ma concui yn acali aocmo cepa yc titochalanizque aocmo cepa tle niquitoz ipampa ca occequi niccui in tlali yn ipa no ycaca yn imacal yn itoca Gabriel Yaotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63274,667,spanish,nahuatl,"Al llegar a México este dicho embajador , estuvo aquí sólo de paso , sólo unos cuantos días se quedó aquí para saludar al señor virrey .","Auh ynin omoteneuh embaxador , ynic nican oahcico Mexico axcan ca çan nican onquiztiquiça , çan quezquilhuitl nican motlaliz ynic quimotztilitiquiça tlahtohuani visurre .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63275,668,spanish,nahuatl,"Después que el tlatohuani Atonaltzin Chichimecateuctli hubo disparado sus flechas , los xochtecas olmecas xicalancas quiyahuiztecas cocolcas en vano recitaban los conjuros de su diablo , y perdieron la capacidad para tomar por nahuales a las fieras y a la lluvia , ya no pudieron convertirse en fieras , pues nuestros abuelos los chichimecas totolimpanecas eran mayores brujos que aquéllos .","Auh yn oyuh ontlamin yn tlahtohuani Atonaltzin Chichimecateuhctli oc nen quihtohuaya yn tleyn innahuatil yn intlacatecolotlahtol yn xochteca yn ulmeca yn xicallanca yn quiyahuizteca yn cucolca , ynic tecuannahualleque quiyauhnahualleque catca oquincuillique , aocmo huel tecuanime mocuepque , ca ye occenca yehuantin yn tecuannahualleque yn quiyauhnahualleque yn chichimeca totollimpaneca yn tocolhuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63276,669,spanish,nahuatl,Le quebró el pescuezo al niño y lo levantó y,Kikechpostejki nopa pilokichpiitsi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63277,670,spanish,nahuatl,Cuando murió Tlacateotzin se asentó en Tlatelolco su nieto Cuauhtlatoatzin ; éste tomó por esposa a una hija de Macuextecatzin .,"Auh yn oumic Tlacateuçi nima ye omotlalia yn iyxuiuh Quauhtlatoaçi Tlatilulco ; ye mociuauatia , Macuestecaci yychpoch yn cona .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63278,671,spanish,nahuatl,". Y de esta manera le buscaron tierras al Portento Huitzilopochtli : ellos por primera vez anduvieron viendo , anduvieron admirando toda la tierra costeña ,",". Ca iui in oquitlaltemolique in tetzauitl Uitzilopochtli achtopa yehuantin quittaya quimauizouaya in ixquich anauacatialli ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63279,672,spanish,nahuatl,El vió a sus amigos .,Yehua imaicnihuan oquinmitac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63280,673,spanish,nahuatl,Por ese mismo tiempo llega a México el nuevo Virrey Bernardo de Gálvez .,Zanyeno ihcuac aci México yancuic Tlahtocateixiptlatzintli in itoca Bernardo de Galvez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63281,674,spanish,nahuatl,"Artículo 83 . - El Presidente entrará a ejercer su encargo el 1o . de diciembre y durará en él seis años . El ciudadano que haya desempeñado el cargo de Presidente de la República , electo popularmente , o con el carácter de interino , provisional o substituto , en ningún caso y por ningún motivo podrá volver a desempeñar ese puesto .","Tlen 83 Tlanahuatihcayotl . In Tlayecanani pehuas tequichihua ipan 1º tlen diciembre metztli ihuan mohuecahuilis chicuasen xihuitl . In altepechaneh tlen tequipanos ica tlanahuatili Tlayecanani tlen Totlalnantzin , quitlapehpenihtoseh masehualmeh , noso san se ome tonatih tlapalehuis , san se ome tonatih quimacaseh tlanahuatili , ipan nochi inin tlamantli ihuan sequinoc tlehueli amo huelis ocsepa quichihuas inin tequihuecayotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63282,675,spanish,nahuatl,"9 Calli , 1449 .","IX Calli xihuitl , 1449 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63283,676,spanish,nahuatl,vuestro .,anmoh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63284,677,spanish,nahuatl,"Es frío , no es caliente .","In sesek , kan totonik .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63285,678,spanish,nahuatl,½ kilo de masa,Tlahco kilo textli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63286,679,spanish,nahuatl,"Le dijo entonces : Seguramente te gusta aquí , y tal vez quieras seguir viniendo acá ; pero ya sabes que estás en mis terrenos y en mis posesiones .","Nocuel quilhui : Cuix ye titlahuelmati y nican , yn aço cachi tocontocaznequi ; ça te ticmati , ca ye naxcapan ye nocococapan yn otihualla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63287,680,spanish,nahuatl,"El mal narrador : lenguaje descompuesto , atropella las palabras ; labio comido , mal hablado . Narra cosas sin tino , las describe , dice palabras vanas , no tiene vergüenza .","In amo cualli tlaquetzqui : tlatolchochopoc , tlatolcampax ; tencuappol , tencuahuitl . Tlahellaquetza , tlahellatoa , ahuillatoa , amo mamauhti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63288,681,spanish,nahuatl,Tú vas a la casa .,Tehua tia tochan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63289,682,spanish,nahuatl,"Canto de Ometéotl , Dios Dual",Ometeotl icuic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63290,683,spanish,nahuatl,En el año 9 Técpatl 1488 perecieron los coyolapanecas ; también entonces murió el tlacateuctli Tlahueloctzin .,Chicuhnaui Tecpa xiuitl unca poliuhque coyollapaneca ; çano yquac momiquili tlacatecuhçi Tlauelloctzi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63291,684,spanish,nahuatl,Por esta causa ahora disponemos nuestro mandato para que Joseph siempre venda agua y nadie le impedirá [ el uso ] de la tierra ; quien lo contradiga le imponemos pena de siete dias de cárcel y 5 pesos en tomines que pagará para la cámara de su magestad .,Ypampa yn axca tictlallia totenahuatil inic cemicac quinamacaz in atl in Joseph yhuan ayac concahualtiz in tlalli in aquin conixnamiquiz ypan tictlallia pena chicomilhuitiz carcel yhuan V pesos tomines conixtlahuaz in icamara su magestad .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63292,685,spanish,nahuatl,Está sentada sacando semillas del algodón,Yetok ya ichkatlapochina,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63293,686,spanish,nahuatl,Cada hombre tiene tus preocupaciones .,Cocentlacatl quinpiah iyoltspacholtin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63294,687,spanish,nahuatl,"Pero en cuanto los mexicas advirtieron que no habían puesto cosas buenas como corazón de su teocalli , las quitaron y las arrojaron lejos , diciendo : No es esto lo que conviene ; el corazón de nuestro teocalli ha de ser de espinas , tabaco y ramas de oyamel .","Auh yn oquittaque mexica yn amo qualli yn oquinyollotillique yn inteocal , niman oquiquixtique oquimayauhque , oquitoque : Amo yehuatl monequi yn , ca huitztli ca yyetl ca acxoyatl yn iyollo yez .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63295,688,spanish,nahuatl,"Cuando llegó , pues , el día fijado por el dios de los chichimecas , el tlatohuani Atonaltzin Chichimecateuctli en persona disparó una flecha al cielo , y falló la flecha ; pero al caer a tierra dio en un ocelote rojo .","Auh y yehuantin yn chichimeca yn totollimpaneca yuhque catca ynic tlaminia : ayc nenquiçaya yn inmiuh yn ontlaminia , yn ilhuicacpa conminia yn cuauhtli yn anoço tleyn tototl ; auh yntla onenquiçato yn ilhuicacpa yn inmiuh , ynic hualmocuepaya ye huallamintacia yn tlalpan cuetlachtli ahnoço miztli ahnoço maçatl ahnoço cohuatl ahnoço tochtli yn quihualmintacia yn inmiuh teochichimeca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63296,689,spanish,nahuatl,allí se fue y así fue a encontrar,noponi yajki uan ijkino kiitato,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63297,690,spanish,nahuatl,"Ordenaron asimismo los señores oidores que en ningún pueblo se hiciera procesión en esta semana santa , y que se vigilara en las iglesias el jueves santo al ir a reservar en el monumento el Santísimo Sacramento ; que eso se hiciera , y nada más .","Yhuan tlatitlanque yn omoteneuhque tlahtoque oydoresme ynic nohuiampa altepetlipan ynic no amo campa huel tlayahualoloz ypan omoteneuh semana sancta , çan nohuiyan yaotlapialloz in teopan ypan juebes sancto ynic quimotzacuilizque tepetlacalco Sanctíssimo Sacramento ; çan ixquich mochihuaz , atle occentlamantli yhuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63298,691,spanish,nahuatl,"Ya no vive , cuando llegaba : tía , tía como nosotros como que si fueras mi mamá .",notia komo ke si fuera nonankon tlenkwa awktle nonankon notia nitewalyewalo ' tiw .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63299,692,spanish,nahuatl,"Se da solo en el monte , no siempre se le encuentra , sólo a veces .","In nanakatsin solo mochiua ne ueyikuoujtaj pero amo kachi se kiajsi , iksá saj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63300,693,spanish,nahuatl,"Estos son todos los que con él venían , los que eran sus padres : el primero se llamaba Chicahuaztli , el segundo era el teomama Xiuhtlapoca , el tercero se llamaba Nexéhuac , el cuarto Chálotl , el quinto Tzihuactli , y el sexto Matlalcóhuatl ; éstos eran los padres que venían acompañando a su tlatohuani y Chichimecateuctli .","Auh yzcate yn i mochintin huallaque yn ithahuan hualmochiuhtiaque : yn icce ytoca Chicahuaztli , yn icome ytoca teotlama Xiuhtlapoca , yn ic - ey ytoca Nexehuac , yn icnahui ytoca Chalotl , yn icmacuilli ytoca Tzihuactli , yn icchicuacen ytoca Matlalcohuatl ; yehuantin in yn quihualhuicatiaque yn tlahtohuani Chichimecateuhctli yn ithahuan hualmochiuhtia - | | 26v - que .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63301,694,spanish,nahuatl,Su ropa está arrugada y manchada,Itzotzoma tzocuitlatic ihuan xoxolochtica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63302,695,spanish,nahuatl,"Pero ¿ qué más te puedo decir ? , ¿ qué te diré todavía ? , ¿ qué felicidad fuera , si yo te pudiera dar algo ? , ya que su palabra fue abundante acerca de todo , pues a todas partes te ha llevado , te ha acercado , nada en verdad dejó de decirte .","Auh ¿ inin tlein oc niquitoz ? , ¿ tlein oc nimitzilhuiz , quen oc mach ie ami in nimitzmacaz ? Ca oontlatlatlan yn itlahtoltzin , ca oinohuian mitzonmonemitili , ca onohuian mitzonmahaxitili , caoctle oquimocahuitzino .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63303,696,spanish,nahuatl,Nada se omite : todo lo guardaba bien para sí Y totalmente el pelo de ellos lo ponía en la caja sagrada .,Atle mocaua mochi uel quimopieltia . In ye ixquich ipan itzon quiteopetlacal temaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63304,697,spanish,nahuatl,— Nos va usted a decir de las semillas como se siembra .,— titečmo mononočilis den semiyas para močiwkunos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63305,698,spanish,nahuatl,El año 2 caña son expulsados de México los jesuitas por orden del rey Carlos III de España .,"In ipan ome acatl xihuitl , caxtiltlahtoani in itoca iniquei Carlos tenahuati ma quixtiloh in ihuicpa México mochintin teopixque in itech pohuih teopixcanahuatilli in tlein motocayotia Iesusicniuhyotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63306,699,spanish,nahuatl,"Moquíhuix y su escudero se subieron al teocalli ; el tlatohuani estaba de pie , revestido con su divisa de quetzal , sobre la casa del diablo a quien adoraban los tlatelolcas , y junto a él se hallaba su escudero ; habían subido a lo más alto del teocalli para desde ahí resistir , pero en pos de ellos subieron también los mexicas tenochcas .","Auh in yehuatl Moquihuix y teocalticpac tlecoque yhuan ytepotzo ; yquetzalpatzac yn comaquiticaca ycpac yn ical yn intlacatecolouh yn quimoteotiaya tlatillolca , yhuan yn itepotzo ; auh ynic ompa ycpac tlecoque yn inteocal ompan tlecohuayan ynic tlayxnamiquia , auh ompa ynpan tlecoque yn mexica tenochca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63307,700,spanish,nahuatl,"9 Calli , 45 .","IX Calli xihuitl , 45 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63308,701,spanish,nahuatl,"Sebastian Tenehuan , Sebastian Quiauh , Pedro Xuarez , Martin Simon , Martin Suchinel y nosotros los que emos benido de parte de la justicia nos firmamos , Pedro Sanchez alguacil mayor de la iglesia . Pasó ante mí Francisco Garcia , escribano .","Sebastian Tonehua . . . auh Pedro Xuarez , Martin Ximon Martin . . . hin tehuantin audiencia titlanahuatilhuan . . . tictlalia totoca yhuan tofirma . Pasó ante mi Francisco Garcia escribano Pedro Sanchez alguacil . I .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63309,702,spanish,nahuatl,"En la ciudad de México a treze días del mes de abril de mil quinientos y noventa y dos años , el dicho pregonero apregonó en el barrio [ tlaxilacalli ] de Apanohuayan y dio a entender cómo se vende la casa de Mariana y no respondió ninguna persona . Testigos : Pedro Lazaro y el dicho pregonero .",Yn ipan altepetl ciudad Mexico a trece dias del mes de abril de mil e quinientos noventa y dos años yn tecpoyotl oncan otzatzic yn ipan tlaxilacalli Apanohuayan oquitecaquiti ynic monamaca yn ical Mariana [tachado : Tiacapan] auh yn iquac otzatzic ayac otlananquilli testigo Pedro Lazaro yhuan tecpoyotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63310,703,spanish,nahuatl,"Muchas veces se atrapaba , se cogía algo en redes . Los que trabajaban en el agua cogieron cierto pájaro ceniciento como si fuera grulla . Luego lo llevaron a mostrar a Motecuhzoma , en la Casa de lo Negro , Casa de estudio mágico .","Ceppa tlatlamaya , manozo tlamatlahuiaya . In atlaca centetl cacique tototl nextic , iuhquin toculcoyotl . Nima[n] quittitio in Motecuzoma , Tlillan , calcemac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63311,704,spanish,nahuatl,1 kilo de carne de puerco,Ce kilo pitzonacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63312,705,spanish,nahuatl,"Yten digo [ lo séptimo ] que me deve [ tachado : Juana ] Maria Hernandez vecina del barrio de Xihuitongo mando que se cobren de la susodicha y con esto declaro ser berdad lo qual lo juro a dios y a esta cruz está firmado de una firma que dice Ysavel Ana , enferma .",Ynic 7 tlamantli niquitohoa quimotlanehui notomines Maria Hernandez chane Xihuitonco mitlaniliz nopan popolihuiz yoh niquitohoa y nehoatl ca ye ixquich y niquitohoa y notlatol ca ninocencaohtioh yxpantzinco totecuyo dios nehoatl Ysaber Ana nican nomatica niquetza cruz . Ysaber Ana [co]coxqui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63313,706,spanish,nahuatl,"Como esmeraldas y plumasfinas , llueven tus palabras . Así habla también Ayocuan Cuetzpaltzin , que ciertamente conoce al Dador de la vida .","In chalchihuitl on quetzalpihpixauhtimani , a ym motlatol huia , No yuh ye quittoa y Ayoquan , yehua yan Cuetzpal anqui nel in ye quimatin Ipalnemoa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63314,707,spanish,nahuatl,"Cuando ya estaban prestos para la guerra , terminó el año .","Auh ynic moyaochichiuhque , yc tlamico yn xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63315,708,spanish,nahuatl,Huitzilihuitl dejó de existir el año 2 pedernal .,Huitzilihuitzin omomiquilitzino ipan ome tecpatl xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63316,709,spanish,nahuatl,"El Diablo estaba en Chicomóztoc desde hacía mucho tiempo , antes de que hiciera salir a los mexitin ; a este lugar acudían ante él los mexitin para presentarle sus ofrendas , invocarlo y honrarlo .","Ca yeppa ye huecauh oncan ocatca , yn ayemo oncan in quinhualquixtiaya mexitin , yn diablo yn Chicomoztoc ; ca yehuatl yn oncan quihuallamaniliaya yn quihualtlatlauhtiaya oncan hualmoxtlahuaya yxpan in mexitin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63317,710,spanish,nahuatl,"Han pasado 272 años desde que , en el año 1 Calli , 1337 , los mexicas se dividieron , y doce señores fueron a asentarse en Xaltilolco , que ahora nombramos Tlatelolco ; allá fueron estos mexicas chichimecas : el primero , el teomama Cuitlachcuauhtli ; el segundo , Xochileletzin ; el tercero , Cemacachiquíhuitl ; el cuarto , Xomímitl ; el quinto , Callaómitl ; el sexto , Ocelopane ; el séptimo , Atlancuáhuitl ; el octavo , Iztacmichin ; el noveno , Cocihuatli ; el décimo , el teomama Poyáhuitl ; el undécimo , Xiuhcoyolatzin ; y el duodécimo , Maltecatzin .","Auh yhuan ye matlacpohualxihuitl ypan yepohualxihuitl ypan matlactlomome xihuitl yn ipan 1 Ce Calli xihuitl , 1337 años , yn moxeloque mexica , matlactlomome tlacatl yn omotlallito Xaltilolco , yn axcan ye tiquitohua Tlatilolco ; yn ompa yahque mexica chichimeca : yn icce | | 85 ytoca Cuitlachquauhtli teomama , yn icome ytoca Xochilleletzin , yn iquey ytoca Cemacachiquihuitl , yn icnahui ytoca Xomimitl , yn icmacuilli ytoca Callaomitl , yn icchiquacen ytoca Ocellopane , yn icchicome ytoca Atlanquahuitl , yn icchicuey ytoca Yztacmichin , yn icchiuhcnahui ytoca Cocihuatli , yn icmatlactli ytoca Poyahuitl teomama , yn icmatlactloce ytoca Xiuhcoyollatzin , yn icmatlactlomome ytoca Maltecatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63318,711,spanish,nahuatl,"Han pasado 123 años desde que , en el año 7 Tochtli , 1486 , murió el señor Tizocicatzin , tlatohuani de Tenochtitlan , que gobernó durante seis años ; y luego , en ese mismo año , se enseñoreó el señor Ahuitzotzin como tlatohuani de Tenochtitlan .","90 Auh yhuan ye chiquacenpohualxihuitl ypan yexihuitl yn ipan VII Tochtli xihuitl , 1486 años , yn omomiquilli tlacatl Tiçocicatzin tlahtohuani Tenochtitlan , yn tlahtocat chiquacen xihuitl ; auh çan niman iquac yn ipan omoteneuh xihuitl motlahtocatlalli yn tlacatl Ahuitzotzin tlahtohuani Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63319,712,spanish,nahuatl,"Aquí estás , ¿ qué es lo que piensas ?",Ca nican tica : tle ticmati ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63320,713,spanish,nahuatl,Nos divertimos mucho en el campo jugando football .,Huel otipahpaqueh otahuiltihqueh fútbol ompa ixtlahuapa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63321,714,spanish,nahuatl,"Hay tres plantas parecidas : a una le dicen xokoyole , a otra le dicen tecose y a la otra pesojxokoyolin .","Onkak eyi taman : se taman kiluiaj xokoyolin , se taman tekosej uan se pesojxokoyolin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63322,715,spanish,nahuatl,"No tengas cuidado mamá , no tengas cuidado mamá te irás de aquí te saldrás de aquí sólo que vamos a jugar cuando mi papá llegué .",a ' mo špia kwidado mama a ' mo špia kwidado de non tias tikisas de nikan solo tiawe tawiltiske no papan kwak asikiw wan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63323,716,spanish,nahuatl,la quería agarrar [ a la muchacha ],kiitskisnekiyaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63324,717,spanish,nahuatl,"Don Cristóbal Colón vivía , pues , obsesionado con la idea de venir a descubrir nuevas tierras .",Ynic nemia ynic moyolleuh ynic quilnamic yn quinextiquiuh yancuic tlalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63325,718,spanish,nahuatl,"Se da por allá abajo , donde limpian para sembrarlo , por allá por Xaltipan , por Pochotitan le gusta más la zona baja .","Mochiua neuin paratani kampa etayij , neuin Xaltipampa , Pochotitampa ; kachi tauelita paratani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63326,719,spanish,nahuatl,Se da mucho allá por Tajchicteco .,Semi mochiua neuín tajchiktekopa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63327,720,spanish,nahuatl,"12 Acatl , 1231 .","XII Acatl xihuitl , 1231 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63328,721,spanish,nahuatl,"Se supo también que este dicho comendador tenía otro encargo , pues llevaba al Perú la licencia otorgada por el comendador mayor y general don frey Francisco de la Presa y Mota , que reside en Castro de Jerez , España , a fin de edificar en Perú un templo dedicado a San Antonio y un hospital para curar a los enfermos afectados por el llamado fuego de San Antón , y a fin de conferir la tau , cruz o encomienda verde de San Antonio a los hijos de españoles que allá quisieren recibirla y hacerse religiosos hijos de San Antonio para atender el hospital que allá habrá de levantarse .","Yhuan yuh machiztico ynin omoteneuh comendador yn icontlamantli ytequiuh umpa Perú muchihuaz , quil yhuellitzin ylicenciatzin quihuica oquimomaquilli yn comendador mayor general don frey Francisco de la Pressa y Mota moyetztica Castro Xeriz España ynic ompa Perú yteocaltzin San Antonio quiquetzaz quichihuaz hospital , ynic oncan pahtilozque cocoxque yn intech ca tlecocoliztli motenehua | | 249 ytletzin San Antón , yhuan quinmacaz yn itautzin yn icruztzin yn icomiendatzin xoxoctic San Antonio yn aquique ompa españoles ynpilhuan quinequizque conanazque ytetzinco mopohuazque ynic teopixcatizque ynic no ypilhuantzitzinhuan yezque San Antonio , yn quimocuitlahuizque yn ihospitaltzin umpa moquetzaz mochihuaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63329,722,spanish,nahuatl,"Después que nos conquistó el mexica , el señorío estuvo vacante durante 22 años , pues no hubo tlatohuani en Amaquemecan ; sólo tres tlazopipiltin tenían a su cuidado la ciudad : el primero , Quetzalpoyomatzin , era hijo de Huehue Quetzalmazatzin Chichimecateuctli ; el segundo , Cuauhtlaltzin , era hijo de Temiztzin Teohuateuctli ; y el tercero , Yaotzitzin , era hijo de Ayocuantzin Chichimecateuctli ; éstos estuvieron gobernando como si fueran tlatoque .","Auh yn oyuh techpeuh mexicatl cenpohualxihuitl ypan onxihuitl yn cactimanca yn ayac tlahtocat yn Amaquemecan ; auh çan yehuantin yeyntin tlaçopipiltin yn quipieya altepetl : yn icce ytoca Quetzalpoyomatzin , ynin ipiltzin yn Huehue Quetzalmaçatzin Chichimecateuhctli ; yn icome ytoca Quauhtlaltzin , ynin ypiltzin yn Temiztzin Teohuateuhctli ; yn icyeyntin ytoca Yaotzitzin , ynin ypiltzin Aoquantzin Chichimecateuhctli ; ca yuhqui tlahtocapouhticatca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63330,723,spanish,nahuatl,Después el mole después ya se acaba .,onká molito onká ayekawi onkan yeka tiwalake .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63331,724,spanish,nahuatl,Florea como por mayo .,Xochiyoua kemej itech mayo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63332,725,spanish,nahuatl,"A estos dos últimos tlatoque se les daba el nombre de chichimecas , porque eran sólo teuctlatoque del tlatohuani Cuahuitzatzin .","Ynin omentin tlahtoque yc monotza yn chichimeca , ca çan iteuhctlahtocahuan catca yn tlahtohuani Quahuitzatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63333,726,spanish,nahuatl,Así lo dejó dicho Coyolchiuhqui :,In ic conitotehuac in Coyolchiuhqui :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63334,727,spanish,nahuatl,Entonces permítame invitarle a tomar una copita o una cerveza . ¿ Qué le parece ?,In tla ihquion xinechmopabcayohuiti in timitznotlalhuilia ticonizqueh ce tetezcatecomaton in xotlalatl nozo ce tepachichic . ¿ Tlen timohtalhuia ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63335,728,spanish,nahuatl,"Dieron asimismo al sitio en que se asentaron el otro nombre de Tamoanchan ; como si dijeran : Aquí está nuestra casa verdadera , el paraíso terrenal .",Auh yequene yn icontlamantli yn oncan ynic otlatocamacaco oquitocayotico yn imonoyan Tamoanchan ; quitoznequi : Ye oncan yn huel nelli tochan yn nemilizahuiyacatlalpan parayso terrenal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63336,729,spanish,nahuatl,"Los miembros del Taller hicieron las entrevistas , las transcribieron y las tradujeron . Susana Cruz , coordinadora del Programa de Ciencias Ambientales de la Universidad Autónoma de Puebla , proporcionó los nombres científicos de las plantas .","In tokniuan tein pouij itech in Taller tatsintokakej , kiijkuilojkej in tajtol uan kipatakej koyokopa . Susana Cruz , tein kiyekana in Programa de Ciencias Ambientales de la Universidad Autónoma de Puebla , techpaleuij miak maj tikinixmatikan intokayuan in xiuit uan kuouit .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63337,730,spanish,nahuatl,". Si algún traficante o comerciante disfrazado cometía un delito , no lo llevaban a otro , sino que ellos por su cuenta daban sentencia , castigaban , aplicaban pena de muerte .",". in aquin otlahtlaco in puchtecatl in oztomecatl amo teuic quiuica , zan yehuantin monoma tlatzontequiliaya motlatzacuiltiaya momictiaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63338,731,spanish,nahuatl,"— Lloré de coraje , la había traído mi manta para mí la trajo la manta . Para usted mamá .",satepa nikilwia de manta tela istak manta .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63339,732,spanish,nahuatl,Ella tiene mucho interés en aprender a leer y escribir .,Yehua tlamapoaz ihuan tlahcuiloznequi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63340,733,spanish,nahuatl,"Si es mujer , le daba hilo , o bien está urdiendo tela , hasta que se llega su muerte , conforme a lo que se le ha de fijar .",Intla ciuatl ichcatl quimacaya azoc tzauaya in ic quichixtica in imiquiz in ic quitlatzontequiliz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63341,734,spanish,nahuatl,Testigo : don Baltasar de la Cruz biudo vezino de Sancta Ana Hitzilan testigo presentado en esta causa el qual aviendo jurado ( por dios nuestro señor y por Santa Maria su madre y por una señal de cruz so cargo del qual prometio de dezir verdad de lo que supiese y le fuese preguntado ) y aviendo jurado y siendo preguntado ( por el tenor de los susodicho ) . Que es lo que sabes bien de la demanda de Maria Geronima y su esposo Juan de Escalante en contra de Antonio José y su esposa Magdalena Ines . ¿ Quién era el dueño de la tierra antes ? .,Testigo . - Balthazar de la Cruz ycnooquichtli nichane Sancta Ana Huitzilla omacoc juramento etc . tlatlaniloc in testigo ylhuiloc quen uel ticmati ynic moteilhuia Maria Geronima yn inamic Juan de Escalante ynic nixnamiqui Antonio Joseph yoan yn inamic Magdalena Ynes ac tlale catca ac axcaoa catca yn umpa otioalaque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63342,735,spanish,nahuatl,"Acaso por mi tú tengas que llorar , por mí tengas que aflijirte , tú , amigo mío , pero yo ya me voy , yo ya me voy a su casa .","Ac azo yo oc ic noca xi hual choca ; noca xi hual icnotlamati , zan ti nocniuh , zan ye niyauh , zan ye niyauh ye ichan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63343,736,spanish,nahuatl,"Este Tlotliteuctli no era poyauhteca , sino de Xacalco , adonde había ido a vivir una hija de los poyauhtecas ; pero luego tuvo a su cuidado las tradiciones de los poyauhtecas , porque lo hicieron teomama ; y esto sucedió en el año 7 Técpatl , 1304 .","Auh in yehuatl in Tlotliteuhctli camo poyauhtecatl , ca xacalca , ca nompa yhuic nemito ymichpoch yn poyauhteca ; ye huel niman cuimocuitlahui yn tleyn intlahtol yn poyauhteca , ynic teomama mochiuh ; ynin ça ye ypan yn Chicome Tecpatl xihuitl , 1304 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63344,737,spanish,nahuatl,Tú sabrás,tehhuatzin ticmatiz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63345,738,spanish,nahuatl,Se volvió una realidad lo que pensaron los buenos señores ; así obedeció toda la gente .,Iqui melahuac tlen omonemililique mahuiztic tlaca ; iqui on otlananquili que nochtlacatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63346,739,spanish,nahuatl,Lo sacó la anciana .,Kikixti nopa tenantsi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63347,740,spanish,nahuatl,"Gobernó en Tenochtitlan sólo durante 80 días , pues murió de viruela en ese mismo año .","Auh çan nauhpohualilhuitl yn ontlahtocat Tenochtitlan , auh çan ye ypan yn omoteneuh xihuitl yn momiquilli , totomonaliztli yn quihuicac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63348,741,spanish,nahuatl,"y luego se enojó su padre , su madre","uan teipa kualani itata , inana",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63349,742,spanish,nahuatl,A veces me aborrecen a veces esta muchacha me aborrece .,ma micmotlaso ' tilikan dios nos libre micmopulwia ' .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63350,743,spanish,nahuatl,Y por el dicho juez governador me fue mandado a mí el presente escrivano de por fe como ante mí y de los testigos yuso escriptos que para lo susodicho fueron llamados se dio la dicha posesion a la dicha Ana Xuarez ( quieta y pacificamente ) siendo presentes por testigos Joan de Tovar síndico de [ la yglesia ] ( el monasterio de Sanctiago Tlatilulco ) y Bartolome Luis y Geronimo de Soto fiscal [ del convento de Santiago Tlatilulco ] y Joan Martinez alguazil mayor de la yglesia .,"Auh yn nehoatl escribano onechmonoatili yn iehoatzin governador ynic nicneltiliz auh niquitoa ca nixpan yn omacoc posesion yn omoteneuh Ana Xuarez yoan ymixpan testigos yn uel ypanpa onotzaloque ynic ce testigo Juan , de Tovar sindico de la iglesia ynic ume Bartolome Luys yoan Hieronimo de Soto fixcal del convento de Santiago Tlatilulco yoan Juan Minez alguacil mayor de la yglesia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63351,744,spanish,nahuatl,La cerveza tiene un sabor amargo .,In tepachichic qui pia inhuelmatic chichic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63352,745,spanish,nahuatl,Es necesario limpiarlo y aterrarlo y va produciendo .,No moneki maj se kichipaua uan maj se kitalui uan ompa ya taktiuj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63353,746,spanish,nahuatl,iremos a la casa de EL .,o tiyazqueh ichan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63354,747,spanish,nahuatl,No se vende .,Amo se kinamaka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63355,748,spanish,nahuatl,"“ Ahora , ya está bien ahora .","Nama , achi kuali nama .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63356,749,spanish,nahuatl,La relación que aquí va puesta fue sacada de la crónica de Chalco Amaquemecan .,Auh ynin tlatolli y nican omotlalli ca ytech tlaquixtilli yn Chalco Amaquemecan chrónica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63357,750,spanish,nahuatl,"Presidía una cruz , que estaba delante y a los pies del arzobispo , y también estaban junto a él todos los atavíos señoriales que le correspondían como a virrey ; muchos fueron a besarle la mano , con lo que ganaban 40 días de indulgencias .","Yhuan in cruz quimoyacaniliaya ynic arçobispo ycxitlantzinco yxpantzinco yhcaya , yhuan yn occequi tlamantli ytlahtocamahuizçotzin ynic visurrey moyetzticatca moch oncan catca ytlantzinco ; oncan mochi tlacatl contennamiquia yn imatzin , ynic oncan ytechtzinco mocnopilhuiaya onpohualilhuitl yn tecentlapopolhuiliztli indulgencias .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63358,751,spanish,nahuatl,— Ya no hasta ahora ya no es harto la aguamielita todavía los raspo poquito pero hay ¿ Quiere usted tomar ? ¡ Liciana !,"in yatika . tihmitis , lisiana .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63359,752,spanish,nahuatl,"El miércoles 29 de octubre de 1614 murió la señora doña Ana de Mendoza , viuda del doctor Riego , que había sido presidente de la Real Audiencia de México ; ambos , como fundadores , habían edificado el monasterio de monjas de San Lorenzo , donde están dos hijas suyas .","Axcan miércoles yn ic 29 mani metztli octubre de 1614 años , ihcuac omomiquilli yn cihuapilli doña Ana de Mendoça ycnocihuatl ynamic catca doctor Rriego pressidente catca yn Audiencia Real Mexico ; yehuantin tlatzintileque fundadores quimochihuillique yn cihuateopixcacalli monasterio monjas San Lurenço , yn oncan cate omentin ymichpotzitzinhuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63360,753,spanish,nahuatl,"Estos se salvaron para ser , por segunda vez , los troncos y semillas que mediante sus generaciones habrían de renovar el mundo entero .","Yn momaquixtique ynic occeppa ycoppa yehuantin quauhtzonyome xinachtin mochiuhque , otlayancuillique yntlacamecayotica y nohuian cemanahuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63361,754,spanish,nahuatl,"suplica a estos cuidadores del agua ,","xquintatauhti nehin apiani ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63362,755,spanish,nahuatl,Cuatro sillas fueron colocadas alrededor de la mesa .,Nahui icpaltin omomanqueh iyohualoyan ahcopechtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63363,756,spanish,nahuatl,Quieren escuchar lo que el Padre Celestial lee,Kinekij kintlakakilise tlen Padre Celestial,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63364,757,spanish,nahuatl,Yo me llamo Enrique .,Nehua notoca Enrique .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63365,758,spanish,nahuatl,Una planta que se llama “ Hoja de Plata ” tiene muy bonitas flores moradas .,Cente cuahtoctii itoca “ Hoja de Plata ” quinpiah cuacualtzitzin camohtlapalxochimeh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63366,759,spanish,nahuatl,"Ni voy a ir , a veces lo voy a alcanzar como el otro día lo fui a alcanzar allá a la tienda de María .",nikilwia mano ' tokniw nesi ma kikaki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63367,760,spanish,nahuatl,El médico es sumamente bueno,In tepahtiani CECENCAHUEL cualli tlacatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63368,761,spanish,nahuatl,Sirve para la comida :,In kualtia para tapalol :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63369,762,spanish,nahuatl,No era real no era gente de esta tierra solo era de la época de la mala hora .,a ' mo melawak xcnte de nikan i tiera solo yeye ' on okatka den époka tiempo de mala hora .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63370,763,spanish,nahuatl,"Yo sólo me aflijo , digo : que no vaya yoal lugar de los descarnados .","Ah zan ninetlamata , niquitohua : Maca niya ompa ximohuayan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63371,764,spanish,nahuatl,"12 Tochtli , 1478 .","XII Tochtli xihuitl , 1478 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63372,765,spanish,nahuatl,"En este año , durante el mes de marzo , aflojó la epidemia de fiebre verde o pleuresía , que arreció durante un año , y de la cual murió mucha gente en México .","Ypan in xihuitl ypan metztli março , yquac ocehuico yn cocoliztli matlaltotonqui yn manca cenca chicahuac , yc micohuac in nican Mexico , ce xihuitl yn manca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63373,766,spanish,nahuatl,"Porque era el diablo Tetzauhtéotl Yaotequihua quien le hablaba , y también se le aparecía en figura humana ; y antes de que se pusieran en camino , el Diablo le dio a Huitziltzin seis mandamientos divinos o diabólicos , ordenándole que los cumpliera , y éste hubo de prometer ante todo que los cumpliría y que comunicaría todos los mandamientos del Diablo a sus macehuales los mexitin para que ellos igualmente cumplieran y pusieran por obra esos mandamientos divinos o diabólicos .","Auh yehica ca yehuatl yn huel quinotzaya quimotlacayttitiaya yn diablo Tetzauhteotl Yaotequihua ; yhuan yn ayemo huallehuaya ca chicuacentlamantli yn tlacatecolloteonahuatilli yn oquimacac , ynic oquinahuati yn quichihuaz yn quineltiliz Huitziltzin , yc achtopa monetolti yehuatl ynic quineltiliz quinmachtiz quimittitiz yn izquitlamantli yc oquinahuati diablo yn imacehualhuan mexitin no quineltilizque quichihuazque in tlacatecoloteotenahuatilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63374,767,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final de su año de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63375,768,spanish,nahuatl,pescados fritos les lleva,tlaxaxantilme kiniuikili,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63376,769,spanish,nahuatl,Me parece bien . ¿ Cuándo podría ocuparlo ?,Nechpactia . ¿ Quemanon cualli nicanaz ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63377,770,spanish,nahuatl,Se fue a caer el mono papá dentro de la barranca y ahí dentro de la barranca se cayó pero se subió el mono papá y le pegaba a su hijo .,oweciton mono tata ' tli i ' teki in teškali wan de itek in teškali owecito opawec in mono tata ' tli wan kikwawiyaya i konew .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63378,771,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63379,772,spanish,nahuatl,"Creó Dios las estrellas y las puso en el octavo cielo , a la luna la puso en el primer cielo , y al sol en el cuarto cielo ; a éste lo puso en el sitio apropiado , pues lo colocó en el cielo de enmedio para que desde allí pudiera iluminarlo todo .","| | 5v Yn quimochihuilli yhuan cicitlaltin ompa yn quimotlallili chicueteylhuicapa , auh yn metztli quimotlallili ypa yn achto ylhuicatitech , auh yn tonatiuh ytech yn icnauhtetlanepanolli ylhuicatl yn quimotlallili ; auh huell oncan ymonecyan yn quimotlallili , huel qualcan ynic motlalli yn ilhuicatitech yn nepantla yn ixquichtin yn ilhuicame ynic yehica ypampa ynic tecepatlanextilliz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63380,773,spanish,nahuatl,"Asimismo , entonces se renovó el edificio de la iglesia mayor .",Auh no yquac omoyancuilli yn iglesia mayor teopancalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63381,774,spanish,nahuatl,"El martes 19 de mayo de 1615 , al anochecer , murió la señora doña Isabel de Moteuczoma , que era monja de la orden de Santa María Nuestra Señora de la Concepción en el monasterio de Ayotícpac , en el barrio de Cihuatlan , como lo llamaban los antiguos mexicas ; esta monja era mestiza , hija del español conquistador Gonzalo Cano y de doña Isabel Tecuichpotzin de Moteuczoma , señora de Tepetícpac a quien también llamaban señora de Tecaman .","Martes yn ic 19 mani metztli mayo de 1615 años ynic hualyohuac , ihcuac omomiquilli yn cihuapilli doña Isabel de Muteuhcçuma cihuateupixqui monja omoetzticatca omopohuiltiaya itlatecpanpantzinco in totlaçomahuiznantzin in itlaçomahuizchipahuacanenacayotiliztzin Sancta María Nuestra Señora de la Consepçión , yn oncan monasterio Ayoticpac ipan tlaxillacalli Cihuatlan , yuh yehuantin quitocayotiaya i ye huecauh tlaca catca mexica huehuetque ; ynin omoteneuhtzino cihuateupixqui ca mes - | | 274 - tiça , yntech quiz huel ymichputzin yn Gozallo Gano español conquistador ynehuan ynamic doña Isabel Tecuichpotzin de Muteuhcçuma Tepeticpac cihuapilli yhuan mihtohuaya Tecaman çihuapilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63382,775,spanish,nahuatl,En terrenos abonados crece alto y da ejotes grandes .,Kampa tauelita uejkapan moskaltia uan mochiua uejueyi in exot .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63383,776,spanish,nahuatl,"Las tres divinas personas de la Santísima Trinidad se reunieron para deliberar ; el Padre convocó al Hijo y al Espíritu Santo , y les dijo : Hagamos al hombre a nuestra imagen y semejanza , para que domine sobre los otros seres ; éstos le obedecerán , y él será como el señor de los peces que nadan en el agua , y de las aves que vuelan en el aire , y de los animales que andan sobre la tierra .","Mononotzinoque quimolnamiquillitzinoque yn imeyxtintzitzin teotlacatzitzintin yn divinas personas Sanctíssima Trinidad ; yn Tetatzin quimonochilli yn Tepiltzin yhuan yn Spíritu Santo , quinmolhuillitzino : Ma ticchihuacan yn tlacatl yn tixiptla yn topatillo ynic yehuatl ynpan yez ; i ye yxquich quitlacamatizque , yn iuhqui yn intlatocayo yez yn mimichtin yn atlan onoque yhuan yn totome yn ehecaticpac nemi yhua y manenenque yn tlalticpac nemi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63384,777,spanish,nahuatl,"Nadie los siembra , brotan de los palos podridos .","Amo akaj kitoka , in eua saj itech in kuapalak .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63385,778,spanish,nahuatl,"se fueron Huetzin , Cacámatl , Tzincacahua .","yahqui Huetzi , in Cacamatl , in Tzincacahuaca ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63386,779,spanish,nahuatl,qué hacen vecinos nadie contesta qué hacen vecinos como que se desperezan qué hacen vecinos quién es usted yo qué desea usted por nada he venido qué por nada he venido espéreme usted un momento,tlen nenmayitia chanehqueh ammaca nahuati tlen nenmayitia chanehqueh zazanca necochmelahualoc tlen nenmayitia chanehqueh tactehuatzin nehuatl tlen timonequiltia onihualla onihualla nimechmotlahpalhuico yece tactehuatzin nehuatl tlen timonequiltia ammitla ica onihualla tleinammitla ica onihualla xinechmochili zan tepitzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63387,780,spanish,nahuatl,"Artículo 105 . - La Suprema Corte de Justicia de la Nación conocerá , en los términos que señale la ley reglamentaria , de los asuntos siguientes : I . De las controversias constitucionales que , con excepción de las que se refieran a la materia electoral y a lo establecido en el artículo 46 de esta Constitución , se susciten entre : a ) La Federación y un Estado o el Distrito Federal ; b ) La Federación y un Municipio ; c ) El Poder Ejecutivo y el Congreso de la Unión ; aquél y cualquiera de las Cámaras de éste o , en su caso , la Comisión Permanente , sean como órganos federales o del Distrito Federal ; d ) Un Estado y otro ; e ) Un Estado y el Distrito Federal ; f ) El Distrito Federal y un Municipio ; g ) Dos Municipios de diversos Estados ; h ) Dos poderes de un mismo Estado , sobre la constitucionalidad de sus actos o disposiciones generales ; i ) Un Estado y uno de sus Municipios , sobre la constitucionalidad de sus actos o disposiciones generales ; j ) Un Estado y un Municipio de otro Estado , sobre la constitucionalidad de sus actos o disposiciones generales ; y k ) Dos órganos de gobierno del Distrito Federal , sobre la constitucionalidad de sus actos o disposiciones generales . Siempre que las controversias versen sobre disposiciones generales de los Estados o de los Municipios impugnadas por la Federación , de los Municipios impugnadas por los Estados , o en los casos a que se refieren los incisos c ) , h ) y k ) anteriores , y la resolución de la Suprema Corte de Justicia las declare inválidas , dicha resolución tendrá efectos generales cuando hubiera sido aprobada por una mayoría de por lo menos ocho votos . En los demás casos , las resoluciones de la Suprema Corte de Justicia tendrán efectos únicamente respecto de las partes en la controversia . II . De las acciones de inconstitucionalidad que tengan por objeto plantear la posible contradicción entre una norma de carácter general y esta Constitución . Las acciones de inconstitucionalidad podrán ejercitarse , dentro de los treinta días naturales siguientes a la fecha de publicación de la norma , por : a ) El equivalente al treinta y tres por ciento de los integrantes de la Cámara de Diputados del Congreso de la Unión , en contra de leyes federales o del Distrito Federal expedidas por el Congreso de la Unión ; b ) El equivalente al treinta y tres por ciento de los integrantes del Senado , en contra de leyes federales o del Distrito Federal expedidas por el Congreso de la Unión o de tratados internacionales celebrados por el Estado Mexicano ; c ) El Procurador General de la República , en contra de leyes de carácter federal , estatal y del Distrito Federal , así como de tratados internacionales celebrados por el Estado Mexicano ; d ) El equivalente al treinta y tres por ciento de los integrantes de alguno de los órganos legislativos estatales , en contra de leyes expedidas por el propio órgano , y e ) El equivalente al treinta y tres por ciento de los integrantes de la Asamblea de Representantes del Distrito Federal , en contra de leyes expedidas por la propia Asamblea , y f ) Los partidos políticos con registro ante el Instituto Federal Electoral , por conducto de sus dirigencias nacionales , en contra de leyes electorales federales o locales ; y los partidos políticos con registro estatal , a través de sus dirigencias , exclusivamente en contra de leyes electorales expedidas por el órgano legislativo del Estado que les otorgó el registro . g ) La Comisión Nacional de los Derechos Humanos , en contra de leyes de carácter federal , estatal y del Distrito Federal , así como de tratados internacionales celebrados por el Ejecutivo Federal y aprobados por el Senado de la República , que vulneren los derechos humanos consagrados en esta Constitución . Asimismo los organismos de protección de los derechos humanos equivalentes en los estados de la República , en contra de leyes expedidas por las legislaturas locales y la Comisión de Derechos Humanos del Distrito Federal , en contra de leyes emitidas por la Asamblea Legislativa del Distrito Federal . La única vía para plantear la no conformidad de las leyes electorales a la Constitución es la prevista en este artículo . Las leyes electorales federal y locales deberán promulgarse y publicarse por lo menos noventa días antes de que inicie el proceso electoral en que vayan a aplicarse , y durante el mismo no podrá haber modificaciones legales fundamentales . Las resoluciones de la Suprema Corte de Justicia sólo podrán declarar la invalidez de las normas impugnadas , siempre que fueren aprobadas por una mayoría de cuando menos ocho votos . III . De oficio o a petición fundada del correspondiente Tribunal Unitario de Circuito o del Procurador General de la República , podrá conocer de los recursos de apelación en contra de sentencias de Jueces de Distrito dictadas en aquellos procesos en que la Federación sea parte y que por su interés y trascendencia así lo ameriten . La declaración de invalidez de las resoluciones a que se refieren las fracciones I y II de este artículo no tendrá efectos retroactivos , salvo en materia penal , en la que regirán los principios generales y disposiciones legales aplicables de esta materia . En caso de incumplimiento de las resoluciones a que se refieren las fracciones I y II de este artículo se aplicarán , en lo conducente , los procedimientos establecidos en los dos primeros párrafos de la fracción XVI del artículo 107 de esta Constitución .","Tlen 105 Tlanahuatihcayotl . In Suprema Corte tlen Justicia tlen Totlalnantzin quiixmatis , quen quiixnextis tlahtolpamil tlanahuatili , tlen inin tlahtolmeh : I . Tlen tlahtol ixnamiquilismeh amatlanahuatiloyan , san amo tlen itechpohui tlen tlahtol tlapehpentli ihuan tlen moixtlalia ipan 46 tlanahuaticayotl tlen inin Amatlanahuatili , mochihuas inipan : a ) In Sentlanahuatiloyan ihuan se Tlaltlanahuatili noso Iyolo Hueyi Altpetl ; b ) In Sentlanahuatiloyan ihuan se altpetl tlanahuatiloyan ; c ) In Hueyi Tequichihuani ihuan Tlahtocan tlen Sennechicolistli ; yehua ihuan san catlia ihqui tlen Tlahtocan tlen inin noso tla amo , in Nechicolistli Tequitiloyan , eliseh caltlanahuatilmeh tlen sentlanahuatiloyan noso tlen Iyolo Hueyi Altepetl ; d ) Se Tlaltlanahuatili ihuan ocse ; e ) Se Tlaltlanahuatili ihuan Iyolo Hueyi Altepetl ; f ) In Iyolo Hueyi Altepetl ihuan se altepetl tlanahuatiloyan ; g ) Omeh altepemeh tlanahuatiloyan tlen miaquintin Tlaltlanahuatilmeh ; h ) Omeh Tlachicahualmeh tlen seha Tlaltlanahuatili , tlen tlanahuaticayotl innemilis noso nochimeh tlanahuatilmeh ; i ) Se Tlaltlanahuatili ihuan se ialtpeh tlanahuatiloyan , tlen tlanahuaticayotl innemilis noso nochimeh tlanahuatilmeh ; j ) Se Tlaltlanahuatili ihuan se altepetl tlanahuatilyan tlen seyoc Tlaltlanahuatili , tlen tlanahuaticayotl innemilis noso nochimeh tlanahuatilmeh ; ihuan k ) Omeh caltlanahuatilmeh tlen Iyolo Hueyi Altepetl , tlen tlanahuaticayotl innemilis noso nochimeh tlanahuatilmeh . Nochipa queman tlahtol ixnamiquilismeh tlahtoseh tlen nochimeh tlanahuatilmeh tlen Tlaltlanahuatilmeh noso tlen nochimeh altpemeh sentlanahuatiloyan quinixcohuis Sentlanahuatiloyan , tlen altepetl tlanahuatiloyan quinixcohuis Tlaltlanahuatilmeh , noso sequin tlamantli tlen quiihtohua tlacotontli c ) , h ) ihuan k ) tlen onpanoqueh , ihuan tlasencahuali tlen Suprema corte tlen Justicia quiihtos amo ipatih , inin tlasencahuali ipatih elis queman nochimeh quicualmatiseh nel amo miaqueh se chicueyi tlamatlalantli . Ipan sequinoc tlamantli , in tlasencahuali tlen Suprema Corte tlen Justicia ipatih elis san tlen inixcotia motlahtol ixnamiqui . II . Tlen tlachihualismeh axnelcuali tlanahuatili tlen quinequiseh quiixtlaliseh tlaixnamiquilistli tlen se tlasentlaxitlahuali ihuan inin Amatlanahuatili . In tlachihualismeh tlen axnelcuali tlanahuatili huelis mochihuaseh , iasica ipan sempoali ihuan mahtlactli tonatih tlen quitoquilis tonatih tlen queman monextis ipan amatl tlaxitlahuali , iixcahuil : a ) In seha ipatih tlen sempoali matlactli ihuan eyi por ciento tlen tlatzquitoqueh ipan Tlahtocan tlen Tepantlahtoanih tlen Sennechicolistli Tlahtocan , quiixpanos tlanahuatilmeh tlen sentlanahuatiloyan noso tlen Iyolo Hueyi Altepetl tlen quiixnextis in Sennechicolistli Tlahtocan . b ) In seha ipatih tlen sempoali matlactli ihuan eyi por ciento tlatzquitoqueh ipan Huecapa Tlahtocan , quiixpanos tlanahuatilmeh tlen sentlanahuatiloyan noso tlen Iyolo Hueyi Altepetl , tlen quiixnextis Sennechicolistli Tlahtocan noso tlen semanahuac tlahtol tlasanecahualmeh quisencahtos Mexicayotl Caltlanahuatiloyan . c ) In Procurador General tlen Totlalnantzin , quiixpano tlanahuatilmeh tlen sentlanahuatiloyan , tlaltlanahuatiuloyan , ihuan noihqui semanahuac tlahtol sencahualmeh tlen quicualtalis Mexicayotl Caltlanahuatiloyan . d ) Tlen ihuical sempoali matlactli ihuan eyi por ciento tlen tlatzquitoqueh ipan tlehtleya tlanahuatilmeh tlacayolchihualmeh tlen tlaltlanahuatilmeh , tlen amo quicualitah tlanahuatilmeh tlen yehaya quiquixtihtos . e ) Tlen ihuical sempoali ihuan mahtlactli ihuan eyi por ciento tlen tlatzquitoqueh ipan Tlahtocan tlen quiixnextia Iyolo Hueyi Altepetl , tlen amo quicualita tlanahuatilmeh tlen yehaya Tlahtocan quiquixtihtos . f ) In tlahtol nechicolismeh tlen mohcuilohtoqueh ipan Instituto Federal Electoral , ipan itlacayotipah tlen sentlayecanah , tlen quiixnamiquih tlapehpentli tlanahuatilmeh tlen sentlanahuatiloyan noso chinancopah ; ihuan tlahtocan nechicolismeh",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63388,781,spanish,nahuatl,Es hongo ( nanakat ) .,In nanakat saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63389,782,spanish,nahuatl,"En primer lugar , este rumor es falso ; en segundo lugar , no hay que dar crédito a esta gente .","Achtopa , amomelac in tlen motenehua ; niman mancamo moneltocacan in tlacah .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63390,783,spanish,nahuatl,"Ahora que ya miras por ti misma , date cuenta . Aquí es de este modo : no hay alegría , no hay felicidad . Hay angustia , preocupación , cansancio . Por aquí surge , crece el sufrimiento , la preocupación .","An axcan ca ye timotlachialtia , ca ye titlachia inic yuhcan : ca tlaciahua , ca umpa onquiza , timalihuin tonehuiztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63391,784,spanish,nahuatl,"Se fija en las cosas , regula su camino , dispone y ordena . Aplica su luz sobre el mundo . Conoce lo que está sobre nosotros y la region de los muertos .","Tlahuiica , tlahutlatoctia , tlatlalia , tlatecpana . Cemanahuactlahuia , topan , Mictlan quimati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63392,785,spanish,nahuatl,"Pues en cuanto los colhuas vieron a los aztecas , les dijeron : Señores nuestros , aztecas , ¿ adónde vais ? ; os acompañaremos .","Yn oquimittaque yn colhuaque yn azteca niman no quimilhuique : Totecuiyohuané aztecayé , can anmohuica ? ; ma tamechtohuiquillican .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63393,786,spanish,nahuatl,En el año 7 Técpatl 1460 no sucedió nada .,Chicome Tecpa xiuitl amotle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63394,787,spanish,nahuatl,Fui .,Onia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63395,788,spanish,nahuatl,"Entonces nos dejaron los padres de San Francisco , después de estar aquí sólo tres años .","Oncan techcauhque yn padreme Sant Francisco , çan exiuhtique yn izcatca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63396,789,spanish,nahuatl,Yten digo que dejo tierras en el paraje llamado Yhuatepec que tiene de largo treinta brazas y de ancho veinte lo cual dejo a mi nieto llamado Diego Elocoyotl por voluntad de todos los demás mis nietos sin ablar de las tierras que el susodicho tiene en la parte que llaman Tequichquinahuac .,Yhuan niquitohua mani tlalli Yzhuatepec ynic huiac XXX auh ynic patlahuac XX yni nicmaca [noxhuiuh] yn itoca Diego Hellocoyol za nictlao[colilia] . . . tzque in mochintin teyxhui[huan] . . . ech niquiza yn azo yt . . . yhuehuet[que] . . . acatl yn i .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63397,790,spanish,nahuatl,½ cebolla,Tlahco xonacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63398,791,spanish,nahuatl,"Los mexicas fueron arrastrando la chinampa que estaba preparada ; encima iba la garza , y una serpiente viva se tendía sobre la chinampa .","Uel oquichiuhque yn quiuillanque ye yn cueptli tlatlatlalilli ; oypan ycatia yn aztatl , auh yn coua yolmani tentiuh yn chinamitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63399,792,spanish,nahuatl,Pero quedaron,Auh in mocauhtiaque,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63400,793,spanish,nahuatl,"Han pasado 41 años desde que , en el año 11 Técpatl , 1568 , llegó a México don Francisco Jiménez , oriundo de Tecamachalco , que fue nombrado juez gobernador de Tenochtitlan ; él fue el primero de los jueces gobernadores que vinieron de fuera para gobernar en Tenochtitlan .","Auh yhuan ye onpohualxihuitl ypan ce xihuitl yn ipan XI Tecpatl xihuitl , 1568 años , yn ohualla Mexico yn don Francisco Ximénez juez governador mochihuaco yn nican Tenochtitlan , Tecamachalco ychan ; yehuatl yccen copehualtico yn altepetlypan ye hualhui yn juezgovernadores in ye huallapachohua Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63401,794,spanish,nahuatl,cuando nacen los perritos son muy inquietos traviesos sólo andan jugando cuando ya han pasado quince o veinte días de haber nacido ya se muerden unos a otros el cuello y empiezan a ladrar,ihcuac tlacati in conechichitoton zan huel cuecuetzorne ahuiltzoncuitlatique zan rnahuiltihtinemi ihcuac yopanoque caxtolli anozo cempoalli tonalli in otlacatque ye moquechcuacua ye pehua tlahuahhualoa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63402,795,spanish,nahuatl,Y es necesario que los tires y no los abras ” .,"Uan moneki xijmakauati amo xijtlapos . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63403,796,spanish,nahuatl,Somos actores involuntarios en esta gran escena .,Mazqui amo tic nequizqueh titemahuizohqueh ipan in hueyi mahuizco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63404,797,spanish,nahuatl,"Algunos dicen que es frío , otros que es caliente .",Seki kijtouaj sesek uan seki kijtouaj totonik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63405,798,spanish,nahuatl,"Amaneció , no está [ el perro ] ,","Tlanesito , axakak .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63406,799,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63407,800,spanish,nahuatl,"Si lo sé . Vive en la calle José Moran número 23 , en el segundo piso .","Quema nicmati . Chantihua ipan ohtli José Moran callapohualli cempualhuanyeyi , tlacpac ontetl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63408,801,spanish,nahuatl,Entonces se pone mole una gallina con mole y arrocito con su tortilla .,entonses motlalilia molito se kwanaka ka mole arosito kanin tlaškal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63409,802,spanish,nahuatl,No a tengo .,Amo nicpia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63410,803,spanish,nahuatl,"Y esto declaró este testigo y dise que no son sus parientes sino que las ayuda y ques de hedad de sesenta años y puso aqui una cruz . Ante my Miguel Xuarez , escrivano .",Yxquich yn oquimellauh testigo yuh quitohua zan niquinpallehuia amo nohuanyolque amo niquiximati otlatlanilloc in testigo quezqui xihuitl nemi quitoca yepohual xihuitl nican ymatica oquiquetz in cruz . Ante mí Miguel Xuarez escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63411,804,spanish,nahuatl,"Artículo 125 . - Ningún individuo podrá desempeñar a la vez dos cargos federales de elección popular , ni uno de la Federación y otro de un Estado que sean también de elección ; pero el nombrado puede elegir entre ambos el que quiera desempeñar .","Tlen 125 Tlanahuatihcayotl . Amo acah tlacatl huelis quichihuas sasampa ome tequihuacayotl tlen chinanco tlapehpenili sentlanahuatiloyan , ihuan amo se tlen sentlanahuatiloyan ihuan seyoc tlen se Tlaltlanahuatili tlen noihqui chinanco tlapehpenili ; san tlen quitocatlalihtoqueh huelis quiihtos catlia tocayotl quinequi ipan tequipanos .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63412,805,spanish,nahuatl,"El sacerdote anterior , no recuerdo el nombre de este padre , enseñó cómo había que enterrar a la gente cuando él estuvo de cura . Anteriormente sólo los enterraban con pedazos de petate ; envolvían a los muertos y así eran enterrados .",Achton topixque amo nictocamati itocatzin inintzin topixque icuac yehuatzin ometztaya ipan teopantli omotectitili quenin ca netocoz . Oncuan achtocopa zan ica petlazoli ; oquimoquimilhuia miqui huan iqui on ohuilaloya ica quitocazque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63413,806,spanish,nahuatl,Y le dijimos que nomás fuera a ver y regrese,Uan tikiluijke san xiontlachiyati uan sampa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63414,807,spanish,nahuatl,"Yo había sido , estado .",Nehua ye oniyecatca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63415,808,spanish,nahuatl,En nombre del Padre y del Hijo y del Espiritu Santo hago e ordeno mi testamento sepan cuantos esta carta vieren como yo Juana Mocel vecina que soy aqui en Xacalpan digo que hago este mi testamento en que mi ultima voluntad que aunque mi cuerpo está enfermo y doliente mi ánima e voluntad y entendimiento están buenos y sanos y estoy esperando la muerte que es cosa natural y nadie puede huir de ella y así en ello que aquí dijere e ordenare que sera y es mi ultima voluntad mando que se guarde y cumpla y ninguna persona lo contradiga ni caya ni eceda de ello lo cual es lo que sigue .,Yn ica yn itocatzin tetatzin tepiltzin espiritu santo nicpehualtia yn notestamento maquimatica yn ixquichtin quitazque ynin amatl yn nehuatl notoca Juana Mocel nican nichane Sacalpan nichihua yn notestamento mazo yhui yn mococohua yn nonacayo yece yn noiollo yn nocializ ca pactica aquen mochihua auh nicchixtica yn miquiztli yn aiac huel yxpanpa ehua yn aiac huel quitlalcahuia auh ipanpa yn nictlalia yn notestamento yn za tlatzaccan yn za tlazonco notlanequiliz ynic mochipa mopiaz ynic ayac huel quitlacoz yzca yehuatlin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63416,809,spanish,nahuatl,no puede ganarle,axueli kitlani,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63417,810,spanish,nahuatl,"otros más , Tlaltetecui y Xochicahuaca .","ce itoca Tlaltetecui , ce itoca Xuchicahuaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63418,811,spanish,nahuatl,Así era recibido el general Zapata . Hacían que todos los del pueblo fueran a encontrar al general . Iban muchos hombres y mujeres con flores y una banda para que tocara y tronaban los cohetes cuando entraba y se tocaba la diana .,Iqui on oquinamiquiliaya in general Zapata . Oquinchihualtiaya nochi altepeme quinamiquitihui in general . Miac tlaca ihuan cihuame ica xochitl ihuan musicatin tlatzotzonazque ihuan oquicuecuepotzaya in cuete icuac calaquiz ihuan quitzotzonazque diana .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63419,812,spanish,nahuatl,¿ Habré de erguirme sobre la tierra ?,¿ Ye ya nonehuaz in tlalticpac ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63420,813,spanish,nahuatl,"¡ Ánimo , no desfallezcáis ! ¿ De dónde hemos venido ? Somos mexicas , somos tlatelolcas ” .",Ma amoyollicatzi ma amihiyocauilliti ! Canpa tiuallaque ? Ca timexica ca titlatilulca ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63421,814,spanish,nahuatl,Creo que no me entienden .,Nic mati neci amo nechacicamatih .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63422,815,spanish,nahuatl,Luego se enreda ( el ixtle ) .,onkán nitla ' tetekas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63423,816,spanish,nahuatl,"Han pasado 181 años desde que , en el año 1 Técpatl , 1428 , fue derrotada y pereció la ciudad de Azcapotzalco , lo cual ocurrió mientras el señor Maxtlatzin gobernaba en Azcapotzalco .","Auh yhuan ye chiuhcnauhpohualli ypan ce xihuitl yn ipan 1 Tecpatl xihuitl , 1428 años , yn opoliuh altepetl Azcapotzalco ynic pehualoc , ypan mochiuh yehuatl yn tlacatl Maxtlatzin yquac oncan tlahtocatia yn Azcapotzalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63424,817,spanish,nahuatl,"Los tenochcas empezaron a llevarle a Cuacuauhpitzáhuac para su servicio todo lo que antes entregaban a Tezozomoctzin , y lo mismo hacían los tlatelolcas .","Quiualitquitia yn Quaquauhtzi ynic nica ye quimamacaya yn ixquich concacallaquiliaya Teçoçomoctzi yn tenochca , nica quitlamamacaya yoan tlatilulca y contlamaniaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63425,818,spanish,nahuatl,Luego ya se puede hacer pulque .,onkán yeka ikwali močiwas nekwtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63426,819,spanish,nahuatl,"Viene a comenzar en Tenochtitlan , luego va a salir a Tlatelolco , a Nonoalco , a Popotla , a Mazatzintamalco , a Chapultepec , a Tepetocan , a Mazatlan . Cruza el camino y se va derecho a Xoloco , con que viene a entrar a Tenochtitlan .","Ual peua Tenochtitlan , niman ye Tlatilolco quizaya , Nonoalco , Popotlan , Mazatzintamalco , Chapoltepec , Tepetotoca , Mazatlan : Quiualnepanouaya in ohtli in ic uallamelaua Xoloco , ic ual calaquia Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63427,820,spanish,nahuatl,. y precisamente cotejaban todo cuanto en el mercado se vendía en cuanto a lo que valiera .,. auh uel quinahmicticatca in ye ixquich ye mochi tianquizco monamaca in yuh patiouaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63428,821,spanish,nahuatl,"Sus hojas se usan para la comida , se corta y se le pone a los frijoles fritos , que hierva bastante y queda muy blandito para comerlo .","Ixiujyo se kitalilia tapalol , se kitejteki uan se kipantemilia emoltatsoyon , kualtsin maj momoloni uan yek yemaxtik se kikua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63429,822,spanish,nahuatl,Dentro del agua estaba yo lavando y luego me trajo .,den itek in a : kontli nikatka nitlapaktoka wan satepa onečwalikak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63430,823,spanish,nahuatl,"Así termina el relato de cómo murió el tlatoani Cuauhtemoctzin , a quien colgaron de una ceiba .","Yc oncan tlami ynic momiquilito tlatohuani Quauhtemoctzin , pochotitech piloloque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63431,824,spanish,nahuatl,"Entonces Tliltecatzin grabó por primera vez un rostro sobre un árbol , donde ahora por eso se llama Cuauhxayacatitlan .","Ynic achtopa quixtetzotzonaco quahuitl yehuatl yn Tliltecatzin , yn axcan motoyotia Quauhxayacatitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63432,825,spanish,nahuatl,Florea en marzo y da fruto en abril y mayo .,Xochiyoua marzo uan taki abril uan mayo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63433,826,spanish,nahuatl,"Llega a México para gobernar como 2o . Virrey de la Nueva España , en 1550 , don Luis de Velasco .","Huitz México teyacanaquiuh don Luis de Velasco , yuhquin inic ome Itlahtocateixiptlatzin inin Yancuic Hispantlalli , ipan etzontli oncaxtolli omompoalli ommatlactli xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63434,827,spanish,nahuatl,". Sacerdote del viento , Piltzintecuhtli ya buscas a Xochiquetzal . a la region de nieblas de turquesa",. Tlamacaz Ehecatl a Piltzintecutl’on qui ya temoa Aya ye Xochinquetzalla Xoyaahuia Ay,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63435,828,spanish,nahuatl,No creo que lloverá este día .,Amo nicneltoca in tonalli quiahuiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63436,829,spanish,nahuatl,"Y esta es la verdad para el juramento que hizo en lo qual se afirmó y ratificó siéndole leido y dixo ser de edad de setenta y cinco años y no firmo y firmo el dicho juez governador don Gaspar de Mendoza . Ante mí ( don ) Francisco Millan , escrivano .",Oquito in testigo ca uel melaoac ynic onoconan juramento ynic onitlatolmelauh yn ye ninemi tlalticpac ye epoalxiuitl oncaxtolli don Gaspar de Mendoza nixpan Francisco Millan escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63437,830,spanish,nahuatl,"Y cuando recibió esa divisa , Nezahualpiltzintli le regaló a su vez dos divisas : la primera fue otra bandera de oro , y la segunda un manojo de flechas .","Auh yn oyuh quimacato , yc ompa quihualmacac ontlamantli yn itlahuiz : yn iccentlamantli teocuitlapanitl , yn icontlamantli tlacochtlamanalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63438,831,spanish,nahuatl,"Este Juan Grande era gobernador de México Tenochtitlan ; la gobernación le pertenecía , pues se la había dado el señor virrey don Luis de Velasco , marqués de Salinas , y durante cinco años desempeñó el cargo .","| | 281 Auh yn omoteneuh Juan Gr ande in nican Mexico Tenuchtitlan governador catca ; yehuatl iyaxca catca , quimomaquilitia yn tlahtohuani visurrey don Luis de Velasco marqués de Salinas , ca macuilxihuitl yn itech ocatca governació .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63439,832,spanish,nahuatl,dijo .,kiilui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63440,833,spanish,nahuatl,"Su tallo es delgadito y su altura es como de medio metro , se hace frondoso y cada una de sus ramas tiene tres hojas : dos a los lados y una en el centro .",Pijpitsaktsitsin ikuoujyo uan uejkapantik kemej cerca tajko metro uan moyeualoua . Uan imaxiujyo itech sejsé ramitaj motaliliaj ejeyi xiujtsin : ome tanakastan uan se tatajkoyan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63441,834,spanish,nahuatl,Cerraba la serie por fin la manta de labios de sesenta y cinco cacaos de valor .,Auh zan ye quene tlatzacuia tecuachtli e pohualli on macuilli cacauatl ipatiuh catca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63442,835,spanish,nahuatl,En el año 2 Tochtli 1494 se enfrentaron los chololtecas y los tepeyacacalcas .,"Ome Tochtli xiuitl yquac mixnamique chololteca , tepeacacalque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63443,836,spanish,nahuatl,"Con su modo de vivir , los totolimpanecas causaban muchas molestias en la ribera ; se jactaban de ser chichimecas , y lo que veían hacer a los chalcas ribereños ellos enseguida lo hacían también , eran muy malos y perversos , se metían al agua en sus canoas de tule para flechar , y vivían allí muy tranquilos .","Auh ynic nenca ynic tlatequipachoque yn oncan atenco ; cenca quipopouhtinenca ynic chichimeca , yn tleyn quittaya yn quichihuaya yn chalca yn atentlipantlaca no niman yuh quichihuaya , cenca tlahuelliloque catca tlahuelilocattitinenca , tollacaltica callaquia yn atlan ynic ontlaminaya , cenca tlamattinenca yn oncan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63444,837,spanish,nahuatl,Fui yendo y yendo,Niyajti niyajti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63445,838,spanish,nahuatl,La qual dicha casa se la tenemos vendida a [ su nieto ] Pedro Xacobo ( y a sus nietos y mugeres ) [ y su a muger Maria ] en beynte pesos ( de oro comunt ) las quales misas se le han de dezir por el dicho Alonso Tocatl y su muger difuntos .,Auh yn axcan yn itoca Pedro Jacobo yxuiuh yhuan yn inamic Maria quicohua in calli yn quitema in tomines cempohualli pesos ymisa ypam mitoz yn omic Alonso Tocatl yhuan ynamic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63446,839,spanish,nahuatl,"Ahora tú dice : nadie tiene flechas , nadie tiene escudos .","Achquan tiquittoa : i ayac ymiuh , yayac ychimal .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63447,840,spanish,nahuatl,Esa es una pregunta inútil .,Inon zan nenca tlahtlaniliztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63448,841,spanish,nahuatl,Huehue Ayocuantzin Chichimecateuctli y Cohuazacatzin Teohuateuctli gobernaron durante 56 años ; Cuauhtlehuanitzin Tlailotlacteuctli gobernó en Tenanco durante 48 años ; y Popocatzin Atlauhtecatlteuctli gobernó en Atlauhtlan durante 23 años .,Auh yn Huehue Aoquantzin Chichimecateuhctli yhuan yn Cohuaçacatzin Teohuateuhctli yn tlahtocatque onpohualxihuitl oncaxtolli ypan ce xihuitl ; auh yn Quauhtlehuanitzin Tlayllotlacteuhctli yn tlahtocat onpohualxihuitl ypan chicuexihuitl yn Tenanco ; auh yn Popocatzin Atlauhtecatlteuhctli yn tlahtocat Atlauhtlan cenpohualxihuitl ypan exihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63449,842,spanish,nahuatl,"3 Tochtli , 26 .","III Tochtli xiuitl , 26 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63450,843,spanish,nahuatl,"Entonces comenzó a no llover , y pasaron al segundo año .","Ye yquac peuh yn aocmo quiyahui , yconxiuhtique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63451,844,spanish,nahuatl,"Siguieron saliendo los tlatoque chichimecas Atonaltzin y Tliltecatzin a cazar , y en una ocasión en que Tziuhtlacauhqui Yaópol había subido al Amaqueme , se encontró con Atonaltzin Chichimecateuctli y con Tliltecatzin Chichimecayaotequihua ; él andaba , como siempre , cargando su petaca , donde traía al que era su dios .","Auh niman yahque yn tlahtoque yn chichimeca yn Atonaltzin yhuan yn Tliltecatzin yn amito , auh y quezquiyoc in ye tleco yn Tziuhtlacauhqui in Yaopol yn Amaqueme ycpac , ynpan mocallaquito yn Atonaltzin Chichimecateuhctli yhuan yn Tliltecatzin Chichimecayaotequihua ; ypetlacaltzin quimamatiuh , yn tley yn iteouh catca oncan onotiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63452,845,spanish,nahuatl,"Como una capa de nieve parecen estas innumerables florecitas de color blanco o blanco rosado , emitiendo al mismo tiempo un perfume agradable y embriagador que llena los pechos de los hombres con nueva esperanza , después de las privaciones y sufrimientos del invierno , para cumplir con las tareas que le imponen las necesidades del momento .","Quenameh tecihuitl moixpanhuia in miac iztaqueh ahuiacaxoxochimeh ihuan ihquion inin teyolen , tepacti ihuan ihyohuiliztli ihuan tetoliniliztli oticpanoqueh tonalan , techhualhuiquilia nehtoliztli , yolehualiztli ihuan pahpaquiliztica occepa ticpehualtia in totequi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63453,846,spanish,nahuatl,Tanto nosotros,Tanto quemeh tehhuan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63454,847,spanish,nahuatl,Tiene hojas bonitas y rojas y sus semillas son como capulincitos .,Kualtsitsin in ixiujyo uan chichiltik uan in iteyo kemej kapoltsitsin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63455,848,spanish,nahuatl,"Su tlatohuani era Totoltécatl Tzompachtli Tlailotlacteuctli , el cual se enseñoreó en Teotenanco ; los chichimecas totolimpanecas amaquemecas no llegaron en tiempos de este tlatohuani , pues cuando llegaron él ya tenía tres años de muerto .","Auh yn intlahtocauh hualmochiuhtia ytoca Totoltecatl Tzonpachtli Tlayllotlacteuhctli , ompa moteuhctlalli yn Teotenanco ; ynin aocmo ypan acico yn chichimeca yn totollimpaneca amaquemeque , ye oyuh nepa yexiuitl momiquilli ynic acico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63456,849,spanish,nahuatl,No hay que limpiarla .,Amo mochipaujtani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63457,850,spanish,nahuatl,"Bueno , ya me voy ya me cansé nadamás tantito me voy a descansar .",tikilwiske šika ' siki motlaškaletlatimusewistla te ' wa tihmati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63458,851,spanish,nahuatl,Y la dicha Marina Tiacapan se vaya e aya lo que su marido Juan Hecapitzac tenia ahora tres e quatro años y asi lo mandamos a la dicha Marina Tiacapan y lo mismo mandamos al dicho Pedro Nali se esté como estaban y ninguno de su autoridad se aposesione en las casas hasta que por su magestad sea mandada otra cosa y si alguno de su autoridad quisiere tomar las dichas casas será gravemente castigado y le seran dados cinquenta azotes y mas será condenado en cinco pesos en reales para la camara de su magestad .,Auh Marina Tiacapan yxnahuatilo yn canpa catca in inamic catca in itoca Juan Ecapitzac yn yehexihuitl ye nauhxiquitl zan iuh yez yn Marina Tiacapan yhuan yn imiccahuepol Pedro Nalli ayac zan moyocoyaz quimaxcatiz yn calli ixquichica oquitla centlamantli yc montlanahuatiliz su magestad auh in tla oc aca zan moyocoyaz quicuiznequiz yn calli cenca tlatzacuiltiloz onpohualli onmatlactli inic mecahuitecoz za tepan V pesos tomines quixtlahuaz itech pohuiz in icamara su magestad .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63459,852,spanish,nahuatl,donde están paradas,campa ihcatoqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63460,853,spanish,nahuatl,"8 Acatl , 31 .","VIII Acatl xihuitl , 31 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63461,854,spanish,nahuatl,— ¿ Qué está haciendo aqui mi tía ?,— tleno ayowa onka notia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63462,855,spanish,nahuatl,"Igualmente , en ella se escribió la mayor parte de la biblia ; allí se compusieron hace mucho tiempo los libros del Antiguo Testamento , y también los libros del Nuevo Testamento .","Auh ca çanno ypan yn omicuillo yn occenca huel yn ixquich teohuamoxtli ; omotlalli yn moponhua in ye huecauh huehue tlapohualiztlahuicaliztli amoxtli catca , yhuan in yancuic tlaxexeloliztlapohualizamoxtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63463,856,spanish,nahuatl,"Y esto decían los antiguos : que todavía está vivo , que no ha muerto , y que volvería nuevamente para gobernar .","Auh yni quihtotihui ye huecauh huehuetque : | | 67v ca nomah yoltica yn axcan , amo miqui , auh ca occeppa hualmocuepaz yn tlahtocatiquiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63464,857,spanish,nahuatl,CANTO A HUITZILOPOCHTLI,VITZILOPOCHTLI ICUIC,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63465,858,spanish,nahuatl,"1 Tochtli , 1298 .","I Tochtli xihuitl , 1298 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63466,859,spanish,nahuatl,"10 Calli , 1281 .","X Calli xihuitl , 1281 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63467,860,spanish,nahuatl,perdóneme usted por nada he venido he venidoque dios nos conserve por nada he venido,xinechmotlapohpolhuili ammo tlen ica onihualla onimitzmotlahpalhuico ma totahtzin dios techmopili ammitla ica onihualla,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63468,861,spanish,nahuatl,"Y su caudillo , llamado Tozcuécuex , todavía los gobernó durante 20 años en Chapoltépec .",Au in itlatocauh itoca Tozcuecues oc cempoualxiuitl yn ocan tepacho y Chapoltepeque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63469,862,spanish,nahuatl,le voy a pedir dinero para que nos dé para hacer,nitlajtlanis tomi para ma techmaka para,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63470,863,spanish,nahuatl,"Nació Dios nuestro señor , según lo refiere el calendario que se sigue en Roma y que se llama la cuenta del Martirologio romano , a los 5199 años desde que el mundo comenzó a ser hecho y formado ; a los 2957 años desde que todo se inundó , cuando ocurrió el diluvio universal en tiempos de Noé ; a los 2015 años desde el nacimiento del profeta Abrahán ; a los 1510 años desde que salió el pueblo de Israel de Egipto , donde estaba esclavizado ; a los 1032 años desde que el señor David fue ungido como rey en la semana 65 , según la profecía del profeta Daniel ; a los 194 años de la limpieza llamada olimpíada ; 1 a los 752 años desde la fundación de la ciudad de Roma ; y a los 42 años de gobierno del emperador Octaviano .","Yn motlacatillitzino yn totecuiyo Dios , yn iuh quiponhua tonallamatl yn Roma mopie yn motenehua la cuenta del Martyrologio romano , ye iuh matlactzonxihuitl ypan ontzonxihuitl ypan caxtolpohualxihuitl ypan nauhpohualli oncaxtolli ypan nauhxihuitl yn iquac tzintic yn tlachihualtic yocoyalloc yn cemanahuatl ; auh ye iuh chicontzonxihuitl ypan chiconpohualxihuitl ypan caxtolli omome xihuitl yn iquac ynic apachiohuac , yn mochiuh apachihuiliztli nohuian cemanahuac yn ipantzinco yehuatzin Noé ; auh ye iuh macuiltzonxihuitl ypan caxtolxihuitl ynic motlacatilli yehuatzin yn Abrahán profeta ; auh ye iuh yetzonxihuitl ypan caxtolpohualxihuitl ypan matlacxihuitl ynic hualquizque yn altepehuaque yn Israel tlaca yn ompa yc tlacochiuhticatca Egipto ; auh ye iuh ontzonxihuitl ypan matlac - | | [11r] - pohualxihuitl ypan cenpohualli ommatlactli ypan ome xihuitl yn iquac yehuatzin tlacatl yn David mamatiloloc ynic tlahtocatlalliloc , yn ipan yepohualli ypan macuilli semana yn iuh ytlaachtopayttaliztlatoltzin yn Daniel profeta ; auh [en blanco] in nechipahualiztli yn motenehua la olimpíada ye iuh chiuhcnapohualxihuitl ypan matlactli onnahui xihuitl ; auh ye iuh centzonxihuitl ypan caxtolpohualxiuitl ypan onpohualli onmatlactli ypan ome xiuitl yn iquac yn motlalli ynic tlatlalili altepetl Roma ; yhuan ye iuh onpohualli ypan ome xihuitl ynic tlahtocati ynic emperadorti yn itoca Octaviano .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63471,864,spanish,nahuatl,Vosotros tenéis .,Anquipiah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63472,865,spanish,nahuatl,"No se vende , quien lo quiere va a traerlo donde lo hay .","Amo monamaka , akin kineki youi kikuiti kampa onkak .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63473,866,spanish,nahuatl,"En este año terminaron las llamadas guerras floridas , que duraron 40 años .","Oncan in yn ipan in xihuitl polliuh yn motenehua xochiyaoyotl , ynin manca onpohualxihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63474,867,spanish,nahuatl,"En este año murió Temiztzin Teohuateuctli , primer tlatohuani de Teohuacan Amaquemecan , que gobernó durante 71 años .","Nican ypan in yn momiquilli yn Temiztzin Teohuateuhctli tlahtohuani achto yn oncan Teohuacan Amaquemecan , yn tlahtocat epohualxihuitl onmatlactli ypan ce xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63475,868,spanish,nahuatl,A las 2 y media de la tarde se aplacó el viento ; y los dos días hizo mucho frío .,Ye ome tzillini ipan tlaco hora yn omocehuico hehecatl ; huel itztic yn omochiuh omilhuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63476,869,spanish,nahuatl,"1 Acatl , 11 .","I Acatl xihuitl , ii .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63477,870,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63478,871,spanish,nahuatl,"¿ Allá lo aprueba tal vez elDador de la vida ? ¿ Es esto quizás lo único verdadero en la tierra ? Por un breve momento ,","¿ Ach canon azo ceyan Ipalnemoa ? ¿ Ach canon azo tle nel in tlalticpac ? Macuelachic ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63479,872,spanish,nahuatl,Le dicen así porque a los camotes que da se les desprende mucho la cáscara ; cuando lo escarba uno se le ve la cáscara igual que a la chaca .,Iujki kiluiaj por in ikamojyo neli saj pixkitok ; ijuak se kiichkua in kamoj se kita ipa kemej yon chakay ipaneuayo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63480,873,spanish,nahuatl,"Se había extraviado en el mar mientras regresaba a México , y perdió todo el cargamento , pero una tempestad los arrojó a las costas de Japón ; llegó don Rodrigo ante el emperador de Japón , conversó con él y se hizo su amigo , a grado tal que el emperador le prestó toda la riqueza que don Rodrigo trajo a México , y trajo además consigo a algunos japoneses .","Auh atlan poliuhca ye yc hualhuia nican Mexico , mochi polihuico yn itlatqui , auh ompa quinhuicac yn ayehecatl yn Jabún ompa atenquiçato ; ynic ypan callaquito yn huey tlatohuani emperador yn oncan tlahtocati Jabún , oncan monotzque oncan quimocniuhti yn don Rodrigo , yhuan oncan quihuallaneuhti quexquich ytlatqui y quihualcuic nican Mexico don Rodrigo , yhuan quezquintin oquinhualhuicac yn ompa tlaca Jabún .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63481,874,spanish,nahuatl,De la misma manera se expresó Huitizilíhuitl .,Çano yui tzatzitiuh Uitziliuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63482,875,spanish,nahuatl,"A diez y siete dias del mes de mayo de mil y quinientos y ochenta y siete años Pedro Ahuexotl pregonó en el barrio [ tlaxilacalli Cuepopan ] , que se vendían las casas y tierras de Ysavel Maria y davan ochenta pesos y nadie las puxó ; testigo Pedro Miguel . Ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",XXVII pregon . - A deciete dias del mes de mayo de mil e quinientos e ochenta y siete años in Pedro Ahuexotl otzatzic in tlaxillacalpan Cuepopan oquitecaquiti inic monamaca in ical in intlal Ysabel Maria oquiteneuh in ipatiuh napohualli pesos ayac tle quito testigo Pedro Miguel . Ante mi Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63483,876,spanish,nahuatl,"Al dicho alcaide lo degollaron , y de eso murió ; y a los otros dos los pisotearon , dándoles muerte durante la noche .","Auh yn omoteneuh alcayde ynic quimictique çan quicocotecque , niman oncan yc momiquilli ; auh yn ocomentin çan quinxixilque , ynic quinmictique yohualtica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63484,877,spanish,nahuatl,muchas se forman,miyak motejpana,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63485,878,spanish,nahuatl,Nosotros hicimos un viaje a la próxima ciudad .,Tehuan otiahqueh in nechca altepetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63486,879,spanish,nahuatl,"Que no lo arruine el viento ,","Mah amo ehecahuilo ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63487,880,spanish,nahuatl,"Artículo 73 . - El Congreso tiene facultad : I . Para admitir nuevos Estados a la Unión Federal ; II . ( Se deroga ) III . Para formar nuevos Estados dentro de los límites de los existentes , siendo necesario al efecto : 1o . Que la fracción o fracciones que pidan erigirse en Estados , cuenten con una población de ciento veinte mil habitantes , por lo menos . 2o . Que se compruebe ante el Congreso que tiene los elementos bastantes para proveer a su existencia política . 3o . Que sean oídas las Legislaturas de los Estados de cuyo territorio se trate , sobre la conveniencia o inconveniencia de la erección del nuevo Estado , quedando obligadas a dar su informe dentro de seis meses , contados desde el día en que se les remita la comunicación respectiva . 4o . Que igualmente se oiga al Ejecutivo de la Federación , el cual enviará su informe dentro de siete días contados desde la fecha en que le sea pedido . 5o . Que sea votada la erección del nuevo Estado por dos terceras partes de los diputados y senadores presentes en sus respectivas Cámaras . 6o . Que la resolución del Congreso sea ratificada por la mayoría de las Legislaturas de los Estados , previo examen de la copia del expediente , siempre que hayan dado su consentimiento las Legislaturas de los Estados de cuyo territorio se trate . 7o . Si las Legislaturas de los Estados de cuyo territorio se trate , no hubieren dado su consentimiento , la ratificación de que habla la fracción anterior , deberá ser hecha por las dos terceras partes del total de Legislaturas de los demás Estados ; IV . ( Se deroga ) V . Para cambiar la residencia de los Supremos Poderes de la Federación ; VI . ( Se deroga ) VII . Para imponer las contribuciones necesarias a cubrir el Presupuesto ; VIII . Para dar bases sobre las cuales el Ejecutivo pueda celebrar empréstitos sobre el crédito de la Nación , para aprobar esos mismos empréstitos y para reconocer y mandar pagar la deuda nacional . Ningún empréstito podrá celebrarse sino para la ejecución de obras que directamente produzcan un incremento en los ingresos públicos , salvo los que se realicen con propósitos de regulación monetaria , las operaciones de conversión y los que se contraten durante alguna emergencia declarada por el Presidente de República en los términos del artículo 29 . Asimismo , aprobar anualmente los montos de endeudamiento que deberán incluirse en la ley de ingresos , que en su caso requiera el Gobierno del Distrito Federal y las entidades de su sector público , conforme a las bases de la ley correspondiente . El Ejecutivo Federal informará anualmente al Congreso de la Unión sobre el ejercicio de dicha deuda a cuyo efecto el Jefe del Distrito Federal le hará llegar el informe que sobre el ejercicio de los recursos correspondientes hubiere realizado . El Jefe del Distrito Federal informará igualmente a la Asamblea de Representantes del Distrito Federal , al rendir la cuenta pública ; IX . Para impedir que en el comercio de Estado a Estado se establezcan restricciones ; X . Para legislar en toda la República sobre hidrocarburos , minería , sustancias químicas , explosivos , pirotecnia , industria cinematográfica , comercio , juegos con apuestas y sorteos , intermediación y servicios financieros , energía eléctrica y nuclear y para expedir las leyes del trabajo reglamentarias del artículo 123 ; XI . Para crear y suprimir empleos públicos de la Federación y señalar , aumentar o disminuir sus dotaciones ; XII . Para declarar la guerra , en vista de los datos que le presente el Ejecutivo ; XIII . Para dictar leyes según las cuales deben declararse buenas o malas las presas de mar y tierra , y para expedir leyes relativas al derecho marítimo de paz y guerra ; XIV . Para levantar y sostener a las instituciones armadas de la Unión , a saber : Ejército , Marina de Guerra y Fuerza Aérea Nacionales , y para reglamentar su organización y servicio ; XV . Para dar reglamentos con objeto de organizar , armar y disciplinar la Guardia Nacional , reservándose a los ciudadanos que la forman , el nombramiento respectivo de jefes y oficiales , y a los Estados la facultad de instruirla conforme a la disciplina prescrita por dichos reglamentos ; XVI . Para dictar leyes sobre nacionalidad , condición jurídica de los extranjeros , ciudadanía , naturalización , colonización , emigración e inmigración y salubridad general de la República . 1a . El Consejo de Salubridad General dependerá directamente del Presidente de la República , sin intervención de ninguna Secretaría de Estado , y sus disposiciones generales serán obligatorias en el país . 2a . En caso de epidemias de carácter grave o peligro de invasión de enfermedades exóticas en el País , la Secretaría de Salud tendrá obligación de dictar inmediatamente las medidas preventivas indispensables , a reserva de ser después sancionadas por el Presidente de la República . 3a . La autoridad sanitaria será ejecutiva y sus disposiciones serán obedecidas por las autoridades administrativas del País . 4a . Las medidas que el Consejo haya puesto en vigor en la campaña contra el alcoholismo y la venta de substancias que envenenan al individuo o degeneran la especie humana , así como las adoptadas para prevenir y combatir la contaminación ambiental , serán después revisadas por el Congreso de la Unión en los casos que le competan ; XVII . Para dictar leyes sobre vías generales de comunicación , y sobre postas y correos , para expedir leyes sobre el uso y aprovechamiento de las aguas de jurisdicción federal ; XVIII . Para establecer casas de moneda , fijar las condiciones que ésta deba tener , dictar reglas para determinar el valor relativo de la moneda extranjera y adoptar un sistema general de pesas y medidas ; XIX . Para fijar las reglas a que deba sujetarse la ocupación y enajenación de terrenos baldíos y el precio de éstos ; XX . Para expedir las leyes de organización del Cuerpo Diplomático y del Cuerpo Consular mexicano ; XXI . Para establecer los delitos y las faltas contra la Federación y fijar los castigos que por ellos deban imponerse ; expedir una ley general en materia de secuestro , que establezca , como mínimo , los tipos penales y sus sanciones , la distribución de competencias y las formas de coordinación entre la Federación , el Distrito Federal , los Estados y los Municipios ; así como legislar en materia de delincuencia organizada . Las autoridades federales podrán conocer también de los delitos del fuero común , cuando éstos tengan conexidad con delitos federales ; En las materias concurrentes previstas en esta Constitución , las leyes federales establecerán los supuestos en que las autoridades del fuero común podrán conocer y resolver sobre delitos federales ; XXII . Para conceder amnistías por delitos cuyo conocimiento pertenezca a los tribunales de la Federación ; XXIII . Para expedir leyes que establezcan las bases de coordinación entre la Federación , el Distrito Federal , los Estados y los Municipios , así como para establecer y organizar a las instituciones de seguridad pública en materia federal , de conformidad con lo establecido en el artículo 21 de esta Constitución . XXIV . Para expedir la Ley que regule la organización de la entidad de fiscalización superior de la Federación y las demás que normen la gestión , control y evaluación de los Poderes de la Unión y de los entes públicos federales ; XXV . Para establecer , organizar y sostener en toda la República escuelas rurales , elementales , superiores , secundarias y profesionales ; de investigación científica , de bellas artes y de enseñanza técnica , escuelas prácticas de agricultura y de minería , de artes y oficios , museos , bibliotecas , observatorios y demás institutos concernientes a la cultura general de los habitantes de la nación y legislar en todo lo que se refiere a dichas instituciones ; para legislar sobre vestigios o restos fósiles y sobre monumentos arqueológicos , artísticos e históricos , cuya conservación sea de interés nacional ; así como para dictar las leyes encaminadas a distribuir convenientemente entre la Federación , los Estados y los Municipios el ejercicio de la función educativa y las aportaciones económicas correspondientes a ese servicio público , buscando unificar y coordinar la educación en toda la República . Los Títulos que se expidan por los establecimientos de que se trata surtirán sus efectos en toda la República . Para legislar en materia de derechos de autor y otras figuras de la propiedad intelectual relacionadas con la misma . XXVI . Para conceder licencia al Presidente de la República y para constituirse en Colegio Electoral y designar al ciudadano que deba sustituir al Presidente de la República , ya sea con el carácter de substituto , interino o provisional , en los términos de los artículos 84 y 85 de esta Constitución ; XXVII . Para aceptar la renuncia del cargo de Presidente de la República . XXVIII . Para expedir leyes en materia de contabilidad gubernamental que regirán la contabilidad pública y la presentación homogénea de información financiera , de ingresos y egresos , así como patrimonial , para la Federación , los estados , los municipios , el Distrito Federal y los órganos político-administrativos de sus demarcaciones territoriales , a fin de garantizar su armonización a nivel nacional ; XXIX . Para establecer contribuciones : 1o . Sobre el comercio exterior ; 2o . Sobre el aprovechamiento y explotación de los recursos naturales comprendidos en los párrafos 4o . y 5o . del artículo 27 ; 3o . Sobre instituciones de crédito y sociedades de seguros ; 4o . Sobre servicios públicos concesionados o explotados directamente por la Federación ; y 5o . Especiales sobre : a ) Energía eléctrica ; b ) Producción y consumo de tabacos labrados ; c ) Gasolina y otros productos derivados del petróleo ; d ) Cerillos y fósforos ; e ) Aguamiel y productos de su fermentación ; f ) Explotación forestal , y g ) Producción y consumo de cerveza . Las entidades federativas participarán en el rendimiento de estas contribuciones especiales , en la proporción que la ley secundaria federal determine . Las legislaturas locales fijarán el porcentaje correspondiente a los Municipios , en sus ingresos por concepto de impuestos sobre energía eléctrica ; XXIX-B . Para legislar sobre las características y uso de la Bandera , Escudo e Himno Nacionales . XXIX-C . Para expedir las leyes que establezcan la concurrencia del Gobierno Federal , de los Estados y de los Municipios , en el ámbito de sus respectivas competencias , en materia de asentamientos humanos , con objeto de cumplir los fines previstos en el párrafo tercero del artículo 27 de esta Constitución ; XXIX-D . Para expedir leyes sobre planeación nacional del desarrollo económico y social , así como en materia de información estadística y geográfica de interés nacional ; XXIX-E . Para expedir leyes para la programación , promoción , concertación y ejecución de acciones de orden económico , especialmente las referentes al abasto y otras que tengan como fin la producción suficiente y oportuna de bienes y servicios , social y nacionalmente necesarios ; XXIX-F . Para expedir leyes tendientes a la promoción de la inversión mexicana , la regulación de la inversión extranjera , la transferencia de tecnología y la generación , difusión y aplicación de los conocimientos científicos y tecnológicos que requiere el desarrollo nacional ; XXIX-G . Para expedir leyes que establezcan la concurrencia del Gobierno Federal , de los gobiernos de los Estados y de los Municipios , en el ámbito de sus respectivas competencias , en materia de protección al ambiente y de preservación y restauración del equilibrio ecológico ; XXIX-H . Para expedir leyes que instituyan tribunales de lo contencioso-administrativo , dotados de plena autonomía para dictar sus fallos , y que tengan a su cargo dirimir las controversias que se susciten entre la administración pública federal y los particulares , así como para imponer sanciones a los servidores públicos por responsabilidad administrativa que determine la ley , estableciendo las normas para su organización , su funcionamiento , los procedimientos y los recursos contra sus resoluciones ; XXIX-I . Para expedir leyes que establezcan las bases sobre las cuales la Federación , los Estados , el Distrito Federal y los Municipios , coordinarán sus acciones en materia de protección civil , y XXIX-J . Para legislar en materia de deporte , estableciendo las bases generales de coordinación de la facultad concurrente entre la Federación , los Estados , el Distrito Federal y Municipios ; asimismo de la participación de los sectores social y privado ; XXIX-K . Para expedir leyes en materia de turismo , estableciendo las bases generales de coordinación de las facultades concurrentes entre la Federación , Estados , Municipios y el Distrito Federal , así como la participación de los sectores social y privado . XXIX-L . Para expedir leyes que establezcan la concurrencia del gobierno federal , los gobiernos de las entidades federativas y de los municipios , en el ámbito de sus respectivas competencias , en materia de pesca y acuacultura , así como la participación de los sectores social y privado , y XXIX-M . Para expedir leyes en materia de seguridad nacional , estableciendo los requisitos y límites a las investigaciones correspondientes . XXIX-N . Para expedir leyes en materia de constitución , organización , funcionamiento y extinción de las sociedades cooperativas . Estas leyes establecerán las bases para la concurrencia en materia de fomento y desarrollo sustentable de la actividad cooperativa de la Federación , Estados y Municipios , así como del Distrito Federal , en el ámbito de sus respectivas competencias . XXIX-Ñ . Para expedir leyes que establezcan las bases sobre las cuales la Federación , los Estados , los Municipios y el Distrito Federal coordinarán sus acciones en materia de cultura , salvo lo dispuesto en la fracción XXV de este artículo . Asimismo , establecerán los mecanismos de participación de los sectores social y privado , con objeto de cumplir los fines previstos en el párrafo noveno del artículo 4o . de esta Constitución . XXIX-O . Para legislar en materia de protección de datos personales en posesión de particulares . XXX . Para expedir todas las leyes que sean necesarias , a objeto de hacer efectivas las facultades anteriores , y todas las otras concedidas por esta Constitución a los Poderes de la Unión .","Tlen 73 Tlanahuatihcayotl . Ni Congreso qui pia i tsontecoh ipan : I . Ihuicpa quinselis yancuic Tlaltlanahuatilmeh ipan Sentlanahuatiloyan ; II . Tlacontontli . III . Ihuicpa quichihuas yancuic Tlaltlanahuatilmeh ipan nepamitl tlen monescayotihtoca , san monequi : 1o . Tlen tlatlapantli noso miac tlatlapantli quinequiseh mochihuaseh Tlaltlanahuatilmeh , monequis quipiaseh caxtoli xiquipilmeh altepechanehque , nopa tlen amo nelmiac . 2o . Ma moixnexti campa Hueyi tlahtocan melahuac quipia miac tlamantli tlen ica huelis mopanoltis ipan tlahtoli nemilistli . 3o . Mamocaquilican in Tlahtocan tlen Tlaltlanahuatilmeh intlali mocalaquihtoc , campa moihtos tla cuali noso axcuali moquetzas se yancuic Tlaltlanahuatili , ihuan monequis temactiliseh amatlapohuali ipan chicuaseh metztli , pehuas mopohuas ipan tonati queman quintitlaniliseh amatl tlen itechpohui . 4o . Ihuan noihqui mamocaquili Tequichihuani tlen Sentlanahuatiloyan , ihuan yehua quititlanis amatlapohuali ipan chicome tonatih tlen mopohuas queman quitlahtlaniliseh . 5o . Mamomatlahanacah ome tlen eyi tlatlapantli tepantlahtoanih campa quiseliah yancuic Tlaltlanahuatili ihuan noihqui huecapah tepantlahtoanih ipan tlen yehuan intlahtocan . 6o . Itlahtol tlaxolehuali tlen Hueyi Tlahtocan maquinelselican miaquintin Tlahtocan tlen Tlaltalnahuatilmeh , achtohui moitas amatl nechicolistli , ihuan tla quicualitah Tlahtocan tlen Tlaltlanahuatilmeh inaxca tlali . 7o . Tla Tlahtocan tlen Tlaltlanahuatilmeh tlen inaxca tlali , amo quicualmahtoseh , in tlahtoltlasencahuali tlen moihtohua ipan tlatlapantli tlen onpanoc , monequi mochihuas ica intlahtol tlen ome tlen eyi tlen nochia Tlahtocan tlen sequinoc Tlaltlanahuatilmeh . IV . Tlacotontli . V . Ihuicpa mopatlas inincha Hueyi Chicahualistli tlen Sentlanahuatiloyan ; VI . Tlacontli ; VII . Ihuicpa quiixtlalis tlapalehuilistli tlen monequis tlen ica moaxitis tomin tlanequilistli ; VIII . Ihuicpa tlatemactilis tlahtolpechtli tlen ica Tequichihuani huelis quichihuas empréstitos tlen ica tlapalehuis Totlalnantzin , ihuicpa quicualitas yaya nopa empréstitos ihuan ihuicpa quiixtlalis ihuan tlanahuatis mamotlaxtlahua tlen tlahuica anahuac tlaltipactli . Amo tlenon empréstito huelis mochihuas san tlen monequis ica moquetzas tlachihualmeh tlen ica quipihuis tomin tlen altepeyotl , ihuan noihqui tlen mochihuas ipampa mocualtlalis tominyotl , in tequichihualmeh tlen mocuepani ihuan tlen motlatlanis queman tlehtleya cuesoli quiihtos Hueyi Tlayecanani tlen Totlalnantzin quen moihtohua ipan 29 Tlanahuatihcayotl . Ihuan noihqui , sesen xihuitl quicualmatis quenachi motlanehuis tlen monequi motlalis ipan tlahtol tlanahuatili tlen tomin moselia , tlen quinequis tequihuacayotl tlen Iyolo Hueyi Altepetl ihuan Tlaltlanahuatilmeh tlen altepeyotl , quen moihtohua ipan tlahtolpechtli tlen itechpohui tlahtol tlanahuatili . In Tequichihuani tlen Sentlanahuatiloyan sesen xihuitl quimatiltis Hueyi Tlahtocan Nechicolistli quenihqui mochihqui tlen tlahuica tequihua tlen Iyolo Hueyi Altepetl quimactilis amatlapohuali tlen quenihqui quiitzqui tlaxtlahuili . In tequihua tlen Iyolo Hueyi Altepetl nohquia quimatiltis Nechicolistli tlen Tlaixnextilistli tlen Iyolo Hueyi Altepetl , queman tlatemactilis altepeyotl tlaxtlahuili ; IX . Ihuicpa quicotonas tlanamaquilistli tlen se Tlaltlanahuatili ihuan seyoc Tlaltlamatili mamochihua ica tlatamachihuali ; X . Ihuicpa tlanahuatilchihuas ipan nochi Totlalnantzin tlen chapopohtli , tepostetl , atl tlen tlamaneloli , tlatopontli , tlatopontli tlachihuali , tlamahuisol tequitl , tlanamaquilistli , mahuiltilistli ica tomih , tomin tlatlanehuil , tlahuili chicahualistli ihuan ihuicpa quiquixtis tlanahuatilmeh tlen itechpohui 123 Tlanahuatihcayotl ; XI . Ihuicpa moyolitis ihuan mopolihuiltis altepeyotequitl tlen Sentlanahuatiloyan ihuan monextis , mopihuis noso motemohuis itlatemactilis ; XII . Ihuicpa tlatenochilis yaoyotl , tlen queman quimactilis tlatolpohuali in Tequichihuani ; XIII . Ihuicpa",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63488,881,spanish,nahuatl,"En este año , al cumplirse 191 años desde que se había establecido el señorío tripartito de Colhuacan , Tollan y Otompan , desaparecieron los dos tlatoloyan secundarios de Tollan y de Otompan , quedando sólo el tlatoloyan principal de Colhuacan , que no desapareció .","Ypan in oncan chiuhcnauhpohualli ypan matlactlonce xihuitl quichihuaco yn ic - excan tlahtolloc Culhuacan yhuan Tullam yhuan Otumpa , oncann ipan in pollihuico yn omoteneuh xihuitl yn ococcan tlahtolloyantli oncan yn Tullan yhuan Otumpa , auh yn Culhuacan çan ye oc oncan tlahtolloyan mochiuh amo huel poliuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63489,882,spanish,nahuatl,"Aquí está , ahora guárdenmela . No digan : ' Puede que sea su propiedad , puede que sea su mercadería del que nos la da a guardar . ’ ¡ No más se me mandó traerla : es propiedad de nuestros amos los traficantes recatados . ”","—Nican ca oc xic mopielican : ma anquihtoti azo iaxca azo itlatqui in tech pieltia , zan ni ual itquitiloc : imaxca in tachcauan oztomeca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63490,883,spanish,nahuatl,"Ahora llegamos , otra vez nos regresamos , ese día llegamos .",asan tiwarsiko oksepa towantukwepke i’kwakun tiwa : siko .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63491,884,spanish,nahuatl,"Fueron derrotados los mexicas en tiempos de Camacoyáhuac , tlatohuani de Michhuacan .","Ypan yn tlahtohuani Michhuacan yn itoca Camacoyahuac , yquac pehualloque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63492,885,spanish,nahuatl,"Todo el día , en señal de júbilo , estuvieron repicando las campanas de San Agustín .",Yuh cemilhuitl yn tlatzitzillicac Sant Augustín ynic pahpacohuac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63493,886,spanish,nahuatl,TOMATILLO,CHIAUAKILIT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63494,887,spanish,nahuatl,En el año 6 Tochtli 1446 no sucedió nada .,Chiquacen Tochtli xiuitl anotle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63495,888,spanish,nahuatl,"Y quien después niegue la palabra o provoque pleito impongo la pena de siete días de cárcel y se le darán 20 azotes y pagará en pena 5 pesos para la cámara de sus magestad , así lo ordenó y como lo confirmo aquí pongo mi nombre y mi firma . Hecho en México , ut supra . Pablo García , alcalde . Ante mí Diego Hernandez , escribano .",Auh yn aquin zatepan motlatolcuepaz anozo tlachallaniz nictlallia pena chicomilhuitl yn ilpitiez carcel yhuan mecahuitecoz XXpa yhuan conixtlahuaz pena V pesos oncan pohuiz yn icamaratzinco su magestad yuh nitlanahuatia auh ynic nicneltillia nica notoca yhuan nofirmas fecho en Mexico ut supra Pablo Garcia alcalde ante mí Diego Hernandez escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63496,889,spanish,nahuatl,"2 Acatl , 1247 .","2 Acatl xihuitl , 1247 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63497,890,spanish,nahuatl,Un mes es la duodécima parte del año .,Ce metztli imahtlacomecan in xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63498,891,spanish,nahuatl,"Se nos puso precio . Precio del joven , del sacerdote , del niño y de la doncella . Basta , de un pobre era el precio sólo dos puñados de maíz , sólo diez tortas de mosco ; sólo era nuestro precio veinte tortas de grama salitrosa .","Auh y topatiuh mochiuh . In ipatiuh mochiuh i telpochtili , in tlamacazqui , in ichpochtli , in piltzintli . Ye yxquich , macehualli in oipatiuh mochiuh zan omatecochtli tlaolli , za matlactli axaxayacatlaxcalli , tequixquizacatlaxcalli za cempohualli topatiuh mochiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63499,892,spanish,nahuatl,Una resurrección se observa en todos lados .,Zazocampa mota nochi mozcalia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63500,893,spanish,nahuatl,— Antes sí se escapaba .,— okatka kema pero kwake yelowakan awelito pero kidefenderoaya pero kikwawian edmundo yeki defenderoa nawelito .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63501,894,spanish,nahuatl,"Se pone a herv ir el agua ; mientras , se bate la masa con dos tazas de agua , se cuela y se agrega al agua hirviendo . Se machacan los capulines en un cedazo o coladera para extraer el jugo y la pulpa , y se agregan al atole sin dejar de mover , con una palita , hasta que se cueza para que no se corte .","Achto ma cuacualaca in atl ; in textli moatilia ica ome taza atl ; mocuachhuia ihuan motlalilia in atl in ye cuacualacatoc . In capoli mopitzinia ipan tlatzetzeloloni inic moquixtiliz in iayo ihuan inacayo , ye moteca ihtic in atolli ihuan cenca molinia inic ahmo papachcaz ica cuauhxumalli ixquichcauh in ye tlahuicxitilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63502,895,spanish,nahuatl,amaban,otlazohtlayah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63503,896,spanish,nahuatl,"6 Calli , 1329 .","VI Calli xihuitl , 1329 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63504,897,spanish,nahuatl,"Habrá transformación en la tierra , movimiento en el cielo ,","In tlalli mocuepa , ya ilhuicatl olini ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63505,898,spanish,nahuatl,es cierto pero escuche usted no me gusta la manera de serde la muchacha qué importa que ya entre yo allá no me gusta el carácter de ella i mejor me quito no quiero pleitos no quiero discusiones es cierto que hay mujeres que qué le hacen a usted lo van a encerrar a la cárcel y luego cómo sale usted sólo con dinero no no tiene caso si todavía ni conoce mi casa es mejor que me haga a un lado,iax den ma ye ompa nicalaqui ammo nechpactia in tenemilizl ocachi cualli ninohcuania ammo nicnequi in tlahhualchiliztli teixcomaquiliztli melahuac oncate cihuame tlen mitzmochihuililia mitzmotzacuiliti ihuan quen ca timoquixtiz zan ica tomin ammo tlahyez nien ayammo quiximati in nocal ocachi cualli ninohcuania,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63506,899,spanish,nahuatl,También está barriendo los pasillos .,Noihqui panohuayan tlachpanahtica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63507,900,spanish,nahuatl,"Hay mucho aire , y está lloviendo .",Onca miac ehecatl ihuan quiahtica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63508,901,spanish,nahuatl,"Cuando todos estos vinieron de España , llegó también el muy reverendo señor doctor Juan Gutiérrez Flores , inquisidor menor , de los defensores de la santa fe en México , para compartir su cargo con Gutierre Bernardo de Quirós , que desde hacía bastante tiempo era aquí inquisidor mayor .","Auh çanno ycuac yn mochintin hualmocenhuicaque yn España , in cenca mahuiztililoteotica tlahtohuani doctor Juan Gutiérrez Flores ynquisidor menor ytemanahuicatzitzinhuan yn cenquizcacualtlaneltoquiliztli la fee in nican Mexico no yhcuac yn maxitico , yniqu inehuantzin onmotlalitzinoque in yehuatzin ye huecauh nican moyetztica inquisidor mayor Gutierre Bernardo de Quirós .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63509,902,spanish,nahuatl,"Era la primera vez que se ponían rejas de hierro en una iglesia , pues en ninguna otra se habían puesto antes .","Auh quin iyocan teupan yuhqui rrejas tepoztli omotlalli , yn ayemo can occecni teupan yuhqui motlalia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63510,903,spanish,nahuatl,lo acabaron bien .,kuali kisenkajke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63511,904,spanish,nahuatl,RELACION DE LAS SESIONES DE CANTO,CUICUICALIZ TLAHTULLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63512,905,spanish,nahuatl,"[ Le fue preguntado al testigo si sabe que le fue dada posesion a Juan de Escalante y su muger Maria Geronima , y sabe que la susodicha tomó dos veces posesion de las dichas casas y tierras por autoridad de la justicia y Anton Josephe derribó de su autoridad una pared de las dichas casas y cerró su antigua salida y entrada y arrancó las estacas que estavan puestas [ sin autorización de la justicia ] ( por la justicia en ellas ) .",Tlatlaniloc yn testigo ylhuiloc cuix ticmati ynic omacoc posesion in Juan de Escalante yoan yn inamic Maria Geronima oquito yn testigo ca nelli ca uel melaoac yn niquitoa ca ya upayxti yn maco posesion auh yn Antonio Joseph ca zan omoyocox ynic oquixixitini yn itechpan Juan de Escalante yoan inamic yoan yn ye uecauh inquizayan oquitzatzacu yoan yn estacas oquiquiquixti amo ytencopa justicia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63513,906,spanish,nahuatl,"¡ Ustedes , vengan a dar vueltas !",¡ Namehhuan xichualmalacachotih !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63514,907,spanish,nahuatl,"Tezozomoctzin llevaba cinco años gobernando cuando perecieron los colhuas , en el año 12 Ácatl ; y durante cuatro años Colhuacan estuvo en la oscuridad .","Ye yuh macuilxiuitl tlatocati Teçoçomoctzi yn poliuhque colhuaque , Matlactliomome Acatl xiuitl yn ipan poliuhque ; nauhxiuitl y youatimanca Colhuaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63515,908,spanish,nahuatl,mitad para acá en Huejutla .,tlajko yajki para nikanika nepa Huejutla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63516,909,spanish,nahuatl,". nací con mi caja de red . De una mano la cojo , de una mano la cojo , de una mano la cojo , de una mano la cojo . Ah , de su mano va a coger .",. ica nitemoc nomatlavacal niqui ima cui ni qui ima cui niqui ima cui ni qui ima cui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63517,910,spanish,nahuatl,"Les dijeron : “ Señores , han venido a dejar al acolnahuácatl Xóchitl , que es de los vuestros .","Conilhuia : “ Nopiltzintziné , ca oconcauaco yn amotechiuhcauh acolnauacatl Xochitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63518,911,spanish,nahuatl,Estáis en un cercado de flores .,Anquin ye oncan y xochitl yiahualiuhcan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63519,912,spanish,nahuatl,hacia allí fui subiendo junto al árbol estaba sentado un hombre de lejos no lo reconocí pero noté que parecía achacoso débil n o muy lejos me detuve miré por un lado y por otro los lugares admirables que ahí se ven,nepacopa onitletleheohta itech in cuahuitl mehuitihtaya ce tlacatzintli huehcatica ahhueli oniemiximachili yece onicmohtili nezquiani huehuexticatzintli tlazotlauhticatzintli ammo huel huehca oninetequetz huehcapa niquitzticatca nepecanan in tlamahuizolyeyantli in ompa mohta,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63520,913,spanish,nahuatl,"Los chichimecas dispusieron una cama de zacate e hicieron un jacal de zacate para invocar y suplicar a su dios ; luego subieron al cerro , y también en ese lugar invocaron y suplicaron a su dios .","Y ye quiteca yn çacapechtli y ye quimana yn çacaxicalli in chichimeca , ynic oncan quinotzque quitlatlauhtique yn quimoteotiaya ; niman ye onhui yn itech tepetl , nocuell oncan quinotzque quitlatlauhtique yn quimoteotiaya , ycoccan quinotzque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63521,914,spanish,nahuatl,"En este año terminó el gobierno de Citlalitzin , que fue cuauhtlato y caudillo de los mexicas durante 16 años ; y luego , en este mismo año , estando en Atotonilco , Tzimpantzin fue nombrado caudillo de los mexicas .","Ypan in quitlamico yn iteyacanaliz yn Citlallitzin , yn ocuauhtlahto yn quinyacan mexica caxtollonce xihuitl ; auh ça ye ipan in yn omoteneuh xihuitl oncan yn Atotonilco nocuelle yehuatl oncan hualmotlalli yn Tzimpantzin ynic quinyacanaz mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63522,915,spanish,nahuatl,"El sábado 8 de diciembre de 1612 , fiesta de la Concepción de Nuestra Señora , en tiempos del comisario fray Juan Zurita , con una procesión muy solemne los religiosos de San Francisco enterraron una pieza de oro en Santa María la Redonda en Cuepopan , a fin de señalar el sitio en que se comenzaron a poner los cimientos para construir la nueva portería , donde habría de decirse la misa mientras se construía el nuevo dormitorio y la nueva iglesia de los religiosos ; y cuando ya la iban a construir se demolió la iglesia vieja .","Axcan sábado yn ic 8 mani metztli de diziembre de 1612 años , huel ypan ylhuitzin totlaçonantzin Comsepción , yhcuac cenca tlamahuiztililiztica tlayahualoliztica quitocaque coztic teocuitlatl yn teopixque San Francisco ypan yn commissario fray Juan Çurida , yn ompa totlaçonantzin Sancta María motenehua de la Redonda Cuepopan , ynic otlamachiyotique yn oncan opeuh yc otlatlallanoc ynic ye mochihua yancuic tlatlapolloyan portería , yn oncan mochihuaz missa yn oquic mochihuaz yancuic cochiantli yhuan yancuic teopancalli yntlatquitica yn teopixque ; ye quimochihuilia xitiniz yn teopançolli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63523,916,spanish,nahuatl,"Al final de tóxcatl , dijo el capitán : ¡ Que hagan a su dios ! .","Niman ye toxcatl ytlamian , niman ye quitohua yn capitán : Tleyn inteouh ma quichihuacan ! .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63524,917,spanish,nahuatl,"Asimismo , habían pasado 225 años desde que , en el año 7 Ácatl , 1075 , los mexicas aztecas se movieron y salieron de Chicomóztoc Quinehuayan , y mientras vinieron caminando por diversos sitios , hasta que llegaron a asentarse entre los de Colhuacan en el dicho año de 2 Ácatl .","Auh no yhuan ye iuh nepa matlacpohualxihuitl ypan cenpohualxihuitl ypan macuilxihuitl yn ipan VII Acatl xihuitl , de 1075 años , ynic ompa hualolimque ynic ompa hualquizque yn çan oncan Chicomoztoc Quinehuayan in mexica azteca , ynic nohuian otlihpa hualnentiaque , ynic oncan tepan callaquico Culhuacan yn ipan omoteneuh xihuitl Ome Acatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63525,918,spanish,nahuatl,Con escudos de oro allá se hace la danza .,Teocuitla chimaltica ye on netotilo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63526,919,spanish,nahuatl,"y hasta que es la media noche lo quemaban allí en donde se llama “ patio divino ” , en la urna de las águilas , en el armadijo de las calaveras .","auh quin icuac in youalnepantla quitlatiaya umpa in quitocayotiaya “ teoithualco ” Cuauhxicalco , tzompantitlan . .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63527,920,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63528,921,spanish,nahuatl,"El señor don Gaspar de Zúñiga y Acevedo , conde de Monterrey , fue nombrado para sustituir a don Luis de Velasco , que gobernaba como virrey en el Perú ; éste , tras ser sustituido , no tuvo cargo alguno , sino que en este mismo año regresó a la Nueva España .","Auh yn tlahtohuani don Gaspar de Çúñiga y Azevedo conde de Monterrey conpatlato yn ompa Perú yn don Luis de Velasco visurrey catca yn ompa Perú ompa tlahtocatia ; auh yn oiuh conpatlato aoctle ytequiuh mochiuh , auh yc niman hualpeuh hualmocuep yn ça niman ipan in xihuitl omoteneuh hualla yn nican ypan Nueva España .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63529,922,spanish,nahuatl,"E que quando [ sic pro : antes que ] vinieron los españoles ( se las quitaron ) [ estaba sólo un Xacal ] y que los camellones sienpre los an labrado y labravan que agora el dicho Pablo ( se le alza e toma por fuerza con las dichas tierras donde labro sus casas ) agora veinte años [ echo los chinamitl ] ( e que el suelo dellas es suya donde las labro e que sienpre que tratan pleito ) de quince años a esta parte , [ construyó su casa en nuestra tierra ] .",Auh yn iquac ayamo hualhui españoles onmanca xacalli za centetl auh in tochinan mochipa ticchiuaya auh in Pablo Macuex in quitec chinamitl ye axcan XX sihuitl auh yn oncan omocalti i totlalpan ye XV sihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63530,923,spanish,nahuatl,"Este Icnoixtzin fue el padre de la dicha doña María de Castilla Tzonatzin , que se casó con el dicho don José de Santa María Tlamaocatlteuctli Teuctlacozauhcatzin , tlatohuani de Panohuayan ; de ellos nació el dicho don Felipe Páez de Mendoza .","Ynin Ycnoyxtzin oquichiuh yehuatl yn omoteneuh doña María de Castilla Tzonatzin , yn quimonamicti omoteneuh don Joseph de Sancta María Tlamaocatlteuhctli Teuhctlacoçauhcatzin tlahtohuani Panohuayan ; oncan tlacat yn omoteneuh don Felipe Páez de Mendoça .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63531,924,spanish,nahuatl,"En todas partes , entre las casas de la ciudad de México , los caminos adjuntos se rompieron en las partes más hundidas , donde el suelo no está tan elevado , y se inundaron .","Auh ynic nohuian auh ynic caltzallan yn altepeyotl Mexico , ytloc ynahuac yn otlih cocoton yn tlani yn campa tlatlacomoliuhtica yn amo huecapanixtoc tlalpantli , çan tel yeuatl yn apachiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63532,925,spanish,nahuatl,Noé no no la quiebra la vara si le pego a él .,asta nopan motitilana nečmayaw wan asta kikikickian nomawan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63533,926,spanish,nahuatl,"Yo sólo concibo cantos floridos , yo vuestro amigo , soy sólo el señor chichimeca , Tecayahuatzin .","Zan nixochitlatlaoncoya , in namocniuhtzin , in zan chichimecatecuitli , Tecayehuatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63534,927,spanish,nahuatl,"Luego ordenó , dijo : ¡ vengan , oh hijos míos ! , ¡ oigan lo que allá grita ! , ¡ salgan ! , ¡ vayan a traerlo ! , ¡ vayan por él ! , ¡ tráiganlo aquí ! Luego fueron , vieron a un niño ahí acostado . Y lo llevaron ante él . Y cuando lo vio , luego ordenó , dice : ¡ maten a ese niño ! , ¿ qué quiere ? , ¡ aquí está gritando ! ¡ del pie azótenlo allá contra el suelo ! ¡ ya péguenle con una vara de magnolia !",Auh niman otlanahuati oquito xihualhuiyan nopilhuanne tla xitlacaquican tleyn nepa zazazi xiquisacan xiconanati xiconanati xicqualhuicacan nicam . Auh niman oyaque oquitaque ce conezintli omcam hueztoc . Niman oquihuicaque yxpam . Auh yn oquitac niman otlanahuati quitohua xicmicticam ynin conetli tlen quinequi nicam zazitoc nepa xictlalhuitequicam yca ycxi ye xuhuitequicam yn yoloxochiquahuitli . Auh yn iquac ayamo ytech comquatlahuitequi ynin yzonteco niman otopomtiquiz ynon yoloxochitli yc omcan oquimoquimanque omcam yaotli mochihuas auh yehuantin ompa omotlatiaya ycpac ce tepetli ytoca Ocotepetl ompa omotlalica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63535,928,spanish,nahuatl,"Aquí voy a ponerlo ,","Nican nictaliti ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63536,929,spanish,nahuatl,Acostúmbrese a tener orden en sus cosas .,Ximonemachtihtzino nochi tlen mohuaxcatzin man yecmani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63537,930,spanish,nahuatl,y ahora se nombra Panutla .,axcan mitoa Panutla,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63538,931,spanish,nahuatl,de veras era buena muchacha .,nelí kuali ichpokero .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63539,932,spanish,nahuatl,"Y los españoles andaban por doquiera en busca de las casas de la comunidad : por doquiera lanzaban estocadas , buscaban cosas : por si alguno estaba oculto allí ; por doquiera anduvieron , todo lo escudriñaron . En las casas comunales por todas partes rebuscaron .","Auh in españoles , nohuian nemi in tlatemoa in calpolco , nohuian ontlaxiltihui in tlatemoa , in azaca ompa minaya , nohuia nenque , quizcualotinenque in izquican calpolco in tlatemoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63540,933,spanish,nahuatl,ustedes se enojan que allí esté ” .,"imojuanti inkualanij noponi niitstok . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63541,934,spanish,nahuatl,A mi don Luis de Santa María Gobernador por su magestad y a nosotros los alcaldes : Pedro Dionicio y Thoribio Vazquez que administramos justicia por su magestad a nosotros los pillis de cabildo y a los doce que somos regidores todos nosotros que somos pillis poseedores del pueblo de México .,Yn nehuatl don Luis de Santa Maria gobernador por su magestad yhuan tehuantin alcaldes Pedro Dionisio Thoribio Vazquez justicia ticpia por su magestad yhuan tehuantin yn cabildos tipilhuan yn tiregidoresme yn timatlactin tomome yhuan tehuantin timochintin yn tipipiltin yn taltepehuaque Mexico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63542,935,spanish,nahuatl,Quienquiera .,zazonaquin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63543,936,spanish,nahuatl,"Ha bajado aquí a la tierra la muerte florida , se acerca ya aquí , en la Región del color rojo la inventaron quienes antes estuvieron con nosotros .","Zan nican temoc y xochimiquiztli tlalpan , aci yehua ye nican , in tlapalla quichihuan , tonahuac onoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63544,937,spanish,nahuatl,"E que un aguelo [ tío ] suyo le hizo merced de las dichas tierras e camellones las quales le hacia gracia dellas por buenas obras que le avia hecho e por ser su nieto [ sobrino ] y quel aguelo [ tío ] se decia Anton Quenquiz [ y él con sus manos construyó la casa ] ,",Ynic nechmacaque ueuetque mocentlallique auh quito y notlatzin ynic nimitzmaca notlal ynuan nochina[n] ca on tenechtequipano yn tinomach ynpanpa y nechmacac y nehuatl Pablo Macuex y notlatzin yntoca Anton Quenquiz yeuatl ynmatica quiquetz yn calli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63545,938,spanish,nahuatl,4 dientes de ajo,Nahui axoxtlantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63546,939,spanish,nahuatl,MAFAFA BLANCA,KEKEXIKILIT oso KUAPITSOKILIT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63547,940,spanish,nahuatl,"Los cautivos desmenuzaron carbón con las manos para embijarse , pues habían tomado el tizón de fuego .",Tecolli quimomaxaqualhuique ynic tlequauitl quimonanilique .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63548,941,spanish,nahuatl,El no puede ir con usted porque está esperando a un amigo .,Yehua ahuel mohuantzinco yaz ipampa ce imaicnin quichixtica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63549,942,spanish,nahuatl,"Anda volando el ave de plumas finas , Tlacahuepatzin , mi poseedor de las flores ,","Yn quetzalaxomotzin ompapatlantia , noxochihueyotzin , yn Tlacahuepantzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63550,943,spanish,nahuatl,"Dijo , pues , Huitzilopochtli a Iztacmixcohuatzin : Iztacmixcohuatzin , es de todo punto necesario que ahora yo te dé mis órdenes .","Auh quilhui in yehuatl Huitzillopochtli yn Iztacmixcohuatzin : Tla xihuallauh , Yztacmixcohuatzé , yn axcan ca monequi , cenca huel totech monequi nimitznahuatia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63551,944,spanish,nahuatl,"Por aquí se da . Si uno lo busca , se encuentra un puñado , por lo menos .","Nikauín mochiua , komo se kitemoua se kajsi sikieraj se tamatsoltsin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63552,945,spanish,nahuatl,— Para los ayates .,— para ayatoto .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63553,946,spanish,nahuatl,Yten declaro que en ( el barrio que llaman ) Zacatengo tengo unas casas de mi patrimonio con un pedazo de suelo [ tlalmaitl ] mando se venda y su valor sea para que se haga bien por mi ánima .,Yoan nicteneua Zacatenco mani noueuecal yoan achi ytlalmaio monamacaz naniman ytech pouiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63554,947,spanish,nahuatl,De este modo se hacía al subir a los que van a morir ; los que van precediéndolos son los cautivos : vienen a convertirse en el soporte de los bañados ” .,Auh in ic muchiua in ye quintlecauia in miquizque zan oc yehuantin in yacatiui in mamaltin inpepechhuan mochiua in tlatlaaltiltin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63555,948,spanish,nahuatl,"llévate el ayate ” , así le dijo [ Chikomexochitl ] .","xijuika ne ayatl , ijkini kiilui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63556,949,spanish,nahuatl,Seríamos . Estaríamos .,Tiezquiayah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63557,950,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63558,951,spanish,nahuatl,"Dice don Domingo Hernández Ayopochtzin que el señor Cuahuitzatzin tuvo después de llegar acá otras tres hijas para completar el número de nueve hijos , las cuales tres hijas nacieron en Tzacualtitlan Tenanco : la primera , llamada Cilcuetzin , y también por otro nombre Matlaltzin , fue , según se sabe , la única que nació aquí ; la segunda , llamada Xiuhchihuatzin , murió sin casarse ; y la tercera , llamada Xiuhtoztzin , menor que la anterior , llegó a ser cihuatlatohuani de Tzacualtitlan Tenanco , como aparecerá en el año en que tomó posesión de su señorío .","Auh yn iuh quimitalhuitiuh yn don Domingo Hernández Ayopochtzin , yn tlacatl Quahuitzatzin yn occequintin ypilhuancihua ye nican quinchiuhtacico yeyntin ycchiuhcnahuin , yn oqueyntin in nican Tzaqualtitlan Tenanco tlacatico : yn icce ytoca Cilcuetzin , yhuan ypann itoca Matlaltzin ycontetl ytoca catca , yece ynin yuh macho ça ycel y nican tlacatico ; yn icome ytoca Xiuhchihuatzin , ynin çan iuh momiquilli amocan monamictitiuh ; yn iquey ytoca Xiuhtoztzin ça xocoyotl , ya yehuatl yn cihuatlahtohuani mochiuh Tzaqualtitlan Tenanco , yn iuh necitiuh yn ipan xihuitl yn quicuic ytlahtocayo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63559,952,spanish,nahuatl,Mi tía ha perdido sus guantas .,Noteahuli ; onquinpalo inmatlaquen .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63560,953,spanish,nahuatl,Hazlos dueños de todo lo que,Xquinaxcatili nochi tein,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63561,954,spanish,nahuatl,"Y una vez que se la entregaron , ella fue la mujer de Cuacuauhpitzáhuac .",Auh ynic ualmacoque euatl yçiuauh mochiuh yn Quaquauhçin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63562,955,spanish,nahuatl,¿ Y qué edad tiene tu abuela ?,¿ Ihuan quexqui xihuitl mopilia mocihtzin ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63563,956,spanish,nahuatl,Termina el año 1 Técpatl .,Quizqui yn Ce Tecpatl xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63564,957,spanish,nahuatl,"de dónde sale esta enfermedad ,","cani hualquiza nehin cocoliz ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63565,958,spanish,nahuatl,qué,TLE o TLEN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63566,959,spanish,nahuatl,Nuestro Señor Jesucristo,Nuestro Señor Jesucristo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63567,960,spanish,nahuatl,"Y cuando terminaron de salir de la capilla del palacio , a las 5 y media de la tarde , sacaron el cuerpo del dicho don fray García Guerra , arzobispo y virrey , que allá estaba tendido ; primeramente tomaron las andas en que estaba tendido los señores oidores de la Real Audiencia , y lo llevaron en hombros desde la dicha capilla para irlo bajando hasta la entrada del palacio , donde lo colocaron sobre un estrado de madera o túmulo , que se había levantado para depositar sobre él el cuerpo del difunto .","Auh ynic tlamico oncan quixohua palacio capilla ye ypan macuilli tzilli ypan tlaco hora , ynic quihualmoquixtilique ynacayotzin omoteneuhtzino teoyotica tlahtohuani don fray García Guerra visurrey yn oncan monoltitoya ; conmanilique achtopa yehuantzitzin yn Audiencia Real tlaca tlahtoque oydores in andas yc monoltitoya , quimonapalhuique in tlacpac omoteneuh capilla yc quihualmotemohuillique tlatzintla ynic oncan palacio caltempa quimotequillico ypan quauhtlapechtli motenehua túmulo , yn çan ic tlatlalili ypan quimocehuilizque ynacayotzin miccatzintli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63568,961,spanish,nahuatl,Y para confirmar todo esto arriba dicho nos ponemos en manos de la justicia nuestras personas y nuestros bienes que tenemos ahora y tengamos y damos poder a cualquier topile y a los jueces de nuestro tlahtoani el rey nuestro señor para que nos obligue a confirmar nuestra palabra y sepamos que lo que hicimos fue sentencia de juez y decimos que qualquier [ ley ] que pudiera ser en nuestro favor sobre lo dicho ya no sirva para nuestra ayuda .,Auh ynic huel ticneltilizque hin yn ixquich tlacpac omoteneuh ymac titotlalia yn justicia ynica tonacayo yoan totlatquitica yn ticpie axcan yoan yn octicpiezque yoan tictomaca ynin huelitiliz yn zazo aquique topileque yn ijuezhoan totlatocauh rey nuestro señor ynic yehoantin techcuitlahuiltizque ynic ticneltilizque yn totlatol ca huel ipan ticmatizque ca juez yn techtlatzontequilia yn oticchiuhque yoan tiquitoa yn zazo tleyn topalehuiloca mochiuazquia yn ipan omoteneuh aocmo huel yc titopalehuizque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63569,962,spanish,nahuatl,"que nunca haya ceniza amontonada ,","mah amo queman cuauhnexhuetzto ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63570,963,spanish,nahuatl,"Y antes de que Axayacatzin se enseñoreara , Huehue Moteuczoma había designado para sucederlo a su hijo Iquéhuac ; y en segundo lugar había designado a Machimale .","Auh yn oquic ayamo motlahtocatlalliaya yn Axayacatzin , auh yehuatl quixquetzaya tlahtocatizquia ce ypiltzin yn Huehue Moteuhcçoma ytoca Yquehuac ; yn icome quixquetzaya ytoca Machimalle .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63571,964,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63572,965,spanish,nahuatl,"Se lavan los hongos y se cortan en pedazos medianos . También se lava y se pica el epazote , y la cebolla se coila en rodajas . Se pone la manteca o el aceite en una cazuela , se fríe la cebolla , y después se ponen los hongos y el epazote . Se tapa para que se cueza al vapor . A la masa se le pone un poco de sal y de agua para que quede suave ; se hacen las tortillas y se rellenan con los hongos . Se fríen o se cuecen en el comal , según el gusto . Se acompañan con una salsa picante que se elabora al gusto .","Cualli mopaca in nanacatl , motetequi ; in yepazohtli no mopaca , motzeltilia ; in xonacatl moyahualtequi . Ipan caxitl motlalia pitzochiyahuizotl , motzoyonia in xonacatl , motlalia in mazayelli ihuan yepazohtli , motlapachoa inic ihpotochuicciz . In textli motlalilia tepitzin iztatl ihuan tepitzin atl inic zan poxactic mocahuaz ; mochihua in tlaxcalli ihuan ihtic motlalia in mazayelli , in ye tlahuicxitilli ; zatepan ye motzoyonia ahnozo huicci comalco , quenin monequiz . Quemmanian motlalilia cococ chiltemolli , intla monequi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63573,966,spanish,nahuatl,más justo,ocachi cuayotica,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63574,967,spanish,nahuatl,Tú otra vez hiciste eso .,Ya yani noja tijchijki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63575,968,spanish,nahuatl,"6 Técpatl , 1212 .","VI Tecpatl xihuitl , 1212 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63576,969,spanish,nahuatl,"pero no quieres , ¿ que quieres que estas cosas","para axkineki , para ma tiaxtijneki nopa",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63577,970,spanish,nahuatl,"Todo lo que se va a gastar : ya nada le preocupa ; todo está a la vista , con que dé regalos , con que haga obsequios de mantas .",In ye mochi oncan in ixquich popolihuiz in aoc tle quitequipachoa in mochi on nez in o ic tlatecac in quitetlauhtiz in tilmatli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63578,971,spanish,nahuatl,"está triste ,","tayocoya ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63579,972,spanish,nahuatl,En el año 12 Ácatl 1387 murió en Tenochtitlan el tlatoani Acamápich .,XII Aca xiuitl unca miquico Tenochtitlan tlatoani Acamapich .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63580,973,spanish,nahuatl,"Y sus ataderos del cabello eran cordones de hilos de muchos colores : rojo vivo , amarillo , azul , negro . Con estos cordones están entretejidas plumas blancas .","Auh in itzonnepilhuaz tlatlapalicpatl chichiltic , coztic , texotli , tliltic . Iztac ihuitl in ic tlamalinticatca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63581,974,spanish,nahuatl,"ella se baña , en una batea se talla","ya malti , bateya ipa moxaxakualó",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63582,975,spanish,nahuatl,El es un gran poeta .,Yehua ce hueyi xochitlahtoani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63583,976,spanish,nahuatl,"Se repicaba por causa de las fuertes lluvias que caían , para ahuyentarlas ; y cuando en México se oían tocar a duelo las campanas , se extendía una gran tristeza y aflicción por toda la ciudad de México .","Auh ca ye ypampa yn tlatzilinia in cenca chicahuac manca quiyahuitl , yc quiyauhtlaçalloya ; yn iquac mocaquia tepoztli ynic nohuian Mexico tlaocoltlatzilliniloya , | | 58 ca yc cenca tlaocoyaloya netequipacholloya in Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63584,977,spanish,nahuatl,El tiene .,Quipia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63585,978,spanish,nahuatl,"11 Técpatl , 1256 .","XI Tecpatl xihuitl , 1256 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63586,979,spanish,nahuatl,"Y dijo el testigo , dijo que la mujer que era de Toltecatl también allí labraba , y no sabemos cómo es que las tomó ; también estamos confusos , sólo supimos que allá se peleaban , y no conocemos a la mujer , nunca ahi la vimos ; siempre la tierra la tuvimos en quarda ] ( y que no a oydo decir ny sabe que sean las dichas tierras de Marina Tlacuch ) y questo es lo que sabe para el juramento que thiene hecho .",Yhuan quito in testico yn Toltecatl yn iciuauh catca ono honpa tlachiuaya auh amo ticmati queni concuic za no za timotlapololtiya auh za yc oticmatque oncan yamaua auh amo tiquixmati y ciuatl yuan ayc oncan otiquitaque ca mochipa topial yn tlali ya ixquich i nicmati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63587,980,spanish,nahuatl,"Se embarcó don Cristóbal Colón , llevando consigo a los hombres que pudieran conducir tres navíos para ir a descubrir tierras ; salió , pues , de la ciudad de la Isabela el día 24 de abril de 1494 , y fue siguiendo y reconociendo las costas de la isla de Cuba .","Auh yn don Christóval Colón yc omacallaqui quinhuicac yn ixquich tlacatl yn huellitique ynic quihuicac ey acalli ynic tlalnextitihui ; auh ynic oncan quiz yn ipan altepetl Isabela yccenpohualli onnahui mani metztli abril yn ipan xihuitl de 1494 , ynic catentocac yn iyatenyotlalma altepetl yn itocayocan Cuba .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63588,981,spanish,nahuatl,"para que se desarrolle ,","para mah mozcalti ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63589,982,spanish,nahuatl,1 manojo de epazote,Ce mamahpicton yepazohtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63590,983,spanish,nahuatl,"Me dice mi hija , vamos a pasear , fuimos a Michoacán , Morelia .","tečilwia nomočača tiawe tumpašaloti otiwia ' mičoakán , morelia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63591,984,spanish,nahuatl,"11 Acatl , 1347 .",Oyuh ye matlactlomome xihuitl mochiuh yn tlaçolyaoyotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63592,985,spanish,nahuatl,Sólo una cosa más os diré : ‘ Compadeceos de nosotros ; porque ya voy a saludar al gran teul emperador que está en Castilla ’ ” .,"Auh ca çan yehuatl ynic noconnitohua : ‘Ma cana ytlatzi xitechtlaocollican , ca yehuatl ynic noconnotlapalhuiz y huey teoutl tlatohuani Castillan moyetztica’ ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63593,986,spanish,nahuatl,También en este año de 2 Acatl los mexicas cumplieron 20 años de estar en Chapoltépec .,Auh çano ypan in yn Ome Acatl xihuitl yn oncan Chapoltepec cenpohualxiuhtique yn mexica ynic oncan catca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63594,987,spanish,nahuatl,Luego le dijo el Diablo a Quetzalcanauhtli : Dile que me ha complacido ; y por eso yo le doy ahora mi señorío .,Niman quilhui yn diablo yn Quetzalcanauhtli : Xoconilhui ma ihui onechicnelli ; nican ca nicmaca notlahtocayo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63595,988,spanish,nahuatl,"Nuestra tierra también se está muriendo de sed ,","Yeh totalmanic no amicmictoc ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63596,989,spanish,nahuatl,Pero aquí está el arreglo va a traer su carga para el día que le pidieron la va a ir a dejar ya la lleva y entrega su carga lo que le pidieron y ya le pagan ya se viene ya se regresa a su casa .,pero nikan ka ' areglo yaw kanatiw i karga para tlen tonalli kinawati ' ke kikawatiw inyekiwika wan yokentregaroto yawa ' sis wan tlatemowiya wan kentregaroa i karga in len ki ' tlaneli ' ke kwan yekwal tlaštlawia wan yewi : c wal mokwepa ičanwa ' sikiw .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63597,990,spanish,nahuatl,". Si solamente humea el papel , no arde bien , mucho se espantaba : en ello veía que tal vez en alguna parte iba a pescar una enfermedad ;",. in tla zan ye pocheua in amatl amo uel tlatla cenca momauhtiaya : oncan quittaya in ahzo cana cuculliztli quicuitiuh ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63598,991,spanish,nahuatl,"Y agora digo que , dexo my casa con la posecion que se os da y si alguna cosa edificaredes en ella en vuestra voluntad la dexo [ F . 13r . ] a vos el dicho Luis Zavallos y podáis pedir a la justica os de poceción para la tenencia de ella y vuestra mujer e hijos yo bendo con toda boluntad .",Auh yn axcan niquitohua niccahua yn nocal yca in posesion nimitzcahuilia yn tla itla oncan ticchihuaz ca momac niccaua yn ti Luis Zavallos yhuan amonoma anquicuizque in posesion justicia amechmacaz ynic huel anquimaxcatizque yn tehuatl yuan monamic amopilhuan huel melahuacayotica yn namechnamaquiltia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63599,992,spanish,nahuatl,"2 Tochtli , 1598 .","2 Tochtli xihuitl , 1598 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63600,993,spanish,nahuatl,"Entonces medimos la tierra , y “ mis hijos ” no terminaron { de medir } . Nuevamente vino a ver dónde termina la tierra ; aquí llegó a observar , aquí en Tepeteopan , vino a contentar a la gente en los linderos ; toda se las dejó a los tlatoque de aquí de Tepeteopan , a Xochitecutli que “ es águila ” , que “ es ocelote ” y a todos los macehualtin y por esto , envidiaron los de Huexotzinco . Vinieron aquí , destruirían a Xochitecutl ; no pudo { hacerlo } el llamado Quatecalamzin , aquí estuvo durante cuatro días , esperaba a “ sus hermanos ” , ellos le ayudarían . Y sólo a él lo mataron . En aquel entonces bajaron los tlatoque de Tepeteopan , y sólo escogieron a quienes debían desterrar .",auh ye oticctamachiuhque yn tlali yhuan nopilhuan amo yquotlanqui {sic} occepa ohuala yn nohuiyan oquictaco campa tlamin tlali nicam ohuala otlamahuisoco nicam Tepeteopam yolopachihuico canpa tlami tlali mochi oquimacatehuac yn tlatoque nicam Tepeteopam Xochitecutli quauhtli ocelotli yhuan mochintin macehualtin auh ypampa ynon omoxicohuaya vexozincotlaca nicam ohualaque oquitlamizquia yn Xochitecutl amo ahuelitic ytoca Quatecalamzin /na/hui tonatiuh nicam ocatca oquinchiaya yenihuam oquipalehuizquia auh san ynehuiyan omomictique yquac ynon ohualtemoque Tepeteopam tlatoque auh san oquinpepemque aquique oquitotocaque,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63601,994,spanish,nahuatl,"Y se cantó : [ Surgir de humildes cunas y en santos ideales para vivir hasta los hechos : es obra de abnegados , es obra de colosos que nacen para gloria y orgullo de los pueblos . ]","Ihuan omocuicac : Surgir de humildes cunas y en santos ideales para vivir hasta los hechos : es obra de abnegados , es obra de colosos , que nacen para gloria y orgullo de los pueblos .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63602,995,spanish,nahuatl,"Pero al respecto yo sospecho otra cosa , y también otra cosa es la que me dijeron algunos ancianos a quienes Dios ya se llevó consigo , cuyas palabras he guardado en mi memoria ; éstos decían que cuando llegaron los ocho pueblos de naturales que he mencionado , vieron y encontraron a otros naturales que ya estaban asentados aquí .","Auh yn inca occentlamantli yn quimatica yn noyollo , yhuan occentlamantli onechmolhuillitiaque yn Dios oquinmohuiquilli huehuetque , ca huell onicpix yntic yn noyollo yn intlatol ; auh quimitalhuitihui ca yn iquac oacico yn ohuallaque yn chicuetlamantin yn ye onimechtenehuilli macehualtin ca nican oquimittaque ynpan oacico ocontlamantin macehualtin y nican ocatca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63603,996,spanish,nahuatl,Aquí comienza la relación de cómo vinieron los mexicas cuando llegaron acá .,Nican peoa yn quenin uallaque mexica inic acico nica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63604,997,spanish,nahuatl,Hicieron un pretil grande,Kichijke nopa tepamitl ueyi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63605,998,spanish,nahuatl,"Tendremos que desaparecer , nadie habrá de quedar .","Zan tipopolihuizque , ayac mocahuaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63606,999,spanish,nahuatl,lo andaba viendo .,kitlachiltinemi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63607,1000,spanish,nahuatl,yo,NE,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63608,1001,spanish,nahuatl,que te vayas y ya no regreses,"para kaxiyati , moaxka uala",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63609,1002,spanish,nahuatl,"Cuando murió Huitzilíhuitl se asentó Chimalpopoca , en el año 3 Calli 1417 .","Yn iquac omic nima ualmotlali ytoca Chimalpopoca , y motlali ypan III Calli xiuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63610,1003,spanish,nahuatl,"Ah pero mi manta la trajiste , dijiste para mí ahora ya se la vendiste .",como será ohkión tihčiwa ne ' wa a ' mo nihkwalihta .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63611,1004,spanish,nahuatl,Se siembra .,Se kitoka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63612,1005,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63613,1006,spanish,nahuatl,"El martes 3 de marzo de 1615 partieron de la ciudad de México 40 portugueses ; por órdenes del señor virrey iban a custodiar las costas de Acapulco , porque se supo en México que habían llegado allá los malvados holandeses o pichilingues piratas .","Axcan martes yn ic 3 mani metztli março de 1615 años , yhcuac nican Mexico onpeuhque onpohualtin yn portuguestin ; ytencopatzinco visurrey ompa hui yaotlapiazque yhueyatenco Acapolco , ypampa omachiztico nican Mexico oncan ohuallaque yn tlahueliloque yn motenehua landenses yhuan pichilínquez ychtecque hueyapan nemi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63614,1007,spanish,nahuatl,Florea a media noche .,Uan xochiyoua tajkoyouan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63615,1008,spanish,nahuatl,"ave de la primavera ,","in nixopanquechol ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63616,1009,spanish,nahuatl,Un espantoso terremoto castigó a la ciudad de México en 1985 . Muchos edificios se vinieron abajo y murió un gran número de personas .,Temauhti tlalollin oquihuitec in altepetl MexicoTenochtitlan in ipan nauhtzontli oncaxtolli onnauhpoalli ommacuilli xihuitl . Ohuetz huei cacalli ihuan miequintin tlacah omicque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63617,1010,spanish,nahuatl,llegue trayendo muchas flores .,xochitlah quitquitihuitz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63618,1011,spanish,nahuatl,Pero tengo sed .,Mach ni amiqui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63619,1012,spanish,nahuatl,Se limpia cuando es pequeño .,Mochipaujtani keman nojnel .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63620,1013,spanish,nahuatl,"Y hasta cuando moría el que había hecho estos sacrificios , sobre su cuerpo se quemaba todo eso",Auh quin icuac intla omic tealtiani ipan quitlatiaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63621,1014,spanish,nahuatl,"Esperemos , pues sólo faltan cuatro días para los 80 ” .","Ma uc tonacica , ca ça nauilhuitl yn titlanapoualtilizque’ ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63622,1015,spanish,nahuatl,"Todo esto embriaga la vida en la tierra , de modo que no se ande siempre gimiendo . Pero , aun cuando así fuera , si saliera verdad que sólo se sufre , si así son las cosas en la tierra , ¿ acaso por esto se ha de estar siempre con miedo ? ¿ Hay que estar siempre temiendo ? ¿ Habrá que vivir llorando ?","Muchi quihuinti in nemiliztli in tlalticpac inic ayac chocatinemi . Auh mazo yuhcan , y , mazo nel ihui in yuh tlamai , yn , tlalticpac ; ¿ cuix ic caco , cuix ic nemauhtilo , cuix ic chocatinemoa ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63623,1016,spanish,nahuatl,". Y esta era la forma en que hacían el camino : iban aderezados como para la guerra : iban llevando sus escudos , sus macanas , sus divisas , porque era ir de guerra : en algún lugar morían , en algún lugar eran cautivados .",". Auh in ic ohtlatocaya : moyaochichiuhtiuia : in inchimal inmaccuauh yetiuh intlahuiz , ipampa ca yaotitlan in quizaya : in cana miquia , in cana tlamaia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63624,1017,spanish,nahuatl,"En ese mismo año llegó a México el señor virrey don Álvaro Manrique de Zúñiga , marqués de Villamanrique .",Auh no yquac yn ipan omoteneuh xihuitl yn ohualla | | 101 yn omaxitico Mexico yn tlacatl don Álvaro Manrrique de Çúniga marqués de Villamanrrique visurrey .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63625,1018,spanish,nahuatl,"Y cuando apareció de nuevo , cuando se mostró el Sol en toda su redondez , cuando volvió a brillar , enseguida las nubes se desplegaron sobre su faz , y todo el cielo volvió a quedar cubierto de nubes , en ningún sitio volvió a aparecer el Sol hasta que se ocultó por el poniente y se hizo de noche .","Auh yn ihquac ye noceppa nocuel ohualnez , yn huel ohualtehuilacachiuhcanez mochi tonatiuh , in huel ye tlanextia , yc niman yxco hualmocençouh yn mixtli , yc nohuianpa yn ilhuicatl yc hualmixtzauhctimomah yn omoteneuh mixtli , aocmo cenca cana hualnez yn ixquichica onaquito tonatiuh yn icacallaquiyampa ynic onyohuato .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63626,1019,spanish,nahuatl,"Cuando llegaron los chichimecas encontraron poblados a otros chichimecas : Tzihuactlatónac , tlatoani de Cuitlachtépec ; Tecuanitzin , de Tenayocan ; Ixcozauhcatzin , de Zahuatlan ; Tlalolinteuctli , de Cuauhuacan ; Opantzin , de Xaltocan ; Tlahuizcalpotonqui , de Citlaltépec ; Huáuhquil y Tlotliteuctli , de Tecpayocan ; el acolhua Tzontecómatl , de Coatlichan , cuya mujer se llamaba Tzonpachtli , y su hijo , Tlazoxiuh Tzontecómatl .","Ynic onacico yn chichimeca yn inpan axiuaco yn Tziuactlatonac yn Cuitlachtepec tlatoani ; nima ye Tenayoca Tequanitzi ; Çauatla Yxcoçauhcatzi ; Quauaca Tlallollintecuhtli ; nima ye Xaltocan Upantzi ; nima ye Çitlaltepec Tlauizcalpotonqui ; nima ye Tecpayoca Uauhquil , nima ye Tlotlitecuhtli ; nima ye Coatlycha Tzontecomatl acolhua , yn iciuauh ytoca Tzonpachtli , yn ipiltzi Tlacoxi yontetoca Tzontecomatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63627,1020,spanish,nahuatl,En el año 13 Ácatl 1479 no sucedió nada .,Matlactlomey Acatl atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63628,1021,spanish,nahuatl,". lo que ponen ante él es cabezas de gallina , van en una escudilla de mole . Luego la que corresponde a Yecatecuhtli : ante él ponen la comida .",". in ixpan conmana yehuatl in totultzontecomatl , mulcaxic yehtiuh . Niman yehuatl in itech poui Iyacateoctli : ixpan conmana in tlacualli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63629,1022,spanish,nahuatl,Mi tía se fué con su madre a la calle .,Noteahui ca inana oya panohtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63630,1023,spanish,nahuatl,les da de comer .,kintlamaka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63631,1024,spanish,nahuatl,"El señor Tliltecatzin Chichimecayaotequihua tuvo primero un hijo llamado Tziuhtecatzin , el cual , como se dijo arriba , nació de la hermana mayor de los tecuanipantlacas .","Yn tlacatl yn Tliltecatzin yn Chichimecayaotequihua achtopa quichiuh ypiltzin ytoca Tziuhtecatzin ; ynin , ye omito tlacpac , ytech quiz yn inhueltiuh Tequanipan tlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63632,1025,spanish,nahuatl,Mire usted mi mamá se esta acabando de coraje con eso se acaba .,— sa ' on ye ' on nameč onkan satepa nia ' tinenka itlan in dóktor pus non melawak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63633,1026,spanish,nahuatl,todo está apagado .,nochi tlasejtok .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63634,1027,spanish,nahuatl,". Y cuando ya sale su sangre , la toman en el dedo — 11amaban cuatro veces divinas ” — y la echan en el fuego . Luego , sobre el papel en que se sangraron gotean hule derretido .",. In icuac ye quiza eztli imatica concui quitouaya teonauhpa in contlaza tleco . Niman ye ic ipan quichichipitza in amatl in oipan ommihzoc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63635,1028,spanish,nahuatl,los abre en la orilla del río .,kitentlapo asta ne ateno .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63636,1029,spanish,nahuatl,"No retrocedas , no retrocedas , ten firme el pie ( quiero decir : No pises hacia atrás );",Ma camo cemohnica motepuztco macamo cemmohnicampa moteputzco xic ual quetztiuh in mocxi ( quitoz nequi : Macamo xi tzintlaczatiuh ),https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63637,1030,spanish,nahuatl,Entonces se cumplieron 1300 años desde el nacimiento de Dios nuestro señor .,Nican ypan in yn icyetzonxihuitl ypan macuilpohualxihuitl ynic motlacatillitzino yn totecuiyo Dios .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63638,1031,spanish,nahuatl,"Enseguida dejó en su lugar a su hijo Ilancuéitl , joven aún , el cual se enseñoreó en este dicho año de 2 Calli .","Niman quihuaco yn ipiltzin yn quimixiptlatitia ytoca Yllancueytl yn itelpuchtzin , yn motlahtocatlalli ypan in yn omoteneuh Ome Calli xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63639,1032,spanish,nahuatl,"Tú , ustedes , vayan a buscarlo , vayan a darle vueltas alrededor , vengan a traerlo ( de ) donde se quedó ,","Tehhua namehhuan xicuitih , xicmalacachotih , xicualcuitih cani mocahuac ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63640,1033,spanish,nahuatl,Que se lleven bien,Mah cualtzin mohuicacan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63641,1034,spanish,nahuatl,pero por haber dedicado su existencia al esclarecimiento del modo de vida de los antiguos mexicanos de habla náhuatl creo imprescindible por lo menos para quienes hablamos la lengua de nezahualcóyotl y cuauhtémoc y para ser coherentes que este homenaje sea pronunciado por nosotros también en náhuatl,yece yehica yehuatzin mochi inemiliztzin omocatihtzino inic mocemmelahuaz quenin nemoaloya ipan huehue nahuatlahtolmexihco nicnemilia cenca totechmonequi in ahquihuan tictenquixtiah in intlahtoltzin nezahualcoyotzin ihuan cuauhtemoctzin inin temahuiztililiztli ma motenehua manel zan achitzin nahuatlahtolcopa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63642,1035,spanish,nahuatl,"Vinieron luego los tepanecas azcapotzalcas a combatir a los mexicas , y llegaron hasta Cuepopan .","Auh niman ye ic huitze yn tepaneca yn azcapotzalca yn quinpehuazque mexica , oncan huitze oncan tlamatihuitze yn Cuepopan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63643,1036,spanish,nahuatl,"En este año comenzó la confusión , cuando los colhuas se fingieron divinos y se creyeron brujos , y los apedreaban para que desistieran , a fin de que nadie se fingiera divino ni se creyera brujo ; para entonces , Huehue Topiltzin Nauhyotzin llevaba cuatro años gobernando en Colhuacan .","Nican ypan in yn peuh neyolpolloliztli , in yecuel moteonequi monahualmati yn culhuaque , auh quintetzotzonaya ynic motlacahualtiaya ynic ayac moteonequiz monahualmatiz ; ye yuh nauhxihuitl tlahtocati yn Topiltzin Nauhyotzin Huehue yn oncan Culhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63644,1037,spanish,nahuatl,La vida de los niños que viven en una aldea es enteramente diferente a la vida de los niños de una ciudad grande .,Innemiliz pilantoton ca altepepan chantih amo queh innemiliz pilantoton ca hueyi altepetl nemih .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63645,1038,spanish,nahuatl,No te enriquezcas con dinero mal habido .,"Amo ximotomintema , intla amo cualyotica tictlani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63646,1039,spanish,nahuatl,"[ Le fue preguntado al testigo , se le dijo : Estos veinte pesos ¿ quiénes los dio ? ] y save que los veynte pesos por que se vendieron las dichas casas tierras y patios los pagó quinze años ha Maria Geronima muger de Joan de Escalante . [ Lo informo por el juramento que di ] .",Tlatlaniloc in testigo ylhuiloc ynin cempoalli peso ac oquiten oquito in testigo ca uel melaoac yn niquitoa ca yehoatl oquiten yn inamic Juan de Escalante Maria Geronima ye axcan caxtolxiuitl ynin ca uel melaoac ynic onoconan juramento ynic onitlatolmelauh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63647,1040,spanish,nahuatl,"¡ Cómo no ! decían , ¡ me gustaría !","Quenin amo” , molhuiaya zan huel nechpactiz” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63648,1041,spanish,nahuatl,"La cáscara del maíz amarillo es revuelta , al igual que la del maíz morado y el maíz rojo .","In kostiktaol , manel in ieuayo . No ijkón in yauitaol uan tsikataol .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63649,1042,spanish,nahuatl,"11 Calli , 1165 .","XI Calli xiuitl , 1165 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63650,1043,spanish,nahuatl,"Mientras esté oscuro , el tiempo no será bueno ; mientras el Sol esté comido , será un tiempo enfermizo .",Auh yn ixquichica tlayohuaz amo qualli cahuitl yez ; yn ixquichica qualoz tonatiuh cocolizyo yez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63651,1044,spanish,nahuatl,"En este año murió el señor Nezahualpiltzintli , tlatohuani de Acolhuacan Tetzcoco ; y durante un año no hubo tlatohuani en Tetzcoco .",Nican ypan in omiquico yn tlacatl y Neçahualpiltzintli tlahtohuani catca Aculhuacan Tetzcoco ; auh ce xihuitl yn ayac tlahtocat Tetzcoco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63652,1045,spanish,nahuatl,CANTO DEL REY DE LOS OTOMIES,OTONTECUTLI ICUIC,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63653,1046,spanish,nahuatl,ya levántense bejucos ” .,ya ximeuakaya kuamekatini .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63654,1047,spanish,nahuatl,viviera,nemizquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63655,1048,spanish,nahuatl,"tú ,","tehhua ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63656,1049,spanish,nahuatl,"Algunos siembran dos veces , tonalmil [ en enero ] y xopamil [ en julio ] .",Seki kitokaj tonalmil uan xopamil .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63657,1050,spanish,nahuatl,"Tras la muerte del conde de la Coruña , gobernó don Pedro Moya de Contreras , arzobispo de México , quien , habiendo sido primero visitador , asumió luego el cargo de gobernador en el año de 1584 y lo tuvo hasta el de 1586 , en que se fue a España .","Auh ynic momiquilli yn conde de Coruña , niman otlapacho ogovernadortic yn teoyotica tlahtohuani don Pedro Moya de Contreras arçobispo Mexico , ca ynic otetlatetemolli ynic visitador mochiuh yhuan ynic otlapacho yn ogovernadortic yn itequitzin catca yn conmanilli yehuatl ypan xihuitl de 1584 auh yxquich yc huallantica yehuatl ypan xihuitl de 1586 , ynic mohuicac España .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63658,1051,spanish,nahuatl,"Cuando alguien se va a bañar , pone la lumbre en el “ ombligo del fuego ” . Si se quiere que esté bien caliente el temascal se le pone leña de encino o de madroño , si no se quiere muy caliente , nada más se le pone leña de ocote . Antes de bañarse se calienta el agua caliente , junto al “ ombligo ” . Y cuando ya está muy caliente el temascal , se tapa el “ ombligo del fuego ” con una piedra plana , y ésta se pega con lodo y se aprieta al frente con piedrecitas .","Ihcuac aca motemaz , tlepitzalo ihtic in tlexictli . Intla monequi huel totonqui yez in temazcalli motlalilia in ahua - cuahuitl ahnozo tamazquicuahuitl ; intla ahmo monequi cenca totonqui zan motlalilia ococuahuitl . Ihcuac ye netemaloz achto mototonia in atl ihtic in temazcalli , itech in itlexic . Intla ye tlacuauhtotonqui motzacua in tlexictli ica centetl tepatlachtli , inin motzicoa ica zoquitl ihuan mixtilinaltia ica tetoton .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63659,1052,spanish,nahuatl,obedecían [ trabajan muy bien juntos ],maseualme eltoya moneltokayayaj,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63660,1053,spanish,nahuatl,"Nadie hará terminar aquí las flores y los cantos , ellos perduran en la casa del Dador de la vida .","Ye nican ayac quitlamitehuazin xochitl , in cuicatl , in mani a ychan Ipalnemohuani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63661,1054,spanish,nahuatl,"Se puede comer hervido , en chilpozonte o asado en el comal .",In kuali se kikua taamanal oso chilposon oso komaltaixkal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63662,1055,spanish,nahuatl,Yo don Luis de Sancta Maria governador por su magestad e nosotros los alcaldes don Antonio de Santa María y don Martin de San Juan que administramos Justicia por su magestad en esta abdiencia .,"Nehuatl ni don Luys de Sancta Maria nigobernador por su magestad yhuan tehuantin alcaldes don Antonio de Sancta Maria , don Martin de San Juan yn tictocuitlahuia justicia yn itechcopatzinco yn tohueytlatocauh su magestad y nican audiencia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63663,1056,spanish,nahuatl,"El viernes 7 de agosto de 1609 , en Mexicatzinco se abrió paso al agua que en ciertos puntos estaba detenida con las compuertas llamadas puentes .","Auh axcan viernes yc 7 mani metztli agosto de 1609 años , yquac omotlapoto Mexicatzinco | | 121 yn atl yn oncan tzauhcticatca cecni yca tlatzacuilotl puente mitohua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63664,1057,spanish,nahuatl,uegó el tercer día fui a llegar puntualmente toco digoqué hacen vecinos nada pase usted gracias entré lentamente descansé pues verá usted hijo míodijo hijo mío con esto ya comprendí pensé ya me considera su sobrino dijo,ohuiptlati onahcito ihcuac yoimmantic nitlacuahuitequi niquihtoa tlen nenmayitia chanehqueh ammitla ximopanolti tlazohcamati onicahcalcata onitlacehuic axcali timohtiliz tinocone omihtilhui tinocone icanin yoni cahcicamat onicnemili ye nechmoneltoquitia ipilohtzin omihtilhui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63665,1058,spanish,nahuatl,"La amistad es lluvia de flores preciosas . Blancas vedijas de plumas de garza , se entrelazan con preciosas flores rojas : en las ramas de los árboles , bajo ellas andan y liban los señores y los nobles .","Moquetzalizquixochi in tzetzeloa in icniuhyotl . Aztacatlatlapantica ye on malinticac , in quetzalxiloxochitl imapa on nenemi , conchichintomih in teteuctin in tepilhuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63666,1059,spanish,nahuatl,"Los vecinos no venderían tu casa , si tuviesen dinero .","In calehcapoh incal amo quinamacazquiah , tla tomin quipiazquiah .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63667,1060,spanish,nahuatl,"11 Tochtli , 1074 .","XI Tochtli xihuitl , 1074 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63668,1061,spanish,nahuatl,y sí era listo,uan kena tlalnamiki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63669,1062,spanish,nahuatl,un día a fines de octubre fui a sentarme debajo de aquel arbolito en la mañana había hecho mucho frío y cerca del medio día apenas empezaba a calentar el sol sólo había venido a salir blanquecino a causa de las nubes que frente a él se tendieron pensé que estaría bien ir a tomar el sol junto al ciprés porque hacia ailá llegan directamente sus rayos y tal vez ahí ya estaría tibio,ce tonalli itlamian octubre onihuia oninotlalito itzintlan inoneuacuauhton yohuahtzinco otlacuauhcehuac ihuan itech in tlahcotonalli quin opehuaya tlatotonia in tonaltzintli zan iztalecticatzintli omoquixtico ipampa in mixayahuitl ixeopatzinco omotecaque onicnemili cualli yezquiani niaz ninototoniti itech in tlatzcan ipampa nepacopa in tonaltzintli cualli motonalmeyotihtzinoa ihuan ompa hueliz ye tlayamanixtaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63670,1063,spanish,nahuatl,Y dos reales se llama 25 centavos .,wan in dos reales non i toka beintisinko sentabos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63671,1064,spanish,nahuatl,También es hierba .,In no xiuit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63672,1065,spanish,nahuatl,"Se para allá frente al fuego , luego descabeza las codornices y las echa al suelo .","Ompa ixpan on moquetza in tletl niman ye conquechcotona in zolin , icama contlaza in tletl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63673,1066,spanish,nahuatl,Cuando las piedras estaban rojas le dijo :,"Kema ya tlaxauanki , uajkino kiilui :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63674,1067,spanish,nahuatl,Algunos dicen que en este año llegaron .,Ypan in yn cequintin quitoa acico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63675,1068,spanish,nahuatl,"allá adonde iba , de allá se regresó ; de inmediato lo aprehendieron en el tronco de un zotolin ( tipo de palmera ) . Cuatro veces lo rodearon , tardaron mucho en apresarlo . Luego llegó Xochitecutli , dijo : ¡ vengan ! ¡ vean ! , aquí está este nahual , está metido en este zotolin ; luego lo sacaron y lo mataron , le sacaron el corazón , lo comieron , y su carne y sus huesos fueron tapados con una piedra grande ( en el hueco ) de este zotolin ; y a los demás , los trajeron de allá del cerro Quoyozin Totozin , a todos los hicieron venir aquí a Tepeteopan , aquí tomaron “ lino ” ; ellos mismos aspiraron el humo del teocotetli [ “ ocote ” ] cuando lo quemaron .",campa yc oyaqui yc ompa ohuala niman ocacito ce sotolquahuitli napa oquiyehualo huel huecauhtica ocacique . Niman ohuala yn Xochitecutli oquito xihualhuiyam xiquictamca nicam caqui ynin nahuali ytic toctoc sotoli niman oquiquixtique niman oquimiztique oquixtilique yolo oquiquacque auh ynacayo yhuan yyomiyo omcam oquizaque ytech ynon sotoli yca ce huei t/e/tli yhuan oquinzacuilito occequintin ompa Quoyozin Totozin tepetli mochintin oquihualhuicaque nicam Tepeteopam nicam oquonique {sic} teocotetli ynehuiyam omomictique cequintin oquimiztique yc otlanque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63676,1069,spanish,nahuatl,"precisamente te harás un bulto encogido en un rincón ajeno , junto a una casa ajena ; junto a un montón de escombros estarás cabizbajo , y tus tripas se te encogerán y pegarán .",vel timaliuiz in texomolco in tecaltech in tetlazacuiltitlan timotololtitiez mocuitlaxcol motech motetecatiez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63677,1070,spanish,nahuatl,"El epazote zorrillo tiene pelitos en sus hojas y el epazote chino también es igual , pero sus hojas son chinas .","Sorriyajepasot matojtojmiyoj uan chinajepasot no iujki , pero machijchinaltik .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63678,1071,spanish,nahuatl,"que germine ( y ) brote ,","mah ixhua matapani ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63679,1072,spanish,nahuatl,"Bueno , vamos a llamar al mozo , ¡ Mesero !",Cualica man tic nitzacan in tlaxexelotequipana . Acohuac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63680,1073,spanish,nahuatl,Y que agora Pedro Mazaquen e Ynes Tiacapan contradizen y Ana Mocel que en ninguna manera tienen que dezir por saberlo a todos los del barrio [ tlaxilacalleque ] y porque no es al contrario de la verdad y esto entendi yo y lo que dexó mandado la vieja y por verdad hize con mis manos la cruz . Pasó ante mí Diego Leonardo escrivano .,Auh yn axcan oncan tlachallania in Pedro Mazaquen yhoan Ynes Tiacapan yhoan Anan Mocel ca niman namo yntlatuayan ca moch quimati yn tlaxilacalequen inic amo niztlacati ca yxquich onicac inic omonanahoatitia yllamatzin yc nicneltilia nomatica nicquetza cruz . Pasó ante mi Diego Leonardo escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63681,1074,spanish,nahuatl,"Bueno , hijo , no olvides lo principal , el desayuno . ¿ Qué quieres tomar ? ¿ Té o café con leche ?","Cualica , noconen , amoxiquilcahua tlen ocachi cualli , in tlayilli . ¿ Tlen ticoniznequi ? ¿ Tlapozon nozo cafen ica chichihualatl ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63682,1075,spanish,nahuatl,"El sábado 20 de julio de 1596 se hizo procesión con el Santísimo Sacramento en Regina Caeli por el estreno y dedicación de la nueva iglesia de las monjas ; durante diez días el Santísimo Sacramento estuvo expuesto , y durante el mismo tiempo se dijo misa diariamente .","18 Yn ipan axcan sábado a XX de julio de 1596 años , yquac motlayahualhui Sacramento yn monjas Regina Celi , yc mochalli momamal in yancuic teopancalli ; matlaquilhuitl yn tlanepantla moyetzticatca Sacramento , auh yzquilhuitl momoztlaye missa mitohuaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63683,1076,spanish,nahuatl,Los ahorcaron en Hueimollan ; y Cuauhtemoctzin tuvo el señorío de Tenochtitlan sólo durante cinco años .,Ompa yn Hueymollan quinpilloque ; auh yn itech catca tlahtocayotl Quauhtimoctzin yn Tenochtitlan çan macuilxihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63684,1077,spanish,nahuatl,"Algunos antiguos dejaron pintado que en este año comenzó definitivamente la guerra , en que ya hubo combates continuos entre los chalcas y los mexicas .","No ypan in yn cequintin huehuetque yn quimachiyotia yn iccen peuh yaoyotl , yn ça mochipa micallia yn chalca yhuan mexica , ynic moyaotlaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63685,1078,spanish,nahuatl,"Aquí en la ciudad de México a tres días del mes de junio de mil quinientos setenta y siete años ante el muy magnifico señor don Antonio Valeriano , gobernador juez que guarda la justicia por su majestad , pareció Baltazar Sánchez junto con su hermano menor Gaspar Sánchez y sus mujeres Marina Tiacapan y Juana Tlaco , habitantes de San Juan Tequexquipan y también ante mí Miguel Xuarez , escribano ; de su propia voz informaron al tlahtoani , dijeron : Informamos a la justicia que venimos a vender nuestra tierra con nuestra casa y sus cuatro chinantli , que nos dejó Pedro Sánchez , nuestro padre difunto .",Ynica ciudad de Mexico a tres dias del mes de junio de mil e quinientos y setenta y siete años y cenca mahuiztililoni in muy magnifico señor don Antonio Valeriano Governador juez in yn mopiyallia justicia in itechcopatzinco su magestad yxpantzinco onecico Balthazar Sanchez yhuan in iteyccauh Gaspar Sanchez yhuan in incihuahuan Marina Tiacapan yhuan Juana Tlaco chaneque Sanc Juan Tequixquipan auh no nixpa neuatl Miguel Xuarez escrivano yn tlatoltica oquimocaquiltillique in tlatohuani conitohua tictocaquiltillico in justicia ticnamacaco totlal yhuan tocal yhuan in ichinanyo nauhtetl techcahuillitia in totatzin catca Pedro Sanchez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63686,1079,spanish,nahuatl,Luego repartieron y sacaron las tortillas . Y gritó uno de ellos : ¡ Ya viene el que nos trae la comida ! Trae nuestras tortillas hoy comeremos muy bien .,"Yiman tlaxexeloa nochtin oquiquixtique in tlaxcal . Ihuan tzatzi nechca , Ye huitz tlacualero” . Cuicatz totlaxcal ; axan tectlacuazque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63687,1080,spanish,nahuatl,"Al llegar a las orillas de San Juan , las recibieron con flores y con pétalos , para honrar a las señoras ; allá acudieron los señores oidores y el virrey , y se predicó durante la misa .","Auh yn oacico Sant Juan caltenco xochitica namicoque yhuan quinxochitzetzelloque , huel quinmahuiztilique yn cihuapipiltin ; auh oncan hualmohuicaque yn tlahtoque oydores yhuan visurrey , oncan machtilloque yn ipan missa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63688,1081,spanish,nahuatl,"El domingo 30 de septiembre de 1612 , fiesta de San Jerónimo , se supo que había muerto en Guatemala el doctor Carvajal , que era oidor de Guatemala ; éste había ido de México , siendo el primer criollo que fue nombrado oidor .","Axcan domingo yn ic 30 mani metztli setiembre de 1612 años , ypan ylhuitzin San Jerónimo , yhcuac omachiztico omomiquilli Cuauhtemallan yn doctor Gravajar oydor catca yn onpa omoteneuh Cuauhtemallan ; ynin nican Mexico yahca , quin icel criyoyo oydor omochiuhtia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63689,1082,spanish,nahuatl,"Algunos lo comen , lo fríen en manteca .","Se kikua , se kitsotsonia ika manteca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63690,1083,spanish,nahuatl,Pipián con carne DE CONEJO,Chilacachmolli ica tochnacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63691,1084,spanish,nahuatl,"En 1535 viene a gobernar don Antonio de Mendoza , como 1er . Virrey de la Nueva España ( nombre que pusieron los españoles a México y a todo el país de Anáhuac ) .","Ipan etzontli oncaxtolli oncempoalli oncaxtolli xihuitl , huitz don Antoniotzin de Mendoza teyacanaquiuh yuhquin inic ce Itlahtocateixiptlatzin inin Yancuic Hispantlalli ( in yuh quitocayotique caxtilantlacah México ihuan ixquich Anahuac ) .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63692,1085,spanish,nahuatl,Y si en algun tiempo alguna persona dixere alguna cosa andando el tiempo sea yo sabidora de ello para que tome la defensa de ella a mi costa hasta feneser la causa y si yo no saliere a ello yo volberé los pesos que recibí y más las costas con los dichos treynta pesos y más lo que ubieredes gastado en la casa .,Auh yn tla quenmanian aca quitlatolhuiz in ye ompa titztihui ca ninotzaloz nicnanquiliz in tlatolli ypan nitlapopoloz nictzonquixtiz auh in tlacamo yuh nicchihuaz ca zan nimitzcuepiliz in motomines in XXX peso yn otinechmacac yhuan mochi costas yhuan yn ixquich yc otitlachichiuh yn oncan calli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63693,1086,spanish,nahuatl,sintió que le hacían cosquillas en la espalda,kikekelo ikuitlapa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63694,1087,spanish,nahuatl,Llevaré nuestro equipaje .,Man nicuica toquimil .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63695,1088,spanish,nahuatl,"al dar principio la guerra , en medio de la llanura ,",opehuico in ixtlahuatl itec .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63696,1089,spanish,nahuatl,Esto sucedió en el año 6 Tochtli 1290 : entonces murió Tímal .,"Ynhin mochiuh Chiquacen Tochtli xiuitl ypa , y mic Timal .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63697,1090,spanish,nahuatl,Y los carrancistas estaban desayunando en la orilla del tanque junto al mercado cuando vimos que se caían boca arriba . Nadie sabía por qué se caían boca arriba . Fue entonces cuando los zapatistas gritaron dentro del mercado . ¡ Aquí está su padre ! ¡ No ha muerto ! Y nosotras nos agarrábamos de los pilares del mercado . Así fue que no nos tocó el balazo .,"Ihuan carrancistas otlayitaya itenco acaxtontli itentla tianquiztli , icuac otiquimictaque huaquetztaque . Ah quimatiz tlica huaquetztaque . Zan niman tzatzi itic tianquiztli zapatistas : ¡ Nian ca namotata ! ¡ Ayemo miqui ! ” Ihuan tehuan ototohtiaya pilastras tianquiztli . Iqui on amo techaxiliz tepoztlacueponali .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63698,1091,spanish,nahuatl,"Lo iba poniendo delante del Tlacatecatl , o del Tlaco , chcalcatl , o del Atempanecatl : todos ellos jefes de mando y cabezas de los caballeros águilas , o bien a los principales ; en fin de cuentas , personas de estima .",Ixpan conmanilia in ahzo tlacateccatl in ahzo tlacochcalcatl in ahzo atempanecatl in ye mochintin tlahtoque ihuan cauhyame ahnozo pipiltin : in ye ixquich tlacatl tlanotzalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63699,1092,spanish,nahuatl,"la boca de un ser humano ! Cuando el séptimo hubo vaciado su copa percibió en el fondo la sortija , la alzó en el pico y todos la reconocieron porque era de su madre . — ¡ Gran Dios ! exclamó uno — ¿ Cómo ha podido llegar aquí esta sortija ? Si la hubiera traído nuestra hermanita y viniera ella a abrazarnos se habrá roto el encanto que nos hace desgraciados . Al oír estas palabras , la joven , que estaba detrás de la puerta , entró y estrechó a sus hermanos contra sus labios y su corazón . En el mismo instante recobraron todos su forma natural . Al día siguiente emprendieron el camino de su casa llevando loa bolsillos llenos de los tesoros que la montaña encerraba . Abrazaron a sus padres que fueron bien indemnizados de la pena que sintieron con la partida de su hija .","inochtin oquixmatqueh iaxca inna . na . — Ihyo Teotl . — cente otzahtzic — ¿ Yah quenin cualli nican oacico inin mahpilxitlatztli Intla tocihuaicnin ocualhuicani tech onahuahtequizquia , tlen ica motohtamaz intotlatelchihyo ihuan quixitoniz in tetzahuitl . Ihcuac in tlahtolli oquicac in cicihuanton , ca icuitlapan tlatzacualotl omania , ocalac ihuan oquin nahuahtec in icnihuan . Zaniman tlacah omocuepqueh . Moztlatica inchan omohoanqueh ca xiquipiltin ica tlazohtlatquitl tentihueh tlen tezcatepeihtic oquitlatiaya . Inchan ocalaquitoh oquinyecnahuahtequeh intahuan ihuan ihquion omotlaxtlahui in yoltequipacholiztli omochin ihcuac in cicihuanton ichan oquiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63700,1093,spanish,nahuatl,"Han pasado 178 años desde que , en el año 4 Ácatl , 1431 , se enseñoreó el señor Nezahualcoyotzin como tlatohuani de Acolhuacan Tetzcoco .","Auh yhuan ye chicuepohualxihuitl ypan caxtollomey xihuitl yn ipan IIII Acatl xihuitl , 1431 años , yn omotlahtocatlalli yn tlacatl Neçahualcoyotzin tlahtohuani Aculhuacan Tetzcoco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63701,1094,spanish,nahuatl,"El viernes 9 de octubre de 1615 tomó posesión de su cargo el nuevo provisor doctor Pedro León y Plaza , y el provisor Castro cesó en su oficio , donde estuvo dos años ; se hizo entonces la visita a todos los oficiales españoles de la audiencia arzobispal , que se burlaban mucho de la gente , por instrucciones del arzobispo don Juan Pérez de la Serna .","Viernes yn ic 9 mani metztli octubre de 1615 , ihcuac omotlalitzino yancuic provisor yehuatzin in doctor Pedro León y Plaça , auh in Castro provisor catca ohuetz , çann onxihuitl yn otequipano ; visita chihuililoc mochintin yn oncan oficialti españoles yn audiencia arçobispal ynic cenca teca mocacayahua ytencopatzinco yn arcobispo don Juan de la Serna .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63702,1095,spanish,nahuatl,¿ Dónde están los perros del campesino ?,¿ Canin cateh ichichihuan ixtlauatlacatl ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63703,1096,spanish,nahuatl,"No lo estimo , no es honrado .","Amo niteyequita , omomahuizpolo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63704,1097,spanish,nahuatl,"El lunes 29 de abril midieron y trazaron la futura iglesia de San Francisco , para empezar a levantar los muros .","Auh lunes a 29 de abril , yquac quitamachiuhque quitenexhuique yn teocalli Sant Francisco yn iuh yez , yehuatl ynic ye moteca tepantli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63705,1098,spanish,nahuatl,"Todos los caminantes pasaban por la plaza , frente al juzgado , y subían todo el cerro que se llama Tepetícpac . Iban pasando por donde estaba una cruz de piedra llamada Tzitzintitla . Ahora ya no está la cruz de piedra porque los hombres construyeron buenas casas y por esto tronaron las peñas . De allí salió la piedra con la que construyeron las casas . Luego había una calle llamada de Buenavista . Llegaban a donde estaba la mora y allí se juntaban todas las personas ; así esperaban a los peregrinos que se habían quedado atrás . Y luego mandaban a una persona a preguntar si todos estaban reunidos . Así todos tomaban el camino . Pasaban por San Pablo , San Salvador , Topilejo y por Ajusco . Tenían que pasar todo el camino de los peregrinos de Milpa Alta .","Nochin nenencatzitzintin omopanoltiaya ica tianquizco Momochco ca yixpan juzgado ihuan omotlecahuiaya nochi tepetl itoca Tepeticpac . Ohuilaloya panoaz can metztaya ce coroz de tetl itocayoca Tzitzintitla . Axcan aihmo metztica in coroz de tetl ipampa oquichihque caltin tlaca cuacuali ihuan ica on tetexcaltin oquincuecuepotzque . Oncuan on oquiz tetl , ica on ica omochihchique caltin . Zan niman oyaya ica Buenavista otli . Oacia campa ca amatomatl ihuan ye ompoyon omomanaya nochtlacatl ; oncuan on onquinchiaya inomequez nenencame , onecahualo tlacuitlapa . Ye yiman oquititlania ce tlacatl tlatlaniz tla ye nochtlacatl yonecentlalilo . Oncuan on ye tlamach oanaloz . Noihqui omopanoltiaya San Pablo , San Salvador , Tupilejo ihuan ica Ajusco . Oquipiaya tlen panoaz nochi otli , tlen nenencame Milpa Alta opanoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63706,1099,spanish,nahuatl,"A las 4 de la mañana los vecinos de Santa Cruz Contzinco ya habían concluido su procesión , ya estaban de nuevo en su casa , para no encontrarse por el camino con la procesión del santo entierro de Dios nuestro señor que habría de salir de San Pablo a las 5 de la mañana ; y no obstante que el dicho Hernando Teucxochitzin había movido pleito a los contzincas , éstos después obtuvieron licencia de hacer siempre su procesión aparte .","Yn nahui tzillin ye ontlayahualloque , ye inchan cate yn Sancta Cruz Contzinco tlaca , ynic amo cana ohtlipan monepanozquia yn itlayahualloliznetoquillitzin totecuiyo Dios quiça San Pablo yn ipan macuilli tzillini ye otlathuic ; auh macihui yn pleyto oquintlallilica contzinca yn omoteneuh Hernando Teuhcxochitzin , yn çatepan ca ohuellitililoque ynic huel noncua tlayahuallozque mochipa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63707,1100,spanish,nahuatl,"que florezca ,","mah xochiyohua ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63708,1101,spanish,nahuatl,"Después de apresarlos , los mexicas mandaron decir a los señores de Colhuacan : “ Escuchen los señores .","Yn oyuh tlamaque nima ye ynic untlayua y Coluaca tlatoque , quimilhuito : “ Ma quimocaquitica yn tlatoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63709,1102,spanish,nahuatl,"Llamaron a los señores de Colhuacan , y delante de ellos arrojaron las orejas .","Nima ye yc quinonotza Coluaca tlatoque , ymixpa contepeuhtitlalique y nacaztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63710,1103,spanish,nahuatl,Allá se haría un gran agua,Nepa eliskí nopa atl ueyi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63711,1104,spanish,nahuatl,"Por no ver la zanja , por poco me caigo en ella .",Ca amo oniquitac apantli ih tic onihuetzizquia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63712,1105,spanish,nahuatl,“ ¿ Y qué dicen ahora ?,Uan tlen inkiijtouaj nama ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63713,1106,spanish,nahuatl,"Qué alegría para los pequeños en un rancho cuando nacen becerros , potros , borregos y marranos , aparte de las muchas aves que se crían en los patios bajo el cuidado de la madre .","Tlenzan quinpactia in pilantoton ihcuac tlacatih cuahcuacohneco cahuayo . coconeh , ichcameh ihuan pipitzomeh , ca occe nomohuepahuah pipiomeh ca in nantli quinixotia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63714,1107,spanish,nahuatl,"8 Técpatl , 1448 .","VIII Tecpatl xihuitl , 1448 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63715,1108,spanish,nahuatl,Perfectamente bien .,Zan cualyotica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63716,1109,spanish,nahuatl,Y de este modo se veía ; allá en el oriente se mostraba . De este modo llegaba a la medianoche . Se manifestaba : estaba aún en el amanecer ; hasta entonces la hacía desaparecer el Sol .,"In iuh ittoya ompa tlapcopa : in hualmoquetzaya , oyuh onquiz yohualnepantla in necia tlatuiliaya , ipan tlatuia , q[ui]n yehuatl quihualpoloaya in tonatiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63717,1110,spanish,nahuatl,"De esta manera todo se verá , cómo hemos merecido nuestras tierras .",Yn quename nochi motas yn quename otitlalmaseuhque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63718,1111,spanish,nahuatl,"Entonces se aumentó el tributo a los cohuixcas , porque mataron a muchos mexicas cuando la gente los compró por hambre ; en un sitio mataron a veinte , y en otro a diez ; así pues , se les aumentó el tributo y tuvieron que entregar chalchihuites y jades .",Ye yquac ueueix yn intequiuh yn couixca yn ipanpa ynic techteumictique ynic quincouhque mesica yn iquac mayanque ; yn cana centecpantli cana matlactli quinteumictiaya ; quin iquac ueyx yn intequiuh y ye chalchiuhtequiti y ye quetzaltequiti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63719,1112,spanish,nahuatl,Cual si fueran arcoiris,In cozamalotl ipan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63720,1113,spanish,nahuatl,Y asi sabido por los principales [ pipiltin ] y por el alcalde dixeron quellos lo dirian y darian quenta dello al governador [ tlacatl ] y le dirían lo que avía pasado porquestá a su cargo y el lo determinará porque no benimos mas de aber las dichas tierras .,Auh yn iquac yuh quimocaquiltique pipilti yhuan alcalde niman motlanahuatilli yuh quimitalhuique oc quimocaquiltiz in tlacatl tictononochilizque ca ytetzinco catqui yehuatl quimochihuiliz ca zan oc tiquittaco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63721,1114,spanish,nahuatl,"blanco Tláloc . Conmigo tú conmigo vas a revolverte . Yo sólo soy sacerdote , yo señor de magias .",. iztac Tlaloc . . . Ma noca tehuatl ma noca timilacatzotin Nomatca nehuatl nitlamacazqui ni nahualtecutli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63722,1115,spanish,nahuatl,"Mas los vecinos de Santa Cruz Contzinco , como ya se dijo , hicieron su procesión estando todavía oscuro , para no ser muy vistos y como a escondidas , a fin de tomar posesión de ese derecho con la dicha procesión y para que no les impusieran penas , pues la querella de Hernando de San Martín Teucxochitzin aún se hallaba en curso ante el provisor .","Auh in yehuantin Sancta Cruz Contzinco tlaca , ye o - | | 212 - mihto , huel ça oc yohualtica yn tlayahualloque ynic ayac cenca quimittaz , yuhquin çan ichtacatlayahuallo , ynic possesión conanque yca tlayahualloliztli yhuan ynic atle pena quinhuiquilliz , ypampa provisor yn oquic yxpan catqui yneteylhuil Hernando de San Martín Teuhcxochitzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63723,1116,spanish,nahuatl,“ Pero ya no vas a llegar,Para ayok tiajsiti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63724,1117,spanish,nahuatl,Nada más hay una clase .,Ipa se taman saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63725,1118,spanish,nahuatl,Y los dichos veynte pesos se entregaron a Christoval Ribeiro mayordomo de el convento de Santiago Tlatilulco y por que los testigos no supieron firmar rogaron a Joan de Tovar lo firmase por ellos . [ Fecho ut supra ] Christoval Ribeiro Joan de Tovar paso ante mí Martin Frias de la Cruz escribano nombrado .,Auh yn tomines yehuatl omacoc Cristoval Riverio mayordomo del convento de Sanctiago auh testigos ca amo quimati yn tlacuilolli oquitlatlauhtique yn señor Jhoan de Tovar Ynic impampa mofirmatiz fecha ut supra . Firmas Christoval Riveiro Juan de Tovar . Pasó ante mi Martin Frias de la Cruz escribano nombrado .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63726,1119,spanish,nahuatl,Me acercaron un fierro así está de chiquito ( termómetro ) .,nečsiekapikiltike onkan kitowan in doktor pus ašan niaw nimicmakas inpa ' tli para tikuni : s para mamicinyektarokan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63727,1120,spanish,nahuatl,"que nos la traigan ,","mah techhualcuilican ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63728,1121,spanish,nahuatl,"Por eso se estableció allí , donde ahora se llama Citépec , nombre impuesto después al sitio por el mismo Tziuhtlacauhqui Yaópol , porque antes se llamaba Tepetonco .","Ynic oncan motlallico ynic axcan motenehua Citepec , quin yehuatl tlatocayoti yn Tziuhtlacauhqui in Yaopol , ypampa yn itoca Tziuhtlacauhqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63729,1122,spanish,nahuatl,Antonio Martín Marqués,Antonio Martín Marqués,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63730,1123,spanish,nahuatl,¡ príncipe Tozan !,"¡ in Tozan , in teuctla !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63731,1124,spanish,nahuatl,Se lo regalé a mis hijitos [ es la comida que les di ] .,Niquintayocoli nopilhuantzitzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63732,1125,spanish,nahuatl,A los siete días ya se notó que ella debe tener,Ika chikome tonal ya neski para ya kipixto se,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63733,1126,spanish,nahuatl,"Y por verdad lo firmaron de sus nombres Martin Juarez , alcalde , Miguel de los Angeles , alcalde . Pasó ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",Auh ynic oconmochihuilico posesion quimotililique quimotlalilique yn itocatzin yhuan yn ifirmatzin yhuan Martin Xuarez alcalde Miguel de los Angeles alcalde . Pasó ante mi Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63734,1127,spanish,nahuatl,"q . d . El milagroso ” , Tezcatlipoca . Se fueron y al irse allá res - ponderemos a Cinteotl .",q . n . In tetzavitl in tezcatlipuca ca oyaque auh in ic tivi umpa titlananquilizque in centeutl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63735,1128,spanish,nahuatl,"En este año murió el señor Atonaltzin Chichimecateuctli , tlatohuani de Amaquemecan , que gobernó durante 66 años ; así que sólo por dos años pudieron verlo los panohuayantlacas .","Nican ypan in yn momiquilli yn tlacatl Atonaltzin Chichimecateuhctli tlahtohuani Amaquemecan , yn tlahtocat yepohualxihuitl ypan chiquacen xihuitl ; auh ça oxihuitl yn quittaque yn Panohuayan tlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63736,1129,spanish,nahuatl,"Los pajaritos cantan en el aire y en los bosques , miles de melodías diferentes , dando gracias en esta forma a su Creador Omnipotente y Grande .",In totomeh cuauhticpac ehecapa zantlemach cuacualtzin tlacuicah ; ihquin tetlazohcamatia in cenhuelitini tepalnemohuani toteotzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63737,1130,spanish,nahuatl,Del mismo modo allá haz a mis hijos dueños de su sustento .,Igual nopilhuan nepa xquinaxcatili intequipanoliz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63738,1131,spanish,nahuatl,"Allí estaba comiendo algo , lo desgarraba al comer .","Oncan tlacua , oncan quicua , quitzotzo pitzticacin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63739,1132,spanish,nahuatl,"Y si alguno intentaba acercarse , enseguida moría , ya no podía regresar a su casa ; o si regresaba , por el camino quedaba muerto ; o si lograba llegar a su casa , enseguida moría , y no duraba vivo ni un solo día ...","Yhuan ayc çan niman huel huallacia yn nanahualtin yn quintocayotiaya chichhuehuetque , yn huel cenca huehueyntin tlacatecollonahualleque catca , huel quimacacia yn altepetl Amaquemecan Chalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63740,1133,spanish,nahuatl,"Resuenan los timbales color de jade , lluvia de florido rocío ha caído sobre la tierra .","Chalchiuhtetzilacatli ihcacahua , xochiayauac quiyahuitl on quiztoc in tlalticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63741,1134,spanish,nahuatl,está .,ca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63742,1135,spanish,nahuatl," Mi Salvador Jesucristo ,","Notemaquixtihcatzin Jesucristo ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63743,1136,spanish,nahuatl,"Pero es falso que esto haya ocurrido en este año , pues aún no aparece pintado el glifo de su sede , y por entonces los chichimecas amaquemecas itztlacozauhcas totolimpanecas aún no habían llegado a Chalco , sino que venían de camino , y sólo hasta después se separó aquí de ellos Huehue Cacamatzin .","Yztlacatica yn ipan in xihuitl , ayemo yyeyan yn quimachiyotique , auh yehica ypampa yn ihcuac yn ayemo huallaci yn chichimeca amaquemeque ytztlacoçauhque totollimpaneca yn Chalco , oc otlipan nemi yn ihcuac yn , ynic çatepan ye nican yntech omoquixti yn Huehue Cacamatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63744,1137,spanish,nahuatl,"Estás en pena : vas a emprender el viaje , vas a dejar la ciudad , tu casa en México Tlatelolco , tienes que dejar a Tenochtitlan al irte ;",Timotolinia ca ye tonmoquetzaz ye tocontlalcauiz in altepetl in mochan in México in Tlatilulco ye tiquimoncauhtiaz in Tenuchtitlan ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63745,1138,spanish,nahuatl,"Salvador ,","temaquixtihcatzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63746,1139,spanish,nahuatl,danos una leña con brasa,techmakas se tlikuauetstli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63747,1140,spanish,nahuatl,Nos dice asimismo San Dionisio que los hombres conservaron íntegra la naturaleza en la que habían sido hechos y creados .,"Yn iuh quimitalhuitzinohua Sant Dionisio , çan ya iuh mocauhque yn iuh chihualloque yn iuh yocoyalloque yn iuh cetilliztica tlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63748,1141,spanish,nahuatl,Que se vaya a decir a los señores que gobiernan en Acallan : ‘ Ya nos llevan a Castilla .,"Tla xiquimolhuili in tetecuhtin Alcallan motlapielia , yuhqui xiquimolhuilica : ‘Ca ye tihuico Castillan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63749,1142,spanish,nahuatl,"Plega a Dios nuestro señor conservarlo durante muchos años en su santo servicio y en el gobierno de esta Santa Iglesia de México Tenochtitlan , como todos sus gobernados lo desean .","Ma quimonequiltitzino in totecuiyo Dios ma quimochicahuillitzino miec xihuitl yn ipan ycenquizcatlayecoltilocatzin yhuan yn ipan yn ipacholloca ynin Sancta Yglesia Mexico Tenochtitlan , yn iuh mochintin ipan in altepehuaque quellehuia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63750,1143,spanish,nahuatl,de piedra .,tepankali .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63751,1144,spanish,nahuatl,". Y en su tiempo se dió a conocer el bezote de oro y la orejera de oro y la pulsera : se llama sujeta mano ” ( anillo ) , y collares de cuentas gordas de oro , turquesas y grandes jades y plumas de quetzal largas y pieles de tigre , y plumas largas de zacuan y de azulejo y de guacamaya .",. Auh ye impan nez in teocuitlatentetl iuan in teocuitlanacochtli iuan maxitlaztli yeuatl in motocayotia matzatzaztli ( anilla ) iuan chayauac cozcatl teocuitlatl teoxiuitl iuan uehuey chalchiuitl iuan uiac quetzalli iuan tecuaneuatl iuan uiac zacuan iuan xiuhtototl iuan teoquechol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63752,1145,spanish,nahuatl,Yso agrabio diziendo que en las casas que tiene donde se dize Zoquipan al tienpo que se fueron a Suchimilco metieron cierta piedra y pilares y puntales de madera y dexaron fecho un aposento e quando bolbieron no abia cosa alguna dello que todo faltó .,Yc moteilhuico yn oncan mani ytocayocan Zoquipan auh yn icuac oyaque Sochimilco oquicaltentiaque yn tetl in cuauhtemimimili yuan tlaquetzalli centetl calli yn iquiquetztiaque auh yn ohoalaque ayoctle iomochi polihuic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63753,1146,spanish,nahuatl,Yo pido un gran favor con estas oraciones .,Nehhua nitahtani ica miac fa vor huan ica nehin oraciones .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63754,1147,spanish,nahuatl,“ ¿ Por qué me siguen ?,Kenke para innechualtokiliaj ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63755,1148,spanish,nahuatl,para agarrar un poco más de estos peces muy,para achiyok nikinitskis nopa uejueyi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63756,1149,spanish,nahuatl,"E cuando io falleciere quiero me entierren en la iglesia de San Sebastian , [ al margen izquierdo : se hizo lo que se deseó ) .",Yn iquac nimiquiz nicnequi ho[n]pa motocaz yn yglesia San Sebastian teopan . [Al margen izquierdo : Omonec omochiuh] .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63757,1150,spanish,nahuatl,Se da en la milpa .,Mochiua milaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63758,1151,spanish,nahuatl,"Cuando murió Chimalpopoca se asentó Itzcohuatzin , que se enseñoreó en el año 1 Técpatl 1428 .","Yn oiuh omic ualmotlali Yzcouantzi , y motecuictlali ypan I Tecpatl xiuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63759,1152,spanish,nahuatl,"2 Técpatl , 1468 .","II Tecpatl xihuitl , 1468 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63760,1153,spanish,nahuatl,lleva el ayate para traer agua .,kiuika ayatl para kiualikati atl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63761,1154,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63762,1155,spanish,nahuatl,"Además , empieza la Segunda Guerra Mundial , la cual termina en el año de 1945 .",Noyuhqui ompehua Inic Ome huei Iyaoyo in Cemanahuac in tlein tlami ipan nauhtzontli oncaxtolli omompoalli ommacuilli xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63763,1156,spanish,nahuatl,Yten declaro que tengo trecientas plumas que llaman tlauhquechol y otras ciento y quince que llaman tzinytzcan y dos pellejos de tiguere que son a manera de una zagueta todo lo qual se venda y de su valor se haga bien de mi ánima .,Yoan nicteneua hyuitl tlauhquechol caxtolpoualli yoan tzinitzca yuitl macuilpoualli oncaxtolli yoan ontetl oceloeuatl iuhqui tlaxaquetatlalilli yn yzqui tlamantli yn monamacaz naniman ytech pouiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63764,1157,spanish,nahuatl,( Y la parte justa que lo pedia hera una yndia questa testigo no la consce de nombre y le mandaron que no hablase mas en ello e que algun derecho tenia traxese ynformación y se le haria justicia ) [ y aunque no era su tierra en razón de que echo céspedes y que ya hacía cuanto tiempo que los echo se los dio Zorita y el que ahora se demanda tampoco es su tierra ] .,Auh tel amo yntlalpan zan ipanpa yn quitlachcuitlaz ynuan yn yexquich cauitl tlatec ynic quimacac Zorida auh yn axcan moteyluia amo no yntlalpan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63765,1158,spanish,nahuatl,"Que aún por breve tiempo estuviera con ellos . ¿ Nunca será , o nunca tendré alegría , nunca estaré contento ? ¿ Dónde vivía mi corazón ? ¿ Dónde está mi casa , dónde mi hogar perdurable ? Aquí en la tierra solamente sufro . Sufres , corazón mío , no te angusties en la tierra . Ése es mi destino , sábelo .","Ma oc achitzinca in tetloc , tenahuac . ¿ Aix yez , o aic nahuiaz , aic nihuellamatiz ? ¿ ln can on nemia noyollo ? ¿ Can huel nochan , can huel nocal amaniz ? Zan nitolinia in tlalticpac . Timotolinia , noyollo , maca xinentlamati tlalticpac ye nican . O an ca iuhqui notonal , quimatia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63766,1159,spanish,nahuatl,Quién sabe .,— ikwak timokokonoaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63767,1160,spanish,nahuatl,viví,oninemic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63768,1161,spanish,nahuatl,"Puramente queda la casa de los que hacen la ofrenda . Allí , a la medianía del patio , delante de los tambores , está colocado un armadijo de grama :",Zan ompa ommocaua in inchan on tlamana . Oncan in itualnepantla ixpan in ueuetl in oncan onoc zacapechtli ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63769,1162,spanish,nahuatl,"Mira , escucha , advierte , así es en la tierra : no seas vana , no andes como quieras , no andes sin rumbo . ¿ Cómo vivirás ? ¿ Cómo seguirás aquí por poco tiempo ? Dicen que es muy difícil vivir en la tierra , lugar de espantosos conflictos , mi muchachita , palomita , pequeñita [ ... ] .","Xitlachia , xitlacaqui auh xitlamati , yuhcan , y , in tlalticpac , ma tinen , ma za tinen , ma achi tictoca , ¿ quenin tinemiz ? ¿ Quen achi tictocaz ? Mach huel ohuican in tlalticpac , tetzauh ohuican , nochpuchtze , cocotze , tepitze [ . . . ] .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63770,1163,spanish,nahuatl,TAJCHINOLNANAKAT,TAJCHINOLNANAKAT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63771,1164,spanish,nahuatl,". Y los viajeros bisoños los junta también , a las vejezuelas que son sus parientas y viven en casa , a las mujeres , a sus tíos .",. Auh in telpuchnemi uel ixquichtin quincentlalia in ilamatque in iuanyolque in ciuatzitzintin in iiauian .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63772,1165,spanish,nahuatl,Aquí está el amigo a quien he prestado dinero .,Nicanca in maicnihtli aquin onitetlanehti tomín .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63773,1166,spanish,nahuatl,"él , ella",Yehua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63774,1167,spanish,nahuatl,"En ella conservaba las ropas y las insignias de sus bañados ” : todo el aderezo que se dijo ya : capas , pañetes femorales , sandalias , faldellines , camisas : en suma , todo .",In uncan quipiaya intlatqui in itlaaltilhuan catca innechichiualiz in ixquich omito in tilmatli in maxtlatl in cactli in cueitl in uipilli i ye mochi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63775,1168,spanish,nahuatl,"q . d . Ya salió el sol , amaneció : hágase la guerra ; cójanse cau - tivos , habrá ruina . Yo doy plumas de águila .",q . n . Ca otonac ca otlatvic ma mochiua yaoyotl ma tlamalo tlapoliviz nictemaca in cuavivitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63776,1169,spanish,nahuatl,"Tierra de mi alma ,","Talticpactzin de mi alma ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63777,1170,spanish,nahuatl,"Y esto es todo ; te damos nuestra palabra , nuestro aliento , como un documento de enseñanza de los que anduvieron por bosques y páramos , los traficantes , los viajeros .",Ca tel ixquich on in oti quimmacaque in tihiyo in totlatol in iuhqui in tlacauapauaya in cuauhtlaca in zacatlaca in puchteca in yaque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63778,1171,spanish,nahuatl,"De ellos nació Miguel de San Mateo Ticomecatlteuctli , que se casó con María , hija de Cristóbal Tlalpitzatzin , el cual se distinguió en la guerra de Xochipillan y era natural de Tlaltecahuacan en Tlalmanalco .","Oncan tlacat yn Miguel de San Mateo Ticomecatlteuhctli , ynin conmonamicti ytoca María ychpochtzin yn Christóval Tlalpitzatzin huey tiyacauh catca Xochipillan Tlalmanalco Tlaltecahuacan chane .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63779,1172,spanish,nahuatl,"Y ahora siempre ella cosecha . Y en el tiempo en que tubimos paperas se [ inició ] la disputa pero siempre las labra la hija de Atlixel , la ahora demandante . Es todo lo que sabe mi corazón por lo cual aquí con mi mano pongo una cruz , Francisco Mimich .",Auh yn axcan [F . 6v . ] mochipa yehuatl conpixca auh yquac in tiquechpozahuaque yn ye quimocuicuilia yhuan mochipa quelimique yn ychpoch Atlixel yn axcan moteylhuia yxquich in quimati noyollo yc nican nomatica niquetza cruz . Francisco Mimich .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63780,1173,spanish,nahuatl,con que nos sustentemos .,tein tictequipanozqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63781,1174,spanish,nahuatl,"El domingo 26 de octubre de 1603 , a las 5 de la tarde , llegó y entró a la ciudad de México Tenochtitlan el señor virrey don Juan de Mendoza y Luna , marqués de Montesclaros y comendador de la orden de Santiago , trayendo consigo a su esposa la virreina doña Ana Mejía Manrique .","Domingo a XXVI de octubre de 1603 años , yn tlahtohuani visurrey don Juan de Mendoça y Luna marqués de Montesclaros ytech pohui comendador Sanctiago , yquac maxitico mocallaquico yn ihtic altepetl Mexico ciudad Tenochtitlan , ye macuilli hora yn maxitico , quihualmohuiquilli ycihuauh ytoca doña Anna Mexía Manrrique virreyna .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63782,1175,spanish,nahuatl,"12 Tochtli , 1166 .","XII Tochtli xihuitl , 1166 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63783,1176,spanish,nahuatl,Esta casa es una de las más viejas del pueblo .,Inin calli ye ce in altepepan ocachi zoltic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63784,1177,spanish,nahuatl,"Asimismo , en este año el almirante don Cristóbal Colón confirió a don Diego Colón el título de presidente de la isla Española , y nombró por sus asesores y consejeros al padre fray Boyl y a otras personas .","Auh no yquac yn ipan in xihuitl oquicahuilli yn don Christóval Colón almirante ynic presidente mochiuh yn oncan motenehua Española yn aytic yn don Diego Colón , yhuan ynic ytenanamiccahuan ytetlayxtlaticahuan mochiuhque yn padre fray Boyl yhuan occequi tlacatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63785,1178,spanish,nahuatl,". Pues ahora ya me separo de vuestros linderos , de vuestro barrio , de vuestra cíudad y pueblo :",. Ca oc ye nocontlalcauia in amaxochtzin in amotlaxilacaltzin auh in amatzin in amotepetzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63786,1179,spanish,nahuatl,"Aquí lo llamo ,","Nican nicnotza ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63787,1180,spanish,nahuatl,Vinieron a ver aquí,Ualajke kitlachiliko nika,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63788,1181,spanish,nahuatl,"Estuvo levantada la cruz durante 69 años , más tres meses y los once días del mes de abril ; y cuando se removió , habían pasado 82 años , más tres meses y once días desde la llegada de los españoles .",Auh yn oycaca in cruz yepohualxihuitl ypan chiuhcnauhxihuitl ypan hetetl metztli ypan matlaquilhuitl once mani metztli abril ; auh yn ohuetzico yn omotlaz ye iuh nauhpohualxihuitl ypan onxihuitl yhuan yey metztli ypan matlaquilhuitl once cahuitl yn acico españoles .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63789,1182,spanish,nahuatl,"En presencia de los testigos que se hallaron presentes : Diego Peres , español y Francisco Xuarez , escribano , y Diego Astaxuchitl . Antonio Valeriano .",Auh yxpan mochiuh testigos Diego Perez español yhuan Francisco Xuarez escrivano yhuan Diego Aztaxochitl Antonio Valeriano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63790,1183,spanish,nahuatl,XOCHINANAKAT,XOCHINANAKAT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63791,1184,spanish,nahuatl,"Las mariposas vuelan a todos lados , buscando la miel que contienen las flores .","In papaloh nohuiampa patlanih , cuahnectemoa tlen xochimeh quipia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63792,1185,spanish,nahuatl,Al cacahuate así le dicen porque en verdad su cáscara es hueca ( kakaujtik ) .,In tal kakauat iujki kiluiaj por in neli kakaujtik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63793,1186,spanish,nahuatl,Entonces ya lo juntamos ya lo guardamos ponemos montones ponemos camellón para cuando venga el maíz para que no se pudra lo tapamos bien .,kwakun yetiwnečikoa ' yekyektlalia ' tlalia ' montones okameyontitlalia ' para wicin tlaolkuntli para a ' mo palanis tihycktlapačoa ' .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63794,1187,spanish,nahuatl,nos consumimos de sed .,tiamictamih .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63795,1188,spanish,nahuatl,"3 Técpatl , 1508 .","III Tecpatl xihuitl , 1508 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63796,1189,spanish,nahuatl,"En este año volvió la guerra a Techixco ; allá fue sacrificado , pues lo capturaron , Huehue Cacamatzin , tlatocapilli de Amaquemecan Chalco .",Nican ypan in y hualmocuep Techichco yaoyotl ; oncan yaomic oncan cacique yn Huehue Cacamatzin tlahtocapilli Amaquemecan Chalco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63797,1190,spanish,nahuatl,"La del cielo se llama Jerusalén , y la de la tierra , que abarca todo el mundo , se llama Babilonia ; en la primera se hallan los santos y los ángeles , y en la segunda viven también malos y pecadores .","Auh yn ilhuicac quimotocayotilli Hierusalem , auh yn tlalticpac quimotocayotilli ynic nohuian cemanahuac Babylonia ; auh yn ipa yn icceccan ompa moyetzinoticate yn sanctosme yhuan yn angelosme , auh yn occecni yn icocan ypan nemi yn ayectin yn aqualtin yn tlatlacohuanime .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63798,1191,spanish,nahuatl,"Por eso querían marcharse a otros pueblos , porque en este dicho año llovió en forma espantosa , y no había llovido tanto ni siquiera dos años y medio atrás cuando hubo inundaciones por las lluvias , lo cual ocurrió en tiempos del señor virrey don Juan de Mendoza y Luna , marqués de Montesclaros .","Yn ipampa yc ye conmatizquia nohuiampa yn altepetl , ypampa ca cenca teyçahui yn manca quiyahuitl yn ipan iquac yn omoteneuh xihuitl , yn amo mach iuh mochiuh in ye onxihuitl ypan tlacoxihuitl ynic apachiohuac ynic quiyauh , yn ipantzinco yehuatzin mochiuh tlahtohuani visurrey don Juan de Mendoça y Luna marqués de Montesclaros .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63799,1192,spanish,nahuatl,"39 . Padre mío , ha hecho otorgamiento tu corazón , has sido benévolo conmigo , soy tu collar , tu pluma de quetzal . ¿ Acaso tomaré , me apropiaré de lo dicho , lo expresado que viene a salir , a manifestarse , a esparcirse , a derramarse de tus entrañas , de tu garganta ? Así cumples tu deber conmigo que soy tu collar , tu pluma de quetzal ; así no me enfadaré . Quizás alguna vez hice , realicé lo no bueno , lo no recto ; así nada se te reprenderá , padre mío .","39 . Nottatzine , otlacauhqui immoyollotzin , otinechmocnelili , in nimocozqui , in nimoquetzal . ¿ Azo nicanaz , azo niccuiz in cententli , in cencamatl in hualquiza , in hualhuetzi , in hualtepchui , in hualchayahui immoxilantzinco , immotozcatlantzinco ? Inic nohuicpa timoquixtia in nimocozqui , in nimoquetzal ; inic ahmo ninoxicoz . In quemmanian in azo itla onax onicchiuh in ahqualli , in ahyectli ; inic ahmo tle mahualocatzin yez in tinottatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63800,1193,spanish,nahuatl,"10 Tochtli , 1606 .","X Tochtli xihuitl , 1606 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63801,1194,spanish,nahuatl,Hojas de mazorca,Izhuatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63802,1195,spanish,nahuatl,"Luego , en este año , nuevamente fuimos contados vino el juez Francisco Jiménez aquí a San Bartolomé , ante nosotros don Baltazar de San Juan , alcalde ordinario , y don Martín Juárez Cortés de San Juan , fiscal , en nuestra presencia fueron censados los macehualtin .",Niman ypam ynin xihuitli yacuica otipohualoque huala jues Fi . a [ncis]co Ximenes nican San Bartolomé tixpan tehuantin dfon] Baltesar de San Juan alcalde ordinario yhuan dfon] Martin Juárez Cortes de San Juan fiscal tixpam opohualoque macehualtin ypam omotlali totlacalaquil oome tomin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63803,1196,spanish,nahuatl,"Treintaicinco años habían estado todos juntos en Aztlan , cuando empezaron a irse a Chicomóztoc .","Auh cenpohuallocaxtolli xihuitl yn çan oc ompa cepan onoca cepan catca yn Aztlan , auh çan oncan quiçaco yn Chicomoztoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63804,1197,spanish,nahuatl,En el año 1 Calli 1389 no sucedió nada .,Ce Calli xiuitl atle muchiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63805,1198,spanish,nahuatl,qué hay ahora .,tlake onka nama .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63806,1199,spanish,nahuatl,La señora no habla de tí .,In zohuapa amo moca tlahtolo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63807,1200,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63808,1201,spanish,nahuatl,"Se retiró el tlatoani , y los mexicas se movilizaron enseguida , pues las mujeres y los niños empezaron a llevar tamales y atole a Azcapotzalco .","Y ye yuhqui , nima ye yc yauh tlatouani , nima ye yc mocemollini y mesicatl , yxquich olin y ciuatzintli yn piltzintli , yntamal ymatol yetiuh yn unpa Azcapotzalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63809,1202,spanish,nahuatl,"Yo lo dexo y encargo a los mandones del barrio [ tlaxilacalleque ] y esto se hizo delante de mi y por verdad hago con mis manos la cruz . Ante mí Diego Leonardo , escrivano .",Oncan yntech ninocauhtiuh in tlaxilacaleque yxquichin yn nixpan mochiuh yc nicneltilia nomatica nicquetza cruz nixpan nehuatl Diego Leonardo escrivano . Pasó ante mi Diego Leonardo escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63810,1203,spanish,nahuatl,Este rey conquistó también a los de Tequizquiac y murió el año 10 pedernal .,Inin huei tlahtoani oquimpopolo noyuhqui in Tequizquiac chanehque ihuan omic ipan matlactli tecpatl xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63811,1204,spanish,nahuatl,"en esta hora ,","itech nehin hora ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63812,1205,spanish,nahuatl,dice que aquí viviréis .,"nican anmonemitizque ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63813,1206,spanish,nahuatl,Vayan a rogarle a aquella “ atmalin ”,Xtahtanitih ne natmalin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63814,1207,spanish,nahuatl,"También en este año murió Tlazolyaotzin , tlatohuani de Huexotlan ; y enseguida se enseñoreó Cuitlahuatzin como tlatohuani de Huexotlan .","Auh çano ypan in yn xihuitl yn momiquilli yn Tlaçolyaotzin tlahtohuani Huexotlan ; auh çan nimann iquac motlahtocatlalli , contlallique yn itoca Cuitlahuatzin tlahtohuani Huexotlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63815,1208,spanish,nahuatl,"10 Calli , 1333 .","X Calli xihuitl , 1333 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63816,1209,spanish,nahuatl,"Ah , Hombre , Señor Nuestro , Dueño del Cerca y del Junto , compasivo , he aquí en verdad , que tu cólera salga , que se hayan enriquecido , se hayan benefíciado con el palo , la piedra , los que son tu ala , tu cola , el pueblo y tu ciudad . Tú de la oreja tomaste a la ciudad , le has dado un tirón del costado , en verdad la han oprimido el agua helada , las ortigas . Ah , en verdad , ahora , se ha benefíciado del que espanta , del que aprisiona con fuego , el de los colmillos torcidos , en verdad porque en ella se esparció , ella se sacudió , se regó el rocío de las cañas .","Iyo Tlacatle Totecuyoe : Tloquehe , Nahuaquehe , Icnohuacatzintle : ahuiz nelle axcan , manozo omelleltzin quiz : manozo omocuiltono , ma omotlamachti in cuahuitl , in tetl , in mocuitlapiltzin , in matlapaltzin in macehualli : auh in matzin , in motepetzin : a ca oinacaztech ticmanili , ca oiyomotlan timopilotzino : ca oitech pachiuh , in atl cecec , in tzitzicaztli : a ca onelle axcan , ca ocontlamachti , in tetzicunolti , in tecuitihuetz in tlancoliuhqui : a ca oipan ompixauh , ca oipan huihuixauh , ontzetzeliuh in acatl ahuachyo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63817,1210,spanish,nahuatl,"Y yo receví otros veinte y cinco pesos y mi muger otros veinte y cinco pesos y asi lo dexo declarado en su testamento y por eso quiero que se dé el cumplimiento del dinero esto dixeron los albaceas y el marido [ al margen derecho : mandan venderlas casas a Catalina de San Juan conforme al concierto que tenia hecho con la difunta ] ,",Yhuan no cequi onicuic yn itomines cenpoual onmacuilli pesos yn onicuic auh yn omomiquilli nonamictzin no cenpoual onmacuilli pesos yn quimocuilli tomines ca nel iuh quimocuitititia yn ipan itestamento ypanpa axcan connequi in noyollo ma quihualmotemilli yn iacica tomines yxquich yn intlatol in alvaceasme iuan in tenamic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63818,1211,spanish,nahuatl,Mi papá y mi mamá nacieron en Rumania .,No tata ihuan no nana Rumaniatlalpan otlacatqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63819,1212,spanish,nahuatl,Venga Ud . en la tarde .,lea teotlac xualmuicatzino .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63820,1213,spanish,nahuatl,"En el año 3 Tochtli 1378 perecieron los xochimilcas y los cuauhtinchantlacas , y con ellos se dedicó el teocalli de Tlatelolco que había edificado Cuacuauhpitzáhuac .","Yey Tochtli xiuitl yc uel popoliuhque xochmilca yoan quauhtinchantlaca , ynca momamal yn Tlatilulco teucalli quiquetz Quaquauhtzi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63821,1214,spanish,nahuatl,[ Pero ] no podía pegarlo porque está mojada .,Axueliyaya kitlatskilti pampa xolontok .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63822,1215,spanish,nahuatl,Y le dijo :,Uan kiilui :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63823,1216,spanish,nahuatl,"Haz resonar tu tambor de turquesas , maguey embriagadocon agua florida , tu collar de flores , tu penacho de plumas de garza , tú el del cuerpo pintado .","Moteoxiuhhuehueuh xictzotzona ya , xochiahacuinta y metl , y moxochicozqui , mahci aztatzonyhua , timotlac ya y ticuilo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63824,1217,spanish,nahuatl,"Y no te hagas amiga de los mentirosos , de los ladrones , de las malas mujeres , de los entrometidos , de los perezosos , para que no te riñan , para que no te hechicen , sólo dedícate dentro de casa a lo que vas hacer . No vayas fuera , y no te pongas en el mercado , en el río , en el camino , en un lugar no bueno , en un lugar no decoroso . Allí está lo que afea , lo que mancha , lo que pone en peligro , lo que causa aflicción , lo que hace como animales a las gentes , lo no bueno , las transgresiones , lo que no sólo es como el mixitl , el tlapatl ( las hierbas que alucinan ) , lo que mucho sobrepasa , lo que mucho espanta , lo que deja intranquila a la gente , lo que la deja sin sosiego .","Yhuan ma tiquimmocniuhti in iztlacatinime , in ichtequinime , in ahuiyanime , in cacalacque , in tlatzihuinime inic ahmo mitzmahuazque , inic ahmo mitzxoxazque ; zan xiquixcahui in calihtic in tlyn ticchihuaz . Macamo xiquiza in quiyahuac yhuan ma itech timoma in tianquiztli , in atlan , in ohtlica , ahmo qualcan , ahmo yeccan . Vmpa ca in teizolo , in tecatzauh , in teohuitili , in tetolini , in temazatili , in ahqualli , in tlahtlacolli , in ahmo zan yuhqui immixitl , tlapatl , in cenca tlapanahuiya , in cenca temamauhti , in aihuiyan tecauh , in aihuiyan tetlacaquixti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63825,1218,spanish,nahuatl,Tuviste .,Oticpix .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63826,1219,spanish,nahuatl,"Cuando llegaron a Atenco los antiguos totolimpanecas , habían transcurrido 6440 años desde que Dios nuestro señor creó el mundo ; y habían transcurrido 4198 años desde la inundación universal llamada diluvio , en que el mundo fue destruido , la cual sucedió en tiempos del profeta Noé .","Yn ihquac yn ynic acico Atenco yn huehuetque totollimpaneca , ye oyuh nepa quimochihuillitzino yn totecuiyo Dios yn cemanahuatl ye caxtoltzonxihuitl ypan centzonxihuitl ypan onpohualxihuitl ; no yhuan ye yuh nepa matlactzonxihuitl ypan chiuhcnauhpohualxihuitl ypan caxtollomey xihuitl mochiuh yn apachihuilliztli cemana - | | - huac yn motenehua diluvio , ynic polliohuac cemanahuac , yn ihquac ypantzinco mochiuh yn tlacatl yn tlaachtopayttohuani propheta Noé .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63827,1220,spanish,nahuatl,"4 Acatl , 1171 .","IIII Acatl xihuitl , 1171 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63828,1221,spanish,nahuatl,"Los chalcas acxotecas dispusieron que fueran algunos a acompañar a los chichimecas , diciéndoles : Id a cuidar a los tlatoque Atonaltzin Chichimecateuctli y Tliltecatzin Chichimecayaotequihua ; ojalá que les vaya bien a todos .","Auh y yehuantin yn chichimeca cequintin quinhualhuicaltique yn chalca acxoteca , quimilhuique : Tla xiquinpixtihuian yn tlahtoque yn Atonaltzin yn Chichimecateuhctli yhuan yn Tliltecatzin Chichimecayaotequihua ; cuix ye nelli yn huellacitihui mochintin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63829,1222,spanish,nahuatl,leónportilla y los encuentros de hablantes de náhuatl en santa ana tlacotenco milpa alta,leonportilla ihuan in nahuatlahtoltlacanechicoliztli ompa santa ana tlacotenco milpa alta,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63830,1223,spanish,nahuatl,"Bueno , yo lo necesito para el día dos del mes . Me gustan los muebles , parecen bien cuidados , lo único que desearía es una silla más .","Cualica , notechmonequi in orne tonalpa in metztli . Niquincualita in tlatquih , neci moyequixotia , zan tlen nicnequi ye in occe icpalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63831,1224,spanish,nahuatl,"El sábado 2 de mayo de 1609 se anunció con pregón en la ciudad de México que se había nombrado como nuevo visitador a don Juan Villela , el cual vino de Guadalajara Jalisco donde era presidente , y entonces dejó su oficio el visitador anterior , que era el licenciado Diego Landeras y Velásquez .","Axcan sábado yc 2 mani metztli mayo de 1609 años , yquac pregón mochiuh yn nican Mexico yc tzatzihuac ynic omotlalli yancuic occe visitador | | 119 ytoca don Juan Billela , umpa huallehuac yn Guadraxara yn Xalixco ompa presidente catca , yquac quicauh yn itequiuh yn occe catca visitador yn itoca licenciado Diego Lanteras y Velásquez .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63832,1225,spanish,nahuatl,"Abandonados con la tristeza quedamos aquí en la tierra . ¿ En dónde está el camino que lleva a la región de los muertos , al lugar de nuestro descenso , al país de los descarnados ?","Techicnocauhque in tlalticpac . ¿ Can ihcac in ohtli Mictlan itemoyan , can Ximohuayan ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63833,1226,spanish,nahuatl,"la dicha ciudad ; y sólo en Amaquemecan quedaron 16 mil macehuales , asentados en las cinco parcialidades en que estaba repartida la ciudad de Amaquemecan .","omoteneuh altepetl ; auh yn çan iyocan yn çan ixquich nican Amaquemecan yn mocauh macehualli ça yxquich onxiquipilli , yn motlallique yn icmacuilcan quiztica altepetl Amaquemecan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63834,1227,spanish,nahuatl,Mejor ahora nomás van a andar así como,Mejor nama san innemise no ijkí yaja,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63835,1228,spanish,nahuatl,Es un hongo rojo .,In nanakat chichiltik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63836,1229,spanish,nahuatl,"10 Técpatl , 20 .","X Tecpatl xihuitl , 20 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63837,1230,spanish,nahuatl,"Cuando murió Tizocicatzin , durante dos años no hubo tlatoani en Tenochtitlan ; pero luego se asentó Ahuitzotzin , en el año 1 Ácatl .","Yn omic oxiuitl ayac tlatocat ; ualmotlali Auintzontzin yn ipan I Ce Ancatl xiuitl , y motlali .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63838,1231,spanish,nahuatl,"Y mientras no había terminado su ordenación , mientras duraba la cuaresma , estuvo el presidente en Cuetlaxcohuapan ; y dijo su primera misa en la Compañía de Jesús , para luego regresar a la ciudad de México , donde retomó su oficio como presidente .","Auh yn ixquichica ayemo tlamia yneteochihualiztzin quaresma yxquichcauh umpa moyetzticatca Cuitlaxcohuapan ; yhuan umpa quihualmihtalhuitehuac la Compañía de Jesús in yancuic missa , ynic niman hualmocueptzino hualmohuicac yn nican Mexico quimochihuillico yn itlahtocatequitzin ynic pressidente .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63839,1232,spanish,nahuatl,"4 Acatl , 1275 .","IIII Acatl xihuitl , 1275 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63840,1233,spanish,nahuatl,"Ahora hay poco , antes había mucho .","Aman poco onkak , ne keman tel onkaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63841,1234,spanish,nahuatl,¿ Acaso alguien no ? No tenía yo contento al lado de la gente .,¿ Ac azo aic ? Nonahuiya in tenahuacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63842,1235,spanish,nahuatl,"Parecieron presentes los mayordomos del varrio [ tlaxilacalleque ] de Necaltitlan San Juan llamados : Pedro Ytzcotl e Julian Martin , Andres Leonardo [ tepixque ] , Francisco Flores merino e Francisco de San Josephe , Melchor Gaspar , Bernardino Bazquez alguazil del dicho barrio [ tlaxilacalli ] .",Tixpan ohualaque yn tlaxilacaleque Necaltitlan Pedro Ytzcol yhuan Jolian Martin Andres Leonardo Tepixqui Francisco Flures Merino Francisco de San Joseph Melchior Gaspar Bernardino Vazquez alguacil tlaxillacalpan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63843,1236,spanish,nahuatl,E que despues vido un yndio llamado Pablo Macuex hacer unas casas en las dichas tierras [ tlalmantli ] abra veinte y cinco años y labrar los cinco camellones todo el dicho tiempo y el dicho Machuc dexó las tierras que abia labrado e que allí hizo y enxendró la dicha Maria Xoco .,Auh yn tlalmantli oncan omocalti yn itoca Pablo Macuex ye axcan XXV sihuitl in chinamitl ye no yxquich cauitl quichiua in Pablo Macuex auh in Machoc concauh in quitec chinamitl auh ayc ompa [F . 8r] oquichiuh in Anna Xoco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63844,1237,spanish,nahuatl,"Termina el año 1 Técpatl , 1272 .","Quizqui yn I Tecpatl xihuitl , 1272 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63845,1238,spanish,nahuatl,15 chilitos de árbol o serranos,Caxtolli cuauhchilli ahnozo chilpitzahuac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63846,1239,spanish,nahuatl, Diálogo de la poesía : flor y canto,"In xochitl , in cuicatl",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63847,1240,spanish,nahuatl,"El día 20 de junio llegó de España la noticia , se supo que nuestro señor el rey le otorgaba el gobierno al señor don Luis de Velasco para que fuera nuevamente virrey de la Nueva España .","Yn axcan ypan yc 20 mani metztli junio , yquac ohualla tlahtolli yn ompa España omachiztico ynic ye no nicuel quihualmomaquilia yn tohueytlahtocauh rey yn itlahtocayo yehuatzin tlacatl don Luis de Velasco ynic visurrey ye no nicuel mochiuhtzinoz yn nican ypan Nueva España .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63848,1241,spanish,nahuatl,"En este año murió en Itztépec Ecatzinteuctli Tlaquitzcaliuhqui Chichimecateuctli , que fue tlatohuani de los chichimecas totolimpanecas amaquemecas mientras venían de camino , y los gobernó durante 15 años , desde que salieron de Chicomóztoc Quinehuayan ; y luego , en este mismo año , se enseñoreó en Itztépec Huehueteuctli Chichimecateuctli como tlatohuani de los totolimpanecas amaquemecas .","Nican ypan in momiquillico oncan yn canin Ytztepec yn Ecatzinteuhctli Tlaquitzcaliuhqui Chichimecateuhctli , yn intlahtocauh chichimeca yn totollimpaneca amaquemeque ynic huallaque , yn tlahtocat caxtolxihuitl ynic ompa hualquizque Chicomoztoc Quinehuayan ; auh ça niman ipan in yn omoteneuh | | 27v xihuitl oncan hualmotlahcatlalli yn Itztepec yn itoca Huehueteuhctli Chichimecateuhctli mochiuh yn intlahtocauh totollimpaneca amaquemeque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63849,1242,spanish,nahuatl,"Se pone a cocer la carne de puerco en dos litros de agua con la cebolla , el ajo y la sal . En un recipiente , se remoja el pipián con dos tazas de agua , y en una cazuela , se pone la manteca . Cuando esté caliente , se agrega el pipián ya hecho pasta , y se fríe bien . Poco a poco se añade el caldo en donde se coció la carne , moviendo para evitar que se formen grumos . Por último , se agregan la lengua de vaca , bien lavada , y la carne . Se tapa y se deja cocer a fuego lento .","Ica ome litro atl mohuicxitia in pitzonacatl ica axox , xonacatl ihuan iztatl . Ihtic in occe comitl mociyahua in chilacachtextli ica ome tecontontli atl ihuan ipan zoquicaxitl motlalia in pitzochiyahuizotl inic totoniz ; motlalia in chilacachtextli , motzoyonia cenca cualli , zan tlamach motlalilihtiuh in iztayutl can ohuiccic in pitzonacatl inic ahmo motelolohchihuaz ; in “ cihuacuacuahuenenepilli ” , in ye cualli tlapactli , no ye motlalia , motlalia in nacatl , motlapachoa ihuan mohuicxitia ica ahmo huey tletl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63850,1243,spanish,nahuatl,"— Pues quien sabe , me dolían los pies , las manos , el cuerpo , todo me dolía .",tlenon koma nokokoaya satepa nečanako ' tiaske tiwe ' šiwtlakwatiwe čan padrino .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63851,1244,spanish,nahuatl,También en este año se enseñoreó Acxitzin en Amaquemecan y tomó el título de Chichimecateuctli ; éste era hijo de Atonaltzin Chichimecateuctli .,Auh no nican ypan in yn xihuitl y motlahtocatlalli yn Acxitzin Chichimecateuhctli mochiuh yn Amaquemecan ; ynin ypiltzin yn Atonaltzin Chichimecateuhctli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63852,1245,spanish,nahuatl,No hay que limpiarlo .,Amo mochipaujtani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63853,1246,spanish,nahuatl,"66 . Y aquí todo debe colgarse , la tablilla para tejer , las cuatro gramas . ¿ Acaso sabemos todo , como debemos ir aquí en la tierra ? ¿ Quizás sólo así tanteamos con los pies ? Quién sabe mañana , pasado mañana ; tal vez aún nosotros ( lo sepamos ) porque si no , sólo él lo sabrá , el Dueño de la cercanía y de la proximidad . ¿ Acaso te encaminas , acaso te conduces a ti mismo ? Porque eres llevado , eres cargado . Y esto ( así ) , hijo mío , muchacho mío , ¿ a dónde aún dizque vas , a dónde aún dizque vas sufriendo ? No ocurra que inútilmente el jade , el espejo hayan quedado de manifiesto , se hayan como quedado a la vista y también tú te hayas manifestado , hayas sido visto . Han visto por ti ' aquellos que te trajeron al mundo , los que en él te pusieron .","66 . Auh izquin nican mopiloznequi , in tzotzopaztli , in nauh . zacatl . ¿ Auh izquin nican cuix tocommati inic tihui in tlalticpac ? ¿ Anca zan yuhqui yc titlacxitemohua ? Ac quimati immuztla , huiptla in at oc no tehuan intlacamo zan iceltzin i yehuatzin in quimomachitia in Tloque in Nahuaque . ¿ Cuix timotqui , cuix timomama ? Ca titquihua , ca timamalo . Auh inin nopiltze , notelputze , ¿ can oc mach in tiauh , can oc mach in titlamattiuh ? Auh immanoce zan yuhqui in chalchihuitl , in tezcatl in oixpetlahualoc , oixcotlachialoc , zan no tiuhqui in tehuatl otixpetlahuac , otitlachiaco . Omixcotlachixque in aquique mitzontepeuhque , immitzonchayauhque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63854,1247,spanish,nahuatl,". Y cuando se ha dispuesto totalmente la carga , luego la acomodan en las angarillas para transportar ; la van sopesando los que han de llevarla , los que cargarán a ver si es pesada , no más la regulan en buena cantidad .",". Auh in icuac ocenquiz in ye mochi tlamamalli , niman ye ic quichichiua cacaxtica , quiquehquetza in tlaqueualtin quimamazque achi etic , zan quipantia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63855,1248,spanish,nahuatl,"10 Técpatl , 1424 .","X Tecpatl xihuitl , 1424 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63856,1249,spanish,nahuatl,"Pero las mujeres tlatelolcas siguieron combatiendo , repartían golpes , y lograron hacer cautivos ; empuñaron las armas , y se alzaban las naguas para poder perseguir a los enemigos .","Micalque tlatilulca ciua , teuiuiteque tlamamaque ; tlauiztli onactinenque , yn incue moch cacoquistique ynic uel tetocaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63857,1250,spanish,nahuatl,Solo se da donde lo siembran .,Solo kampa kitokaj mochiua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63858,1251,spanish,nahuatl,"A principios de enero del año 1600 se comenzó a nombrar a cuatro alcaldes , uno para cada una de las cuatro parcialidades : en San Juan se puso como alcalde a Juan Bonifacio , en San Pablo a Hernando García , en San Sebastián a don Antonio de Mendoza , y en Santa María a Diego Sánchez .","Yn ipan in xihuitl de mill y seyscientos , yn ipan yancuic metztli de henero , yquac ontzintic yn alcaldesme nahuintin motlallique , cecen yxquetzalloque yn inauhcampayxti : | | 25 Sant Juan motlalli alcalde Juan Bonifacion , Sant Pablo motlalli alcalde Hernando García , Sant Sebastián motlalli alcalde don Antonio de Mendoça , Sancta María motlalli alcalde Diego Sánchez .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63859,1252,spanish,nahuatl,"El frijol pinto negro tiene una vaina muy larga , su ombligo es blanco y la cáscara es pinta .",Tein tiltikchichimekoj uejueyi exot uan istak ixik uan ipaneuayo mekojtik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63860,1253,spanish,nahuatl,"Naranjas , limones , nueces y manzanas se dan en diferentes partes del país .","Naranjah , limonmeh , tetzotzoh ihuan manxanah nohuiampa in tlalnanyotl momacah .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63861,1254,spanish,nahuatl,Se vende .,Monamaka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63862,1255,spanish,nahuatl,"Hace dos años teníamos un perro muy grande , un Mastín danés de color gris","Axcan ome xihuitl oticpiaya cente hueyi chichiton , ce Mastin danez chiantic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63863,1256,spanish,nahuatl,"No todos fueron descuartizados , sino que a la mayoría se les enterró , porque los sabios doctores dijeron que si a todos los muertos los descuartizaban y colgaban sus miembros en las calzadas principales , allá se pudrirían , y eso no sería bueno pues el hedor se convertiría en pestilencia , y luego con los vientos entraría a la ciudad de México y hallándose sobre nosotros nos causaría enfermedades .","Auh ynic amo mochintin xexeloloque , occequintin yn omoteneuhque çan tocoque , yehica ypampa quihtoque in mochintin tlamatini doctoresme intla mochintin xexellolozque mimicque auh ynic quinpillotihui ypan yzqui huehuey ohtli yn innacayo , ca oncan mochi pallaniz , amo cualli yc mochihuaz yn iyaca yn ipotonca ca cocoliztli mocuepaz , auh niman nican hehecatica huallaz yn ihtic ciudad Mexico topan motecaquiuh ynic techcocolizmacaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63864,1257,spanish,nahuatl,También está grande [ la barranca ],Nojkí ueyi ika yajto,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63865,1258,spanish,nahuatl,"También es muy nombrada en las sagradas escrituras , porque en ella fue creado Adán , el primer hombre , por Dios nuestro señor ; asimismo , en ella nació Cristo nuestro salvador , que allí sufrió y padeció para salvarnos .","Auh yhuan çanno yhui huel motenehua yn teohuamoxtlacuilolpan , yehica yn ipan ycatzinco yn totecuiyo Dios yn tlachihualtic in yehuatl achto tlacatl yn Adán ; yhuann ipan in motlacatilitzino in yehuatzin Christo totemaquixticatzin , yhuan ynic motlayhiyohuilti ynic motonehuiti ynic otechmomaquixtilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63866,1259,spanish,nahuatl,¿ Acaso quieres darme la muerte ?,¿ At ya nech miquitlani ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63867,1260,spanish,nahuatl,Ya citamos muy cansados .,Miac yoticiahqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63868,1261,spanish,nahuatl,que esté la muchacha .,ichpokero ma itstos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63869,1262,spanish,nahuatl,"Primeramente engalana a sus bañados para el sacrificio ; les da lo que les corresponde : capas , pañetes femorales ; faldellines , camisas : le metía unos ribetes de faldellín en sus orillas ;",Achtopa quinchichiua in itlaaltiluan quimmaca in intech poui : in tilmatli in maxtlatl in cueitl in uipilli in cuetentli conaquia in itenco ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63870,1263,spanish,nahuatl,"Que me lo conserve Dios nuestro señor por muchos años , que le otorgue salud y larga vida , como lo deseamos todos los pobladores de esta tierra , y en particular así lo deseo yo , don Domingo de San Antón Muñón Cuauhtlehuanitzin Chimalpáhin , pues considero que tengo al respecto una obligación especial .","Ma nechmotlaçopialili yn totecuiyo Dios miec xihuitl , yhuan ma quimochicahuillitzino miecanemiliztica , yn iuh timochintin nohuiyampa titlaca tiquellehuia , auh yn occenca nehuatl , noncua yuh catqui ocachi huel nonahuatil nomamal , ynic niquelehuia don | | 232 Domingo de San Antón Muñón Quauhtlehuanitzin Chimalpahin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63871,1264,spanish,nahuatl,todos los días trabajan,nochipa tonal tekitij,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63872,1265,spanish,nahuatl,"Tlaxilacalli de Axiuaca . Sea alabado nuestro señor dios . Axouaca ahora sabado a 22 de mayo de 1561 años estatuyo mi palabra yo Marina Tiacapan mediante nuestro señor dios : la manera en que ordeno , nadie desbaratará mi palabra , si es que muero .",Axihuaca tlaxillacali ma yectenehualo yn totecuyo y dios Axouaca axcan sabato yc XX2 de mayo 1561 años nictlalia notlatol y nehuatl ni Marina Tiacapan zan ipaltzinco yn totecuyo yn dios y queni nitlanahuatia ayac quixitiniz y notlatol y tla nimomiquiliz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63873,1266,spanish,nahuatl,"Su dios se llamaba Nauhyoteuctli , y siempre lo andaba cargando ; dijo entonces el chichimeca Cuahuitzatzin Tlailotlacteuctli : Aquí estará , aquí ha de estar mi dios Nauhyoteuctli .","Auh yn iteouh y Nauhyoteuhctli motenehua ca çan mochipa quimamatinemia ; niman ye quihtohua in yehuatl yn Quahuitzatzin yn Tlayllotlacteuhctli yn chichimecatl : Ye oncan yecin , ye oncan icacin y noteouh y Nauhyoteuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63874,1267,spanish,nahuatl,"Y por los siete dibujos pintados en el lomo de la serpiente que allí vivía , también se le llamó Chiconcóhuac , que es el tercer nombre de la ciudad ; aunque comúnmente nadie le llamaba así , sino sólo Tzacualtitlan Tenanco .","Auh yn chicontetl ynic cuicuiltic yn icuitlapan mamanca yn cohuatl , no ye yc tlatocayoti Chiconcohuac , ycyetetl yn itoca altepetl ; ayac yc tlatocayotia , çan iyo yc motocayotia Tzaqualtitlan Tenanco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63875,1268,spanish,nahuatl,5 chiles guajillo,Macuilli huaxchilli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63876,1269,spanish,nahuatl,". Pero los que aún eran escasos de propiedades , los que aún no tienen mucho caudal y riqueza , solamente invitan a sus vecinos de barrio , traficantes y . comerciantes disfrazados .",". Auh in zan oc motolinia in ayamo cenca miec iaxca itlatqui , zan oc icalpultian in quin notza puchteca oztomeca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63877,1270,spanish,nahuatl,"En este año murió Huehue Acamapichtli , tlatohuani de Colhuacan , que gobernó durante 13 años ; y luego , en este mismo año , se enseñoreó Achitomécatl el Joven como tlatohuani de Colhuacan .","Nican ypan in omiquico yn Huehue Acamapichtli yn tlahtohuani Colhuacan , yn tlahtocat matlactli omey xihuitl ; auh ça niman ypan in y xihuitl y motlahtocatlalli yn Achitomecatl telpochtli tlahtohuani Colhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63878,1271,spanish,nahuatl,"El viernes 24 de noviembre de 1612 salió una sentencia revista de la Audiencia Real de México , por la que los señores oidores y el virrey restituyeron sus tierras a los mexicas tenochcas , los cuales habían movido pleito a los españoles que se las habían tomado en Cochtocan : Alonso de Ávila el Viejo y Molisón ; se las quitaron a éstos y se dio de ellas posesión a Isabel en blanco en el original y a su marido Juan de España , vecinos de Santa María Cuepopan .","Axcan viernes yn ic 24 mani metztli noviembre de 1612 años , yhcuac oquiz yn insentencia revista yn Audiencia | | 198 Real Mexico , ynic tlahtoque oydores yhuan virrey oquinmomaquillique yn intlal mexica tenochca , yn ipampa moteylhuique Cochtocan y españoles oquicuica : yn icce yehuatl yn Alonso d ' Ávilla huehuenton , yn icome yehuatl yn Molison ; quincahualtique auh yn macoto possesión occenca yehuatl yn Isabel en blanco yhuan ynamic Juan de España chaneque Sancta María Cuepopan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63879,1272,spanish,nahuatl,"Una vez instalado , ambos grupos quedaron separados , pues durante todo el tiempo en que Ténoch los acaudilló , Cuacuauhpitzáhuac gobernaba también a los tenochcas .","Y cotlalique quin iquac e cecni omotlalique , yn ixquich cauitl uateyacan Tenoch ça cencatca yn Quauhquauhtzin yn tenochca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63880,1273,spanish,nahuatl,"pide . Y así deliberaron que si otra vez viniera , volviera allí , lo agarrarían y duro lo castigarían para que otra vez ya no mienta , engañe .","Auh huel iuh quimolhuihqueh intla oczeppa huallaz , mocuepaz oncan , quitzitzquizqueh , ihuan chicahuac quitlatzacuiltizqueh inic ayocmo zeppa iztlaccatiz , tecuamanaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63881,1274,spanish,nahuatl,"Luego ¡ ah ! pero pues se ponen los hilos del ayate y si no , pero ya dije ..",onkán tlenon kwa ' pero pus nihteteka ayatl a ' mo pero yoniki ' to .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63882,1275,spanish,nahuatl,la iba a matar para llamarle la atención de su,kimijtiski para noja kitlakaualti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63883,1276,spanish,nahuatl,"Pero si estaba en dirección de donde el sol sale , o donde se mete , o al lado izquierdo de la tierra , se alegraba mucho de ello y decía :","Auh intla tonatiuh iquizayampa itztiuh ahnozo icalaquian ahnozo iyopuchcopa tlalli itztiuh , cenca ic pahpaqui quitouaya :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63884,1277,spanish,nahuatl,se enlaza en la tierra .,molinia in tlalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63885,1278,spanish,nahuatl,A esos que todavía no saben nada y esos que ya saben algo ya les daban su libro primero y con eso ya estudiaban y si no ya le seguían le daban su repaso .,non in ayamo saspa itla ' kišmati ' ayamo nian tlen wan inon tekišmati algo yokimakake inin libro libro primero ye ' on yemomačtia ' iteč wan in a ' mo yeki segirwia ' kimaka repaso .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63886,1279,spanish,nahuatl,"El lunes 20 de mayo de 1596 se hizo una procesión por la Ascensión de Dios nuestro señor ; pero no llegó hasta San Francisco , sino sólo a la Trinidad y a San Agustín , y al día siguiente , martes , llegó a la Casa Profesa de los teatinos , que estaba frente a la cárcel de corte .","Yn ipan lunes a XX de mayo de 1596 años , ynic omochiuh tlayahualloliztli yn ipanpa ynetlecahuiliztzin totecuiyo Dios ; amo oncan huillohuatza in Sant Francisco , ye ompa huillohuac Trinidad yhuan yn Sant Augustín , auh yn icomilhuitl martes de la Cassa Provesa teatinos corte quiyahuac catca yn huillohuaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63887,1280,spanish,nahuatl,Un hombre de Milpa Alta estaba parado en la iglesia con otros hombres del pueblo . Estaban parados viendo lo que iban a hacer los carrancistas .,Ce tlacatl oicataya teopantli ihuan chantlaca . Noihqui ompa oyeya quitztoque tlen quichihuazque carrancistas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63888,1281,spanish,nahuatl,"Empezó , se dice , Santa Magdalena .",Pejki moijtó San Magdalena .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63889,1282,spanish,nahuatl,sólo a veces en las tardes o en los domingos jugaba en mi casacon mis hermanos o en la calle con mis amigos n unca fui a la escuela ni a mis padres se les notó que desearan que aprendiera yo la lectura sólo recuerdo que una vez ya para irnos a trabajar mi mamá le dijo a mi papá que niños como yo ya estaban yendo a estudiar y que estaría bien que yo también estudiara mi padre nada contestó sólo fue a ver si ya le habían dado de beber a las bestias y allá se quedó junto al corral acaso pensando cómo haría si iba yo a la escuela porque entonces ya le ayudaba yo mucho,zan quemmanian teotlahcan anozo ipan domingo oninahuiltiayanochan indoc in nocniuhuan ihuan ipan ohtli intloc in nocupixhuan aic onihuia tlamachtilcalco nien notahtzitzihuan aic intechtzinco onez melehuilizquiani niczaloz in tlapohuaiiztli zan niquilnamiqui ceppa quin tiyazquiani titequitizque nonantzin oquimolhuili notahtzin quinmach cequi coconequen ne ye yaya momachtizque ihuan cualli yezquiani no ne ma ninomachti notahtzin ammitla omotlananquilili zan omoicac quinmohtilito in cahuahtin intla yoquimatlitihqueh ihuan ompa omocauhtzino itech in cahuahcalli ahzo monemiliaya quen mayitizquiani inda niaz tlamachtilcalco ipampa immanon ye miec nicmopalehuiliaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63890,1283,spanish,nahuatl,Lo cual tienen y posen de quarenta años a esta parte y que agora Diego Yaotl e Ysabel [ Tlaco ] su muger ( les ynquieta y les quieren quitar la dicha casilla ) y que a quatro años que los traen en pleytos sobre la dicha casilla de agua y los vyesemos con justicia .,yn isquich cauitl yn ipan ticate yeompoualxihuitl auh yn axcan ye mochipa techcuiliznequi yn itoca Diego Yaotl ynamic Ysabel Tlaco ye nauhxihuitl ynic titoteylhuia niman ayc mocaua in techcuiliznequi in tocaltzin auh yn axcan ca nelli quitlani yn ispan justicia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63891,1284,spanish,nahuatl,"Luego Tezozomoctzin puso en Tlatelolco como tlatoani a Cuacuauhpitzáhuac Epcoatzin , el cual solicitó por esposa a una hija de Acolmiztli Huitzilíhuitl de Coatlichan , y la mujer se llamaba Acxocuéitl ; engendraron , y tuvieron estos hijos : Tlacateotzin , el primogénito , Yaocuixtli , Tezozomoctli , Xiuhcoyolmaquiztli , Atotoztli , Epcoatzin , Huacaltzintli y Matlaltzin .","Nima ye yc quiuallatocatlalia yn Quaquapiçauac Epcoaçi yn Tlatilulco , nima ye ualciuatlani Coatlycha yychpoch Acolmiztli Uiçiliuitl , y ciuapilli ytoca Acxocueytl ; ye mopiluatia yacapantli Tlacateutzi , yc 2 Yaocuistli , yc 3 Teçoçomoctli , yc 4 Xiuhcoyolmaquiztli , yc 5 Atotoztli , yc 6 Epcoaçi , yc 7 Uacalçintli , yc 8 Matlaltzi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63892,1285,spanish,nahuatl,"2 Tochtli , 1182 .","II Tochtli xihuitl , 1182 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63893,1286,spanish,nahuatl,Por él año llamado de 1908 entré a la escuela llamada Concepción Arenal de Milpa Alta [ que estaba en una casa del pueblo ] . Allí vivían en el primer piso el director y el inspector . El director se llamaba Lucio Tapia y el inspector se apellidaba Guzmán .,Ica ipan in xihuitl mitoa novecientos chicueyi onicalac ipan tlamachtilcalco itoca Concepción Arenal Momochco Malacateticpac . Ompa chantiaya tlacpac director ihuan inspector . Director itoca Lucio Tapia ihuan inspector itzonquizca Guzmán .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63894,1287,spanish,nahuatl,Se corta en pedacitos y se hierve con el nixtamal .,Se kitejteki uan se kimana iuan nextamal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63895,1288,spanish,nahuatl,En la pascua de la Navidad de Dios nuestro señor comenzaron los chalcas a traer los morillos a México .,Auh ypan pasqua Navidad ytlaçotlacatilizpantzinco yn totecuiyo Dios yn peuhque chalca in ye quihualcahua morillos Mexico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63896,1289,spanish,nahuatl,FRASES,TLAHTOLTIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63897,1290,spanish,nahuatl,Por eso ruego,Ica nehon nitahtani,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63898,1291,spanish,nahuatl,"No , Armando ... No tengo ningún programa para mañana , pensaba dormir y no ir a ningún lado .","Amo , Armando . . . Amo nicmati tlen nicchihuaz , onolhui moztla zan nicochiz ihuan amo cana niaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63899,1292,spanish,nahuatl,"Pues así que vio Tecuciztecatl que ya ardía , al momento también él se arrojó en él , con lo cual al punto ardía . Y según dicen , dizque también entró el Aguila , los siguió ella , por cuya causa su plumaje es oscuro y requemado .","Auh in icuac oquittac Tecuciztecatl in ye tlatla quinicuac zan tepan ipan onmomayauh , niman ye no ic tlatla . Auh in yuh conitoa , quilmach , niman no ic onehuac in cuauhtli , quimontoquili , onmotlaztihuetz in tleco , onmotlecomayauh , oc yehuatl nohuellalac ipampan ihuiyo cuichehuac , cuichectic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63900,1293,spanish,nahuatl,"Pero éstos les dijeron : ¿ Y qué podemos hacer nosotros ? ; esto se decidió en España , no aquí , de allá vino la autorización .","Quinmolhuilli : Tleyn ticchihuazque ? ; ca omotzontec ompa yn España , camo nican omochiuh , ca ompa ohualla yn huelitiliztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63901,1294,spanish,nahuatl,como había nubes .,komo mixtli eltó .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63902,1295,spanish,nahuatl,"Cuando ya los reunió , si sienta delante de ellos y les dice : Señores míos , os voy a quitar el tiempo , os voy a dar molestias .",Auh in oquimocencauh niman ye imixpan on motlalia quimilhuia : Pipiltzitzin é : namech notlalcaualtiliz namech notlapololtiliz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63903,1296,spanish,nahuatl,"En vano hemos llegado , hemos brotado en la tierra .","Onentacico , tonquizaco in tlalticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63904,1297,spanish,nahuatl,"En la ciudad de México a diez y ocho dias del mes de marzo de mil quinientos y noventa y dos años , en ( el varrio ) San Juan Yopilco se pregonó por el dicho pregoneros y alguien quisiera comprar la casa y tierra , bienes de Mariana la qual está en cient pesos puesta y aviendo dado el pregón una señora dixo : yo compraré esa casa que anda en pregón . Testigo el dicho pregonero .",Yn ipan ciudad Mexico yc castollomey mani metztli de marzo de 1592 años nican ypan Sant Juan Yopico oncan otzatzic in tecpoyotl ynic azo aca quicohuaz yn calli tlalli yn itlatqui Mariana C pesos yn itenyo auh yn iquac otzatzihuac ce tlacatl señora otlananquilli oquito nehuatl nicnocohuiz in calli yn axcan montenyotia yxpan testigo tecpoyotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63905,1298,spanish,nahuatl,Se da en los barrancos y en las milpas .,Mochiua kampa atauj uan kampa milaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63906,1299,spanish,nahuatl,En este año fue todavía gobernador de Tenochtitlan Juan Pérez de Monterrey .,Yn ipan in xihuitl çan ya oc yehuatl governador yn Juan Pérez de Monterrey yn nican Tenochtitlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63907,1300,spanish,nahuatl,"Te voy a hacer un baño de vapor , mi nieto",Nimitstemas noixui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63908,1301,spanish,nahuatl,"Aquí estáis presentes , príncipes míos ; vuestros pies están fríos : nosotros tenemos que dejaros ; ahora nos vamos nosotros .","Ca nican ammoyetzticate , piltzitziné ; amocxitzin cehcepoatin ma oc tamechtotlaluilican , ma oc tonyatiuian .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63909,1302,spanish,nahuatl,"Habiendo salido , los españoles se detuvieron en Acueco ; prosiguieron adelante y se detuvieron en Teocalhueyacan ; partieron con rumbo a Zoltépec ; partieron y se detuvieron en Tepotzotlan ; partieron y se detuvieron en Citlaltépec ; se pusieron en marcha y se detuvieron en Temazcalapan , donde los recibieron bien y les dieron guajolotes , huevos y maíz , y donde tomaron algún respiro .","Yn oonehuaque motlalito Acueco ; quimopeuito omotlalito Teucalhuiaca ; onehoaque Çoltepec ; onehuaque unca motlalito Tepotzotla ; onehuaque omotlalito Citlaltepec ; onehoaque motlalito Temazcalapa , unca namicoque macoque totolli totoltetl tlaolli , uncan yyocuitiloque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63910,1303,spanish,nahuatl,"7 Acatl , 1239 .","VII Acatl xihuitl , 1239 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63911,1304,spanish,nahuatl,Rocíen,Xirociaroquih,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63912,1305,spanish,nahuatl,"11 Calli , 1425 .","XI Calli xihuitl , 1425 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63913,1306,spanish,nahuatl,Las caléndulas tienen un color amarillo .,In calendulah tlapalccziiqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63914,1307,spanish,nahuatl,"allá donde se alcanza victoria ,",in can on tepetihua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63915,1308,spanish,nahuatl,"En el año 10 Tochtli 1450 hubo hambruna ; la laguna se pobló con lo que allí se cría : peces , ranas , ajolotes , etcétera .","Matlactli Tochtli xiuitl mayanque ; yn atlan onoque y ye ixquich atlan chaneque : y michi yn cuiatl axolotl , etc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63916,1309,spanish,nahuatl,"Bajó , dicen , nomás a verlos",Ualtemok kitl san kintlachiliko,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63917,1310,spanish,nahuatl,"Entonces era provincial fray Juan Lazcano , y el primer guardián que allí se estableció fue fray Diego Rendón , con otros religiosos .","Auh yquac provincial yn fray Juan Lazcano , auh yn guardián yancuican mohuetziltito yn mocallaqui ytoca fray Diego Redón , yhuan occequintin teopixque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63918,1311,spanish,nahuatl,"¿ Eres tú verdadero , tienes raíz ? Sólo quien todas las cosas domina , el Dador de la Vida . ¿ Es esto verdad ? ¿ Acaso no lo es , como dicen ? ¡ Que nuestros corazones no tengan tormento !","¿ Zan ye te yenelli ? Aca zan tlahuanco , in Ipalnemoani . ¿ ln cuix nelli cuix amo nelli ? ¿ Quen in conitohua ? In ma oc on nentlamati in toyollo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63919,1312,spanish,nahuatl,"13 Técpatl , 1180 .","XIII Tecpatl xihuitl , 1180 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63920,1313,spanish,nahuatl,"En este año , pues , comenzó don Cristóbal Colón a solicitar la licencia y la ayuda de los reyes de Castilla .",Ypan in yn xihuitl quipehualti yn ya quitlani yn intepallehuillitzin yhuan ynhuellitzin yn tlahtoque Castilla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63921,1314,spanish,nahuatl,"Les seguían formados todos los señores del cabildo de la ciudad , detrás de dos banderas y el estandarte real , en el cual estaban pintadas las armas del rey , y a los lados iban las dos banderas de tafetán negro .","Auh yc niman yehuantin quimonmotoquilitiaque mochintin yn ixquichtin cabildo ciudad tlaca tecpantiaque , quintocatia ome vamderra ahnoço esdantarde real , ytech icuiliuhtia yn itlahtocatlahuiztzin yn iarmastzin rey , ynin ca tafetán tliltic netloc mantia yyomexti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63922,1315,spanish,nahuatl,El año 13 casa hubo sequía y hambruna .,Ipan matlactli omei calli otlahuac ihuan omayanaloc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63923,1316,spanish,nahuatl,"Este quelite se come hervido , los que quieren , lo comen con sal o sin sal , según el gusto .","In kilit se kikua ipa taamanal saj , tein se kipiya gusto poyek uan tein amo , amo poyek kikuaj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63924,1317,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63925,1318,spanish,nahuatl,Se vende . Lo amarran por manojitos . Aquí lo venden casa por casa .,"Monamaka , kijilpialj exot por manitos . Nikan kinemiltiaj kalpan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63926,1319,spanish,nahuatl,un cajón,se kajón,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63927,1320,spanish,nahuatl,"Donde la siembran , se da mucho .",Kampa kitokaj mochiua miak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63928,1321,spanish,nahuatl,"Porfirio Díaz le robó a Carranza le robó al Banco de México y el sello del dinero y lo llevó para su tierra , para allá para Apizaco detrás de la Malinche adelante de la Malinche , lejos de donde está la Malinche , lejos , adelante de la Malinche , se llama Apizaco , Ciudad de Apizaco allá lo atajaron el tren llevaba la silla y el sello del dinero y después de allí de Apizaco lo mataron a Porfirio .","porfirio dias otlačtektewak in karansa otlačtektewak den banko de mexiko wan in se : yo den tomin den tomi , el dinero wan okwikan para i tieía pero ompa apisako kwitlapa in malinči ihka adelante de malinčin we : ' ka malinči we : ' ka adelante de malinčin itoka ' kan apisako , siudad de apisako ompa okicakwilike in tren kwika in siya wan in seyo de tomin wan onkán ompa apisako inkimikti ' ke in porfirio .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63929,1322,spanish,nahuatl,Luego dijo entonces : pues sí sí hijo iremos entonces .,"satepa ki ' to entonses pus kema , kema ixo tlaske entonses .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63930,1323,spanish,nahuatl,El no me ha dicho nada .,Teyehua amotlen onechmolhuili .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63931,1324,spanish,nahuatl,Tierra haz dueños a mis hijos .,talticpactzin xquinaxcatili nopilhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63932,1325,spanish,nahuatl,". Cuando ya leyeron en el libro de los destinos los traficantes , ellos saben en qué día han de emprender la marcha .",. In omotonalpouique oztomeca yeuantin quimati in ca tlehuatl ipan om peuazque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63933,1326,spanish,nahuatl,No hay que atribuir demasiada importancia a las cosas .,Amonca tleca tlachihualtin nochi motlahuihuiquiltizqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63934,1327,spanish,nahuatl,"Y los escritores antiguos siempre comenzaban sus escritos en el nombre de Dios , por tratarse de Dios .",Auh i yehuantin yn aquique tlacuilloque yn cenca ye huecauh mochipa pehuaya ytechpatzinco ycatzinco yn Dios ynic yehuatzin Dios .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63935,1328,spanish,nahuatl,"9 Tochtli , 1254 .","IX Tochtli xihuitl , 1254 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63936,1329,spanish,nahuatl,a todos les dio .,san sampa kinimak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63937,1330,spanish,nahuatl,"8 Acatl , 1227 .","VIII Acatl xihuitl , 1227 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63938,1331,spanish,nahuatl,endonde,Campa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63939,1332,spanish,nahuatl,"12 Técpatl , 1348 .","XII Tecpatl xihuitl , 1348 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63940,1333,spanish,nahuatl,"Después de que el virrey les hubo dado la licencia y confirmación , terminaron de construir el altar , lo adornaron e hicieron una fiesta cuando se bendijo la nueva Santa Cruz en el templo de San Antón , el 26 de mayo , domingo de la pascua del Espíritu Santo ; bendijo la Cruz el muy reverendo padre fray Agustín del Espíritu Santo , y con una procesión muy solemne la fueron a colocar sobre el altar recién construido .","Auh yn oyuh hualmotlanahuatilli yn ohualmofirmatitzino visurrey , yc niman tlanque yn quiçalloque momuztli , quicencauhque auh in quimolhuichihuillilique yn moteochiuhtzino Sancta Cruz yancuic nican teopan San Antón ypan domingo Espíritu pascua yn ic 26 mani metztli mayo ; yehuatzin quimoteochihuilli yn cenca mahuiztililoni padre ye omotocateneuhtzino fray Augustín del Spíritu Sancto , cenca tlamahuiztililiztica tlayahualoliztica yn quimoquechillito oncan omoteneuh ypan omochiuh yancuic momuztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63941,1334,spanish,nahuatl,para que se sustenten mis hijos .,para motequipanozqueh nopilhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63942,1335,spanish,nahuatl,Y cuando ya se pasó entonces ya poco a poco ya teníamos nuestra yunta ya se fueron poniendo a trabajar .,wan kwak in yomosewi ikwakon okpa poko a pokito kokatka yomotlalita ' ke pata titekitiya ' .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63943,1336,spanish,nahuatl,"La señora , de la cual está hablando , se murió el mes pasado .","In zohuapa in aquin teca tlahtohtica , ye cemetzpa omicuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63944,1337,spanish,nahuatl,"que no la toque el Viento ,","mah amo quimatoca nehecatzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63945,1338,spanish,nahuatl,"Testigo . Pedro Heca habitante de Atlixyocan , casado , su edad es de 20 años . Juró y que penado en nombre de nuestro señor dios para que no mienta . Al responder el testigo , luego dijo : vine a salvarme en nombre de nuestro señor dios . Lo sé porque hace 4 años que le hago la milpa .",Testigo . Pedro Heca ychan Atlixyocan omonamicti auh yn ixquich cahuitl ye nemi ye XX siuhtia omacoc juramento ynic otlatlacoltiloc ynic amo yztlacatiz ypaltzinco yn totecuyo Dios ynic ontlananquili testigo niman oquito ninomaquixtico ypaltzinco yn totecuyo dios ynic nicmati ye nauhxiuitl in nicmiltia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63946,1339,spanish,nahuatl,No se vende .,Amo monamaka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63947,1340,spanish,nahuatl,"tal vez en un manantial ,","xa itech ameyal ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63948,1341,spanish,nahuatl,"Sus hojas también huelen como cebolla , pero no muy fuerte , la cebolla huele muy fuerte .","Ixiujyo no ajuiak kemej cebolla , pero amo semi fuerte , tel fuerte in cebolla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63949,1342,spanish,nahuatl,"Y cuando ha llegado el partimiento de la noche , precisamente al mediar la noche , el que ha convidado al banquete va a pagar su deuda .",Auh in oacic youalli xeliui in ye uel youalnepantla in yehuatl tecouanotza niman ye ic moxtlaua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63950,1343,spanish,nahuatl,Se vende en Cuetzalan .,In monamaka Kuesalan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63951,1344,spanish,nahuatl,todas plumas preciosas ;,"in ixquich quetzalli ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63952,1345,spanish,nahuatl,Testigo : Marta Tehiuc vezina ( del barrio ) de Amanalco en San Juan casada de edad de sesenta años despues de aber jurado por dios nuestro señor de dezir verdad .,Testigo . Marta Teyuhc ychan San Juan Amanalco omonamicti yn ixiuhtlapoual yehepohualli xihuitl oquichiuh juramento inic otlatlacoltiloc ynic amo yztlacatiz in ipaltzinco dios etc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63953,1346,spanish,nahuatl,". Pero los nobles también en aquel entonces andaban vestidos con mantas preciosas , hermosas cuando iban pasando las fiestas grandes , con que vamos alcanzando cada año .",. Auh im pipiltin zan no icuac in quimilpilitiuia in tlazotilmahtli in mauiztic in icuac izquitetl ueuei ilhuitl quiztiuia in ic taci ce xiuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63954,1347,spanish,nahuatl,"10 Técpatl , 904 .","X Tecpatl xihuitl , 904 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63955,1348,spanish,nahuatl,CUARTO PRESAGIO FUNESTO,INIC NAUHTETL TETZAHUITL,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63956,1349,spanish,nahuatl,"Este año es proclamado Iturbide como emperador de México , con el nombre de Agustín I .","Ica itoca inic ce Agustin , inin xiuhpan motlahtocatlalia Iturbide huei tlahtoani in ipan ixquich Anahuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63957,1350,spanish,nahuatl,Y por lo susodicho vengo a suplicar a vuestra magestad mande como justicia se de poceción yla tenencia a dicho español de la dicha casa y tierra que le vendí .,Ypanpa mixpantzinco ninopechteca ma yca motlatoca justiciatzin ximotlanahuatilli ma maco posesion ma axcatillo yn español ynic huel conpiaz in calli in tlalli yn onictlanamaquilti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63958,1351,spanish,nahuatl,"No más está acompañando mientras cortan el pelo . Si son dos , si tres , si cuatro las víctimas , otras tantas veces lo hace así .",Zan quiuicaltitiquiza in ic tetzoncuitiquiza . Intla ome intla ei intla naui tlaaltilli izquipa iuh quichiua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63959,1352,spanish,nahuatl,Y en otra parte [ la tercera ] les doy otro pedazo de tierra que conpré a Miguel Chimal en cinco pesos que linda con la casa de la yndia llamada Teuchon ychpoch junto al camino que medido hacia la parte donde sale el sol a lo largo tiene seys baras [ quauitl ] y media [ Yolohtli ] y de ancho hacia la parte de Xochimilco tiene tres baras [ quauitl ] en que está edificada una casa vieja que su entrada viene hacia la parte de Xochimilco y otro aposento que está caydo que tenía su entrada hacia donde sale el sol mando lo ayan tanbién los dichos mis nietos Diego de Castañeda y su hermano [ menor ] Baltasar .,Ynic excan niquimaca notlalcoal nicouili Miguel Chimal nicmacac macuili pesos ycalnaoac Tecuichpoch catca hotenco ynic motamachiua tonatiuh yquizaian itztoc ynic huiac chiquacen quauitl yoan ce yollotli auh ynic patlahuac xochmilcopa itztoc hequauitl yoan ipan mani calzolli centetl xochmilcopa itzticac centetl opachiuh tonatiuh yquizaian itzticac no yntech pouiz yn noxhuioan Diego de Castañeda yoan yn iteicauh Baltazar .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63960,1353,spanish,nahuatl,Este fue el cuarto año en que no se dieron las cosechas .,Yn ipan in ycnauhxiuitl yn atle mochiuh qualloni .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63961,1354,spanish,nahuatl,— ¿ Como se llama usted ?,— tlenon timoto : kakonoa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63962,1355,spanish,nahuatl,la tuya .,mohuaxca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63963,1356,spanish,nahuatl,"Participaron en la procesión todos los obispos religiosos , a saber : don fray Bartolomé de Ledesma , religioso de Santo Domingo y obispo de Oaxaca ; don fray Domingo de Arzola , religioso de Santo Domingo y obispo de Jalisco ; don fray Gregorio Montalvo , religioso de Santo Domingo y obispo de Campeche ; don Diego Romano , religioso clérigo de San Pedro y obispo de Tlaxcala ; don fray Juan de Medina , religioso de San Agustín y obispo de Michoacán ; y don fray Alonso Gómez de Córdoba , religioso de San Jerónimo y obispo de Guatemala .",Yhuan yn ixquichtin teopixque obisposme yn motlayahualhuique : don fray Bartolomé de Ledesma obispo Huaxacac Sancto Domingo teopixqui ; don fray Domingo de Alçura obispo Xalixco teopixqui Sancto Domingo ; don fra Gregorio Montaño sic obispo Campech teopixqui Sancto Domingo ; don Diego Romano obispo Tlaxcallan teopixqui Sant Pedro clérico ; don fray Juan de Medina obispo Michhuacan teopixqui Sant Augustín .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63964,1357,spanish,nahuatl,"Vino a decir : Vendo mi casa , solo una , que mira al poniente junto con su tierra y sus chinantli que son dos , todo sobre lo que yo estoy ; se lo vendo con agrado a la llamada Cecilia Ximenez y a sus hijos Alonso Díaz , Juan Ximenez y a Francisco Ximenez , españoles que por todo nos dán cuarenta pesos , esto fue nuestra conversación .",Conitoco nicnonamaquillia nocal zan centetl tonatiuh ycallaquiyanpa ytzticac yhuan yn itlallo yhua yn ichinanyo ontetl yn ixquich yn ipan nica yehuatl nicnamaquiltia netlazotlaliztica yn itoca Cencilia Ximenez yhuan yn ipilhuan Alonso Diaz yhuan Juan Ximenez yhuan yn Francisco Ximenez españoles yxquich techmaca ompohualli pesos yn tonenonotzal omochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63965,1358,spanish,nahuatl,"A diez y nueve del mes de hebrero de mil y quinientos y ochenta y siete años el dicho pregonero pregonó en ( el dicho barrio ) [ Tezcatzongo ] que bendían las casas y tierras de Ysavel Maria y que valían ochenta pesos y nadie respondió ; testigo Francisco Martin . Ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",XII . - Pregon a decinoeve de hebrero 1587 años in tecpoyotl otzatzic Tezcatzonco oquito monamaca in ical in itlal Ysabel Maria oquito ipatiuh napohualli pesos ayac tlananquilli yn ixpan testigo Francisco Martin . Ante mi Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63966,1359,spanish,nahuatl,casa,mocha,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63967,1360,spanish,nahuatl,"Entonces Moquihuixtli propuso a los de Huexotzinco , Cuaochpanco y Matlatzinco que se aliaran contra nosotros los tenochcas .","Auh niman ic ontenotz yn Moquihuixtli yn Huexotzinco , yn Quaochpanco , yn Matlantzinco , ynic toca necentlalliloc yn titenochca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63968,1361,spanish,nahuatl,¿ Cuántos días tiene la semana ?,¿ Quezqui tonalli quipia ce semana ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63969,1362,spanish,nahuatl,"Además , fue por este mismo tiempo cuando el gobierno masacró en Tlatelolco a un gran número de estudiantes .",Zanno ihcuac mexicatlahtocayotl oquimmicti Tlatelolco miequintin in momachtianime .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63970,1363,spanish,nahuatl,"La octava cosa que digo es que dos pesos en tomines de chile se lo doy a mi hija María . Esto es todo lo que sentencio por nuestro señor dios que nadie desabarate lo que he dicho y si algo se escucha , que primero dije , lo anulo , se llevará a cabo el testamento que al ultimo pongo .",Ynic VIII niquito ome pexotica tomin chilli nicmaca yn noconeuh ytoca Maria ca ye ixquich yn onictzontec yn itencopatzinco totecuyo dios ma ayac quixitiniz yn oniquito auh in tla itla mocaquiz yn achtopa oniquitoca nicpolohua yehuatl neltiz yn zatepan yn nictlalia yn notestamento .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63971,1364,spanish,nahuatl,nomás se fastidiaron .,san kuesijke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63972,1365,spanish,nahuatl,cantor .,cuiccanimetl :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63973,1366,spanish,nahuatl,"Sólo esto dice mi corazón , no volveré una vez más , jamás volveré a salir sobre la tierra , yo ya me voy , ya me voy a su casa .","Zan quitohua noyollo , ayoc ceppa ye nihuitz , ayoc ceppa niquizaquiuh in yece in tlalticpac , zan ye niyauh , zan ye niyauh ye ichan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63974,1367,spanish,nahuatl,"Por entonces , los dos tlatoque itztlacozauhcas , a saber : Atonaltzin Chichimecateuctli y Tliltecatzin Chichimecayaotequihua , se quedaron asentados a un lado de la cima del Amaqueme .",Auh yn ocomentin tlahtoque ytztlacoçauhque yn Atonaltzin Chichimecateuhctli yhuan Tliltecatzin Chichimecayaotequihua çan oc oncan mocauhque yn centlapal yn icpac Amaqueme yn ihcuac yn .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63975,1368,spanish,nahuatl,"La preciosa flor de maíz tostado , la del ave de cuello de hule , la flor del cuervo , tu manto de flores , están ya extendidos . Sobre la estera preciosa tú yaces , en casa que es cueva de plumas preciosas , en la mansion de las pinturas .","In quetzalizquixochitl , in ye tlauhquechol , cacaloxochitl , in zan moxochicuach petlapan . Tiyaonoc ye oncan . Teocuitlapetlatl ipan tiya onoc , quetzaloztocalco , tlacuilolcalitic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63976,1369,spanish,nahuatl,"que no se enojen ,","mah amo cualanican ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63977,1370,spanish,nahuatl,"Éstas fueron sus conquistas : Tlappan , Tziuhcóhuac , Molanco , Tzapotlan , Xaltépec , Tototépec , Xochtla , Amaxtlan , Yauhtépec , Cozcacuauhtenanco , Xolochiuhcan , Cozohuipilecan , Coyócac , Apancalecan , Xiuhixtlahuacan , Acatépec , Acapolco , Huexolotlan , Tecpatépec , Nexpan , Iztactlalocan , Teocuitlatlan , Zozollan , Xicochimalco , Cuauhxayacatitlan , Coyolapan , Nacazcuauhtla , Cuezalcuitlapilco , Izhuatlan , Cahuallan , Huehuetlan , Huitztlan , Xolotlan , Mazatlan , Huipillan , Tecuantépec , Ayotochcuitlatlan , Cuauhtlan , Mizquitlan , Tlacotépec y Cuauhpiloyan .","Yzca yn itepeual : Tlatlauquiycxic , oncan Tziucouac , Molanco , Tzapotla , Saltepequec , Pantlanalla , Xochtla , Amaxtla , Yauhtepeque , Cuzcaquahtenaco , Xollochiuhcan , Tzouipillan , Coyocac , Acalecan , Xiuistlauaca , Acatepec , Acapolco , Uexolotlan , Tecpatepequec , Nexpan , Yztactlallocan , Teocuitlatlan , Tzotzolla , Xiconchimalco , Quauhxayancantitla , Coyolapan , Nacazquautla , Cueçalcuitlapilco , Yzuatla , Ciuatlan , Ueuetla , Uiztla , Xolotla , Matzantlan , Uipillan , Tequantepequec , Ayontochcuintlatlan , Quautlan , Mizquitlan , Tlacotepequec , Quaupilloyan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63978,1371,spanish,nahuatl,"De veras la hiciste fea , con muchas figuras",Ne kena ne tijtlamo fiero tijchijtok tsajkuilti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63979,1372,spanish,nahuatl,sí se tapó,pero kena motlapachojkí,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63980,1373,spanish,nahuatl,Favor de sentarse .,Ximotlalihtzino .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63981,1374,spanish,nahuatl,Mamá quiso servir la comida en el jardín .,Nantli oquinec in xochimila tlacualmacaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63982,1375,spanish,nahuatl,es a San Juan Bautista a quien buscan .,San Juan Bautista kitemouaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63983,1376,spanish,nahuatl,"como si se hubiera hecho esto un mundo pequeño ,",in yuhquima centetl cemanacahuatontli mochiuhticatca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63984,1377,spanish,nahuatl,En el año 5 caña ( 1991 ) el presidente Bush de los Estados Unidos hace la guerra a Saddam Hussein de Irak y destruye la ciudad de Bagdad .,"Ipan macuilli acatl xihuitl ( 1991 ) George Bush , huei tlahtoani ompa Tlatlahtocayopan in Cepanca , quiyaochihua Saddam Hussein , huei itlahtocauh Mesopotamianihuan quipoloa Babylonaltepetl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63985,1378,spanish,nahuatl,"Hubo mucha gente pisoteada , pues los combatientes corrían unos sobre otros ; el agua se colmó de cuerpos , y sólo así la gente podía salvarse .","Nima ye yc nequequeçalo , ça tlacapa netlaloloc , yn atl tlacatica tzop tlacatica te , ça ye y maquiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63986,1379,spanish,nahuatl,En este año los mexicas cumplieron 20 años de estar en Chapoltépec .,Ipan in yn oncan cenpohualxiuhtique mexica yn Chapultepec ynic oncan catca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63987,1380,spanish,nahuatl,Otros antiguos dejaron pintado que en este dicho año de 1 Acatl el tlatohuani Huéimac entró al llamado Cincalco de Chapoltépec .,Auh yn occequintin huehuetque huel no ypan in yn omoteneuh Ce Acatl xihuitl yn quimachiyotia quicuillohua ynic oncan callaquico yn motenehua Cincalco Chapultepec yn tlahtohuani Hueymac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63988,1381,spanish,nahuatl,El trueno no puede perjudicarlos .,In tlatlatzcueponaiiztli amitla quinchihuiliz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63989,1382,spanish,nahuatl,"Pero antes de pasar al siguiente año , presentemos aquí brevemente la historia de los olmecas xicalancas xochtecas quiyahuiztecas cocolcas , relatando cómo llegaron antiguamente a su ciudad de Chalchiuhmomozco , que ahora se llama Amaquemecan .","Auh yn oquic ayemo ticallaqui ypan occe xihuitl , ma achitzin nican tiquitocan yn intlahtollo yn ulmeca yn xicallanca yn xochteca yn quiyahuizteca yn cucolca , yn achtopa quenin huallaque yn oncan chaneque ocatca Chalchiuhmomozco yn axcan ye Amaquemecan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63990,1383,spanish,nahuatl,"A México había llegado la noticia de que don Rodrigo había muerto en el mar después de salir de Manila , pero ahora , un año después , ha vuelto a aparecer y ha llegado a México ; llegó a México él solo , pues dejó por el camino a los japoneses que traía consigo desde Japón , los cuales avanzaban más despacio , ya que , después de desembarcar en el puerto de Acapulco , don Rodrigo se les adelantó .","Auh yn iuh machoca nican Mexico ca atlan hueyapan omomiquillico yn don Rodrigo ynic ompa huallehuaca Manilla , auh ya cexiuhtica ynic axcan onecico ynic ocallaquico Mexico ; auh ynic callaquico ça can oquicel yn nican Mexico , çan oc otlipan quinhualcauhtiquiz , yhuiantzin yatihuitze yn nican huitze Jabún tlaca yn ompa quinhuallehuiti Jabún , yn oyuh atenquiçaco oncan al puerto Acapolco , çan niman quihualyacatitiquiz yn don Rodrigo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63991,1384,spanish,nahuatl,"Gocemos , oh amigos , haya abrazos aquí .","Ma in tonahuican , antocnihuan ma on nequechnahualo nican .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63992,1385,spanish,nahuatl,"El viernes 28 de junio de 1613 , en todas las calles de la ciudad de México se pregonó por órdenes del señor don Diego Fernández de Córdoba , marqués y virrey , que en adelante ningún macehual debía cargar apoyando el peso en la frente ; pues tanto los frailes como los españoles solían echarles a cuestas grandes canastos o huacales y otros grandes pesos , los cuales de lejos venían cargando para dejarlos en México o tomarlos aquí , y al obligar a los macehuales a transportar tan grandes pesos mucho los afligían , cuando prestaban el servicio de llevar y dejar las cargas a los varios pueblos .","Axcan viernes yn ic 28 mani metztli junio de 1613 años , yhcuac nican ciudad Mexico otzatzihuac nohuiyan caltzallan ytlanahuatilticatzinco yn tlahtohuani don Diego Fernández de Córdova marqués visurrey yn ipampa yc aocac macehualli tlamamaz yxcuatica ; yn iuh muchiuhtihuitz quinmamaltia huehuey cuauhchiquihuitl yhuan yn çaço tley huehuey tlamamalli oquinmamaltiaya frayles yhuan españoles , yn hueca oquihuallehualtiaya quimama quihualcahua nican Mexico ahnoce nican oquihuallanaya , in cenca yetic yc quihuica cenca quintollinia , ynic oconaxitiaya yn canin altepetlipan tequiuhtillo macehualtzitzinti concahua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63993,1386,spanish,nahuatl,Ya se siega con la cebada y después si quiere uno se barbecha el terreno ya se puede sembrar habita o cebada otra vez se siembra para que no descanse la tierra para que haya qué comer .,yeyetlateko : s ikan sebada wan onkan in lá monekis mobarbecaros in tlaltikpaktli yekwalimoto : kas abitas o sebada okpa oksehpa motepewas para a ' mo modeskansaros in tlaltikpaktli para unyas tlen toma ' sewiske .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63994,1387,spanish,nahuatl,El que pone las cosas en alto,In tlaquetzqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63995,1388,spanish,nahuatl,"Aquí se ve cómo entonces comenzó a aparecer en el cielo una luz en forma de nube ; fue vista por todos los pueblos circunvecinos , y en todas partes esa luz fue interpretada como agüero .","Nican neztica yn iquac peuh y hualmoquequetzaya yn ilhuicatitech yn tlanextli yn iuhqui mixpanitl ; auh nohuian ohuallitoc yn cemanahuac yn techyahuallotoc , nohuian onetetzahuilloc y tlanextli yn hualmoquequetzaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63996,1389,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63997,1390,spanish,nahuatl,"en donde tú existes , compañero pequeño , poco a poco entrégate al sueño , queda tranquilo , niñito mío , tú , señor Axayácatl .","moyeyeyan , xolotzin , ihuian xoconcochi , xonyayamani , noconetzin , titlatohuani , t ' Axayaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63998,1391,spanish,nahuatl,"Yo , Cuacuauhtzin , con ansia deseolas flores , que estén en mis manos , yo soy desdichado .","Ni Cuacuauhtzin , ninonconequi xochitl , zan nomac on mani , in ninentlamati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 63999,1392,spanish,nahuatl,"Por eso te suplico un gran favor , tú , Señor San Ramos .",Ica nehon nimitztatauhtia ica miac favor tehhua Señor San Ramos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64000,1393,spanish,nahuatl,"Después tomaremos un platillo de lentejas con plátanos fritos , fruta y café .","Zatepan ticuazqueh ce caxitl lentexa ica tzoyonplatano , xochicualli ihuan caien .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64001,1394,spanish,nahuatl,"Y los que compran gente — ya lo tenían entendido — llevan mantas y pañetes femorales , faldellines y camisas , no muy buenas . Allí los vestían de maxtle y manta , les ponían faldellín y camisa para poder llevarlos .",Auh in tecouanime —ye yuh yetiuh in iyollo— quitqui in tilmahatli in maxtlatl cueitl huipilli in ahmo cenca cualli . Ompa quinmaxtlatia quintlalpilia quincuetia quinuipiltia in ic quinualuica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64002,1395,spanish,nahuatl,"Primeramente se pone aquí la relación que dejó asentada el señor don Domingo Hernández Ayopochtzin , el cual afirma que desciende de esos señores ; y después se pone también otra relación que compuso y dejó asentada el señor don Juan de Sandoval Tecuanxayacatzin Teohuateuctli , tlatohuani de Tlailotlacan Teohuacan ; dicen ambas así .","Auh achtopa yehuatl motenehua yn itlahtoltzin yn quimotlallilitiuh yn tlacatl yn don Domingo Hernández Ayopochtzin , yn iuh quimomachiltitiuh ca nel ytlacamecayopantzinco ; auh çatepan mitotiuh çanno yehuatl ytlahtollo yn onmoteneuh occentlamantli yc quimotla - | | 134v - llilitiuh yc quimotecpanilitiuh yn itlahtoltzin yn tlacatl don Juan de Sandoval Tequanxayacatzin Teohuateuhctli tlahtohuani Tlayllotlacan Teohuacan ; yn iuh quimomachiltitiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64003,1396,spanish,nahuatl,"Así pues , los dejaron con los demás mexicas .",Ynic çan yma quiualhuicaltique y mexica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64004,1397,spanish,nahuatl,"— ¿ Cómo hemos de vivir , no se mueve el sol ? ¿ Hemos de vivir acaso mezclados con los plebeyos ( hombres ) ? Antes bien , por nuestra obra resuciten y medren , aun cuando todos nosotros muramos .","¿ Cuix tiquinnelotinemizque in macehualti : auh in hin ma toca mozcalti , ma timuchintin timiquican .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64005,1398,spanish,nahuatl,En el año 4 Ácatl 1379 no sucedió nada .,Naui Acatl atle ypa mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64006,1399,spanish,nahuatl,15 clavos de olor,Caxtolli ahhuiyac clavo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64007,1400,spanish,nahuatl,"En este año , al cumplirse 22 años desde la derrota de los chalcas , y por tanto de los amaquemecas , nuevamente se instalaron tlatoque en Amaquemecan y en Tlalmanalco .","Yn ipan in xihuitl ye oyuh ye nepa cenpohualxihuitl ypan onxihuitl pehualloque yn chalca , ynic mochi Amaquemecan , ynic ye no nicuel motlallique tlahtoque yn Amaquemecan yhuan Tlalmanalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64008,1401,spanish,nahuatl,"Y puesto que , por otra parte , al tiempo en que vinieron a morar aquí , el Diablo tenía engañados a los dichos antiguos que fueron nuestros antepasados y abuelos , por esa misma razón no supieron quién era aquel por cuya disposición en realidad habían venido acá , como tampoco conocieron cuál era la verdadera luz que debían seguir , la luz que brilla e ilumina , anima y da la vida , es decir el conocimiento de Jesucristo , Dios único y verdadero , nuestro salvador , el único por quien se vive en esta tierra .","Auh maço nellihui yn occentlamantli ypan cahuitl yn onemico in diablo quintlapololtitinemia yn yehuantin omoteneuhque huehuetque catca yn topallancacolhuan yn tachcocolhuan , auh yece ca nell amo quimatque yn ac yehuatzin yn nelli ypaltzinco onemico , yhuan amo quimatque yn catlehuatl tlanextli mellahuac quitocazquia , yn huel tetlahuilli in huel tetlanextilli yn huel teyolliti tenemiti , yn iximachocatzin in yehuatzin yn ça huel ce nelli teutl Dios Jesuchristo temaquixtiani , in çan huel yceltzin ypaltzinco nemonhua yollihua in nican tlalticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64009,1402,spanish,nahuatl,Y los otros a lo mejor son personas,Uan tlen ne seki uelis maseualme,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64010,1403,spanish,nahuatl,"Y asi sé que a sesenta [ tachado : años ] y siete años que fue quando binieron a Culhuacan quentonces se dieron tierras a los de San Juan y San Pablo y San Sebastian , Santa Maria e hizose en mi presencia porque benimos con Atococtzin , ya difunto , porque nos dijo tener quenta con los linderos y mojoneras .",Yuh nicmati yepohualli ochicome xihuitl yquac yn hualhuillohuac Colhuacan ynic tlalmaco Sant Juan San Pablo San Sebastian Santa Maria Ynic nixpan mochiuh tiqualhuicaque yn Atococtzin catca yuh techilhui huel xiquittacan yn quaxochtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64011,1404,spanish,nahuatl,"Ud . cree que es un hombre honrado , pero Ud . se equivoca","Tehuatzin timoneltoquitia ca ce cualli tlacatl , mach timotlapololtzinoa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64012,1405,spanish,nahuatl,"En este año el tlatohuani Cuahuitzatzin Tlailotlacteuctli y Huehue Itzcuauhtzin Atlauhtecatlteuctli se marcharon de Chalco Atenco o de Ayotzinco , donde habían estado gobernando durante 30 años , contando desde que se enseñorearon en Cuitlatetelco hasta que partieron de Atenco .","Nican ypan in ynic onehuac yn tlahtohuani Quahuitzatzin Tlayllotlacteuhctli yn ihuan yn Huehue Ytzquauhtzin Atlauhtecatlteuhctli yn oncan Chalco Atenco anoço Ayotzinco , yn oncan tlahtocatque ynic mochi Cuitlatetelco cenpohualxihuitl onmatlactli ynic onehuaque oncan Atenco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64013,1406,spanish,nahuatl,en su alrededor,yaualtik,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64014,1407,spanish,nahuatl,"Una de las casas mira hacia el poniente y junto con su tierra donde está situada mide en total doce brazas y una braza del pecho a la mano en dirección a Tenayuca y en dirección al poniente [ tiene ] nueve brazas y un omitl , sus chinantli son dos y de largo tiene cada uno siete brazas .",Yn calli ca centetl tonatiuh ycallaquiyanpa ytzticac yhuan yn itlallo yn ixquich ic mani ynic mocentamachihua matlacmatl omome maytl ypan cenyollotli tenanyocopa tlamellahua auh in tonatiuh ycallaquiyanpa tlamelahua chiuhcnahui maytl ypan cen omitl auh yn ichinanyo ontetl ynic huihuiyac chichicohome maytl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64015,1408,spanish,nahuatl,"No los afrentes con algo , no comoquiera desees las cosas de la tierra , no comoquiera pretendas gustarlas , aquello que se llama las cosas sexuales y , si no te apartas de ellas , ¿ acaso serás divina ? Mejor fuera que perecieras pronto .","Ma can cuel tontlaelehui in tlalticpac , ma zan cuel tontlamatiznec , in mihtoa , in cuitlatitlan , in tlazultitlan . Auh tla nel timocuepaz , ¿ cuix titeutiz ? Ma ye timiciuhcapolo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64016,1409,spanish,nahuatl,No se ve en el cielo ninguna nube .,— Nian ce mextli ilhuicapa monextia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64017,1410,spanish,nahuatl,en el lugar de los atabales floridos .,xochihuehuetitlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64018,1411,spanish,nahuatl,"En donde terminan los linderos allí pongan estacas , asi lo ordenamos por su magestad . Para confirmar aqui ponemos nuestro nombre y nuestra firma ahora lunes 29 dias de diciembre de 1572 años . Miguel Sanchez , alcalde , y Pedro Geronimo , alcalde . Por mando de los señores alcaldes yo Francisco Ximenez , escribano .",Yn canin tlatlami quaxochtli oncan xoconmamanaca estacas yuh titlanahuatia yn icatzino su magestad ynic ticneltillia nican tictlallia totoca yhuan tofirmas axcan lunes XXIX dias de diciembre de 1572 años . Miguel Sanchez alcalde Pedro Geronimo alcalde . Por mandado de los señores alcaldes . Nehuatl Francisco Ximenez escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64019,1412,spanish,nahuatl,"Tlaltécatl , Xoquahuatzin , Tozmaquetzin , Nequametzin . Para siempre los ilumina el Dador de la vida .","Tlaltecatl , in Xoquahuatzi , Tozmaquetzin , ye Nequametzi . Achin ca tlacuiloa ypalnemoani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64020,1413,spanish,nahuatl,Chiles serranos o de árbol,Chilpitzahuac ahnozo cuauhchilli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64021,1414,spanish,nahuatl,"en la ciudad de Mexico a trece dias del mes de octubre de mil y quinientos y ochenta y nuebe años el alcalde Pablo Garcia y también los principales [ pipiltin ] y teuhctles don Miguel Sanchez , don Francisco de la Cruz , Juan de Santiago fueron a las tierras de San Pablo Tlalyztacapan por mandado del señor governador don Antonio Baleriano juez .",Yn ipan ciudad de Mexico a treze dias del mes de octubre de mil e quinientos ochenta y nueve años y yehuatzin alcalde Pablo Garcia yhuan pipiltin tetecuhtin don Miguel Sanchez don Francisco de la Cruz Juan de Sanctiago mohuicaque in imilpan Sant Pablo Taliztacapan ytencopatzinco in tlatohuani governador don Antonio Valeriano juez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64022,1415,spanish,nahuatl,"> que crezca ,","mah hueiya ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64023,1416,spanish,nahuatl,por eso no les gustó .,yeka axkiuelitake .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64024,1417,spanish,nahuatl,"Por tercera vez , habló el miércoles ; entonces el creador mandó a la tierra que hiciera nacer y germinar toda clase de árboles que reverdecen y echan ramas , y con este mandato del creador todo comenzó , sin necesidad de semilla alguna o de cultivos .","Auh yn iquexpa motlatolti ypan miércoles ; yquac yn quimonahuatilli i yehuatzin tlachiualle yn tlalticpactli ma quitlacatilli ma quixhualti yn ixquich tlamantli nepapa quahuitl celtic yn quauhxiuitl , auh çan ixquich yca ynin ytlanahuatiltzin yn tlachihualle ca tzintli , amoma yca yn xinachtli amono yca yn tlalchihualiztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64025,1418,spanish,nahuatl,Testigo : Miguel Xixiquetoc vecino ( del barrio ) de San Juan Tepetitlan casado de edad de ochenta y sinco años despues de aber jurado por dios de dezir verdad .,Testigo . Miguel Xixiquitloc ichan San Juan Tepetitlan omonamicti yn ixiuhtlapoual ye nauhpohualli onmacuilli xihuitl oquichiuh juramento in itlatlacoltiloc inic amo yztlacatiz in ipal[F . 15v . ]tzinco dios etc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64026,1419,spanish,nahuatl,"Ah , en verdad tú lo recibes . Lo oyes , ah , en verdad , se asusta , en verdad sufre el hombre del pueblo . Anda saliendo en la tierra , se acrecienta la orfandad , la miseria , la desgracia . No encuentra él qué colgarse de su cuello , de su cadera , sus harapos , allá sopla el viento , allá los lleva , allá los hace dar vueltas , allá los extiende . Por ninguna parte escapan . En verdad , tal vez viven en la indigencia , están despellejados , así andan buscando aquello con lo que se acuestan , con lo que se levantan , su sustento , van a lo que es todo bosque , llanura . Y he aquí , en verdad , se inflaman sus intestinos , andan pegándoseles , andan haciendo ruido sus vísceras en verdad andan sin fuerza con los huesos débiles , sólo en la piel y los huesos .","A ca ticmocuilia , ticmocaquitia : a ca tlaciahui , a ca tlaihiyohuia in macehualli , ompa onquiztinemin tlalticpac : timalihui in icnopillotl , in icnotlacayotl , in nentlacayotl : aonmonamiqui in iquechtlan , in iquezpan pilcac , in itzotzomatzin : in ompa huallauh ehecatl , ompa quitqui , ompa quimalacachua , ompa quimana : acanin moquixtia , nelli mach in toxomi , in oazomi inic quimixtemolitinemi in cochcayotl , in neuhcayotl : cencuahuitl , cemixtlahuatl mantiuh : ahuiz nelle quitimaloa , in cuitlaxcolpitzactli : itech motetecatinemi , itech icoyocatinemi in icoayotzin : nelli mach in omizauhtinemi , in cicuiliuhtinemi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64027,1420,spanish,nahuatl,"13 Técpatl , 1284 .","XIII Tecpatl xihuitl , 1284 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64028,1421,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64029,1422,spanish,nahuatl,"que crezca ,","mah hueiya ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64030,1423,spanish,nahuatl,Se kikua in kiltsin .,Se come el quelite .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64031,1424,spanish,nahuatl,"El primero de septiembre de 1611 llegó de España la noticia y se supo que había muerto el licenciado Diego Landeras o Balderas de Velasco , oidor del Real Consejo de las Indias , que había sido visitador de México en la Nueva España .","158 Yn ipan axcan ypehuayan metztli setiembre de 1611 años , yhquac omachiztico ohualla tlahtolli yn ompa España omomiquilli yn licenciado Diego Lanteras anoço Valderas de Velasco oydor del Real Consejo de las Indias , yehuatl yn visitador omochiuhtzinoco nican ypan Nueva España Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64032,1425,spanish,nahuatl,— ¿ Quién echó tortillas ?,— ake ' wa otlaškalo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64033,1426,spanish,nahuatl,Está usted,Timetztica,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64034,1427,spanish,nahuatl,"Mas , ¿ quién podrá saberlo ? ; sólo Dios nuestro señor sabe si en verdad de aquella gente nos separamos , si allá se dividieron y los abandonaron quienes vinieron a desembarcar en las costas de Aztlan .","Auh aquin huel quimatiz ? ; ca çan iceltzin quimomachiltia yn totecuiyo Dios , aço melahuac yn toxeliuhcayohuan yn ompa tlaca , açompa moxeloque açompa hualtecauhque yn ohuallaque yn oncan atenquiçaco Aztlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64035,1428,spanish,nahuatl,La pusieron y la tocaron,Kitlalijke uan tlatsilinijke,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64036,1429,spanish,nahuatl,"Y de los tres hijos que dejó , la primera persona se llama Atlatzin la segunda persona se llama Cocoltzin ambos no fueron bautizados ; la tercera persona se llamaba Martin Mazapolcatl hará 20 años que murió , dejó sus hijas que son 3 las ya mencionadas Marina Susana , Barbara María y Mencia Marta hace ya mucho tiempo que allí están , hace ya 60 años . Ahora se demandan las nietas . La esposa del mencionado Martin Mazapolcatl fue la llamada Ana Papan .",Auh yeynti yn ipilhuan quincauhtiuh yn ce tlacatl ytoca Atlatzin ynic ome tlacatl ytoca catca Cocoltzin ayamo moquatequitihui yn imomexti yn iquey tlacatl ytoca Martin Mazapolcatl catcaquiye cempoalxiuitl yn momiquili auh quincauhtiuh ychpochhuan yeinti yehuantin in omoteneuhque Marina Susana yhuan Barbara Maria yhuan Mencia Marta auh ye yxquich cahuitl yn oncan cate ye yepoalxiuitl yn axacan moteilhuia yn teyxhuihuan oncan in axcan yn inamic catca yn omoteneuh Martin Mazapolcatl catca ytoca Ana Papan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64037,1430,spanish,nahuatl,"Y cuando así ha hablado , luego hace distribución de sus bienes , de sus riquezas con que haga tener presente lo que se va a necesitar para gastarlo ;","Auh in o iuh quito in niman ye ic qui moyaua in iaxca in itlatqui in in ic quinextia in ixquich poliuiz ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64038,1431,spanish,nahuatl,no me puedo parar bien .,axueli nimoketsa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64039,1432,spanish,nahuatl,"1 Tochtli , 1454 .","I Tochtli xihuitl , 1454 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64040,1433,spanish,nahuatl,Yten declaro que tengo en la calzada de Sant Martin do dicen Tlilhuacan junto al propio camino otro pedazo de tierra de mis antepasados en que está edificado una casa con dos aposentos que anbos tienen su entrada hacia donde sale el sol con un patio que sirve de tienda la qual mando que aya y herede la dicha mi nieta Juana Maximiliana .,Yoan nicteneua ipan hotli San Martin Tliluacan mani noueuetlal hotenco yoan mani calli ontetl motepotzmamatimani y ionteixti tonatiuh ycalaquiampa ytztimani calituallo tienda muchioa ytech pouiz yn noxhuiuh Joana Maximiliana .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64041,1434,spanish,nahuatl,los artículos desde el número 1 ( taol - maíz ) hasta el número 26 ( tsojpijkilit ) lo corregió Pedro Cortés Ocotlán ;,Peua 1 ( taol ) uan tami 26 ( tsojpijkilit ) : Pedro Cortés Ocotlán .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64042,1435,spanish,nahuatl,Y entonces cayó,Uan teipa ualuetsi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64043,1436,spanish,nahuatl,los míos .,nohuaxcahuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64044,1437,spanish,nahuatl,"Y lo veía mucho si era listo , si cantaba bien , si llevaba su baile al compás del tambor .",In oquittac in cenca uel mihmati in cenca uel cuica in quiuicaltia inehtotiliz teponaztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64045,1438,spanish,nahuatl,"Otras dos personas fueron a quejarse al mismo tiempo : un tal José Gómez , que servía en la sacristía , y una señora llamada María Constanza , a los cuales nuestro padre les hizo lo mismo , pues los afrentó en público y los puso desnudos en la columna ; a José Gómez lo exhibió desnudo ante la gente y lo azotó , sólo porque le había respondido de mal modo .","No yhuan mocepanteilhuito ocomentin : ce sachristían nemi ytoca Joseph Gómez , yn icome cihuatzintli ytoca María Gostança , çanno yuhqui ynpan quichiuh , quinpinauhti teyxpan quinquetz quinpepetlauh ; yn Joseph Gómez yc teyxpan quiquetz quipepetlauh quiteyttiti quimecahuitec , çan quinananquilli yca oncamatl tlahtolli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64046,1439,spanish,nahuatl,"En la ciudad de México Tenochtilan de la Nueva España , el 10 de abril de 1596 , miércoles santo , en la capilla de San José del monasterio de San Francisco , que es cabeza de todos los monasterios de la ciudad de México , se fundó una santa cofradía y se instituyó la nueva procesión de los hijos del santo fray Diego ; la licencia vino de Roma , otorgada por el Santo Padre .","Yn ipan ciudad Mexico Tenochtitlan Nueva España | | 17 ynic nohuian , axcan ypan miércoles sancto ycmatlaquilhuitl mani metztli de abril de 1596 años , yn itic altepetl San Francisco San Joseph capilla , yn quimoyacanilia yxquich monesterio ynic Mexico , oncan omochiuh omotlalli centlamantli sancta cofradía , yancuic tlayahualloliztli ypilhuantzitzin in sancto fray Diego ; ompa hualla in Roma , quinhualmomaquilli yn Sancto Padre .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64047,1440,spanish,nahuatl,En el año 4 Técpatl 1392 no sucedió nada .,Naui Tecpatl atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64048,1441,spanish,nahuatl,Yten lo segundo declaro que si las dichas casas y tierras se vendieren del valor de ello mando que aya sesenta pesos mi muger Ysabel los quales aya para que si hallaren alguna casilla se la compren los del barrio de Cuepopan en las quales este y biba .,Ynic ontlamantli niquitohua notlatol yn tla omonamacac calli yhuan tlalli yepohualli pesos nicmacatia yn nonamic Ysabel ytech ononequiz azo cana caltzintli ye quitemolizque yn cuepopaneca honcan moyetztiez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64049,1442,spanish,nahuatl,Tú eras . Tú estabas .,Otieya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64050,1443,spanish,nahuatl,"Brota en los palos podridos de chinina , ajcocuahuit y encino .",Eua itech pauakuouit uan ajkokuouit uan auat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64051,1444,spanish,nahuatl,veré el oro del agua !,ateucuitlatl nocon ya ittaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64052,1445,spanish,nahuatl,aquí te presento estas oraciones .,nican nimitzmactilia nehin oraciones .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64053,1446,spanish,nahuatl,"5 Tochtli , 1250 .","V Tochtli xihuitl , 1250 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64054,1447,spanish,nahuatl,"En este entonces llegó aquí la creencia , aquí a Tepeteopan , en este año aquí mencionado de 1522 . Y nuestro padre el señor marqués , capitán Cortés vino a admirar en nombre de Dios aquí donde me asiento , aquí en Tepeteopan , sólo se detuvo enmedio del tianguis , se paró a divertir con los danzantes . Y cuando lo subí a Tepeteopan , se negó , se asustó , dijo : no , ahí me van a matar . Y luego lo bajaron hacia una lomita , este cerro llamado Miyec Xanahuac . Efectivamente ahí se bautizó uno de mis hijos llamado don Francisco Juárez de San Juan y un hermano menor suyo de nombre don Nicolás Bautista de San Bartolomé ; asimismo , todos los macehuales se bautizaron . Luego el señor marqués ordenó que les sacaran su coamaxtli ; el señor marqués ordenó que les pusieran calzones , pero no terminó de bautizar .",Auh yn iquac nicam ohuacico yn tlaneltoquiliztli nicam Tepeteopam ypam ynin xihuitli nicam motenehua de 1522 años = yquac nicam otlamahuisoco yn teoyotica notazin s[eño]r marquez capictam Cortes yn canin nimotliliya nincam Tepeteopam san tlatlaco tianquizco omoquezqui otlamahuizo oquimita/s/ mitotique auh niman onictlecoltiava ypam yn Tepeteopam amo quinequi omomauhti oquito amo ompa anechmicticque auh niman oquitemohuique ce tlaxomolzintli ytoca ynon Tepezintli miyec /y/e /n/ahue huel omcam omoquatequi se nopilzin ytoca d[on] Fran[cis]co Juárez de San Juan yhuan se yteicauh ytoca d[on] Nicolás Pabticta de San Barctolome yhuan mochintin masehualzizintin omoquatequique auh niman odanahuati s[eño]r yn marquez oquiquixtilique ynco amoxtl/i/ odanahuati s[eño]r yn marquez quitlalisque calsones amo yc otlanqui yn otequatequi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64055,1448,spanish,nahuatl,te voy a presentar esta casa .,nimitzmactiliti nehin cali .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64056,1449,spanish,nahuatl,está bien también traeré a mi madrina qué dice usted veráusted cómo soy una persona seria,cualli ca no nicmohualhuiquiliz in no teoticanantzin tlen timihtilhuia timohtiliz quen ica ninomalhuia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64057,1450,spanish,nahuatl,yo viviría,ninemiezquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64058,1451,spanish,nahuatl,"Ahora bien , cuando ya van a comenzar a danzar los cantores , primeramente hacen ofrendas delante de Huitzilopochtli . Colocan sus ofrendas : flores , tabaco . Colocan eso en La estera de agua ” , en La Casa del Aguila ” .",Auh in ye peuazque mihtotizque cuicanime achtopa on tlamanaya in ixpan Uitzilopuchtli . Conmana in inuen : in xuchitl in yetl oncan conteca in apetlac cuauhxicalco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64059,1452,spanish,nahuatl,". Y los que entraban en Xicalanco iban portando lo que era de Auitzotzin — es decir , lo que ya se dijo — : mantas para reyes , bragueros para reyes , faldas finas , bordadas , o con flecos , o medias faldas y camisas bordadas .",. Auh in ompa calaquia Xicalanco in quitquia itlatqui Auitzontzinzan ye no ye in ixquich omitoin tlahtocatilmahtli in tlahtocamaxtli in tlazocueitl in tlamachio azo tehtenezcayo anozo chicocueitl iuan tlahmachuipilli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64060,1453,spanish,nahuatl,"Allá comenzó el desatino de los antiguos , que salió de los que venían cargando a su dios .","Oncan peuhtica yn yn huehuetque yn innetlapolloltiliz , ynic ytic ohualyetia yn oquihualmamatiaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64061,1454,spanish,nahuatl,muchacha quería a su hijo .,kitlastlayaya ikone nopa ichpokero .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64062,1455,spanish,nahuatl,"que no lo toque un gusano ,","mah amo quimatoca ce ocuilin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64063,1456,spanish,nahuatl,"Aunque fuera yo piedra preciosa , aunque fuera oro , seré yo fundido , allá en el crisol seré perforado .","Ma zan ni chalchihuitl , ni teocuitlal , zan ye on nipitzaloz , on nimamalihuaz in tlatillan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64064,1457,spanish,nahuatl,"Y luego , en este mismo año de 6 Tochtli , tras la muerte del tlatohuani Totoltécatl Tzompachtli , se reunieron los tenancas y dijeron : Ha muerto el que era nuestro tlatohuani , el señor Totoltécatl Tzompachtli Tlailotlacteuctli , y murieron también todos los otros antiguos .","Auh ça niman ipan in yn omoteneuh VI Tochtli xihuitl , yn oyuh momiquilli yn tlahtohuani Totoltecatl Tzonpachtli , yc niman mononotzque yn tenanca , quihtoque : Ca omomiquilli yn totlahtocauh ocatca in tlacatl yn Totoltecatl Tzompachtli Tlayllotlacteuhctli , yhuan yn ixquichtin huehuetque otlamohuac yn omomiquillique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64065,1458,spanish,nahuatl,para que haga brotar nuestra Siembra .,para quiceliltiz totatoctzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64066,1459,spanish,nahuatl,"Por aquí no hay , también se da , pero nadie la siembra .","Nikauín amo onkak , no mochiua , pero amo akin kitoka .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64067,1460,spanish,nahuatl,"Y cuando llegó a reunírseles en la ciudad Cuicuitzcamáxtlatl , éste le dijo a Atonaltzin Chichimecateuctli : Dejaré como recuerdo un árbol que algún día arderá en el calmécac .","Auh yniqu intech acico yn altepetl Cuicuitzcamaxtlatl , yhuan quihto : Quahuitl niccauhtiaz yn oncan tlatlaz calmecac ; ynin quimilhui yn Atonaltzin Chichimecateuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64068,1461,spanish,nahuatl,¿ Cuántos días tiene el año común ?,¿ Quezqui tonalli quipia ce xihuitl ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64069,1462,spanish,nahuatl,"Agarren ahora antes de que agarre Marcos , el difunto Marcos si no , él agarra ahora .",maske totla ' tlanewi ' ke tikanke ntlali tlase ' nečpayo ' kowiyani in difunto kwak ipan semana santa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64070,1463,spanish,nahuatl,por todas partes,Canohuian,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64071,1464,spanish,nahuatl,"Bueno , yo continuaré hasta el Palacio de las Bellas Artes . Después voy a hacer un pequeño paseo por la Alameda , este maravilloso y céntrico parque .","Cualica , nehua ocniaz ixquichca Tecpan Tlamahuiz Amanteco . Oncan tepitzin niaz nipaxialotin ica Alameda , ininmahuizopa ihuan nepantlatica paxialolco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64072,1465,spanish,nahuatl,Qué no le voy a responder sólo que ella tiene ... No quiso responder .,ašan nikilwian lisiana ne ' wa a ' mo nias keman fandango altotonga .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64073,1466,spanish,nahuatl,"El santo de mi barrio , el santo llamado San Mateo , azotaba muy duro . Cuando entraron los carrancistas dizque lo iban a desnudar de todas sus vestiduras .","In santo nobarrio , inintzin teotl itocatzin San Mateo , omotehuitequiliaya can tecoco . Icuac carrancistas ocalahque noihqui mach quimoxinatlalilizque nochi tzotzomatli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64074,1467,spanish,nahuatl,"También entonces se echaron a perder las cañas de maíz , amarillearon por todas partes .","No yquac yn huel ytlacauh y toctli , huel nohuiyan coçahuiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64075,1468,spanish,nahuatl,Algunos hierven sus hojas y se las comen .,Seki kimanaj ixiujyo uan kikuaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64076,1469,spanish,nahuatl,En la ciudad de Mexico biernes a diez y ocho dias del mes de setiembre de mil y quinientos y ochenta y siete años .,Yn nican ciudad de México axcan viernes a XVIII dias del mes de setienble de 1587 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64077,1470,spanish,nahuatl,"1 Tochtli , 1194 .","I Tochtli xihuitl , 1194 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64078,1471,spanish,nahuatl,Entramos adentro del mar hasta allá fuimos a donde nos dieron de comer .,otikalahke i’tek in mar asta umpa otiwia ' ganin unka tlentikwaske .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64079,1472,spanish,nahuatl,"Artículo 56 . - La Cámara de Senadores se integrará por ciento veintiocho senadores , de los cuales , en cada Estado y en el Distrito Federal , dos serán elegidos según el principio de votación mayoritaria relativa y uno será asignado a la primera minoría . Para estos efectos , los partidos políticos deberán registrar una lista con dos fórmulas de candidatos . La senaduría de primera minoría le será asignada a la fórmula de candidatos que encabece la lista del partido político que , por sí mismo , haya ocupado el segundo lugar en número de votos en la entidad de que se trate . Los treinta y dos senadores restantes serán elegidos según el principio de representación proporcional , mediante el sistema de listas votadas en una sola circunscripción plurinominal nacional . La ley establecerá las reglas y fórmulas para estos efectos . La Cámara de Senadores se renovará en su totalidad cada seis años .","Tlen 56 Tlanahuatihcayotl . In Huecapa Tlahtocan monechicos ica chicuasen poali ihuan chicueyi tepantlahtoanih , tlen yehuan , ipan se ihuan se Tlaltlanahuatili ihuan Iyolo Hueyi Altepetl , ome quintlapehpeniseh quen quiihtohua tlahtolpehualistli tlen miaquintin tlaixhuasantli tlen intechpohui ihuan se moixcotilis tlen achtohui axmiaquintin . Ihuicpa inin tlamantli , in tlahtol nechicolismeh monequi quintocatlaliseh ome tlamantli tlaixnextilismeh . In senaduría tlen achtohui axmiaquintin moixcotilis tlachihuali tlen tlaixnextilismeh tlen quiyecanas tocayotl tlen tlahtocan nechicolistli , tlen san yehua , oquiquixtis ome iasica tlaixhuasantli ipan tlaltlanahuatiloyan tlen itechpohui . In sempoali ihuanmahtlactli ihuan ome Senadores tlen omocahuah huelis quintlapehpeniseh quen quiihtohua tlahtolpehuaslitli tlen tlaixnextilistli tlatamachihuali , ica tlatecpantli tocayotl tlen tlaixhuasantli ipan se miaquintin tlalnescayotilistli tlen nochi Anahuac . In tlahtol tlanahuatili quiixtlalis tlahtolpamitl tlen quenihqui mochihuas . In Huecapa Tlahtocan mosenyancuilis iasica chicuasen xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64080,1473,spanish,nahuatl,Yo amaré,nitlazohtlaz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64081,1474,spanish,nahuatl,Sal al gusto,"Iztatl , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64082,1475,spanish,nahuatl,"Testigo : Thoribio Chichimeca habitante de San Sebastian Zacatla , es casado , su edad es de sesenta años . Juró y fue penado para que no mienta en nombre de dios . Y luego dijo el testigo : bien cierto digo y no miento que hice juramento .",Testigo . Thoribio Chichimeca ychan San Sebastian Zacatla omonamicti yn isquich cauitl ye nemi ye hepoualxiuitl omacoc juramento inic ontlatlacoltiloc ynic amo yztlacatiz paltzinco in dios niman noquito in testigo ca uel nelli niquitoua ynic amo niztlacati ca onimacoc juramento .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64083,1476,spanish,nahuatl,Termina el año 10 Calli .,Quizqui yn X Calli xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64084,1477,spanish,nahuatl,"Zacuatzin , Tepantzin , Cihuacuecueltzin , con cabeza y corazón esforzado , exclaman :","In Zacuatzin , in ye Tepantzin , Cihuacuecueltzin , in tzontecan ica , yn elelhiquiuh ica , on teachtitoa :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64085,1478,spanish,nahuatl,Luego crece pues crece ya va creciendo ya se adelgaza ya lo raspamos se le quita la punta se le quita el corazón después se le quitan las púas luego ya lo raspamos aunque no sean hartos aunque sean cuatro los que sean cuando ya se adelgazan .,— bweno wan de se metl keski litro kikakawa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64086,1479,spanish,nahuatl,"15 . Y si te burlas de la gente , así , no saldrás humano . Con chile , con humo , verás la tierra . Cuando mueras , junto a tu orina , junto a tus heces entrarás ; tu labio , tu lengua los irás tostando . Y si respetas a los hijos de Dios , sólo con tranquilidad , sólo con alegría morirás . Vive con tranquilidad , con alegría ; no andes como tonto , no andes jadeando .","15 . Auh intla teca timocacayahuaz , ahmo ye titlacaquizaz . In chiltica , in puctica tiquitztiaz in tlalticpac . In ihquac timiquiz , maxix , mocuitl itlan tactiaz ; moten , monenepil tictotopoiztiaz . Auh intla xiquimmahuiztili in itlachihualhuan Dios , zan ihuiyan , zan icemele , in timomiquiliz . Ma ihuiyan , icemele ximonemiti ; ma tixtomahuatinen , ma ticicatinen .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64087,1480,spanish,nahuatl,"Los mexicas custodiaban así el sitio de Cuauhquiáhuac : de una parte los tenochcas habían levantado sus casas , y de la otra los tlatelolcas .","Ynic tlapia tenochca Quauhquiauac , centlapal yn calma tenochca , centlapal yn calma tlatilulca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64088,1481,spanish,nahuatl,"Si tuviera dinero , compraría estos libros interesantes .",Tla nicpiazquia tominniquincohuazquiah in cuahcualtin amoxtin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64089,1482,spanish,nahuatl,los perros,in milla chichime innemiliz in tlen itech innematiliz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64090,1483,spanish,nahuatl,"Entonces , en este año fue cuando vino el marqués , capitán Cortés . Luego supimos que ya llegó la divinidad de t [ o ] t [ ecuy ] o Dios , ya la trajeron los castellanos . Y él , Xochitecutli , que “ es águila ” , “ es ocelote ” , que aún aquí , aquí vivía yo en el llamado Tepeteopan . Y luego recuerdo que de mi voluntad fui al encuentro de la gente allá en Xalapan , vi a varios sacerdotes , mucha gente los trajo , a los que enseñan y bautizan . Y yo Xochitecuctli luego deseé bautizarme ; y luego me vine nuevamente aquí a mi casa de Tepeteopan . les platiqué mucho a “ mis hijos ” [ súbditos ] .",Auh ypam ynin xihuitli ynquac ohuala yn marques capictam Cortees auh niman oticma ca ye ohuala yteoyozin yn t[o]t[ecuy]o Dios ye oquihualhuicaque yn castillamtlaca auh yn yehuatl yni Xochitecutli yni quauhtli yn{i} ocelo ti oc nicam nica nocham ytocayocam Tepeteopam auh niman oniquilnamiqui noyolocacopa oniya onitenamiquito ompam Xalapam oniquinmotili miyequintin teopixcazizintin miyequintin tlaca quihualhuicac yhuan temachtia yhuan tequatequia auh y{n} nehuatl y{n} Nixochiteuctli niman oniqu/e/lehui yma ninoquatequi auh niman onihuala occepa y{n} nicam nochan Tepeteopam senca oniquinonozqui y{n} nopilhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64091,1484,spanish,nahuatl,"Si lo siembran en enero , después de un mes florea .",Komo kitokaj enero satepan se metsti xochiyoua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64092,1485,spanish,nahuatl,Nadie de verdad vive en la tierra,Ayac nelli in tlalticpac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64093,1486,spanish,nahuatl,Venas de chile pasilla,Pasilla chilcuitlaxcolli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64094,1487,spanish,nahuatl,"Hasta en la mañana voy a ir pero pienso ir , eso como no .",— pero in lá yetlateteka kan tlali micmomantenerwiske a fuerza de ley .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64095,1488,spanish,nahuatl,"Ahora se llevan a sus hijos a mediodía y vendrán a dejarlos a las dos de la tarde para que aprendan a pintar , cortar y cantar . Todo esto aprenderán por la tarde . Y aprenderán otras cosas buenas al pasar los años . Así es que el niño llevará en la cabeza todas las cosas que estudió y si mañana o pasado se mueren sus padres , ellos ya sabrán buscarse un centavo . Por eso les ruego mucho que hagan lo que les digo .","Axcan nancuica namopilhuan tlacualizpa ihuan nanquincahuaquihue ipan ome tlamachotiloni teotlac quizalozque tlacuicuilozque , tlatetequizque , mocuicatizque . Nochin quizalozque teotlac . Occequi cuacuali tlamachtili quizalozque quename panotihue ipan xiuhtin . Ihqui on conetl ye cuica itic itzonteco nochi tlen omomachti ihuan tla moztla , huiptla nanmimiquizque tatatin , yehuan ye quimatizque que quitematomazque quezqui melio . Ica on namechtlatlauhtia huel miac nanquichihuazque tlen namechilhuia . ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64096,1489,spanish,nahuatl,1 conejo de tamaño regular,Ce tochtli in ahmo huel huehyi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64097,1490,spanish,nahuatl,FRASES,TLAHTOLTIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64098,1491,spanish,nahuatl,Ésta le respondió : “ Escúchame bien : dime a cuántos teules soldados mataste ” .,"Quito : “ Tla xihualauh , tla xiccaqui çan ihuiantzin : xiquito quezquintin yn otiquinmicti teteo soldatosme ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64099,1492,spanish,nahuatl,"Entonces se enseñorearon don Francisco de Sandoval Acacitzin Tlátquic y don Hernando de Guzmán Omacatzin Teohuateuctli , tlatoque de Tlalmanalco .","Nican motlahtocatlalli yn don Francisco de Sandoval Acacitzin Tlatquic yhuan don Hernando de Guzmán Omacatzin Teohuateuhctli , tlahtoque Tlalmanalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64100,1493,spanish,nahuatl,"En este año , el domingo 19 de enero , los religiosos carmelitas entraron a tomar posesión de la iglesia de San Sebastián ; llegaron en procesión , la cual había salido de Santo Domingo .","Yquac ypan in calacque Sant Sebastián domingo possesión macoque teopixque carmenistas ypan 19 de enero ; ynic mocallaquique tlayahualloliztica , oncan oneohuac yn | | 18v Sancto Domingo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64101,1494,spanish,nahuatl,"Un mono , un chango ya llegó tiene cola y muchos pelos el muchacho .",se mono se čango yowa ' siko kipia kola wan to ' miyo piltontli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64102,1495,spanish,nahuatl,"Y entonces se sacaron en procesión las arriba mencionadas imágenes de San Juan Bautista arrodillado y de la muerte de San Diego , propiedad de la gente de San Juan , las que había prohibido que salieran fray Jerónimo de Zárate , pues éste dijo que sólo entonces habrían de salir en procesión y no antes .","Auh ya nelli oncan omotlayahualhuique oncan oquinmoquixtillique yn omoteneuhtzinoque tlacpac San Juan Baptista motlancuaquetzinotiuh yhuan ymiquillitzin San Diegotzin yn imaxcatzin San Juan tlaca , yn quinmotzacuillilica fray Jerónimo de Çárate , ca yuh quihto yn oncan motlayahualhuizque yn amo umpa nepa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64103,1496,spanish,nahuatl,Y si nuevamente aqui en nuestra presencia aparecen Gabriel Yaotl y su esposa Maria Papan se hará gran justicia en ellos y luego serán desalojados y ya no estará allá su acalli y por esto pagaron dies pesos en tomines para la camara de su magestad .,In tla occepa nican tixpa necizque in Gabriel Yaotl yoan in inamic Maria Papan cenca uey justicia ypan mochiuaz niman quixtilozque aocmo oncan onoz yn imacal auh ynic ontlaxtlauazque X pesos in tomines ytech pouis in icamara su magestad .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64104,1497,spanish,nahuatl,"De esta manera sacaron del palacio el cuerpo del difunto don fray García Guerra , arzobispo y virrey , para ir a doblar con el cuerpo en la esquina vecina al colegio seminario de San Ildefonso , porque habían marchado siempre derecho hasta que doblaron allá ; y así llevaron el cuerpo por el camino llano : lo llevaron los diversos religiosos y señores , que se iban turnando para cargar en hombros al difunto .","O yhui yn in quihualquixtique ynacayotzin oncan tecpan palacio yn omoteneuhtzino miccatzintli teoyotica tlahtohuani don fray García Guerra arcobispo visurrey , ynic niman umpa quimotlacololtilito ynacayotzin yn calnacazco ynahuac San Ilefonso colegio de saminario , ca çan oc conmotlamellahualtilique ynic oncan necololoto ; ynic niman tlanipa ohtli quimotoctilique ynacayotzin ynin , yc quimohuiquillique ca mopapatlatiaque in ixquichtin teopixque nepapanme yhuan tlahtoque ynic quimonapalhuitiaque miccatzintli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64105,1498,spanish,nahuatl,"Y les gustaba mucho , era una muy buena","Uan chene kiileuiaj , kuajkualtsi ichpokero ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64106,1499,spanish,nahuatl,"Se hizo ante los testigos así mismo mencionamos en la carta de venta . Francisco Ximenez , escribano .",In mixpan omochiuh testigosme zan no yehuantin yn ipan teneuhticate carda te venta . Francisco Ximenez escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64107,1500,spanish,nahuatl, Tamales de pescado CON NOPALES,MICHTAMALLI ICA NOHPALLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64108,1501,spanish,nahuatl,"Como dicho es todo lo qual pasó [ sin contradicción ] en presencia de las testigos ( y albaceas ) Pedro Ytzcotl , Julian Martin , Andres Leonardo tepixque , Francisco Melchior , Gaspar Francisco [ de San Josép ] Bernaldino Vazquez [ alguacil ] , Luis Flores merino , Juan Martin .",Niman ayac oncan otlachalani ynic oconanque posesion auh ynic nelli in testigos omochiuhque nican motocayotiya Petro Ytzcol Jolian Martin Antres Leonardo tepixqui Francisco Melchior Gaspar Francisco de San Josep Bernardino Vaxquez alguacil Luis Flures Merino Juan Martin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64109,1502,spanish,nahuatl,"Artículo 87 . - El Presidente , al tomar posesión de su cargo , prestará ante el Congreso de la Unión o ante la Comisión Permanente , en los recesos de aquél , la siguiente protesta : Protesto guardar y hacer guardar la Constitución Política de los Estados Unidos Mexicanos y las leyes que de ella emanen , y desempeñar leal y patrióticamente el cargo de Presidente de la República que el pueblo me ha conferido , mirando en todo por el bien y prosperidad de la Unión ; y si así no lo hiciere que la Nación me lo demande .","Tlen 87 Tlanahuatihcayotl . In Tlayecanani , queman quiselis tlanahuaticayotl , tlatemactilis iixpan Hueyi Tlahtocan tlen Sennechicolistli noso iixpan Sennechicolistli Tequichihualis , queman ocse mosiahcahuas , inin tlahtoli : “ Nimotemactilia nitlamocuitlahuis ihuan nicmocuitlahuis in Amatlanahuatili tlen nochi Tlaltipactli Mexihco Tlacameh ihuan tlanahuatilmeh tlen itlacayotipa quisas , ihuan ica noyolo ihuan cuali nitequichihuas tlen tlanahuatili Tlayecanani tlen Totlalnantzin nochi tlacameh ihuan sihuameh altepechanehqueh nech mactilihtoqueh , nochipa nihtlachilis macuali timochantlalihtocah ihuan sentica matimoyolchicahuacah ; ihuan tla amo ihquinoh nichihuas Totlalnantzin manechtelhui ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64110,1503,spanish,nahuatl,"Por nuestra causa el pusilánime de Iztaccoyoton convocó a los adivinos de Cuetlaxtlan ; luego el tlaxcalteca pidió collares y plumas de quetzal , pero el mentiroso adivino Xayacamachan recibió su merecido .","Topal yllamato Yztaccoyoto ticinotzaloco ye Cuetlaxtla ; niman cozcatl niman yquetzal nima ye quitlani ni tlaxtecatl yyyaye , yztlacaticipil y Xayacamacha ayao aypayuia ycuepca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64111,1504,spanish,nahuatl,tres,Yeyi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64112,1505,spanish,nahuatl,"En este año , ciertamente , llegaron a Tizatépec , cerca de Tulyahualco , tierra de los xochimilcas , para asentarse allí los antiguos eztlapictin teotenancas teochichimecas cuixcocas temimilolcas ihuipanecas zacancas .",Nican ypan in y huel mellahuac ynic oncan Tiçatepec yn inahuac Tulyahualco xuchimilcatlalli ypan yn acico ynic oncan motlallico yn huehuetque yn quintocayotiaya yn eztlapictin teotenanca teochichimeca cuixcoca temimilolca yhuipaneca çacanca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64113,1506,spanish,nahuatl,"5 Acatl , 1367 .","V Acatl xihuitl , 1367 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64114,1507,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64115,1508,spanish,nahuatl,"Se come , se tuesta y se come con frijoles o en salsa con jitomate .","Se kikua , se kiixka uan iuan se kikua emol oso chiltamoltal iuan tomat .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64116,1509,spanish,nahuatl,"Y si vivieras al lado de alguien tendrás cuidado de poner el fuego en su casa , pondrás orden en las cosas , barrerás ; así te pondrás de pie , así vivirás ; así beberás , así comerás al lado de la gente , junto a la gente ; porque si allá sólo das vueltas , si ensucias las cosas , no permanecerás ahí mucho tiempo .","Auh intla aca itlan timonemitiz , timotlacuitlahuiz in ichantzinco titletlaliz , titlatlatlaliz , titlachpanaz , ye tihcaz , ye tinemiz ; ye tatliz , ye titlaquaz in tetloc , in tenahuac ; ca intla zan oncan titlacoloz , titlacatzahuaz , ahmo tihuecahuaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64117,1510,spanish,nahuatl,El domingo es el día de descanso .,In domingo tequicehuiliztli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64118,1511,spanish,nahuatl,"Moquihuitzin llevó consigo a algunos tenochcas , que fueron acompañando a los tlatelolcas .","Quiuicatine y Moquiuitzi yn tenochcatl , y ça moteuicalti Tlatilulco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64119,1512,spanish,nahuatl,"Estas otras eran mujeres : Tólxoch , Atencatzin , Tequixquipanécatl y Quetzalmoyahuatzin .","Auh occequintin yzcate cihua : ytoca Tolxochcihuatl , ytoca Atencatzincihuatl , ytoca Tequixquipanecatlcihuatl , ytoca Quetzalmoyahuatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64120,1513,spanish,nahuatl,"Nosotros tenemos flores blancas , rojas , amarillas y azules .","Tehuan ticpia iztac , chichiltic , coztic inhuan yeloh xochimeh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64121,1514,spanish,nahuatl,Por lo cual se querellaron de Pablo Ceoanocatl porque por mandado de del susodicho entraron a bibir en la dicha casa unos cesteros naturales de Santiago y el se la enprestó y que no paresció ninguna madera porque faltó toda .,Auh yc oquitzilhique yn itoca Pablo Cehoanocatl yehica itencopatic ynic cequintin oncan calaque yn calli yc omotlalique chiquiuhchiuhque Santiago inchan yeuatl quitetlaneuhti yn Pablo Ceoanocatl auh ayoctle onez yn cuauitl mochi opolihuic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64122,1515,spanish,nahuatl,"Y digo que además 5 pesos [ se darán ] por tres responsos que se dirán por mi en Santiago . Ellos los merinos saven , se ocuparán por mi ánima . Se cumplió .",Auh yn oc V pesos niquitohua hetetl ypan mitozque no niman resposus y nopan Santiago yehuantin quimati y merinos ypan tlatozque ynaniman [Al margen izquierdo : Oneltic] .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64123,1516,spanish,nahuatl,"Ya se dijo cómo el arriba mencionado tlatohuani Totoltécatl Tzompachtli Tlailotlacteuctli había traído de Teotenanco a su mujer la señora Cuauhxochtzin ; y luego allí en la ribera les nació su hijo primogénito , a quien llamaron Cuahuitzatzin ; Totoltécatl Tzompachtli lo engendró en su mujer Cuauhxochtzin .","Auh yn omoteneuh tlahtohuani Totoltecatl Tzompachtli Tlayllotlacteuhctli ye tlacpac omotocateneuh yn ompa quihualhuicac Teotenanco in icihuauh ytoca Cuauhxochtzin yn cihuapilli ; auh niman oncan quichiuhque yn atentlipan oncan tlacatico yn ipiltzin Totoltecatl Tzompachtli yn itoca Cuahuitzatzin teyacapan , ytech quichiuh yn Cuauhxochtzin yn icihuauh catca Totoltecatl Tzompachtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64124,1517,spanish,nahuatl,"Es sabrosa asada al comal , también es sabrosa hervida .",Uelik taixkal itech komal uan no uelik tamanal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64125,1518,spanish,nahuatl,"Todas las calzadas y caminos se inundaron ; se cortó la calzada del Tepeyac en Cohuatlayauhcan , el camino de San Miguel en Tacuba y Azcapotzalco , todos se inundaron .","Auh yn ixquich otli yn huehuey otli mochi apachiuh ; cocoton in Tepeyacac yn Cohuatlayauhcan , in Sant Miguel otli yn Tlacopan , Azcapotzalco , huel nohuian apachiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64126,1519,spanish,nahuatl,Y que a todo este tiempo que las poseen y cultiban los hijos de Francisco Martin y tanbien Lorenzo Tomas y que abrá dos años que no las cultivan .,Auh ye yxquich cahuitl quipia quichihua yn inpilhuan Francisco Martin yhuan Lorenzo Thomas auh axcan ye onxihuitl yn ayocmo quichihua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64127,1520,spanish,nahuatl,Que los niños no tiren la tortillita porque lo espanta a uno ese animal .,In Pipiltsitsin maj amo kitatamota kan in taxkaltsin por qué temojmoujtia yon okuilin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64128,1521,spanish,nahuatl,El maestro estuvo muy contento con el discípulo .,In temachtiani opahpaquic ica in tlamachtil .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64129,1522,spanish,nahuatl,"El 20 de febrero de 1600 , primer domingo de cuaresma , el predicador fray Juan de Torquemada hizo y presentó un ejemplo o coloquio destinado a los naturales , el cual terminó de presentarse el sexto domingo de cuaresma ; y cada viernes , a la hora de la procesión , se representaba una escena de la pasión de Cristo nuestro salvador .","Domingo yccentetl domingo quaresma ypan cenpohualilhuitl mani metztli de febrero yhuan xihuitl de 1600 años , in yehuatzin temachtiani fray Juan de Torquemada quimochihuilli quimotteyttitilli neyxcuitilli tomachiyouh yn timacehualtin yn tonemiliz , yuh tlamito quaresma in VItetl domingo ; auh yn izquitetl viernes ynic tlayahualoloc cecentlamantli neztia yn itlayhiyohuiliztzin totemaquixticatzin Christo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64130,1523,spanish,nahuatl,"¡ ahora date de todo a todo , métete a ello , con todo esfuerzo entrégate y endurécete con las fatigas y penas !",ye xic mocenmaca itlan xaqui xic motlacuammaca ic xi motetzilo in tlaihiyouiliztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64131,1524,spanish,nahuatl,"Artículo 40 . - Es voluntad del pueblo mexicano constituirse en una República representativa , democrática , federal , compuesta de Estados libres y soberanos en todo lo concerniente a su régimen interior ; pero unidos en una federación establecida según los principios de esta ley fundamental .","Tlen 40 Tlanahuatihcayotl . Yehua itlanequilis Mexihco altepeyotl moyectlalis quen se Tlahtocan Tlali tlen tech ixnextia , sentica tlapalehuia , senmotzquitoc , campa monechicohtoqueh Tlaltlanahuatilmeh tlen mosennahuatiah nochi tlen inihuantih intechpohui , ihuan tlatzquitoqueh ipan sennechicolistli tlen moihtohua ipan tlahtolxitlahualistli campa motlaztquilihtoc inin ipatih tlahtol tlanahuatili .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64132,1525,spanish,nahuatl,"Escrivano Francisco Moysen y el alguacil mayor Melchior Diaz y los alguaciles Pedro Xiutemaloc , Pablo Ce [ F . 25v . ] lones metimos en las casas y tierras [ compradas ] a Ysavel Xilotec y a su hijo Juan Lopez y tomaron posesión qui [ e ] ta y pacificamente sin contradición y tomaron piedras y tirando con ellas y hincaron estacas y andubieron sobre las casas y tierras .",Escrivano Francisco Moysen yhuan alguacil mayor Melchior Dias yuan alguaciles Pedro Xiuhtemoloc Pablo Cenones otiquimoncallaquico yn incalcohualco yn intlalcohualpan in Ysabel Xillotl yn iconeuh Juan Lopez ynic oconanque posesion zan pacca yocoxca ayac otlachallani tetica oquimoquimotlaque inin estacas ytic ocallacque yn incalcohual ypan onenenque yn intlal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64133,1526,spanish,nahuatl,¡ Que permanezca la tierra !,¡ Ma huel mani tlalla !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64134,1527,spanish,nahuatl,“ Ahora [ propongo que ] tú primero te,Nama ta achto tikalakiski,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64135,1528,spanish,nahuatl,Yo hablo con ella .,Nehua tehuan nitlahtoa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64136,1529,spanish,nahuatl,Tenían 10 años de haber venido los tecuanipantlacas cuando llegaron los nonohualcas poyauhtecas .,Oyuh ye matlacxihuitl acico yn Tequanipan tlaca yn acico y nonohualca y poyauhteca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64137,1530,spanish,nahuatl,Por aquí se da mucho .,Nikauín mochiua miak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64138,1531,spanish,nahuatl,"Ved aquí a esta mujer que para ellos cría y educa a su hijito , porque el niño que trae a cuestas es hijo del Chichimecayaotequihua Tliltecatzin ; este niño , que se llama Tziuhtécatl , es su hijo legítimo .","Auh ca nican ca yn cihuatzintli ca quintlacazcaltilia quintlacahuapahuillia , ca yn piltzintzin yn oquichpiltzintli yn quitquitica yn cihuatzintli ca yehuatl yn ipiltzin yn Chichimecayaotequihua yn Tliltecatzin ; ca ytlaçopiltzin ynin piltzintli ytoca Tziuhtecatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64139,1532,spanish,nahuatl,Dieron e metieron en la posesion a los dichos Martin e Baltasar e Ysabel [ Juana ] ( muger del dicho Martin ) ( y a su tia Ana ] y a Johana Teyacapa suegra de la dicha a estos metieron en la dicha posesion ( por mandado de la abdiencia real ) .,Auh yn tlalli ye maco Martin Tenoch yhuan Balthazar ' yhuan Ysabel Juana yhuan in yaui Ana yhuan ymonan Juana Tiacapan yehuantini ye maco tlalli yquicemaxca mochiua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64140,1533,spanish,nahuatl,"Él era como el báculo y sostén en que se apoyaban , en lo referente a la ciencia , la ciudad de México y toda la Nueva España , pues todos los sabios y doctores de aquí lo consideraban como su guía y maestro , lo estimaban mucho y le solicitaban sus atinadas palabras , su opinión y sus consejos , y él se los daba para que todo se resolviera de la mejor manera , tratándose de cualquier negocio importante o si acaso se suscitaba entre ellos alguna controversia , y siempre les ayudaba .","Yhuan huel iuhqui yn itetopillo ytenetlaquechillo omochiuhtzinoticatca oquimotzitzquilliticatca tlamachilizmiyahuayotica yn nican altepetl Mexico yhuan ynic nohuiyan Nueva España , ynteyacancatzin ymachcauhtzin ytetzinco oytzticatca yn mochintin nican oncate tlamatinime yn doctoresme ynic cenca oquimotemachiliaya oquimitlanililiaya yn itlamachiliztenonotzaliztzin yteyxtlatilitzin ytenanamiquiliztlahtoltzin , quimotemaquiliaya ynic tleyn huel mochihuaz moyectiliz yn ihcuac tleyn yn itlah huehuey netequipacholli , yn aço neyxnamiquiliztli acame oynpan motlaliaya , ca cenca oquinmopalehuiliaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64141,1534,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64142,1535,spanish,nahuatl,Cuando se levanta un temascal 1 se construye su parte superior solamente con piedras de tezontle que se pegan con lodo . El temascal no se hace muy grande . Solamente caben en él cuatro o seis personas .,"Ihcuac mocalquetza in temazcalli quichihuiliah icuayolicpac zan ica tezontli ihuan motzicoa in tetzontemeh ica zoquitl . In temazcalli ahmo huel huehyi mochihua , zan onaqui nahui ahnozo chicuacen tlacah .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64143,1536,spanish,nahuatl,". la casa del cruel . En Tezcatzonco en el palacio , ofrendas se hicieron al dios : ya llora . ¡ No sea así , no sea así ! Ofrendas hicieron al dios : ya llora .",. atlacatl ichan Tezcatzonco tecpan teutl macoc ye choca maca ivi maca ivi teutl macoc ye choca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64144,1537,spanish,nahuatl,"2 Calli , 25 .","II Calli xihuitl , 25 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64145,1538,spanish,nahuatl,"Artículo 113 . - Las leyes sobre responsabilidades administrativas de los servidores públicos , determinarán sus obligaciones a fin de salvaguardar la legalidad , honradez , lealtad , imparcialidad , y eficiencia en el desempeño de sus funciones , empleos , cargos y comisiones ; las sanciones aplicables por los actos u omisiones en que incurran , así como los procedimientos y las autoridades para aplicarlas . Dichas sanciones , además de las que señalen las leyes , consistirán en suspensión , destitución e inhabilitación , así como en sanciones económicas y deberán establecerse de acuerdo con los beneficios económicos obtenidos por el responsable y con los daños y perjuicios patrimoniales causados por sus actos u omisiones a que se refiere la fracción III del artículo 109 , pero que no podrán exceder de tres tantos de los beneficios obtenidos o de los daños y perjuicios causados . La responsabilidad del Estado por los daños que , con motivo de su actividad administrativa irregular cause en los bienes o derechos de los particulares , será objetiva y directa . Los particulares tendrán derecho a una indemnización conforme a las bases , límites y procedimientos que establezcan las leyes .","Tlen 113 Tlanahuatihcayotl . In tlahtol tlanahuatilmeh tlen tequichihualismeh intechpohui tlen altepeco tequichihuaneh , quiihtoseh catlia ihqui in tlanahuatil ten ica quimocuitlahuiseh tlanahuaticayotl , cualnemilistli , tlaneltoquilistli , xitlahuac nemilistli ihuan nelcuali tequiticayotl , tequipanoli , tlanahuatili ihuan tlanechicolismeh ; tlatzacuilismeh ipampa tlehueli quichihuaseh noso tlailcahuaseh ; ihuan noihqui tequichihualismeh ihuan tequihuaquemeh tlen quitequihuiseh . Inin tlatzacuiltili , iyoca tlen quinextiseh tlanahuatilmeh , quiihtosnequi tequicotontli , tequiquixtili ihuan amo queman huelis tequitis , ihuan noihqui tomin tlatzacuiltili ihuan monequi quicualitas tlen quitlatlacahuih ihuan tlen tetlahtlacahui ipan tlapiali ica inemilis tlen quihtohua ipan III tlatlapantli tlen 109 tlanahuaticayotl , san amo huelis quiixpanos eyi tlen nochia tlen tetlahtlacahuih . In itlanahuatil tlen Tecpan Caltlanahuatiloyan tlen tlatlacolmeh , tla tlehueli tequichihualistli axcuali quichihuas , ica inon quitlahtlacahuis acahya itlapialis noso tlen itechpohui , saniman moxitlahuas . In santlacameh quipiaseh tlanahuatili maquinmacacah tlapalehuili quen motetoniah , moixtlamia ihuan moixtlalia ipan tlahtol tlanahuatilmeh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64146,1539,spanish,nahuatl,"Sólo un carrancista subió y se dio cuenta que estaba muy pesada . Llamó a otros . Subieron cuatro y eran ya cinco . Dizque iban a desnudar a Nuestra Madre . Pero se tropezaron en el altar y se vinieron rodando . Uno se lastimó un pie ; otro se quebró un brazo , y eí que había subido primero se desbarató la cabeza .",Zan ce carrancista otlecoc huan oquimomatoquili ye ticatzintli . Oquintzatzili occequintin . Otlecoque nahui ihuan yehuatl ye macuiltin . Mach quimoxinacatlalilizque in Tonantzin . Ye oquicxicahque altar ihuan omotepexihuique . Cente omopepetoni icxi ; occente opoztec iman ihuan inon achton otlecoc oxixiticac itzonteco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64147,1540,spanish,nahuatl,4 cucharadas de manteca,Nahui xumalli pitzochiyahuizotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64148,1541,spanish,nahuatl,"1 Tochtli , 1194 .","I Tochtli xihuitl , 1194 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64149,1542,spanish,nahuatl,"Los mexicas perdieron una batalla y fueron vencidos en Chalco , y lloraron Moteuczoma y el cihuacóhuatl Tlacaeleltzin ; regresaban ya en fila los tenochcas , y dejaron atrás a tres tlazopipiltin mexicas , los cuales murieron peleando en Acolco : el primero se llamaba Tlacahuepan ; el segundo , Chahuacue ; y el tercero , Quetzalcuauh ; éstos murieron a manos de los chalcas .","Auh ca ye oxicauhca ye opanahuilloca yn mexica yn onpan Chalco , auh ye chocaya y Moteuhcçoma yn ihuan cihuacohuatl Tlacayeleltzin ; ya mellaquahuaya ynic ye hualmocuepaya yn tenochca , auh oquimoncahuato yeyntin tlaçopipiltin mexica , oncan yaomicque yn Acolco : yn icce ytoca Tlacahuepan , yn icome ytoca Chahuacue , yn ic - ey ytoca Quetzalquauh ; ynin micque ynmac yn chalca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64150,1543,spanish,nahuatl,"En este año murió Chalchiuhtlatónac , tlatohuani de Colhuacan , que gobernó durante 10 años ; y luego , en este mismo año , se enseñoreó Cuáuhtlix como tlatohuani de Colhuacan .","Nican ypan in yn omiquico yn itoca Chalchiuhtlatonac yn tlahtohuani Colhuacan , yn tlahtocat matlacxihuitl ; auh ça niman ypan in xihuitl y motlahtocatlalli yn Quauhtlix | | 74v tlahtohuani Culhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64151,1544,spanish,nahuatl,No o sé .,Amo nicmati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64152,1545,spanish,nahuatl,tu vives,tinemi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64153,1546,spanish,nahuatl,"Y este dicho Ilancuéitl Atlauhtecatlteuctli nunca había ido a Tzacualtitlan Tenanco Chiconcóhuac Amaquemecan , sino que se quedó en Atenco , gobernando a la mitad de los tenancas chichimecas que allí se habían quedado .","Auh ynin omoteneuh Yllancueytl Atlauhtecatlteuhctli amoma huel ompa yah yn Tzacualtitlan Tenanco Chiconcohuac Amaquemecan , çan oncan mocauh oncan tlahtocat yn Atenco yntlan yn oncan mocauhque tlahco yn tenanca chichimeca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64154,1547,spanish,nahuatl,"Al día siguiente , el domingo 7 de septiembre , a las 5 de la tarde , sepultaron el cuerpo del dicho padre doctor Pedro de Morales en la iglesia del colegio de la Compañía de Jesús ; lo honraron mucho , pues se reunieron para acompañarlo todos los padres religiosos de la Compañía de Jesús , los oficiales cantores de la capilla de la iglesia mayor fueron a cantar en el entierro , y asistieron un inquisidor , un oidor y muchos nobles españoles .","Auh ye quin axcan ycomilhuitl ypan domingo yn ic 7 mani | | 257 metztli septiembre , teotlac ypan macuilli tzillini yn oquimotoquillique ynacayotzin yn oncan teopan de la Compañía de Jesús colegio yn omoteneuhtzino padre doctor Pedro de Morales ; cenca quimomahuiztililique , moch oncan mocenquixtique quimololhuillique yn tlaçoteopixque tottatzitzinhuan de la Compañía de Jesús , yhuan yglesia mayor capilla officiales cantores y cuicato yc quimotoquillique , yhuan oncan motetoquillico ce ynquisidor yhuan ce oydor yhuan miequintin pipiltin españoles .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64155,1548,spanish,nahuatl,En este año se inicia la publicación de LA ENCICLOPEDIA,Inin xiuhpan ompehua Gallitlalpan ipanitlazaliz huei amoxtli in itech ixquichtlamatiliztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64156,1549,spanish,nahuatl,para conocer qué va a dar .,Kiixmatis tlake eliti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64157,1550,spanish,nahuatl,es mucha subida .,tlauel tlejkolistli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64158,1551,spanish,nahuatl,"no quieres ayudarme ? ” , le dijo","¿ Axtijneki tinechpaleuis ? , kiilui",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64159,1552,spanish,nahuatl,"Se pone a cocer el pollo en dos litros de agua con la cebolla , el ajo y la sal al gusto . Las verdolagas se limpian y se lavan muy bien . En un recipiente con dos tazas de agua se remoja el pipián , mientras que en otra se pone la manteca , y cuando esté bien caliente se agrega la pastita de pipián y se sazona moviéndolo constantemente . Después , se agrega el caldo del pollo que ya estará cocido , sin dejar de mover para que no se formen grumos . Se añaden las verdolagas y , por último , el pollo . Se tapa y se deja cocer .","In poyoxnacatl mohuicxitia ica ome litro atl ica xonacatl , axox ihuan iztatl ixquich in monequiz . In itzmiquilitl motlacuihcuilia ihuan cualli mopaca ; ihtic in comitl ica ome tecontontli atl mociyahua in chilacachtextli ; ipan occe tepuzcaxitl motlalia in pitzochiyahuizotl ihuan ihcuac ye cenca totonqui motlalia in chilacachtextli ihuan molinia zan tequi . Motlalilia in poyoxiztayutl , in ye ohuiccic , ihuan molinia zan tlamach inic ahmo motelolohchihuaz , motlalilia in itzmiquilitl ihuan tlatzaccan in poyoxnacatl , motlapachoa , ma cualli huicci .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64160,1553,spanish,nahuatl,que nunca escasee nada en esta cocina .,mah amo queman teh tazohti itech nehin cocina .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64161,1554,spanish,nahuatl,No hubo nubes ni vientos violentos .,Amo omextlatic nian otlaehecac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64162,1555,spanish,nahuatl,"Asimismo , en este año fueron derrotados los acolhuas tetzcocas ; y , aunque fueron derrotados , la guerra duró sólo ocho horas , pues al atardecer los tetzcocas se sometieron a Mexico , y fue Nezahualcoyotzin quien decidió que los tetzcocas fueran derrotados .","Auh çano ypan in yn xihuitl yn pehualloque yn acolhuaque yn tetzcoca ; auh macihui yn pehualloque , ca çan chicue oras yn onmanca yaoyotl ynic ceuh , çan tlaquallizpan | | 94v yn hualcallacque Mexico yn tetzcoca , auh çan yehuatl quichiuh yn Neçahualcoyotzin ynic pehualloque tetzcoca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64163,1556,spanish,nahuatl,"31 . Y si así no lo has hecho , como lo quiere Dios , si no has bebido , comido , lo que es bebida , lo que es comer de gentes ' , en verdad quedarás atrapado , te arruinarás , así te quebrarás en la tierra o en la región de los muertos . Nada así te será dado , nada así te será mostrado . Serás culpable de lo que le ocurra a tu rostro , a tu corazón .","31 . Yhuan intlacamo yuh ticchiuh , in yuh quimonequiltia in Dios , intlacayamo moteiya , motequaya inic otiteyc , otitequa , ca ticmotzacuiltitiaz , ca ye tixamaniz , ca ye tipoztequiz in tlalticpac ahnozo mictlan . Ahtle ye tihualmacoz , ahtle ye tihualittitiloz . Za ticnehuiyanhuiz immix , immoyollo , intla yuh ticchihuazyn .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64164,1557,spanish,nahuatl,La mitad del año se llama semestre .,Itlatlahco xihuitl mocuitia ichicuacenmetzpa xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64165,1558,spanish,nahuatl,Vengo del campo .,Ixtlahuapa nihuitz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64166,1559,spanish,nahuatl,"Están haciendo estrépito llueven las flores bienolientes , así tal vez él ,","Tlatlatzcatimani , iyacaxochitlontzetzelihui , anquizo yehuatl ye ic",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64167,1560,spanish,nahuatl,No pudo pasar .,ahkwen wic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64168,1561,spanish,nahuatl,"También entonces vino de España por primera vez a México el nuevo corregidor don Alonso Tello de Guzmán ; y dejó su oficio don Martín Cerón , que era el corregidor , pues fue sustituido .","Auh çanno yhcuac yn yancuican ahcico hualla nican Mexico in yancuic corregidor hualla España ytoca don Alonso Tello de Guzmán ; yhcuac quicauh yn itequiuh yn don Martín Cerón corregidor catca , quipatlatacico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64169,1562,spanish,nahuatl,El chile verde se siembra . Se limpia para que crezca bien .,"In chilxoxouik se kitoka , se kichipaua para moskaltia kuali .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64170,1563,spanish,nahuatl,"Y para eso mandó que se considerase con atención cómo encontrar una línea meridiana entre el oriente y el poniente , a fin de que todas las tierras y provincias situadas hacia el poniente perteneciesen a la conquista del reino y corona de Castilla y de León , y las situadas hacia el oriente de la línea meridiana perteneciesen al reino de Portugal ; de esta manera el santo padre propuso a los reyes esa línea divisoria para que pudieran hacer sus conquistas a una y otra parte .","Auh yniqu ipampa in motlanahuatilli ynic çan ye molnamiquiz yc neyolnonotzaliztica mottaz yn ce quaxochtli ynic nipa tlanepantla yn Amilpampa tiquitohua yhuan ynic tonatiuh ycallaquiampa , auh yhuan yn mochi yn ixquich tlalli yhuan yn provincias nipa yn onca yn tonatiuh ycallaquiyampa ca ytech pouhqui yez yn itepehualiz yn itlahtocayo yn icorona yn Castilla yhuan de León , auh yn ipan onca yn omoteneuh omito yn tlanepantla yn Amilpampa ynic tonatiuh yquiçayampa ytech pouhqui yn tlahtocayotl yn Portugal ; oyuhqui yn ynic quinmoquaxochmaquilli tlahtoque yn santo padre yn occanpa ynic tepehuazque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64171,1564,spanish,nahuatl,El tomate de cáscara es frío .,In atomat sesek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64172,1565,spanish,nahuatl,"Testigo : Pedro Daniel ( yndio ) viudo vezino desta dicha ciudad testigo presentado en esta causa el qual aviendo jurado segun forma de derecho . [ Le fue preguntado al testigo que sabe bien de la demanda de Maria Gerónima y su esposo Juan de Escalante , contra Antonio Joseph y su esposa . Magdalena Ines ¿ Quién era el poseedor de la tierra ? ¿ Quién era el dueño antes ? . ]",Tetigo . - Pedro Daniel ycnooquichtli nichane ' ciudad macoc juramento etc . tlatlaniloc yntestigo ylhuiloc quenin uel ticmati ynic moteilhuia Maria Geronima yn inamic Juan de Escalante ynic mixnamiqui Antonio Joseph yoan yn inamic Magdalena Ynes ac tlale catca ac axcaoa catca yn umpa otioallaque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64173,1566,spanish,nahuatl,"Después que el Sol fue comido , mucha gente , tanto españoles como naturales , comenzaron a ser asesinados a estocadas en la ciudad de México ; el año de 1611 vino a terminar con esos asesinatos .","Auh no yhquac yn oiuh qualoc tonatiuh , nimann ic peuh yn nican ciudad Mexico miyec tlacatl oychtacamicque in timacehualtin yhuan españoles , yn quimixilia ; huel yuh tlamico yn xihuitl de 1611 años yn ichtacamicohuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64174,1567,spanish,nahuatl,"Los dichos doctores iban inmediatamente detrás del difunto , y al final iba el muy reverendo padre maestro fray Diego de Contreras , religioso de San Agustín , porque era el maestro decano de México .","Auh in yehuantin omoteneuhque doctoresme huel yehuantin ytlan omantiaque oquitocatiaque yn omoteneuh miccatzintli , auh ça motlatoquiltitia ça huel quimotzacuiltitia yn omoteneuhtzin cenca mahuiztililoni padre maestro fray Diego de Contreras teopixqui Sant Augustín , yehica ca ye huecauh achto ye maestro ynic nican Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64175,1568,spanish,nahuatl,Lo quinto declaro y de mi voluntad digo que unas tierras para sementeras que tengo que tenemos los ( del barrio ) de Atzaqualco en ( el pago de ) Sant Simon en compañia de Martin Cano que tienen quarenta brazas en largo y veinte de ancho mando las ayan las dichas mi hija y su madre Madre Maria Tiacapan y esto se cumpla .,Ynic v tlamantli niquitohua noyollocacopa onmani nomil yn onpa San Simon yntatzacualconemac timochtimani Martin Cano onpohual huiyac cenpohual patlahuac nicmaca nochpoch Ana nehuan in inan Maria Tiyacapan amo ytlacahuiz in notlatol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64176,1569,spanish,nahuatl,"¡ Hay muerte aquí entre flores ,","Ye nican ic xochimicohua ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64177,1570,spanish,nahuatl,"Y por haber renovado y restaurado la orden el dicho San Basilio Magno , por haberles dado una nueva regla espiritual y hacer que los dichos monjes se convirtieran en sus hermanos religiosos menores , es decir , los religiosos de San Antonio que ahora se rigen espiritualmente por su regla y con ella hacen votos de vida religiosa , por eso se les llamó también y ahora se les llama religiosos basilios .","Auh yn ipampa ye no yehuatzin omoteneuhtzino San Basilio Magno ynic ye no huatzin omotlayancuilili yn omotlapahpatilli , ynic oquinmomaquillico occentlamantli yn omoteneuh teoyotica yoctacateopixcatlatecpantenemitiayatzin yn ireglatzin , ynic oquinmomaquillico y huel quinmocemaxcatilli cemihcac yn itlaçoteopixcateyccauhtzitzinhuan yn omoteneuhtzinoque ycel yyoca nencatzitzinti mongestin , yehuatl ipan mohuica yn axcan ynic teoyotica monemiliznehtoltitzinohua in tlaçoteopixque San Antonio , yc ipampa on oquimocentocayotitzinoco teopixque basilios ynic axcan yc monotzinohua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64178,1571,spanish,nahuatl,"— Tú tienes que ser , Nanahuatzin .","— Tehuatl tiyez , Nanahuatzé .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64179,1572,spanish,nahuatl,"vinieron a gobernar en esta tierra ,","in tlatepachoco in nican talpan ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64180,1573,spanish,nahuatl,"Luego nuestro padre se arrodilló frente al altar mayor , y lloraba diciendo : Ya no os preocupéis , mexicas , porque ya no veréis la piedra y el palo , ya me arrepiento ; después fue junto a la columna donde exhibía y afrentaba a la gente , abrazó la columna y comenzó a azotarse , y le dijo al fiscal : ¡ Azótame ! .","Yc niman altar mayor omotlancuaquetzato yn tottatzin , chocatia quihtotia : Macamo ximotequipachocan yn anmexica , ca nel aocmo anquimottitillani yn tetl yn quahuitl , ma nehua nictzaqua ; ynic niman oncan oyah in temimiltitech yn oncan otequetzaya yn otepinauhtiaya , huel quinahuatequito yn temimilli , oncan ye mohuitequi , quilhuia fiscal : Xinechhuitequi ! .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64181,1574,spanish,nahuatl,"A él respondenvarios pájaros rojos ,","Zan ye connanquilia in nepapan quechol ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64182,1575,spanish,nahuatl,"Fue muy grande la procesión ; después de salir de su casa en Santiago Tlatelolco fueron a Santa Ana , luego a la parroquia de Santa Catalina mártir , a Santo Domingo , a la iglesia mayor , a la Casa Profesa de San Ignacio , a San Francisco , a las monjas de la Visitación , a las monjas de la Concepción de Nuestra Señora , a Santa María Cuepopan , y llegaron de nuevo a su casa de Tlatelolco .","Auh cenca huey yn quiyahualloque ; ynic ompa hualquizque ynchan Sanctiago Tlatilolco niman quiçaco Sanct Ana , yc | | 210 niman quiçaco Sancta Catalina mártyr perochia , yc niman quiçaco Sancto Domingo , yc niman ahcico oncan yn iglesia mayor , yc niman quiçato San Ignacio la Casa Professa , yc niman quiçato San Francisco , yc niman quiçato Visitación monjas , yc niman quiçato totlaçonantzin Concepción monjas , yc niman quiçato Sancta María Cuepopan , yc noceppa ahcito yn inchan Sanctiago Tlatilolco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64183,1576,spanish,nahuatl,Ya le ganó ese muchacho ese gato loco gato loco mierda .,ki ' tos yekipia nobia nian kipian gani pero baya nontikitoa kión te ' watl tía ne ' wa nikinpia nokniwan ke nokompadres nikinpia nokompadres para se kasamiento .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64184,1577,spanish,nahuatl,"Se van a raspar diario , diario se raspa el maguey con el raspador .",yewila tla ' čiko : s diarios diarios mota ' taka imetl ikan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64185,1578,spanish,nahuatl,Nada más hay una clase .,Ipa se taman saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64186,1579,spanish,nahuatl,". Y en seguida le da respuesta a su palabra ( alguno ) , le dice :",. Auh niman ye ic quicuepilia in itlahtul quilhuia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64187,1580,spanish,nahuatl,"Mamá ya llegamos queremos comer , danos de comer nuestra tortilla .",maman yota’siko tineki ' titlakwaske štečmomakili n totlaškal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64188,1581,spanish,nahuatl,"Después de que lo instalaron , algunos ancianos mexicas fueron a congregar a los acolhuas que se hallaban dispersos en otros pueblos , y al cabo de cuatro años quedaron todos reunidos .","Yn oyuh contlalique niman yc yaque y mexica ueuetque yn quinechicoto acolhuaque ymi tepa moyauaque , nauhxiuhtica tecpichauhque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64189,1582,spanish,nahuatl,"Me llevo mis burros , mis chivas , mis borregos .",nikwika noašnu ' wan notenconwan nočkawan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64190,1583,spanish,nahuatl,Y estando en la casa y solar mandó el dicho alcalde al alguazil mayor Pablo de San Juan e a Miguel de San Francisco alguazil e a Bernaldino Juarez escrivano que de la mano dellos metiesen en posesion a los dichos conpradores en nombre de su magestad les metes dentro de la dicha casa solar y se pongan estacas en las cuadras de los limites y terminos que.dello les pertenece .,Nimitznahuatiya in tehuatl alguacil mayor Pablo de San Juan yhuan Miguel de San Francisco yhuan escribano Bernardino Xuarez yca in justicia nitlanahuatiya xiquimomacacan mazehualiztli tlalquitzquilistli yhuan ximoncalaquican yn ichan ynin tlalpan yn nomotlacohuique yhuan xocomamanacan estacas yn nocan tlatlami quaxochtli niman ayac amechontlacahualtiz yuh otitlanahuatique yn ica justicia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64191,1584,spanish,nahuatl,"Y aviendo entendido por el dicho alcalde luego se ynformo de lo susodicho de los mayorales del dicho barrio [ tlaxilacalleque ]: Bernaldo Ximenez , Lorenzo Martin , Esteban de San Juan y otro Juan Martin a los quales fueron preguntados es verdad que el marido ya difunto dexó la casa a la dicha Ana Justina , todos respondieron y dixeron la verdad que el dicho su marido se la dexó y a sus hijos pues la vende de su voluntad es suya .",Auh yn iquac oquimocaquilti y yehuatzin alcalde niman oquinmotlatlanilli yn tlaxilacalleque Bernardo Ximenez Lurenzo Martin Estevan de Sant Juan yhuan Juan Martin quinmolhuilli cuix ye nelli yn oquicahuilitia yn inamic catca yn omomiquilli auh niman tlananquillique quitoque ca quemaca ca quicahuilitia yn inamic yhuan yn ipilhuan auh ca ye yyollocacopa quinamaca ca nel ymaxca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64192,1585,spanish,nahuatl,amarillo o blanco,COZTIC NOZO IZTAC,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64193,1586,spanish,nahuatl,Y ella le echaba agua .,Uaika kitekili atl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64194,1587,spanish,nahuatl,Unos dicen que siempre está floreando y dando semilla y otros dicen que florea en enero .,Seki kijtouaj in nochipa xochiyojtok uan nochipa teyojtok uan seki kijtouaj xochiyoua enero .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64195,1588,spanish,nahuatl,se da solo .,Mochiua saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64196,1589,spanish,nahuatl,arriba,Ahco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64197,1590,spanish,nahuatl,"É1 mismo es escritura y sabiduría . Es camino , guía veraz para otros . Conduce a las personas y a las cosas , es guía en los negocios humanos .","Tlilli , tlapalli , ohtli , teyacanqui , tlanelo , teyicani , tlahicani , tlayecanqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64198,1591,spanish,nahuatl,"que no se muera por demasiado sol ,","mah amo tonalmiqui ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64199,1592,spanish,nahuatl,Vengan,Xichualehualotih,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64200,1593,spanish,nahuatl,Se come en ejotes o en tamales ( piksatsamal ) .,Se kikua tamanal oso piksatamal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64201,1594,spanish,nahuatl,Aquí te voy a suplicar un gran favor .,Nican nimitztatauhtiti ica miac favor .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64202,1595,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64203,1596,spanish,nahuatl,"trece mil Ángeles Patriarcas ,","mahtactiomeyi mil Ángeles Patriarcas ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64204,1597,spanish,nahuatl,"Por medio de su rescate , de su difusión y de la reflexión crítica sobre ella , se propone favorecer el desarrollo étnico-cultural en la zona de Cuetzalan , uniéndolo a su desarrollo económico y político .","Satepan kiamatalia uan kitemaka sepa maj kixmatikan okseki tomaseualikniuan kuesalankaj , uan ika yon maj in tomaseualtajtol techtamachilistapo uan maj techojmaka keniuj in tisentekitiskej uan maj kuali timotajtouikan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64205,1598,spanish,nahuatl,"El lunes 3 de enero murió el señor don Juan Cortés , tlatohuani de Tlacopan , que era hijo del señor don Antonio Cortés Totoquihuaztli , murió el domingo por la noche , y al amanecer del lunes ya estaba tendido , y luego lo sepultaron ; gobernó en la ciudad de Tlacopan durante nueve años .","Yn ipan a 3 de henero lunes , yquac momiquilli yn tlacatl in Tlacopan tlahtohuani catca ytoca don Juan Cortés , ypiltzin catca yn tlacatl don Antonio Cortés Totoquihuaztli , domingo yohuan yn momiquilli , yn otlathuic lunes ye monoltitoc , yquac quimotoquillique ; chiuhcnauhxihuitl yn ontlahtocat yn oquipacho altepetl Tlacopan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64206,1599,spanish,nahuatl,ya sean como estaban antes .,ya xielika ken ipa inieltoke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64207,1600,spanish,nahuatl,tus .,moh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64208,1601,spanish,nahuatl,Y fueron a ber las tierras sobre las que traen pleito los pintores Francisco Martin y sus hijos Lorenzo Martin contra Miguel de los Angeles fiscal en San Francisco y San Joseph porque las abia cabado y beneficiado y coxido en ellas y el dicho Miguel de los Angeles no las cultibo de su autoridad sino que le fueron dadas por don Martin Hernandez Acatecatl hijo de Montezuma el biejo Ylhuicamina .,Quimottilito yn milli ynic moteylhuia tlacuiloque Francisco Martin yhuan ypilhuan Lurenzo Martin auh ipampa quitlanque justicia y yehuatl Miguel de los Angeles fiscal San Francisco San Joseph oquelimic yhuan oquipixcac auh amo zan quimocuilli quimomaquilli in don Martin Hernandez Acatecatl ypiltzin catca huehue Motecuhzoma Ylhuicamina .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64209,1602,spanish,nahuatl,Este honguito se vende mucho .,Semi monamaka in nanakatsin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64210,1603,spanish,nahuatl,Con seis días que fue a ver ya había nacido,Ika chikuase tonal kitlachilito ya ixuajka,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64211,1604,spanish,nahuatl,"En este mismo año de 6 Tochtli , según dicen algunos antiguos mexicas , comenzó la guerra en que vencieron a los chalcas ; como ya se dijo , en el año 6 Tochtli comenzó la guerra , y Chalco estuvo asediado durante 20 años .","Auh no yquac yn ipan in xihuitl , yn iuh quitohua cequintin huehuetque mexica , ypan in yn Chiquacen Tochtli yn tzintic yaoyotl , y peuh yn momah ynic quinpeuhque chalca ; ye omito , ypan VI Tochtli xihuitl yn tzintic yaoyotl , auh cenpohualxihuitl yn tzauhcticatca yn Chalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64212,1605,spanish,nahuatl,Hojas de mazorca,Izhuatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64213,1606,spanish,nahuatl,"Han pasado 285 años desde que , en el año 1 Técpatl , 1324 , se enseñoreó Huehue Acamapichtli como tlatohuani de Colhuacan .","Auh yhuan ye matlacpohualxihuitl ypan nauhpohualxihui ypan macuilxihuitl yn ipan omoteneuh Ce Tecpatl xihuitl , 1324 años , yn motlahtocatlalli yn tlahtohuani Huehue Acamapichtli tlahtohuani Culhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64214,1607,spanish,nahuatl,"No hemos hallado el venado que quieren , pero apresamos a un hombre y a una mujer ” .","Ca ayac y mazatl quimonequiltia , ca ye otitlamaque ce oquichtli ce ciuatl yn oticacique ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64215,1608,spanish,nahuatl,"Dejó 17 hijos : el primero fue el tlatohuani Tlacahuepan Xocóyotl , que no se sabe dónde gobernó ; el segundo hijo de Axayacatzin se llamó Tezozomoctli Acolnahuácatl ; el tercero , Tizócic ; el cuarto , Ahuítzotl ; el quinto fue el tlatohuani Ixtlilcuecháhuac , que no se sabe dónde gobernó ; este Ixtlilcuecháhuac y Huehue Tlacahuepan eran hijos de una misma madre , la señora de Tollan llamada Mizquixahualtzin , la cual vino de allá porque descendía del arriba mencionado Cuetlachtzin , hijo de Acamapichtli que fue a gobernar en Tollan ; el sexto hijo de Axayacatzin se llamó Macuilmalínal ; el septimo , Moteuczoma Xocóyotl ; el octavo , Cuitlahuatzin ; el noveno , Matlatzíncatl ; el décimo , Yopihuéhuetl ; el undécimo , Coyoltzilin ; el duodécimo , Cecepátic ; el decimotercero , Teyohualpachohua ; y de los otros cinco sic tlatocapipiltin se desconocen los nombres .","Auh yn quincauhtia yn ipilhuan caxtolli omome : yn icce ytoca Tlacahuepan Xocoyotl tlahtohuani , ynin amo huel momati campa yn tlahtocatito ; auh yn icome ypilhuan Axayacatzin ytoca Teçoçomoctli Acolnahuacatl ; yn ic - ey ytoca Ticocic ; yn icnahui ytoca Ahuitzotl ; yn icmacuilli ytoca Yxtlilcuechahuac tlahtohuani , ynin amo huel momati campa yn tlahtocatito , auh ynin Yxtlilcuechahuac yn ihuan Huehue Tlacahuepan ca ça ce ynnantzin yn imomextin , yn cihuapilli yn innantzin ytoca Mizquixahualtzin , ynin Tollan cihuapilli , ompa hualla ca ya ytlacamecayo yn tlacpac omotocateneuh yn Cuitlachtzin , yn ompa tlahtocatito Tollam yn ipiltzin Acamapichtli ; auh yn icchiquacen yn ipilhuan yn Axayacatzin ytoca Macuilmallinal ; yn icchicome ytoca Moteuhcçoma Xocoyotl ; yn icchicuey ytoca Cuitlahuatzin ; yn icchiuhcnahui ytoca Matlatzincatl ; | | 102v yn icmatlactli ytoca Yopihuehuetl ; yn ic XI ytoca Coyoltzillin ; yn ic XII ytoca Cecepatic ; yn ic XIII ytoca Teyohualpachohua ; auh yn ocmacuiltin amo huel momati yn intoca tlahtocapipiltin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64216,1609,spanish,nahuatl,"a la costa del norte ,","in mictlampa atenco ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64217,1610,spanish,nahuatl,"Hacía 25 años que había perecido la gran ciudad de Tollan , cuando se dispersaron los toltecas , cuando sobre ellos humeó una estrella , lo cual aconteció por disposición de Jesucristo nuestro señor .","Auh no yhuan yn ihcuac yn oyuh nepa cenpohuallonmacuilli xihuitl poliuh yn huey altepetl Tullam , ynic momoyahuaque tulteca , yn ihcuac | | 24r impan popocac ce citlalli , ytencopatzinco mochiuh yn totecuiyo Jesuchristo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64218,1611,spanish,nahuatl,"En el mismo mes de octubre de 1607 llegó de España la noticia , se supo en México que hacía un año , en octubre de 1606 , había muerto el tlatocapilli don Diego Luis de Moteuczoma Ihuitltemoctzin , hijo del señor don Pedro de Moteuczoma Tlacahuepantzin ; se supo , ya se dijo , que había muerto un año antes .","Auh çanno yquac yn ipan in omoteneuh metztli octubre de 1607 años , yquac ohualla tlahtolli yn ompa España omachiztico nican Mexico , ye ce xihuitl çanno yehuatl ypan yn omoteneuh metztli octubre de 1606 años , yn ipan omomiquilli in yehuatzin tlahtocapilli don Diego Luis de Moteuhcçoma Yhuitltemoctzin , yn ipiltzin tlacatl don Pedro de Moteuhcçoma Tlacahuepantzin ; ye omito yuh machiztico , ye ce xihuitl yn omomiquilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64219,1612,spanish,nahuatl,Se acaban el maíz después no hay para comer .,kitlamia in tlauli onkan akwtlei para tikwaske .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64220,1613,spanish,nahuatl,¿ Desde cuándo vive la familia en esta ciudad ?,¿ Ye quemanon ipan in hueyalteetl nemi in cenyeliz ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64221,1614,spanish,nahuatl,"Ahora ya la vendió , ni modo .",ašán yukinamak para mi ' toti ' ke yukinomakilti ay padre mió .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64222,1615,spanish,nahuatl,"Y al día siguiente , el domingo 25 de julio , festividad de Santiago , se hizo fiesta en Tlatelolco al abrirse la iglesia , la cual se concluyó por obra del padre fray Juan de Torquemada .","Auh ye quin imoztlayoc domingotica y huel ipan ilhuitzin Sanctiago yn ic 25 julio , yn pahpacohuac yn ilhuitl mochiuh Tlatilolco ynic motlapo teopancalli ; yehuatzin ymactzinco yecauh yn padre fray Juan Torquemada yn tlamico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64223,1616,spanish,nahuatl,La vida en la ciudad no admite baños de sol .,In hueyi altepepan ahuel ce moaltia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64224,1617,spanish,nahuatl,"Algunos usan el tabaco , el tomate de cáscara o el jitomate , así lo curan a uno del susto .","Seki kikuij iyat , atomat oso xitomat , ijkón tepajtiaj komo se momoujtijtok .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64225,1618,spanish,nahuatl,Para estas cosas frecuentemente se manda a la criada a las tiendas .,Inic in cemi nochipa motitlani in cihuatequipano ontlacohua otnpa tlanamacoyan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64226,1619,spanish,nahuatl,"sufran ,","tahyohuican ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64227,1620,spanish,nahuatl,"Lo septimo digo que me debe dos pesos e mando se les , dé a mis hijas [ tachado : Juana Tequihua ] el nieto de Ana [ sic pro : Juana ] Tequihua ( e una imagen ) e un crucifixo y dos imagenes de nuestra señora Santa María mando se dén a mis hijas y dos caxas tanbien las mando a mis hijas y dos piedras [ F . 9r . ] de moler y siete xicaras ( que llaman tecomates ) los mando a mis hijas .",[Al margen izquierdo : Oneltic omacoc 2 pesos] Ynic 7 tlamantli niquitohua nechmacaz home pesos quinmacaz yn nopilhuan ytoca Juana Tequihua yxhuiuh . Auh yn Magdalena centetl crucifixus yhuan hontetl totlazonantzin Santa Maria ytech pohui yn nopilhuan yhuan hontetl caxa ytech pohui yn nopilhuan yhuan home metlatl yhuan chicontecl tecomatl yntech pohui yn nopilhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64228,1621,spanish,nahuatl,"En un año 10 caña ( 1879 ) , inventa el foco el científico Tomás Alva Edison .","Ipan matlactli acatl xihuitl ( 1879 ) , tlamatini in itoca Thomas Alva Edison quiyocoya netlahuililoni nozo tehuilotlahuilmeyallotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64229,1622,spanish,nahuatl,— ¿ Y Juan ?,— in xwan in edmundo pero . . .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64230,1623,spanish,nahuatl,"¡ Al menos flores , al menos cantos !","¡ Manel xochitl , manel cuicatl !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64231,1624,spanish,nahuatl,acuerdo cómo .,keneme .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64232,1625,spanish,nahuatl,"Algunos de los tlaxcaltecas hablaban mexicano , unos el español . También los de Chalco hablaban mexicano . Los de Amecameca también hablaban mexicano como nosotros lo hablamos .","Tlazcaltecaz cequi otlatoaya macehualcopa , cequi caxtilancopa . Noihqui chalca otlatoaya macehualcopa . Amequeñoz noihqui tlatoaya macehualcopa quename tehuan titlatoa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64233,1626,spanish,nahuatl,"Golpeábamos , en tanto , los muros de adobe , y era nuestra herencia una red de agujeros . Con los escudos fue su resguardo , pero ni con escudos puede ser sostenida su soledad .","Xantetl ipan tlatetzotzontli , in atlacomolli za teneneyxcauil . Chimaltitla in pieloya yn oc nen aca moteyc cequiliznequi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64234,1627,spanish,nahuatl,esto es lo que yo propongo de aquí en quince se sacará la cebolla la arrancaremos rápidamente está bien mientras yo les informo a mis otros hijos usted sabe lo que hará,inin nicteixpantilia axcan caxtollimoquixtii in xonacatl tictzinehuazque za huilohqueh cualli ca noca nehuatl niquinmachiltiz in occequi nopilhuantehuatzin timomachitia tlen timayitiz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64235,1628,spanish,nahuatl,En el año 8 Técpatl 1500 se levantó el albarradón enmedio de la laguna .,Chicuey Tecpatl yc moquetz tetenamitl yn atlitic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64236,1629,spanish,nahuatl,"3 Calli , 1261 .","III Calli xihuitl , 1261 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64237,1630,spanish,nahuatl,"Pon a mis hijos en esta casa ,","Xquintali nopilhuan itech nehin cali ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64238,1631,spanish,nahuatl,El señor es muy correcto .,Huel temahuiz in tlacatzintli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64239,1632,spanish,nahuatl,Este fue el segundo año en que no llovió .,Yn ipan in yconxihuitl in yn amo quiyauh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64240,1633,spanish,nahuatl,deicinueve,Caxtolli huan nahui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64241,1634,spanish,nahuatl,"yo mismo ,","NEH , NEHUA , NOMATCA",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64242,1635,spanish,nahuatl,pero el agua turbia venía seguidamente .,pero nopa tetetstik atl ya uala seyajtok .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64243,1636,spanish,nahuatl,"También tenían una casa de madera , que los acxotecas usaban como cárcel , según aparecerá más abajo .","Yhuan no centetl yncuauhcal quipiaya yn oncan teylpiaya acxoteca , yn iuh necitiuh tlatzintla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64244,1637,spanish,nahuatl,Ya están allá mis zapatos .,Nehuatl yonpacate nocahhuan . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64245,1638,spanish,nahuatl,"Tú dime dónde se quedó ,","Tehhua xinechilhui cani mocahuac ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64246,1639,spanish,nahuatl,"Atonaltzin Chichimecateuctli gobernó en Amaquemecan , desde que al principio llegó a fundar la ciudad hasta que murió , durante 38 años .","Auh ynic tlahtocatico y nican Amaquemecan , ynic acico yn achto yc quitlallico altepetl ye yuh nepa cenpohualxihuitl ypan caxtolli omey xihuitl ynic omomiquilli Atonaltzin Chichimecateuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64247,1640,spanish,nahuatl,una gran tristeza me pasó,ueyi kuesoli nechpanok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64248,1641,spanish,nahuatl,"Han pasado 2361 años desde que se fundó la ciudad de Roma hasta ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Auh yn omotlalli altepetl Roma ye macuiltzonxihuitl ypan caxtolpohualxihuitl ypan yepohualxihuitl ypan ce xihuitl ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64249,1642,spanish,nahuatl,"Pues si llegó a la orilla , ¿ no habría aparecido luego ? , ¿ no habría sido visto por ahí , o se habría presentado en algún pueblo ? Nomás así pereció Temillotzin , nadie le dio muerte ; en cuanto escuchó que serían descuartizados o arrastrados , se llenó de pavor .","Auh yntla atenquiçaco , amo neçizquia ? , amo ihitozquia i nican ? , ymalnel noço altepetlypan amo neçizquia ? Çan ihui ynic mopolihuiltito , ayac quimomictili ; ça yehuatl yn tlatolli quimocaquilti ynic tetecozque anoço huihuillanalozque ynic momauhtitzino Temillotzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64250,1643,spanish,nahuatl,"Que no lo toque una hormiga ,","Mah amo quimatoca ce azcat ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64251,1644,spanish,nahuatl,"En este año Moquihuixtli , tlatohuani de Tlatelolco , al enterarse de que Axayacatzin se había enseñoreado en Tenochtitlan , dijo : ¿ Acaso es muy hombre ? ; yo me aliaré contra él , y desbarataré al mexica tenochca .","Auh yn ipan in xihuitl yn oquihualma yehuatl Moquihuixtli tlahtohuani Tlatillolco yn onmotlahtocatlalli yn Axayacatzin yn Tenochtitlan , niman quito : Cuix oquichtli ? ; ypan ninocentlalliz , nicmomoyahuaz yn mexicatl yn tenochcatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64252,1645,spanish,nahuatl,al hacer la misa .,kipoua [kema] kichiua misa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64253,1646,spanish,nahuatl,Todos los españoles estaban preocupados y asustados por los estragos del agua que veían ; y muchos se proponían huir en busca de sitios más altos y abandonar la ciudad de México Tenochtitlan .,"Auh yn ipampa yn atl cenca quinmauhtiaya quintequipachohuaya yn quittaya yn ixquichtin españolesme ; yc ye macomanazquia ye mochtin cholozquia , ye quicnocauazquia yn altepetl Mexico Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64254,1647,spanish,nahuatl,Por esta razón dieron al cerrito el nombre de Chalchiuhmomoztli ; y por eso también los dichos olmecas xicalancas xochtecas quiyahuiztecas cocolcas allí hacían sus penitencias y sus devociones .,Ypampa yn ynic oquitocamacaque tepetzintli Chalchiuhmomoztli ; ynic oncan ontlamacehuaya onmoxtlahuaya yn omoteneuhque ulmeca yn xicallanca yn xochteca yn quiyahuizteca yn cucolca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64255,1648,spanish,nahuatl,y lo dejó alzado y lo fue a dejar en un río,uan kimaualxojtejki uan kikauato se ueyi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64256,1649,spanish,nahuatl,. Y cuando marchó y se fue a cumplir la palabra : Va a Ayotla porque han perecido los traficantes .,. Auh in ompeuh in ye yauh oquinamiquito in tlahtolli : ca in ompa yauh in Ayotlan ca on tlalpolohque in puchteca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64257,1650,spanish,nahuatl,"Tuvo una cosecha excelente y como los precios son altos , ganó mucho dinero .","Oyectlapixcac ihuan quenin axcan huel tlapatio , miac tomin oquitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64258,1651,spanish,nahuatl,Eso otra vez ya se da nuestro maíz lo que sembramos para que no nos falte .,ye ' on okpa yemočiwas in totlaol len tito : ka para a ' mo tečpulos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64259,1652,spanish,nahuatl,"del número 140 ( ciruela ) a 165 ( xonekuil-jinicuil ) , lo corregió Blas Soto Islas .",Peua 140 ( ciruela ) a 165 ( xonekuil - jinicuil ) : Blas Soto Islas,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64260,1653,spanish,nahuatl,Y mando mi anima a dios nuestro señor que la crió e redimió y le suplico aya misericordia della y la quiera llevar a su santo reino y el cuerpo mando a la tierra de que fue formado e si fallesciere sea sepultado en la Yglesia de Santa Maria [ barrio de ] Quauhtepeque .,Achtopa ni[qui]tohua notlatol yn tla ninomiquiliz yn noyollia yn naniman ycenmactzinco nocontlaliya ma quihualmaniliz ca ytlachiualtzin ca ytlamaquixtiltzin ma quimohuiquiliz yn ichantzin ilhuicac auh yn nonacayo ca tlalli ca ytlaqual yn nocuilia auh in tla onimic nican ninotocaz yn Sancta Maria de barrio Quauhtepec .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64261,1654,spanish,nahuatl,También es frío .,In no sesek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64262,1655,spanish,nahuatl,"El miércoles 4 de febrero se tomó la ceniza ; y al tercer día , el viernes 6 de febrero , en Santa María la Redonda se comenzó a hacer la procesión de los viernes , por iniciativa de fray Lope Izquierdo y del guardián fray Diego Rendón .","Miércoles a 4 de febrero , yquac mocuic nextli ; auh yn ihuiptlayoc viernes ypan VI de febrero , yn ompa Sancta María la Redonda ompa peuh ynic tlayahuallolotiuh viernestica , yehuatzin quimopehualtilli in fray Lope Yzquierdo yhuan fray Diego Redón guardián .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64263,1656,spanish,nahuatl,sea estés,Man yehua ye .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64264,1657,spanish,nahuatl,Hemos llegado demasiado tarde .,Huel yetlahca ontacicoh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64265,1658,spanish,nahuatl,"( Y quiero que se venda todo en el dicho precio ) . [ Se le preguntó al testigo quien puso los veinte pesos y dijo que ] los veynte pesos pagó en precio de las dichas casas y tierras Maria Gerónima muger de Joan de Escalante quinze años ha los quales se llevaron a la yglesia de Santiago para hazer bien por el ánima de la dicha Angelina de la Cruz yndia difunta , [ hace ah ora ya quince años ; informo por el juramento que hice ] .",Tlatlaniloc yn testigo ylhuiloc ynin cempoalli peso ac oquiten oquito in testigo ca uel melaoac yn niquitoa ca yehoatl oquiten yn inamic Juan de Escalante in Maria Geronima oquicalaqui teupan yn tomines ytech opouh yn ianima Angelina de la Cruz ye axcan caxtolxiuitl ynic ca uel melaoac ynic onoconan juramento ynic onitlatolmelauh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64266,1659,spanish,nahuatl,"Por esto lloro , porque tú te cansas , ¡ oh Dador de la Vida ! Se quiebra el jade , se desgarra el quetzal . Tú te estás burlando .","Zan ye ic nochoca aya in ic no tlatzihuiz in Ipalnemoani . Chalchihuitl tlapani , quetzalli postequi . Ti moquequeloa o antaque antel ipan tech mati ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64267,1660,spanish,nahuatl,TECOSE,TEKOSEJXOKOYOLIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64268,1661,spanish,nahuatl,"Partieron para establecerse en Tecpayocan , donde encontraron a Huáuhquil y a Tlotliteuctli , y allí erigieron un altar de tierra ; al quinto año se ataron sus años , y allí estuvieron nueve años .","Ualleuaque omotlalico Tecpayoca , motlalmomoztique , ypan acico Uauhquil , Tlotlitecuhtli ; ye macuilxiuhtia unca molpi yxiuh , chicuhnauhxiuhtique yn unca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64269,1662,spanish,nahuatl,"Luego ya está el ayate o la tilma , se lleva la lana , se lava , se carda .",onkán yeka na : yatl la tilma’tli mopočinas in ičkatl mopa : ka mopočina moca : wa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64270,1663,spanish,nahuatl,Se da más en la parte de arriba .,Mochiua mas ne ajkuakopa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64271,1664,spanish,nahuatl,"58 . Y si aún un día , dos días aquí , gracias al Dueño de la cercanía y de la proximidad veo por ti , aún te haré comer el jade , la turquesa de forma que no sigas al conejo , al venado , para que no en algún lugar caigas en un agujero , ( y ) quedes ahí enredado . Porque sólo así seguirás el camino recto , el que siguen los que son cofres , los que son petacas ( guardianes de lo bueno ) sobre la tierra , y quienes son muy respetuosos ( y ) acatan a los demás , a los que se les tiene confianza , y bien dentro de ellos se coloca el collar , la pluma de quetzal , el jade . ¿ Y dónde aún viene , dónde aún vendrá a salir lo que en tu seno , lo que en tu costado colocará ( Dios ) ?","58 . Auh intla oc cemilhuitl , omilhuitl nican , ipaltzinco in Tloque Nahuaque , mixco , mocpac nontlachia , oc nimitzqualtiz in chalchihuitl , in teoxihuitl , in quenin ahmo tictocaz in tochtil , immazatl ; inic ahmo cana titecochhuiloz , ahnozo titapayolhuiloz . Inic zan ye tictocaz immelahuac ohtli , in quitoca in aquique in huel toptin , in huel petlacaltin in tlaltipac , yhuan in aquique in huel teixti , tenacazti , in huel intech netlacaneconi , auh in huel imihtic tlalilo in cozcatl , in quetzalli , in chalchihuil . ¿ Auh can oc huitz , can oc quizaquiuh in tleyn moxillan , moyomotlan mitzaquiliz ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64272,1665,spanish,nahuatl,"Y al comprador mucho se le refuerza por su magestad y le dan la carta de venta para que la tenga todo el tiempo que vivan junto con su hijos , para que por siempre jamás les pertenezca el tlalmantli ; y si alguien por engaños les quiera tomar su tierra comprada imponen como pena que sea preso en la carcel con ello será castigado con recta justicia .",Auh yn omotlacohui cenca quimotlachicahuililia yn icatzinco su magestad ye quimomaquillia carta de venta conpiez yn oquixquichica nemizque yhuan yn ipilhuan ynic mochipa cemicac yntech pohuiz yn tlalmantli auh yn tla aca texixicolliztica concuiliznequiz yn itlalcohual quimotlalilia pena ylpilloz yn carcel yc tlatzacuiltilloz yn ica mellauac justicia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64273,1666,spanish,nahuatl,Me encontré cincuenta centavos en la calle .,Ipan ohtli ononexti ompoalli inhuan mahtlactli centavo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64274,1667,spanish,nahuatl,"Dice San Agustín que cuando se habla de las aguas , debe entenderse que se refiere no sólo a todas las que están en la tierra , es decir , a los mares , los ríos y las fuentes , sino que se refiere también a las que se condensan sobre los aires , como las nubes y el vapor que sube de la tierra , y que en ellas nacieron tanto las aves como los peces ; y esto se ve y se confirma porque las bestias fueron hechas y nacieron de la tierra , mientras que los peces se hallan dentro de las aguas , y por su parte las aves tienen en los aires su morada .","Auh i yehuatzin Sant Augustín quimitalhuia yn impa yn ompa yn itocayocan atitlan ynic mocaqui amo çan ixquich ytechpa yn tlalticpac ca yn hueyatl yn atoyatl yn ameyalli , ca çano yhuan ytechpa tlatohua mocaqui yn ehecaticpac yn ontetzahua yn epotoctli yn apoctli quichihua yn tleco nican tlalticpac , auh ca ytech inin yn tlacatque mochiuhque yn totome in iuhqui mimichti ; auh ynic mota moneltillia ynin yehica ypampa yn manenenque tlalticpac ca ytech tlacatque ytech mochiuhque , yn mimichtin atitla yn oncan tlacematicate , auh çano yuhqui yn totome hehecaticpac ca nel huel yehuatl ynenca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64275,1668,spanish,nahuatl,"Y se decía que , si hubiera regresado a España , allá habría sido nombrado camarero de nuestra señora la reina doña Margarita de Austria , esposa de nuestro señor el rey don Felipe III .",Auh iuh mitohuaya yntla huel oc mocueptzinohuani yn ompa España ca ycamalerotzin mochiuhtzinozquia yn tohueycihuatlahtocauh reyna doña Margarida Austria yn inamictzin yn axcan moyetztica tohueytlahtocauh don Felipe Tercero .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64276,1669,spanish,nahuatl,"Yo lo digo , yo el señor Xicohténcatl :","Neh niquittoa , ni Xicohtencatl Teuctli :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64277,1670,spanish,nahuatl,Catalina se levanta a las seis y media .,Chicuacen ihuan tlahco ohuatzintica mehua Catalina .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64278,1671,spanish,nahuatl,"Los sabios astrólogos también dijeron que por esto que aconteció se denota que un reino va a perecer , aunque no se sepa dónde va a suceder ni por qué perecerá , y que también un personaje importante , quizá un príncipe , morirá , aunque tampoco se sepa quién morirá o en qué país , pues dónde hayan de suceder estas cosas se sabrá hasta que sucedan ; pero ya apareció todo en el Sol , cuando se oscureció , ya se ha prefigurado cómo sucederá .","Yhuan oquihtoque yn tlamatinime in astrologosme oquinezcayoti ynic no yhuan ypampa yn iuh omochihuin ce ciudad huey altepetl polihuiz , yn campa mochihuatiuh amo huel momati yn tleyn ic polihuiz , yhuan ce huey tlacatl tlahtocapilli motenehua príncipe momiquiliz , yn campa tlalli ypam momiquiliz yhuann aqui amono huel momati , yn campa mochihuatiuh ye quin ihquac necitiuh yn campa ye omochiuh ; yece ye onez ytech yn tonatiuh ynic omixtlapachoca , ca oquinezcayoti yn iuh mochihuaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64279,1672,spanish,nahuatl,FRASES,TLATLAHTOLTIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64280,1673,spanish,nahuatl,También entonces los chapulines se comieron las cañas de maíz en Chalco ; la plaga se movía como una niebla o nube espesa .,Auh no yquac chapolqualloc toctli yn Chalco ; yuhqui yn mixayahuitl anoço yuhqui yn mixtli ynic tetzahuac ynic huia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64281,1674,spanish,nahuatl,Aquí te hago dueña de ( la ofrenda para ) que ( tú des ) todo lo ( ne-cesario ),Nimitzaxcatia nican mah nochi tein,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64282,1675,spanish,nahuatl,el hermoso pájaro rojo bellamente canta .,"in yectli quechol , in huel ya cuica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64283,1676,spanish,nahuatl,"A seis de los negros muertos los descuartizaron , cumpliéndose en ellos plenamente la sentencia dictada , pues todos habrían de ser descuartizados , pero al resto de los condenados los sepultaron , como ya se dijo ; sólo a esos seis muertos los descuartizaron , y sus miembros los colgaron en las calzadas principales que entran a México .","Auh yn occhicuacen omoteneuhque tliltique mimicque quinxexelloque , yc cemixtlauh quintlapahtillique ynic mochintin incepanyan xexelolozquia , occequitin ynic tlatzontequililoque mochintin yn çan otocoque , ye omihto ; auh ye omoteneuh , ça chicuacen tlacatl yn mimicque quinxexelloque quinpilloto yn ipan omoteneuh yzqui ohtli huehuey hualcallaqui Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64284,1677,spanish,nahuatl,"Si esto hiciereis , nosotros sabremos lo que habrá de hacerse ” .","Yntla yuh quichiuazque , ye tehuanti ticmati yn quenin tiquinchiuazque ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64285,1678,spanish,nahuatl,"1 Técpatl , 1220 .","I Tecpatl xihuitl , 1220 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64286,1679,spanish,nahuatl,"En México el buen señor Presidente y el Secretario tal vez pensaban que nadie iba a obedecer y mandaron ropa y zapatos . Muchos niños ya no necesitaban ropa de la que mandó el Secretario , ya que casi todos los padres habían obedecido .",México mahuiztictlacatl presidente ihuan Justo Sierra huelez omihtalhuiaya que amo tlaneltocoz ihuan oquititlanilique tzotzomatli ihuan cahtin . Miaque cocone aihmo oquinequia tzotzomatli tlen omotitlanique secretarios ipampa nochtin tatatin otlaneltocaque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64287,1680,spanish,nahuatl,Se fueron luego los mexica nos a morar en Tacubaya . Esto ocurrió el año 5 pedernal .,Ohuiah niman in mexitin motlalitoh Atlacuihuayan . Yehuatl on omochiuh ipan macuilli tecpatl xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64288,1681,spanish,nahuatl,"En este año , según dejaron pintado algunos antiguos , se enseñoreó Acamapichtli en Tenochtitlan .","Ypan in , yn cequintin huehuetque yn iuh quimachiyotia , yn motlahtocatlalli Acamapichtli yn Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64289,1682,spanish,nahuatl,"Mas , aunque el terreno era de su propiedad , estaba todo lleno de agua , y ésta era algo profunda ; después de haberlo comprado el dicho Antonio Barreto , lo rellenó de tierra y para levantar el nivel acarreó tierra de otras partes , echando la suficiente para hacer desaparecer el agua que allí había .","Auh macihui yn iaxca catca ynin omoteneuh tlalli , yece ça atl otentimanca yn oncan , cenca achi huecatlah ocatca ; auh yn oyuh concouh yehuatl omoteneuh Antonio Barreto , quin yehuatl oquitlalten ynic oquihuecapano occecni oquiçacato yn tlalli , oncan oquitetenmaco ynic oquipollo atl oncan omanca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64290,1683,spanish,nahuatl,Se toma si a uno le duele el estómago .,Entos yejua se tayi komo tekokoj se iijtik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64291,1684,spanish,nahuatl,Los cinco Soles,Macuiltonatiuh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64292,1685,spanish,nahuatl,. Estos efectos son propiedad y pertenencia de Ahuitzotl ; se los llevaban en comisión los traficantes de la costa .,. Inin tlatquitl uel ixcoya iaxca in Auitzotzin in quitquiliaya anauac pochteca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64293,1686,spanish,nahuatl,"2 Calli , 1325 .","2 Calli xihuitl , 1325 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64294,1687,spanish,nahuatl,". Puede ser que en algún sitio te mezcles con otros : es nuestra convivencia . Acaso de Tenochtitlan , o de Cuauhtitlan , o de Azcapotzalco , o de Huitzilopochco : háblales con bondad , con buenas palabras llámalos .",. Azo cana tontenepanoua tocouapan azo Tenochtitlan azo Cuauhtitlan azo Azcapotzalco azo Uitzilopochco : uel motlatolti cualli ic xi motenochili .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64295,1688,spanish,nahuatl,"Mi corazón está triste , soy el joven Nezahualpilli .","Zan ye onnentlamati y noyolio , nitlahpalihuiquetl ni Nezahualpil .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64296,1689,spanish,nahuatl,"Lo se porque siempre yo hago las siembras , pues somos sus mayeque . Y hace apenas cinco años que ya los vemos que se disputan la cosecha . Ahora siempre va a cosechar la arriba mencionada jamás deja [ de cosechar ] en todo tiempo ; es toda mi palabra que digo , por esto con mi mano pongo una cruz . Thomas Xaquin",Ynic nicmati ca mochipa nehuatl nictotoca ca timayecahuan auh quin ye macauilxiuitl in ye tiquimitta in ye quimocuicuillia yn pixquitl auh yn axcan mochipa conpixca ayc quicahua yn isquich cahuitl in tlacpac teneuhtica yxquich in niquitohua notlatol yc nomatica niquetza cruz Thomas Xaquin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64297,1690,spanish,nahuatl,"Éste era hijo de Juan de Saucedo , mestizo conquistador , y su casa pasó en propiedad a su hermano menor Miguel López .","Ynin ypiltzin catca yn Juan de Zaucedo mestiço conquistador , auh yn ical moch itech opouh yn iteyccauh yhermano Miguel López .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64298,1691,spanish,nahuatl,en una piedra muelen un puño de nixtamal,se tetl ipa kitijtisi nixtamali se tlamatsoli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64299,1692,spanish,nahuatl,"En Nonoalco , en Nonoalco , flor perfumada , con pinos de escudos se va vistiendo . ¡ Este no cae ! En Nonoalco , en Nonoalco , junto a las tunas del Aguila , flores de cacao se va vistiendo",Nonovalico Nonovalico po ( yo ) ma chimalocotitlan motlaquenvia Ah vetzi inin . No novalico cuauinochitlan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64300,1693,spanish,nahuatl,Cuando murió Chiconquiauhtzin se asentó Tezcapoctzin .,Yn omic Chiconquauhçi nima ye ualmotlalia Tezcapoctzi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64301,1694,spanish,nahuatl,"9 Técpatl , 1072 .","IX Tecpatl xihuitl , 1072 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64302,1695,spanish,nahuatl,Hongos “ clavitos ” EN SALSA VERDE,XOXOUHQUI CHILMOLLI ICA XOLETL,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64303,1696,spanish,nahuatl,Ante mí don Estevan de Guzman juez de residencia por su magestad y ante nos los alcaldes desta ciudad de México parecio Ana Nencihuatl muger de Bartolome Moxicoa natural de Suchimilco .,Neoatl don Estevan de Guzman juez de residencia por su magestad yoan tehoantin talcaldesme yn nican ciudad de Mexico tixpan ohoala moteilhuico ytoca Ana Nencioatl ynamic Bartholomen Mosicohoa ychan Sochimilco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64304,1697,spanish,nahuatl,"En este año partieron , salieron de su morada de Aztlan los aztecas mexitin teochichimecas , los cuales ahora aquí se nombran tenochcas .",Nican ypan in yn ohualleuhque yn ohualquizque yn ompa imchan Aztlan yn azteca mexitin teochichimeca yn axcan nican ye motenehua tenuchca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64305,1698,spanish,nahuatl,"Enseguida les habló el diablo Huitzilopochtli , y les dijo : No os aflijáis ; se hará lo que pide Maxtlaton .","Auh nimann ic ye quinnotza yn diablo Huitzillopochtli , quimilhui : Macamo ximotequipachocan ; mochihuaz yn tleyn quitlani Maxtlaton .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64306,1699,spanish,nahuatl,"Grueso , gruesa",Tomahuac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64307,1700,spanish,nahuatl,En el año 1 Técpatl 1480 no sucedió nada .,Ce Tecpatl atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64308,1701,spanish,nahuatl,. les daré a beber un pequeño traguito de cacao en mi chozuela en donde estoy al mandato de nuestro señor .,. achitzin texamoyaualtzintli quim ititiui in oncan noxacaltonco in uncan nitlahtulchie in totecuyo/ ',https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64309,1702,spanish,nahuatl,Allí hay dos lugares vacíos . Siéntate por favor cerca de la ventana .,Nechca ome tlayeyan cateh . Ximotlali itlac tlaixnextilotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64310,1703,spanish,nahuatl,"Eso les había ordenado su dios , el iztaccuauhtli al que llamaban Totolin ; porque su dios le hablaba al dicho señor Atonaltzin Chichimecateuctli , teomama que venía cargando el depósito , el envoltorio sagrado .",Ca ye quin huel yehuantin achtopa yuh quitocamacaco ynyn tepetl yn tlacatl Atonaltzin Chichimecateuhctli yhuan yn Tliltecatzin Chichimecayaotequihua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64311,1704,spanish,nahuatl,"En mayo florea , en mayo le sale la espiga . El que siembran en enero , a mediados de mayo le empieza a brotar el jilote .","Xochiyoua mayo , mayo miauatitok , tein kitokaj enero itajkotian mayo peua ya in xilot .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64312,1705,spanish,nahuatl,"¡ inmólate ya ,","¡ Xi ya quimotlatia ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64313,1706,spanish,nahuatl,Y la posesion se les dio quieta e pacificamente Hernan Perez y Joan Perez su hijo españoles en señal de posesion tiraron [ piedra ] a una parte y otra lo qual hizimos por mandado de los señores alcaldes y testigo sobre dichos .,Zan pacca yocoxca yhuiyan omacoque in posesion Hernan Perez españoles yca tetl ontlamomotlacque ynic oneltic in posesion yn oticchihuaco in itencopatzinco señores alcaldes yoan ymixpan testigos omotocateneuhque tlacpac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64314,1707,spanish,nahuatl,"Les dijo : Vayan y córtenles una oreja a los xochimilcas que hagan prisioneros , y enseguida me traerán las orejas en un saco .",Quimilhui : Xiquintequilitih ce innacaz xochimilcah in amehuan ma xiquimilpiecan . Niman xinechhualhuiquiliquih nacaztli xiquipilco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64315,1708,spanish,nahuatl,½ kilo de jitomate,Tlahco kilo xitomatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64316,1709,spanish,nahuatl,"¡ que no sea a vosotros , daos prisa !","¡ ma amotzin , ya xontlazacan !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64317,1710,spanish,nahuatl,"— Pues eso contenía la Revolución y el hambre , vino el hambre pero no padecimos tanto con el hambre .",— pus ye ' on kikonteneroayan in paran rebolúsion wan apistli apistli wala pero a ' mo tipadesero ' ke tanto in apistli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64318,1711,spanish,nahuatl,"Pero si solamente murió en tierra — quiere decir , si no murió de guerra , sino que tal vez lo atrapó la enfermedad — también de igual modo hacían su efigie ;","Auh intla zan otlalmic oztomecatl — quitoz nequi — intla ca amo yaomic — in azo zan ococolizcuic , zan ye no ihui in quichicuaya ieuillo , —",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64319,1712,spanish,nahuatl,"El año 3 conejo ( 1898 ) los Estados Unidos hacen la guerra a España y le arrebatan Cuba , Puerto Rico y Filipinas .","Ipan yei tochtli xihuitl Tlatlahtocayotl in Cepanca quinyaochihua caxtiltecah ihuan quintlatlalochtia Copan , Necuiltonolacalquixohuayan ihuan Filipinas .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64320,1713,spanish,nahuatl,"A veinte dias del mes de hebrero de mil y quinientos y ochen [ F . 27r . ] ta y siete años Pedro Ahuexotl pregonó en el barrio [ tlaxilacalli ] Copolco que se vendian las casas y tierras de Ysavel Maria y valían ochenta pesos y nadie respondió ; Testigo Juan Garcia . Ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",XIII Pregon . - A veinte dias del mes de hebrero de mil e quiniento e ochenta y siete años in Pedro Ahuexotl otzatzic in ipan tlaxillacalli Copolco oquitecaquiti inic monamaca in ical in itlal Ysabel Maria oquiteneuh yn ipatiuh napohualli pesos ayac tlananquilli testigo Juan Garcia . Ante mi Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64321,1714,spanish,nahuatl,"Nuestras flores del tiempo de lluvia , fragantes flores , abren ya sus corolas .","In toquiappancaxochiuh , tla celiaxochitli , cueponia xochitli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64322,1715,spanish,nahuatl,"Había una señora llamada Tomasita que tenía un niño que se llamaba Conchito . Se quedó huérfano muy pequeño porque le mataron a su papá . Esta mujer no sabía el español y vino a la capital . Consiguió pan y se sentó frente a un cine . Decía : ¡ Vendo cocoliztli ! ( enfermedad ) . Como tres veces lo decía . Y las mujeres que la conocían y sabían el español le dijeron : Tomasita , ya no diga usted ¡ vendo enfermedad ! sino ‘ ¡ vendo pan ! ' ( cocoles ) . Y verá que así sí se vende .","Cihuapili itocatzin Tomasita oquimopiliaya ce pipiltontli itocan Conchito . Tzitziquitzin omocauh icnoton ipampa oquimomictilique itatzin . Inin cihuapili amo omomachtiaya caxtilan tlatoli ihuan ohualmicac México . Omocecuili pantzin ihuan omotlalitzin ixpan ce cini . Omotelhuiliaya : ¡ Nicnamaca cocoliztli ! ” Cana yexpa omotenehuiliaya . Huan cihuame tlen oquimixmachiliaya ihuan quimatia caxtilancopa oquimoihuilique : Tomasita , aihmo ximitalhui ‘Nicnamaca cocoliztli ' . Ximitalhui ‘Nicnamaca cocoles ' . Ihuan timotiliz ica timotlanamaquiliz . ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64323,1716,spanish,nahuatl,"Como ya dije , tales chichimecas no tenían su ciudad ni la tierra de su morada en Mexico Tenochtitlan , sino que la tenían junto a la montaña llamada Popocatépetl y junto a la otra llamada Iztaccíhuatl , pues estaban asentados en el sitio nombrado Chalchiuhmomozco , sobre el cerro llamado Chalchiuhmomoztli , el cual ahora se llama Amaqueme .","Auh yn imaltepeuh | | 79v yn intlal yn inchan ocatca , ye onimechilhui , amo nican Mexico Tenochtitlan , auh ca çan uncan ocatca ytlan yn tepetl yn motenehua Popocatepetl yhuan yn occe y motenehua Yztaccihuatl , auh ca oncan yn onoya yn catca yn itocayocan Chalchiuhmomozco , ycpac yn onoya tepetl yn omoteneuh Chalchiuhmomoztli , yn axcan ye ytoca yn tepetl Amaqueme .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64324,1717,spanish,nahuatl,Yo Melchior Diaz alguacil mayor y el escribano Miguel Hernandez venimos a donde se nos mandó que es este barrio [ tlaxilacalli ] de Sant Sevastian Zacatlan a que diésemos la posesion a Pedro Nali e a sus hijos y hermana e ansi se la dimos e su tierra que por la medida del zuelo ( tlalmantl ) tiene de largo diez y siete brazas y media ( sic pro : medida de un hombro a la mano ) y de ancho tiene siete brazas que es hasta la esquina .,Nehuatl Melchor Diez alguacil mayor yhuan escribano Miguel Hernandez hotihuallaque yn nican yn ipan tlaxillacalli San Sebastian Zacatla ynic ticmacaco posesion yn Pedro Nalli yhuan in ipilhuan yhuan yn ihueltiuh otiquimoncallaquique yn intlalpa ynic motamachiua yn tlalmantli ynic huiyac caxtolmatl omome yhuan ce macolli ynic patlahuac chiconmatl caltech onaci .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64325,1718,spanish,nahuatl,"En la Montaña de la Serpiente es capitán , junto a la montaña se pone su rodela como máscara . ¡ Nadie a la verdad se muestra tan viril como él ! La tierra va estremeciéndose traviesa . ¿ Quién se pone rodela como máscara ?",Coatepec tequiva tepetitlan moxayavaltevevel ayac in nelli moquichtivi ivi in . Tlalli cuecuechivia Ac in moxayaltevevel ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64326,1719,spanish,nahuatl,Siéntese en esta silla .,Ipan inin icpalli ximotlalihtzino .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64327,1720,spanish,nahuatl,"Aquí se refiere cómo llegaron acá los merecedores de tierras de los tecuanipantlacas , a quienes venía conduciendo Tziuhtlacauhqui Tzompahua , el cual era teomama y venía cargando a su dios o diablo , que se llamaba Citécatl .","Auh nican pouhtica ynic huallaque yn intlamaceuhcahuan yn Tequanipan tlaca yn quihualyacan ytoca Tziuhtlacauhqui Tzonpahua , yehuatl hualteomama quihualmama yn inteouh catca ytoca Citecatl in diablo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64328,1721,spanish,nahuatl,". Y también en su tiempo se dieron a conocer las mantas finas , las muy hermosas , con el joyel del viento labrado de rojo , y las mantas de pluma de pato y mantas de cazoletas de pluma y hermosos pañetes finos , con bordados en la punta , y muy largas las puntas del pañete .",. Auh no impan nez in tlazotilmahtli in cenca mauiztic tlapalecacozcayo iuan xomoiuitilmatli iuan huiutica tehtecomayo tilmahtli iuan mauiztic tlazomaxtlatl tlahmachyo in iyac uel yacauiac in imaxtlayacayo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64329,1722,spanish,nahuatl,"Presentes don Miguel Sanchez , Miguel [ sic pro : Martin ] Sanchez , Diego Xuarez , Pedro Vazquez y los alguaciles Pedro Miguel , Miguel Hernandez , Baltasar Xuarez , Juan Francisco y los vecinos del barrio [ Tlaxilacalleque ] Josef Clemente [ F . 29v . ] Martín Xuarez , Juan Ycnotl , Pedro de San Miguel , Pedro Hernandez , Miguel Hernandez , Simón Xuarez y delante despañoles Juan del Caso , Juan Perez delante de todos tomó posesion la compradora .",Yn ixpan mochiuh don Miguel Sanchez Martin Sanchez Diego Juarez Pedro Vazquez yhuan alguaziles Pedro Miguel Miguel Hernandez Balthazar Xuarez Juan Francisco yhuan tlaxillacalleque Josep Clemente Martin Xuarez Juan Ycnotl Pedro de San Miguel Pedro Hernandez Miguel Hernandez Simon Xuarez yhuan no imixpa españoles Juan del Caso Juan Perez mochintin ymixpan omochiuh ynic oconan posesion yn omotlacohui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64330,1723,spanish,nahuatl,"A la comida invitada , aunque sea de plato y cuchara .","See tosaasaanil , see tosaasaanil . Iipan se tlakomoli , westok waan nokweptok , para oksee lado .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64331,1724,spanish,nahuatl,Ese mismo año ponen al señor Francisco Javier Venegas como Virrey de la Nueva España .,Zanno ihcuac quitlaliah tecuhtli in itoca Francisco Javier Vene gas yuhquin Tlahtocateixiptla nican Yancuic Caxtillan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64332,1725,spanish,nahuatl,"Y así luego mandaron y nombraron a don Miguel Sanchez , juez de difuntos , y a Pablo Garcia , regidor mayor , los quales fueron a ver las dichas casas y tierra y a dalle posesion dello .",Auh niman yquac oquimixquechillique señor don Miguel Sanchez juez difondos yhuan Pablo Garcia regidor mayor yni conmonemililito yn calli yn tlalli yhuan conmomaquilito posesion .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64333,1726,spanish,nahuatl,"6 Tochtli , 1602 .","VI Tochtli xihuitl , 1602 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64334,1727,spanish,nahuatl,Andar descalzo y bañarse mucho en tiempo de verano es un placer grande para los niños en los pueblos .,"Xopantla yahtinemizqueh ihuan miac maltizqueh ipan Verano , in huel quin pactia in pilantoton .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64335,1728,spanish,nahuatl,"Y si alguien lo importuna , cuidarás si no se comporta bien , si no tiene cuidado . A tu marido , tú le dirás cómo se pondrá de pie , cómo vivirá sobre la tierra . Y bien tendrás cuidado de lo que se beberá , de lo que se comerá , o si en tu casa algo se calentará , lo que así se entibiará en vuestro fogón , en vuestro hogar .","Yhuan intla aca ipantzinco mocalaquiz huel ticmocuitlahuiz intlacamo mozcalia , intlacamo tlachia . In aquin moquichhui , tehuatl tiquilhuiz in quenin ihcaz , in quenin nemiz tlalticpac . Yhuan huel ticmocuitlahuiz in tleyn ihuaz , in tleyn qualoz , in azo mochan in tleyn yc tlatotoniaz , in tleyn yc tlayamaniaz in amonextitlan , in amotlecuillan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64336,1729,spanish,nahuatl,"Es muy parecido al que le llaman chikimekat , sólo que el axiujkenkech es blanco , no es negro . Sólo hay una clase .","Igualito in kuamekat yon kiluiaj chikimekat , sayoj ne istak , amo tiltik . Ipa yejua saj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64337,1730,spanish,nahuatl,"Esta cueva séptuple existe desde hace mucho tiempo con sus horadaciones , y de ellas salieron todos los varios pueblos de naturales de esta Nueva España , según todos han siempre sostenido .","Ynin omoteneuh chicomoztotl ca yeppa ye huecauh catqui cocoyontica , ynic mochtin oncan oquiçaco nepapan tlaca Nueva España tlaca , in iuh mochintin quimocuitia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64338,1731,spanish,nahuatl,"Artículo 21 . La investigación de los delitos corresponde al Ministerio Público y a las policías , las cuales actuarán bajo la conducción y mando de aquél en el ejercicio de esta función . El ejercicio de la acción penal ante los tribunales corresponde al Ministerio Público . La ley determinará los casos en que los particulares podrán ejercer la acción penal ante la autoridad judicial . La imposición de las penas , su modificación y duración son propias y exclusivas de la autoridad judicial . Compete a la autoridad administrativa la aplicación de sanciones por las infracciones de los reglamentos gubernativos y de policía , las que únicamente consistirán en multa , arresto hasta por treinta y seis horas o en trabajo a favor de la comunidad ; pero si el infractor no pagare la multa que se le hubiese impuesto , se permutará esta por el arresto correspondiente , que no excederá en ningún caso de treinta y seis horas . Si el infractor de los reglamentos gubernativos y de policía fuese jornalero , obrero o trabajador , no podrá ser sancionado con multa mayor del importe de su jornal o salario de un día . Tratándose de trabajadores no asalariados , la multa que se imponga por infracción de los reglamentos gubernativos y de policía , no excederá del equivalente a un día de su ingreso . El Ministerio Público podrá considerar criterios de oportunidad para el ejercicio de la acción penal , en los supuestos y condiciones que fije la ley . El Ejecutivo Federal podrá , con la aprobación del Senado en cada caso , reconocer la jurisdicción de la Corte Penal Internacional . La seguridad pública es una función a cargo de la Federación , el Distrito Federal , los Estados y los Municipios , que comprende la prevención de los delitos ; la investigación y persecución para hacerla efectiva , así como la sanción de las infracciones administrativas , en los términos de la ley , en las respectivas competencias que esta Constitución señala . La actuación de las instituciones de seguridad pública se regirá por los principios de legalidad , objetividad , eficiencia , profesionalismo , honradez y respeto a los derechos humanos reconocidos en esta Constitución . Las instituciones de seguridad pública serán de carácter civil , disciplinado y profesional . El Ministerio Público y las instituciones policiales de los tres órdenes de gobierno deberán coordinarse entre sí para cumplir los objetivos de la seguridad pública y conformarán el Sistema Nacional de Seguridad Pública , que estará sujeto a las siguientes bases mínimas : a ) La regulación de la selección , ingreso , formación , permanencia , evaluación , reconocimiento y certificación de los integrantes de las instituciones de seguridad pública . La operación y desarrollo de estas acciones será competencia de la Federación , el Distrito Federal , los Estados y los municipios en el ámbito de sus respectivas atribuciones . b ) El establecimiento de las bases de datos criminalísticos y de personal para las instituciones de seguridad pública . Ninguna persona podrá ingresar a las instituciones de seguridad pública si no ha sido debidamente certificado y registrado en el sistema . c ) La formulación de políticas públicas tendientes a prevenir la comisión de delitos . d ) Se determinará la participación de la comunidad que coadyuvará , entre otros , en los procesos de evaluación de las políticas de prevención del delito así como de las instituciones de seguridad pública . e ) Los fondos de ayuda federal para la seguridad pública , a nivel nacional serán aportados a las entidades federativas y municipios para ser destinados exclusivamente a estos fines .","Tlen 21 Tlanahuatihcayotl . Nochi tlahtlacoltemolistli qui chihuas Tequihueh can yon on mo tlatelhuiya iuan in topilhua , nochimeh in tequi quichihuase iuan qui seliseh tlen yeineh tlah yainoh itequi . Tlen temactilis que tla amo in iixpa tequihueme tlen tetlatsacuiltise elis san Tequihue can yon on motlatelhuiya . Amatlanahuatili quiihtos quemanque ueliseh aquinueli icaya temactilis iixpa tequihueme tlen tetlatsacuiltise . Tlen tetlatsacuiltis , uelis quiolinis iuan quiihtos quesqui tlaxtlahuas san uelis quiihtos tequihuemeh tlen tetlatsacuiltise . Itechpohui tequihua tlen tequitihcayotl quitlalis tlatzacuiltilistli tlen tlahtlacoli tlanahuatilme iuan tlen tlamocuitlahuiani , nochi yehuan san tomin tlatzacuiltilistli noso tlailpiltilistli amo quipanos sempoali mahtlactli iuan chicuaseh cahuitl que tla tequitis quin palehuis iuampoyohua ; tla tlahtlacohquetl amo quitlaxtlahuas tlen quixcahuiliah tlahtlacoli , mopatlas tomin tlaxtlahuili ica tlatzactli , tlen amo quipanos sempoali matlactli iuan chicuase cahuitl . Tla nompa tlaixpanotoc amatlanahuatili tlen tlanahuatia in uaya tlamocuitlauianih eli tlahtlacoani san miltequitiquetl , tequichihuani noso tequitiquetl , amo huelis motlatzacuiltis ica tomin quipanos tlen quitlani ipan se tonatih . Queman intechmotlalis cuesoli tequitini tlen amo tomintlani , tlatzacuiltilistli quitlalise pampa tlaixpanotoc amatlanahuatili tlen tlanahuatia in uaya tlamocuitlauianih eli amo mo nequi panos tlen quitlani se tonal itequi . Tekiueh canih onmo tlateiljuiya uelis quitlachilis sequinoc ohtli qui tequihuis quema quiuicas tlahtlacohquetl iixpan tequihue , nochi ichihcayo iuan quitlachilis tlen quinequi tlanahuatilistli . In Tequichihuani tlen Sentlanahuatiloyan huelis , ica itlahtoltemactilis tlen Huehcapa Tlahtocan , se ihuan se tlamantli , quicualitas itlanahuatihcayo tlen Semanahuac Tlatzacuiltilistli Tlanahuatiloyan . In nelcuali altepeyotl nemilistli imaco tlen Sentlanahuatiloyan , Iyolo Hueyi Altepetl , Tlatlanahuatilme iuan altepetlalme , quin sehcotilia amo matlahtlacolchihuaca ; tlahtlacoltehtemolistli iuan quitoquilise se tlahtlacoli ixquisca quitlatsacuiltiseh , nohquia tlen san quiixpanos sequinoc amatlanahuatili , san que quiihtoua amatlanahuatilistli inixcotia campa yehuan tlanahuatia quen moixnextia ipan Amatlanahuatili . In tequichihualis tlen caltlanahuatilmeh tlamocuitlahuianih tlen nelcuali altepeyotl nemilistli monahuatiseh ica ohtli tlen melahuac , tlen moneltoca , cuali tequichihuali , neltequichihuali , cuali nemilistli iuan quitlepanitaseh nochi tlen monequi quipiaseh nochimeh tlacameh tlen quinemilia ni ueyi Amatlanahuatili . In tequichihualis tlen caltlanahuatilmeh tlamocuitlahuinih elis in tequihua tlahtol altepechantli , mo nechicoseh in tlanahuatil iuan neltequichihuali . Tekiueh kanih on mo tlateljuiyah iuan in tequichihualis tlen tlamocuitlauianih tlen eyi iuehcapanca tlanahuatilmeh mopalehuise san sehco iuan ihquino cuali tlamocuitlahuise nochi ni altepetl iuan quichihuase Tsontecomitl tlen Ueyi Altepetl ica Tlamocuitlahuise , yainih pehuas mo tlatsquilihtos ipan ni tlanahuatili : a ) Qui mocuitlahuise quenihqui calaquiseh , tomin , quin machtiseh , mamocahuaca , quin patiyoseh , quin cualitaseh iuan quin macase inin ama tlen calactoquehya altepetl quimocuitlahuise . Inin tequitihcayotl iuan innemilis tle nitlemach tequitl qui chihuase tlen Sentlanahuatiloyan , Iyolo Hueyi Altepetl , Tlaltlanahuatilme iuan altepetlalme san tlen yainoh intequi . b ) Qui chihuase se tlahcuiloli cani ixnesis tlahtlacolchiuanih iuan tlen tequitini ipan in tlanahuatil qui mocuitlahuise altepetl . Amo calaquis se acah ipan ni tlanahuatil qui mocuitlahuiseh altepetl tla ax quimacatoqueh imah iuan amo moihcuilohtoc pan ni ueyi amatsontecomitl . c ) Qui titlanise tlahtoli qui tequihuiseh tlen ica quitlanahuatil qui mocuitlahuiseh altepetl iuan ihquino ayoc ma tlahtlacolchihuaca . d ) Qui ihtose quema tepalehuiseh tlen nompaya incha , iuan",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64339,1732,spanish,nahuatl,"El tiene ojos azules , su primo tiene ojos color café y su hermana tiene ojos negros .","Yehua ixtelolohtexohtic , iancaicnin ixcafetic ihuan cihuaicnin ixtliltic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64340,1733,spanish,nahuatl,"Unos dicen que ha de ser fría porque se da en las piedras y otros dicen que ha de ser caliente , porque a quien no le cae bien , eructa mucho y se le inflama el estómago .",Seki kijtouaj eski sesek porque itech tet mochiua uan seki kijtouaj eski totonik porque akin amo kinamiki semi moijpotsa uan soneujkui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64341,1734,spanish,nahuatl,"Luego en el día , mes y año dicho don Geronimo Lopez , juez gobernador , Geronimo de Soto y Sebastian de San Francisco alcaldes ordinarios por nuestro gran tlahtoani el rey nuestro señor personalmente se trasladaron a la casa comprada de Pasqual Hernandez , español , que compró a María Xuarez y a Miguel Xuarez , habitantes de San Martin Atezcapan ; la casa era de María Salomé .",Zan niman yquac yn omito cemilhuitl yn metztli yn xiuitl yn yehoatzin don Geronimo Lopez juez governador yoan Geronimo de Soto Sebastian de San Francisco alcaldes ordinarios yn icatzinco to huey tlatoani rey nuestro señor yn no[ . . . ]tzinco ompa omohuicaque yn icalcohoalpan Pasqual Hernandez español yn oquincohuili Maria Xuarez yoan Miguel Xuarez chaneque San Martin Atezcapan yn ical ocatca Maria Salome .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64342,1735,spanish,nahuatl,— A primero ella me inyectó luego otra vez fuimos le dijeron le dijeron al doctor y mi compadre no tengo ningún hijo nada más Liciana y yo . Le dicen al doctor : no tiene familia mi comadrita no más mi comadrita no más va a buscar sus centavos para vienen .,— pero šmitalwi en mexicano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64343,1736,spanish,nahuatl,E luego el mes dia mes y año susodicho en presencia del juez e governador y de mí el escribano Francisco Maldonado un pregonero llamado Diego Aztasuchil pregono en la casa real ( tecpan ) y en el barrio [ Tlaxilacalli ] de Ueuecalco declarando cómo se bendía la casa y que luego este dia se avia de hazer el remate y quien diese luego el dinero se le rematarían la casa .,Zan niman iquac yn ipan cemilhuitl yn omito tlacpac in metztli yuan xihuitl yxpantzinco in señor juez governador yhua nehuatl escribano Francisco lyíaldonado in tecpoyotl Diego Aztaxochitl otzatzic in nican tecpa yhuan in ipan tlaxillacalli Huehuecalco oquitecaquiti ynic monamaca yn calli yn ipan axcan cemilhuitl mochihuaz remate yn aquin achi miec qui[m]anaz tomines za niman macoz in calli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64344,1737,spanish,nahuatl,"“ ¡ Tú , ayúdame ! ” , le dijo .","¡ Ta xinechpaleui ! , kiilui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64345,1738,spanish,nahuatl,"Cuando se celebró esta primera fiesta en honor de San Ignacio de Loyola , hacía 55 años que había muerto en Roma , capital del mundo .","Yn ihquac mochihuin ylhuitzin yancuican Sant Ignacio de Loyola , ye quin oyuh nepa onpohualloncaxtolli xihuitl momiquillitzino yn ompa Roma ytzonteconpa yn cemanahuatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64346,1739,spanish,nahuatl,"12 Técpatl , 48 .","XII Tecpatl xihuitl , 48 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64347,1740,spanish,nahuatl,"26 . Quizás alguna vez te sujetes a la falda , a la camisa . ¿ Qué comerá , qué beberá ? ¿ Acaso chupará aire ? Porque somos el alivio , porque somos el remedio , somos águilas , somos ocelotes . Uno o dos collares , plumas preciosas , caerán de su vientre , de su seno , ¿ qué beberá , qué comerá ?","26 . Azo quemmanian cueytl , huipilli , itech timopiloz , ¿ tleyn quiquaz , tleyn quiz ? ¿ Cuix ehecachichinaz ? Ca ticeuhtin , ca tipahtin . In tiquauhtin , in tocelome . Ahnozo centetl , ontetl ixillampa , itozcatlampa huetzi in cozcatl , in quetzalli . ¿ Tleyn quiz ? ¿ Tleyn quiquaz ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64348,1741,spanish,nahuatl,"De por sí es su nombre , tal vez porque apesta y el zopilote también apesta . El zopilote tiene su olor propio y así apesta este quelite . Es bejuco ( kuamekat ) .","Ipa iujki itokay , achá por in tsojyak uan tsopilot no tsojyak ; tsojpilot pané tsikijyak , no iujki in xiuit . In kilit , pero no kuamekat .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64349,1742,spanish,nahuatl,Qué has preguntado ? Pregunté por mi tía .,¿ Tlen otitlahtlanic ? Teca noteahui onitlahtlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64350,1743,spanish,nahuatl,... los mexicas .,. . . y mexica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64351,1744,spanish,nahuatl,agua .,atitla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64352,1745,spanish,nahuatl,"Han pasado diez años desde que , en el año 3 Ácatl , 1599 , vino a México don Jerónimo López , mestizo natural de Xaltocan , que fue nombrado juez gobernador de México Tenochtitlan ; entonces dejó su cargo de juez gobernador don Antonio Valeriano el Viejo , que gobernó en Tenochtitlan durante 27 años .","Auh yhuan ye matlacxihuitl yn ipan III Acatl xixihuitl , 1599 años , yn ohualla yn omotlallico Mexico don Jerónimo Lúpez mestico , juez governador mochihuaco yn Mexico Tenochtitlan , ynin Xaltocan ychan ; auh yquac huel quicauh yn itequiuh ynic juez governador catca huehue don Antonio Valeriano , yn tlahtocat Tenochtitlan cenpohualli onchicome xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64353,1746,spanish,nahuatl,Da plantas verdes a mis hijos .,Xquintacelotili nopilhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64354,1747,spanish,nahuatl,1 pizca de cominos,"Comino , ixquich in quicui tomahpil",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64355,1748,spanish,nahuatl,"7 Acatl , 1447 .","VII Acatl xihuitl , 1447 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64356,1749,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64357,1750,spanish,nahuatl,"Se dejaron ver en el año 3 pedernal los hombres ave , tecpatl Algunos investigadores piensan que los mexicanos vieron más bien españoles a caballo . ¿ O acaso llamaron hombresave a extraterrestres que tal vez vinieron en sus platívolos ?",Tlacahuilome quimottitique ipan yei tecpatl xihuitl . Cerne tlatemohuanime momatih ca mexicah zan oquittacque caxtiltecah in capayo ipan motlaliayah . Azozan quintocayotique tlacahuilome cicitlaltecah in aquique impatlanizcaxic nican azo in acicoh ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64358,1751,spanish,nahuatl,Mi mamá se ha resfriado .,Nonantzin onoitztiloc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64359,1752,spanish,nahuatl,"En este año nació Tepiltzin Huéimac , hijo de un tlatocapilli de Colhuacan llamado Totepeuh , cuando Chalchiuhtlatónac llevaba 11 años gobernando en Colhuacan .","Nican ypan in yn otlacat yn Tepiltzin yn itoca Hueymac ypiltzin yn tlahtocapilli yn itoca Totepeuh Culhuacan chane , ye iuh matlactlonce xihuitl tlahtocati yn Chalchiuhtlahtonac yn oncan Culhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64360,1753,spanish,nahuatl,ya se quedaron para siempre .,ikaya mokauatoya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64361,1754,spanish,nahuatl,Mejor dame un bastón de 100 quintales .,kači kwa 1 i šinečmaka se no bastón de cien quintatales .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64362,1755,spanish,nahuatl,"Non voltees la cara a otra parte , escucha lo que te voy a suplicar ,","Amo ceco ximoixquepa , xinechcaqui tein nimitztatauhtiti ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64363,1756,spanish,nahuatl,"comida de pescado , pescado frito .","michitlakuali , michi tlaxaxantili .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64364,1757,spanish,nahuatl,Dijeron los mexicas : “ ¿ Es aquí nuestra casa ? ” .,Quitoque : “ Cuix tocha ? ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64365,1758,spanish,nahuatl,El vuestro .,anmohuaxca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64366,1759,spanish,nahuatl,El partirá para aquella ciudad .,Yehua yaz inic ¡ non hneyi altepetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64367,1760,spanish,nahuatl,( ¡ El Ciervo de Colhuacan . .. ¡ de plumas es su atavío ! ),( in Mazatl Colihuacan iivitla ipotoca . ),https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64368,1761,spanish,nahuatl,"Que todos sepan que aún vivo y vive mi corazón : algunas veces ríe , otras veces llora ; que todos sepan que aún tengo el espíritu fuerte .","Maquimatica nochi tlacame nohua niyoltoe : yoltoc noyolo ; quemantica paqui , quemantica choca ; maquimatica nohua niyolchicahuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64369,1762,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64370,1763,spanish,nahuatl,"Se siembra , pero allá por el monte se da solo , porque los pajaros riegan sus semillas .","Se kitoka neuín kuoujtaj , moajokui saj chiktejtsitsin kimoyauaj iteyotsin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64371,1764,spanish,nahuatl,"Se curaba con pulque blanco , se tomaban como remedio las yerbas llamadas eloquíltic y tletlemáitl con pulque blanco ; hubo mortandad , y cada día se enterraba a mucha gente .","Ynic nepallehuiloc yztac octli , heheloquiltic tletlematzin miya yn ipan yztac octli yc patihuaya ; auh huel cenca micohuac , yn cecemilhuitl huel miec in motocaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64372,1765,spanish,nahuatl,"Conócete a tí mismo y transforma tu carácter , entonces tendrás mejor suerte .","Ximoyolixmati ihuan ximoyollec cuepa , imanon cualli mopan yaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64373,1766,spanish,nahuatl,"Enseguida levantaron al pie del árbol un altar de tierra , y encima colocaron al diablo Huitzilopochtli .","Nimann oncan contlallique ytzintla yn intlalmomoz , ypan contlallique yn diablo Huitzillopochtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64374,1767,spanish,nahuatl,En el año 9 Técpatl 1384 no sucedió nada .,Chicuhnaui Tecpa xiuitl atle muchiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64375,1768,spanish,nahuatl,"El año 1 caña ( 1571 ) tuvo lugar la famosa Batalla Naval de Lepanto , en la que don Juan de Austria venció a los otomanos .","Ipan ce acatl xihuitl ( 1571 ) , mochiuh in itauhcayo Acaltica Inecaliliz Lepanto , in oncan yaotequihua don Juan de Austria otomanecah oquimpeuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64376,1769,spanish,nahuatl,Hasta mañana .,Izquichca moztla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64377,1770,spanish,nahuatl,Y entonces les preocupó a las personas,Uan uajkino nopa kinkuesojke nopa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64378,1771,spanish,nahuatl,"Sólo tú alteras las cosas como lo sabe nuestro corazón . Nadie puede estar acaso a su lado , tener éxito , reinar en la tierra .","In zan ic ticamana , in quenin conitohua toyollo . Ayac huel zo itlan quiza , in on tlatohua tlalticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64379,1772,spanish,nahuatl,Seríais . Estaríais .,Anyezquiayah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64380,1773,spanish,nahuatl,Según los ancianos informantes de fray Bernardino de Sahagún,Sahagún huehuetque itlapalehuiantlahtol,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64381,1774,spanish,nahuatl,Ytraigan ( ustedes aquí ),Huan xichualcuitih,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64382,1775,spanish,nahuatl,"7 Tochtli , 1330 .","VII Tochtli xihuitl , 1330 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64383,1776,spanish,nahuatl,". Todo el mundo enteramente fue a encontrarlos : a ésos los guiaban los incensadores , los sacerdotes , y en seguida los jefes , los capitanes .",". Uel ixquich tlacatl oya in tenamiquito : yehuantin oteyacantiaque in tletlenamacaque in tlamacazque , niman yehuantin in teteuctin in achcacauhtin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64384,1777,spanish,nahuatl,"yo , chichimeca !",ni chichimecatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64385,1778,spanish,nahuatl,Luego los españoles llegaron hasta Cuepopan ; y en Cozcacuauhco Coyohuehuetzin logró herir con una ballesta a cuatro contrarios .,Niman acitimoquetzaco Cuepopa ; auh yn Cozcaquauhco unca moyecco tlatepozmiminia Coioueueçi nauinti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64386,1779,spanish,nahuatl,"A la gente del pueblo , a las ciudades , que vinieron a gobernar los señores , las han dejado huérfanas .","O anca in mahcehual , atloyantepetl , huiya a inoquitquico in teteuctin , in concauhtehuaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64387,1780,spanish,nahuatl,"12 Técpatl , 1192 .","XII Tecpatl xihuitl , 1192 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64388,1781,spanish,nahuatl,En este año nació Huehue Tezozomoctli en Atzcapotzalco .,Ipan in tlacat in Huehue Teçoçomoctli Azcapotzalco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64389,1782,spanish,nahuatl,"Artículo 104 . - Corresponde a los tribunales de la Federación conocer : I . De todas las controversias del orden civil o criminal que se susciten sobre el cumplimiento y aplicación de leyes federales o de los tratados internacionales celebrados por el Estado Mexicano . Cuando dichas controversias sólo afecten intereses particulares , podrán conocer también de ellas , a elección del actor , los jueces y tribunales del orden común de los Estados y del Distrito Federal . Las sentencias de primera instancia podrán ser apelables para ante el superior inmediato del juez que conozca del asunto en primer grado ; I-B . De los recursos de revisión que se interpongan contra las resoluciones definitivas de los tribunales de lo contencioso-administrativo a que se refieren la fracción XXIX-H del artículo 73 y fracción IV , inciso e ) del artículo 122 de esta Constitución , sólo en los casos que señalen las leyes . Las revisiones , de las cuales conocerán los Tribunales Colegiados de Circuito , se sujetarán a los tramites que la ley reglamentaria de los artículos 103 y 107 de esta Constitución fije para la revisión en amparo indirecto , y en contra de las resoluciones que en ellas dicten los Tribunales Colegiados de Circuito no procederá juicio o recurso alguno ; II . De todas las controversias que versen sobre derecho marítimo ; III . De aquéllas en que la Federación fuese parte ; IV . De las controversias y de las acciones a que se refiere el artículo 105 , misma que serán del conocimiento exclusivo de la Suprema Corte de Justicia de la Nación ; V . De las que surjan entre un Estado y uno o más vecinos de otro , y VI . De los casos concernientes a miembros del Cuerpo Diplomático y Consular .","Tlen 104 Tlanahuatihcayotl . Intechpohui quiixmatiseh in Tribunales tlen Sentlanahuatiloyan : I . Tlen nochi cualantli tlen altepeyotl noso tlacocoli cualantli tlen panos ipampa mochihua ihuan motequihuiya tlanahuatilmeh tlen sentlanahuatiloyan noso tlahtolsencahuali tlen Sentlanahuatiloyan tlen quichihuas Caltlanahuatiloyan . Queman nopa cualantli san quintlatlacahuis tlen san tlacameh , huelis noihqui quiixmatiseh , quitlapehpenis tlen ixnesi , in tlasencahuanih ihuan tribunales tlen axhueyi tlahtlacolmeh tlen Tlaltlanahuatilmeh ihuan Iyolo Hueyi Altepetl . In tlatzacuiltilmeh tlen iyohyoc huelis momanahuiseh iixpan huecapa tlen tlaxitlahquetl itlanahuatihca tlen quiixmati tlahtoli ipehuayah ; I - B Tlen tlahtolmeh motlahtlachilia ihuan moixpantis ipampa amo quicualitas sentlaxolehuali tlen tribunales tlatelhuilitequichihuali tlen moihtohua ipan tlatlapantli XXIX - H tlen 73 tlanahuaticayotl ihuan tlatlapantli IV , tlacotontli e ) tlen 122 tlanahuaticayotl tlen inin Amatlanahuatili , san tlehueli tlamantli tlen quiixnextiseh tlahtol tlanahuatilmeh . In tlaixtlachilmeh , tlen quiixmatiseh Tribunales Colegiados tlen Circuito , quitlepanitas in tequichihualismeh tlen quichihuas tlanahuatilmeh tlen 103 ihuan 107 tlanahuaticayotl tlen inin Amatlanahuatili quiixtlalis ihuicpa motlatlachilis nelxitlahuac tlapalehuili , ihuan icuapya tlaxolehuali tlen quisencahuaseh Tribunales Colegiados tlen Circuito amo mochihuas tlatelhuili noso seyoc tlehueli tlamantli ; II . Tlen sequinoc tlahtol ixnamiquilistli tlen itechpohui hueyiatl ; III . Tlen sequinoc tlahtol ixnamiquilistli campa mocalaquihtos Sentlanahuatiloyan ; IV . Tlen sequinoc tlahtol ixnamiquilistli ihuan tlachihualismeh tlen moihtohua ipan 105 tlanahuaticayotl , tlen yehuan san quiixmatis Suprema Corte tlen Justicia tlen Totlalnantzin ; V . Tlen moyolitis ipan se Tlaltlanahuatili ihuan se noso sequinoc nechca chanchihuanih , ihuan VI . Tlen sequinoc tlahtoli tlen intechpohui tlatzquitoqueh ipan Cuerpo Diplomático ihuan Consular .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64390,1783,spanish,nahuatl,"[ Ana Tepi y Antón Ximenes ] En la ciudad de Mexico martes siete dias del mes de abril de mil quinientos y sesenta e siete años ante don Luis de Paz e don Martin Hernandez alcaldes que somos ( de la parte de Mexico ) que administran la justicia [ nuestro gran tlahtoani , sacra cesarea y católica real ] su magestad ante nos en nuestra audiencia parecio presente Ana Tepi ( yndia ) [ habitante ] ( del barrio ) de Moyotlan .","Y nican ciudad de México Tenochtitlan axcan martes VII dias del mes de abril de mil y quinientos y sesenta y siete años yn teuantin alcaldes don Luys de Paz , don Martin Hernandez yn tictocuitlauia justicia yn itechcopatzinco yn toueytlatocauh sacra cesarea y catholicas real magestad y nican audiencia tixpan ouala Anan Tepi oncan chane San Juan Moyotlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64391,1784,spanish,nahuatl,"Levantaos , vosotras , hermanitas mías , vayamos , vayamos , buscaremos flores , vayamos , vayamos , cortaremos flores . Aquí se extienden , aquí se extienden las flores del agua y el fuego , flores del escudo , las que se antojan a los hombres , las que son placenteras : flores de guerra .","Xanmoquetzacan oo annicutzitzinhuan , tonhuian , tonhuian , tixochitemozque , tonhuian , tonhuian , tixochitequizque . Nican mani a , nican mani a tlachinolxochitl , chimalli xochitl in tehicolti , huel tematlachtli , yaoxochitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64392,1785,spanish,nahuatl,"Aquí se enumeran todas sus conquistas : Toltitlan , Cuauhtitlan , Chalco , Acolman , Otonpan , Acolhuacan y Tollantzinco .","Nica mopoua yn izquican itepeual : Toltintla , Quauhtintla , Chalco , Acolhua , Ontempan , Aculhuacan , Tollantzinco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64393,1786,spanish,nahuatl,"Tierra llana ,","talmanictzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64394,1787,spanish,nahuatl,"Todos dijeron que es verdad , es precisamente propiedad de Baltazar Sánchez de su hermano menor : se las dejó Pedro Sánchez su padre difunto . Así lo certificaron los tlaxilacalleque . Y cuando el señor gobernador escuchó así las palabras de los tlaxilacalleque , con ello quedó muy satisfecho ; luego ordenó , ordenó por su majestad , en relación a Baltazar Sánchez y a su hermano menor , darles licencia para que puedan vender su tierra , su casa , su chinantli y para confirmar aquí puso su nombre y firma . Antonio Valeriano . Pasó ante mí Miguel Xuarez , escribano .",Yn izquintin oquitoque ca ye nelli ca huel ymaxca in Balthasar Sanchez yhuan in iteyccauh quincahuillitia in intatzin catca Pedro Sanchez yuh tlaneltillique in tlaxillacalleque auh in iquac yn oiuh conmocaquilti in señor governador yn intlatol tlaxillacalleque yc cenca opachiuh yn iyollotzin yc niman omotlanahuatilli in icatzinco justicia motlanahuatillia yn intechpa Balthasar Sanchez yhuan in iteyccauh quinmomaquillia licencia ynic huel quinamacazque yn intlal in ical yn inchinan ynic quimoneltilili nican quimotlalili yn itocatzin in ifirmatzin . Antonio Valeriano pasó ante mi Miguel Xuarez escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64395,1788,spanish,nahuatl,"Que escuche el teul , nuestro señor : ‘ Que se deje solo al tenochca , para que solo perezca ’ ” .","Ma yuh quimocaquiti y totecuyo teutl : ‘Ma yyoca quiualalica tenochcatl , ma yyoca unpopoliui’ ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64396,1789,spanish,nahuatl,iQué lástima . Estoy muy apenado de oírlo . La próxima vez espero tener el gusto de conocerla .,¡ Tetlacoltih ! Nechyolamana ica nimitznocaquitia . Miac nipahpaquiz occe tonalli niteixmatiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64397,1790,spanish,nahuatl,Mi corazón se regocija .,Noyolloh paquini .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64398,1791,spanish,nahuatl,Entonces pasaron otro trecho dieron la vuelta mientras el mono no pudo pasar a ninguna parte .,tonses oksepa walpano oksé distansia* tlayewaloa kike in mono awkweli walpano kana .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64399,1792,spanish,nahuatl,El año bisiesto tiene trescientos sesenta y seis días .,In xihuitl bisiesto quipia caxtolli ihuan orne pohualli ihuai chicuacen tonalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64400,1793,spanish,nahuatl,no se acabe en seguida .,mah amo ihciuhca tami .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64401,1794,spanish,nahuatl,un rey hacía baile y allí [ la muchacha ] también,noponi se rey flaixpiya uan noponi no,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64402,1795,spanish,nahuatl,"Los grandes capitanes , los que antes se mostraban valerosos , se iban saliendo por ahí , cubiertos apenas con andrajos ; como si fueran mujeres , se envolvían la cabeza y se vestían con huipiles de colores .",Ye uey tiacauh y uei oquichtli ça cani moquiquistia ça ytzotzomatzi yetinemi ; no yuhqui ciuatzintli ça tzotzontecomayo yn quimocuetia tlacuiloltzintli quimouipiltia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64403,1796,spanish,nahuatl,"Y cuando anochecía ofrecían incienso , saludaban a la noche , decían : - Ha venido a extenderse el Señor de la Noche , el de la nariz puntiaguda y ¿ cómo resultará su oficio ?","Auh in icuac tlapoyahua , tlenamacoya tlapaloloya in yoalli , mitoaya : - Ohualzouh in Yoaltecutli , yacahuiztli , auh ¿ quen onhuetziz in itequiuh ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64404,1797,spanish,nahuatl,yo pensé que te acabaste de quemar ” .,"na nomoilui titlanki titlatlak . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64405,1798,spanish,nahuatl,"2 Técpatl , 1208 .","II Tecpatl xihuitl , 1208 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64406,1799,spanish,nahuatl,Se da en los troncos podridos de encino . Es de color café .,"Mochiua itech auakuapalak , taltik in nanakat .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64407,1800,spanish,nahuatl,"Envuelve la niebla los cantos del escudo , sobre la tierra cae lluvia de dardos , con ellos se obscurece el color de todas las flores , hay truenos en el cielo .","Cuicachimal ayahui , tlacoch quiyahui tlalticpac , in nepapan xochitli on yohuala ica , ya tetecuica in ilhuicatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64408,1801,spanish,nahuatl,"Entonces mandan traer , llaman al lector de la suerte : era su puro oficio leer los signos de la suerte , en ello se entretenía .",Niman ic tlaiua connotza in tonalpouhqui : zan icatca in tetonalpouiliaya oncan motlayecualtiaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64409,1802,spanish,nahuatl,"Entonces Chimalteuctli , tlatohuani de Calixtlahuacan , se sometió a Mexico , donde estuvo viviendo cuatro años ; luego lo mandaron a tomar su propia ciudad , y él prendió fuego al teocalli de los calixtlahuacas .","Auh yquac nican hualcallac yn Chimalteuhctli tlahtohuani Callixtlahuacan , nauhxiuhtico yn Mexico ; auh çano yehuatl oquihuaque yn onocacito yn imaltepeuh , quin yehuatl quitlequechito yn inteocal catca yn callixtlahuaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64410,1803,spanish,nahuatl,ese temporal .,nehin quiahuat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64411,1804,spanish,nahuatl,"Y aunque el temblor fue fuerte , no lo fue tanto como el de la madrugada , porque cesó enseguida causando pocos daños ; entonces se agrietó por enmedio el ábside de la iglesia de San Juan Bautista en Moyotlan , llamada de San Juan de la Penitencia .","Auh macihui yn chicahuac ono nicuel mochiuh , aocmo cenca yxquich yc chicahuac yn iuh achto yohuac omochiuh , ca ça onquiztiquiz ça quexquich ynic tlatlaco ; yhquac cuitlatlacotzayan yn iteopancaltzin San Juan Baptista Moyotlan y motenehua San Juan de la Penitencia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64412,1805,spanish,nahuatl,El precio de una manta de labios era cien cacaos . Ese es el valor de una manta de comida de pájaro .,In centetl tecuachtli ipatiuh catca macuil poualli in cacauatl . Yehuatl in tototlacualtecuachtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64413,1806,spanish,nahuatl,"8 Técpatl , 720 .","VIII Tecpatl xihuitl , 720 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64414,1807,spanish,nahuatl,y por eso también me fui .,tel yeka no noyajki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64415,1808,spanish,nahuatl,Hacía 630 años que los colhuas estaban en Colhuacan cuando los mexicas llegaron a asentarse entre ellos .,Auh yhuan ye centzonxihuitl ypan matlacpohualxihuitl ypan cenpohuallomatlactli xihuitl oncan cate Culhuacan yn culhuaque ynic oncan ynpan callaquico mexica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64416,1809,spanish,nahuatl,yo vendería,nitlanamacazquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64417,1810,spanish,nahuatl,"En este año se pagaron 10 medidas de maíz , por ser el séptimo año ; las vino a recoger el juez Francisco de Zaragoza ; tasó cada hanega en siete tomines , de modo que se pagaron en total 18 pesos .","Ypan in xiuitl yhquac moxtlauh matlacmatl tlaolli , chiconxiuhpan ; yn quicuico juez Francisco de Çaragoça , chichicoome tomin quitlalli yn cecen anegas , XVIII pesos y moxtlauh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64418,1811,spanish,nahuatl,Así lo llaman porque lo venden verde .,Iujki kitokaytiaj por in xoxouik kinamakaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64419,1812,spanish,nahuatl,Se da por Kalikan y por Tajchikteko .,Mochiua ne Kalikampa uan ne Tajchiktekopa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64420,1813,spanish,nahuatl,"Para este tlatohuani Ilancuéitl Atlauhtecatlteuctli vinieron a solicitar mujer en Colhuacan ; y fue para allá una señora , cuyo nombre no se sabe , pero era hija de Huehue Tezozomoctli , tlatocapilli de Colhuacan .","Auh ynin omoteneuh tlahtohuani Yllancueytl Atlauhtecatlteuhctli quihualcihuatlanique oncan yn Culhuacan ; yn oncan yah cihuapilli , amo huel momati tleyn yn itoca , ychpuchtzin yn itoca Huehue Teçoçomoctli tlahtocapilli yn oncan Culhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64421,1814,spanish,nahuatl,"Esa será tu amargura , pues de veras tu corazón estará triste y con tu mano enjugarás tus lágrimas .",In monentlamatia ca uel icnoyouaz in moyollo mixayotzin ticmatentiez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64422,1815,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64423,1816,spanish,nahuatl,Allí la acabó .,Noponi kitlanki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64424,1817,spanish,nahuatl,Después ya buscando cuando llegó a su casa pero antes el niño nació en su cueva .,satepa yowala ' kwaltemo’ta kwak yuwa ' siko tečin ičan pero kačto pipiltonton tlakat ompa teči non kweba .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64425,1818,spanish,nahuatl,Aviendose medido llamó el dicho juez governador a la dicha Ana Xuarez conpradora de las dichas casas y solar y la tomó por la mano y la metió dentro en las dichas casas y se paseó por ellas perteneciente hasta la acequia [ atenco ] y se hincaron en las quatro esquinas estacas en señal de posesion sin que persona alguna la contradixese estando presente mucha gente a lo susodicho .,Auh yn iquac omuchi motamachiuh niman oquimonochili yn calcouhqui [tachado : yn tlacpac] omoteneuh Ana Xuarez ynomatzinco ymatitech oquimanili oquimocalaquilli yn calitic yoan ypan oquimonemitili yn ithuallo yoan yn quiaoac ynic umpa acitica yn itlallo yn atenco auh niman nauhcampa omomaman estagas auh ayac yn ma aca uncan onecico ynic oquichalani posesion [tachado : uel teixpan] yn omuchiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64426,1819,spanish,nahuatl,"El domingo 28 de marzo de 1599 se dijeron las vísperas o vigilia por el rey don Felipe el Viejo ; en la iglesia mayor se levantó un monumento , y entonces hubo discusiones entre los religiosos : los clérigos , los dominicos y los franciscanos .","Domingo a XXVIII de março de 1599 años , yquac yvisperatzin yvigiliatzin mitto yn huey tlahtohuani rey don Felipe huehue ; yglesia mayor yn mochiuh munomento motlalli , | | 24 yquac oncan mochallanique yn teopixque : yn clérigos , dominigos , franciscos .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64427,1820,spanish,nahuatl,"Cuando ya lo empieza a raspar se lleva el cuero se lleva el acocote se lleva el ayate para cargar en el cuero el aguamiel , se lleva el raspador .",kwak yepewalo tla ' čiko mowikan kwitlaštli mowika akoko ' tli mowika se ayatl para tlamamalos ikan kwitlaštli nekwatl mowikatlačiktetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64428,1821,spanish,nahuatl,Es frío .,In sesek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64429,1822,spanish,nahuatl,"Aquí se ponen los nombres de los señores oidores y de los alcaldes de corte en quienes residía el gobierno , de los que tenían a su cargo el gobierno de México , porque aún no había virrey , y ellos fueron los que hicieron justicia en los dichos negros , condenándolos a ser ahorcados y a que se les hiciera lo que todo mundo supo y vio :","Auh nican teneuhtica yn intocatzin yn izquintin tlahtoque oydores yhuan alcaldes de corte in govierno ypan moyetzticatca , yn huel quimixcahuitzinoticatca tlahtocayotl Mexico , yn oquic ayac catca ce tlahtohuani visurrey , yn quimochihuilique justicia ynpan omoteneuhque tliltique , quinmotlatzontequililique ynic piloloque ynic yuhqui ynpan mochiuh yn iuh mochi tlacatl oquimatqui oquittac :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64430,1823,spanish,nahuatl,"3 Acatl , 1183 .","III Acatl xihuitl , 1183 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64431,1824,spanish,nahuatl,"Y cuando el señor governador así escuchó su palabra , luego ordenó que vengan los tlaxilacalleque para que les sea preguntado y por juramento digan sus dichos rectamente . Luego vinieron los tlaxilacalleque , gente de Tequixquipan y gente de Xihuitonco : Diego Hernandez , Baltazar Luis , Miguel de Rosas , Pedro Nuñez , Francisco Martin , Francisco de la Cruz , Juan de la Cruz y Juan García .",Auh in iquac yn oiuh conmocaquilti in señor governador yn intlatol niman motlanahuatilli ynic huallazque tlaxillacalleque tlatlanillozque yca juramento conmellahuazque yn intlatol niman ohuallaque in tlaxillacalleque tequixquipantlaca yhuan xihuitoncotlaca Diego Hernandez Balthasar Luys Miguel de Rosas Pedro Noñez Francisco Martin Francisco de la Cruz Juan de la Cruz Juan Garcia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64432,1825,spanish,nahuatl,"Aqui están a los que propongo para que tengan a cargo mi ánima y todo lo que enumeré , todo ante ellos se verificará , ellos son : Toribio Fabián , el segundo Miguel Jacobo Santa Cruz que viven en Ate [ ... ] colecan . Fueron testigos ante quienes [ ... ] aqui se nombran : Juachin de Bargas , Toribio Fabián , Miguel Jacobo Santa Cruz y Miguel de San [ ... ] fungieron como testigos las mujeres : María Susana , ciuatepixque , Catalina de la Cruz y Ana Antonia , Escribí yo Toribio Alexandro y Mateo Xuarez .",Auh nican cate niquimisquetza noalvaceashuan yn quimocuitlahuizque yn nanima yhuan yn mochi onictecpan mochi yn ixpan neltiez yehuantin Thoribio Fabian ynic ome Miguel Jagobo Santa Cruz ate[ . . . ]colecan icha auh yn testicoti yn imispan onitlatic nite[ . . . ] ma nican motocayotican . Juachin de Bargas Thoribio Fabian Miguel Jacobo Santa Cruz ychan Miguel de San Diego Cihuatzitzinti testicoti : Maria Susana cihuatepisqui Catalina de la Cruz Ana Antonia . Nehuatl onitlacuilo Thoribio Alexandro Matheo Xuarez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64433,1826,spanish,nahuatl,"Si nos dará el dinero sí la vamos a hacer ” , le",Tla techmakas nopa tomi kena tijchiuase,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64434,1827,spanish,nahuatl,LENGUA DE TIGRE u OREJA DE BURRO,TEKUANENEPIL oso NAKASBUROKILIT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64435,1828,spanish,nahuatl,"55 . Me has favorecido , mi hermana mayor , a mí que soy tu collar , tu pluma preciosa . ¿ A dónde en verdad me irás a dejar ? ¿ A dónde me irás a entregar ? Porque en tu seno , en tu pecho he vivido , he nacido , yo muchachita , niñita . Que así yo lo tome , que así yo vea en ti que tú eres mi madre , mi hermana mayor , mi padre .","55 . Otinechmocnelilitzino , nopitzin , in nimocozqui , in nimoquetzal . ¿ Campa nel tinechmocahuilitiuh ? ¿ Can tinechmotemaquilitiuh ? Ca moxillampatzinco , motozcatlanpatzinco oniyol , onitlacat , in nipiltontli , in niconetontli . Maca yuh nicma , maca yuh nimitznottili , in tinonantzin , in tinopitzin , in tinotatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64436,1829,spanish,nahuatl,Está bien . ¿ Qué quieres tomar ?,Cualica . ¿ TIenon ticuaznequi ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64437,1830,spanish,nahuatl,Este año escribe el filósofo francés Renato Descartes su libro intitulado El Discurso del Método .,"Inin xiuhpan galitlamatini in itoca René Descartes , quihcuiloa iamox in motocayotia Discours de la Methode .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64438,1831,spanish,nahuatl,"Bueno , aquí me bajo . Que te diviertas . ¡ Hasta la vista !","Cualica , nican nitemo . Man xitlamahuizo . ¡ Quin occepa totazqueh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64439,1832,spanish,nahuatl,"Artículo 23 . - Ningún juicio criminal deberá tener más de tres instancias . Nadie puede ser juzgado dos veces por el mismo delito , ya sea que en el juicio se le absuelva o se le condene . Queda prohibida la práctica de absolver de la instancia .","Tlen 23 Tlanahuatihcayotl . Amo tlenon tlahtlacoli tlahtolmatilistli huelis quipanos eshpa tlaixnextilistli . Amo acah huelis ompa quiixpantiseh tlen ica sehca tlahtlacoli , tlen melahuac huelis quimaquixtiseh noso quitlahtlacoltiseh ipan tlahtolmatilistli . Moixcotona tlahtoli tlen quiixpolihuiltia tlaixnextilistli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64440,1833,spanish,nahuatl,los lleva para tirarlos,kiuika para kimajkauaski,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64441,1834,spanish,nahuatl,"Pero ahora abandónate a mi lado . Aunque seamos mujeres , tal vez nada logres como hombre . Flores y cantos de la compañera de placer , niñito mío .","Zan timonencahua nohuic . Ma te ticihuantin , ahzo nel ah tiyecoz , in yuhqui chahuayotl in ixochitzin in icuicatzin noconetzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64442,1835,spanish,nahuatl,como que en algún sitio se dejó ver un sustento de nuestro señor amo .,an ca cana cetzin omonexiti in icococauh in tlacatl totecuyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64443,1836,spanish,nahuatl,YUCA,CHAKAYKAMOJ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64444,1837,spanish,nahuatl,"Artículo 131 . - Es facultad privativa de la Federación gravar las mercancías que se importen o exporten , o que pasen de tránsito por el territorio nacional , así como reglamentar en todo tiempo y aún prohibir , por motivos de seguridad o de policía , la circulación en el interior de la República de toda clase de efectos , cualquiera que sea su procedencia ; pero sin que la misma Federación pueda establecer , ni dictar , en el Distrito Federal , los impuestos y leyes que expresan las fracciones VI y VII del artículo 117 . El Ejecutivo podrá ser facultado por el Congreso de la Unión para aumentar , disminuir o suprimir las cuotas de las tarifas de exportación e importación , expedidas por el propio Congreso , y para crear otras ; así como para restringir y para prohibir las importaciones , las exportaciones y el tránsito de productos , artículos y efectos , cuando lo estime urgente , a fin de regular el comercio exterior , la economía del país , la estabilidad de la producción nacional , o de realizar cualquiera otro propósito , en beneficio del país . El propio Ejecutivo al enviar al Congreso el Presupuesto Fiscal de cada año , someterá a su aprobación el uso que hubiese hecho de la facultad concedida .","Tlen 131 Tlanahuatihcayotl . Itequihuacayo tlen sentlanahuatiloyan . quiinamas tlanamacalismeh tlen mohualicas noso moquixtis noso tlen mopanoltis ipan Anahuac tlaltipactli , ihuan noihqui nochipa quiamaxitlahuas ihuan axquiselis , ipampa tlamocuitlahuili noso tlapihpiali , miac tlamantli tlahuihuicali iihtico totlalnantzin , san catlia ihqui ehuani ; san amo huelis quiixtlalis Sentalnhautiloyan ; ihuan huelis quiihtos , ipan Iyolo Hueyi Altepetl , tlainamali ihuan tlanahuatilmeh tlen moihtohua ipan tlatlapantli vi ihuan vii tlen 117 Tlanahuatihcayotl . In Tequichihuani quipias tlanahuatili tlen quimactilis Tlahtocan Sennechicolistli ihuicpa quitlehcoltis , quilocotzos noso quipolihuiltis tlen ipatih tlamantli tlen moquixtis noso mohualicas , quiixtlalis yehua Tlahtocan , ihuan ihuicpa quiyolitis sequinoc , noihqui ichuicpa quilocotzos noso quicotonas tlen mohualicas , tlen moquixtis ihuan mopanoltis tlaeliltismeh , tlachihualmeh ihuan sequinoc , queman quiihtos saniman monequi , tlen ica moyectlalis tlanamacali tlen quiahuac , tomintequitl tlen totlalnantzin , tlasenyetos tlen tlaeliltili ipan Anahuac tlaltipactli , noso seyoc tlamactli tlahtolnequili , itlapalehulis totlalnantzin . Yehuatzin Tequihichuani queman quititlanis amatomin tlayeyecoli ipan Hueyitlahtocan nochi xihuitipa , motlahtlanis maquicualmatican quenihqui motequihuis tlen ipan quimactiltoqueh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64445,1838,spanish,nahuatl,"Hemos dicho que en esta fecha se depositó allá el Santísimo Sacramento , y lo fueron a traer con grandes honores y procesión de la iglesia y colegio mayor de la Compañía de Jesús o los Teatinos .","Yn axcan omoteneuh oncan omocallaqui Sacramento , cenca huey tlamahuiztililiztica yhuan tlayahualoliztica oncan quimanillico yn huey teopan colegio de la Compañía de Jesús Teatinos .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64446,1839,spanish,nahuatl,"Nos dieron de comer nos cobraron a diez pesos el platito de pescadito , comimos .","tečtlamakake tečkobrarwike a dies peso platito de peskadito , otitlakwa : ke .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64447,1840,spanish,nahuatl,"La alzó , la puso en la boca y empezó a echar",Kitlananki uan kikamatlali uan peiki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64448,1841,spanish,nahuatl,Tráeme por favor un vaso de jugo de naranja .,Timitztlatlahtia xinech hualhuiquilli ce tezcatecomatl naranjayotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64449,1842,spanish,nahuatl,“ ¿ De veras ?,¿ Nelí ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64450,1843,spanish,nahuatl,No florea .,In amo xochiyoua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64451,1844,spanish,nahuatl,"Cuántos se han enriquecido con tus cantos , tú los has alegrado . ¡ Las flores se mueven !",Quexquich ye mocuic in ye mocuiltono Tonteahuiltia olini xochitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64452,1845,spanish,nahuatl,"Esta es la explicación de que su creatura haya resultado tan excelente y admirable ; porque Dios dotó al hombre de una posición vertical para que su cuerpo anduviera erguido y de pie , y para que su rostro , estando arriba , pudiera mirar el cielo y , al verlo , desearlo , ya que el hombre no es como el resto de los animales , todos los cuales andan agachados e inclinados hacia la tierra , no apartando de ella su mirada porque de ella esperan cuanto han menester para vivir : su comida , su sustento y la satisfacción de su cuerpo .","Auh yn imellahuaca i yehuatl in cenca qualli mahuiztic yn ichihualloca ; ynic tlaquetzalli yn tlacatl quimomaquilli yn itlacnacayo moquetztinemi ycatinemi , auh yn ixayac tlacpac ynic huel conittaz yn ilhuicatl auh ynic conittaz conellehuiz , yn amo ynnemactic yn amo yntech pouh yn ixquichtin manenenque ynic nemi mochintin tollotinemi mopachotinemi tlalpa , quitlaquauhtlallitinemi ytech yn intlachiyelliz çan ixquich ypan nemi quitemachia yn intlaqual yn incochca yn inneheuhca yn ipaquilliz yn innacayo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64453,1846,spanish,nahuatl,"5 Técpatl , 1068 .","V Tecpatl xihuitl , 1068 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64454,1847,spanish,nahuatl,"Las llevaron en coche , y a su lado iban sus parientes ; las acompañaron asimismo el alcalde del cabildo seglar Gonzalo Gómez de Cervantes , el alguacil mayor Baltasar Mejía y algunos españoles nobles .","Auh çan quihualhuillanque yca coche , yntlan hualyetiaque yn inhuanyolque ; quinhualmohuiquilli alcalde celar Gonsalo Gómez de Cervantes yhuan alguacil mayor Balthasar Mexía yhuan castilteca mahuiztique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64455,1848,spanish,nahuatl,"Los totolimpanecas habían estado en Aztlan mucho tiempo , pues allá estuvieron 1110 años , según aparece en los anales de los antiguos que ahora se nombran amaquemecas chalcas .","Auh ynic ompa cenca huecahuaque ynic ompa catca yn Aztlan yn totollimpaneca ontzonxihuitl ypan caxtolpohualxihuitl ypan matlacxihuitl , yn iuh neztica yn inxiuhtlapohual huehuetque yn axcan yntoca amaquemeque chalca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64456,1849,spanish,nahuatl,¿ Cuál de estos caballos es el más caro ? El caballo negro .,¿ Catlehua cahuayo ocachi patio ? In tliltic cahuayo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64457,1850,spanish,nahuatl,Se metió el niño,Kalajki nopa pilokichpiitsi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64458,1851,spanish,nahuatl,"Este endemoniado carrancista dijo el hombre del barrio , ya se subió adonde está San Mateo . Quiere ponerse su manto . ¡ También las ropas de San Marcos , hijo de Mateo !","Inin tlacatecolotl carrancista” , oquito chantlacatl tobarrio , yotleco itlauhtzinco San Mateo . Quinequi maquiz icapatzin . ¡ Noihqui itzotzomatzin San Marcos , iconetzin Mateo ! ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64459,1852,spanish,nahuatl,tepanquizqui mitoaya quiere decir : el hace la guerra .,tepanquizqui mitoaya q . n . yehuatl quichiua yauyutl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64460,1853,spanish,nahuatl,"en sus barcas vinieron ,","Atlan , acaltica , in huallaque",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64461,1854,spanish,nahuatl,Ellas no se han equivocado .,Yehuan amo omotlapololtihqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64462,1855,spanish,nahuatl,"Ahora , a nosotros también nos invitó con dos panecitos Edmundo .",nianias kimaka kana nikona ' si kemi yekemanon nika ' sito ompa tienda in maria .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64463,1856,spanish,nahuatl,". ¡ Si fue su apropiación , su angustia , su congoja , si fueron sus logros , dígnate recibirlo ! ”",. Ma intlaaxcauil intoneuiliz in chichinaquiliz omochiuh ma intlaahcuiuh : ma xocom mocuili . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64464,1857,spanish,nahuatl,El año 10 casa ocurrió el deceso de Itzcoatzin que gobernó por espacio de 13 años .,"Ipan matlactli calli xihuitl omomiquilitzino in Itzcoatzin , in aquin oteyacan matlactli omei xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64465,1858,spanish,nahuatl,Yo no pregunto a nadie .,Nehua amaca nitlahtlani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64466,1859,spanish,nahuatl,¿ Me prestarías tu bicicleta ?,¿ Tinechtlanehtizquia mobicitleta ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64467,1860,spanish,nahuatl,"un dientito de ajo ,","ce axoxtzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64468,1861,spanish,nahuatl,a su hermana bañarse,San Pablo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64469,1862,spanish,nahuatl,"Este don Diego Luis de Moteuczoma Ihuitltemoctzin era nieto del señor emperador Moteuczomatzin Xocóyotl ; el dicho don Diego Luis de Moteuczoma Ihuitltemoctzin dejó en España a su mujer la señora española doña Francisca de la Cueva y a seis hijos mestizos , porque ya se dijo que la madre de éstos era española , cuatro varones y dos mujeres : la primera se llamaba doña María Miyahuaxochtzin , y el segundo , don Pedro Tesifón de la Cueva de Moteuczoma ; y de los demás hijos de don Diego Luis de Moteuczoma Ihuitltemoctzin se desconocen los nombres .","Ynin don Diego Luis de Moteuhcçoma Yhuitltemoctzin ye yxhuiuhtzin yn tlacatl catca hueytlahtohuani emperador Moteuhcçomatzin Xocoyotl ; auh in yehuatzin don Diego Luis de Moteuhcçoma Yhuitltemoctzin yn ompa España oquincauhtia ynamic huel española yn cihuapilli ytoca doña Francisca de la Cueba yhuan ypilhuantzitzin chiquacemin mestiçoti , yehica ye omito yn innantzin ca huel española , nahui oquichtli , ome cihuatl : yn icce ytoca doña María Miyahuaxochtzin , yn icome ytoca don Pedro Desifún de la Cueba de Moteuhcçoma ; auh yn occequintin amo huel momati yn intoca yn ipilhuantzitzin don Diego Luis de Moteuhcçoma Yhuitltemoctzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64470,1863,spanish,nahuatl,"Pues ahora vamos a ver vamos a hacer la comida carambas ahí esta el Chaparrito Bigotudo , pues órale hagan la comida .",pus ašan nankimatiske tiawe titlakwalčiwaske carambas nepa ' ka chaparrito bigotudo pus órale šisčiwakan tokomida .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64471,1864,spanish,nahuatl,"Después de su derrota , los mayas de Tabasco dieron a los españoles vituallas , joyas , ropa y 10 doncellas . Una de ellas era la Malinche , la cual hablaba tanto la lengua maya como la de los mexicanos .","Inoyuhpehualocque onohualcah quimmacacque caxtiltecah in tlacualli , chalchihuitl , tlaquemitl ihuan matlaquixtin ichpopochtin . Ce yehuantin , in itoca Malintzin , huel tlahtoayah ica intlahtol onohualcah ihuan mexicah .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64472,1865,spanish,nahuatl,Todo se tapa con sus tortillas y una cazuela se pone y una olla nueva se pone todo nuevo porque vienen las ánimas .,moči motlapačoa kanin tlaškal wan se kaswela yankwik motla : lia wan se šoktli yankwik motla : lia muči yankwik según ki ' tawi : ce animitas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64473,1866,spanish,nahuatl,"Nos dieron mole , nos vinimos .","nele ' wel totlasotlaya , ayk tlanikilwi ke se entiende tlasotlaya ' .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64474,1867,spanish,nahuatl,...,100r . . .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64475,1868,spanish,nahuatl,"Al undécimo año de su gobierno , Ahuitzotzin realizó las obras del Acuecuéxatl .",E iuh XI xiuitl tlantoncanti yn quiquetz Acuecuexatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64476,1869,spanish,nahuatl,"Queda así claro que son otros los que se hallan en México y de los que estamos hablando , cuyo nombre propio es el de religiosos de la Compañía de Jesús ; eran como 70 los religiosos que iban en el dicho entierro , y no llevaban manga de cruz , sino que salieron nomás así , y tampoco estaban revestidos con capa , sino que todos iban con su sotana y con su manteo como andan siempre , y todos llevaban candelas en las manos .","Ma yc teyollo pachihui , ca occentlamantintzitzin in ye nican moyetzticate Mexico yn incatzinco titlahtohua , çan huel yxquich ynnotzallocatzin teopixque la Compañía de Jesús ; in yehuantzitzin in teopixque aço huel yepohuallonmatlactin yn oncan momaniltitiaque yn omoteneuh yc tetococ , atle cruz manca quimohuiquilique , çan iuh moquixtique çan iuh mohuicaque , yhuan anotle capa quimotlalilitiaque , çan iuh mochintzitzin mantiaque yca yn inçodanatzin yhuan inmanteotzin yn iuh mochipa monemiltia , mochintzitzin cecen candelas ynmactzinco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64477,1870,spanish,nahuatl,Aquel pan es muy bueno .,Huel cualli neca pantzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64478,1871,spanish,nahuatl,Ya va a saber bien mi papá,Ya kuali kimatis nopapá,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64479,1872,spanish,nahuatl,"En el año 8 Tochtli se escondieron ; el segundo año fue 9 Ácatl 1319 , el tercero fue 10 Técpatl 1320 , y el cuarto fue 11 Calli 1321 .","Chicuey Tochtli xiuitl ypa ynic netlatiloc ; ynic oxiuhtique Chicuhnaui Acatl xiuitl , ynic yexiuhtique Matlactli Tecpa xiuitl , ynic nauhxiuhtique Matlactloce Calli xiuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64480,1873,spanish,nahuatl,Todas mis plumas son buenas .,N o c h i nt i n noihuitlapaltin cuahcualtin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64481,1874,spanish,nahuatl,Es de hoja más ancha que el chiltepín .,In chilxoxouik mapapatauak kemej chiltekpin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64482,1875,spanish,nahuatl,". Ya va a lucir el sol , ya se levanta la aurora : ya beben miel de las flores los variados pechirrojos , donde está en pie la Flor , En tierra estás en pie cerca del mercado , tú eres el Señor , tú , Quetzalcóatl .",. O ya tlatonazqui tlavizcalleva in an tlachichina nepapan quechol Xochitl ihcacan . Tlalpan timoquetzca tianquiznavaqui ah titlacatl a ti Quetzalcoatl a,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64483,1876,spanish,nahuatl,"También en este año se desgajó el cerro de Chalco Amaquemecan que se llama Ixmatlatzin , el cual queda enmedio del Iztaccíhuatl y del Popocatépetl , y salió mucha agua cuando se desgajó el cerro ; aparecieron muchas fieras , que se comieron a muchos niñitos .","Auh no yquac yn ipan in xihuitl yx xitin yn Chalco Amaquemecan tepetl yn quitocayotia Yxmatlatzin , ynin nepantla actica Yztaccihuatl yhuan Popocatepetl , auh cenca miyec yn quiçaco atl ynic yx xitin tepetl ; no yhuan cenca miyequintin nezque yn tequanime , cenca miyequintin quimquaque yn pipiltzitzintin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64484,1877,spanish,nahuatl,— Cuando estaba usted mala .,— pus non kwak nokokoaya nepa niaya notekas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64485,1878,spanish,nahuatl,"El sábado 11 de octubre de 1614 llegó a la iglesia de San Agustín en la ciudad de México don fray Juan Zapata y Sandoval , religioso de San Agustín y obispo , quien traía el encargo de ir a gobernar en la ciudad de Chiapas ; éste , que era criollo nacido aquí , venía de España , donde había estado bastante tiempo , hasta que el rey le otorgó allá ese gobierno espiritual .","Axcan sábado yn ic 11 mani metztli octubre de 1614 años , yhcuac nican ciudad Mexico teopan San Augustín omaxitico in teoyotica tlahtohuani don fray Juan Çapata y Sandoval obispo teopixqui Sant Augustín , ompa ytequitzin motlalia quimopieliz yn altepetl ciudad Chiapa ; ynin nican Mexico chane nican tepiltzin motenehua criollo , España hualmohuicac nican mohuicac , huecauh ompa omoyetzticatca yn España , ynic ompa oquimomaquilli rey in teoyotica ytlahtocayotzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64486,1879,spanish,nahuatl,"Y luego , en este mismo año , se enseñoreó Huehueteuctli , que tomó el título de Chichimecateuctli ; éste también era hijo de Atonaltzin .",Auh çano niman ypan in y xihuitl y motlahtocatlalli yn Huehueteuhctli Chichimecateuhctli mochiuh ; ynin çano ypiltzin yn Atonaltzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64487,1880,spanish,nahuatl,"Pues todo lo fui a recoger , yo cantor , así pongo flores en la cabeza de los príncipes , así los atavío . Sólo con ellas lleno sus manos . Luego entono un bello canto , con el que son exaltados los señores , delante del Dueño del Cerca y del Junto .","Ca moch niccuito ya in nicuicani , ic niquimicpacxochiti in tepilhuan , inic niquimahpan in zan , inmac niquinten . Niman niquehua ya yectli ya cuicatl , ic netimalolo in tepilhuan , ixpan in Tloque in Nahuaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64488,1881,spanish,nahuatl,"Que nadie mire entonces hacia arriba , que todos se abstengan de mirar hacia allá , que se encierren en sus casas , que nadie ande por los caminos , porque entonces se desatará un viento maligno ; y entretanto , que nadie coma , ni beba , ni duerma , hasta que nuevamente claree y aparezca el Sol .","Macayac conacopayttaz , ma huel nepiallo yhuicpa , ma necaltzaquallo , amoyac huel nenemiz yn otlipan , ypampa yn ihquac amo qualli yn ehecatl quiztoz ; yhuan no yxquichica ayac tlaquaz ayac atliz anoço cochiz , yn ixquichica occeppa tlanecitiuh ynic necitiuh tonatiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64489,1882,spanish,nahuatl,"Cuando se reunió con los demás tenancas , el gran chichimeca y tlatohuani Cuahuitzatzin Tlailotlacteuctli bajó del Amaqueme para ir a establecerse definitivamente en Tzacualtitlan Tenanco Chiconcóhuac , donde enseguida edificó un teocalli , la casa de NauhyoteuctlI .","Yn ocenquiçato quin ihcuac yc niman ye ontemo oncan onehuac yn icpac Amaqueme yn tlahtoani Cuahuitzatzin Tlayllotlacteuhctli huey chichimecatl ynic oncan mocentlallito yn Tzacualtitlan Tenanco Chiconcohuac , ynic niman oncan ye quiquetza yn teocalli in ical Nauhyoteuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64490,1883,spanish,nahuatl,"Luego de que el dicho Huetzin regresó a Colhuacan , y gobernando ya allí , se casó con una señora llamada Atotoztli , la cual era hija del tlatocapilli Achitómetl , natural de Colhuacan ; éste , a la muerte del tlatohuani Nonohuálcatl , le sucedió en el señorío y gobernó en Colhuacan , según luego se verá .","Auh yn omoteneuh yn Huetzin yn oyuh hualmocuep yn oncan Culhuacan yn icuac ye tlahtocati , yc niman oncan quimocihuahuatico yn cihuapilli yn itoca Atotoztli , ychpuchtzin in yn tlahtocapilli Achitometl yn oncan chane Culhuacan ; yn çatepan in yn oiuh momiquili Nonohualcatl tlahtohuani yc niman contoquilli yn Achitometl , tlahtocat yn Culhuacan , yn iuh niman ye onneciz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64491,1884,spanish,nahuatl,Algunas veces viene a visitarme .,Quemanian nech hualtlalhpalohua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64492,1885,spanish,nahuatl,Entonces aquél dijo pues ahora el Chaparrito Bigotudo pues ahora qué vamos a hacer aquí qué comeremos .,entons inepaka ki ' to pus ašan in chaparrito bigotudo pus ašan tlenon taiske nikan tlenon tikwaske .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64493,1886,spanish,nahuatl,"Entre las piedras , el diamante es la más dura y la más preciosa .",Intzalan temeh in diamante ocachi tepitztic ihuan ocachi cuacualtzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64494,1887,spanish,nahuatl,"Cuando se asentó el primer tlatoani en Tenochtitlan , ya hacía un año que había gobierno de tlatoque en Tlatelolco ; quien dio principio al tlatocáyotl de Tenochtitlan fue Tlacoten , hermano menor de Cuacuauhpitzáhuac , a quien también fueron a solicitar en Azcapotzalco .","Yn Tenochtintla ynic motlali tlatoani e uh cexiuitl tlatolo yn Tlatilulco ; conpeualti tlatocayotl Tenochtintla yntoca Tlacoten iteycauh yn Quaquapiçahuac , çano onpa quitlani yn Azcanpoçalco , çan iteycauh Piçahuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64495,1888,spanish,nahuatl,"I . Pregon - En la ciudad de México Santiago Tlatelolco ahora en lunes primero de agosto de 1599 por primera vez gritó el pregonero Gaspar Lorenzo , dijo : Quien desee comprar y dar precio por la casa de Pedro Hernandez y de su mujer llamda María Borbola y de su cuñado llamado Juan Perez , situada en el tlaxilacalli de Santa Ana Cuepopan , que lo venga a decir . Este el primer pregon de los treinta pregones que se harán en el mercado ; asi está el mandato , asi está la cédula por nuestro tlahtoani el rey . Ante los testigos Miguel Hernandez , Diego Jacobo ; y para certificar aquí pone su nombre y su firma .",I . - Pregon : Yn ipan in ciudad Mexico Sanctiago Tlatilulco ypan axcan lunes yc omilhuitl mani agusto de 1599 años ynic cepa otzatzic yn tecpoyotl Gaspar Lorenzo oconito aquin quinequi quicoaz quipatiotiz in ical yn iehuantin Pedro Hernandez yhuan yn inamic yn itoca Maria Barbola yhuan ytex ytoca Juan Perez ompa mani yn ipan tlaxilacalli Sancta Ana Cuepopan ma conitoqui yn axcan yc cepa tzatzihua cempoualihuitl onmatlacpa ynic tzatzioaz tianquizco iuh ca yn itlanaoatil iuhca yn cedula yn itechca yn totlatocauh rey auh yn ixpan testigos Miguel Hernandez Diego Jacobo auh ynic quimoneltilia nican quimotlalilia yntocatzin yhuan ynfirmatzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64496,1889,spanish,nahuatl,bien hablaba y era listo .,kuali kamati uan tlalnamiki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64497,1890,spanish,nahuatl,en la espalda sube,nopa ikuitlapa xikuatlejko,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64498,1891,spanish,nahuatl,Nosotros venimos muy tarde .,Tehuan ye huel tlahca in calmanco otualahqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64499,1892,spanish,nahuatl,"Yo el de Chalman , yo el de Chalman : sandalia de penitente , sandalia de penitente ondea el sol frontal , ondea Grande , grande tu manojo de abeto :","Huia ! Ni Chalmecatl , ni Chalrnecatl nezavalcactla nezavalcactla olia cuatonalla olia Veya veya macxoyauh",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64500,1893,spanish,nahuatl,Después dijo el Padre Celestial,Teipa ya kiijtojki Padre Celestial :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64501,1894,spanish,nahuatl,1½ tazas de manteca,Ce tecontontli ihuan tlahco pitzochiyahuizotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64502,1895,spanish,nahuatl,"Cuando se disponían a flechar , primeramente trazaban en el suelo una figura en forma de cruz , luego juntaban varias flechas , las colocaban de punta sobre aquella como cruz que habían trazado en el suelo y las soltaban ; después no apuntaban a lo que iban a flechar , sino que tiraban sin más , pero nunca fallaban sus flechas , y por eso se llamaban chichimecas .","Auh yn ihquac ye tlaminazque , achtopa tlalpan tlacuillohuaya yuhquin cruz tlanepanolli , quiquetzaya quinepanohuaya , oncan conquetzaya yn iyacahuitztica yn inmiuh yn oncan nepaniuhtica yn oquicuilloque tlalpan yn iuhqui cruz ; auh amo quittaya yn tleyn quiminazque , çan tlapic yn tlaminaya , ayc nenquiçaya yn inmiuh , ypampa motocayotia chichimeca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64503,1896,spanish,nahuatl,"Y cuando así escucharon el juez gobernador y los alcalde ordinarios luego tomaron de las manos a Pasqual Hernandez español , que es el comprador lo pasearon por todas partes , por toda la casa y a las cuatro partes tiró piedras y en las cuatro partes se colocaron estacas .",Auh yn iquac oyuh quimocaquilti juez gobernador yoan alcaldes ordinarios niman ymatitech oconanque yn Pazqual Hernandez español yn motlacohuiani nohuian oquinenenemiltique yn ixquich yca cale yoan nauhcampa otlatepacho yca tetl yoan nonauhcampa omoman estagas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64504,1897,spanish,nahuatl,"6 Calli , 1485 .","VI Calli xihuitl , 1485 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64505,1898,spanish,nahuatl,"4 Ácatl , 1587 .","IIII Acatl xihuitl , 1587 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64506,1899,spanish,nahuatl,La mesa es grande y de una madera fina .,Hueyi in ahcopechtli ihuan omochin ica cualli cuahuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64507,1900,spanish,nahuatl,"Se despelleja el conejo y se le sacan las visceras cuidando que no se le rompa la hiel . El corazón y el hígado se pueden comer si así se desea , pero se desechan los riñones . Una vez que se ha lavado muy bien el conejo , se corta en trozos y se deja orear un rato ; si es al sol , mejor . Mientras , se pone una olla con tres litros de agua con la sal y el ajo . Los guajillos se desvenan , se tuestan y se remojan . Cuando el agua esté hirviendo , se pone a cocer el conejo con la sal . Ya cocido , se agrega el chile guajillo molido con los cominos , las zanahorias , las papas y el epazote ; se deja a que se cuezan las verduras y queda listo .","Ihcuac ye omoquixtili in iehuayo in tochtli , moquixtilia in ihtic ehua , macahmo tzomoni in chichicatl ; cecni motlalia in iyollo , ieltapach , in huel mocua intla monequi yece motlahcalia in necoctetencatl . In cuitlatepolli cualli mopaca , motetequi ihuan achitonca ma ehecahuaqui yece ahzo ocachi cualli ma tonalhuaqui . Motlalia ce xoctli ica yei litro atl ica iztatl ihuan axox ; in huaxchilli moquixtilia icuitlaxcol , moihcequi ihuan mociyahua . Motlalia in tochtli ihtic in atl ihcuac ye cuacualacatoc , motlalilia iztatl . Ihcuac ye tlahuicxitilli ye motlalilia huaxchilli in ye omotez ica comino , zanahoria , camohtli ihuan yepazohtli . Ma cualli huicci in tlacualquilitl ihuan yeca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64508,1901,spanish,nahuatl,"También entonces se enseñoreó Huehue Itzcuauhtzin Atlauhtecatlteuctli , y entre los dos gobernaban a los tenancas ; esto fue todavía en Cuitlatetelco .","Auh no yhuan yquac motlahtocatlalli yn Itzquauhtzin Huehue Atlauhtecatlteuhctli , yn imomextin quipachoque Tenancayotl ; ynin ça ya oc oncan yn Cuitlatetelco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64509,1902,spanish,nahuatl,( Presentes como dicho en los vendedores ) a los quales se les puso de pena diez pesos ( de oro ) para la camara de su magestad si fuesen contra la dicha venta y posicion y para firmeza desto lo firmé de mi nombre ( antel dieho escrivano ) Francisco Martin alguacil mayor ; pasó ante mí Miguel de los Angeles escrivano.Esta bien y fielmente trasuntado y corregido con el original . Luis Pynelo [ rúbrica ] .,Auh in aquin nontlachalaniz in tla neciz X pesos tomines ynic ontlaxtlauaz ytech pohuiz in icamara su magestad ynic amo ytlacahuiz yn itlanahuatil justicia yc nican tictlalia in tofirma . Francisco Martin alguacil mayor paso ante mi Miguel de los Angeles escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64510,1903,spanish,nahuatl,"Con cantos me aflijo , sólo ensayo cantos en la tierra .","Zan nicuicanentlamati , zan nicuicayeyecohua in tlalticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64511,1904,spanish,nahuatl,Pronto ya a comenzar a llover .,Ye pehuaz quiahuiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64512,1905,spanish,nahuatl,"( Asi que nos presenta que constando ser ansi mandemos anparalla en la dicha su casa e tierras ) [ Y por esta causa ahora demando a la justicia del pueblo para que me dé el mandamiento para nadie otra vez me la quite ; lo solicito ante la justicia , así digo mi palabra ] .",Auh yn axcan ypanpa nicnotlaytlanililia yn altepetl in justicia ynic nechmomaquiliz yn tlanahuatili ynic aocmo cepa aca nechoncuiliz ca niquitlani yn ispan justicia yuh niquitoua notlatol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64513,1906,spanish,nahuatl,"“ Bueno , solo ...","Bueno , san tlen . . .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64514,1907,spanish,nahuatl,"11 Calli , 1269 .","XI Calli xihuitl , 1269 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64515,1908,spanish,nahuatl,"En cuanto entró a la ciudad , inmediatamente fue derecho al palacio de residencia del Obispo que hacía muy poco había venido , jefe de sacerdotes , cuyo nombre era D . Fray Juan de Zumárraga , sacerdote de San Francisco .","In oahzico ihtëc altepetl , niman ic tlamelauh in itecpanchantzinco Obispo in huel yancuican hualmohuiccac , tebpixcatlahtoani itocatzin catca D . Fray Juan de Zumárraga , San Francisco teopixqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64516,1909,spanish,nahuatl,"Cuando luego vinieron caminando hacia acá , vinieron avanzando despacio y deteniéndose en muchos sitios por el camino .","Ynic niman nican ye hualnenemi , yhuiantzin ye yatihuitze , oc ye motlatlallitihuitze nohuian yn otlipan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64517,1910,spanish,nahuatl,"78 . Bien aderézate , esfuérzate , por lo que es tu sustento , tu verdura , tu nopal ; no des descanso a tu frente , a tu espalda ; no arrojes detrás de ti tu calzado , tu angarilla , tu bordón ; no des reposo a tus manos , a tus pies ; no condesciendas a tu rostro , a tu corazón , a tus hombros , a tu espalda . ¿ Si así obras , si accedes a tu rostro , a tu corazón , cómo estarás de pie , cómo vivirás al lado de la gente , junto a las personas ? ¿ Y cómo estarán de pie , cómo vivirán los collares , las plumas preciosas ? ¿ Y cómo estará de pie , cómo vivirá la dueña de la falda , la dueña de la camisa ? Porque honra a la gente , la enaltece , el trabajo de servidumbre , el trabajo tributario .","78 . Ma huel ipan ximapana , ximotetzilo immotlamatzohualtzin , immoquiltzin , immonopaltzin . Ma tixquatlatziuh , ma titcputztlatziuh ; ma micampa tictlaz immotacatzin , immocacatzin immotopiltzin . Auh ma ticzozotlauh immomatzin , immocxitzin , ma ticnenenec immitzin , immoyollotzin , immacoltzin , immocuitlapantzin . ¿ Intla yuh ximuchihua , intla xicnenenequi immitzin , moyollotzin , ach quen tihcaz , quen tinemiz in tetloctzinco , in tenahuactzinco ? ¿ Auh quen ihcazque , quen nemizque in cozcame , in quetzaltin ? ¿ Auh quen ihcaz quen nemiz in cueye , in huipile ? Ca tetimalo , ca techamauh in tlacoyotl , in tequiyotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64518,1911,spanish,nahuatl,"Cuando los mexicas ya estaban establecidos en Tizaapan , fueron a suplicar a los señores de Colhuacan , les dijeron : “ Señores nuestros , quizá os causemos pena , porque queremos erigir un altar de tierra donde nos habéis permitido asentarnos ” .","Auh y ye yuh uncan onoque Tiçaapa , nima yc ui quitlatlauhtizque yn Coluaca tlatoque , quimonilhuia : “ Nopiltzintziné , tamechtoyollitlacalhuizque , ca achitzi tocontlaliznequi tlalmomoztli yn unca oantechmotlaucolilique ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64519,1912,spanish,nahuatl,"el bulto , el atavío .","in quimilli , in tlaquimilolli quitqui ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64520,1913,spanish,nahuatl,"También chile . Todo lo preparaba en cestones de tule tejido ; y disponía sal , cuarenta o sesenta panes de ella . Y tomates iba comprando : de modo que cada día compraba tomates , de modo que compraba tal vez un bulto enmantado ( cada día ) .",Iuan chilli mochi petlatica quiquequetzaya iuan iztatl quimanaya azo on tecpantli anozo e tecpantli . Iuan tomatl quicouhtihuia : ic cecemilhuitl ic tomacohua azo cen quimilli in tecuachtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64521,1914,spanish,nahuatl,ahora respetable señor micuñado le dijo a mi papá perdóneme usted sólo esto diré si su hijo ya quiere casarse pues cáselo usted porque si no en alguna parte puede endrogarse yeso no estará bien cúmplale y lo que también debe usted hacer despuésdel casamiento sepárelo pero usted es quien debe decidir,axcan momahuizotzin notextzin oquimolhuili in notahtzinxinechmotlapohpolhuili zan inin niquihtoz intla motelpochtzin ye monequiltia mocencauhtzinoz xicmocencahuili intlacammo cana motlahtlanehuihtzinoz ihuan inon ammo cualli yez xicmotlamaxiltilili ihuan no tlen timochihuiliz zatepan nenamictiliztli xicmoxelhui vece tehuatzin timotlacemihtilhuiz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64522,1915,spanish,nahuatl,De las cuales doy el primer apocento que el corbero que está hacia donde entra el sol a Maria que es la mayor ( de mis nietas ) que sea para ella y por tal lo haya y tenga y el segundo apocento que está junto a él mando a Clara Lopez ( que es la segunda hermana ) el [ F . 15v . ] qual mando que sea para ella y el tercero apocento doy a la tercera hermana que se dice Martina Lopez que es el que está junto al callejon que estos dichos apocentos están en hilera y mando que nadie le impida la tenencia e posesión de cada una de las suso dichas en ningun tiempo .,Auh yn axcan niquitohua yn iehuatl yn iacapantli ytoca Maria nicmacac yn nican hualicac tonatiuh ycalaquianpahuic huel nicaxcatitiuh nicnemactitiuh zan tlamelahua auh ynic ontetl nicmaca yn Clara Lopez huel nicaxcatitiuh auh yniquei tlacatl yn itoca Maria Lopez nicmacatiuh yniquetetl za tlatzauticac caltzalanpahuic ynin onicteneuh yn oniquinmacac huel niquimaxcatitiuh ayac quincuiliz yn quenmanian .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64523,1916,spanish,nahuatl,"8 Acatl , 1487 .","VIII Acatl xihuitl , 1487 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64524,1917,spanish,nahuatl,"En efecto , el brujo Cópil salió de noche , acompañado por su hija Xicomoyáhual .","Auh ye nelli niman oquiçaco y yohualtica yn tlaciuhqui Copil , quihualhuicac ychpuch ytoca Xicomoyahual .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64525,1918,spanish,nahuatl,"El año 7 pedernal fundaron los mexicas la ciudad de Mexicalcingo que aún subsiste en nuestros días , en las inmediacionesde Iztapalapa .","Ipan chicome tecpatl xihuitl quitzintique mexicah , altepetl in motocayotia Mexicaltzinco . Yehuatl in inahuac Iztapalapan oc axan moquetza .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64526,1919,spanish,nahuatl,iban a escuchar allá donde está el cielo .,ontlakakiyaya iluikak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64527,1920,spanish,nahuatl,Y la segunda vez que invitan a la gente es cuando se hace la exhibición . No más se hacía como queda dicho .,Auh in ic oppa tenotzaya icuac in on tlaixneztia zan no yuh mochiuaya in omito .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64528,1921,spanish,nahuatl,"Mucho se alegraron y regocijaron por ello todos los habitantes del reino ; y enseguida iba a trasladarse el señor arzobispo , iba a mudarse de su residencia al palacio , quería hacerlo sin dilación , pero las autoridades de la ciudad no consintieron que lo hiciera , sino que lo retuvieron hasta que se le fuera a avisar en Atlacohuayan , en dominios del Marqués del Valle , donde era vicario su sobrino fray Jerónimo Guerra , con quien estaba , mientras se preparaba todo lo necesario para su recibimiento .","Huel yc mochtin opahpacque ohuelamatque yn nican tlahtocaaltepehuaque ; auh niman hualmohuicazquia yn teoyotica tlahtohuani , çan niman oncan hualmehualtizquia yn itecpanchantzinco ynic hualmiquanitzinozquia huey tecpa palacio , atle onmantozquia yn iuh conmonequiltiaya , auh yece yn ciudad tlaca çan nima amo yuh oquinecque ynic ompa mohuicac , oc ompa conmotzicalhuique ynic ompa oc motlatlatolchiallito Atlacohuayan ymacehualpan yn Marqués del Valle , uncan vicario mochiuhtica ymachtzin ytoca fray Jerónimo Gerra , oc ompa ytlan moyetzticatca , yn oquic tlachichihuallo | | 151 mocencahua yn ixquich monequiz yc namicoz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64529,1922,spanish,nahuatl,"¿ Y no tal vez tendrás que beber agua aceda , agua amarga , agua sucia , agua asquerosa ?",Auh cuix a ticmitiz in xococ atl in alchichic in tlaelatî in atzoatl ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64530,1923,spanish,nahuatl,Las muchachas tienen siempre un buen humor .,In ichpocameh nochipa pahpaquih .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64531,1924,spanish,nahuatl,"Amigo mío , amigo mío , quizá en verdad mi amigo , sólo por su mandato nos estimamos , por eso recuerdo que hemos de perecer . Aquí tienes tus flores .","Nocniuh , nocniuh yaya azo nelli nocniuh , zan itlatoltzin zan ic tontonequi ye ica noconelnamiqui o tamapolihui . A izca in toxochiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64532,1925,spanish,nahuatl,Vendería mi abrigo si no hiciese tanto frío .,Nicnamacazquia notlaquen in tía huel amo cehuazquia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64533,1926,spanish,nahuatl,Nuestra gata está debajo de la mesa .,In tocihuamiz itzintlan ahcopechtli ca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64534,1927,spanish,nahuatl,tú Tierra Antonio Martín Marqués .,tehhua talticpactzin Antonio Martín Marqués .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64535,1928,spanish,nahuatl,Toquiltecatl Quachic que ( la bendió y ) compró un español de Xihuitongo LX Acxotecatl tequihua Tzapotla — LX . Xacalcatl tequihua Amanalco — LX . Francisco Papalotecatl LX Tlamatzinco — XL . Atlauhco tiachcauh Xihuitonco — LX . Tepapanahuitzin bendidas — LX . [ glifo de templo ] Hacia el poniente . [ Glifo de Camino ],Tocuiltecatl Quachic Xihuitonco español oquicouilli LX Acxotecatl tequihua Tzapotla LX Xacalcatl tequihua Amanalco LX Francisco Papalotecatl LX Tlamatzinco LX Atlauhco tiachcauh Xihuitonco LX Tepapanahuitzin oquinamacac LX . [Glifo de templo] tonatiuh ycallaquiyanpahuic . [Glifo de Camino],https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64536,1929,spanish,nahuatl,"Arruinados se van los dueños de las flores ajadas , los poseedores de los escudos de plumas .","Ini huatzalhuan huehuexochihuaque , o za quetzalchimaleque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64537,1930,spanish,nahuatl,Es enviado Juan de Grijalva el año 13 conejo a explorar las nuevas tierras . Los embajadores de Moctezuma vigilan desde los árboles .,Titlano Juan de Grijalva ipan matlactli omei tochtli xihuitl inic yehuatl ma quittaz in yancuic tlalli . Iixiptlahuan Motecuhzoma cuacuauhpan tlachixtocque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64538,1931,spanish,nahuatl,Hay que saber perdonar .,Monequi tocepantlapohpolhuizqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64539,1932,spanish,nahuatl,ahí estaba aún nuestro prójimo solito y triste como un jacal del campo abandonado un viento delgado inquieto como un niño se entretenía arrastrando por acá y por allá las hojas de los árboles,ompa oc metztaya tohuampohtzin zan icehceltzin tetlaocolticatzintli quen ce tlacahualmilxahcalli in ecapitzaetli yuhquin ce ahuiltzonconetl omahuiltiaya quinhuihuilantinemia nepanan in cuauhatlapaltin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64540,1933,spanish,nahuatl,Le digo siquiera para mi falda de adentro me gusta .,skiera para niyemaništas i ' teki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64541,1934,spanish,nahuatl,Ya nos vamos a quedar en el panteón .,yetamečkawtewaske serka tiaske de topantion wan name ' wanke namokawa’ .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64542,1935,spanish,nahuatl,ya viniste,ya tiualajki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64543,1936,spanish,nahuatl,"Al mismo tiempo que la noticia sobre don Francisco de Velasco , vinieron también de España los nombramientos para dos letrados , uno doctor y otro licenciado , que les otorgó el rey nuestro señor .","Auh yhuan çan moch cenohualla yn España yn itlahtollo don Francisco de Velasco , yn intlahtocatequiuh omentin tlamatinime ce doctor yhuan ce lliceciado , yn oquinhualmotequimaquilli tohueytlahtocauh rey .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64544,1937,spanish,nahuatl,Así lo dejó dicho Tochihuitzin .,In conitotehuac in Tochihuitzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64545,1938,spanish,nahuatl,En la ciudad de Mexico a diez y seis días del mes de diciembre de mil quinientos y ochenta y seis el muy magnifico alcalde Miguel de los Angeles administrador de justicia por su magestad bino aqui a San Pablo ( al barrio de ) Tlalyztacapan sujeto a esta ciudad a medir un pedazo de tierra suyo para que lo beneficien .,Yn ipan ciudad Mexico a 16 dias del mes de decienbre de mil e quinientos y ochenta y seiz años yehuatzin alcalde Miguel de los Angeles justicia quimocuitlahuitzinohua yn icatzinco su magestad hualmohuicac yn nican San Pablo Tlaliztacapa yn isojeto yn ipan altepetl quimotamachihuilico yn tlalli milli yn imiltzin mochihuaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64546,1939,spanish,nahuatl,"Y yo sé cómo se midió esta tierra , yo el llamado Xochitecutl , “ soy águila ” , “ soy ocelote ” . Y “ mi hermano menor ” , de nombre Xayacazin Xochizin , “ es águila ” y “ mi tío ” Xochiayauhtli , “ es jaguar ” , soy tetectin de estas tierras de Tepeteopan ; no todas nos las dio Moteucsomazin { a mí } y a mis hijos macehualtin nos las mercedó porque me quería mucho Moteucsomazin .",Yhuan nehuatl nicamati yn quenin omoctamachi ynin tlali nehuatl notoca Xochitecutl niquauhtli niyocelotl yhuan noteicauh ytoca Xayecazin Xochizin quauhtli yhuan notlazin Xochiayauhtli tequani titetectin nicam ypan ynin tlali Tepeteopam anochi otechmacac Moteucsomazin yhua{entre líneas : n} mochintin nopilhua{n} macehualtin otechtlaocoli ypanpa cemca onechtlazotlayam yn Moteucsomazin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64547,1940,spanish,nahuatl,También entonces nació Necuametzin en Tlalmanalco .,No yhquac tlacat y Nequametzin Tlalmanalco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64548,1941,spanish,nahuatl,Aquí se nombran también los gobernadores y los virreyes que han gobernado en esta Nueva España desde que la ganaron los españoles hasta el presente año de 1608 .,107 Yhuan nican motenehua yn governadoresme yhuan yn visurreyesme in ye otlapachoque yn ipan in Nueva España in ye yxquichcauh yc oquitlanque yhuan ynic yehuatl axcan ypan xihuitl de 1608 .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64549,1942,spanish,nahuatl,Sal al gusto,"Iztatl , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64550,1943,spanish,nahuatl,½ kilo de habas secas,Tlahco kilo ahuax in ye huacqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64551,1944,spanish,nahuatl,"Allá se decidió entrar con guerra en Metztitlan , pero se devolvieron de Tollan .","Ye unpa mononotzato ynic yaocallaquizquia Meztitla , unpa ualmocuepato Tolla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64552,1945,spanish,nahuatl,Y se siembra cebada para cuando no hay qué darles a los animales para que coman .,wan in motepewa sebadita para nkwak a ' tli tlemomaktis in yulitl para kikwas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64553,1946,spanish,nahuatl,no cuidaste a nuestra hija .,amo timokuitlauili nopa tokone .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64554,1947,spanish,nahuatl,"Se le quitan las hojas a los elotes cuidando que no se rompan y se desgranan . Se muelen los granos con el azúcar , la canela y con muy poquita agua para que quede la masa espesa . Se hacen los tamales , se acomodan en una vaporera con el agua necesaria y se cuecen a fuego medio 40 minutos . El tamal está cocido cuando ya no se pega a la hoja .","In elotl moquixtilia in iizhuayo . macahmo tzayani . moohua ; moteci in elotlatlaolton ica tlatzopeliloni ihuan canela ica zan tepitzin atl inic ahmo ayo yez ; motamalpiqui , motlalia ihtic in tepuzcomitl ica atl , ixquich in monequiz . ihuan mohuicxitia ica ahmo huey tletl . ahzo ompoalli minuto . Ihcuac in tamalli ayocmo motzicoa itech in izhuatl quihtoznequi ye tlahuicxitilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64555,1948,spanish,nahuatl,fui a verlo .,nikitato .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64556,1949,spanish,nahuatl,Un marinero descubrió que eran los dos señores Ecatzin Tlacatécatl Tlapanécatl Popocatzin y Temillotzin Tlacatécatl Tezcacohuácatl Popocatzin .,"Auh yehuatl malinero oquimitac ca tlaca , ca yehuatl in Ecatzin Tlacatecatl Tlapanecatl Popocatzin yhua Temillotzin Tlacatecatl Tezcacohuacatl Popocatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64557,1950,spanish,nahuatl,"9 Técpatl , 32 .","IX Tecpatl xihuitl , 32 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64558,1951,spanish,nahuatl,"Así pues , el hombre fue creado a imagen de Dios nuestro señor porque tiene una alma viviente y enteramente racional , y así como Dios nuestro señor es uno solo , pero en su trinidad se distinguen cada una de las divinas personas , de la misma manera el alma es una sola , pero en ella hay tres potencias : la primera es la memoria , lo que quiere decir que está en relación con el Padre , que es la primera persona ; la segunda es el entendimiento , lo que quiere decir que está en relación con el Hijo , que es la segunda persona ; y la tercera es la voluntad , lo que quiere decir que está en relación con el Espíritu Santo , que es la tercera persona .","Auh çano yuhqui i yehuatl tlacatl yc chihualloc yn ixiptlatzin yn totecuiyo Dios ypampa ca ytech ca quipia yolliliztli yn ánima yn macitica tlamachillice , yehica yn iuhqui yehuatzin totecuiyo Dios ca ça huel cetzin auh yn iyeitilliztzin huel cececcan moquixtiticate yn cecenme ynic tlacatzitzinti personas , auh yn ánima çanno ce , auh yetlamantli ytech ca huellitilliztli : yn iccentlamantli yehuatl yn tlalnamiquilliztli , ca ye quitoznequi yn itechpatzinco yn icce tlacatzintli yn Tetatzin ; auh yn tlamachilliztli , ca ye quitoznequi yn itechpatzinco yn icome tlacatzintli yn Tepiltzin ; auh yn tlanequilliztli , ca ye quitoznequi yn itechpatzinco yn iquey tlacatzintli yn Spíritu Sancto .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64559,1952,spanish,nahuatl,"Entonces los tlatelocas levantamos tzompantles en tres sitios : uno se puso en el atrio de Tlillan , y allá se ensartaron las cabezas de nuestros amos españoles ; el segundo se puso en Yacacolco , donde también se ensartaron cabezas de nuestros amos y las cabezas de dos caballos ; el tercero se puso frente al templo de Cihuacóhuatl en Zacatlan , y todo fue obra de los tlatelolcas .","Yquac tontotzonpantique yn titlatilulca , yexca y manca tzonpantli : y manca teuthualco Tlilla , yc onca çoçotoca yn intzonteco totecuioua ; yc oca Yacacolco , no unca çoçotoca yn intzonteco yn totecuioua yoan untetl cauallo ytzonteco ; yquesca Çacatla Ciuateucalli yxpa , ça yneyxcauil yn tlatilulca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64560,1953,spanish,nahuatl,"q . d . teucuitlaquemitl timoquenti q . d . que llueva , que venga el agua . q . d . Tú eres nuestro dios . Bajó el agua , vino el agua tuya .",In ti yovallavana in ti xipe totec tleic in y quetzalavevetl q . n . id est ye tlaquetzalpatia ye tlaxocovia ye xopantla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64561,1954,spanish,nahuatl,Cada uno,cecen,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64562,1955,spanish,nahuatl,"Lo primero que digo : no tengo nada de mis propiedades que les deje a mis hijos , a mis hermanos y los demás “ mis descendientes ” ; todo lo que tengo es una tierra , tiene tres caballerías ; los nopales y magueyes los cuidarán y los trabajarán para “ nuestro teuctli , “ Dios ” y para tohueitlatocazin , “ nuestro gran gobernante ” el rey . Esta tierra mencionada tiene unas piedras como pared , donde se llama Tedancochco , señalando con el dedo , Tecamachali , va hacia donde se nombra Juan Techango , María Techango , va hacia Chiapan , da la vuelta por Temalacayocan , sigue a Xochiacalco y Atlichichipico donde hay magueyes , va en dirección a la pared de tierra de San Andrés , llamado Xiloxochitli Quauhtidan y Huaxquauhtidan .",Ynic sen damantli niquitohua amo nicpia noaxca nodatqui yn den niquincahuiliz nopilhuan yhuan nocnihuan yhuan yn ixquichtin yn notiacamecayohuan auh san ixquich se tlali quipiya yei caballería nochidi yhuan mexcali quipia quimocuidahuizque ypam quitequipanosque yn t[o]t[ecuy]o Dios yhuan tohueitlatocazin yn rei ynin tlali omoteme quipia daltepamtli campa motocayotia Tetlancochco quimapilhuia tecamachali yahui campa motocayotia Juan Tenchango María Tenchango yahui Chiapam dacolohua Temalacayocam yahui Xochiacalco yhuan Atlichichipico Sebastian Bapticta onicchiuh notestamento ypam miercoles yc 12 tonatiuh mopohua de abril auh xihuitli de 1638 años Nixpam nehuatli d[on] Diego de la Cruz escriuano . omacam nequimidi yahui ypam tlaltepamptli San Andrés motocayotia Xiloxochitli Quauhtidan yhuan Huaxquauhtidan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64563,1956,spanish,nahuatl,pasaron varios días una vez vi que ya iba a moler,opanoque miec cemilhuitl ceppa oniquihtac ye yaya teciz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64564,1957,spanish,nahuatl,Asimismo digo yo la suso dicha que yo habia criado a un huerfano que se llamaba Sebastian Ambrosio el cual es ya difunto este dejó una casilla que esta de otra parte hacia la calle y el cuando quiso morir dejo dicho que esta dicha su casa se vendiese e yo agora mando que se venda la dicha casilla y la compre Agustina Petronila y dé por ella sesenta pesos los cuales del que los haya dado se han de llevar y entregar a la iglesia para que hagan bien y misas para por las animas de cinco difuntos que su padre y madre aguelo y aguela y a él porque eran suyas las dichas casillas lo cual mando se haga guarde y cumpla sin eceder de ello .,Ynic chicontlamantli niquitohua ce tlacatl noconeuh catca ytoca Sebastian Ambrosio quicauhtiuh ycal otlicapa yn iehuatl yuh quitotia monamacaz auh yn axcan niquitotiuh yehuatl quimocohuiz yn Agustina Pedronilla quitemaz epohualli pesos auh yn iquac oquiten epohualli pesos teupan icalaquiz misas yc chihuililozque yn omomiquilique macuilti yn yehuatin tetatzin tenantzin tecoltzin tecitzin Bastian Ambrosio quin oniquito neltiz yn iquac onimic amo ytlacahuiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64565,1958,spanish,nahuatl,El mismo,ye yehua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64566,1959,spanish,nahuatl,por allá,Icompa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64567,1960,spanish,nahuatl,"En este año dejó la ciudad de México para dirigirse al Perú el virrey don Martín Enríquez ; había gobernado durante 13 años en México , y su gobierno fue bueno .","Ypan in yquac quiz mohuicac quitlalcahui yn altepetl Mexico yn visurrey don Martín Enrríquez ynic mohuicac Perú ; yn tlahtocat matlactli omey xihuitl , qualli ynic tlapachoco Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64568,1961,spanish,nahuatl,"Año 5 - Casa , en este año fueron a tomar los toltecas a Quetzalcóatl para que los gobernara allá en Tula , y fuera también su sacerdote .",Ipan ix xihuitl macuil calli canato in tolteca in yehuatl Quetzalcoahuatl inic quimotlatocatique in oncan Tollan ihuan inteopixcauh catca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64569,1962,spanish,nahuatl,". Y si tomó enfermedad , si murió allá en la costa , no lo enterraban , sino que le hacían un armazón de madera con el cual hacían el fardo del muerto ; le ponían en el labio su bezote de pluma verde ,",". Auh in zan no cuculiztli oquicuic in ompa omic anauac amo quitoocaya zan qui cacazchichiuaya in ic quichiuaya micqui hihuitezzacatl conaquiliaya in itenco ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64570,1963,spanish,nahuatl,"Su cuarta hija , Xiuhcoyolmaquiztli , fue llevada a Quechólac , donde fue esposa de Matlaccaltzin .","Yn icnaui ypiltzi ciuatzintli Xiuhcoyolmaquiztli , unpa uicoc yn Quechollac , ynamic mochiuh itoca Matlacaltzi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64571,1964,spanish,nahuatl,"El mismo hombre puede creerse un gran héroe , y mañana puede sentirse la persona más desafortunada .",Zan ye ce tlacatl cualli hueyi chihqui momatiz ihuan moztla quenameh ce hueyi icnotlacatl momatiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64572,1965,spanish,nahuatl,En tres meses se hizo un elote fuerte .,Eyi metstli kuali chikaelotl elito .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64573,1966,spanish,nahuatl,"El domingo 9 de junio de 1591 se hizo fiesta porque al arzobispo don Pedro Moya de Contreras le confirieron en España un alto encargo , pues su majestad el rey lo enalteció , nombrándolo presidente del Consejo de Indias , y así puso en sus manos los asuntos de toda la Nueva España o México .","Domingo yc IX mani metztli de junio de 1591 años , yquac papacohuac yn ipampatzinco arçobispo don Pedro Monya de Contreras quimomaquillique yn ompa España huey tlahtocayotl , yc quimohuecapanilhui in rey su magestad , yn macoc Consejoyotl de Indias presidente , y nican yc nohuian Nueva España ycemactzinco quimocahuilli yn nican Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64574,1967,spanish,nahuatl,"Por su parte , Huehue Achitómetl , décimo tlatohuani de Colhuacan , llevaba 10 años gobernando .",Yhuan ye yuh matlacxihuitl tlahtocati yn Huehue Achitometl yn icmatlactli tlahtohuani Culhuacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64575,1968,spanish,nahuatl,"Si tienes , sed , bebe agua .","Tla tamiqui , xiatli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64576,1969,spanish,nahuatl,Entonces sí vieron que no hay tortillas,Uajka kena tlajtlachiya axonka tlaxkali,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64577,1970,spanish,nahuatl,"Tú te darás cuenta ,","Tehhuatzin timomacaz cuenta ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64578,1971,spanish,nahuatl,½ kilo de carne de puerco,Tlahco kilo pitzonacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64579,1972,spanish,nahuatl,"Los puercos , los perros , se comieron a los muertos .","Pitzome , chichime , oquincuaya mimiquez .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64580,1973,spanish,nahuatl,"Es bejuco ( kuamekat ) , se extiende .","In kuomekat , mouiuilana .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64581,1974,spanish,nahuatl,"El amigo del cual tienes noticias , ya llegó .",In maicnihtli tlen yeticmati yeoehcoc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64582,1975,spanish,nahuatl,"Entonces inventaron la cuenta de los destinos ,","Niman ic quiyocuxque in tonalpoalli ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64583,1976,spanish,nahuatl,"Y todos estos cerros se comunican unos con otros hasta Cuernavaca . Hay un camino debajo del Teuhtli y va a llegar hasta Cuernavaca . Allí hay otro gran sabio : el gran señor Tepozteco , el que está al otro lado , junto a tierras de Tepoztlán . Este señor también es un gran sabio . Mucha gente de Milpa Alta va a vender leña a Tepoztlán . Luego vuelven ; allá están con el gran sabio : el Tepozteco .",Ihuan inimequez tetepe nochtin antica yencuic tlaxcol ica Cuauhnahuac . Ca ce otli itzintlan Tehhuehuentzin huan yauh aciz Cuauhnahuac . Metztica ompa occe huey tlamacatzintli : occe lado metztica impan in xolal in Tepoztlan Tlatihuani noihqui mahuiztictlacatl Tepoztecatl . Inintzin tlatihuani no hueyi tlamatcatzintli . Miaque tlaca Momochco Malacateticpac ohuilaloya Tepoztlan monamacaz cuahuitl . Zan niman huitz ; can metztica huey tlamatque in Tepozton .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64584,1977,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64585,1978,spanish,nahuatl,"Ahora yo también quiero alguien que quiera cuidar , que cuide a mis borregos .",awel nikinpia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64586,1979,spanish,nahuatl,¡ Regálanos el Agua !,¡ Xtechtayocoli natzin !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64587,1980,spanish,nahuatl,"Allá en el pueblo de Milpa Alta iban tres veces al año a hacer ofrendas ante nuestro Señor y Padre que se llama de Chalma . A este buen Dios iban a dar las gracias cuando se enfermaban hombres , mujeres o niños . Sólo con invocar su nombre se aliviaban . Por eso mismo muchas personas le tenían gran devoción . Y por eso tres veces al año la gente seguía ese camino . Algunas personas iban a ofrecerle candeleros . Ciertas personas hacían bultitos de flores envueltos en yerba . Así llegarían allá a Chalma a visitar al Dios , a cambiarle las flores : a quitarle las flores secas y ponerle las frescas a los pies de nuestro Dios Padre . Toda la gente llevaba cualquier cosita a sus pies , también cirios . Eso le ofrecían .","Ompa Momochco yexpa xihuitl ohuilaloya nehuentiloz itlauhtzinco in Toteotatzin itocatzin Chalma . Inintzin mahuiztic teotl oconmotlazocamachililiaya ipampa tlaca mococoa , cihuatl nozo pipiltzitzintin . Zan ica oquimotenehuiliaya ocehuihualoya . Ipampa on huel miac tlacatl oquimaxilique ica devoción . Ihuan ica on yexpa tlaca xihuitl oanaloya . Cequi tlacatl omohuentiaya candelerotin ; cequi tlacatl oquixihquimiloaya achi miac xochitl . Oncuan on acizque ompa Chalma quimotlapalhuizque teotl quimotlalilizque , quimopatililizque xochitl inon yehuahque ihuan quitlalizque inon celic ixitlantzinco in Toteotatzin . Nochtlacatl ocuicaya zazo tlein ompa ixitlantzinco , noihqui cirios . Ye on oyaya mohuentizque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64588,1981,spanish,nahuatl,"También entonces , el miércoles 11 de junio , fiesta de San Bernabé , por la tarde , partió para Castilla el arzobispo don Pedro Moya de Contreras .","Auh çanno yquac axcan miércoles yn ipan Sant Bernabé ylhuitzin yc XI mani junio yquac ommopehualti yn teoyotica tlahtohuani arçobispo ynic mohuicac Castillan , ye teotlac yn omopehualti don Pedro Moya de Contreras .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64589,1982,spanish,nahuatl,Es frío .,In sesek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64590,1983,spanish,nahuatl,"5 Acatl , 15 .","V Acatl xihuitl , 15 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64591,1984,spanish,nahuatl,Luego se tiene siquiera unos tres días y entonces ya se hierve para que salga dulce y se lleva a vender a Cuetzalan .,Kemaj se kipiya sikiera eyi tonal uan kemaj se kimana ya para tsojtsopek kisa uan kemaj se kiuika ya Kuesalan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64592,1985,spanish,nahuatl,Unos dicen que es caliente porque es caliente la mazorca ; otros que es frío porque el elote es frío cuando está tierno .,"Seki kiluiaj tak totonik , por in totonik sintsin ; okseki kiluiaj sesek , tak sesek in elotsin de selik .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64593,1986,spanish,nahuatl,Habla usted más fuertecito .,kači čičikawakton timotlatoltia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64594,1987,spanish,nahuatl,"Se vende en Cuetzalan , mucha gente la compra .","In monamaka Kuesalan , kikoua miak tokniuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64595,1988,spanish,nahuatl,Ella le respondió : “ Pobres de tus nietos y siervos .,Nima ye quiualilhuia : “ Motolinia y mocolhua y machcaua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64596,1989,spanish,nahuatl,Muchas gracias . Favor de darme seis timbres de a doce centavos y tres de a treinta . ¿ Cuánto es la cuenta ?,Tlazohcamati huel miac . Timitznotlatlahtia xinechmomaquili chicuacen amapainpo . peyoctin cecen cempoalli cen tavoh ihuan yeyi ca cempoalli ihuan caxtolli . ¿ Quexqui nitlahuica ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64597,1990,spanish,nahuatl,"El TALLER DE TRADICIÓN ORAL de San Miguel Tzinacapan , Cuetzalan , Pue . , se dedica a la investigación de la tradición oral .","In Taller de Tradición Oral kitsintoka , kijkuiloua , kixpoua uan kiyeknemilia toni in techiluisneki inintajtol in maseualmej .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64598,1991,spanish,nahuatl,"Usos : Es medicinal : sirve para curar el mal de boca , se lava uno la boca con su jugo .","Kualtia : In pajti : kualtia para tempalan , se mokampaka ika iayo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64599,1992,spanish,nahuatl,En el año 8 Tochtli 1370 no sucedió nada .,Au i Chicuey Tochtli antle mochih .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64600,1993,spanish,nahuatl,Tres pedazos se hizo .,Eyi pedaso elki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64601,1994,spanish,nahuatl,Se decidió excavar el canal porque se pensaba y se decía que por ahí se podrían conducir y sacar a Chimalhuacán las dos corrientes de agua de los deshielos que bajan hacia México .,"Ynic tlanahuati ye motataca aotlih , yn iuh quitohuaya yn iuh momatia huel ompa quitlaçazquia , ompa quitztiltitiazquia Chimalhuacampa yn nican Mexicopa hualtemo ome ceppayahuatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64602,1995,spanish,nahuatl,E por mi presencia de mi el escrivano y hablaron y le dijeron damos noticia como murio Juliana de San Miguel vecina ( del barrio ) de Ueuecalco .,No nixpan omochiuh in nehuatl escribano tlatoltica conmononochillique yuh conitoque ticcaquiltia in justicia ypanpa omomiquilli yn itoca catca Juliana de San Miguel oncan chane catca Huehuecalco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64603,1996,spanish,nahuatl,"45 . Y no sientas como dulce , no sientas como sabroso el sueño , el acostarse . Tampoco andes siguiendo así nada más el día , la noche ; ello no es recto , bueno , hace adquirir a la gente , la hace querer , le enseña lo que es malo , lo hecho con pereza . Para que en alguna parte bien estés junto a las personas , al lado de ellas , es bueno , es conveniente que lo sepas , lo comprendas , lo lleves contigo , lleves a cuestas , lo que es bueno , lo que es recto . Lo que harás , lo que llevarás a cuestas es aquello que es posible hacer , lo que es llevadero , bien sea al lado del Señor Nuestro o lo que nosotros los hombres , los merecidos , necesitamos .","45 . Auh yhuan ma tictzopelicama , ma tichuelicama in cochiztli , in netequiztli . Auh no yhuan ma tictocatinen in tonalli , in ecahuillotl ; ahmo ihuiyan yectli , ahmo ihuiyan qualli , in quitecuitia , in quitenectia , quitemachtia in tlahuelilocayotl , in tlatzihuizchihualiztli . Inic cana huel tetloc , tenahuac tiez , ca ye qualli , ca ye yectli xicmatti , xicmamattie , xicmamattinemi in tleyn qualli , in tleyn yectli . In tleyn ticchihuaz , in tiemamaz ye in chihualoni , ye immamaloni , in azo itechpatzinco in Totecuiyo , in ahnozo totechmonequi in timacehualtin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64604,1997,spanish,nahuatl,Lo que se le eche va a aguantar al ir a la plaza se va arriando se lleva su carguita la va cargando pero aquí comió bien para que esté fuerte .,san in len moda : šilis kiširkos yas plasa motewi ' tiw kiwikan ni kargita ki mamatiw pero nikan yektla ' kwa para čičika : wis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64605,1998,spanish,nahuatl,"Partieron para establecerse en Atotoniltonco , donde erigieron un altar de tierra y estuvieron un año .","Ualleuaque motlalico Atotoniltonco , motlalmomoztique , cexiuhtique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64606,1999,spanish,nahuatl,Pues sí el pulque bien que se toma pero si no está bueno ...,— keski mectli durariwi kwalika inekwtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64607,2000,spanish,nahuatl,"Por tales debe entenderse los que se han enlazado con mujer sin rito alguno , los adúlteros , los ladrones , los jugadores de pelota o de patoli , los ebrios , los que se embriagan con plantas intoxicantes . De todos éstos se recataban .",In ic momelauaca caqui yehuantin in momecatiani in tetlaxinque in ichteque in ohollama pahpatohua in tlauanque in xocomicque : yehuantin in quimimacaxiltiaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64608,2001,spanish,nahuatl,2 dientes de ajo,Ome axoxtlantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64609,2002,spanish,nahuatl,"¡ Ustedes tráiganlo ( aquí ) , búsquenlo","¡ Namehhuan xichualcuitih , xictemotih",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64610,2003,spanish,nahuatl,"Y luego , en ese mismo año , se enseñoreó su hijo Nezahualpilli como tlatohuani de Tetzcoco ; cuando se enseñoreó tenía nueve años de edad .",Auh çan niman iquac yn ipan omoteneuh xihuitl motlahtocatlalli yn ipiltzin ytoca Neçahualpilli tlahtohuani Tetzcoco ; ynic motlahtocatlallico ye chiuhcnauhxiuhtia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64611,2004,spanish,nahuatl,"Y como vio el Obispo que está muy seguro , que desde luego de ninguna cosa se arrepiente ni duda , lo despide .","Auh in oquittac in Obispo ca huel monelchiuha , ca niman ahtle melleltia , motzotzona , niman ic quihua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64612,2005,spanish,nahuatl,"Se maravillaron los señores de Colhuacan , y dijeron : “ ¿ Quiénes son estos mexicas ? ” .","Yc cenca quimotetzauique Colhuaca tlatoque , quitoque : “ Aquique hi y mexica ? ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64613,2006,spanish,nahuatl,"Esto es todo lo que te tomas : con esto queda satisfecho tu corazón , tú habitante del pueblo , tú traficante , tú comerciante encubierto . ”",Ca ixquich in ticmocuilia ic pachihuia in moyollotzin in taua in titepeua in tipuchtecatl in toztomecatl . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64614,2007,spanish,nahuatl,"¿ Quién de vosotros , amigos , no lo sabe ? , mi corazón sufre , se irrita . No dos veces se nace , no dos veces se es joven , sólo una vez pasamos por la tierra .","¿ Ac tle on ayuh quimati on , tocnihuan ? , cocoya noyollo , cualani . Ayoppa tlacatihua , ayoppa piltihua , ye ce quixihua in tlalticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64615,2008,spanish,nahuatl,"A este sitio llegaron los aztecas mexitin , llevando consigo a sus mujeres , porque salieron en parejas , y llevando asimismo a sus hijos .","Yn oncan yhtic quiçaco azteca mexitin , yncicihuahuan | | 29r quinhualhuicaque ynic hualloomequizque yhuan ynpipilhuan quinhualhuicaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64616,2009,spanish,nahuatl,Y hablar aqui Pedro Mazaquen e Ynes Tiacapan no tienen que dezir y por no aver nadie se quiere entrar en ellas y esto depuso este testigo y esto sé y no mas por no dezir lo que es mentira lo firmé con mi mano . Thomas de Aquino .,Auh yn oncan tlatohua in Pedro Mazaquen yhoa Ynes Tiacapan ca amo ytlatuayan zan quelehuiznequi ypanpa naocac tlacatl inin testigos conitua ca ye yxquich nicmati inic amo niztlacati nomatica nictlalia nofirma . Thomas de Aquino .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64617,2010,spanish,nahuatl,Ella llegó allá pero no le hacen caso,Ya nepa ajsito ya ayok kichiua kuenta,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64618,2011,spanish,nahuatl,Tlacateotzin había gobernado durante 20 años ; también en este año se enseñorearon Cuauhtlatohuatzin en Tlatelolco e Itzcohuatzin en Tenochtitlan .,"Cempoualxiuitl yn tlatocat Tlacateutzi ; çano yquac xiuitl y ualmotlatocatlalique Quauhtlatouatzi Tlatilulco , Ytzcouatzi Tenochtitla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64619,2012,spanish,nahuatl,"Les daba puñetazos los tiraba , los mataba .",kinmaka sankasé puñete kintlamotla kimiktiaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64620,2013,spanish,nahuatl,Si quieres sí te llevaré,Tla tijneki kena nimitsuikas,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64621,2014,spanish,nahuatl,8 dientes de ajo,Chicuey axoxtlantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64622,2015,spanish,nahuatl,½ cebolla,Tlahcoxonacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64623,2016,spanish,nahuatl,Esta es la verdad ; sucedió en este año .,Ynin huel neltilliztli ; yn ipan xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64624,2017,spanish,nahuatl,escapado .,cholojki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64625,2018,spanish,nahuatl,"Más aún : Estás en pena : si has de lograr tu suerte , tu fortuna ; si algo ha puesto en tu cuenta el señor , aun así tienes que ver , tienes que admirar lo amargo , lo doloroso , lo intolerable , lo que le sale al frente al hombre :","Auh in hin : Timotolinia telpuchtlé : intla itla mocnopil momaceual mochiuaz , intla itla ipan mitzpouaz totecuyo ca oc tocon ittaz oc tocon mauizoz in tecoco in tetolini in ayecoliztli in teyacacpa quiquiz :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64626,2019,spanish,nahuatl,Es muy sabroso .,Semi uelik ika se takua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64627,2020,spanish,nahuatl,"Por entonces no se llamaban aún mexicas , pues al principio su nombre era sólo el de mexitin ; ahora bien , mexitin significa que salieron y partieron de entre las nubes y las nieblas al venir acá , porque dicen que en Aztlan siempre hay nubes y nieblas .","Yhuan ayemo yntoca catca in mexica , yn achtopa ca çan oc yntoca catca mexitin ; auh ynic mexitin , quihtoznequi mixtitlan ayauhtitlan yn oquiçaco yn ohuallehuaque yn ohuallaque , yuh mihtohua , ca yuh tlamani yn ompa Aztlan mixayauhtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64628,2021,spanish,nahuatl,Debajo de tal hoja un hombre grande puede esconderse .,Itzintla inon xihuitl ce hueyi tlacatl cualli motlatiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64629,2022,spanish,nahuatl,El arroz también requiere calor y mucha humedad .,In arroz noihqui itechmonequi miac tlatotonializtli ihuan miac tlacuechahua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64630,2023,spanish,nahuatl,— Ya no llore usted se enferma usted más si llora .,tía mira inomaman iyetlamoa de coraje ye ' ka sa ' on .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64631,2024,spanish,nahuatl,"Artículo 58 . - Para ser senador se requieren los mismos requisitos que para ser diputado , excepto el de la edad , que será de 25 años cumplidos el día de la elección .","Tlen 58 Tlanahuatihcayotl . Ihuicpa se elis Senador monequi seha tlanequilismeh tlen se tepantlahtoani , san mopatla xihuitl , tlen monequi 25 xihuitl asitoc tlen queman mochihuas tlapehpentli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64632,2025,spanish,nahuatl,"56 . Y ahora no desfalleces por mí , ya otra vez me dices , me das lo que pone de pie , lo que hace vivir . ¿ Y yo qué te daré en pago ? ¿ Con qué apaciguaré a tu corazón , a tu cuerpo ? Porque aún soy muchachita , porque aún soy niñita , porque aún amontono la tierra , juego con tiestos ; porque aún juego con mis orines , con mis heces ; porque aún en mis manos embarro mis babas , mis mocos y todavía no maduran mi rostro , mi corazón .","56 . Auh in axcan ahmo timotlatzihuititzinohua in nopampa , in ye no cuel ye tinechmolhuilia , tinechmomaquilia in ihcaloni , in nemohualoni . ¿ Auh in nehuatl tleyn yc nimitznotlacuepcayotililiz ? ¿ Tleyn yc nimitznocehuililiz immoyollotzin , immonacayotzin ? Ca oc nipiltontli , ca oc niconetontli , ca oc nitlalololohua , nitapalcamahuiltia , ca oc nicnahuiltia in naxix , in nocuitl , ca oc nomac niquicuiya in notenqualac , in noyacacuitl , yhuan ayamo ommaci in nix , in noyollo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64633,2026,spanish,nahuatl,"Entonces los chichimecas amaquemecas llegaron a la cumbre del cerro , y allí Atonaltzin y Tliltecatzin sacaron fuego nuevo .","Ynic acico chichimeca yn amaquemeque yn icpac tepetl , oncan tlemamalque yn Atonaltzin yhuan Tliltecatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64634,2027,spanish,nahuatl,"Y digo , en verdad no es lugar bueno aquí , en la tierra ; en verdad otro es el lugar a donde hay que ir , allá hay alegría . ¿ Qué sólo es en vano en la tierra ? En verdad es otro el lugar donde se descarna la vida . Vaya yo allá , vaya yo a cantar , al lado de las variadas y preciosas aves , disfrute allá de las bellas y fragantes flores , las gustosas , sólo las que alegran a la gente , las que embriagan con gozo , sólo las que embriagan y alegran con su fragancia .","Auh niquihtoa ya , tlacazo amo cualcan in tlalticpac ye nican ; tlacazo oc cecni in huilohuayan , in oncan ca in netlamachtilli . ¿ Tle zan nen in tlaticpac ? Tlacazo oc cecni yolilihximoayan . Ma ompa niauh , ma ompa inhuan noncuicati in nepapan tlaxototome , ma ompa nicnotlamachti yectli ya xochitl , ahuiacaxochitl , in teyolquima , in zan tepacca , teahuiacayhuintia , in zan tepacca auiaca yhuintia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64635,2028,spanish,nahuatl,"Luego partieron los que llevan a cuestas a su dios ,","Niman ic yaque in teumamaque ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64636,2029,spanish,nahuatl,"En este dicho año de 1 Acatl , 1051 , se cumplieron 342 años desde que se fundó la ciudad de Tollan , la cual pereció en este año .","Auh yn ipan in omoteneuh Ce Acatl xihuitl , 1051 años , oncan in quichihuaco caxtolpohualxihuitl ypan onpohualxihuitl ypan onxihuitl yn ompa huel ytzinecan yc hualmo - | | 19v - tlalli altepetl Tullan , ynic niman ypan in xihuitl omoteneuh opolihuico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64637,2030,spanish,nahuatl,"Después de que por segunda vez Tliltecatzin se encontró con Yaópol , aquél regresó allá otras veces , porque andaba siempre detrás de los venados y de los conejos y de todo lo que pudiera conseguir para comer y llevar de itacate .","Ycoppa quittato yn Tliltecatzin in Yaopol , yc hualmocuep hualla yn Tliltecatzin , ca çan oc quixcahuiaya y maçatl yn tochtli yn quitlaqualpohuaya yn imitac mochiuhtinenca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64638,2031,spanish,nahuatl,Yo no he perdido nada .,Nehua amotlen onicpolo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64639,2032,spanish,nahuatl,su esposa,isiua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64640,2033,spanish,nahuatl,"les regalaste hoy ,","tiquintayocoli axcan ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64641,2034,spanish,nahuatl,¿ Cómo se llaman las estaciones del año ?,Quenin mocuitiah ixexelohcan xihuitl ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64642,2035,spanish,nahuatl,nosotros trabajamos y juntos comemos nuestro,tojuanti titekitij uan santika tijkuaj tosi tlen,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64643,2036,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64644,2037,spanish,nahuatl,nunca le comunicó a nadie esto lo mantuvo totalmente en secreto como secreto era el lugar en el que aquellas vasijas habían quedado escondidas,aic aca oquimolhuili inin oquimocenquizcaichtacapieli quementlachtacayutl in yeyantli can yehuatzin oquimotlatili in comitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64645,2038,spanish,nahuatl,Hágame el favor de cerrar la puerta .,Timitznotlazohcamatiliz motzacuilti in tlatzacualoti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64646,2039,spanish,nahuatl,"Y luego , en este mismo año de 10 Acatl , se enseñoreó Chalchiuhtlatonatiuh como tlatohuani de Huixtoco , y gobernó durante 33 años .","Auh ça niman ipan in yn X Acatl xihuitl yn hualmotlahtocatlalli yn Chalchiuhtlatonatiuh tlahtohuani Huixtoco , yn tlahtocat 33 xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64647,2040,spanish,nahuatl,viven,onemaih,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64648,2041,spanish,nahuatl,"Éste trajo consigo el calpixcantli de Xochicalco , y el calpixqui se llamaba Maniatzin .","Yn Quaquauhçi quiualitquitia yn calpixcantli Xochicalco , yn calpixqui ytoca Maniatzi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64649,2042,spanish,nahuatl,"Llegado allá , ordenó que se construyera una fortaleza , a la que llamó Santo Tomás , donde dejó a 56 españoles .","Auh ynic onacic niman yc tlanahuati ynic mochihuaz ce yaocalli quitocayoti Sancto Thomás , ynic oncan quincauh onpohualli oncaxtolli yhuan ce tlacatl yn españoles .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64650,2043,spanish,nahuatl,"Algunos antiguos dejaron pintado que en este año murió Itzcohuatzin , tlatohuani de Tenochtitlan , y que enseguida se enseñoreó Huehue Moteuczoma Ilhuicamina .","Ypan in yn cequintin huehuetque quimachiyotia yn momiquillico Ytzcohuatzin tlahtohuani | | 95r Tenochtitlan , auh nimann iquac motlahtocatlalli yn Huehue Moteuhccoma Ylhuicamina .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64651,2044,spanish,nahuatl,"Ya se dijo que estos nonohualcas teotlixcas chalcas se asentaron primero , llegaron primero a la ribera del lago ; y el sustento que comían cuando vinieron consistía en los frutos de la tierra : maíz , frijol , amaranto , chía , chile y calabaza , porque los cultivaban y cosechaban .","Auh ynin yehuantin y nonohualca yn teotlixca yn chalca , ye omito , yehuantin achtopa motlallico , achtopa acico yn oncan atentlipan ; auh yn imitac hualmochiuhtia yn quihualquatiaque | | ynic huallaque ca yehuatl yn tonacayotl : yn tlaolli yn etl yn huauhtli yn chian yn chilli yn ayohtli , ca quihualcuique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64652,2045,spanish,nahuatl,silla,nechuikaka,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64653,2046,spanish,nahuatl,Se habló,Mokamoui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64654,2047,spanish,nahuatl,[ sí ] se hizo .,kiitak noja elki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64655,2048,spanish,nahuatl,"Y esto sabe y es la verdad para el juramento que hizo ( en lo qual se afirmó y ratificó siendolo leydo ) [ no soy pariente de ninguna de las dos partes y quien con justicia venza , no me concierne , he dicho la verdad ] y dixo ser de hedad de veynte y quatro años ( y que no le tocan las generales ) . Don Gaspar de Mendoza . Ante mí Francisco Millan , escrivano .",Oquito yn testigo ca uel melaoac ynic onoconan juramento ynic onitlatolmelauh yn necoc campa ca [tachado : moteilhuia] niquimiximati auh yn aquin tepanahuiz yea justicia camo quen nopan melaoac yn oniquito yn ye ninemi tlalticpac ye cempoalxiuitl yoan nauhxiuitl don Gaspar de Mendoza nixpan Francisco Millan escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64656,2049,spanish,nahuatl,"El Ciervo de Colhuacan ... ¡ de plumas es su atavío ! ¡ Ah , Pluma de Aguila no máscara , el que sube , no máscara !",. In Mazatl Colihuacan iivitla ipotoca Aya Ahuiya ! Cuauhivitl amo xayavalli Ahuiya ! Yecoyametl amo xayavalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64657,2050,spanish,nahuatl,La casa es grande .,In hueyi calli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64658,2051,spanish,nahuatl,"El domingo 12 de mayo de 1613 llegaron y se presentaron por primera vez en la capilla de San José , junto a San Francisco , el padre fray Juan Mazura , que venía para ser el capellán en el dicho San José , y el joven padre fray Sebastián de Garibay , que fue nombrado predicador de los mexicas .","218 Axcan domingo yn ic 12 mani metztli mayo de 1613 años , yhcuac yancuican motenextillitzinoque yn oncan capilla San Joseph San Francisco ynic hualmocallaquique yn padre fray Juan Maçurra , yehuatzin in capellán mochiuhtzinoco yn oncan omoteneuh San Joseph , yhuan ytlantzinco oncan quihuallaque yn telpuchtli padre fray Sebastián de Garibái , yntemachticauh muchiuh in mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64659,2052,spanish,nahuatl,"ahora ya vine , así le dijo .","nama ya niualajki , ijkino kiilui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64660,2053,spanish,nahuatl,"En nueve de hebrero de 1587 años el Pedro Ahuexotl pregonó en [ Texcatzongo ] ( el dicho barrio ) las casas y tierras de Ysavel Maria diciendo balian ochenta pesos y nadie las puxó . testigo Pedro Miguel . Ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",III . - Pregon a noeve de hebrero 1587 años in Pedro Ahuexotl otzatzic yn Tescazonco oquito monamaca ycal ytlal Ysabel Maria oquito in ipatiuh napoualli pesos ayac tlananquilli testigo Pedro Miguel . Ante mi Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64661,2054,spanish,nahuatl,"Y digo que en verdad no es por inducimiento que te doy , que te vendo la mencionada tierra sino que en paz , sin que nadie haga pleito a mi venta , y si alguien alguna vez pone pleito a mi venta , yo me demandaré ante la justicia y yo destruiré el pleito , y no irán contra ti el comprador .",Auh niquitoa ca amo nel ylhuilizpan yn nimitzmaca yn nimitznamaquiltia yn omoteneuh tlalli ca zan pacca yocoxca yoan ca ayac yn maaca quitzohuia quichalania yn notlanamaquiliz auh yn tla aca quenmanian quitzohuiz quichalaniz yn notlanamaquiliz ca nehuatl ninoteylhuiz yn yxpan justicia yuan nehuatl nitlapopoloz yn ipan pleyto amo que mopanyezque yn otimoteneuh timotlacohuiani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64662,2055,spanish,nahuatl,No hay de qué .,Amotlen ica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64663,2056,spanish,nahuatl,Buenos días Francisco . ¿ A dónde vas ?,"Ce cualli tonalli , Francisco . ¿ Canin tia ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64664,2057,spanish,nahuatl,El domingo 7 de julio se hizo una procesión que llegó hasta Santo Domingo ; participaron todos los religiosos de las ocho iglesias y los señores oidores ; la procesión se hizo para que el hijo del rey llegara con bien a Castilla .,"Domingo a 7 de julio , yquac tlayahualoloc Sancto Domingo huilohuac ; yxquixtin yn teopixque tlayahualloque ynic chicueteocaltin yhuan tlahtoque oydoresme , ypampa ynic tlayahualloloc ypanpa yn ipiltzin rey ynic huel maxitiz Castilla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64665,2058,spanish,nahuatl,Nada más hay una clase .,Ipa se taman saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64666,2059,spanish,nahuatl,¿ Cómo está su madre ?,¿ Quenamialo monantzin ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64667,2060,spanish,nahuatl,El que los descuartizó fue un conteca llamado Totómitl ; pero el teuctlato Huehuetépoz se salvó huyendo .,"Auh yn tetec ytoca Totomitl , ca conteca ; auh yn teuhctlato ytoca Huehuetepoz çan chollo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64668,2061,spanish,nahuatl,No hay maíz,Axonka sintli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64669,2062,spanish,nahuatl,dános la tiza la pluma dale las estimadas banderas a los que se hacen varoniles dijo la mujer que no serían acosados por los culhuacanos cogieron agua le lavaron la superficie a los maderos agudos para hacer el fuego que ya habían sido golpeados se despertaron tomaron carbón con él se pintaron el rostro sólo de su voluntad se abrieron el pecho,ma tizatl ihuitl xitechmomaquilli ma pantzintli xicmacanan in oquichtiuh quihto in cihuatl amocizque in culhuaque ma concuique atl y quixpaque in tlecuahuitztli inic tlahuitectli ic mozaque concuique tecolli ic mixyayahualloque za monomahuique meltecque,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64670,2063,spanish,nahuatl,En el año 4 Calli 1457 no sucedió nada .,Naui Calli amotle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64671,2064,spanish,nahuatl,Yo amo,nitlazohtla,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64672,2065,spanish,nahuatl,"Ya no había tlatoani en Tenochtitlan ; pero un hombre llamado Mexícatl , un enano de rollizas pantorrillas , se hacía pasar por señor , rodeado por sus amigos .","Auh aocac tlatohuani Tenochtitlan ; çe tlacatl teuchiuhtiuh ytoca Mexicatl , huel cozoololtic çan tzapaton , yhuan ocçequintin ycnihuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64673,2066,spanish,nahuatl,No tengo flecha . Orgullo es su historia . Caña es mi flecha : se esparcen las cañas . Orgullo es su historia .,. Ayac nomiuh ! Timalla a itoloca . Acatl inomiuh acaxelivi ! Timala a itoloca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64674,2067,spanish,nahuatl,Los que están por allá todos utilizan el otomí .,Tlen neka yatok nochi puro otomí kitekiuiyaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64675,2068,spanish,nahuatl,"En seguida las cazuelas para el mole , los cestecillos , la vasija de barro , los tazoncillos en la forma que usan los traficantes ; la leña , el carbón : todo lo pone en su casa dispuesto .",Niman yehuatl in molcaxitl in chiquihuitl in zoquitecomatl in puchtecayo caxitl ; in cuahuitl in tecolli : mochi quicaltema .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64676,2069,spanish,nahuatl,"Está sonando el teléfono , Guillermo , ve a ver quién está llamando .","Tzilintica in huehcatlahtolaztli , Guillermo , xiconcaquiti aquin tlanotza .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64677,2070,spanish,nahuatl,125 gramos de almendras,Tlahco cuarto almendra,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64678,2071,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64679,2072,spanish,nahuatl,100 gramos de chiles serranos,Macuilpohualli gr . chilpitzahuac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64680,2073,spanish,nahuatl,"Artículo 119 . - Los Poderes de la Unión tienen el deber de proteger a los Estados contra toda invasión o violencia exterior . En cada caso de sublevación o trastorno interior , les prestarán igual protección , siempre que sean excitados por la Legislatura del Estado o por su Ejecutivo , si aquélla no estuviere reunida . Cada Estado y el Distrito Federal están obligados a entregar sin demora a los indiciados , procesados o sentenciados , así como practicar el aseguramiento y entrega de objetos , instrumentos o productos del delito , atendiendo a la autoridad de cualquier otra entidad federativa que los requiera . Estas diligencias se practicarán , con intervención de las respectivas procuradurías generales de justicia , en los términos de los convenios de colaboración que , al efecto , celebran las entidades federativas . Para los mismos fines , los Estados y el Distrito Federal podrán celebrar convenios de colaboración con el Gobierno Federal , quien actuará a través de la Procuraduría General de la República . Las extradiciones a requerimiento de Estado extranjero , serán tramitadas por el Ejecutivo Federal , con la intervención de la autoridad judicial en los términos de esta Constitución , los Tratados Internacionales que al respecto se suscriban y las leyes reglamentarias . En esos casos , el auto del juez que mande cumplir la requisitoria será bastante para motivar la detención hasta por sesenta días naturales .","Tlen 119 Tlanahuatihcayotl . In Chicahualismeh tlen Sennechicolismeh quipiah tlanahuatili quinmanahuiseh Tlaltlanahuatilmeh tlen queman inchancalaquiseh noso hualas cualantli tlen quiahuac . Tla oncas cualantli noso tlapasolmanis iihtico , noihqui quin manahuiseh , tla ihquinon quiihtos tlahtol tequichihuali tlen Tlaltlanahuatili noso Tequichihuani , tla yehua amo monechicohtos . Se ihuan se Tlaltlanahuatili ihuan Iyolo Hueyi Altepetl , inixcahuil temactiliseh amo huecahuas tlen tlahtlacolmeh , tlaixtelhuilmeh noso tlatzacuiltilmeh , ihuan no ihqui tlatemactiliseh tlehuelmeh , tlatequihuilmeh noso tlachihualmeh tlen ica tlatlacohqueh , itlaneltoquilis tlen seyoc tlaltlanahuatili tlen itechmonequis . Inin malhuili tequichihuali mochihuas , ica tlapalehuili tlen itechpan procuradurias generales tlen justicia , quen moihcuilohtos ipan amatlapalehuilmeh tlen ica inon , quichihuaseh tlaltlanahuatilmeh . Ihuicpa inon tlaasitilistli , in Tlaltlanahuatilmeh ihuan Iyolo Hueyi Altepetl , huelis quichihuaseh amatlapalehuilmeh ihuaya Sentlanahuatiloyan Tequihua , ihuan yehua tlapalehuis itechpan Procuraduria General tlen Totlalnantzin . In tlahtlacol tlatemactilistli queman motlahtlanis quiahuac Tecpan Tlanahuatiloyan momatis itechpan Tequichihuani tlen Sentlanahuatiloyan , ica tlapalehuili tlen tequihua tlaxitlahquetl quen quiihtohua inin Amatlanahuatili , in Amatlahtolmeh tlen Semanahuac tlen intechpan moihcuiloseh ihuan tlahtolpamitl tlanahuatilmeh . Ipan inin tlamantli , tlaxolehuali tlen tlahtolsencahquetl quititlanis mamochihua , san ica inon iasica ihuicpa quiitzquiseh moaxitis expohuali toanatih tlen mosentoquilihtoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64681,2074,spanish,nahuatl,la fuerza de nuestro corazón .,toyolchicauhca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64682,2075,spanish,nahuatl,En el año 7 Calli 1369 no sucedió nada .,Yn Chicome Cali antle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64683,2076,spanish,nahuatl,Se da en las milpas y cafetales .,Mochiua milaj uan kajfentaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64684,2077,spanish,nahuatl,hazlos dueños .,xquinaxcatili .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64685,2078,spanish,nahuatl,"el kaualipox , que crece solo y es grande y no se da mucho , y el kaualipox chico y que se da mucho .","Kaualipox tein iselti mokejketsa , pero yej uejueyi uan amo miak in eua se saj , uan Kaualipox tein pisiltik , in yej miak in eua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64686,2079,spanish,nahuatl,"El jueves 26 de septiembre de 1613 , al anochecer , llegó y entró en secreto a la ciudad de México el muy reverendo señor doctor don Juan Pérez de la Serna , arzobispo de México , clérigo que era originario de Zamora ; ninguno de los pobladores de México lo vio o se lo encontró cuando entró a su casa , y al amanecer del viernes ya se hallaba en su casa , donde permaneció encerrado sin dejarse ver de nadie .","Axcan juebes yn ic 26 mani metztli setiembre de 1613 años , yhcuac ye yohua ynic hualyohuac maxitico çan mochtacacallaquico yn nican ciudad Mexico in cenca mahuiztililoni teoyotica tlahtohuani doctor don Juan Pérez de la Serna arçobispo Mexico , ynin clérigo Çamora ychantzinco ; ayac quittac in nican tlaca Mexico ynic hualmocallaqui ychantzinco ayac quimonamiquilli , auh yn huallathuic viernes ye ychantzinco moyetztica , çan oc motzauhctzinoticatca ayemo moteyttititzino .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64687,2080,spanish,nahuatl,También aperrearon a varios xochimilcas y al tetzcoca Ecamaxtlatzin .,"Nima ye xochmilca no quinperroqualtique , yoan tetzcoca Ecamastlaçi quipelloqualtique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64688,2081,spanish,nahuatl,"Sólo después se dirá cómo vivieron nuestro primer padre Adán y nuestra primera madre Eva , mientras tuvieron hijos y esparcieron su simiente por todo el mundo , hasta el tiempo y año en que aconteció la inundación universal llamada diluvio en tiempos de Noé .","Auh ye qui çatepa mitoz motenehuaz yn iuh nenque achto totatzin Adán yhuan yn achto tonantzin Eva , yhuan ynic mopilhuatique moxinachoque y nohuian ypa cemanahuatl , | | 1v yn ipan oncan cahuitl yhuan yxquichica . . . ynic tleyn ipa xihuitl mochiuh yn apachihuilliztli yn nohuian yn ipa ytoca Noé yn mitohua motenehua diluvio .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64689,2082,spanish,nahuatl,"Respondieron las ocho ciudades : De ningún modo , señores nuestros ; nosotros os acompañaremos adondequiera que vayáis .","Niman no quitoque yn chicuey altepeme : Ca amo , totecuiyohuané , ca tamechtohuiquilizque yn canin anmohuica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64690,2083,spanish,nahuatl,"En este año se dividieron los mexicas tenochcas , pues algunos de ellos se fueron a asentar en Xaltilolco .","Nican ypan in yn moxelloque yn mexica tenochca , ynic cequintin ompa motlallito yn Xaltillolco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64691,2084,spanish,nahuatl,X Lo decimo que declaro que tengo otras tierras donde dicen Huesoqualipan [ sic pro : Ueuexoquiuhpan ] que me las dio en trueco de otras Lucas Tlacateccatl y ahora no las quiero tomar las dexo porque las tierras a que las avia trocado son las que tengo dadas a la dicha Maria y las dichas tierras del dicho Tlacatecatl las tiene en guarda Anton Tepal .,Ynic X tlamantli niquitohua onmani milli onpa Huehuexoquiuhpan notlal yc quixiptlayotica yn Lucas Tlacatecatl yn axcan amo nicnequi yn niccuiz zan niccahua . Auh yn tlalli yehuatl yn onicmacac Maria auh ynn imil Tlacatecatl quipia Anton Tepal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64692,2085,spanish,nahuatl,En este año hubo cosechas abundantes de maíz ; pero murieron muchos de enfermedad .,Nican ypan in cenca mochiuh yn qualloni yn tonacayotl ; yhuan cenca micohuac yn cocoliztica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64693,2086,spanish,nahuatl,"De nada se desentiende , ... y él dará una nueva morada a los cristianos que murieren , ... en los cuatro continentes .","Ca ye ca aye ynecahuilliz y tlamantli , . . . ypampa ynic quichanehualiz yhuan miquizque yehuantin christianostin ca tlapan . . . yn on huey nahuintin tlalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64694,2087,spanish,nahuatl,Mis hijos han venido aquí,Nican nopilhuan huitzeh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64695,2088,spanish,nahuatl,"Si se siembra , luego se hace una mata grande para producir frutos ( uitskonemej ) .",Komo yankuik se kitoka uan kemaj moueyitalia ya uan taki ya in uitskonemej .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64696,2089,spanish,nahuatl,Con esto fue todo con que se acabó de dar sus rebañaduras de una vez por todas nuestro señor .,zan ic cen on quiza mochichictiuh in tlacatl totecuyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64697,2090,spanish,nahuatl,Sal al gusto,"Iztatl , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64698,2091,spanish,nahuatl,El fabricante está altamente satisfecho de los productos hechos últimamente .,In toltecachihqui moyecmati ca tlen quimach omochin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64699,2092,spanish,nahuatl,"El sábado 23 de julio de 1594 , los reverendos padres descalzos de estricta observancia se mudaron a la nueva casa que habían construido frente a San Hipólito , en el barrio de Huehuecalco .","Yn ipan axcan sábado a XXIII de julio de 1594 años , yn mahuiztililoni padreme yn huey tlamacehualiztli quimopielia descalsos yquac hualmiquanitzinoque yn oncan yancuic yncaltzin oquimoquechillique Sant Ipólito quiyahuac yn ihuicpa tlaxillacalli Huehuecalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64700,2093,spanish,nahuatl,"He aquí el primer año de la cuenta de años de los antiguos , cuando aún no habían comenzado entre la gente los años de Dios nuestro señor : cabeza y principio de la antigua cuenta de los años .","Yzcatqui yn icce xihuitl yn inxiuhtlapohual huehuetque , yn ayemo tehuan pehua yxiuhtzin totecuiyo Dios : ytzonteco ypeuhca in huehue xiuhtlapohuali .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64701,2094,spanish,nahuatl,cuatrocíentosas,Cetzontli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64702,2095,spanish,nahuatl,"Para entonces los padres estaban contentos y decían : Así muy pronto llegarán los niños . Si aprenden bien , buenos hijos saldrán de esta escuela .","Ye yiman tica on tatzitzintin opaquia ihuan oquitoaya : Iquin in zan cualcan hualazque cocone . Quema cuali momachtizque , cuacuali cocone quizazque ipan inin tlamachtilcali . ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64703,2096,spanish,nahuatl,"todo tomaron consigo ,","mochi quitquique ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64704,2097,spanish,nahuatl,Y el aposento y oratorio donde están las ymagenes con el patio y la pared nueva todo esto mando a las dichas mis nietas y an de pagar veynte pesos en reales para hazer bien pur mi ánima y se digan misas cantadas por ella en la yglesia de Santiago [ Tlatilulco ] .,Auh yoan yn caltontli yn ompa monoltitoc tlayxiptlayotl teopantonco yoan mochi yn itualli yoan yn quin motecac tepantli ca mochi no quinamaca yn oniquinteneuh noxuiuan auh quimanazque cempoalli pesos ynin tomines ytech pouiz yn animan misas cantadas yc nopan mitoz yn onpa Sanctiago .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64705,2098,spanish,nahuatl,"Si se quedó alla ,","Como ompaca huin mocahuac ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64706,2099,spanish,nahuatl,"El lunes 7 de abril de 1614 se empezaron a limpiar de lodo todas las acequias que hay en la ciudad de México , por mandato del señor virrey , y acudieron a reparar las acequias los pueblos de los alrededores .","Axcan lunes yn ic 7 mani metztli abril de 1614 años , yhcuac yn upeuh yn nican Mexico in ye quipopohua in ye quiçoquiquixtia ynic nohuiyan ypan yzqui acallotli yhcac onoc nican yhtic ciudad Mexico , ytencopatzinco tlahtohuani visurrey , ynic nohuiyampa altepehuaque ohuallaque oquichihuaco oquiyectico acallotli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64707,2100,spanish,nahuatl,sube a la espalda,xikuatlejko nopa ikuitlapa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64708,2101,spanish,nahuatl,Ellos lo pensaron .,Yehuan oquinemilihqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64709,2102,spanish,nahuatl,En la ciudad de Mexico de Tenuchtitlan en todo el dia viernes a veynte y nueve dias del mes de marzo de mil e quinientos y setenta años yo Melchior Díaz alcalde por su magestad me embió y mandó el muy magnifico señor doctor Zorita deste barrio [ tlaxilacalli ] de Sancta María [ enfrente ] de Copulco a meter en la posesion a Martin Tenuch y a Baltasar carpinteros en propia tierra en el dicho barrio de Copulco .,Yn ipan ciudad Mexico Tenochtitlan axcan ypan cemilhuitl viernes a XXIX dias del mes de marzo de mil e quinientos y setenta años yn nehuatl Melchior Diaz alcalde por su magestad onechhualuihuali yn muy magnifico señor doctor Zorita yn nican ypan tlaxillacalli Santa Maria yspan Copolco ynic nicalaquico yn Martin Tenoch yhuan yn Baltasar quauhxinqui yn onca mani yn itlal yn Copolco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64710,2103,spanish,nahuatl,Con esto eran visitados y eran consolados y habrían de vestir a su hijo .,In ic tlapalolozque ellacuaualozque quimiloloz in inconeuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64711,2104,spanish,nahuatl,"Y si alguien algo te dijera , de algo que es necesario a tu corazón , o con lo que sobre la tierra bien se vive , con lo que está uno de pie , bien lo cogerás , bien lo tomarás , lo harás parte de tu vida ; porque si no lo coges , porque si no lo tomas , porque si no obedeces , entonces mucho contra ti habrá portentos , cosas desusadas , porque nada así de esto se verá en la tierra .","Ihuan intla aca itla mitzmolhuiliz , in itechmonequi immoyolia , ahnozo in tlalticpac huel nemohualoni , huel ihcaloni , huel ticanaz , huel ticcuiz , ticmonemiliztiz , intlacamo ticaniliz , intlacamo ticcuiliz , intlacamo tictlacamatiz ca cenca yc mohuiepa motetzahuiz , tlamahuizoz , ca ahtle yuhqui ipan mitzittas in tlalticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64712,2105,spanish,nahuatl,"Se da allá por el monte , pero se escasea mucho .","Mochiua ne kuoujtajpa , ta in no semi tasojti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64713,2106,spanish,nahuatl,Regálennos esa Agua,Xtechtayocolican ne atzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64714,2107,spanish,nahuatl,vendan,xitlanamacacan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64715,2108,spanish,nahuatl,con todos tus hijos vas a entrar .,nochi tlen mokoneua iniua tikalakis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64716,2109,spanish,nahuatl,"Los ejotes que se dan en este tiempo , maduraran para la fiesta de San Miguel , entonces lo sacudirán .","Tein kemej aman mochiua exot , chikauaya San Miguel iluit ijuak kitsetselouaj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64717,2110,spanish,nahuatl,"Vienen a cerrar las salidas , los pasos , las entradas : la Entrada del Águila , en el palacio menor ; la del Ácatl Iyacapan , « Punta de la Caña » , la de Tezcacóac , « Serpiente de espejos » . Y luego que hubieron cerrado , en todas ellas se apostaron : ya nadie pudo salir .","Ocontzatzacuaco , in izquicampa quixoaya , calacoaya , in Cuauhquiyahuac Tecpantzinco , Acatl iyacapan , Tezcacoac . Auh in ocontzatzacque : no izquican momanque , aocac huel hualquiza .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64718,2111,spanish,nahuatl,"5 Técpatl , 1588 .","V Tecpatl xihuitl , 1588 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64719,2112,spanish,nahuatl,"sinanakat ( ‘ hongo de mazorca ’ ) , milnanakat ( ‘ hongo de la milpa ’ ) o elonanakat ( ‘ hongo del elote ’ ) , como uno quiera .","sinanakat , oso miInanakat , oso elonanakat , kemej se kinekis .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64720,2113,spanish,nahuatl,½ cebolla,Tlahcoxonacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64721,2114,spanish,nahuatl,"Éstos se remontaron a los cerros , dejando muerto a un custodio de la guardia y llevándose como rehén a otro .","Tepetitech tlecoque in forçados , auh ce tlacatl tepixtihuia de la guardia quimictitehuaque , yhuan ce tehuicac in tepixtihuia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64722,2115,spanish,nahuatl,"2 Calli , 1533 .","2 Calli xihuitl , 1533 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64723,2116,spanish,nahuatl,"“ Uta , tengo una gran tristeza","Uta , ne ueyi kuesoli nijpí",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64724,2117,spanish,nahuatl,"4 Calli , 1301 .","IIII Calli xihuitl , 1301 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64725,2118,spanish,nahuatl,"Les respondió Quetzalcanauhtli : ¡ Todavía no irá allá , porque ha abandonado a la ciudad de Chalco ; marchaos , pues ! .","Auh quimilhui yn Quetzalcanauhtli : Ca aocmo mohuicaz , ca oquihuallalcahui yn atl yn tepetl yn Chalco ; ma ximohuicacan ! .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64726,2119,spanish,nahuatl,ESPINOSO o CHAYOTE ( UITSTI ),UITSTI ( ESPINOSO o CHAYOTE ),https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64727,2120,spanish,nahuatl,— Nada más eso les digo después andaba yo con el doctor pues eso es cierto .,pobre xónas nosobrino onečmamatinenka nečmamatinenka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64728,2121,spanish,nahuatl,"que no la toque un temporal de viento ,","mah amo quimatoca quiahuaehecat ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64729,2122,spanish,nahuatl,"[ La gente ] conseguía maíz ; otras personas conseguían leña y la vendían . Así se ayudaban para que no se les acabara pronto el dinero , mientras encontraban trabajo . Otras mujeres hacían tortillas y las llevaban a vender a la plaza de Xochimilco . En esos días se vendía mucho . Otros hicieron comida , también para vender : atole , tamales . En aquellos tiempos iba la gente de idioma castellano de la capital a Xochimilco y se vendía mucho . Así fue como se ayudaron mientras la gente hallaba trabajo .","Omocencuic tlaoli ; occequi tlacatl oquicencuia cuauhitl ihuan omonamacaya . Iqui on ica onepalehuiloya oncuan amo tlamiz icihcan tomin , noca ca quinextiz tequitl . Occequintin cihuame oquimanaya tlaxcali ihuan ocuicaya tianquiztli Xochimiico quinamacazque . Ipan tica on tonaltin coza otlanamacoya . Occequi oquitlalique tlacuali , noihqui oncuan monamacaz : atoli , tamali . Ye yiman tica on coza oyaya México caxtilteca Xochimilco ihuan coza otlanamacoya . Iqui on quen onepalehuiloya noca onextequitl para tlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64730,2123,spanish,nahuatl,"En este mismo día sábado salió de la ciudad de México el licenciado don Pedro de Otálora , presidente de la Real Audiencia de México , para ir a rodear e inspeccionar toda la laguna que nos circunda .","Auh çano ypan in yn omoteneuh cemilhuitl sábado , ihcuac nican Mexico omoquixti in licenciado don Pedro de Otálora presidente yn nican Mexico Audiencia Real , yn oquimottilito yn oquimoyahualhuito nohuiyampa in techyahualotoc hueyatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64731,2124,spanish,nahuatl,En este año prosiguió la guerra en Chalco .,Yn ipan in mani yaoyotl Chalco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64732,2125,spanish,nahuatl,"¿ Por qué lloras ? le pregunta el carrancista . ¿ Porque te mataron a tu marido ? Dame el ceñidor ; también me pondré el jorongo de tu marido . Si no me lo das , te mato .",¿ Tlica tichoca ? ” tlatlani in carrancista . ¿ Ican oquimitique monamic ? Xinechmaca ceñidor ; noihqui icoton monamic naquiz . Tla amo tinechmacaz nimitzmictiz . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64733,2126,spanish,nahuatl,para que descansemos nuestro corazón .,para timoyolcehuizqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64734,2127,spanish,nahuatl,Hemos tenido muy buen tiempo toda la semana pasada .,Huel cualli otlachipan nochi in cemana opanoc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64735,2128,spanish,nahuatl,"Se toma cualquier cosa que se quiera ejecutar , tal como es en su realidad y su apariencia , así se dispondrá .","Itech mana in ca tleuatl , motlayah yscalhuia , in quen ami yyeliz ytlalchieliz , motlaliz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64736,2129,spanish,nahuatl,el mexicano interesado ya por tomar conciencia de su propia realidad encuentra en lo prehispánico antecedente insuprimible de suser histórico,in mexihcatl in quelehuiah inic itech iyollo ahciz in itlayahualiuhcan mochihua quinextia in ipan huehue nemiliztli in achtopancayotl in ahhuel pohpolihuiz itechpa in itlahtoloyeliz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64737,2130,spanish,nahuatl,"¿ Podría alguien acaso adueñarse de mi corazón ? Yo solo así habré de irme , con flores cubierto mi corazón . Se destruirán los plumajes de quetzal ,","¿ Ma aca ca cizquia noyol ac ? Zan yuh niyaz , xochihuiconticac ye noyolio . Ye quetzal nenelihui ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64738,2131,spanish,nahuatl,4 cucharadas de manteca,Nahui xumalli pitzochiyahuizotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64739,2132,spanish,nahuatl,. Luego hacia la salida del sol : se llamaba rumbo de donde la luz . Cuatro veces echan su sangre .,. Niman ye ompa in tonatiuh iquizaya mihtouaya tlapcopa : nauhpa in contlaza iezzo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64740,2133,spanish,nahuatl,Yo tengo algunos amigos en aquella ciudad .,Ipan neca Hueyaltepetl cequintin nomaicnihuan niquinpia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64741,2134,spanish,nahuatl,"Han pasado 377 años desde que , en el año 2 Tochtli , 1234 , Citlalitzin dejó el caudillaje , tras haber acaudillado a los mexicas durante 16 años ; y luego , en ese mismo año , se instaló Tzinpan para acaudillarlos .","Auh yhuan ye caxtolpohualxihuitl ypan yepohuallocaxtolli ypan onxihuitl yn ipan 2 Tochtli xihuitl , 1234 , yn quicauh teyacanalizyotl yn Citlallitzin , yn teyacan caxtolli once xihuitl ; auh çan niman iquac yn ipan omoteneuh xihuitl motlalli Tzinpan yn teyacanaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64742,2135,spanish,nahuatl,Busca a tu mamá .,Xictemo in monana .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64743,2136,spanish,nahuatl,"Y porque el templo de Nauhyoteuctli Xípil era tan hermoso , los de Tollan lo envidiaban , y también por su gran riqueza ; Topiltzin Acxitl Quetzalcóhuatl , que estaba en Tollan , sentía envidia porque Nauhyoteuctli era el único que tenía su templo de turquesas , de chalchihuites , de esmeraldas , de corales y de cristal rojo , y porque el templo del dios de los teotenancas estaba adornado con columnas y recubrimientos de chalchihuites .","Auh yn ipampa ynic cenca mahuiztic yn ical catca y Nauhyoteuhctli in Xipil ca yc tlacoco yn ompa Tullam yhuan yn ixquichica yn inetlamachtil ; yc quiyolcoco yn Topiltzin Acxitl Quetzalcohuatl yn ompa catca Tullam ypampa y Nauhyoteuhctli çan icel yn oncatca yn ixiuhcal yn ichalchiuhcal yn iquetzalcal yn itapachcal yn itlapaltehuilocal , chalchiuhtlaquetzallo chalchiuhtlayxyo yn ical catca yn inteouh teotenanca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64744,2137,spanish,nahuatl,"En este año , Cuahuitzatzin seguía asentado en Texcalco Omemázac sobre el Amaqueme .",Yn ipan in xihuitl çan ye oc oncan onoc yn Quahuitzatzin yn Texcalco Omemaçac yn icpac Amaqueme .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64745,2138,spanish,nahuatl,Fuiste .,Otia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64746,2139,spanish,nahuatl,"Si te fuera siguiendo , si algo a tu espalda fuera diciendo , si algo fuera haciendo , no te irás enredando , no irás viendo de reojo . No le dirás algo , para que no lo provoques , para que no excites al perverso . Porque si no le contestas , sólo así te dejará ; sólo te afanarás en el camino ; tampoco irás mascando chicle .","Intla mitztocatiaz , intla leyn micampa quihtotiaz , intla itla quichichiuhtiaz , ahmo tihualmilacatzotiaz , tihualnacazitztiaz . Ahtle tiquilhuiz , inic ahmo ticyolehuaz , inic ahmo ticyollochololtiz in tlahueliloc . Ca intlacamo ticnanquiliz zan yuh mitzcahuaz ; zan tictequimatiz in ohtli ; ahmo no titzicquaquatiaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64747,2140,spanish,nahuatl,"Quienes dictaron sentencia e hicieron justicia fueron los dos señores inquisidores : el doctor don Bartolomé Lobo Guerrero , inquisidor mayor , y don Alonso de Peralta , inquisidor menor .","Auh yn tetlatzontequilianime in justicia quimochihuillique ynquisidores omentin yn tlahtoque : ce tlacatl ytoca el doctor don Bartholomé Robo Guerrero ynquisidor mayor , yn icome ytoca don Alonso de Peralta ynquisidor menor .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64748,2141,spanish,nahuatl,"Les dijeron los enviados : Quienesquiera que seáis , ¿ de dónde habéis venido para asentaros aquí ? Os mataremos , os flecharemos , pues a eso nos enviaron los tlatoque chichimecas , por quienes estas tierras ya fueron marcadas y apropiadas .","Yc niman quimilhuique : Acameque , campa ohuahuallaque yn nican ohuamotlallico ? Tamechmictico , nican tamechmiminazque , otechhuallihuaque yn tlahtoque yn chichimeca , otlamachiyotilloc otlatzonilpilloc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64749,2142,spanish,nahuatl,donde tú te distraes [ diviertes ] .,campa tehhua timoixpetania .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64750,2143,spanish,nahuatl,Es un encanto tener una casa con un jardín grande y estar en contacto permanente con la naturaleza .,Tlen zan cualtetzin mopiaz ce calli ica hueyi ixochimil ihuan ce yetaz nochipa itlac cemanahuac huepahualiztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64751,2144,spanish,nahuatl,"Debéis saber y tener por cierto que los mexicas no fueron los únicos que vinieron de lejos , sino que antiguamente llegaron acá ocho pueblos de naturales , los cuales habían salido de su lugar de origen , es decir , de la gran ciudad de Aztlan y de Teocolhuacan , si bien no llegaron todos de una vez , porque tampoco salieron ni partieron al mismo tiempo , ni vinieron caminando juntos .","Auh ynic ancacicamatizque monequi yuh yecin yn amoyollo , auh camo çan iceltin yn mexica yn hueca yn ohualmohuicaque , auh ca acachto ocalaquico chicuetlamantin yn macehualtin yn ompa hualquizque yn ompa huallehuaque ynchan yn itoca catca hueycan ciudad Aztlan yhuan Teocolhuacan , yece camo cepan huallaque camo ompa cepan hualquizque camo huel ce tonatiuh ypan hualpeuhque amo cepan hualololiuhtiaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64752,2145,spanish,nahuatl,"En el año 13 Calli 1453 heló durante la veintena de hueitecuílhuitl , y se abrasaron los jilotes ; también en este año tembló , se abrió la tierra , se destruyeron las chinampas .","Matlactlomey Calli xiuitl no çeuetz tecuhylhuitl ypa , xillotomactli ceuechilliloc ; yoan iquac tlallolli , tzatzayan yn tlalli , xixiti yn chinamitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64753,2146,spanish,nahuatl,"3 Técpatl , 1352 .","III Tecpatl xihuitl , 1352 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64754,2147,spanish,nahuatl,"Pero otros antiguos dicen que hasta después , estando ya asentados en la ribera , los acxotecas tomaron ese nombre de la laguna grande que allí hay , porque todos los antiguos , que eran idólatras , no se sabe por qué razón al agua la llamaban Chalchiuhmatlálatl , y a la laguna grande la llamaban Chalchiuhtlicue ; así pues , tanto los acxotecas como los teotenancas tomaron del agua su nombre de chalcas , pues es como si se llamaran hombres de la ribera u hombres de las orillas de Chalchiuhmatlálatl .","Auh yn occecequintin huehuetque yn iuh quihtotihui ca ye quin nican atentlipan oquicuitacico yn acxoteca ytech yn oncan mani huey atezcatl , ca im mochintin ye huecauh tlaca catca huehuetque yn oc tlateotocanime ach tle ipampa yn quitocayotiaya atl Chalchiuhmatlallatl , yhuan y huey atezcatl quitocayotiaya Chalchiuhtlicue ; oyuhqui yn , yniqu itech quicuique acxoteca yhuan teotenanca yn atl ynic oquimotocayotique chalca , yuhquima quihtoznequi atentlipan tlaca ahnoço Chalchiuhma - | | 38v - tlallatl ytenpan tlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64755,2148,spanish,nahuatl,½ kilo de manteca,Tlahco kilo pitzochiyahuizotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64756,2149,spanish,nahuatl,Hasta la vista señores . Voy a tomar un taxímetro para que me lleve más pronto al lugar donde me necesitan .,Octepitzinica notahtzitzihuan . Nia nitlehcoz ipan cente taximetro ca iciuhcan nech huicaz campa ca itla nechnequih .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64757,2150,spanish,nahuatl,"También en este año llegó la guerra a Chalco Atenco ; durante ocho años hubo guerras floridas : los chalcas liberaban a los principales mexicas que capturaban y , de la misma manera , los mexicas liberaban a los principales chalcas que capturaban , y sólo los macehuales eran sacrificados .","Auh no yquac yn ipan in xihuitl yn acito yaoyotl yn ompa Chalco Atenco ; auh chicuexihuitl yn çan oc xochiyaoyotl yn manca : yn quimacia yn mexica pipiltin çan oc quincahuaya yn chalca , auh no yhui yn quimacia yn chalca pipiltin çan oc quincahuaya yn mexica , ca çan ic ynceltin yn macehualtin yn miquia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64758,2151,spanish,nahuatl,"Artículo 36 . - Son obligaciones del ciudadano de la República : I . Inscribirse en el catastro de la municipalidad , manifestando la propiedad que el mismo ciudadano tenga , la industria , profesión o trabajo de que subsista ; así como también inscribirse en el Registro Nacional de Ciudadanos , en los términos que determinen las leyes . La organización y el funcionamiento permanente del Registro Nacional de Ciudadanos y la expedición del documento que acredite la ciudadanía mexicana son servicios de interés público , y por tanto , responsabilidad que corresponde al Estado y a los ciudadanos en los términos que establezca la ley ; II . Alistarse en la Guardia Nacional ; III . Votar en las elecciones populares en los términos que señale la ley ; IV . Desempeñar los cargos de elección popular de la Federación o de los Estados , que en ningún caso serán gratuitos ; y V . Desempeñar los cargos concejiles del Municipio donde resida , las funciones electorales y las de jurado .","Tlen 36 Tlanahuatihcayotl . Iixcotiah altepechaneh tlen Totlalnantzin : I . Moihcuilos ipan tlaltocayotl tlen altepetlanahuatili , campa quiihtos tlapiali tlen yehua quipixtoc , tlachihuali , tequichihuali noso tequitl tlen ica mopanoltia ; ihuan nohquia moihcuilos ipan Amochtli Anahuac Sentica Altepechanehque , quen moihtos ipan tlahtol tlanahuatilmeh . In nechicolistli ihuan nochipa tlatequihuili tlen Amochtli Anahuac Sentica Altepechaneque ihuan amatl tlen moquixtis campa moihtos melahuac mexicayotl altepechaneh yehuan tequichihuali tlen melahuac monequi ipan altepeyotl , ipampa inon , tlanahuatili tlen itechpohui Caltlanahuatiloyan ihuan altepechanehqueh quen moihtos ipan tlahtol tlanahuatili ; II . Motocahtlalis ipan Anahuac Tlapihpianih ; III . Tlaixhuasanis queman oncas masehual tlapehpentli quen moihtos ipan tlahtol tlanahuatili ; IV . Tequipanos ipan tequihuacayotl tlen masehual tlapehpentli tlen Sentlanahuatiloyan noso Tlaltlanahuatiloyan , ihuan amo queman san molhui tequitis ; ihuan V . Tequipanos ipan tequihuacayotl tlen tlahtocan altepetlanahuatiloyan campa mochantlalihtoc , tlapalehuis ipan masehual tlapehpentli ihuan tlen tlahtolsencahuali .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64759,2152,spanish,nahuatl,sufriste .,titahyohui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64760,2153,spanish,nahuatl,"Allá fueron a hacer giros tus flores , tus mariposas .","O ylacotziuh ya ommoxochiuh , mopapaloouh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64761,2154,spanish,nahuatl,nunca,Ayic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64762,2155,spanish,nahuatl,Venustiano Carranza resulta ganador en la Revolución Mexicana y promulga este año la actual Constitución .,Tepanahuia in Venustiano Carranza Mexicaicniuhyaoyopan . Yehuatl quipantlaza ipan chiconahui calli xihuitl in axcan huei Inahuatil México .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64763,2156,spanish,nahuatl,"Están en espera de cuando vendrá , cuándo entrará Painalton , el camino que ha de seguir al hacer la procesión :",Quichixticate in quenman uitz in quenman calaquiuh Paynalton ; in otli quitocaz in tlayaualoz :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64764,2157,spanish,nahuatl,Todas las tierras del mundo que se han descubierto hasta ahora se dividen en cuatro partes .,In ye mochi onez omonextin yn cemanahuatl yn tlalticpactli ynic ye ixquichcauh axcampa ca nauhcampa yn moxelohua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64765,2158,spanish,nahuatl,Muchas gracias .,Tlazohcamati huel miac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64766,2159,spanish,nahuatl,¿ Cómo están ustedes ?,¿ QUENIN ANCATEH ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64767,2160,spanish,nahuatl,"Puede comerse en chilpozonte o solo hervido , y si uno quiere , puede comerse frito . Hace tiempo lo vendían .","Kualtia se kikua chilposon oso taaman saj , komo se kineki kuali se kikua tatsoyon .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64768,2161,spanish,nahuatl,¿ Cómo está viniendo ?,¿ Queniuh hualahtoc ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64769,2162,spanish,nahuatl,Hojas de mazorca,Izhuatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64770,2163,spanish,nahuatl,"Por eso te molesto un poco aquí donde tú te sustentas ,","Ica nehon nimitzcuehmoloa tepitzin nican campa tehhua timotequipanoa ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64771,2164,spanish,nahuatl,"6 Calli , 1589 .","VI Calli xihuitl , 1589 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64772,2165,spanish,nahuatl,"En este año murió nuestro querido padre fray Alonso de Molina , religioso de San Francisco , que era nuestro predicador .",Ypan in yquac momiquilli yn totlaçotatzin fray Alonso de Molina Sant Francisco teopixqui totemachticatzin catca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64773,2166,spanish,nahuatl,te,ti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64774,2167,spanish,nahuatl,octavo .,ic chicueitetl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64775,2168,spanish,nahuatl,Sólo por breve tiempo,Zan achica,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64776,2169,spanish,nahuatl,¡ Hasta ahora lo comprende mi corazón !,Quin oc ca tlamati noyolloh ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64777,2170,spanish,nahuatl,". Allá fueron sitiados en guerra . Los que les hacían la guerra : el habitante de Tecuantepec , el de Izuatlan , el de Xochtlan , el de Amaxtlan , el de Cuauhtzontlan , el de Atlan , el de Omitlan , el de Mapachtepec . Estos mencionados todos son grandes pueblos .",". In oncan yauchiualoque . In quimonyauchiuaya Tecuantepecatl , Izuatecatl , Xochtecatl , Amaxtecatl , Cuahtzontecatl , Atlan Omitlan tlacatl , Mapachtepeua . Inin omoteneuh mochi ueuey .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64778,2171,spanish,nahuatl,Tú tienes .,Ticpia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64779,2172,spanish,nahuatl,"El emperador les ordenó que vinieran a entrevistarse con el señor virrey don Luis de Velasco , marqués de Salinas .",Ca yuh quinmonahuatilli yn quimottillico tlahtohuani visurrey don Luis de Velasco marqués de Salinas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64780,2173,spanish,nahuatl,Mi mamá te lo ha dicho .,Nonantzin omitzilhui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64781,2174,spanish,nahuatl,"El 4 de febrero de 1608 los religiosos de San Sebastián , llamados carmelitas descalzos , dejaron a los mexicas atzacualcas , que les estaban encomendados .","Yn ipann axcan yc 4 mani metztli de febrero de 1608 años , yquac oquincauhque yn Sant Sebastián teopixque y moteneuhtzinohua calmenistas descarços yn mexica atzaqualca , yn intechtzinco pohuia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64782,2175,spanish,nahuatl,"En este año murió Coxcoxtli , tlatohuani de Colhuacan , que gobernó durante 27 años ; y con él se interrumpió el tlatocáyotl .","Nican ypan in yn omiquico yn Coxcoxtli tlahtohuani Colhuacan , yn tlahtocat cenpohualxihuitl ypan chicoxihuitl ; oncan coton yn tlahtocayotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64783,2176,spanish,nahuatl,"Este mismo domingo , a mediodía , fue sepultado el cuerpo de la señora doña Martina , vecina de Ateponazco , madre de Nicolás Hernández Tlacaeleltzin ; murió el sábado 23 de marzo a las 8 de la noche , y su cuerpo fue sepultado en la iglesia de San Pablo .","Auh çanno ypan in yn omoteneuh domingo nepantlah tonatiuh yn tococ ynacayo cihuapilli doña Martina chane Ateponazco ynantzin in yn Nicolás Hernández Tlacayeleltzin ; in momomiquilli sábado ye yohua chicuey hora yn ic 23 mani metztli março , auh teopan San Pablo tococ ynacayotzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64784,2177,spanish,nahuatl,A mí me conoce toda la ciudad .,Nehua nech ixmati nochi ii Hueyaltepetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64785,2178,spanish,nahuatl,"La segunda tierra del mundo se llama Asia ; ésta ha sido siempre muy nombrada por los escritores , porque en ella estuvieron y comenzaron los primeros grandes reinos y señoríos que hubo en el mundo , donde reinaron y señorearon los asirios , los persas y los medos .","Auh yn icontetl cemanahuatl yn tlalli motocayotia Asia ; ynin cemicac oquitocateneuhque yn amoxtlacuillohuanime yehica ypampa ca ypan catca ypan peuh tzintic yn achto yn huehuey teuhcyotl yn tlahtocayotl ynic cemanahuac yn quenin | | [13v] niuh yehuantin catca , o ypan teuhctico otlahtocatico in motenehua assirios yhuan persas yhuan medos .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64786,2179,spanish,nahuatl,"Entonces Axayacatzin , tlatoani de Tenochtitlan , alquiló combatientes en todos los pueblos circunvecinos ; al enviar a sus mensajeros , hacía que llevaran consigo diademas señoriales , pectorales anchos , chalchihuites y jades .",Auh in Tenochtitlan tlahtohuani Axayacatzin ye yhquac nohuian motetlatlaquehui yn altepehuaca y tonahuac onoque ; ynic tlayhihua yhquac quitemacac copilli tlatocayotl yhua chayahuac cozcatl yhua chalchihuitl yhua quetzaliztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64787,2180,spanish,nahuatl,¿ Quién eres tú ?,¿ AQUIN TEHUATL ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64788,2181,spanish,nahuatl,Vayan a rogarle a aquella “ atmalin ”,Xtahtanitih ne natmalin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64789,2182,spanish,nahuatl,"Cuando ya les dieron de comer , luego apresuradamente les quitan mechón de cabellos . Un hombre está tañendo entre tanto un instrumento llamado chichtli ” , el cual está diciendo al tocar chich , chich . .. ”","Auh in oquim on cualti , niman ic quintzoncuitiquiza . Ce tlacatl quipitztiquiza chichtli quitotiquiza chich” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64790,2183,spanish,nahuatl,“ Vamos a comer,Ma titlakuaka,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64791,2184,spanish,nahuatl,"Estando presentes por testigos Juan de Morales , Juan del Caso español y todos los querellantes . Fecho en México a primero de diciembre de mil quinientos y ochenta y nueve años . Por testigo Juan del Caso . Pasó ante my Miguel Xuarez , escrivano .","Ymixpan yn testigos Juan de Morales , Juan del Caso español yhuan mochintin yn moteylhuia . Fecho en Mexico a primero de diciembre de mil e quinientos e ochenta y noeve años . Por testigo Juan del Caso paso ante mi Miguel Xuarez escribano .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64792,2185,spanish,nahuatl,"En este año fue gobernador de Tenochtitlan el señor Juan Pérez de Monterrey , y en San Juan Moyotlan fueron puestos los alcaldes Diego de San Francisco , vecino de Tequicaltitlan , y Agustín Vázquez , vecino de Huehuecalco ; en San Pablo Teopan fueron puestos los alcaldes Juan Ramírez , vecino de Zoquipan , y Pablo Damián , vecino de Ometochtitlan ; en San Sebastián Atzacualco fueron puestos los alcaldes don Diego Luis de Moteuczoma , vecino de Cuitlahuactonco , y Melchor Suárez , vecino de Tomatlán ; y en Santa María Cuepopan fueron puestos los alcaldes Cristóbal Pascual , mestizo vecino de Copolco , y Andrés de los Ángeles , vecino de en blanco en el original .","Yn ipan in yehuatl | | 199 governador yn señor Juan Pérez de Monterrey yn nican Tenochtitlan , auh yn alcaldesme motlallique San Juan Moyotlan Diego de San Francisco chane Tequicaltitlan , yhuan Augustín Vásquez chane Huehuecalco ; auh yn alcaldesme motlallique San Pablo Teopan Juan Ramírez chane Çoquipan , yhuan Pablo Damián chane Ometochtitlan ; auh yn alcaldesme motlallique San Sebastián Atzacualco don Diego Luis de Moteuhcçoma chane Cuitlahuactonco , yhuan Melchior Xuárez chane Tomatla ; auh yn alcaldesme motlallique Sancta María Cuepopan Christóval Pasqual mestiço chane Copolco , yhuan Andrés de los Ángeles chane en blanco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64793,2186,spanish,nahuatl,"Habiendo tomado a Xóchitl , el jefe de Huitznáhuac mandó decir : “ Xóchitl ha traído un mensaje ” .","Yn oconaque Xochitl , quiualnauatia y Uiznauac tiachcauh , quilhuia : “ Ca quitquitiuh yn tlatolli Xochitl ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64794,2187,spanish,nahuatl,"Al oír eso , los colhuas finalmente se marcharon ; los dichos ocho pueblos de los colhuas se separaron de los demás al pie del árbol grande que se quebró sobre ellos .",Auh yn oquicacque yn colhuaque niman yc achto hualpeuhque ; ynin yn omoteneuhque chicuey altepeme yn colhuaque quimoncauhque yn oncan huey quahuitl ytzintla yn inpan poztec .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64795,2188,spanish,nahuatl,me molió,nechtiski,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64796,2189,spanish,nahuatl,Muchas veces se oía : una mujer lloraba ; iba gritando por la noche ; andaba dando grandes gritos :,"Miecpa cihuatl cacoya chocatiuh , tzatzitiuh , yohualtica cenca tzatzi , quitotinemi :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64797,2190,spanish,nahuatl,Por eso ahora el zopilote ahora él no come,Yeka nama ne tsajpilotl nama ne axkikua para,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64798,2191,spanish,nahuatl,"Esta bandera pequeña o guion era la que lo precedía cuando salía en público mientras estuvo gobernando como virrey en México , cuando aún gozaba de vida y salud el dicho arzobispo , como ha precedido a los demás señores virreyes que han gobernado en México y que vienen a gobernar como representantes del rey nuestro señor que está en España .","Ynin omoteneuh vanderra tepitzin quiyon ca yehuatl yn quimoyacaniliaya yn ihcuac moquixtiaya yn ix - | | 176 - quichica omotlahtocatili ynic visurrey omochiuhtzinoticatca Mexico , yn oquic mochicahualtitinenca omoteneuhtzino arçobispo , yn iuh mochintin quinyacana yn occequintin tlahtoque visurreyesme yn otlahtocatico nican Mexico yhuan yn oc tlahtocatiquihui in huel yxiptlatzitzinhuan tohueytlahtocatzin rey yn España moyetztica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64799,2192,spanish,nahuatl,así crecí tal vez tendría yo 17 ó 18 años cuando vi que algunos muchachos como yo ya se casaban algunos no hada mucho tiempo que habíamos ido juntos a soltar mariposas de papel papalotes al potrero a las lomas a veces habíamos andado jugando nos hadamos la guerra arrojándonos terrones nos lanzábamos tejocotes,ihquiihon onihuapauh hueliz onicpiaya caxtolli ome anozocaxtolli yei xihuitl ihcuac oniquimihtac in telpocame quen ne ye mocencahuaya cequi quin ammo huehca otitlamochyaya tiquincahcahuazque amapapalome ipan potrero ipan tlaixtin quemmanian otitahuiltinemia otitotlalteyaohuiaya otitotexocotemotlaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64800,2193,spanish,nahuatl,"Los verdaderos mexicas , mis nietos , permanecen en fila , se mantienen firmes , hacen resonar los tambores , la flor de los escudos permanece en vuestras manos .","Auh in nelli mexica , in noxhuihuan , cecentecpantica , ontecpantica , in huehuehti , chimalli xochitl tomac onmania .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64801,2194,spanish,nahuatl,"así , echando de menos tus cantos , me he venido a afligir , sólo he venido a quedar triste , yo a mí mismo me desgarro .","anca za ye in mocuic a yca nihualchoca , yn zan nihualicnotlamatico , nontiya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64802,2195,spanish,nahuatl,"La dicha señora doña Agustina de Guzmán no dejó hijos al morir , de modo que con ella se extinguió su linaje .","Auh ayac ce yconetzin quicauhtiuh ynic onmomiquillico yn omoteneuh cihuapilli doña Augustina de Guzmán , çan mixpopolotiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64803,2196,spanish,nahuatl,"A mis hijos , dales mucha vida a ellos también .",Nopilhuan xiquinmaca miac ninemiliz no yehhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64804,2197,spanish,nahuatl,"Entonces los mexicas hicieron frente a los tlacopanecas azcapotzalcas , y los fueron persiguiendo hasta la orilla de sus casas ; mucha gente murió .","Auh yn mexica niman iqu intech motlapalloque yn tlacopaneca yn azcapotzalca , çan oc yncaltenco yn quimoncahuato ; miyec in mic macehualli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64805,2198,spanish,nahuatl,este lugar llegaron el año 10 pedernal . Moraron en A tlitlalacyan durante 10 años .,Yehuan omotlalique Atlitlalacyan matlactli xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64806,2199,spanish,nahuatl,Tiene un solo nombre .,Ipa se saj initokay .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64807,2200,spanish,nahuatl,están reunidos allá para trabajar .,mosentilijtoke nepa para tekitise .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64808,2201,spanish,nahuatl,Es muy caliente .,In semi totonik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64809,2202,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64810,2203,spanish,nahuatl,"Y como no lograron que de inmediato se les diera el templo , por eso iniciaron el pleito ; la justicia resolvió que el pleito de los atzacualcas se siguiera revisando , y por un tiempo los dejaron ahí .","Auh yece çan niman aocmo huelitique ynic macozque , ynic moteylhuiaya ; auh oc justiciatica nahuatilloque yn atzaqualca yn oquic mottaz monemilliz yn quenin mochihuaz yn pleyto , achi quexquichcauh yn oquiuh cauhticatca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64811,2204,spanish,nahuatl,"Vamos a ver a donde es su casa donde es tu casa , voy a ver adonde es tu casa .",titlačatiwe kaninon ye ' on ičan kani močan nitlačatiw kani močan inon .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64812,2205,spanish,nahuatl,El hermano es más grande que su hermana .,In icnictli ocachi hueyi queh in icihuaicnin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64813,2206,spanish,nahuatl,viendo,kitlachiltinemi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64814,2207,spanish,nahuatl,"8 Tochtli , 1162 .","VIII Tochtli xihuitl , 1162 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64815,2208,spanish,nahuatl,vieron a las hormigas arrieras,ne tsikame kiitake,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64816,2209,spanish,nahuatl,"Entonces , como afirman correctamente los antiguos , llevaba 43 años gobernando allá el hueitlatohuani Topiltzin Acxitl Quetzalcóhuatl .","Yhcuac oncan otlahtocat onpohualli ipan ey xihuitl , y huel quiteneuhtihui huehuetque , yn huey tlahtohuani yn quitocayotiaya Topiltzin Acxitl Quetzalcohuatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64817,2210,spanish,nahuatl,"Después de que Tlacoten se enseñoreó en el año 11 Calli 1373 , no duró mucho tiempo , porque estuvo allá sólo durante docientos días .","Ynic motlatocantlali XI Cali xiuitl amo uecauac , ça matlacpoualiluiti yn oca catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64818,2211,spanish,nahuatl,Ahora hará agua pero mucha,Namantsi atl mochiuas pero miyak,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64819,2212,spanish,nahuatl,"Ahora en Todos Santos lavamos los chiquihuites , las canastas las cobijas la ropa para cuando lleguen las animitas para que no nos lleven .",ašan todo santo titlapapa ' ka kantočikihwan tokanastas ikatilmahti ikacocomahti para wasikiwe animitas para a ' mo tečiwikaske .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64820,2213,spanish,nahuatl,En este año los atlauhtecas se pusieron aparte .,Ypan in omononquatlallique yn atlauhteca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64821,2214,spanish,nahuatl,¿ Cuántas horas tiene un día ?,¿ Quexqui imanin quipia ce tonalli ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64822,2215,spanish,nahuatl,"Y se dijo que , cuando lo llevaron en procesión , por el camino habían puesto estrados de madera o túmulos en cinco sitios , donde iban depositando el cuerpo del difunto arzobispo , y en todos ellos dijeron responsos por él los clérigos capellanes .","Auh yn omotenehuin , ynic otlipan quihualmohuiquillique ynic huallayahualolotia , ca macuilcan yn otlipan quitlallica quauhtlapechtli túmulo yn ipan quimocecehuilitiaque ynacayotzin miccatzintli arçobispo , yzquican oncan responsos ypantzinco quihtoque | | 177 yn capilla tlaca clérigos .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64823,2216,spanish,nahuatl,"“ Bueno ” , les dijo","Bueno , kinilui",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64824,2217,spanish,nahuatl,Después mandó a otro .,Teipa seyok kiualtitíanki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64825,2218,spanish,nahuatl,CANTO DE XOCHIPILLJ,XOCHIPILLI ICUIC,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64826,2219,spanish,nahuatl,vivió,onemic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64827,2220,spanish,nahuatl,"Han pasado 90 años desde que , en el año 1 Ácatl , 1519 , llegaron los españoles y se asentaron en esta nuestra tierra llamada Nueva España .","Auh ye nauhpohualxihuitl ypan matlacxihuitl yn ipan 1 Acatl xihuitl , 1519 años , yn oacico españoles , yn omotlallico nican ypan totlal yn motenehua Nueva España .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64828,2221,spanish,nahuatl,Entonces dice [ Chikomexochitl ]:,Uajkino kiilui :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64829,2222,spanish,nahuatl,"Nació en mil ochocientos sesenta y cuatro , el día cinco de mano , Tuvo siete hijos , de los cuales viven tres .","Otlacatihuac ipan nahui tzontli , mahtlacomepohualli ihuan nahui xihuitl , macuiltonalpa metztlí marzo . Oquipixqueh chicome tepilhuan in aquinomeh zan yeyi nemih .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64830,2223,spanish,nahuatl,"Ahora ya casi no hay , esta desapareciendo . Para aca que no florea .","Yekintsin amo teyi ok semi , ixpoliujtok ya . In nesi amo xochiyoua . Kinamakayaj ne keman .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64831,2224,spanish,nahuatl,"Hay dos clases : una clase de tallo alto , se desarrolla rápido y la hoja es muy ancha y la otra es chica y se extiende un poco .","Onkak ome taman : se taman eliuis ueuejkapan moskaltia , in ikuoujyo ajajcholtik uan mapapatauak . Uan se taman mochiua pijpisiltik uan tepitsin mososoua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64832,2225,spanish,nahuatl,Me engañé .,Onotlapololti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64833,2226,spanish,nahuatl,Te voy a dar dos machos ; cárgalos y llévatelos y adiós .,wani micmakas dos mačos škintlamama : lti wan škwika y adiós .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64834,2227,spanish,nahuatl,E bisto y entendido por el señor governador y la orden de cómo fueron repartidas las dichas tierras a cada persona y la cantidad que a cada uno se dio quedo enterado y así mandó en nombre de su magestad que Miguel de los Angeles y su muger e hijos ayan y gocen las dichas tierras .,Auh yehuatzin tlatohuani governador yn iuh oconmocaquilti yn itechpa tlalli milli yn iuh tecpantihuitz yn cencentlacatl ixquich ytech pouhqui cenca yquiyollotzin opachiuh yc niman omotlanahuatilli yn icatzinco justicia yn yehuatl Miguel de los Angeles yhuan yn inamic yhuan ipilhuan quinmomaquillia yn tlalli milli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64835,2228,spanish,nahuatl,"Y el dicho Huetzin , aunque los colhuas lo habían corrido por las armas , regresó nuevamente para gobernar en Colhuacan .","Auh yn omoteneuh Huetzin macihui quitocaca yaoyotica culhuaque , ca occeppa hualmocuep yn oncan Culhuacan tlahtocatico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64836,2229,spanish,nahuatl,yo te pido con insistencia un gran favor .,nimitztahtania ica miac favor nehhua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64837,2230,spanish,nahuatl,Eso dicen .,Ya nopa kiijtouaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64838,2231,spanish,nahuatl,Sal al gusto,"Iztatl , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64839,2232,spanish,nahuatl,"Si uno está a dieta , si uno se está curando , es bueno comerla , no hace daño .","Para se dieta para se mopajtijtok , bueno se kikua , amo techiuilij mal .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64840,2233,spanish,nahuatl,Aqui en la ciudad de México Tenochtitlan hoy sabado a 10 dias del mes de diciembre de 1563 . Yo don Luis de Santa Maria gobemador por su magestad y nosotros los alcaldes don Lucas Cortes y Tomas de Aquino que administramos la justicia por autorización de nuestro gran tlahtoani su magestad aquí en la Audiencia .,Yn nican ciudad Mexico Tenochtitlan axcan sabado X dias del mes de deciembre de 1563 y nehuatl ni don Luis de Santa Maria gobernador por su magestad yoan tehuantin alcaldes don Lucas Cortes Tomas de Aquino yn tictocuitlauia justicia yn itechcopatzinco yn toueytlatocauh su magestad in nican audiencia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64841,2234,spanish,nahuatl,"Han pasado 404 años desde que , en el año 12 Calli , 1205 , Cuauhtlequetzqui dejó el caudillaje , tras acaudillar a los mexicas durante 38 años ; y luego , en ese mismo año , se instaló Acacitli para acaudillarlos .","Auh yhuan ye centzonxihuitl ypan nauhxihuitl yn ipan XII Calli xihuitl , 1205 años , yn quicauh teyacanalizyotl yn Quauhtlequetzqui , yn teyacan cenpohualxihuitl ypan caxtollomey xihuitl ; auh ça niman iquac yn ipan omoteneuh xihuitl motlalli yn Acacitli yn teyacanaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64842,2235,spanish,nahuatl,"En 1776 Jorge Washington realiza la independencia de los angloamericanos con respecto a la vieja Inglaterra . De esta manera , nacen en este año los Estados Unidos de Norteamérica .","Ipan nauhtzontli on chicuepoalli oncaxtolli once xihuitl , George Washington quintepozmecayotoma in ihuicpa huehue Anglitlalli mochintin anglichanehque inin Yancuic Tlalticpac . Yuh inin xiuhpan omotlacatili mictlampa Tlatlahtocayotl in Cepanca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64843,2236,spanish,nahuatl,"El timbal , la concha de tortuga repercuten en tu casa , permanecen en Huexotzinco . Allí vigila Tecayehuatzin , el señor Quecéhuatl , allí tañe la flauta , canta , en su casa de Huexotzinco . Escuchad : hacia acá baja nuestro dios . Aquí está su casa , donde se encuentra el tamboril de los tigres , donde han quedado prendidos los cantos al son de los timbales .","Tetzilacatl ayotl cahuantoc amocali imanican Huexotzinco . Ya in oncan tlapia Tecayehuatzin , Quecehuatl teuctli on tlapitza on cuica , zan ca ye ichan ye Huexotzinco . Xontlaquicacan , ye hual temo in tota . Ca ye ichan , ocelo cacahuehuetl comontoc , in tetzilacacuicatl on cahuantoc ye onca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64844,2237,spanish,nahuatl,"El domingo 28 de octubre de 1612 , fiesta de los apóstoles San Simón y San Judas Tadeo , a las 6 de la tarde , ya anocheciendo , entró al palacio de México el señor don Diego Fernández de Córdoba , marqués de Guadalcázar , comendador de Santiago , virrey lugarteniente del rey nuestro señor , gobernador y capitán general de la Nueva España ; trajo consigo a su esposa la señora marquesa doña Mariana Riederer , virreina de la Nueva España .","Axcan domingo yn ic 28 mani metztli octubre de 1612 años , huel ypan ymilhuitzin yn Sant Simón yhuan San Judas Tadeo apóstoles , yhcuac nican Mexico tecpan palacio ye ypan chicuacen tzillini teotlac , ynic onyohuac , yn omocallaquico yn tlahtohuani don Diego Fernández de Córdova | | 197 marqués de Guadalcázar comendador Sanctiago visurrey lugartheniente del rey nuestro señor governador y capitán general de la Nueva España ; yhuan quihualmohuiquilli yn inamictzin yn cihuapilli ytoca doña Mariana Riedre marquesa virreyna de la Nueva España .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64845,2238,spanish,nahuatl,"En el año 10 Tochtli 1502 murió Ahuitzotzin , quien gobernó durante 17 años .","Matlactli Tochtli xiuitl ypa mic Auitzotzi , castolxiuitl omome tlatocat Auitzotzi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64846,2239,spanish,nahuatl,como ya nomás así de alto,komo san achini iuajkapanka,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64847,2240,spanish,nahuatl,Es muy tierno .,Saj seltik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64848,2241,spanish,nahuatl,"Después nuestros abuelos despidieron a los chalcas acxotecas que los habían venido acompañando por órdenes de Toteociteuctli Tecuachcauhtli , tlatohuani de Acxotlan Chalco .","Auh quin oncan in y ye quimihua yn chalca acxoteca yn quinhualhuicaque yn tocolhuan , yn quinhualhuicalti tlahtohuani Toteociteuhctli yn Tecuachcauhtli tlahtohuani Acxotlan Chalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64849,2242,spanish,nahuatl,"Están en confusión las gentes de Chalco , alterado el de Huexotzinco ,","Moneneloa y zan chalca , nelihui huexotzincatl , y zan Tlaylotlaqui ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64850,2243,spanish,nahuatl,"De éstos nació don Felipe Páez de Mendoza Tlamaocatlteuctli , el cual se casó con doña Petronila de Torcia ; y de ellos nacieron : don Francisco Páez de Mendoza , don Pedro Páez de Mendoza , don Diego Páez de Mendoza y don Felipe Páez de Mendoza .","Ynin oquichiuh yn don Felipe Páez de Mendoça Tlamaocatlteuhctli , ynin oquimonamicti yn doña Pedronilla de Torcia ; oncan otlacatque : yn don Francisco Páez de Mendoça , don Pedro Páez de Mendoça , don Diego Pez de Mendoça , don Felipe Páez de Mendoça .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64851,2244,spanish,nahuatl,así nomás están .,ijkatsa itstoke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64852,2245,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64853,2246,spanish,nahuatl,No estaría él contento si no tuviese dinero .,Yehua amo pahpaquizquia tla amo quipiazquia tomin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64854,2247,spanish,nahuatl,En este año los mexicas cumplieron 280 años de haber llegado y estar en Tenochtitlan .,Ypan in yn xihuitl oncan ohuacico yn matlacpohualxihuitl ypan nauhpohualxihuitl quichiuhque ynic cate in ye yxquichcauh yc acico mexica yn Tenochtitlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64855,2248,spanish,nahuatl,Atole de granos de elote CON CANELA,Elotlaolatolli ica CANEALA,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64856,2249,spanish,nahuatl,"Como esmeraldas y plumas finas , llueven tus palabras . Así habla también Ayocuan Cuetzpaltzin ,","In chalchihuitl on quetzal pipixauhtimania Huiya no yuh ye quitohua in Ayocuan yehua ihuan in Cuetzpaltzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64857,2250,spanish,nahuatl,FRASES,TLAHTOLTIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64858,2251,spanish,nahuatl,"Así han de testar los moribundos , principalmente aquellos que han engendrado a sus hijos en el sacramento del matrimonio ; han de expresar cómo dejan repartidos sus bienes cuando estén a punto de morir los padres y los hijos , pues a ambos se refiere el mandamiento real .","Yc mocacauhtihui mimicque , occenca yehuantin yntla oncate yn huel teoyotica oquinchiuhque ynpilhuan ; huel innahuatil yn quintlamamacatiazque yn iquac yntzonquiçalizpan yn tetahuan anoço tepilhuan , necoc yuhca tlahtocatenahuatilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64859,2252,spanish,nahuatl,"Asimismo , en sus escritos don Juan de Sandoval Tecuanxayacatzin Teohuateuctli dice y expone lo siguiente .","Auh no yhuan yn iuh quimitalhuitiuh yn iuh quimotecpanillitiuh yn iamatlacuilolpantzinco yn don Juan de Sandoval Tequanxayacatzin Teohuateuhctli , ca yhuin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64860,2253,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64861,2254,spanish,nahuatl,No se deshierba .,Amo se kimeua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64862,2255,spanish,nahuatl,". Y cuando es tiempo de que hayan de irse , hayan de emprender el viaje , primeramente se reúnen en casa del que va a guiar a la gente , a ser el capitán de ella .",. Auh in icuac in ye yazque in ye om peuazque achtopan ichan monechicoua in aquin teyacanaz in tachcauhtiaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64863,2256,spanish,nahuatl,Signo del año : 3 - Casa . Día del calendario mágico : 1 - Serpiente .,In xiuhtonalli yei Calli . Auh in cemilhuitlapoalli Ce Coatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64864,2257,spanish,nahuatl,"Y es todo lo que digo en presencia de los testigos Vásquez Bautista y Sebastián Bautista ; hice mi testamento en miércoles día 12 del mencionado abril y año de 1638 . Ante mí don Diego de la Cruz , escribano .",Auh san ixquich niquitohua ymixpam testigos Basquiz Bapticta yhuan Sebastian Bapticta onicchiuh notestamento ypam miercoles yc 12 tonatiuh mopohua de abril auh xihuitli de 1638 años^ = Nixpam nehuatli d[on] Diego de la Cruz escriuano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64865,2258,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64866,2259,spanish,nahuatl,"te presento estas oraciones con todo mi corazón ,","nimitzmactia nehin oraciones ica nochi noyolo ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64867,2260,spanish,nahuatl,"— Ahora los llevó por el monte , Noé los llevó .",— wanuhki a ' mo kilnamiki micmomantenerwis má tekiti pus tlenkwa kilnamiki ye tlakatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64868,2261,spanish,nahuatl,"De noche , enmedio de la pelea , salieron los mexicas de Tizaapan Colhuacan .",Ao youalpa ye necalizpa uallolinque mexica ooo Tiçaapan Coluaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64869,2262,spanish,nahuatl,"Yo envío diademas señoriales para los que gobiernan ; yo envío pectorales , brazaletes de jade , tilmas y sandalias preciosas , para que vengan los capitanes valerosos y aguerridos ” .","Auh ca nocontitlani in copilli yn tlatocayotl yn ipan omotepielizque , ca ompa noconihua yn incozcatzin yn imacuestzin in chalchihuitl intilmatzin yncactzin inchalchiuhtilmatzin yncactzin ynic hualazque yn tiacahuan tepehuanime , yehuatin y huel chichicahuaque ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64870,2263,spanish,nahuatl,"2 Tochtli , 1598 .","2 Tochtli xihuitl , 1598 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64871,2264,spanish,nahuatl,"El miércoles 6 de enero , fiesta de los Tres Reyes Magos , murió don Pedro Zuca , alcalde de corte y presidente de la Real Audiencia de México .","Yhuan axcan miércoles yc 6tia henero ypan ylhuitzin de los Reyes yeyn tlahtoque , yquac omomiquili yn don Pedro Çuga alcalde te corde y presidente de Audiencia Real de Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64872,2265,spanish,nahuatl,"Porque en verdad yo soy un humilde hombrecillo , valgo muy poco , soy despreciable , gente menuda , vasallo .","Ca nel nicnotlapaltzintli , ca nimecapalli , ca nicacaxtli , ca nicuitlapilli , ca natlapalli , ca nitconi , ca nimammaloni .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64873,2266,spanish,nahuatl,Ya he leído el tomo primero .,Ye onic amapoh in centetl amoxtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64874,2267,spanish,nahuatl,"El domingo 24 de marzo de 1613 , durante la cuaresma , murió el doctor don Marcos Guerrero , oidor y alcalde de corte , y el lunes por la tarde fue sepultado su cuerpo en la iglesia de San Agustín ; acudieron al entierro el señor virrey y todos los señores oidores de la Real Audiencia , los alcaldes de corte y todos los caballeros de la ciudad , los clérigos y las diversas órdenes de religiosos y frailes que hay en la ciudad de México .","Axcan domingo yn ic 24 mani metztli março de 1613 años quaresma , yhcuac omomiquilli yn doctor don Marcos Guerrero oydor yhuan alcalde de corte catca , auh qui lunes teotlac teopan Sant Augustín yn tocoto ynacayo ; oncan mohuicatza motetoquillico tlahtohuani visurrey yhuan mochintin | | 205 yn tlahtoque oydores yn Audiencia Real tlaca yhuan alcalde de cortes yhuan mochintin yn ciudad tlaca cavalleros yhuan yn clérigos yhuan yn nepapan teopixque frayles Mexico monoltitoque , moch oncan mohuicatza motetoquillico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64875,2268,spanish,nahuatl,"Y el alcalde luego ordenó al que vende su casa , al que vende su tierra , al que vende su chinantli , nunca mas se retractarán de su palabra ya que la venta se hizo ante la justicia y por esa razón ahora se le da carta de venta a la compradora española y a sus hijos .",Auh in yehuatzin alcalde niman oquimonahuatilli yn mocalnamaca motlalmanaca mochinannamaca aocmo quenmanian motlatolcuepaz yniquin quenmanian ypampa ca yxpan yn justicia omotlanamaquilli auh ypampa yn axcan ye maco carta de venta yn motlacohui española yhuan yn ipilhua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64876,2269,spanish,nahuatl,Además es un pasatiempo muy agradable .,Ica in occe in cualli tepanolti ahuiliztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64877,2270,spanish,nahuatl,"Se arrogaba el oficio de justicia mayor , como no lo había hecho ningún otro religioso de los que habían regido y tenido a su cargo la capilla de San José .","Mochi quimotequitiaya in huehuey justicia tequitl , yn amoyac occe teopixqui yuhqui nican oquichihuaco yn izquintin ye quihualpia quihualmocuitlahuia capilla San Joseph .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64878,2271,spanish,nahuatl,Y después pues otra vez ya se dió .,wan onkan satepa pos oksehpa yo : motl amučiw .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64879,2272,spanish,nahuatl,"En la ciudad de Mexico a cinco dias del mes de hebrero de mill e quinientos y setenta y ocho años los muy magnificos señor don Antonio Valeriano governador juez por su magestad que administra justicia y los señores don Miguel Sanchez , Thoribio Lucas , juezes sobre los testamentos , a cuyos cargo está .",En la ciudad de Mexico a cinco dias del mes de hebrero de mil e quinientos y setenta y ucho años yn yehuantin mahuiztililoni señor don Antonio Valeriano gobernador juez yn icatzinco su magestad quimopiellia in justicia yhoan señor don Miguel Sanchez Thoribio Lucas jueces in ipan testamento quimocuitlahuia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64880,2273,spanish,nahuatl,están enojados,kualanij,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64881,2274,spanish,nahuatl,Y ahora los tlailacalleque de San Sebastian y San Pablo los quieren sacar para que hagan el couatequitl y el cemilhuitequitl como les va tocando y si esto asi se lleva a cabo será en deservicio de nuestro señor dios y de la ley divina .,Auh in axcan tlaxillacalleque San Sebastian ihuan San Pablo quinquixtiznequi inic quichihuazque cohuatequitli ihuan cemilhuitequitl quinpixauhtiuh . Auh in tla yuh mochihuaz ca i quitlacahuiz in itlayecoltilotzin totecuyo dios ihuan teotlanahuatiliztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64882,2275,spanish,nahuatl,¿ Qué comeré yo mañana ?,¿ Toni neh mozta nicuaz ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64883,2276,spanish,nahuatl,"No los descuides , ten trato con ellos de modo que han de coger el heno , el gramal y han de colocar para ellos el asiento en donde quiera que haya de hacerse descanso .","Ma ti quim on moxicauili ma xi quim on notztiuh in ic contecuilizque in zacatzintli in pepetzintli , iuan in contetlalilizque in teicpaltzin in campa neceuiloyan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64884,2277,spanish,nahuatl,"Que nada la preocupe ,","Mah amo teh quitequipacho ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64885,2278,spanish,nahuatl,"Se capa , se le quita el corazón se deja unos días , dos meses para que se seque un poco .",motlapana mokištilia ni yolo mokawa keski to : nalli orne mectli para mawaki ci ' ton para a ' mo tekamakwalkwa nekwal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64886,2279,spanish,nahuatl,"no te enojes ,","amo xicualani ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64887,2280,spanish,nahuatl,estén,Yecan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64888,2281,spanish,nahuatl,Vino luego el mes de diciembre de 1607 .,Auh yc niman hualmoma yn metztli de diciembre de 1607 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64889,2282,spanish,nahuatl,"Engendraron , y tuvieron estos hijos : Acolmitzin , único hijo varón , Pillicihuatzin , Chicomoyollotzin , Quetzalxilotzintli Huacaltzintli , Tlacochcuetzin , Coatonaltzin , Mocelcihuatzin y Xocotzin .","Nima ye mopilhuatia ye tlacati Acolmiçi çan iyo oquichtli , nima ye Pilliciuaçi , Chicomoyolloçi , Quetzalxilloçintli Uacalçintli yontetoca , Tlacuchcueçi , Coatonalçi , Mocelciuaçi , Xocoçi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64890,2283,spanish,nahuatl,"adonde estará ,","campa yetoz ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64891,2284,spanish,nahuatl,en una piedra lo muelen .,tetl ipa kitijtisi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64892,2285,spanish,nahuatl,"Luego se pone agüita , se lava con agua caliente , no nada más así .",onkán motla : tlia akuntli mopa : ka ka totonki a : tl a ' mo sa ' on ohkion .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64893,2286,spanish,nahuatl,"En este año , durante el mes de enero , que trae 31 días , hubo epidemia ; durante febrero , que trajo 28 días , continuó la epidemia ; durante marzo , que trae 31 días , la enfermedad comenzó a ceder un poco .","Yn ipan in yn ipan metztli januarius XXXI mani necocollo ; februarius XXVIII mani necocollo ; março XXXI mani , ypan ceuh yn cocolliztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64894,2287,spanish,nahuatl,". Allí se junta enteramente toda la carga , la mercancía , y todos los envíos por comisión , los propios de los jefes de los traficantes .",. Mochi oncan mocen nechicoua in ixquich tlamamalli in tiamictli iuan in ixquich tetlatquitilli in imaxca in puchteca tlahtoque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64895,2288,spanish,nahuatl,Ellos tuvieron a esa muchacha,Ya kipixke nopa ichpokero,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64896,2289,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axca ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64897,2290,spanish,nahuatl,"Y a ti . español Pasqual Hernandez te la vendemos y si alguna vez alguien te molesta nosotros le respoderemos , no a ti pues en verdad tu sólo haces compra ; si algo dicen y demandan ante la justicia , nosotros destruiremos [ el pleito ] y te devolveremos tus tomines .",Auh yn tehuatl timitznamaquiltia español Pascual Hernandez yn tla quenmanian aca ye mitztequipachoztehuantin ticnanquilizque amo motlan ca zan nel tequitl timotlacohuia yn tla tleyn quitoz yn tlaixpantitihui justicia ca tehuantin titlapopolozque auh ca timitz[cuepi]lizque yn motominez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64898,2291,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64899,2292,spanish,nahuatl,"Sobre los demás las derramas ,","Tehpan tictzetzeloa ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64900,2293,spanish,nahuatl,FRASES,TLAHTOLTIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64901,2294,spanish,nahuatl,año 2 caña 1299 años en este cumplieron veinte años los mexicas allá en chapoltepec pero aquí los combatieron allí murió huitzillihuitzin el viejo que fue el primer señor de los mexicas y su hermana mayor su nombre chimallaxochitzin y los de nombre tetzcacohuacatl y tocacimatzin y escaparon cohuazotzin y nacuzcihuatl señora principal allá en culhuacan allá escaparon ecatzintli y tenzacatetl cuetlaxochcuauhtlixj y ximatilulcihuatl y nauhyo y luego se marcharon escaparon a azolco tolcatzinj comieron gato,2 acatl xihuitl 1299 años ipanin in oncan cempohualxiuhtique mexica in chapultepec auh mean quinmicalque oncan mie in huehue huitzillihuitzin2o achto intlahtocauh catca in mexica ihuan ihueltiuh itoca chimallaxochtzin ihuan itoca tetzcacohuacatl ihuan in tocacimatzin auh hualmaquizque cohuazotzin ihuan nacuzcihuatl ompa cihuapilli culhuacan oncan maquizecatzintli ihuan tenzacatetl cuetlaxochcuauhtlix ihuan ximatiluleihuatl ihuan nauhyo auh niman yahque maquizato azoleo in toleatzin in quicuaque caton,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64902,2295,spanish,nahuatl,"£ 1 libro que usted ha leído , es muy conocido .",In amoxtli otimoamapohuili moyec ixmati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64903,2296,spanish,nahuatl,amarían,tlazohtlazquiah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64904,2297,spanish,nahuatl,ahora le debo .,nama nitlauikak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64905,2298,spanish,nahuatl,allá donde no hay siembra .,ompa amo teyi tatoc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64906,2299,spanish,nahuatl,"Y así como todas las cosas en todas partes le obedecen a él solo , así Dios nuestro señor creó al hombre para que fuera cabeza y señor de todas las creaturas que viven sobre la tierra ; a éstas Dios les ordenó y encargó que obedecieran al hombre .","Yhuan ynic ye mochi nican nohuian can iceltzin quimotlacamachitia , auh çano yuhqui yn tlacatl ynic quimochihuillitzino yn totecuiyo Dios yn ça huel no yuhqui yntzonteco yntlahtocayo y mochintin yn ixquichtin yn tlachihualti yn yolcame tlalticpac ; yehuatl huel quintequimacazquia quinnahuatizquia auh y no yehuantin quitlacamatizquia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64907,2300,spanish,nahuatl,¿ Acaso vienen Tlatohuetzin y Acapipíyol a beber elflorido licor aquí donde lloro ?,¿ Tlatohuatzin y Nacapipiyol mach ocquihualya xochiaoctli y ya ye nican nichoca ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64908,2301,spanish,nahuatl,se juntaron,mosentilijke,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64909,2302,spanish,nahuatl,En el año 13 Calli 1401 no sucedió nada .,XIII Calli atle muchiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64910,2303,spanish,nahuatl,"Los religiosos de la Compañía de Jesús desistieron de su intento , y también los macehuales abandonaron el pleito ; no hubo sentencia , y el proceso se quedó archivado en el juzgado de palacio .","Ynic çan quicauhque motzinquixtitzinoque in teupixque la Compañía de Jesús , auh çanno ic quicauhque in pleito macehualtin ; amo quitzonquixtihque , oncan mocauh yn proseso amacalco palaçio .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64911,2304,spanish,nahuatl,". Cuando llegaban a Itzyocan , primero se detenían allí , allí veían el buen signo del día : tal vez hasta diez días , tal vez hasta veinte días se demoraban : esperaban el buen signo .",. In ic ual acia Itzyocan oc oncan motlalia oncan quittaya in cualli tonalli azoc matlac ilhuitia anozoc cempoualilhuitia in quichie cualli tonalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64912,2305,spanish,nahuatl,". Luego de prisa en la noche entra a casa del guía de ellos , de modo que se le presenta , le aquieta el corazón , porque en ningún sitio acabó con él nuestro señor . Le dice :",. Niman iciuhca youaltica ipan calaqui in iteyacancauh in ic commottitia conyolpachihuitia in ipampa acan oquipohpulo in totecuyo . Quilhuia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64913,2306,spanish,nahuatl,"13 Calli , 1297 .","XIII Calli xihuitl , 1297 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64914,2307,spanish,nahuatl,venda,mantlanamaca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64915,2308,spanish,nahuatl,"5 . Y por donde pases , frente a la imagen del Señor Nuestro , o de sus amados , o de la Cruz , los honrarás mucho ; te inclinarás frente a Él o doblarás la rodilla . Y mucho más si sales frente al mismo cuerpo del Señor Nuestro , Jesucristo ( que está dentro del Santo Sacramento ) , así le suplicarás con todo tu corazón porque es tu Dios , porque es tu Señor , porque es tu Redentor , porque es tu venerado Padre que está dentro del Santo Sacramento . Y mucho honrarás el nombre del Señor Nuestro , Jesucristo , y en su fiesta te ataviarás muy bien .","5 . Yhuan in canin ixpan tiquizaz in ixiptlatzin in Totecuiyo , ahnozo itlazohuan , ahnozo Cruz huel tiemahuiztiliz : ixpan timopachoz ahnozo tiniotlancuacoloz . Auh intla huel yehuatl in Totecuiyo lesuxpo in inacayotzin ( in iihtic moyetztica in Sancto Sacramento ) ixpantzinco tiquizaz , tlapanahuiya inic ticmotlatlauhtiliz in ica muchi moyollo , ca moteouh , ca motlahtocatzin , ca motemaquixticatzin , ca motlazottatzin in ihtic moyetztica in Sancto Sacramento . Yhuan huel tiemahuiztiliz in itocatzin in Totecuiyo Jesu Christo , yhuan in ilhuitzin huel ipan timocencahuaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64916,2309,spanish,nahuatl,"Han pasado 50 años desde que , en el año 2 Ácatl , 1559 , se levantó en la capilla de San José el monumento para celebrar las exequias por el emperador don Carlos V .","Auh yhuan ye onpohualxihuitl ypan matlacxiuitl yn ipan 2 Acatl xihuitl , 1559 años , yn omoquetz quauhteocalli munomento yn oncan Sant Joseph yniqu ipampa tlatlatlauhtiloc in huey tlahtohuani don Carlos V emperador .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64917,2310,spanish,nahuatl,KUITAXKOLXOKOYOLIN,KUITAXKOLXOKOYOLIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64918,2311,spanish,nahuatl,En el año 5 Tochtli 1458 perecieron los cohuaixtlahuacas .,Macuilli Tochtli xiuitl yc poliuhque couayxtlauaque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64919,2312,spanish,nahuatl,¿ Cuántos timbres necesita una carta para los Estados Unidos ?,¿ Quexqui painpepeyoctin monequih motlaliliz cente amaihcuilolli yaz Estados Unidos ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64920,2313,spanish,nahuatl,"Tengan ustedes , Plural .",Xicpiacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64921,2314,spanish,nahuatl,"De ellos nació Bonifacio de San Benito ; éste tuvo una hija llamada Beatriz , la cual se casó con Francisco de San Juan Mizquitécatl , natural de Tlaltecahuacan ; y de éstos nació Diego Cuaélotl , que todavía vive .","Oncan tlacat yn Bonifacio de Sant Benito ; ynin oquichiuhtia ce ychpochtzin ytoca Beatriz , ynin conmonamicti | | 144r Francisco de Sant Juan Mizquitecatl tlaltecahuaque ; oncan oquichiuhque otlacat yn Diego Quahelotl , nemi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64922,2315,spanish,nahuatl,Y al tiempo que murió la susodicha dexó mandado por clausula de su testamento que las casas donde está acostada que tiene las puertas hazia el oriente y otro aposento donde estan las ymagenes de nuestro señor con el suelo y patio y pared de ellas que tiene quatro brazas de largo [ hacia Quauhtepec ] y una de ancho que las uvo y conpró del dicho Joan Quauhtzetzeltzin treynta años a por los dichos cinco pesos .,Auh yn yehoatl Angelina de la Cruz quitlalitia ytestamento quitotica yn uncan nihuetztoc in calli tonatiuh yquizayampa ytzticac yoan in uncan monoltitoc yxiptlatzin totecuio yoan muchi ytlallo [F . 6v . ] ythoallo yoan yn uncan onoc tepantzintli yzqui yc patlaoac yzqui yc huiac nanmatl ynic huiac ytztoc Quauhtepec cenmatl ynic patlaoac ca niccohuili yn itoca Juan Quauhtzetzeltzin ye axcan cempoal xiuitl onmatlactli nicmacac macuilli peso .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64923,2316,spanish,nahuatl,"El último día de marzo , domingo , los españoles que habían hecho voto comenzaron a demoler la iglesia de San Francisco ; y lo mismo hicieron algunos mestizos , chichimecas , negros y otros españoles .","Ypan yn domingo yc tlami metztli março , yquac quipehualtique yn españolesme netolleque ynic tlaxitinique , mestiços , chichimeca , tliltique , cequi castilteca , yehuatl yn iglesia Sant Francisco teocalli quixitinique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64924,2317,spanish,nahuatl,". Lo que era materia de tráfico , lo que vendían era puramente plumas rojas y verdes de la cola ( de ave ) , y plumas de ave roja . Solamente estas tres cosas era con que hacían mercadería .",. In ic puchtecatia in quinmacaya : zan yehuatl in cuezali iuan cuitlatexotli iuan chamoli . Zan in ye tlamanisti in ic puchtecatitiaque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64925,2318,spanish,nahuatl,"Siempre empeñados en navegar con rumbo al poniente , llegaron bastante lejos , pero a punto estuvieron de abandonar la empresa porque cundió el desaliento a causa de la lejanía y de lo incierto de la navegación .","Auh ynic onpa quihualcenmatque ynic ohualhueyapannenenque ynic ohuallaque yn tonatiuh ycallaquianpa , yatihuitze hueyanenentihuitze ya huecauhtica , ya achi quexquichcauhtica ynic cenca nentlamattihuitze , ynic cenca hueca ynic amo huel neltilliztica yn amo huel mellahuacatica ynic nenemi hueyapan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64926,2319,spanish,nahuatl,. Cuando hubieron llegado luego los inciensan los que fueron a su encuentro : así se hacía antaño .,. In oacique niman ye ic quin tlenamaquilia quin nanamicque : in iuh muchiuaya ye uecauh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64927,2320,spanish,nahuatl,[ el agua ] llegó al cerro,tlachikili yajki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64928,2321,spanish,nahuatl,Estaba yo mala cuando era el casamiento de Teresa de Jaltenco .,onká oni ' a por inimadrina ' tli den teresa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64929,2322,spanish,nahuatl,"Pasó la fiesta . Al siguiente día se levantaban temprano los que querían conocer Malinalco . Allí se compraban frutas como la lima , las granadas ( llamadas chinas ) . También se compraba un pan sabroso . Y llevaban estas frutas y el pan para seguir el camino hacia sus casas . También cacahuate mezclado con piloncillo . Todo esto lo metían a la iglesia de Chalma . Y se formaban los hombres y las mujeres por la izquierda y por la derecha y en medio tenía que pasar el sacerdote para bendecir los huacales , porque ya estaban bien llenos de fruta de Malinalco .","Yopanoc inin ilhuitl . Moztlatica neehualo cualcan ahquehuantzitzin monequi ixtlamatihuaz ompa Malinalco . Ompoyon on mocuaya xochicuali quename lima , granada , ( quilhuia chinas ) . Noihqui omocoaya achi huelic pantzin . Ihuan ocuicaya inin xochicuali ica pantzin icuac yehualazque oanazque oncuan hualhuiloaz techachan . Noihqui tlalcacahuapanela . Nochi in ocalaquia teopa Chalma . Onemanaloya tlacatzitzintin ica cihuame ica opochcopa ica teyehman ihuan tenepantla mopiliaya tlen mopanoltiz topixque quinmoteochihuiliz huacaltin ican ye tetentoc ica xochicuali Malinalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64930,2323,spanish,nahuatl,"Ya maduro también se puede comer en chilayote : lo muelen con jitomate y ajonjolí , lo hierven y ya se come .",Oksik no se kikua chilayot : kikuechouaj iuan tomat uan akolij uan kimanaj ya uan se kikua ya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64931,2324,spanish,nahuatl,"En este año murió Tozcuecuextli , cuauhtlato que condujo a los mexicas durante 40 años ; murió en Cohuatitlan .",Nican ypan in momiquillico yn Tozcuecuextli yn cuauhtlahto yn quinyacan mexica onpohualxiuitl ; oncan yn Cohuatitlan momiquillico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64932,2325,spanish,nahuatl,"Cuando terminaron de comer se pusieron en marcha ; allá iban los tres tlatoque , a quienes los soldados habían puesto las manos encima , y les habían echado una soga al cuello como si fueran perros .","Auh yn otlaqualoc niman ye huillohua ; ymeixtin momaniltitihui yn tlatoque , ca ymac maxitito yn soldatosme , yuhqui chichitzitzin quimoquequechmecayotique yn tlatoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64933,2326,spanish,nahuatl,El va a dormirse muy bien en esta cama .,Yehua cualli cochiz ipan in tlapechtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64934,2327,spanish,nahuatl,El sol está brillando otra vez .,In tonalli occepa tzotlantica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64935,2328,spanish,nahuatl,"Ya se dijo arriba que de Chicomóztoc salieron originariamente los colhuas y los toltecas , y asimismo todos los pobladores que estamos asentados en este territorio y que nos llamamos los naturales de Nueva España .","Auh ye omoteneuh tlacpac yn oncan in Chicomoztoc ca achtopa yehuantin oncan oquiçaco yn culhuaque yhuan tulteca , yhuan ynic ye mochtin ynic ye cennican cemantonahuac tlaca timacehualtin yn titotenehua Nueva España titlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64936,2329,spanish,nahuatl,Este año da inicio la llamada Guerra Cristera .,Inin xiuhpan ompehua in motocayotia Cristerosme inyaoyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64937,2330,spanish,nahuatl,Así fue como los dichos xochtecas olmecas y los demás hicieron sus necesidades corporales mientras estuvieron allí .,Ynic yxquichca onmaxixaya yn omoteneuhque yn xochteca yn ulmeca yhuan occequintin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64938,2331,spanish,nahuatl,Después dijo : Pues qué le pondremos de nombre a mi hijo Juan el Oso .,satepan ki ' to pos tlenon yasitokan in nokonew pus yew ' wan Juan del Oso .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64939,2332,spanish,nahuatl,"Serán los señores del cabildo de la Santa Iglesia quienes tendrán en adelante el encargo de salir a recibir con el palio a los señores arzobispos nombrados para gobernar la ciudad de Tenochtitlan , cuando lleguen por primera vez a México ; sin embargo , el doctor don Juan Pérez de la Serna no quiso aceptar ahora el recibimiento con palio de los señores del cabildo de la Santa Iglesia ni su puerta pintada , sino que entró por otra puerta para ir a saludar a su amada esposa la Santa Iglesia .","Auh yn itechpa Sancta Yglesia yn cabildo tlaca , ca ça yehuantin ynneyxcahuiltequiuh yez yn paliotica yn cuachcaltica quinmonamiquilizque yn teoyotica tlahtoque arçobisposme yn ihcuac huallacizque yancuican nican Mexico , yn nican pouhque quimopializque altepetl Tenuchtitlan ; auh yece yn axcan ytechpa Sancta Yglesia yn cabildo tlaca yn intenamiquia yn incuachcal amo oquinmocelilili ynin omoteneuhtzino doctor don Juan Pérez de la Serna yhuan yn intlacuilolpuerta , ynic çan ocçeccan puerta omocallaqui ynic quimotlapalhuito ytlaçonamictzin Sancta Yglesia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64940,2333,spanish,nahuatl,"Luego los mataron y , ya muertos , a los cuatro los trajeron a México el dicho día martes por la tarde .","Niman ompa quinmictihque , auh ça mimicque in quimaxitico nican Mexico teotlac innahuixtin yn ipan in omoteneuh cemilhuitl martes .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64941,2334,spanish,nahuatl,La abuelita lo tomó,Kikuitejki tenantsi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64942,2335,spanish,nahuatl,"3 Tochtli , 1066 .","III Tochtli xihuitl , 1066 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64943,2336,spanish,nahuatl,Van a llegar en la noche .,wa ' sikiwe teotlak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64944,2337,spanish,nahuatl,"En la Compañía de Jesús , se agrietó por enmedio la bóveda de la iglesia del colegio de los teatinos ; la iglesia de San Francisco , según se dijo , se hundió dos dedos ; la iglesia nueva de Santiago Tlatelolco se agrietó en varias partes del ábside ; asimismo , se cayeron dos iglesias pequeñas : la capilla de Santa Catalina Zacatenco y la de Capoltitlan de los Reyes .","Yhuan yn la Compañía de Jesús golejio teatinos teopancalli yn icpac yc tetzopqui tlacotzayan ; auh yn San Francisco teopancalli , yuh mihto , omapilli ynic tlallac ; auh yn Sanctiago Tlatilolco teopancalli yancuic achi quezquican yn cuitlatzatzayan ; yhuan teocaltepitzitzin occan yn huetz teocaltepantli : yn icceccan oncan yn Sancta Catalina Çacatenco pachiuh yn capilla , yn icoccan umpa Capoltitlan de los Reyes .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64945,2338,spanish,nahuatl,"Y en Tapalcatetelco , cerca de Ayotzinco , llevaban cuatro años los teotenancas chichimecas cuixcocas temimilolcas ihuipanecas zacancas , los cuales ya también se llamaban chalcas .","Auh no yhuan yn ihcuac yn ye nauhxihuitl Tapaltetelco ynahuac Ayotzinco cate yn teotenanca chichimeca cuixcoca temimilolca yhuipaneca çacanca , y ye no yc monotza chalca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64946,2339,spanish,nahuatl,vivierais,anemizquiah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64947,2340,spanish,nahuatl,"que dé fruto ,","mah tacayohua ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64948,2341,spanish,nahuatl,"Tú darás deleite a los nobles , a los caballeros águilas y tigres .","Tiquimonahuiltiz in tepilhuan , teteucti in quauhtlo , ocelotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64949,2342,spanish,nahuatl,"En este año tembló la tierra ; entonces se derrumbó el templo de la Santa Cruz que estaba sobre el Amaqueme , en el mes de mayo .","Ypan in tlallolin ; yhquac xitin Sancta Cruz teopancalli yn icpac Amaqueme , ypan metztli mayo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64950,2343,spanish,nahuatl,"Cuando ha llegado a sus manos el que va a morir , . luego lo ponen sobre la piedra de soporte : lo cogen entre cuatro y lo restiran .",In o inmac on acic in miquiz niman ye ipan conteca in techcatl ; quinauhcauia quitilinia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64951,2344,spanish,nahuatl,"En el interior de la casa de la primavera , alegras a las gentes .","Xopan cala itec , in tonteyahuiltiya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64952,2345,spanish,nahuatl,"Fue bajando entonces para mirar mejor ; y al llegar , vio que había allí una pirámide de los toltecas , detrás de un cerrito , donde brotaba un manantial .",Niman yc nocuel ye hualtemo yn quittaz ; onacico niman in ye quitta yn tolteca tzaqualli yn catqui oncan tepetzintli ycampa y mani atl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64953,2346,spanish,nahuatl,Llevaremos lanzas para pescar .,Tijuíkase tlamintli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64954,2347,spanish,nahuatl,Y también digo que la dicha casa y solar dicho corre asia el oriente donde esta un alto de dos aposentos que la puerta mira asia Suchimilco ( que es el sur ) donde al precente estoy en cama tiene de largo tres brazas y un corazon ( que reducida a varas castellanas son siete baras de largo ) y de ancho tiene una braza y un corazon ( que son tres baras ) lo qual dejo a mi mujer Ana Teuchchon ( y esto que declaro es la verdad porque este solar es callejon por donde se pasa y asi pido que nayde lo cierre porque es camino ) .,Yhuan niqui[tohua in calli ihuan tlalli] yn ipan mani . . tonatiuh yquizayanpa ytzticac ycpac mani acocalli ontequizticac xochimilcopa ytztimani oncan nihuetztoc yn motamachiuh ynic huiac hematl ypan ce yolotli auh ynic patlahuac cenmatl ypan ce yolotli yn i nicmaca in nonamic yn itoca Ana Teuhcchon amo ytlacahuiz in notlatol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64955,2348,spanish,nahuatl,“ Pues quién sabe de dónde los agarra,Pues kien sabe kani san kinkui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64956,2349,spanish,nahuatl,"¡ Siete Mazorcas ... ya levántate , despierta ... ! ¡ Ah es nuestra Madre ! Tú nos dejarás huérfanos : tú te vas ya a tu casa el Tlalocan .",Chicomolotzin xa ya meva xi mizotia a ca Tonan ti tech icnocavazqui ti ya via mochan Tlalocan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64957,2350,spanish,nahuatl,"desde tus montañas te vengo a ver ,",motepeyocpa mitz hual itta moteuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64958,2351,spanish,nahuatl,Yo me comí las manzanas .,Nehua onicua in manzanah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64959,2352,spanish,nahuatl,Es un encanto verlas jugar alegremente alrededor de los arbustos y flores .,Cemi cuacualtzin motah ahuiliztica patlanih in yahualol cuameh ihuan xochimeh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64960,2353,spanish,nahuatl,En un año 7 pedernal el científico Alejandro Graham Bell inventa el teléfono .,Ipan chicome tecpatl xihuitl tlamatini in itoca Alexander Graham Bell quiyocoya huehcatepoztlahtolcaconi nozo huehca tepozcaquiztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64961,2354,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64962,2355,spanish,nahuatl,"Sólo allá está , donde abren sus corolas las flores de guerra , yo lo recuerdo y por eso ahora lloro .","Zan iya mani , ompa ye cueponi a yaoxochitl , y ya noconilnamiqui a can nichoca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64963,2356,spanish,nahuatl,"6 . Y saludarás a sus hijos en donde estén o en cualquier lugar donde los encuentres : a los de linaje , a los gobernantes y a los que presiden a la gente , a los guías en las cosas divinas , a los que rigen , a los padres ; y al anciano , la anciana , y al necesitado , al desventurado , al que no es dichoso , al que no se alegra . Ellos por eso han de ser saludados , por eso los saludarás , no sólo con descuido , con muy buenas palabras . No vivirás como sí fueras mudo . Si bien te conduces , así serás obedecido , serás alabado , por ello serás elogiado .","6 . Yhuan tiquintlahpaloz in itlachihual in campa cate in ahnozo cana tiquinnamiquiz in pipiltin , in tlahtoque yhuan in tepan ihcanime , in teoyotica tcyacanque , in tepachohuanime . in padreme ; auh in huehuentzin , in ilamatzin yhuan in yenotlacatl , in nentlacatl , in ahmo ahuiya , in ahmo paqui . Yehuatl inic ciauhquetzalo , inic tiquinciauhquctzaz , ahmo zan ilihuiz in tiquinciauhquetzaz , huel qualli tlahtoltica . Ahmo yuhquin tinontli ye tinemiz . Intla huel ticchihuaz , ye titlacamachoz , tiyectenehualoz , ve tiqualihtoloz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64964,2357,spanish,nahuatl,"Y los tres que han de verlo a la continua , los que han de tomarlo , los que le lavarán la cara : todos eran gratificados .",Auh in yehuantin in ye tlamanixti in teananime in pauaque in teixamique mochintin motlauhtiaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64965,2358,spanish,nahuatl,Muchas gracias por tu visita . Salúdame a tus familiares . Que te vaya bien .,Tlazohcamati ca otinechtlahpaloco . Xiteintlahpaloh mochan tlacah ihuan man cualli mopan ye .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64966,2359,spanish,nahuatl,"Pero Toteko , nuestro Padre Celestial , no quiso",Pero Toteko totata Padre Celestial axkinejki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64967,2360,spanish,nahuatl,Cuando vino a México no podía escribir ni leer .,Ihcuac ohuala Mexihco ahuel oamapoaya nian otlahcuilohuaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64968,2361,spanish,nahuatl,"Y él le respondió atentamente : Mi ama , noble señora , mi doncellita , voy a llegar allá a tu casa en México Tlatelolco , donde yo sigo lo divino que nos dan , que nos enseñan los representantes humanos de Nuestro Amo , nuestros sacerdotes .","Auh in yehuatl quimonanquililih : notecuhyo e , zihuapile , nochpochtzin e , ca ompa nonahziz mochantzinco Mexicco Tlatëlolco , nocontepotztocca in teoyotl , in techmomacquiliah , in techmomachtiliah , in iixiptlahuan in tlacatl in totecuhyo in toteopixcahuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64969,2362,spanish,nahuatl,"Al sexto día , el viernes , los religiosos llamados padres de la Compañía de Jesús fueron a celebrar la misa de la santa , y predicó su provincial .","Auh yn ipan viernes yn icchicuacemilhuitl yehuantzitzin yn teopixque yn itehuicaltzitzinhuan Jesús yn tocayotillo de los padres de la Compañía de Jesús , yehuatzin motemachtilli yn inprovincial .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64970,2363,spanish,nahuatl,El está .,Ca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64971,2364,spanish,nahuatl,"Allá murieron muchos macehuales , y otros enfermaron , de los pobladores que fueron a prestar servicio durante los dos meses de enero y febrero y otros más .",Auh yhuan cenca miec tlacatl macehualli oncan omomiquillico yhuan cequintin omococo oncan yn omoteneuhque altepetlypan tlaca yn otequitico ypan in ontetl metztli henero yhuan febrero yhuann ipan yn occequi metztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64972,2365,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64973,2366,spanish,nahuatl,"Un mensajero de Huehue Moteuczoma , llamado Chichimecateuctli , fue quien ordenó a los tenochcas que se volvieran ; Chichimecateuctli huyó ante los cuetlaxtecas .",Yn ititla Ueue Motecuzoma ytoca Chichimecateuhtli yn quimoncuepato tenochca ; yn Chichimecateutl yyxpan y ya cuetlaxtecatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64974,2367,spanish,nahuatl,"La tierra que absorbió mucha humedad durante el invierno , se cubre de pasto verde .","In tlalli ca miac tlacuechahualotl ca cecuizpan oquicelli , motlaxoxoquentia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64975,2368,spanish,nahuatl,"También en este año Huehue Moteuczomatzin conquistó a los tlatlauhquitepecas , que perecieron .","Auh çano ypan in yn xihuitl yn quinpeuh yn Huehue Moteuhcçomatzin yn tlatlauhquitepeca , polliuhque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64976,2369,spanish,nahuatl,sí dilo dos veces sí está bien escuchan ustedes y ahora otra cosa quiero yo miren ustedes a estos niños sólo los tengo en mi regazo son huerfanitos,quema xiquihtol quema cualli ca nanmocaquitia ihuan axcan occe tlamantli nicnequi nehuatl ximohtilican inintin cocone zan noxillan cate icnotzitzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64977,2370,spanish,nahuatl,y fue muchos años después cuando un grupo de amigos convenimos en que había que hacer algo para evitar que el deterioro y el desuso cada vez más notorios de la lengua náhuatl se aminorara se atenuara por lo menos temporalmente,ihuan miec xihuitl ipan ihcuac tehuan ihuan tocnihuan oticcentlalihqueh totlahtol itechpa in itla monequia mochihuaz inic ma tzitziquitonahui iihtlacahuiliz in totlahtol in ye cenca necia mamoilochti manel zan achitonca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64978,2371,spanish,nahuatl,"4 Acatl , 1327 .","IIII Acatl xihuitl , 1327 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64979,2372,spanish,nahuatl,"Solía ir a los pueblos donde había clérigos de los llamados beneficiados ; y después de ser recibido por ellos , antes de marcharse a otro sitio , obtenía permiso para seguir ayudándolos espiritualmente en sus sedes .",Yn ompa campa oquiztinenca ypan altepetl yn ompa canin motlapialia clerigostin yn motenehua beneficiados ; yn iquac yntlan callaquia yn oquic yn aço occana ommohuicaya ytech mocauhtihuia ynic oc yehuatl inyeyampa mocahuaya teoyotica quinpalehuiaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64980,2373,spanish,nahuatl,Respuesta con que la mujer le devuelve la palabra a su marido,Tlananquililiztli in cihuatl yc quicuepilia in itlahtol yoquichhui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64981,2374,spanish,nahuatl,"El lunes 20 de agosto de 1612 murió don Baltasar Martín , natural de San Pablo Zoquipan , que no descendía de señores sino de simples laguneros ; siendo éste gobernador de Azcapotzalco , le quitaron la gobernación para dársela a don Antonio Valeriano el Joven , como arriba se dijo .","Axcan lunes yn ic 20 mani metztli agosto de 1612 años , yhcuac omomiquilli yn don Balthasar Martín chane San Pablo Çoquipan , çan atlaca catca , amo campa tlahtocayotl ytech quiçaya ; ynin yehuatl yn governador catca Azcapotzalco , çan quicahualtique yn igovernación ynic niman conpatlato don Antonio Valeriano telpochtli , yn iuh omoteneuh tlacpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64982,2375,spanish,nahuatl,y quieren un trabajo,uan se tekitl inkinekij,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64983,2376,spanish,nahuatl,Éstos fueron los señores que hicieron justicia en los dichos 35 negros que fueron ahorcados en este día .,O yzquintin in yn tlahtoque yn quimochihuillique justicia impan omoteneuhque cenpohualloncaxtolli tliltique ynic piloloque axcan ypan omoteneuh cemilhuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64984,2377,spanish,nahuatl,1 ½ kilos de masa para tamales,Ce kilo ihuan tlahco tamaltextli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64985,2378,spanish,nahuatl,Este último cuarto no me gusta mucho . ¿ Puede enseñarme otro ?,In calxexelol amo huel nech pactia . ¿ Cualii tinechmoititiliz occente ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64986,2379,spanish,nahuatl,"Sus hermanos Pedro , San Pablo , ellos","Iikniua ne Pedro , San Pablo , inijuanti",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64987,2380,spanish,nahuatl,"Ah , caray , ya es tiempo para levantarse , pues tengo mucho en el programa para este día . La familia ya se desayu-nó ¿ no es cierto ?","Ihyoye , ye imán ce mehuaz . zan tlemach niepia tlen nicchihuaz ipan in tonalli . In cenyeliz yoalmazalo . ¿ Amo melac ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64988,2381,spanish,nahuatl,vivía su madre .,Pedro uan ne Pablo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64989,2382,spanish,nahuatl,"12 Calli , 1465 .","XII Calli xihuitl , 1465 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64990,2383,spanish,nahuatl,qué comer .,titlakuase .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64991,2384,spanish,nahuatl,Nos regresamos para Michoacán al otro día nos regresamos .,tuwaltukwepke para mičoakán oksé tonali tuwaltukwepke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64992,2385,spanish,nahuatl,Ha de ser caliente porque se da cuando hace calor .,Achá totonik por in mochiua ijuak takauani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64993,2386,spanish,nahuatl,yo siento que seas mexicano .,na nijmachili para ta timexikano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64994,2387,spanish,nahuatl,ciento diez y siete,Macuilpualli huan caxtolli huan ome,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64995,2388,spanish,nahuatl,"una velita ,","ce tanexilotzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64996,2389,spanish,nahuatl,Lo primero que digo es que el sitio donde tengo mi casa a tiempo de treinta y seis años que lo poseo y lo ube con voluntad que tubo de darmela un natural llamado Tlachinoltecatl Cotaz [ ... ] y así agora la dejo a mi mujer Ana Teuhchon .,Ynic centetl tlamantli niquitohua yn onca ycac y nocal yn tlalli yn ipan mani ye cenpoualsihuitl yhuan castolli sihuitl yhuan ce siuitl Auh yn tlalle y[n achtopa cat]ca in nechmacatia ytoca Tlach[inoltecatl . . . ] Atzin ayc ac tle quitohua [auh y axcan nicmacateua] in nonamic Ana Tecuhcchon .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64997,2390,spanish,nahuatl,"Tierra ,","talticpactzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64998,2391,spanish,nahuatl,Su fruto se come .,Se kikua in itakilo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 64999,2392,spanish,nahuatl,"9 Tochtli , 1306 .","IX Tochtli xihuitl , 1306 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65000,2393,spanish,nahuatl,"Por su parte los que han de dar la muerte ritual están en espera . Se han ataviado : se ponen su chaleco sagrado y su aderezo que les cruza el pecho , los atan desde la coronilla , y su borlón de papel ; también se tiñen los labios con almagre .",Auh in yehuantin tlamictizque ye quinchie ; omocencauhque inxixicol conmaquia iuan apanecayotl contlalia in imicpac iuan amatlaxolocholli iuan montenchichiloua tlauhtica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65001,2394,spanish,nahuatl,"para que comamos ,","para titacuazqueh ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65002,2395,spanish,nahuatl," Te agradezco mucho aquí ,","Nimitztazohcamati miac nican ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65003,2396,spanish,nahuatl,"4 Acatl , 1223 .","IIII Acatl xihuitl , 1223 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65004,2397,spanish,nahuatl,"El jueves 12 de octubre , por la noche , se fundió la campana grande de San José ; la fundió un español , por instrucciones de fray Jerónimo de Zárate .","Juebes a XII de octubre , yquac mopitz ye yohua in campana Sant Joseph , español in quichiuh , yehuatl yn huey campana Sant Josepeh , ypan motlatolti fray Gerónimo de Çárate .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65005,2398,spanish,nahuatl,Lo llaman así porque se da como si fuera un caracol ( xoktsin ) .,In iujki kitokaytiaj por in pané se xoktsin mochiua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65006,2399,spanish,nahuatl,Hay una sola clase .,Se taman saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65007,2400,spanish,nahuatl,— A pues eso sí pero así hace la muchacha .,in noe pus non a ' mo kipopustekin tlako : tl in lá nikwawia ye ' watí .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65008,2401,spanish,nahuatl,Se venden en Cuetzalan los espinosos tiernos y también los recios .,Monamaka ne Kuesalan kemej yon uitsselik uan tein chikauak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65009,2402,spanish,nahuatl,Cuando se acerca uno a la puerta comienza a ladrar .,Ihcuac caltempan aca mopachohua niman pehua tlahuahualohua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65010,2403,spanish,nahuatl,"Han pasado 155 años desde que , en el año 1 Tochtli , 1454 , la gente se unoaconejó , y hubo hambruna en toda la Nueva España .","Auh yhuan ye chiconpohualxihuitl ypan caxtolli xihuitl yn ipan 1 Tochtli xihuitl , 1454 años , yn iquac necetochhuiloc , mayanaloc ynic nohuian ypan Nueva España .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65011,2404,spanish,nahuatl,Ni siquiera un puño de amaranto había,Asta ayi se tlamajtsoli kipejpentok uajtli nopa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65012,2405,spanish,nahuatl,Y luego le escuchó el muy magnifico señor dotor Ceynos oydor por su magestad y presidente de la Audiencia Real aquí en la Nueva España y luego lo turnó a nosotros para que hagamos justicia .,Auh niman oquimocaquilti y muy magnifico señor dotor Ceynos oydor por su magestad y presidente in audiencia real y nican Nueva España auh niman totech oquimocauili ynic toconchiuazque justicia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65013,2406,spanish,nahuatl,"Los hongos grandes son medicinales , quien se corta , cortan el hongo y se lo meten en la herida para que sane , el hongo la seca .","Tein uejueyi , yon pajti , akin motsonteki , kikotonaj in nanakat uan kikalakiliaj maj pajti . Yejua in nanakat kiixuatsa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65014,2407,spanish,nahuatl,"Los antiguos chalcas dejaron pintado que en este año murieron dos tlatoque : el primero fue Amihuatzin , tlatohuani de Itzcahuacan , que gobernó durante 18 años ; y el segundo , Huitzilpopocatzin , tlatohuani de Opochhuacan , que gobernó durante 14 años .","Auh no ypan in yn quimachiyotia yn huehuetque chalca yn momiquillique yn tlahtoque omentin : yn icce ytoca Amihuatzin tlahtohuani Ytzcahuacan , yn tlahtocat caxtolli omey xihuitl , auh yn icome ytoca Huitzilpopocatzin tlahtohuani Opochhuacan , yn tlahtocat matlactli onnahui xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65015,2408,spanish,nahuatl,Pero ahora lo voy a amarrar,Pero nama nikilpis,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65016,2409,spanish,nahuatl,"He aquí tu oficio , lo que tendrás que hacer : durante la noche , y durante el día , conságrate a las cosas de Dios ; muchas veces piensa en él , que es como la Noche y el Viento . Hazle súplicas , invócalo , llámalo , ruégale mucho cuando estés en el lugar donde duermes . Así se te hará gustoso el sueño .","Izcaqui in motequiuh in ticchioaz : in ceyooal , in cemilhuitl xitlateumati , miiecpa ihuictzinco xelcicihui in yohualli , in ehecatl . Xictlaitlanili , xicnotza , xictzatzili , ihuictzinco imazoa . Oc cenca in mohuetzian , in mocochian [ . . . ] .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65017,2410,spanish,nahuatl,E parescidos declararon el tiempo que avia que las poseya que fue en tiempo que governó don Pablo [ Xochiquentzin ] y como avía beneficiado los dichos camellones e declararon que un pedazo de tierra [ tlalmantli ] quel dicho Pablo tenía alli quando beneficiaba los dichos camellones tan [ bien ] las beneficio el dicho pedazo de tierra e lo yncho de tierra porque era laguna y pasavan por allí canoas e por esta razon visto que el dicho Pablo Macuex las avia hinchado de tierra e hecho de manera que no ubiese agua [ aunque en verdad no era su tierra ] .,Yuh tiquiluique yn tlatouani ynquac tlatocati yn don Pablo Xonchiquetzin yn quitec chinamitl auh yn ontlachcuitlaz za no ynquac yn conan canpan tlalmantli uell atlan catca uel ynpan quizaya yn acalli yn oncan ontlachcuitlaz auh tel amo yntlalpan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65018,2411,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65019,2412,spanish,nahuatl,De Africa .,De Africa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65020,2413,spanish,nahuatl,½ kilo de queso fresco,Tlahco kilo celic queso,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65021,2414,spanish,nahuatl,"— ¿ Cómo será ? , ¿ cómo esto ? dioses , ¿ acaso ambos han de ir uno en pos de otro ? ¿ ambos han de lucir y brillar igualmente ?","— ¿ Quen yez que hin , teteuhé ? ¿ Cuix onteixtin ontlatocazque , onteixti yuh tlanextizque ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65022,2415,spanish,nahuatl,"Yo tengo anhelo , lo saborea mi corazón , se embriaga mi corazón , en verdad mi corazón lo sabe :","Nocoya ye , noyol quimati , ouihuinti ye noyol , noyol quimati :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65023,2416,spanish,nahuatl,¡ Hazla crecer !,¡ Xichueyilti !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65024,2417,spanish,nahuatl,"Los cercenaron , y clavaron las cabezas en lo alto del palo de la horca que estaba en la plaza frente al palacio ; también les cortaron las manos derechas y las clavaron junto a las cabezas .","Oquinxexeloque yhuan in intzonteco oncan tecpan quiyahuac tepilolcuauhticpac oquinçaçaloque ; yhuan yn inmayeccamcopamacpal quintehtequilique , oncan itlan yn intzonteco quiçaçalloque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65025,2418,spanish,nahuatl,"Se da en dondequiera , pero se da más en los lugares donde se limpia para el chilar , ahí nace , no se necesita sembrarlo , brota solo , este quelite brota en el abono .","Mochiua kampa yeski , pero mas mochiua kampa se tameua para chilar , ompa mochiua , amo moneki se kitepeuas , ompa yej mismo ixua , itech in abono , ompa ixua in kiltsin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65026,2419,spanish,nahuatl,Se da sola .,Mochiua saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65027,2420,spanish,nahuatl,Le felicito . Yo sé que a Ud . le encanta una ocupación que el ponga en contacto con la naturaleza . Después de un año o dos Ud . va a tener una salud mucho mejor . Trabajando en el sol y viviendo mas sencillamente que en la ciudad siempre trae buenos resultados .,"Huel nopaquiliz mochihua . Ye nic mati ca tehuatzin huel timo cualitilia in ixtlahuatl . Za tepan in ce nozo ome xihuitl huel ye timochicahuitiz . Tona ce ontequiti ihuan tla in tonemiliz zan cualli ticonhuica , nochi cualli ye in totechmochihua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65028,2421,spanish,nahuatl,"Mas durante todo el tiempo en que fuimos atacados no aparecieron los tenochcas por ningún lado , ni en las calzadas ni en Yacacolco , Atizaapan , Cohuatlan , Nonohualco , Xoxohuiltitlan y Tepeyácac , sino que todo estuvo a cargo de nosotros los tlatelolcas , quienes estuvimos asimismo custodiando los canales .","Au in ixquich cauitl yn ticaliuaque aocan monexti yn tenochcatl yn izqui otli y nica y Yacacolco , yn Atizcapa , y Couatlan , y Nononoualco , y Xoxouiltitla , yn Tepeyacac , ça nouia toneyscauil mochiuh yn titlatilolca , çano yui yn acalotli moch toneyscauil mochiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65029,2422,spanish,nahuatl,"1 Calli , 1337 .","I Calli xihuitl , 1337 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65030,2423,spanish,nahuatl,"Se la vendemos al español llamado Pasqual Hernandez por el precio de todo nos dará ochenta y cinco pesos , por esto es que parecemos ante Uds . que son nuestros teuhctli , que son tlahtoani , para alcanzar su amparo de tlahtoani , así lo deseamos , para que se hagan pregones en relación a nuestra casa ; de verdad es nuestra , nuestro bien , a nadie se la pretendemos en verdad de nuestra voluntad la vendemos .",Auh yehuatl ticnamaquiltia español yn itoca Pascual Hernandez auh ynic techpatiotilia yxquich techmacaz napoalli onmacuilli pesos auh ca yehuati ynic amixpantzinco tineci yn antotecuioan antlatoque matiquicnopilhuican yn amotlatocatepalehuilitzin ca iuh quinequi yn toyollo ynic mochiuaz pregones yn ipampa tocal ca nel taxca totlatqui ca ayac ma aca tictlaelehuilia ca nel toyolocacopa ynic ticnamaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65031,2424,spanish,nahuatl,allí voy a llamarlo .,ompa nicnotzati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65032,2425,spanish,nahuatl,"Diréis también a los señores de Tlatelolco : Que nadie se asiente en Tenochtitlan , porque es la conquista de los teules .","Yoa xiquimilhuilica tlatilulca tlatoque : Yn Tenochtitlan aucac motecaz , ca nel yntepeualpan yn teteuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65033,2426,spanish,nahuatl,DIALOGO,NONOTZALIZTLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65034,2427,spanish,nahuatl,"Ay , en Tlalocan , en nave de turquesa , suele salir y no es visto Acatonal Ay , ve a todas partes , Ay , extiéndete",Ahvia ! Tlallocan a Xivacalco quizqui ac ua motta Ac atonal Ahavia ! Xi yah noviyan Ahvia ! Xi ya moteca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65035,2428,spanish,nahuatl,"No estoy hablando aquí de los otros religiosos carmelitas , los calzados , los cuales existen allá desde hace muchos años , pero que no han venido a México .","Auh amo yhuan yntech nican nitlahtohua yn occequintin teopixque carmelitas yn calçados çapatoseque , ca ynon ca yeppa cenca ye miec xihuitl oncate , ayemo hualhui yn nican Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65036,2429,spanish,nahuatl,"que brote ,","Mah matapani ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65037,2430,spanish,nahuatl,Apúrense piensen por donde van a ir a ver el monte .,makilikan šikilnamikikan kanik nanyaske nantlačatiwe in kwawtla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65038,2431,spanish,nahuatl,"Y cuando se impuso la pena se hizo en presencia de Andrés Quauhtliztac , Martin Tozpan , Martin Quauhcouatl , Francisco Quauhtli , Pedro Xochitl y el alguacil Francisco Uetla para que no despues se burlen de la pena que les fue impuesta .",Auh yn imixpan omochiuh ynic omacoque pena Andres Quauhtliztac Martin Tozpan Martin Quauhcouatl Francisco Quauhtli Pedro Xochitl alguacil Francisco Uetla ynic amo zatepan moxixicozque yn omacoque pena .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65039,2432,spanish,nahuatl,Enseguida los teochichimecas totolimpanecas también encendieron su fuego cuando el sol llegó a mediodía .,Auh y yehuantin yn teochichimeca totollimpaneca niman ye no quitlatia yn tonalli yn in nepantla tonatiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65040,2433,spanish,nahuatl,"Y luego que lo oyó el señor gobernador lo recibió lo que pedía Melchor de Parada español y luego mandó a Juan Martin para que se le diese la posesión al comprador y lo firmó de su nombre . Antonio Valeriano . Ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",Yn iquac oquimoca[qui]ti señor juez governador cenca oquimopaccacelili yn itlaytlanilliz Melchior de Parada español yc niman oquimixquechilli yn yehuatzin Juan Martin ynic yehuatzin posesion conmomaquilliz in mocalcohui oquimotlalili in itocatzin yhuan firma . Antonio Valeriano . Ante mí Francisco Maldonado escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65041,2434,spanish,nahuatl,"Vosotros que estáis aquí presentes : yo fui a hacer el oficio de cargador ; he ido a meterme bajo el poder de otro , como su cayado y su armazón para la carga :",—Ca nican anmoyetzticate ca onoconchihuato in tetlamamaliztzintli in tetopil in tecacax o itlan nonaquito :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65042,2435,spanish,nahuatl,"Q . d . ( quiere decir ) Tú bebes bebida embriagante en la noche , tú Xipe Tótec , ¿ por qué te haces desdeñoso , te enojas , te escon des ? , esto es : ¿ por qué no llueve ?",q . n . ( Quitoz nequi ) In ti yovallavana in ti xipe totec tleic in timonenequi in timozuma in timotlatia id est tle ica in amo quiavi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65043,2436,spanish,nahuatl,"10 Tochtli , 1242 .","X Tochtli xihuitl , 1242 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65044,2437,spanish,nahuatl,"Estos son los que llegaron a asentarse en Chalco Atenco : el tlatohuani Huehueteuctli Chichimecateuctli y sus dos hijos : el primero Tliltecatzin , y el segundo Atonaltzin , y asimismo otros antiguos .","Ynin acico yn oncan motlallico Chalco Atenco : yehuatl yn tlahtohuani yn Huehueteuhctli Chichimecateuhctli yhuan ypilhuan omentin : yn icce ytoca Tliltecatzin , yn icome ytoca Atonaltzin , yhuan occequintin huehuetque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65045,2438,spanish,nahuatl,"I . - Pregon : luego en el día , tiempo , año y mes dicho de inmediato fuimos allá donde está la casa en Tezontlalnamacoyan , gritó el pregonero Juan Ximenez , dijo : quien desee comprar la casa que era de María Salome y de su abuela Maria Xuarez , habitantes de San Martin Atezcapan , la casa aquí está situada en Tezontlalnamacoyan , es casa de azotea , está a la orilla del camino . Respondió el español Juan del Castillo , dijo : Yo la compraré , doy cien pesos . Testigos : Felipe de Rosas , Juan de Santa María , alguacil , y Francisco . A primero de agosto de mil quinientos noventa y seis años .",I . - Pregon : Zan niman yquac yn omito yn ilhuitl yn cahuitl yn xiuitl yn metztli zan niman umpa otonyaque yn umpa ycac cali Tezontlalnamacoyan otzatzic yn tecpoyotl Juan Ximenez oquito aquin quinequi quicoaz yn ical ocatca Maria Salome yoan ycitzin Maria Xuarez chaneque S . Martin Atezcapan auh in calli nican icac Tezontlalnamacoyan tlapancalo otenco otlananquili Juan de Castillo español oquito ma nehuatl nicohoa nictema [ma]cuilpoualli peso testigos Felipe de Rosas Juan de Santa Maria alguazil Francisco a primero de agosto de mil e quinientos y noventa y seys años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65046,2439,spanish,nahuatl,¡ Eres poeta !,Ticuiccanitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65047,2440,spanish,nahuatl,"Y se dijo que , cuando lo bajaron de la capilla del palacio , también acompañaban al difunto 35 doctores , entre sacerdotes clérigos y frailes maestros , y en especial el muy reverendo maestro fray Diego de Contreras , catedrático de sagrada escritura ; iban juntos todos los doctores españoles , de las diversas disciplinas , avanzando de dos en dos , y todos llevaban puestas sus mucetas y capirotes , con las borlas encima , denotando cada una de ellas en qué ciencia eran letrados .","Auh yn omoteneuh ynic quihualmotemohuilique umpa capilla palacio , no yehuantin cenpohualloncaxtolli in doctoresme yn quihualmololhuilitiaque miccatzintli , in teopixque clérigos doctores yhuan frayles maestros , occenca yehuatzin in cenca mahuiztililoni maestro fray Diego de Contreras cathedrático de esciptura ; mochintzitzin çan neneliuhtihui yn españoles doctores , ynic moomemaniltitiaque in nepapa yzquitlamantli yc doctores , moch quimotlalilitihui yn inquechquentzin in motenehua capirotes yhuan in borlas ymicpac yayatiuh , cecenyacan yntech machioneztiuh yn tlein yc tlamatini tlamachiliznemachtiltica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65048,2441,spanish,nahuatl,"También entonces ya estaba viviendo en Tzacualtitlan Tenanco Amaquemecan el tlatohuani Cuahuitzatzin , 13 años después de haberse marchado de Atenco en el año 9 Acatl .","Auh no yn ihcuac yn ye onpa monemiltia yn Tzacualtitlan Tenanco Amaquemecan , ye iuh matlactlomey xihuitl oncan onmehualti yn Atenco in ipan Chiuhcnahui Acatl xihuitl yn tlahtohuani | | 58r Cuahuitzatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65049,2442,spanish,nahuatl,". y coral rosado , muy amarillo , y concha de tortuga muy amarilla , y concha de tortuga atigrada , y pieles de guacamaya y de pájaro negro marino y de gallina verde fina , y cueros de tigre : esos de tigre rojo .",". iuan in xochitapachtli in uel coztic iuan ayotectli in uel coztic iuan in oceloayotectli iuan teuquechol , zacuan iuan chalchiuhtotoli iuan tecuaneuatl : iehoatl in tlatlauhqui ocelotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65050,2443,spanish,nahuatl,"Vino luego el mes de noviembre de 1607 ; a los pocos días del mes desapareció la estrella humeante , cayendo por el poniente .","61 Auh niman hualmoman in metztli noviembre de 1607 años ; yn iquac ypan in ça yquezquilhuiyoc yn onpolihuico yn popocaya citlalli , tonatiuh ycallaquiyampa temoc ynic poliuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65051,2444,spanish,nahuatl,Lo mismo .,Zan ye noihqui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65052,2445,spanish,nahuatl,"Cuando Huitzilihuitzin , Cuatlecohuatzin e Itzcohuatzin escucharon cómo los señores anahuacas amenazaban con irlos a sitiar en son de guerra , sintieron mucho miedo , y dijeron : No sabemos por qué huyeron los tlatoque de Chalco , pues sólo vinieron algunos a tratar de engañarnos .","Auh quicacque yn Huitzillihuitzin yhuan yn Quatlecohuatzin yhuan yn Itzcohuatzin yn iuh quitohua yn anahuaca , in ye quinyaoyahuallozque in yaoyotica , cenca momauhti yn Huitzillihuitzin yn ihuan Quatlecohuatzin yhuan yn Itzcohuatzin , quitoque : Camo ticmati yn queni ynic oyaque yn tlahtoque , ca çan otechiztlacahuico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65053,2446,spanish,nahuatl,"Le mandó decir Malintzin : “ Tío Mexícatl , te íbamos a llevar a Castilla ; mas ya no irás , regresa a Tenochtitlan .","Ye yc quihualihua in Malitzin , quilhui : “ Notlatzin Mexicatl , ca otimitzhuicazquia in Castilla ; auh yn axcan amo huel tiaz , xiyauh ximocuepa mochan Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65054,2447,spanish,nahuatl,"María Madre Trinidad ,","María Madre Trinidad ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65055,2448,spanish,nahuatl,Entonces llegó don Luis de Velasco el Viejo como virrey ; los amaquemecas fueron a Cholollan para danzar en su recibimiento .,"Nican ahcico huehue don Luis de Velasco visurrey ; ynic ompa quinamiquito Chollolan amaquemeque , macehuato .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65056,2449,spanish,nahuatl,Fueron a morar a la ciudad de Acalhuacan el año 11 pedernal y vivieron ahí hasta el 1 caña .,Omotlalitoh Acalhuacan ipan matlactli once tecpatl xihuitl ihuan zanyeno oncan onenque ixquichca ce acatl xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65057,2450,spanish,nahuatl,"La noticia decía que habían llegado con bien a aquella provincia ; y cuando la noticia llegó a México , hubo gran júbilo y se hizo procesión en la iglesia mayor .",Auh ynic hualla tlahtolli ypampa ynic huel omaxitico yn ihtic altepetl ; auh yn iquac ohacico tlahtolli nican Mexico cenca papacohuac yhuan tlayahualloloc yn iglesia mayor .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65058,2451,spanish,nahuatl,"Esto es [ lo que proponemos ] , ayúdalos y ordena a los merinos y a los tepixque para que no les del el trabajo de couatequitl . No son muchos los hijos nuestros naturales de San Sebastian , sólo son siete .",Auh inin xiquinmopallehuilli ihuan xiquinmonahuatilli in merinos in tepixque inic amo quintequitizque in cohuatequil . Auh camo niequintin in topilhuan San Sebastian tlaca ca zan chicomentin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65059,2452,spanish,nahuatl,"Huyeron muchos principales amaquemecas chalcas , capitanes y mandones , y los guardianes de trojes que habían hablado mal ; todos se fueron a refugiar en Huitzílac Amomolocco , y ya estaban allá cuando llegaron los tlatoque .","Yxquich tlacatl momaquixti yn chalca yn amaquemeque , yn pipiltin yn tiyacahuan yn achcacauhtin yn tequitlahtoque yn ixquichtin yn quinmotenpotica yn cuezconpixque mochintin momaquixtique ; yn ompa yaque motecato yn itocayocan Huitzillac yn Amomollocco , auh onyaque acito yn tlahtoque ye cate .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65060,2453,spanish,nahuatl,lo dejaré regado y tú vas a juntarlo .,nitenteuas uan tijpejpenas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65061,2454,spanish,nahuatl,"La otra es la que baja del Iztactépetl a Tlalmanalco y va hasta Chalco Atenco , acrecentando las aguas de la Chinampa , por lo que siempre ocasiona inundaciones .","Yhuan ce Tlalmanalco hualtemo yn atl , mochi oncan hualcallaqui yn Chalco Atenco , ynic cenca oncan hualtlatemiltiaya hualtlatlapihuiliaya ynic nohuian Chinampa , ynic cenca ye tlaapachohuaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65062,2455,spanish,nahuatl,"Luego se pusieron en camino en el año 1 Técpatl 1064 , 14 años después de que habían salido de la cueva séptuple ; tras haber partido , llegaron a Quetzaltépec , y ahí se separaron .","Auh ynic ualleuhque Ce Tecpa xiuitl , ycmatlacxiuitl onaui ynic ualquizque chicomoztotl ; ynic ualleuaque yn oacico Quetzaltepec , unca nexexeloloc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65063,2456,spanish,nahuatl,Detrás de la puerta se escondió el chico .,Icampa tlatzacualü omotlati ¡ n piltontli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65064,2457,spanish,nahuatl,veintidós,Cempualli huan ome,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65065,2458,spanish,nahuatl,cuántas veces,Quexquipa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65066,2459,spanish,nahuatl,"Otro tanto hicieron con el piso de Santo Domingo , donde rellenaron la capilla mayor y la nave , porque también allá estaba brotando el agua ; y lo mismo se hizo en la Compañía de Jesús .","Auh no iuh quichiuhque yn Sancto Domingo yn tlalpantli , çan ixquich quitlaltenque yn capilla mayor yhuan yn itlacapan , yn ipanpa no oncan yhtic mollonia atl ; auh çanno iuh mochiuh yn la Compañía de Jesús .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65067,2460,spanish,nahuatl,Por eso,Ica nehon,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65068,2461,spanish,nahuatl,Quieren saber dónde está la semilla .,kinekij kiixmatise kani eltok nopa xinachtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65069,2462,spanish,nahuatl,. Luego hacia la izquierda de la tierra : se llamaba ' ' tierra de los surianos ” . También cuatro veces echan su sangre .,. Niman ye ompa in imaopuchcopa tlalli mihtouaya uitznauaca tlalli : no nauhpa in contlaza iyezzo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65070,2463,spanish,nahuatl,Cuando la puso en la cabeza la llevó a su casa .,Kema kiipauiltejki kiualikak icha .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65071,2464,spanish,nahuatl,"Tras recibir el mensaje , Tohueyo , el principal de Huitznáhuac , fue a llevarlo a los señores de Tlatelolco , entre los cuales estaba sentado Cuauhtémoc , tlatoani de los tenochcas .","Yn oconcuic tlatolli Uiznauac tiachcauh Toueyo , nima ye yc yauh quimacaz yn tlatolli Tlatilulco tlatoque , tetlan unca meuititica yn tenochca yntlatocauh Quauhtemoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65072,2465,spanish,nahuatl,Es quelite ( kilit ) .,In kilit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65073,2466,spanish,nahuatl,Pues Noé que no se acuerda no piensa nada .,nian por tlakawatiw niantlen kipensaroa piltontli solo dios tleka koma niantle kilnamikis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65074,2467,spanish,nahuatl,Este año es elevado Benito Juárez a la dignidad presidencial .,Ipan inin xihuitl motlahtocatlalia Benito Juárez yuhquin mexicatlahtoani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65075,2468,spanish,nahuatl,En el año 3 Ácatl 1495 no sucedió nada .,Yey Acatl atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65076,2469,spanish,nahuatl,"Estando los españoles en Coyoacan , se repartieron todos los pueblos ; luego también la gente de todos los pueblos fue dada en encomienda .",Auh y ye onoque Coyoaca ye unca xexeliuh y nouian altepetl ; niman ye yc momaceualmaca yn ixquich nouian altepetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65077,2470,spanish,nahuatl,¿ De quién hablaste ? De mi hermano .,¿ In aquin teca otitlahto ? Teca nocnin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65078,2471,spanish,nahuatl,Y asi mandan se haga carta de benta para quien las compra para que nadie se agravie ni las siga y pone de pena siete dias de carcel con prisiones y diez pesos para la camara de su magestad a quien contra esto fuere .,Auh ypampa yn axca motlanahuatillia quimotlalili carta de venta compiezque yn omotlacohuique ynic ayac zatepan texixicoz auh in aquin texixicoz y on mochihuaz in pena chicomilhuitiz carcel tepozzotiez auh za tepan X pesos tomines conixtlahuaz yn icamara su magestad .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65079,2472,spanish,nahuatl,2 dientes de ajo,Ome axoxtlantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65080,2473,spanish,nahuatl,"Un mexica llamado Huitzílatl tenía dos hijos : la primera se llamaba Azcaxochtzin , y el segundo se llamaba Teuhtléhuac .","Auh yn mexica yn itoca Huitzilatl yn ipilhuan omentin : yn icce ytoca Azcaxotzin cihuatl , yn icome ytelpoch ytoca Teuhtlehuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65081,2474,spanish,nahuatl,Solo hay una clase .,Onkak se taman saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65082,2475,spanish,nahuatl,"Con esto , los reyes don Fernando y doña Isabel determinaron que don Cristóbal Colón volviese a las islas , llevando consigo otra gente para que fuese a poblar aquellas costas , según parecía que era la voluntad del santo padre .","Auh yca ynin yn tlahtoque reyes don Fernando yhuan doña Isabel quimolnamiquillique ynic mocuepaz don Christóval Colón , yhuan occequi tlacatl quinhualhuicaz ynic motecaquihui | | 111r motlalliquihui yn oncan atentlipa , yn çan ye motta mana yn itlanequillitzin sancto padre .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65083,2476,spanish,nahuatl,"Vinieron a decir : Ahora ante la justicia hemos venido a vender nuestra tierra junto con nuestra casa , que es una y mira hacia Xochimilco con sus cuatro chinantli que están hacia el oriente . Nos la compran ellos los sacerdotes de San Agustín , Fray Cristobal de la Fuente , obrero mayor , etc .",Conitoco yn axcan yxpantzinco in justicia otihuallaque ticnamacaco in totlal yhuan tocal centetl xochimilcopa ytzticac yhuan in chinanyo nauhtetl tonatiuh yquizayanpa ytztinemi auh yehuantzitzin ye techmocohuililia in Sancto Augustin teopixque fray Christoval de la Fuente obrero mayor etc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65084,2477,spanish,nahuatl,"No te preocupes , aquí están tus bienes , tus tributos ; ya van para allá ocho canastos con oro , pectorales y collares de jade ; que vayan pues son tuyos , te los hemos estado guardando ” .","Macamo ximotequipachotzino , ca oncan yn motlatquitzin oncatqui yn motlacalaquiltzin ; ma hualquica chicuey acatanatli coztic teocuitlatl chayahuac cozcatl yhuan quetzaliztli yhuan chalchiuhcozcatl , ma yauh ca maxcatzin ca motlatquitzin , ca nican otimitztopieliliaya ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65085,2478,spanish,nahuatl,"El segundo , llamado el doctor Carvajal , fue nombrado oidor de la Audiencia de Guatemala ; éste se desempeñaba como funcionario en la Audiencia Real de México y era criollo nacido aquí , él fue el primer criollo nombrado oidor y con él comenzaron los criollos a ser nombrados oidores ; y en este mismo año partió para Guatemala el dicho oidor .","Auh yn icomentin nican ohualtequimacoque yehuatl yn doctor Gravajar oydor mochiuh yn ompa Audiencia Quauhtemallan ; ynin totepantlahtocauh catca y nican Mexico Audiencia Real , ynin huel nican tlacat , huel nican tepiltzin Mexico , ye quin icel yancuican criyoyo oydor omochiuh , ye quin oncan yc pehua yn yn oydortizque criyoyosme ; çan niman ipan in yn omoteneuh xihuitl ya Quauhtemallan yn omoteneuh oydor .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65086,2479,spanish,nahuatl,"E agora los susodichos por le molestar le an puesto pleyto de las dichas tierras ( no siendo suyas que no del dicho Pablo [ ¿ acaso apenas han nacido ? Ellos no son los una vez me demandaron ; ya murió la que me demandaba . El tlahtoani Zorita le ordenó que presentara testigos y no pareció ninguno , solo parecieron mis testigos .",Auh yn axca nechteyluia cuix quin oualnezque canmo yenuantin yn ceppa nechteyluique ca omic y nechteyluiyaya auh no quimonauatilli yn tlatouani Zoridan ynic quinextiz yn itestigouan auh anyaque nezque zan nocel ynezque notetigouan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65087,2480,spanish,nahuatl,Francisco de Luna respondió y dixo delante de mí en nuestra presencia se hizo y dexó mandado la vieja que se dezía María Xoco y dexó mandado pues soy sola y me tengo de morir y estas casas con nuestra pobreza y trabajo yo y mi marido con nuestras manos las edificamos y si algun nieto biviera yo se las dexara .,V . - Francisco de Luna yc tlananquilia conitoa ca huel tixpan nomochiuh inic omonanahuatia yn illamatzin catca Maria Xoco yn iuh conitotia ca nel za nocel ca ye nonomiquiliz ynin calli ca huel tonetoliniliz tomextin y nonamic catca tomatica tictoqucihilique auh in tla ce onemini noxhuihoan ca niquinmacatiazquia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65088,2481,spanish,nahuatl,"Y ques de edad de setenta años [ con sus manos puso una cruz ] . Pasó ante my Miguel Xuarez , escrivano .",Yn testigo otlatlanilloc quezqui xihuitl nemi quitohua yepohualli onmatlactli xihuitl nican ymatica oquiquetz yn cruz . Pasó ante mi Miguel Xuarez escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65089,2482,spanish,nahuatl,"donde Dios me está teniendo ,","campa neh Dios nechpixtoc ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65090,2483,spanish,nahuatl,¿ En qué tren partirás para Puebla ? En el tren de mañana .,¿ Ipan catlehua calmimilolli Cuetlachtlan tiaz ? Inon ca ohuatzinco quizaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65091,2484,spanish,nahuatl,"Y el dicho señor alcalde aviedo dado la dicha posesion lo firmó de su nombre a veynte y dos dias del mes de marzo de myl y quinientos y noventa y tres años . Miguel Garcia , alcalde , Juan Martin , alguacil . Ante my Miguel Monyce , escribano . Trasunté estas escrituras por mandado del licenciado Bibero corregidor de esta ciudad , de lengua mexicana en castellana e va cierto e verdadero a mi saber y entender conforme el original y ansi juro a Dios y a la Cruz e lo firmo de my nombre Martin de Albear [ año 1593 ] ,",Auh yn yehuatzin alcalde yn oquimochihuilico posesion ynic quimoneltilili yzcatqui ytocatzin yfirmatzin yc cenpohualli omome yn itlapohual metztli de marzo de mil e quinientos noventa y tres años . [tachado : Diego Perez español] Don Miguel Garcia alcalde Juan Martin alguacil . Nixpan nehuatl Miguel Monice escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65092,2485,spanish,nahuatl,No he visto a su amigo por mucho tiempo .,Ye huehcapa amo niteita in nomaicniizin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65093,2486,spanish,nahuatl,suya es la tinta negra y roja de él son los códicesÉl mismo es escritura y sabiduríaes camino guía veraz para otroscualquiera es confortado por él es corregido es enseñadogracias a él la gente humaniza su querer y recibe una estricta enseñanzaconforta el corazón conforta a la gente ayuda remedia a todos cura,tlile tlapale amoxhua amoxe tlilli tlapalliuhtli teyacanqui tlanelotehuicani tlahuicani tlayacanquiitech nechicahualo itech nenetzahtzililo temachtiloitech netlacaneco itech nenetlacuauhtlamachotlayolpachihuitia tepachihuitia tlapalehuia ticiti tepahtia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65094,2487,spanish,nahuatl,"5 Acatl , 1263 .","V Acatl xihuitl , 1263 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65095,2488,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65096,2489,spanish,nahuatl,En este año el alcalde de corte Santiago de Vera partió para la China .,Yquac ypan in omopehualti yn alcalde de corte Santiago de Vera ynic mohuicac China .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65097,2490,spanish,nahuatl,"El tercer inquisidor fue el licenciado Granero de Ávalos , quien después fue obispo de la ciudad de las Charcas en Perú , donde murió .","Auh yehuatl yquey inquisidor mochiuhtzino yn licenciado Granero de Ávalos , auh çatepan mochiuhtzinoto obispo yn ipan altepetl y motenehua Charcas yn onpa ypan Pirú , ompa momiquillito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65098,2491,spanish,nahuatl,Hacia el final del dicho mes de marzo comenzó a secarse y a bajar el agua que había en demasía en la laguna .,"Auh ye ytlamian ynin omoteneuh metztli março , ca nohuian huaquico yn atl yn ipan ayxtlahuatl yn oncan huehuey yc momanca atl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65099,2492,spanish,nahuatl,"De ellos nació don Juan de Ojeda Cuauhcececuitzin , el cual tuvo dos hijos : el primero se llamó don Alejo de Ojeda Cuauhcececuitzin , el cual a su vez tuvo una hija llamada Antonia , que fue esposa de un macehual de Mihuacan llamado Juan ; el segundo hijo de don Juan de Ojeda Cuauhcececuitzin se llamó don Luis de Ojeda Cuauhcececuitzin el Joven , el cual tuvo un hijo llamado en blanco en el original .","Oncan tlacatito yn don Juan de Ojecta Quauhcececuitzin , ynin oquinchiuh omentin ypilhuan : yn icce ytoca don Alexo de Ojeta Quauhcececuitzin , ynin oquichiuh ce ychpoch ytoca Antonia , ynin oquimonamicti ytoca Juan Mihuacan chane çan macehualtzintli ; yn icome ypilhuan don Joán de Ojecta Quauhcececuitzin ytoca don Luis de Ojeta telpochtli Quauhcececuitzin , ynin oquichiuh ce ypiltzin ytoca en blanco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65100,2493,spanish,nahuatl,que viva,maninemi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65101,2494,spanish,nahuatl,"Mucho estimaban y veneraban esto los que convidaban al banquete , no fuera a ser que se diera cuenta de ello un profano , un vicioso . Decían : Lo profanará , lo viciará . ”",Cenca quitlazotlaya quimimacaxiltiaya in tlacouanotzaltin in ahzo aca teuhyotiuitz tlazulollotiuitz . Quitouaya : Quiteuhyotiz quitíazullotiz . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65102,2495,spanish,nahuatl,Florea en el mes de agosto .,Xochiyoua itech metsti agosto .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65103,2496,spanish,nahuatl,"Los afea nuestro anhelo , nuestra inventiva los echa a perder , a no ser los del príncipe chichimeca Tecayehuatzin .","Conpoloan tellel , conpoloan totlayocol , y tlacahzo yehuatl in chichimecatl teuctli in Tecayehuatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65104,2497,spanish,nahuatl,En este año murió Ahuitzotzin ; y enseguida se enseñoreó Moteuczomatzin Xocóyotl .,Nican ypan in yn omomiquillico yn Ahuitzotzin ; auh ça niman iquac motlahtocatlalli y Moteuhcçomatzin Xocoyotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65105,2498,spanish,nahuatl,Ya no me acuerdo bien de lo que ha pasado .,Ayocmo huel niquilnamiqui tlen opanoc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65106,2499,spanish,nahuatl,pero no llegó al cielo .,pero axkiajsiskí iluikaktli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65107,2500,spanish,nahuatl,Empezó a pelar su cabeza y empezó a despulgar,Kixipejki itsonteko uan pejki kiyejyekti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65108,2501,spanish,nahuatl,"Al ver este principio , y para que además todo quede apoyado en firmes fundamentos , parece necesario que desde el inicio de la escritura del libro se diga asimismo cómo ha de concluir ; así pues , como todo lo que existe tiene su primer origen en el único Dios , de igual modo desde su nacimiento y primer ser todas las creaturas se inclinan y tienden hacia él .","Ynic oniquittac tzintitzinilli yn yehuatl in ynic yehica ypampa yn occenca tlaquauhyohuatlaya , ca cenca monequi yn itzintillizpeuhcapa yn ipan in chichitla . . . amoxtlacuillollizpa yn mitoz motenehuaz yn oquixin ; ypampa ytechpa yn ixquich yn quexquich tlamantli yn oncatqui y huel achto ycatzinco ypampatzinco tlamochihua ca yehuatl in yn icel teutl Dios , intlacatillizpan iuhcatzinco ueztzintla yn mopachotzino yn mochi yn ixquich tlachihualli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65109,2502,spanish,nahuatl,Le agarrábamos la mano y le dábamos la mano y le besábamos la mano al maestro .,wan tečtlankwakecaya ' wan toresaroaya ' wan yatečresaro tomaistro tikana ' in iman wan tihmaka’ lamano titenamiki ' niman in tomaestro .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65110,2503,spanish,nahuatl,"Lo ha glorificado Dios nuestro señor y lo ha puesto entre sus santos ; y por eso en el libro donde se narra la vida de los hombres sobre la tierra debe asentarse asimismo la vida de Adán , cuando aún no había ningún otro patriarca que fuera gran padre de las generaciones humanas , porque todos los hombres son sus hijos y él es el padre de todos los patriarcas ; y esto que se dice de Adán y también de Eva , lo dejó escrito el profeta Moisés al principio del libro llamado Génesis , y asimismo lo dejaron escrito en sus propias obras los teólogos doctores .","Quimocentlamachtitzinotica yn totecuiyo Dios yn intlantzinco yn isanctostzitzinhua , auh yn ipampa yn ipan in amoxtli huell oncan pouhqui yn ipan in ynemilliz tlalticpac tlaca ma motlalli yn inemilliztzin Adam achto yn ayemo aquin aca occe tlacatl patriarca huey tetatzin tlacamecayotica , auh ca nel mochintin mochiuhque ypilhuan auh no yehuatzin mochiuh yntatzin yn mochintin tetahuan ; auh ca yuhqui in y momachiyotia y tleyn itechpa yehuatzin Adam yhuan ytechpa Eva , yn quimicuilhui yehuatzin Moysés propheta yn ipa yn itzinpeuhcayopa yn tlacamecayotl yn mitohua motenehua Génesis , yhuan y tleyn ocno oquimicuilhuique yn çano ytechpan in occeccan ymixcoyan yn teotlamatinime yn doctorestin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65111,2504,spanish,nahuatl,"Con esto te aderezo yo , con esto te visto : así fueron de viaje tus antepasados : su guerra sagrada , su hoguera fueron a conocer ;",In nican ic mitz apana ic mitz quimiloa : ca o yuh yahque in motechiuhcauan ca inteoauh in tlachinol oquimattiaque ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65112,2505,spanish,nahuatl,allí venía una gran tortuga,noponi uala se ueyi sokiayotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65113,2506,spanish,nahuatl,"6 Tochtli , 1602 .","VI Tochtli xihuitl , 1602 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65114,2507,spanish,nahuatl,La yuca tiene hojas parecidas a una espada .,Ixihui cuahcamohtli quenameh ce matzotzopaxtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65115,2508,spanish,nahuatl,Testigo Martin Jacobo vezino de Atlixucan de hedad de cinquenta e cinco años el qual despues de aver jurado ( en forma de derecho ) por dios nuestro señor e por Santa Maria e por una señal de cruz .,II . - Testigo . Martin Jacobo ychan Atlixocan yn ixiuhtlapohual ye onpohualxihuitl oncaxtolli oquichiuh juramento inic otlatlacoltiloc ypalzinco dios yhuan Sancta Maria yhuan Sancta Cruz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65116,2509,spanish,nahuatl,El poema de Temilotzin,Temilotzin icuic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65117,2510,spanish,nahuatl,4 dientes de ajo,Nahui axoxtlantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65118,2511,spanish,nahuatl,Pero espantoso lo que pasamos ahora aquí la Revolución ya no viene nada ahora ya subió todo lo del comercio ya está caro .,pero temowti in len tipanoke ašan inikankatki in rebolúsion akmo itla ' wic ašan ye ' wan yotlapatiowak ikan del tokomersio yepatiyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65119,2512,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65120,2513,spanish,nahuatl,Y cuando partieron,"Auh in icuac ompeuhque ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65121,2514,spanish,nahuatl,porque quieren engañar a su corazón .,kinekij kiyoltikayauase .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65122,2515,spanish,nahuatl,Lentamente hace ofrenda de flores y plumas al Dador de la vida .,Ayaxca ocontemaca in xochitl ihuitl ypalnemoa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65123,2516,spanish,nahuatl,Así se hizo el gran cerro,Kejne tla elki ueyi tepetl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65124,2517,spanish,nahuatl,". allí salía la palabra de su instrucción , de modo que nadie anduviera viviendo perversamente : no solamente iban a comer y bebían en vano , la comida y la bebida .",. in oncan quizaya innezcaliliz tlahtulli in ic ayac tlauelilocanenca amo zan quinencuaya amo quinemia in atl tlacualli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65125,2518,spanish,nahuatl,vivieses,tinemizquiaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65126,2519,spanish,nahuatl,¿ Allá se alegra uno ?,¿ Cuix oc pacohua ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65127,2520,spanish,nahuatl,Trabajan hasta diecicéis horas al día .,Quemanian tequitih caxtolli ihuan ce imán .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65128,2521,spanish,nahuatl,fueran estuvierais,Tla yehuan yezquiah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65129,2522,spanish,nahuatl,Y luego dijo Dios : Voy a hacer y crear el cielo y la tierra .,Auh niman quimitalhui : Ma nicchihua ma nicyocoya yn ilhuicatl yn tlalticpactli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65130,2523,spanish,nahuatl,"Allá está el lugar de la muertedel quien hizo merecimientos , Tlacahuepan .","In oncan initlamicohuacan in maceuhcatzin , in in Tlacahuepan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65131,2524,spanish,nahuatl,empezaron a mirarse nada más .,pejke san motlajtlachiliyaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65132,2525,spanish,nahuatl,"“ Ah , entonces tú lo haces así .","Ah , uajka ijkino taí kejni tijchiua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65133,2526,spanish,nahuatl,Estos arbustos son pequeños .,Tzitziquitzitzin necah cuacuameh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65134,2527,spanish,nahuatl,"4 . - Y digo que mi nieto Miguel Hitzitl que anda allá en Zacatlan , digo que si ya no regresa y su madre Ana Tlaco , si muere al cuidado de alguien , que ella trabajó para mi , todo lo de la casa le doy : dos metates mios y 15 gallinas , se lo doy en guarda .",4 . - Yhuan niquitohua y noxhuiuh y Miguel Huitzitl yn onpa nemi Zacatla niquitohua ytla caocmo hualaz auh yn inantzin Ana Tlaco y mochi calli azo aca yc ymac momiquiliz ca onechtequipano yhuan nicmacatiuh ome nometl yuan quanacame nemi XV ca nictlapiez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65135,2528,spanish,nahuatl,Esta es hierba ( xiuit ) .,In xiuit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65136,2529,spanish,nahuatl,"En su lugar quedó fray Juan de Torquemada , que fue nombrado guardián de Tlatelolco .","Auh yxiptlatzin mochiuh yn fray Juan de Torquemada , guardián mochiuhtzino Tlatilolco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65137,2530,spanish,nahuatl,"9 Técpatl , 1592 .","IX Tecpatl , 1592 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65138,2531,spanish,nahuatl,También entonces los padres de Santo Domingo vinieron por primera vez a Amaquemecan .,Çano yhquac achtopa huallaque padreme Sancto Domingo nican Amaquemecan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65139,2532,spanish,nahuatl,AJONJOLÍ,AKOLIJ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65140,2533,spanish,nahuatl,"Antes valía una cuartilla la tortilla antes un montón de tortilla valía cuartilla lo terminábamos para el almuerzo alcanzaba para el almuerzo o la cena , cuartilla un montón de tortillas .",okatka in kwartiya tlaškalli okatka se tlanepanolli de tlaškalli kwartiya asta nian motlamiyaya in almosal kašiliayan toalmorsar o antusena kwartiya se tlanepanolli tlaškalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65141,2534,spanish,nahuatl,"El venerable anciano vivía con mucha humildad , y ayudaba a bien morir a la gente de México , pues iba a la casa de quien sabía que estaba enfermo entre los españoles , de quienes agonizaban y estaban por morir , y se aposentaba en su casa para decir por ellos muchas oraciones hasta que entregaban su alma y morían aquellas personas ; este padre solía remendar el hábito que traía puesto con una especie de jerga burda .","Çan mocnonemiltia yn mahuiztililoni huehue tlacatl , motemiccamiquilizpahpalehuillia nohuiyan yn Mexico , umpa mohuica ychan yn aquin quimomachiltia cocoxqui españoles , yn cenca ye yhiyocahui in ye momiquiliznequi , ychan onmocochiltia ynic cenca miec tlatlatlauhtiliztli ynpan conmihtalhuia yn ixquichica quiça quincahua ymanimantzin , ynic momiquilia tlaca ; ynin tottatzin cenca tillahuac ça çan queninami xerga quimotlatlamanililia yn ihapitotzin quimotlallilitinemi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65142,2535,spanish,nahuatl,"Cuando Tozanteuctli de Tlalmanalco y los guardianes de trojes que habían hablado mal supieron que los tlatoque de Chalco estaban por llegar , salieron huyendo .","Auh yn Tlalmanalco ytoca Toçanteuhctli , yn oquinmotenpotica yn cuezconpixque yn oquihualmatque yn ya hui yn Chalco tlahtoque , yc cenca tlaltecuin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65143,2536,spanish,nahuatl,"Lo siento , no puedo dárselas .","Nechyolcocoa , ahueltimitzmacaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65144,2537,spanish,nahuatl,las puso en su morral,uan imorral kitlali,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65145,2538,spanish,nahuatl,"Nadie se atrevía para presentarse como otro más : sólo todas las personas tenían miedo , retrocedían . Y no se estaba presentando delante otra persona .","Ayac motlapaloaya , in occe onmixquetzaz ; zan muchi tlacatl momauhtiaya , tzinquetzaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65146,2539,spanish,nahuatl,"Decían que a éstos los dejarían para que instruyeran en todas las disciplinas a los hijos de los negros , enseñándoles todo lo necesario para hacerse religiosos , a fin de que algunos hijos de los negros pudieran decir la misa , y otros fueran oidores , pues adoptarían toda la organización de los españoles , para que también los negros se rigieran por ella .","Quil ynin yc quincahuazquia ypampa ynic quinmachtizquia huel quimixtlamachtizquia yn inpilhuan tliltique yn ica mochi tlamachiliztli , yn ixquich quimomachiltia ynic no oc yehuantin quil teopixcatizquia , missa quichihuazquia yn cacatzac cocone , yhuan ynic cequintin quil oydoresme mochihuazquia , | | 189 ça ce yn ixquichtlamantli yn intlatecpantlahuiquiliz españoles quil moch quincuilizquia , ynic no yehuantin tliltique ypan yazquia no yc tlamanitizquia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65147,2540,spanish,nahuatl,"Las quales ya las dá porque con , acuerdo y boluntad de los moyotecas y [ entre renglones : con ] su consentimiento en las quales le amparava en nombre de la real justicia y que ninguna persona se las quite hasta tanto que otra cosa mande la magestad del rey nuestro señor asi las aya y tenga y si alguna persona se metiere en ellas de su autoridad y sin mandado de la justicia será castigado por todo rigor de la justicia .",Ypanpa ca yn centlatol mochiuh yn moyoteca ynic quimacaque cenca quinmotlachicahuililia yn ica justicia ayac ceppa aca concuiliz yn oquixquichica ytla centlamantli yc motlanahuatiliz in totecuyo su magestad zan iuh quipiaz auh in tla aca zan moyocoyaz ompa callaquiz yn amo tencopa justicia tlatzacuiltiloz yca justicia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65148,2541,spanish,nahuatl,En este año salió el cometa .,Ypam ynin xihuitl citlalin opopocac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65149,2542,spanish,nahuatl,siempre,Nochipa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65150,2543,spanish,nahuatl,"7 Técpatl , 4 .","VII Tecpatl xihuitl , 4 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65151,2544,spanish,nahuatl,"4 Tochtli , 1002 .","IIII Tochtli xihuitl , 1002 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65152,2545,spanish,nahuatl,décimo,in mahtlactetl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65153,2546,spanish,nahuatl,". Cuando han llegado nadie va a su casa , sino que luego los llevaron derecho al palacio de Ahuitzotzin .",". Auh in oacico ayac ichan ya , zan niman quin tlamelaualtique in itecpanchan Auitzotzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65154,2547,spanish,nahuatl,ya llegando a la tierra .,Yajsitiya asta ne tlali ipa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65155,2548,spanish,nahuatl,". luego lo exhortan , lo saludan con afectuosa manera , le dan buenos documentos para que no sea muy orgulloso , para que no sea interesado en las posesiones ,",". zatepan quitlatlauhtia quichoquiztlapalaoua quicaualtia in ic amo atlamatiz in ic amo mopouaz in ic amo quimotlatquitocaz ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65156,2549,spanish,nahuatl,"2 Acatl , 1299 .","2 Acatl xihuitl , 1299 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65157,2550,spanish,nahuatl,"Desde arriba arrojaron a Moquihuixtli y a su escudero , y también a un natural de Tlatelolco llamado Quetzalhua .","Ompa quinhualmimilloto quinhualmayahuito yn Moquihuixtli yhuan yn itepotzo , auh çanno Tlatillolco ychan ytoca Quetzalhua | | 101v yn quihualmimillo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65158,2551,spanish,nahuatl,"El martes 21 de enero se emparejó la plaza del mercado en San Hipólito , y se arreglaron sus cuatro costados ; en México y en Tlatelolco se dijo que iban a poner allí una pila de agua , y se plantaron sauces .","Yn ipan in martes a 21 de henero , yquac tlayxmanaloc in Sanct Ipólito tianquizco , huel mocencauh yn inauhcampayxti ; ynic Mexico yhuan Tlatilolco mito acaxitl oncan momanaz , yhuan moquahuaqui mohuexoaqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65159,2552,spanish,nahuatl,"Quien así lo hiciere será castigado , así lo dispone la justicia ; para confirmar aquí ponemos nuestro nombre y nuestra firma a 28 dias del mes de marzo de mil quinientos y cincuenta y siete años . Don Cristobal de Guzmán , Don Luys de Santa María alcalde , Tomás de Aquino alcalde . Paso ante mí Juan Pablo escribano .",Yn aquin yuh quichihuaz cenca tlatzacuiltiloz yn iuh ca justicia ynic ticneltilia nican tictlallia yn totoca yhuan tofirma a xxviii dias del mes de marzo de mil e quinientos e cincuenta y siete años . Don Cristoval de Guzman [rúbrica] Don Luys de Santa Maria alcalde [rúbrica] Tomas de Aquino alcalde [rúbrica] Pasó ante mi Juan Pablo escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65160,2553,spanish,nahuatl,Ya llegamos .,Yotaciqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65161,2554,spanish,nahuatl,Dos hermanos están enfermos .,Orne icnimeh mococoah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65162,2555,spanish,nahuatl,"También entonces hubo sequía , y nadie sembró ; por los fuertes vientos se cayeron muchos árboles grandes .","Auh çano yquac tonalhuacohuac anoço tonaltlequiyauh , ayac tocac ; hehecatica motzitzineuh yn huehuey quahuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65163,2556,spanish,nahuatl,"Estas niñas llevaban a un niñito vestido con las ropas de nuestro padre San Miguel . Este niño no cantaba nada ; sólo tenía que bailar en medio de las pastorcitas . Llevaba ropa , y corona y alas tal como las imágenes de San Miguel . Estas niñas tenían que bailar todo el día . Cuando era la fiesta de Nuestro Señor iban a cantar a las cuatro de la mañana con sus velas ; y luego bailaban . Como a las ocho de la mañana los llevaban a desayunar a casa del mayordomo viejo . Y luego , habiendo desayunado , se iban otra vez a bailar a la iglesia ; otra vez bailaban . Mientras tanto empezaba la misa , rezada por tres ministros delante de Dios .","Inimequez cihuantoton ocuicaya ce pipiltontli oquitlaquentiaya itzotzoma quename Totatzin San Miguel . Inin pipiltontli amotla omocuicatiaya ; zan huel ye oquipiaya tlen mitotiz intzalan pastoratin . Itzotzoma oquihuicaya noihqui icorona ihuan ye huitzhuan quename Totatzin San Miguel . Inimequez cocone oquipiaya tlen mitotizque nochi in cemilhuitl . Icuac ilhuitzin Toteotatzin oyaya mocuicatizque nahui hora huatzinco ica in candelahuan ; zan niman omitotiaya . Queman chicueyi tlamachotiloni huatzincopa oquinhuicaya tlaizque ichan mayordomo izoltic . Ihuan nima tlayotlaique occepa oyaya ompa teopa ; occepa mitotia . Noca pehua misa , inon moteochiuhtzinoa yeyi totopixquez ixpantzinco teotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65164,2557,spanish,nahuatl,"Cuando estuvieron dispuestos , comenzaron a salir , a las 3 y media de la tarde ; al disponerse para salir del palacio , al frente avanzaban los naturales mexicas , pues habían acudido para hacer adornos todas las cofradías que tienen los mexicas en las diversas partes : los habitantes de San Juan Moyotlan , los de San Pablo Teopan , los de San Sebastián Atzacualco y los de Santa María Cuepopan , y también los de Santiago Tlatelolco .","Auh yn onetecpanoc , yc niman peuh in ye quixohua , huel yei tzilli ypan tlaco hora teotlac ; auh ynic netecpanoc ynic quixohuac oncan tecpan palacio , huel tlayacac mantiaque in timacehualtin mexica , huel yzquicanpa oncan huallaque quihualcencauhque mochintin yn izquicampa cofradías quimopialia mexica : in San Juan Moyotlan tlaca yhuan San Pablo Teopan tlaca yhuan San Sebastián Atzacualco tlaca yhuan Sancta María Cuepopan , yhuan in Sanctiago Tlatilolco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65165,2558,spanish,nahuatl,Y agora solamente a quedado la dicha Ana Tepi la qual ya es de edad de entendimiento y es razón se le dé su parte y lo que es suyo conforme a como se le declara en el dicho testamento ya solo esto venimos a pedir aprobacion de la justicia .,Auh yn axcan za ycelton yn omocauh Ana Tepi ca nel yxtlamati ma momaca yn inemac yn ipan icuiliuhtica testamento ca yxquichi ynic quiytlanico yn ihuelitiliz justicia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65166,2559,spanish,nahuatl,E dijeron quel que las dio fue don Pablo Xochiquentzin governador de Mexico a la sazon que llegaron de la jornada de Culhuacan que a sesenta y siete años quentonces se dieron y quellos fueron con Yn Atococtzin .,Oquitoque ca yehuatl quitemacac don Pablo Xochiquentzin tlatouani Mexico yquac yn hualhuilohuac Colhuacan yepohualli onchicome xihuitl yn iquac temacoc ca tiqualhuicaque y Atococtzin catca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65167,2560,spanish,nahuatl,Por eso es mejor no sobreestimar acontecimientos desagradables,Ipampa inon ocachi cualli in tlen amotepacti mochihua amo zazan tic malhuizqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65168,2561,spanish,nahuatl,En el año 5 Técpatl 1380 perecieron los cuitlahuacas .,Macuilli Tecpatl yc poliuhque cuitlauaqueca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65169,2562,spanish,nahuatl,"Y a la persona que conpró y ubo la dicha casa y tierra [ tlamantli ] los quales sean amparados en la dicha casa y tierra y nadie baya contra ello so pena que será castigado conforme a justicia [ será encerrado en la cárcel y en público se le darán 40 azotes ] y está firmado de su nombre que dice Miguel de los Angeles alcalde . Paso ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",Yc motlanahuatillia in itechcopa calli tlalmantli quinmocemaxcatillia yn omotlacohuique cemicac ymasca yntlatqui mochihuaz ayac quimonixtoquiliz auh yn aquin tlatlacoz yc tlatzacuiltilloz in melahuac justicia caltzaqualloz carcel ompohualpa mecauitecoz teixpan yuh omotlanahuatilli oquimotlalili yn itocatzin yuan firma . Miguel de los Angeles alcalde . Paso ante mí Francisco Maldonado escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65170,2563,spanish,nahuatl,"Del ayate de como se teje pues ahora se teje , primerito se trasquilan las borregas .",den ayatl den ikitiwa pos ašan ikitiwa primerito tlašimalo kan ičkame .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65171,2564,spanish,nahuatl,Espero por favor en este cuarto hasta que venga mi padre .,Ipan in calexelol ximochilli tetepitzin ixquichca hualaz notata .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65172,2565,spanish,nahuatl,"Partieron para establecerse en Tlílac , donde erigieron un altar de tierra y se quedaron once años .","Ualleua umotlalico Tlillac , motlalmomoztique , matlacxiuhtique oce .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65173,2566,spanish,nahuatl,A continuación ponemos y transcribimos asimismo la historia de los eztlapictin teotenancas chichimecas cuixcocas temimilolcas ihuipanecas zacancas .,Auh ocno yhuan nican tictlalia tiquicuillohua yn intlahtollo yn eztlapictin | | 42v teotenanca chichimeca cuixcoca temimilolca yhuipaneca çacanca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65174,2567,spanish,nahuatl,"6 Técpatl , 16 .","VI Tecpatl xihuitl , 16 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65175,2568,spanish,nahuatl,½ kilo de habas secas con cáscara,Tlahco kilo ahuax in ye huacqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65176,2569,spanish,nahuatl,"A estos jóvenes guerreros se les quiere sacrificar , si así fuere , nosotros graznaremos como águilas ,","In ma yehuantin telpopotzitzintin yehua tlamacaznequi , intla ca ye , huan yancazaoquic tiquauhchocazque ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65177,2570,spanish,nahuatl,"Sí señor , tenemos teléfono Ericsson .","Quemahcatzin , Ericson ticpia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65178,2571,spanish,nahuatl,3 dientes de ajo,Yei axoxtlantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65179,2572,spanish,nahuatl,"Tenemos también un duraz-no , un arbolito de limones y dos aguacates .","Noihqui ticpiah ce tolachnocuahuitl , ce limoncuahuitl ihuan ome ahuacacuameh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65180,2573,spanish,nahuatl,XIII Y lo treceno declaro que tengo unos chalchihuites [ cinco pesos ] mando que las aya la dicha mi hija Ana las quales le tenga en guarda la dicha su madre .,Ynic matlactlamantli omey niquitohua onca nochalchiuh macupesos nicmaca yn nopiltzin in itoca Ana quipielliz in inantzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65181,2574,spanish,nahuatl,"Estos eran los que venían acompañando al tlatohuani y Tlailotlacteuctli , los que formaban su nobleza y eran sus teuctlatoque .","Ca yehuantin in yn quihualhuicatiaque yn tlahtohuani yn Tlayllotlacteuhctli , yn ipillohuan yn iteuhctlahtocahuan hualmochiuhtiaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65182,2575,spanish,nahuatl,Supieron los zapatistas lo que le habían hecho al sacerdote y quién había dado las órdenes . Otra vez bajaron los zapatistas y salvaron al sacerdote ; se lo llevaron a su tierra . Nunca se llegó a saber si murió o vivió eí sacerdote .,Oquimatque zapatistas tlen oquimaitilique topixque ihuan ahquen otlatequihti . Occepa ohualtemoque zapatistas ihuan oquimiquilique topixque ; oquitequixtilique itlalpan . Ayoquic omomachix tla omomiquili nozo monemiti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65183,2576,spanish,nahuatl,"E yo el escrivano Juan de Sant Silvestre doy fe que lo ordenó la dicha Angelina Martina vecina del barrio [ tlaxilacalli ] de Sant Martin Telpochcaltitlan de la parte de los mercaderes [ pochtlan ] y declaro todo lo susodicho y conosco a los dichos testigos y en fe dello lo firmo de mi nombre . Fecho a quince dias del mes de febrero de mil e quinientos ochenta años . Juan de Sant Silbestre , escrivano . Está bien y fielmente trasuntado . Juan de Leyva [ rúbrica ] .",Niquitoa neuatl nescrivano Joan Silvestre ca ye neli ytlatol in Angelina Martina nican chane ytlaxilacaltia San Martin Telpochcaltitlan Pochtlan yoan huel niquixmati yn ixquich nican oniquicuilo yoan huel niquimiximati in testigos auh ynic nicneltilia nican nictlalia notoca yoan nofirma . Fecho a quince dias del mes de febrero de mil e quinientos y ochenta años . Jhoan de San Silvestre escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65184,2577,spanish,nahuatl,"Muéstrame dónde se quedó ,","Xinechnezcayotili cani mocahuac ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65185,2578,spanish,nahuatl,"El lunes 30 de noviembre de 1609 , fiesta de San Andrés apóstol , en la iglesia mayor de México fue consagrado y se le dio el gobierno espiritual al inquisidor mayor don Alonso de Peralta para que fuera arzobispo de la ciudad de las Charcas en el reino del Perú .","123 Axcan lunes yc 30 mani metztli noviembre de 1609 años , ypan ylhuitzin Sant Andrés apóstol , yhquac nican Mexico iglesia mayor oteochihualloc omacoc teoyotica ytlahtocayo in yehuatzin inquisidor mayor omoyetzticatca don Alonso de Peralta ynic arçobispo mochiuhtzino yn ipan altepetl de las Charcas yn ompa ypan tlalli Perú .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65186,2579,spanish,nahuatl,He aquí cómo responde el hijo que así ha sido amonestado,Izcatqui in quenin quitecuepcayotilia in tetelpuch inic nonotzalo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65187,2580,spanish,nahuatl,El cabello pasó a tirar .,ye ' wa conkalli kwaltíamotlatewak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65188,2581,spanish,nahuatl,Esperamos la respuesta de nuestros señores ” .,A e toconchia yn iyyo yn itlatol yn totecoyouan ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65189,2582,spanish,nahuatl,Aquí en la tierra es la región del momento fugaz .,"Yn zan cuel achitzincan tlalticpac ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65190,2583,spanish,nahuatl,En el año 2 Calli llegaron los mexicas .,Ome Calli xihuitl yn ipan acico mexica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65191,2584,spanish,nahuatl,año 6 caña 1251 años en este cumplieron cuatro años los mexicas en tepetzinco,vi acad xihuitl 1251 años ipanin in oncan nauhxiuhtique mexica in tepetzinco,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65192,2585,spanish,nahuatl,esclareció,tlatlaneski,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65193,2586,spanish,nahuatl,Le dicen tamalayo tal vez porque de veras es muy jugosa .,"Kiluiaj tamalayoj , tak por in neli yek ayoj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65194,2587,spanish,nahuatl,"Ustedes cada día nos iluminan ,","Namehhuan mozta nantechtahuiliah ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65195,2588,spanish,nahuatl,"En este año salieron de Chicomóztoc los antiguos teochichimecas totolimpanecas itztlacozaucas , los cuales después acá recibieron un cuarto nombre , a saber : el de amaquemecas chalcas .","Nican ypan in yn ompa hualquizque Chicomoztoc yn teochichimeca totollimpaneca ytztlacoçauhque huehuetque , auh ye quin nican oquicuitacico yn icnauhtetl yntoca ynic ye motenehua amaquemeque chalca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65196,2589,spanish,nahuatl,"Lo que yo sé es que a los primeros que se les dio merced fueron el que se llamaba Tetetzin junto con el Atlixeliuhquin . Despues Atlixeliuhqui apenas él destapó bien la milpa que está situada alla en Temalacatitlan . Vino a tomarla hace cuarenta años [ cuando ] ellos , los mexica de la cuatro partes , la dieron : Coua , Yuitzin , Tlacotzin , y Tetliacantzin ellos la dieron a la gente , por lo que luego la dieron a Teztzin y a Atlixeliuhqui .","Ca nicmati ca yeuatl yacachto nemaque mochiuh in itoca catca Tetetzin ymomextin neuaya yn Atlixeliuhquin quin yeuatl uel quipetlauh yn Atlixeliuhqui in milli oncan mani yn acan Temalacatitlan ye yquicanaco ye onpoualxiuitl yeuatl quitemacaque in mexica y nauhcapaystin yn Coua , Yuitzin , Tlacotzin , Tetliacantzin yeuatl quitemacaque ynic niman macoque yn Teztzin yuan Atlixeliuhqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65197,2590,spanish,nahuatl,Tendremos vacaciones en es ta semana .,In cemanapa tequicehuiliztli ticpiazqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65198,2591,spanish,nahuatl,"no desfallezcas , no te desanimes , pero tampoco digas palabras fuera de tono , no hables sin calma , que en mano ajena vendrías a caer .","ma titlacuecuetlaxo ma timozotlauh iuan ma itla iliuiz tiquito motlatol , ma ticiuhca tlato iyolic temac xon otiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65199,2592,spanish,nahuatl,"Tú eres el corazón de la casa , no yo .","Tehhua ticalyolot , amo nehhua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65200,2593,spanish,nahuatl,"Y a los sacerdotes de San Agustín que compraron les da esta carta de venta para que la tengan y para que por siempre jamás les pertenezca la tierra , la casa , el chinantli , para que nadie con engaños la tome ; e impusieron la pena que quien descomponga y provoque pleito por ello será castigado con verdadera justicia y siete días estará preso en la cárcel y pagará 5 pesos para la cámara de su majestad .",Auh in yehuatzin in Santo Augustin in teopixque yn omotlacohuique ye quinmomaquillia ynin carta de venta conmopiyalizque ynic mochipa cemicac intech pohuiz in tlalli in calli in chinamitl ynic ayac texixicoliztica concuiz yhuan oquimotlalilli [tachaco : que] ynin pena yn aquin quitlacoz quicallaz [sic] yc tlatzacuiltilloz yn ica mellahuac justicia chicomilhuitl yn ilpitiez carcel yhuan comixtlahuaz V pesos tomines ytetzinco pohuiz in icamara su magestad .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65201,2594,spanish,nahuatl,Y agora los testigos que an depuesto son falsos y no dijeron berdad que ay están los biejos de Coatlayauhcan y digan ellos la berdad para que se satisfaga vuestra merced y de la suerte questá la tierra y dijo se mida toda nomas que desde donde empieza [ en ] ( hasta ) Techichiquilco .,Auh yn axcan y otestigotique ca za falso yn oquitoque yn intlatol auh ca oncate yn mocolhuan ycohuatlayauhqui ma yehuantin quitocan yn neltiliztli ynic pachihuiz moyollotzin yn iuh quimaticate yn itechpa yn tlalli yhuan niquitohua ma za oc mopohua yn ixquich ynic catqui yn milli yn onpa hualpeuhtica yn itech Techichiquilco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65202,2595,spanish,nahuatl,seque bien .,uaki kuali .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65203,2596,spanish,nahuatl,también estaban esparcidas allí,auh zan no oncan quittaque in oncan tetepeuhtoc,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65204,2597,spanish,nahuatl,nuestros .,toh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65205,2598,spanish,nahuatl,"Aquí a la vuelta , en la cuadra siguiente , donde voy casi diario . Vamos por allá .","Nican calcuepacan , campa momoztla ompa nia . Icompa tiohueh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65206,2599,spanish,nahuatl,"Nazareno ,","Nazareno ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65207,2600,spanish,nahuatl,Le cayó en el regazo de la señora .,Pachaniko ikuaxanko nopa tlen tena .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65208,2601,spanish,nahuatl,"Han pasado nueve años desde que , en el año 4 Técpatl , 1600 , llegó de Perú la noticia , se supo en México que había muerto el señor licenciado don Alonso Fernández de Bonilla , arzobispo de México ; tuvo el arzobispado de México durante seis años y seis meses , y durante ese tiempo fue su gobernador en México el arcediano don Juan de Cervantes .","Auh yhuan ye chiuhcnauhxihuitl yn ipan IIII Tecpatl xihuitl , 1600 años , yn ohualla tlahtolli | | 103 Perú , yuh omachiztico nican Mexico ompa omomiquilli yn teoyotica tlahtohuani el licenciado don Alonso Fernández de Bonilla arçobispo Mexico ; auh yn itech catca Mexico arçobispoyotl chiquacen xihuitl ypan chiquacentetl metztli , auh yxquichcauh ypampa governador mochiuhticatca yn nican Mexico yn don Juan de Cervantes arcediano .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65209,2602,spanish,nahuatl,"Entonces Huitzilihuitzin , Cuatlecohuatzin e Itzcohuatzin mandaron decir a los tlatelolcas y a los tepanecas : Los chalcas están muy molestos con los mexicas .","Auh yn Huitzillihuitzin yhuan yn Quatlecohuatzin yhuan yn Itzcohuatzin niman ye quinnonotza yn tlatillolca yhuan yn tepaneca , quimilhuique : Yn chalca cenca moxicohua yn ihuic ym Mexicayotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65210,2603,spanish,nahuatl,Sagradísima Tierra Antonio Martín Marqués .,Sagradísima Tierra Antonio Martín Marqués .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65211,2604,spanish,nahuatl,"Bueno después para lo demás se calmó la helada , y a no helaba .",bweno onkán in ye para nokseki yomo sewi in setl akmo tlacewecia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65212,2605,spanish,nahuatl,También a ti aquí voy a hacerte dueño .,no nican nimitzaxcatiliti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65213,2606,spanish,nahuatl,"así lo pegaba , lo pegaba arriba .",ijkino kitlatskilti para kitlatskilti atipa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65214,2607,spanish,nahuatl,Ya no pudo pasar poquc se abrió una laguna .,yahkweli panók porke motlapo alaguna .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65215,2608,spanish,nahuatl,"En este año se apareció en un magueyal el diablo Tezcatlipoca , que era el dios de los tlacochcalcas chalcas ; y prosiguió la guerra .","Yn ipan in ye huitzilmetla yhcac yn diablo yn quitocayotia Tezcatlipoca , yn inteouh catca yn tlacochcalca chalca ; yn yaoyotl quintoca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65216,2609,spanish,nahuatl,Mi corazón se regocija .,Noyolloh paquini .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65217,2610,spanish,nahuatl,Ya no son de nadie,Ayok akak iaxka,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65218,2611,spanish,nahuatl,Son las cinco y media .,Ye macuilli ihuan tlahco imán .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65219,2612,spanish,nahuatl,tales,yeh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65220,2613,spanish,nahuatl,"Cuando murió Acolnahuacatzin se asentó Tezozomoctzin , el cual solicitó por esposa a una hija de Ixcozauhcatzin de Zahuatlan llamada Iztacxóchitl ; engendraron , y tuvieron estos hijos : Cuacuauhpitzáhuac Epcoatzin , el primogénito ; el segundo , Acolnahuacatzin Segundo ; el tercero , Teyolcocohuatzin ; el cuarto , Maxtlaton ; el quinto , Cuacuauhtzin ; y el sexto , Moquihuitzin .","Yn oumitl Acolnauacaçi ye omotlalia Teçoçomocçi , ye ualciuatlani Çauatla yychpoch Yxcoçauhcaçi Yztacxochitl ; ye mopilhuatia yacapa Epcoaçi Quaquapitzauac , ycome Acolnauacaçi tetoca , yc 3 Teyolcocouaçi , yc 4 Mastlato , yc 5 Quaquauhçi , te 6 Moquiuiçi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65221,2614,spanish,nahuatl,Sal al gusto,"Iztatl , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65222,2615,spanish,nahuatl,"ye choca & c . esto es , el pulque llora en el palacio del arenal ; se le dió ofrenda , si no se la ha dado , llora porque no hay su ofrenda .",ye choca in omacoc id est uctli axala tecpan ye choca in omacoc macamo omaconi ye choca cayamo inemac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65223,2616,spanish,nahuatl,El sexto día de este mes es mi cumpleaños .,"Ipan chicuacentetl tonalli in metztli , notlacatiliz ilhuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65224,2617,spanish,nahuatl,Ahí está el plátano con hojas de tres metros de largo .,Nepaca in cuaxiloxihuitl yeyi metro hueyac qui pia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65225,2618,spanish,nahuatl,cuatro,Nahui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65226,2619,spanish,nahuatl,"Tierra , yo suplico :",Talticpactzin nimotatauhtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65227,2620,spanish,nahuatl,Así es como me dieron instrucción mis padres .,Iqui in notatzitzihuan onechmomachtilique .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65228,2621,spanish,nahuatl,"Dicen además que cuando llegaron al medio de la cueva rocosa o de la cueva séptuple , todos los mexitin se pusieron como endemoniados , se volvieron como borrachos y andaban para un lado y otro , estaban aturdidos ; y por eso el lugar se llamó Quinehuayan .","Yhuan yuh mihtohua , yn ihcuac oncan in quiçaco mexitin yn ihtic texcaloztotl ahnoço chicomoztotl , oncan yntech quinehuaco mochintin yn mexitin , yn ça huel yuhqueimma tlahuanque ypan mocuepque , ahuic huihui , yxihuintique ; auh yehuatl ipampa yn ynic mihtohua motenehua Quinehuayan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65229,2622,spanish,nahuatl,"Ahora es buen tiempo , todavía es buen tiempo , porque todavía hay en tu corazón un jade , una turquesa . Todavía está fresco , no se ha deteriorado , no ha sido aún torcido , todavía está entero , aún no se ha logrado , no se ha torcido nada . Todavía estamos aquí nosotros ( nosotros tus padres ) que te metimos aquí a sufrir , porque con esto se conserva el mundo . Acaso así se dice : así lo dejó dicho , así lo dispuso el Señor Nuestro que debe haber siempre , que debe haber generación en la tierra .","Axcanpa cualcan , auh oc qualcan , ca oc chalchihuitl , ca oc teuxihuitl in moyolo , ca oc itztica , ca yatle quitlacoa , ca oc quiztica , ca ayacanpa itzcalihui , ca oc motquitica , ca oc macitica , ayatle neneliuhqui . Auh ihuac oc toncate in tehuantin in mache otimitzhueipouhque . Cuix ticmitlahhuia in titoconetzin ma nitlacati : ca tehuantin totlatlacul , ca tehuantin otimitztolinique : ca tel yc tlaman in tlalticpac , cuix ihuitolo , ca oquimitalhhui , ca oquimotlalili in Totecuyo , in nexinacholoz , in netlapihuiloz tlalticpac [ . . . ] .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65230,2623,spanish,nahuatl,y luego se armaron para la guerra los de xochimilco todos los culhuacanos y ya otra vez los buscaron ya otra vez a muchos mexicas reunieron y los invitaron a hacer conquista y luego ya dicen los mexicas mexicas nadie hará cautivos a todos sólo los golpearán sólo les cortaremos la nariz y las orejas así contaremos a nuestros prisioneros y puesto que de un lado les cortarán las orejas y los culhuacanos a ninguno de ellos alcanzaron para tomarlo prisioneroa aquellos a los que les cortaron las orejas así fueron por ellos los culhuacanos y así todavía otra vez aparecieron los mexicas a los que todavía no echaban de allá de culhuacanlos colibrfes,auh niman moyaotlaque in xochimilca ini mochtin culhuaque auh ye no ceppa quintemoque ye no ceppa quintemoque ye nocuel miequintin in quinnechicoque in mexica auh quintlalhuique in tepehuazque auh niman ye quihtohua in mexica mexicaye ayac tlamaz zan mochiti quinhuihuitequizque zan tiquinyacatequizque ihuan tequinnacaztequizque ic tiquinpohuazque in tomalhuan auh yehica cecentlapal in quintequilique in innacaz auh y culhuaque ayac quimacique quinmaca yehuantin in oquinacaztecque icon oquimanato in culhuaque ic ye noceppa ic monextique in mexica in ayamo quinhualtocaya ompa culhuacanin huitzitziltin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65231,2624,spanish,nahuatl,"Marchaos por ahora , y regresad luego : debo pensarlo ” .","Auh ynhi : “ Oc xiuia oc auallazque , ma oc nicnonotza ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65232,2625,spanish,nahuatl,cuando la extienda la que va a moler .,cuando quipatahuaz aquin ticiti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65233,2626,spanish,nahuatl,En todas las casas de México los religiosos confesaban a la gente ; los españoles repartían comida y practicaban sangrías .,"Auh nohuian calpan yn Mexico moteyolcuitiliaya y teopixque , yhuan tlaqualtzintli quitemacaya in castilteca yuan teyzminaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65234,2627,spanish,nahuatl,En el año 11 Calli 1425 no sucedió nada .,XI Calli atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65235,2628,spanish,nahuatl,desde entonces un deseo de conocer mejor la historia de nuestro pasado se convirtió en una tarea más constante y el conocimiento mejor de la lengua se convirtió también en otra actividad que me ha ayudado a darle una presentación menos indigna a mis traducciones del náhuatl antiguo,immanon ixquichcauh axcan in notlaelehuiliz in niquiximatiz toyalhuayotlahtolo omochiuh ocachi tlacemanani no iuhqui in itech omochiuh in tonahuatlahtol ihuan inin nechpalehuihtihuitz innicteihtitiz in nonahuatlahtolcuepaiz manel zan achitzin ixtililoni,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65236,2629,spanish,nahuatl,Es yerba ( xiuit ) .,In xiuit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65237,2630,spanish,nahuatl,Su nombre porque nació el día de San Juan .,ito : ka porke el dia de San Juan otlakatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65238,2631,spanish,nahuatl,"¿ Acaso alguien , acaso no todos nosotros , daremos alegría , haremos feliz , al Inventor de sí mismo ?","¿ Ac in , aoc timochin , tic ahuiltizque , tic huellamachtizque , Moyocoyatzin ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65239,2632,spanish,nahuatl,Y le dice a su mamá a su papá ya lo va a saludar ya le besa la mano a su mamá la saluda dice “ ya vine ” .,wan kilwis in imaman ipapan yekitlapalo ' tiw yekitenamiktiw inimaman kitla ' paloa ki ' ta yoniwala .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65240,2633,spanish,nahuatl,"Las cinco clases son iguales de tallo , todo es caña , nada más la mazorca es diferente ;","In makuil taman nochi iujki saj in ikuoujyo , nochi ouat , sayoj in sinti tataman .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65241,2634,spanish,nahuatl,"Y para certificar que les dimos posesión allá se puso la estaca donde termina su tierra , nada sobrepasamos sólo se le entregó cuanto es su tierra .",Ynic oneltic ynic otiquinmacaque posesion estaga yn onca yn omoquetz yn oncan tlatlantica yn intlal atle ma otoconpanauique za ye isquich yn omacoque yn isquich yn intlal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65242,2635,spanish,nahuatl,"Que sea así , y que sea sinviolencia .","Zan ihui ya azo , ihuan in ihuiyan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65243,2636,spanish,nahuatl,"Y cuando amaneció el dicho día viernes , ninguna preocupación mostró el señor don fray García Guerra , que era el arzobispo de México y el virrey ; nada dispuso , ni que se hicieran plegarias o procesiones , ni que se dijera la letanía por el espantoso temblor que había habido , no obstante que tal es la obligación y el mandato de los que son como pastores .","Auh yn oyuh tlathuic yn ipan in omoteneuh cemilhuitl viernes , atle conmotequipachilhui yn tlahtohuani don fray García Guerra arçobispo Mexico yhuan visurrey mochiuhtzinotica ; atle conmitalhui , | | 155 yn ma tlatlatlauhtilo yn manoço tlayahuallolo , ma mihto letanía yn ipampa yuh omochiuh cenca temamauhti tlallolinaliztli , yehica ca yuh yntech ca huey tenahuatili huel yntequitzin ynmacaça ychcapixque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65244,2637,spanish,nahuatl,que comamos estos que están muertos,ma tikinkuaka tlen ni miktoke,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65245,2638,spanish,nahuatl,"El mismo día 18 de octubre de 1603 llegaron y entraron a la ciudad de México los religiosos legos hijos del Beato Juan de Dios , que se dedican a atender hospitales ; ellos ahora están en el Hospital de los Desamparados .","Auh çanno ypan in yn omoteneuh metztli yn ic 18 mani de octubre de 1603 años , yquac ohuallaque oacico yn ihtic altepetl Mexico in yehuantin teopixque quateçontzitzin yn ipilhuan Beato Juan de Dios yn quimocuitlahuia hospitales , yn axcan oncan cate Hospital yn Desmaparados .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65246,2639,spanish,nahuatl,"E questo sabe deste caso para el juramento que tiene hecho ( y es la verdad y no firmo porque dixo que no sabia ) [ No sé quien es el dueño de la tierra y no conozco su linaje ] e hizo una cruz de su mano . Ante my Francisco Garcia , escrivano .",Zan isquich ynic onimacoc juramento amo nicmati yn ac ye tlalle yhuan amo no nicmati yn itlacamecayo yc nican nomatica niquetza cruz . Ante mi Francisco Garcia escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65247,2640,spanish,nahuatl,Se acabó la carne pero a todos les dio,Tlanki nopa nakatl pero nochi kinimak,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65248,2641,spanish,nahuatl,"Comenzaban la caminata en el mes de enero . Iban muchos hombres y mujeres a hacer ofrendas allá a Chalma , a dar gracias . Si alguien se había enfermado y había invocado a Nuestro Padre Dios de Chalma con todo el corazón y lo había aliviado , o si alguno era apresado o iba a ser muerto por ladrones y con invocar a nuestro Padre Divino de Chalma le devolvía las fuerzas . Y a los que eran asaltados por los ladrones los salvaba también . Sólo con invocar al buen Dios huía el ladrón : ni golpeaba ni se llevaba nada . Y por eso la gente se juntaba en el templo de Chalma .","Opehuaya oanazque ipan metztli enero . Oyaya miac tlaca ihuan cihuame mohuentizque ompa Chalma , quinmotlazocamachililizque . Tlaca omococo ihuan oquimotenehuili Totatzin Chalma ica nochi iyolo oquimocehuiliaya . Nozo cequi oquintzacuaya nozo oquinmictizquia ichtehquez ihuan zan nica oquimotenehuiliaya Toteotatzin Chalma , oquimocuepililiaya chicahualiztli . Ihuan inomequez quintzacuiliaya ichtehquez oquinmomaquixtiliaya noihqui . Zan ica oquinmotenehuiliaya mahuiztic teotl ocholohuaya ichtehquez : nian amo quinmacatehuaya , nian amo tla oquiquixtiliaya . Ica on tlaca ompopolahuia ompa itic teocali Chalma .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65249,2642,spanish,nahuatl,"Aquí donde llueven las blancas flores , las blancas flores preciosas , en medio de la primavera , en la casa de las pinturas , yo sólo procuro alegrarte .","In zan ca izquixochitl in quetzalizquixochitl pixahui ye nican , xoppan calitec in tlacuilocalitec , zan nimitzahuiltia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65250,2643,spanish,nahuatl,"Ya se nombraron arriba todos los hijos que tuvo en Atenco el señor Cuahuitzatzin , los que nacieron de la señora Cilcuetzin y también los bastardos .","Yn tlacatl Quahuitzatzin ye omoteneuhque tlacpac yn izquintin yn ompa quinchiuh Atenco ypilhuan , yn itech quizque tlacatl cihuapilli Cilcuetzin yhuan yn icalpanpilhuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65251,2644,spanish,nahuatl,El jardín es también el lugar donde la madre siembra toda clase de legumbres y verduras .,Ipan in xochimila noihqui in nantli quitoca nochi quilitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65252,2645,spanish,nahuatl,vienen con hambre .,mayanaj ualauij .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65253,2646,spanish,nahuatl,"Este hongo es blanco , pero no muy blanco , es un poco amarillo .","Yon istak , pero amo semi : pochiktik , tepitsin kostik .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65254,2647,spanish,nahuatl,Moteuczoma llevaba 16 años gobernando cuando se supo de la presencia de los españoles en la costa .,Ye iuh XVI xiuitl tlatocanti y machiztico castilteca atenco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65255,2648,spanish,nahuatl,veras se pegaba con las ramas .,nelí .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65256,2649,spanish,nahuatl,no abras lo que te doy para que lo vayas a,amo xijtlapo nopa na nimitsmaka para,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65257,2650,spanish,nahuatl,"cristalina , color turquesa , preciosa , que se mueve ondulante .","hueltetehuilotic , xiuhtehuiltic , in quetzalitz , acuecueyocatimani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65258,2651,spanish,nahuatl,"32 . Y ten cuidado de la palabra de la gente ; no te andes haciendo como chismoso , calumniador ; en ninguna parte , enmedio de la gente , entre las personas , te andes acostando , en ningún lugar andes perturbando a la gente , no enfrentes a las personas , no como vasijas , como cazuelas las revuelvas . No dividas a las personas , no las hagas apartarse entre sí . Tal vez puede permanecer la cazuela de la salsa , la canasta ; tal vez puede beberse , comerse el atolito , el alimento que hace crecer ; quizas pueden subsistir la estera , el sitiar ; quizás pueden darse flores , tabaco . Arroja también de ti lo no bueno , lo no recto , el polvo , la basura . Tú no dañes , ( no ) ensucies la estera , el sitial . la comunidad , la paz . Porque , si así haces , entonces no saldrás como humano . Así lo expiarás alguna vez .","32 . Auh yhuan ma ticmocuitlahui in tlacatlahtolli , ma yuhquin timaquizcohuatl , tichiquimolin timuchiuhtinem ; ma cana tetzalan , tenepantla timotecatinen , ma cana titenetecheuh , titeixnamic ; ma yuhquin teconteuh , caxteuh , titenetechalani . Ma titexixitini , ma titemomoyauh . Azo huel mani i molcaxitl , in chiquihuitl ; azo huel onihua , onqualo in atolatzintli , i huapahuacatzintli ; azo huel onoc in petlatl , in icpalli , azo huel ncmaco in xochitl , in yetl . Ma no tehuatl tocontlaz in ahqualli . in ahyectli . in teuhtli , in tlahzolli . Ma tehuatl tiquizolo , ticcatzauh in petlatl , in ycpalli , in icniuhyotl , in cohuayotl , in netlacamachiliztli . Ca intla yuh ticchihuazin . ca ahmo Ve titlaeaquizaz . Ca tictzacuhtiaz in quemmanian .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65259,2652,spanish,nahuatl,Azúcar al gusto,Tlatzopeliloni . ixquich in monequiz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65260,2653,spanish,nahuatl,Hongos “ tripas ” o “ mazorcas ” rellenos DE PUERCO,Cuitlaxcolnanacatl P1TZONACATLATEMITILLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65261,2654,spanish,nahuatl,. Y aquí está el por qué se narró que se llaman traficantes secretos ” .,. Auh iz catqui in omoteneuh in ic mihtohua naualoztomeca” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65262,2655,spanish,nahuatl,es carbón lo que comes,nopa ya tlikoli nopa tijkua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65263,2656,spanish,nahuatl,amarás,titlazohtlaz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65264,2657,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65265,2658,spanish,nahuatl,Y así el dicho fray Geronimo de Zárate me llamó e me la vendió y digo que esta dicha casilla se venda en los dichos treinta pesos los cuales mando que sean para las dichas mis tres hijas lo cual dejo encargado y encomiendo Josepe Lopez mi hijo que asi lo haga .,Auh ynic nehuatl onechmonochilli yn totatzin fray Geronimo de Zarate ynic onicnocohui yn calli auh yn axcan niquitotiuh monamacaz auh yn tla omonamacac yn XXX pesos yn tomines yntech nicpouhtiuh yn nopilhuan yn imeixtzin auh huel yehuatl ytech niccauhtiuh yn noconeuh Joseph Lopez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65266,2659,spanish,nahuatl,Termina el año 12 Técpatl .,Quizqui yn XII Tecpatl xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65267,2660,spanish,nahuatl,"Esto es bastante malo , ¿ Y no encontró Ud . ningún remedio para curarse ?",Inin huel amo cualli . ¿ Ihuan amo oticmonextihtzino itla pahtli tlenica timopahtihtzinoz ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65268,2661,spanish,nahuatl,"1 Acatl , 1363 .","83r I Acatl xihuitl , 1363 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65269,2662,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65270,2663,spanish,nahuatl,A mi mamá le gusta enseñar cosas útiles a las muchachas .,No nana quipactia quinititix in ichpocameh nochi tlen cualli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65271,2664,spanish,nahuatl,"Salía el sacerdote con sus tres acólitos . Uno llevaba la cruz y dos llevaban cirios encendidos . Y los peregrinos llevaban estandartes que mostraban de dónde venían . Por delante iba una mujer que llevaba un sahumerio que iba humeando , y entonces llevaba el sacerdote a los peregrinos dentro de la iglesia ; iban rezando . Luego se arrodillaban a los pies de Nuestro Divino Padre . Unos lloraban , otros rezaban , otros le daban gracias porque los había salvado .","Omoquixtiaya topixque ica yeyi acólitos . Ce ocuicaya in coroz huan ome ocuicaya cirios tlatlatihue . Ihuan inomequez mohuentique noihqui ocuicaya estandarte de campa techan nozo texolal . Tecana ce cihuatl quimapixtic popochcomitl popocataz ihuan quinmocalaquilia topixque itic teocali ihuan nenencatztzintin omoteochihuaya . Zan niman motlancuaquetza ixpantzinco Toteotatzin . Cequi ochocaya , cequi omoteochihuaya , occequi quimotlazocamachililia tlen ipampa oquimomaquixtili .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65272,2665,spanish,nahuatl,"El jueves 22 de julio de 1604 , fiesta de Santa María Magdalena , murió nuestro querido padre fray Francisco de Gamboa , que era guardián en Tlatelolco .","In ipan axcan juebes ypan ylhuitzin Sancta María Magdalena , ypan metztli julio XXII días de 1604 años , yquac momiquilli yn totlaçotatzin fray Francisco de Ganboa guardián moyetzticatca Tlatilolco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65273,2666,spanish,nahuatl,"Eran muy malvados , y atacaron al mismo tiempo a los de Tzapotlan y a los de Tochpan ; pues decían : Llegaremos hasta Anáhuac , y no repararemos en nada .","Cenca tlahuelliloque catca , oc tehuanme tepeuhque yn Tzapotlan yn Tochpan ; auh oquitoque : Tacizque yn Anahuac , atle ypan tiquittazque yn quexquich .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65274,2667,spanish,nahuatl,"El miércoles 2 de septiembre , tercer día de los festejos con corridas de toros frente al cabildo seglar , a las 5 de la tarde llegó el correo trayendo de España la noticia y haciendo saber ... , al sitio en que esperaba el virrey don Luis de Velasco llegó de Castilla la noticia haciéndole saber cómo el rey nuestro señor don Felipe III , que está en España , le había otorgado y adjudicado el marquesado de la ciudad de Salinas al dicho don Luis de Velasco , que recibió el título de marqués .","Auh axcan miércoles yc 2 mani metztli setiembre , yc ya yeylhuitl pahpacohua quaquamiminallo yn oncan omoteneuh seral quiyahuac , yn ihquac ohualla curreo ypan macuilli tzillini ye teotlac yn ocaxitico yn oquihualhuicac tlahtolli España yn oquimachiztico , oncan ytlatlachiantzinco yn visurrey don Luis de Velasco yn ipantzinco acico yn Castilla hualla tlahtolli ynic oquimomachiztillico , yn quenin yehuatzin tohueytlahtocauh rey don Felipe Tercero yn ompa moyetztica España ye oquimomaquilli ye ytech oquimopohuilli yn tlahtocayotl yn marquesyotl yn ipan altepetl de Salinas yn don Luis de Velasco , umpa marqués omochiuhtzino .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65275,2668,spanish,nahuatl,que no se seque por demasiado sol .,mah amo tonalhuaqui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65276,2669,spanish,nahuatl,"“ Ah , pero nosotros trabajamos","Ah , pero tojuanti titekitij",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65277,2670,spanish,nahuatl,"Y las autoridades de la ciudad de México , los regidores españoles que la gobiernan , no salieron a recibir al arzobispo como era costumbre hacer en honor de todos los arzobispos que anteriormente habían venido a gobernar en México cuando llegaban por primera vez , pues salían a recibirlos con el palio ; pero en adelante ya no se recibirá así a los arzobispos , y por eso entró de esa manera el dicho arzobispo doctor don Juan Pérez de la Serna .","Yhuan yn nican ciudad Mexico tlaca in tepachohua regidores españoles aocmo oquimonamiquillique yn omoteneuhtzino teoyotica tlahtohuani arçobispo yn iuh ohualmochiuhtihuia yncatzinco yn izquintin arçobisposme achtopa nican Mexico omotlapachilhuico ynic hualmaxitiaya yancuican , yca palio cuachcaltica oquinmonamiquillique ; auh yn axcan caocmo yuh namicozque yn arçobisposme , yn iuh axcan ohualmocallaqui omoteneuhtzino teoyotica tlahtohuani doctor don Juan Pérez de la Serna .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65278,2671,spanish,nahuatl,Tú los estás custodiando .,tehhuatzin ticpixtoc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65279,2672,spanish,nahuatl,TECAYEHUATZIN,TECAYEHUATZIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65280,2673,spanish,nahuatl,"Que sea esto todo , Hombre , Señor Nuestro , Niño preciado , Preciado señor , que ya sea cosa cumplida , que sea ya su servicio y acatamiento , levántala , pulverízala , que afloje la enfermedad , se revierta tu cólera , tu enojo . Que se calmen tu ira , tu disgusto . ¿ Pero acaso morirán todos de sed ? ¿ A dónde en vano habrán de ir ? Porque nuestro tributo es la muerte ; es nuestro merecimiento en común . En la tierra venimos a pagar el tributo de la muerte . Porque habrá de seguir , habrá que acercarse a él , a tu engendrador de gentes , Señor de la región de los muertos , El que es como fuego , El que ha descendido de cabeza , que en ningún lugar puede saciarse , que está deseando , El que está sediento de nosotros , hambriento de nosotros , El que viene a estar jadeando por nosotros .","Manozoc ixquich Tlacatle , Totecoe , Tlazopille , tlazotiTlacatle : manozoc centetl , ma oc itlayecol : ma oc xicmopantili , xicmoteteuhtili : manozo iloti , ma cuepi im melleltzin , in mocualantzin : ma cehui in mozomaltzin , in motlahueltzin : ma omelleltzin quiz . Cuix tel amicohuaz , campa zan ye nel nen onuiloaz , ca totequiuh in miquiztli , ca techcenmâceuh : auh ca miquiztequitihuaco in tlalticpac : ca ontocoz , ca itech onaxioaz , in motechiuhcauh : in Mictlantecutli , in Cuezal , in Tzontemoc : in acan hueli quichiuhtoc , in huallamatatacatoc , in techhualamictoc , in techalteociuhtoc , in techhualneneciuhtoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65281,2674,spanish,nahuatl,CANTO DE TLALOC,TLALLOC ICUIC,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65282,2675,spanish,nahuatl,A que no la puedes decir : soy un rollo que de noche desenrollo para que puedas dormir .,"See tosaasaanil , see tosaasaanil . See totlaakatsiin , nochipa nomeelawtok , waan wipantok .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65283,2676,spanish,nahuatl,"Luego el chalca , y lo guiaba ChichimecateuctlI .","Nima ye chalcatl , ualteyaca Chichimecatecuhtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65284,2677,spanish,nahuatl,Suben arriba,Tlejkoj uajkapa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65285,2678,spanish,nahuatl,"Aquellos que se van a bañar juntan hierbas de pirú o de capulín , 3 que son muy calientes . Con estas hierbas se hojean . A veces se hojean con hierbas aromáticas que se llaman pericón y poleo .","Aquihuan mopacazqueh quinechicoah in tecapolxihuitl ah - nozo capolxihuitl , mochinin cenca yamanqui , ica mototonia in tonacayo . Icanin xihuitl nexiuhhuilo . Quemanian nexiuhhuilo ica ahhuiyayalizxihuitl itoca teyahuitl , poleoxihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65286,2679,spanish,nahuatl,"Artículo 52 . - La Cámara de Diputados estará integrada por 300 diputados electos según el principio de votación mayoritaria relativa , mediante el sistema de distritos electorales uninominales , y 200 diputados que serán electos según el principio de representación proporcional , mediante el Sistema de Listas Regionales , votadas en circunscripciones plurinominales .","Tlen 52 Tlanahuatihcayotl . In Tlahtocan tlen Tepantlahtoanih monechicos ica 300 tepantlahtoanih tlen motlapehpeniseh quen quiihtohua tlahtolpehualistli tlaixhuasantli , tlen itechpohui altepeyotl sehca tlaixpehpentli , ihuan 200 tepantlahtoanih tlen motlapehpeniseh tlen itechpohui iasica tlahtolpehualistli , ica tocayotl tlatecpantli , tlen miaquintin tlaixhuasantli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65287,2680,spanish,nahuatl,"Luego volvieron atrás con el pensamiento , se pusieron a recordar todo el sufrimiento que sobre ellos se abatió en Chapoltépec y en Colhuacan .",Nima ye quilnamiqui ye umocuepa yn imicanpa yn ixquich ynpa omochiuh tlayhyouiliztli yn Chapoltepec yn Colhuaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65288,2681,spanish,nahuatl,Y desde que se enseñoreó por el camino hasta que murió en Tecuanipan Amaquemecan se cuentan en total 33 años .,"Auh ynic motlahtocatlalli yn otlipan ynic momiquillico yn nican Tequanipan Amaquemecan , ynic mocenpohua yn ixquichcauh cenpohualxihuitl ypan matlactlomey xihuitl ynic onmomiquilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65289,2682,spanish,nahuatl,un niño,konetl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65290,2683,spanish,nahuatl,"Cada día al salir el Sol era hecho sacrificio de codornices y ofrecimiento de incienso . Y así se sacrificaba a las codornices : les cortaban el cuello , las levantaban en ofrenda al Sol , lo saludaban , le decían : - Ha salido el Sol , el que hace el calor , el niño precioso , águila que asciende , ¿ cómo seguirá su camino ? , ¿ cómo hará el día ? , ¿ acaso algo sucederá en nosotros , su cola , su ala ? Le decían : - Dígnate hacer tu oficio y cumplir con tu deber , Señor Nuestro . Y esto se decía cada día cuando salía el Sol .","In momoztlae , ynic hualquiza Tonatiuh , tlacotonaloya ihuan tlenamacoya . Auh inic tlacotonaloya : quiquechcotonaya yn zollin , coniyahuiliaya in Tonatiuh , ihuan quitlapaloaya , quitoaya : - Oquizaco in Tonatiuh , in totonametl , xiuhpilotontli , in quauhtlehuanitl , auh ¿ quen onotlatocaz , quen cemilhuitiz ? ¿ Cuix itla ipan mochihuaz inycuitlapil in iatlapal ? Conilhuiaya : - Ma ximotequitilli , ma ximotlacotilli , totecuioe . Auh inin momoztlae in icuac hualquizaya Tonatiuh mitoaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65291,2684,spanish,nahuatl,6 Por entonces gobernaba Coxcoxtli como decimoctavo tlatohuani de Colhuacan .,Yhcuac oncan in tlahtocatia yn Coxcoxtli yn iccaxto - | | 63v - llomey tlahtohuani Culhuacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65292,2685,spanish,nahuatl,"En especial , enmedio del Africa se encuentra el gran reino de Nubia , donde reside el gran rey de los abisinios , al cual llaman comúnmente el Preste Juan .","Auh ca occenca yehuatl ypan ynepantla yn Africa yn catqui in yehuatl huey teuhcyotl tlahtocayotl yn oncan motocayotia Nubia , yn campa motlalia yn inhueytlahtocauh yn motenehua yn intoca abbassinos , yn çan ic quicentocayotia tlahtohuani Preste Juan , quitoznequi teopixqui clérigo yn tlahtohuani Juan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65293,2686,spanish,nahuatl,"Matlaltzin se parecía a su madre , y por eso se le dio también el nombre de Cilcuetzin ; ya se dijo que sólo ella nació en Tzacualtitlan Tenanco .","Auh y Matlaltzin quixeuh yn inantzin , ynic no yhuan ytoca Cilcuetzin ; ye omito ça ycel nican Tzaqualtitlan Tenanco yn tlacatico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65294,2687,spanish,nahuatl,La otra la llamamos : tosankuaeuat .,In oksé taman tikiluiaj : tosankuaeuat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65295,2688,spanish,nahuatl,"En el año 6 Calli 1381 fueron derrotados los de Cuauhuacan , que se dispersaron entre los pueblos .",Chiquacen Calli xiuitl yc xiti quauacatl ynic tepa moyauac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65296,2689,spanish,nahuatl,“ Si no tienen hambre ni modo .,Tlan axmayanaj meltijka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65297,2690,spanish,nahuatl,No florece .,In amo xochiyoua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65298,2691,spanish,nahuatl,"El quinto día del mes de febrero , es fiesta nacional .","In macuiltetl tonalli metztli febrero , altepeilhuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65299,2692,spanish,nahuatl,"2 Acatl , 1299 .","2 Acatl xihuitl , 1299 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65300,2693,spanish,nahuatl,Creo que el restaurante se encuentra en el primer piso del edificio . ¿ Quiere que bajemos por la escalera o tomamos el elevador ?,"Neci in tlacualoyan tlapanco ca . ¿ Timonequitia titemozqueh ¡ capan temamatlac , nozo ticanazqueh in ehcahuilhuaztli ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65301,2694,spanish,nahuatl,"Se da donde sea , no se chiquea .","Mochiua kampa eski , amo moneneki .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65302,2695,spanish,nahuatl,"Les dijo les ordenó a la gente y ordenó enérgicamente ordenó a un alcalde de este pueblo en relación a los mexica de aquí de Mexico que los introdusca , les dé merced , y les ayude a los indios mencionados : Martin y Baltazar , en su merced , en su posesion del tlalmantli mencionado , con ellos seran mercedados , pues en verdad en su propiedad , su merced .",Oquimitalhui in ica teonnahuatilia yhuan otetlacuauhnahuati oquitlacuauhnahuati yn ce alcalde y nican altepetl yn itechpa yn mexica in nican Mexico ma quincalaqui yhuan ma quinnemacti ma quinpalehui yn yehuantin omoteneuhque Martin yhuan Baltazar yndiome yn ipan in inemac yn iposesion yn omoteneuh tlalmantzintli yn ica quicnopilhuizque ca nel inmaxcan ca nel inmaceual .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65303,2696,spanish,nahuatl,"Los chichimecas también quemaron allá los signos de los días 9 Ozomatli y 1 Acatl , donde ahora por eso se llama Tonallitlatlayan .","No oncan quitlatique tonalli yn axcan motocayotia Tonalliytlatlayan , YX Oçomatli , Ce Acatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65304,2697,spanish,nahuatl,"“ Bueno , gracias .","Bueno , tlaskamati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65305,2698,spanish,nahuatl,Les dijo Quetzalcanauhtli : Se ha compadecido de vosotros vuestro dios y señor ; partamos .,"Auh quimilhui yn Quetzalcanauhtli : Ohuaquimocnellilique yn amoteouh yn amotlahtocauh , ma tihuiyan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65306,2699,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65307,2700,spanish,nahuatl,"7 Tochtli , 1174 .","VII Tochtli xihuitl , 1174 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65308,2701,spanish,nahuatl,Sólo con nuestros cantos perece vuestra tristeza .,Zaniyo in cuicatl ica on pupulihui in amotlaocol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65309,2702,spanish,nahuatl,Con la entrada a la Ciudad de México de Iturbide y de su Ejército se realiza el año 4 casa la Independencia del país con respecto a la vieja España .,Ipan nahui calli xihuitl ocalacque altepeyolloco México Agustin de Iturbide ihuan iyaoquizcahuan . Yuh omochiuh Itemaquixtiliz Anahuac in ihuicpa Huehue Caxtillan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65310,2703,spanish,nahuatl,"En julio de 1598 llegó una carta de Nuevo México con la nueva de que los religiosos de San Francisco habían llegado allá ; iba por comisario fray Alonso Martínez , y llevaron a un donado de Amaquemecan llamado Francisco Faustino Quetzalmazatzin .","Yn ipan julio yhuan xihuitl 98 años , yquac hualla acico amatl in Yancuic Mexico ynic omaxitique teopixque Sant Francisco , fray Alonso Martínez conmissario mochiuhtia , auh yhuan ce quihuicaque donado Amaquemecan ychan ytoca Francisco Faustino Quetzalmaçatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65311,2704,spanish,nahuatl,"Yo ya desayuné y en verdad no tengo nada de hambre , pero podría al fin tomar un vaso de jugo de naranja .","Nehua ocualcan ye onitlacua ihuan melahuac amo ni mayana , mach cualli niconiz ce tezcatecomatl naranjayotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65312,2705,spanish,nahuatl,Y si qualquiera de nos los contradixere no seamos oydos creydos ni admitidos a ello y seamos deshechados y se guarde y cumplalo que ansí está declarado porque ansí lo queremos como tenemos concertado y tratado de nuestra propia voluntad por razon de los dichos tomines y os las damos con todo el derecho y auncion que ellas tenemos porque son nuestros propias .,auh yn tla ticeme titotlatolquepazque niman amo neltocoz ca zan uel tonenonotzaliztica yn ticchiua yn iuh titechmaca yn motomines zan no iuh timitzmaca yn totlal ca uel taxca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65313,2706,spanish,nahuatl,"Ya no , ya no tiene perdón ni con su mamá ni con su papá , ya se enfrenta , me dijo mejor déjalo ya no , ya no tomes y me dio mi bendición .",akmo akmo kipia perdón maske imama i papan yekišnamiki wan nečmolwili kači kwalli mankawa akmo akmo nikunis perdón yekišnamiki wanecmomakili no bendisión .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65314,2707,spanish,nahuatl,"Aquí , en este año , nos dejaron los sacerdotes de San Francisco { franciscanos } y nosotros nos entristecimos mucho , aquí en nuestro altepetl de San Bartolomé y Santa Cruz Huicultepec Xochihuacan .",Nican pam ynin xihuitl otechcauhqui yn San Fran[cis]co teopixque auh yn tehuantin cencam otimothequipachoque nicam ypam toaltepeuh San Eartolome yhuan Sancta Cruz Huiculthepect Xochihuacam .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65315,2708,spanish,nahuatl,seas esté,Man tehua xie .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65316,2709,spanish,nahuatl,"Luego lo reprendía ; no quería , luego también el les pegaba .",satepan este kireprenderwiliaya a ' mo kineki saniman mučin yewatl tlakwawia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65317,2710,spanish,nahuatl,"Y sus conquistas fueron : Mízquic , Xochimilco , Cuauhnáhuac y Cuitláhuac .","Yn itepeual : mizquicatl , xochmilcatl , quauhnauacatl , cuitlauacatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65318,2711,spanish,nahuatl,"10 Calli , 1489 .","X Calli xihuitl , 1489 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65319,2712,spanish,nahuatl,"10 . Y éste , que contrarió a lo que deseó mucho el Señor Nuestro , ya no extenderá la mano donde debía extenderla , ya no irá a caer donde debía caer , ya no irá a entrar a donde debía entrar , ya no irá a morir a donde debía morir porque sólo lazo para cazar , sólo soga se irá a poner ; porque sólo al barranco , porque sólo al despeñadero irá a ver , con ellos se irá a topar , porque sólo con la piedra , sólo con el palo así se irá a golpear , porque sólo en la grama , porque sólo en el bosque irá a caer . Allá se convertirá en comida de los zopilotes , de los coyotes . Porque sólo contra las cercas de piedra , en los muros se irá a arrojar y así se hará su alimento de los perros porque nadie lo hizo conejo , lo hizo venado , porque sólo de su voluntad lo hizo , lo formó el no bueno , el no recto , la maldad . Y porque sólo de su voluntad se embriagó , se intoxicó , así como si se pusiera pezuñas , se hiciera montaraz , se convirtiera en conejo , en venado . Encontró la llanura , el sendero del conejo y del venado . Sólo de su voluntad se metió al bosque , al hierbal y por sí mismo se acercó a los rincones , a las paredes ; se arruinó , se descarrió . Sólo de su voluntad se echó al río , se despeñó . Nadie por él se molestará .","10 . Auh yehuatlin in oquizoma in oquinenec in Totecuiyo , aocmo imazohuayan in mazohuatiuh , aocmo ihuetzian in huetzitiuh , aocmo icalaquian in calaquitiuh , aocmo imiquian in miquitiuh , ca za tzonhuaztli , za mecatl quihualmaquitiuh ; ca za atlauhtli , ca za tepexitl quimottititiuh , quimonamictitiuh . Ca za tetl , ca za quahuitl ye mohuitequitiuh , ca za zacatla , ca za quauhtla huetzitiuh . Inic vmpa intlaqual muchihuaz in tzopilome , in eocoyo . Ca za techinantitlan , tecaltech momayahuitiuh , inic itzcuintin , chichime , intlaqual muchihuaz yehica , ca ayac oquitochtili , oquimazatili , ca zan inchuiyan oquimochichihuili , oquimopicti in ahqualli , in ahyectli , in tlahuelilocayotl . Auh ca zan inehuiyan omoxocomicti , omotlapahui , in yuhqui omochocholti , omoquaquauhti , in omotochtili , omomazatili . In oquinamic in tochtli , in mazatl yohui yhuan in ixtlahuatl . In zan inehuiyan omocalaqui in quauhtla , in zacatla yhuan in zan inehuiyan xomolli , caltechtli itech omopacho , in omoxixitini , in omomomoyauh . Zan inehuiyan omatoyahui , omotepexihui . Ayac itech qualaniz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65320,2713,spanish,nahuatl,Y después ya el mono dijo : ¿ Cómo se va a llamar el niño ?,wan onkán yekitowa mono ki ' to ' in niño tlenon yas ito : ka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65321,2714,spanish,nahuatl,"Para este dicho año , Huehue Huitzilíhuitl tenía 28 años de edad ; y cuando murió el dicho Tozcuecuextli , caudillo de los mexicas , luego , en este mismo año y estando en Cohuatitlan , entregaron el señorío a Huehue Huitzilíhuitl , que fue el primer tlatohuani de los aztecas mexicas teocolhuas .","Auh yn ihcuac yn ipan in omoteneuh xihuitl ye cenpohuallonchicuey xihuitl quipiaya ynic nemi tlalticpac yn omoteneuh Huehue Huitzillihuitl ; auh yn oiuh onmomiquilli omoteneuh Tozcuecuextli yn inteyacancauh mexica , auh ça niman ipan in yn omoteneuh xihuitl oncan yn Cohuatitlan quihuallatocatlallique yn omoteneuh Huehue Huitzillihuitl , huel achto | | 36v yntlahtocauh mochiuh yn azteca mexica teoculhuaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65322,2715,spanish,nahuatl,"Lo que les daban era : pañetes femorales largos de punta y con bordados de color de flor de tuna , y sus sandalias . Y en cuanto a las mujeres , sus camisas era lo que les daban los que ofrecían bañados en sacrificio , y las afeitaban con colores en la cara , las adornaban de plumas , de plumas de colores .","Yehuatl in quimacaya nochpallaxochio iuan yacauiac maxtlatl iuan cactli . Auh in ciua incue inuipil in quintlauhtiaya tealtianime , iuan quixaua quinpotonia tlapalihuitica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65323,2716,spanish,nahuatl,"Y aunque estuvo mucho tiempo en el mar , logró dirigirse nuevamente hacia el oriente ; pasó grandes trabajos durante el largo tiempo de la travesía .","Auh maço nellihui yn ye nocuel huecahuac yn atitlan , ya ompa yn tonatiuh yquiçayampa ; auh ynic cenca huecahuac yn ipan in ynetequipachol , ynic anene ynic huecahuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65324,2717,spanish,nahuatl,1 cebolla mediana,Ce xonacatl ahmo huehyi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65325,2718,spanish,nahuatl,½ cebolla,Tlahcoxonacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65326,2719,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65327,2720,spanish,nahuatl,FRIJOL ENREDADOR,EMEKAT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65328,2721,spanish,nahuatl,"Aquí se nombran todos los merecedores de tierras de los tecuanipantlacas que llegaron a Atenco : el primero se llamaba Tziuhtlacauhqui Yaópol Tzompahua ; el segundo , Cuapitzáhuac ; el tercero , Huehue Necuametzin ; el cuarto , Ixcotzin ; el quinto , Yoltzin ; el sexto , Huehue Ecatzin ; el séptimo , Chalchiuhtzin ; el octavo , Ecaxoctli ; y el noveno , Ocelotlteuctli , que fue tlatohuani de Huixtoco ; cuando llegaron a Atenco , éstos eran los jefes de los tecuanipantlacas .","Auh nican motocatenehua yn izquintin yn intlalmaceuhcahuan yn Tequanipan tlaca yn oncan acico Atenco : yn icce ytoca Tziuhtlacauhqui Yaopol Tzonpahua , yn icome ytoca Quahpitzahuac , yn iquey ytoca Huehue Nequametzin , yn icnahui ytoca Yxcotzin , yn icmacuilli | | 132v ytoca Yoltzin , yn icchiquacen ytoca Hecatzin Huehue , yn icchicome ytoca Chalchiuhtzin , yn icchicuey ytoca Hecaxoctli , yn icchiuhcnahui ytoca Ocelotlteuhctli ya yehuatl yn tlahtohuani hualmochiuhtia yn Huixtoco ; oyehuantin in yn acico Atenco yn imacicahuan Tequanipan tlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65329,2722,spanish,nahuatl,lo acrecientan,kiiskaltiyaj,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65330,2723,spanish,nahuatl,Cada cual,cecen aquin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65331,2724,spanish,nahuatl,"Respuesta con que la hija así contesta a su madre y le agradece su plática , su enseñanza .","Tlananquililiztli in teichpuch yc quinanquilla in inantzin yhuan quicnelilmati in itenonotzaliz , in ileizcaliliz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65332,2725,spanish,nahuatl,El no hizo nada .,Yehua amitla oquichin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65333,2726,spanish,nahuatl,¿ Cuál de los señores habla el Inglés ? El más grande .,¿ Catlehua in inintin tlacah inglestlahtohuah ? Inon ocachi hueyi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65334,2727,spanish,nahuatl,no hay nadie,axakak itstok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65335,2728,spanish,nahuatl,La dicha tierra hera de nuestros antepasados y nos la dexo nuestro abuelo que se llamaba Tenochtzin y las dichas casas y corral e pedazo de tierra solar [ tlalmantli ] se venda todo e ciento y quarenta pesos o en ciento y veinte pesos de lo qual tengo executoria del pleito ( que sobre ello hubo ) .,Auh yn tlalli ca tohuehuetlal techcahuilitiuh yn nocoltzin catca Tenochtzin auh ynin onicteneuh yn calli yuan tepancalli yhuan tlamantli mochi monamacaz mocuiz chiconpohualli pesos anozo chicuacenpohualli ca tel ticpie executoria ynic ninoteilhui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65336,2729,spanish,nahuatl,"Adelante en la escaramuza estaba el virrey , flanqueado por otro caballero , a la cabeza de los demás señores , los cuales iban de dos en dos escaramuzando .","Auh yehuatl achtopa conpehualtin cavallotlatlalochtin yn visurrey yhuan occe cavallero ytloc ycatia , quimonpehualtilique yn occequintin tlahtoque , oome mantihui yn tlatlatlalochtique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65337,2730,spanish,nahuatl,"Algunos dicen que florece en marzo , otros , en agosto .","Seki kijtouaj xochiyoua marzo , oksekij kijtouaj agosto .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65338,2731,spanish,nahuatl,tú Fogón .,tehhua tixochitzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65339,2732,spanish,nahuatl,"Se da en el monte : Texayekatitan , por Atekojkomol y por Pesmaapan .",Mochiua kuoujtaj : Texayakatitan uan Atekojkomolkopa uan Pesmaapan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65340,2733,spanish,nahuatl,"¿ Trepidarán los jades , se agitarán los plumajes de quetzal en la región de los descarnados , en donde de algún modo se vive ?","¿ Nehhuihuixtiuh chalchiuhtli , nehhuihuixtiuh quetzalli , oyaximoac , quenonamican ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65341,2734,spanish,nahuatl,"El sábado 27 de agosto de 1594 los religiosos de Santo Domingo llegaron a establecerse en la Visitación de Huehuetlan , por disposición del Santo Padre y del rey , pues la licencia correspondiente no se les dio aquí , sino que vino de Castilla .","Yn ipan axcan sábado a XXVII de agosto de 1594 años , yn Huehuetlan Visitación yquac mocalaquique in Sancto Domingo teopixque ynic ompa motlalitzinoto ytencopatzinco Sancto Padre yhuan yn rey , amo çan nican macoque , Castilla hualla tlanahuatilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65342,2735,spanish,nahuatl,"Viene este año a gobernar en México el Virrey llamado Baltasar de Zúñiga y Guzmán , marqués de Valero y duque de Arión .",Inin xiuhpan huitz teyacanaquiuh México Tlahtocateixiptlatzintli in itoca tecuhtli Baltasar de Zuñiga y Guzman . Yehuatl catca imarques in Valero ihuan iduque in Arión .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65343,2736,spanish,nahuatl,"Por todos , fueron 27 los años que gobernó Huehue Moteuczomatzin .",Y mocempoua tlatocat Ueue Moteccuicçumatzin XXVII xiuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65344,2737,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65345,2738,spanish,nahuatl,"Entonces , allá bautizó a un joven llamado don Nicolás Bautista de San Bartolomé y don Francisco Juárez de San Juan . También se bautizó la cihuapilli , “ mujer noble ” de nombre doña María de la Cruz , habitante de aquí de Santa Cruz Uicoltepec Xochihuacan , y una hermana suya “ mujer noble ” recién nacida , llamada doña Cristina Toribia de San Juan .",Niman omcam oquiquatequi ce y{n} tech {entre líneas : telpochtli ytoca d[on] Nicolás Bapticta de San Bartolomé yhuan d[on] Fran[cis]co Juárez de San Juan auh ynon cihuapilli ynon omoquatequi ytoca d[oñ]a Maria de la Cruz nicam chañe Sancta Cruz Uicoltepec Xochihuacam yhua{n} occe ycniuhzin sa tepan iya otlacatqui ycihuap{i}li ytoca d[oñ]a Christina Toribia de San Juan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65346,2739,spanish,nahuatl,Así digo le digo muchacha pensaba yo ir a decirle a mi compadre de San Tobías siquiera que la venga a regañar .,ma ohkión ma ohkión kičiwtinemi iničpokato .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65347,2740,spanish,nahuatl,El monasterio de la Concepción se estableció en la que era la casa del conquistador Andrés de Tapia .,Auh yn oncan monasterio mochiuh Consepció ca ichan catca yn Andrés de Tapia conquistador .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65348,2741,spanish,nahuatl,"Según narra esta relación , el hombre que navegó en su navío no desembarcó en tierra , sino que sólo la vio , y luego regresó .","Auh yuh quitohua yn ipohualloca ynin tlatolli , yn tlacatl yn anenemia acaltica amo quiz amo can amo ypan moquetzaco yn tlalli , çan quihuallitac , auh yc noceppa mocuep .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65349,2742,spanish,nahuatl,"En este año de mil quinientos treinta y seis , en este entonces , se midió la tierra , se pusieron linderos , y se cercó ahí donde termina el sitio de aquí de Yzquixochiquauhti-dan , por la salida del viento , Acomtecatli , Chicomtacatli , Tlazotlalpan , señalando con el dedo hacia Azompan , arriba de Tepapadachco , y por la entrada del aire , sela-ñando con el dedo , a la mitad de Chiapa , y señalando con el dedo , Temalacayocan , y sube , señalando con el dedo , a Yzquixochiquauhtitlan , por ahí se une con la tierra , número 5 , año tecpatli .",Ypam ynin xihuitli de mili y quinientos y treyta y seiz años yn iquac_odaltemachihualoz omoquaxochtlali yhuan ozacuili yn campa dan tica yn isitio nican Yzquixochiquauhtitlan yquizayan eecatli Acomtecatli Chicomtacatli Tlazotialpam quimapilhuia Azonpam tlacpac Tepapadachco yhuan yhuan ycalaquiam eecatli quimapilhuia ytlacotiam Chiapa yhuan quimapilhuia Temalacayocam yhuan yc daco quimapilhuia Yzquixochiquauhtidan yc omcam monamiqui yn tlali ypam nomeros xihuitli tecpatli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65350,2743,spanish,nahuatl,Era muy traviesa y paseadora,Huel mahuiltiani oyeya ihuan miac opaxialohuaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65351,2744,spanish,nahuatl,"Y empezaron a llevar aves , pescados , ranas , carrizos y varas para ir a barrer y a hacer fuego en Azcapotzalco , en el palacio del tlatoani Acolnahuacatzin .","Nima ye yc quimaxilia yn tototl y michi yn cuiatl , acaquauhtzintli tlacopopotl ynic yaque tlachpanato tletlalito Azcapotzalco yn ichan tlatouani Acolnauacatzi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65352,2745,spanish,nahuatl,una tortuga de flores que era muy grande .,xochisokiayotl tlen ueyi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65353,2746,spanish,nahuatl,Todo lo qual se hizo presentes por testigos don Baltasar de la Cruz y Baltazar de San Sebastian alcalde y Josephe Xuarez y Gabriel Jacobo y Juan Hernandez todos principales [ tetecuhtin ] y Garcia de Avalos español alguazil [ topile ] ( anparador de los naturales ) del dicho pueblo de Santiago Tlatilulco .,Auh ymixpan omuchiuh testigos don Baltazar de la Cruz yoan Baltazar señor alcalde yoan Joseph Xuarez yoan Gabriel Jacobo Juan Hernandez muchitin tetecuti Joan Garcia Davalos español topile nican Sanctiago Tlatelulco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65354,2747,spanish,nahuatl,es arbolito ( kuoujtsin ) .,in kuoujtsin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65355,2748,spanish,nahuatl,Es una costumbre muy buena acostarse temprano .,Ce cualli nemachtiliztli huel ocualcan ce motecaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65356,2749,spanish,nahuatl,"En este año comenzó a celebrarse la fiesta de Santo Tomás de Aquino , religioso de Santo Domingo , y se pregonó en todas las calles para que la gente se enterara , porque hasta entonces no se acostumbraba celebrar la fiesta de este santo cuando ocurría cada año ; pero desde ahora se comenzó a celebrar con solemnidad la fiesta cada año , por disposición del Santo Padre que está en Roma .","Nican peuh tzintic ynic ye piello yn ilhuitzin Sancto Thomás de Aquino Sancto Domingo teopixqui , yc tzatzihuac yn nohuian caltzallan ynic tecaquitilloc , ynic yxquich cahuitl ayc opieloya yniqu ilhuitzin quiçaya cecexiuhtica sancto ; | | 11 auh yn axcan yc peua in cecexiuhtica ylhuitzin quiztiaz huey pielloz , quihualmihualli ytlanahuatiltzin in Sancto Padre in moyetztica Roma .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65357,2750,spanish,nahuatl,Es hongo ( nanakat ) .,Nanakat saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65358,2751,spanish,nahuatl,"Artículo 79 . - La entidad de fiscalización superior de la Federación , de la Cámara de Diputados , tendrá autonomía técnica y de gestión en el ejercicio de sus atribuciones y para decidir sobre su organización interna , funcionamiento y resoluciones , en los términos que disponga la ley . La función de fiscalización será ejercida conforme a los principios de posterioridad , anualidad , legalidad , definitividad , imparcialidad y confiabilidad . Esta entidad de fiscalización superior de la Federación tendrá a su cargo : I . Fiscalizar en forma posterior los ingresos y egresos ; el manejo , la custodia y la aplicación de fondos y recursos de los Poderes de la Unión y de los entes públicos federales , así como realizar auditorías sobre el desempeño en el cumplimiento de los objetivos contenidos en los programas federales , a través de los informes que se rendirán en los términos que disponga la Ley . También fiscalizará directamente los recursos federales que administren o ejerzan los estados , los municipios , el Distrito Federal y los órganos político-administrativos de sus demarcaciones territoriales , con excepción de las participaciones federales ; asimismo , fiscalizará los recursos federales que se destinen y se ejerzan por cualquier entidad , persona física o moral , pública o privada , y los transferidos a fideicomisos , mandatos , fondos o cualquier otra figura jurídica , de conformidad con los procedimientos establecidos en las leyes y sin perjuicio de la competencia de otras autoridades y de los derechos de los usuarios del sistema financiero . Las entidades fiscalizadas a que se refiere el párrafo anterior deberán llevar el control y registro contable , patrimonial y presupuestario de los recursos de la Federación que les sean transferidos y asignados , de acuerdo con los criterios que establezca la Ley . Sin perjuicio del principio de anualidad , la entidad de fiscalización superior de la Federación podrá solicitar y revisar , de manera casuística y concreta , información de ejercicios anteriores al de la Cuenta Pública en revisión , sin que por este motivo se entienda , para todos los efectos legales , abierta nuevamente la Cuenta Pública del ejercicio al que pertenece la información solicitada , exclusivamente cuando el programa , proyecto o la erogación , contenidos en el presupuesto en revisión abarque para su ejecución y pago diversos ejercicios fiscales o se trate de revisiones sobre el cumplimiento de los objetivos de los programas federales . Las observaciones y recomendaciones que , respectivamente , la entidad de fiscalización superior de la Federación emita , sólo podrán referirse al ejercicio de los recursos públicos de la Cuenta Pública en revisión . Asimismo , sin perjuicio del principio de posterioridad , en las situaciones excepcionales que determine la Ley , derivado de denuncias , podrá requerir a las entidades fiscalizadas que procedan a la revisión , durante el ejercicio fiscal en curso , de los conceptos denunciados y le rindan un informe . Si estos requerimientos no fueren atendidos en los plazos y formas señalados por la Ley , se impondrán las sanciones previstas en la misma . La entidad de fiscalización superior de la Federación rendirá un informe específico a la Cámara de Diputados y , en su caso , fincará las responsabilidades correspondientes o promoverá otras responsabilidades ante las autoridades competentes ; II . Entregar el informe del resultado de la revisión de la Cuenta Pública a la Cámara de Diputados a más tardar el 20 de febrero del año siguiente al de su presentación , el cual se someterá a la consideración del pleno de dicha Cámara y tendrá carácter público . Dentro de dicho informe se incluirán las auditorías practicadas , los dictámenes de su revisión , los apartados correspondientes a la fiscalización del manejo de los recursos federales por parte de las entidades fiscalizadas a que se refiere la fracción anterior y a la verificación del desempeño en el cumplimiento de los objetivos de los programas federales , así como también un apartado específico con las observaciones de la entidad de fiscalización superior de la Federación que incluya las justificaciones y aclaraciones que , en su caso , las entidades fiscalizadas hayan presentado sobre las mismas . Para tal efecto , de manera previa a la presentación del informe del resultado se darán a conocer a las entidades fiscalizadas la parte que les corresponda de los resultados de su revisión , a efecto de que éstas presenten las justificaciones y aclaraciones que correspondan , las cuales deberán ser valoradas por la entidad de fiscalización superior de la Federación para la elaboración del informe del resultado de la revisión de la Cuenta Pública . El titular de la entidad de fiscalización superior de la Federación enviará a las entidades fiscalizadas , a más tardar a los 10 días hábiles posteriores a que sea entregado a la Cámara de Diputados el informe del resultado , las recomendaciones y acciones promovidas que correspondan para que , en un plazo de hasta 30 días hábiles , presenten la información y realicen las consideraciones que estimen pertinentes , en caso de no hacerlo se harán acreedores a las sanciones establecidas en Ley . Lo anterior , no aplicará a los pliegos de observaciones y a las promociones de responsabilidades , las cuales se sujetarán a los procedimientos y términos que establezca la Ley . La entidad de fiscalización superior de la Federación deberá pronunciarse en un plazo de 120 días hábiles sobre las respuestas emitidas por las entidades fiscalizadas , en caso de no hacerlo , se tendrán por atendidas las recomendaciones y acciones promovidas . En el caso de las recomendaciones al desempeño las entidades fiscalizadas deberán precisar ante la entidad de fiscalización superior de la Federación las mejoras realizadas o , en su caso , justificar su improcedencia . La entidad de fiscalización superior de la Federación deberá entregar a la Cámara de Diputados , los días 1 de los meses de mayo y noviembre de cada año , un informe sobre la situación que guardan las observaciones , recomendaciones y acciones promovidas . La entidad de fiscalización superior de la Federación deberá guardar reserva de sus actuaciones y observaciones hasta que rinda el informe del resultado a la Cámara de Diputados a que se refiere esta fracción ; la Ley establecerá las sanciones aplicables a quienes infrinjan esta disposición ; III . Investigar los actos u omisiones que impliquen alguna irregularidad o conducta ilícita en el ingreso , egreso , manejo , custodia y aplicación de fondos y recursos federales , y efectuar visitas domiciliarias , únicamente para exigir la exhibición de libros , papeles o archivos indispensables para la realización de sus investigaciones , sujetándose a las leyes y a las formalidades establecidas para los cateos , y IV . Determinar los daños y perjuicios que afecten a la Hacienda Pública Federal o al patrimonio de los entes públicos federales y fincar directamente a los responsables las indemnizaciones y sanciones pecuniarias correspondientes , así como promover ante las autoridades competentes el fincamiento de otras responsabilidades ; promover las acciones de responsabilidad a que se refiere el Título Cuarto de esta Constitución , y presentar las denuncias y querellas penales , en cuyos procedimientos tendrá la intervención que señale la ley . Las sanciones y demás resoluciones de la entidad de fiscalización superior de la Federación podrán ser impugnadas por las entidades fiscalizadas y , en su caso , por los servidores públicos afectados adscritos a las mismas , ante la propia entidad de fiscalización o ante los tribunales a que se refiere el artículo 73 , fracción XXIX-H de esta Constitución conforme a lo previsto en la Ley . La Cámara de Diputados designará al titular de la entidad de fiscalización por el voto de las dos terceras partes de sus miembros presentes . La ley determinará el procedimiento para su designación . Dicho titular durará en su encargo ocho años y podrá ser nombrado nuevamente por una sola vez . Podrá ser removido , exclusivamente , por las causas graves que la ley señale , con la misma votación requerida para su nombramiento , o por las causas y conforme a los procedimientos previstos en el Título Cuarto de esta Constitución . Para ser titular de la entidad de fiscalización superior de la Federación se requiere cumplir , además de los requisitos establecidos en las fracciones I , II , IV , V y VI del artículo 95 de esta Constitución , los que señale la ley . Durante el ejercicio de su encargo no podrá formar parte de ningún partido político , ni desempeñar otro empleo , cargo o comisión , salvo los no remunerados en asociaciones científicas , docentes , artísticas o de beneficencia . Los Poderes de la Unión , las entidades federativas y las demás entidades fiscalizadas facilitarán los auxilios que requiera la entidad de fiscalización superior de la Federación para el ejercicio de sus funciones y , en caso de no hacerlo , se harán acreedores a las sanciones que establezca la Ley . Asimismo , los servidores públicos federales y locales , así como cualquier entidad , persona física o moral , pública o privada , fideicomiso , mandato o fondo , o cualquier otra figura jurídica , que reciban o ejerzan recursos públicos federales , deberán proporcionar la información y documentación que solicite la entidad de fiscalización superior de la Federación , de conformidad con los procedimientos establecidos en las leyes y sin perjuicio de la competencia de otras autoridades y de los derechos de los usuarios del sistema financiero . En caso de no proporcionar la información , los responsables serán sancionados en los términos que establezca la Ley . El Poder Ejecutivo Federal aplicará el procedimiento administrativo de ejecución para el cobro de las indemnizaciones y sanciones pecuniarias a que se refiere la fracción IV del presente artículo . CAPÍTULO III Del Poder Ejecutivo","Tlen 79 Tlanahuatihcayotl . In caltlanahuatiloyan Fiscalización Superior tlen Sentlanahuatiloyan itechpan Tlahtocan Tepantlahtonih , quipias iseltlanahuatilis tequichihualis tlen itechpohui tlanahuatili ihuan ihuicpa yehua quihtos quenihqui quisencahuas itequih , quenihqui tequichihuas ihuan quisencahuas tlahtoli , quen moihtos ipan tlahtol tlanahuatili . Ni itequi tlen fiscalización monequi mochihuas quenihqui moihtohtoc ica principios tlen posteridad , sesenxihutiyah , xitalhauctlahtoli , definitividad , imparcialidad iuan confiabilidad . Inin caltlanahuatili tlen fiscalización superior tlen Sentlanahuatiloyan quiyecanas : I . Quitlachilis sateipan amatl tlen calaquis ihuan quisas tomin ; quenihqui moitzquis , quenihqui momocuitlahuis ihuan quenihqui motequihuis nochi tlen itominpialis tlen Chicahualismeh tlen Caltlanahuatiloyan ihuan caltlanahuatilmeh tlen sentlanahuatiloyan , ihuan noihqui tlen mochihuas tlahtoli tlen ixnesi ipan amatequitl tlen sentlanahuatiloyan , ica amatlapohualmeh tlen tlatematiltiseh quen quiihtos tlaltol tlanahuatili . Noihqui quiixtlatlachilis amatl campa ixnesi quenihqui quitequihuihqueh tlaxtlahuili tlaltlanahuatilmeh , altepeco tlanahuatilmeh ihuan santlacameh . Ihuan amo motlahtlacahuis amatlapohuali tlen moihtohua ipan achtohui tlahtolquentzi , ipan sequi tlamantli tlahtoli tlen quixtlalis tlanahuatili , huelis quinnotzas tlacameh tlen quin amatlatlachiliseh tlen tlehueli tlamantli quiitas monequi moixmatis ihuan maquimactilican se amatlapohuali . Tla inin tlanequilistli amo mosencahuas ipan cahuitl que moihtohua ipan tlanahuatili , huelis motlatlacoltis quen yehuatl itechpohui ; II . Tlatemactilis amatlapohuali tlen quisas queman quitlatlachilis Cuenta Pública imaco Tlahtocan tlen Tepantlahtoanih achi mohuecahuilis ipan 31 tonati marzo tlen itlatoquilis xihuitl tlen queman monextis . Iihtico tlen inon amatlapohuali motlalis tlahtoli tlen quisas ipan amatlatlachilistli ihuan pamitl tlen quinextis tla mochihqui tlen quihtohua amatequiticayotl , tlen quiihtos sasanili ihuan tlaixnextili tlen quin amatlachilihqueh , ihuan huelis quimatiseh nochi altepechanehque . In caltlanahuatili tlen fiscalización superior tlen Sentlanahuatiloyan huelis quiahocuis itequi ihuan tlaixnextilmeh ihuan quiixnextis queman tlatemactilis amatlapohuali tlen quiihtohua inin tlanahuaticayotl ; in tlahtol tlanahuatili quiixnextis tlatzacuilticayotl tlen amo quitlepanitaseh inin tlahtoli . III . Tlatemos tlehueli tlachihuali noso tlailcahuali tlen canahya axcuali mochihuas noso axcuali nemis ipan tomin tlen asis , tlen quisas , tlen moitzquis , tlen momocuitlahuis ihuan motequihuis tlaxtlahuili ihuan tlapiali tlen sentlanahuatiloyan , ihuan quichihuas calpanoli , san quitlachilis amochmeh , amameh noso amameh tlen ahoctoqueh tlen monequih ihuicpa mochihuas tlatehtemolislti , ipan motlatzquilis tlanahuatilmeh ihuan tlahtoli tlen ixnesi ipan caltlatehtemolistli , ihuan IV . Quinextis tlahtlacoli tlen quitlahtlacahuis Hacienda Pública tlen Sentlanahuatiloyan noso tlapiali tlen sentlanahuatiloyan caltlanahuatilmeh ihuan xitlahuac quin tlahtlacoltis tlen ininpan huetzi tlapalehuili ihuan tlatzacuiltili tlen itechpohui , ihuan noihqui quiolinis tlahtoli inixpa tequihuahmeh sequinoc tlatlacolmeh ; quiolinis tequiyotl tlen tlanahuatili moihtohua ipan Nahui Tocayotl tlen inin Amatlanahuatili , ihuan temactilis tlatelhuili ihuan tlahtolcualantli , campa monequi mocalaquis tlahtoli tlen ixnesi ipan tlahtol tlanahuatili . Ni tlatzahcayotl iuan sequinoc resoluciones tlen entidad tlen fiscalización superior tlen Sentlanahuatiloyan cuali quitose ihuicpa amo ihqui ica entidades tlen fiscalización iuan , tlaihquia moneui , ica tequitini tlen públicos tlen quintlaixpolihuiltia , saya ipan nompa entidad tlen fiscalización noso campa tribunales tlen ica moyecana tlanahuatihcayotl 73 , tlatlapantli XXIX - H tlen inin Amatlanahuatiloyan quenihqui motlachilihtoc ipan inin Amatlanahuatili .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65359,2752,spanish,nahuatl,"Olorosas flores , flores preciosas ,","In izquixochitli , cacahuaxochitli ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65360,2753,spanish,nahuatl,"Se cuecen las habas con sal y , aparte , los nopales cortados en cuadritos pequeños , también con un poco de sal . Cuando éstos están bien cocidos , se lavan y se escurren . El jitomate se pica con la cebolla y el ajo muy menudito . El cilantro se lava muy bien y se corta en trozos pequeños .","Mohuicxitia in ahuax ica iztatl ; cecni mohuicxitia in nohpalli in cenca ye omotetec , no iuhqui motlalilia iztatl . Ihcuac inin ye cualli tlahuicxitilli , mopaca , ma ixica ; xitomatl , xonacatl , axox no cenca motetequi , no iuhqui in cilantro mopaca , motetequi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65361,2754,spanish,nahuatl,"Y prosiguieron : “ Señores nuestros , nosotros somos mexicas ; somos los mexicas que fueron llevados a Xaltocan , pero logramos huir ” .","Yc ye conitoua : “ Totecuiouané , ca timexica , ca tehuanti timexica y Xaltoca taxiuaque , otiualcholoque ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65362,2755,spanish,nahuatl,Como yerba en primavera es nuestro ser .,Xoxopan xihuitl ipan tochihuaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65363,2756,spanish,nahuatl,". Y cuando se hubo sentado Ahuitzotzin , luego le fueron dando las ofrendas : todo cuanto cautivo fue hecho , penachos de pluma de quetzal , banderas de pluma de quetzal o de trogo , pieles de pájaros azules , pieles de tzinitzcan , braceletes para los molledos , escudos de mosaico de turquesa , narigueras de oro en figura de mariposa , arracadas de oro para las orejas : delante de él se lo pusieron , como un tributo .",". Auh in omotlali Auitzotzin niman ye ic qui tlamahmaca : in ixquich malli omochiuh , in quetzalpatzactli , quetzalpanitl , zacuampanitl , xiutotoeuatl , tzinitzcan euatl , machoncotl , xiuhchimalli , teocuitlayacapapalotl , teocuitlanacaztepoztli , in ixpan contequilique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65364,2757,spanish,nahuatl,No se limpia porque se da sobre los troncos .,"Amo mochipaujtani , ta kuoujkespan mochiua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65365,2758,spanish,nahuatl,"Han pasado 1576 años desde que Jesucristo , hijo único de Dios verdadero , murió crucificado por los judíos , para salvarnos a los hombres de la tierra .","Auh ya yetzonxihuitl ypan caxtolpohualxihuitl ypan yepohuallocaxtolli ypan ce xihuitl axcan yn omomiquillitzino Jesuchristo y nelli ytlaçopiltzin Dios , ynic cruztitech quimotlalilitzinoque judiosme , ynic otechmomaquixtillico tlalticpac titlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65366,2759,spanish,nahuatl,la quería su madre,kitlasojtlayaya inana,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65367,2760,spanish,nahuatl,"En este año murió Chalchiuhtlatónac , quinto tlatohuani de Colhuacan , que gobernó durante 33 años ; y luego , en este mismo año , se enseñoreó Totepeuh como sexto tlatohuani de Colhuacan , y éste era el padre de Huéimac .","Nican ypan in omomiquillico yn itoca Chalchiuhtlatonac yn icmacuilli tlahtohuani Culhuacan , yn tlahtocat cenpohuallonmatlactli ypan exihuitl ; auh ça niman ypan in yn omoteneuh xihuitl oncan hualmotlahtocatlalli yn itoca Totepeuh ycchicuacen tlahtohuani mo - | | 17v - chiuh yn Culhuacan , ytatzin in yn Hueymac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65368,2761,spanish,nahuatl,Es un monte majestuoso en los alrededores de la capital .,In ce mahuiztic tepetl inahuac hueyaltepetl monextia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65369,2762,spanish,nahuatl,Se sentaron el otro Chaparrito Bigotudo subía arriba de la barranca y los otros abajo estaban .,imotlaliske mač in se Chaparrito bigotudo tle ' koya ikpak in teškali wan seki tlacintla kate .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65370,2763,spanish,nahuatl,De palabra dixeron que decían a la justicia que querían vender sus casas y tierras que tenian en el dicho barrio [ tlaxilacalli ] y que están concertados con Catalina de San Juan española y nos dá ochenta pesos y nos emos concertado en ellos y nos a dado veinte y cinco pesos en señal y damos noticia a la justicia [ esta es toda la solicitud de la vendedora ] ( y pedimos se celebre venta ) .,Yn tlatoltica quimononochillico yuh conitohua ticcaquiltico in justicia ypampa tictonamaquillia tocal totlal oncan mani yn ipan tlaxillacali omoteneuh otitopaccanonotzque in Catharina de San Juan española yxquich techmacaz napohualli pesos ynic oticchiuhque tonenonotzal otechmacac cenpohual onmacuilli pesos in señal omochiuh ypampa ticcaquiltia in justicia yxquichin yn itlavtlanilliz in tlanamacani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65371,2764,spanish,nahuatl,"El buen gematista : creador de cosas como un tolteca , conocedor , diseña obras como las de los toltecas , hace sus engastes , crea como si fuera un tolteca . Sabe cortar las piedras preciosas , las pule y bruñe , las lima con arena fina , les saca luz , las pule , hace con ellas mosaicos .","In cualli tlatecqui : tlatoltecatlaliani , tlaimatini , tlatoltecaicuiloani , tlazaloani , tlazalo , tlatoltecatlalia , tlatoltecaicuiloa , tlatoltecatlalia . Tlahchiqui , tlapetlahua , tlatehuxalhuia , tlaquetzalohlahuia , tlayottohuia , tlazaloa , tlateuxiuhzaloa . Tlatequi , tlatetequi , tlachichiqui , tlachiquinaltequi , tlatlamachtlalia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65372,2765,spanish,nahuatl,3 ramas de epazote,Yei quilmaitl yepazohtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65373,2766,spanish,nahuatl,vendamos,mantitlanamacacan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65374,2767,spanish,nahuatl,"De ellos nació don Pedro Tlahuancatzin Tlamaocatlteuctli , que gobernó en Panohuayan durante 10 años , tras la muerte de su abuelo Cuauhcececuitzin .","Oncan tlacat don Pedro Tlahuancatzin Tlamaocatlteuhctli , ynin tlahtocat Panohuayan matlacxihuitl yn oyuh momiquilli ycoltzin Quauhcececuitzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65375,2768,spanish,nahuatl,"Luego por eso tuvo que dejar su cargo ; lo había puesto como capellán de San José fray Pedro de Requena , por indicaciones del comisario fray Bernardino de San Cebrián y de fray Jerónimo de Zárate .","Auh niman ic quicauh yn itequiuh ; yehuatl yxquetzalloc in fray Pedro de Requena , quimonahuatilli conmissario fray Bernardino ynic yehuatl capellán mochiuh in Sant Joseph , yhuan fray Gerónimo de Çárate .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65376,2769,spanish,nahuatl,Yten declaro que en pueblo de Xochimilco en el barrio [ tlaiacatl ] que llaman Macuilhuacan tengo siete camellones de tierra que conpre que están hacia la parte del monte en largo que cada uno tiene quarenta baras [ quauitl ] y caben en el anchor a cinco matas de maizal los quales conpré a un yndio ( mercader ) que se decía Francisco Quiauh Pochtecatlaylotlac y a su muger Maria Tiacapan que de presente es biba vecinos en el dicho pueblo y los conpré en doce pesos mando se vendan y si la dicha muger las quisiere conprar se le den bolbiendo lo que por ellos les dí en tomines y si no quisiere dé la mitad y sea para mis deudos y parientes .,Yoan nicteneua yn ompa Xochimilco yn ipan tlaiacatl Macuiluacan onoc nochinancoal chicontetl quauhtlacopa y itzcoc ynic uiuiac hoompoalquauitl mamacuiltacatl actica nicouili yn omic Pochtecatlailotlac catca Francisco Quiauh yoan yn axcan honca ynamic Maria Tiacapa ompa chaneque niquinmacac matlactli omome pesos monamacaz azo zan no yeuatl quiualcoaz yn tenamic ma zan quicuepaz yn izqui niquinmacac tomines auh yn tla moxicoz ma zan tlaco xeliuiz yn quimanaz nican yntech pouiz yn nouaiolque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65377,2770,spanish,nahuatl,de aquellos grandes mares allá .,ne huehhueyi mares .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65378,2771,spanish,nahuatl,su sombra [ entidad anímica ] .,niecahuil .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65379,2772,spanish,nahuatl,"e por nos [ los alcaldes ] visto el dicho testamento e constandonos ser verdad [ que se las dejó dadas ] la mandamos amparar y amparamos en la casa e tierra [ a la llamada Ana Tepi , tal como se dice en el testamento ] en nombre de su magestad e mandamos que ninguna persona le perturbe e ynquiete en posesion so pena de quince pesos para la camara de su magestad . E firmaronlo de sus nombres los dichos alcaldes don Luis de Paz don Martin Hernandez . Pasó ante mí Miguel de los Angeles escrivano.Este trasunté con el original bien e fielmente ansi lo juro a dios y a esta cruz e firmolo Jhoan Bautista [ rúbrica ] .","Auh in teuantin alcaldes oyuh ticcacque in tlatoli otiquitaque yn testamento yn iuh teneuhtica ynic oquintlamamactia ypanpa y axcan cenca tictlachicauilia yn itoca Ana Tepi ayac cepa aca concuiliz yn ical yn itlal yn iuh teneuhtica yn ipan testamento niman hamo ytlacahuiz titlanauatia yn ica itocatzin toueytlatocauh su magestad yn aquin occepa texixicoz ynic motlatolcuepaz XV pesos tomines ynic ontlaxtlauaz ytech pouiz yn icamara su magestad yc nican tictlalia yn tofirma don Luys de Paz alcalde , don Martin Hernandez alcalde paso ante mi Miguel de los Angeles escribano .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65380,2773,spanish,nahuatl,"Por allá he oído un canto , lo estoy escuchando , toca su flauta , sartal de flores , el rey Ayocuan . Ya te responde , desde el interior de las flores Aquiauhtzin , señor de Ayapanco .","Noconcacon cuicatl nocon caqui in tlapitza xochimecatl Ayocuan teuctli . Zan mitz ya nanquili , mitz ya nanquili , xochincalaitec in Aquiauhtzin in tlacateuctli Ayapancatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65381,2774,spanish,nahuatl,"Precisamente , el gran nahualli lo fueron a regresar allá en Zipiapan ;",yehuatl huel huei yn nahuali oquicuepato ompam Zipiapam,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65382,2775,spanish,nahuatl,"Y ahora , oh amigos , oíd el sueño de una palabra : Cada primavera nos hace vivir , la dorada mazorca nos refrigera , la mazorca rojiza se nos torna un collar .","Auh tocnihuane , tla xoconcaquican yn itlatol temictli : xoxopantla technemitia , in teocuitlaxilotl , techonythuitia tlauhquecholelotl , techoncozcatia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65383,2776,spanish,nahuatl,¡ Tráigannos el Agua !,¡ Xtechcualcuilican natzin !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65384,2777,spanish,nahuatl,"Han pasado 19 años desde que , en el año 7 Tochtli , 1590 , partió para España el señor virrey don Álvaro Manrique de Zúñiga , marqués de Villamanrique , que gobernó en Tenochtitlan durante cinco años ; en ese mismo año llegó a México el virrey don Luis de Velasco Segundo .","Auh ye caxtollonnahui xihuitl yn ipan VII Tochtli xihuitl , 1590 años , yn omohuicac España yn tlacatl don Álvaro Manrrique de Çúniga marqués de Villamanrrique visurrey , yn tlahtocat Tenochtitlan macuilxihuitl ; auh çan niman iquac yn ipan omoteneuh xihuitl yn ohualmohuicac yn omaxitico Mexico yn icome ytoca don Luis de Velasco visurrey .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65385,2778,spanish,nahuatl,vio que bajaba una hoja,kiitak ualtemo se xiuitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65386,2779,spanish,nahuatl,Se da sola .,Mochiua saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65387,2780,spanish,nahuatl,"Los que lo siembran , también lo limpian .",Tein kitokaj no kichipauaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65388,2781,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65389,2782,spanish,nahuatl,". Y cuando ya van a emprender el viaje , luego buscan un día favorable : ese es 1Serpiente , camino recto , o 1Caimán , o 1Mono , o 7Serpiente .",". Auh in icuac in ye ompeuazque niman ye quitemoua in cualli tonalli : Yeuatl in CeCouati ohtli melahuac , anozo CeCipactli , anozo CeOzomatli , anozo ChicomeCouatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65390,2783,spanish,nahuatl,"Y así como Dios nuestro señor está en todas partes , pues se halla en el mundo entero y en cada lugar del mundo , también el alma del hombre lo habita como si fuera un mundo pequeño , y está entera dentro del cuerpo del hombre , toda en todo el cuerpo , y toda también en cada una de sus partes .","Yhuan yn quenin iuh yehuatzin totecuiyo Dios moch ic moyetzinotica y mochi nohuian yn ixquich ynic huey cemanahuatl yn çaço campa yn ipa yehuatl cemanahuatl , auh ca ça huel no yuhqui yn iyollia yn iánima yn tlacatl ypan ca ytech ca yn cemanahuatepitzin , auh ca yehuatl yn itlac yn inacayo ca moch itech ca y mochi ynic nohuian yn itlacapa ca moch ic nohuian catqui yn çaço campa yehuatl yn itlactitech yn tlacatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65391,2784,spanish,nahuatl,Hizo fuego en el temascal,tlipitski temaskalko,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65392,2785,spanish,nahuatl,lo andaba viendo .,kitachiltinemi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65393,2786,spanish,nahuatl,"Y en certificación dello lo firmaron aquí de sus nombres y firmas . Fecho en Mexico ut supra . Don Martin Cortes , alcalde , Miguel Sanchez , juez de difuntos , por mandado de los señores alcalde y juez de difuntos . Anthe mi Jhoan de San Francisco .",Auh ynic oquimoneltililique quimotlalilique yn intocatzin yn infirmatzin . Fecho e México ut supra . Don Martin Cortes alcalde Miguel Sanchez Juez difundos . Por mando de los señores alcaldes y juez difundos . Ante mi Juan de San Francisco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65394,2787,spanish,nahuatl,Todos nuestros parientes vi-ven en Transilvania .,Inochtin tocenyehcan Transilvania chantih .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65395,2788,spanish,nahuatl,Yo don Francisco Ximenez governador y juez por su magestad mando a vos Mechior Diaz alguacil mayor e a vos Miguel Hernandez escribano que vais a dar la posesion a Pedro Nali e a su muger e hijos .,Nehuatl don Francisco Ximenez yn ipaltzinco su magestad nimitzmaca nomandamiento yn tehuatl alguacil mayor Melchior Diez yhuan escribano Miguel Hernandez anquimacatihui yn posision yn itoca Pedro Nalli yhuan yn inamic yhuan yn ipilhuan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65396,2789,spanish,nahuatl,"El que hacía festejos con canto ( era ) cuando sus bienes , su posesión eran muchos , ya veía su prosperidad , su riqueza ; ya le había favorecido nuestro señor .","In aquin cuicuicaya hicuac in ye miec iaxca italtqui in ye quitta in inecuiltonul inetlamachtil , in ye oquitlaoculli totecuiyo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65397,2790,spanish,nahuatl,como ya era jovencito,komo ya piltelpokatsiya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65398,2791,spanish,nahuatl,incluso hierve el agua que echaba,asta momoloka nopa atl para kitekili,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65399,2792,spanish,nahuatl,"Artículo 16 . Nadie puede ser molestado en su persona , familia , domicilio , papeles o posesiones , sino en virtud de mandamiento escrito de la autoridad competente , que funde y motive la causa legal del procedimiento . Toda persona tiene derecho a la protección de sus datos personales , al acceso , rectificación y cancelación de los mismos , así como a manifestar su oposición , en los términos que fije la ley , la cual establecerá los supuestos de excepción a los principios que rijan el tratamiento de datos , por razones de seguridad nacional , disposiciones de orden público , seguridad y salud públicas o para proteger los derechos de terceros . No podrá librarse orden de aprehensión sino por la autoridad judicial y sin que preceda denuncia o querella de un hecho que la ley señale como delito , sancionado con pena privativa de libertad y obren datos que establezcan que se ha cometido ese hecho y que exista la probabilidad de que el indiciado lo cometió o participó en su comisión . La autoridad que ejecute una orden judicial de aprehensión , deberá poner al inculpado a disposición del juez , sin dilación alguna y bajo su más estricta responsabilidad . La contravención a lo anterior será sancionada por la ley penal . Cualquier persona puede detener al indiciado en el momento en que esté cometiendo un delito o inmediatamente después de haberlo cometido , poniéndolo sin demora a disposición de la autoridad más cercana y ésta con la misma prontitud , a la del Ministerio Público . Existirá un registro inmediato de la detención . Sólo en casos urgentes , cuando se trate de delito grave así calificado por la ley y ante el riesgo fundado de que el indiciado pueda sustraerse a la acción de la justicia , siempre y cuando no se pueda ocurrir ante la autoridad judicial por razón de la hora , lugar o circunstancia , el Ministerio Público podrá , bajo su responsabilidad , ordenar su detención , fundando y expresando los indicios que motiven su proceder . En casos de urgencia o flagrancia , el juez que reciba la consignación del detenido deberá inmediatamente ratificar la detención o decretar la libertad con las reservas de ley . La autoridad judicial , a petición del Ministerio Público y tratándose de delitos de delincuencia organizada , podrá decretar el arraigo de una persona , con las modalidades de lugar y tiempo que la ley señale , sin que pueda exceder de cuarenta días , siempre que sea necesario para el éxito de la investigación , la protección de personas o bienes jurídicos , o cuando exista riesgo fundado de que el inculpado se sustraiga a la acción de la justicia . Este plazo podrá prorrogarse , siempre y cuando el Ministerio Público acredite que subsisten las causas que le dieron origen . En todo caso , la duración total del arraigo no podrá exceder los ochenta días . Por delincuencia organizada se entiende una organización de hecho de tres o más personas , para cometer delitos en forma permanente o reiterada , en los términos de la ley de la materia . Ningún indiciado podrá ser retenido por el Ministerio Público por más de cuarenta y ocho horas , plazo en que deberá ordenarse su libertad o ponérsele a disposición de la autoridad judicial ; este plazo podrá duplicarse en aquellos casos que la ley prevea como delincuencia organizada . Todo abuso a lo anteriormente dispuesto será sancionado por la ley penal . En toda orden de cateo , que sólo la autoridad judicial podrá expedir , a solicitud del Ministerio Público , se expresará el lugar que ha de inspeccionarse , la persona o personas que hayan de aprehenderse y los objetos que se buscan , a lo que únicamente debe limitarse la diligencia , levantándose al concluirla , un acta circunstanciada , en presencia de dos testigos propuestos por el ocupante del lugar cateado o en su ausencia o negativa , por la autoridad que practique la diligencia . Las comunicaciones privadas son inviolables . La ley sancionará penalmente cualquier acto que atente contra la libertad y privacía de las mismas , excepto cuando sean aportadas de forma voluntaria por alguno de los particulares que participen en ellas . El juez valorará el alcance de éstas , siempre y cuando contengan información relacionada con la comisión de un delito . En ningún caso se admitirán comunicaciones que violen el deber de confidencialidad que establezca la ley . Exclusivamente la autoridad judicial federal , a petición de la autoridad federal que faculte la ley o del titular del Ministerio Público de la entidad federativa correspondiente , podrá autorizar la intervención de cualquier comunicación privada . Para ello , la autoridad competente deberá fundar y motivar las causas legales de la solicitud , expresando además , el tipo de intervención , los sujetos de la misma y su duración . La autoridad judicial federal no podrá otorgar estas autorizaciones cuando se trate de materias de carácter electoral , fiscal , mercantil , civil , laboral o administrativo , ni en el caso de las comunicaciones del detenido con su defensor . Los Poderes Judiciales contarán con jueces de control que resolverán , en forma inmediata , y por cualquier medio , las solicitudes de medidas cautelares , providencias precautorias y técnicas de investigación de la autoridad , que requieran control judicial , garantizando los derechos de los indiciados y de las víctimas u ofendidos . Deberá existir un registro fehaciente de todas las comunicaciones entre jueces y Ministerio Público y demás autoridades competentes . Las intervenciones autorizadas se ajustarán a los requisitos y límites previstos en las leyes . Los resultados de las intervenciones que no cumplan con éstos , carecerán de todo valor probatorio . La autoridad administrativa podrá practicar visitas domiciliarias únicamente para cerciorarse de que se han cumplido los reglamentos sanitarios y de policía ; y exigir la exhibición de los libros y papeles indispensables para comprobar que se han acatado las disposiciones fiscales , sujetándose en estos casos , a las leyes respectivas y a las formalidades prescritas para los cateos . La correspondencia que bajo cubierta circule por las estafetas estará libre de todo registro , y su violación será penada por la ley . En tiempo de paz ningún miembro del Ejército podrá alojarse en casa particular contra la voluntad del dueño , ni imponer prestación alguna . En tiempo de guerra los militares podrán exigir alojamiento , bagajes , alimentos y otras prestaciones , en los términos que establezca la ley marcial correspondiente .","Tlen 16 Tlanahuatihcayotl . Ayac huelis quicualaniseh itlacayotipa , itlaixmatcahua , ichantla , amatinimeh noso tlen tlapihpia tla amo onca se tlahcuiloli tlen quinahuatihtos se tlanahuatihquetl tlen quinamiqui , iuan quiihtos tlen tlahtlacoyotl ica quitlatsintoquiliah . Nochi masehualmeh quipia intechpihulistli maqui pihpiyaca intocayitl , quiasis , quiyecyencahuas iuan quiixpolos nompa , iuan nohquia quiihtos amo quinequi , tla ihquino quiihtos tlanahuatili , tlen quiihtos quema amo huelis mochihuas iuan ihquina quiihtos quenicatsa motlatis nompa tlahtlahpixquetl , iuan quitlalis ica seguridad nacional , iuan ihquina quiihtos orden público , seguridad iuan tlapahtili públicas onhquia tlen sequinoc intocayitl . Amo huelis quiquixtiliseh amatlatsahtilistli tla amo quiihtos tlen melahuac tlanahuatihquetl tlen poder judicial iuan tla amo oncas anque quitelhuiya noso quiihtohua se amatlanahuatili mochia se tletelhuihcayotl , iuan quiihtos quenihqui quitlatsacuilseh itlacayotipa iuan oncas tlahtoltlaixnextili campa moinhtos quenihqui panotos tlen quitlahtlacolhuiya iuan monextis tla nehlia anque quitlahtlacoltia nehlia quichihtos tlahtlacoyotl . Tequihueh tlen qui nechicos tlanahuatil amatl canih qui ihtoua aquin qui itsquiseh , qui uicas nopa tlahtlacolchihquetl iixpa tlanahuatihquetl tlen tetlatsacuiltía , nimantsi uan ya mo nechicos iixpah . Tlah amo qui chihuas ihquino qui tlatsacuiltiseh san queh eltoc pan tlanahuatilamatl . Aquin ueli tlacatl ueli qui itsquisqui se tlahtlacolchihquetl tla qui ita tlahtlacolchihua que tlah quemah sanoc qui chihtoc , uan qui uicas iixpah se tlanahuatihquetl tlen itstoc echca , iuan niya , nimantsi qui uicas iixpa tlanahuatihquetl canih on mo tlateilhuiyah . Uan nimantsi qui ihcuiloseh nochi san quemah qui itsquihqueh . San quemah nimantsi mo nequi , quemah onca se ueyi tlahtlacoli quehaínoh qui ihtoua amatlanahuatili iuan quemah qui mahuilia mamo chololti uan ihquinoh ax ma qui tlatsacuilticah , nopa elis san quemah amo ueli qui uicaseh iixpan tlanahuatihquel tlen te tlatsacuiltia pampa cahuitl , canih itstoqueh que tlah san queh tla eheltoc , uahca tequíhueh Tekiueh kanih on mo tlateiljuiyah mo nequi , ica ya ipampa , tlanahuatis qui itsquiseh , tlen qui ihtoua tlanahuatihqueamatl ipan mo tlacxilis uan qui ihtos quenihqui qui pehualti nochi tlanahuatilis . Quemah qui itah acahya tlahtlacolchihua que tlah quema mo nequi nimantsi qui itsquiseh , tequieuh tlen te tlatsacuiltia tlen qui selis amatla tlen qui tsactoqueh monequi nimantsi quiihtos tlah achiyoc qui tsactoseh que tlah tlah qui macahuaseh masqueh ayocmo qui sencahuaseh amatlanahuatili . Tequihueh tlen tetlatsacuiltia , tlah qui tlahtlanis Tekiueh kanih on mo tlateiljuíyah iuan tla eli quemah mo sehcotilíah tlacameh tlahtlacolchihuaseh , uelis qui calaquiseh pan se cali se tlacatl , canih qui ihcuiloseh quenihcatsah nopa cali uan quesqui tonali tlen qui ihtoua amatlanahuatili , amo ueli pano omesempoualih tonali , san tlah quehaínoh mo nequi uan cuali quisas itlatehtemolistli , quin mocuitlahuiseh sequinoc tlacameh que tlah tlahquía tlen amatlanahuatili qui mocuitlahuia , que tlah quemah ueli choloua aquih tlahtlacolchihtoc tlah qui ixpanotoc amatlanahuatili . Ni tonali ueli mo ompahuiya , san quemah Tekiueh kanih on mo tlateiljuíyah qui ixpantis nohah qui mahtoc quenque pehqui cuatotonilistli . Amo quemah ueli panos nahui pouali tonali qui pixtoseh se tlacatl pan se cali . Nopa quemah mo sehcotilíah tlacameh tlahtlacolchihuaseh yohuantih mo ihiluiyah tlah eyih que tlah achi miyaquih tlacameh , uan ihquinoh tlahtlacolchihuaseh nochipa que tlah ahachica , san queh eltoc pan amatlanahualiti tlen yaíno qui ihtoua . Yon se tlahtlacolchihquetl ueli qui tsacuilihtoseh ne Tekiueh kanih on mo tlateiljuíyah qui panoso omesempouali iuan chicueyi cahuitl , iuan ni cahuitl mo nequi tlanahuatiseh ma qui quixtica que tlah ma qui uicacah iixpan tlanahuatihquetl ; ni cahuitl ueli mo ompahuis quemah",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65400,2793,spanish,nahuatl,"los [ pedazos ] chiquitos a los chiquitos ,",tlen pilfsiltsi piltsiltsi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65401,2794,spanish,nahuatl,y usted ha vellido aquí acaso ya le correspondió eso en verdad si no no habría venido llamó a la muchacha duermes ya no apresúrate levántate sí se levantó y saludó cómo amanecieron bien gracias veamos dizque ya correspondiste le preguntó su tía sí y cuándo platicaste eh no hace mucho es cierto nadie te ha obligado nadie es de toda tu voluntad sí ah 1,ihuan nan otihualmouicac ahzo yomitzmonanquilili yehon ca za nelli intlacammo ammo nihuallani oquimotzahtzilili in ichpocatl tieochi ayocmo ixihcihui ximehua quema omehualoc ihuan otetlahpaloloc quen otlathuililoc cualli tlazohcamati ma tiquihtacan quinmach yotitlananquili oquimotlahtlanili quema ihuan quemman otimononotz eh ayammo huehca melahuac ammaca omitzchihualti ammaca m ocenyollocacopa quema iah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65402,2795,spanish,nahuatl,"Los encontraron en Citépec , y les fueron dando a los tlatoque lo que habían traído : un gato montés , cacastles , brazaletes , narigueras y bezotes de caracol , papeles , jubones , arcos , carcajes , vestidos de cuero y penachos blancos .","Oncan ynpan acico yn Citepec , oncan quintlamamacaco yn tlahtoque , auh yn quihualhuicaque yn quinmacaco : ocotochtli matlahuacalli matzopetztli teccizyacamitl anoço teccizçacamitl pachamatl yhuan cicuillin yhuan tlahuitolli micomitl yehuaquemitl yhuan aztaxilotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65403,2796,spanish,nahuatl,"Les decía : “ ¡ Señores , ya basta ! ¿ Qué estáis haciendo ? Pobre gente ; ¿ acaso traen escudos y macanas ? Están desarmados ” .","Quimilhuiaya : “ Totecuiouané , ma ysquich ! Tle amailia ? Motolinia maceualli ; cuix ychimal cuix ymaquauh yetinemi ? Ca mopetlauiltitinemi ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65404,2797,spanish,nahuatl,Algunos lo comen en caldo y otros en ajonjolí .,Sekin kikuaj taaman uan sekin kikuaj akoloj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65405,2798,spanish,nahuatl,Los mejores aguacates se dan en Querétaro .,In cuahcualtin ahuacatl momaca ompa Queretaro .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65406,2799,spanish,nahuatl,nomás ve a verlos desde arriba qué hay que ya,san xikintlaniitati tlake onka para ayok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65407,2800,spanish,nahuatl,Este también es hongo ( nanakat ) .,In no nanakat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65408,2801,spanish,nahuatl,"110 . No debo reirme de ellas ( de tus palabras ) , no debo tomarlas en broma . Si hubiera yo llorado , si me hubiera afligido , si hubiera mostrado recato , si hubiera sido agradecido , si hubiera sido prudente , bien las habría tomado , las habría hecho mías , bien en mi seno , en mi garganta , las habría introducido , las habría acercado a mí . Donde está ( tu pueblo ) , sólo toma , atiende al señorío , al gobierno , a lo que se conduce , a lo que se lleva a cuestas , lo que es propio de las madres , de los pades , como lo dispone el Señor Nuestro , pues lo has pagado , lo has retribuido con otra cosa delante de Él , y delante de su agua , de su monte , de su estera , de su sitial . Y ahora , eso es todo . Con una palabra , con una frase te devuelvo tu aliento , tu palabra . Me has hecho merced , se ha afligido tu corazón . Dale descanso a tu cuerpo , acomódate en el suelo mi hermano menor .","110 . Ma zan ni chuetzca , ma zan niccamanalma . Intla nichocani , intla nitlaocoyani , intla nitlamahuizohuani , intla ninocnelilmatini , intla ninozcaliani , ca huel nicnanilizquia , ca huel nicnocuilizquia , ca huel noxillan , notozcatlan , nicnaquilizquia , nicnopachilhuizquia . Can ca zan xiccui , zan xiccaqui in tecuhyotl , in tlahtocayotl , in tlatquihualoni , in tlamamaloni , in nanyotl , in tayotl quen quimonequiltia in Totecuiyo , ca ye otiquixtlauh , ca ye oticpopouh in ixpantzinco in Totecuiyo yhuan ixpantzinco in iatzin , in itepetzin , in ipetlatzin , in icpaltzin . Auh in axcan zan ixquich ; in cententli , in cencamatl , inic niccuepa immihiyotzin , immotlahtoltzin . Otinechmocnelili , otlaocox immoyollotzin . Ma xicmocehuili immonacayotzin , ma tlaltitech ximohuetziti , niccauhtzine .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65409,2802,spanish,nahuatl,la esperé en una esquina cuando vino a salir a un lado de la calle sólo se perturbó mi cabeza nuestra lengua me quedó como un trapo viejo pero me di valor sólo un poquito platicamos sólo le dije que conmigo se casara,onicchix ohnepaniuhyan ihcuac oquizaco ohnacacic zan onicuahuahuazcac tonenepil omocauh yuhquin tapazolli tel oninoyollochicauh zan tepitzin otitononotzque zan oniquilhui ma notloc monamicti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65410,2803,spanish,nahuatl,100 gramos de chiles serranos,Macuilpohualli gr . chilpitzahuac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65411,2804,spanish,nahuatl,"Cantemos ya , continuemos ahora los cantos enmedio de la florida luz y el calor , ¡ oh amigos nuestros !","Tla octoncuicacan , tla oc toncuicatocan , in xochitonalo calitec , ¡ antocnihuan !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65412,2805,spanish,nahuatl,"así se fue , se fue hasta arriba .",ijkini yajki yajki asta atipa yato .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65413,2806,spanish,nahuatl,Yten digo [ lo quarto ] que debo a una yndia que se dice Ynes Xoco vecina ( del barrio ) de Tlatilco un peso y quatro tomines mando que se le paguen de mis tierras que están en Atlacubaya en la parte que se me nombra Xocomecatla la qual dicha tierra en cuadra veinte y una ( brazas ) la qual dicha tierra se benda por cinco pesos y se pague lo que devo .,Yni 4 tlamantli niquitohoa nicpielia y tomines ytoca Ynes Xoco za nican chane Tlatilco 1 pesos yuan 4 tomines moxtlahoaz onca quizas oncan quizas [sic] yn itechpa notlal Xocomecatla Atlacuihoaya mani ynic huiac XXI za necoc yahoaltic azo aca quimanaz 5 pesos yc moxtlahoaz yn tomin nictepieliya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65414,2807,spanish,nahuatl,"¿ Soy yo acaso escudo de turquesas , una vez más cual mosaico volveré a ser incrustado ?","¿ Cuix nixiuhchimalli , oc ceppa nozaloloz ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65415,2808,spanish,nahuatl,"Se despelleja la liebre y se limpia muy bien cuidando de no romper la hiel y la vejiga . Se lava y se pone a orear un rato untándole un poco de sal . El chile guajillo se desvena y se asa junto con la cebolla y los ajos , y luego se muelen junto con el orégano y muy poca agua para que quede una salsa espesa . Se unta con esta salsa el conejo , y se deja reposar alrededor de dos horas , y después se pone al carbón . Se va volteando con cuidado hasta que se cueza .","Ihcuac ye omoquixtili in iehuayo in tochtli , mopohpoa cualli , macahmo tzomoni in chichicatl ihuan vejiga , mopaca , motonalhuatza tepitzin , achto moxahhuilia iztatl ; in huaxchilli moquixtilia in icuitlaxcol ihuan moihcequi ica xonacatl ihuan axox ; mochinin moteci ica orégano ica tepitzin atl , inic mochihuaz in chilatl tepitzin tetzahuac ; inin moxahhuilia in tochtli , mocahua ahzo ome cahuitl , zatepan motlalia tlexochpan ihuan zan tlamach mocuecueptiuh ixquichcauh ye tlahuicxitilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65416,2809,spanish,nahuatl,"Había salido de Tollan en persecución de Quetzalcóhuatl , pero en ningún lugar pudo hallar a aquel con quien guerreaba ; finalmente se metió al Cincalco , según dicen algunos antiguos , y quizá sea verdad que así sucedió .","Ompa huallehuac yn Tullan quihualtepotztoca yn Quetzalcohuatl , aoccan quittac ynehuan moyaochihuaya ; yccen oncan callaquico yn Cincalco , yn iuh quihto cequintin huehuetque , mati neltiliztli yuh mochiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65417,2810,spanish,nahuatl,Como a las cuatro de la mañana se levantaban para llegar a Chalma a las siete de la mañana .,Onehualoya queman nahui tlapoali huatzincopa oncuan on axihuaz Chalma queman chicome tlapoali .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65418,2811,spanish,nahuatl,"De allí vino , dicen .",Noponi ualajki kiijtouaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65419,2812,spanish,nahuatl,"Los haces hombres tú , tú oh padre Jesucristo","Tiquintacayotia teh , tehhua tata Jesucristo",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65420,2813,spanish,nahuatl,"Bueno , ahora se fue ...","Bueno , nama yajki nopa . . .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65421,2814,spanish,nahuatl,"La que más hablaba del asunto era la dicha señora Mariana Rodríguez , quien se enfrentaba a los vecinos riñéndolos y ofendiéndolos , y no se podrán repetir aquí todas las injurias y ofensas que profirió ; les exigía que quitaran la Cruz de donde estaba , porque decía que allí iban a construir su casa .","Auh yn occenca yehuatl ye tlahtohua omoteneuh señora Mariana Rodríguez , in ye quimixnamiqui ye quimahua ye quinmahuizpolohua tlaxillacalleque , quexquich yn acualli yectli tencuicuitlatlahtolli quimilhui yn amo huel mihtoz motenehuaz ; yhuan huel quineltilizyhtohuaya yn ca quimoquixtiliz Cruz yn oncan moquetzinoticac , quihto oncan mocaltizque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65422,2815,spanish,nahuatl,"yo , mis hijos van a trabajar .",nehhua nopilhuan tequititih .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65423,2816,spanish,nahuatl,yo estimo tus flores .,"niquitta moxochiuh ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65424,2817,spanish,nahuatl,Y no hay fuego .,Uan axonka nopa tlitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65425,2818,spanish,nahuatl,Durante su reinado fue conquistada Tlatelolco y muerto su rey Moquihuix .,"Iteyacancayopan pololo Tlatelolco , ihuan omic Moquihuix intlahtocauh tlatelolcah .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65426,2819,spanish,nahuatl,al Sol y a la Luna .,in Tonatiuh ihuan in Metztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65427,2820,spanish,nahuatl,Es camote ( kamoj ) .,In kamoj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65428,2821,spanish,nahuatl,"E yo Juana Antonia pongo de mi mano por firma una cruz tal y por berdad Baltasar Garcia e fue testigo de lo dicho Antonio de Sopuerta [ sic ] Anton Garcia , Lorenzo Martin don Miguel [ Uelnestis ] ( Bermudez ) . Ante mí Juan Hernandez escrivano .",Y nehuatl Juana A[n]tonia nican nomatica niquetza cruz ynic nicneltillia y notlatol Juan Hernandez escrivano Palthasal Garcia fue testigo de lo dicho Lurenzo Maltin Anton Garcia Antonio de Sopuerda don Miguel Huelnestiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65429,2822,spanish,nahuatl,"¿ De dónde los pesca y son pescados grandes ? ” ,","Kani kinitskia uan uejueyi michime ? , kiilui",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65430,2823,spanish,nahuatl,"Gracias , Don Carlos . Mis respetos a su esposa : ya tendré el gusto de verle en su casa dentro de unos cuantos días . Hasta luego .","Tlazohcamati , Car l o h t zi n . X o n m o temahuiztlahpalhui mocihuatzin ; yenopaquilizmochihuaz zatepitzin tonaltin mochantzinco timitznotiliz . Octepitzinica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65431,2824,spanish,nahuatl,El frijol es sabroso y también sus hojas y su flor .,In et no uelik uan no in ikilo uan ixochiyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65432,2825,spanish,nahuatl,Los últimos días del sitio de Tenochtitlan,Otlan in Tenochtitlan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65433,2826,spanish,nahuatl,. Los traficantes secretos ” por primera vez tomaron todo lo que se ha dicho que allá se produce .,. In yeuantin naualoztomeca achtopa concuia in ixquich omoteneuh in ompa mochiua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65434,2827,spanish,nahuatl,"Se ponen candeleros nuevos , se ponen sahumadores , incienso , se termina , de allí empiezan los compadres ya comeremos .",motlalilia ' kandeleros nwebos motlalilia ' pupuč kumitl mupupučwia ayekawi onkan yepewa ' kompadritos ya titlakwaske .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65435,2828,spanish,nahuatl,". Oh , en Macatlan , señores míos , la palma de Chicueyocan está retumbando : Casa de magos , el Mago bajó . En Tzonimolco hay canto : nosotros hemos comenzado . En Tzonimolco hay canto : nosotros hemos comenzado .",. Xoh ! Oncan Mecatlan notecuvan é iczotl mimilcatoc Chicueyocan navalcalli navalli temoquetl Aya Huiya ! Tzonimilco cuico tipeuhque Aya Tzonimilco cuico tipeuhque,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65436,2829,spanish,nahuatl,"El mismo día miércoles al anochecer murió Juan Grande , español que servía como intérprete al señor virrey ; era ya anciano y durante muchos años había sido nahuatlato de otros señores virreyes que vinieron a gobernar en esta Nueva España .","Auh çan ye no ipan in yn omoteneuh cemilhuitl miércoles yhuan yn ipan omoteneuh ynic ohualyohuac , ihcuac omomiquilli yn Juan Grande español nahuatlahtohuaya itlantzinco tlahtohuani visurrey ; cenca ohuehuetitia yhuan miec xihuitl onahuatlahto yn intloctzinco occequintzitzin teteuhctin tlahtoque visurreyesme yn izquintin ye hualmohuica nican ipan Nueva España hualmotlahtocatilia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65437,2830,spanish,nahuatl,"5 Tochtli , 1302 .","V Tochtli xihuitl , 1302 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65438,2831,spanish,nahuatl,"A siete días del mes de hebrero de mil y quinientos y ochenta y siete años Pedro Ahuexotl pregonó en Tezcatzonco que se vendían las casas y tierras de Ysavel María dan ochenta pesos ; no pareció puxa ninguna . Testigo : Pedro Hernandez . Ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",II . - Pregon a siete dias del mes de hebrero de mil e quinientos e ochenta y siete años in Pedro Ahuexotl otzatzic in Tezcatzonco oquitecaquiti ynic monamaca ycal ytlal Ysabel Maria oquiteneuh yn ipatiuh napohualli pesos ayac otlananquilli testigo Pedro Hernandez . Ante mi Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65439,2832,spanish,nahuatl,"Y como algunos de los nuestros que iban huyendo fueran muertos a traición en Acolhuacan y en Otontlan , compadeciéndose de la gente determinaron los señores : “ Vayamos a hablar con nuestro señor el Capitán ” .","Y cetzin aço quizque macehualti y ye tichtacamictilo Acolhuaca , Otontla , ye yc mononotza yn quitlaoculia maceualli , ye quitoa y : “ Ma tiuia , ma tictlatlauhtito yn totecuiyo tlatoani Capitán ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65440,2833,spanish,nahuatl,"Viajaron también algunos oficiales y labradores ; embarcaron diversas especies de reses , carneros y cabras para que se reprodujesen allá ; y trajeron asimismo granos de trigo y cebada y semillas de otras plantas .",Yhuan ompa hualquizque huallaque yn ixquichtin tlachichiuhque officiales yhuan tlalchiuhque ; yhuan quihuallacallaquique yn mochi yn ixquich nepapan yn quaquahueque yn ichcame yn tentzoneque ynic moxinachozque oncan ; auh çanno yuhqui quihualhuicaque yn tlaolli yn trigo y cevada yhuan yn occequi yn iyacho nepapan quillitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65441,2834,spanish,nahuatl,Ahora ya hay que trabajar,Namantsi ma titekitikaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65442,2835,spanish,nahuatl,"Tú Tierra ,","Tehhua talticpactzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65443,2836,spanish,nahuatl,"que no lo toque polilla ,","mah amo quimatoca ihcochin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65444,2837,spanish,nahuatl,Por aquí se da mucho .,Nikauín mochiua miak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65445,2838,spanish,nahuatl,"Tal vez está también asustado ,","Xa no momouhtihtoc ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65446,2839,spanish,nahuatl,"Vienen cogiendo del manto a Cuauhtémoc , a Coanacotzin , a Tetlepanquetzaltzin . Los tres vienen en fila .","Itilmatitech in Cuauhtemoctzin , Coanacotzin , Tetlepanquetzaltzin , çan yeixtin hualmantiaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65447,2840,spanish,nahuatl,Tus hermanas estarán en nuestra casa mañana .,Mocihuaicnihuan moztla tochan yezqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65448,2841,spanish,nahuatl,Partieron para establecerse en Cuauhtitlan ; allá murió Cítlal y se asentó Tecuilama .,"Ualleuaque umotlalico yn Quauhtitla ; ye unca miqui Citlal , unca umotlali Tecuhyllama .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65449,2842,spanish,nahuatl,vendieseis,antlanamacazquiayah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65450,2843,spanish,nahuatl,Asimismo declaró que compró otro pedazo de tierra que está ( en el pago de ) Atixucan que eran camellones que [ F . 61v . ] tiene de largo quarenta brazas las quales compró a una yndia que se llama Maria Papan que vende mantas de pluma vecina de ( el barrio que llaman ) Tozcamincan y se las compró en presencia del gobernador don Luis de Santamaria siendo testigo el regidor Martin Cano y lo fue a medir el alguacil Gaspar Chichtli alguacil de los carpinteros .,Oc ihuan niquitohua nicnocohui milli yn onpa Atlixocan zan chinamitl onpoual huiacyn niccohuili ytoca Maria Papan yhuitilmachiuhqui ychanTozcamincan ynic niccohuili ispan in governador don Luis de Sancta Maria . Testigos regidor Martin Cano . Quitamachiuato alguacil Gaspar Chichtli Quauhxican topille .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65451,2844,spanish,nahuatl,"Nos dejaron huérfanos , ¡ sentid tristeza , oh vosotros señores !","Techyiaicnocauhtehuazque , ¡ tlayocoxti , o antepilhuan !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65452,2845,spanish,nahuatl,"Cómo ese . Pero vete , trae más , ¿ a poco no más éste ?",kenkwa ' wele ' on pero vete trae más ¿ a poco no más éste ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65453,2846,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65454,2847,spanish,nahuatl,"Entró el tezcacohuácatl Chacha , y salió para decir de parte de Tezozomoctzin : “ Que vengan otra vez los mexicas , pues los tepanecas deben aún considerarlo ; que esperen mi palabra , yo los llamaré ” .","Niman callac yn tezcacoacatl Chacha ; quiualilhui : “ Ma oc mouicaca y mexica , ma oc mononotzaca yn tepaneca , ma oc quichiaca y notlatol niquinonotzaz ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65455,2848,spanish,nahuatl,— ¿ Cuántos son sus borregos ?,— nawintoton keme n rosita den kakalko onkan tečinkawili ' ka ičkame .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65456,2849,spanish,nahuatl,"Sepan todos cuantos vieren esta carta de venta como yo María Salome que soy joven , habitante de aquí de Mexico Santiago Tlatelolco y pertenezco al tlaxilacalli de San Martin Atezcapan , digo : - Por mi aceptación y voluntad te vendo mi tlalmantli , que me dejaron mi padre y mi madre que era de su propiedad ; por esta razón ahora te lo vendo a ti Pasqual Hernandez , español , habitante de la ciudad de México .",Ma quimatican yn ixquichtin quitazque ynin carta de venta yn iquac nehuatl Maria Salomen nichpochnemi nican nichane Mexico Santiago Tlatilulco ytech nipoui yn tlaxilacalli S . Martin Atezcapan niquitoa nocieliztica notlanequiliztica nimitznamaquiltia notlalman nechcahuilitiaque notatzin nonantzin huel ymaxca catca ypanpa yn axcan nimitznamaquiltia Pascual Hernandez español tichane Mexico ciudad .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65457,2850,spanish,nahuatl,Por aquí también se da al pie de la casa .,Nika uin no mochiua kaltsintan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65458,2851,spanish,nahuatl,crujiente,kikuajtika,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65459,2852,spanish,nahuatl,Pero ella había enterrado al niño y lo andaba,Para ya kitoktok nopa ipilkone,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65460,2853,spanish,nahuatl,"El Señor Nuestro ,","Quimitalhuia in Totecuyo ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65461,2854,spanish,nahuatl,( ese ) Principio vital nuestro ?,toyoliatzin ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65462,2855,spanish,nahuatl,Aquí hay un muchacho que está llorando .,Nicanca cente piltontli chocatica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65463,2856,spanish,nahuatl,"Se come , se hierve y lo hace uno en chilpozonte , se le pone chilpocle y jitomate , se hierve y luego se muele y se le echa una ramita de epazote , luego ya se saca para que se enfrie , después ya se come . Es muy sabroso .","Se kikua , se kimana uan se kichilposouia , se kitalilia chiluak uan tomat , se kimolontia uan se kikuechoua ya . Se kipantalilia se ramita epasot uan kemaj se kikixtia ya maj seui uan satepan se kikua ya , yek uelik .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65464,2857,spanish,nahuatl,Se me hace que es caliente .,Nej nikixejekoua totonik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65465,2858,spanish,nahuatl,"Al día siguiente , martes santo , por la tarde , finalmente pudieron salir los cofrades españoles hijos del señor San Juan Bautista , quienes hicieron una procesión muy solemne ; salieron de la iglesia del monasterio de las monjas de San Juan de la Penitencia , en Moyotlan , y al frente iban los mexicas del barrio de Tequicaltitlan .","Auh yn axcan ycomilhuitl martes sancto teotlac , yhcuac yequene huel oquizque yn cofrades españoles yn itetzinco ponhui yn ipilhuantzitzinhuan señor San Juan Baptista , cenca mahuiztic ynic quizque ynic tlayahualloque ; oncan quizque yn teopan monasterio monjas motenehua San Juan la Penitencia Moyotlan , auh tlayacac mantiaque in mexica yn oncan tlaca Tequicaltitlan tlaxillacalleque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65466,2859,spanish,nahuatl,Ten . Singular .,ticpia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65467,2860,spanish,nahuatl,"Han pasado 182 años desde que , en el año 13 Ácatl , 1427 , se enseñoreó el señor Itzcohuatzin como tlatohuani de Tenochtitlan .","Auh yhuan ye chiuhcnauhpohualxihuitl ypan onxihuitl yn ipan XIII Acatl xihuitl , 1427 años , yn omotlahtocatlalli yn tlacatl yn Itzcohuatzin tlahtohuani Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65468,2861,spanish,nahuatl,"10 Calli , 1437 .","X Calli xihuitl , 1437 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65469,2862,spanish,nahuatl,"El encino daba fruta ; le llamaban zapote de encino . Cuando se caía el zapote de encino , venía el fruto que en español se llama bellota . Nos platicaban que se podía hacer como café . Se tostaba y se molía y se revolvía con un poco de café , que venían a vender los hombres de Tepoztlán .",Inahuacuahuitl oquitemacaya ; inon oquicuitiaya ahuatzapotl” . Icuac ohuetzia ahuatzapotl hualaya inon oquicuitiaya caxtilancopa bellota . Technonotzaya quename cuali omochihuaya que café . Omocequia ihuan omoticia ihuan oquineloaya ica tepitzin café tlen ocualnamacaya tepoztlantlaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65470,2863,spanish,nahuatl,No le dejaba su madre que los viera,Axkana kikauili inana para ma kintlachili axkikauili,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65471,2864,spanish,nahuatl,"Y cuando ha llegado a casa luego los mete en su caseta de madera , por la noche , y cuando ha amanecido , los sacaba .","Auh in oconaxitico niman cuauhcalco quitlalia , in ye yohua , auh in otlatuic quinualquixtiaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65472,2865,spanish,nahuatl,"los llamados poseedores de libros de pinturas ,",in mihtoa amoxhuaque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65473,2866,spanish,nahuatl,Catalina quiere aprender a cocinar .,Catalina quizaloznequi tlacualchihuaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65474,2867,spanish,nahuatl,Hay dos clases : uno que es blanco o verdadero y el otro morado o su imitación ( itajtay ) .,Onkak ome taman : se tein istak uan se itajtay oso morado .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65475,2868,spanish,nahuatl,La matanza del Templo Mayor,In Huey Teocalli temictequiliztli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65476,2869,spanish,nahuatl,Que te limpien,Mah mitztachipahuican,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65477,2870,spanish,nahuatl,"Tu madre , fue a la esquina con mi tía .",Monana calnacazco oya ica notenixhui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65478,2871,spanish,nahuatl,se les quitan el maíz [ a las hormigas ],kinkuiliaj sintli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65479,2872,spanish,nahuatl,"subido , dicen .",kiijtouaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65480,2873,spanish,nahuatl,"Dicen que se internó en la región del humo y del rojo ; dicen también que de nuevo vendrá para restablecer su ciudad de Tollan que quedó asolada , y así lo sostuvieron siempre los nueve tlatoque que después gobernaron en la isla de Mexico Tenochtitlan , y en especial Moteuczomatzin Xocóyotl , en cuyo tiempo llegaron los españoles , y por esa razón salieron a recibirles cuando entraron por primera vez a Mexico Tenochtitlan , pues los mexicas pensaron que el capitán Hernando Cortés era Quetzalcóhuatl que había regresado .","Ynic mihtohua | | 19r motenehua ompa poctlantito tlapallantito , quihtotia occeppa mocuepaquiuh occeppa quitlaliquiuh yn ialtepeuh Tullam yn oquixixitinilique , ca yuh mochipa oquimocuititiaque yn chiuhcnahuintin otlahtocatico atlihtic Mexico Tenuchtitlan yn çatepan , occenca yehuatl yn Moteuhcçomatzin Xocoyotl yn ipan acico españoles , ynic çan cualtica yectica quimonnamicque ynic achto ahcico callaquico Mexico Tenuchtitlan , yn momatque mexica yehuatl yn capitán Hernando Cortés yn Quetzalcohuatl ohuacico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65481,2874,spanish,nahuatl,4 En este año los mexicas cumplieron cuatro años de estar en Tecpayocan .,Ypan in yn oncan nauhxiuhtique mexica yn Tecpayocan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65482,2875,spanish,nahuatl,"9 Técpatl , 1280 .","IX Tecpatl xihuitl , 1280 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65483,2876,spanish,nahuatl,El anda descalzo .,Yehua acactlalo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65484,2877,spanish,nahuatl,"En este mismo mes comenzaron en la ciudad de México Tenochtitlan a rellenar de tierra , a elevar y a empedrar las calzadas ; lo hicieron los mexicas solos .","Auh çan ye no ypan in yn omoteneuh metztli de febrero , yn peuh ynic nohuian nican yhtic ciudad Mexico Tenochtitlan ynic quitlaltenque ynic quihuecapanoque yhuan quitemanque yn huehuey otlih ; çan yehuantin quichiuhque yn mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65485,2878,spanish,nahuatl,"Que sea ya todo . No te burles Hombre , Señor Nuestro , Dueño del Cerca y del Junto , Dueño de la tierra , El que se inventa a sí mismo , Tú de quien nosotros somos siervos . ¡ Que ya salga el humo , la niebla , que ya se aplaque el fuego , la chamusquina ! ¡ Que se tranquilice la tierra ! ¡ Que canten , que extiendan sus alas el ave quéchol , el ave zacuán ! ¡ Que el pueblo te invoque , te suplique , te conozca !","Manozo ye ixquich , ma otimahuiltitzino : Tlacatle , Totecue , Tloquehe , Nahuaquehe , Tlalticpaquehe , Moyocoyatzine , Titlacahuane : ma quiza in poctli , in ayahuitl : ma cehui in tletl , in tlachinolli : ma momanan tlalli , ma tlato ma mozozohua in quechol , in zacuan : ma mitznotza ; ma mitztlatlauhti , ma mitziximati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65486,2879,spanish,nahuatl,El cantor,In cuicani,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65487,2880,spanish,nahuatl,“ Se escapó nuestro perro ” .,"Cholojki nopa nochichi . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65488,2881,spanish,nahuatl,Aquí te presento ( lo que ),Nican nimitzmactilia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65489,2882,spanish,nahuatl,"También entonces terminó de construirse el templo de San Pablo , al techarse la iglesia .","No yhquac nican ypan in oyecauh yn teocalli San Pablo , yn çan omotlapacho yn iglesia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65490,2883,spanish,nahuatl,"Todas nosotras llorábamos e invocábamos al Señor de Chalma y a Nuestra Madre de Guadalupe . Si alivian ustedes a nuestra madre , ¡ Oh Divino Padre de Chalma y Madrecita de Guadalupe ! iremos a visitarlos todos los años con todo el corazón . Y nuestra madre irá por delante . Les daremos las gracias porque da tristeza perder a nuestra madre . ¿ Quién trabajará , quién cuidará a los más chicos , a los pequeños ?","Tonochtin tichochoca ihuan oticmotenehuilique Chalma ica Tonantzin Guadalupe . Tla nanquimocehuilizque ¡ Toteotatzin Chalma ihuan Tonantzin Guadalupe ! cecen xihuitl tamechmotlapalhuitihue ica nochi toyolo . Ihuan tonantzin techmecanilitaz . Huel miac tamechtlazohcamachililizque ipampa tetlacolti tihpopolhuizque tonantzin tocahuazque ticnome . ¿ Ahquen tequitiz , ahquen quimoxotiz piltzitzintin inomequez tziquitzitzin ? ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65491,2884,spanish,nahuatl,"ensaya elcanto derrama flores , alegra el canto .","quimoyahua xochitl , on ahuia cuicatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65492,2885,spanish,nahuatl,"El gran sacerdote , que cuidaba a su dios y lo cargaba , y con el cual hablaba el diablo Tetzauhtéotl , se llamaba Huitziltzin ; a éste después por el camino le pusieron el nombre de Huitzilopochtli , porque era zurdo .",Auh yn huey tlamacazqui teopixqui yn oquihualmama yhuan yn oquihualtlacanotztia diablo Tetzauhteotl ytoca Huitziltzin ; ynin çatepan ohtlipan oquitocayotique Huitzilopochtli ypampa opochmaye catca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65493,2886,spanish,nahuatl,". en lugar aparte daban su fallo , su sentencia , su autoridad y su realeza y su determinación judicial ;",. noncua quiquixtia in imihiyo in intlahtul in inteucyo in intlatocayo in intlatzontequiliz :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65494,2887,spanish,nahuatl,Nuestros abuelos viven en España .,Tocoltzitzihuan Españatlalpan nemihuah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65495,2888,spanish,nahuatl,"7 Técpatl , 1200 .","VII Tecpatl xihuitl , 1200 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65496,2889,spanish,nahuatl,"Agarra con la mano hasta ahí lo tira , agarra un pino y lo tira Arranca Pinos .",kana kan imán nepa kitlamotla ka ' si se pino kitlamotla arranca pinos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65497,2890,spanish,nahuatl,"Hay cinco clases : frijol rojo , mistonet , frijol gordo , frijol negro y takuauaket . El takuauaket aquí no lo hay .","Onkak makuil taman : chichilet , mistonet , exoyeman , tiltikemekat uan takuauaket : in amo teyi nikan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65498,2891,spanish,nahuatl,"El sábado a las doce se quitan las flores rojas , se ponen flores amarillas para cuando lleguen las personas grandes .",sábado a las dose mikwanian šočitl čičiltik wan motlalia šočitl kostik para wa ' sikiwe we ' weyi tla : katl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65499,2892,spanish,nahuatl,Mis amigos han llegado .,Nomaicnihuan yohualahquaii,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65500,2893,spanish,nahuatl,"Éste vino a hacer visita general al tecpan , y entonces le dio la vara e instrucciones a don Juan Martín , quien llevaba dos años y cinco meses gobernando como juez en Acolman .","Huell iquac yn visita general quichihuaco yn nican tecpan , oncan yn quimacac varra yn quinahuati ; auh Aculman catca yn iquac onxihuitl ypan macuiltetl metztli , yn jueztito Acolman yn don Juan Martín yn ompa tlahtocatito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65501,2894,spanish,nahuatl,"Durante el primer año de su gobierno , en Tlatelolco se reunieron en consejo el tlacochcálcatl y todos los capitanes y principales , para tratar sobre la muerte de los señores .",E iuh cexiuitl tlantocanti ynic mononotzque yn Tatilulco tlacochcalcatl y mochinti yn tiacaua yuan i pipilti yn ipampa ynic omictiloque yntlantocaua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65502,2895,spanish,nahuatl,"En seguida a quienes hacía regalos era a las mujeres todas que hacen estos sacrificios : les daba como agasajo faldellines : los que a ellas les gustaran , y de ramas de vuelta de greca ;","Auh niman yehuantin in quimontlautiaya in ye mochintin in ciua in tealtianime : in quimontlauhtiaya cueitl : yehuatl in iyollo iuan tlatzcalotl ilacatziuhqui ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65503,2896,spanish,nahuatl,Y el cuarto lugar donde hacía la ofrenda de fuego era por el lado derecho del mundo : lo llamaban En la tierra de los culebras de nube ” ( e . d . los norteños ) . También cuatro veces eleva su incensador .,Auh in ic nauhcan tlatotonia ompa inimayauhcampa tlalli mitoaya mimixcoua in tlalpan : no nauhpa in coniauaya in itlema .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65504,2897,spanish,nahuatl,"Sus señores y sus nobles andaban diciendo a voces : “ ¡ Señores , mexicas tlatelolcas ! Quizá ya falta poco ; sólo nos quedan los almacenes , pero los extranjeros no han de apoderarse de nuestros almacenes y de nuestras tierras .","Auh ye tzatzi yn impiloa yn intecuhtlatocaua , quitoque : “ Totecuioané , mexicaé tlatilulcaé ! At oqueztelçi ; çan tocacalpixca , amoma axitizque yn calpixcantli yn tlalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65505,2898,spanish,nahuatl,Y fue preguntado si save o bido como se dieron las tierras contenidas dijo este testigo no sé mas de que quando se dieron tierras benimos con Yn Atococzin ya difunto que lo trujeron los tehctles de Mayotla y los de San Pablo y los de San Sebastian y de Santa Maria que les bino a dar tierras .,Ynin testigo ca otlatlanilloc cuix quimati cuix ixpan ynic netlalmacoc conitohua testigo zan ixquich niquitohua yn iquac netlalmacoc tiqualhuicaque yn Atococtzin catca quihuallantiquizque yn teteuhcti moyoteca Sant Pablo tlaca San Sebastian tlaca Santa Maria tlaca ynic quimomacaco tlalli milli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65506,2899,spanish,nahuatl,"Se incorporaron al estudio los datos recolectados en 1973 por la antropóloga colombiana María Elvira Escobar , quien era entonces asistente de investigación de Pierre Beaucage .","No tikintokaytiaj itech in toamaix in tokniuan tein kimakakej inintamachilis in tamachtikej tein kayot Colombia monotsa , María Elvira Escobar , itech in xiuit 1973 . In tokniuj kipaleuiaya Pierre Beaucage yon tonalmej .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65507,2900,spanish,nahuatl,En este año tembló la tierra .,Nican ypan in tlallolin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65508,2901,spanish,nahuatl,"Han pasado 940 años desde que los antiguos chichimecas colhuas vinieron a asentarse en Colhuacan ; cuando llegaron , encontraron que los xochimilcas y los de Atlacuihuayan ya estaban donde ahora se hallan establecidos .",Auh ye ontzonxihuitl ypan chiconpohualxihuitl axcan yn motlallico yn huallaque nican Culhuacan yn huehuetque chichimeca yn culhuaque ; ye ynpan acico ye chanonoque yn xochmilca yhuan yn atlacuihuayancalque ye cate yn axcan oncan onoque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65509,2902,spanish,nahuatl,viviésemos,tinemizquiayah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65510,2903,spanish,nahuatl,1 kilo de costillas de puerco,Ce kilo pitzoomicihcicuilli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65511,2904,spanish,nahuatl,"11 Técpatl , 1204 .","XI Tecpatl xihuitl , 1204 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65512,2905,spanish,nahuatl,"Y no entres inoportunamente a las casas de las personas ; algo allá se te imputará . Si , cuando entres a la casa de tus parientes , los despiertas , los respetarás para que nada malo te ocurra ; no andarás riéndote , les tendrás consideración , respetarás a tus parientes .","Yhuan ma ilihuiz tepan ticalac ; itla vmpa motechtlamiz . Intla ihquac impan ticalaquiz immohuanyolque huel tiquimixitiliz , huel tiquimimacaciz , inic ahtle motechaciz in ahqualli ; ahmo tihuetzcatinemiz , huel tiquimixtiliz , tiquimimacaciz immohuayolque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65513,2906,spanish,nahuatl,Se da por arriba .,Mochiua parajko .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65514,2907,spanish,nahuatl,"Frente a él estaba erguido un pabellón con remate de plumas de quetzal , como si fuera su techo , pintado de oro y todo el pabellón hecho de plumas preciosas , con su ribete igualmente de plumas de quetzal .",Ixpan icac petlacotl quetzalli in icpac mani yuhqui ma quitzontecontia teocuitlatl in ic tlacuilolli iuan ye mochi tlazo ihuitl iuan quetzalli in itzincue yeticac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65515,2908,spanish,nahuatl,"Estaba gobernando en Tenochtitlan este virrey cuando los mexicas se inundaron , pues les ocurrió que se inundaron de modo semejante hace 49 años .","Yquac tlahtocatia yn omoteneuh visurrey nican Tenochtitlan yn iquac yc no apachiohuaca mexica , onpohualxiuhtica onchiuhcnahuitica yn axcan yn ono nicuel iuh mochihuaco ynic ye no otlaapachihuico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65516,2909,spanish,nahuatl,"En tiempo de éstos los de Tlatelolco depusieron el escudo y lo vinieron a dejar a Mexico , pero luego continuaron como antes .","Auh ye ynpan yn mochiuh yn Tlatilolco temoc chimalli , quicahuaco yn Mexico , auh niman quichiuhque centetl çanno yuhqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65517,2910,spanish,nahuatl,"Sólo como a una flor nos estimas , así nos vamos marchitando , tus amigos . Como a una pluma de quetzal , tú nos haces pedazos . Como a una pintura , tú así nos borras . Todos se marchan a la region de los muertos , al lugar común de perdernos . ¿ Qué somos para ti , oh Dios ? Así vivimos . Así , en el lugar de nuestra pérdida , así nos vamos perdiendo . Nosotros los hombres , ¿ a dónde tendremos que ir ?","Zan ihui xochitl ipan ti nech matia , zan toncuitlahui ti mocnihuan . In zan no iuhqui quetzaliztli , tic xaxamania . Zan no iuhqui in tlacuilolli , tic popolohua . Ixquich ompa hui , zan on ye Mictlan , zan Tocenpolihuiyan . ¿ Tle ipan ti tech mati , teotl ? An zan tonpopolihuitiuh in timacehualtin . ¿ Can nel pa tonyazque ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65518,2911,spanish,nahuatl,". También traían las plumas largas del quetzal , y pájaros azules y pájaros verdes finos .",. Iuan in concuia yeuatl iuiyac quetzalli iuan xiuhtototl iuan chalchiuhtototl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65519,2912,spanish,nahuatl,Y en mi presencia y de los testigos yuso escriptos se contaron los dichos veynte y seys pesos y [ F . 10 . v . ] los rescibieron los dichos vendedores y la dicha Angelina Martina [ compradora ] de su voluntad las pagó y ambas partes fueron de ello muy contentos .,Auh ca uel nehoatl oniquitac uel nixpan yoan ymixpan testigos yn tlatzintla toconteneuhticate ynin omopouh tomines yoan ynic oquicelique yn tlalnamaca cempoalli yn chicuacen pesos uel inmatica yn oconcuique yn omoteneuhque tlalnamacaque auh yn Angelina tlalcouhqui niman uel no yiollo yc opachiuh yn tlalli pacca yocuxca yn oquimomacaque yc yiollo opachiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65520,2913,spanish,nahuatl,". El guiaba a todos , él daba órdenes y disposiciones a todos , y en todo , en cualquier que fuese el pueblo .",. Quicenyacanaya quicentlahtalhuiya in ye nouian altepetl ipan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65521,2914,spanish,nahuatl,En este año perecieron los de Amaxtlan .,Ipan in poliuhque yn amaxteca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65522,2915,spanish,nahuatl,"Participaron todos los españoles ; se congregaron en la parroquia de la Vera Cruz , allí se reunieron todas sus cofradías .","Auh yn tlayahualoque yxquichtin españolesme ; Vela Cruz perochia cenquixohuac , ompa cenquizque yn izquitetl cofradías .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65523,2916,spanish,nahuatl,"4 Acatl , 1171 .","IIII Acatl xihuitl , 1171 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65524,2917,spanish,nahuatl,Pablo y San Pedro,nopa Pablo uan nopa San Pedro,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65525,2918,spanish,nahuatl,"Sucedía que si alguien quería pasar tenía que hacerlo sobre cadáveres . Murió mucha gente del pueblo , ya que disparaban a lo tonto . A una señorita que estaba en el tapanco de su propia casa allí le tocó el balazo y en seguida murió . Así murieron muchos más .",Opanoya ce aca oquinequia panoz in ihpac mimiquez . Noihqui tlacayo tlachantlaca omimihqui ican zan tlalhuiz omocuecuepotzaya . Ce ichpocatl ipan tlapantli ompa ihtic ical ocaxili tepoztlacueponili ihuan zan niman omic . Ihqui on occequi tlaca omimiquia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65526,2919,spanish,nahuatl,qué vamos a hacer ahora .,tlake tijchiuase nama .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65527,2920,spanish,nahuatl,"Por eso fue necesario reparar y cerrar todos los hoyos de la albarrada ; comenzaron las reparaciones en Coyonacazco , y luego pasaron a San Sebastián , a San Pablo , a Mixiuhcan y a Acachinanco .","Yc ye no yehuatl ypampa yn omopahpati onohuian mochi motzatzauhc yn atetenamitl yn ocuicuitlacoyonca ; ompa hualpeuhtica in moyectili ynic mopahpati yn Coyonacazco , niman ye Sant Sebastián , niman Sant Pablo , niman ye Mixiuhcan , niman ye Acachinanco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65528,2921,spanish,nahuatl,no hay ( nada ) con que ( el maíz ) vuelva en sí ;,amo teyi ica ixpetani ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65529,2922,spanish,nahuatl,"3 Acatl , 1287 .","III Acatl xihuitl , 1287 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65530,2923,spanish,nahuatl,Que venga de alla,Mah hualehua desde ne,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65531,2924,spanish,nahuatl,"El tercer virrey fue don Gastón de Peralta , marqués de Falces , quien gobernó desde el año de 1566 hasta marzo de 1568 , en que regresó a España ; gobernó durante un año y cinco meses .","Auh yehuatl yquey visurrey mochihuaco yn don Gastón de Peralta marqués de Falces , yn otlapacho niman iquac yxquichyca yn ipan xihuitl de 1566 auh yxquich yc acico yehuatl ipan metztli março ypan xihuitl de 1568 , ynic mohuicac España ; yn tlahtocatico ce xihuitl ypan macuiltetl metztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65532,2925,spanish,nahuatl,"No lo dejaré perder en sitio alguno , no lo echaré al agua o se me escurrirá de las manos . Con esto queda satisfecho vuestro corazón . ”",Cana nontlapoloz nontlaatoctiz nontlachitoniz : ca ic pachiuia in amoyollotzin . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65533,2926,spanish,nahuatl,"En verdad que no te lo dio prestado , porque tú eres su sangre , tú eres su color , en ti se da él a conocer . Aunque eres una mujercita , eres su imagen .","Ca tel amo mitzmotlanehuiliar ca tiezyo , ca titlapallo , ca tineiximachiliz in tlacatl . Mazo ticioatzintli , ca tixiptla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65534,2927,spanish,nahuatl,Es hongo ( nanakat ) .,In nanakat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65535,2928,spanish,nahuatl,También se vende .,No monamaka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65536,2929,spanish,nahuatl,Habas enzapatadas,Ahuaxcalzon,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65537,2930,spanish,nahuatl,"Y se hincaron ocho estacas en presencia de los del barrio [ tlaxilacalleque ] de Yopico Gaspar de San Pablo , merino , y tepisque Bartolome Garcia , Gabriel Xuarez , Thomas de Aquino , escrivano Francisco de Luna , Francisco Sanchez , Diego Sanchez , Joan Garcia , Martin Cano en cuya presencia se averiguó la dicha posesion quieta e pacificamente sin contradicion de nadie .",Omomama chicue in quahuitl omotetetzotzon ymixpan omochiuh yn tlaxilacaleque Yopico Gaspar de San Pablo merino yhoan tepixque Bartolome Garcia Gabriel Xuarez Thomas de Aquino escrivano Francisco de Luna Francisco Sanchez Diego Sanchez Juan Garcia Martin Cano [F . 14v . ] yehuantin ymixpan oneltic in posesio pacca yocoxca omochiuh ayac oncan notlachallani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65538,2931,spanish,nahuatl,"Enseguida se enseñoreó el señor Huehueteuctli , que tomó el título de Chichimecateuctli ; éste también era hijo de Atonaltzin .",Auh niman yehuatl hualmotlalli yquac yn tlacatl yn Huehueteuhctli Chichimecateuhctli mochiuh ; ynin çano ypiltzin yn Atonaltzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65539,2932,spanish,nahuatl,"La principal de estas cuatro tierras es Europa , en la cual se hallan los más grandes reinos y señoríos , y las grandes ciudades llamadas provincias , como son : España , Francia , Italia , Alemania , Grecia , Hungría , Polonia , Suecia , Noruega , que es la antigua patria de los godos , Flandes , e Inglaterra , aunque esta provincia es una isla .","Auh yn occenca hueycan yn ipan in nauhtetl tlalli ca ompa yn ipan Europa , yn ipan oncatqui yn quipia ca cenca huehuey yn tlahtocayotl yn teuhcyotl yhuan huehuey altepetl yn motenehua provincias , yn quenin oncan España yhuan Francia yhuan Italia yhuan Alemania yhuan Grecia yhuan Ungría yhuan Polonia yhuan Suecia yhuan Norvegia , ynin ompa inhuehuechan yn motenehua godos , yhuan Flandes yhuan Ingalaterra , macihui yehuatl in ca çan aytic yn ca altepetl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65540,2933,spanish,nahuatl,Dixo que este testigo tuvo la la [ sic ] dicha casa sobre que se trata este pleyto arrendada y se la arrendó Ana Xuarez yndia tia de Maria Gerónima a razon de quatro reales cada mes y biviendo en las dichas casas .,Oquito yn testigo ca uel melaoac yn niquitoa ca in iquac oncan onicatca yn onicnotlanehuiaya in calli chiconxiuitl auh yn itlaneohuaca nicmacaya in Ana Xuarez yahuitzin Maria Geronima yn ce metztli nicmacaya naui tomin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65541,2934,spanish,nahuatl,"Luego se asentó para gobernar Acamapichtli , el cual se enseñoreó en el año 1 Técpatl 1376 .","Nima yc ualmotlali in tlatocatiz Acamapich , yn ipa I Tecpatl xitl y motlatocantlali .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65542,2935,spanish,nahuatl,Seréis . Estaréis,Anyezquek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65543,2936,spanish,nahuatl,"Postejtli le decían al monte grande , parado .","Postejtli kiiluiyaya ne tepetl ueyi , ijkatok .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65544,2937,spanish,nahuatl,Se estrena en este año el famoso ballet El Lago de losCisnes que compusiera elmúsico Piotr I . Tchaikovsky,Mochalia inin xiuhpan cenca tenyo netotiliztli motenehua Imatezcauh in Canauhtin in quiyocoxca cuicapicqui in itoca Piotr I . Tchaikovsky .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65545,2938,spanish,nahuatl,Mucho,miac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65546,2939,spanish,nahuatl,"También en este año murió Itztlotzin Tlailotlacteuctli , tlatohuani de Tzacualtitlan Tenanco Amaquemecan , que gobernó durante 70 años ; dejó dos hijos : el primero se llamaba Huehue Chimalpahíntzin ; y el segundo , Cuauhtlehuanitzin .","Auh ypan in yn xihuitl yn momiquillico Ytztlotzin Tlayllotlacteuhctli tlahtohuani catca Tzaqualtitlan Tenanco Amaquemecan , yn tlahtocat epohualxihutl ypan matlacxihuitl ; auh omentin yn quincauhtia ypilhuan : yn icce ytoca Huehue Chimalpahintzin , yn icome ytoca Quauhtlehuanitzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65547,2940,spanish,nahuatl,"Y su fiesta se hacía en el signo 4 - Movimiento , el día 203 de la cuenta .",Auh in ilhuiuh quizaya ipan cemilhuitonalli nahui ollin matlacpoalli omei ica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65548,2941,spanish,nahuatl,". que no en parte alguna queden esparcidos tus huesos y no en parte alguna se dispersen tus cabellos , en lugar de fama , de nombre siniestro !",". ma cana cecemanto im momiyotzin auh in motzontzin ma cana momoyauato , in teiyocan in tocayehcan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65549,2942,spanish,nahuatl,"Pero a la postre acabaron haciéndose daño ; después de haberse sentado sobre las cañas comenzaron a golpearse con las manos , pero terminaron haciéndose daño , porque se golpearon y se hirieron con palos cortantes ; maltrataron mucho a los tlacochcalcas , y muchos de ellos murieron a manos de los contrarios .","Auh çatepan in yequene quimococolchihuillia ; çanno yn neacatlalliayan mopehualtique in ye momamimictia , yequene ye quimococolchihuillia , ye quauhtlamatzayanaltica mohuitequi ye quauhtlatzayantica momotla ; cenca ye quincocohua yn tlacochcalca , miequintin in ye temac miqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65550,2943,spanish,nahuatl,Lo único desagradable fué que hubo mucho polvo en el campo .,Zantlen huel otechpazoloh yehua in tehtli ixtlahuapa omen .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65551,2944,spanish,nahuatl,Hojas de mazorca,Izhuatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65552,2945,spanish,nahuatl,mi primer encuentro con los escritos de miguel leónportilla,quenin quin iuhti onoconnamic itlahcuiloltzin leonportilla,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65553,2946,spanish,nahuatl,Y así era la Nochebuena . Era preciosa la fiesta en la iglesia .,Iqui in oyeya nochibuena ; cualtzin oquizaya teopa ilhuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65554,2947,spanish,nahuatl,él arriba está sentado,ya uajkapa yetok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65555,2948,spanish,nahuatl,"Luego el cuitlahuaca , y lo guiaba Yayauhquixíhuitl .","Nima ye cuitlauacatl , ualteyaca Yayauhquixiuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65556,2949,spanish,nahuatl,aquí te suplico en este día,nican nimitztatauhtia itech nehin tonal,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65557,2950,spanish,nahuatl,"Los siguió el huexotzinca , y lo guiaba Mazamoyáhual .","Nima ye uexotzincatl quiualtoquili , ualteyaca Mazamoyaual .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65558,2951,spanish,nahuatl,"Dicen que en este año , siendo Cohuazacatzin ya un muchacho , dijo : ¿ Quién es ese fulano de Mamalhuazocan que está ocupando mi petate y mi asiento ? .",Nican ypan in in ye quitohua yn Cohuaçacatzin ye yxtlamati ye mozcallia yn quito : Aquin in yn ipan ca y nopetl yn nocpatl yn mamalhuaçocatontli ? .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65559,2952,spanish,nahuatl,No dije nada .,Amitla oniquihto .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65560,2953,spanish,nahuatl,Voy a tostar .,nitlačičino : s .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65561,2954,spanish,nahuatl,"Sabed , hermanos míos , que los xochimilcas fueron enseguida a asentarse en Xochimilco ; que los chalcas fueron enseguida a asentarse en Chalco ; que los tepanecas fueron enseguida a asentarse en Tlacopan , y que su tlatohuani fijó su residencia en Azcapotzalco ; que los acolhuas fueron enseguida a asentarse en Acolhuacan Tetzcoco ; que los tlalhuicas fueron enseguida a asentarse en Acuauhnáhuac , que ahora llamamos Cuauhnáhuac , aunque no todos los tlalhuicas se asentaron en Cuauhnáhuac , pues algunos se fueron asentando por todo el territorio del Marqués que los castellanos llaman el Marquesado ; que los tlaxcaltecas fueron enseguida a asentarse en Texcallan , que ahora se nombra Tlaxcallan ; que los teotenancas fueron enseguida a asentarse en Tenanco Texocpalco Tepopolla y que algunos de ellos se asentaron también en Tzacualtitlan Tenanco Amaquemecan ; y que los amaquemecas totolimpanecas fueron enseguida a asentarse en Amaquemecan .","Auh xicmomachiltican , notiachcahuané noteyccahuané , ca yn yehuantin yn xochimilca niman ompa omotlallito yn Xochimilco ; auh ca y yehuantin chalca niman ompa omotlallito yn Chalco ; auh y yehuantin yn tepaneca niman omotlallito | | 78v ompa yn Tlacupan , auh yn intlahtocauh ca omotlallito omocallotito Azcapotzalco ; auh y yehuantin yn acolhuaque niman ompa omotlallito yn Acolhuacan Tetzcoco ; auh in yehuantin yn tlalhuicca ca niman ompa tlamellauhque ompa yn omotlallito Aquauhnahuac yn axcan ye tiquitohua Quauhnahuac , auh amo çan ixquich yn oncan yn omotlallito Quauhnahuac yn tlalhuicca , ca no yhuian yn omotlallique yn ixquich Marqués ytlal yn quitohua castilteca Marquesado ; auh in yehuantin yn tlaxcalteca niman ompa omotlallito yn Texcallan yn axcan mitohua Tlaxcallan ; auh in yehuantin yn teotenanca niman ompa omotlallito yn Tenanco Texocpalco Tepopolla yhuan cequintin ompa motlallito yn Tzaqualtitlan Tenanco Amaquemecan ; auh in yehuantin yn amaquemeque totollinpaneca niman ompa omotlallito yn Amaquemecan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65562,2955,spanish,nahuatl,4 cucharadas de manteca,Nahui xumalli pitzochiyahuitzol,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65563,2956,spanish,nahuatl,"En este año murió Totoltécatl Tzompachtli Tlailotlacteuctli , que gobernó en Cuitlatetelco durante 10 años y en Tizatépec durante 16 , y si se cuenta todo el tiempo , gobernó a los tenancas durante 26 años ; y luego , en este mismo año , se enseñoreó su hijo Cualtzin , que tomó el título de Tlailotlacteuctli y estuvo gobernando en Cuitlatetelco .","Nican ypan in y momiquillico yn Totoltecatl Tzonpachtli Tlayllotlacteuhctli , yn tlahtocat oncan | | 73r Cuitlatetelco matlacxihuitl auh yn Tiçatepec caxtolli once , ynic mochi mocenpohua cenpohualxihuitl onchicuacen yn quipacho Tenancayotl ; auh ça niman ipan in yn xihuitl y motlahtocatlalli yn ipiltzin ytoca Qualtzin Tlayllotlacteuhctli mochiuh , oncan ye tlahtocati yn Cuitlatetelco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65564,2957,spanish,nahuatl,el Padre Celestial vio que no descansan,kiitak ne Padre Celestial para axmoseuiaj,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65565,2958,spanish,nahuatl,"Pedro Hernandez responde y dize que en su presencia la Maria Xoco mandó que se vendiesen las casas para que digan de misas por ellos tres María Ana su hija [ sic pro : su sobrina ] , Miguel Ocelotl ; Pedro Luis hera natural de Guachinango y alla falleció .",Pedro Hernandez yc tlananquilia conitua ca huel tixpa mochiuh i iquac monanahoatia Maria Xoco yn iuh conitotia inic monamacaz in calli misa yquinpan mituz yn imeixtin yn ipillo catca Maria Anan Miguel Ocelotl auh in Pedro Luys ca ompa chane Quauhchinanco omomiquilito ompa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65566,2959,spanish,nahuatl,El sueño de una palabra,Itlatol temictli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65567,2960,spanish,nahuatl,( Testigo ) Baltazar Cotolcatl ( yndio natural desta ciudad de Mexico ) vecino e morador ( del barrio ) de Coatlan ( sujeto a San Sebastian en esta dicha ciudad ) . ( Testigo presentado ante los alcaldes yndios desta dicha ciudad por parte de don Luis de Santa Maria gobernador de los yndios desta dicha e ciudad e de su hermano don Martin Momauhti ) e asi presentado y aviendo jurado en forma de derecho dixo diria verdad de lo que supiese y le fuese preguntado . ( E siendo preguntado por las preguntas generales ) dixo ser de edad de sesenta y cinco años ( y que no le toca ninguna de las preguntas generales que le fueron declaradas y que ayuda dios a la verdad ) .,Baltazar Cotolcatl ychan Cohuatla omonamicti epohualxiuhtia ye on macuilli y ye nemi juramento oquitennamic yn ica bara de justicia ynic amo iztlacatiz ylhuiloc huel xoconmelahua yn motlatol yn tlatiztlacatiz ca diablo quihuicaz yn moyollia maniman auh yn tla huel toconmelahuaz motlatol yc mitzmotlaocoliliz yn totecuyo dios yhuan tonantzin Santa Maria mochipa ychpochtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65568,2961,spanish,nahuatl,DIALOGO,TLANONOTZALLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65569,2962,spanish,nahuatl,"No vayáis a otros pueblos , celebrad sólo aquí , para que no causéis pena a la cola y al ala , a la anciana , al anciano , al niño de cuna , al que gatea , al que ya anda ; cuidad de ellos , compadecedlos .","Macamo cana tealtepeuh ypan ximohuicaca , ma ça ye nican xipactiecan , ynic amo anquitolinizque yn cuitlapilli atlapalli , yn illamatzin y huehuetzin yn piltzintli yn mocoçoltentoc yn mohuillana yn moquequetza ; xiquinmocuitlahuican xiquintlaocolican .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65570,2963,spanish,nahuatl,"Dispuestas así las cosas , inmediatamente entran al Patio Sagrado para matar a la gente . Van a pie , llevan sus escudos de madera , y algunos los llevan de metal y sus espadas .","Auh in ye iuhqui , niman ye ic claqui in Tehuitohualco in temictizque . In intequiuh in temictique zan tlacxipanuia imehehuachimal , ceque intotopchimal , ihuan intetepuzmacuauh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65571,2964,spanish,nahuatl,En este año se enseñoreó Tziuhtécatl como tlatohuani de Colhuacan .,Ypan in motlahtocatlalli yn Tziuhtecatl yn Colhuacan tlahtohuani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65572,2965,spanish,nahuatl,Es frío .,In sesek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65573,2966,spanish,nahuatl,Delante de cada persona hay un vaso de agua .,Ixtlan cecentlacah manic ce atecoatzintli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65574,2967,spanish,nahuatl,"El último día del dicho mes llegaron a la ciudad de México dos religiosos de San Francisco de Paula , llamados mínimos .",No ypan in ytlamian yn metztli omoteneuh yn nican Mexico ohuallaque omentin San Francisco de Paula teopixque yn motenehua mínimos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65575,2968,spanish,nahuatl,"Es frío , porque a quien no tiene estómago fuerte , le hace daño .",Sesek por que akin amo ijtichikauak kiijtikokoua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65576,2969,spanish,nahuatl,"En este año se enseñoreó Huehue Huitzilíhuitl ; algunos antiguos dejaron pintado , eso dicen , que después de llegar en este año a Amalinalpan Azcapotzalco , los mexitin lo pusieron como su tlatohuani .","Nican ypan in yn motlahtocatlalli yn Huehue Huitzillihuitl ; cequintin huehuetque quimachiyotia , yn iuh quitohua , ye quin ipan in yn oncan acico mexitin yn Amallinalpan yn Azcapotzalco ynic oncan quitlahtocatlallique yn intlahtocauh mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65577,2970,spanish,nahuatl,". Todo esto será nuestra propiedad , nuestra adquisición , nuestra fama de hombres : nadie podrá tomarla , de cuantos en México viven traficantes , gente que anda en cuevas , que con nosotros no vinieron , con nosotros no se fatigaron , sino que será cosa exclusiva nuestra . ”",". Ixquich in taxca in totlatqui in toneoquichitol yez : ayac uel quicuiz in ixquichtin Mexico nemi im puchteca in oztomeca in amo huallaque in amo touan otlaihiyohuique , zan toneixcauil yez . ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65578,2971,spanish,nahuatl,nomás nos mantienen .,san intechtekipanouaj,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65579,2972,spanish,nahuatl,¿ Por qué llegó tan tarde el avión en que viniste ?,¿ Tleca ye tlahea oehcoc in patlanalaztli tlen ipan otihuala ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65580,2973,spanish,nahuatl,Yo tengo .,Nicpia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65581,2974,spanish,nahuatl,"Luego de que murió , al día siguiente , martes , por la tarde , en las vísperas de San Francisco , en procesión sacaron el cuerpo de su casa y lo fueron a enterrar en la iglesia mayor , donde está sepultado junto al altar mayor .","Auh yn oiuh momiquilli , quin imoztlayoc ypan martes ye teotlac , yvisperatzin ypan Sant Francisco , tlayahualoliztica yn quihualmoquixtilique y - | | 48 - chantzinco , oncan quimotoquilico yn inacayotzin yn iglesia mayor , altar mayor yn motoquiltitoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65582,2975,spanish,nahuatl,Cuando no hay semilla se compra donde haya bueno .,in kwak a ' tleyi semiya mokoa onganin bweno .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65583,2976,spanish,nahuatl,No me han llegado las cartas .,In amameh ayemo niquinceliah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65584,2977,spanish,nahuatl,"Y gobernaba en su nombre Huehue Itzcuauhtzin , tlatohuani de Atlauhtlan Tenanco .",Yehuatl quitlahtalhuia yn Huehue Ytzcuauhtzin tlahtohuani Atlauhtlan Tenanco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65585,2978,spanish,nahuatl,"El último día de junio de 1598 dejó su cargo fray Alonso Urbano , que era el guardián del monasterio de San Francisco , a quien sustituyó fray Juan de Salas ; y fray Alonso Urbano se fue a la huerta de San Cosme .","Yn ipan junio de 1598 años , ytlamian yn metztli , yquac quimocahuilli yn itequitzin guardián fray Alonso Urbano callitic guardián moyetzticatca , auh yn conmopatilli ytoca fray Juan de Salas ; auh yn fray Alonso Urbano mohuicac huertas Sant Cosme .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65586,2979,spanish,nahuatl,— “ ¡ Que venga el otomíque me ha herido en la pierna ! ”,"—“ ¡ Ma huallauh yn otomitl , yn onechmetzhuitec ! ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65587,2980,spanish,nahuatl,"A ésta la tomó por mujer un mexica llamado Opochtli Iztahuatzin , y de ellos nació el segundo Acamapichtli , que gobernó en Tenochtitlan ; éste fundó y comenzó el tlatocáyotl , porque de él se originaron los linajes de todos los tlatoque que vivieron en Mexico Tenochtitlan , aunque este dicho Acamapichtli había nacido en Colhuacan .","Ynin ce mexicatl quimocihuahuati ytoca Opochtli Yztahuatzin , oncan tlacat yn icome Acamapichtli yn tlahtocatito Tenochtitlan ; yehuatl conpehualtito contzintito yn tlahtocayotl , ynic yehuatl oytech quizque ytlacamecayohuan yn ixquichtin Mexico Tenochtitlan tlahtoque onemico , yece ynin omoteneuh Acamapichtli oncan tlacat yn Culhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65588,2981,spanish,nahuatl,"Los pobladores de los alrededores fueron allá a prestar servicio comunal ; pero los amaquemecas no andaban con los demás , según luego se verá .","Auh yehuantin altepehuaque yn techyahuallotoque yn ompa tequitito yn quichiuhto tequitl ; auh yn amaquemeque amo tehuanme , yn iuh niman ye onneciz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65589,2982,spanish,nahuatl,"Tras escucharlo , se juntaron los señores mexicas y empezaron a asediar a los huexotzincas ; los señores alborotaron allá y causaron destrozos , y los principales se apoderaron de los bezotes verdes , amarillos y blancos , y de las tilmas preciosas .","Auh yn oquicacque yn omononotzque tlahtoque mexica , niman no peuhque yn oquincallalique ; auh ompa xaxamacaya ompa onixpollihuia yn teteuhctin yn tlahtoque , | | 103r ompa oquicuia yn pipiltin yn tençacatl yn xoxouhqui yn coztic yn iztac tençacatl auh yn tlaçotilmatli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65590,2983,spanish,nahuatl,y [ Juanito ] se echo al agua,uan momajkajki ipan atl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65591,2984,spanish,nahuatl,"Pero Temillotzin no quiso escuchar a quien trataba de retenerlo , para que no fuera adonde quería ir ; y todos vieron cómo se arrojó al agua , cómo pataleaba nadando hacia el poniente .","Auh yehuatl Temillotzin amo quicaquiznequi yn quiçalohua macamo yauh yn capa yaznequi ; quihualittaque atlan ohualmomayauh , atlac xohuitectihuitz , tonatiuh ycallaquiapa ytztihuiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65592,2985,spanish,nahuatl,Los quales por relacion dixeron que manifestavan y presentavan un testamento que dexó fecho en su fin y muerte Alonso Tocatl ( y en el dicho testamento que una clausula ) del manda se venda una casa ( que dexó por sus bienes ) para que de lo procedido della se le dixesen misas ( por su ányma en el altar ) de San Josephe ( e San Francisco de esta ciudad ) y como tales albaceas tenemos bendida la dicha casa para mandar se le digan las dichas misas al difunto .,Oquitoque ticcaquiltiya yn justicia ypampa yn omomiquilli yn itoca catca Alo[n]so Tocatzin quichiuhtiuh ytestamento ynic monamacaz yn ical auh yn ipatiuh mochihuaz calli yc misa ypan mitoz yn Sancto Josephe technahuatitia talvaceas ynic neltiz yn itestamento .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65593,2986,spanish,nahuatl,Yo era.Yo estaba .,Onieya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65594,2987,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65595,2988,spanish,nahuatl,Entonces vio que allí venía,Kema kiitak noponi uala,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65596,2989,spanish,nahuatl,Se reproduce por la semilla .,Ixua isemilla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65597,2990,spanish,nahuatl,"También es calabaza ( ayoj ) . Quién sabe por qué le dicen así , si también es calabaza .","In no ayoj , ait keyéj iujki kiluiaj , ta no ayoj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65598,2991,spanish,nahuatl,"5 Tochtli , 1510 .","V Tochtli xihuitl , 1510 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65599,2992,spanish,nahuatl,E yo la dicha Angelina Martina confiesa que es verdad que las dichas tierras son de vos los dichos don Baltasar Tlilancalqui y vuestra muger Juana Tlaco y que no yré contra lo que está dicho ni lo reclamaré ahora ni en tienpo alguno .,Yoan niquitoa yn nehoatl Angelina Martina ca ye nelli in ic noyollopachiui yn amotlal yn amehoantzitzin don Balthazar Tlilancalqui yoan monamic Juana Tlaco aocmo uel niccuepaz yn notlatol aocmo yca nineltitiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65600,2993,spanish,nahuatl,"En este bosque de Milpa Alta había muchos árboles y leña y muchos hombres iban a leñar . Tumbaban árboles . En esa época nadie los castigaba ni lo metía a uno a la cárcel por tumbar árboles . Había muchos árboles . Toda la gente pobre arrancaba las ramas de los árboles tirados . Y si quería leña para que su esposa la vendiera en la plaza , traía leña rajada . Cargaba dos caballos y un burro , para que el burro cargara la leña que se utilizaba en la casa . Así es que muchos hombres iban a leñar en aquel bosque . Había encinos , ailes , madroños , ocotes y sauces silvestres .","Ipan in cuauhtlatli itech Momochco Malacateticpac onyeya miaque cuauhtin ihuan tlaca miactin oyaya cuacuahuizque . Oquimamayahuia cuauhtin . Ye yiman tica on amaca oteahuaya nozo otetzacuaya ipampa momamayahui cuauhtin . Ixachi miaque onyeya inimequez cuauhtin . Nochtlacatl tlen icnotlaca oquimatzatzayatzaya inomequez yohuehuetztaya cuauhtin . On tla oquinequia cuahuitl oncuan quinamacaz icihuauh ipan tianquiztli , ocualicaya tlaxexeloli . Quitlamamaltia ome cahuatin ihuan ce axno , oncuan on axno oquimamaya cuahuitl tlen omonequia ipan cali . Iqui in miaque tlaca oncuacuahuia ipan on cuauhtlatli . Oyeya ahuacuauhtin , ilcuahuitl , tamazquicuahuitl , ococuahuitl ihuan tepehuexocuahuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65601,2994,spanish,nahuatl,"10 Calli , 1333 .","X Calli xihuitl , 1333 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65602,2995,spanish,nahuatl,"Antonio Martín Marqués , María Madre Trinidad ,","Antonio Martín Marqués , María Madre Trinidad ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65603,2996,spanish,nahuatl,"Esto es todo . Así ante ti caigo ; ante ti me arrojo ; me precipito en el lugar de donde nadie se levanta , nadie sale , lugar de pavor , de temor . Que no haya provocado yo tu cólera ; no haya ido sobre tu enojo . Hombre , Niño preciado , Señor Nuestro , haz tu obra , tu trabajo .","Ca ixquichtzin inic mixpantzinco nihuetzi , inic mixpantzinco ninomayahui , ninotlaza , in anequetzaloyan , in aquixohuayan , in temauhtican in mahuiziocan : ma melleltzin nicquetz , ma motlahueltzin ipan nia . Tlacatle , Tlazopille : Totecue ma ximotlacotili , ma ximotequitili .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65604,2997,spanish,nahuatl,Y luego [ la abuela ] empezó a escuchar que de,Uan ijkino uajka pejki kikaki motsojtsouiteki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65605,2998,spanish,nahuatl,"Después allá sembró cebada el capitán de la guardia don Pedro Serrano , el mismo que había dirigido la destrucción ; pues Chapultepec era antes un lugar muy hermoso .","Oncan quitepeuh sebada yn capitán de la guardia don Pedro Serrano , huel yehuatl yn tlanahuatiaya ynic tlaixpoliuh ; ca huel mahuizcan catca yn Chapultepec .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65606,2999,spanish,nahuatl,"Cada uno está aquí , sobre la tierra , vosotros señores , mis príncipes , si mi corazón lo gustara , se embriagaría .","Aya yece ye nican , tlalla icpac , antetecuita , nopilhuan , a noyol quimati , quihuintia ye noyol .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65607,3000,spanish,nahuatl,Primero fuimos al Desierto de los Leones . Es un lugar muy bonito y bastante cerca de la ciudad .,Achtopa Desierto de los Leones otiahqueh . In amo huehca in hueyaltepetl ca ihuan huel cuacualtzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65608,3001,spanish,nahuatl,con toda mi alma .,ica nochi noalma .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65609,3002,spanish,nahuatl,"Allí murieron algunos chichimecas : Huehue Ayopochtli , Cuatomáhuac y Totonhuitztli ; estos tres murieron allí .",Yhuan oncan cequintin momiquillique yn chichimeca : yn Huehue Ayopochtli yhuan yn Cuatomahuac yhuan yn Totonhuitztli ; ynin eyntin oncan momiquilico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65610,3003,spanish,nahuatl,"Pasamos el agua salimos del agua , vinimos a alcanzar el camión donde nos estaba esperando de por allá nos vinimos a dormir en el hotel .",tcki n a : ti tiwalpanuke tiwalkiske de a : tl tika ' siko kamion ngani te : čia para ompa tiwala ' ke mičoakán tikočiko ? teč in otel .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65611,3004,spanish,nahuatl,"Está también tu hermano de los dos es el trabajo , tu hermano dice : Yo soy más hombre que un hombre voy a vender la leña .",in lá timonekiltia timokawiltiw te ' wakun in kwawitl te ' wakun šimika .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65612,3005,spanish,nahuatl,"12 Acatl , 1387 .","XII Acatl xihuitl , 1387 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65613,3006,spanish,nahuatl,"Junto a la iglesia de San José , unos enfrente de otros , se dispusieron los religiosos ; allá colocaron a San Francisco y a San Diego , revestidos con paño fino , pero se cayó el estrado porque se rompió un madero , y se estropearon los santos , a San Francisco se le rompió una mano y también San Diego sufrió daños .","Auh in Sant Josep caltitlan yn oncan motenamiquiliani teopixque ; oncan quinmomanillique in Sant Francisco yhuan Sant Diego , huel paño yn quinmoquentillique ynneolololtzin , auh actihuetz in tlapechtli poztec yn quahuitl , auh oncan ytlacauhque in sanctome ymatzin poztec in Sant Francisco yhuan yn Sant Diego no ytlacauh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65614,3007,spanish,nahuatl,"Sólo once meses estuvieron en Tomatlán , y luego , en febrero de 1595 , se mudaron a Tozanitlan , frente a las casas de Diego Mejía Cerda , donde finalmente se establecieron en una casa a su gusto .","Auh çan matlactetl once metztli yn ompa catca Tomatla , yc niman hualmiquanique in Toçanitlan yquiahuac yn Diego Mexía Cerda ypan metztli de febrero de 1595 años , ychan volundate ycce onca motlalique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65615,3008,spanish,nahuatl,— Ya es penoso ya tiene su yerno .,"— ke na ' mo yekipia , nimotlenkwa iki kiyekanaske tekitlaka nosomelawak .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65616,3009,spanish,nahuatl,"En cuanto lo oyó y lo supo Temizteuctli , el cual era hijo del tlatohuani Huehueteuctli Chichimecateuctli , salió al encuentro del Diablo en el centro de la pirámide ; y al encontrarlo le ofrendó una rodela de madera incrustada con chalchihuites , diciéndole : Mi dios y señor , has ido a hacer allá tu oficio y tu tarea , pero ya estás de vuelta en tu ciudad .","Auh quen quicac quen quimol yn itoca Temizteuhctli , ynn in ypiltzin yn tlahtohuani yn Huehueteuhctli Chichimecateuhctli , oncan quinamiquito yn tzaqualtzintli ytic yn diablo ; ynic quinamiquito yn quimacac chalchiuhquauhyahuallolli ynic quitlatlauhti , quilhui : Noteohué notlahtocahué , otontequitito otontlacotito , tel ca matzin ipa ca motepetzin ipa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65617,3010,spanish,nahuatl,"Le agradecemos a la Coordinación del Servicio Gráfico de la Universidad Iberoamericana y a su directora María del Mar Sanz , por la elaboración gráfica del libro .","No kinintasojkamatiliaj : In Coordinación del Servicio Gráfico tein poui iuan Universidad Iberoamericana , uan itayekankauj María del Mar Sanz tein kichijchiujkej in amaix .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65618,3011,spanish,nahuatl,para poner [ sembrar ],para quitalizqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65619,3012,spanish,nahuatl,Estábamos muchos,Timiyake tiitstoke,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65620,3013,spanish,nahuatl,poder dales el poder,de que xquinmaca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65621,3014,spanish,nahuatl,"“ ¡ Que no me coman , que no me",Axkana amo xinechkuase para axkana ikaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65622,3015,spanish,nahuatl,¿ Cuántos niños tiene la señora ? Ocho niños .,¿ Quezquih ipilhuan in zohuapa ? Chicueyi piltzintzintin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65623,3016,spanish,nahuatl,". Luego pone el papel en el fuego . Cuando lo ha puesto , luego toma incienso del país blanco — ese es el incienso de cardón , muy fino , muy bien refinado , muy limpio ; no tiene tacha , no tiene defecto .",. Niman ye ic conmana in amatl in tleco . In oconman zatepan concui in iztac copalli yeuatl in tziuac copalli in uel melauac in uel yaque in uel chipauac in amo tlazollo in amo teuhyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65624,3017,spanish,nahuatl,"un tabaquito ,","ce iyatzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65625,3018,spanish,nahuatl,Aquí mis hijitos van a dotarte,Nican nopilhuantzitzin mitznemactitih,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65626,3019,spanish,nahuatl,"Los tlatoque de Tzacualtitlan Tenanco habían dejado a sus hijos , que se llamaban : Xiuhtzin Tlatquicatzin , hijo de Cuauhtlehuanitzin Tlailotlacteuctli ; y Cacamatzin Xocóyotl , hijo de Popocatzin Atlauhtecatlteuctli ...","Auh yn Tzaqualtitlan Tenanco tlahtoque yn quincauhtiaque yn inpilhuan , yzca yntoca : Xiuhtzin Tlatquicatzin , ynin ypiltzin yn Quauhtlehuanitzin Tlayllotlacteuhctli ; yn icome ytoca Cacamatzin Xocoyotl , ynin ypiltzin . . . . | |",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65627,3020,spanish,nahuatl,CACAHUATE,TALKAKAUAT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65628,3021,spanish,nahuatl,Se da en los cafetales y en los cerros .,Mochiua kajfentaj uan tepejxiyoj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65629,3022,spanish,nahuatl,Mi madre y la criada tienen bastante trabajo .,No nana ihuan cihuatequipano miac tequitl quipiah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65630,3023,spanish,nahuatl,En el año 3 Ácatl 1391 se enseñoreó Huitzilihuitzin en Tenochtitlan .,Yey Acatl yc motlatocatlalli Uitziliuitzi Tenochtitla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65631,3024,spanish,nahuatl,"¡ Hágase el baile , comience el dialogar de los cantos !","¡ Ma ya netotilo , ma necuicatilo !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65632,3025,spanish,nahuatl,"— Pues eso sí , pero si ya está grande si ya está como está pero no se acuerda , bueno ya nos mantiene .",pobre piltontli yake kwakwawis yake a ' mo tokwenta tle onka kwawitl tlenkwa nikwakwawis nikilwis yakwtle kwawitl šipepečti ašno šiawškonkwi kwawitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65633,3026,spanish,nahuatl,"Y arreciaron las enfermedades : el sarampión , las paperas y las cámaras .",Yuan cenca chicahuac y mochiuh cocoliztli : yehuatl saranpió yhuan quechpoçahualiztli apitzalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65634,3027,spanish,nahuatl,Se vende en Cuetzalan y aquí en el pueblo . Lo compran porque es sabroso .,"Kinamakaj Kuesalan uan nikan , xolalpan . Kikouaj , ta uelik .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65635,3028,spanish,nahuatl,"Acacitli dijo : ¡ Ay , Dios nuestro ! , por eso lloro yo , Acacitli , porque en Chapoltépec perecieron mi padre y mi hermana menor Azcatlxochtzin .","Auh yn Acacitli ye quitohua : Inyoyahué , Tloquehé Nahuaquehé ! , ca yehuatl in ynic nichoca yn nAcacitli , yn Chapoltepec yn popoliuhtoc yn notatzin yhuan yn Azcatlxochtzin yn noteyccatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65636,3029,spanish,nahuatl,al mediodía nos iluminas .,itech nepantah tonal titechtahuilia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65637,3030,spanish,nahuatl,En el año 7 Tochtli 1434 se sometieron los tepanecas que estaban en el bosque de Yetépec .,Chicome Tochtli xiuitl yquac ualcalac yn tepanecatl yn onoca quauhtla Yetepec .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65638,3031,spanish,nahuatl,El trigo y la cebada se cultivan en el norte .,In trigo ihuan cebada motequipanohuah tlalitztiayan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65639,3032,spanish,nahuatl,"En la ciudad de México a diez y siete dias del mes de abril de mil quinientos y noventa y dos años , otra vez , el dicho pregonero torno a pregonar en el barrio [ tlaxilacalli ] de Tepantitlan y dio a entender lo que davan por ella ciento y veynte pesos y aviéndolo dando a enteder no ubo quien la puxase . Testigos Francisco Flores y Diego Aztaxochitl , pregonero .",Yn ipan ciudad Mexico a diez y siete dias del mes de abril de mil e quinientos noventa y dos años occepa oncan otzatzic in tecpo[yo]tl yn ipan tlaxilacalli Tecpancaltitlan oquiteneuh yn izqui yc patiyohua in calli yn ical Mariana yn onpa mani Teocaltitlan chiquacenpohualli pesos auh yn iquac oquitecaquiti ayac otlatenyoti testigo Pedro Xuarez yhuan Tecpoyotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65640,3033,spanish,nahuatl,"Para entonces , Cuáuhtlix llevaba tres años gobernando como decimocuarto tlatohuani de Colhuacan .",Auh yn ihcuac yn ye oyuh nepa exihuitl tlahtocati yn Cuauhtlix yn icmatlactlonnahui tlahtohuani Culhuacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65641,3034,spanish,nahuatl,y uncuchillo fue a traer de allí,uan se kuchiyo kikuito,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65642,3035,spanish,nahuatl,"Un jardín en tiempo de primavera es de un aspecto de una belleza indescriptible con sus millones de flores que brotan en los árboles de manzanas , peras , cerezas , ciruelas y duraznos .","Cente xochimilli ipan Xopaniztempan huel cualneci ca ahuel mahnel motenihtohua cenca miac xochitl cueponi ipan icuamahuan manzanahcuahuitl , capolcuahuitl , tlatocxococuahuitl ihuan doraznocuahuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65643,3036,spanish,nahuatl,Y ya pasó se va riendo se va riendo de él ya lo empujó .,wan yupanok yewekcatiw ika wecka yukontupewtewak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65644,3037,spanish,nahuatl,"lo muelen y le agregan chilpocle y le echan pimienta , después lo hierven .","kikuechouaj uan kitaliliaj se chiluak iuan mimientaj , ompa kimanaj ya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65645,3038,spanish,nahuatl,"Hubo el año 7 caña una grave inundación en la ciudad , en la que pereció mucha gente .",Altepetl apachiuh ipan chicóme acatl xihuitl ihuan miectin tlacali poliuhque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65646,3039,spanish,nahuatl,dónde,CANIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65647,3040,spanish,nahuatl,solo está .,sa itstok .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65648,3041,spanish,nahuatl,"Al amanecer del jueves 15 de marzo de 1612 se supo que había muerto durante la noche la señora doña Ana de Castilla , viuda de Antón de Ibarra e hija de don Luis de Velasco el Viejo , segundo virrey de México Nueva España .","178 Axcan juebes yc 15 mani metztli março de 1612 años , yhcuac yn ohuallathuic ye omomiquilli yohualtica in cihuapilli doña Ana de Castilla ynamic in Antón de Ibarra catca auh ychpotzin in huehue don Luis de Velasco yn icome visurrey mochihuaco nican Mexico Nueva España .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65649,3042,spanish,nahuatl,"Esfuércese , quiera las flores del escudo , las flores del Dador de la Vida . ¿ Qué podrá hacer mi corazón ? En vano hemos llegado , en vano hemos brotado en la tierra . ¿ Sólo así he de irme como las flores que perecieron ? ¿ Nada quedará en mi nombre ? ¿ Nada de mi fama aquí en la tierra ? ¡ Al menos flores , al menos cantos ! ¿ Qué podrá hacer mi corazón ? En vano hemos llegado , en vano hemos brotado en la tierra .","Ma ciuhtia o in quinequi noyollo zan chimalli xochitl , in ixochiuh in Ipalnemoani . ¿ Quen conchihuaz noyollo ? Onentacico tonquizaco in tlalticpac . ¿ Zan ca yuhqui nonyaz in oompopoliuh xochitl ? ¿ Ahtle notleyo yez in quenmanian ? ¿ Ahtle noitauhca yez in tlalticpac ? ¡ Ma nel xochitl ma nel cuicatl ! ¿ Quen conchihuaz noyollo ? Onentacico , tonquizaco in tlalticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65650,3043,spanish,nahuatl,Ese mismo año se introdujo la radio en México .,Zanyeno ihcuac acic Mexico tlahuilchicahualiztica caquiztepanitlazaloni .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65651,3044,spanish,nahuatl,Eran un hombre y una mujer que se metían en las casas . Como a las siete de la noche todo el mundo se atrancaba en su casa .,Ihuan noihqui ipan yohuali tlamamauhtiloli : cente tlacatl ihuan ce cihuatl tepan otechachancalaquia . Zan oransio yonetetepacholo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65652,3045,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65653,3046,spanish,nahuatl,"Su camote sirve también para hacer atole : se muele el camote , se cuela y se revuelve con masa , se hierve y se endulza y a beberlo .",No kualtia se kichijchiua atol uan se tayi . In ikamojyo kikuechouaj uan kikolarouaj uan ika kimanelouaj tixti uan kimanaj uan kitsopeliaj uan maj se tayi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65654,3047,spanish,nahuatl,Sal al gusto,"Iztatl , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65655,3048,spanish,nahuatl,"Artículo 70 . - Toda resolución del Congreso tendrá el carácter de ley o decreto . Las leyes o decretos se comunicarán al Ejecutivo firmados por los presidentes de ambas Cámaras y por un secretario de cada una de ellas , y se promulgarán en esta forma : El Congreso de los Estados Unidos Mexicanos decreta : ( texto de la ley o decreto ) . El Congreso expedirá la Ley que regulará su estructura y funcionamiento internos . La ley determinará , las formas y procedimientos para la agrupación de los diputados , según su afiliación de partido , a efecto de garantizar la libre expresión de las corrientes ideológicas representadas en la Cámara de Diputados . Esta ley no podrá ser vetada ni necesitará de promulgación del Ejecutivo Federal para tener vigencia . Sección Segunda De la Iniciativa y Formación de las Leyes","Tlen 70 Tlanahuatihcayotl . Nochi tlaxolehuali tlen Hueyi Tlahtocan mocuepas tlahtol tlanahuatili noso tlahtoltematilistli . In tlhatol tlanahuatilmeh noso tlahtol tematilismeh quimatiltiseh Hueyi Tequichihuani ihuan quiixhuasaniseh tlayecananih tlen ome Tlahtocan ihuan noihqui Tlahcuiloani tlen se ihuan se Tlahtocan , ihuan motematiltis ica inin tlahtoli : “ In Sentlahtocan tlen Mexico Sentica Tlaltlanahuatiloyan quiquixtia tlahtol tematiltilistli : ( tlahcuiloli tlen tlahtol tlanahuatili noso tlahtol tlahtoltematiltilistli ” . In Hueyi Tlahtocan quiquixtis tlahtol tlanahuatili tlen ica quicualtlalis itlacayo ihuan inemilis tlen yehua itechpohui . In tlahtol tlanahuatili quiihtos quenihqui mochihuas ihuicpa monechisoseh tepantlahtoanih , san catlia ihqui tlatzquitoseh ipan tlahtol nechicolislti , ihuicpa mosencahuas ica ininyolo tlahtoseh nochi tlahmantli tlahtoltlamiquilismeh tlen tlatzquitoseh ipan Tlahtocan Tepantlahtoanih . Inin tlahtol tlanahuatili amo huelis mocotonas ihuan itechmonequi tlatematiltis Tequichihuani tlen Sentlanahuatiloyan ihuicpa huelis ipatih elis . Tlaxexeloli tlen II : Tlen tlanescayotili ihuan tlatecpantli tlanahuatilmeh",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65656,3049,spanish,nahuatl,En el año 9 Tochtli 1462 no sucedió nada .,Chicuhnaui Tochtli xiuitl amotle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65657,3050,spanish,nahuatl,Ya no hay enojo de nuestro señor dueño del universo ; allí está mi buena suerte . ”,"Ca aya tle in icualan tloque nauaque , ca on ca in nomaceual . ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65658,3051,spanish,nahuatl,Mi padre gastó mucho dinero este asunto inútilmente .,Notata zanenca miac tomin itechpa inin tequitl oquixtlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65659,3052,spanish,nahuatl,— Estaba más bueno cuando raspaba usted .,— kači kwalika kwak timotla ' čikiliaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65660,3053,spanish,nahuatl,Es elevado a la dignidad presidencial el Lic . Luis Echeverría Alvarez .,Ipan matlactli tochtli xihuitl motlahtocatlalia yuhquin huei itlahtocauh Mexico in tepantlahtoani Luis Echeverría Alvarez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65661,3054,spanish,nahuatl,". Nació Centéotl en Tamoanchan : donde se yerguen las flores : 1 - Flor . Nació Centéotl en region de lluvia y niebla : donde son hechos los hijos de los hombres , ¡ donde están los dueños de peces de esmeralda !",. Otlacatqui Centeutl Tamiyoanichan in Xochitl ihcacan in Ce - Xochitl in Otlacatqui Centeutl Atlyayahuican in Tlacapillachivaloyan Chalchimmichvacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65662,3055,spanish,nahuatl,"El sábado 22 de junio de 1613 se puso un nuevo mercado en la Visitación de Nuestra Señora , que también se llama Nuestra Señora de la Piedad Huehuetlan , donde se hallan los religiosos de Santo Domingo .","Axcan sábado yn ic 22 mani metztli junio de 1613 | | 225 años , yhcuac moman tiyanquiztli yn totlaçonantzin Visitación yhuan mihtohua Nuestra Señora de la Biedad Huehuetlan , yn oncan moyetzticate teopixque Sancto Domingo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65663,3056,spanish,nahuatl,Hay una sola clase .,Ipa se taman saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65664,3057,spanish,nahuatl,"Asediada , odiada sería la ciudad de Huexotzinco , si estuviera rodeada de dardos , Huexotzinco circundada de espinosas flechas .","Hualixtococ hualcocolilo in atl in tepetl in Huexotzinco , tzihuactlan tzacualotc in tlacoch ahuayotoc in Huexotzinco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65665,3058,spanish,nahuatl,El mundo es un gran teatro .,Mazqui amo tic nequizqueh titemahuizohqueh ipan in hueyi mahuizco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65666,3059,spanish,nahuatl,"Así lo dejó dicho Tochihuitzin , así lo dejó dicho Coyolchiuhqui :","In ic conitotehuac in Tochihuitzin , in ic nonitotehuac in Coyolchiuhqui :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65667,3060,spanish,nahuatl,En septiembre ya se cosecha .,Septiembre se kiichkua ya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65668,3061,spanish,nahuatl,Vete ya no quiero que estés aquí me estas endrogando con estas cosas .,šiyaw akmo nihneki nikan tias tinečendrogaroa kanin kosas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65669,3062,spanish,nahuatl,"En este año murió Tziuhtécatl , tlatohuani de Colhuacan , que gobernó durante 10 años ; y luego , en este mismo año , se enseñoreó Xihuitltémoc como tlatohuani de Colhuacan .","Nican ypan in yn omiquico yn Tziuhtetl yn Colhuacan tlahtohuani , yn tlahtocat matlacxihuitl ; auh ça niman in ipan in yn xihuitl motlahtocatlalli yn Xihuitltemoc yn Colhuacan tlahtohuani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65670,3063,spanish,nahuatl,"5 Calli , 1237 .","V Calli xihuitl , 1237 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65671,3064,spanish,nahuatl,"A diez y ocho de hebrero de mil y quinientos y ochenta y siete años Pedro Ahuexotl pregonó en ( el dicho barrio ) [ Tezcatzongo ] que se vendían las casas y tierras de Ysavel María y que balían ochenta pesos y nadie las puxó ; testigo Pedro Hernandez . Ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",XL - Pregon a deciocho de hebrero 1587 años in Pedro Ahuexotl otzatzic Tezcatzonco oquitecaquiti inin monamaca ycal ytlal Ysabel Maria oquiteneuh yn ipatiuh napohualli pesos ayac tlananquilli testigo Pedro Hernandez . Ante mi Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65672,3065,spanish,nahuatl,"Entonces lloró Tímal ; compuso un canto , y lo entonó así : “ ¡ Tímal , Tímal ! Yo , Tímal , estoy vivo y soy un noble guerrero águila .","Nima e yc choca yn Timal , au in Timal nima e onca cuicapiqui , e queua : “ Timal , Timal ! Niyol niquauipila neua Timal .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65673,3066,spanish,nahuatl,"Aquí estás , mi hijita , mi collar de piedras finas , mi plumaje de quetzal , mi hechura humana , la nacida de mí . Tú eres mi sangre , mi color , en ti está mi imagen .","Ca nican tonca , in tinopiltzin , in tinocozqui , in tinoquetzal , in tinotlacachioal , in tinotlatlacatililil , in tinezio , in tinotlapalli , in tinoneiximachiliz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65674,3067,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65675,3068,spanish,nahuatl,"Como una pintura es su hermoso canto , como flores olorosas que dan alegría , mi corazón las estima en la tierra .","A iuhqui in tlacuilolli yectli incuic , iuhquin huelic xochitl ahuiac , a noyolquimati in tlalticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65676,3069,spanish,nahuatl,Y luego prosiguieron la construcción .,Auh yn iquac yn oquipantlazque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65677,3070,spanish,nahuatl,". que si algo le ha hecho gracia nuestro señor de adquirir , de todo lo que viene trayendo :",. in ahzo itla oquitlaoculi in totecuyo in quexquich in itlatqui o ual yetia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65678,3071,spanish,nahuatl,Siempre está floreando .,Nochipa xochiyojtok .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65679,3072,spanish,nahuatl,"Y que Ana Xuarez es la con quien trata pleyto y esto dieron por su respuesta [ soy de edad de cincuenta y cinco años y para confirmar mi palabra aquí pongo mi nombre y firma ] siendo testigos Francisco Millan ( escrivano y firmolo de su nombre ) Anton Josephe de la Cerda por testigo Francisco Millan . Ante mí Guillermo Cruzate , escrivano .",Auh ca occe yn titixnamiqui ytoca Ana Xuarez yxquichin ynic nitlananquilia yn ya ninemi tlaltipac ye umpoal xiuitl oncaxtolli auh ynic nicneltilia notlatol nican nictlalia notoca yoan nofirma . Testigo Francisco Millan por testigo Francisco Millan en testigo Jusep de la Cerda . Ante mi Guillermo Cruzate escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65680,3073,spanish,nahuatl,"1 Tochtli , 50 .","I Tochtli xihuitl , 50 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65681,3074,spanish,nahuatl,"Partieron para establecerse en Chimálcoc , donde al segundo año erigieron un altar de tierra ; allá dejó el gobierno Cuauhtliquetzqui , al quinto año de su estancia , y durante tres años nadie acaudilló a los mexicas .","Ualleuaque unmotlalito Chimalcoc , no motlalmomoztique , ye yuh oxiuhtia ; uncan tecuhuetz yn Quauhtliquetzqui , macuilxiuhtique yn unca , yn exiuitl ayac quiyaca y mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65682,3075,spanish,nahuatl,"en esta hora ,","itech nehin hora ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65683,3076,spanish,nahuatl,"4 Acatl , 27 .","IIII Acatl xihuitl , 27 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65684,3077,spanish,nahuatl,Su tallo es delgado y sus hojas se parecen a las palmas de las manos . Da camotes muy grandes .,Ikuoujyo pitsauak uan imaxiujyo mamajmaxaltik uan kitemaka in kamoj semi uejueyi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65685,3078,spanish,nahuatl,Así fue como en aquel tiempo llegó el tlatohuani Cuahuitzatzin Tlailotlacteuctli ; ésta es la verdadera historia de su venida y llegada a Amaquemecan .,O ca yuhqui yn ynic tepan acico yn tlahtohuani yn Quahuitzatzin yn Tlayllotlacteuhctli ; ynic mellahuatica yn itlahtollo yn iaxiliz yn ihecolliz ynic tepan acico yn Amaquemecan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65686,3079,spanish,nahuatl,"Entonces los chichimecas llegaron a la cumbre del cerro , y vieron que allá estaban asentados los xochmecas quiyahuiztecas cocolcas , los cuales tomaban a las fieras por nahuales ; y flecharon el flanco de su teocalli , de donde al punto salió agua , después de lo cual los xochmecas ya no pudieron transformarse en sus nahuales .","Ynic acico yn chichimeca yn oncan tepetl icpac , auh yn ontlachixque yn oncan cate yn xochmeca yn quiyahuizteca yn tequannahualeque yn cocolca ; yc quihualminque yn inteocal ytlacapan auh niman hualquiz atl , yc aocmo huel mocuepque yn izquitlamantli yn innahual .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65687,3080,spanish,nahuatl,"En este año murió Achitomécatl , tlatohuani de Colhuacan , que gobernó durante 21 años .","Nican ypan in miquico yn Achitomecatl yn tlahtohuani catca Colhuacan , yn tlahtocat cenpohualxihuitl once .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65688,3081,spanish,nahuatl,"en este Fuego ,","itech nehin titzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65689,3082,spanish,nahuatl,"En el testamento dejó asentado mi difunto esposo llamado Martin Jacobo ; en verdad así dijo , que se venderá la tierra , de allí se pagará la pertenencia ajena que dejó como deuda . Y dejó muchas deudas a bienes ajenos ¿ Dónde tomaré [ para pagarlas ] ?",Ca ypan quitlalitiuh testamento y nonamic omomiquilli ytoca Martin Jacobo ca nel yuh quitotiuh yn monamacaz yn tlalli oncan moxtlahuaz tetlatqui quimitlacalhuitia auh ca miyec yn quimoteytlacalhuilitiuh yn tetlatqui canpa noconnocuiliz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65690,3083,spanish,nahuatl,"Al principio de este año , los seis calpules de los teotenancas chichimecas partieron de Tizatépec para venir acá : los tlailotlacas , los atlauhtecas , los tlacatecpantlacas , los amilcas , los teuctipantlacas y los tepamecas .","Nican ypan in ypehuayan inin xihuitl yn oncan Tiçatepec huallehuaque ynic ye huitze teotenanca chichimeca chicuacen calpoltin : yn tlayllotlaque , yn atlauhteca , yn Tlacatecpan tlaca , yn amilca , yn Teuhctipan tlaca , yn tepameca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65691,3084,spanish,nahuatl,"Y el cerrito adonde subieron los chichimecas , ahora por eso se llama Chichimecatépec ; este cerrito queda junto a San Francisco Cetlalpan .","Auh ya yehuatl yc tlatzonilpique yc tlallicuilloque yc tlamachiyotique yc tlatocayotique ; yn oncan çacapechtli quitecaque , yc oncan quitocayotique Çacapechpan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65692,3085,spanish,nahuatl,"El chichimeca Cuahuitzatzin Tlailotlacteuctli miraba siempre aquel como arcoíris de niebla que se levantaba , o lo que quizá era el vaho de alguna serpiente que vivía junto al dicho zacate blanco .","Y mochipa conittaya yn Quahuitzatzin Tlayllotlacteuhctli yn chichimecatl yn iuhqui yn ayauhcoçamallotl moquetzaya , ancaço yhiyo y cohuatl auh yn itla onoca yn omoteneuh yztac y mallinalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65693,3086,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65694,3087,spanish,nahuatl,"Desde que al principio fue hecho y creado el mundo , 6361 años han pasado hasta ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .","Yn iquac yn itzinpeuhyoc yn ochihualoc yn yocoyalloc cemanahuatl , ye caxtoltzonxihuitl ypan caxtolpohualxihuitl ypan yepohualli ypan ce xihuitl ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65695,3088,spanish,nahuatl,En Ecatlán lo siembran mucho .,Ne Ejkatlan semi kitokaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65696,3089,spanish,nahuatl,"2 Tochtli , 1026 .","II Tochtli xihuitl , 1026 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65697,3090,spanish,nahuatl,"y en pedazos sus ramos , vamos a decir que todo",uan kimaxintoke tikijtose nochi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65698,3091,spanish,nahuatl,"El jueves 18 de enero se marchó el virrey marqués don Álvaro Manrique de Zúñiga ; partió para España , tras haber gobernado aquí durante cinco años .","Auh juebes a XVIII de henero , yquac mohuicac don Álvaro Manrrique de Çúnica visurrey marqués ; mohuicac España , yn tlahtocatico macuilxihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65699,3092,spanish,nahuatl,A nadie más forjará el Dador de la vida .,Ayac quiyocoyan Ipalnemoa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65700,3093,spanish,nahuatl,"en esta hora ,","itech nehin hora ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65701,3094,spanish,nahuatl,"Y como lo quiera el Señor , el Señor Nuestro , acaso será mi don , acaso seré mi merecimiento lo que me has dicho , lo que me has dado , un labio , una boca , tu llanto , tus lágrimas . Y tú acaso merecerás en alguna parte un poquito , el calor , lo tibio , su calor , su tibieza del Señor Nuestro . iSi me lo diera ( ojalá sea mi don ) ahora que mucho ha hecho otorgamientos tu corazón . Yérguete mi hermana mayor .","Auh quen quimonequiltia in Tlacatl , in Totecuiyo , azo nolhuil yez , azo nomacehual yez in otinechmolhuili , in otinechmomaquili in cententli , in cencamatl , immochoquitzin , immixayotzin . Auh yhuan in tehuatzin in azo ticmomahcehuiz in cana achitzin , in totoncatzintli , yamancatzintli , in itotonca , in iyamancatzin in Totecuiyo . Intla nechmomaquiliz auh in axcan ca cenca otlacauhqui5 immoyollotzin . Ma ximehuiltitie nopitzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65702,3095,spanish,nahuatl,“ Así me hizo mi abuela .,“ Na ya keini nechchijki nosisna .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65703,3096,spanish,nahuatl,½ cebolla de tamaño mediano,Tlahco xonacatl in ahmo huehyi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65704,3097,spanish,nahuatl,"Artículo 121 . - En cada Estado de la Federación se dará entera fe y crédito de los actos públicos , registros y procedimientos judiciales de todos los otros . El Congreso de la Unión , por medio de leyes generales , prescribirá la manera de probar dichos actos , registros y procedimientos , y el efecto de ellos , sujetándose a las bases siguientes : I . Las leyes de un Estado sólo tendrán efecto en su propio territorio , y , por consiguiente , no podrán ser obligatorias fuera de él . II . Los bienes muebles e inmuebles se regirán por la ley del lugar de su ubicación . III . Las sentencias pronunciadas por los tribunales de un Estado sobre derechos reales o bienes inmuebles ubicados en otro Estado , sólo tendrán fuerza ejecutoria en éste , cuando así lo dispongan sus propias leyes . Las sentencias sobre derechos personales sólo serán ejecutadas en otro Estado , cuando la persona condenada se haya sometido expresamente o por razón de domicilio , a la justicia que las pronunció , y siempre que haya sido citada personalmente para ocurrir al juicio . IV . Los actos del estado civil ajustados a las leyes de un Estado , tendrán validez en los otros . V . Los títulos profesionales expedidos por las autoridades de un Estado , con sujeción a sus leyes , serán respetados en los otros .","Tlen 121 Tlanahuatihcayotl . Ipan se ihua se Tlaltlanahuatili tlen Sentlanahuatiloyan nelcuali momatis ihuan moneltoquilis tlachihualmeh tlen altepechantli , tlahcuiloli ihuan tlasencahuali tlahtolchihualmeh tlen nochi sequinoc . In Tlahtocan Sennechicolistli , itechpan sentlanahuatilmeh , quiihtos quenihqui monextis tlachihualmeh , tlacuilolmeh ihuan tlahtolchihualmeh , ihuan tlen yehuan tlaolinis , motetonis ipan inin tlahtolpechtli : I . In tlahtol tlanahuatilmeh tlen se Tlaltlanahuatili san huelis motlepanitas ipan itlalticpac , ipampa inon , amo huelis tlanahuatiseh quiahuac . II . In tlapihpialmeh tlachihualmeh ihuan axtlachihualmeh monahuatis ica tlahtol tlanahuatili tlen cayotl campa mani noso eltoc . III . In tlatzacualtilmeh tlen quiihtoseh tlasencahualmeh tlen se Tlaltlanahuatili itechpan tlen melahuac tlatechpohuili noso tlapialmeh tlen axtlachihualmeh tlen mocahua ipan seyoc Tlaltlanahuatili , san huelis mosencahuas ipan inin , queman ihquinon quiixtlaliseh tlen yehua itlanahuatilhuan . In tlatzacuiltilmeh itechpan itechpohui se tlacatl san huelis mosencahuas ipan seyoc Tlaltlanahuatili , queman inin tlacatl tlen quitlatzacuiltiah melahuac quitatacatzoa noso ipampa chanti , tlaxitlahuali tlen quiihto , ihuan tla nochipa quinotztoqueh mahyohui moixnextiti ipan tlasencahualpa . IV . In tlachihualmeh tlen itechpohui altepechantli tlen moixtlalia ipan tlahtol tlanahuatilmeh tlen se Tlaltlanahuatili , huelis ipatih elis ipan sequinoc . V . In tocayotl machiotl tlen ixtlamachtilismeh tlen quiquixtiseh tequihuaquemeh tlen se Tlaltlanahuatili , ipan tlazquis itlanahuatilhuah , motlepanitas ipan sequinoc Tlaltlanahuatilmeh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65705,3098,spanish,nahuatl,“ Entonces qué vamos a hacer ahora,Uajka tlen tijchiuase nama,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65706,3099,spanish,nahuatl,El niño que fue puesto en la cuna sonrió sin duda a su padre Tezozomoctli ; ahora ya va por ahí Cuacuauhpitzáhuac ” .,"A ypa netlalilo piltzintli coçolconoc yecaualloc yeua ancaço nelli quiuetzquilia Teçoçomoctli ; Quaquapitzauac yyao cana yani , etc ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65707,3100,spanish,nahuatl,"Sucedieron muchas otras cosas , según aparecerá y se verá más abajo en este primer libro , durante el tiempo en que aún no había venido a vivir sobre la tierra ni se había encarnado el Salvador , hijo único de Dios verdadero , y hasta el año en que nació .","Yhuan occequi miyec tlamantli mochiuh , yn iuh ye onneciz mottaz yn ipa achto amoxtli , yn iquac yn ipan cahuitl yn ayamo ayocmo hual . . . huac y nica tlalticpac , yn ayamo hualmonacayotitzino umpa y nelli Dios ytlaçopiltzin temaquixtiani , yhuan tleyn ipa xihuitl motlacatillitzino .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65708,3101,spanish,nahuatl,"Hay que cocinar la comida , hay que hornear panes y galletas .","Mantlacualli huicci . manmotlaxcalmana , manmochihua pantzin ihuan tetexhuelic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65709,3102,spanish,nahuatl,ahora sólo me faltaba lo difícil informar en mi casa un día le dije a mis padres saben ustedes ya quiero casarme luego se le notó que los alarmé los dos dijeron cómo pues eso lo que oyen ya quiero casarme es cierto hablas en serio sí eso qué dicen y si no me lo permiten me iré por ahí sin rumbo,ce tonalli niquinmolhuili notahtzitzihuannanmomachitizque ye nicnequi ninocihuauhtiz zan niman intechtzinco onez oniquinmizahuili innehuantzitzin omihtilhuihqueh quenin px yehon tlen nanmocaquitia ye nicnequi ninocetiliz melahuac titlanelihtoa quema yehon tlen nanmihtilhuia ihuan tla ammo nannechmotlamacahuililia inixmantaz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65710,3103,spanish,nahuatl,"Cuando llegaron los azcapotzalcas , los venía acaudillando Matlaccóatl ; éste no fue recibido con flechas y con escudos , y se quedó todavía cuatro años en Azcapotzaltonco .","Yn iquac axiuaco ualteyaca achto ualla y Matlacoatl ; amo mitica amo chimaltica namicoc , ye naui xiuitl y çan oc yuh catca Azcapotzaltonco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65711,3104,spanish,nahuatl,"El cual se le dará , mas mientras no sea así no podrá gobernar , no será su sede aquella ciudad principal que se llama metrópoli porque allí reside el arzobispo , tampoco podrá convocar y reunir a otros obispos para que se haga un concilio , ni podrá consagrar a alguien para ocupar un arzobispado y ser cabeza espiritual de una Santa Iglesia ; pues si alguien es nombrado arzobispo , enseguida debe solicitar el palio al Santo Padre , sea que acuda él mismo o que lo solicite en su nombre su procurador , y dentro de los seis meses siguientes le traerán el palio , y cuando éste haya llegado significará la culminación del arzobispado .","Auh ca macoz , auh yntlacamo amo huel tepachoz amo huel tehuillanaz , amo huel ytlatititzaltlapachol mochihuaz yn occequi altepetl in yehuatl on hueytzontecoaltepetl muchiuhtica yn oncan ca arçobispo motenehua metrópoli , yhuan amono huel tenechicoz amo huel tecentlaliz yn teotlaneltililiznenonotzaliztli concilio yc muchihuaz , yhuan amono huel oncan teteochihuaz yn teopixcayotica yn ipan arçobispado yniqu iuh teoyotica tetzonteco oncan Sancta Yglesia ; ca yn aqui ye omuchiuh arçobispo ca niman quimitlanililiz yn palio Sancto Padre , huel yehuatl yaz anoço ytepantlahtocauh yprocurador çan quititlaniz , çan ixquichica chicuacen metztli quihualhuiquilizque palio , auh ynin ca huel y acica ytzon manca yn arcobispoyotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65712,3105,spanish,nahuatl,"Artículo 112 . - No se requerirá declaración de procedencia de la Cámara de Diputados cuando alguno de los servidores públicos a que hace referencia el párrafo primero del artículo 111 cometa un delito durante el tiempo en que se encuentre separado en su encargo . Si el servidor público ha vuelto a desempeñar sus funciones propias o ha sido nombrado o electo para desempeñar otro cargo distinto , pero de los enumerados por el artículo 111 , se procederá de acuerdo con lo dispuesto en dicho precepto .","Tlen 112 Tlanahuatihcayotl . Amo monequis tlahtoli tlahtlacoltili tlen Tlahtocan Tepantlahtoanih queman acahya tlen altepeco tequitini tlen ixnesi ipan tlahtolpamitl tlen se tlahtoltlahcuiloli tlen 11 tlanahuaticayotl quichihuas se tlahtlacoli ipan cahuitl tlen queman quicahtos itequihuacayo . Tla in altepeco tequitini ocsepa quichihtos itequih tlen ipa quichihua noso quitocatlalihtoseh noso quitlapehpenihtoseh ma quichihua seyoc tlanahuatili , tlen moihtohua ipan 11 tlanahuaticayotl , mochihuas quen moihtohua ipan inin Tlanahuatihcayotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65713,3106,spanish,nahuatl,CON FLORES ESCRIBES,XOCHITICA 00 TONTLATLACUILOHUA,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65714,3107,spanish,nahuatl,Antes en el tiempo de la baratura en el tiempo de Porfirio antes por muy caro nuestro maíz muy caro cinco centavos por cuartillo .,okatka n tiempo baratura n tiempo de porfirio okatka por muy patiyo in totlol muy patiyo sinko sentabo por almo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65715,3108,spanish,nahuatl,El año 11 caña ( 1815 ) es fusilado en Ecatepec don José Ma . Morelos y Pavón .,Ipan matlactli once acatl xihuitl ( 1815 ) mictilo Ehecatepec teopixqui José María Morelos y Pavón .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65716,3109,spanish,nahuatl,2 dientes de ajo,Ome axoxtlantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65717,3110,spanish,nahuatl,"Para que nadie despues , niege su palabra para provocar engaño ; quien así haga estará preso siete días en la cárcel y pagará en tomines 10 pesos para la cámara de su magestad ; para confirmar aquí ponemos nuestro nombre y nuestra firma . Se hizo aquí en la Audiencia Real . Miguel Sanchez , alcalde , y Pedro Gerónimo , alcalde . Por mandado de los señores y los alcaldes . Francisco Ximenez , escribano .",Ynic ayac zatepa motlatolcuepaz inic texixicoz yn aquin yuhqui quichihuaz chicomilhuitl ylpitiez carcel yhuan quixtlahuaz X pesos tomines ytetzinco pohuiz in icamara su magestad inic ticneltillia nican tictlallia totoca yhuan tofirmas . Omochiuh nican Audiencia Real . Miguel Sanchez alcalde Pedro Geronimo alcalde . Por mandado de los señores y los alcaldes Francisco Ximenez escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65718,3111,spanish,nahuatl,"En seguida vino a salir Tecuciztecatl ( que ) lo iba siguiendo en el mismo punto del oriente junto a aquel se presentó que era el sol : tal como cayó en el fuego , de igual manera salieron , se fueron siguiendo .","Auh zatepan quizaco in Tecuciztecatl quihualtocatia zan ye no umpa in tlauhcopa itloc onmomanaco in tonatiuh ; auh in yuh onhuetz que tleco , zan no yuh hualquizque , hualmotocatiaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65719,3112,spanish,nahuatl,hace,ni kichiua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65720,3113,spanish,nahuatl,"Cuando ya Chalchiuhtlatónac era tlatohuani de los mexicas , su hermano mayor lo aborrecía , y decía enojado : Esto no puede ser ; uno solo ha de ser el tlatohuani , también de los mexicas ; yo gobernaré sobre todos los mexicas , como lo hacía mi padre Moteuczoma .","Auh yn ihcuac ye intlahtocauh yn mexica yn Chalchiuhtlahtonac , auh yc niman ye quicocolia yn itiachcauh , cuallani ye quihtohua : Camo huelitiz , yn ce yntlahtocauh yez yn mexica ; ca çan moch niquincenpachoz nehuatl yn mexica , yn iuh ocatca tothatzin Moteuhcçuma .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65721,3114,spanish,nahuatl,"Échalo que se vaya a otro lado ,","Xictotoca ce lado mah yohui ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65722,3115,spanish,nahuatl,"comerás , beberás aquí con lo que te amonestamos , con lo que te fortalecemos , con lo que te adornamos , nosotros tus padres , tus madres que te elevamos y te damos esta exhortación .",ca tic cuaz ca tic iz in nican ic ti mitz nonotza a ixquich ic ti mitz on apana ti mitz on tetziloa aco ti mitz ilpia in timonanuan in timotauan ti mitz tlatlauhtia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65723,3116,spanish,nahuatl,él traía agua .,ya atl kiualik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65724,3117,spanish,nahuatl,"Rápidamente en extremo acabó el fuego todo el maderamen de la casa . Al momento hubo vocerío estruendoso ; dicen : « ¡ Mexicanos , venid de prisa : se apagará ! ¡ Traed vuestros cántaros ! » .","Cenca zan iciuhca compalo in ixquich clacuahitl . Niman ye ic tlacahuaca , quitoa : Mexicae ma huallatotoca , tla cehuiloz , amaapilol .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65725,3118,spanish,nahuatl,"O sea , esos se juntarían",Kenouak ya nopa monamiktiskí .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65726,3119,spanish,nahuatl,"Se hierve el agua con los granos de elote muy limpiecitos , la canela y el azúcar . Se bate la masa con dos tazas de agua , se cuela y se agrega al agua de los granos de maíz y se deja cocer bien .","Ma cuacualaca in atl ica in elotlayolli , cenca chipahuac , ihuan canela , ihuan tlatzopeliloni ; moatilia in textli ica ome tecontontli atl ; mocuachhuia , motlalilia in atl campa ca in elotlayolli , ihuan ma cualli huicci .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65727,3120,spanish,nahuatl,después ya se abría la acequia ya pasaba el agua y con que lloviera tres o cuatro veces ya se llenaba el depósito,inin atl zan ica otlapacoya ihuan ica oquimatlitiaya in yolcame,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65728,3121,spanish,nahuatl,se contentaron .,pajke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65729,3122,spanish,nahuatl,"11 Tochtli , 1386 .","XI Tochtli xihuitl , 1386 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65730,3123,spanish,nahuatl,"Los zahuatecas se fueron a Teopantlan , y éstos habían salido de Tenayocan .","Au i çauateca ompa yaque yn Teopantla , ocan euaque yn Tenayocan i Çauatlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65731,3124,spanish,nahuatl,— ¿ Qué toman si no hay pulque ?,— tlenon nankimitia ' namonka ' nekwtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65732,3125,spanish,nahuatl,"Tú viejito de la selva ,","Tehhua cuauhtahuehuentzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65733,3126,spanish,nahuatl,"Han llegado los dioses que son sus maridos . ¡ Ven acá , dios que tienes por signo 1 - Agua !",. mitz pixticatca in monantzin . Oyecoque tlamacazque ioquichtihuan . Tla xi hualmohuica tlamacazqui Ce Atl itonal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65734,3127,spanish,nahuatl,"Los mexicas estuvieron juntos en Tenochtitlan durante doce años , y al año siguiente se dividieron , cuando en 1 Calli 1337 un grupo se fue a asentar en Tlatelolco Xalliyácac .","Auh y mesica matlacxiuitl omome y ça cencatca Tenochtitla , ycomey yc ualmoxeloque , Ce Calli xiuitl ynic omotlalico Tlatilulco Xaliyacac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65735,3128,spanish,nahuatl,vivíais,oannemiah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65736,3129,spanish,nahuatl,Reyes,Reyes,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65737,3130,spanish,nahuatl,nadie veía bien que yo me casara ahora ni me preguntaronquién era la mujer con quien yo quería unirme en matrimonio como si nunca se hubiera hablado de esto nunca más se dijo algo sobre ello a la muchacha por la vergüenza que con ello pasaba ni siquiera le avisé de 10 que había ocurrido cómo podía yo decirle que ya no nos casaríamos como no quería que me viera temprano me iba yo al campo y regresaba yo a mi casa ya muy tarde buena mujer aquella en los meses en que la anduve siguiendo fue mi novia alcancé a comprender su manera de ser era amable recatada,ammaca oquicualihtaya ninocihuauhtiz axcan nien ammo onechtlahtlanililoc ahquinon cihuatl in itloc nicnequia ninocencahuaz yuhquin aic itecheopanin itla mihtoani ayocuic itechpa itla omihto in ichpuchtli nopinahuilizeopa nien ammo nicnahuati tlen omoehiuh quen ica niquilhuiani ayochueli titocencahuazquiani ica ammo nicnequia nechihtaz zan cualcan oniyaya milla ihuan oninocuepaya noehan ye huehca teotlac icualli ichpocatl yehuatlol huel nelli eualli inemiliz in ipan metzeayotl onictoeatinemia onicnemilizahcie tenohnotzqui mimatcatzintli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65738,3131,spanish,nahuatl,"para enterrar a sus maridos , padres e hijos . Pero como eran tantos los hombres que habían matado , echaron a ocho o diez muertos en cada fosa y los taparon con tierra . Pronto , antes que comenzaran a balacearse otra vez los tecolotes humanos .","Cihuame ihuan ichpocatoton Momochco oquintocaque mimiquez zancualcantica . Cihuame otlaltatacaque can quintocazque inamic huan nozo ipilhuan . Ican tlacayo oquinmomimictilique ipan ce tecochtli oquintenque chicueyi nozo matlactli mimiquez ihuan oquintlalpachoaya . Icihcan , cuache pehuazque mocuecuepotzazque occepa tlacatecolotlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65739,3132,spanish,nahuatl,"En este año partieron de Chicomóztoc , o quizá llegaron a Huexotla donde se asentaron , Tochinteuctli y el también chichimeca Acolhuateuctli , por el cual Huexotla y Tetzcoco se nombran Acolhuacan .","Nican ypan in y hualehuaque Chicomoztoc ahnoço yhcuac ahcico yn oncan Huexotla yn Tochinteuhctli ynehuan motlalico yn itoca Aculuateuhctli çanno chichimecatl , ypampa ye - | | 24v - huatl ynic motenehua Aculhuacan yn Huexotla yhuan Tetzcuco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65740,3133,spanish,nahuatl,"Y la causa de esto fue , según dicen , porque hubo enfrentamientos y discordias entre ellos , y además porque , sin el consentimiento y contra la voluntad del capitán salían a robar y a maltratar a los naturales ; así que éstos mataron a la mayoría lejos de la fortaleza de los españoles , y después cercaron e incendiaron a los que estaban en la fortaleza , porque ésta era toda de madera , y los españoles que estabn dentro se arrojaron al mar donde todos perecieron ahogados .","Auh yn ipampa ynon , in iuh quitohua , ca ye ypampa ynic mocepayxnamicque ynic monetechchallanique , yn amo yllocacopa yn amo ytlanequiliztica yn capitán ynic quiçaya yn quihuatlacuicuilliaya yhuan quinhualtolliniaya yn macehualtin ; auh ynic quinmictique yn occenca tlapanahuia miyequintin in yehuantin macehualtin hueca yn amo ytlan yn inyaocatl españoles , auh yn çatepan quinyaoyahualloco oncan yhuan quintlatillique yn inyaocatl yn itic catca , yehica çan moch quahuitl , auh yn ixquich tlacatl españoles yn itic catca yc mochtin momayauhque yn hueyapan ynic mochtin oncan micque atitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65741,3134,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65742,3135,spanish,nahuatl,Gobernó espiritualmente en México durante cuatro años .,Auh ynic teoyotica omotlahtocatillico Mexico çan huel nauhxihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65743,3136,spanish,nahuatl,Se da mucho por allá abajo donde hace calor .,Mochiua semi ne paratani kampa takauani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65744,3137,spanish,nahuatl,"Esta virgen , Santa Marta , fue nuestra querida Madre . Cuando no le hacían su misa en su fiesta soltaba muchas culebras de agua . Cuando salía bien la fiesta , entonces no había lluvia ni rayos , no tronaba el cielo .","Inintzin Santa Marta totlazomahuiznantzin . Icuac amo oquimomisatiliaya ilhuitzin , oquimocacahuiliaya yeyecacoa . Ihuan tlacuali otlalhuiquizaya iman on quiahuia nian amo tlapetlania , nian amo otlacuacualacaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65745,3138,spanish,nahuatl,Luego lo voy a tejer .,onkán ni ' kitis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65746,3139,spanish,nahuatl,"Después de que Tliltecatzin se encontró con Tziuhtlacauhqui Yaópol , regresó y fue a decirle a su hermano menor Atonaltzin Chichimecateuctli : Encontré en el monte a un hombre que estaba solo , sin nada encima , nomás con una petaca que andaba cargando .","Auh yn oyuh quittato yn oncan moquetzticac Tziuhtlacauhqui Yaopol , hualmocuep hualla yn Tliltecatzin quinonotzaco yn iteyccauhtzin yn Atonaltzin Chichimecateuhctli , quilhui : | | 129r Aquin oniquittato , çan huell icel y moquetzticac , atle maytla ytech huetzticac , çan iyo ypetlacal yn quimamaticac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65747,3140,spanish,nahuatl,"Gobernó en México durante 16 años ; llevaba tres años como inquisidor cuando asumió el gobierno espiritual como arzobispo , y fue arzobispo durante diez años .","Caxtolxihuitl once yn omotlahtocatillico Mexico ; yexihuitl ynquisidor moyetzticatca auh niman yc quimocuilli yn teoyotica ytlahtocayo arçobispo , matlacxihuitl yn arçobispo moyetzticatca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65748,3141,spanish,nahuatl,pero hazme el favor :,pero xnechchihuili in favor .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65749,3142,spanish,nahuatl,Con trabajo se pegó su piel de la cabeza y así .,Ika oui tlatski ikuakuetlaxo uajkino .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65750,3143,spanish,nahuatl,Que se dixeron y llamaron Pablo Macuex e su muger Ana Papan e dixeron que pedian justicia sobre que les tomaban unas tierras y casas y [ seis ] camellones de tierra ( donde senbraban ) [ cuatro pequeños y dos grandes que se incluyen con nuestra tierra ] .,Yntoca Pablo Macuex yuan in inamic Ana Papan quitouan tictocaquiltilicon yn justicia ynpanpan techcuilliznequi totlal ynuan tocal ynuan tochinan chiquacentetl y nauhtetl zan tepitoto auh yn ontetl uiuiyac zan quiuicatinemi yn totlal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65751,3144,spanish,nahuatl,"Cuando los dichos chichimecas totolimpanecas amaquemecas llegaron a la ribera del lago , ya también estaban allí , porque habían llegado antes , los acxotecas chalcas , los cuales se dice que hasta después de llegar acá tomaron el nombre de chalcas con que se les conoce .","No yhuan yn ihquac acico oncan atentlipan yn omoteneuhque yn chichimeca yn totollimpaneca amaquemeque , ye cate , no achtopa oacico yn acxoteca yn chalca , ye mitohua quin no yz quicuitacico ynic chalca ye monotza .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65752,3145,spanish,nahuatl,Los huevos son para la mamá,In totoltemeh yetoqueh inic nantli . .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65753,3146,spanish,nahuatl,". Y cuando van , no van de día por su camino , sino de noche .",. Auh in ic nehnemi amo cem ilhuitl in ohtlatoca zan youaltica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65754,3147,spanish,nahuatl,Después se enojaron .,Teipa kualanke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65755,3148,spanish,nahuatl,"Éstos no acudieron , sino sólo Coxcoxtli , quien dijo : “ Quiero ver lo que hacen los mexicas ” .","Amo oyaque , çan iyo oya yn Cuxcuxtli , quito : “ Tla niquimita quenin quichiuazque mexica ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65756,3149,spanish,nahuatl,"Finalmente , cuando llegó el momento en que se haría de noche , a las 2 y media de la tarde , las nubes comenzaron a moverse y a dejar libre al Sol , para que todos pudieran ver lo que le iba a ocurrir al Sol ; las nubes se alejaron un poco por todas partes , se dispusieron alrededor en círculo , y una vez que se retiraron se aclaró el cielo , para que el Sol estuviera solo en el centro .","Auh in yequene yhquac in ye ynma in ye tlayohuaz , in ye ome tzillini ypan tlaco hora , yc niman opeuh in ye miquania mixtli in ye quitlalcahuia tonatiuh , ynic mochi tlacatl huel quittaz yn quenin ipan ye mochihuaz tonatiuh ; achi hueca yc quitlalcahui tlanahuac , çan huel hualmoyecyahualiuhcatecato yn mixtli , ynic quitlacahuilli tlanaliuhtiquiz yn ilhuicatitech , ynic huel cempani iyoca hualtlalli tonatiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65757,3150,spanish,nahuatl,va ondulando .,mokuetlanijti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65758,3151,spanish,nahuatl,Todas las casas tienen muros y techos .,Nochintin caltin quipiah tepamitl ihuan catlapachol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65759,3152,spanish,nahuatl,"Pase Ud . , señor . Esperaba su visita ayer .","Ximopanolti , notahtzin . Yalhua otimitznochiliaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65760,3153,spanish,nahuatl,a los 18 días,ipan 18 días elki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65761,3154,spanish,nahuatl,ustedes,Anmehuan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65762,3155,spanish,nahuatl,"5 Técpatl , 1328 .","V Tecpatl xihuitl , 1328 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65763,3156,spanish,nahuatl,Buenos días hijo ¿ Cómo amaneciste ?,Ce cualli tonalli noconen . ¿ Quenin otitlatuic ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65764,3157,spanish,nahuatl,Sólo andan peleándose y así dijo :,San nemi moteuiaj uan ijkí kiijto :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65765,3158,spanish,nahuatl,"plumas de pájaro rojo ,","in tlauhquecholihuitl ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65766,3159,spanish,nahuatl,"En cambio , si quedaron flores , tabaco , comida , cacao , cestecillos , cazoletas para el mole , vasijas de barro , con esto veían que otra vez ha de suceder que haya invitación a banquetes : no se ha acabado .",Auh intla omocauh ix xochitl in yetl in tlacualli in cacauatl in chiquiuitl in mulcaxitl iz zoquitecomatl ic quittaya in oc ceppa mochiuaz tecuanotzaliztli in ahmo poliui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65767,3160,spanish,nahuatl,Bueno mi mamá dijo el niño lo trajo pero ahora .,bweno kema mamá oki ' to in piltontli kwalikak peroašan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65768,3161,spanish,nahuatl,Yo don Cristoval de Guzman gobernador por su magestad y los alcaldes de aquí de la ciudad de México Tenochtitlan ante nosotros vinieron el que aquí se nombra Diego Yaotl y su esposa Ysabel Tlaco que estaban en Yaotlica ( ? ) y ahora se compran una casa situada alla en Pochtlan Amanalco .,Nehoatl don Cristoval de Guzman governador por su magestad yhoan alcaldesme ynican ciudad de Mexico Tenochtitlan nican tixpan ohuallaque nican ca ytoca Diego Yaotl ynamic Ysabel Tlaco Yaotlica ocatca uh yn axcan quimocohuia calli onpa mani yn Pochtlan Amanalco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65769,3162,spanish,nahuatl,"Nadie puede aquí , nadie puede ser amigo del Dador de la Vida : sólo es invocado . Bien junto , cerca de él se vive en la tierra .","Ayac huel on , ayac huel icniuh in Ipalnemoani , zan in notzalo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65770,3163,spanish,nahuatl,"10 Técpatl , 1320 .","X Tecpatl xihuitl , 1320 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65771,3164,spanish,nahuatl,"9 Técpatl , 1228 .","IX Tecpatl xihuitl , 1228 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65772,3165,spanish,nahuatl,"tú nos regalaste ,","tehhua ticnezcayoti ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65773,3166,spanish,nahuatl,Los españoles hicieron prisionero a Moctezuma y lo encerraron en el Palacio de Axayácatl .,Caxtliltecah oquilpicoh in Motecuhzoma ; yehuan quitzatzacuacoh iitic in itecpan Axayacatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65774,3167,spanish,nahuatl,"Hacía poco que fray Jerónimo de Zárate , antiguo capellán de San José , junto a San Francisco , les había vendido otra casa que era de un difunto y que estaba pegada a su casa , y como hacía poco tiempo de eso no les habían dado aún posesión , y era entonces fiscal don Antonio Valeriano que ahora es gobernador de Azcapotzalco ; anexaron , pues , esa casa a su antigua casa , pero no se les vendió ni se les dio posesión de la tierra en que estaba levantada la Santa Cruz .","Auh yn axcan ayemo huecauh yn occequi miccacalli ynic netech | | 223 çaliuhtica yncal oquimonnamaquiltiteuac yhuan yn fray Jerónimo de Çárate yn capillero ocatca San Joseph San Francisco , ayemo huecauh yn ihcuac ayemo yuh quiça ynic possesió quinmacaco , yn icuac fiscal catca don Antonio Valleriano yn axcan ye governador Azcaputzalco ; yn ica calli ynic ça concenmanque ye huecauh yncal , yece amo yhuan quinnamaquilti yhuan amo yhuan ypan possesió yc macoque yn omoteneuh tlalli yn ipan moquetzinoticac Sancta Cruz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65775,3168,spanish,nahuatl,"Luego llegaron hasta el recinto sagrado , y allí se combatió durante cuatro días .","Niman uncan acico teuthualco , nauilhuiti necalliztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65776,3169,spanish,nahuatl,Medio y cuartilla se llama ahora 9 centavos antes se llamaba medio y cuartilla .,melio wan kwartiya i to : kan našan nuebe sentabos okatka ito : ka melio wan kwartiya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65777,3170,spanish,nahuatl,"¿ Acaso vuelve alguien , acaso alguien regresa de la región de los descarnados ?","¿ Mach oc hualquinehua , mach oc hualilotihua can ompa ximoa ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65778,3171,spanish,nahuatl,"Si no trabajas , no tendrás dinero .","Tla amo titequiti , amo ticpiaz tomin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65779,3172,spanish,nahuatl,"Esta señora era alemana , pues era oriunda de una ciudad de Alemania , de donde la trajo para que fuera su dama y su secretaria nuestra señora doña Margarita de Austria , reina de España , a quien se llevó consigo Dios nuestro señor hace un año , habiendo muerto el día de la fiesta de San Francisco .","Ynin cihuapilli alemañis , ca huel ompa chane yn ciudad Alemañia , umpa quihualmohuiquilli ycihuapiltzin yhuan ysecretariatzin hualmochiuhtiaca yn tohueycihuatlahtocauh doña Margarida de Austria reyna España omoyetzticatca , yn oquimohuiquilli totecuiyo Dios axcan ce xihuitl ypan ytlaçoylhuitzin San Francisco yn momiquilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65780,3173,spanish,nahuatl,Invítalos ( a comer de eso ) .,Xiquinihuanti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65781,3174,spanish,nahuatl,justamente por esos días algunos compañeros nahuas que asistían al seminario ya escribían poesía y relatos de creación personal y no sólo se dedicaban a recoger la tradición oral que por otra parte enmuchos lugares había y que requería la mano cuidadosa que la rescatara y sirviera de testimonio de la cultura de un pueblo tantas veces denigrado e incomprendido,ipan inon tonalli cequih tonahuaicnihuan in ahciah seminariopa ye cuicapihqueh ye tlahcuilohqueh ihuan ahmo zan mocatiayah in quinechicozqueh in tlahtolli tecamac papano inin occehcan cencazan mieccan mocaquia ihuan itech monequia in ahquin quimahuizihtaz in quitemaquixtiz inic moteihtitiz in itlamatiliz in huehue altepetl in miecpan ahcualihtolo ihuan ahmo ahcihcamacho,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65782,3175,spanish,nahuatl,"Han pasado 15 años desde que , en el año 11 Tochtli , 1594 , el arcediano don Juan de Cervantes tomó posesión como vicario y gobernador del licenciado don Alonso Fernández de Bonilla , arzobispo de México ; éste , mientras se desempeñaba como visitador en Perú , delegó sus poderes en don Juan de Cervantes , para que fuera su gobernador .","Auh yhuan ye caxtolxihuitl yn ipan XI Tochtli xihuitl , 1594 años , yn omacoc possión quimocuilli yn arcediano don Juan de Cervantes ynic yxiptlatzin ygovernadortzin mochiuh el licenciado don Alonso Fernández de Bonilla arçobispo Mexico ; yn oquic visitador mochiuhtzinoto Perú , ompa yn quihualmacac yn ihuelitiliz ynic ygovernador mochiuh don Juan de Cervantes .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65783,3176,spanish,nahuatl,Canto triste de Cuacuauhtzin,Cuacuauhtzin icnocuicatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65784,3177,spanish,nahuatl,"Pero sobre todo se derrumbaron las casas de los naturales , y por eso también las abandonaron .","Auh no yhui occenca miec yn incal macehualtin yn actihuetz yn papachiuh , yc quicauhque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65785,3178,spanish,nahuatl,Huquitli Itztólcatl nada dijo ; Zoquíatl nada dijo ; y Ahuéxotl nada dijo .,Auh yn Huquitli Ytztolcatl atle quito ; auh yn Çoquiatl anotle quito ; auh yn Ahuexotl anotle quito .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65786,3179,spanish,nahuatl,"80 . Y tampoco os arredre el trabajo de servidumbre , el trabajo tributario porque con el favor de las gentes ( tendréis ) lo que beberán ( los hijos ) , lo que comerán , con lo que los hacéis crecer , con lo que los mantenéis , así como lo que de ellos penderá .","80 . Yequene ma oc ye amechonmauhti in tlacoyotl , in tequiyotl , inic tepaltzinco amoncate , in tleyn quizque , yhuan in tleyn quiquazque , in anquimizcaltia , in anquinhuapahua , yequene in tleyn intech pilcaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65787,3180,spanish,nahuatl,"2 Calli , 1377 .","II Calli xihuitl , 1377 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65788,3181,spanish,nahuatl,"El domingo 20 de junio , finalmente se pudo hacer y sacar la procesión con el Santísimo Sacramento , que hasta entonces sólo se había hecho dentro de la iglesia mayor ; se hizo la fiesta completa , hubo danzas , tejieron guirnaldas de flores , y se hicieron muchas otras cosas de que estaban orgullosos los mexicas y los tlatelolcas , y se llevaron en la procesión muchas andas y banderas .","8 Auh yn ipan domingo a a 20 de junio , yquac yequene motlayahualhui motlatoquilti yn Sacramento , ynin çan huel oc mixcahui yn iglesia mayor tlayahualoloc ; auh yxquich mochiuh in papaquiliztli macehualiztli , xochillacatzoque , miec tlamantli mochiuh ynic motimalloque in mexica yhuan tlatilolca , yhuan amo çan quexquich yn andas tlayahuallo yhuan yn vanderas .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65789,3182,spanish,nahuatl,"El domingo 4 de marzo de 1601 se dedicó el nuevo templo de los religiosos de San Francisco , aunque todavía faltaba bastante de los acabados de la nave ; lo que propiamente se estrenó fue el retablo , el cual era muy hermoso , y lo más bello eran el tablero , los pilares o columnas y la caja del tabernáculo , así como los 36 santos que estaban en sus nichos y sobre las columnas .","Yn axcan ypan cemilhuitl domingo ycnahuitl mani metztli de março de 1601 años , yquac momamal yn inteocaltzin Sant Francisco teopixque in yancuic teocalli , yece oc miec yn itlacapa ynic mocencahuaz ; çan occenca yehuatl yn omochalli in letablo huel mahuiztic , tlacenpanahuia ynic mahuiztic in tablero yn pilar corona yn cassamiento tabernácolo , yn sanctome hitic mani yn incaltzin yncorona centecpantli oncastolli once .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65790,3183,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65791,3184,spanish,nahuatl,Apenas lo ven a uno que trabaja ya le quitaron su yunta .,apenas konihta sé tekiktika yokikwilito ' niyonta tlen iktekitis akwtleyi yokonkistli ' ke inon rebeldes akwtleyi tlenika titekitiske .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65792,3185,spanish,nahuatl,"Partieron y se asentaron en Nextícpac , donde erigieron un altar de tierra y quemaron sus canastos y chiquihuites ; los quemaron en el año 13 Ácatl 1323 .","Nima ye yc oneua Nexticpac , uncan quitlalia yntlalmomoz ynic ye unca quitlatlatia yntana ynchiquiuh ; unca motlatlatlatilique Matlactlomey Aca xiuitl yca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65793,3186,spanish,nahuatl,vendió,otlanamacac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65794,3187,spanish,nahuatl,"También en este año los cuauhnahuacas fueron a perecer en Atlixco , pues murieron muchos de ellos en batalla ; esta guerra la hicieron solos los cuauhnahuacas .","Auh no yquac yn ipan in xihuitl yn oyxpollihuito yn quauhnahuaca yn ompa Atlixco , cenca miyec yn ompa yaomiquito ; çann inneyxcahuil mochiuh yn quauhnahuaca yn yaoyotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65795,3188,spanish,nahuatl,Éstos son todos los señores .,Yzcate y much tlaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65796,3189,spanish,nahuatl,"Luego fueron a asentarse frente al cerro de Chalchiuhmomoztli , conducidos por el señor Tliltecatzin Chichimecayaotequihua , el cual esculpió allí un rostro en un árbol , y por eso ahora el lugar se llama Cuauhxayacatitlan .",Ynic tlamachiyotito chichimeca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65797,3190,spanish,nahuatl,muchos,miactin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65798,3191,spanish,nahuatl,"2 Calli , 1065 .","II Calli xihuitl , 1065 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65799,3192,spanish,nahuatl,"acercar , se mete adentro .",kalijtik kalakiti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65800,3193,spanish,nahuatl,Mi vecino tiene una casa chica .,Nocalehcapo quipia cente cacalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65801,3194,spanish,nahuatl,Tú estás triste .,Tehua titlacoya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65802,3195,spanish,nahuatl,"Y nuestras mujeres tomaron cautivos en todos los sitios que alcanzamos : en Chiucnauhtlan , en Tezontlalnamacoyan y en Atenantítech ; en esos sitios tomaron sus cautivos , como ya se dijo .","Auh ça çihua in tlamaque yn izquica taçiticatcan , yhuan Chiuhnauhtla yhua Teçotlalnamacoya yhua Atenatitech ; yzquica in tlamalotl yn omito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65803,3196,spanish,nahuatl,Eso se dice que es un cuento .,Ya nopa moijtó no se kuento .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65804,3197,spanish,nahuatl,"El artista de las plumas , íntegro : dueño de un rostro , dueño de un corazón .","In amantecatl acic : ixe , yollo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65805,3198,spanish,nahuatl,Así lo nombran porque es un poco resbaloso ( alauak ) .,Iujki kitokaytiaj por in alauak tepitsin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65806,3199,spanish,nahuatl,En esos tiempos nadie sabía llegar a México ; sólo sabían de Xochimilco y San Gregorio .,Yiman on amo huel ca oquixmatia hualaz México ; zan huel ye Xochimilco ihuan San Gregorio .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65807,3200,spanish,nahuatl,"Ella logró que su petición ingresara al acuerdo , y por esa petición las autoridades conocieron todas las cosas que nuestro padre hacía en la capilla de San José causando pena , de todo vinieron a informarse y enterarse , y quedaron muy sorprendidos los señores ; por eso luego los oidores mandaron que se le fuera a hacer una notificación a fray Jerónimo de Zárate en este dicho sábado a la capilla de San José , a fin de que ya no tuviera a su cargo la capilla , sino que se recluyera en el convento , y que ya no estuviera al cuidado de los mexicas , y asimismo que en lo sucesivo se abstuviera de causar penas y afrentas y de ordenar azotes , como arriba se vio que solía hacer con los mexicas .","Oquichiuh yn iuh mochi omoteneuh ypetición quicallaqui oncan acuerdo , oncan ytech yn ipetición quimocaquiltique tlahtoque mochi yn ixquichtlamantli oncan capilla San Joseph quichihua ynic tlatollinia , moch quimocaquiltique quimomachiltique , cenca quimomauhcayttilique in tlahtoque ; ynic niman omotlanahuatilique oydores ynic notificación ochihuililoto fray Jerónimo de Çárate yn axcan ypan omoteneuh sábado yn oncan capilla San Joseph , ynic aocmo oncan ytequiuh yez capilla , callaquiz callihtic motzacuaz convento , aocmo yehuatl quinmocuitlahuiz in mexica , yhuan ynic aocmo yuhqui quichihuaz tetolliniliztli tepinauhtiliztli yn temecahuitequiliztli , yn iuh ynpan quichihuaya mexica yn necito tlacpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65808,3201,spanish,nahuatl,Entiendo muy bien lo que Ud . dice .,Huel cualli nic acicamati tlen tehuatzin timohtalhuia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65809,3202,spanish,nahuatl,"Aquí en México , los que quisieren afiliarse y tomar el dicho hábito deben seguirlo como una forma de vida para honrar a Dios , y les dará el hábito el dicho padre guardián , quien asimismo los regirá ; por entonces , el único que tenía y vestía dicho hábito era el hermano Alfonso , de la Tercera Orden de San Francisco , el cual vino de España .","Auh yn nican Mexico , ynic motlalizque ynic quicuizque ynin omoteneuh tlaquentli yn aquin quinequi ynin quitepotztocaz yn iuhqui yn teotlamahuiztililiznemiliztli , ca yehuatzin quinmomaquili - | | 238 - tiaz yn hábito yn omoteneuhtzino padre guardián yhuan no yehuatzin quinmopachilhuiz ; auh yn ihcuac yn ca çan oqu icel ye quipia ye quimaquia yn hábito yn quitocayotia hermano Alfonso la Tercera Horden de San Francisco , ynin hualla España .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65810,3203,spanish,nahuatl,allá en el mar .,neka ipa mar .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65811,3204,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65812,3205,spanish,nahuatl,todo esto de aquí en adelante ya podría ser visto no solamente por lo que los estudiosos interpretaran de nuestro vivir cotidiano sino por quienes sufríamos o gozábamos nuestro propio modo de vida,mochinin axcan mochipa ye huel tiquihtozqueh ahmo zan momachtihqueh tlacemmelahuazqueh itechpa in tomomoztlanemiliz no iuhqui inin huel ticchihuazquiani ahquihuan techtlamachtiah ahnozo techteopoah tonemiliz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65813,3206,spanish,nahuatl,¿ Volveré a salir sobre la tierra ?,¿ In niquizaz ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65814,3207,spanish,nahuatl,"Al llegar , encontraron ya poblados a los xochimilcas y a los de Atlacuihuayan , los cuales ya se hallaban donde ahora están establecidos .","Ye impan acico , ye chanonoque yn xuchimilca yhuan yn Atlacuihuayan calque , ye cate yn axcan oncan onoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65815,3208,spanish,nahuatl,y yo aquí voy a echar agua ” .,"uan na nikatekis . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65816,3209,spanish,nahuatl,"Asimismo , para este año de Dios nuestro señor , habían transcurrido 1241 años desde su nacimiento cuando los chichimecas totolimpanecas amaquemecas llegaron a asentarse en la ribera de Chalco .","No yhuan yn ipan yn ixiuhtzin yn totecuiyo Dios , ye oyuh nepa motlacatillitzino yetzonxihuitl ypan onpohualxihuitl ypan ce xihuitl , yn ihquac ynic oncan motlallico yn omoteneuh yn atentlipan Chalco yn chichimeca yn totollimpaneca yn amaquemeque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65817,3210,spanish,nahuatl,"Yo , donjuán de San Juan Olhuatecatl , con mi { Dios } Macxochitl y mi hermana doña Gilotana , también en presencia de los que “ son águila ” , “ son ocelote ” ; para esto , los fuimos a encontrar con conejos , maíz , zacate { pastura } . Y allá nos bautizamos ; mi hermana recibió el bautizo , se llamó doña Angelina María Gilotana . Olhuatecatl y muchos de “ nuestros hijos ” se bautizaron . Luego ya se establecieron en el altepetl llamado México ; los envió el arzobispo y nuevo virrey , el excelentísimo don fray Juan de Zumárraga . para que se sepa y se recuerde ; hacia allá saldremos e iremos a ver a “ nuestros hijos ” y a “ nuestros nietos ” , “ quienes de nosotros proceden , de nosotros irán creciendo ” .",Nehuatl don Juofan] de San Juojan] Olhuatecatl ca Nomacxochiuh yhuan nocniuh doña Gitolana no ymac nochiz quauhtli oselotl tochtli tlaolli sacad ynic otitenamique auh oncan otimoquatequique yn nocniuhzin oquiseli ynequatequilliztli omotocayoti doña Angelina Maria Gitolana= Olhuatecatl yhuan oc miyaquintin topilhuan omoquatequique ya ipa omotiaü yn altepetl motenehua México oquinmotidanili yehuazin arsohobizpo yhuan uirey omochiuhticatca yancuicam ex[elentisi]mo don fraijuan de Su/e/marraga yc momatiz yhuan yc molnamiquiz yn oc ompa tiztihui yhuan quitaquihui topilhuan yhuan toxhuihuan yn aquime totech quizaquihui mozcaltiquihui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65818,3211,spanish,nahuatl,lo fue a enterrar en la orilla del monte .,kitokato ne kuateno .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65819,3212,spanish,nahuatl,"2 Calli , 1273 .","II Calli xihuitl , 1273 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65820,3213,spanish,nahuatl,"7 Calli , 1213 .","VII Calli xihuitl , 1213 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65821,3214,spanish,nahuatl,Y fueron el señor Atonaltzin Chichimecateuctli y Tliltecatzin Chichimecayaotequihua quienes al principio dieron este nombre a aquel cerro .,"Auh centetl oncan catca tetl , yc niman ye camaquenihicuillohua , tecpatica quixinque yn tetl ; ynic quitocamacaque altepetl , ynic axcan motocayotia Amaquemecan Chalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65822,3215,spanish,nahuatl,"También entonces llegó el virrey don Lorenzo Suárez de Mendoza , conde de la Coruña , que no tenía encomienda ; entró a la ciudad de México el martes 4 de octubre , fiesta de San Francisco .","Auh çanno yquac maxitico yn visorrey don Lurenço Xuárez de Mendoça conde de Coruña , ynin anotle encomienda quipiaya ; yn mocallaquico Mexico ypan metztli yc 4 mani octubre martes ypan ylhuitzin Sant Francisco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65823,3216,spanish,nahuatl,No se vende .,Amo monamaka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65824,3217,spanish,nahuatl,"También murió en Hueimollan don Carlos Oquiztzin , tlatohuani de Azcapotzalco Mexicapan ; este tlatohuani murió de enfermedad en Honduras .",Yhuan ompa momiquillito yn Hueymollan yn don Carlos Oquiztzin tlahtohuani catca Azcapotzalco Mexicapa ; auh ynin tlahtohuani Oquiztzin çan cocolmic yn onpa Ondora .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65825,3218,spanish,nahuatl,vendieren,ontlanamacazqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65826,3219,spanish,nahuatl,"Después nos desalojaron , y los españoles se posesionaron del mercado .",Auh y ye yuhqui techualleuitique acitimoquetzacon tianquizco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65827,3220,spanish,nahuatl,"Así lo nombran porque dura tiempo habiendo y no se pudre luego , solo arrecia .","Iujki kitokaytiaj por in uejkauak onkak uan amo niman palani , ueuejti saj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65828,3221,spanish,nahuatl,Otras cosas no las come .,Sekinok tlamantli axkikua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65829,3222,spanish,nahuatl,". Y cuando las cosas están puestas en orden dentro de la casa , de modo que ya va a ser la marcha , por los caminos ; cuando ha anochecido , al oscurecer , luego se ponen las cosas en barcas ; las barcas son dos o tres , de modo que vaya la carga .",. Auh in icuac otlatecpanque in calihtic in iuh uilouaz hotlica in on youac in ye tlapoyaua niman ye ic tlaacaltemalo ; in acalli azo ontetl anozo yetetl in ic yauh tlatquitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65830,3223,spanish,nahuatl,"( Testigo ) Martin Felix vecino del pueblo de Citlatepeque de hedad de beynte y tres [ sic pro : veintidos ] años el qual le fue tomado y recebido juramento el qual juro de decir berdad de lo que supiese y le fue preguntado el [ F . 4v . ó 241r . ] qual dixo que lo que sabe es que abra diez años poco mas o menos que fue Maria Teucchu al pueblo de Zitaltepeque y rogo al gobernador [ tlahtouani ] del dicho pueblo le hiciese merced de mandalle dar ciertos peones yndios que lo abia menester para labrar cierto pedazo de tierra que el dicho gobernador le dio beynte o beynte y cinco [ sic pro : treinta ] yndios ( y que entrellos bino este testigo [ y la mujer , o hija de Atlixeliuhqui pagó cuatro cenefas de manta que dio al tlahtoani ] ,",Martin Feliciz chane Citlaltepetl ya cenpoualxihuitl omome y nemi juramento quimomaquili yn juez ynic otlatolmelauh quito yn testico ya neli melauac y niquitoua amo niztlacati ca y nocomati yn onpa Citlaltepec tlatouani catca omomiquili auh yn axcan yn ychpoch yn Atliseliuhqui quimotlatlauhtilito ynic oncan tizacamoco centecpantli on matlactli yn zacamoco auh yn quitetlastlaui ciuatzintli yn ichpoch Atliseliuhqui nautetl tlatentli yn quimacac tlatouani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65831,3224,spanish,nahuatl,"Pusieron una cuchara al lado de cada plato , un cuchillo y un tenedor .","Oquitlalihqueh cente xomalli intlac cecen caxitl , ce tlatecontli ihuan ce tlacualqultequi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65832,3225,spanish,nahuatl,pican,tekua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65833,3226,spanish,nahuatl,"Lo qual a que poseen y tiene la tierra en que está la casilla de agua que dizen Acali y los dos camellones y en donde tienen las canoas de agua . Quarenta años a y que nunca sobre ello an tratado pleyto lo qual sabe este testigo y porque es verdad y no sabe escrebir hizo de su mano una señal de cruz en lugar de firma . Miguel Macuez , testigo . Ante mí Christobal de San Mateo escribano .",Auh yn ye quipixticate tlalli yn ipan icac ymacal yhuan ontetl chinamitl yhuan in oncan onoc ymacal ye axcan onpohualli xihuitl inic quitzitzticate tlalli ayc ma oncan otlachalaniaya yn ipanpan in testigos ninochihua amo niquiximati inic nicneltilia notlatol nican nomatica nicquetza cruz . Miguel Macues testigo . Ante mi Cristoval de San Mateo escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65834,3227,spanish,nahuatl,"Murió en el convento de San Francisco , y lo sepultaron frente al altar mayor en la iglesia de San José .","Auh nican momiquillico Sant Francisco , yn quimotoquillique umpa Sant Joseph altar mayor yxpan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65835,3228,spanish,nahuatl,El sabio : una tea que no ahúma,In tlamatini : tomahuac ocutl apocyo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65836,3229,spanish,nahuatl,"Estoy triste , me aflijo , yo , el señor Nezahualcóyotl .","Nitlayocoya , nicnotlamatiya , zan , nitepiltzin Nezahualcoyotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65837,3230,spanish,nahuatl,"lado se las robaran [ a las hijas ] ,",ualouii tlen neka anali .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65838,3231,spanish,nahuatl,"El Tamoanchan de las águilas , la Casa de la noche de los tigres están en Huexotzinco .","Cuauhtamiy ohuachan , Oceloy ohualichan , Huexotzinco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65839,3232,spanish,nahuatl,No la encuentro .,Amo nicahci .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65840,3233,spanish,nahuatl,"Al punto pues mandan los dioses , dijeron a Tecuciztecatl :","Auh niman ye ic tlatoa in teteu , quilhuique in Tecuciztecatl :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65841,3234,spanish,nahuatl,La qual dicha tierra sabe este testigo la tuvo e poseyo el dicho Acamapichtli padre que fue del dicho gobernador don Luis de Santa Maria e del dicho don Martin Momauti a los quales este testigo conoce ser descendientes e hijos del dicho Acamapichtli y sabe que la dicha tierra la han tenido y poseido los dicho gobernador e un Martin Momauti ( y que lo que dicho y declarado tiene es público y notorio entre los yndios naturales desta dicha ciudad y fuera della ) y este testigo por tal lo sabe y tiene y es verdad para el juramento que tiene fecho ( y en ello siendole leido e dado a entender se afirmo e ratifico en ello ) e lo firmo de su nonbre y los dichos alcaldes lo firmaron de sus señales .,Yn axcan yn itlatqui catca yn Acamapichtli yn itatzin catca yn axcan Mexico tlatoani yn don Luis de Santa Maria yhuan yn occe tlacatl yn itoca don Martin Momauhti ca omextin ytechpa quizque yn Acamapichtli ca yntatzin catca auh yn axcan yntlal ynic moteylhuia ca ymaxca ca yuh nicmati ca yn nehuatl ni Baltasar Cotolcatl ynic amo niztlacati ca juramento onictenamic ypanpa yc nican nomatica niquetza cruz . Baltasar Cotolcatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65842,3235,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65843,3236,spanish,nahuatl,"Vámonos de prisa , porque nos esperan en la casa .","Tiohueh titzicuinican , tochan techchia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65844,3237,spanish,nahuatl,Canto guerrero,Yaocuicatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65845,3238,spanish,nahuatl,CHILE VERDE o JALAPEÑO,CHILXOXOUIK oso CHILPITSA,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65846,3239,spanish,nahuatl,"Hola , Ricardo , ¡ qué coincidencia que te encuentre ! ¿ Ya tienes tus planes para el día de mañana , que es un día de fiesta ?","Ihyo , Ricardo , ¡ Tlenzan cualli omochin onimitznamic ! ¿ Yotiquilnamic tlen moztla ticchihuaz ca in ilhuitl ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65847,3240,spanish,nahuatl,Eso lo hizo .,Ya nopa kichijki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65848,3241,spanish,nahuatl,"También sirve para remedio : al que se en venena , que se le den de beber , pero sin sal .",No kualtia pajti : akin mopajuia ika venenoj maj se kitayilti sin ke istat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65849,3242,spanish,nahuatl,"Aunque mi cuerpo está enfermo , mi corazón , mi voluntad , mi oido , mi pensamiento no está mal , está contento y estoy esperando la muerte de la que nadie puede escapar , que a nadie deja ; lo comienzo y digo :",Auh mazonelihui yn mococohua yn nonacayo yca yn noyollo yn nocializ yn notlacaquia yn notlalnamiquiliz aquenca zan pactica auh nicchiztica yn miquiztli yn ayac huel ispampa yehua yn yac huel quitlalcahuia acah ye nicpehoaltia ynic in niquitohua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65850,3243,spanish,nahuatl,"Nació el Señor , según la cuenta del Martirologio romano , a los 5199 años después de la creación del mundo ; y a los 2957 después del diluvio ; y a los 2015 del nacimiento de Abrahán ; y a los 1510 de la salida del pueblo de Israel de Egipto ; y 1032 después que David fue ungido por rey en la 65 semana , según la profecía de Daniel ; y en la olimpíada 194 ; a los 752 años después que se edificó Roma ; y a los 42 del imperio de Octaviano .","Nació el Señor , según la cuenta del Martyrologio romano , a los cinco mil y ciento y noventa y nueve años después de la creación del mundo ; y a los dos mil y novecientos y cinquenta y siete después del diluvio ; y a los dos mil y quinze del nacimiento de Abrahán ; y a los mil y quinientos y diez de la salida del pueblo de Israel de Egipto ; y mil y treynta y dos después que David fue ungido por rey en la sesenta | | [10r] y cinco semana , según la profecía de Daniel ; y en la olimpíada ciento y noventa y quatro ; a los setecientos y cinquenta y dos años después que se edificó Roma ; y a los quarenta y dos del imperio de Octaviano .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65851,3244,spanish,nahuatl,Y al tienpo yue la dicha Angelina de la Cruz murió dexó mandado por cláusula deste testamento diziendo que las casas en donde estava acostada que tienen las puertas hazia el oriente [ F . 9v .. ] y ( otro aposento que tiene la puerta hacia el norte ) don tenia ymagenes de nuestro señor que tiene quatro brazas de largo y una de ancho ) que las uvo y compró de Joan Quauhtzetzeltzin treynta años ha por cinco pesos .,Auh yn yehoatl Angelina de la Cruz quitlalitia ytestamento quitotica yn uncan nihuetztoc yn calli tonatiuh yquizayampa ytzticac yoan yn uncan monoltitoc yxiptlatzin totecuio yoan muchi ytlallo ythoallo yoan yn uncan onoc tepatzintli yzqui yc huiac yzqui yc patlaoac ca niccohuili yn itoca Juan Quauhtzetzeltin nicmacac macuilli peso .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65852,3245,spanish,nahuatl,en su alrededor puso la carne para que ya no se,yaualtik kitlali nopa nakatl para ma ayok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65853,3246,spanish,nahuatl,Y aunque hubiese cerillos,Uan maski onkaskí serillo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65854,3247,spanish,nahuatl,Tomaremos un Vermouth . Tráigame una botella de ésta .,Manticonican Vermouth . Xitech hualhuiquilli ce tehuilotl inon octli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65855,3248,spanish,nahuatl,aquí entrego a la Tierra estas semillas ( de maíz ) .,nican nimactia talticpactzin nehin semillas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65856,3249,spanish,nahuatl,— Juan y Edmundo ...,maske titečmawilis maske te ' wanke timicwalmikaliwitiwa te ' wan tihčiwa titonankun .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65857,3250,spanish,nahuatl,"El superior o cabeza de la nueva orden fue el muy reverendo padre maestro fray Antonio de Heredia , en el año de Dios nuestro señor de 1564 ; y Santa Teresa de Jesús fundó a las monjas descalzas en el monasterio de San José en la ciudad de Ávila .","Yehuatzin oncan tzontecomatl muchiuh yn cenca mahuiztililoni padre maestro fray Antonio de Heredia , ypan yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1564 ; auh in yehuatzin Sancta Theresa de Jesús yn quinmotlalili quinmocaltili ymonjastzitzinhuan descalças in San Josef oncan yn ipan altepetl Ávila .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65858,3251,spanish,nahuatl,volteé a mirar al hombre ahí estaba todavía sentado,oninixcuep nicmohtiliz in tlacatzintli oncan oc mehuitihtaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65859,3252,spanish,nahuatl,"Aqui esta el dinero . Se me olvidó una cosa , necesito comprar unos timbres para cartas aéreas . ¿ Qué tanto se necesita para una carta aérea ?","Nicanca tomin . Itla ye oni . quilcahuaya , notechmonequi niquincohuaz cequintin painpepeyoctin eheca amatitlantin . ¿ Quexqui itechmonequi cente eheca amatl ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65860,3253,spanish,nahuatl,estaba todo .,keneme eltó nochi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65861,3254,spanish,nahuatl,Solamente los mexicas invocaban a Tetzauhtéotl Yaotequihua .,Çan inceltin mexica yn quitocayotiaya Tetzauhteotl Yaotequihua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65862,3255,spanish,nahuatl,Porque ya son muchos pescados los que he,Para san tlen michime,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65863,3256,spanish,nahuatl,". Y cuando se hizo guerra allá en Ayotlan , por haber estado cerradas las entradas de los traficantes y comerciantes recatados , por cuatro años , fue precisamente cuando la ciudad se abrió paso con el frente de Aguilas y con el frente de Tigres .",. Auh in ic mochiuh yaoyotl in ompa Ayotlan in impan ual motzaoc in puchteca in oztomeca in ic nauhxihuitl yeh icuac ya in altepetl icuac qui petlaque in cuauhtenamitl in ocelotenamitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65864,3257,spanish,nahuatl,". a uno o a dos de aquí , de allá , a mis tíos , a mis sobrinos , a mis convivientes : ¡ quién sabe si aquí me destruya y acabe conmigo el dueño de todas las cosas ! Esto es lo que oís . ”",. in cetzin ometzin in nonca in nehca in naui in nomach in nouaiyolqui ahzo nican nech mopohpuluiz in nech motlahtlatiliz in tloque nauaque . Ca yeuatl in anquimocaquitia . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65865,3258,spanish,nahuatl,"13 Técpatl , 1440 .","XIII Tecpatl xihuitl , 1440 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65866,3259,spanish,nahuatl,comer,Magdalena,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65867,3260,spanish,nahuatl,la tierra aquí :,tlalticpac in nicán,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65868,3261,spanish,nahuatl,Son las ocho cuarenta y cinco .,Ye chicueyi ihuan ompoalli ihuan macuilli imán .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65869,3262,spanish,nahuatl,puercos,pitsome,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65870,3263,spanish,nahuatl,"Aquí está su casa , donde se encuentra el tamboril de los tigres , donde han quedado prendidos los cantos al son de los timbales .","Can ca ye ichan , ocelocacahuehuetl comontoc , in tetzilacacuicatl , oncahuantoc ye oncan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65871,3264,spanish,nahuatl,Hojas de mazorca,Izhuatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65872,3265,spanish,nahuatl,Y el dicho Pablo Ceoanocatl declaró y confesó ser ansi por lo qual en nombre de su magestad anparamos a la dicha Nencihuatl que la posesion dello para que ninguna persona se lo tome ni quite por quanto es todo tierra de su patrimonio porque ansi se averiguo en nuestra presencia y si alguna persona por algun fraude o engaño en algun tiempo se lo quisiere tomar será castigado conforme a justicia .,Auh in Pablo Ceoanocatl onoquimomachitocac yc tictlachicauilia ytencopatzinco su magestad ayocac cepa quicuiliz yn Ana Nenciuatl ca uel ihuehuetlal yn mochi ca tixpan oneltic auh in tla occepa aca tesisicoliztica quicuiznequiz tlatzacaiuiltiloz yn iuhca justicia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65873,3266,spanish,nahuatl,Nosotros llegamos a casa .,Tehuan tochan otaciqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65874,3267,spanish,nahuatl,En el año 3 Calli 1417 no sucedió nada .,Yey Calli xiuitl atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65875,3268,spanish,nahuatl,Consígueme unas frutas mientras hablo por teléfono .,Xinechontemoliti cequi xachicualtin noca nitlahtohua ica huehcatlahtolaztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65876,3269,spanish,nahuatl,Sepan todos los que leyeren y bieren como yo Ana Justina natural de esta ciudad del barrio [ tlaxilacalli ] de San Ipolito Teocaltitlan con todo my poder y voluntad y entedimyento hago esta escritura con todo lo que en ella declara . [ Margen izquierdo : venta real que hizo Juana Justina yndia a Luis de Zavallos de una casa en 30 pesos . ],Ma quimatican yn ixquichtin quittazque ynin amatl yn quenin nehuatl Anan Justina nichane yn ipan altepetl ciudad Mexico notlaxilcaltian Sanct Ipalito Teocaltitlan yca in nohuelitiliz in nociyeliz yhuan notlahuelmachiliz ynic huel nicchihua yn escritura yn ixquich oncan teneuhtica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65877,3270,spanish,nahuatl,La madre estuvo en la iglesia .,In nantli Teopan oyetoc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65878,3271,spanish,nahuatl,Vosotros estáis enfermos .,Anmehuantzitzin anmococohtzinohuah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65879,3272,spanish,nahuatl,Se da por allí y por las cañadas .,Nochi mochiua ampo uin uan kampa tatekoch .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65880,3273,spanish,nahuatl,Ya lo coso ya está bueno para cargar ya se agarra para cargar ya nada más .,yeka niki ' coma kekwale yetlamamalo yemana yekwalo tlamamalo yeka sa ' on .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65881,3274,spanish,nahuatl,"Artículo 59 . - Los Senadores y Diputados al Congreso de la Unión no podrán ser reelectos para el período inmediato . Los Senadores y Diputados Suplentes podrán ser electos para el período inmediato con el carácter de propietarios , siempre que no hubieren Estado en ejercicio ; pero los Senadores y Diputados propietarios no podrán ser electos para el período inmediato con el carácter de suplentes .","Tlen 59 Tlanahuatihcayotl . In Tepantlahtoanih tlen Huecapa ihuan Tepantlahtoanih tlen Sentica Hueyi Tlahtocan amo huelis ompa quintocatlaliseh tlen saniman cahuitl tlanahuatili . In Senadores ihuan Diputados tlen tepatlanih huelis motlapehpeniseh ipan seyoc saniman cahuitl ica inelaxca tlanahuatili , tlan amo quiyecantoseh tlanahuatili , tlen Senadores ihuan Diputados neltlayecanqueh amo huelis quintlapehpeniseh tlen saniman cahuitl tlen quehuac tepatlanih .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65882,3275,spanish,nahuatl,"Buenos días Alfredo , ¿ qué pasa contigo ? Hace unos días te vi enteramente sano y ahora te encuentras en cama .",Ce cualli tonalli Alfredo . ¿ Tlen mopan mochihua ? Quimach cequin tonaltin cenca tipactica otimitzitac ihuan axcan in tlapechpan tica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65883,3276,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65884,3277,spanish,nahuatl,Y en presencia del dicho fiscal Francisco Sandoval e Pedro Jacobita y el dicho alcalde lo firmó de su nombre Miguel de los Angeles alcalde por su mandado y por ante mí Bernaldino Juarez escrivano nonbrado .,Yhuan ymixpan Francisco Sanctoval fiscal yhuan Pedro Jacobite yehuantini auh ynic nicneltillia nican nictlallia notoca yhuan nofirma fecho ut supra . Miguel de los Angeles alcalde por mandado del señor alcalde pasó ante mi Bernardino Xuarez escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65885,3278,spanish,nahuatl,Esta leña es durísima .,Inin cuahitl huel tepitztic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65886,3279,spanish,nahuatl,Los techos en los trópicos son planos .,"Campa tlatotonia , in calila , pachoh xayacamahmantiqueb .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65887,3280,spanish,nahuatl,Testigo Johan Cano vezino de Sant Juan ( del barrio de ) Tzapotla de hedad de cinquenta e cinco años el qual después de aver jurado ( en forma de derecho ) por dios nuestro señor e por Santa Maria e por una señal de cruz .,Testigo . I . - Juan Cano ychan San Juan Tzapotla yn ixiuhtlapohual ye onpohualxihuitl oncastolli oquichiuh juramento ynic otlatlacoltiloc ipaltzinco dios yhuan Sancta Maria yhuan Sancta Cruz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65888,3281,spanish,nahuatl,". ¡ que un hombre le sea ofrecido ! En Tzonimolco canto de pajes repercutiendo alterna : Con trabajos logran enriquecer los príncipes , hacerse dignos de gloria .",. macevalli ma ya temaco . Huiya ! Tzonimolco xoxolcuicatl cacavantoc Ovica mocuiltonoaci tetecutin moteicnelil maviztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65889,3282,spanish,nahuatl,Sus amigos no me gustan pa-ra nada .,Imaicnihuan amo tlen nech pactia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65890,3283,spanish,nahuatl,Aquí en la tierra es la región del momento fugaz . ¿ También es así en el lugar donde de algún modo se vive ? ¿ Allá se alegra uno ? ¿ Hay allá amistad ? ¿ O sólo aquí en la tierra hemos venido a conocer nuestros rostros ?,"In zan cuel achitzincan tlalticpac ¿ oc no iuhcan Quenonamican ? ¿ Cuix oc pacohua , icniuhtihua in ? Auh in amo zanyio nican totiximatico in tlalticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65891,3284,spanish,nahuatl,El gematista,In tlatecqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65892,3285,spanish,nahuatl,Es para mi mamá .,Inic noc%ntz ¡ n .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65893,3286,spanish,nahuatl,Y aquí los voy hacer dueños de sus Palabras .,Huan nican namechaxcatiliti namotahtoltzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65894,3287,spanish,nahuatl,Oye un canto,Cuiccatli quicaqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65895,3288,spanish,nahuatl,"Y tubo ciento en largo y de ancho beinte en el qual puso estacas y los mayorales y mandones [ tetahuan ] de San Pablo de Tlalyxtacapan muy de su boluntad quedaron de cabarla y sembrarlo este presente [ F . 9v . ] año y dioseles quatro pesos en pago de su trabajo y porque no se agan afuera y por berdad y por berdad [ sic ] lo firmaron de sus nombres e hicieron la cruz . Fecho en Mexico ut supra . Miguel Jacobo , Francisco Ximenex , Martin Jacobo , Thomas Jacobo , Miguel Pablo , Miguel Hernandez , Ante my se hizo ( éste ) escrivano ; Francisco Xuarez escrivano . ( En la ciudad de Mexico a ocho dias del mes de nobienbre de mil y quinientos ochenta y nuebe años ante el muy magnifico don Antonio Valeriano juez governador aqui en Mexico en esta gran ciudad estando en audiencia se leyo esta demanda por parte del aqui abajo contenido ) .",Auh ynic omotamachiuh milli macuilpohualli ynic huiac auh ynic patlahuac cenpohualli oncan estacas omomaman auh yn yehuatzin tetahuan y nican chaneque San Pablo Tlalystacapan huel yn cenyoloca yn conchihuazque ca nelimiquizque auh ye onpa tiztihui quitocazque auh ye maco yn intlaxtlahuil 4 pesos ynic aocmo ceppa motlatolcuepazque ynic nelli nican quitlalia ytoca yhuan ycruz fecho en Mexico u[t] supra Miguel Sacobo Martin Sacobo Miguel Pablo Francisco Ximenez Miguel Hernandez Thomas Sacobo . Nixpan omochiuh escribano Francisco Xuarez escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65896,3289,spanish,nahuatl,En la ciudad de Mexico a beinte y dos días del mes de nobiembre de mil quinientos y ochenta y nuebe años . El señor [ tlahtouani ] don Antonio Baleriano juez gobernador por su magestad aviendo bisto una peticion de Miguel de los Angeles vecino de Mexico ( del barrio ) de San Juan la qual presentó en audiencia sobre la tierra de Tlalyztacapan sobre el pleito que trata con Francisco Martin e sus hijos .,Yn nican ciudad de Mexico a veinte y dos dias del mes de novienbre de mil e quinientos e ochenta y nueve años yn yehuantzin tlatohuani don Antonio Valeriano governador juez yn icatzinco totlatocauh su magestad yn yehuatl Miguel de los Angeles nican chane Mexico San Juan oncan audiencia occepa ce peticion oquimomaquili yn ipanpa tlalli milli Tlalistacapan ynic mixnamiqui Francisco Martin yhuan yn ipilhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65897,3290,spanish,nahuatl,"Los que iban a ser encerrados en el cabildo seglar pudieron regresar de las puertas del cabildo , no los encerraron por los ruegos del padre fray Agustín del Espíritu Santo , administrador de la iglesia de San Antonio abad , quien se presentó en las puertas del cabildo ante los que llevaban a encerrar a Juan Morales y a su socio .","Auh in yehuantin in omoteneuhque ylpilozquia seral çan hualmocuepato seral quiyahuac , amo huel quintzacque ytepantlahtolizticatzinco yn padre fray Augustín del Spíritu Sancto yn nican quimopiallia teopancalli San Antonio abbad , quinmottili oncan yn seral quiyahuac | | 221 yn quinhuicaya yniqu ilpillozquia omoteneuhque Juan Morales .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65898,3291,spanish,nahuatl,"Carta de venta de Pedro Jacobo y su esposa en el Tlaxilacalli Necaltitlan , en el año de 1586 .",Pedro Jacobo yoan ynamic yn carta de venta Necaltitlan tlaxilacali ypan de 1586 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65899,3292,spanish,nahuatl,"El 12 de abril , viernes santo , se fundó la nueva cofradía de la Soledad en San José , por convocatoria de los religiosos : el provincial fray Domingo , el guardián fray Buenaventura y los definidores ; esta cofradía era sólo para los mexicas , pues así lo declararon fray Jerónimo de Zárate y fray Francisco de Gamboa .","Yn ipan viernes sancto a 12 de abril , yquac peuh tzintic in yancuic cofradía in Suledad Sant Joseph , ynnenonotzaltica mochiuh yn teopixque provincial fray Domingo yhuan guardián fray Bonaventura yhuan tivinidores ; yehuantin ynmacehual mochiuh in mexica , huell ipan tlahtoque fray Gerónimo yhuan | | 3 fray Francisco de Ganboa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65900,3293,spanish,nahuatl,"Traían la frente reluciente , porque se la rasuraban hasta la mitad de la cabeza ; su cabellera comenzaba en las sienes e iba rodeando hasta la nuca , traían los cabellos largos , pues se los dejaban crecer hasta el hombro cortando sólo las puntas , y parecían un poco como doncellas porque se cubrían la cabeza , y los cabellos no muy largos de la nuca se los recogían atrás en una pequeña trenza ; y como la rasura les llegaba hasta la mitad de la cabeza , parecía como si llevaran corona , pues sus largos cabellos rodeaban desde las sienes hasta la nuca .","Auh huel moyequixquapetzohua ynic moyequixquaytzxima , huel ynquayollonepantla conaxitia ynic mixquapetzxima ; auh çan incanahuacan onpeuhtica ynic ye moch incuexcochtlanpa tlayahuallotoc yn intzoncal , hueyacatzoneque yn quechpan ahci ynic mohueyacatzontia quiyacatequi , yuhquinma ychpopochtin yc neci yn ipampa yc motzonquentia , auh yn achi hueyac yntzon yn cuexcochtlan yuhquinma ynpiyoch quicetilia ynic quillacatzcocolilpia ; auh yniqu inquayollonepantla caxitia ynic moyecytzquaxipetzxima , huel yuh ypan neci corona quiteca yn imicpac , yehica yn incanahuacan yhuan yncuexcochtlan hueyac yn intzon tlayahuallotoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65901,3294,spanish,nahuatl,"Entonces Tecocoltzin , tlatoani de Acolhuacan , envió mensajeros para que vinieran a hablar con Topantemoctzin , tizociahuácatl de Tlatelolco , con el tezcacohuácatl Popocatzin , con el tlacatécatl Temillotzin , con el tlacochcálcatl Coyohuehuetzin , y con el tzihuatecpanécatl Matlalacatzin .","E ualayua yn Acoluacan yn tlatouani yn Tecocoltzin , euanti nonoçaloco yn Tlatilolco ticocyauacatl Topantemoctzi , tezcacouacatl Popocatzin , tlacatecatl Temilotzi , tlacochcalcatl Coyoueuetzi , tziuatecpanecatl Matlalacatzi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65902,3295,spanish,nahuatl,PACHQUELITE,PACHKILIT oso TOSANKUAEUAT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65903,3296,spanish,nahuatl,Han pasado 1559 años desde que al principio los antiguos chichimecas mexicas desembarcaron en las costas de Aztlan Teocolhuacan ; venían desnudos desde donde partieron hasta desembarcar y establecerse en Aztlan Teocolhuacan .,Auh ya yetzonxihuitl ypan caxtolpohualxihuitl ypan onpohuallocaxtolli ypan nauhxihuitl axcan ynic oncan achtopa yn acaltica atenquiçaco Aztlan Teoculhuacan yn huehuetque chichimeca mexica ; çan hualpepetlauhtiaque yn campa huallaque ynic oncan atenquiçaco motlallico Aztlan Teoculhuacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65904,3297,spanish,nahuatl,". Y cuando han llegado a Tochtepec son muy reverenciados : hasta allí es donde dejan su aderezo con que anduvieron disfrazados con cara pintada , y allí dejan sus ropas de encubiertos .",". Auh in ihcuac in oacihco Tochtepec cenca mauiztillilo : quin oncan quicaua in innechichiualiz in ic omotlauhozatinenca , auh no oncan quicaua in innexin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65905,3298,spanish,nahuatl,En el año 6 Ácatl 1459 no sucedió nada .,Chiquace Acatl xiuitl amotle muchiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65906,3299,spanish,nahuatl,"También las trasquilaban : no más les dejaban el pelo hasta la altura del hombro ; las engalanaban con su collar y su guirnalda de flores , y les daban su flor de escudo y su tabaco . En esta forma andaban bailando , andaban fumando , andaban aspirando la miel de las flores .",iuan quixxima zan quintlahtlatzontequilia iuan ix xochicozqui im im icpacxochiuh quinmonaquiaya iuan chimalxochitl iuan yetl in ipam mitohtinemi tlachichintinemi tleneoctinemi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65907,3300,spanish,nahuatl,“ Pues nomás los vas a cuidar,Pues san tikinmakuitlauis,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65908,3301,spanish,nahuatl,Ya e pregunté . Está despierto ; pase usted por favor .,"Ye onitetlahtlani , amo cochihua ; ximopanoltihtzino .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65909,3302,spanish,nahuatl,"Pues cuando han llegado los bañados ” ya están aderezados , ya tienen sus arreos de guerra estos que hacen adornos de papel .",Auh in on ad tlaaltiltin ye omocencauhque omoyauhchichiuhque in tlaamahuique .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65910,3303,spanish,nahuatl,"Tras la muerte de Axayacatzin , enseguida se enseñoreó su hermano mayor Tizocicatzin como tlatohuani de Tenochtitlan .","Auh yn oyuh momiquilli Axayacatzin , çan niman iquac motlahtocatlalli yn itiachcauhtzin yn itoca Tiçocicatzin tlahtohuani Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65911,3304,spanish,nahuatl,para que se sustenten mis hijos .,para motequipanozqueh nopilhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65912,3305,spanish,nahuatl,En la casa de plumas amarillas está lloviendo con fuerza .,Zacuan cala imanca in ixtilahuaquitequi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65913,3306,spanish,nahuatl,En 1962 se reúnen nueva mente en el Vaticano todos los obispos de la Iglesia Católica . Se trata del llamado Concilio Vaticano II .,"In ipan nauhtzontli oncaxtolli omeppoalli omome xihuitl , mocentlalique occeppa in altepepan Vaticano mochintin huehuein iteopixcahuan nohuianyo Teonechicoliztli . Yehuatl on iximacho yuhquin Inic Ome Inecentlaliliz in Vaticano .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65914,3307,spanish,nahuatl,vendieres,titlanamacaniz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65915,3308,spanish,nahuatl,"Estaban enojados porque tenían que venir a Tenochtitlan a prestar sus servicios para construir la casa del diablo Huitzilopochtli , y para construir los palacios de los señores ; estaban ya cansados y fastidiados , y por eso querían hacer la guerra a los mexicas .","Auh ca yehuatl yc oquallanque ynic hualcohuatequitia yn nican Tenochtitlan ynic ye quihualchihua yn ical yn diablo Huitzillopochtli , yhuan yn tlahtocacalli in ye quiquetza ; yc omoxiuhtlatique y ye cianmiqui , yc oquichihuazquia yaoyotl yn inpa mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65916,3309,spanish,nahuatl,Este hombre es riquísimo .,Inin tlacatl huel tlatquihua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65917,3310,spanish,nahuatl,“ Y ahora está bien para que te metas allí .,Uan nama kuali para tikalakiti noponi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65918,3311,spanish,nahuatl, Himnos sagrados,Teocuicatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65919,3312,spanish,nahuatl,"8 Técpatl , 1448 .","VIII Tecpatl xihuitl , 1448 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65920,3313,spanish,nahuatl,pero nuestra palabra,zan totlahtol on nemi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65921,3314,spanish,nahuatl,Ellas tuvieron hermosa ropa .,Yehuan oquipixqueh cualtetzin tzotzomahtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65922,3315,spanish,nahuatl,Mongos “ panes ” fritos,Mazayelnanacatlatzoyonilli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65923,3316,spanish,nahuatl,convencido de que nada podía hacer regresé con resignación a mi casa y no volví a pensar más en ello durante mucho tiempo no recordé sino esporádicamente la recomendación de mi papá y habían pasado como veinticinco años cuando me ocurrió algo extraordinario en sueños vi a mi padre quien me recriminaba el no haber hecho caso de sus indicaciones acaso no te hace falta el dinero por qué no ha ido a sacarlo de donde te dije,in ipampa noyollo quimatia ahtle huel nicchihuazquiani yolceuhcayotica oninocuep in nochan ihuan aic ma quemman inon oniquilnamico zan huehuehcauhtica nicnemiliaya in notahtzin onechmolhuili ihuan hueliz cempoalli macuilli xihuitl ipan ye nopan omochiuh ce mahuiztic tlamantli onicmocochihtili in notahtzin in nechmahhuiliaya in ipampa ahmo onicchiuh in yehuatzin onechmonahuatilihtehuac ahzo ahmo motech monequi in tomin lleica ahmo ticquixtihtica can onimitzilhui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65924,3317,spanish,nahuatl,Toma ya tus flores y tu abanico .,Xocon cui moxochiuh ihuan in mecacehuaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65925,3318,spanish,nahuatl,con la que nos sustentaremos .,tein ica timotequipanozqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65926,3319,spanish,nahuatl,"30 . Que alguno lo diga , que alguno lo descubra , que alguno se haga cargo . Tú no lo dirás , no lo descubrirás . Si te haces cargo , para que no te topes con lo peligroso , lo pesado , lo que da temor a la gente , allá no has de poner las heces , el excremento ” . Porque si así no lo has dicho , no lo has expresado , así serás perjudicado porque allá mucho padecerás , serás avergonzado , te serán desgarrados los labios 5 ' .","30 . Ma aca in quihto , ma aca in quinexti , ma aca in quimotequiuhti . Macamo tehuatl in tiquihtoz , in ticnextiz . Intla ticmotequiuhtiz , inic ahmo ticmonamictiz in ohui , in etic , in temamauhti , inic ahmo oncan ticmotlaliliz in xixtli in cuitlatl . Ca intlacamo yuhqui otiquihto , in oticteneuh ca ye titlatlacaololoz , inic oncan cenca titoliniloz , tipinauhtiloz , titentzatzayanaloz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65927,3320,spanish,nahuatl,"Engendraron , y tuvieron por hijo a Cuauhtlato .",Ye mopilhuatia ye quichiua Quauhtlato .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65928,3321,spanish,nahuatl,Ahora ya se la vendió a los bailadores ya se la vendió ¡ Ay padre mio !,kenin tokamak ma nayi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65929,3322,spanish,nahuatl,"“ Ah , pero a ésas las mando yo","Ah , pero nopa na nikininauatí",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65930,3323,spanish,nahuatl,"86 . Ha hecho otorgamientos tu corazón . En la tierra siéntate , acomódate , mi señor . Y ahora han venido a brotar , han venido a caer un labio , una boca ; tu aflicción , tu llanto , tus lágrimas ; con ello me he enriquecido , con ello me he hecho próspero gracias al Señor Nuestro y a lo que hay en ti de madre , lo que hay en ti de padre ; ojalá adopte , ojalá tome de ti tu educar de hombres , tu instruir de gente .","86 . Otlacauhqui immoyollotzin . Ma tlaltitech ximotlalitzino , zimohuetzititzino , nopiltzintzine . Auh in axcan ca ohualquiz , ca ohualhuetz in cententli , in cencamatl , immotlaocoltzin , immochoquitzin , mixayotzin . Ca oninocuiltono , ca oninotlamachti ipaltzinco in Totecuiyo auh immonanyotzin , immottayotzin ; ma za nimitzcuili , ma za nimitzanili , immotlacazcaltiayatzin , immotlacahuapahuayatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65931,3324,spanish,nahuatl,El tendrá dinero .,Yehua tomin quipiaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65932,3325,spanish,nahuatl,. ya cantan sus pechirrojos ! ¿ Es acaso nuestro muerto el que trina ? ¿ es acaso el que va a ser cazado ? Yo refrescaré con el viento mis flores :,. tlatoa Aya inquechol . A mach yehua in tomiccauh tlapitza ? A mach yeva tlacalvaz ? Ayye oho yyayya . Zan nic eyecaviz zan noxoch,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65933,3326,spanish,nahuatl,"En el nombre de dios Padre , dios yjo , dios espiritu santo y creo que es un solo dios verdadero todopoderoso criador del cielo y de la tierra y digo yo Antonio Quahuitencatl que ya es llegada la ora y fin de mis dias por lo que ago mi testamento y ultima voluntad . [ todo lo que recuerdo , aqui empieza ]:",Ma moyectenehua in Dios tetatzin yhuan dios tepiltzin yhuan Dios Espiritu Santo nitlaneltoca a dios yxquich yhuelli yn oquiyocox yn ilhuicac in tlalticpac niquitohua yn nehuatl Antonio Quahuitencatl ca ye tzonquiza yn nonemilliz ca ye nechmotlaocoliliznequi yn totecuyo dios ypampa in nictlalia notestamento nican amapan [tla]cuicuilloli mochi niquilnamiquiz nican pehua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65934,3327,spanish,nahuatl,"Debido a esto , los moyotecas de San Juan se les enfrentaron , y hacían contradicción a los vecinos de San Pablo y a los de San Sebastián ; pero ahora sólo a los de San Sebastián se les ha confirmado la autorización de hacer la procesión cada año , porque ellos habían salido primero .","Yehica ypampa in yehuantin San Juan tlaca moyoteca quinhualixnamique , contradición quinhualchihuiliaya yn San Pablo tlaca yhuan San Sebastián tlaca ; auh yn axcan çan cen otlachicahuililoque y San Sebastián tlaca ynic huellayahualotiazque cecexiuhtica , ynin ca achtopa yehuantin ye quiçaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65935,3328,spanish,nahuatl,En los terrenos adjuntos se ha construido sobre la laguna que allí había ; y quién sabe qué pueda suceder en algún lugar y tiempo en el futuro si los españoles siguen construyendo allí .,Auh yn occequi tlalli yn iyanca ypan onmocalti yn ayxtlahuatl muchiuhtoc axcan ; ach quen ipan muchihuatiuh yn iquin canin quemma yn oc ompa ye tonitztihui aquique yn españoles ypan mocaltitihui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65936,3329,spanish,nahuatl,Liebre asada en brasas,CIHTLINACATL TLEXOCHTLAHUATZALLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65937,3330,spanish,nahuatl,"Luego el cohuixca , y lo guiaba Tlecuilhua .","Nima ye couixcatl , y ualteyaca Tlecuilhua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65938,3331,spanish,nahuatl,"1 Técpatl , 1064 .","I Tecpatl xihuitl , 1064 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65939,3332,spanish,nahuatl,"En ese mismo año perecieron los mexicas , cuando los españoles ganaron la ciudad de Tenochtitlan ; entonces los españoles aprehendieron a Cuauhtemoctzin , tlatohuani de Tenochtitlan .","Auh çan ye ypan in yn omoteneuh xihuitl in ya yn poliuh Mexicayotl , ynic quitlanque españolesme yn altepetl Tenochtitlan ; auh çan niman iquac cacique yn españolesme yn Quauhtimoctzin tlahtohuani Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65940,3333,spanish,nahuatl,En el año 12 Ácatl 1439 murió Itzcoatzin ; había gobernado durante 13 años .,Matlactlomome Aca xiuitl unca mic Ytzcoatzi ; matlacxiuitl omey tlatocat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65941,3334,spanish,nahuatl,Se echaron a volar,Patlantejke,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65942,3335,spanish,nahuatl,"Tiene también el hombre la posibilidad de salvarse mediante su libre albedrío , pues con su propia visión y conducta , sin que nadie lo obligue , tiene la capacidad de seguir la vida buena y recta o la vida mala y tortuosa ; y asimismo permanecen en el hombre la nobleza y facultades que tuvo desde el principio .","Yn itech ca yhuan yn tlacatl nemaquixtillizhuellitilliztli nemachillizneyocoxcayotl ynic huel nemaquixtillizhuellitilliztica , yn ipampa çan iyomanehuiquilliztica iyomaneyttalliztica yn amo yacaquin ipan yaz quicuitlahuiz ynic quitepotztocaz yn qualli yectli nemilliztli yn anoço yn aqualli yn ayectli nenemilliztilliztli ; yhuann itech ca çano yuhqui yn tlacatl yxtilliloca yhuelliuyotl ynic yehuatl tzinpeuhcayotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65943,3336,spanish,nahuatl,"antes de un solo pensamiento ve a tomar y gustar , va a tener por tuyo el afán y la fatiga . Y alguna cosa te ha de hacer merecer , te ha de asignar el Dueño del universo .",Ma zan centlamic xocon mattiuh xocon ixcauitiuh in tlaihiyouiliztli . Ac itla mitz maceualtiz mitz ilhuiltiz in tloque nauaque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65944,3337,spanish,nahuatl,En este año los mexicas cumplieron 12 años en Apazco .,Ypan in yn oncan matlactlomomexiuhtique mexica yn Apazco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65945,3338,spanish,nahuatl,"Entonces comenzaron los chalcas a bajar madera , pues se les asignó la tarea de entregar morillos , y por ello anduvieron agobiados ; tenían que ir a traerlos de las laderas del Iztactépetl y del Popocatépetl .","Yn opeuh ye quauhtemohuillo yn izquican Chalco , yehuatl tequiuhtiloque in chalca in quamimilli in motenehua morrillos , cenca yc motolinique ; ompa canato ompa quiquixtito yn ixilla Yztactepetl yhuan Popocatepetl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65946,3339,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65947,3340,spanish,nahuatl,"Entonces ya se vinieron se vinieron ; primero pasó a tirar su escobeta la mujer porque le dijo su hijo péinate con eso , la escobeta , sácalo todo tu cabello luego te empiezas a peinar con el peine de hueso para que vayas bien peinada no despeinada .",entonses mačiwala yowala ' ke mač ačto kwaltlamotlatewak mušulwaswia in sowatl porke kilwi ikonew mušulwaswi ikan solwasdi šikišti močin moconkal onkan tipewas timocikawaswis ika cikawastli para tipepecton tias tikwatapaši .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65948,3341,spanish,nahuatl,". ¡ Este no cae ! Yo soy el tepaneca Cuecuexin . Yo soy Quetzalcoatl Cuecuexin . Sólo Ehecatl que arrastra obsidiana , Sólo Ehecatl que arrastra obsidiana .",. cacavatla motlaquenvia Ah vetzi inin . Ni tlapanecatli Cuecuexin . Ni Quetzalcoatli Cuecuexin . Zan Ecatl Itzivepani Zan Ecatl Itzivepani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65949,3342,spanish,nahuatl,". Los jefes de los traficantes y los comerciantes disfrazados donde se reunían era una casa suya , también era casa suya la de los jefes militares ;",". Im puchtecatlahtoque in naualoztomeca in oncan in necentlaliaya uel centetl incal yetica , no centetl incal yetica in cuauhtlatohque ;",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65950,3343,spanish,nahuatl,Declaro que tengo dos camellones junto a un cañaveral los quales aya el dicho mi hijo Juan Francisco para el se le den y entreguen .,Ynic 2 tlamantli niquitohua hocatqui nochina hacatencoh onoc hontequiztoc niquitohua yn tla nechmopolhuiz yn totecuyo dios nicmacatiuh yn itoca Juan Francisco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65951,3344,spanish,nahuatl,estaba triste su madre .,mokueso inana,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65952,3345,spanish,nahuatl,"Una vez que se ha acabado de construir el temascal , se busca un padrino y se llama al sacerdote . El día en que se bendice también se le pone nombre .","Ihcuac ye oquitlanqueh , ye oquichiuhqueh in temazcalli , motemoah in teoyoticatahtli ihuan monotza in teopixqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65953,3346,spanish,nahuatl,"El primero , primero lo llevó , lo lleva .","Nopa achto primero kiuik , kiuika",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65954,3347,spanish,nahuatl,"Nuestro Señor de los trabajos ,","Nuestro Señor de los trabajos ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65955,3348,spanish,nahuatl,Entonces se cumplieron 1300 años desde el nacimiento de Dios nuestro señor .,Oncan ipan in yetzonxiuhtico ypan macuilpohualxiuhtico yn ixiuhtzin totecuiyo Dios ynic motlacatillitzino .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65956,3349,spanish,nahuatl,Ellos me preguntaron .,Yehuan onechtlahtlanihqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65957,3350,spanish,nahuatl,"Cuando les hubo dicho esto a sus compañeros , fueron enseguida a mirar y vieron allá un nopal ; y en cuanto lo vieron , los mexicas se pusieron a barrer al pie del nopal y aderezaron el sitio .","Auh yn oquimonnonotz yn icnihuan , niman ic yaque tlachiyato yn ompa yn quittato yn tenochtli ; yn oquittaque niman ye tlatlachpana yn itzintla tenochtli , ye tlachichihua yn mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65958,3351,spanish,nahuatl,"Se enseñoreó Acamapichtli en el dicho año de 7 Calli , 1369 ; él fundó el tlatocáyotl de Mexico Tenochtitlan , donde empezó a gobernar .","Yn ipan motlahtocatlalli ye omoteneuh VII Calli xihuitl , 1369 ; yehuatl contzinti yn tlahtocayotl Mexico Tenochtitlan , ye tlahtocati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65959,3352,spanish,nahuatl,2 dientes de ajo,Ome axoxtlantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65960,3353,spanish,nahuatl,"Ya se dijo que Cuahuitzatzin cumplió dos años en Texcalco Omemázac , donde estaba mereciendo tierras y donde se asentó en forma permanente ; y al tercer año de estar en el dicho Texcalco Omemázac , continuaba vigilando , en este año de 1 Técpatl .","Auh yn Quahuitzatzin , ye omito , onxiuhti yn Texcalco Omemaçac , ynic oncan tlamaceuhtoca oncan yccen catca ; auh yexiuhtica ynic oncan onoc yn oncan omoteneuh yn Texcalco Omemaçac , yn huallitztoc yca ynin I Ce Tecpatl xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65961,3354,spanish,nahuatl,"Prefiero tomar café , pero an-tes dame por favor un vaso de jugo de naranja ; ya sa-bes , por las vitaminas tan ne-cesarias . Estoy acostumbrada a tomar este juguito diaria-mente .","Cafen niconiznequi , mach achto xinechonmaca ce vaso naranjayotl ; yeticmati , ica in ivitaminah totechmonequi . Yonomat momoztla niqui inin aayotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65962,3355,spanish,nahuatl,Había maíz,Eltó sintli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65963,3356,spanish,nahuatl,Nunca le decimos nada pero ella se enoja .,nečilwia ohkión nikilwia kwalani tlenkwa ki kwalania pero wice impipiltoton .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65964,3357,spanish,nahuatl,Zapata estaba muy confiado . Creyó a Amaro y se unió a ellos como si fuese un soldado . Y luego Amaro mató a Zapata .,Zapata zazan confiado . Oquineltocac Amaro ihuan oquitlali itlac quename melahuac isoldado . Ihuan niman Amaro oquimictic in Zapata .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65965,3358,spanish,nahuatl,"Y así como vieron que eran muchas y diversas flores de Castilla , y que no era tiempo en que se dieran , muchísimo se admiraron , y que estuvieran sumamente frescas , tan abiertas , tan olorosas , tan maravillosas . Y quisieron tomar unas cuantas , sacarlas ; y por tres veces hicieron el intento de cogerlas , no lo lograron porque cuando las van a tomar , ya no eran flores lo que veían , solamente como si estuvieran pintadas , o bordadas , o cosidas , era lo que veían en la manta .","Auh in iuh quittacqueh ca moch caxtillan nepapan xochitl , ihuan in cahmo imochiuhyan in icuac , huel zenca quimahuizohqueh ihuan in quenin huel zenca zeltic , inic cueponqui , inic ahuiayac , inic mahuiztic . Auh quelehuihqueh inic quezquitetl conanazqueh , quiquixtilizqueh , auh yexpa mochiuhqueh inic motlapalohqueh concuizquiah ; niman ahuel mochiuhqueh , yehica in icuac quitzitzquiah , ayocmo huel xóchitl in quittayah , iuhquin ma tlahcuilolli , noze tlamachtli , noze tlatzontli in itech quittayah tilmahtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65966,3359,spanish,nahuatl,"Por muy breve tiempo tomamos en préstamo las flores de la primavera . Alegraos , yo he venido a afligirme .","Zan cuel achic tocontlanehuia xopanxochitl . Xonapahuiyacan , nihualoyocoya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65967,3360,spanish,nahuatl,IX Lo noveno declaro que tengo otras tierras en el dicho pago de Apepetzpan que tienen 20 brazas de largo y 13 brazas en ancho las quales doy e mando a Juana Antoña y linden con las tierras del dicho Lorenzo y esto se cumpla .,Ynic VIIII tlamantli niquitohua oc no honmani nomil yn onpa Apepetzpan ynic huiac cenpohualli yc patlahuac matlacmatl omey ynic nicmaca in Juana Antoña monetechana in Lurenzo ymil amo ytlaCahuiz yn notlatol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65968,3361,spanish,nahuatl,"IIII Lo 4o . declaro de mi voluntad que un pedazo de tierra solar [ tlalmantli ] que tiene de largo diez brazas y media y de ancho tiene ocho brazas le doy y mando a mi sobrina llamada Maria Teyuhchon para que si quiere labre en el , y donde tengo hechado los simientos es para la dicha mi hija Ana si quiere lavrar en ello y contra esto no se vaya .",Ynic nauhtlamantli niquitohua noyollocacopa onmani notlalman ynic huiac matlacmantl ypan cenmitl yc platahuac chicuematl nicmaca yn nomach yn itoca Maria Teuhchon azo oncan motlachichihuiliz auh yn oncan onictetocac oquitech pouhquique in inemac nochpoch Ana azo oncan ytla contlaliz amo ytlacahuiz notlatol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65969,3362,spanish,nahuatl,"Este Tziuhtlacauhqui Yaópol vino solo ; pero un año y medio después de que había llegado Tziuhtlacauhqui , llegaron también sus padres , llamados Cuáuhquetz y Eztecon .","Ynin ça huell oqu icel y hualla yn Tziuhtlacauhqui in Yaopol ; oyuh ye ce xihuitl ypan tlacoxihuitl hualla yn Tziuhtlacauhqui , yn quicaço yn itahuan ytoca Quauhquez yhuan Eztecon .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65970,3363,spanish,nahuatl,"Con flores y con cantosrecuerdo a los príncipes ,","Xochitica ye ihuan cuicatica niquimilnamiqui tepilhuan ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65971,3364,spanish,nahuatl,La qual [ Angelina de la Cruz ] al tiempo de su fin y muerte dexó mandado en su testamento gue la casa en que estava acostada que tiene las puertas hazia el oriente y el aposento donde están las ymagenes de nuestro señor y las tierras en que están edificadas y los patios y donde esta una pared que tiene de largo quatro brazas y de ancho una braza que es lo que uvo y conpró de Joan Quauhtzetzeltzin por cinco pesos en reales .,Auh yn yehotl Angelina de la Cruz quitlalitia ytestamento quitotica yn uncan nihuetztoc yn calli tonatiuh yquizayampa ytzticac yoan yn uncan monoltitoc yxiptlatzin totecuyo yoan muchi ytlallo ythoallo yoan yn uncan onoc tepantzintli yzqui patlaoac yzqui yc huiac nanmatl ynic huiac cematl ynic patlaoac ca niccohuili yn itoca Juan Quauhtzetzeltzin nicmacac macuilli peso uel tomin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65972,3365,spanish,nahuatl,"Pero cuando ya no queda nada de flores , tabaco , comida , cacao cuando es la tornafiesta , con esto veían los viejos que ya no tendrá suerte , ya no tendrá fortuna el que dió el banquete .",Auh intla caoc tle mocauaz iz xochitl in yetl in tlacualli in cacauatl in ihcuac apeualco ic quittaya in ueuetque aoc tle imaceual yez aoc tle ilhuil yez in yehuatl tetlahtlacualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65973,3366,spanish,nahuatl,"El viernes 1 de julio de 1611 , a las 5 de la tarde , llegaron y entraron a San Francisco de la ciudad de México el padre fray Isidro y el donado Francisco Faustino Quetzalmazatzin , religiosos de San Francisco ; venían del llamado Nuevo México , y a su llegada los fueron a recibir otros religiosos .","Axcan viernes yc 1 mani metztli julio de 1611 años , ye teotlac macuilli tzillini , yhquac nican ciudad Mexico San Francisco maxitico yc mocallaquico yn padre fray Isidro yhuan Francisco Faustino Quetzalmaçatzin ynin donado teopixque San Francisco ; umpa ohualmohuicaque yn motenehua Yancuic Mexico , çan quinmanillico occequintin teopixque ynic ohualmohuicaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65974,3367,spanish,nahuatl,de diario .,mojmostla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65975,3368,spanish,nahuatl,"El camote se hierve y se hace atole con masa de maíz , se le pone chilpocle , sal y una ramita de epazote .","In kamoj se kimana uan se kichiuaatol iuan tixti uan se kikuecholia chiluak , se kitalilia istat uan se kuouit epasot .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65976,3369,spanish,nahuatl,"Después de haber vivido en c Tula por espacio de 20 años , se fueron , el año 9 caña , a Atlitlalacyan .","Ye cempoalxihuitl in ohuecauhque Tollantzinco , oyaque mexicah Atlitlalacyan , in canin oacicoh ipan matlactli tecpatl xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65977,3370,spanish,nahuatl,Y las casas son y están en Yupico y dan por ellas sesenta pesos y quien quiera que las pujare y subiere a el se le darán y esa se nos mandó en esta manera y lo firmaron de sus nombres . Fecho en Mexico .,Auh in calli za no oncan yn icac Yopico auh ynic quicohua epohualli pesos auh yn aquin ocenca quihualecahuiz yehuatl macoz yhuihin yn notechmonahuatilique auh quimotlalilia yn intocatzin yhuan yn firmatzin fecho Mexico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65978,3371,spanish,nahuatl,"En la ciudad de México a diez y seis días del dicho mes de marzo de mil quinientos y noventa y dos años , en el varrio [ tlaxilacalli ] de Gueguecalco dio a entender y pregonó cómo se vendía la casa y tierra de Mariana y aviéndolo pregonado pareció un español que no se sabe no como se llama el qual dixo : yo he de comprar la casa y primero la e de ber si son buenos . Testigos que se hallaron presentes : Juan Peres y Diego Astaxochitl .",Y ipan ciudad Mexico yc castolloce yn itlapohual metztli de marzo de mil e quinientos noventa y dos años oncan yn tlaxilacalpan Huehuecalco oquitecaquilti ynic monamaca ycal ytlal in Mariana auh yn iquac otzatzic ce tlacatl español amo momati yn itoca oquito nehuatl niccohuaz in calli oc niquittaz azo qualcan yxpan testigo Juan Perez yhuan Diego Aztaxochitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65979,3372,spanish,nahuatl,sembrar ] .,pilkentsi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65980,3373,spanish,nahuatl,Unos los oigo borrachos toman mucho pulque hasta se andan tirando borrachos pero a mí ya nada más se me olvidó .,seki nihkaki boračos koni ' miak nekwtli asta motlamotlatinemi ' boračos pero ne ' watl a ' mo nadamás sanonikwalilkaw .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65981,3374,spanish,nahuatl,"También en este año de 13 Acatl terminó en Atlitlalacyan el gobierno de Acacitli , que fue caudillo y cuauhtlato de los mexicas durante 15 años ; y luego , en este mismo año , fue nombrado caudillo Citlalitzin ; lo nombraron los mexicas estando todavía en Atlitlalacyan .","Auh çano ypan in yn omoteneuh Matlactlomey Acatl xihuitl oncan yn Atlitlallacyan quitlamico yn iteyacanaliz yn Acacitli , ynic teyacan yn ocuauhtlahto yntlan mexica caxtolxihuitl ; auh ça niman ipan in yn omoteneuh xihuitl ye nocuelle yehuatl oncan hualmotlalli yn itoca Citlallitzin ynic teyacanaz , çan ye oc oncan yn Atlitlallacyan quitlallique mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65982,3375,spanish,nahuatl,Cuanta gente la ha de haber visto .,iken momatis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65983,3376,spanish,nahuatl,"13 Calli , 1245 .","XIII Calli xihuitl , 1245 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65984,3377,spanish,nahuatl,TERCER PRESAGIO FUNESTO,INIC ETETL TETZAHUITL,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65985,3378,spanish,nahuatl,juntos,tiitstoke,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65986,3379,spanish,nahuatl,— A veces en Tepetlaoztoc lo voy a traer a veces a S . Agustín allá voy a traer la semilla .,— kimaka tepetlaostok nikonana kimaka san agusti ompa nikonanan semiya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65987,3380,spanish,nahuatl,"Habremos de reír , nos alegraremos : habrá deleite , yo tendré gloria , pero no , no , todavía no desflores , compañerito , tú , señor , pequeño Axayácatl .","Tonhuehuetztozque tzono , tonpaquitz , paquiz tzono , nictlatlamachihuaz . Macamo , macamo , maca no tlaximayahui , xolotzin , titlatohuani , Axayacaton .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65988,3381,spanish,nahuatl,"También entonces se hizo la procesión de la Asunción , que ofrecieron los ricos de Amaquemecan .","Çanno yhquac motlayahualhui Asupcio , yn oquimohuenchihuilique tlatquihuaque amaquemeque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65989,3382,spanish,nahuatl,"Al ver esto los acxotecas que lo iban cuidando , regresaron corriendo a anunciar a los chalcas : Los recién llegados flecharon al mensajero que nosotros enviamos , y luego le cortaron el cuello .","Auh y yehuantin yn quipixtiaque acxoteca yn oiuh quitta yn , yc niman ye hualmotlallohua yn quinnonotzazque yn chalca , quimilhuique : Aquin ye huitz yn tecpoyotl otic - uicaque oquimin , niman ocoton yn iquech .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65990,3383,spanish,nahuatl,"Se da aquí por Tonalix , por allí se da mucho , le gusta el clima caliente .","Mochiua nikan por Tonalixkopa , ompakauin tel onkak in tauelita kampa takauani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65991,3384,spanish,nahuatl,"Después de bañarse y de comer , se decían : Ya descansamos ; vamos a la iglesia . Allá nos está esperando nuestro buen padre .","Ye yiman yomaltique , yotlacuaque nelhuilo : ‘‘Yotocehuique , ma ye yiman tiacan ompa itic teocali . Ompa techmochilitoc Tomahuiztatzin . ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65992,3385,spanish,nahuatl,Sal al gusto,"Iztatl , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65993,3386,spanish,nahuatl,El tronco del árbol es gris .,Neztic itzincuahyo cuahuitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65994,3387,spanish,nahuatl,"En este dicho año de 2 Calli llegaron a Tenochtitlan , donde crecía un nopal sobre el cual estaba parada una águila comiendo , llegaron adonde ahora por eso se llama Tenochtitlan Cuauhtlitlacuayan .","Yn acito ypan in yn omoteneuh Ome Calli xihuitl yn Tenochtitlan , oncan ixhuaticaca yn tenochtli ycpac moquetzticac yn quauhtli oncan tlaqua , yn ipan acico ynic motocayotia yn axcan Tenochtitlan Quahtliytlaquayan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65995,3388,spanish,nahuatl,3 chiles anchos chicos,Yei tepiton patlahuacchilli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65996,3389,spanish,nahuatl,"En el navío venían muchos bultos de cacao , y 19 personas ; venían principalmente españoles , y algunos naturales , todos ellos venían en el navío que se hundió enmedio de la laguna .","Auh yhtic hualyetihuia miec tlatquitl yn cacahuatl xiquipiltica , hualloonotihuia caxtolli tlacatl onnahui ; yn ihtic hualyetihuia acalli yn españolesme yhuan çan quezquintin yn macehualtin , yn mochintin yhtic hualyetihuia acalli hueyatl ynepantla yn pollaquico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65997,3390,spanish,nahuatl,¿ Qué comeré yo ?,¿ Toni nicuaz neh ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65998,3391,spanish,nahuatl,"Como se acaba de decir , ocurrió lo que nuestros abuelos llamaban el Sol es comido ; con ello se turbaban mucho , pues no sabían por qué o cómo es que los varios cielos se hallan juntos , están superpuestos , siguen su curso , van girando , se adelantan , va cada uno de ellos siguiendo su camino .","Auh ye omihto , ynin mochiuh yehuatl yn quiteneuhtihui tachcocolhuan catca tonatiuh quallo ; ynic motlapololtiaya , ca nel amo huel oquimattiaque yn quenin hui yn quenin mochihua ynic yzqui tlanepanoltitimani yn ilhuicame , ynic otlatoca ynic momamallacachotihui ynic mopapanahuitihui ynic cecenteotlatoca , ynic yzqui tlanepanoltitimani ylhuicame .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 65999,3392,spanish,nahuatl,Todavía tenemos tiempo . Dile a la criada que prepare la mesa y comienza a ponerte tu vestido . Yo voy a hacer todavía unos preparatios para el día de mañana en la cocina . Despues voy a vestirme también .,Oc tocahycan . Xiconilhui in cihuatequipano man quitlalli in ahcopechtli ihuan ye ximaquiti motlaquen . Nehua oc niah itla nicyectlaliz inica moztlatica tlacualchihcan monequiz . Niman noihqui notlaquentitin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66000,3393,spanish,nahuatl,". Pues ciertamente con esto era engrandecido el arte de traficar y andar en comercio recatado : con que nadie viviera perversamente ; mucho se estimaba , mucho se guardaba la palabra de los traficantes ancianos .",. Ca nel ic omauizzotoca in puchtecayotl in oztomecayotl in ic ayac otlauelilocanenca cenca onemalhuiloc uel omopix in tlahtul puechteca ueuetque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66001,3394,spanish,nahuatl,"Puede ser que aún una vez más hayan de ver tu rostro , tu persona tus madres , tus padres , tus parientes :",Azoc ceppa mixco mocpac tlachiazque in monanhuan in motauan in mouanyolque :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66002,3395,spanish,nahuatl,"En este año pusieron a Huéimac , hijo de Totepeuh tlatohuani de Colhuacan , como tlatohuani en Tollan ; fueron Nauhyotzin y Opochtli quienes lo pusieron como tlatohuani , cuando su padre Totepeuh llevaba nueve años gobernando en Colhuacan .","Nican ypan in quitlahtocatlallito yn ompa Tullam yn itoca Hueymac yn ipiltzin Totepeuh tlahtohuani Culhuacan ; yn tetlahtocatlallito yntoca Nauhyotzin yhuan Opochtli , yn ihcuac yn ye iuh chiuhcnauhxihuitl tlahtocati yn Totepeuh yn Culhuacan yn tatli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66003,3396,spanish,nahuatl,"Y así pues , cuando hubo llegado la media noche , todos los dioses se pusieron a rodear el fogón , el llamado roca divina ” , en el cual por cuatro días había ardido el fuego , de uno y otro lado se pusieron en fila , y en medio colocaron , hicieron poner de pie a los dos llamados Tecuciztecatl y Nanahuatzin ; los pusieron vuelta la cara , parados con la cara hacia el fogón .","Auh in ye yuhquin in ohuelacic yohualnepantla , in muchintin teteu quiyahualotimomanque in tlecuilli , in motenehua teutexcalli , in uncan nahuiilhuitl otlatlac tletl , nenecoc motecpanque ; auh nepantla quimonmanque quimonquetzque in omextin hi motenehua in Tecuciztecatl ihuan Nanahuatzin , quixnamictimoquetzque in tlecuilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66004,3397,spanish,nahuatl,— ¿ Para qué lo quiere él ?,— para nfandango ašan mačyokikonsegiro sanserafi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66005,3398,spanish,nahuatl,"a desforestar ,","tamayahuiqueh ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66006,3399,spanish,nahuatl,Y también digo que en la parte de Tecpayocan [ del calpulli Acatlyacapan ] dejo unas tierras ( linde a las que llaman Acatl Yacapan ) las quales tienen veinte brasas de largo y otras tantas de ancho la qual dejo a Maria la que está en Ahuatonco .,Yhuan niquitohua occecni mani tlali Tecpayocan Acatlyacapan calpolli xx zanecoc yahualtic yn i nicmaca in Maria Ahuatonca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66007,3400,spanish,nahuatl,1 rajita de canela,Ce tzitzicuehualton canela,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66008,3401,spanish,nahuatl,"Pero no es verdad que las dos últimas hayan nacido aquí , sino que nacieron en Atenco y , como se dijo arriba , fue su madre la señora Cilcuetzin , mujer del señor Cuahuitzatzin .","Yece ynin omentin amo neltiliztli yn nican tlacatico , ye ompa tlacatque yn Atenco , yn iuh omito tlacpac ytech quizque yn cihuapilli Cilcuetzin yn icihuauh catca yn tlacatl Quahuitzatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66009,3402,spanish,nahuatl,"Luego toma su cucharón de fuego , va a pararse frente al tambor . Cuatro veces eleva su incensador por donde el sol nace : lo llamaban Rumbo de donde la luz ” .",Niman ye ic concui in itlema quixnamictimoquetza in ueuetl . Nappa in coniaua in itlema in ompa ual quiza tonatiuh mihtohuaya tlapcopa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66010,3403,spanish,nahuatl,"En el año 1 Técpatl 1428 pereció el tepaneca ; entonces murió Maxtlatzin , tlatoani de Azcapotzalco , que gobernó allí sólo durante tres años .","Ce Tecpa xiuitl poliuh tepanecatl ; yquac mic Azcapotzalco tlatoani Maxtlatzi , çan exiuitl tlatocat Azcapotzalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66011,3404,spanish,nahuatl,un día domingo,se dia domingo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66012,3405,spanish,nahuatl,Tendría .,Nicpiazquia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66013,3406,spanish,nahuatl,Yo digo que ellos no son mis parientes ( porque ) son macehuales ( no sé ) por qué tratan pleyto sobre cosa mia porque me las dexó e yo las herede de mi abuelo Cihuayztitzin e la tierra es mía e de mi hazienda e como tal yo obe e recibí el valor dellas .,Auh ca noconitohua camo ma nohuanyolque ca macehualti tle ypampa yn ipan moteilhuia ynocal ca nechcahuilitia yn nocoltzin Cihuayztitzin yuan y notlal ca huel naxca ca notlatqui yn ica uel ye onicuic yn ypantiuh yn omochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66014,3407,spanish,nahuatl,"Y Juan Diego le respondió y le dijo con toda reverencia : mi ama , noble Señora , mi virgencita , ojalá yo no cause angustia a tu persona , porque pondré todo mi corazón en ir ciertamente a llevar a cabo tu mensaje ,","Auh in Juan Diego quimonanquililih , quimolhuilih : notecuhyo e , zihuapile , nochpochtzin e , macahmo nictequipachoz in mixtzin , in moyollohtzin , ca huel nozenyollohcacopa , nonyaz , noconneltilitiuh in mihiyotzin in",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66015,3408,spanish,nahuatl,"Cuando llegaron a Tenochtitlan les dimos guajolotes , huevos , maíz blanco y tortillas blancas ; también llevamos agua y pastura para los caballos , y leña suficiente .",Yn ounacico Tenochtitla nima ye tiquimamaca yn totolli yn totoltetl yn iztac tlaolli yn iztac tlaxcalli ; nima ye tateca nima ye maçatlaqualli ticallaque yoan quauitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66016,3409,spanish,nahuatl,"Entonces llegó don Hernando Cortés , marqués del Valle , en el día 1 Ehécatl del dicho año de 1 Acatl .","Nican ypan in yn ohuacico marqués del Valle yn don Fernando Cortés , ye omoteneuh ypan Ce Acatl xihuitl ypan cemilhuitlapohualli Ce Hecatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66017,3410,spanish,nahuatl,Pobre muchacho ya va a leñar si hay no nos importa si hay leña que no voy a leñar le digo ya no hay leña ponle los costales al burro vas a traer leña .,nikan tečpoloan kwawitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66018,3411,spanish,nahuatl,"mostrar manifestar , dar a la gente todo mi amor , mi compasión , mi auxilio , mi defensa , puesto que yo soy la piadosa madre de ustedes ; a ti y a todos los de esta tierra , todos ustedes en conjunto , y a los demás de diversas naciones de gente , mis amadores , que me invoquen , me busquen , que en mí confíen , para que allí yo los escuche en su lloro , su tristeza , para que yo limpie y cure todas sus miserias , sus tormentos , sus dolores .","queh noteocaltzin , in oncan nicnextiz , nicpantlazaz , nictehmaccaz , in ixquich notehtlazohtlaliz , notehicnoittaliz , in notehpalehuiliz , in notehmanahuiliz , ca nel nehuatl in namoicnohuahcanantzin , in tehuatl ihuan in ixquichtin inic nican tlalpan anzepantlacah , ihuan in oczequin nepapantlacah notehtlazohtlacahuan in notechmotzatzilia , in nechtemoa , in notechmotehmachilia , ca oncan niquincaquiliz in inchocquiz , in intlaocol , inic nicyectiliz , nicpahtiz in izquich nepapan innetoliniliz , intoneuhiz , inchichinacquiliz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66019,3412,spanish,nahuatl,"Yo te comparto mis flechas y mi arco , aquí están también mis lazos y mis bolas de hilo ; puedes comer todo lo que aquí consigas , porque aquí están mis tierras y mis posesiones .","Y nomiuh y notlahuitol nimitzmaca , ca yn oncan in cenquiztoc y nomecauh y notapayol ; auh yn tleyn tiquiximati yn nican xicqua , ca ye notlallicuilolpan ye notlatzonilpilpan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66020,3413,spanish,nahuatl, Ya vemos que hace tiempo,Ya tikitaj ya uajkajki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66021,3414,spanish,nahuatl,"¿ Cómo se embraza el escudo en el interior de la llanura ? Yo me ofreceré , me ofreceré , niñito mío , de mí te burlas .","¿ Cuix ihuichimalli ica nemanalo ixtlahuatl itic ? Ninomahmanantaz , noca timoquequeloa noconetzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66022,3415,spanish,nahuatl,Su flor es blanca .,Ixochiyo istak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66023,3416,spanish,nahuatl,"Puede que nuestro cuñado San Juan , que él pesca ” .",Uelis tlen ne nokuñado San Juan yaí tlajtlama .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66024,3417,spanish,nahuatl,"Partieron para establecerse en Tepetzinco , donde erigieron un altar de tierra ; al segundo año los mexicas padecieron hambre y una enfermedad de jiotes , en el año 8 Calli 1253 .","Ualleuaque motlalico yn Tepetzinco , motlalmomoztique ; ye yuh oxiuhtia mayanque mexica yoan xixiyotque teucocuxque Chicue Calli xiuitl ypa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66025,3418,spanish,nahuatl,Abajo está la arsinita de cebada antes me iba a acostar ya descansé .,yoniso ' sotlaw kan nikilwian lisiana ne ' wa mate ' akmo nias in kakawaka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66026,3419,spanish,nahuatl,las hormigas arrieras sacan ese maíz ” .,"ni arrieros kikixtiaj nopa sintli . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66027,3420,spanish,nahuatl,Cada tres días se lava el barril para que no se descomponga el pulque .,kada wiptle mopa ' pakan baril para a ' mo deskomponerwis inekwtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66028,3421,spanish,nahuatl,"De allí partieron para ir a otros lugares , y luego arribaron al puerto llamado de Santiago de Cuba ; y también llegaron a establecerse en las costas de la isla de Haití , que es la misma de Santo Domingo , y después anduvieron reconociendo otras costas circunvecinas .","Oncan huallehuaque occeccan oyaque , nimann ic ocallaquico yn oncan çano acalquixohuayan yn itocayocan Sanctiago de Cuba ; yhuan oncan motecaque motlallique | | 109v anoço motlallico yn oncan atenco yn itocayocan Haití , ca ye oncan yn Sancto Domingo , yhuan yn çatepan yn oquiximatque yn occequi atentli yn quiyahuallotoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66029,3422,spanish,nahuatl,"El domingo 11 de febrero de 1601 las religiosas hijas de Santa Clara se establecieron en su nuevo monasterio de Ayotícpac , que era la casa de doña Catalina de Peralta , viuda , la cual la ofreció porque no tenía hijos , y así su casa se convirtió en iglesia ; llegaron seis monjas fundadoras , una de las cuales era doña Ana Sotelo de Moteuczoma , y antes había allí algunas beatas .","28 Yn ipan cemilhuitl domingo yc XI mani metztli de febrero de 1601 años , yn itlaçopilhuantzitzin Sancta Clara cihuateopixque yquac mohuetzitique yn Ayoticpac yancuic monasterio , yn ichan cihuapilli doña Catharina de Peralta ycnocihuatl , yc tlahuenchiuh yn ical ypampa amo pilhua , yehica ynic teopantli mochiuh yn icaltzin ; chiquacemintin yn hualmohuicaque monjastin , ce ytocatzin doña Ana Sotelu de Moteuhcçoma yn fundadoras mochihuaco , auh yeppa cequintin oncan cate motenehua beatasme .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66030,3423,spanish,nahuatl,"Partieron para establecerse en Cohuatépec , donde al cuarto año erigieron un altar de tierra ; allá se ataron sus años , y estuvieron nueve años .","Ualleuaque umotlalico Couatepec , no motlalmomoztique , ye yuh nauhxiuitl unoque ; unca molpilli yn ixiuh , chicuhnauhxiuhtique yn unca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66031,3424,spanish,nahuatl,"Después fue el capitán , y subió a ver cómo habían hecho las figuras de tzohualli ; y golpeó el rostro de la imagen del Diablo .","Niman ye yc yauh yn capitán , | | 115v ypan otlecoc yn tzohualli oquittac yn iuhqui yn quichihuaya ; oquihuitec yxayacapan in diablo yxiptla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66032,3425,spanish,nahuatl,"También entonces murió Hernando Cortés , principal de Itztlacozauhcan , el día 14 de abril .","No yhquac momiquili Hernando Cortés pilli Ytztlacoçauhcan , yc X4 - tia abril .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66033,3426,spanish,nahuatl,"Q . d . ( Quiere decir ) En casa de Ayopechtli dió a luz . Parió un joyel , una pluma de quetzal .",Q . n . ( Quitoz nequi ) In oncan ichan Ayopechtli oncan mi - xivi quitlacatila in cuzcatl quetzalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66034,3427,spanish,nahuatl,"Y lo que mandó y concerto que todos en general [ que trabajan y laboran por su magestad ] así principales como alcaldes , regidores , ( macehuales del barrio ) de Moyotla así los que lo son como los que suscedieren que sirben a la ciudad ( las cultiben y ayan por suyas las dichas tierras baldias ) .",Auh yn iuh motlanahuatilli nenonotzaliztica mochiuaz ye mochi tlacatl ytech pohuiz yn ixquichtin moyoteca yn tequiti tlacoti yn ihuicpatzinco su magestad y noalcaldetique y noregidortique yn oquitequipatioque altepetl yhuan yn oc quimocuitlahuitihui tlatocayotl yn ye onpa tiztihui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66035,3428,spanish,nahuatl,". pero si arde de prisa , si echa mucha llama y chisporrotea , se alegra mucho de ello ; dice en su interior :",". auh intla iciuhca tlatla in cenca cocomoca cuecuetlaca ic cenca papaqui , iitic quitoua :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66036,3429,spanish,nahuatl,Empezó a tronar,Pejki tlatomoni,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66037,3430,spanish,nahuatl,"Pero ese hombre que todo lo puede y que todo lo sabe , nunca llegará : porque vive en nosotros , se encuentra en nosotros , camina con nosotros , empieza a despertar : aún duerme .","Inin tlacatl tlen nochi hueli ihuan nochi quimati amo queman asis : ipampa tohuan itztoc , tohuaya nemi , pehuaya tlachia , nohua cochtoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66038,3431,spanish,nahuatl,nuestro café .,tocafen .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66039,3432,spanish,nahuatl,1 kilo de hongos “ escobetas ”,Ce kilo xelhuaznanacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66040,3433,spanish,nahuatl,"Bueno , tú te vas al centro , y yo también . Tomaremos este tranvía y vámonos juntos .","Cualica , tehua altepenepantla tia ihuan nehua noihqui . Ticanacan in calmimilolli ihuan tocepan tiacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66041,3434,spanish,nahuatl,allá en su sombrita [ casa ] .,itech ne niecahuiltzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66042,3435,spanish,nahuatl,En el año 6 Tochtli 1498 Ahuitzotzin fue a hacer la guerra en Tecuantépec ; allá murieron 25 600 mexicas arrastrados por el río .,Chiquacen Tochtli yca yquac yaotlato Auitzotzi yn Tequantepec ; yexiquipilli ypan nauhtzontli y yaomiquito ynic mochin apanecaui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66043,3436,spanish,nahuatl,Entonces el tlacochcálcatl Coyohuehuetzin dijo : “ Que se consulte al sacerdote ” .,Nima ye quiualitoa Coyoueuezi tlacuchcalcatl : “ Tla quiualnozaca teua ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66044,3437,spanish,nahuatl,La lámpara está colgada arriba de la mesa .,In tlahuilaztli pilcatica icpac ahcopechtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66045,3438,spanish,nahuatl,". Pero lo veían también aquellos que no tienen corazón fuerte ; también lo veían algunos que por un poco de tiempo venían a admirar aquello , se mostraban varoniles , algunos aun a bailar venían .",". Auh no uel quim ittaya in aquin amo yollo chicauac , no uel quim ittaya in cequintin oc achiton ic ual tetlamauizoltia ual moquichnenenqui cequintin oc ual mihtotia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66046,3439,spanish,nahuatl,Es caliente .,In totonik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66047,3440,spanish,nahuatl,"En este año salieron de Teocolhuacan , que está cerca de Aztlan , los antiguos chichimecas totolimpanecas , que ahora se llaman amaquemecas ; cuando llevaban allá 1160 años se movieron para venir caminando hacia acá .",. . . yn Teocolhuacan yn inahuac Aztlan yn huehuetque chichimeca yn totollinpaneca yn axcan ye yntoca amaquemeque ; ynic ompa huecahuaque ontzonxihuitl ypan caxtolpohualxixihuitl ypan yepohualxihuitl ynic niman ye huallolinque ynic hualnenenque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66048,3441,spanish,nahuatl,Muéstrame dónde se ha quedado,Xinechnezcayotili cani mocahuac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66049,3442,spanish,nahuatl,"¿ Tal vez ya no hay más , será esto todo ? ¿ Será ya así ? ¿ No aflojará ya la enfermedad , el palo , la piedra ? ¿ No se volverá ya tu enojo , tu ira ? ¿ No con esto se enfriará tu enfado ? ¿ Acaso hemos de ser abandonados ? ¿ Se dispuso allá encima de nosotros , en la región de los muertos , acaso se dijo ? Ya no agua helada , ya no sólo ortigas . ¿ Acaso en verdad ahora para siempre habrá oscuridad ? ¿ Ya no mirarás hacia atrás a tu pueblo ?","¿ Cuix za aocmo , cuix za ye ixquich ? ¿ Cuix ye iuhqui , cuix aocmo ilotiz , in cuahuitl , in tetl ? ¿ Cuix aocmo cuepiz , in melleltzin , in mocualantzin ? ¿ Cuix aoc tle ic cehuiz in mozomaltzin , in melleltzin ? ¿ Cuix za otimacahualoque , cuix oitoloc in topan , in Mictlan , cuix omito , cuix aocmo zan , atl cecec ? ¿ Cuix aocmo zan tzitzicaztli ? ¿ Cuix nelli axcan : cemmayan tlayohuaz ? ¿ Za aocmo monacaztitlampatzinco ticmottiliz in macehualli ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66050,3443,spanish,nahuatl,"El quinto arzobispo fue don fray García de Santa María de Mendoza y Zúñiga , religioso de San Jerónimo , quien gobernó desde el año de 1602 , cuando hacía dos años que había muerto el licenciado don Alonso Fernández de Bonilla , hasta el año de 1606 , en que murió ; don fray García de Santa María de Mendoza y Zúñiga gobernó espiritualmente en México durante cuatro años .","Auh yehuatl ycmacuilli arçobispo omochiuhtzinoco yn don fray García de Sancta María de Mendoça y Çúniga teopixqui Sant Jerónimo , yn otlapacho yca yxquichcauh yn ipan xihuitl de 1602 , oiuh ye nepa onxihuitl momiquilli yn licenciado don Alonso Fernández de Bonilla , auh yxquich yc huallantica yehuatl ypan xihuitl de 1606 yn momiquillico ; don fray García de Sancta María de Mendoça y Çúniga yn teoyotica motlahtocatilli Mexico nauhxihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66051,3444,spanish,nahuatl,Santa Magdalena anda por allá,Ya nemi neka San Magdalena,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66052,3445,spanish,nahuatl,Poema de Temilotzin,Temilotzin icuic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66053,3446,spanish,nahuatl,"Aquí se nombran los siete calpules de los mexicas que vinieron de Aztlan : el primer calpul era el de los yopicas ; el segundo calpul , el de los tlacochcalcas ; el tercer calpul , el de los huitznahuacas ; el cuarto calpul , el de los cihuatecpanecas ; el quinto calpul , el de los chalmecas ; el sexto calpul , el de los tlacatecpanecas ; y el séptimo calpul , el de los izquitecas .","Auh no yhuan ynic mitohua motenehua yn chicome calpolli yn mexica yn huallaque ompa Aztlan : auh yn icce calpolli yopica , yn icome calpolli tlacochcalca , yn ic - ey calpolli Huitznahuac , yn icnahui calpolli cihuatecpaneca , yn icmacuilli calpolli chalmeca , yn icchiquacen calpolli tlacatecpaneca , yn icchicome calpolli yzquiteca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66054,3447,spanish,nahuatl,y si quieres,uan nopa ta tijneki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66055,3448,spanish,nahuatl,¡ Salga ya tu disgusto !,¡ Ma oc melel on quiza !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66056,3449,spanish,nahuatl,"107 . Y al anciano , a la anciana , y al indigente , al desdichado , al que no está contento , al que no está alegre ; en quien anda adherido su intestino ( aquel que está en la miseria ) , ahí donde anda saliendo lo que causa dolor , lo que hace sufrir , lo que hace padecer . No se mira su mantenimiento , su sustento , y ha quedado en la miseria . Los que sus lágrimas andan derramando , los que sus uñas andan mordiendo , se andan atando las manos ; en donde hay fieras , entre las cercas de piedra , en los rincones la miseria , la indigencia andan sufriendo ; en los hierbazales , en los bosques los cansan , los fatigan el chile , la sal , las hierbas comestibles , el nopal , la leña , el agua que buscan , que recogen . Y los afligen en el mercado , en la plaza ; andan sufriendo , andan padeciendo su corazón , su cuerpo ; sus labios están resecos . Allá anda saliendo la miseria , la indigencia ; anda brotando lo picante ( el dolor , las penas ) , lo aflictivo ; cerca anda irguiéndose lo que enferma , lo que atemoriza ; de eso se ocupa el Dueño de la cercanía y la proximidad .","107 . Yhuan in huehuentzin , in ilamatzin , yhuan in ycnotlacatl , in nentlacatl , in ahmo ahuiya , in ahmo huellarnati , in itech ommotccatinemi in icuitlaxcoltzin ; in vmpa onquiztinemi in tecoco , in tetoneuh , in techichinatz . In ahhualnccini in icochea , in incuhca , yhuan in imixtlan ommotecatinemi ; in imixayotzin quimatentinemi , in imiztitzin quitlanquatinemi , in immatzin quimocozcatitincmi in tequatla , in techinantitlan , in tecaltech in ycnopillotl , in ycnotlacayotl in quimuchihuilitinime . In zacatitlan , in quahtitlan quimociahuiltitinemi , in quimihiyohuiltitincmi , in chiltzintli , in iztatzintli , in quiltzintli , in nopaltzintli , in quauhtzintli , in atzintli in quimotemolia , in quimocuilia . Yhuan in quimonentlamachtilia in tianquiztla , in nanahuiztla ; in tonehuatinemi , in chichinacatinemi in iyollotzin , in inacayotzin ; in itentzin huahuactinemi . In vmpa onquiztinemi in ycnopillotl , in ycnotlacayotl ; in quitztinemi in cococ , in teopuhqui ; in itech ehuatinemi in tecoco , in temamauhti ; in itechpa omuchiuhtia in Tloque Nahuaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66057,3450,spanish,nahuatl,"En este año Nezahualpilli , tlatohuani de Tetzcoco , fue a capturar a los de Totolapan en Huexotzinco , y a muchos huexotzincas y zozoltecas ; Nezahualpilli le cedió esos cautivos a Ahuítzotl en Cuauhnáhuac , y con ellos se dedicó la casa del Diablo .","Auh no yquac yn ipan in xihuitl tlamato y Neçahualpilli tlahtohuani Tetzcoco , yhuan tlamato yn totollapaneca yn Huexotzinco in ye mochi huexotzinca yhuan çoçolteca ; yn mamaltin quintemacac yn Ahuitzotl yn ompa Quauhnahuac , ynca momamal yn diablo ycal .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66058,3451,spanish,nahuatl,"Sufrieron mucho por ello ; en cada casa , a los casados se les asignaron 13 morillos , a todos se les impuso esa cuota , sin excepción .","Cenca yc motolinique ; yn cecencalli yn namiqueque yn intequiuh mochiuh matlatlactetl omehey , ypan mochi tlacatl cepan ya , ayac mocauh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66059,3452,spanish,nahuatl,"Han pasado 88 años desde que , en el año 3 Calli , 1521 , se enseñoreó el señor Cuauhtemoctzin como tlatohuani de Tenochtitlan , mientras los españoles continuaban en Tlaxcallan .","Auh yhuan ye nauhpohualxihuitl ypan chicuexihuitl yn ipan 3 Calli xihuitl , 1521 años , yn motlahtocatlalli yn tlacatl Quauhtimoctzin tlahtohuani Tenochtitlan , yn iquac yn çan ye oc Tlaxcallan temi yn españolesme .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66060,3453,spanish,nahuatl,"Y yo el escribano nombrado digo que yo escribí la escritura de venta y que conozco a los que la hicieron y a los testigos y para confirmar aqui pongo mi nombre y mi firma . Se hizo a veintiseis del mes de septiembre de mil quinientos noventa y seis años por autorización del juez gobernador ; Guillermo Cruzate , Escribano .",Auh yn nehuatl escrivano nonbrado niquitoa ca nehoatl oniquicuilo escritura de venta yoan ca niquimixmati yn oquichiuhque yoan testigos ynic neltilia nican nictlalia notoca yoan no firma omochiuh cempoali on chicuacen metztli de setiembre de mil e quinientos y noventa y seis años . Yntecopatzinco juez gobernador Guillermo Cruzate escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66061,3454,spanish,nahuatl,allí están,itstoke noponi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66062,3455,spanish,nahuatl,"Se dirá asimismo cómo el único Dios en un principio creó todas las cosas , según lo revelaron y nos lo recordaron ... , que eran hombres venidos de parte de Dios .","Yn quenin huel yeuatzin ycel teutl Dios yehuatzin tzintilizpehualliztli oquimochihuilli yn ixquich yn quexquich tlamantli , in oyuh quimoyollotique ca huel . . . quilnamicque . . . auh tlaca catca yn itechpatzinco yehuatzin Dios .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66063,3456,spanish,nahuatl,"En esa tierra está establecido Magadad Zimaro , propiedad de donjuán de San Juan . Aquella barranca baja por donde hay mezcal ; baja por Xochicuaauhtitlan donde hay una heredad , que va de mil cuatrocientos mixcallo-teuz",Ynon tlali maniz magadad Zimaro yaxcam d[on] Juan de San Juan themohua ynon atlauhtli omca mexcali temohua Yiquixochicuaauhtitlan yn oncan ynadad yahui yei mil yhuan semzondi mixcalloteuz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66064,3457,spanish,nahuatl,"Artículo 99 . - El Tribunal Electoral será , con excepción de lo dispuesto en la fracción II del artículo 105 de esta Constitución , la máxima autoridad jurisdiccional en la materia y órgano especializado del Poder Judicial de la Federación . Para el ejercicio de sus atribuciones , el Tribunal funcionará en forma permanente con una Sala Superior y salas regionales ; sus sesiones de resolución serán públicas , en los términos que determine la ley . Contará con el personal jurídico y administrativo necesario para su adecuado funcionamiento . La Sala Superior se integrará por siete Magistrados Electorales . El Presidente del Tribunal será elegido por la Sala Superior , de entre sus miembros , para ejercer el cargo por cuatro años . Al Tribunal Electoral le corresponde resolver en forma definitiva e inatacable , en los términos de esta Constitución y según lo disponga la ley , sobre : I . Las impugnaciones en las elecciones federales de diputados y senadores ; II . Las impugnaciones que se presenten sobre la elección de Presidente de los Estados Unidos Mexicanos que serán resueltas en única instancia por la Sala Superior . Las salas Superior y regionales del Tribunal sólo podrán declarar la nulidad de una elección por las causales que expresamente se establezcan en las leyes . La Sala Superior realizará el cómputo final de la elección de Presidente de los Estados Unidos Mexicanos , una vez resueltas las impugnaciones que se hubieren interpuesto sobre la misma , procediendo a formular , en su caso , la declaración de validez de la elección y la de Presidente Electo respecto del candidato que hubiese obtenido el mayor número de votos . III . Las impugnaciones de actos y resoluciones de la autoridad electoral federal , distintas a las señaladas en las dos fracciones anteriores , que violen normas constitucionales o legales ; IV . Las impugnaciones de actos o resoluciones definitivos y firmes de las autoridades competentes de las entidades federativas para organizar y calificar los comicios o resolver las controversias que surjan durante los mismos , que puedan resultar determinantes para el desarrollo del proceso respectivo o el resultado final de las elecciones . Esta vía procederá solamente cuando la reparación solicitada sea material y jurídicamente posible dentro de los plazos electorales y sea factible antes de la fecha constitucional o legalmente fijada para la instalación de los órganos o la toma de posesión de los funcionarios elegidos ; V . Las impugnaciones de actos y resoluciones que violen los derechos político electorales de los ciudadanos de votar , ser votado y de afiliación libre y pacífica para tomar parte en los asuntos políticos del país , en los términos que señalen esta Constitución y las leyes . Para que un ciudadano pueda acudir a la jurisdicción del Tribunal por violaciones a sus derechos por el partido político al que se encuentre afiliado , deberá haber agotado previamente las instancias de solución de conflictos previstas en sus normas internas , la ley establecerá las reglas y plazos aplicables ; VI . Los conflictos o diferencias laborales entre el Tribunal y sus servidores ; VII . Los conflictos o diferencias laborales entre el Instituto Federal Electoral y sus servidores ; VIII . La determinación e imposición de sanciones por parte del Instituto Federal Electoral a partidos o agrupaciones políticas o personas físicas o morales , nacionales o extranjeras , que infrinjan las disposiciones de esta Constitución y las leyes , y IX . Las demás que señale la ley . Las salas del Tribunal Electoral harán uso de los medios de apremio necesarios para hacer cumplir de manera expedita sus sentencias y resoluciones , en los términos que fije la ley . Sin perjuicio de lo dispuesto por el artículo 105 de esta Constitución , las salas del Tribunal Electoral podrán resolver la no aplicación de leyes sobre la materia electoral contrarias a la presente Constitución . Las resoluciones que se dicten en el ejercicio de esta facultad se limitarán al caso concreto sobre el que verse el juicio . En tales casos la Sala Superior informará a la Suprema Corte de Justicia de la Nación . Cuando una sala del Tribunal Electoral sustente una tesis sobre la inconstitucionalidad de algún acto o resolución o sobre la interpretación de un precepto de esta Constitución , y dicha tesis pueda ser contradictoria con una sostenida por las salas o el Pleno de la Suprema Corte de Justicia , cualquiera de los Ministros , las salas o las partes , podrán denunciar la contradicción en los términos que señale la ley , para que el pleno de la Suprema Corte de Justicia de la Nación decida en definitiva cuál tesis debe prevalecer . Las resoluciones que se dicten en este supuesto no afectarán los asuntos ya resueltos . La organización del Tribunal , la competencia de las salas , los procedimientos para la resolución de los asuntos de su competencia , así como los mecanismos para fijar criterios de jurisprudencia obligatorios en la materia , serán los que determinen esta Constitución y las leyes . La Sala Superior podrá , de oficio , a petición de parte o de alguna de las salas regionales , atraer los juicios de que conozcan éstas ; asimismo , podrá enviar los asuntos de su competencia a las salas regionales para su conocimiento y resolución . La ley señalará las reglas y los procedimientos para el ejercicio de tales facultades . La administración , vigilancia y disciplina en el Tribunal Electoral corresponderán , en los términos que señale la ley , a una Comisión del Consejo de la Judicatura Federal , que se integrará por el Presidente del Tribunal Electoral , quien la presidirá ; un Magistrado Electoral de la Sala Superior designado por insaculación ; y tres miembros del Consejo de la Judicatura Federal . El Tribunal propondrá su presupuesto al Presidente de la Suprema Corte de Justicia de la Nación para su inclusión en el proyecto de Presupuesto del Poder Judicial de la Federación . Asimismo , el Tribunal expedirá su Reglamento Interno y los acuerdos generales para su adecuado funcionamiento . Los Magistrados Electorales que integren las salas Superior y regionales serán elegidos por el voto de las dos terceras partes de los miembros presentes de la Cámara de Senadores a propuesta de la Suprema Corte de Justicia de la Nación . La elección de quienes las integren será escalonada , conforme a las reglas y al procedimiento que señale la ley . Los Magistrados Electorales que integren la Sala Superior deberán satisfacer los requisitos que establezca la ley , que no podrán ser menores a los que se exigen para ser Ministro de la Suprema Corte de Justicia de la Nación , y durarán en su encargo nueve años improrrogables . Las renuncias , ausencias y licencias de los Magistrados Electorales de la Sala Superior serán tramitadas , cubiertas y otorgadas por dicha Sala , según corresponda , en los términos del artículo 98 de esta Constitución . Los Magistrados Electorales que integren las salas regionales deberán satisfacer los requisitos que señale la ley , que no podrán ser menores a los que se exige para ser Magistrado de Tribunal Colegiado de Circuito . Durarán en su encargo nueve años improrrogables , salvo si son promovidos a cargos superiores . En caso de vacante definitiva se nombrará a un nuevo Magistrado por el tiempo restante al del nombramiento original . El personal del Tribunal regirá sus relaciones de trabajo conforme a las disposiciones aplicables al Poder Judicial de la Federación y a las reglas especiales y excepciones que señale la ley .","Tlen 99 Tlanahuatihcayotl . In Tribunal Electoral elis , san amo tlen moihtohua ipan II tlatlapantli tlen 105 tlanahuaticayotl tlen inin Amatlanahuatili , hueyi tequihua ipan inin pamitl ihuan nelcuali tlacayotl tlen Poder Judicial tlen Sentlanahuatiloyan . Ihuicpa quichihuas itequihuacayo , in Tribunal motequitilis ipan se Sala Superior ihuan noihqui ipan Salas Regionales ihuan nechicolismeh tlen tlasencahualmeh inixpa altepechanehque , quen quiihtos tlahtol tlanahuatili . Quipias tequichihuani tlen quiixmatih tlanahuatilmeh ihuan tequichihuani tlen ica cuali motequitilis . In Sala Superior monechicos ica chicomeh Magistrados Electorales . In Tlayecanani tlen Tribunal quitocatlalis Sala Superior , quicuis tlen nopayo tlatzquitoqueh , ihuan tequipanos nahui xihuitl . In Tribunal Electoral itechpohui quinelsencahuas ihuan amo huelis motehuis , quen moixtlalia ipan inin Amatlanahuatili ihuan quen moihtohua ipan tlahtol tlanahuatili , tlen inin tlahtolmeh : I . Tlahtolcualantli queman oncas sentlanahuatiloyan tlapehpentli tlen tepantlahtoani ihuan tepantlahtoani tlen huecapa ; II . Tlahtolcualantli tlen oncas queman motlapehpenis Tlayecanani tlen Mexihco Tlaltlanahuatilmeh Nechicolismeh tlen mosencahuas ipan san se itequihuacayo tlen Sala Superior . In Sala Superior quichihuas itlamiya tlapohuali tlapehpentli tlen Hueyi Tequihua tlen Mexihco Tlaltlanahuatilme Nechicolismeh , queman moxolehuas , tla iquinoh monequis , cualantli tlen moixpantis tlen yehua intechpohui , amachihuas campa quiihtos ipatih tlapehpentli ihuan tlen Hueyi Tequihua tlapehpentli tlen tlaixnextili tocayotl tlen achi miac quinechicos tlaixhuasantli ; III . In tlahtolcualantli tlen inemilis ihuan tlasencahuali tequihua tlapehpentli tlen sentlanahuatiloyan , tlen seyoc tlamantli quen moihtohua ipan tlatlapantli onpanoc , tlen quiixpanos tlanahuatlimeh noso xitlahuac tlanahuatili ; IV . In tlahtolcualantli tlen nemilismeh noso tlasencahualmeh tlen tequihuameh quipia tlanahuatili tlen sentlanahuatiloyan ihuicpa tequichihuaseh ihuan quipohuaseh tlaixhuasantli noso quisencahuaseh cualantli tlen oncas , tlen quitlatlacahuis ohtequitl noso quitlatlacahuis itlamiya tlapehpentli . Inin ohtli san mochihuas queman amo motlepanitas tlehtleya tlanahuatili tlen Amatlanahuatili , in tlasencahuali tlen motlatlanalis neltlahtoli ihuan hueli mochihua tlanahuatili ipan cahuitl moixtlalihtoc ipan tlapehpentli ihuan noihqui nelcuali mochihuas achtohui mochihuas quen quiihtohua amatlanahuatili campa quiixtlalia tonatih tlen quemanihqui mosentiliseh tlayoltilismeh noso quiseliseh tlanahuatili tequihuaquemeh tlen quintlapepenihtoque ; V . In tlahtolcualantli tlen nemilismeh ihuan tlasencahualmeh tlen ipan nehnemiseh inin tlatechpohuilistli tlen tlahtol tlapehpentli tlen altepechanehque tlaixhuasantli , quiixhuasaniseh itocah ihuan motocah ihcuilos ica iyolo ihuicpa tlatzquis ipan tlahtoli tlen totlalpan , quen moihtos ipan Amanahuatili ihuan tlahtol tlanahuatilmeh ; VI . In cualantli noso axcual tequiticayotl tlen Tribunal ihuaya itequiticahua ; VII . In cualantli noso axcuali tequiticayotl tlen Instituto Federal Electoral ihuan itequiticahuan ; VIII . In tlasencahuali ihuan tlatzacuiltili tlen inin tlahtoli ; ihuan IX . Sequinoc tlahtoli tlen quiixnextis tlahtol tlanahuatili . Queman se Sala tlen Tribunal Electoral quitecpanas tlahtoli campa quiihtos amo ipatih tlehueli tlachihuali noso tlasencahuali noso tlayeyecoli tlen se tlahtoli tlen inin Amatlanahuatili , ihuan inon tlahtoli ihuaya moixnamiqui ihuaya tlen moihtohua ipan Salas noso Sennechicolistli tlen Suprema Corte tlen Justicia , san catlia ihqui Ministros , in Salas noso achi , huelis quitelhuiseh tlaixnamiquilistli , quen quiixnextis tlanahuatili , ihuicpa Sennechicolistli tlen Suprema Corte Justicia tlen Totlalnantzin maquinelsencahua catlia ihqui tlahtoli monequi mocahuas . Tlasencahuali tlen moihtos ipan inin tlamantli amo quitlatlacahuis tlahtoli tlasencahuali . In",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66065,3458,spanish,nahuatl,( Dixo que mandaba y mando en nombre de su magestad darles carta de venta y posesion a los dichos compradores para que la dicha casa sea suya agora e para siempre jamas al dicho Pedro Jacobo y Maria su muger ) .,Auh yn iquac onicac cenca yc opachiuh yn [840] noyollo auh in yehuatl yn omotlacohui Pedro Jacobo yhuan ynamic Maria yn omoteneuhque ye tiquimaca carta de ventaynic mochipa cemicac yntech pohuiz in tlalli calli ynic ayac texixicoliztica quincuiliz quintoliniz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66066,3459,spanish,nahuatl,nomás así comen carne .,san ijkí kikuaj nakatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66067,3460,spanish,nahuatl,no dejes que se te escapen de las manos .,amo xquinmapetzcolti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66068,3461,spanish,nahuatl,El Canto de Amimitl es un verdadero canto chichimeca : no se puede entender qué dice en nuestra lengua náhuatl .,In amimitl icuic yuh mitoa in vel ichichimecacuic amo vel caquizti in tlein quitos in tonavatlatol ipan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66069,3462,spanish,nahuatl,". Y cuando era tiempo común y corriente , que no era día festivo , también se vestían con mantas de fibra de palma , finamente tejidas , no más que las acomodaban en el modo de ajustarlas .",. Auh in icuac nenmanyan in amo ilhuitl zan no yeuatl in iczotilmahtli xixipetztli in quimulpiliaya zan quinamictiuia in netlalpilil .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66070,3463,spanish,nahuatl,"Sal , la necesaria","Iztatl , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66071,3464,spanish,nahuatl,"12 Tochtli , 1270 .","XII Tochtli xihuitl , 1270 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66072,3465,spanish,nahuatl,"El maíz es ancho , no salen masudas las tortillas . El maíz arribeño es delgado y las tortillas salen muy masudas .","Uan taol papatauak , ika in taol kisa in taxkal amo tijtixtik , tein parajko taoltsin pijpitsauak uan taxkaltsin kisa tijtixtik .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66073,3466,spanish,nahuatl,"Allá fue sepultado el cuerpo de la dicha señora doña Ana de Mendoza , y asistieron al sepelio el señor virrey don Diego Fernández de Córdoba y todos los señores de la Real Audiencia .","Oncan yn otocoto ynacayo omoteneuh cihuapilli doña Ana de Mendoça , no yehuatzin quimotoquilito yn tlahtohuani don Diego Fernández de Córdova visurrey yhuan mochintin yn Audiencia Real tlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66074,3467,spanish,nahuatl,"Y el tlatohuani que los conducía se llamaba Ecatzinteuctli Chichimecateuctli Tlaquitzcaliuhqui , el cual venía gobernando a los antiguos chichimecas totolimpanecas .","Auh yn tlahtohuani hualmochiuhtia yn quinhualyacan ytoca Hecatzinteuhctli Chichimecateuhctli Tlaquitzcaliuhqui , yehuatl in quinhualpachotia yn huehuetque chichimeca totolimpaneca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66075,3468,spanish,nahuatl,"Los jades y las plumas de quetzalcon piedras han sido destruidos , mis grandes señores , los embriagados por la muerte ,","Yn chalchiuhtli tete yca , quetzallipopoztequi , a nohueyotepilhuanytzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66076,3469,spanish,nahuatl,y no la encuentro .,huan amo nicahci .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66077,3470,spanish,nahuatl,"Lo que hasta aquí se ha mencionado son los atributos propios de los animales , porque los necesitan y les pertenecen , de la misma manera que al hombre le corresponde el entendimiento , y además del entendimiento también las manos , que son miembros visibles de los que se sirve para cubrir su cuerpo y para empuñar sus armas y los instrumentos guerreros con se defiende .","Auh yn tley nican yn intechpa mitohua yn incenquizca yn incencahualloca yn manenenque , ca nel yntech monequi yntech pouhqui , auh ynic quinanquillia yn iuhqui ytechpa yn tlacatl yn inemachilliztica , auh yn iuhqui yn itlamachilliztica auh yn ima ynic mopallehuia yn inechichihualliztica quinextia ynic quitlapachoz yn inacayo yhuan ynic quitzitzquiz yn itlahuiz yn iyaotlatqui ynic momanahuiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66078,3471,spanish,nahuatl,Nacen los magueyitos chiquitos debajo de los magueyes grandes los chiquitos .,tlakati ' metoton čikitoton ikšitla meme we ' wey entonses močitonia ' čikitoton .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66079,3472,spanish,nahuatl,Aquí hacía mucho relámpago,Nika tlauel tlapetani,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66080,3473,spanish,nahuatl,"Creo que se enoja María , quien sabe qué le dá coraje .",. . .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66081,3474,spanish,nahuatl,"En este mismo año Atonaltzin Chichimecateuctli y los demás totolimpanecas chichimecas se despidieron de Toteociteuctli Tecuachcauhtli , tlatohuani de Chalco Acxotlan Chalchiuhtépec ; en la ribera los despidieron todos los chalcas acxotecas y los fueron acompañando .",Auh çanno ypan in yn omoteneuh xihuitl oquinahuatique yn Atonaltzin Chichimecateuhctli yhuan occequintin totollimpaneca chichimeca yn Toteociteuhctli yn Tecuachcauhtli tlahtohuani Chalco Acxotlan Chalchiuhtepec ; yn atentlipan quinnahuatique mochintin yn chalca acxoteca ynic ye quinhualcaua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66082,3475,spanish,nahuatl,¿ De dónde viene usted ?,¿ Campa otihualmuicac ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66083,3476,spanish,nahuatl,En el año 4 Calli 1509 perecieron los amatlantlacas .,Naui Calli xiuitl yquac poliuhque amatlantlaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66084,3477,spanish,nahuatl,"¿ Acaso allí podré contemplar , podré ver el rostro de mi madre , de mi padre ? ¿ Se me darán en préstamo allí algunos cantos , algunas palabras ? Allí tendré que bajar , nada es lo que espero : nos dejaron , acompañados con la tristeza en la tierra .","¿ Cuix onca niquimittaz ? ¿ lmixco nontlachiaz in nonan , nota ? ¿ ln cuix nechalmacazque in cuic , in tlatol ? Nocontemohua atle onteca , techicnocauhque in tlalticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66085,3478,spanish,nahuatl,TOTOLKOSKANANAKAT,TOTOLKOSKANANAKAT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66086,3479,spanish,nahuatl,En la ciudad de Mexico a ocho dias del mes de octubre de mil e quinientos e ochenta y cinco años ante don Antonio Valeriano juez y gobernador parescio Baltasar de Morales e Juan Hernandez vezino de Sant Juan .,Y nican ciudad Mexico a ocho dias del mes de otubre de mil e quinientos e ochenta y cinco años y yuehuatzin mahuistililoni señor don Antonio Valeriano juez governador yxpantzinco nezico in Balthazar Morales yhuan Juan Hernandez nican chaneque San Juan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66087,3480,spanish,nahuatl,Itzcohuatzin gobernó durante 13 años .,Yn Izcouantzi yn tlatocat matlactlomey xiuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66088,3481,spanish,nahuatl, Un señor quiso chapolear,Se tlakatl kinejki tlayis,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66089,3482,spanish,nahuatl,"Llevaban allí mucho tiempo , pues los teochichimecas aztecas mexitin estuvieron en Aztlan 1014 años , según aparece en los anales que los antiguos mexicas vinieron componiendo desde que salieron , partieron y se movieron de Aztlan .","Auh ynic ompa cenca huecahuaque ynic ompa catca teochichimeca azteca mexitin yn Aztlan huel yxquichcauh ontzonxihuitl ypan matlacpohualxihuitl ypan matlactlonnahui xihuitl , 1014 años , yn iuh neztica yn inxiuhtlapohual huehuetque mexica , yn oquitlalitiaque ynic niman ompa ohualquizque ohualpeuhque ohuallehuaque ohuallolinque yn Aztlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66090,3483,spanish,nahuatl,así le dijo .,ijkini kiilui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66091,3484,spanish,nahuatl,"Y yo pongo en mi regazo las variadas fragantes flores , las gustosas , las que dan contento , digo : ah , que alguno de nosotros viniera a entrar aquí , muchísimas llevaríamos . Pero , ya que he venido a saber , iré a decirles a nuestros amigos . Aquí siempre vendremos a cortar las preciosas , variadas , fragantes flores y a tomar los variados y bellos cantos . Con ellos daremos placer a nuestros amigos , los señores en la tierra , los príncipes , águilas , tigres .","Auh nicnocuecuexantia in nepapan ahuiac xochitl in huel teyolquima , ahuiac xochitl , in huel teyolquima , in huel tetlamachti nicyhtoa ya : Manozo aca tohuan tihualcalaquini , ma cenca miec in ticmamani . Auh ca tel ye onimatico , nitlanonotzathciz imixpan in tocnihuan . Nican mochipa tiqualtetequizque in tlazonepapan , ahuiac xochitl , yhuan ticuiquihui in nepapan yectli yan cuicatl . Ic tiquemellelquixtizque in tocnihuan , in tlalticpac tlaca , in tepilhuan , cuauhtliya , ocelotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66092,3485,spanish,nahuatl,"Se pusieron a cantar en su lengua chichimeca : ¡ Ya se alza el humo , la niebla ! ; y al lugar donde se embizmaron , después los totolimpanecas le pusieron el nombre de Tepotoniloyan , y hasta ahora se llama allá Tepotoniloyan .","Ya quehua ye quihtohua yn inchichimecatlahtol : Ye no poctli ayahuitl quiquiça ; yn oncan mopotonique quin yehuantin yn totollimpaneca tlatocayotique Tepotonilloyan , ynic axcan motocayotia yn oncan Tepotonilloyan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66093,3486,spanish,nahuatl,Viernes a seis dias del mes octubre de mil e quienentos e sesenta y quatro años yo Francisco Martin alguacil mayor bine al barrio [ tlaxilacalli ] de Tlachcotitlan y dí la posesion a una yndia llamada Ana Xoc [ o ] conforme e como está en la setencia .,Yn ipan axcan cemilhuitl viernes a 6 dias del mes de otubre de 1564 años yn nehuatl alguacil mayor Francisco Martin oniualla in nican ypan tlaxillacalli Tlachcuititlan ynic otoconmacaco posesion yn itoca Ana Xoco yn iuh teneutica yn ipan in sentencia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66094,3487,spanish,nahuatl,"El jueves 16 de diciembre de 1610 , a las 6 de la tarde , llegaron y entraron a la ciudad de México 19 japoneses ; los conducía un señor noble , enviado como embajador por el emperador del Japón .","Axcan juebes teotlac yc 16 mani metztli de diciembre de 1610 años , yhquac ye chiquacen tzillini nican yhtic ciudad Mexico ahcico yc callaquico aço huel caxtollonnahui tlacatl yn Jabón China tlaca ; ce pilli ynteuhcyo yn quinhualhuicac enbaxador ynteuhctitlan yn huey tlahtohuani emperador Jabón .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66095,3488,spanish,nahuatl,Él tiene un problema,Yeh quipiya problema,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66096,3489,spanish,nahuatl,Yo tengo un lápiz .,Nicpia ce teconalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66097,3490,spanish,nahuatl,"Yo soy tomado ; soy enviado , soy enviado a sus patos . soy enviado , soy enviado a sus patos , soy enviado , soy enviado a sus patos .",Zana zana ayo veca nivia zana zana ayo veca nivia . Ye nicuiliva Ay a nivaya nivaya nivaya a icanauh nivaya nivaya nivaya a icanauh . Tla ixtotoca ye canauhtzin in,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66098,3491,spanish,nahuatl,Yten declaro que en ( el pago que llaman ) Petlachiuhcan tengo otras tierras que conpre [ milcoali ] que medidas hacia la parte donde sale el sol tiene en largo ochenta baras [ quauitl ] y de ancho tiene lo mismo y linde con tierras de Tapia mando que de ellas aya quarenta ( baras ) mi nieto Diego de Castañeda y Baltasar y las otras quarenta ( brazas ) las ayan y hereden mis albaceas que de yuso seran nonbrados .,Yoan nicteneua yn ompa Petlachiuhcan mani nomilcoal ynic motamachiua tonatiuh yquizaian itztoc ynic uiac napoalquauitl auh ynic patlauac necoc yxquich quiquaxochnamiqui yn imil Tapian niquitoa ompoalli yntech pouiz yn noxuiuan Diego de Castañeda yoan Baltasar auh yn oc ompoalli yntech pouiz yn albaceas tlatzintla tocayeticate .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66099,3492,spanish,nahuatl,MOTENEHUATZIN,MOTENEHUATZIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66100,3493,spanish,nahuatl,"Entonces nació el primogénito Cahualtzin , cuando Cacamatlteuctli tenía tres años de edad .","No yhquac tlacat yn Cahualtzin teyacapan , oyuh ya yexihuitl tlacat yn Cacamatlteuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66101,3494,spanish,nahuatl,"porque lo buscan sus familiares ,","porque quitemoah nifamiliares ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66102,3495,spanish,nahuatl,inclinó su cabeza .,"cenca omopechtecac in cuauhtli ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66103,3496,spanish,nahuatl,Por aquí no se da mucho .,Nikauín amo mochiua miak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66104,3497,spanish,nahuatl,"Nuestro padre Polo salvó a mucha gente . Decía muy buenas palabras . Nos alegraban el corazón . Si alguien del pueblo se enfermaba , el sacerdote lo curaba . No cobraba caro , sólo veinticinco centavos . Y si era persona humilde no cobraba ni un centavo . Regalaba alimentos en su casa para que los comiera el enfermo . Caldo hasta para veinticuatro personas . Todos los días iba a traer el caldo y carne de pollo y tortillas . Todos los días decía el sacerdote : Diario vendrás , hijita , para llevarle comida a tu señor padre . Cuando se alivie ya no vendrás .","Totatzin Polo hueyi omotemaquixtili . Coza cuacuali , tlatoli omotlanonochiliaya . Ica on oyolehuaya toyolo . Amo quimectiliaya ipampa topixque oquimopatiliaya chantlaca tla aca amococoz . Amo patio otlaxtlahualoya , zan ome tomin . Huan tla icnotlacatl amo tlaxtlahuaya nian ce centavo . Topixque oquitlacoliaya ichantzinco tlacuali tlen quicuaz cocoxqui . Iztayotl hasta cempoali ihuan matlactli tlaca . Momoztla mocuitiuh iztayotl ica cuanacanacatl ihuan tlaxcali . Omotlanahuatiliaya topixque : Momoztla tihualaz , nanchi , ticuicaz itlacuatl motatzin . Icuac ye cehuiz aihmo tihualaz . ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66105,3498,spanish,nahuatl,Ya hace tiempo que la estoy buscando,Huehcauh ya nictemohtoc,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66106,3499,spanish,nahuatl,El estuvo escondido atrás del árbol .,Yehua icampa cuahuitl ornotlatihtaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66107,3500,spanish,nahuatl,En el año 11 casa fue elegido Itzcóatl como cuarto rey de México .,Ipan matlactli once xihuitl omotlahtocatlalitzino in Itzcoatzin inic nahui huei itlahtocatzin México .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66108,3501,spanish,nahuatl,"13 Tochtli , 10 .","XIII Tochtli xihuitl , 10 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66109,3502,spanish,nahuatl,Deme el tomo segundo de esta colección .,Xinechmomaquili in ontetl amoxtli in tlamachtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66110,3503,spanish,nahuatl,— Eso ya no sólo eso así así sembramos .,satepa yeweya pus yeweya yemoskaltia yepicawi yetikičíki ' motlapana nele ' wel yekitlapana nosso onkan yekištla : lia onkan . yetikičiktiwi maske a ' mo miyake yeyintoton nawi kangeski yowpicawke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66111,3504,spanish,nahuatl,La vecina que estaba platicando con la mamá se despidió .,In cihuatecalehcan ica nantli omononotztaya yomonahnahuati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66112,3505,spanish,nahuatl,"Para humillarse delante de él , para reverenciarlo , y para reconocer al Sol como su dios , he aquí lo que hacían : cuando flechaban algo , ya sea una ave , un conejo , un venado , o cualquier otro animal , enseguida extraían la flecha con que habían cazado y , todavía sangrante , la levantaban y la mostraban al Sol , para reconocer que él era su dios y que por su voluntad habían acertado a lo que habían flechado .","Auh yehuatl ynic quinepechtequiliaya ynic yxpan mocnomatiaya ynic quimocuitiaya ca ynteouh yn Tonatiuh , ca yzcatqui yn quichihuaya : ca yn iquac ytla oquiminque , yn aço tototl yn aço tochtli yn aço maçatl ymanel ytla occentlamantli , niman yehuatl yn mitl ynic oquiminque yn çan ya yuhqui yeço yn quiquixtiliaya auh caconcuia quittitiaya yn Tonatiuh ynic oncan quimocuitiaya ca ynteouh ca ytenco yn ocacic yn tley oquimin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66113,3506,spanish,nahuatl,Yten declaro que me deve quatro pesos Crispina Tlaco que bibe junto al tianguez y se hiciere de mal dar los pague dos pesos no mas y quatro tomines y de ellos se haga bien por mi ánima .,Yoan nicteneua naui pesos nechmacaz in Cristina Tlahco tianquiztenco chane auh in tla nomoxicoz ma za nel ome pesos yoan naui tomines quimanaz naniman ytech pouiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66114,3507,spanish,nahuatl,"Esto es lo que haces Dador de la Vida . ¿ A dónde vamos ? , ¡ oh amigos ! Luego ¿ fue verdad ? Ya abandonan la ciudad de México : el humo se está levantando ; la niebla se está extendiendo .","Onmantoc in toconyachihuaya Ipalnemoani . ¿ Can on tihui ? , ¡ in tocnihuan ! ¿ Ynic neltic ? Oyacahua atlo yan tepetl o in Mexico , in poctli ehuatoc ayahuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66115,3508,spanish,nahuatl,En este año los antiguos teochichimecas totolimpanecas itztlacozauhcas amaquemecas llegaron a establecerse en Tepotoniloyan en la ribera de Chalco ; habían transcurrido 1241 años desde el nacimiento de Jesucristo nuestro señor cuando los amaquemecas chichimecas se asentaron en Tepotoniloyan .,Nican ypan in yn acico ynic motlallico yn huehuetque teochichimeca totollimpaneca ytztlacoçauhque amaquemeque yn oncan ytocayocan Tepotonilloyan atentlipan Chalco ; yn ihcuac yn oyuh nepa yetzonxihuitl ypan onpohualxihuitl ypan ce xihuitl omotlacatillitzino yn totecuiyo Jesuchristo yn ihcuac oncan Tepotonilloyan omotlallico yn amaquemeque chichimeca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66116,3509,spanish,nahuatl,Y luego y oyda mandamos que diesen ynformacion ambas las partes y luego la dicha Ana Xoco truxo tres testigos y el dicho Pablo truxo otros tres los quales declararon la verdad debajo de juramento .,Auh yn iquac oticaque niman titlanahuatiquce ynic mochiuaz yn información necoc auh yn Anna Xoco niman oquinalhuicac yn itestigosuan yeintin no yhui in Pablo Macuex no yeintin necoc yca in juramento oquimelauhque yn tlatolli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66117,3510,spanish,nahuatl,Le respondieron : “ Somos mexicas ” .,Quilhuique : “ Ca tehuan yn timexica ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66118,3511,spanish,nahuatl,No gastes tanto para que no te empobrezcas .,Amozazan ximotomintlahcalti inic amo timoicnotiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66119,3512,spanish,nahuatl,". Nadie se enorgullezca , nadie haga por esto gala de hombría tocante a todos nuestros dominados , los que fueron hechos cautivos . No hemos hecho más que venir a requerir tierras para el señor portentoso , Huitzilopochtli .",. Ayac mopouaz ayac ic moquichitoz in ixquichtin tomalhuan omochiuhque : ca zan otitlaltemolico in tlacatl in tetzauitl Uitzilopochtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66120,3513,spanish,nahuatl,Luego como en forma de aquel igual como las cobijas lo hacen yo tengo mis ayates de veras . No más vete a traer enséñale a la señora .,"onkán komo keme ' nepaka igual como las cobijas lo hacen yo tengo mis ayates de veras nomás vete a traer , enséñale a la señora .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66121,3514,spanish,nahuatl,"Huehue Moteuczomatzin Ilhuicamina dejó ocho hijos : sólo uno fue varón , el ya mencionado Iquéhuac ; la segunda se llamó Chichimecacíhuatl ; y las otras seis fueron asimismo mujeres , pero se desconocen sus nombres .","Auh yn quinchiuhtehuac yn ipilhuan yn Huehue Moteuhcçomatzin Ylhuicamina chicueyntin : ça cen yn oquichtli , ye omotocateneuh ytoca Yquehuac ; yn icome ytoca Chichimecacihuatl ; auh yn occhiquacemin çan moch cihua , amo huel momati yn intoca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66122,3515,spanish,nahuatl,diecisiete,Caxtolli huan orne,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66123,3516,spanish,nahuatl,"El jueves 21 de mayo de 1615 , a las 9 de la mañana , partió de la ciudad de México el muy reverendo maestro don fray Diego de Contreras , religioso de San Agustín y arzobispo ; éste había nacido en México , era hijo de la gran ciudad , e iba a la isla de Santo Domingo , donde estaba su oficio , donde habría de regir a la Santa Iglesia , pues así lo había confirmado el Santo Padre de Roma y así lo había concedido y mandado nuestro señor don Felipe III , rey de España .","Jueves yn ic 21 mani metztli mayo de 1615 años , ihcuac yohuatzinco chiuhcnahui tzillini , nican ciudad Mexico ommopehualti in cenca mahuiztililoni teoyotica tlahtohuani maestro don fray Diego de Contreras arçobispo teopixqui Sant Augustín ; nican Mexico motlacatilli nican ypiltzin y huei altepetl , ompa mohuica ompa motlallia itequitzin yn aihtic Sancto Domingo la ysla , ompa quimopieliz in Sancta Yglesia , yn iuh quihualmotlachicahuililia Sancto Padre de Roma yhuan yn iuh oquimocnelili yn iuh oquihualmonahuatilli tohueytlahtocatzin don Felipeh Tercero rey España .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66124,3517,spanish,nahuatl,". Y el día anterior al de la partida , en día favorable , luego se enjabonaban , se cortaban el pelo aquí en México , de una vez por todas .",". Auh in icuac in ye moztla on euazque , in ipan cualli tonalli , niman ye ic mahmouia moxima in nican Mexico , zan ic cen .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66125,3518,spanish,nahuatl,En el año 8 Callli 1461 perecieron los cuauhtochcas .,Chicuey Calli xiuitl yquac poliuhque quauhtochca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66126,3519,spanish,nahuatl,Por eso necesitamos desayunarnos temprano .,Ipampa inon totechmonequi ocualcan talmazalozqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66127,3520,spanish,nahuatl,"En medio de la llanura ,",Ye oncan ixtlahuatl itec,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66128,3521,spanish,nahuatl,"con esto emprendía la marcha lejos y aun en todas partes iba ajustando su vida iba considerando en estas palabras de ellos , por bosques y por estepas e iba haciendo suyo el oficio de traficante y de comerciante encubierto .",in ic om peua ueca oc nouian quinemitia quitlatlattitia quitlatlachieltia in intlatoltica in iuhcan cuauhtla zacatla in amaxcanuia in puchtecayotl in oztomecayotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66129,3522,spanish,nahuatl,"Y enseguida se enseñoreó Huehue Moteuczoma Ilhuicamina Chalchiuhtlatónac Quetzaltecólotl ; éste era hijo de Huitzilíhuitl , tlatohuani de Tenochtitlan .",Auh ça niman iquac motlahtocatlalli yn Huehue Moteuhcçoma Ylhuicamina Chalchiuhtlatonac Quetzaltecolotl ; ynin ypiltzin yn Huitzillihuitl tlahtohuani Tenochtitlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66130,3523,spanish,nahuatl,si una persona ve algo sobrenatural si en algún sitio recoge el aire y ella se ha percatado de ello es necesario que al llegar a su casa en caso de que haya bebés y para que a estos no les ocurra nada porque pueden hasta morirse es necesario que la persona que trae el aire toque a un perro u a otro animal para que en él deje pegue lo no bueno el aireun recuerdo de mi padre,intla aca motetzahuia cana cantehua in yehyecatl ihuan ye yomixmahcic monequi ihcuac ahciz ichan intla oncate conearne ica arnmitia impan panoz ipampa quemmanian miqui monequi quimatocaz ce chichi anozo occe yolcatl inic impan quicahuaz quitzicoz in ammo cualli in yehyecatlnotahtzin itlalnamiquiliztzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66131,3524,spanish,nahuatl,"Aquí llegó , era la Revolución .",nikan yowa ' siko ye ' wan n rebolúsio .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66132,3525,spanish,nahuatl,"Nos tuvieron coraje Ozomatli de Tepexic Atezca y todos sus macehualtin , gente de Tepexic , y también nos tuvieron coraje la gente de Cholula , junto con la de Huexotzingo .",Auh yc otechcocoli yn Tepexic Atesca Ozomatli yhuan mochintin ymacehualhuan yn tepexictlaca yhuan no yehuantin otechcocolique yn chololantlaca ca no yhuan uexozincotlaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66133,3526,spanish,nahuatl,"Les seguía una manga de cruz con bordados negros y con su cruz de plata ; y luego iba un Crucifijo precioso y bello , que tenía adjudicadas muchas indulgencias .","Yc niman contoquillitia ce cruz manca tliltic bordado , yztac teocuitlatl plata yn icruzyo ; yc niman conmotoquilitia ce Crucifixo cenca tlaçotli mahuiztic , cenca miec indulgencias ytetzinco mocnopilhuia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66134,3527,spanish,nahuatl,"Aquí acaba este mito , fábula que hace largo tiempo narraban los viejos que eran sus guardianes .",Nican tlami inin nenonotzalli zazanilli in ye huecauh ic tlatlanonotzaya huehuetque in impiel catca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66135,3528,spanish,nahuatl,"por cierto y bien entendido , el más pequeño de mis hijos , que no es nada en absoluto lo que te espantó y te angustió , no te turbes ; no temas la enfermedad , ni ninguna otra enfermedad o angustia .","ca ichpochtzintli : ma xiccaqui , ma huel iuh ye in moyolloh , noxocoyouh , macahtle tlein mitzmauhtih , mitztequipachoh , macahmo quen mochiuha in mix in moyolloh , macahmo xiquimacahzi in cocoyaliztli , anoze oc Ma cocoyaliztli , cococ teopouhqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66136,3529,spanish,nahuatl,"No quedaron contentos con la respuesta , así que reanudaron la guerra .","Auh y ye yuhqui amo mouelcaqui , ye no yc peuh y yaoyotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66137,3530,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66138,3531,spanish,nahuatl,Yo me despedí de mis amigos,Nehua yeononahnahuati inca nomaicnihuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66139,3532,spanish,nahuatl,"El lunes 2 de octubre de 1606 , a las 3 de la tarde , murió el señor don fray García de Santa María de Mendoza y Zúñiga , religioso de San Jerónimo , que era arzobispo de la gran ciudad de México Tenochtitlan .","Yn ipan axcan lunes yc 2 mani metztli octubre de 1606 años , yey tzillini ye teotlac , yquac momiquilli in teoyotica tlahtohuani don fray García de Sancta María de Mendoça y Çúñiga arçobispo omoyetzticatca yn nican ypan huey altepetl ciudad Mexico Tenochtitlan , ynin Sant Jerónimo teopixqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66140,3533,spanish,nahuatl,"Esfuércese , quiera mi corazón , las flores del escudo , las flores del Dador de la vida .","Maciuhtia o in quinequi noyollo zan chimalli xochitl , in ixochiuh Ipalnemoani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66141,3534,spanish,nahuatl,tú pasaste en aquel tiempo .,tehhua tipanoc ne tiempo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66142,3535,spanish,nahuatl,Te lo digo para que lo sepas .,In nimitzilhuia ipampa tic matiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66143,3536,spanish,nahuatl,"Ante mí Francisco Xuarez , escribano . Todo este mandamiento lo copie de un papel viejo y antiguo , tal como está con la firma del tlahtoani don Antonio Valeriano y del escribano Francisco Xuarez . Ahora en el día 21 de agosto de 1855 , yo el licenciado Faustino Chimalpopoca Galicia , habitante de Cuitlahuac .",Nixpan nehuatl Francisco Xuarez escribano . Mochi inin tlanahuatilli oniquixcopin itech ce yehuecauh amazolli quename ca mochi ca in ifirmatzin in tlatoani don Antonio Valeriano ihuan in iaxca in escribano Francisco Xuarez axcan ipan in tonalli 21 agosto de 1855 in nehuatl ni licenciado Faustino Chimalpopoca Galicia [rúbrica] Cuitlahuac nochan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66144,3537,spanish,nahuatl,". Le decían : Que vaya con ellos el muchachón ; a los prados , a los bosques , donde se alcanza nombre , donde se alcanza fama ;",". Quitoaya : Ma teuica in telpuchtontli in cuautla in zacatla in teniyocan in tocayecan ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66145,3538,spanish,nahuatl,"Durante el mes de febrero de 1608 , muchas veces amenazó lluvia , y algunas llovió .","Auh yn ipan in omoteneuh metztli de febrero de 1608 años , yquac no cenca miecpa yn moyeyeco quiyahuitl , achi quezquipan yn quiyauh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66146,3539,spanish,nahuatl,Y también se usa restregándolo con las manos y se pone en refino y también se le pone tabaco tostado en el comal y se pone fuerte y esto se riega en el interior de la casa ; a la entrada y alrededores de la casa para que no se acerque la víbora adonde uno está .,Uan no se kikui se kimaxakualoua uan se kipantema ika refino uan no se kitalilia iyat tateuat komalko uan mofuertaroua uan ika se taajtseluia kalijtikkopa uan kaltenoj uan se kalyeualoua maj amo motoki in kuouat kampa se yetok .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66147,3540,spanish,nahuatl,"Es un cuento largo , ya no lo sé bien .","Ueyi kuentos noikí , ayok mero nijmati kuali .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66148,3541,spanish,nahuatl,"Y cuando así lo escucharon los tlahtoani juez gobernador y los alcaldes ordinarios por el rey nuestro señor ordenaron y propusieron a Felipe de Rosas , alguazil mayor , a mi Guillermo Cruzate , escribano , y a un pregonero para que pregone treita dias , sin que sea domingo o en fiesta , sino entre semana y cuando se terminen dar a conocer quien pone más , esto se hará , se realizará .",Auh yn iquac oyuh quimocaquiltique tlatoque juez governador yoan alcaldes ordinarios yn icatzinco rey nuestro señor omotlanaoatilique oquimixquechilique Felipe de Rosas alguazil mayor yoan nehuatl Guillermo Cruzate escrivano yoan ce pregonero tzatziz cempoali on matlactli tonatiuh amo domingo anozo ilhuitl ypan zan nemaya auh yn iquac tlamitiuh zatepan quimatilizque yn aquin achi miec ye tlatenyotiz ynin huel neltiz mochioaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66149,3542,spanish,nahuatl,"92 . Niño mío , mi valeroso señor , te lastimaré , te ofenderé , te haré olvidar ; mucho conoces el trabajo de servidumbre , el trabajo de tributo ; ha hecho otorgamientos tu corazón , por eso tomo , hago mío , escucho ( lo que me dices ) porque se afligirá el corazón del Señor , del Señor Nuestro . Quizás lo moveré a compasión , o puede ser que no , y quizás aquello que debe ser seguido , que debe ser enderezado te lo cumpliré para que por el determinemos cómo rectamente obrar .","92 . Noconetzin , notecuiyoquichtli , nimitzcocoz ; nimitztlazaz , nimitztlalcahualtiz ; miec motlacoyo , motequiuh ticmomachitia ; otlacauhqui immoyollotzin . Ca niccui , ca nicana , ca niccaqui , ca ycnotlamatiz iyyollotzin in Tlacatl , in Totecuiyo . In azo nicnocnotlamachtiliz , acanozomo , yhuan in acazomo yehuatl in toco , in melahualo in nimitzonnotoctiliz , ma ipaltzinco titlahueyyecocan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66150,3543,spanish,nahuatl,"En este año partieron , saliendo de su morada de Chicomóztoc , otros antiguos , a saber : los huixtocas y los tzompahuacas , ahora llamados tecuanipantlacas , que después fueron los terceros en llegar a Amaquemecan Chalco ; el tlatohuani que los sacó de Chicomóztoc y que los vino guiando y gobernando se llamaba Cuitlachteuctli , y fue tlatohuani de Huixtoco Tecuanipan .","Nican ypan in y hualquizque yn ompa huallehuaque ynchan Chicomoztoc yn occentlamantin huehuetque | | 36r yn huixtoca yhuan tzompahuaque y ye motenehua Tecuanipan tlaca , yn çatepan otlaetlamantillico yn oncan Amaquemecan Chalco ; auh yn intlahtocauh yn ompa quinhualquixti Chicomoztoc yn quinhualyacan yn quinhualpachotia ytoca Cuitlachteuhctli tlahtohuani hualmochiuhtia yn Huixtoco Tecuanipan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66151,3544,spanish,nahuatl,"Los mexicas ataron sus años por tercera vez estando en Apazco ; el palo de fuego cayó sobre el cerro Huítzcol , y esto sucedió en tiempos de Tozcuecuextli , caudillo de los mexicas .","Auh no oncan in yc - expa quilpico yn inhuehuexiuh mexica yn Apazco ; ycpac huetz yn tlecuahuitl yn itoca tepetl Huitzcol , ypan mochiuh yn inteyacancauh mexica yn itoca Tozcuecuextli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66152,3545,spanish,nahuatl,"Yo el alcalde don Martin de San Juan que guardo la justicia por su magestad aqui en la ciudad de México Tenochtitlan en la audiencia hize escuchar la información , las dos partes que contienden la escucharon .",Yn nehuatl alcalde don Martin de San Juan nicpie justicia yn ipaltzinco su magestad in nican ciudad Mexico Tenochtitlan audiencia onicaquitilloc y información y ontlamanisti oquicaque in mixnamique .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66153,3546,spanish,nahuatl,Mamá no siempre está dispuesta a comprar .,Tonantzin amo nochiapa tlacohuaznequi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66154,3547,spanish,nahuatl,"No te entristezcas ,","Amo xitayocoya ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66155,3548,spanish,nahuatl,"Tal vez por el temor de la guerra , los mexicanos votaron por Ernesto Zedillo Ponce de León el cual tomó posesión de su cargo en el mes de diciembre .","Azo ye ipampa yaoyotl quimmauhtili , mexicah quiteneuhque Ernesto Zedillo Ponce de León yuhquin yancuic huei itlahtocauh Anahuac . Yehuatl omotlahtocatlali in ipan tetzacutica imetz toxiuhpohualtzinco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66156,3549,spanish,nahuatl,Se siembra la semillita para que brote .,Se kitoka iteyotsin maj ixua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66157,3550,spanish,nahuatl,Aquí comienza en qué año nació el Señor .,Aquí comiença en qué año nació el Señor .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66158,3551,spanish,nahuatl,"todavía no empiezas ya estás disgustado , compañero pequeño . Ya me voy a mi casa , niñito mío . Tal vez tú aquí me has embrujado , has pronunciado hermosas palabras . Aquí hay ahora embriaguez , tú , embriágate ya . ¿ Acaso hay alegría en nuestra casa ?","o nozo tonpeuh , ye no ticualani , xolotzin . Ye noniauh in nochan noconetzin . Anca zo zan nican tinechnahualan , yectli ticchiuh ye motlatoltzin . Iz im axcan tlahuanquetl , mah teh titlahuanquetl , ¿ azo no netlacamachon tochan ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66159,3552,spanish,nahuatl,"“ Yo no sé ” , le dijo","Na axnijmati , kiilui",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66160,3553,spanish,nahuatl,"9 Acatl , 1423 .","IX Acatl xihuitl , 1423 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66161,3554,spanish,nahuatl,"Después de sacarlos de la cárcel de corte , los pusieron sobre una camilla de maderos , la cual amarraron a las colas de los caballos para que la fueran arrastrando , hasta llegar al palo de la horca que estaba enmedio de los otros ocho palos que allí había .","Auh ynic oncan cárcel de corte quinhualquixtique , quincuauhtlapechhuique yhuan cavalloti yncuitlapiltitech hualilpitia yn incuauhtlapech ynic quinhuillanque , ynic oncan quimaxitico tepilolcuauhtitlan tlanepantla ynepantla yn occequi tepilolcuahuitl oncan mani chicuetetl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66162,3555,spanish,nahuatl,Imperativo .,TEQUIMAQUIZTLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66163,3556,spanish,nahuatl,"En este año los colhuas pusieron como su tlatohuani a Tepiltzin Nauhyotzin , el cual fue el primer tlatohuani de los colhuas en Colhuacan ; y durante 47 años , en Colhuacan no había habido tlatoque , sino sólo cuauhtlatoque , hasta este dicho año en que comenzó el tlatocáyotl .","Nican ypan in quitlahtocatlallique achtopa yn culhuaque yn itoca Tepiltzin Nauhyotzin , huel achtopa yn oncan Culhuacan yntlahtocauh mochiuh yn culhuaque ; auh yn o - | | 15v - cuauhtlahtolloc yn ayac tlahtocat Culhuacan onpohualxihuitl ypan chiconxihuitl ynic niman axcan ypan in omoteneuh xihuitl otzintico yn tlahtocayotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66164,3557,spanish,nahuatl,"Se salió , viene triste , que de ninguna manera tuvo efecto su mensaje .","Hualquiz tlaocoxtihuitz , inic ahmo niman oneltic in inetitlaniz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66165,3558,spanish,nahuatl,Ama mucho a sus pequeñas nietas y sus alegres nietecitos .,Cemi quintlazohtla in teixhuihuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66166,3559,spanish,nahuatl,"¿ A dónde en verdad iremos , a donde nunca muramos ? Si fuera jade , si metal precioso también sería yo fundido , sería yo horadado en el crisol , sólo mi corazón , yo Cuacuauhtzin , soy menesteroso .","¿ Cannelpa tonyazque in aic timiquizque ? Ma za nichalchihuitl , in teocuitlatl , o za ye no nipitzaloz , nimamalihuaz in tlatillan , o za noyoliyo , a inyollo in cocohua , ni Cuacuauhtzin ni notolinia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66167,3560,spanish,nahuatl,perro lo amo ” .,nikikneli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66168,3561,spanish,nahuatl,DIALOGO,NONOTZALIZTLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66169,3562,spanish,nahuatl,"Cuando murió Axayacatzin se asentó Tizocicatzin , quien se enseñoreó en el año 2 Calli 1481 .","Oncan mic , ualmotlali Tiçuntzincantzin , y motlantoncantlali yn ipan Ome Cali xiuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66170,3563,spanish,nahuatl,"Enseguida Ténoch tomó el corazón , y fue corriendo a sepultarlo entre los tules y las cañas , según dicen , en el sitio donde ahora está la iglesia mayor .","Yc niman oconcuic yn Tenuch y yollotli , niman oquimotlalochti yn oncan oquitocaco yn tultzallan yn acatzallan , yuh mihtohua oncan yn axcan yglesia mayor .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66171,3564,spanish,nahuatl,"Con los escudos volteados perecimos entre las rocas de Chapoltépec ; yo , el mexica , me afligía , mientras se alegraban el colhua y el tepaneca .","Çan tlacuecuepalchimaltica yc tipoliuhque Chapoltepec tella ; nimexicatl yeuaia , omotlamachti y colhua omotlamachti yn tepanecatl yyo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66172,3565,spanish,nahuatl,"El martes 8 de mayo de 1612 , a las 5 de la tarde , fueron sepultadas las cabezas de los negros que fueron colgados porque querían hacer la guerra , después de haber estado siete días sobre los palos de la horca ; como ya apestaban , al punto las bajaron , y las fueron a enterrar asimismo en el dicho Hospital de la Misericordia .","Auh axcan martes yn ic 8 mani metztli mayo de 1612 años , ye macuilli tzillini teotlac , yhcuac otocoque yn intzonteco omoteneuhque tliltique piloloque in yaoyotl quihtohuaya , yca çan chicomilhuitique yn oncan cacatca tepilolcuauhticpac ; ypampa cenca ye iyayaya , ynic niman quinquixtique , çanno umpa quihtocato yn omoteneuh Hospital de la Misericordia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66173,3566,spanish,nahuatl,Postejtli .,Postejtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66174,3567,spanish,nahuatl,Pero no hay con qué cocerlos .,Pero ya axonka tlake ika tijkakatsose .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66175,3568,spanish,nahuatl,"que traigan ( aquí ) el Agua ,","mah cualcuican natzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66176,3569,spanish,nahuatl,¿ Le has vendido tu caballo ?,¿ Cox oticnamaquilti mocahuayo ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66177,3570,spanish,nahuatl,Este quelite es frío como la yerbamora .,In kiltsin sesek kemej tomakiltsin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66178,3571,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66179,3572,spanish,nahuatl,tú llévalos hasta la orilla del río y tíralos .,ni ta xijuika asta nepa ateno xijmakauati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66180,3573,spanish,nahuatl,También se puede comer el ejote tierno .,Uan no kuali se kikua exokuetax tein selik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66181,3574,spanish,nahuatl,Hay dos clases : los grandes y los chiquitos .,Onkak ome taman : tein uejueyi uan tein tsikitsitsin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66182,3575,spanish,nahuatl,Fueron .,Oyahqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66183,3576,spanish,nahuatl,para comer .,para titlakuas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66184,3577,spanish,nahuatl,¿ Has dormido bien ?,¿ Cualli oticoch ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66185,3578,spanish,nahuatl,". donde fuera el sitio a que se había de hacer exploración de guerra , el que totalmente daba estrictas órdenes , el que era el jefe de la gente traficantes disfrazados , es el llamado Cuauhpoyahuatl .",. in campa yehuatl yaoquixouaz uel quin tlacuauhnahuatiaya in inteyacancatca in naualoztomeca itoca Cuauhpoyahualtzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66186,3579,spanish,nahuatl,"Les dijeron los acxotecas a los chichimecas : Pero no podréis llegar allá , porque es muy peligroso ; allá están los que toman por nahuales a las fieras y a la lluvia , los que vienen y se comen a la gente .","Yece ahuell amaxitizque - quimilhuique in chichimeca - , ca cenca ohuican ; ca ompa cate | | 54v yn tecuannahualleque yn quiyauhnahualleque , ca yehuantin yn nican hualtecua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66187,3580,spanish,nahuatl,Se vende en Cuetzalan .,In monamaka Kuesalan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66188,3581,spanish,nahuatl,"Se cimentó luego el Tercer Sol . Su signo era 4 - Lluvia . Se decía Sol de Lluvia - de fuego - . Sucedió que durante él llovió fuego , los que en él vivían se quemaron . Y durante él llovió también arena . Y decían que en él llovieron las piedrezuelas que vemos , que hirvió la piedra tezontle y que entonces se enrojecieron los peñascos .","Inic ei Tonatiuh omanca , nahui quiahuitl in itonal mitoa Quiauhtonatiuh ipan inin mochiuh in ipan tlequiauh , in onocca ic tlatlaque ihuan ipan xaltequiauh conitohua ihcuac motepeuh in xaltetl in tiquitta ihuan popozo cac in tezontli ihuan incuac momaman in texcalli chichichiluhticac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66189,3582,spanish,nahuatl,"Fueron a traerlos unos mexicas , y los trajeron a Mexico ; en cuanto los vieron Huitzilihuitzin , Cuatlecohuatzin e Itzcohuatzin , dijeron : Cohuazacatzin es aún muy niño ; puesto que Ayocuantzin es un poco mayor , que sea éste el Chichimecateuctli ; y que Cohuazacatzin sea Teohuateuctli .","Auh canato yn mexica , caxitico yn Mexico ; niman ye quimitta yn Huitzillihuitzin yhuan yn Quatlecohuatzin yhuan yn Itzcohuatzin , quihtoque : Ca oc cenca piltzintli yn Cohuaçacatzin ; auh yn Aoquantzin ca ye achi yxtlamati , ma yehuatl chichimecateuhcti ; auh yn Cohuaçacatzin | | 88r ma yehuatl Teohuateuhctli mochihua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66190,3583,spanish,nahuatl,"Itzcóatl liberó a los mexicanos de los tepanecas y conquistó Azcapotzalco y varias ciudades como Coyoacán , Teocalhuayocan , Tacuba , Cuacuauhcan , Mixcoac , Tacubaya , Cuajimalpa , Cuautitlán , Acolhuacan , Mizquic , Tláhuac , Xochimilco , Chalco , Tlatelolco ( y su rey Cuauhtlahtoa ) , Cuernavaca , Zacualpan , Iztepec , Jiutepec , Iguala y Tepecuacuilco .","Itzcóatl oquimmaquixti mexicah inhuicpa tecpanecah ihuan oquimpopolo nepapan altepeme yuhquin Coyohuacan , Teocalhuayocan , Tlacopan , Cuacuauhcan , Mixcoac , Atlacuihuayan , Cuauhximalpan , Cuauhtitlan , Acolhuacan , Mizquic , Cuitlahuac , Xochimilco , Chalco , Tlatelolco ( ihuan itlahtocauh in itoca Cuauhtlahtoa ) , Cuauhnauac , Tzacualpan , Itztepec , Xiuhtepec , Yohuallan ihuan Tepecuacuilco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66191,3584,spanish,nahuatl,"Todos los que estaban acostados en su cama , cuando se dieron cuenta de que estaba temblando muy fuerte , se levantaron del lecho donde estaban durmiendo y salieron de prisa ; los españoles y las señoras , casi todos salieron como estaban acostados , unos con la pura camisa , otros salieron desnudos al patio , y otros más salieron a la calle .","Auh yn ixquich tlacatl cochia yncamapa yn oyuh quimatque tlallolini yn cenca chicahuac , mochi tlacatl yc meuhtehuaque yn incochian yn oncan cochia quiyahuac quiquiztehuaque ; yn españoles yhuan señorati çan moch iuh quiquiztehuaque yn quenin cochia , cequintin çan tlacamisahuia , cequi petlauhtihuitze yn ithualco hualquizque , cequintin niman otlihpan momanaco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66192,3585,spanish,nahuatl,"Tomando como nahuales a la lluvia y a las fieras , bajaban ocultos entre las nubes y se comían a la gente de Chalco ; por temor a ellos , los chalcas acxotecas no andaban jamás en lugares solitarios .","Quiyauhnahualleque tecuannahualleque , mixtli yhtic yetihuia yn ompa ontecuaya yn Chalco ; cenca quimimacacia yn chalca acxoteca , ahuel huallacia yn ixtlahuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66193,3586,spanish,nahuatl,los suyos .,inhuaxcahuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66194,3587,spanish,nahuatl,CANTO DE LA MADRE DE LOS DIOSES,TETEU INNAN ICUIC,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66195,3588,spanish,nahuatl,"9 Calli , 1293 .","IX Calli xihuitl , 1293 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66196,3589,spanish,nahuatl,"Destruyes los jades , las ajorcas , desgarras los anchos plumajes preciosos , hay lluvia de llanto ,","Ticxeloan chalchiuhtli , maquiztli , yaticneneloa in patlahuac quetzalli ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66197,3590,spanish,nahuatl,"Y que a cabo dos meses que andan en el pleito [ todo el tiempo en que terminó la información , etc . ]",Yn isquich cauitl otlamico in tlatolli ontetl metztli yn isquich cauitl otlamico yn informacion etc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66198,3591,spanish,nahuatl,Y en otro lugar ... dice ... .,Yhuan ocnocentetl yn ipan auh . . . quitohua yhuan ynca tlahua . . . tley | | 6r ytla centlamantli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66199,3592,spanish,nahuatl,Se come su fruto .,Se kikua itakka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66200,3593,spanish,nahuatl,"9 Calli , 1501 .","IX Calli xihuitl , 1501 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66201,3594,spanish,nahuatl,"Hay que adivinar : un pozo , a la mitad del cerro , te vas a encontrar .","See tosaasaanil , see tosaasaanil . Tias iipan see tepeetl , iitlakotian tepeetl , tikoonextis san see aameyalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66202,3595,spanish,nahuatl,"Y porque creyeron que allí se encontraba el paraíso terrenal , respetaban y reverenciaban sobremanera el lugar ; así , después los dichos olmecas xicalancas quiyahuiztecas xochtecas cocolcas ni siquiera se atrevían a hacer allí sus necesidades corporales .","Auh yn ipampa yn iuhqui yn ynic oquitlanehuico yn nemilizahuiyacatlalpan parayso terrenal yn iuh momatque ca ye oncan , ynic cenca otlamahuiztiliaya otlateomatia ; yn çan niman ahuel oncan maxixaya yn omoteneuhque ulmeca yn xicallanca yn quiyahuizteca yn xochteca yn cucolca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66203,3596,spanish,nahuatl,"Si no hago nada , siquiera ya mamaste de mi pecho , ya te di .",pero saniman kineki tlatetekos kačikwali a ' mo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66204,3597,spanish,nahuatl,pero bonito y blanco el maíz,pero yekyektsi chipauak sintli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66205,3598,spanish,nahuatl,"Ya está el desayuno , desayunen después ya se van .",yeka momodesayuno šimodesay unarokan wan yenan yawe .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66206,3599,spanish,nahuatl,"— Nunca le hago caso dura no sabemos , nomás lo raspamos no sé ni cuantos meses no le hago caso cuantos meses .",— sa yekwa kwakwali tikinmokakawilia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66207,3600,spanish,nahuatl,"Luego los mexicas se asentaron enmedio de los tules y de las cañas ; allá se asentaron penosamente , y entre llantos andaban pescando en el agua .","Yc onmotlallique ye cate yn toltzallan yn acatzallan yn mexica ; ca tecococayotica yn onmotlallique , choquiztica çan omotlatlamalliaya yn atlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66208,3601,spanish,nahuatl,"Itlecatzin hace resonar los caracoles en el combate , aunque los plumajes de quetzal ya estén humenates .","Contlachinolpipitztica in Itlecatzin , manel yhuiquentel popocatica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66209,3602,spanish,nahuatl,"En este año los mexicas tenían 45 años de estar en Tenochtitlan , desde que llegaron los chichimecas mexitin colhuas .","Nican ypan in in ye yuh onpohualxihuitl onmacuilli cate yn nican Tenochtitlan yn mexica , ynic acico chichimeca mexitin colhuaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66210,3603,spanish,nahuatl,"Llegó el señor obispo don Juan de Palafox y Mendoza , vino a meter a los clérigos .",Ohualmohuicac s[eño]r obispo d[on] Juan de Palapoz y Mendosa oquincalaqui clericos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66211,3604,spanish,nahuatl,El va a casa por la noche .,Yehua chanco yohualpa ya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66212,3605,spanish,nahuatl,"En nuestra presencia apareció una sentencia con la cual compraron casa el llamado Diego Yaotl , esposo de Ysabel Tlaco ; y la tierra sobre la que está situada la casa mide de ancho siete brazas y de largo once [ brazas ] con tres chinamitl . Los vendedores de la tierra y de la casa se llaman Baltazar Mocnoteca y su esposa Maria Papan , en presencia de la justicia vendieron .",Tixpan ones sentencia yn ica mocalcouique yn itoca Diego Yaotl ynamic Ysabel Tlaco auh yn tlali yn ipan icac calli ynic motamachiua ynic patlauac chicomatl auh ynic uiac matlactli oce yuan etetl yn chinamitl auh in tlalnamacaque yuan calnamacaque ytoca Bartasal Mocnoteca yuan yn inamic itoca Maria Papan yspa justicia yn tlanamacaque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66213,3606,spanish,nahuatl,El año 1 pedernal entronizaron como primer rey a Acamapichtli .,Ipan ce tecpatl xihuitl quimoTtahtocatlalitzinoque Acamapichtzin yuh inic ce huei intlahtocatzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66214,3607,spanish,nahuatl,( en esta ) casa nueva que han puesto [ hecho ] mis hijos .,yancuic cali quitalihqueh nopilhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66215,3608,spanish,nahuatl,"10 Calli , 1281 .","X Calli xihuitl , 1281 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66216,3609,spanish,nahuatl,Tal vez se quiere salir .,Pankisasneki uelis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66217,3610,spanish,nahuatl,"El sábado 6 de septiembre de 1614 , a las 6 de la tarde , murió el muy reverendo padre doctor Pedro de Morales , religioso de la Compañía de Jesús , a quien llamaban el Pontífice Chiquito porque podía conceder jubileos en nombre del Santo Padre en México ; pues en cualquier templo en que se encontrara podía conceder un jubileo , y quienes lo necesitaban se lo pedían y él concedía el jubileo , ya sea en honor de algún santo , ya sea en relación con el altar de las Ánimas para ayuda de los que sufren en el purgatorio , ya sea por otros motivos .","Axcan sábado yn ic 6 mani metztli septiembre de 1614 años , yhcuac teotlac ypan chicuacen tzillini yn momiquilli cenca mahuiztililoni yxtililoni padre doctor Pedro de Morales de la Compañía de Jesús teopixqui omoyetzticatca , yhuan quimotocayotiliaya el Pontífice Chiquito yehica ypampa ca huey tetlaocoliliztli jubileos quimotenemactiliaya ypampatzinco yca ytocatzin yn Sancto Padre yn nican Mexico ; yn çaço campa moyetzticatca ynteopanchantzinco oncan quimotenemactiliaya jubileo , yn ihcuac aquique yntech monequi oquimitlanililiaya , yn aquin sancto ytetzinco quiponhua ahnoço altar Ánimas ytech quipohua yn inpalehuilloca porgaturio tlayhiyohuiticate , mochi ytechpa yn oquimotemaquiliaya yn jubileo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66218,3611,spanish,nahuatl,¿ Qué más voy a decir ?,tleno okseki nikitos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66219,3612,spanish,nahuatl,"El viernes 4 de mayo de 1601 murió el oidor don Francisco Tello , y su cuerpo fue sepultado en San Agustín .","Viernes a IIII de mayo de 1601 años , yquac momiquilli oydor ytoca don Francisco Tello , Sant Augustín yn motocac ynacayotzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66220,3613,spanish,nahuatl,". Y en esto estaba el ser de los jefes de traficantes , su deber consistía : precisamente cuidar el mercado y tener mando sobre los del pueblo bajo , para que nadie fuera molestado , extorsionado ; que de nadie se burlaran , o que lo maltrataran .",. Auh in ic catca in puchtecatlahtoque in intequiuh mochiuaya : uel yehuatl in tianquiztli quimocuitlauiaya ipan tlahtouaya in maceualli in ic ayac toliniloz xihxicoloz ica necahcayaualoz mictiloz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66221,3614,spanish,nahuatl,se casaron .,mokuijke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66222,3615,spanish,nahuatl,Junto con Huitzilíhuitl fueron también sacrificados en Colhuacan Tezcacohuácatl y Cimatzin .,Auh yn ihuan yaomicque Culhuacan ytoca Tezcacohuacatl yhuan ytoca Cimatzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66223,3616,spanish,nahuatl,"38 . Si bien has de vivir , si bien haces esto que te digo , cuando seas visto , por ti , la piedra , el palo , se los dirigirán a aquel que no bien viva , a aquel que no obedezca a su padre , a su madre .","38 . Intla huel timonemitiz , intla huel ticchihuaz inin nimitzilhuiya in ihquac tittaloz , mopampa tetl , quahuitl quitoctizque in aquin ahmo huel nemi , in ahmo quitlacamati in itta , in inan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66224,3617,spanish,nahuatl,En el año 13 Técpatl 1388 no sucedió nada .,XIII Tecpatl atle unca mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66225,3618,spanish,nahuatl,"En la misma nao de Japón venía también el señor Sebastián Vizcaíno , español vecino de México , quien había ido a ver cómo era Japón , cuando acompañó a los otros japoneses que hace tres años vinieron con don Rodrigo de Vivero , que había sido gobernador de la ciudad de Manila en la China .","No oncan in ohualla yn ihtic omoteneuh Japón acalli yn señor Sebastián Vizcayno español vezino Mexico , yn onhuiya otlachiato umpa Jabún yn queninamican , quinhuicaca yn ompa huitza axcan ya yexihuitl occentlamantin japonti yn quinhualhuicaca don Rodrigo de Vivero yn ompa governadortito ypan ciudad Manilla China .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66226,3619,spanish,nahuatl,no regresan ” .,"ualauij . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66227,3620,spanish,nahuatl,"Blanco fue su nacimiento , verde su vivir , Colorado se va poniendo cuando se tiene que morir .","See tosaasaanil , see tosaasaanil . See tootlaakatsiin , tlaakati istak , nemi xooxowki , waalmiki chichiltik .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66228,3621,spanish,nahuatl,Por esa época se había enfermado mí madre .,Ica ipan in tonaltin omococotzino nonantzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66229,3622,spanish,nahuatl,Es una hierba ( xiuit ) .,In xiuit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66230,3623,spanish,nahuatl,"Y aquí digo , yo el llamado don José de San Juan , soy Xo-chitecutü , “ soy águila ” , “ soy ocelote ” , aquí que { nadie } me impida { decir } las palabras que t [ o ] t [ ecuy ] o Dios me envió , que mucho le agradecí , porque por su mandato delante de él recibí merced de tierras hace 11 años . { Hace } 11 años , cuando llegó la fe , aquí morí yo quien voy dejando a mis nietos 51 tecutin , “ nobles ” don Baltazar de San Juan , y digo : dejo una tierra propiedad del templo , una caballería , en el camino que va a Tehua [ cán ]; allí sembraba maíz , frijol , chile , propiedad del templo ; el camino lo harán “ mis hijos ” ; nadie se lo apropiará , ya que es del templo ; hay ahí un cerro llamado Polcatepezintii , luego endereza junto a Xilotepezintli .",Auh nicam niquitohua nehuatü notoca dfon] Joseph de San Juan nixochitecutli niquauhtü niocelotü nicam yc nechmozonquixtilia yn totecuyo Dios nopam oquimotitlanili yn itlatolzin ca cencac onictlas/a/camachiti yp{am}pa quezqui yn tenahuatiauhzin onicnomacehui yn tlaü {y}paczinco ypam /m/atlactli yhuan ce xihuitli= 11 años ynquac huala tlaneltoquilistli nicam ninomiquili nicam niquicauhtiuh noxhuihuan tecutin dfon] Ba{l} tesar de San Juan yhuan niquitohua nicahua ce tlaü yaxca teopam ce caualeria campa yahui otü Tehua/ . . . / omcam onictocaya mili yhuan yetü yhuan chiü ya{x}ca teopam san ohui quichihuasque nopilhuan amo aquin quimoaxcati/z/ ca yaxca teopam omca ce ce tepezintli ytoca Polcatepezintli niman tlamelahu{a} ynahuac Xilotepezintli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66231,3624,spanish,nahuatl,"Cuando regresó el Capitán , ya Tonatiuh había consumado la matanza ; hacía 20 días que Tonatiuh nos había muerto a traición , cuando el Capitán había partido para la costa .","Yn acico Capitán ye otechmicti Tonatiuh , ye cenpoualilhuitl techpoyomicti yn Tonatiuh ynic uia atenco Capitán .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66232,3625,spanish,nahuatl,No florece .,In amo xochiyoua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66233,3626,spanish,nahuatl,. Yo soy la Mata tierna del Maíz : desde tus montañas te viene a ver tu dios : Mi vida se refrescará : el hombre primerizo se robustece :,. Ni Yoatzin motepeyocpa mitz val itta moteuh ( Noyol ce ) vizqui in tlacatl achtoquetl tlacuava Aya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66234,3627,spanish,nahuatl,Así fue como los chichimecas marcaron sus tierras .,"Auh yn oncan catlitique | | 47r quitlacualtique yn quimoteotiaya yn iztaccuauhtli , ynic axcan motocayotia Cuauhtliytlacuayan yn ompa yn tepeticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66235,3628,spanish,nahuatl,Quiero mucho también a nuestros animales domésticos .,Noihqui niquinyequiah in tocalpanhuepahqueh yolcameah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66236,3629,spanish,nahuatl,Yten declaro que una vieja que se llama Cecilia Juana tiene unas casas y detras de ellas tengo un pedazo de tierra [ tlalmantli ] que compré a Maria Yxpoch en tres pesos que medido hacia la parte donde sale el sol a lo largo tiene siete baras [ quauitl ] y en ancho tiene lo mismo mando se venda aunque sea por los tres pesos y el uno se le de a la dicha Cecilia y los dos sean para que se haga bien de mi ánima .,Yoan nicteneua ylamatzin Cilia Juana ycaltepotzco mani tlalmantli nicouili Maria ychpuch nicmacac ey pesos ynic motamachiua tonatiuh iquizaian itztoc ynic huiac chiconquauitl auh ynic patlauac necoc yxquich monamacaz ma nel ipatiuh yc mocuiz ey pesos ce peso macoz yn omoteneuh Ciliatzin auh yn ome peso ytech pouiz yn naniman .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66237,3630,spanish,nahuatl,se fue a lavar ropa,yajki inana tlachikuenito,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66238,3631,spanish,nahuatl,"Y desto dexo por mis albaceas a Pablo Hernandez Merino y Baltasar Juarez e a Juan Bautista ( becinos del dicho barrio ) testigos que se hallaron presentes al otorgar el dicho testamento , Martin Juarez , alguacil mayor e Juan Martin e Doña Maria Salome . Fecho en Mexico ut supra . Pasó ante mí Simon Leonardo , escrivano .",Auh y nopan motlatolizque yn quimopalehuilizque nanima yehoantini Pablo Hernandez merino Barthazal Xuarez Juan Paptista . Testigos yni ixpan omuchiuh testamento Martin Xuarez alguacil mayor Juan Martin cihoatzitzintin doña Maria Salomen . Fecho en Mexico ut subra . Pasó ante mí Simon Leonaldo escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66239,3632,spanish,nahuatl,ya se tapó .,motlapachojkí .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66240,3633,spanish,nahuatl,"Siga mted adelante , atravesando dos calles , en la mera esquina encontrará el edifició del Correo Mayor .","Ocachinepa ome ohtli ximopanolti , ihuan calnacazpa timonextiliz in Hueyi Paincalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66241,3634,spanish,nahuatl,ondula,mokuetlani,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66242,3635,spanish,nahuatl,"Anímales domésticos , grandes y pequeños , se cría en cantidades .","Calyoyolcameh , huehueyi ihuan tzitziquitzitzin , miac mohuepahuah .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66243,3636,spanish,nahuatl,"Muchas veces el dicho Topiltzin Acxitl Quetzalcóhuatl intentó conquistar y destruir por las armas a los teotenancas , queriendo sobre todo apoderarse de su dios Nauhyoteuctli , pero nunca lo logró .","Auh yn omoteneuh Topiltzin Acxitl Quetzalcohuatl miecpa moyeyecoto yaoyotica yn quimaciznequia yn quinpopolloznequia teotenanca , occenca yehuatl yn caciz - | | 34v - nequia yn inteouh Nauhyoteuhctli , auh amo huel mochiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66244,3637,spanish,nahuatl,"89 . Y porque soy pobre , porque soy gente del pueblo , sólo he de llorar , sólo he de sufrir . No debo tomar , no debo hacer míos ( tus consejos si ) en algún lugar inmundo , en el estercolero he de lanzar , he de arrojar tu llanto , tus lágrimas ; porque me he enriquecido , me he hecho próspero gracias al Señor Nuestro y a ti que me has favorecido . Siéntate en la tierra , aún dale descanso a tu corazón , a tu cuerpo .","89 . Auh ca nicnotlacatl , ca nimacehualli , ma zan nicchoca , ma zan nictlaocoya ; maca nican , maca niccui , ma zan cana axixpan , cuitlapan , nimitzontlaxili , nimitzonmayahuili immochoquitzin , immixayotzin , ca oninocuiltono , ca oninotlamachti ipaltzinco in Totrcuiyo , yhuan in tehuatzin otinechmocnelilitzinco . Ma tlaltitcch ximohuetzititzino , oc xicmocehuili immoyollotzin , immonacayotzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66245,3638,spanish,nahuatl,"Respecto de esta gran ciudad , profetizaron los antiguos diciendo :","Itech inin huei mexicaltepetl , cachtopaihtoque in huehuetque , quihtoque :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66246,3639,spanish,nahuatl,"No en parte alguna puede estar la casa del Inventor de sí mismo , por todas partes invocado es también venerado , en todo lugar es esperado , se busca su gloria , su fama en la tierra .","Acan huel ichan Moyocoyatzin , in nohuiyan notzalo , nohuiyan no chialo , yehua tomolo in itleyo in imahuizyo tlalticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66247,3640,spanish,nahuatl,y al otro día allí en el palo fue a ver,uan tonilijki noponi kuaixko uan kitlachilito,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66248,3641,spanish,nahuatl,"Oigo un canto ,","Niccaqui in cuiccatl ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66249,3642,spanish,nahuatl,Florea en enero .,Xochiyoua enero .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66250,3643,spanish,nahuatl,"3 Calli , 1313 .","III Calli xihuitl , 1313 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66251,3644,spanish,nahuatl,Los dos hermanos se querían mucho uno al otro .,Inehuan icnimeh huel omotlazohtlayah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66252,3645,spanish,nahuatl,"11 Acatl , 1503 .","XI Acatl xihuitl , 1503 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66253,3646,spanish,nahuatl,"A catorce dias del mes de mayo de mil y quinientos y ochenta y siete años Pedro Ahuexotl pregonó en el dicho barrio [ tlaxilacalli Tezcatzongo ] que se vendían las casas y tierras de Ysavel Maria diciendo valían ochenta pesos y nadie las puxó ; testigo Pedro Hernandez . Ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",XXV pregon . - A cadorce dias del mes de mayo de mil e quinientos e ochenta y siete años in Pedro Ahuexotl otzatzic in tlaxillacalpa Tezcatzonco oquitecaquiti inic monamaca in ical in itlal Ysabel Maria oquiteneuh in ipatiuh napohualli pesos ayac otlananquilli testigo Pedro Hernandez . Ante mí Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66254,3647,spanish,nahuatl,Uno por uno se van contando el centavo hasta que se juntan 4 reales ; 4 reales 50 centavos .,sansé se mopuwtiw in sentabo asta kampa mašiltis nawi tomi ; nawi tomin sinkwenta sentabos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66255,3648,spanish,nahuatl,Sal al gusto,"Iztatl , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66256,3649,spanish,nahuatl,"Para entonces , hacía 125 años que los mexicas habían salido de su morada de Aztlan ; asimismo , Mallatzin , duodécimo tlatohuani de Colhuacan , llevaba tres años gobernando .",Yn ihcuac yn ye iuh nepa chicuacenpohualxihuitl ypan macuilxihuitl ompa hualquizque yn inchan Aztlan yn mexica ; yhuan yn ihcuac yn ye iuh exihuitl tlahtocati yn Mallatzin yn icmatlactlomome tlahtohuani Culhuacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66257,3650,spanish,nahuatl,"2 Calli , 1585 .","2 Calli xihuitl , 1585 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66258,3651,spanish,nahuatl,El profesor está en su clase .,In temachtiani tlamachtilohtica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66259,3652,spanish,nahuatl,"Por tanto , de nuevo dijeron los dioses :",__ ¿ Quen tinemizque ? Amo olini in tonatiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66260,3653,spanish,nahuatl,"Todos los colores aplica a las cosas , como si fuera un tolteca , pinta los colores de todas las flores .","Xochitlahcuiloa , tlaxochicuiloa , toltecati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66261,3654,spanish,nahuatl,"También entonces se casó Huéimac en Tototépec Metztitlan ; su suegro se llamaba Teton , y su mujer , Marío .",No ypan in yhcuac tlapaliuhcat yn itoca Hueymac yn ompa Tototepec yn Metztitlan ; yn imontha mochiuh ytoca Teton auh yn icihuauh mochiuh ytoca Mario .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66262,3655,spanish,nahuatl,". mantas finas , faldellines finos , camisas mujeriles finas : eran propiedad de Auitzotzin con que daba a aquéllos el saludo .",. in tlazotilmahtli in tlazocueitl in tlazouipilli in iaxcan Auitzotzin in ic quim on tlapaloua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66263,3656,spanish,nahuatl,"Se impuso en todos los pueblos , y se informó que sería a perpetuidad ; comenzamos a pagar el tributo siendo alcalde Francisco de la Cruz , regidor mayor Tomás de Aquino , y merino Pablo Jiménez de Tequicaltitlan .","Cenhuetz ynic nohuian altepetlypan , ynic tlantica cemanahuatl ytlaltecpan in tecaquiltiloc ynic mochihuaz momanaz ; oncan ticpehualtique in totequiuh alcalde Francisco de la Cruz , regidor mayor Thomás de Aquino , merino Pablo Ximénez Tequicaltitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66264,3657,spanish,nahuatl,"Les seguían muchos soldados armados ; eran como 160 por todos , e iban formados a ambos lados en la procesión , marchando en orden por sus pelotones .","Auh yc niman yehuantin quimontocatiaque yn ixquichtin soldadostin yaotiacahuan ; aço huel chicuepohualtin in ye mochi yn necoccampa motecpanque ynic tlayahualolotia , mocuecuentilique ynic tecpancayahque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66265,3658,spanish,nahuatl,"En este año murió Huehue Achitómetl , décimo tlatohuani de Colhuacan , que gobernó durante 21 años .","Nican ypan in momiquillico yn Huehue Achitometl yn icmatlactli tlahtohuani Culhuacan , yn tlahtocat cenpohualxihuitl ypan ce xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66266,3659,spanish,nahuatl,"El domingo 9 de julio de 1595 , la imagen de Nuestra Señora de Montserrat , que estaba en el barrio de Tequixquipan , se trasladó a su templo , sobre la calzada que va a San Pablo , donde hasta ahora se encuentra .","Yn ipan axcan domingo yc IX mani metztli de julio de 1595 años , yn tlaçocihuapilli de Moserate in moyetztica ypan tlaxillacalli Tequixquipan , yquac hualmiquani yn iteocaltzin yn ochpantenco huey otli ypan yn tlamellahua Sanct Pablo ohtli , yn iuh neztica axcan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66267,3660,spanish,nahuatl,También en este año se enseñoreó Xochpoyontzin como tlatohuani de Opochhuacan Chalco Tlalmanalco .,Auh no yquac yn ipan in xihuitl yn motlahtocatlalli yn itoca Xochpoyontzin tlahtohuani Opochhuacan Chalco Tlalmanalco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66268,3661,spanish,nahuatl,"Y demas desto sabe este testigo que otra vez le an puesto pleito [ una mujer , que no se como se llamaba y ya murió , que decía era su tierra comprada ] sobre el dicho pedazo de tierra antel dotor Zorita [ ante quien nos llevaron y dijo : informen hace cuantos años echo los camellones , Pablo Macuex ] .",Auh on ceppan yc moteylui ce tlacatl quimotlalcoualtocayan cihuatzintli amo nicmati yn tlen itoca auh omomiquilli yn axcan auh notech motlatlanilli yn tlatouani Zorida yxpan techuicaque techiluin uel xicmellauaca yen quezqui xiuitl yn otlatec yn Pablo Macuex .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66269,3662,spanish,nahuatl,Por esto,Ica nehon,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66270,3663,spanish,nahuatl,Allá empezó a pelear el muchacho Juan el Oso .,a ' mo yoki yopew tlamimi ' ktian piltontli xwan del oso ompa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66271,3664,spanish,nahuatl,Lo otro lo que mando e digo yo Juana Mocel el que todo lo remaniente que tengo dentro de mi casa que todo ello sin que nadie saque ni tome de ello cosa ninguna esto sea y dejo para mis tres hijas lo cual encomiendo a mi hijo Jusep Lopez que él se lo reparta y dé a cada una de ellas lo que le cupiere .,Ynic chicuetlamantli niquitohua yn nehuatl ni Juana Mocel yn ixquich calitic onoc yn nocihuatlatqui zan moch[i] yntech pouhqui yez yn nopilhuan ayac tle quicuilliz auh huel yehuatl ytech niccauhtiuh yn noconeuh yn Joseph Lopez yehuatl quintlamachiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66272,3665,spanish,nahuatl,Se limpia .,Se kichipaua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66273,3666,spanish,nahuatl,"Y que estas tierras e camellones la dio [ él solo ] un yndio llamado Nenquiz [ prencipal ] al dicho Pablo Macuex que a que se las dio los dichos veinte e cinco años en tiempo que governaba don Diego [ de San Francisco ] governador que fue de Mexico [ y alli hizo su casa ] ,",Auh in tlalli in chinamitl zan quimoneyxcahuiti in contemacac ytoca Nenquiz auh in conmacac yehuatl in Pablo Macuex in comacac ye XXV sihuitl yquac tlatocati in don Diegotzin de San Francisco auh onca omocalti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66274,3667,spanish,nahuatl,ciertamente,Neltica,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66275,3668,spanish,nahuatl,"una crucecita ,","ce colotzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66276,3669,spanish,nahuatl,"Hacia el final del mes de noviembre de 1607 , el español Illescas suspendió en Amaquemecan la excavación del canal que estaba haciendo para llevar y conducir el agua a Chimalhuacán ; se trabajaba desde hacía dos meses y medio .","Auh ye ytlamian ynin omoteneuh metztli novienbre de 1607 años , yn iquac ompa Amaquemecan yn español Ylescas oquicauh yn aohuitataquiliztli yn quichihuaya quiquetzaya ynic nepa quitlaçazquia ynic nepa quitztiltitiazquia Chimalhuacampa atl ; ome metztli ypan tlaco ynic necohuitiaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66277,3670,spanish,nahuatl,esa .,inon .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66278,3671,spanish,nahuatl,o donde hay agua .,o cani noncac at .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66279,3672,spanish,nahuatl,TEPETOMATE o TOMATILLO,TEPETOMAKUOUIT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66280,3673,spanish,nahuatl,poquito .,Tetepitzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66281,3674,spanish,nahuatl,"Me acuerdo , me acuerdo , me da lástima .",kimaka nečtla ' ilihta kimaka ničpokaton nečtla ' ilihta .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66282,3675,spanish,nahuatl,Por tanto a vuestra merced pido y suplico mande que los que fueron testigos parescan ante vuestra merced porque deben tener de costumbre hacerlo así y ser de una banda y otra revolviendo y castígallos por todo rigor ques al alguacil mayor Francisco Ximenez y a Martin Jacobo porque no tengan de costumbre hacerlo así porque pido sean castigados por todo rigor ( y ) [ mucho imploro a tu justicia ] esto pido . Miguel de los Angeles .,Ypanpa yn axcan cenca nimitznotlatlauhtilia nictennamiqui yn motlatocayotzin ma ximotlanahuatili yn yehuatin otesdigotique ma mixpantzinco necique azo miyecpa yuh quichihua yn necoc quitlalitinemi yntlatol ynic techalania ma justiciatica xiquinmotlatzacuiltili yn alguacil mayor Francisco Ximenez yhuan Martin Jacobo ynic amo miyecpa yuhqui quichihuazque ca cenca nictzatzilia yn mojusticiatzin yxquich notlaytlaniliz . Miguel de los Angeles .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66283,3676,spanish,nahuatl,Después de Haber arreglado las piezas de la casa comienza el trabajo cotidiano en la cocina .,Zatepan ye oquinyectlalli icalxexeloh in calli conpehualtia in tlacualchihcan imomoztlaticatequi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66284,3677,spanish,nahuatl,"Luego los linderos siguen por una angostura hasta los abrojos , dan vuelta por donde nombran Cuauhquiyáhuac , y bajan hasta el molino nuevo ; siguen por donde llaman Cuauhtécpac , por Zoquitzinco que también nombran Mecan , por donde llaman Chalchíuhmic , y asimismo por donde llaman Icpacatlancatzin , donde hay un gran ciprés ; van luego hacia el tablado de madera , y justo allí tuercen hacia donde llaman Cuahuixapan , para ir a terminar en el Tlalcoztépetl junto a los dos montes , y allá ...","Conmotla quequechcazin , conmotla tepecuahuistli , onmocuepa connozna Cauhquiyahuac , ontemo molino yancuic ; connoza Cuahtecpac , connoza Zoquizinco tel iuhque Mecan , connoza Chalchiuhmic , yhua conoza Icpacatlancazin canpa ca ce huey tlazcan ; conmotla quautlapechtli , yc yecac onmocuepa connoza yn Cuahuixapan , conzaqua yn Tlalcostepetl yhuan ome tepe yehuattin , yoan onca oc . . . . | |",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66285,3678,spanish,nahuatl,"También bailaban los Santiagos tres días y se golpeaban fuertemente . Como se dice en español se desafiaban o se provocaban . Cuando se provocaban , alguno decía : Enséñame dónde está tu reino ; ¿ qué es lo que deseas ? Ahora sí están los mahometanos que van a terminar con toda tu cristiandad . Y luego se daban de golpes con las espadas . Luego bailaban . Cuando ganaban los cristianos y perdía Mahoma , caía sobre la tierra y moría . Repicaban las campanas y tocaban los músicos de manera triste . Este Mahoma comenzaba a llorar y decía , ¿ Dónde está mi cabeza ? ¡ No sabía que iban a terminar conmigo los cristianos !",Santiagome noihqui omitotiaya yeyi tonali ihuan omomagaya . Quenon mi toa caxtilancopa omodesafiaroa” nozo omotlatlatoltiaya . Iman omotlatlatoltiaya cente quitoa . Xinechitititi : ¿ Campa ca morreino ? ¿ Campa motlanequiliz ? Nianca cate mahometanos achi mitztlanizque ica nochi mocristiandad . Ihuan zan niman omomagaya ica espadatin . Iquin omitotiaya . Ihcuac otlalania cristianos ihuan Mahoma otlapoloaya ohuetzia ipan tlalticpactli . Oaquetztaya ihuan omiquia . Opehuaya in tepoztlatzilinaltin otzilinia ihuan tlatzotzonquez noihqui oquitzotzonaya coza tetlacolti . Tlen oquitoaya inin Mahoma opehuaya choca ihuan quitoaya : ¿ Campa oyeya notzonteco ? ¡ Amo onihmatiaya quename nechtlanizque cristianos ! ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66286,3679,spanish,nahuatl,"El jueves 13 de marzo de 1597 se hizo pregón en San Hipólito ; el pregón se hizo para promover la cría de reses , mulas , cabalgaduras , carneros , gallinas de Castilla y de la tierra , para normar el uso de capa y vestimenta , el porte de espada y daga y todo tipo de licencias , para que la gente viva de modo que pueda sustentarse , que nadie viva ocioso , que nadie se burle de otros , y que no se haga trabajo comunal durante la semana santa y la pascua de Resurrección , sino que se espere a que haya pasado la pascua .","Yn ipan axcan juebes yc 13 mani metztli de março de 1597 años , yquac Sanct Ipólito tzatzihuato ; auh ynic tzatzihuato ypampa ynic tiquinnemitizque quaquehueque molati yhuan temamani yhuan carnerostin yhuan quanacame totolme , yhuan necapatiloz nechichihualoz , espada daga mopiaz auh moch licencia , motquitinemiz ynic chicahuaz , ayac çan nen y iuh nemiz , ynic ayac yca mocayahuaz , yhuan yn cohuatequitl yn ipan semana sancta yhuan pasqua Resuretión ayamo mochihuaz , oc moca - | | 20 - huaz quin iquac yn oquiz pasqua mochihuaz cohuatequitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66287,3680,spanish,nahuatl,"Así es que llegó el día en que el sacerdote les dijo a los hombres y a las mujeres : Ahora se preocuparán por esto ; ustedes han de tener unos centavos para que se puedan hacer cajas , aunque sean como las cajas de las colmenas . Ya no se enterrarán los muertos en petates . Habló el sacerdote ; decía que el muerto era sagrado como si fuera cosa divina . Por eso les digo que así hay que enterrar a la gente .","Oncuan oacic tonali topixque quinmolhuilia tlaca ihuan cihuame : Axcan namotequipachozque : nanquipiazque quezqui tomin ipampa ye cuali mochichihuazque caxatin , ma zan que colmenas caxon . Aihmo netocoz miqui ica petlatl . ” Omotlanonochili topixque quename miqui sagrado quename teotatli . Ipampa on namechilhuia ma iqui on ca netocoz . ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66288,3681,spanish,nahuatl,Francisco es más grande que Andrés .,Francisco ocachi hueyi queh in Andrés .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66289,3682,spanish,nahuatl,te buscan en tu casa .,mitstemoua ne mocha .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66290,3683,spanish,nahuatl,"Invitaríamos a la familia , si tuviéramos la seguridad que aceptarían la invitación .",Tictlalhuizquiaya in cenyeliz tla ticmatizquiah quiyeccelizque in totlahuil .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66291,3684,spanish,nahuatl,"¿ Cómo hará brotar este Corazón nuestro ,","¿ Queniuh quiceliltiz nehin toyolotzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66292,3685,spanish,nahuatl,"77 . Hijo mío , date ánimo . Quizás aquí poco tiempo , un día , estás esperando su piedra , su palo , su enfermedad y pestilencia del Señor Nuestro . En su agua , en su cerro andas derramando el llanto , las lágrimas , un día , dos días . No con tranquilidad , no con alegría vienes a levantarte , vienes a despertar ; no con tranquilidad , no apaciblemente haces el sueño , el reposo ; con el favor de alguien , al lado de alguien tu cabecera sólo está repleta de tu calzado estropeado , de tu bordón , y de tu huacal , tu tortilla doblada , tu coa , tu utensilio para cargar , con lo cual te elevó , te honró el Señor Nuestro . Eres águila , eres ocelote ; es tu dádiva , es tu merecimiento . Eres animoso , eres el cantor de la gente . Con el adobe , el amasijo , la angarilla , el bordón , la coa , el utensilio para cargar , ayudas al agua , al cerro , a la estera , al sitial , con ello educas a los hombres , los instruyes , con ello bien junto a la gente , a su lado estás sentado . Ojalá bien a su lado te coloques tu angarilla , tu bordón , tu coa , tus enseres para cargar .","77 . Nopiltzine , ma ximehuititie , at oncanin in cuelachitzinca , in cemilhuitzin in ticmochielitica in itetzin , in iquauhtzin , in itemotzin , in iehecatzin in Totecuiyo . In ipan iatzin , itepetzin in tocommomatemilitinemi in choquiztli , in ixayotzintli , in cemilhuitl , in ce yohual . In aihuiyan , in ahicemele , in tihualmehua , in tihualiza ; ahmo ihuiyan , ahmo icemele , in cochiztli in netequiztli in ticmuchihuilia . In tepaltzinco , in tenahuactzinco , in zan motzontlantzinco temi immocaczoltzin , immotopiltzin auh immohuacaltzin , immotlamatzohualtzin , immohuictzin , immomecapaltzin , inic omitztenyoti , inic omitzmahuizzoti in Totecuiyo . In tiquauhtli , in tocelotl ; immolhuil , immomacehual . In titiacauh , in titecuicauh . In xamitl , impololli , in cacaxtli , in topilli , in huictli , immecapalli inic ticmopalehuilia in atl , in tepetl , in petlatl , in ycpalli , inic titlacazcaltia , inic titlacahuapahua , inic huel tetloctzinco , tenahuactzinco timehuititica . Ma cenca itlantzinco ximaquilti immocacatzin , immotopiltzin , immohuictzin , immomecapaltzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66293,3686,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66294,3687,spanish,nahuatl,escúchame .,xinechcaqui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66295,3688,spanish,nahuatl,"Y ten por cierto y entendido , que bien lo agradeceré y lo pagaré , porque por esto te enriqueceré , te haré próspero , y tendrás gran merecimiento , pues compensaré tu cansancio , tu trabajo , en ir a procurar aquello por lo que te envío de mensajero .","Auh ma iuh ye in moyolloh , ca huel nictlazohcamatiz , auh ca niquixtlauhaz , ca ic nimitzcuiltonoz , nimitztlamachtiz , ihuan miec oncan ticmazehuaz , ic niccuepcayotia in moziauhiliz , in motlatequipanoliz inic ticnemilitiuh in tlein nimitztitlani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66296,3689,spanish,nahuatl,"3 Técpatl , 1248 .","III Tecpatl xihuitl , 1248 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66297,3690,spanish,nahuatl,"Cuando cesó la guerra , levantaron los mexicanos un templo y rogaron a Cocoxtli que viniera a presentar una ofrenda . El rey mandó a sus representantes , que ofrecieron excremento . Indignados , los mexicas dan muerte a los representantes de Cocoxtli y a todo colhuaca que encontraban .","Ihcuac omocauh in mitl in chimalli , teocalli conquetzque ihuan quitlatlauhtilique Cocoxtli ma huallauh tetlamaniliz . Tlahtoani quintitlan iixiptlahuan in oquimanilique cuitlatl . Cualancayotica , mexicah quimmictiah iixiptlahuan in Cocoxtli ihuan mochintin colhuacah in monexitiah .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66298,3691,spanish,nahuatl,estudiantes indÍgenas nahuasy miguel leÓnportilla,miqueltzin leonportilla ihuan macehuallahtolmomachtihqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66299,3692,spanish,nahuatl,¡ Siente la emoción del dolor !,tla xonicnotlamati,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66300,3693,spanish,nahuatl,VIII Lo octavo declaro que tengo otras tierras donde dicen ( Tlaltzonco ) [ al final de las tierras de ] Apepetzpan que tiene de largo 30 brazas y 20 de ancho las quales doy e mando a Lorenzo mi nieto y ninguna persona se las pretenda ni quite .,Ynic VIII tlamantli niquitohua oc no honmani nomil yn nonpa Tlaltzonco Apepetzpan ynic cenpohualli on matlactli ynic patlahuac cenpohualli ynic nicmaca yn itoca Lurenzo noshuiuh ayac quixtoquiliz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66301,3694,spanish,nahuatl,Me van a quitar nuestro hijo,Ya nopa nechkuilise ne tokone,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66302,3695,spanish,nahuatl,¿ Qué irán a hacer ellos ? .,Auh ananoçomo quen quihtozque ? .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66303,3696,spanish,nahuatl,"Escucha , es el tiempo de aprender aquí en la tierra , ésta es la palabra : atiende y de aquí tomarás lo que será tu vida , lo que será tu hechura .","Xiccaquica , nemachpan , nemachyocan in tlalticpac . Izca tlahtolli xiccaquica , auh xicpiaca : auh itech xicanaca in amonemiliz , in amotlachihual .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66304,3697,spanish,nahuatl,"Era la fiesta de la Anunciación , según el calendario cristiano .","Zanyeno ilhuitl , in yuh caxtilantonalamac in monextia , quilhuiquixtiticatcah in caxtilantlacah itetlapaloliz teotitlantli in tlein ica quitlaixmachti ichpochtzintli Malia ca yehuatzin yez in Teotlinantzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66305,3698,spanish,nahuatl,"cabezas de diversos pájaros ,","in tzonteco oncan zozoticate ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66306,3699,spanish,nahuatl,"Y si uno lo quiere frito , se le tira el agua y se exprime con las manos , después se pone una cazuela en el fuego para que se caliente y se le pone mantequita y allí se le echa el ajmolkilit y se le pone sal .","Uan komo se kineki tatsoyon , maj se kimimilo iayoj uan maj se kimapatska , satepan maj se kitikoketsa in kasuela maj kauani uan se kitalilia mantequita uan ompa se kipantalia ya in ajmolkilit uan maj se kipoyeli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66307,3700,spanish,nahuatl,se elevará nuestro canto .,on ehualoz in cuicatl on .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66308,3701,spanish,nahuatl,"Lo sexto que mando e digo yo Juana Mocel el que yo debo a Ysabel Ana setenta pesos y esto digo y encargó a mi hijo Josepe Lopez que el de orden en como se paguen . Juana Cuatec vecina de Amanalco me debe cuatro pesos que por ellos habia de tejer , mi hijo Josep Lopez los cobrara , que él lo hago encargado .",Inin chicuacen tlamantli niquitohua yn nehuatl nicnopielilia ytomintzin [F . 14r . ] Ysabel Ana epohualli omatlactli pesos auh ynin niquitohua yehuatl ytech niccauhtiuh yn noconeuh Joseph Lopez yehuatl quitlamachiz Juana Quatec chane Amanalco quipie notomin cuatro pesos yc quichihua ycpatl auh ynin zan no ytech niccauhtiuh yn Joseph Lopez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66309,3702,spanish,nahuatl,Se da a la orilla del camino .,Mochiua ojtenoj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66310,3703,spanish,nahuatl,"1 Tochtli , 1350 .","I Tochtli xihuitl , 1350 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66311,3704,spanish,nahuatl,Ya se corta la cebada ya se le da de comer para que no le falte qué comer para con eso cuando importa trabajar la yunta está fuerte no le falta qué comer .,yemotekin sebada yemotlamaka momatlamaka para a ' mo kipu : lus tlenkikwas para con eso in kwak importariwi tekitiwas in yunta čička : wak a ' mo ki pulowa in len kimoma ' sewis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66312,3705,spanish,nahuatl,"También en este año murió Ozomatzin Atlauhtecatlteuctli , tlatohuani de Atlauhtlan Tenanco , que gobernó durante 10 años ; y luego , en este mismo año , se enseñoreó su hijo Huetzin , que tomó el título de Atlauhtecatlteuctli en Atlauhtlan Tenanco .","Auh no yquac yn ipan in xihuitl yn momiquilli yn Oçomatzin Atlauhtecatlteuhctli tlahtohuani Atlauhtlan Tenanco , yn tlahtocat matlacxihuitl ; auh ça niman ypan in yn xihuitl y motlahtocatlalli yn ipiltzin ytoca Huetzin Atlauhtecatlteuhctli mochiuh yn Atlauhtlan Tenanco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66313,3706,spanish,nahuatl,"Luego se hace atole de masa y cuando está a medio cocer , se le echa la mazorquita hervida y ésta empieza a abrirse . El atole se endulza , el kuoujelot queda blandito .","Uan se kiketsa ya atol uan tajko oksi atol se kipantemilia kuoujelot tamanal ya uan peua tsatsayani uan se kitsopelia atol , mojmoloxtik kisa kuoujelot .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66314,3707,spanish,nahuatl,"También se come deshecha con la mano , echándole un poco de sal , o frita .",Uan no se kikua tamapatal maj se kipoyeli oso tatsoyon .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66315,3708,spanish,nahuatl,a sentar .,nimoseuis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66316,3709,spanish,nahuatl,"Se tapa , ese da hasta los cinco meses para cuando da y luego se corta , se junta la semilla hasta el mes de noviembre .",yemotepewa non mučiwas asta los sinko meses para yomučiw onkan in tlatekos monečikos in semiya asta mectli nobiembre .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66317,3710,spanish,nahuatl,"Cuando tembló la segunda vez por la tarde , enseguida comenzaron a tocar a duelo todas las campanas , se tocó a plegaria en todos los monasterios de México , en todas las iglesias se tocó a duelo por causa del terremoto , y los repiques comenzaron en la iglesia mayor ; y cuando tocaron a duelo todas las campanas de México , mucho se preocupó y se entristeció al oírlas el señor arzobispo y virrey , que se divertía en compañía de los señores viendo los toros .","Auh yn icoppa mochihuin tlallolinaliztli teotlac , yc niman tlaocoltzillin nohuian in campanas yn motenehua tzillin blecarias yn izquican monasterios Mexico , ynic ye mochi nohuian tehteopan huel nohuian tlaocoltlatzilliniloc yn ipampa tlallolinaliztli , uncan achto peuh yn iglesia mayor tzillin campanas ; auh yn ipampa yniqu iuh nohuian tlaocoltlatzilliniloc yn Mexico , yc cenca tlaocox motequipacho yn quicac tlahtohuani arçobispo visurrey , ca noço huel pacticatca | | 157 yntla yn tlahtoque yn quaquauhtlatlachia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66318,3711,spanish,nahuatl,Y el tercer lugar donde hacía la ofrenda de fuego era por el lado izquierdo del mundo : lo llamaban En la tierra de los surianos ” . También cuatro veces eleva su incensador .,Auh in ic excan tlatotonia ompa in iopuchcopa tlalli mihtouaya uitznauacatlalpan ; no nauhpa in coniaua in itlema .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66319,3712,spanish,nahuatl,Una cosa nueva siempre vale más que una cosa ya usada .,Itla yancuic nochipa ocachi ipatin ihuan amo ¡ non tlen ica yotequitqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66320,3713,spanish,nahuatl,a cocer la carne,tijkakatsose nopa nakatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66321,3714,spanish,nahuatl,"Enseguida , los totolimpanecas fueron y conquistaron a Chalchiuhmomozco Tamoanchan , haciendo cautivos a no pocos de los xochtecas xicalancas quiyahuiztecas olmecas cocolcas .","Yc niman huell ompa oyahque yn oquinpehuato Chalchiuhmo - | | 44v - mozco Tamoanchan , cequintin quimanque maltique yn xochteca yn xicallanca yn quiyahuizteca yn ulmeca yn cucolca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66322,3715,spanish,nahuatl,". Y todas las mentadas divisas militares , los penachos de plumas de quetzal , todos se los pusieron a sí mismos los traficantes , como que vencieron y derrotaron a aquéllos .",. Auh in ixquich omoteneuh in tlauiztli in quetzalpatzactli mochi commaquique in pochteca in ipan ompeuhque uel quim popoloque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66323,3716,spanish,nahuatl,Y si vamos a traer camotes y los cocemos,Uan para kamojtli tijkuitij timokakatsouise,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66324,3717,spanish,nahuatl,El se enojó mucho cuando se dio cuenta del engaño .,Yehua huel ocualan ihcuac oquimat oquiztlacalhuihqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66325,3718,spanish,nahuatl,A quatro dias del mes de mayo de mil y quinientos y ochenta y siete años Pedro Ahuexotl pregonó en el barrio [ tlaxilacalli ] Copolco que se vendían las casas de Ysavel Maria y davan ochenta pesos y nadie las puxó ; testigo Miguel Hernandez . Ante mí Francisco Maldonado escrivano .,XX pregon . - A quatro dias del mes de mayo de mil e quinientos e ochenta y siete años in Pedro Ahuexotl otzatzic in tlaxilacalpan Copolco oquitecaquiti ynic monamaca yn ical in itlal Ysabel Maria oquiteneuh in ipatiuh napohualli pesos ayac tlananquilli testigo Miguel Hernandez . Ante mí Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66326,3719,spanish,nahuatl,"Tú me aborreces , tú me destinas a la muerte .","Ti nech cocolia , ti nech miquitlani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66327,3720,spanish,nahuatl,"Llega a la presidencia de la República , tras de ser elegido , José López Portillo .",Pepenalo teyacanaquiuh yuhquin huei itlahtocauh Mexico Jose Lopez Portillo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66328,3721,spanish,nahuatl,llora en forma lastimera esto hace también cuando ve algo sobrenatural se dice que con este llorar lastimero muchas veces anuncia que quizás un suceso infausto puede sobrevenir,tlaocolchoca inin quichihua ihcuac motetzahuia mihtoa quinmach icanin tlaocolchoquiztli miecpan tlanahuatia ahzo itla ammo cualli tepan huallaz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66329,3722,spanish,nahuatl,"Entonces ordenaban , les iban diciendo que los harían trabajar , y aquí les comenzamos a tirar los corrimos . En aquel entonces los envió un alcalde llamado Juan Amolacatl ; nuevamente aquí lo golpeamos .",auh otlanahuatiyaya quinozaquihui quin tequipanozque auh san nica tiquinmomotla en el margen izquierdo : tiquintotoca auh oquinhualtitlanqui ce alcalde toca Juan Amolacatl occepa nican otichuiteque,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66330,3723,spanish,nahuatl,¿ ERES TÚ VERDADERO ?,¿ YE TENELLI ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66331,3724,spanish,nahuatl,"Finalmente , sucedió lo siguiente : antes de que acabaran de llegar las numerosas e incontables personas que lo venían acompañando por el camino , el señor arzobispo entró a la iglesia mayor , luego salió de allí y entró al palacio , donde ante él hicieron todas las formalidades que se hacen para entregarle el gobierno a alguien , y los señores oidores de la Real Audiencia lo recibieron , y ahora desde allí nos gobierna .","Auh yc yequene yehuatl in : yn aocmo yequene çan quexquich tlacatl yn amo çan tlapohualli quimohuiquiliaya ohtlipan , yc oncan hualmohuicac yn iglesia | | 152 mayor , yc oncan hualmoquixti , yc niman mocallaquico yn tecpan palacio ynic oncan yxpantzinco quichiuhque yn ixquichtlamantli yn tetlahtocatlaliliz nemanilizmachiyotl ynic tetlahtocatlallilo , ynic oquimocelilique yn Audiencia Real tlaca oydoresme , ynic oncan axcan motlahtocatillia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66332,3725,spanish,nahuatl,Hemos de dejar,Tic cauhtehuazqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66333,3726,spanish,nahuatl,Un año tiene trescientos sesenta y cinco días .,Ce xihuitl quipia caxtolli ihuar yeyi pohualli ihuan macuilli tona lli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66334,3727,spanish,nahuatl,"Estaba nombrado para ir a gobernar en su sede de la isla de Santo Domingo ; había nacido en México , pues era criollo de aquí .","Auh umpa pouhqui umpa ytequitzin motlalia umpa mohuicaz quimopialitiuh yn altepetl ayhtic yn motenehua Sancto Domingo la ysla ; ynin nican motlacatilli , nican tepiltzin Mexico criyoyo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66335,3728,spanish,nahuatl,En el año 12 Calli 1413 perecieron los tollantzincas .,X Calli xiuitl yc poliuhque tollantzinca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66336,3729,spanish,nahuatl,grandes pescados .,uejueyi michime .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66337,3730,spanish,nahuatl,Serás . Estarás .,Tiez,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66338,3731,spanish,nahuatl,"El sábado 1 de agosto de 1609 , fiesta de San Pedro ad Vincula , se terminó el pleito del padre frey Agustín del Espíritu Santo para ser reconocido en el hábito de nuestro querido padre el señor San Antón abad ; probaron y lograron la resolución el obispo de Cuetlaxcohuapan don Alonso de la Mota y Escobar y el provisor Melchor Márquez , ellos concluyeron el pleito que se había llevado en el arzobispado de México y que fue motivo de sufrimiento para el dicho padre frey Agustín del Espíritu Santo , quien ahora ya es con pleno derecho religioso de nuestro querido padre San Antón abad .","Auh axcan sábado yc 1 mani metztli agosto de 1609 años , ypan Sant Pedro de ad Vincula ylhuitzin , yn otzonquiçaco ypleyto in yehuatzin padre frey Augustín del Spíritu Sancto yn itechcopa ynic motlacenmachiltiz yca ytlaquentzin yn ihabitotzin totlaçotatzin señor Sant Antón abbad ; oquimotlachicahuililique oquimomelauhcayttilique in yehuantzitzin Cuitlaxcohuapan obispo don Alonso de la Muta y Escobar yhuan provisor Melchior Marques , yehuantzitzin oquixitinique yn pleyto nican Mexico arçobispado yn ixquich yc oquixnamicque , yn itoliniloca omochiuh yn omoteneuhtzino padre frey Augustín del Spíritu Sancto , ye mellahuac yn axcan ye yteopixcatzin yn totlaçotatzin Sant Antón abbad .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66339,3732,spanish,nahuatl,"Después de que , en este dicho año de 1 Técpatl , 1272 , los nonohualcas teotlixcas tlacochcalcas tecpantlacas salieron de Huehuetlapallan Nonohualco , comenzaron a venir caminando hacia acá , atravesando cactales , magueyales , cañaverales , herbazales , zacatales , llanos , cerros y barrancas .","Yn ihcuac yn yn ompa ohualquizque Huehuetlapallan Nonohualco yn nonohualca teotlixca tlacochcalca tecpantlaca yn ipan in omoteneuh Ce Tecpatl xihuitl , 1272 años , yc niman ohualnenenque yn tzihuactla necuametla xihuallacatla cuillotla çacatla yxtlahuacan tepetla atlauhtla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66340,3733,spanish,nahuatl,1 pizca de anís pil,"Anis , ixquich in quicui tomahpil",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66341,3734,spanish,nahuatl,FRASES,TLATLAHTOLTIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66342,3735,spanish,nahuatl,Canto de la huida,In chololiztli icuic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66343,3736,spanish,nahuatl,Vinimos a pasear aquí al manantial la trajimos .,tiwala ' ke tipašaloko nika atlanwi ' teki timicwalmikili ' ke nikan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66344,3737,spanish,nahuatl,"En este año se enseñoreó el señor Coxcoxtli como tlatohuani de Colhuacan ; este Coxcoxtli era suegro de los tenancas atlauhtecas , porque la señora que mandó pedir y tomó por esposa Ilancuéitl Atlauhtecatlteuctli era su nieta .",Ypan in motlahtocatlalli yn tlacatl Coxcoxtli tlahtohuani Culhuacan ; ynhuexiuh yn tenanca atlauhteca | | 127r ynin Coxcoxtli ca yxhuiuhtzin yn cihuapilli y conan y comitlani yn Illancueytl Atlauhtecatlteuhctli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66345,3738,spanish,nahuatl,Mandó que vinieran a ver en la tierra,Kiniualtitlanki ma tlachiyaki ni tlalchi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66346,3739,spanish,nahuatl,se le echa a los frijoles o a la salsa frita .,se kitaliliaemol oso mantekajchil .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66347,3740,spanish,nahuatl,Se llama así porque su hoja tiene cinco puntas .,Iujki kitokaytiaj tak por in makuil in imatsitsin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66348,3741,spanish,nahuatl,— ¿ Cómo ha de ser esto ? ¿ Cómo seremos nosotros ?,"— ¿ Quen onyez hi , quen tonyezque ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66349,3742,spanish,nahuatl,"El sábado 26 de mayo de 1612 comenzaron a enviar a España , ante el rey nuestro señor , a muchos negros , cuya culpa se dijo que consistía en querer alzarse y hacer la guerra en esta Nueva España , pero que no habían sido ahorcados junto con los otros negros mencionados arriba ; y entre los que fueron llevados a España estaba el negro Antón Deloya , quien era el alguacil de los negros libres que pagaban tributo .","Axcan sábado yn ic 26 mani metztli mayo de 1612 años , yhcuac nican Mexico quimonpehualtique miequintin tliltique yn ompa quinhuica España , quinmottiliz yn tohueytlahtocatzin rey , yn ipampa yntlatlacol yn omoteneuh ynic macocuizquia yn aço nelli yaoyotl quichihuaznequia nican ypan Nueva España , yn oc mocauhque yn amo tehuanme piloloque nican , yn iuh ynpan mochiuh occequintin tlacpac omoteneuhque tliltique ; auh ynin omoteneuhque España huicoque oncan tetlan yhcuac huicoc yn Antón Deloya tliltic , çanno ymalguacil catca yn tliltique libres yn tlacallaquia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66350,3743,spanish,nahuatl,"En este año los antiguos mexicas aztecas teochichimecas ataron por primera vez la cuenta de sus años en Acahualtzinco , cerca de San Juan del Río .",Nican ypan in yn icceppa yancuican oncan quilpillico yn inxiuhtlapohual huehuetque mexica azteca teochichimeca oncan yn Acahualtzinco ynahuac San Juan del Río .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66351,3744,spanish,nahuatl,"Se pone a calentar la manteca en una cazuela , y se agrega la carne . Aparte , se hierve el tomate con los chiles , la cebolla y el ajo . Todo esto se muele , y cuando la carne esté ligeramente dorada , se agregan la salsa y los hongos bien lavados . Se tapa y se deja cocer .","Ipan caxitl motlalia pitzochiyahuizotl ma totoni ; motlalilia in nacatl . Cecni mohuicxitia tomatl ica chilpitzahuac , xonacatl ihuan axox . Mochinin moteci ihuan ihcuac in nacatl tepiton ye tlatlehuatzalli ye motlalilia in chilmolli ihuan in xoletl in ye tlachipauhtli , motlapachoa . ma huicci .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66352,3745,spanish,nahuatl,"Y bien entrada la medianoche , bajaba al agua , allí a donde se dice palacio del agua , el lugar color de estaño . Y allí colocaba sus espinas , encima del monte Xicócotl y en Huitzco y en Tzíncoc y en el monte de los nonohualcas .","Auh oc huel yohualnepantla in apan temoaya , in oncan motocaayoti Atecpan , Amochco . Auh ompa yn onmohuitztlaliaya in huicocotl icpac ihuan Huitzo ihuan Tzincoc ihuan Nonohualcatepc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66353,3746,spanish,nahuatl,Los periódicos son para mi hermano .,In tenonotzamah yetoqueh inic nocnin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66354,3747,spanish,nahuatl,a nuestro cuerpo,techtiakasoló,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66355,3748,spanish,nahuatl,"Le dicen , dijo el anciano [ a su esposa ]:","Kiiluiaj , kiijto nopa ueue tlakatl :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66356,3749,spanish,nahuatl,una o dos plantitas de taoltzin de Maíz,ce ome tactzon,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66357,3750,spanish,nahuatl,en una semana la planta creció grande .,se semana ueyi moskalti nopa toktli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66358,3751,spanish,nahuatl,¿ Qué es lo que nos guiará ?,¿ Tlen tlahuicaz ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66359,3752,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66360,3753,spanish,nahuatl,ye choca porque aún no su ofrenda .,ye choca ' cayamo inemac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66361,3754,spanish,nahuatl,"Escribiré , pues , acerca del principio de todas las cosas , sobre el estado y las costumbres de los hombres en la tierra , y sobre su vida espiritual , y también acerca de todas las cosas que ahora existen , y diré quién es aquel por quien han visto la luz .","Auh ca nel niquicuillohua yn itzinpeuhcayo yn ixquich tlamantli , yn intlamanitilliz yn inyelliz yn tlalticpac tlaca yhuan yn inteonemilliztica , yhuan yn itechpa y mochi yn ixquich tlamantli oncatqui , yhuan yn ac yehuatl yn itechpa yn ittalloc yn nez .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66362,3755,spanish,nahuatl,hace ya muchos años al estar prestando mi servicio social en la ciudad de oaxaca por primera vez tuve en mis manos un trabajo de miguel leónportilla fue en la revista espejo dirigida por luis spotade la que se publicaron sólo algunos números y en la que aparecieron entre otros trabajos de miguel leónportilla y del padre Ángel maría garibay el escrito firmado por leónportilla llevaba como título el méxico antiguo capítulo de la historia universal,ye miec xihuitl in nicchiuhtaya noaltepetequiuh ompa huey altepetl oaxyacac in quin iuhti notech oahcic in itlahcuiloltzi miqueltzin leonportilla inon onez ipan tlahtolnextilamatl in itocacaxtilancopa espejo in quimoyacaniliaya yehuatzin luis spota in zan quezquintin itlapohualmachiyoh omopantlazqueh ihuan ipan onezqueh in intlahcuiloltzin miqueltzin leonportilla ihuan yehuatzin in teopixcatzintli angel maria garibay in itlahcuiloltzin leonportilla motocayotiaya in huehue mexihco in itlaxeloliz in cemenahuac tlahtolotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66363,3756,spanish,nahuatl,"Tizocicatzin también alcanzó a nombrar como tlatohuani de Acxotlan Chalco a Huitznecahualtzin , hijo de Atlauhtzin Tecuachcauhtli y nieto de Toteociteuctli ; pero empezó a gobernar como su representante Iztaccoyotzin Tecuachcauhtli .","Auh ynin Tiçocicatzin oc no yehuatl quitlahtocatlallitehuac yn itoca Huitznecahualtzin tlahtohuani Acxotlan Chalco , ynin ypiltzin yn itoca Atlauhtzin Tequachcauhtli , auh ye yxhuiuh yn Toteociteuhctli catca ; auh ca | | 106r yxiptla mochiuh ynin yn Iztacoyotzin yn Tequachcauhtli catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66364,3757,spanish,nahuatl,pero nosotros queríamos trabajar nomás en la,pero tojuanti tijnekiyaya san titekitise,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66365,3758,spanish,nahuatl,"Este dicho mercado se puso y se estrenó por diligencias del padre fray Juan de Bustamante , que entonces estaba allí .","Auh ynin yc moman ynic mochalli omoteneuh tianquintli , yehuatl ypan tlahto yn padre fray Juan de Bustamante yhcuac oncan tetlan catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66366,3759,spanish,nahuatl,El año 6 conejo hubo otra plaga de langosta que acabó con los sembradíos de los mexicanos .,Ipan chicuace tochtli xihuitl temocque occepa chapolme ihuan quicuacque immil mexicah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66367,3760,spanish,nahuatl,"59 . Y , corazón mío , parte de mi cuerpo , de lo que te doy de comer , de ello , has de saber que es su comida preciosa , la que se come aquí , en la tierra ; bien junto a ti acércala . No así como piedra te hagas , porque ya sabes que si una piedra es dura no sólo una vez se le golpea para que se parta . Y tú , no muchas veces seas llamado , porque el corazón dentro de ti está , el que te ha dado Dios . Agradéceselo . Eso es todo lo que en tu pecho , en tu garganta ato , yo tu madre , yo tu padre .","59 . Auh noyollotze , nonacayotze , in tleyn nimitzqualtia , ipan xicmati in itlazotlaqualli , in qualo nican tlalticpac yhuan huel motech xicpacho . Macamo yuhquin titetl timuchihuaz , ca ye ticmati , ca intla quahuac tetl , ca ahmo zan ceppa in tetzotzonalo inic tlapaniz . Auh in tehuatl macamo miyecpa in tinotzaloz , ca yollotli immihtic ca , in omitzmomaquili Dios . Ma xictlazomati . Zan oc ye ixquich immoquechtlan , immotozcatlan , nimitzilpilia in nimonan , in nimotta .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66368,3761,spanish,nahuatl,La semillita se siembra .,Se kitoka iteyotsin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66369,3762,spanish,nahuatl,"Digo que ya no diré más , concluyo mi palabra , en verdad yo ... aumento el precio y ahora digo que ... daré docientos pesos y si no que se deseche , pues son mis tomines ; asi digo en razón de que la casa está al pie de la mía , nuestras casas colindan , esto en verdad lo digo .",Yn niquitoa aocmo cepa nitlatoz nictza [sic] yn notlatol ca nel zan neh[ . . . ] qualacoquetztia yn tlapachotiloni auh yn axcan niquitoa huel ix[ . . . ] nictemaz matlacpoalli pesos auh yn tlacamo ma motelchiua ca no yn notomines yn ipampa yuh niquitohoa hin ca zan nocaltitlan yn calli titocalnetechana ynin melaoac yn niquitoa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66370,3763,spanish,nahuatl,3 dientes de ajo,Yei axoxtlantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66371,3764,spanish,nahuatl,y agárrate bien aquí a mi ropa ” .,"uan xitlatski kuali nika ne notlakentipa . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66372,3765,spanish,nahuatl,"Hay tres clases : el blanco , el amarillo y el morado .","Eyi taman onkak : istak atolkamoj , kostik atolkamoj uan nextik atolkamoj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66373,3766,spanish,nahuatl,Luego llevaron el venado delante de los señores ; y éstos vieron que el animal estaba intacto .,Niman y couicaque yn imixpan tlatoque maçatl ; quihita yn acan quenami .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66374,3767,spanish,nahuatl,Brincando y brincando se vino a sentar .,Moimajkajtiuala momajkajtiuala moseuiko .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66375,3768,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66376,3769,spanish,nahuatl,y en los días intensamente fríos en que hemos llevado a cabo esos encuentros nos ha acompañado el doctor leónportilla dando muestras de una solidaridad que las mismas autoridades locales nunca fueron capaces de mostrar,ihuan ihcuac cenca cehuaya in temachticatzintli leonportilla mochipa otechmoyollalili mochipa oquimoteihtitili yehuatzin cenca totloc metztaya ahmo yuhquin in tecpancaltlacah in ahmo quemmanyuhquin oquichiuhqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66377,3770,spanish,nahuatl,En el año 10 Calli 1385 se desbordó el agua de la laguna y se inundaron las chinampas .,"Matlactli Calli y quiz yn atl , yc pani motete chinamitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66378,3771,spanish,nahuatl,Esta calabaza florea en el mes de mayo .,In ayoj xochiyoua itech metsti mayo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66379,3772,spanish,nahuatl,"Ya derrotados los azcapotzalcas y los tlacopanecas , dijo Ilancuéitl , cihuatlatohuani de Acolhuacan Cohuatlichan : ...","Auh yn oyuh quimonpeuhque yn azcapotzalca yhuan yn tlacopaneca , auh niman ye quitohua yn Acolhuacan y Cohuatlychan yn cihuapillatohani yn itoca . . . . | |",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66380,3773,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66381,3774,spanish,nahuatl,"del número 111 ( kajtsot - jicama ) al número 139 ( popoto ) , lo corregió Luis Félix Aguilar ;",Peua 111 ( kajtsot ) uan tami 139 ( popoto ) : Luis Félix Aguilar .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66382,3775,spanish,nahuatl,"Artículo 122 . - Definida por el artículo 44 de este ordenamiento la naturaleza jurídica del Distrito Federal , su gobierno está a cargo de los Poderes Federales y de los órganos Ejecutivo , Legislativo y Judicial de carácter local , en los términos de este artículo . Son autoridades locales del Distrito Federal , la Asamblea Legislativa , el Jefe de Gobierno del Distrito Federal y el Tribunal Superior de Justicia . La Asamblea Legislativa del Distrito Federal se integrará con el número de diputados electos según los principios de mayoría relativa y de representación proporcional , mediante el sistema de listas votadas en una circunscripción plurinominal , en los términos que señalen esta Constitución y el Estatuto de Gobierno . El Jefe de Gobierno del Distrito Federal tendrá a su cargo el Ejecutivo y la administración pública en la entidad y recaerá en una sola persona , elegida por votación universal , libre , directa y secreta . El Tribunal Superior de Justicia y el Consejo de la Judicatura , con los demás órganos que establezca el Estatuto de Gobierno , ejercerán la función judicial del fuero común en el Distrito Federal . La distribución de competencias entre los Poderes de la Unión y las autoridades locales del Distrito Federal se sujetará a las siguientes disposiciones : A . Corresponde al Congreso de la Unión : I . Legislar en lo relativo al Distrito Federal , con excepción de las materias expresamente conferidas a la Asamblea Legislativa ; II . Expedir el Estatuto de Gobierno del Distrito Federal ; III . Legislar en materia de deuda pública del Distrito Federal ; IV . Dictar las disposiciones generales que aseguren el debido , oportuno y eficaz funcionamiento de los Poderes de la Unión ; y V . Las demás atribuciones que le señala esta Constitución . B . Corresponde al Presidente de los Estados Unidos Mexicanos : I . Iniciar leyes ante el Congreso de la Unión en lo relativo al Distrito Federal ; II . Proponer al Senado a quien deba sustituir , en caso de remoción , al Jefe de Gobierno del Distrito Federal ; III . Enviar anualmente al Congreso de la Unión , la propuesta de los montos de endeudamiento necesarios para el financiamiento del presupuesto de egresos del Distrito Federal . Para tal efecto , el Jefe de Gobierno del Distrito Federal someterá a la consideración del Presidente de la República la propuesta correspondiente , en los términos que disponga la Ley ; IV . Proveer en la esfera administrativa a la exacta observancia de las leyes que expida el Congreso de la Unión respecto del Distrito Federal ; y V . Las demás atribuciones que le señale esta Constitución , el Estatuto de Gobierno y las leyes . C . El Estatuto de Gobierno del Distrito Federal se sujetará a las siguientes bases : BASE PRIMERA . - Respecto a la Asamblea Legislativa : I . Los Diputados a la Asamblea Legislativa serán elegidos cada tres años por voto universal , libre , directo y secreto en los términos que disponga la Ley , la cual deberá tomar en cuenta , para la organización de las elecciones , la expedición de constancias y los medios de impugnación en la materia , lo dispuesto en los artículos 41 , 60 y 99 de esta Constitución ; II . Los requisitos para ser diputado a la Asamblea no podrán ser menores a los que se exigen para ser diputado federal . Serán aplicables a la Asamblea Legislativa y a sus miembros en lo que sean compatibles , las disposiciones contenidas en los artículos 51 , 59 , 61 , 62 , 64 y 77 , fracción IV de esta Constitución ; III . Al partido político que obtenga por sí mismo el mayor número de constancias de mayoría y por lo menos el treinta por ciento de la votación en el Distrito Federal , le será asignado el número de Diputados de representación proporcional suficiente para alcanzar la mayoría absoluta de la Asamblea ; IV . Establecerá las fechas para la celebración de dos períodos de sesiones ordinarios al año y la integración y las atribuciones del órgano interno de gobierno que actuará durante los recesos . La convocatoria a sesiones extraordinarias será facultad de dicho órgano interno a petición de la mayoría de sus miembros o del Jefe de Gobierno del Distrito Federal ; V . La Asamblea Legislativa , en los términos del Estatuto de Gobierno , tendrá las siguientes facultades : a ) Expedir su ley orgánica , la que será enviada al Jefe de Gobierno del Distrito Federal para el solo efecto de que ordene su publicación ; b ) Examinar , discutir y aprobar anualmente el presupuesto de egresos y la ley de ingresos del Distrito Federal , aprobando primero las contribuciones necesarias para cubrir el presupuesto . Al señalar las remuneraciones de servidores públicos deberán sujetarse a las bases previstas en el artículo 127 de esta Constitución . Los órganos del Distrito Federal , Legislativo , Ejecutivo y Judicial , así como los organismos con autonomía reconocida en su Estatuto de Gobierno , deberán incluir dentro de sus proyectos de presupuestos , los tabuladores desglosados de las remuneraciones que se propone perciban sus servidores públicos . Estas propuestas deberán observar el procedimiento que para la aprobación del presupuesto de egresos del Distrito Federal , establezcan las disposiciones del Estatuto de Gobierno y legales aplicables . Dentro de la ley de ingresos , no podrán incorporarse montos de endeudamiento superiores a los que haya autorizado previamente el Congreso de la Unión para el financiamiento del presupuesto de egresos del Distrito Federal . La facultad de iniciativa respecto de la ley de ingresos y el presupuesto de egresos corresponde exclusivamente al Jefe de Gobierno del Distrito Federal . El plazo para su presentación concluye el 30 de noviembre , con excepción de los años en que ocurra la elección ordinaria del Jefe de Gobierno del Distrito Federal , en cuyo caso la fecha límite será el 20 de diciembre . La Asamblea Legislativa formulará anualmente su proyecto de presupuesto y lo enviará oportunamente al Jefe de Gobierno del Distrito Federal para que éste lo incluya en su iniciativa . Serán aplicables a la hacienda pública del Distrito Federal , en lo que no sea incompatible con su naturaleza y su régimen orgánico de gobierno , las disposiciones contenidas en el segundo párrafo del inciso c ) de la fracción IV del artículo 115 de esta Constitución ; c ) Revisar la cuenta pública del año anterior , por conducto de la entidad de fiscalización del Distrito Federal de la Asamblea Legislativa , conforme a los criterios establecidos en la fracción VI del artículo 74 , en lo que sean aplicables . La cuenta pública del año anterior deberá ser enviada a la Asamblea Legislativa dentro de los diez primeros días del mes de junio . Este plazo , así como los establecidos para la presentación de las iniciativas de la ley de ingresos y del proyecto del presupuesto de egresos , solamente podrán ser ampliados cuando se formule una solicitud del Ejecutivo del Distrito Federal suficientemente justificada a juicio de la Asamblea ; El titular de la entidad de fiscalización del Distrito Federal será electo por las dos terceras partes de los miembros presentes de la Asamblea Legislativa por periodos no menores a siete años y deberá contar con experiencia de cinco años en materia de control , auditoría financiera y de responsabilidades . d ) Nombrar a quien deba sustituir en caso de falta absoluta , al Jefe de Gobierno del Distrito Federal ; e ) Expedir las disposiciones legales para organizar la hacienda pública , el presupuesto , la contabilidad y el gasto público del Distrito Federal , y la entidad de fiscalización dotándola de autonomía técnica y de gestión en el ejercicio de sus atribuciones , y para decidir sobre su organización interna , funcionamiento y resoluciones . La función de fiscalización será ejercida conforme a los principios de posterioridad , anualidad , legalidad , imparcialidad y confiabilidad . f ) Expedir las disposiciones que garanticen en el Distrito Federal elecciones libres y auténticas , mediante sufragio universal , libre , secreto y directo ; sujetándose a las bases que establezca el Estatuto de Gobierno , las cuales cumplirán los principios y reglas establecidos en los incisos b ) al n ) de la fracción IV del artículo 116 de esta Constitución , para lo cual las referencias que los incisos j ) y m ) hacen a gobernador , diputados locales y ayuntamientos se asumirán , respectivamente , para Jefe de Gobierno , diputados a la Asamblea Legislativa y Jefes Delegacionales ; g ) Legislar en materia de Administración Pública local , su régimen interno y de procedimientos administrativos ; h ) Legislar en las materias civil y penal ; normar el organismo protector de los derechos humanos , participación ciudadana , defensoría de oficio , notariado y registro público de la propiedad y de comercio ; i ) Normar la protección civil ; justicia cívica sobre faltas de policía y buen gobierno ; los servicios de seguridad prestados por empresas privadas ; la prevención y la readaptación social ; la salud y asistencia social ; y la previsión social ; j ) Legislar en materia de planeación del desarrollo ; en desarrollo urbano , particularmente en uso del suelo ; preservación del medio ambiente y protección ecológica ; vivienda ; construcciones y edificaciones ; vías públicas , tránsito y estacionamientos ; adquisiciones y obra pública ; y sobre explotación , uso y aprovechamiento de los bienes del patrimonio del Distrito Federal ; k ) Regular la prestación y la concesión de los servicios públicos ; legislar sobre los servicios de transporte urbano , de limpia , turismo y servicios de alojamiento , mercados , rastros y abasto , y cementerios ; l ) Expedir normas sobre fomento económico y protección al empleo ; desarrollo agropecuario ; establecimientos mercantiles ; protección de animales ; espectáculos públicos ; fomento cultural cívico y deportivo ; y función social educativa en los términos de la fracción VIII , del artículo 3o . de esta Constitución ; m ) Expedir la Ley Orgánica de los tribunales encargados de la función judicial del fuero común en el Distrito Federal , que incluirá lo relativo a las responsabilidades de los servidores públicos de dichos órganos ; n ) Expedir la Ley Orgánica del Tribunal de lo Contencioso Administrativo para el Distrito Federal ; ñ ) Presentar iniciativas de leyes o decretos en materias relativas al Distrito Federal , ante el Congreso de la Unión ; y o ) Las demás que se le confieran expresamente en esta Constitución . BASE SEGUNDA . - Respecto al Jefe de Gobierno del Distrito Federal : I . Ejercerá su encargo , que durará seis años , a partir del día 5 de diciembre del año de la elección , la cual se llevará a cabo conforme a lo que establezca la legislación electoral . Para ser Jefe de Gobierno del Distrito Federal deberán reunirse los requisitos que establezca el Estatuto de Gobierno , entre los que deberán estar : ser ciudadano mexicano por nacimiento en pleno goce de sus derechos con una residencia efectiva de tres años inmediatamente anteriores al día de la elección si es originario del Distrito Federal o de cinco años ininterrumpidos para los nacidos en otra entidad ; tener cuando menos treinta años cumplidos al día de la elección , y no haber desempeñado anteriormente el cargo de Jefe de Gobierno del Distrito Federal con cualquier carácter . La residencia no se interrumpe por el desempeño de cargos públicos de la Federación en otro ámbito territorial . Para el caso de remoción del Jefe de Gobierno del Distrito Federal , el Senado nombrará , a propuesta del Presidente de la República , un sustituto que concluya el mandato . En caso de falta temporal , quedará encargado del despacho el servidor público que disponga el Estatuto de Gobierno . En caso de falta absoluta , por renuncia o cualquier otra causa , la Asamblea Legislativa designará a un sustituto que termine el encargo . La renuncia del Jefe de Gobierno del Distrito Federal sólo podrá aceptarse por causas graves . Las licencias al cargo se regularán en el propio Estatuto . II . El Jefe de Gobierno del Distrito Federal tendrá las facultades y obligaciones siguientes : a ) Cumplir y ejecutar las leyes relativas al Distrito Federal que expida el Congreso de la Unión , en la esfera de competencia del órgano ejecutivo a su cargo o de sus dependencias ; b ) Promulgar , publicar y ejecutar las leyes que expida la Asamblea Legislativa , proveyendo en la esfera administrativa a su exacta observancia , mediante la expedición de reglamentos , decretos y acuerdos . Asimismo , podrá hacer observaciones a las leyes que la Asamblea Legislativa le envíe para su promulgación , en un plazo no mayor de diez días hábiles . Si el proyecto observado fuese confirmado por mayoría calificada de dos tercios de los diputados presentes , deberá ser promulgado por el Jefe de Gobierno del Distrito Federal ; c ) Presentar iniciativas de leyes o decretos ante la Asamblea Legislativa ; d ) Nombrar y remover libremente a los servidores públicos dependientes del órgano ejecutivo local , cuya designación o destitución no estén previstas de manera distinta por esta Constitución o las leyes correspondientes ; e ) Ejercer las funciones de dirección de los servicios de seguridad pública de conformidad con el Estatuto de Gobierno ; y f ) Las demás que le confiera esta Constitución , el Estatuto de Gobierno y las leyes . BASE TERCERA . - Respecto a la organización de la Administración Pública local en el Distrito Federal : I . Determinará los lineamientos generales para la distribución de atribuciones entre los órganos centrales , desconcentrados y descentralizados ; II . Establecerá los órganos político-administrativos en cada una de las demarcaciones territoriales en que se divida el Distrito Federal . Asimismo fijará los criterios para efectuar la división territorial del Distrito Federal , la competencia de los órganos político-administrativos correspondientes , la forma de integrarlos , su funcionamiento , así como las relaciones de dichos órganos con el Jefe de Gobierno del Distrito Federal . Los titulares de los órganos político-administrativos de las demarcaciones territoriales serán elegidos en forma universal , libre , secreta y directa , según lo determine la ley . BASE CUARTA . - Respecto al Tribunal Superior de Justicia y los demás órganos judiciales del fuero común : I . Para ser magistrado del Tribunal Superior se deberán reunir los mismos requisitos que esta Constitución exige para los ministros de la Suprema Corte de Justicia ; se requerirá , además , haberse distinguido en el ejercicio profesional o en el ramo judicial , preferentemente en el Distrito Federal . El Tribunal Superior de Justicia se integrará con el número de magistrados que señale la ley orgánica respectiva . Para cubrir las vacantes de magistrados del Tribunal Superior de Justicia , el Jefe de Gobierno del Distrito Federal someterá la propuesta respectiva a la decisión de la Asamblea Legislativa . Los Magistrados ejercerán el cargo durante seis años y podrán ser ratificados por la Asamblea ; y si lo fuesen , sólo podrán ser privados de sus puestos en los términos del Título Cuarto de esta Constitución . II . La administración , vigilancia y disciplina del Tribunal Superior de Justicia , de los juzgados y demás órganos judiciales , estará a cargo del Consejo de la Judicatura del Distrito Federal . El Consejo de la Judicatura tendrá siete miembros , uno de los cuales será el presidente del Tribunal Superior de Justicia , quien también presidirá el Consejo . Los miembros restantes serán : un Magistrado , un Juez de Primera Instancia y un Juez de Paz , elegidos mediante insaculación ; uno designado por el Jefe de Gobierno del Distrito Federal y otros dos nombrados por la Asamblea Legislativa . Todos los Consejeros deberán reunir los requisitos exigidos para ser magistrado y durarán cinco años en su cargo ; serán sustituidos de manera escalonada y no podrán ser nombrados para un nuevo periodo . El Consejo designará a los Jueces de Primera Instancia y a los que con otra denominación se creen en el Distrito Federal , en los términos que las disposiciones prevean en materia de carrera judicial ; III . Se determinarán las atribuciones y las normas de funcionamiento del Consejo de la Judicatura , tomando en cuenta lo dispuesto por el artículo 100 de esta Constitución ; IV . Se fijarán los criterios conforme a los cuales la ley orgánica establecerá las normas para la formación y actualización de funcionarios , así como del desarrollo de la carrera judicial ; V . Serán aplicables a los miembros del Consejo de la Judicatura , así como a los magistrados y jueces , los impedimentos y sanciones previstos en el artículo 101 de esta Constitución ; VI . El Consejo de la Judicatura elaborará el presupuesto de los tribunales de justicia en la entidad y lo remitirá al Jefe de Gobierno del Distrito Federal para su inclusión en el proyecto de presupuesto de egresos que se presente a la aprobación de la Asamblea Legislativa . BASE QUINTA . - Existirá un Tribunal de lo Contencioso Administrativo , que tendrá plena autonomía para dirimir las controversias entre los particulares y las autoridades de la Administración Pública local del Distrito Federal . Se determinarán las normas para su integración y atribuciones , mismas que serán desarrolladas por su ley orgánica . D . El Ministerio Público en el Distrito Federal será presidido por un Procurador General de Justicia , que será nombrado en los términos que señale el Estatuto de Gobierno ; este ordenamiento y la ley orgánica respectiva determinarán su organización , competencia y normas de funcionamiento . E . En el Distrito Federal será aplicable respecto del Presidente de los Estados Unidos Mexicanos , lo dispuesto en la fracción Vll del artículo 115 de esta Constitución . La designación y remoción del servidor público que tenga a su cargo el mando directo de la fuerza pública se hará en los términos que señale el Estatuto de Gobierno . F . La Cámara de Senadores del Congreso de la Unión , o en sus recesos , la Comisión Permanente , podrá remover al Jefe de Gobierno del Distrito Federal por causas graves que afecten las relaciones con los Poderes de la Unión o el orden público en el Distrito Federal . La solicitud de remoción deberá ser presentada por la mitad de los miembros de la Cámara de Senadores o de la Comisión Permanente , en su caso . G . Para la eficaz coordinación de las distintas jurisdicciones locales y municipales entre sí , y de éstas con la federación y el Distrito Federal en la planeación y ejecución de acciones en las zonas conurbadas limítrofes con el Distrito Federal , de acuerdo con el artículo 115 , fracción Vl de esta Constitución , en materia de asentamientos humanos ; protección al ambiente ; preservación y restauración del equilibrio ecológico ; transporte , agua potable y drenaje ; recolección , tratamiento y disposición de desechos sólidos y seguridad pública , sus respectivos gobiernos podrán suscribir convenios para la creación de comisiones metropolitanas en las que concurran y participen con apego a sus leyes . Las comisiones serán constituidas por acuerdo conjunto de los participantes . En el instrumento de creación se determinará la forma de integración , estructura y funciones . A través de las comisiones se establecerán : a ) Las bases para la celebración de convenios , en el seno de las comisiones , conforme a las cuales se acuerden los ámbitos territoriales y de funciones respecto a la ejecución y operación de obras , prestación de servicios públicos o realización de acciones en las materias indicadas en el primer párrafo de este apartado ; b ) Las bases para establecer , coordinadamente por las partes integrantes de las comisiones , las funciones específicas en las materias referidas , así como para la aportación común de recursos materiales , humanos y financieros necesarios para su operación ; y c ) Las demás reglas para la regulación conjunta y coordinada del desarrollo de las zonas conurbadas , prestación de servicios y realización de acciones que acuerden los integrantes de las comisiones . H . Las prohibiciones y limitaciones que esta Constitución establece para los Estados se aplicarán para las autoridades del Distrito Federal . TÍTULO SEXTO Del Trabajo y de la Previsión Social","Tlen 122 Tlanahuatihcayotl . Quen moihtohua ipan 44 tlanahuaticayotl tlen catlia ihqui itequihuacayo tlen Iyolo Hueyi Altepetl , itequihua imaco eltos tlen Chicahualmeh tlen Sentlanahuatiloyan ihuan tlen itlacayohuan Hueyi Tequichihuani , Tlanahuatilchihuani ihuan Tlasencahuani tlen chinancopa , quen moihtohua ipan inin Tlanahuatihcayotl . Yehuan tequihuequemeh tlen Iyolo Hueyi Altepetl , in Nechicolistli Tlahtoltequichihuani , in Tlayecanani tlanahuatiani tlen Iyolo Hueyi Altepetl ihuan Tribunal Superior tlen Justicia . In Nechicolistli Tlahtoltequichihuani tlen Iyolo Hueyi Altepetl monechicos ica tlapoali tepantlahtoanih tlen quintlapehpeniseh quen moihtohua ipan tlahtolxitlahualmeh tlen axnochimeh ihuan tlen tlaixnextili tlatamachihuali , itechpan tlachihuali tlen tocayotl tlaixhuasantli ipan se miaquintin tlalyohuali , quen moihtohua ipan inin Amatlanahuatili ihuan Tlahtoltamachihuali tlen Tequihuacayotl . In Tequihua Tlayecanani tlen Iyolo Hueyi Altepetl quipias tlanahuatili Tequichihuani ihuan altepechantli tequiticayotl ipan itlalpan ihuan imaco huetzis san se tlacatl , tlen motlapehpenis ica tlamatlahantli semanahuac , iseltitzin , xitlahuac ihuan ichtacayan . In Tribunal Superior tlen Justicia ihuan Consejo tlen Judicatura , inihuaya sequinoc tlacayomeh tlen quiixtlalis Tlahtoltlanahuatili tlen Tlanahuaticayotl , quichihuaseh tequitl tlen tlasencahuali tlahtlacolmeh ipan Iyolo Hueyi Altepetl . In tlaxexeloli tequichihualmeh tlen Sennechicolistli Chicahualmeh ihuan chinanco tequihuahmeh tlen Iyolo Hueyi Altepetl motlatzquilis ipan inin tlahtol tlanahuatilmeh : A . Itechpohui Tlahtocan tlen Sennechicolistli : I . Tlanahuatil tequichihuas tlen Iyolo Hueyi Altepetl , san amo tlen pamitl quinelmactiltoqueh in Nechicolistli Tlanahuatil tequichihuani ; II . Quiquixtis in Tlahto tlanahuaticayotl tlen Iyolo Hueyi Altpetl itequihuacayo ; III . Tlanahuatil tequichihuas ipan pamitl tlahuicalistli tlen Iyolo Hueyi Altepetl ; IV . Quiihcuilos nochimeh tlahtolmatilismeh tlen ica melahuac saniman ihuan nelcuali tequichihuaseh in Sennechicolsitli Chicahualismeh ; ihuan V . Sequinoc tlanahuatilmeh tlen quimactilis inin Amatlanahuatili . B . Itechpohui Tlayecanani tlen Senchicolismeh Tlaltlanahuatimeh tlen Mexihco Totlalnantzin : I . Quipehualtis tlahtol tlanahuatilmeh iixpan Tlahtocan Sennechicolistli tlen imaco Iyolo Hueyi Altepetl . II . Quintencahuilis in Huecapa Tlahtocan ahquia quipatlas , tla quiihcueniseh , in Tequihua Tlayecanani tlen Iyolo Hueyi Altepetl ; III . Quititlanilis se ihuan se xihuitl imaco Tlahtocan tlen Sennechicolistli , tlaixnehuili ipatih tlahuicahuilistli tlen monequi ihuicpa motlaxtlahuas tomin tlen motequihuis ipan Iyolo Hueyi Altepetl . Ihuicpa huelis mochihuas , in Tequihua Tlayecanani tlen Iyolo Hueyi Altepetl , quimactilis Tlayecanani tlen Totlalnantzin in tlayeyecoli tlen itechpohui , quen quiihtos in Tlahtol tlanahuatili . IV . Tlatemactilis ipan tequichihualistli mamotlepanita tlahtol tlanahuatilmeh tlen quiquixtis in Tlahtocan Sennechicolistli tlen iixcotiah Iyolo Hueyi altepetl ; ihuan V . Sequinoc tlanahuatilmeh tlen quiixcahuilis inin Amatlanahuatili , in Tlahtoltlanahuatili tlen Tlanahuaticayotl ihuan tlahtol tlanahuatilmeh . C . In Tlahtoltlanahuatili tlen Tlanahuaticayotl Iyolo Hueyi Altpetl motlatzquilis ipan inin tlahtoltlaquetzalmeh : tlen se tlAhtolquetzAli . Itechpan in Tlanahuatil Tequichihuali Nechicolsitli : I . In Tepantlahtoanih tlen Tlanahuatil Tequichihuali Nechicolistli quin tlapehpeniseh asiticah eyi xihuitl ica sentlamatlalantli , tlaseltitzih , xitlahuac , ihuan ichtacaya , quen quiixlalis Tlahtol tlanahuatili , tlen yehua monequi quicuilis , ihuicpa mochihuas tlaixpehpentli , temactilis amanescayotl ihuan tlahtol tlatelhuili tlen itechpohui inin pamitl , quen moihtohua ipan 41 , 60 ihuan 99 tlen inin Amatlanahuatili ; II . In amatlanequilismeh ihuicpa se elis Tepantlahtoani ipan Nechicolistli amo huelis motemohuis",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66383,3776,spanish,nahuatl,Yo estuve triste,Na nimokuesojki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66384,3777,spanish,nahuatl,la yuca ( chakaykuoujkamoj ) y el guacamote blanco ( istakkuoujkamoj ) .,in chakaykuoujkamoj uan istakkuoujkamoj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66385,3778,spanish,nahuatl,Al atardecer se rindieron ; entonces los mexicas hicieron graznar como patos a los tlatelolcas .,Auh çan tlaquallizpan quihuallalique yn onpoliuhque ; ya yquac yn quinyacacintlatoltique tlatilolca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66386,3779,spanish,nahuatl,"Aquí en la tierra es lugar de mucho llanto , lugar donde se rinde el aliento , donde son bien conocidos la amargura y el abatimiento . Un viento como de obsidianas sopla y se desliza sobre nosotros .","In chichinaquiztli ayaxcan in tlalticpac , techochoctican , teellelaxitican , cococ teupouhqui macho auh itztic , cece , ehecatl quiztoc , mopetzcotoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66387,3780,spanish,nahuatl,Era el año de 1908 y así nos enseñaban a vivir bien .,Yeca ipan novecientos chicueyi iqui in otechtitiaya que tinemizque cuali .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66388,3781,spanish,nahuatl,"¿ Eres tú acaso , un ave preciosa del Dador de la vida ?","¿ Oh ach anca tiquechol , in Ipalnemoa ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66389,3782,spanish,nahuatl,"yo me vaya a ir , ( cuando ) yo me vaya [ muera ] esto desaparezca ;","nehhua niquizati , nehhua niyati mah polihui nehin ;",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66390,3783,spanish,nahuatl,"En el Vaticano , es elegido este año como nuevo papa Pío XII ( Eugenio Pacelli ) .",Vaticanopan pepeno inin xiuhpan yancuic huei tlahtocateopixqui in itoca Inic matlactli omome Pius ( Eugenio Pacelli ) .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66391,3784,spanish,nahuatl,Los diablos que tenían por dioses dijeron a los chalcas : Ha llegado el que esperabais .,Auh y yehuantin yn chalca ca quimilhuiaya yn inteohuan catca diablosme : Oc huitz yn aquin anquichia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66392,3785,spanish,nahuatl,"A éste lo sorprendió una tempestad muy fuerte que soplaba del oriente y duró mucho tiempo , de modo que no pudieron aportar en ningún sitio ; pero con su habilidad logró llevarlos hasta el poniente , donde descubrieron las costas y tierras de este nuevo mundo .","Auh cenca chicahuac yn ipan hualla yn ahehecatl huallitztia tonatiuh yquiçayampa , auh cenca huecauhtica yn manca yn ahehecatl , ynic amo huel omotzicoque cana ; auh yca yn inemachilliztica yn oquinhualhuicac acico yn oncan ycallaquiampa tonatiuh , auh ypampa yc quittaco yn atentli yhuan yn tlalli nican ypan yancuic cemanahuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66393,3786,spanish,nahuatl,En la tercera se dice que domina y sojuzga con todo su poderío el gran rey llamado Turco ; en este reino se encuentra la Tierra Santa de Jerusalén .,Auh yn iquexcan oncan yn mitohua yn tequiti tlacoti yn ica yxquich yhuelli yn huey tlahtohuani yn motenehua Turco ; ca ypan in yn catqui yn motenehua Tierra Sancta yn tlateochihualtlalli Jerusalem .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66394,3787,spanish,nahuatl,"Después ya empieza , se cuenta centavo a centavo hasta ajustar el peso .",onkán yepewa mopowtiw sentabo a sentabo asta kampa mašiltis in peso .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66395,3788,spanish,nahuatl,"Por la epidemia de viruela , murió Cuitláhuac . Entonces , fue entronizado Cuauhtémoc como emperador de México .","Ipampa huei zahuatl , omomi quilitzino in Cuitlahuactzin . Quinicuac , omotlahtocatlalitzino Cuauhtemoctzin yuh intlah tocatzin México .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66396,3789,spanish,nahuatl,"¿ vivo frente al rostro de la gente ? ,","¿ at teixo ninemi ? ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66397,3790,spanish,nahuatl,"Ahora aquí te he presentado [ la casa ] ,","Axcan nican nimitzmactili ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66398,3791,spanish,nahuatl,¿ Qué haces aquí ?,Tlake tijchiua nikani ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66399,3792,spanish,nahuatl,Yo contesté a sus hermanos .,Nehua i icnihuan oniquin nanquilli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66400,3793,spanish,nahuatl,"8 Calli , 1513 .","VIII Calli xihuitl , 1513 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66401,3794,spanish,nahuatl,"El señor virrey don Luis de Velasco se trasladó allá en persona ; en su presencia comenzaron a excavar el canal en Huehuetocan y en Citlaltepec , y enseguida regresó .","Auh in yomatzinco ompa mohuicaya yn tlahtohuani visurrey don Luis de Velasco ; yxpantzinco yn quipehualtito in ye motataca aotlih yn ompa Huehuetocan yn Citlaltepec , çan tequitl hualmocueptzinoto .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66402,3795,spanish,nahuatl,"En este año murió Huehue Topiltzin Nauhyotzin , que gobernó en Colhuacan durante 51 años ; y luego , en este mismo año , se enseñoreó Nonohuálcatl como segundo tlatohuani de Colhuacan .","Nican ypan in yn omomiquillico yn Topiltzin Huehue Nauhyotzin , yn tlahtocat Culhuacan onpohuallonmatlactli ypan ce xihuitl ; auh ça niman ipan in yn omoteneuh xihuitl motlahtocatlalli yn itoca y Nonohualcatl ycome tlahtohuani mochiuh yn Culhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66403,3796,spanish,nahuatl,. Y entonces comienza el puro gobierno de jefes militares en Tlatilolco . Aquí están los jefes militares que tomaron el cargo y se instalaron en el solio y estrado que dejó vacante Moquihuixtzin :,. Auh nican om pehua in za cuauhtlatolo in Tlatilolco . Nican cate in cuauhtlatoque in ipan om motlalique in ipetl in icpal in concauhtia tlatohuani Moquihuitzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66404,3797,spanish,nahuatl,ellos hacen llover .,inijuanfi auetsiltiaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66405,3798,spanish,nahuatl,Y huyeron los tlatoque .,Auh yn oyaque yn tlahtoque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66406,3799,spanish,nahuatl,Ella vino a verme dos veces,Yehua ocpa onechitaco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66407,3800,spanish,nahuatl,agua en la olla .,kiatlakuilti nopa komitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66408,3801,spanish,nahuatl,El mar es el más profundo .,In hueyi atlantli ocachi huehcatla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66409,3802,spanish,nahuatl,"Esos eran los que se escogían ; allí no se necesitaba puramente mocetones ; más bien , capitanes , jefes de guerra , varones formales .",Yehuantin in pehpenaloya ahmo zan tlahpaltontli in oncan monequia : uel yehuantin in tequiuaque in tiahcauan in oquichtin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66410,3803,spanish,nahuatl,Canto de las mujeres de Chalco,Chalcacihuacuicatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66411,3804,spanish,nahuatl,"haz una casa ” , le dijo .","se kali xijchiua , kiilui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66412,3805,spanish,nahuatl,CANTO DEL QUE ( NACE ) SOBRE EL ESCUDO Y MATERNIDAD DE LA QUE TIENE LA TIERRA,CHIMALPANECATL ICUIC IUAN TLALTECAHUA NANOTL,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66413,3806,spanish,nahuatl,NOPAL,NOJPAL,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66414,3807,spanish,nahuatl,"Por esta razón prohibió el provisor la procesión , mas los penitentes y disciplinantes salieron de todas maneras , y fueron a los varios templos haciendo las estaciones .","O yhui yn yn quihualtzauhc provisor , ynic niman ça mixcahuique in tlamaceuhque penitentes quizque yn momecahuitecque , ynic yzquican teopan quiquiçato ynic estaciones quichihuato .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66415,3808,spanish,nahuatl,lleva una canasta con muchas tortillas para que,miyak se kanasta kiuika tlaxkali ma,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66416,3809,spanish,nahuatl,— Chupe usted su naranja .,— šmokwalti monaranha ' kun .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66417,3810,spanish,nahuatl,"El año 12 casa pegó Martín Lutero , en la puerta de una iglesia alemana , un escrito que contenía sus 95 tesis contra las indulgencias .","Ipan matlactli omome calli xihuitl , Maltin Lutellotzin , in itech icalacoayan ce iteopantzin Teutontlalpan quizaliuh amatlahcuilolli in ica quitepanotlaya nappoalli oncaxtolli itetlatzohuililiz ihuic tetlapopolhuiliz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66418,3811,spanish,nahuatl,"Han pasado 144 años desde que , en el año 12 Calli , 1465 , las cuatro regiones de Chalco fueron derrotadas , en tiempos de Huehue Moteuczoma Ilhuicamina .","Auh yhuan ye chiconpohualxihuitl ypan nauhxihuitl yn ipan XII Calli xihuitl , 1465 años , yn opehualoc chalcatl nauhcanme , yn ipan yehuatl Huehue Moteuhcçoma Ylhuicamina .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66419,3812,spanish,nahuatl,El segundo día de la semana se llama martes .,In ontetl tonalli in cemana mocuitia martes .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66420,3813,spanish,nahuatl,Otra vez fuimos a salir a Janitzio .,oksepa tikiasato’ xanisio .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66421,3814,spanish,nahuatl,"Quizás un envidioso le está haciendo algo a mi enfermo ,","Xa ce nexicol teiza quichihuilihtoc nococoxcauh ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66422,3815,spanish,nahuatl,"Con un cantar recordaban su sufrimiento , cuando perecieron en Chapoltépec ; lloraban y se afligían al recordar , y decían en su canto : “ La tierra se abre , se cierne sobre nosotros la noche , se rasga el cielo , cae sobre nosotros IpalnemoanI .","Yn Chapoltepec yn iuh poliuhque , ycuicatitech quilnamiqui yn intlayyouiliz ; coneua conitoa choca tlaucoya yn iuh quilnamique : “ Yn tlalli tentlapa , topa machiztic yeuaya , topa matzaya yn ilhuicatl , topan temoc Ypalnemouani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66423,3816,spanish,nahuatl,Hay tinta negra y roja en esta mesa .,Ipan inin ahcopechtli onca tliltic ihuan chichiltic tlapalatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66424,3817,spanish,nahuatl,"A bueno así pues qué pero qué voy a hacer , ni modo , ya la vendió .",tlenkwa nikitos ni modos tlenon nihčiwas ničo : ka wan yeka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66425,3818,spanish,nahuatl,"Los aztecas , por su parte , se quedaron todavía algún tiempo allá donde el árbol se quebró sobre ellos .",Auh huecauhtica yn ompa | | 71r catca yn azteca yn oncan ynpan poztec quahuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66426,3819,spanish,nahuatl,"Mientras tanto , los bergantines se irán a Coyoacan ’ ” .",Auh yn acalli oc ye Coyoaca umiquania’ ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66427,3820,spanish,nahuatl,aguaceros,pejki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66428,3821,spanish,nahuatl,"muy despacio se fueron ,","cenca yocuxca in yatiaque ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66429,3822,spanish,nahuatl,"Después dijeron los texcaltepecas , los malinalcas y los tolocas : Matemos de noche a los mexicas , porque son muy fuertes .","Auh yc niman yehuantin oquihtoque yn texcaltepeca , | | 59r yn malinalca yhuan tolloque : Ma çan yohualtica yn tiquinmictican mexica , ca cenca chicahuaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66430,3823,spanish,nahuatl,Los sacaron como a las seis de la mañana . Sólo una descarga echó la ametralladora . Así los mataron .,Oquinquixtique queman chicuacen tlapoali huatzincopa . Zan cecpa oquitlacalque ce metralladora . Ica on oquimimictique .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66431,3824,spanish,nahuatl,"Los sabios se fueron después ,","in tlamatinime niman yaque ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66432,3825,spanish,nahuatl,. Luego hacia la derecha de la tierra : se llamaba en la tierra de las serpientes de nube ” . También cuatro veces echan su sangre . Allí puramente acaba el que se sangren por cuatro veces .,. Niman ye ompa in imayauhcanpa tlalli mihtouaya mimixcoua in tlalpan : no nauhpa in contlaza iyezzo . Za ompa ommocaua in ic nauhcampa ommihzo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66433,3826,spanish,nahuatl,"Que yo me deleite ,","Ma niyahuia ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66434,3827,spanish,nahuatl,Luego ya recibió a su hija luego allá la tiene .,satepa pus yeka yoki resibiro ' ke in ičopoč satepa ye ' on paka ye ' on pa kipia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66435,3828,spanish,nahuatl,"Después de cortarles las manos , los ahorcaron en el viejo palo de la horca que está en el centro de la plaza , frente al palacio ; cercenaron sus cuerpos , les cortaron la cabeza y las pusieron sobre el dicho palo , en el cual también clavaron las manos cortadas .","Auh in ye oyuh quimonmamatecque , yc niman pilloloque yehuatl ytech yn omoteneuh tlayolloco tlanepantla mani ye huecauh tepilolcuahuitl yn oncan tecpan quiyahuac ; yhuan xexeloloque yn innacayo , yhuan yn intzonteco quincocotonillique auh oncan ycpac yn omoteneuh tepilolcuahuitl quintlallique , yhuan yn inmacpacpal quintetequillique oncan ytlan yhuan tepilolcuauhtitech tepoztica quitetetzotzonque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66436,3829,spanish,nahuatl,"94 . Pues así es todo lo que corresponde , lo que devuelve , lo que restituye un labio , una boca a tu palabra que humildemente se manifiesta . ¿ En quién tal vez me dejas ? Porque yo tu carne , tus huesos me vuelvo . ¿ Acaso en verdad me estarás ocultando algo , me estarás mintiendo ? Porque yo seré lo que guardes , mi varón , mi señor . Se lo expreso a aquella que es abogada nuestra , la rectamente consagrada , doncella divina , que siempre está brillando enteramente junto a su hijo amado , el Señor Nuestro , Jesucristo .","94 . Ca ixquich yc ompopohui , onixtlahui , oncuepi in cententli , in cencamatl , in oquiz immocnotlahtoltzin . ¿ Ac nel nozo ipan tinechmocahuilia ? Ca ye nimonacayo , ye nimomio ninochihua . ¿ Cuix nel tinechontlatlattaz , tinechoniiztlacoz ? Ca nipomial niez , notecuiyoquichtli . Nicnotenehuilia in totepantlahtocatzin , in tlatcochihualyectzintli , in teoichpuchtli , muchipa cenquiza pepetlacaticac in itlantzinco , in itlazoconetzin , Totecuiyo Iesu Christo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66437,3830,spanish,nahuatl,"2 Calli , 1169 .","72v II Calli xihuitl , 1169 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66438,3831,spanish,nahuatl,"En este año de 2 Ácatl , como decían los antiguos nuestros abuelos , se ataron nuestros años ; cada 52 años se ataban los años de los antiguos , pues como si fueran una rueda de piedra así iban dando vueltas en círculo .","Axcan yehuatl ipan in yn Ome Acatl xihuitl , yn iuh quihtotihui quiteneuhtihui huehuetque tachcocolhuan toxiuhmolpillia ; yn onpohuallonmatlacxiuhtica ypan onxiuhtica yuh mochiuhtiuh yn molpillitiuh yn inxiuh huehuetque , ynmacaçan temallacatl ynic yatiuh ynic mocuecueptiuh ynic momallacachotiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66439,3832,spanish,nahuatl,"Los que ven , los que se dedican a observar el curso y el proceder ordenado del cielo , cómo se divide la noche .","In quitta , in quimocuitlauia in ioohtlatoliz in inematacacholizq in ilhuicatl , in iuh yohualli xelihui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66440,3833,spanish,nahuatl,"No puedo ir a su casa , porque ya es muy tarde .","Ahuel niaz mochan , ipampa huel ye tlahca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66441,3834,spanish,nahuatl,La palabra de Tezozomoctli nunca perece .,Ayatlami in itlatol in Tezozomoctli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66442,3835,spanish,nahuatl,Y dos hijas que dexaron que la una se llama Ana Tepi y la otra con que son dos que se dicen María Tlaco que en su testamento les dexaron las dichas las dichas casas que son dos aposentos con su tierra sobre que estan edificados y se las dexaron a las dichas sus dos hijas .,Auh yn inpilhuan omentin yn oquincauhtiaque ynic ce ytoca Ana Tepi ynic ome Maria Tlaco auh ypan quitlalitiaque testamento yni quinmacatiaque yn calli ontemani yuan ytlallo yn ipan mani yn oquinmacatiaque yn inpilhuan omentin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66443,3836,spanish,nahuatl,Y a noticia de los dichos albaceas a benido en la casa y tierra que quedaron de la dicha difunta conprava Lorenzo Diego y su muger llamada Juana Petronila y su hija Francisca Augustina y Diego de Santiago los quales davan por las dichas casas y tierra solar treinta pesos de oro comunt lo qual cumplían con el dicho testamento y declaracion de la dicha difunta dexa declarado en el dicho testamento y esto es lo que pidieron ante el dicho alcalde .,Ypampa axcan ticcaquiltico in justicia onez in quimocohuiz calli tlalli ytoca Lorenzo Diego ynamic Juana Petronila yn inconeuh Francisca Austin yhuan Diego Santiago yxquich quimana cenpohuall onmotlactli pesos ypampa yc ticcencahua in calli in tlalli ticneltilia yn iuh ca testamento in tonahuatil yxquichin yn intlaytlanilliz omochiuh in alvaceasme .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66444,3837,spanish,nahuatl,"Las vacas de Pepe son blancas , negras y amarillas",Ihuacahuan Pepe iztaqueh . tliltiqueh ihuan coztiqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66445,3838,spanish,nahuatl,"Pero en seguida los que hacen sacrificios de esta clase tenían que hacer dones a los jefes de los traficantes y a todos los comerciantes disfrazados , los que andan de espías , los que se meten con miras de guerra por tierras extrañas , los que trafican con gente .",Auh niman yehuantin in quintlatlauhtiaya in pochteca tlatohque in tealtianime iuan in ixquichtin in naualoztomeca in teyaualoni yautitlan calaquini in tecouanime .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66446,3839,spanish,nahuatl,Y todos comprobaréis que yo he sido enviado para esta misión .,Ca mochi anquittazque ca nel notequiuh yc onihuallihualloc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66447,3840,spanish,nahuatl,"Sirve para comerse , se tuesta en el comal .","Kuali se kikua , maj se kiteuatsa itech komal .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66448,3841,spanish,nahuatl,"El dicho Totoltécatl Tzompachtli Tlailotlacteuctli murió en cuanto llegó a la ribera en el dicho año de 6 Tochtli , 1238 ; gobernó durante 20 años en Tizatépec , y durante 10 años en Cuitlatetelco , de modo que fue tlatohuani de los eztlapictin tenancas durante 30 años .","Auh yn omoteneuh Totoltecatl Tzompachtli Tlayllotlacteuhctli ca ça onacico yn oncan atentlipan oncan momiquillico yn ça ya yehuatl ypan in omoteneuh yn VI Tochtli xihuitl , 1238 años ; auh ynic tlahtocat ynic mocenpohua cenpohualxihuitl Tiçatepec , matlacxihuitl Cuitlatetelco , yc mochi cenpohuallonmatlactli xihuitl yn intlahtocauh catca heztlapictin tenanca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66449,3842,spanish,nahuatl,"Sólo he venido a cantar . ¿ Qué decís , oh amigos ? ¿ De qué habláis aquí ? Aquí está el patio florido , a él viene , oh príncipes , el Hacedor de cascabeles , con llanto , viene a cantar , en medio de la primavera . Flores desiguales , cantos desiguales , en mi casa todo es padecer .","Zan ic noncuicatoc . ¿ Tle in anquitoa antocnihuan , tlahtoa ye nican ? Xochithualli mani , ompa ye ya huitz tepillohuan in Coyolchiuhqui , choquiztica in on cuicatihuitz , xopan calitic . A ihuian xochitl a ihuian cuicatl nochian cocolli mochihua ye nican .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66450,3843,spanish,nahuatl,Es cierto que nunca vió a esta persona .,Melahuac aic oquitac inin tlacatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66451,3844,spanish,nahuatl,"101 . De este modo , te haces como variados árboles frutales ; te elevas con gracia , con dulzura . Junto a ti chupan variados pájaros , el colibrí , el ave zaquan , el pájaro quecholli , el tzinitzcan , el quetzal . En tus manos se resguardan del calor , se protegen del sol . Y porque en tus manos está colocada la vasija de jade , ahí están las aguas de colores en las que están las cañas cubiertas de rocío para que sobre las personas las sacudas . Así lavas a la gente , la bañas ; y en tus manos yace la gruesa escobeta , el ancho peine con que aderezas a la gente , con que peinas a las personas . Y en tus manos yace el alacrán , la ortiga , el agua fría ; la vara delgada se la haces morder a la gente ; así educas a los hombres , los instruyes . Y en tus manos yace la caña , la arena fina , el junco grueso con el que raspas , con el que adelgazas , con el que pules .","101 . Ca yuhqui in tinepapan xochiquahuitl timuchiuhticac ; titzopelixticac , tahuiyaxticac . Immottetzinco tlachichina in nepapan totome , in huitzitziltzin , in zaquan , in quechol , in tzinitzcan , in quetzaltototl . Immomactzinco mocehualhuiya , mecalhuiya . Yhuan ca momactzinco mani in chalchiuhxicalli in oncanca in toxpalatl , immatlalatl , in ipan temi in acatl ahuachyo inic tepan tictzetzelohua . Inic titealtia , inic titepapaca ; ihuan momactzinco onoc in tomahuac xelhuaztli , in patlahuac tziquahuaztli inic titeyectia , inic titepepepetla . Yhuan ca momac onoc in colotl , in tzitzicaztli , in cecec atl , in pitzahuac tlacotl , in tictequaqualtia , inic titlacazcaltia , titlacahuapahua . Yhuan momactzinco onoc in tzineacatl , in teoxalli , in quetzalotlatl inic titlachiqui , inic titlacanahua , inic titlapetlahua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66452,3845,spanish,nahuatl,Quién sabe dónde estabas,Kanijke san tionitstó,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66453,3846,spanish,nahuatl,"El dicho cerro de Tonallitlatlayan , en cuya cumbre se paró el tlatohuani Atonaltzin Chichimecateuctli para disparar sus flechas , está a un lado y un poco atrás del Chiconquiyauhtépetl , a legua y media del cerrito de Chalchiuhmomoztli , y toda esa distancia recorrieron las flechas del tlatohuani .","Auh yn oncan omoteneuh tepeticpac Tonalliytlatlayan , ca ymapan ye nepa yteputzco yn quitocayotia Chiconquiyauhtepetl , yn oncan onmoquetz tlahtohuani Atonaltzin Chichimecateuhctli ynic oncan ontlamin , ce legua yhuan tlaco quitztica yn tepetzintli Chalchiuhmomoztli , yxquich on yn quitocac ymiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66454,3847,spanish,nahuatl,Se reunieron los dioses en Teotihuacan,Teteo mocentlalique in Teotihuacan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66455,3848,spanish,nahuatl,y se volvía turbia turbia el agua .,tel tetetstik tetetstik eli nopa atl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66456,3849,spanish,nahuatl,Un litro de ajonjolí abarca mucho .,Se litro akolij uejka takui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66457,3850,spanish,nahuatl,"que se complete ,","mah mocentili ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66458,3851,spanish,nahuatl,"Cuando ya tuvieron su tlatoani , los mexicas decidieron quedarse entre las cañas y los tules donde estaban asentados ; entonces vencieron a los chimalhuacas , y también entonces se ataron sus años .","Yn iquac omotlatocatique , yquac motlalli yn iyollo y mesica yn acaytic yn tollitic onoya ; yquac conpeuhque chimalhua , y no umolpili yxiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66459,3852,spanish,nahuatl,Y que las dejaron desde que se añejaron con agua las tierras y agora las beneficia uno que se dise Miguel de los Angeles y que no sabe si las a comprado .,Yquac oquicauhque yn apachiuh milli ye no cuelle quichihua yn itoca Miguel de los Angeles amo nicmati azo oquimocohui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66460,3853,spanish,nahuatl,"Se compran legumbres como col , lechuga , jitomate , cebolla , apio , ajo , papas , elotes , lentejas , huevos , frijoles , rábanos , queso y frutas de todas clases .","Mocohuah quiquiltin queh colex , quilpatlahuac , xitomatl , xonacatl , apio , axo , patatah , yelotl , lentexa , totoltetl , yetl , nelhuacococ , quezo , ihuan miac xochicualli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66461,3854,spanish,nahuatl,". Han hecho su oficio tus tíos los traficantes mexicanos , los que andan comerciando recatadamente . ”",. Ca oquichiuhque in itequiuh in motlatzitzinhuan in mexica in puchteca in oztomeca . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66462,3855,spanish,nahuatl, El temascal,In temazcalli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66463,3856,spanish,nahuatl,"“ Bueno , yo los voy a llevar ” .","Bueno , na nijuikas . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66464,3857,spanish,nahuatl,"El chiquito no crece mucho , nada más como un capulín , no crece grande .","Tein tsikitsin amo ueyi moskaltia , majyá kemej se kapolin , amo mochiua ueyi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66465,3858,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66466,3859,spanish,nahuatl,"El miércoles 11 de abril de 1601 quitaron la gran cruz que estaba en el atrio de San Francisco , la cual había sido levantada por nuestro querido padre fray Pedro de Gante , maestro lego , y por los doce religiosos que al principio llegaron a México .","Yn ipan axcan miércoles ycmatlaquilhuitl once mani metztli abril de 1601 años , yquac quimotlaxillique yn huey cruz cenca huiac catca yn icaca Sant Francisco ythualco , yn quimoquechilitiuh totlaçotatzin fray Pedro de Gante quateçontzin maestro yhuan yn matlactin omomentin teopixque yn achto yancuican maxitico nican Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66467,3860,spanish,nahuatl,El forjador de cantos,In cuicapicqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66468,3861,spanish,nahuatl,"12 Calli , 9 .","XII Calli xihuitl , 9 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66469,3862,spanish,nahuatl,ladra así cuida cuida la casa donde vive donde vive su amo el sólo un poco duerme casi siempre está despierto si está echado con frecuencia se levanta y no lejos anda caminando cuando alguien pasa frente a su casa ya ladra y ya con ello se sabe que alguien anda ahí o que anda rodeando cuando ve a alguien andar furtivamente junto a la casa de su amo él lo sigue 10 persigue no lo deja le anda ladrando,tlahuahhualoa icanin tlaxotia quixotia in calli campa ichan campa chanti iteco yehuatl zan achiton cochi cahxilia mochipa zan tlachixtoc intla ahquetztoc zan tequi metequetza ammo huehcauh nehnentinemi ihcuac aca pano icalixpan ye tlahuahhualoa icanin ye momati aca ompa yahtinemi onozo tlyahualohtinemi ihcuac quihta aca quetzilnehnentinemi itech ical in iteco ye quitocatinemi quitotoca ammo quicahcahua quitlahuahualhuihtinemi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66470,3863,spanish,nahuatl,"allí llegaron ,","Niman ic huallaque ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66471,3864,spanish,nahuatl,Y luego hizo fuego esa anciana .,Uajka noponi tlipitski nopa tenantsi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66472,3865,spanish,nahuatl,Mi vida se refrescará :,Noyol cehuizqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66473,3866,spanish,nahuatl,que tengan hojas tiernas sobre la punta los elotes .,mah cuaizhuayohto elot .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66474,3867,spanish,nahuatl,Y hago y ordeno este mi testamento y estoy sana del cuerpo y de la boluntad y en mi entero juicio y memoria y estoy esperando la muerte de la qual ninguno se escapa ni se leva .,Yc nicchiua notestamento auh yn nonacayo zan pactica auh yn nocializ yn notlalnamiquiliz amo quenca zan pactica auh nicchixtica yn miquiliztli yn ayac huel yxpanpa yehua yn ayac huel quitlalcahuia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66475,3868,spanish,nahuatl,"De palabra dixo y suplico a vuestra magestad , yo compré unas casas a en el dicho barrio [ tlaxilacalli ] de Teocaltitlan y agora de mi voluntad quiero otra vez bendella y un español me la quiere comprar y por esta razón paresco ante vuestra magestad y solicito poder y lisencia de vuestra magestad para que mande anden los pregones y de entender el pregonero .",Ytlatoltica quimononochillico yuh quimolhuili nimitznotlatlauhtilia yn titlatohuani nicnocohui caltzintli yn oncan ypan tlaxilacalli Teocaltitlan auh yn axcan nociyeliztica notlanequiliztica ynic occepa nicnomaquilia ce tlacatl español quimocohuia auh ypampa ynic mixpantzinco onihualla nimitzitlanililico in mohuelitzin ynic timotlanahuatiliz ma yc tzatzihua maquitecaquilti in tecpoyotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66476,3869,spanish,nahuatl,El célebre Diego Velázquez de Silva realiza sus pinturas en la corte de España .,Tlahcuiloa itomamaloyan Caxtiltlahtocayotl in itauhcayo Diego Velázquez de Silva .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66477,3870,spanish,nahuatl,"Entonces murió don Felipe Páez de Mendoza , el día 26 de agosto .","Yhuan yhquac omomiquili don Felipe Páez de Mendoça , ypan yc XXVI de agosto .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66478,3871,spanish,nahuatl,"Al cumplirse 60 días de los combates , vinieron también los españoles , vino a hablar en Yauhtenco un tal Castañeda , a quien acompañaban algunos tlaxcaltecas ; éstos vinieron a hablar a los que estaban montando guardia junto a la albarrada en Tlaxoxiuhco : al capitán Chapoltzin , natural de Itzpancalco , y a Cuexacaltzin , natural de Tlapallan .","Ye yuh epoualli ticalliua y ye quinomauico spañoles , yn tzatzico ytoca Castaneda ytocayoca Yyauhtenco , tzatzico quiualhuicac tlaxcalteca ; y ye quiualtzatzilia yaotlapia tenantitla Tlaxoxiuhco ytoca ytzpancalqui achcauhtli Chapoltzi , omesti tlapaltecatl Cuesacaltzi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66479,3872,spanish,nahuatl,". se mostraban semejantes a ellos : se cortaban el pelo como los habitantes de Tzinacantlan , se cortaban el pelo como los de Cimatlan , y se dejaban barbilla y se cortaban el pelo como chontales ” : de igual modo se cortaban el pelo los traficantes , en todo los trataban de imitar ;",". quimmopatillotiaya in iuh moxima Tzinacantlan tlaca , mocimatecaxima iuan mopiochotia iuan mochontalxima zan no yuh moximaya in puchteca quintlaehecalhuiya ;",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66480,3873,spanish,nahuatl,— Como a las seis .,— komo a las seis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66481,3874,spanish,nahuatl,"Sin saberlo yo fue dicho , sin saberlo yo fue dicho : en Tzocotzontla fue dicho , en Tzocotzontla fue dicho ,",Ah nomation a itoloc Ah nomation a itoloc Tzocotzontla a itoloc Tzocotzontla a itoloc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66482,3875,spanish,nahuatl,"Lo que les da , ya se dijo , lo que toca a los traficantes encubiertos es aderezos de papel para cruzarse el pecho , y pañetes femorales finos de largas puntas .",Yehuatl in quinmaca in omoteneuh in intech poui naualoztomeca : in amanepaniuhqui iuan tlazomaxtlatl yacauiac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66483,3876,spanish,nahuatl,II Yten digo lo 2o . declaro que otra casa y aposento que sus altos son de piedra libiana que su entrada tiene hacia la parte de Tenayuca mando las aya mi hija llamada Ana Tepi con la tierra en que están edificadas y tanbien mando toda la demas tierra de la entrada de la dicha casa con las dos entradas y salidas de los altos que todo la aya la dicha Ana Tepi con la demas tierra en que estan edificadas el patio de la dicha casa que esta delante de ella se lo doy todo .,Ynic ontlamantli niquitohua yn oc no honicac nocal tezoncalli no acocallo tenanyocampa ytzticac nicmaca yn nochpoch in itoca Ana Tepi za no quihuica in tlali yn ipan icac yhuan mochi nicenmaca yn oncan calacohuayan necoc coyonqui acocallo mochi concencuiz in Ana Tepi yhuan in tlalli in ypan icac yhuan in ithuallo yspan mani no nicmaca mochi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66484,3877,spanish,nahuatl,"Este dicho Acamapichtli Segundo descendía tanto de los tlatoque de Colhuacan como de los mexicas , y por esta razón los mexicas fueron a tomar a Acamapichtli para que fuera su tlatohuani .","Ynin omotocateneuh yn icome Acamapichtli yn iuh occampa tetechpa quiztica yn intech yn Colhuacan tlahtoque yhuan yntechcopa yn mexica , auh yehuatl ypampa ynic yehuatl canato | | 83v Acamapichtli ynic yntlahtocauh mochiuh mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66485,3878,spanish,nahuatl,"siempre estaba llorando su madre , la",nochipayok chokatok inana tlen nopa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66486,3879,spanish,nahuatl,María Madre Trinidad .,María Madre Trinidad .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66487,3880,spanish,nahuatl,"Con la flor del licor de la guerrase ha embriagado mi príncipe , amarillo señor nuestro de los cuextecas .","Yaoxochioctica , yhuintitiaquia nopillotzin , cozahuic cuexteca totee .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66488,3881,spanish,nahuatl,Respondieron los totolimpanecas chichimecas : No hemos venido aquí para quedarnos .,"Auh yc niman tlananquillique , quihtoque yn totollimpaneca yn chichimeca : Ca amo nican yn tihuallamattiaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66489,3882,spanish,nahuatl,"con esto han sido muy embriagados y ya no entran a la casa de su bañador , sino que los llevan a la casa comunal , allá los van a aposentar , sea en Puchtla , sea en Acxotla .","uel ic ihuintique aocmo ompa calaqui in ichan tealti , zan ompa quinuica in calpulco ; ompa quimontlalia in azo Puchtlan anozo Acxotlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66490,3883,spanish,nahuatl,En la cocina ayuda a lavar los trastes .,Ipan tlacualchihualoyan tlanahnamiqui ihuan tlacaxitlpahapaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66491,3884,spanish,nahuatl,"Ahora bien , así que ambos se presentaron , tampoco podían moverse , no podían seguir su marcha , sino que sólo estuvieron en pie , se mantuvieron en firme .","Auh in ye yuhqui inicuac ye omomanaco onteixtin , ye no cueleh ahuel olini , ahuel otlatoca , zan momanque , motetenmanque . Ic ye noceppa quitoque in teteu :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66492,3885,spanish,nahuatl,Cuando bajó,Kema ualtemok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66493,3886,spanish,nahuatl,"8 Técpatl , 1240 .","VIII Tecpatl xihuitl , 1240 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66494,3887,spanish,nahuatl,"De otra mujer , Atepexotzin de Cuauhtinchan , Tlacateotzin tuvo a Moquihuitzin ; de los hermanos de Moquihuitzin , a Cuauhtzin lo solicitó por marido para su hija Miccacálcatl de Huexotzinco ; el tercero , Cuauhtomicicuiltzin , regresó a Cuauhtinchan , donde gobernó como tlatoanI .","Cecni quichiuh Moquiuiçi , yn Atepexoçi unpa ualla Quauhtincha ; ye inehua Moquiuiçi itoca Quauçi quiualloquichitla Micacalcatl Uexoçico ; yn ic - ey Quauhtomicicuilçi ça unpa ycuitlauic ya , Quauhtincha tlatocatito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66495,3888,spanish,nahuatl,"Y de presente damos noticia a la justicia dello para que dello tengan noticia a todos los que vieren esta carta de venta que nos avemos nonbrados : Joan de la Torre , Gaspar de San Pablo , Pedro Henandez albaceas que somos de María Xoco .","Auh yn axcan occepa tictixpantilico in justicia ma quimomachiltican yn ixquichtin quittazque inin amatl motenehuan carta de venta yn quenin tehuantin otictotocayotique Juan de la Turre , Gaspar de San Pablo . Pedro Hernandez albaceas titochihoan Maria Xoco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66496,3889,spanish,nahuatl,"En este año , ciertamente , los antiguos chichimecas eztlapictin teotenancas llegaron a establecerse en Tizatépec .","Nican ypan in , yn huel mellahuac , ynic oncan acico ynic motlallico yn Tiçatepec yn huehuetque yn chichimeca yn eztlapictin yn teotenanca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66497,3890,spanish,nahuatl,¿ Qué podrá hacer mi corazón ?,¿ Quen conchihuaz noyollo yehua ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66498,3891,spanish,nahuatl,Solo sirve para comerlo . No es medicinal .,"Sayoj kualtia para se kikuas , amo kualtia para pajti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66499,3892,spanish,nahuatl,"88 . Donde está sólo has de tomar , sólo has de atender lo que es propio de la madre , del padre ( que es ) como no lo son tal vez el jade , la turquesa que así llenan , que así colman tu regazo , tu garganta . Me has disculpado , me has hecho ver si algún lugar era riesgoso , si había cosas peligrosas . Así se despliegan , se extienden , así se manifiestan ordenadamente , así se agitan el collar , la pluma preciosa , las variadas plumas .","88 . Can ca , zan xiccui , zan xiccaqui in nanyotl , in tayotl , in ahmo mach yuhqui in chalchihuitl , in teoxihuitl , in yuhqui toptentoc , petlacaltentoc immoxillantzinco , immotozcatlantzinco . In otinechhuallapoihui , in oncan otinechontlachialti intla ohuican , intla ohuimamani . In yuh zotoc , in yuh mantoc , in yuh huipantoc , in yuh nehuihuixtoc in cozcatl , in quetzalli , in nepapan ihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66500,3893,spanish,nahuatl,"Los mexicas que se salvaron y no fueron capturados son : en primer lugar el tlenamácac Ténoch , Tenzacátetl , Acacitli , Cuauhcóhuatl , Ocelopan , su hermana mayor Cuetláxoch , Cuáuhtlix , Cohuacotzin , Nacochcíhuatl señora de Colhuacan , Ximatilulcíhuatl , y Nauhyotzin .","Auh y maquizque , yn amo huel quimacique mexica : yn icce yehuatl yn Tenuch tlenamacac , yhuan Tençacatetl , yhuan Acacitli , yhuan Cuauhcohuatl , yhuan Ocellopan , yhuan yhueltiuh Cuetlaxoch , yhuan Cuauhtlix , yhuan Cohuacotzin , yhuan Nacuzcihuatl ompa cihuapilli Culhuacan , yhuan Ximatilulcihuatl , yhuan Nauhyotzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66501,3894,spanish,nahuatl,HONGO BLANCO u HONGO DEL JONOTE,ISTAKNANAKAT oso XONONANAKAT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66502,3895,spanish,nahuatl,"También entonces se dispuso que don Tomás el Joven fuera a gobernar en Itztlacozauhcan , en la fiesta de la Visitación .","Yhuan yhquac onahuatiloc yn don Thomás yn telpochtli ynic tlahtocatiz Ytztlacoçauhcan , ypan ylhuitzin Visitación .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66503,3896,spanish,nahuatl,Seré . Estaré .,Niez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66504,3897,spanish,nahuatl,En Chalchiuhmomozco estaba asentada otra gente ; eran los xochtecas olmecas quiyahuiztecas cocolcas .,"Auh yn onpan ocatca Chalchiuhmomozco occentlamantin tlaca , yehuantin yn xochteca yn olmeca yn quiyahuizteca yn cocolca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66505,3898,spanish,nahuatl,Luego voy a hilar .,onkán niaw nicawas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66506,3899,spanish,nahuatl,"Le respondió Malintzin : “ Está bien , Mexícatl , creo que dices verdad ” .","“ Ca ye qualli , Mexicatl ; otitlanellti ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66507,3900,spanish,nahuatl,"Al señor Cuahuitzatzin Tlailotlacteuctli lo hicieron tlatohuani desde recién nacido , en el dicho Tapalcatetelco cerca de Ayotzinco .",Auh yn omoteneuh tlacatl Cuahuitzatzin Tlayllotlacteuhctli chapantica yn quitlahtocatlallique oncan yn omoteneuh ynahuac Ayotzinco Tapalcatetelco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66508,3901,spanish,nahuatl,Tengo veintiocho .,Nicpia cempoalli ihuan chicueyi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66509,3902,spanish,nahuatl,"Por eso me aflijo , al pensar que aquí vais a morir el capitán Marqués y tú misma ” .",Auh ypanpa nitlaocoya ca nican mopopolihuitiz in capitán Marqués yhuan tehuatzin ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66510,3903,spanish,nahuatl,"El 21 de septiembre de 1607 , fiesta de San Mateo apóstol , todos vieron humear una estrella ; apareció en el cielo mirando hacia el norte , hacia Azcapotzalco .","Auh yn ipan axcan yc 21 mani metztli setiembre de 1607 años , yquac ypan ylhuitzin quiz Sant Matheo apóstol , yquac mochi tlacatl oquittac ce citlalli popocaya ; ohualnez ylhuicatitech , ye nipa hualitztia Mictlampa y norte , yhuicpa yn Azcapotzalcopa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66511,3904,spanish,nahuatl,Éstos fueron los hijos a quienes Tezozomoctzin puso a gobernar en varios pueblos .,"Yzquintin hi ympilhua Teçoçomocçi , yn quimoyauh nouian altepetlipa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66512,3905,spanish,nahuatl,"Al oír esto Tepan y Tezcatlamiáhual , se echaron a llorar , diciendo : “ Nosotros somos los mexicas que fuimos cautivados ” .","Quin ic uncan tlacaque yn Tepa yn Tezcatlamiaual , quin unca y ye choca , quitoua : “ Tlacaço , timexica yn otechanque ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66513,3906,spanish,nahuatl,trescientosas,Caxtolpualli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66514,3907,spanish,nahuatl,"Se siembra la semilla , primero se remoja y luego se siembra ;","Se kitoka iteyo , achto se kiapachoua uan kemaj se kitoka .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66515,3908,spanish,nahuatl,“ Llévenme porque no tengo tiempo para,Xinechuikaka para namantsi axnikanti para,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66516,3909,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66517,3910,spanish,nahuatl,Cuando amaneció [ uno de los hermanos ] fue a,Kema tonilito kalakito,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66518,3911,spanish,nahuatl,"Ya se dijo que de pronto se hizo como si fueran las 8 de la noche ; y cuando se hizo oscuridad completa , aparecieron las estrellas en el cielo .","Ye omihto huel iuhcan mochiuhtihuetzca yn ihquac chicuey tzillini ye yohua ; ynic huel ontlayohuatihuetzca , ynic niman moch hualneztihuetzca cicitlaltin yn ilhuicatitech .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66519,3912,spanish,nahuatl,"Y se dijo : ¡ Bandera de México , oh bandera ! Bandera verde , blanca y roja . ¡ Bandera de México ! En este día , en este mes y en este año cumples cien años . Ellos , los indios , recuerdan la sangre que se regó hace un siglo , cuando nuestro padre Hidalgo nos libertó de las plantas de los españoles o gente de piel blanca . Te damos todo nuestro corazón para seguir juntos para siempre y te rodeamos como a una amante y pura madre para que México gane las victorias y para que nadie nos venga a pisotear .","Ihuan omolhuili : ¡ Pantli México , pantli ! Quilton , iztac ihuan chichiltic pantli . ¡ In México azcatl ! Inin tonali , inin metztli ihuan inin xihuitl ticaxiltia macuilpohuali xihuitl . Yehuan , mamacehualtin quilnamiqui tlen yeztli onenen axacan ce siglo , icuac totatzin Hidalgo otechmoquiquixtili in xopaltech españoles nozo cuitlaxcoliztac . Tictemaca ca nochi toyolo quiyezque nochipa tlamach ihuan timitzehualozque quename yetic ihuan quename ce tlazotli techipahuac nantli oncuan México quitlaniz in victoria ihuan aihmo ca in xopaltiz tiyezque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66520,3913,spanish,nahuatl,"Y también se apoderan , escogen entre las mujeres , las blancas , las de piel trigueña , las de trigueño cuerpo . Y algunas mujeres a la hora del saqueo , se untaron de lodo la cara y se pusieron como ropa andrajos . Hilachas por faldellín , hilachas como camisa . Todo eran harapos lo que vistieron .","Iman qujmanaya , qujnpepenaya in cihua in chipahuaque , in cuztic innacayo in cuztique . Auh in cequintin cioa inic motetlazaltiaia , mizoquihuique , ihuan tatapatli in quimocuetique tzotzomatli in quimohuipiltique , zan moch tzotzomatli in intech qujtlalique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66521,3914,spanish,nahuatl,"Cuando se celebró esta fiesta , participaron en especial los españoles originarios de Vizcaya , porque el dicho San Ignacio era su santo .","Auh ynin ylhuitl mochiuh occenca yehuantin quichiuhque yn Vizcaya tlaca españolesme , ypampa ca ynsanctotzin yn omoteneuhtzino .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66522,3915,spanish,nahuatl,En este año se fundó el tlatocáyotl de Cuauhnáhuac ; el primer tlatohuani fue Tehuehueltzinteuctli .,Nican ypan in tzintic yn tlahtocayotl yn Quauhnahuac ; yn achto ompa tlahtocat yn motlalli ytoca Tehuehueltzinteuhctli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66523,3916,spanish,nahuatl,"“ Ahora vamos a ir mañana , vamos a ir mañana","Nama tiyase mostla , tiyase mostla",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66524,3917,spanish,nahuatl,Artículo 120 . - Los Gobernadores de los Estados están obligados a publicar y hacer cumplir las leyes federales .,Tlen 120 Tlanahuatihcayotl . In tlanahuatianeh tlen Tlaltlanahuatilmeh quipiah tlanahuatili quiamaquixtiseh tlahtol tlanahuatilmeh tlen sentlanahuatiloyan ihuan mamotlepanita .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66525,3918,spanish,nahuatl,cuando varios días después recordé ese momento no supe a ciencia cierta si mi padre había olvidado decirme el lugar exacto en donde había escondido esa pequeña fortuna que según el número de vasijas en que se hallaba contenida no debía de ser muy pequeña estaba yo nervioso pensaba que quizá dada la angustia del momento no había puesto atención en lo que mi padre me había dicho y cuando quise recordarlo todo me parecía nebuloso y no acertaba a comprender lo que en realidad había pasado,miec tonalli ipan ihcuac nehuatl nicnequia nitlalnamiquiz ahmohuel cualli onicahcihcamat intla notahtzin oquimolcahuili nechmolhuiliz cenquizca cualli canin oquimotlatili inon tomin inon tomin ahmo zan tepitzin intla chicome comitl otentayah hueliz achiton hueyi nicuahuahuazcataya nicnemiliaya hueliz ipampa immanon inic cenca ninoteopoaya ahmo cualli onicmocaquiti in notahtzin in nechmolhuilihtaya ihuan ihcuac onicnec in niquilnamiquiz mochi tlayohualtic mixtecomacyo ihuan ahmo huel cualli nicmatia tlein opanoc,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66526,3919,spanish,nahuatl,"Y no se podrá decir ni contar toda la gente que había , los que acudieron a sepultar al difunto , tanto españoles como naturales mexicas , no se sabe de dónde salía tanta gente por el camino , pues había muchísima gente , y muchos estaban mirando y admirando a la orilla del camino , y también había muchos que miraban desde las azoteas de las casas ; con mucha solemnidad sepultaron el cuerpo del difunto , pues se hizo el entierro del dicho arzobispo y virrey como si fuera viernes santo .","Auh ca amo huel mihtoz motenehuaz yhuan amo huel moponhuaz yn ixquich tlacatl catca , yn oquimotoquilique miccatzintli yn españoles yhuan timacehualtin mexica , amo huel campa tetlan quixohuaya yn otlipan , cenca oteten yn tlacatl , yhuan yn ça ohtenco otlamahuiçoque otlachixque cenca miec tlacatl , yhuan yncalticpac tlapanco cenca no teten yn tlacatl tlachixque ; cenca huey tlamahuiztililiztica in quimotoquilique ynacayotzin miccatzintli , ca yuhquinma çan yhcuac viernes sancto yc omochiuh yn inetoquiliztzin omoteneuh teoyotica tlahtohuani arçobispo visurrey .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66527,3920,spanish,nahuatl,para que caiga el Agua .,para mah huetzi natzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66528,3921,spanish,nahuatl,"De todos modos vamos a festejar el acontecimiento . ¿ Está Ud . libre , o tiene algún asunto urgente que atender ?","Zazoquenin tiohueh tic ilhuiquixtia inin tlamahuizolli . ¿ Mocahyantzinco , nozo itla occe tequitl oc timochihuiliz ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66529,3922,spanish,nahuatl,"En unos veinte minutos , mientras que vuelves voy a almorzar .","Cana cempoalli minotoh , noca tihualaz nia nalmazalox .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66530,3923,spanish,nahuatl,"Y les envió una bula en la que , de su entera y libre voluntad , y según en ella se contiene , dividía por mitad lo que debía adjudicarse a ambos reinos de todo lo que habían descubierto y de lo que en lo futuro descubrirían , a fin de que los reyes de Castilla no entraran en conflicto con los reyes de Portugal , los cuales desde hacía algunos años también habían hecho ciertos descubrimientos por la parte del oriente , y a fin de que no hubiera pleitos ni disensiones ni se requiriese en lo sucesivo discutir entre los reyes de Castilla y de Portugal acerca de las conquistas ; declaró , pues , en aquella bula cómo quedaba dividido el mundo , para que cada uno de ambos reyes pudiese efectuar sus conquistas en la parte que le correspodía .","Ynic quinhualmotitlanilili yn ibullatzin yn ipampa ynic quimochicoxelhuia ynic quimillochchicotlaxillia , yn çan inenomahuiliztlanequillitzintica yn iuh ytech onca yn ipan bulla , yn intech quimopohuilli yn mellahuac yn tlatocayotl yn ipan yn mochi yn ixquich yn oquinextique yhuan yn oc ompa titztihui yn quinextizque , auh ynic amo tleyqu inpan yazque yn tlahtoque reyes yn Portugal , | | 110v ynic no quinextia ye quezqui xihuitl yn ipan tlalli yn tonatiuh yquiçayanpa , auh ynic amo tle onyez yn pleytos yn nechallanitinemiliztli ynic amo mochallanizque quenmanian yntla monequiz yn intlan yn innepantla yn tlahtoque yn Castilla yhuan Portugal yn ipampa yn tepehualiztli ; auh quimomellahuili yn çan ya yehuatl ypan bulla ynic quimoxelhui cemanahuatl ynic ceceyaca cece yehuantin tlahtoque yn intech pouhqui yez yn quipehuazque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66531,3924,spanish,nahuatl,"— Ea pues , Tecuciztecatl , échate , arrójate al fuego .","— O tlacuele , Tecuciztecatlé , xon huetzi , xon momayahui in tleco !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66532,3925,spanish,nahuatl,"4 Técpatl , 1340 .","IIII Tecpatl xihuitl , 1340 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66533,3926,spanish,nahuatl,". Y han de cargar los traficantes : no muy pesada , sino llevadera , no más moderada .",. Auh in yehuantin quimamazque in puchteca : amo cenca etic zan tlaeheculli zam mochiuhqui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66534,3927,spanish,nahuatl,"3 Acatl , 1235 .","III Acatl xihuitl , 1235 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66535,3928,spanish,nahuatl,"Fueron a pie , llevando todos candelas para alumbrarse ; unos llegaron hasta Totoltepec , y otros la salieron a recibir por el camino ; la depositaron en la iglesia mayor , y se quedó en México diez días .","Tlacxipanhuique , moch camdelas quitquique ynic quihualmotlahuililitiaque ; cequintin huel acique yn onpa Totoltepec , auh cequintin ça otlica quimonamiquilique ; yglesia mayor yn quimoquechilito , auh matlaquilhuitl yn nican moyetzticatca Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66536,3929,spanish,nahuatl,". Pues el reprendido y amonestado , no tomaba eso como cosa de pena , no lo desdeñaba como ofensivo , sino que se humillaba mucho , lo tenían en gran favor y respondía llorando , les decía :",". Auh in yeuatl nonotzalo amo quitecocomati amo quitlauelchiua , cenca yeh mopechteca uel quicnelilmati quinchoquiznanquilia quim ilhuia :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66537,3930,spanish,nahuatl,amad,ximotlazohtilli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66538,3931,spanish,nahuatl,"El torpe artista : obra al azar , se burla de la gente , opaca sin cuidado , defrauda a las personas , es un ladrón .","In xolopitli toltecatl : tlailihuizhuiani , mocacayahuani , tlaixpachoani , iixco quizani , tlailahuizhua , teca mocaya , ichtequi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66539,3932,spanish,nahuatl,"“ No estás solo porque yo también te ayudaré ,",Axkana moseltik pampa na no nimitspaleuis,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66540,3933,spanish,nahuatl,"también padece la sed ese Juan Antonio Trinidad ,","no amictami nehon Juan Antonio Trinidad ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66541,3934,spanish,nahuatl,También se come tostado : se le pone sal y se tuesta en el comal .,No se kikua tateuats se kipoyelia uan se kiteuatsa komalko .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66542,3935,spanish,nahuatl,"Hijos ahora apúrense , apúrense a comer , ahora descansen temprano .",ixos šii ' siwikan šitlakwakan wan ŝimosewikan iwakunko nanyaske .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66543,3936,spanish,nahuatl,Este caballo es más bonito que aquel .,Inin cahuayo ocachi cuacualtzin queh neca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66544,3937,spanish,nahuatl,( E despues de lo susodicho ) [ aquí en la ciudad de Mexico Tenochtitlan ] a diez e nueve días del mes de agosto de mil e quinientos y sesenta e quatro años nos los alcaldes don Martin de San Juan que tengo de la justicia e por su magestad estando en el audiencia pareció ante mi una yndia llamada ( Maria ) [ Ana ] Xoco ( del barrio ) de San Pablo en Tlascuititlan ( donde es la diferencia ) la qual dixo que pedía le hiciese justicia sobre unas tierras [ F . Hr . ] de su patrimonio con unos camellones que son cinco camellones .,Yn nican ciudad Mexico Tenochtitlan axcan sabado a XIX dias del mes de agosto de 1564 años yn nehuatl alcalde don Martin de Sanc Juan in tictocuitlauia justicia audiencia nispan oualla ytoca Anna Xoco chane San Pablo Tlachcuititlan quitoco nicnocaquitilico in justicia yn ipanpa tohuehuetlal yhuan tochinan macuiltetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66545,3938,spanish,nahuatl,Y dixeron los mandones de el dicho barrio [ tlaxilacalleque ] y los albaceas de la dicha difunta que hera verdad que heran de la dicha difunta y las avia conprado la dicha Ana Xuarez que estava presente .,Niman otlananquilique yn tlaxilacaleque yoan albaceas oquitoque tlatoanie ca ye nelli ca uel yiaxca catca yn omomiquili niman occeppa oquinmotlatlanili quinmolhuili cuix ie nelli yn oquicouh [tachado : yn nican ycac] Ana Xuarez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66546,3939,spanish,nahuatl,Ahora aunque sea un viejito que pasa al contrario en vez de saludarlo buenamente lo empujan al viejito .,ašan maski se biexito kipanawitewa ' al contrario en vez de kitla ' paloske buenamente kontopewtewa ' in biexito .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66547,3940,spanish,nahuatl,"Luego se regresó ya casi al declinar el mismo día ; luego allá fue directamente arriba del cerrito . Y al llegar , la Señora noble del cielo , en el mismo lugar donde primeramente la vio , lo estaba esperando . Y así en cuanto la vio , en su presencia se inclinó , se humilló , le dijo : Oh mi ama , Señora , noble Señora , la más pequeña de mis hijas , mi doncellita , fui allá donde me mandaste como tu mensajero , para poner por obra lo que me dijiste ; aunque muy dificultosamente , entré al lugar de asiento del jefe de los sacerdotes , lo vi , expuse ante él lo que me dijiste , así como me lo","Niman hualmocuep iz zan ye icuac ipan zemilhuitl ; niman oncan huallamelauh in icpac tepetzintli . Auh ipantzinco ahzito in ilhuicac zihuapilli iz zan ye oncan in canin acattopa quimottilih , quimochiyalitica . Auh in oiuhquimottilih , iixpantzinco mopechteccac , motlalchitlaz , quimolhuilih : Notecuhyo e , tlacatl e , zihuapile , noxocoyouh e . nochpochtzin e , ca onihuia in ompa otinechmotitlanilih , ca onicneltilito in mihiyotzin , in motlahtoltzin ; maziuhi in ohuihuitica , in onicalac in ompa iyeyan teopixcatlahtoani , ca oniquittac , ca oiixpannictlalih in mihiyotzin in motlahtoltzin in iuh",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66548,3941,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66549,3942,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66550,3943,spanish,nahuatl,viviesen,nemixquiayan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66551,3944,spanish,nahuatl,"Las flores del águila quedan en tus manos , señor Axayácatl .","In quauhxochitl in momac ommani , taxayacatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66552,3945,spanish,nahuatl,"chas y diversas flores de Castilla ; y fui a cortarlas , las llevé allá abajo , y las tomó en sus santas manos , otra vez las puso en mi regazo para que te las trajera y las entregara solamente a ti .","ompa nictehtequitiuh in nepapan Caxtillan xochitl ; auh in onictequitoh , onichualnohuicquililih in oncan tlatzintlan , auh ca imaticatzinco conmocuilih , oczeppa nocuexanco oconhualmotemilih inic nimitzhualnotquililiz in huel tehuatzin in nimitznomacquiliz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66553,3946,spanish,nahuatl,puede ser que en algún sitio llegues a lograr un pueblo ; puede ser que alguna vez vean tu persona y rostro . . .,"azo cana tictlantoz in atl in tepetl , azo ye cemmanyan mixco mocpac on tlatlachia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66554,3947,spanish,nahuatl,El padre les dijo a sus hijos : amaos .,In tahtli in ipilhuan oquimilhui : ximotlazohtlacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66555,3948,spanish,nahuatl,"¿ Sería así o no ? ; en verdad no podemos saber si cuando se movieron de Aztlan eran creyentes , y más bien se cree que los antiguos eran idólatras , es decir , gentiles .","Auh aço yuhqui acanoçomo ? ; camo huel mellahuac momati yn aço tlaneltocaya yn iquac huallolinque yn ompa Aztlan , auh ca çan in iuh mellahuac momati yeppa tlateotocani ynic motenehua gentilesme .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66556,3949,spanish,nahuatl,¡ Comience la danza !,¡ Ma nemaytitotilo ya !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66557,3950,spanish,nahuatl,"Pero los tlatelolcas nada hicieron allá , porque tuvieron que arreglar sus propias casas y trabajar en la calzada del Tepeyac , y lo mismo hicieron los habitantes de sus sujetos .","Auh yn tlatilolca atle oncan quichiuhque , ypampa yn inchan no ochichiuhque yn tlamellahua Tepeyacac quitequipanoque , yhuan yn ixquich altepehua y nepa chaneque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66558,3951,spanish,nahuatl,"Y allí en la cumbre del cerrito , no se dan flores en absoluto , porque está llena de peñascos , abrojos , muchas espinas , nopales , mezquites ; y si se dan hierbecillas es el mes de diciembre en","Auh in oncan icpac tepetzintli , ca niman ahtle xochitl in imochiuhyan , ca texcallah , netzollah , huihuitztlah , nopallah , mizquitlah ; auh intla xiuhtohtontin mochihchiuhani in icuac in",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66559,3952,spanish,nahuatl,es mejor que no haya .,achi kuali axonka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66560,3953,spanish,nahuatl,¿ Cuándo fuiste a la casa de tu padre ?,¿ Quemanon ichan motata otia ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66561,3954,spanish,nahuatl,Y también digo que dejo por mis bienes una milpa que esta en el pueblo de San Pablo Tlaliztacapa que tiene veinte brasas lo cual dejo a mi yerno Joseph Ramirez Mahuito para que la siembre .,Yhuan niquitohua in milli mani San Pablo Tlaliztacapan XX pohualli nicmaca in nomon Joseph Mahuitoca quichihuaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66562,3955,spanish,nahuatl,Nos dice que consigamos quien se esté queriendo prestar .,kwando lá komunpia ' se ratito peso yokontlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66563,3956,spanish,nahuatl,Termina el año 13 Calli .,Quizqui yn XIII Calli xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66564,3957,spanish,nahuatl,"76 . Que sea recta vuestra fama , vuestro renombre , y que también aquí , por ti , sea yo un apreciado anciano , una apreciada anciana ; y de la misma manera en que esto se satisfaga , yo lo sienta , mi sangre , mi color . Que ahí se muestre que eres mi sangre , que eres mi color ; que nada se haga nuestra reprensión , nuestra vergüenza , nuestra sumisión , nuestro daño . Con tranquilidad , suavemente , pasa el día , la tarde ; y también ten respeto , sé considerado en el patio , y también en el fogón , a la entrada ; no el polvo , la basura , se expandan . Que nada de chile frente a mí lo machuquen , soy anciano , soy anciana ; porque es muy aflictivo , ya no siento aprecio por él . Y bien , con tranquilidad , apaciblemente , id juntos , encauzáos , tomad al que vive , al que ya es ; ten cuidado del instrumento de trabajo , del utensilio para cargar ; y en la misma forma indúcela a ella a usar la tablilla para tejer , el huso , y ve mostrándole cuál es el camino que habéis de seguir , hijo mío , muchacho mío , mi collar , mi pluma preciosa . Sólo eso . Es todo lo que pongo , lo que expreso ante ti , a tu corazón .","76 . Ma yectli in amihtauhca , in amotenyo , auh ma no oncan mopal niyechuehue , niyecilama ; ma zan ihui in temico , nihualnomati , nezotze , notlapallotze . Ma oncan neci in tinezo , in tinotlapallo ; maca tle intahualoca , in topinahuiz , auh in totepacholoca , in totehuiloca ommuchiuhtiuh . Ma ihuiyan , ma yocoxca , in xoncemilhuiti , in xonteutlaquili , auh yequene xontlamahuiztili , xontlaixtili in ithualco , auh yequene in tlecuilli , in quiyahuatl ; maca teuhtli , tlazolli ommoloni . Maca tle chilli nixco compitzinican , in nihuehue , in nilama ; ca huel cococ , aocmo nitlahueylia . Auh ma huel , ihuiyan , yocoxca , in xommohuicatihuiyan , in xommohtlatoctican , auh xocommocuilican in nemohuani , in yelohuani ; auh xocommocuitlahui in tepuztzintli , in mecapaltzintli , auh no ihui iyehuatl xoconcuitlahuilti in tzotzopaztli , in malacatzintli , auh xoconnextilitiuh in catle ohtli in anquitocazque , nopiltzine , notelputzine , nocozque , noquetzale . Zan iyo . Zan oc ixquich yc nimitzontlalilia , nimitzontehuilia immix , immoyollo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66565,3958,spanish,nahuatl,aquí te voy a presentar este Fogón :,nican nimitzmactiliti nehin tixochitzin :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66566,3959,spanish,nahuatl,posiblemente estábamos en martes para finalizar me dijo la mujer vendrá usted el jueves a mediodía me regaló mi tortilla y luego lentamente salí,hueliz martes otiyeya onechmolhuili in cihuatzintli tihualmoicaz jueves tlahcotonalpan onechtlacuililoc notlatlaxcal ihuan zan niman oihualqihquizta,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66567,3960,spanish,nahuatl,"Pero después van haciendo ofrendas en cada uno de los templos así llamados : Huitznahuac , Puchtlan , Yohpico , Tlamahtzinco , Momozco .","Auh zatepan tlatlamana in izquican tehteopan mihtouaya : Uitznauac , Puchtlan , Yohpico , Tlamahtzinco , Momozco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66568,3961,spanish,nahuatl,"nada de chile le agrega , solamente sal : le echaba unas briznas . Podían comerlo todos los vecinos .",atle chilli quinamiquia zan iyo iztatl quipoctiaya . Uel ixquichtin quicuaya in iuanyolque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66569,3962,spanish,nahuatl,"Y al dejar a Axayácatl , venían a Tlatelolco y le decían al tlatoani Moquihuitzin : “ Hemos ido a visitar el tecpan de Tenochtitlan ; el tlatoani Axayacatzin está muy molesto .","Auh yn oconcauhque Axayaca niman hualaque y nican Tlatilulco , intencopa conilhuito in tlatohuanie Moquiuistzin : “ Ca otohuia in Tenochtitla otitlatecpanoto ; huel motequipachotzinotica y tlacatl tlatohuani Axayacatzin ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66570,3963,spanish,nahuatl,A ver si aguantan,A ver tlan kixikose,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66571,3964,spanish,nahuatl,Hongos “ panes ” o “ semitas ” ľn quesadillas,MazayelnanACATLATEMITILTLAXCALLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66572,3965,spanish,nahuatl,"Así pues , en este dicho año de 1 Tochtli desembarcaron en las costas de Aztlan los antiguos chichimecas ; para entonces , habían transcurrido 5248 años desde que Dios nuestro señor creó el mundo , desde que comenzó el mundo al ser hecho y formado ; habían transcurrido 3006 años desde la inundación universal llamada diluvio , en que el mundo fue destruido , la cual sucedió en tiempos del profeta Noé ; y habían transcurrido 801 años desde la fundación de la gran ciudad de Roma , capital del mundo .","Auh yn ihquac yn , yn ipan omoteneuh Ce Tochtli xihuitl , yn ipan oncan atenquiçaco huehuetque chichimeca yn Aztlan ; ye oyuh nepa quimochihuilitzino yn totecuiyo Dios yn cemanahuatl ye matlactzonxihuitl ypan yetzonxihuitl ypan onpohuallonchicuey xihuitl , ynic tlatzinpehualtic tlachihualtic tlayocoyaltic yn cemanahuatl ; auh no yhuan ye yuh nepa chicontzonxihuitl ypan matlacpohualxihuitl ypan chiquacen xihuitl mochiuh yn apachihuiliztli y nohuian cemanahuac | | yn motenehua diluvio , ynic polliohuac cemanahuac , yn ihquac ypantzinco mochiuh yn tlacatl yn tlaachtopayttohuani propheta yn itocatzin Noé ; no yhuan ye yuh nepa ontzonxihuitl ypan ce xihuitl yn ihquac yn motlalli ynic tlatlallili huey altepetl Roma ytzonteco yn cemanahuatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66573,3966,spanish,nahuatl,"8 . Y háblale bien a la gente , ruégale mucho a las personas , respétalas , témelas , obedécelas , ámalas , porque así vivirás , así estarás de pie . No sigas el camino , el principio de aquel que está allá , que allá vive , que anda embriagándose , que anda emborrachándose , que en sus manos escupe , que saca fuego con las manos , que se queda con algo en su cuello , que se queda con algo en su mano , que se ata bien el trasero , que se golpea la cadera , que se cuelga de lo alto , que da alaridos , que da voces , que grita como si hubiera comido las hierbas estupefacientes , el hongo , como si hubiera bebido el pulque . Ya no siente la piedra , el palo ; presto los recibe . Les remeda , le levanta los hombros a su madre , a su padre . Ya no los respeta , sólo contra de ellos se vuelve , se da la vuelta , ya no les teme , ya no los tiene en algo , sólo sin reflexión da alaridos , da voces . Ya no sale por su salida , ya no vive en su lugar de vivir , ya no corre en su lugar de correr . Ya allá no tiene rostro , ya allá no tiene orejas , ya allá no están bien su rostro , su corazón . Él ya no eleva el canto , no dice la palabra . Ya no en su momento de gritar grita , habla .","8 . Yhuan huel xitenotza , huel xitetlatlauhti , xiteixtili , xiteymacaci , xitetlacamati , xitetlazotla yehica ye tinemiz , ye tihcaz , Ma yehuatl yohui , ixopech tictoca in ye onca , in ye onnemi in ihuintitinemi , in xocomictinemi , in imac chicha , immomatlemamalli , in iquechtlan tlacuiya , in imac tlacuiya , in huel motzinilpia immoqueztlatzinia , immacopilohua , in tocuilechohua , in tzatzi , in oyohua , in yuhqui mixitl , tlapatl , in yuhqui octli , nanacatl in oquic , in oquiqua In aocmo quimati in tetl , in quahuitl ; quicuitihuetzi . In quiyeyecalhuiya , in caacolehuilia in inan , in itta ; in aocmo quixcopaitta , in za ihuiepa mocuepa , mihilacatzohua , in aoemo quimacaci , in aoctle ipan quimati , in za ilihuiz oyohua , in tzatzi . In aocmo iquizayan in quiza , in aocmo inemian in nemi , in aocmo itlaczayan in tlacza . In aoemo vmpa ixe , in aocmo vmpa nacace , in aoc huel ca iix , iyollo . In aoc yehuatl in cuicatl , in tlahtolli in quehua , in quihtohua . In aocmo itzatzian in tzatzi , in tlahtohua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66574,3967,spanish,nahuatl,"Entonces murió don Hernando Cortés Cihuailacatzin , hijo de Ayocuantzin .",Nican momiquilli don Hernando Cortés Cihuayllacatzin yn ipiltzin Aoquantzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66575,3968,spanish,nahuatl,"Yo Ysabel Juana habitante de Santa Maria Cuepopan he venido ante la presencia de ustedes que son tlahtoque y administran la justicia , he aquí que escuchan mi demanda acerca de la tierra que vendo y me lo impiden Madalena y Francisco Papan .",Y nehuatl Ysabel Juana nochan Santa Maria Cuepopan amixpantzinco ninecico yn antlatoque anquimopielia justicia ca yzcatqui anquimocaquiltia y noneteylhuil yn itechcopa yn tlaltzintli nicnonamaquillia auh y nechcahualtia yn Magdalena yhuan Francisca Papan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66576,3969,spanish,nahuatl,Algunos dicen que su meollo es dulce como si fuera caña de azúcar .,Sekin kijtouaj tsopek iyolo majyá ouat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66577,3970,spanish,nahuatl,Teníamos .,Oticpiayah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66578,3971,spanish,nahuatl,"Pongan estacas allí donde terminan los linderos , métanlos en su tierra y que nadie se los impida [ hacerlo ] a ustedes ; y si alguien lo contradice a ustedes aquí , hacia nosotros envíenle . Para certificar aqui ponemos nuestro nombre y nuestra firma . Pablo Xuarez , alcalde y Pedro Geronimo alcalde . Pasó ante mí Juan de San Francisco , escribano nombrado .",Xoconmamanacan estacas yn oncan tlatlami quaxochtli y xiquimoncalaquican yn intlalpan niman ayac amechontlacaualtiz auh yn tla aca amechixnamiquiz nican tohuicpa xiquallihuaca auh ynic nelli nican tictlallia totoca yhuan tofirmas fecho en Mexico . Pablo Xuarez alcalde Pedro Geronimo alcalde . Paso ante mi Juan de San Francisco escrivano nombrado .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66579,3972,spanish,nahuatl,"Se da en las hortalizas , esa se da mucho si le ponen abono de borregos .","Mochiua kampa nen hortalizas , yon mochiua semi komo kitaliIiaj abono de borregos .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66580,3973,spanish,nahuatl,"Toma ya tu cacao , la flor del cacao ,","Ma xocon cua in cacahuatl , in cacahuaxochitl ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66581,3974,spanish,nahuatl,También entonces se enseñoreó Totequixtzin como tlatohuani de Opochhuacan Chalco .,Auh no yquac yn ipan in motlatocatlalli yn Totequixtzin tlahtohuani Opochhuacan Chalco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66582,3975,spanish,nahuatl,"Para entonces , el señor Coxcoxtli llevaba 19 años gobernando en Colhuacan .",Auh yn iquac yn ye iuh nepa caxtollonnahui xihuitl tlahtocati yn tlacatl Coxcoxtli yn oncan Culhuacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66583,3976,spanish,nahuatl,"Estuvieron presentes las autoridades , el virrey y los oidores acudieron en persona para depositar el Santísimo Sacramento ; se trajeron andas de todos los sujetos , y los religiosos venían formados en dos filas .","Auh no mohuicatza yn tlahtoque , yn visurrey yhuan oydores quimoyomahuillico ynic quimotlalilico Sacramento ; mochi hualla ynandas yn nohuian sujetos , yhuan in teopixque necoc motecpantzinoque ynic hualmohuicacaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66584,3977,spanish,nahuatl,los suyos .,ihuaxcahuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66585,3978,spanish,nahuatl,"De nuevo escaramuzaron con sus caballos las autoridades españolas , a las 6 de la tarde ; se hizo todo como la vez anterior , y otra vez iba adelante el señor virrey , encabezando a los señores que escaramuzaban .","Auh yhuan ye noceppa cavallotlatlalochtique yn españolesme in tlahtoque ypan chiquacen tzillini in ye teotlac ; ye noceppa yhuin mochiuh yn iuh achtopa mochiuh , ye noceppa yehuatzin achtopa mocavallotlatlalochtili yn tlahtohuani visurrey , quimonmopehualtilili yn tlahtoque ynic cavallotlatlalochtique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66586,3979,spanish,nahuatl,se dispersaron todos y se quedaron las,mosemanke nochi uan mokajke nopa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66587,3980,spanish,nahuatl,"Nunca pasó por el agua , él empezó a ir .","Axkema kipano atl , ya tlakonana yaui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66588,3981,spanish,nahuatl,"Este Ilancuéitl Atlauhtecatlteuctli nunca fue a Tzacualtitlan Tenanco , sino que gobernó en Atenco , entre los tenancas que allá se habían quedado .","Auh ynin Yllancueytl Atlauhtecatlteuhctli amoma huel hualla y nican Tzaqualtitlan Tenanco , ye ompa tlahtocat yn Atenco yntlan yn onpa mocauhque yn tenanca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66589,3982,spanish,nahuatl,Se perdieron así todos él se los llevó porque era el diablo .,opopoliwke ohkión močtin es ke kintlan yeye ' on mismo porke yeye ' on oksé .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66590,3983,spanish,nahuatl,"Y aún no era anciano , sino un varón en la flor de la edad , pues se dijo que tenía 55 años .","Auh cayemo huehuentzin omoyetzticatca , ca ye quin huel yyolloco oquichtli , yuh omihto ye quin ye ompohuallonmatlactli ypan macuilxihuitl oquimopialiaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66591,3984,spanish,nahuatl,"El jueves 9 de julio de 1609 fue nombrado catedrático de la Real Universidad de México el padre maestro fray Diego de Contreras , que era prior de San Agustín en México .","Axcan juebes yc 9 mani metztli julio de 1609 años , yquac cathetrático omochiuhtzino yn escuelas real Mexico in yehuatzin padre maestro fray Diego de Contreras prior Sant Augustín Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66592,3985,spanish,nahuatl,"El viernes santo , sólo en dos lugares bajaron de la cruz la imagen de Dios nuestro señor y la sepultaron : el primer lugar fue la iglesia de San José , junto a San Francisco , pero la función se hizo sólo en el interior , y el segundo lugar en que la sepultaron fue la iglesia de Santiago Tlatelolco , pero también sólo se hizo en el interior ; en ninguno de los pueblos hubo procesión , y por la conmoción que había se puso vigilancia en todas partes .","Auh yn ipan in omoteneuh viernes sancto çan occan yn quimotemohuillique cruztitech yn ixiptlatzin totecuiyo Dios yhuan quimotoquillique : yn icceccan oncan yn nican San Joseph San Francisco , çan callitic yn mochiuh , auh yn icoccan umpan Sanctiago Tlitilulco quimotoquillique , çanno callihtic yn mochiuh ; yhuan ynic nohuiyan altepetlipan acan tlayahualoloc , çan necomoniloc ynic nohuiyan yaotlapialoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66593,3986,spanish,nahuatl,"Luego , en este año , se enseñorearon en Colhuacan dos tlatoque : el primero fue Huetzin , que se proclamó tlatohuani de Colhuacan ; y el segundo fue Nonohuálcatl , en el cual finalmente quedó el señorío , pues llegó a ser el noveno tlatohuani de Colhuacan .","Nican ye quin ipan in yn motlahtocatlallique omentin tlahtoque : yn icce ytoca Huetzin tlahtohuani mochiuh yn Culhuacan ; yn icome motlahtocatlalli ytoca Nonohualcatl , huel yehuatl in ytech mocauh yn tlahtocayotl , ycchiuhcnahui tlahtohuani mochiuh yn Culhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66594,3987,spanish,nahuatl,"Le replicó Ecatzin : “ ¿ Qué vas a hacer , Temillotzin ? ¿ Adónde podemos ir , si la nave lleva seis días navegando ? ” .","Y Ecatzin quimolhuilia : “ Tleyn timalia , Temillotziné ? Can tiazque , ca ye chiquaçemilhuitl ye nenemi acalli ? ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66595,3988,spanish,nahuatl,Me voy para llegar a mi casa ” .,"Niyasa niajsiti nocha . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66596,3989,spanish,nahuatl,están enojados,kualanij,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66597,3990,spanish,nahuatl,y cómo se ofrecía el copal,AUH INIC TLENAMACOYA,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66598,3991,spanish,nahuatl,"4 Calli , 1457 .","IIII Calli xihuitl , 1457 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66599,3992,spanish,nahuatl,"Escucharon los señores , y dijeron : “ Id a preguntar a Huitzilíhuitl si él también quiere la tiza y las plumas ” .","Concaque yn tlatoque , quitoque : “ Xoconilhuiti y Uitziliuitl cuix no tiçatl yuitl quinequi ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66600,3993,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66601,3994,spanish,nahuatl,"trece mil Ángeles Apóstoles ,","mahtactiomeyi mil Ángeles Apóstoles ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66602,3995,spanish,nahuatl,"2 Acatl , 1299 .","2 Acatl xihuitl , 1299 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66603,3996,spanish,nahuatl,"Y cuando han pasado los cuatro días es cuando se lavan en su casa . Eso se dice baño del muerto ” : con esto acaban , olvida su tristeza .",Auh in oquiz nauilhuitl icuac mamouia in ichan . Ic mitoa momiccaaltia in ic compoloa conilcaua intlaocol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66604,3997,spanish,nahuatl,"Llegamos hasta Chiucnauhtlan , donde las mujeres tlatelolcas tomaron cautivos ; también tomaron cautivos en Tezontlalnamacoyan y en Atenantítech ; todas las mujeres tlatelolcas tomaron cautivos , y fueron muy numerosos sus cautivos .","Yn tatzinticatca yntocayoncan Chiccuicnauhtla , yn tlatilolcan tziua ysquich tlacatl tlama ; çano yui yn Teçontlalnamacuya ysquich tlacatl tlama yn tlantilolcan tziua , çano yui Antetenantitech yn itocayonca ; ça yncu moch tlamanque yn tlatilolcan tziua , cenca miec ymalua mochiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66605,3998,spanish,nahuatl,"Por sexta vez , habló el sábado ; creó Dios nuestro señor todos los animales que viven sobre la tierra , de una vez hizo todos los animales .","Auh yn icchiquacepa yn motlatolti ypa sábado ; yn quinmochihuilli totecuiyo Dios yn ixquichtin manenenque yn tlalticpac nemi , ynic ye mochintin cepa manenenque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66606,3999,spanish,nahuatl,"Cuacuauhpitzáhuac se enseñoreó en el año 1 Tochtli 1350 , pero se quedó un año en Azcapotzalco , y allá le servían tenochcas y tlatelolcas , llevándole aves , pescados y ranas .","Nima ye yc motecuhtlalia Quaquauhtzi , y motlatocatlalli Ce Tochtli xiuitl ypa , çan oc yn onpa catca cexiuitl , yn unpa contlamamacaya yn tlatilulca yn tenochca contlamaniaya , unpa concallaquiaya yn tototl michi cuyatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66607,4000,spanish,nahuatl,"Los aztecas mexitin que llegaron al medio de las siete cuevas eran diez mil , contando a las mujeres y a los niños .","Yn mocenpohua azteca mexitin yn oncan quiçaco yhtic chicomoztotl cenxiquipilli ypan macuiltzontli , çan ic mocentenehua yn cihua yhuan pipiltotonti mexitin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66608,4001,spanish,nahuatl,Entonces los zapatistas entraron al pueblo de Amilco . Arrojaron muchas bombas con ametralladoras y así tumbaron dos escuelas . Entonces quedaron sepultados muchos federales cuando cayeron los edificios . Una de estas escuelas se llamaban Concepción Arenal y la de los varones ya no recuerdo cómo se llamaba . En esta escuela quedaron apachurrados muchos federales junto con sus soldaderas [ en el mismo salón de clase donde yo había aprendido tanto ] .,Ye yiman in ocalahque zapatistas ompan Amilco . Oquintlacalque achi miac bombas ica ametralladoras can oquitlacalque ome tlamachtilcaltin . Ye yiman tica on miactin federales omotlalpachoque icuac oxitinque caltin . Inimequez tlamachtilcaltin ; cente itocan Concepción Arenal ihuan de pipiltoton aihmo niquilnamiqui tlen itoca . Ipan inin tlamachtilcali otlalpachihque miaque federales ican soldaderas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66609,4002,spanish,nahuatl,"Para entonces , habían transcurrido 184 años desde que los mexicas salieron de su morada de Aztlan Chicomóztoc , y los mismos años tenía de edad el dicho Tecpatzin .","Auh yn ihcuac yn ye oyuh nepa chiuhcnauhpohualli ypan nauhxihuitl ompa hualquizque yn inchan Aztlan Chicomoztoc yn mexica , ca ye ixquichcauh xihuitl quipiaya ynic ne - | | 52v - mi tlalticpac yn omoteneuh Tecpatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66610,4003,spanish,nahuatl,hemos de dejar,tic cauhtehuazqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66611,4004,spanish,nahuatl,"10 Acatl , 1359 .","X Acatl xihuitl , 1359 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66612,4005,spanish,nahuatl,Las muchachas estarán mañana en casa .,In ichpocameh moztla chanco onyezqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66613,4006,spanish,nahuatl,"Y se refiere , se dice que esto irritaba mucho a los hechiceros , que por ello comenzaron a molestarlo , a escarnecerlo y así a afligir a Quetzalcoatl . Y se dice que allá fue a morir al lugar de la noche y el color rojo . Allí fue a morir .","Auh motenehua , mitoa yeehuatl yc quinziuhtlati in tlatlacatecolo ic concan quipehualtique inic ica mocacayuahque iic quiquequeloque , yn oquitoque in oquincque in tlatlacatecollo inic quitollinizque in Quetzalcoatl . Auh mitoa cany a in Tlillan Tlapallan ynic ompa miquito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66614,4007,spanish,nahuatl,pensé que me insultaría pero todo salió diferente de como en mi interior lo había concebido me dijo que me esperara hablaría con su corazón reflexionaría siete días después me correspondió,onicnemili nechihhualtzazquiani yece mochi oquiz occetic inquen nohtic onicnemiti onechilhui ma ninochia quinmach moyolnotzazquiani chicome tonalli ipan onechtlananquili axcan zan onechpoloaya in ocachi ohuihtic nictemachiltiz nochan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66615,4008,spanish,nahuatl,amais,antlazohtlah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66616,4009,spanish,nahuatl,El se olvidó de despachar la carta .,Yehua oquilcan quititlaniz in amatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66617,4010,spanish,nahuatl,Es un caballo de carreras .,Inin tziocuinalcahuayo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66618,4011,spanish,nahuatl,"En este año Axayacatzin mandó sembrar unas tierras de Chalco Amaquemecan en Xocoyoltépec y en Oztotícpac , las cuales pertenecían a los tlatoque de Mexico .","Nican ypan in | | 102r yn tlalli quixotlac yn Axayacatzin yn Chalco Amaquemecan ytocayocan Xocoyoltepec yhuan Oztoticpac , yntech pouhqui yntonal yn Mexico tlahtoque catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66619,4012,spanish,nahuatl,"Y dijo Chimallaxochtzin a los colhuas : ¡ Dadnos ya la tiza y las plumas , dadle su bandera a mi hermano mayor y padre ! ; pero los colhuas no querían .","Auh yn Chimallaxotzin quihto quimilhui yn culhuaque : Ma tiçatl yhuitl xitechmomaquilican , ma pantzintli xicmomaquilican y noquichtihuatzin y nothatzin ! ; auh yn culhuaque amo cezque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66620,4013,spanish,nahuatl,"Si tuviese dinero , tendría un coche .",Tla nicpiazquia tomin . nicpiazquiaya ce calmimilolli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66621,4014,spanish,nahuatl,Vayamos a pedir la tiza y las plumas ” .,Ma tiçatzintli yuitzintli tocontitlanica ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66622,4015,spanish,nahuatl,"En ese mismo año regresó a su casa de Tecamachalco don Francisco Jiménez , juez gobernador de Tenochtitlan , que gobernó durante cinco años .","Auh çanno yquac yn ipan omoteneuh xihuitl yn quiz mohuicac yn ichan Tecamachalco yn don Francisco Ximénez juez governador catca Tenochtitlan , yn tlahtocat macuilxihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66623,4016,spanish,nahuatl,"En el año 8 Ácatl 1487 se dedicó el teocalli de Tenochtitlan , con cautivos de Tziuhcóhuac ; entonces murieron Mazatlteuctli y su hija .","Chicuei Acatl xiuitl yc momamal yn teucalli Tenochtitla , ynca momal tziuhcoaca ; unca mic Maçatltecuhtli , nehoan ychpoch .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66624,4017,spanish,nahuatl,"Allí se quedaron tres años , viviendo todavía como chichimecas ; y al cuarto año bajaron para construir su palacio donde ahora está Azcapotzalco .","Yexiuitl y çan oc yuh catca ynic chichimeca tlaihyouitinenca , ycnauhxiuitl y ualtemoque ynic motecpancaltico axca ye uncan Azcapotzalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66625,4018,spanish,nahuatl,Y que el dicho Luis que ya hera fallecido en Guachinango y que este testigo sabe muy bien que las casas heran suyas y de anbos las labraron su marido .,Auh yn Pedro Luys ca onomomiquilli ompa Quauhchinanco ynin testigos conitoa ca huel nicmati ca huel imaxcan yn calli yn momextin quimoquechilique yn inamic catca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66626,4019,spanish,nahuatl,"7 Acatl , 1187 .","VII Acatl xihuitl , 1187 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66627,4020,spanish,nahuatl,"Mas cuando se puso el sol , algunos principales dieron la orden de queda para que se dejara de combatir ; por culpa de los principales traidores , que obedecían a Mixcóatl Tlailotlacteuctli , se perdió la ciudad .","Au ie unaquiz tonatiuh nima e yc tetlacaualtia yn tecuictlatoque , ynic ye tlamattinenemi ; yntecumpa yn traytores ym pipilti yn quinaualpoloque altepetl , yn itlanauatilua ytoca Mixcoua Tlaylotlatecutli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66628,4021,spanish,nahuatl,"“ Que sí , niño",“ Ma yeka konetl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66629,4022,spanish,nahuatl,Sí fue a dar .,Kena elito .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66630,4023,spanish,nahuatl,"Se desvenan los chiles , se les quita el rabo , se tuestan y se limpian con un trapo húmedo . Se tuestan los cacahuates , las almendras , el ajonjolí , el bolillo , las tortillas y las hojas de aguacate , y se asan la cebolla y el ajo . El plátano macho se dora en aceite . Todo esto se muele con los demás ingredientes y queda lista la pasta ; puede rendir 60 o más platillos , se toma la que se vaya a utilizar y se guarda la demás . La cantidad que se vaya a utilizar se sazona con manteca o aceite , y se le agrega caldo de pollo o de guajolote . Se cuece al fuego de dos a dos horas y media . Para seis personas se utilizan dos tazas de la pasta .","In chilli moquixtilia icuitlaxcol , icuitlapil ihuan moihcequi ; zan niman mopohpoa ica cuechahuac tatapahtli ; no iuhqui moihcequi in tlalcacahuatl , almendra , ajonjolí , bolillo , in tlaxcalli , in ahuacacuauhaztlacapalli ; moihcequi in xonacatl , axox ; in oquichxuchicualli motlehuatza ica chiyahuizotl . Mochi inin moteci itloc in occe tlanahnamictli ihuan yeca in chiltextli inic mochihuaz molli . Ixquich in chiltextli cenca huehyi , ahzo ica quintlamacazqueh yei poalli tlacah ahnozo ocachintin ; yuhqui , mocui ixquich in monequiz ihuan tlapixcan motlalia in ocachi . Tlen mocuaz motlehuatza ica pitzochiyahuizotl ihuan motlalilia poyox ahnozo huaxoloiztayutl . Huicci ome ahnozo ome ihuan tlahco cahuitl ipan . Intla chicuacen tlacah tlacuazqueh mochihua ome tecontontli chiltextli . Intla tlacuazqueh chicuacen tlacah monequi ome tecontontli chiltextli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66631,4024,spanish,nahuatl,Consejos del padre a su hija,Quen in tahtzin quinonotzaya in ichpuchtzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66632,4025,spanish,nahuatl,"74 . Y con esto quizás ya es tiempo , quizás ya allá me asombraré , yo anciano , yo anciana . Quizás ya aquí se abrirán el cofre , la petaca . Y tal vez ya ahora veré cómo llevarás , cómo harás seguir el camino a la tablilla para tejer , al huso ; quizás un día , dos días , objeto de tu cuidado se hará . Porque también así debes hacerte su madre de ella , y aquí harás que siga el camino , el que debe ser seguido ; e instruyela . Asimismo tú , en su muñeca , en su garganta , ata el jade , la turquesa ; y en su costado , en sus orejas , en su corazón , cuélgate , hijo mío .","74 . Auh inin at ye imman , at ye oncan in nitlamahuizoz , in nihuehue , in nilama . At ye nican motlapoz in toptli , in petlacalli . Auh azo ye axcan in noconittaz in quenin toconhuicaz , toconohtlatoctiz in tzotzopaztli , immalacatl ; at nican cemilhuitl , omilhuitl , mopial ommuchihua . Ca no ihui , in yehuatl tinan timuchihua , auh nican xocontocti in ohtli , in toco , auh xoconixtlamachti . No tehuatl , imaquechtlan , itozcatlan , xoconilpi in chalchihuitl , in teoxihuitl , auh iyomotlan , inacaztlan , iyollotlan , ximopilo , nopiltzintzine .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66633,4026,spanish,nahuatl,"Y escuchó toda la palabra de él , el mensaje , como si no lo tomara en serio . Le respondió , le dijo : hijito mío , ojalá otra vez vengas , te escucharé más despacio , veré desde la raíz u origen , pensaré lo que te hizo venir , tu voluntad , tu deseo .","Auh in oquicac in mochi itlahtol , inetitlaniz , iuhquin ahmo zenca monelchiuhtzinoh . Quimonanquililih , quimolhuilih : Nopiltze , ma oczeppa tihuallaz , oc ihuian nimitzcaquiz , huel oc itzineuhcan niquittaz , nicnemiliz in tlein ic otihuallah , in motlanequiliz , in motlaelehuiliz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66634,4027,spanish,nahuatl,Luego los huexotzincas y los tlaxcaltecas levantaron sus jacales a uno y otro lado de la calzada .,"Nima ye no unca moxacaltia uexotzincatl , tlaxcaltecatl , necoc umac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66635,4028,spanish,nahuatl,No te olvides nunca de nosotros .,Amo queman xitechelcahua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66636,4029,spanish,nahuatl,Por 1910 tuve muy buenos maestros .,Ipan in xihuitl 1910 oniquimpix achi cuacuali notemachticahuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66637,4030,spanish,nahuatl,amaríamos,titlazohtlazquiah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66638,4031,spanish,nahuatl,"los de Mixtlan quiere decir : le hicieron la guerra , los fue a cautivar .",im mixteca in ic oquiyaoquichiuhque oquimanilito .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66639,4032,spanish,nahuatl,no puedo terminar esta modesta intervención sin leer unos fragmentos de lo que en el mundo prehispánico se pensaba del sabio y que el doctor tantas veces cita pero que esta vez va dedicado a él,ahhuel niccentlamiz inin notlahtol intla ahmo nocompohuaz cequih tlaxeliuhcayotl in ipan huehue mexihco cemanahuac monemiliaya itechcopa in tlamatini yehuatzin in temachticatzintli leonportilla miecpan quimotenehuia yece axcan ihuicpatzinco noconihtoa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66640,4033,spanish,nahuatl,"Cuando salió de su palacio de México el señor don Luis de Velasco , lo iba acompañando don fray García Guerra , arzobispo de México , quien lo fue a dejar en Santa Ana Tlatelolco , etapa del camino donde se despidieron , luego de lo cual el señor don Luis de Velasco se dirigió hacia el Tepeyac , y el arzobispo regresó a la ciudad .","Auh ynic nican moquixti Mexico tecpan palacio ynic onmopehualti tlahtohuani don Luis de Velasco , ynehuantzin mantiaque yn teoyotica tlahtohuani don fray García Guerra arçobispo Mexico , quimocahuillito ohtlipan umpa quimoquechillito Sancta Ana Tlatilolco , oncan monahuatitzinoque ynic niman nepa omohuicac tlahtohuani don Luis de Velasco Tepeyacacpa , auh yc hualmocueptzino yn arçobispo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66641,4034,spanish,nahuatl,". Y así las cosas , luego sale a medio patio , donde están colocados los papeles .",". Auh in ye yuhqui , niman ye ic quiza in itualnepantla in oncan mani amatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66642,4035,spanish,nahuatl,Del Nuevo Mundo .,Del Nuevo Mundo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66643,4036,spanish,nahuatl,tal vez de repente se quedó en el viento .,xa de repente itech ehecat mocahuac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66644,4037,spanish,nahuatl,"Huitzilihuitzin e Itzcohuatzin dieron también las siguientes instrucciones a Cohuatzinteuctli , el guardián de los jardines natural de Mamalhuazocan : En tus manos y en tu espalda ponemos al niñito Cohuazacatzin para que lo críes y eduques ; tú resolverás en su lugar los asuntos de gobierno ; también te damos el título de Teohuateuctli , pero en cuanto el niño sea mayor , le cederás el petate y el asiento .","Auh in yehuatl yn itoca Cohuatzinteuhctli yn Mamalhuaçocan ychan yn xochipixqui no quinahuatique yn Huitzillihuitzin yhuan yn Itzcohuatzin , quilhuique ynic quinahuatique Cohuatzin : Momac motepotzco ticcahua tictlallia yn piltzintli yn Cohuaçacatzin , oc tiquizcaltiz tic - huapahuaz , auh yn tleyn tequitl oc tehuatl tiquitoz tixiptla , oc motech ticahua yn Teohuateuhcyotl , auh yn quenmanian yn oyxtlamatito yn piltzintli ticcahuilliz yn ipetl yn icpal .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66645,4038,spanish,nahuatl,"( que ) te vayas a quedar aquí , viejita del fogón ,","tehhua nican timocahuati ticon lamatzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66646,4039,spanish,nahuatl,"Y cuando ya él va siguiendo su marcha , allá se quedó la luna ; cuando salió su salida el sol también le fue siguiendo la luna : con lo cual allí se apartaron , hicieron diferente derrotero cada vez que van a salir : dura todo el día el sol , pero la luna de noche hace su oficio , cada noche pone su cargo , de noche trabaja .","Auh in ic icaiac ye otlatoca , zan umpa oninocauh in meztli ; quinicuac in ocalaquito icalaquian tonatiuh , ye no cuele ic hualehuac in meztli : ic umpa mopatilique , motlallotique inic ce ceppa hualquiza ; tlacemilhuiltia in tonatiuh , auh in meztli yohual tequitl quitlaza , ce yohual quitlaza , yohualtequi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66647,4040,spanish,nahuatl,"En el año 3 Calli 1521 pereció la ciudad ; cuando fuimos derrotados fue en nexochimaco , en el día de signo 1 Cóhuatl .","Yey Calli xiuitl yca poliuh altepetl , ynic tixitinque ypan nexochimaco , cemilhuitonalli Ce Couatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66648,4041,spanish,nahuatl,5 pimientas negras,Macuilli tliltic pimienta,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66649,4042,spanish,nahuatl,Mas avia de quarenta y quatro años que lo poseen y tienen y que para ello tenian testigos que saben la verdad y se les recibiesen .,Ye onpohualli xihuitl ipan nahui xihuitl ynic tictzitzquia yn posesion ticceliliticate ca oncate testigosme yn quimati huallazque conitoquihui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66650,4043,spanish,nahuatl,"2 Técpatl , 1572 .","2 Tecpatl , 1572 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66651,4044,spanish,nahuatl,Lo dejé en mi cuarto .,Nocalzelolpan onicahten .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66652,4045,spanish,nahuatl,"El domingo 23 de enero de 1611 , a las 2 de la tarde , se bautizaron en la iglesia de San Francisco dos de las personas que habían venido de Japón ; se les bautizó muy solemnemente , con asistencia de mucha gente y en presencia de los diversos religiosos que hay en México .","Axcan domingo ypan ome tzillini yn ic 23 mani metztli henero de 1611 años , yhquac teopan San Francisco omoquatequique omentin yn ohuallaque Jabón tlaca ; huel tlamahuiztililiztica yn quatequilloque , moch oncan nezque , mochintin ymixpan mochiuh yn ixquichtin nepapan teopixque Mexico onoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66653,4046,spanish,nahuatl,"Así fue como comenzaron la guerra ; ésta comenzó porque Maxtlaton , tlatohuani de Azcapotzalco , les pidió que le llevaran una chinampa .","Auh ca yuhqui hin yn oquipehualtique yaoyotl ; ynic peuh , çan quihuallitlan chinamitl yn Maxtlaton tlahtohuani yn Azcapotzalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66654,4047,spanish,nahuatl,"El sabio verdadero es cuidadoso - como un médico - y guarda la tradición . Suya es la sabiduría transmitida , él es quien la enseña , sigue la verdad , maestro , no deja de amonestar","In cualli tlamatini , ticitl , piale Machize , temachtli . Temachiloni , neltocani , neltiliztli temachtiani , tenonotzani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66655,4048,spanish,nahuatl,En razon de que en nuestra presencia se dieron los dineros del balor de la casa y los rescibieron Miguel Ahuiani y su hermana Ana Mocel y su madrastra Juana y por firmeza dello y ser verdad lo firmamos y conpró la casa Francisco Quauycequi .,Ynic nican tispan oquimomacaque yn ipatiuh calli oconcuic y Miguel Ahuiyeni yhuan yn iteycauh Ana Mocel yhuan yn ichahuana Juana yc neltia nican tictlalia tofirma ynic quimocohuia yn calli Francisco Quahuicequi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66656,4049,spanish,nahuatl,A ver cuanto le pagan por su carga y eso ya lo recibe su patrón .,ikan keškič yekitlakolia ini karga wan ye ' on keyi resibiroaya inite : ko .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66657,4050,spanish,nahuatl,"El domingo 20 de marzo de 1594 se fundó un nuevo monasterio de monjas junto al colegio de los teatinos , que se llamó de Nuestra Señora de la Encarnación ; entonces se establecieron allí las señoras , que habían salido de la Concepción para ir a instalarse en el nuevo monasterio , y eran las hijas de nuestra querida madre de la Concepción .","Yn ipan axcan domingo a XX de março de 1594 años , yquac yancuic monasterio de monjas motlalli in teatinos caltitlan , motocayoti ytocayocan de Nuestra Señora Encarnación ; yquac motlallitzinoque in cihuapipiltin , ompa hualmoquixtique in de la Comcepción ynic onpa mohuetziltito | | 12 yancuic monasterio , ynin ypilhuantzitzinhuan yn totlaçonantzin de la Conceptión .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66658,4051,spanish,nahuatl,"Los tlatoque Cuahuitzatzin Tlailotlacteuctli y Atonaltzin Chichimecateuctli mandaron a sus enviados , y enseguida partieron los enviados de los tlatoque ; todos los señores enviados iban ataviados para la guerra con sus arcos , flechas y brazaletes , iban con sus arcos y sus carcajes , y llegaron adonde estaban aquéllos .","Auh ynic niman ye ontlayhua yn tlahtoque yn Quahuitzatzin Tlayllotlacteuhctli yhuan yn Atonaltzin Chichimecateuhctli , | | 130v yc niman yahque yn intitlanhuan yn tlahtoque ; mochintin yn intitlanhuan yn inteuhcyohuan moyaochichiuhtihui tlahuitoltica mitica matzopetztica , yntlahuitol yeta yhuan ymicon ynic , niman yntech acito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66659,4052,spanish,nahuatl,"del que ya nadie puede contar ,","in aocac huel cempoa ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66660,4053,spanish,nahuatl,Cada minuto es precioso .,Cecen minoto cuacualtzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66661,4054,spanish,nahuatl,"Desde donde se posan las águilas , desde donde se yerguen los tigres , el Sol es invocado .","In cuauhpetlapan , Ocelopetlapan , Tonatiuh on tlatlauhtilo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66662,4055,spanish,nahuatl,"Otro ve que ha de comprar gente , ha de ser dueño de esclavos . Otro ve que va a ser adúltero : ha de ser quebrantado de la cabeza con piedras , oprimido por piedras .",In aca conmottilia tecouaz tlacaua yez . In aca conmottilia tetlaximaz tetzohtzonaloz tetepacholoz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66663,4056,spanish,nahuatl,si quieres ...,ta tijneki . . .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66664,4057,spanish,nahuatl,Ya se acabó la lluvia .,Yotlamic in quiahuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66665,4058,spanish,nahuatl,"Este Toteociteuctli fue después muy famoso , se comportó gloriosamente cuando gobernó a los chalcas , y era también muy temido , como se verá luego en este escrito .","Auh ya yehuatl in yn Toteociteuhctli yn çatepan miectlamantli yn inex yn itenyo , yn oquichihuaco huel tenyotica ynic otlahtocatico yn ipan Chalcayotl , cenca otlamamauhtico , yn iuh niman ye onnecitiuh yn ipan in amatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66666,4059,spanish,nahuatl,Si tenemos yunta y si no la pedimos prestada .,la tihpia ' toyunta wan in lá ka ' mo tihtlane ' wa in toyunta .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66667,4060,spanish,nahuatl,"El domingo 21 de julio de 1591 se hizo por primera vez procesión con el Santísimo Sacramento en San Antonio Abad , en Xoloco ; la procesión se hizo a petición del capellán José Méndez y del patrón Diego de Muñón , quienes presentaron la solicitud correspondiente ante el maestreescuela , provisor y vicario del arzobispo .","Domingo yc XXI mani metztli julio de 1591 años , yancuica motlayahualhui Sacramento yn Sant Antonio Abbad in Xolloco ; auh ynic motlayahualhui yntlaytlaniliztica mochiuh yn capellán Joseph Méndez yhuan yn padrón Diego de Muñón , quimotlatlauhtilique in maestreescuella yhuan provisor arçobispo yxiptlatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66668,4061,spanish,nahuatl,Allá ya estaba al que le dicen xili,Nopa ya nepa itstó kiiluiaj xili,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66669,4062,spanish,nahuatl,"El Quinto Sol : 4 - Movimiento su signo . Se llama Sol de Movimiento , porque se mueve , sigue su camino . Y como andan diciendo los viejos , en él habrá movimientos de tierra , habrá hambre y así pereceremos . En el año 13 - Caña , se dice que vino a existir , nació el Sol que ahora existe .","Inic macuilli Tonatiuh Nahui ollin in itonal . Mitoa Ollintonatiuh ipampa molini yn otlatoca . Auh yn yuh conitotihui in huehuetque , ipan inin mochihuaz tlalloliniz , mayanaloz , maoz , inic tipolihuizque . Auh in ipan malactli ihua yei acatl quilmach yez in axcan Onmantiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66670,4063,spanish,nahuatl,todas se perdieron sobre su espalda,nochi kipolojke ikuitlapa iatipa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66671,4064,spanish,nahuatl,El licenciado Diego López Bueno 12,El licenciado Diego López Bueno 12,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66672,4065,spanish,nahuatl,"El lunes 2 de julio de 1612 , fiesta de la Visitación , cuando nuestra querida madre Santa María fue a saludar a su prima Santa Isabel , se estrenó al terminarse y se dedicó el nuevo templo de Nuestra Señora del Colegio de las Niñas ; este dicho templo no tardó mucho tiempo haciéndose , pues fue como si nomás hubiera brotado cuando lo construyeron nuevo los cofrades del Santísimo Sacramento .","Axcan lunes yn ic 2 mani metztli julio de 1612 años , ypan ylhuitzin Visitación , ynic quimotlapalhuito totlaçonantzin Sancta María yn itlaçopitzin Sancta Isabel , yhcuac mochalli ynic yecauh teocalmamallihuac yn oncan yancuic teopan Nuestra Señora del Colegio de las Niñas ; ynin omoteneuh teocalli huel amo huecauh yn omochiuh , çan iuhqui yn hualixhuac ynic moyancuilli ynic quichiuhque cofrades del Sanctíssimo Sacramencto .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66673,4066,spanish,nahuatl,"“ Buenos días abuelito , buenos días abuelita ” y ya pasaban .",la mano awelito la mano awelita wan yepano ' .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66674,4067,spanish,nahuatl,Vengan a girar con su relámpago .,Xichualmalacachotih ica namotapetanilot .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66675,4068,spanish,nahuatl,"10 Acatl , 1047 .","20r X Acatl xihuitl , 1047 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66676,4069,spanish,nahuatl,"En Santa María Cuepopan fueron nombrados alcaldes Cristóbal Pascual , vecino de Copolco , que fue reelegido , y Diego Suárez , vecino de Tlocalpan .","Auh yn alcaldesme motlallique Sancta María Cuepopan , çan quitlamellahualti yn Christóval Pascual chane Copolco , yhuan Diego Xuárez chane Tlocalpan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66677,4070,spanish,nahuatl,"Se cimentó luego el Cuarto Sol . Su signo era 4 - Viento . Se decía Sol de Viento . Durante él todo fue llevado por el viento . Todos se volvieron monos . Por los montes se esparcieron , se fueron a vivir los hombres-monos .","Inic nahuic Tonatiuh nahui ecatl itonal mitoa Ecatonatiuh , Ipan in ecatocoac omatihuac Cuauhtlaquin tepehuato in onocca tlacazomatin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66678,4071,spanish,nahuatl,"Los mexicas tenían 19 años de haber llegado cuando murió Acolnahuacatzin , en el año 7 Ácatl 1343 , después de gobernar durante 60 años .","Auh y mexica ye castolxiuhtia ye onaui xiuitl ynic momiquili Acolnauacatzi , Chicomacatl xiuitl yn ipa mic ; yn tlatocat epoualxiuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66679,4072,spanish,nahuatl,Pero no lo comen,Pero axkana kikuaj,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66680,4073,spanish,nahuatl,El vino ayer a mi casa .,Yehua yalhua nochan ohuala .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66681,4074,spanish,nahuatl,"Tú Tierra ,","Tehhua talticpactzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66682,4075,spanish,nahuatl,Nomás ellos trabajan,Teki sa inijuanti tekitij,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66683,4076,spanish,nahuatl,"Y el martes , antes de amanecer allá salió de su habitación Juan Diego a llamar un sacerdote allá en Tlatelolco ; y cuando llegó caminando junto al cerrito Te","Auh in Martes , huel oc tlatlayohuatoc , in ompa hualquiz ichan in Juan Diego in quimonochilia teopixqui in ompa Tlatelolco ; auh in ye ahzitihuitz inahuac",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66684,4077,spanish,nahuatl,"9 Acatl , 19 .","IX Acatl xihuitl , 19 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66685,4078,spanish,nahuatl,"La yerbamora tiene buen olor . Su semilla ha de venir de donde florea , el viento se la lleva y fe deja en cualquier parte y si alguien limpia ese lugar , nacen las plantitas .",In tomakilit ajuiak . In iteyo ya ualeua kampa posoni uan teyoua uan entos kimoyaua ya in ejekat uan tamiti kasá uan komo se tameuj ompa ya in ixua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66686,4079,spanish,nahuatl,"Ha venido a crecer la amargura , junto a ti y a tu lado , Dador de la Vida . Recuerdo a nuestros amigos . ¿ Acaso vendrán una vez más , acaso volverán a vivir ?","Ye nelli cococ ye otimalihuico , in motloc monahuac , in Ipalnemohua . Zan niquintemohua , niquilnamiqui in tocnihuan . ¿ Cuix oc ceppa huitze ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66687,4080,spanish,nahuatl,"Señores , me habéis hecho gracia , lo otorgó vuestro corazón : yo os doy enfado , os soy molesto :",. —Pipiltzitzin é,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66688,4081,spanish,nahuatl,había subido,tlejkok se tlamantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66689,4082,spanish,nahuatl,"5 Acatl , 1471 .","V Acatl xihuitl , 1471 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66690,4083,spanish,nahuatl,"5 Técpatl , 1328 .","V Tecpatl xihuitl , 1328 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66691,4084,spanish,nahuatl,La abuelita pensaba que iba a ganar a su nieto .,Moyoloiuiyaya ni tenantsi ya kitlanis iixui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66692,4085,spanish,nahuatl,Hay un árbol alto en el jardín .,Ornea cente hueyi cuahuitl ipan xochimila .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66693,4086,spanish,nahuatl,"En el año de 1592 se nos impuso el tributo de 4 y de 2 tomines ; estaba destinado al rey , para que pagara a los soldados .","Yn ipan xihuitl de 1592 , yquac motlalli yn tlacallaquilli nanahui tomines oome tomin ; çan tlahuenchihualiztli mochiuh yn ihuicpatzinco rey , yn quimomaquiliaya in sordadosme .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66694,4087,spanish,nahuatl,"Cuando nuestro padre hizo esto , María López más insistía en acusarlo ante la Audiencia Real , pero luego abandonó el pleito y ya no lo concluyó ; por lo cual el dicho fray Jerónimo de Zárate nuevamente comenzó a afligir a la gente y a afrentarla , como se dijo que lo hacía anteriormente .","Yn ihcuac yn yuhqui quichiuh , cenca mochicahua quiteylhuia Audiencia Real yn María López , yece çan concahuaco yn ineteylhuil amo quitzonquixti ; ynic no niman | | 166 occeppa quipehualti omoteneuh fray Jerónimo de Çárate in ye tlatollinia in ye tepinauhtia , yn iuh omoteneuh achtopa quichihuaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66695,4088,spanish,nahuatl,"13 Acatl , 1167 .","XIII Acatl xihuitl , 1167 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66696,4089,spanish,nahuatl,"En cuanto a éstos , se escogían los que él había de agasajar con dones de mantas y pañetes de valor . Luego daba también regalos a todos los traficantes de la ciudad , en cualquier parte que fuera , y de los doce pueblos llamaba a los bañadores de víctimas y en este caso también se escogían .","In ic zan impan mopepenaya in quimotlauhtiaya yehuatl in tlazotilmatli in tlazomaxtlatl . Niman yehoatl in quimotlauhtiaya in ye nouian altepetl ipan puchteca , matlactepetl omome in quinnotzaya altianime zan ipan mopepenaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66697,4090,spanish,nahuatl,su .,ih .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66698,4091,spanish,nahuatl,"se hierve en una olla con agua . Cuando ya está cocido se come . Si es muy grande , hay que cortarlo en pedazos para hervirlo . Es muy dulce .","se kimana ika komit uan at , maj oksi uan se kikua ya , komo semiuejueyi maj se kitejteki para se kimanas . Semi tsojtsopek .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66699,4092,spanish,nahuatl,Y luego se abrió la puerta y luego metimos a la dicha Ana Tepi la qual se anduvo paseando por el suelo tirando piedras de una parte a otra y las casas el un aposento ( grande que llaman recivimiento de mugeres ) [ ciuacalli ] esta hacia donde el sol se pone y otro ( con que son dos ) es pequeño que está hacia Xuchimilco ( que es donde sale el sol ) .,Auh niman omotlapo in puerta auh niman otoncallaquique yn Anan Tepi niman onenen yn ipan tlalli otlamomotlac yca tetl auh yn calli centetl zihuacalli tonatiuh ycallaquianpa ytzticac ynic ontetl caltepiton xochimilcopa ytzticac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66700,4093,spanish,nahuatl,"Terminó la repartición y luego se entregaron las medallas en las cuales estaba escrito cómo cumplía un siglo México : El Centenario . Terminó el día del Centenario con un banquete . El sol brillaba muy hermoso y hacía mucho calor . Y entonces comenzó el canto : ¡ Oh santa bandera de heroicos carmines ! Suben a la gloria de tus tafetanes la sangre abnegada de los paladines , el verde pomposo de nuestros jardines ¡ las nieves sin mancha de nuestros volcanes ! Si tornan las luchas de ayer a tus plantas , sobre nuestros ojos de sombras cubiertos , recuerda oh bandera la sangre abnegada de los paladines , el verde pomposo de nuestros jardines , ¡ las nieves sin mancha de nuestros volcanes !","Ihuan otlan tlaxexeloliztli premios zan aca iman on omoxexeloque medayatin cano icuilactaya quename caxiltia ce siglo México : in Centenario” . Tlamia in tonali in Centenario ica tlacualiztli . Achi cualtzin tonali oyeya ; otonataya coza . Oncuan on ompeuh cuicatl : ¡ Oh santa bandera de heroicos carmines ! Suben a la gloria de tus tafetanes la sangre abnegada de los paladines , el verde pomposo de nuestros jardines ¡ las nieves sin mancha de nuestros volcanes ! Si tornan las luchas de ayer a tus plantas sobre nuestros ojos de sombras cubiertos , recuerda , bandera , la sangre abnegada de los paladines , el verde pomposo de nuestros jardines , ¡ las nieves sin mancha de nuestros volcanes !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66701,4094,spanish,nahuatl,También entonces los chalcas de las cuatro regiones bajaron del monte los llamados morillos ; a los amaquemecas se les impuso la tarea de bajar 300 morillos para llevarlos a México .,"Auh çanno yquac ye no nicuel oquauhtemohuique quauhtla yn omoteneuhque nauhcanme chalca , yehuatl quitemohuique yn quamimilli yn motenehua morrillos ; çan oquixquich caxtolpohualli yn intequiuh mochiuh yn quitemohuique amaquemeque yn hualla nican Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66702,4095,spanish,nahuatl,"Pero otros antiguos tlazopipiltin dicen y consignan , pues así lo dejaron pintado en sus papeles , que cuando Atonaltzin se disponía a partir hacia Cuauhnáhuac y hacia Michhuacan , aún no habían merecido tierras ni habían puesto todas sus mojoneras ambos tlatoque mencionados , a saber : Atonaltzin y Cuahuitzatzin .","Auh occequintin huehuetque tlaçopipiltin yuh quitotihui yuh quimachiyotitihui , ca yuh quicuillotihui yn imamoxtlacuilolpa , quilmach yn ihquac yazquia Quauhnahuac yhuan Michhuacan quilmach ayemo tlalmacehuaya ayemo quiquetzaya yn ixquich ynquaxoch yn imomextin omoteneuhque tlahtoque yn Atonaltzin yhuan Quahuitzatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66703,4096,spanish,nahuatl,"Por gestiones del Arzobispo de México Fray Juan de Zumárraga y del Virrey de Mendoza , se introdujo en 1538 la imprenta en nuestro país .","Impal huei iteopixcatzin México in itoca Teicniuhtzin Juan de Zumárraga ihuan Itlahtocateixiptlatzin Mendoza , omopehuilti nican México in tepozamoxihcuiloloni , ipan etzontli oncaxtolli oncempoalli oncaxtolli omei xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66704,4097,spanish,nahuatl,te suplico en este día .,nimitztatauhtia itech nehin tonal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66705,4098,spanish,nahuatl,"que no me lo escondan en la morada de los grandes señores de la llovizna ,","mah amo nechtatilican inchayohcan huehhueyi mixahuani ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66706,4099,spanish,nahuatl,"Por su parte el que hizo cautivo allí toma para sí a su cautivo ; él precisamente lo toma , nadie puede tomar al cautivo , o tomar al cautivo de otro . Cuando lo ha tomado ( el cautivador ) luego lo lleva a su casa .","Auh in yehoatl tlamani oncan con anilia inimal , uel yehuatl in con ana ayac uel temalcuilia ano ac zan temal in con ana . In oconan niman quiuica in ichan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66707,4100,spanish,nahuatl,"En este año , en verdad , perecieron los de Xiquipilco ; allá hirieron en una pierna al tlatohuani Axayacatzin , y con eso ganó fama la ciudad de Xiquipilco .","Nican ypan in mellahuac yn poliuhque Xiquipilco tlaca ; oncan quimetzhuitecque yn tlahtohuani Axayacatzin , cenca yquimahuiztlalli yn altepetl Xiquipilco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66708,4101,spanish,nahuatl,¿ Lee usted el periódico ?,¿ Timoamapohualhuia in temonotzaloma tl ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66709,4102,spanish,nahuatl,"Para poder hacer esta procesión también se requirió la licencia del señor virrey don Gaspar de Zúñiga y Acevedo , conde de Monterrey ; se hizo a petición de Hernando de San Martín , natural de San Pablo , y de otros vecinos , quienes fueron a Xochimilco a traer la licencia del señor conde , pues allá se encontraba entonces .","No yhuan ynin tlayahualloliztli ynic huel mo - | | 22 - chiuh no yehuatzin yhuelitilizticatzinco yn tlahtohuani don Gaspar de Çúniga y Azevedo conde de Monterrey visurrey ; ytlaytlaniliztica mochiuh yn Hernando de San Martín chane San Pablo yhuan ocequintin tlaca , auh yn ihuelitzin conde Xuchmilco yn quicuito yhquac umpa moyetzticatca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66710,4103,spanish,nahuatl,"Y aquí nos defendimos en “ nuestro cerro de guerra ” , donde se llama Tepeteopan , aquí peleábamos , y los de Tehuayocan nos reforzaron , nos ayudamos ; y yo Xochi-teuctli , “ era águila ” , “ era ocelote ” , en aquel entonces . Luego vino la gente de Ozomatli de Tepexic Atezca quería vencernos ; a media noche llegó su nahual , vino a caer convertido en niño , con él iba a vencer a Xochitecuitli , “ águila ” , “ ocelote ” . Entonces , éste se dio cuenta de lo que ocurría . Luego ordenó , dijo : ¡ véngan , oh hijos míos ! , ¡ escuchen lo que allá grita ! ¡ Sálgan ! ¡ Vayan por él ! ¡ Tráiganlo aquí ! Luego fueron , vieron a un niño ahí acostado . Y lo llevaron ante él .",auh nican otim{opa}lehuique nican ypan toyehuyotepeuh ytocayocam Tepeteopam nicam otimotlani/a/ya yhuan tehuayocamtlaca otimochicaauhque otimopalehuique yhuan nehuatli Nixochiteuctli niquauhtli niocelutli yquac ynon niman ohualaque tepexictlac/a/ Atezca Ozomatli otechitlanizquiya yohualnepamtla ohuala ynin nahualo mom/a/yahuico omochiuh ce conezintli ypam omopuauhqui yc oquitlanizya yn Xochiteuctl quauhtli ocelotli auh yn yehuatli niman oquima yn den yn mochihuaz auh niman tlanahuati oquicto xihualhuiyan nopilhuanne tla xitlacaquicam tleyn nepa zahzi xiquizacam xiconanati xihqualhuicacam nicam auh niman oyaqu{e} oquictaque ce conezintli omcam huezctuh niman oquihuicaque yxpam,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66711,4104,spanish,nahuatl,ya se ve que sí está embarazada,ya nesi para kena koneuika,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66712,4105,spanish,nahuatl,Cerca de la pared hay un ce-dro que tiene 15 metros de alto .,Itlac in tepamitl yetoc ce tlatzcacuahiuitl huehcapatica caxtolli metro .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66713,4106,spanish,nahuatl,sus ojos salieron todo .,nochipankiski iixtiyol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66714,4107,spanish,nahuatl,"Han pasado 246 años desde que , en el año 1 Ácatl , 1363 , murió Tenochtzin , que fue caudillo y cuauhtlato en Tenochtitlan durante 39 años ; y contando todo el tiempo en que Tenochtzin fue cuauhtlato , desde que lo instalaron en Tizaapan Colhuacan hasta que murió , resultan 64 años ; tras su muerte , durante tres años no hubo cuauhtlato en Tenochtitlan , y el cargo estuvo vacante .","Auh yhuan ye matlacpohualxihuitl ypan onpohualxihuitl ypan chiquacen xihuitl yn ipa 1 Ce Acatl xihuitl , 1363 años , yn omomiquillico yn Tenochtzin , yn teyacan yn quauhtlahto Tenochtitlan cenpohualxihuitl ypan caxtolli onnahui xihuitl ; auh ynic mocenpohua yn ixquichcauh oquauhtlahto Tenochtzin ynic ompa quitlallique Tiçaapan Culhuacan yepohualxihuitl ypan nauhxihuitl ynic onmomiquillico ; yn oiuh momiquilli oc yexihuitl yn ayac oquauhtlahto çan ocactimanca yn Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66715,4108,spanish,nahuatl,"Asimismo , fueron designados alcaldes don Antonio Valeriano el Joven y don Miguel Sánchez Huetzin , y los demás alcaldes de las cuatro parcialidades o sectores de la ciudad .",Auh çan ya yehuatl alcalde yn telpochtli don Antonio Valleriano ihuan don Miguel Sánchez Huetzin yhuan yn occequintin nauhcanpa alcaldesme .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66716,4109,spanish,nahuatl,No hay nada complicado en la campiña .,Ixtlahuapa amotlen ohui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66717,4110,spanish,nahuatl,"Luego salieron los zapatistas ; de nuevo subieron al monte . Habían muerto muchos carrancistas . De nuevo se supo que los zapatistas se habían ido hacia Tepoztlán , Yautepec y Cuernavaca . Por algunos días no regresaron ; no volvieron a matar . Tardaron mucho tiempo en regresar los zapatistas . Se encontraron a medio monte los zapatistas y los carrancistas . Allí se mataron unos a otros . Murieron zapatistas y carrancistas . Ya para entonces buscaban a los zapatistas en los cerros . Nunca los volvieron a encontrar en Milpa Alta . Entonces se fueron los carrancistas hasta Cuernavaca . De nuevo allí mataron carrancistas . Y las mujeres y los hombres de Cuernavaca se encerraban en sus casas . Y allí en las calles se agarraban a balazos . ¡ Pero nunca supimos más de nuestro padre Polo !","Ye yiman oquizque zapatistas ; otlecoque occepa ica cuauhtla . Achi miaque carrancistas omihque . Ye yiman on occepa omachix ica yoyahque zapatistas ica Tepoztlán , Yautepec ihuan Cuauhnahuac . Ompoyon quezqui tonali aihmo omocuepque ; aihmo tlamictizque . Ohuecauh oacico occepa zapatistas . Omonamihque cuauhtlanepantla zapatistas ican carrancistas . Ompoyon omomomimihtique . Omihque zapatistas , omihque carrancistas . Ye yiman tica in , itic tetepe oquintemoaya zapatistas . Oncuan Milpa Alta aic oquinextique . Ye yiman on otlecoque carrancistas hasta ica Cuauhnahuac . Occepa ompoyon oquimimictique carrancistas . Ihuan cihuame ihuan tlaca en Cuauhnahuac onecaltzacualoya . Huan ipan otli yan omocuecuepotzaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66718,4111,spanish,nahuatl,"Y no quisieron que supieran qué hay , dicen ,","Uan axkinejke ma kikakika tlake onka ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66719,4112,spanish,nahuatl,"El domingo 7 de septiembre de 1603 los religiosos teatinos de la Compañía de Jesús estrenaron y dedicaron su iglesia ; hicieron una iglesia muy hermosa , la Compañía de Jesús , donde ahora se dice misa .","Domingo yc 7 mani metztli de septiembre de 1603 años , yquac teocalchallique teocalmamalque yn la Compañía de Jesús in teatinos teopixque ; huel mahuiztic in teocalli quimochihuillique , yn axcan oncan missa mitohua la Compañía de Jesús .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66720,4113,spanish,nahuatl,"Ellos cantaron , pues : ¡ Huixahuiyaó ! , Ipalnemohuani es quien nos ha dado estas naguas y estos huipiles de henequén .",Coneuhque : Otech ya maca yc - hua ya tocue tohuipil huixahuiaó Ypalnemohuani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66721,4114,spanish,nahuatl,"El año 6 caña Cocoxtli , rey de Culhuacán , hizo la guerra a Xochimilco .","Ipan chicuacen acatl xihuitl Cocoxtli , Colhuacan itlahtocauh , oquinchihuili yaoyotl xochimilcah .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66722,4115,spanish,nahuatl,"7 . Y ama , agradece , respeta , teme , ve con temor , obedece , haz lo que quiere el corazón de la madre , del padre , porque es su don , porque es su merecimiento , porque es su dádiva ; porque a ellos les corresponde el servicio , la obediencia , el respeto . Porque no podrá estar en pie , no podrá vivir aquel que no obedezca , que no quiera servirles , que no quiera honrar a su madre , a su padre ; el que no les tenga respeto . Porque ( el que así obre ) será llamado huérfano perverso . En fin , no vivas con desvarío , no sin consideración andes huyendo , no sin consideración te andes metiendo frente a las personas , junto a las gentes . Sólo con tranquilidad , sólo con tiento vive porque ello es bueno , porque ello es recto . Humíllate , inclínate con respeto , baja la cabeza , sométete .","7 . Yhuan xicmotlazotili , xicmocnelilmachiti , xiquixtili , xiquimacaci , xicmauhcaitta , xictlacamati , xicchihuili1 ' ' in tleyn quinequi in iyollo in nantli , in tatli , ca ilhuil , ca imacehual , ca inemac ; ca itech pouhqui in tlayecoltiliztli , in tetlacamachiliztli , in temahuiztililiztli . Ca ahmo huel ye ihcaz , ahmo huel ye nemiz in aquin ahmo quitlacamatiz , in ahmo quitlayecoltiznequiz , in ahmo quimahuiztiliznequiz in inan , in itta ; in zan ixeo , in zan yepac nemi . Ca yehuatl tocayotiloz ycnopillahueliloc . Yequene ma ilihuiz tinen , ma ilihuiz tichocholotinen , ma ilihuiz taactinen in teixpan , in tenahuac . Zan ihuiyan , zan icemel ximonemiti , ca ye qualli , ca ye yectli . Ximocnoteca , ximopechteca , xitolo , ximomalcocho .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66723,4116,spanish,nahuatl,"Pero quizá será tal nuestra suerte de que nosotros los viejos acaso aún veremos que haces tu vuelta y tu regreso , que tal vez hayamos de verte una vez más . . .",Auh intla oc itla tomaceual in tiueuetque in azo oc miloch monecuepal ticmochiuiliquiuh ca oc ceppa ti mitz iximatizque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66724,4117,spanish,nahuatl,En todas las casas bajas entró el agua ; y sólo quedaron a salvo los suelos más elevados .,"Yhuan yn nohuian ypan xolal cacalac yn atl ; auh yn campa huecapanixtoc tlalpantli , ça yyoca mocacauh y nohuian .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66725,4118,spanish,nahuatl,Si yo fuera,Tla nehua niezquia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66726,4119,spanish,nahuatl,"Asimismo , cuando los dichos chichimecas totolimpanecas llegaron a la ribera del lago , ya estaban allí los chichimecas tenancas cuixcocas temimilolcas ihuipanecas , porque también habían llegado antes ; éstos vinieron de Teotenanco Cuíxcoc Temimilolco .","No yhuan yn ihquac oncan acico yn atentlipan yn omoteneuhque yn chichimeca yn totollimpaneca , ye no oncan ynpan acico yn chichimeca yn tenanca yn cuixcocca yn temimilolca yn ihhuipaneca , ye cate no achtopa yn ohuacico ; ompa huallaque yn Teotenanco yn Cuixcoc yn Temimilolco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66727,4120,spanish,nahuatl,"Cuando aún no habían llegado al medio de la cueva séptuple , dizque era muy bueno su aprovechamiento y eran muy entendidos , pero que en Chicomóztoc perdieron toda la destreza y los conocimientos que tenían .","Yn ayamo hualquiçaya yhtic chicomoztotl , quil huel cualli ynnezcaliliz oncatca , mimatinime catca , auh oncan moch quipolloco yn Chicomoztoc ynic mozcalliani mimatinime catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66728,4121,spanish,nahuatl,En el año 11 Calli 1477 no sucedió nada .,Matlactloce Calli atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66729,4122,spanish,nahuatl,"Otros antiguos dejaron pintado que Huitzilíhuitl tuvo además otros hijos : el primero , Huehue Tlacaeleltzin ; el segundo , Huehuezaca ; el tercero , Citlalcóhuatl ; el cuarto , Aztacóhuatl ; el quinto , Axicyotzin ; el sexto , Cuauhtzitzimitzin ; el séptimo , Xicónoc ; y el octavo , Tlacacochto .","Auh yn occequintin huehuetque yn iuh quimachiyotia yhuan quinpiltzintia yn Huitzillihuitl yn izca yntoca : yn icce ytoca Huehue Eleltzin , yn icome ytoca Huehueçaca , yn icyey ytoca Citlalcohuatl , yn icnahui ytoca Aztacohuatl , yn icmacuilli ytoca Axicyotzin , yn icchiquacen ytoca Quauhtzitzimitzin , yn icchicome ytoca Xiconoc , yn icchicue ytoca Tlacacochto .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66730,4123,spanish,nahuatl,"Y aqui ante nosotros vino a demandarse ya que aquí esta la acalli del llamado Gabriel Yaotl y de su esposa Maria Tiacapan y allá también contendían sin ser su tierra , sólo alla cobran el agua ; [ se demandan ] en razón de que todo es tierra comprada del llamado Diego Yaotl y de su esposa Ysabel Tlaco .",Auh ynic nican tixpan omoteylhuico oncan onoc yn imacal yn itoca Gabriel Yaotl yuan yn inamic Maria Tiacapan auh oncan no tlayxnamiquia amo ma ytlalpan zan oncan quinama yn atl ypampa ca mochi yntlalcoual yn itoca Diego Yaotl yuan yn inamic Ysabel Tlaco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66731,4124,spanish,nahuatl,"Otro viene , también pelean , sólo se pelean .","Ne se uala , no kiteuiaj , san moteuiaj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66732,4125,spanish,nahuatl,Sal al gusto,"Iztatl , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66733,4126,spanish,nahuatl,"También , cuando los mexicas se establecieron en Colhuacan , esta ciudad tenía 650 años de fundada .","Auh no yhuan yn ihcuac yn yn oncan no callaquico Culhuacan yn mexica , ye oyuh nepa centzonxihuitl ipan matlacpohualxihuitl ipan onpohuallonmatlactli xihuitl ye catqui y huel ytzinecan yc motlalli altepetl Culhuacan , yniqu ipan ocallaquico mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66734,4127,spanish,nahuatl,se levantó el hombre abrió le dio lumbre a su cigarro y me introdujo á la casa,omeuhtzino in tlacatzintli omotlahtlapolhui oquimotleniaquili icigarrohtzin ihuan onechmocalaquili,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66735,4128,spanish,nahuatl,Luego lo lavo el ixtle .,onkán nihpakas in ičtle .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66736,4129,spanish,nahuatl,"Ha venido a crecer laamargura , junto a tí y a tu lado , Dador de la Vida .","Ye nelli cococ ye otimalihuico , in motloc monahuac , in Ipal nemohua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66737,4130,spanish,nahuatl,"Perdóname , en todo tenme confianza , que no te engaño en ello , la más pequeña de mis hijas , mi muy querida niñita , que luego mañana vendré de prisa .","Ma xinechmotlapohpolhuili , ma oc ixquich ica xinechmopaccaihiyohuilti , cahmo ic nimitznoquelhuia , noxocoyouh e , nopiltzintzin e , ca niman mòztla niquiztihuetziquiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66738,4131,spanish,nahuatl,Y luego en el dicho dia mes y año arriba dicho luego venimos nos don Miguel Sanchez y Pablo Garcia regidor mayor y escribano Jhoan de San Francisco y alguacil Damian Texoatl y venimos al barrio [ tlaxilacalli ] de Tzaqualco .,"Auh zan niman no ypam y cemilhuitl in metztli y xihuitl yn tlacpac omoteneuh niman otihuallaque yn tehuantin don Miguel Sanchez Pablo Garcia regidor mayor , escribano Juan de San Francisco alguacil Damian Texoatl otihualaque yn ipan tlaxillacalli Tzaqualco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66739,4132,spanish,nahuatl,¿ Dónde estabais vosotros ?,¿ Canin anmetztayah ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66740,4133,spanish,nahuatl,( Las quales tierras estan en el barrio de Coatlan junto o cerca de las atarazanas desta dicha ciudad ) las quales dichas tierras ( son de nuestro patrimonio de nuestros antepasados ) Aguizocin [ que fue tlahtoani de México ] nuestro aguelo [ nos las dejó ] e de Acamapichtli nuestro padre [ que alli estaba situada su casa ] ( los quales fueron señores de los yndios naturales desta dicha ciudad y de mucha parte desta Nueva España y porque al presente ciertos españoles o español se nos quiere meter y entrar en las dichas tierras diciendo averle hecho mando el cabildo de esta dicha ciudad de la dicha tierra y averse estacado en ella ) .,Auh ynic titoteylhuia yn totlal techcahuilitia tocoltzin yn Ahuitzotzin yn Mexico tlatohuani catca yhuan yn totatzin yn Acamapichtzin onca mamanca yn icaltzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66741,4134,spanish,nahuatl,"Gritaban todos los niños y nosotras también , ¡ Ya están nuestros vestidos , zapatos y medias !","Tzatzatzi nochtin cocone , noihqui tehuan ¡ Nochi yompaca totzotzomahhuan , cahtin ica mediastin ! ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66742,4135,spanish,nahuatl,"Llamaron a los que adivinan con papeles , y les ordenaron ir a poner un corazón al altar de los mexicas ; ellos fueron , y pusieron como corazón del altar excremento , basura , polvo , malacates y algodón .","Yc ye quinotza amatlamatque , yzquinauatia quin quiyollotilizque yn imomoz mexica , ynic tlayollotilique ica cuitlatl tlaçolli teuhtli malacatl ychcatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66743,4136,spanish,nahuatl,Yo Miguel Xuarez escrivano notifiqué el auto aquí contenido y pronunciado por el dicho governador al dicho Francisco Martin y a sus hijos como en él se contiene y respondieron quellos seguian su negocio y que lo tenian ya arriba y que ellos responderían .,Nehuatl namatlacuillo MiguelXuarez ynin tlatocatlanahuatilli oquicacque yn moteylhuia Francisco Martin yhuan yn ipilhuan yn iuh omotzontec yn tlalli milli auh oquitoque ca nel titoylhuizque ca ye umpa catqui yn tlacpac toneteylhuil ca ticnanquilizque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66744,4137,spanish,nahuatl,"Ahora en la mañana ya me da el dinero aquí está el dinero , lo ajusté ;",tlenkwa ' nihčiwilis tomin tlali kalitek ma ompaya tlenon tlaka ' mo tomin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66745,4138,spanish,nahuatl,"Atento a que emos visto las ynformaciones e así lo mandamos que se guarde y cumpla y los firmamos de nuestros nombres que es fecho en Mexico a veinte e ocho dias del mes de setiembre de mil y quinientos e sesenta e nueve años . [ Francisco Ximenez ] , Joan Garcia , alcaldes . Pasó ante mí Miguel Hernandez , escribano.Estan estas dos ynformaciones fielmente sacadas de la lengua de Mexico a la lengua de Castilla y por tal lo firmo de mi nombre Diego de Leon [ rúbrica ] .",Ypanpa in iuh titlanahuatia y oticmellauhcaytaque yn tlatolli in ipan informacion inic ticneltilia nican tictlalia yn totocan yhuan tofirmas homochiuh nican ciudad Mexico a XXVIII dias del mes de setiembre mil e quinientos e sesenta e nueve años Francisco Ximenez Joan Garcia alcalde . Pasó ante mi Miguel Hernandez escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66746,4139,spanish,nahuatl,Llamaron a los padres de los muchachos y muchachas y les dieron instrucciones de cómo debían educar a los jóvenes . Las muchachas tenían que subir la escalera al segundo piso de la escuela . Les dijeron a los padres que les compraran medias a sus hijas para que no fueran enseñando las carnes . Los jovencitos también deberían tener zapatos : todo esto era para que se enseñaran a vivir como jóvenes y doncellas .,"Noihqui tlen cocone ichpocatoton ihuan telpocatoton occepa oquinmonochililique tatatzitzintin quename quimpiazque inimequez cocone . Ichpocatoton oquipiaya tlen tlecozque ica ipan escalera ipan ome piso tlamachtilcalco . Oquinmonochililique tatatin oncuan on ohcue quincahcohuizque , quinmediascohuizque ichpocame amo quitehtitizque in nacayo . Pipiltoton noihqui quipiazque icahhuan ; ihuan motitizque quename nemizque ican ye telpocatoton ihuan ichpocatoton .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66747,4140,spanish,nahuatl,"En este año heló muy fuerte , y por eso hubo hambruna ; fueron cinco los años en que no se dieron las cosechas , y éste fue el primer año .","Nican ypan in yquac chicahuac cehuetz , ynic mayanalloc ; macuilxihuitl yn atle mochiuh qualloni , ycce xihuitl in .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66748,4141,spanish,nahuatl,"Y , a la hora de vísperas , fray Francisco Reynoso , religioso de San Francisco , predicó a los españoles .","Auh yn ipan vísperas , oncan machtilloque yn españolesme , yehuatl motemachtili Reynoso San Francisco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66749,4142,spanish,nahuatl,Y se contaron ciente y beinte brazas de largo y beinte en ancho y se hestacaron y pusieron estacas y se tomó posesion dellas y el fiscal Miguel de los Angeles dio luego estando en las dichas tierras una peticion contradiciendo en la qual está un auto y mandato del gobernador .,Yhuan niman omopouh chicuacen poalli niquixtoca cempoalli ynic patlahuac auh estacas oncan omoquequetz nauhcan [entre renglones : inic posesion omochiuh] auh y fiscal Miguel de los Angeles ompa omopouh ce ypeticion ynic tlananquilia ytechca auto yn itlanahuatiltzin in governador .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66750,4143,spanish,nahuatl,Así sucedió que durante todo el mes de septiembre se estuvieron tocando las campanas en la ciudad de México .,Auh yn iuh mochiuh yn tlatzilliniloc Mexico mochi yn ipan metztli omoteneuh setiembre .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66751,4144,spanish,nahuatl,mire usted hablé yo es cierto eso dije pero en verdad no quiero salir yo sólo noto que nuestro padre no quiere calentarse la cabeza,tlaximohtili nehuatl oniquihto melahuac inon onicteneuhyece huel nelli ammo nicnemilia niquizaz nehuatl zan niquixaxilia yehuatzin totahtzin ammo monequiltia motzonteconeuhtzinoz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66752,4145,spanish,nahuatl,El tuyo .,mohuaxca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66753,4146,spanish,nahuatl,"También bailaban los Santiagos . Éstos traían un traje de capote rojo , un sombrero de metal con zapatos y medias . Los cristianos llevaban un estandarte con una cruz y los mahometanos una bandera y no hablaban más que de Mahoma . Y se dividían en dos . A unos les decían los mahometanos y a los otros cristianos . Cuando empezaban a pelear con sus machetes se decían : ¿ Dónde está tu reino ? ¡ Mahoma da golpes fuertes ! se decía . Ve que somos cristianos y Nuestro Dios no da golpes como Mahoma , dice el cristiano . Y daban de golpes con los machetes en el suelo .","Noihqui omitotiaya Santiagome . Inimequez itlaquen oyeya ce capote chichiltic , in cuatlacecahuitl de tepoztli ica icahhuan ihuan mediastin . Cristianos ocuicaya ce estandarte ica ce coroz ihuan mahometanos quihuicatze ce pantli ihuan zan huel ye otlatoaya ipampa Mahoma . Ihuan ohcan omoxeloaya . Cequintin oquimilhuiaya mahometanos ihuan occequi cristianos . Icuac opehuaya momaga ican machetes , omolhuiaya , ¿ Campa ca morreino ? ¡ Mahoma achi tlamacani ! mitoaya Xiquita tehuan ticristianos , tla toa in cristiano , ihuan amo Toteotatzin amo tlamacani quename Mahoma . Ihuan oquitentiaya machetetin ipan tlalticpatli",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66754,4147,spanish,nahuatl,"Hay de dos clases , el grande y el pequeño .","Ome taman onkak : tein tsikitsin , uan tein ueyi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66755,4148,spanish,nahuatl,No se vende .,Amo monamaka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66756,4149,spanish,nahuatl,Las flores son parecidas .,"Xochit nochi iujki , saj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66757,4150,spanish,nahuatl,Cada tercer día se va mi mamá a diferentes mercados de la ciudad para traer las cosas necesarias .,Cecenhuiptla nonantzin ipan miac tianquiztin yahtinemi inic cuicatz nochi tlen monequi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66758,4151,spanish,nahuatl,"6 Técpatl , 1420 .","VI Tecpatl xihuitl , 1420 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66759,4152,spanish,nahuatl,pronto,Icihui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66760,4153,spanish,nahuatl,"El sábado 15 de noviembre de 1614 , por primera vez , en el navío de aviso , envió mensajeros a España mi padre fray Agustín del Espíritu Santo , patrón que administra y sostiene a sus expensas la iglesia y casa de mi querido y venerado padre el gran San Antonio abad en esta ciudad de México ; también envió los mensajeros el señor doctor Antonio Roque , encomendándoles que en España investigaran dónde se encuentran los religiosos de San Antonio y trataran de saber si podrán venir acá los comendadores .","Axcan sábado yn ic 15 mani metztli noviembre de 1614 años , yhcuac yancuican ipan navioviso | | 263 omotlatitlani yn España y nothatzin padre fray Augustín del Espíritu Sancto patrón quimopachilhuia y huel yxcoyantzinco yaxcatzin ynic quimopielia yn iteopancaltzin notlaçomahuizthatzin yn hueytzintli San Antonio abad yn nican ciudad Mexico ; ynehuantzin motlatitlania yn señor doctor Antonio Roque ynic ompa tetech conmocahuilia España çan oc tlatlaniliztli conmochihuilia campa e in moetzticate teopixque San Antonio , ma cuix hualmomachiztilican ahço uel hualmohuicazque yehuantin in comendadores .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66761,4154,spanish,nahuatl,"En el año 5 Ácatl 1367 se asentó Acamápich , el cual era hijo de un mexica .",Auh e ualmotlalia yn Acamapich Macuillacatl xiuitl ypan i motlali ; ça mexica yn ipiltzin yn Acamapich .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66762,4155,spanish,nahuatl,Ella estuvo gimiendo .,Yehua otlacolchocataya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66763,4156,spanish,nahuatl,El tiene corbatas blancas y azules .,Yehua iquechcuahyoilpilli iztaqueh ihuan texohqueh quinpiah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66764,4157,spanish,nahuatl,"Entonces llegaron los tenancas , llegó Cuahuitzateuctli Tlailótlac .","Yhquac ahcico yn tenanca , yn acico Quahuitzateuhctli Tlaylotlac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66765,4158,spanish,nahuatl,No faltó quien nos dijera : Les engaña el curandero . ¡ Invoquen al Gran Señor de Chalma y verán cómo pronto se alivia su mamá !,Ihuan amo poliuh ahquen otechilhui : ¡ Namechcuamana tepatique ! ¡ Xicmotenehuilican mahuiztic Tlatihuani Chalma ihuan nanquihtazque quename icihcan mocehuitiz namonantzin ! ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66766,4159,spanish,nahuatl,"Les hablo , levántense muchachos porque van a ir a ver las semillas .",mewakan močačos porke šitlačati’ in seminteras .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66767,4160,spanish,nahuatl,En el año 1 Ácatl 1415 se enseñoreó Chimalpopocatzin .,Ce Acatl ynic motlatocatlalli Chimapopocatzi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66768,4161,spanish,nahuatl,“ Mejor ya no trabajen .,Mejor ayikimo xitekitika .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66769,4162,spanish,nahuatl,"Aquí en la ciudad de México a once días del mes de abril de mil quinientos ochenta y cuatro años ante el muy magnífico señor Pablo García , que guarda la justicia por su magestad , ahora vino Buenaventura Tellez , habitante de san Sebastian Zacatla .",Yn nican ciudad Mexico a unce dias del mes de abril de mil e quinientos y ochenta y quatro años yn yehuatzin cenca mahuztilliloni señor Pablo Garcia justicia quimopiellia yn ipampatzinco su magestad yn axcan oyxpantzinco hualla Boenabentura Tellez chane San Sebastian Zacatla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66770,4163,spanish,nahuatl,"Si alguien es elegido para ser arzobispo de México y estar al frente de esta Santa Iglesia , se le da el palio cuando toma posesión como nuevo arzobispo ; mas si al arzobispo de México lo cambian , si lo transfieren a otro arzobispado , como por ejemplo a la isla de Santo Domingo o a Manila en la China , se dice que en esa nueva Santa Iglesia debe tomar y recibir un nuevo palio , y no sería posible que allá tomara , se apropiara y se revistiera para desempeñar los oficios pontificales el palio perteneciente al arzobispo a quien sucede , si éste hubiese muerto , sino que debe solicitar un nuevo palio .","Yhuan yntla ce tlacatl yc opepenaloc ynic arçobispo omochiuh nican Mexico | | 236 auh yn itech pouhqui nican Sancta Yglesia , palio maco yn nican yancuic arcobispo omotlalli ; auh yntla mopatlaz nican Mexico arçobispo , yntla occecni conicuanican çanno arçobispoyotl ypan , yntla ompa ayhtic Sancto Domingo la ysla anoço Manilla China , ca yuh mihtohua ca quicuitiuh quicelitiuh yn ompa yancuic teopan Sancta Yglesia occe yancuic palio , auh amono huel mochihuaz inic ye quicuitaciz ytech quimopohuiliz quitlaliz amo yc huel teoyotica teopixcatlahtocatequitiz yn ipalio catca yn oquihualtoquilli yntla omomiquilli arçobispo ocatca oncan , auh ca çan huel yancuican quitlaniz occe yancuic palio .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66771,4164,spanish,nahuatl,". Y cuando ya anocheció , cuando llega la hora de tocar las flautas , luego comienzan a cortar los papeles .",. Auh in oyouac in oacic tlahtlapitzalizpan niman ye ic quipeualtia in amaxotla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66772,4165,spanish,nahuatl,Se siembra la semillita .,Se kitoka iteyotsin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66773,4166,spanish,nahuatl,"A todos los mencionados señores de Mexico que estaban presos en Coyohuacan se los llevó consigo a Hueimollan Acallan en el año dicho el marqués del Valle don Hernando Cortés ; y luego , en ese mismo año , bautizaron al tlatohuani don Hernando Cuauhtemoctzin en Hueimollan .",Auh yn omotocateneuhque yn izquintin Mexico tlahtoque yn ilpitoya Cuyohuacan oncan quimonehualtique yn ipan xihuitl omoteneuh ynic ompa quinhuicac Hueymollan Acallan yn don Fernando Cortés marqués del Valle ; auh çan nima ypan yn xihuitl omoteneuh ompa quiquatequique yn tlahtohuani don Fernando Quauhtimoctzin yn Hueymollan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66774,4167,spanish,nahuatl,Se puede comer en caldo solo o con ajonjolí .,Caldito no kuali se kikua akoloj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66775,4168,spanish,nahuatl,Por el precio que lo compráis duzientos pesos primero recibimos ciento y cincuenta pesos los quales recibimos yo y Diego Perez español por quanto le dí poder para que hiziera my voluntad por lo que toca a my casa y agora recibí cinquenta pesos ante la justicia con que se cumplieron duzientos pesos que tengo recibidos si en algun tiempo yo dixere algo no me balga cosa ninguna .,Auh ynic anquicohua ynic anquipatiyotia matlacpohualli pesos achtopa oticcuique chiconpohualli onmatlactli pesos tonehuan oticcelique in Diego Perez español ypanpa aca no poder onicmacac yehuatl oquinenemilti yn notlatol yn ipanpa nocal auh yn axcan za onpohualli onmatlactli pesos yn onoconcuic yxpan justicia yc aci matlacpohualli pesos yn achtopa oticuique auh ca ye ynamic in CC pesos auh yn tla quenmanian ytla niquitotiuh aocmo nopalehuiloca mochihuatiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66776,4169,spanish,nahuatl,3 cucharadas de manteca,Yei xumalli pitzochiyahuizotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66777,4170,spanish,nahuatl,"Al morir el licenciado Luis Ponce , fue puesto en la gobernación su teniente Marcos de Aguilar , natural de Écija .","Auh ynic momiquilli yn liceciado Luis Ponce , nimann omotlalli yn ipan tepacholiztli yn governació yn iteniente Marcos de Aguilar , ompa ychan yn ipan altepetl de Éxija .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66778,4171,spanish,nahuatl,Este amigo era bueno .,Inin maicnin cualli tlacatl oyeya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66779,4172,spanish,nahuatl,"1 Tochtli , 1506 .","I Tochtli xihuitl , 1506 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66780,4173,spanish,nahuatl,Los quelites,Kilmej,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66781,4174,spanish,nahuatl,"“ Escucha , Malintzin .","“ Tla ximocaquilti , Malitziné .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66782,4175,spanish,nahuatl,"El viernes 17 de mayo de 1613 partió de México con rumbo a España doña María de Ircio , viuda de don Juan Altamirano , comendador de Santiago ; mandó llamar a esta señora su padre el señor don Luis de Velasco , marqués de Salinas y presidente del Consejo de Indias en España , y cuando mandó llamar a su hija se dijo y se supo que la iba a casar en España .","Axcan viernes yn ic 17 mani metztli mayo de 1613 años , yhcuac nican Mexico onpeuh ynic yauh España yn doña María de Dircios ycnocihuatl yn inamic catca don Juan Atamirano comendador Sanctiago catca ; auh ynin omoteneuh cihuapilli ynic ompa yah quihualnotz yn ittatzin tlahtohuani don Luis de Velasco marqués de Salinas yhuan pressidente muchiuhtica in motenehua del Consejo de Indias yn ompa España , auh ynic quihualnotz in ychpuch yuh mihto yuh machiztico umpa quinamictiz yn España .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66783,4176,spanish,nahuatl,"Eliminar toda cosa mala de la mesa , aprovisionar el cuerpo de comestibles de primera calidad , es el secreto de la salud .","Mohcuaniz in ahcopechtli no 1 chi tlen amo cualli , Moma ^ caz in tlacanacayotin yectla * cualtin , in quihtoznequi yecpactiliztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66784,4177,spanish,nahuatl,"9 Técpatl , 1280 .","IX Tecpatl xihuitl , 1280 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66785,4178,spanish,nahuatl,Testigo Joan Damyan ( Yndio ) natural ( del barrio ) de Tlachcuytitlan ( casado ) del qual fue tomado e recibido juramento por Dios nuestro señor de decir verdad de lo que le fuere preguntado dixo ques de hedad de cinquenta e cinco años ( no le tocan las generales ) .,Testigo Juan Damian ychan Tlachcuititlan omonamicti auh yn ixiuhtlapoual ye LV sihuitl omacoc juramento ynic otlatlacoltilloc ynic amo yztlacatiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66786,4179,spanish,nahuatl,"Y después de que se suspendió el canto , y se hizo una pausa , oye que le llaman desde lo alto del cerrito , y le dicen : Juanito , Juan Dieguito . Desde luego , inmediatamente , se atreve a ir hacia allá de donde es llamado . Nada le acontece a su corazón , ni de cosa alguna se admira , empero bien se alegra y goza mucho , y fue a subir al cerrito , hacia allá para ver de donde fue llamado , y cuando va a alcanzar la parte superior del cerrito , vio a una noble señora que allí estaba de pie , y lo llamó para que se acercara a Ella .","Auh in oiuhzeuhtiquiz in cuiccatl , in omocatimoman , in ye quicaqui hualnotzalo in icpac tepetzintli , quilhuia Juantzin , Juan Diegotzin , Niman za ye motlapaloa inic ompa yaz , in canin notzalo . Ahquen mochiuha in iyolloh , manoze itla ic mizahuia , yeze huel paqui , mohuellamachtia quitleccahuito in tepetzintli , ompa itzto in campa hualnotzaloc , auh in ye ahzitiuh in icpac tepetzintli , in ye oquimottilih ze zihuapilli oncan moquetzinocac , quihualmonochilih inic onyaz in inahuactzinco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66787,4180,spanish,nahuatl,"El martes 15 de enero de 1613 murió repentinamente Ruy López , castizo vecino de Hueycalco , que llamamos la Casa del Sol ; a éste se le servía como encomendero en Azcapotzalco Tepanecapan y en Tenantzinco , y con él terminó la encomienda , porque luego el rey tomó para sí la dicha ciudad .","Axcan martes yn ic 15 mani metztli henero de 1613 años , yhcuac çan ixtomamiquiliztica xoxouhcamiquiliztica momiqui - | | 200 - lli yn Luy López castiço yn chane ocatca Hueycalco yn tictocayotia ychan tonatiuh ; ynin otlayecoltilloya comendero ocatca yn Azcapotzalco Tepanecapan yhuan Tenantzinco , ça yc yehuatl ytech otlamico , ynic niman oquimocuilli yn rey yn omoteneuh altepetl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66788,4181,spanish,nahuatl,"El tlatohuani Toteociteuctli fue llevado a Mexico Tenochtitlan , y le dijeron el tlatohuani Huitzilihuitzin y el tlacateuctli Itzcohuatzin : Te has fatigado , señor tlatohuani , viniendo a Tenochtitlan ; pero , ¿ dónde está el Chichimecateuctli Quetzalmazatzin ? .","Auh in yehuatl yn tlahtohuani yn Tociteuhctli anoto caxitico yn Mexico Tenochtitlan , auh quilhui yn tlahtohuani yn Huitzillihuitzin yhuan | | 87v yn tlacateuhctli yn Itzcohuatzin : Oticmihiyohuilti , tlahtohuanihé , otimaxitico yn Tenochtitlan ; auh catlia yn Chichimecateuhctli yn Quetzalmaçatzin ? .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66789,4182,spanish,nahuatl,"En el dicho año de 9 Calli , 1241 , el tlatohuani Huehueteuctli Chichimecateuctli murió en cuanto llegó , tras haber gobernado a los amaquemecas durante 68 años ; y luego , en ese mismo año , se enseñoreó su hijo Atonaltzin , que tomó el título de Chichimecateuctli , en Chalco Atenco .","Auh ça omomiquillitacico yn ipan omoteneuh xihuitl IX Calli yn tlahtohuani Huehueteuhctli yn Chichimecateuhctli , yn tlahtocat yepohualxihuitl ypan chicuexihuitl yn quinhualpachotia amaquemeque ; auh çan niman iquac yn ipan xihuitl omoteneuh motlahtocatlalli yn ipiltzin yn itoca Atonaltzin Chichimecateuhctli mochiuh yn oncan Chalco Atenco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66790,4183,spanish,nahuatl,"1 Tochtli , 1298 .","I Tochtli xihuitl , 1298 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66791,4184,spanish,nahuatl,Éstos fueron los chichimecas que primero poseyeron tierras .,Yehuantin hi yn chichimeca achto tlaleque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66792,4185,spanish,nahuatl,"Todavía no , pero pienso aprenderlo pronto .","Oc ayemo , mach zaniman niczaloznequi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66793,4186,spanish,nahuatl,[ La abuela ] levantó el cuero de su cabeza,Kontlananki ikuakuetlaxo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66794,4187,spanish,nahuatl,1 taza de azúcar,Ce tecontontli tlatzopeliloni,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66795,4188,spanish,nahuatl,Las hojas del árbol son verdes .,Xoxoctic in ixihui cuahuitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66796,4189,spanish,nahuatl,"Se embriagan , dan gritos , los príncipes que parecen aves preciosas , los cuextecas en la región de los magueyes .","Yn zan quitlahuana , chachalaca , in quecholpohuan in tecpilli , ya yn cuexteca meetla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66797,4190,spanish,nahuatl,vivirías,tinemizquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66798,4191,spanish,nahuatl,"Pues así se hizo ; y Juan Diego inmediatamente se vino derecho , caminó por la calzada . Y los que lo seguían , allí donde sale la barranca junto al puente de madera del Tepeyac , lo perdieron ; aunque en todas partes buscaron , en ningún lugar lo vieron . Así es que se regresaron no solamente muy enfadados , sino también porque les estorbó , los hizo enojar ; cuando fueron a hablar al señor Obispo , lo inclinaron a que no lo creyera . Le dijeron que solamente lo engaña con intención , solamente le miente a sabiendas , en lo que le viene a decir ; o bien solamente lo soñó , solamente acababa de despertar en lo que le","Tel iuh mochiuh ; auh in Juan Diego niman ic huallamelauh , quitoccac in cuepbhtli . Auh in quihualtepotztoccayah , oncan atlauhtli quiza , inahuac Tepeyacac cuauhadntitlan , quipolocoh ; manel oc nohuian tlatemohqueh , ahcdn quittacqueh . Zan iuh hualmocuepqueh , ahmo zaniyo inic omoxixiuhtlatihtoh , no ihuan ic oquimelleltih , oquincualancacuitih ; iuh quinohnotzato in tlahtoani Obispo , quitlahuellalilihqueh inic ahmo quineltoccaz . Quilhuihqueh inic zan conmoztlacahuilia , zan quipihpiqui , in tlein quihualmolhuilia ; anoze zan oquitemic , zan oquicochitleuh , in tlein quimolhuilia , in tlein quimihtlanililia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66799,4192,spanish,nahuatl,"El domingo 5 de octubre de 1603 el señor virrey y conde don Gaspar de Zúñiga y Acevedo fue a establecerse en Tetzcoco , para esperar allí al nuevo señor virrey y marqués don Juan de Mendoza y Luna , y ambos se entrevistaron en Tetzcoco .","Axcan domingo yc V mani metztli de octubre de 1603 años , yquac mohuicac yn tlahtohuani visurrey don Gaspar de Çúniga Açevedo conde Tetzcoco motlallito , oncan quimochiyelli in yancuic tlahtohuani visurrey don Juan de Mendoça y Luna marqués , oncan motatzinoque yn Tetzcoco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66800,4193,spanish,nahuatl,"Después de abandonar la cata , la mamá y la criada se quedan solas .","Ihcuac ye oticalquizqueh , nonana ihuan cihuatequipano incel mocahuah .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66801,4194,spanish,nahuatl,2 dientes de ajo,Ome axoxtlantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66802,4195,spanish,nahuatl,Porque se encuentra mal ahora en esta enfermedad .,Porque moahci mal yequintzin itech nehin cocoliz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66803,4196,spanish,nahuatl,"En la ciudad de Mexico a veinte dias del mes de nobiembre de mil y quinientos y ochenta y nuebe años el señor [ tlahtouani ] don Antonio Baleriano juez governador de Mexico mandó que a Martin Xacobo y al alguacil mayor Francisco Ximenez vecinos de San Pablo Tlalyztacapan baya un alguacil y los traiga antes para dediles cierto negocio que les quiere mandar su merced y que si no quisieren benir los madara prender y asi lo mandó . Fecho en Mexico ut supra . Baleriano . Por mandado del señor governador : Francisco Xuarez , escrivano .",Yn ipan altepetl Mexico a XX dias del mes de novienbre de mil e quinientos y ochenta y noeve años yn yehuatzin tlacatl tlatohuani don Antonio Valeriano juez governador yn nican Mexico motlanahuatilia yn itechcopa Martin Jacobo yhuan alguacil mayor Francisco Ximenez chaneque San Pablo Tlaliztacapan alguacil ce quimonanaz quicaquiquihui centlamantli yc quimotlanahuatiliz yn tlatohuani yn tla camo tlacamatique zatepan ylpilozque yuh motlanahuatilli . Fecho e Mexico ut supra Valeriano . Ytencopatzinco governador Francisco Xuarez escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66804,4197,spanish,nahuatl,"5 Calli , 1445 .","V Calli xihuitl , 1445 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66805,4198,spanish,nahuatl,"El domingo 19 de octubre de 1603 fueron a dejar la imagen de Nuestra Señora que se había aparecido en Atizapán a la huerta de San Cosme y San Damián , para que allí estuviera siempre ; en procesión la llevó el guardián fray Francisco de Gamboa , y acudió mucha gente .","Domingo yc XIX de octubre de 1603 años , yn tlaçocihuapilli yn monextitzino Atiçapan yquac quimocahuillito yn ompa a la huerta Sant Cosme Sant Damián , cemicac ompa moyetztiez ; tlayahualoliztica yn quimocahuillito guardián fray Francisco de Ganboa , yxquich tlacatl ompa mohuicaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66806,4199,spanish,nahuatl,Yten declaro que de mis bienes lleve y le dén y entreguen a mi muger Maria Salome beinte pesos ( de oro comun ) para ella e nadie la ynquiete ni perturbe desta manda y declaro así mismo que a mi cuñado llamado Juan Martin aya y se le dén de mis bienes cinco pesos para él y una mesa que tengo se le dé .,Ynic ontlamantli niquitohua yn yehuatl yn nonamic yn itoca Maria Salomen nicmacatiuh XX pesos ytech monequiz amo ytlacahuiz y notlatol yhuan niquitohua yn yehuatl y notes yn itoca Juan Martin onquizaz V pesos macoz ytech monequiz yuh niquitotiuh yhuan quihuicaz yn mesa yn Juan Martin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66807,4200,spanish,nahuatl,hace maldades a la gente esto quiere decir que el perro le hace un daño a una persona por desquite se dice que cuando alguien está comiendo y no le regala nada al perro no le da nada de comer y éste sólo se traga la saliva en ese momento le brotan granos en la lengua a quien come esto ocurre porque al perro se le hace enojar y él le hace una maldad a la lengua de esa persona cuando esto le ocurre a alguno el remedio es como aquí se dice se pone en el comal una tortilla y cuando ya está muy caliente se coge se voltea se le quita la parte delgada y ya se limpia la lengua con ese pedazo de tortilla y ya se va calmando va cediendo la inflamación no todos los perros hacen esto,teneneh inin quinezcayotia in chichi telahchihui in ica motzoncui mihtoa quinmach ihcuac aca tlacuahtoc ihuan ammitla quitlacuilia in chichi ammitla quimaea ihuan inin zan moztlactoloa immanon zahuanenepilquiza in ahquin tlacua inin tepan pano ipampa in chichi motlahuelquixtia ihuan yehuatl tenenepiltlahchihuia intla inin tepan moehihua nepahtilo yuhquin ni can mihtoa mototonia comaleo in tlaxcalli ihuan ihcuac ye tlacuauhtotonqui ye mana mocuepa mixpichana niman ye nenepilpohpoalo ica inon tlaxcalcohcotoctli ihuan yeca ye ceuhti ye pachiuhti in zahuatl ammo nochtin chichime quichihua inin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66808,4201,spanish,nahuatl,FRASES,TLAHTOLTIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66809,4202,spanish,nahuatl,"Es muy sabroso para comerse en tamales : se corta en pedacitos , se revuelve con masa de maíz , se hacen los tamales envueltos con hojas de plátano y se cuecen , después ya se comen .",In semi bueno se kikua tamaltsin . Se kipisiloua uan kimanelouaj iuan tixtsin uan kipikij ya ika isuat uan se kikua tamal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66810,4203,spanish,nahuatl,Luego esos dos días cayó luego esos dos días nos dieron nuestra zurra y después ...,saniman non orne tonalli uwec saniman non orne tonal li tečmakake tusura wan onkan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66811,4204,spanish,nahuatl,"87 . ¿ Qué me afecta ? ¿ En qué pienso ? ¿ Sólo en el muladar , sólo en el estercolero está mi casa , mi lugar de estar de pie , mi lugar de vivir , mi lugar de salir ? Donde el ala , donde la cola ( en el pueblo ) , el adobe , el amasijo , se lo tomo , se lo recojo a la gente porque soy gente del pueblo , labrador , leñador , campesino , porque soy pobre . Porque lo he hecho llorar , lo he afligido ; porque de frente , de lado me ha visto mi Señor , Aquel por quien se vive ; en esta forma lo escuché , lo honré .","87 . ¿ Tle ninochihua , tle ninomati ? ¿ Ca zan axixpan , ca zan cuitlapan nochan , nihcayan , nonemian , noquizayan ? Can ahaztli , can icuitlapilli , ca xamitl , ca pololli nitecuicauh , niteancauh , ca nimacehualli , ca nitlapalihui , ca niquauhqui , ca nelmicqui , ca nicnotlacatl . Ca onicchocti , ca onictlaocolti , ca ixtlampa , ca inacaztitlampa onechmottili in Notecuiyo , in Ipalnemohuani ; yuhquiin in onoconcac , in onoconmahuizo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66812,4205,spanish,nahuatl,Pues ya por todas partes tienes visto cómo y en qué modo es el esfuerzo con que trabajan en fatiga los comerciantes encubiertos .,Ca ye nouian tonitztica in yuhcan in tlayecouayan in tlacotia in oztomeca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66813,4206,spanish,nahuatl,"Por esa razón lo nombraron su patrón los españoles y los naturales de la ciudad de México , y en especial designó patrón al santo el señor arzobispo y virrey , el cual andaba muy compungido , y fue él quien propuso que se guardara la fiesta , por lo que cinco días antes de la celebración así lo decretó la Real Audiencia al acordar los oidores que el santo fuera nombrado patrón , porque no dejaba de temblar , sino que diariamente había habido pequeños temblores ; pues desde el temblor fuerte que se mencionó hasta este sábado tembló en diez ocasiones , ya que temblaba diariamente o cada tercer día .","Ca yehuatl ipampa yn yniqu intepantlahtocatzin oquimochihuillique españoles yhuan tehuantin timacehualti Mexico , occenca yehuatzin yn tlahtohuani arçobispo visurrey y sancto tepantlahtocatzin oquimochihuilli yn ipampa ça mococotzinotinemi , huell ipan motlahtolti ynic pieloz ytlaçoylhuitzin , oc macuililhuitl tacizque yn ilhuitzin yez yn tzontec oncan Audiencia Real , quimocepanhuilique yn oydoresme ynic patrón mochiuhtzino , yehica amo qiçaznequi yn tlallolinaliztli , çan momoztlaye yn tepitzin yc tlallolini ; ynic ompa hualpeuhtica yn omoteneuh cenca chicahuac yc tlallolin ynic axcan sábado ye matlacpan tlallolini , çan moztlatica huiptlatica mochiuhtiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66814,4207,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin Mochihua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66815,4208,spanish,nahuatl,"ITACATES DE FRIJOL , HABA O ARVEJÓN","EIHTACATL , AHUAXIHTACATL , CALHUAHZA IHTACATL",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66816,4209,spanish,nahuatl,". ¡ Puede ser que en algún lugar , ante la presencia y con el conocimiento del dueño de todas las cosas hayas suspirado y hayas llorado : aquí estás ofrendando sus dones con que te ha visto compasivamente !",. Azo cana imatian otelcihciuh otichocac in tloque nauaque : ca nican ticmoyaua in icococauh in ic omitz icnoittac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66817,4210,spanish,nahuatl,y trabajaban en un domingo,uan tekitiyaya kema se domingo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66818,4211,spanish,nahuatl,Una mesa está debajo del árbol .,Cente ahcopechtli itzintla cuahuitl ca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66819,4212,spanish,nahuatl,"Al principio del mes de enero y del nuevo año se presentó con mucha fuerza la epidemia llamada del sarampión , que atacó tanto a los hijos de los españoles como a los de los naturales .","Yn ipan yn ipehuayan in omoteneuh yancuic xihuitl yhuan metztli henero , yhcuac cenca chicahuac omomanaco çahuatl motenehua saranpió , yntech motlalli yn inpilhuan españoles yhuan timacehualtin topilhuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66820,4213,spanish,nahuatl,¿ Cuál de estas flores le gusta más ? La rosa blanca .,¿ Catlehua in xochitl ocachi timocualitilia ? In xochiztac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66821,4214,spanish,nahuatl,"tal vez en un tanque de agua ,","xa itech tanque de at ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66822,4215,spanish,nahuatl,¡ Preséntamelo !,¡ Xinechmactili !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66823,4216,spanish,nahuatl,"Entre tanto , Juan Diego estaba con la Santísima Virgen , diciéndole la respuesta que traía del señor Obispo ; la que oída por la Señora , le dijo : bien está , hijito mío , volverás aquí mañana para que lleves al Obispo la","In oquixquichica Juan Diego catca iixpantzinco zemicac ichpochtzintli ; quilhuiaya itehnanquiliz in quitquilito itencopa huey teopixcatlahtoani ; in oiuhquimocaquiltih in tlahtocahzihuapilli , quilhuih : ca ye cualli ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66824,4217,spanish,nahuatl,"1 Acatl , 1051 .","18v I Ce Acatl xihuitl , 1051 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66825,4218,spanish,nahuatl,Entrégueme por favor el dinero que me mandaron con usted .,Timitznotlatlahtia xinech momaquili inon tomin ca tehuatzin onech titlanilihqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66826,4219,spanish,nahuatl,entrar donde San Juan Bautista vive .,kampa San Juan Bautista itstok .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66827,4220,spanish,nahuatl,amado,tlazohtlaloc,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66828,4221,spanish,nahuatl,Tú te quedas a descansar como un corazón de la casa .,Tehhua timocahua timocehui como ce calyolot .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66829,4222,spanish,nahuatl,"No habrá trenes mañana , por la huelga .",Moztla amo yezqueh calmi loltin ca onca tequicehuiliz tli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66830,4223,spanish,nahuatl,". Y por su parte , como propio oficio , los padres y las madres de los muchachos arengaban a su hijo , le decían :",. Auh in yeuatl tetatzin tenantzin zan ixcoyan in quitlatlauhtia in impiltzin quilhuia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66831,4224,spanish,nahuatl,"Y al entrar se humilló ante él , como lo había hecho antes , y otra vez refirió todo lo que había visto , lo que le había causado admiración , y su mensaje . Le dijo : mi amo y señor , hice y puse por obra lo que me mandaste , así fui bien a decirlo a la Señora , mi ama , la Señora del cielo , Santa María , la Madre que Dios ama , que tú pides una señal para poder creerme , para que le hagas su templo allá donde te pide , para que lo erijas ; y también le dije que te di mi palabra de que había de traerte alguna cosa como señal , como prueba de su voluntad , como me lo encargaste .","Auh in ocalac iixpantzinco mopechteccac in iuh yeppa quichiuhani ; auh oczeppa quimotlapouhililih in izquich oquittac , in oquimahuizoh , ihuan in inetitlaniz . Quimolhuilih : notecuhyo e , tlahtoani e , ca ye onicchiuh , ca ye onicneltilih in iuh otinechmonahuatilih , ca huel iuh onicnolhuilito in Tlacatl , in notecuhyo in ilhuicac zihuapilli , Santa Maria in Teotl Dios itlazohnantzin , in ticmihtlania in tlanezcayotl inic huel tinechmoneltocquitiz , inic ticmochiuhililiz in iteocaltzin in oncan mitzmihtlanililia , ticmoquechiliz ; auh ca huel iuh onicnolhuilih , in onimitznomacquilih in notlahtol inic nimitzhualnohuicquililiz in itla inezca , in ineltica in itlanequiliztzin inic nomac oticmocauhilih .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66832,4225,spanish,nahuatl,"Y una vez concluida la guerra , el capitán Marqués pretendía llevarlo a Castilla , junto con algunos tenochcas .","Auh yn omochiuh yaoyotl yehuatl capitá Marqués quihuicaz Castilla , yhuan tenochca y huicozquia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66833,4226,spanish,nahuatl,"Pero ahora , bueno , con el dinero [ la muchacha ]","Pero nama , bueno , komo ya ika tomi pejki",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66834,4227,spanish,nahuatl,Yo ya me voy .,Na ya niya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66835,4228,spanish,nahuatl,Se da donde lo siembran . Se dan las dos clases .,"In mochiua kampa kitokaj , mochiua den ome taman .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66836,4229,spanish,nahuatl,"10 Técpatl , 1164 .","X Tecpatl xihuitl , 1164 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66837,4230,spanish,nahuatl,"Se refería , se decía que así hubo ya antes cuatro vidas , y que ésta era la quinta edad .","Motenehua , mitoa ca yuh nauhtlamantli mochiuh nemiliztli ipan iyc macuilli nemiliztli",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66838,4231,spanish,nahuatl,"Y el dicho Tonacachímal también murió en la ribera , cerca de Ayotzinco .",Auh y yehuatl yn omoteneuh Tonacachimal ca no oncan momiquillico yn atentlipan ynahuac Ayotzinco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66839,4232,spanish,nahuatl,¿ Quién habla español ? Mi amigo .,¿ Aquin caxtilantlahtohua ? Nomaicnin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66840,4233,spanish,nahuatl,"Y alto estaba , cerca al cielo .","Uan komo uajkapa eltok , achka iluikatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66841,4234,spanish,nahuatl,"El miércoles 14 de octubre de 1615 , en todos los templos de la ciudad de México se hicieron plegarias y procesiones con motivo de los enemigos arriba mencionados que andan merodeando por nuestras costas .","Miércoles yn ic 14 mani metztli octubre de 1615 años , ihcuac nohuiyan teupan yn iccen ciudad Mexico otlatlatlauhtilloc otlayahualoloc yn inpampa omoteneuhque tlacpac toyaohuan in teohuatentli quitocatinemi yn techyahuallotinemi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66842,4235,spanish,nahuatl,"A las 6 de la tarde lo sacaron de su casa , y en solemne cortejo , como si fuera jueves santo , llevaron su cuerpo para sepultarlo en San Francisco ; lo llevaban en hombros los provinciales y priores religiosos , y adelante iba el arzobispo don fray García Guerra , acompañado por todos los canónigos del cabildo .","Ye teotlac chiquacen tzilini yn quiquixtique ychan , huel mahuiztic yuhquin juebes sancto ynic quihuicaque ynacayo ynic quitocato Sant Francisco ; yehuantzitzin quinapaloque yn izquican teopixque yn provincialesme yhuan priorresme , yhuan oncan mohuicac ye quiyacatitia yn teoyotica tlahtohuani don fray García Guerra arçobispo , yhuan mochtin yn canonigosme yn cabildo tlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66843,4236,spanish,nahuatl,"13 Acatl , 1531 .","XIII Acatl xihuitl , 1531 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66844,4237,spanish,nahuatl,"También Teconehuateuctli Tecuachcauhtli , tlatohuani de los acxotecas , tuvo en Cuitlatetelco un hijo al que llamó Huitznecáhual .",Auh y yehuatl yn itoca Teconehuateuhctli yn Tecuachcauhtli yn intlahtocauh acxoteca oncan quichiuh ce ypiltzin yn Cuitlatetelco ytoca Huitznecahual .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66845,4238,spanish,nahuatl,"Todos los danzantes se adornaron muy bien en México y en Tlatelolco ; cada uno de los diversos gremios de oficiales hizo su propio festejo , porque así lo habían ordenado la Audiencia Real y los alcaldes ordinarios del cabildo seglar de la ciudad ; y el corregidor mayor impuso la pena de que quien no festejara fuera multado por la justicia .","Auh yn ixquichtin maceuhque huel mocencauhque ynic Mexico yhuan Tlatilolco ; yhuan yn ixquichtin nepapan oficialesme mochintin cecentlamantli quichiuhque yn ineahuiltiliz , yn ipanpa iuh mochiuh yc motlanahuatilli yn Audiencia Real yhuan ciudad alcaldes hordinario cerar ; corregidor mayor huey pena quitlalli yn aquin amo mahuiltiz justiciatica tlatzacuiltilozque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66846,4239,spanish,nahuatl,Se dice que los mexicanos contribuyeron a la caída de Tula .,Mihtoa in mexicah tepalehuicoh inic pololoz huei imaltepeuh in toltecah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66847,4240,spanish,nahuatl,"Pero ahora ya no se escapa ya no , nadamás le dice : Si me matas , mátame pero para salir de aquí yo no me salgo . Yo no me salgo .",— yeté pinawti yekipian nimo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66848,4241,spanish,nahuatl,"En Panohuayan se enseñoreó Cuauhcececuitzin , que tomó el título de Tlamaocatlteuctli .",Auh yn Panohuayan yehuatl motlahtocatlalli yn itoca Quauhcececuitzin Tlamaocatlteuhctli mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66849,4242,spanish,nahuatl,"Mientras caminaban , los penitentes se disciplinaban , y por todos sumaron como 24 mil los naturales y los españoles participantes ; y , más que los naturales , fueron los españoles quienes se disciplinaron .","Auh yn tlayahuallo yn mohuitec yn tlamaceuhque , aço quen exiquipilli in ye mochi mocenpohua macehualtin yhuan españolesme ; auh occenca miec yn mohuitec españoles yn amo macehualtin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66850,4243,spanish,nahuatl,Esta hierba es fría .,In xiuit sesek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66851,4244,spanish,nahuatl,"Luego se metieron a vivir entre los de Colhuacan , cuando Eztlocelopan fue a suplicarles ; y quienes lo enviaron fueron Xomímitl , Michiníztac , Ténoch e Iztacchiauhtótotl .","Niman ic tetlan omocallaquique yn Culhuancan , yn tlatlatlauhtito ytoca Eztlocelonpa ; auh yn otlayuaque Xomimitl , Michiniztac , Tenoch , Yztacchiauhtototl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66852,4245,spanish,nahuatl,"Y cuando da de comer a la gente es precisamente en un día de buen agüero : ya sea 1Cocodrilo , ya sea 7Mono . Va leyendo , de modo que sea en buen tiempo el día : no solamente sin discreción .","Auh in ye uel ihcuac tetlacualtia ipan in cualli tonalli : ahzo CeCipactli , ahnozo ChicomeOzomatli : quipouhtiuh in ic in cualcan yez cem ilhuitonalli , ahmo zan quiliizuiaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66853,4246,spanish,nahuatl,"Estos son todos los tlazopipiltin que vinieron , los que eran sus padres y teuctlatoque : el primero Tlahuipillatónac , el segundo Tonacachímal , el tercero Huehue Ayopochtli , el cuarto Cuatomáhuac , el quinto Totonhuitztli , el sexto Xipechimale , y la séptima Xiuhtoztzin , otra señora que venía con ellos ; éstos vinieron acompañando al tlatohuani Totoltécatl Tzompachtli Tlailotlacteuctli y formaban su nobleza .","Auh yzcate yn tlaçopipiltin yn i mochintin huallaque yn ithahuan yn iteuhctlahtocahuan hualmochiuhtiaque : yn icce ytoca Tlahuipillatonac , yn icome ytoca Tonacachimal , yn ic - ey ytoca Huehue Aopochtli , yn icnahui ytoca Cuatomahuac , yn icmacuilli ytoca Totonhuitztli , yn icchicuacen ytoca Xipechimalle , yn icchicome occe cihuapilli ytoca Xiuhtoztzin yn tehuan hualla ; yehuantin in yn quihualhuicatiaque yn tlahtohuani Totoltecatl Tzompachtli Tlayllotlacteuhctli yn ipillohuan hualmochiuhtiaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66854,4247,spanish,nahuatl,"se enojan [ por envidia de lo que tenemos ] ,","cualanih ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66855,4248,spanish,nahuatl,"Al ver la carta , don Cristóbal Colón se alegró sobremanera , porque ya se dijo que ése era también su oficio .","Ynic oquittac , ynic yehuatl don Christóval Colón huel quipaccacelli , yehica yn iuh omito omoteneuh ca çanno yuhqui yn itequiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66856,4249,spanish,nahuatl,LA VIDA EN LA ALDEA,ALTEPEPAN NEMILIZTLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66857,4250,spanish,nahuatl,Es hongo ( nanakat ) .,In nanakat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66858,4251,spanish,nahuatl,"Este era una hechura de pluma fina un artefacto entretejido totalmente de plumas de varias clases y colores , a manera de gorro o morrión ; tenía sus flecos de plumas blancas : este era su peluca de los sacrificados .","Yehuatl in ihuitl tlachiualli xinapallotl uel ixquich in nepapan ihuitl ic tlachiualli , yuhquin tzoncalli iztac ihuitl in itlapilollo in itzon muchiuaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66859,4252,spanish,nahuatl,"El día último de abril , lunes , del dicho año , se comenzaron a limpiar las acequias de México por disposición del virrey ; en un mes se limpiaron todas las acequias de Tetzcoco , de Tacuba y de la ciudad de México .","Lunes yc tlami metztli abril yn ipan in xihuitl omoteneuh , yquac mopehualti yn acallotli ynic moyecti yn nican Mexico ytencopatzinco visurrey ; Tetzcoco , Tla - | | 2 - copan , Mexico , huel ce metztli moyecti yn izqui acallotli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66860,4253,spanish,nahuatl,¿ Nada quedará de mi nombre ?,¿ An tle notleyo yez in quenmanian ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66861,4254,spanish,nahuatl,Pero en tiempo de la Revolución no podíamos estar libres para trabajar .,pero in tiempo den rebolúsion awel a ' mo tikatka libre titekitiske .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66862,4255,spanish,nahuatl,"6 Acatl , 3 .","VI Acatl xihuitl , 3 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66863,4256,spanish,nahuatl,al inicio de la temporada de verdor cuando ya llueve se esperaba que lloviera intensamente una o dos veces así el agua arrastraba todas las inmundicias y limpiaba a la barranca,ipeuhyan in xupantla ihcuac ye quiahui omochiaya ma tlahuelquiahui ceppa anozo oppa yuhqui in atl quihuilanaya nochi tlen pitzotic ihuan quichipahuaya in atlauhtli zatepan omotlapoaya in acuemmitl yopanoya in atl ihuan ca oquiahuia yexpa anozo nappa ye motemitiaya in atlalilli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66864,4257,spanish,nahuatl,Ya lo fue a traer ya lo fue a cambiar con su carga lo fue a cambiar lo que sea de carga leña o morillos llevan o tablas o carbón lo que sea .,yukonanato yukonpatlato ikan karga yukonpatlato saninka tle ' wa karga tlakwawitl o moriyitos kwika ' o tablas o tekwinali saninga tle ' watl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66865,4258,spanish,nahuatl,QUINTONILE ESPINOSO,UITSUAUJKILIT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66866,4259,spanish,nahuatl,"Bajó sin duda al lugar de los atabales , allí anda el poeta , despliega sus cantos preciosos , uno a uno los entrega al Dador de la Vida .","In tlacace otemoc huehuetitlan , ye nemi in cuicanitl zan quiquetzalintoma Aya quitzetzeloa icuic Ipalnemohua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66867,4260,spanish,nahuatl,se murió la anciana .,mijki nopa tenantsi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66868,4261,spanish,nahuatl,"Para sembrarlo lo revuelven con ceniza cernida , queda muy finita .","Ijuak kitokaj kimanelouaj ika kuoujnex , se kitsetseloua kualtsin potoxtsin uan se kimaneloua ya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66869,4262,spanish,nahuatl,"Estaba mirando hacia arriba del cerrito , por donde sale el sol , de donde venía el precioso canto celestial .",Ömpa onitzticaya in icpac tepetzintli in tonnatiuh iquizayampa ; in ompa hualquixtia in ilhuicatlazohcuiccatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66870,4263,spanish,nahuatl,Cuando el anciano otra vez salió [ y ] se metió,Kema sampayok noja kema ipankiski,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66871,4264,spanish,nahuatl,"En el año 2 Ácatl 1455 llovió , y también entonces se ataron sus años .","Omacatl xiuitl yquac quiauico , no yquac molpili yn ixiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66872,4265,spanish,nahuatl,"Se cumple ahora un año , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye ce xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66873,4266,spanish,nahuatl,Tengo trescientos cincuenta jr cinco pesos .,Nicpia caxtolpa omompohualli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66874,4267,spanish,nahuatl,Ella la vendió para los calzones de los bailadores la vendió .,asan yewkunko yenečmakan tomi nikankan tomin nikašilti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66875,4268,spanish,nahuatl,"Pero puso sólo a un tlatohuani en Tzacualtitlan Tenanco , a saber , a Huehueyotzintli , el cual era hijo de Cacamatzin Teohuateuctli y tomó el título de Tlailotlacteuctli ; Ahuitzotzin puso asimismo a sus dos teuctlatoque : a Xiuhtzin Tlátquic Tlailotlacteuctli , de quien ya se dijo que era hijo de Cuauhtlehuanitzin , y a otro tlatocapilli como Atlauhtecatlteuctli .","Auh yece | | 107r ça ce motlalli tlahtohuani yn Tzaqualtitlan Tenanco ytoca Huehueyotzintli Tlayllotlacteuhctli mochiuh , ynin ypiltzin yn Cacamatzin Teohuateuhctli ; auh yhuan omentin yteuhctlahtocahuan ynic mochintin quintlalli Ahuitzotzin : yn icce ytoca Xiuhtzin Tlatquic Tlayllotlacteuhctli , ye omito tlacpac ynin ypiltzin yn Quauhtlehuanitzin ; yn icome teuhctlato ytoca Atlauhtecatlteuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66876,4269,spanish,nahuatl,"Pobre de la gente que se quedó sufriendo entre las aguas ; ahora nos sometemos a los señores , encenderemos el fuego y barreremos ’ ” .","Motolinia y maceualli yn oc omocauh yn atlitic yn quihyouitoc ; ma noço titletlalica ma titlachpanaca , ma yntlan titocallaquica yn tlatoque’ ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66877,4270,spanish,nahuatl,"El sábado 23 de marzo de 1613 , por la tarde , comenzó a lloviznar ; y al día siguiente , domingo , por la tarde , comenzó a llover fuerte , hizo mucho frío y nevó en todos los montes , y persistió la lluvia hasta finalizar el mes de marzo , como nunca antes había sucedido en dicho mes .","Axcan sábado in ye ic 23 mani metztli março de 1613 años ye teotlac , ihcuac opeuh in çan oc oahuechquiyahuico ; auh in ye ycomilhuitl ypan domingo in ye teotlac ye yc cenpeuh yn momanaco quiyahuitl cehuallatl , cenca ytztic yn icecuizyo mochiuh yhuan ceppayauh yn nohuiyan cuauhtlah , yxquichica ynic tlamico metztli março yn quiyauh yn cehuallatl manca , yn ayc yuh mochihuani ypan omoteneuh metztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66878,4271,spanish,nahuatl,Entonces fue a lavar con una criada y allá la fue a alcanzar un mono .,entonses oya oüapakato itlan i kriada wan ompa oka ' sito in mono .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66879,4272,spanish,nahuatl,y van a comer como quiera ” .,"uan ipanima intlakuase . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66880,4273,spanish,nahuatl,"Quiere pregonarlo el capitán Motelchiuhtzin , ¡ amigos nuestros ! , dizque todavía no amanece .","Nequiyeontzatzia in achcauhtzin , in ye Motelchiutzin , tocnihua , quilmach yeoc yohuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66881,4274,spanish,nahuatl,A lo mejor puso a unos quince peones,No matike no se kinse peones kintlali,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66882,4275,spanish,nahuatl,"sagradísima tierra ,","sagradísima tierra ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66883,4276,spanish,nahuatl,Allá fue a traer,Nepa kikuito,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66884,4277,spanish,nahuatl,Ande con cuidado .,Ximotlatlachilti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66885,4278,spanish,nahuatl,Lo ve uno con más flor en mayo .,Semi se kiita miak xochiyoua mayo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66886,4279,spanish,nahuatl,"3 Tochtli , 1326 .","III Tochtli xihuitl , 1326 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66887,4280,spanish,nahuatl,El más largo,in ocachi hueyac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66888,4281,spanish,nahuatl,"Después de enseñorearse , Cuáuhtlix descubrió a los antiguos mexicas chichimecas y les permitió quedarse en Colhuacan .","Auh yn omotlahtocatlalli yn Quauhtlix , yehuatl quinnexti pani quintlalli yn mexica huehuetque chichimeca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66889,4282,spanish,nahuatl,"El día tiene veinticuatro horas , la hora tiene sesenta minutos ; un minuto tiene sesenta segundos .","In tonalli quipia cempualli ihuan nahui imanin , in imanin quipia yeyi pohualli minotoh minoto quipia yeyi pohualli segon doh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66890,4283,spanish,nahuatl,San Juan se movió,San Juantsi molinik,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66891,4284,spanish,nahuatl,Luego está el Popocatépetl ; también es un gran señor . Allí está durmiendo y su esposa está a sus pies . Se llama la Mujer Blanca o Mariquita .,Zan niman in Popocatepetl ; noihqui ce huey tlatihuani . Ompon omocochititoc huan icihuahuatzin icxitlantzinco metztoc . Itocatzin Iztaccíhuatl nozo Mahntzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66892,4285,spanish,nahuatl,Tú quédate como rey porque tú sabes mucho .,Ta ximokaua tirey pampa ta tlauel tijmati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66893,4286,spanish,nahuatl,vendan,mantlanamacacan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66894,4287,spanish,nahuatl,Tan sólo con flores,Zan xochitica in,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66895,4288,spanish,nahuatl,Nos das para esta siembra ” .,"Titechmaka para ni tlatoktli . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66896,4289,spanish,nahuatl,"Y cuando ya subió , luego baja el papel sagrado que hace sus veces . Lo vienen a poner en el comedero de Huitzilopochtli . Lo alzan cuatro veces , por los cuatro rumbos .",In in tlecoc niman ye ic ual temo in teteuhpohualli oncan quiual mana in itlacuayan Huitzilopochtli nauhcampa in con iyaua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66897,4290,spanish,nahuatl,También entonces se hicieron las obras del Acuecuéxatl .,No yquac moquetz yn Acuecuexatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66898,4291,spanish,nahuatl,"Entonces los atzacualcas demolieron su capilla y templo , su antigua construcción , donde ahora se encuentran los religiosos carmelitas descalzos , hijos de nuestra señora Santa María del Carmen ; como ya se dijo arriba , éstos en un principio rigieron a los tenochcas atzacualcas durante 23 años .","Yquac quixitinique yn incapilla yn inteopan catca atzaqualca , yn ompa ycaca ynhuehuechan , yn axcan ompa moyetzticate teopixque calmenitas descarsos , yn ipilhuantzitzin totlaçonantzin Sancta María del Calme ; ye omito tlacpac , yn achto yehuantzitzin cenpohualxihuitl ypan exihuitl yn quinmopachilhuique yn tenochca atzaqualca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66899,4292,spanish,nahuatl,Tráiganla,Xichualcuican,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66900,4293,spanish,nahuatl,"Luego , en este año , nos acabaría a nosotros los tetecutin ( plural de teuhtli ) que fuimos conquistados , [ pero ] no pudo .",Niman ypam ynin xihuitli otechtlamizquiquia amo huelitic yn tehuantin yn titetecutin popoquizpam,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66901,4294,spanish,nahuatl,cómo sabré si es cierto lo que usted dicedigo la verdad no digo falsedades ahora vine he venido a presentarme ante usted quisiera escuchar lo que usted piensa,quen ica nicmatiz melahuac in tlen timihtilhuianelli niquihtoa ammo nitlaztlacatlalia axcan onihualla mixpantzinco oninoquetzaco nicnequizquiani niccaquiz tlen ticmoyoeolia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66902,4295,spanish,nahuatl,hacer yo ? ”,"nijchiuas ? Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66903,4296,spanish,nahuatl,"Sepan cuantos vieren esta carta de venta como nosotros María Xuarez Vda . y mis nietos ( ? ) Miguel Xuarez , Vdo . - habitantes de aqui de la ciudad de Santiago Tlatilulco del tlaxilacalli de San Martin Atezcapa con nuestro poder y con nuestro conocimiento para hacer esta escritura de venta y todo lo en ella mencionado , por esta causa ahora ambos hacemos una nuestra palabra , decimos que te vendemos una casa que es tienda , casa de altos sin despensa , edificada en Tezontlalnamacoyan , en la derechura del gran camino que va a Santa Catalina .",Maquimatican yn ixquichtin quitazque ynin carta de venta yn queni tehoantin Maria Xuarez nicnocihoatl yoan noxhuiyome Miguel Xuarez ycnooquichtli nican tochan Santiago Tlatilulco ciudad totlaxilacaltian S . Martin Atezcapan yca yn tohuelitiliz yoan totlahuelmachiliz ynic huel ticchioazque ynin escritura de venta yoan yn ixquich oncan teneuhtica ypanpa yn axcan huel tomextin zan centetia yn totlatol tiquitoa coc [sic] timitznamaquiltia centel cali tienda acocalo amo tlecopayo ycac Tezontlalnamacoya yn ipan tlamelaua huey otli yn yacticac Sancta Catalina .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66904,4297,spanish,nahuatl,"¿ Si es jade , si es oro , acaso no tendrá que ir allá ?","¿ In chalchihuitl , teocuitlatl , mach ah ca on yaz ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66905,4298,spanish,nahuatl,"Comenzó a levantarse la nueva albarrada en San Antonio Abad , en Xoloco Oztocaltitlan , para ir a terminar en Xoconochnopalyácac hacia Amanalco ; así le cerraron el paso al agua , porque antes se precipitaba al centro de la ciudad y la inundaba , ya que las aguas que bajan de los cerros se van a juntar en Ahuatzalpan .","Oncan peuh yn Xolloco Sant Antonio Abbad Oztocaltitlan in ye mochihua in ye moteca yancuic tetenamitl , yc çan ompa ontlantica yn Xoconochnopalyacac yn Amanalcopa ; yc quitzacuillique yn atl ypampa yn cenca hualapexonticallaquia yn ihtic ciudad ynic ye tlaapachohua , ca mochi tepeatl yn oncan hualmomana Ahuatzalpan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66906,4299,spanish,nahuatl,". De todos estos sitios dirigen su vista acá ; a todos juntos se les dice a dónde ha de ser la ida , a dónde ha de ser la entrada .",. Izquican in in nican ual itztoca qui cem ihtouaya in campa ye uilouaz in campa yeh calacouaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66907,4300,spanish,nahuatl,“ A ti de veras te gusta el monte,“ Ta nelí titlaileui kuatitla,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66908,4301,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66909,4302,spanish,nahuatl,va .,yajti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66910,4303,spanish,nahuatl,"Testigo Francisco de Luna casado habitante del tlaxilacali de San Martin Atexcapan hizo juramento ante dios nuestro señor y la Virgen Sancta María y por la señal de la Santa Cruz . Le fue impuesta culpa para que rectamente diga lo que sea preguntado si dice verdad dios lo premiará y sino sera castigado en el infierno , el así dijo , que dirá verdad .",Testigo Francisco de Luna namique ytlaxilacaltiyan San Martin Atezcapan macoc juramento ypaltzinco yn totecuyo dios yhuan yn ciuapilli Sancta Maria yhuan yn ymachiyo Santa Cruz onca tlatlacoltiloc ynic melahuac quitoz yn tlein tlatlaniloz yn tla melahuac quito yquimotlaocoliliz yn dios yn tlacamo mictlan quitzacuctiaz auh yn yehuatl yuh quito ynic me [F . 112v . ] lahuac quitoz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66911,4304,spanish,nahuatl,"Cuando entraron a México , se recibió con grandes honores a aquel noble que representaba a la nobleza de los japoneses .","Auh ynic nican Mexico callaquico , cenca quimahuiztilique in yehuatl umpa pilli yn inpillo hualmochiuhtia Jabón tlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66912,4305,spanish,nahuatl,"Este Atonaltzin tomó por esposa a su prima la señora Xilomiyauhtzin , hija de Mapihuatzin .","Auh ynin Atonaltzin yn quimocihuauhti çan iccauh yn cihuapilli ytoca Xillomiyauhtzin , ychpochtzin yn Mapihuatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66913,4306,spanish,nahuatl,"El 1 de abril de 1612 , cuarto domingo de cuaresma , comenzaron a apresar a los negros , aprehendiendo a algunos de ellos ; en el Hospital de Nuestra Señora en Huitzillan , por la tarde , mientras se les predicaba el sermón , la justicia los aprehendió y los encerró en la cárcel de corte .","Axcan domingo quaresma yn ic 1 mani metztli abril de 1612 años , yhcuac opeuh in ye quimana tliltique ynic cequintin oquimanque tliltique ; oncan Hospital Huitzillan Nuestra Señora ye teotlac ypan sermón quinmachtiaya yn oncan quimanaco justicia ynic quincallaquique la cárcel de corte .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66914,4307,spanish,nahuatl,Tiene Ud . razón ; a mi me gusta llegar a tiempo y no hacer esperar a nadie .,Cualli timohtalhuia ; nehua nech pactia cualcan nacía ihuan amaca nezchiaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66915,4308,spanish,nahuatl,"El año 6 conejo inicia la Guerra de Independencia de México , con el levantamiento del padre Hidalgo en la iglesia de Dolores .","Ipan chicuace tochtli xihuitl ompehua México huei Temaquixtilizyaoyotl , ihcuac teopixqui Miguel Hidalgo maltepe tlalia in oncan teocalpan moto cayotia Dolores .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66916,4309,spanish,nahuatl,"Comienza el santo mostrando cómo hay dos ciudades de Dios , en cada una de las cuales viven hombres ; la primera está en el cielo , y la segunda en la tierra .","Niman ynic conmopehualtillia yn quimotenextillilia yn queni oncatqui quimopiellia ome altepetl yn Dios , yn mitohua ome ciudad , auh cecentlamantin yn ipan nemi tlaca ; auh yn icceccan ca ompa yn ilhuicatl ytic , yhuan yn icocan nican tlalticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66917,4310,spanish,nahuatl,"1 Tochtli , 50 .","I Tochtli xihuitl , 50 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66918,4311,spanish,nahuatl,para aquellos y para nosotros que también teníamos la pretensión de escribir sobre lo que más nos interesaba de nuestros pueblos la lectura de la poesía y la prosa creada antes de la conquista y recogida por los frailes no solamente nos mostró un horizonte tan amplio y tan original hasta entonces desconocido por nosotros si no que nos sirvió de estímulo para realizar con más intensidad una tarea que no pocas veces veíamos muy compleja porque nos sentíamos como limitados como con pocos bríos para realizarla,inhuicpa yehuantin ihuan tehuan in no iuhqui tiquelehuiayah in titlahcuilozqueh itechpa in cemmahuiztic ipan in toaltepeuh in cuicatl ihuan in tlahtolli itlapohualiz in omoyelizmacac ihcuacayahmo ahciah in caxtiltecah in oquimonechicalhuihqueh in teopixcatzitzintin otechihtiti in huey tlanexilotl in cenca tlatzintiloni in ahmo tiquiximatiah yece otechpalehui inicticchihchihuazqueh chicahualiztica in totequiuh in cenca ticohuihticaihtayah yehica tocommatiah ahmo tichicahuaqueh ahmo titlapaltihqueh inic ticchihuazqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66919,4312,spanish,nahuatl,"Más aún : Yo os voy a hacer un ruego . ¿ Cómo dispondrá el pensamiento de nuestro señor ? ¿ Habré de ver aún vuestra persona , vuestro rostro ?",Auh in hin : Ca namech on notlatlauhtilia quen tlacauaz in iyollotzin totecuyo ? Azoc amitzinco amocpatzinco nitlachiequiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66920,4313,spanish,nahuatl,"Esto era lo que comían , lo que era su sustento ; no se alimentaban con frutos de la tierra , sino sólo con las presas de caza .","Yehuatl yn quihualquatiaque , yn imitac hualmochiuhtia ; amo tonacayotl , çan yehuatl y nacatzintli yn imitac hualmochiuhtia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66921,4314,spanish,nahuatl,Ya no entendieron lo que se decían .,Ayok mokakilijke tlen moiluiaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66922,4315,spanish,nahuatl,En el año 12 Calli 1465 no sucedió nada .,Atle mochiuh Matlactlomome Calli xiuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66923,4316,spanish,nahuatl,monte [ parado ] .,kuatitla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66924,4317,spanish,nahuatl,"Hoy domingo en la tarde ,",Nama ne tonal domingo en la tarde,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66925,4318,spanish,nahuatl,". Y aquí están nuestras capas , mantas de nudo torcido ; y nuestros pañetes , pañetes de nudo torcido .",". Auh iz ca in totilma , cololtlapiltilmahtli auh in tomaxtli cololtlapilmaxtlatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66926,4319,spanish,nahuatl,"Yo , yo mañana me voy a ir ,","Nehhua , neh mozta niquizati ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66927,4320,spanish,nahuatl,"También entonces , en la pascua de Navidad , se trasladaron las monjas hijas de Santa Clara a Tepetlacalco , donde ahora se encuentran ; vinieron de la Santísima Trinidad , donde antes estaban y donde eran regidas por clérigos .","Auh no yquac ypan pasqua Navidad y hualmohuicaque monjastin yn ipilhuan Sancta Clara yn axcan oncan moyetzticate Petlacalco ; ompa huallehuaque ompa catca achtopa yn Trinidad , glericostin yn quinpachohuaya achtopa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66928,4321,spanish,nahuatl,"Dicen que cuando aún es de noche , cuando aún no sale el sol , cuando no amanece , dizque se juntaron en uno , se convocaron los dioses allá en Teotihuacan , dijeron , se dijeron unos a otros :","Mitoa in oc yohuayan , in ayamo tona , in ayamo tlathui , quilmach , mocentlalique , mononotzque in teteo in umpa Teutihuacan , quitoque , quimolhuique :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66929,4322,spanish,nahuatl,"En este año fuimos contados aquí en San Bartolomé Teomtepetqui ; vinieron a contarnos el señor juez y el señor alcalde mayor donjuán de Cervantes ; en aquella tierra está Magadad Simaro , propiedad de don Juan ; en esa barranca hay mezcal ; baja por Ycquixochitli , hay una heredad de tres mil cuatrocientos .",Ypam ynin xihuitl otipohualoque nic{an} San Bartolomé Teomtepetqui otechpohuaco s[eño]r jues yhuan s[eño]r alcalte mayor d[on] Juan de Seruande ynon tlali magadad Simaro yaxcam d[on] Juam temohua ynon atlahutli omca mexcali temohua Ycquixochitli yn oncan yadad yei mil yhuan semzontli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66930,4323,spanish,nahuatl,Había un jacalito .,Eltó se pilxakaltsi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66931,4324,spanish,nahuatl,que caiga cerca de [ sobre ] nuestra Tierra,mah huetzi inahuac in totalmanictzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66932,4325,spanish,nahuatl,Es frío porque se da en la parte alta y por Atepoliui .,In sesek por in mochiua ne ajkokopa uan neuín Atepoliui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66933,4326,spanish,nahuatl,"Otros antiguos dicen que Tozcuecuextli no murió en este año , sino que todavía condujo y gobernó a los mexicas durante 21 años , teniendo a su lado al tlatohuani Huehue Huitzilíhuitl ; quizá haya sido así , pero nosotros no podemos sostener ni que así fue ni que no fue así , simplemente nos limitamos a consignar el dato que nos dejaron algunos antiguos mexicas .","Auh quihtotihui yn occequintin huehuetque , quil yn ipan in omoteneuh xihuitl ayemo oncan in yn momiquillico Tozcuecuextli , quil oc cenpohualli ypan ce xihuitl yn oquinyacan yn oquinpacho mexica , ynehuan catca yn tlahtohuani | | 37r Huehue Huitzilihuitl ; ahço yuhtica , yece amo ticneltilia amo ticchicahua ynin ytla iuhqui ytla noço camo yuhqui , çan toconitohua yn iuhqui occequintin huehuetque mexica yn intlahtol oquitlalitiaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66934,4327,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66935,4328,spanish,nahuatl,La sexta cosa que digo es que existe dos frazadas mías que se las doy a mi hija María para que las use .,Ynic VI niquitohua oncatqui nofrezada ontetl nicmaca yn noconeuh ytoca Maria quimoquentiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66936,4329,spanish,nahuatl,"Luego el diablo Huitzilopoctli les habló así : Decid y ordenad a los ocho pueblos de los colhuas que os acompañan : ` Ya no iremos adonde íbamos , sino que de aquí regresaremos ' .","Auh niman quinnotz oncan yn diablo yn Huitzillopochtli , quimilhui : Xiquinnahuatican yn amechhuica yn chicuey altepeme yn colhuaque , xiquimilhuican : `Camo tiazque yn campa otiazquia , ca çan nican titocuepazque ' .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66937,4330,spanish,nahuatl,Lo llaman así porque su tallo crece muy delgadito ( pitsaktik ) .,In iujki kitokaytiaj por in metspijpitsaktik moskaltia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66938,4331,spanish,nahuatl,ellos comen pura carne,inijuanti ya puro nakatl kikuaj,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66939,4332,spanish,nahuatl,"Entonces el juez de tierras don Felipe Páez dispuso que por 10 días se le asignaran cinco alguaciles , que se conocen como topiles .","Yhquac tlaljuez catca don Felipe Páez ypan tlahto matlac motlalli V alhuaciles , oyxmanalloque yn itopillecahuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66940,4333,spanish,nahuatl,"Y se da dondequiera , aunque sea en la milpa . Se da solo .",Uan mochiua kampa eski maski milaj . In ixua saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66941,4334,spanish,nahuatl,1 kilo de hongos “ panes ”,Ce kilo mazayelnanacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66942,4335,spanish,nahuatl,"Y cuando va a dar principio a su sacrificio de bañados ” primeramente disponía su casa . Levantaba tres o cuatro ( departamentos ) , para que en la azotea hiciera bailar a la continua a sus comprados .",Auh in icuac compeualtiaia in aquin tealtiz achtopa mocacaltiaya : in quiquetza ical azo etetl azo nauhtetl in ic mochipa itlapanco mitotitinemizque in itlaltiuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66943,4336,spanish,nahuatl,1 kilo de hongos “ clavitos ”,Ce kilo xolenanacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66944,4337,spanish,nahuatl,"Así es que , maestro , le voy a contar unas palabras acerca de mi pueblo y de mi vida .","Iqui in , temachtiani , niauh nimitztlanonotzaz inin tlatoli itech naltepeuh ihuan nonemiliz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66945,4338,spanish,nahuatl,"Sobre nosotros seabren las flores de guerra , en Ehcatépec , en México , con ellas se embriaga el que está a nuestro lado .","Topan cueponi yaoxochitl , in Ehcatepec , in Mexico , ye yehuilo ya yca yhuintihua in tonahuac onoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66946,4339,spanish,nahuatl,"Y cuando ha salido el sol , dan de comer a la gente . Uno a uno le dan a todo el mundo , a nadie pasan por alto . En todos los lugares uno a uno hay comida , hay bebida , se dan flores , se dan cañas de tabaco .",Auh in ual quiz tonatiuh niman ye ic tetlamaco . Cehcenyaca quintlamaca in ixquich tlacatl ayan ipan quiza . Cececcan in tlacualo atliua texochimaco teiyemaco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66947,4340,spanish,nahuatl,aún recuerdo algunas frases de ese artículo de leónportilla que me llenó de tanto entusiasmo se decía allí por ejemplo al comentar el doctor el objeto de atención en que se había convertido el afán de conocer mejor la cultura aquí desarrollada antes de la llegada del hombre europeo decía el maestro,oc niquilnamiqui cequih tlahtolli in oquimohcuilhui yehuatzin leonportilla in itech onimaxaliuh ompa yehuatzin mihtalhuiaya quenin cequih tlacah ye itech mocatiayah quenin ye monequia ocachi cualli miximatiz in tlamatiliztli in omomelauh ihcuac ayahmo ahciah in huehue cemanahuac tlacah nican mihtalhuiaya in temachticatzintli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66948,4341,spanish,nahuatl,"Cuando hubieron escuchado el mensaje señorial , dijeron todos : “ Que venga acá nuestro señor ; nosotros lo serviremos .",Auh yn iquac oconcaque tlatocatlatolli nima mochitin quitoque : “ Ma hualmohuica y tlacatl yn totecuiyo totlatocatzin ; ma tictomaçehuitzinoca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66949,4342,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66950,4343,spanish,nahuatl,"Hazlo en mi vasito caliente , consigue luego que mucho de veras se encienda . Ven a unirte , ven a unirte : es mi alegría . Dame ya al pequeñín , déjalo ya colocarse .","Xoconquetza in nonexcon cenca niman xocontoquio . Xichualcui , o xichualcui : in nompaca , o xinechhualmaca , in conetzintli , te xontlahteca tihuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66951,4344,spanish,nahuatl,tu vendes,titlanamaca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66952,4345,spanish,nahuatl,"Pero algunos que aún están en su juicio , se meten a su lugar ; se sientan pegados a la pared ; ya no bailan , sino que están cabizbajos .",Auh in cequintin in oc inyollo quimati calaqui in oncan inyeyan ; motlalia caltitech aoc momihtotia zan oncan ual tolotimotlalia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66953,4346,spanish,nahuatl,Se secó todo .,San uakito nochi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66954,4347,spanish,nahuatl,Ni en el año 8 Técpatl 1448 .,Chicuey Tecpatl anotle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66955,4348,spanish,nahuatl,"La tercera tierra del mundo se llama Africa ; a ésta la dividieron los antiguos de muchas maneras , pero en nuestros días los estudiosos del cielo y de la tierra que se llaman geógrafos la dividen sólo en cinco partes .","Yn iquetetl cemanahuatl yn tlalli motocayotia Africa ; ynin ynic quixexelotiaque in ye huecauh tlaca catca miec tlamantica , auh macihui yn axcan ypan tocahuiuh ynic quixexelohua yehuantin yn ilhuicatitech tlamatinime yhuan tlalticpac tlalmatinime in motenehua geógrafos , ça yxquich macuilcan quiztica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66956,4349,spanish,nahuatl,"El 5 de noviembre de 1607 , nuevamente ordenó el virrey que los chalcas de las cuatro regiones cortaran , sacaran y bajaran del monte madera , les impuso la tarea de entregar morillos .","Auh yn axcan yc 5 mani metztli noviembre de 1607 años , yquac ye no nicuel oquinmonahuatili yn visurrey yn nauhcame chalca ynic ompa quauhtequizque quauhquixtizque yn quauhtla quauhtemohuizque , yehuatl quinmotequitilli yn quamimilli yn motenehua morrillos .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66957,4350,spanish,nahuatl,"Allá murieron los que cantaban y danzaban y todos los que estaban mirando ; durante tres horas nos atacaron y nos hirieron , y a muchos dieron muerte en el recinto sagrado .","Yn isquichti cuicoanoaya muchinti tlatlataque unca mique ; yn techpeualti ye techmictia yey hora , yn ountemictique teutualco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66958,4351,spanish,nahuatl,De esta manera fueron asediados los huexotzincas .,Oyhuin in callaliloque huexotzinca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66959,4352,spanish,nahuatl,"La albarrada que estaba en la calzada de Mexicatzinco se elevó , rellenándose de tierra y céspedes , allá fueron a prestar servicio los cuauhnahuacas , la demás gente de la tierra caliente y los chalcas amaquemecas ; un mes anduvieron trabajando , y a mediados de mayo se terminó de prestar servicio en la calzada de Mexicatzinco .","Yhuan Mexicatzinco ohtli yn atenamitl mochiuhtoc mohuecapano motlalten motlachcuitlaz , oncan tequitico yn quauhnahuaca yn iccentonayan tlaca yhuan chalca amaquemeque ; ce metztli ynic nenque , ye ytlacoyoc metztli mayo yn quitlamico ohtli Mexicatzinco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66960,4353,spanish,nahuatl,"Para levantar bien el lizo no se diga que no se puede el grueso , la bola de lana y el lizo delgado el hilo no se puede grueso porque se revienta y no se puede abrir para cuando alza .",para kwali mošiyo a ' kokwis a ' mo mi ' tos a ' wele in tomaktik impakio : tl wan nosonšiyotl wan picawak in ilo a ' weli tomawak šišiyomama wan a ' weli motlapos para n kwak mošiyoa ' kokwi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66961,4354,spanish,nahuatl,Y así comenzó el hombre : Este peso no se hizo verde . Hirvió la moneda dentro de los hongos . Lavé el peso con jabón e ixtli . Y cuando el agua estaba hirviendo lo eché dentro de los hongos . Y miren : ni los hongos están verdes ni el peso se hizo verde . Esto quiere decir que los hongos están buenos .,Ihuan opeuh tlacatl : Inin ce peso amo xoxoqueuh . Ocuacualaca itic xoletl . Cual on nicpapac ca xapo ica ichtli in ce peso . Iman cuacualaca atl ica xoletl onictlacal inin peso itic xoletl . Huan xiquitacan : nian xoletl amo xoxoctic nian ce peso amo xoxoqueuh . Inin quitoznequi cuacuali xoleme . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66962,4355,spanish,nahuatl,Se asisten bien para que estén fuertes cuando trabajan y cuando no se le da de comer el animal no aguanta para trabajar .,moyek masestirowa para čičikawak yas in kwak tekitis wan in kwak a ' mo motlamaka in yulitl a ' mo tlašikoa para tekitis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66963,4356,spanish,nahuatl,"Después que los tomó , luego los ata , los pone enhiestos , allí están parados , los reviste de modo que estén aderezados de papel . Delante coloca los bastones de bambú sobre la estera .","Auh in oconan niman ye ic quihilpia conquetza in oncan hicaya , conquentia in tlatquiyeticac in amatl ixpan contema petlapan in otlatopilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66964,4357,spanish,nahuatl,"Cuando se movieron y partieron de Chicomóztoc para venir hacia acá , por doquier eran bosques , cerros , barrancas , biznagales , cañaverales , cactales , magueyales , zacatales , herbazales y llanos .","Auh yn ihcuac huallolinque ynic oncan Chicomoztoc huallehuaque ynic nican huallaque , ca nohuian cuauhtla tepetla atlauhtla teocontla xihuallacatla tzihuactla necuametla çacatla cuillotla yxtlahuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66965,4358,spanish,nahuatl,". Y después de repartidos , en dos se dividían los de Tlatelolco y también en dos los de Tenochtitlan , y sus agregados los de Uitzilopochco , de Azcapotzalco , de Cuauhtitlan .",". Auh in ic motequimacaya occam moxelouaya in tlatilolca no occam moxelouaya in tenochca , in iuiuicalhuan in uitzilopuchca in azcapotzalca in cuauhtitlan caique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66966,4359,spanish,nahuatl,¡ no lo olvides !,¡ amo xiquelcahua !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66967,4360,spanish,nahuatl,"Y antes de que llegáramos a este viernes , dijeron y advirtieron los sabios españoles , esos que entienden en las cosas del cielo y que se llaman astrólogos : Cuando lleguemos al viernes 10 de junio , se cubrirá la faz del Sol y se hará de noche ; a las 11 horas comenzará a amarillear hasta que se oscurezca , y a las 2 de la tarde todo habrá terminado , y volverá a clarear .","Ca yn ihquac ayemo tihuallaci yn ipan in viernes ca achtopa quihtoque tenemachtique in yehuantin tlamatinime yn españolesme , yn huel quimati yn ilhuicatitech tlamatini yn motenehua astrólogos , quihtoque : Ca yn ipan viernes tacizque yn ic 10 maniz metztli junio mixtlapachoz yn tonatiuh , tlayohuaz ; matlactlonce tzilini pehuaz tlacoçahuiaz ynic tlayohuatiaz , auh ypan ome tzilini tlamitiuh , ynic occeppa tlanecitiuh in ye teotlac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66968,4361,spanish,nahuatl,El doctor Antonio de Morga 11,El doctor Antonio de Morga 11,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66969,4362,spanish,nahuatl,"106 . En todas partes desbastaron , dieron brillo , hicieron el bien , pusieron orden ; con prudencia , con alegría , con tranquilidad dispusieron las cosas en el cofre , en la petaca . Es grande la sombra , el abrigo que pasaron a hacer , a establecer la gruesa ceiba , el ahuehuete que se yerguen con retoños , que se yerguen frondosos , que no por dormir descuidaron nada , que no oprimieron por dormir . No van arrancando labios ( obligando a hablar ) . Con calma , con tranquilidad , con alegría en sus piernas , en sus brazos , en sus espaldas pasaron a poner al que se recrea , al que se arrastra , al que juega con tierra , al que juega con tiestos , al que en la redecilla , en el árbol se mantiene .","106 . In nohuiyan otlachictiaque , otlapetlauhtiaque , in otlazotiaque , in otlahuipantiaque ; in ihuiyan , in icemele , in yocoxca otlatlatlalitiaque in topco , in petlacalco . In huey incehuallo , imecauhyo in omuchiuhtiaque , in oquiquetztiaque , in tomahuac in pochotl , in ahuehuetl , in itzcalloticac , immalacayoticac , in ahmo tlacochcauhtiaque , in ahmo tlacochpachotiaque , in ahmo tlatencopintihui . In ihuiyan , yocoxca , in icemele , in imetzpan , in imacochco in iteputzco , in oquitlalitiaque immoquequetza , immohuilana , in tlalmahuiltia , in tapalcamahuiltia , in chitaco , in quahuic onoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66970,4363,spanish,nahuatl,como un año tal vez estaba .,komo se xiuitl uelis itstó .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66971,4364,spanish,nahuatl,Si reparten después para mí ya no hay nada que todo así anda haciendo así algún día Dios la va a castigar a ella .,ohkión neččiwaltia ohkión kičiwa pero nimodos tlenon nikitos kion neččiwaltia ičpokato ohkion kičiwa nimodos tlenon pero ma ničiwa nečilwia ohkion neččiwaltia lisiana ninkikowka nomanta .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66972,4365,spanish,nahuatl,"¿ Cómo obrarán los mexicanos , los viejos casi muertos por la embriaguez ?","¿ Quen mach in mochiuhque in mexica , in huehuetque xoxocomique ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66973,4366,spanish,nahuatl,"tú eres la Tierra , Antonio Martín Marqués , María Madre Trinidad .","tehhua titalticpactzin , Antonio Martín Marqués , María Madre Trini - dad .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66974,4367,spanish,nahuatl,"Estudiábamos dos veces al día y la que no llevara sus zapatos brillosos , sin bañarse , o sin peinar , la mandaban a la escuela de los muchachos . Allí les lavaban los pies , las peinaban y le hacían brillar los zapatos con lo que llamaban bola . Con un trapo los brillaban hasta que estuvieran brillantes . Así es como nos enseñaron a vivir correctamente . Daba vergüenza que los muchachos le peinaran y lavaran a una la cabeza . Las llevaban a la escuela de Concepción Arenal otra vez .","Otomachtiaya ocpac cemilhuitl ihuan ahquen amo cuicaya icac quename on petlantaz , nozo amo mamohuic , amo motzocuazhui , oquititlania ipan tlamachtilcali can momachtia pipiltoton . Ompa pipiltoton oquixopapacaya , oquitzocuazhuiaya ihuan icahhnuan noihqui oquintlapalhuiaya ica quicuitaya bola . Ica ce tatapatli oquipopoaya can quizaz tlapetlanali . Iqui on ica otechtitique quename ica tinemizque . Ican tepinauhtin quename pipiltoton otetzcuazhuiaya oteamohuiaya . Tla yoquinmamahuique oquinhuicaya occepa tlamachtilcalco Concepción Arenal .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66975,4368,spanish,nahuatl,"En el año 9 caña se registró un fuerte temblor de tierra ,",Ipan chiconahui acatl xihuitl omochiuh chicahuac in tlalol lin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66976,4369,spanish,nahuatl,"Estos zapateros trabajaron mucho porque tuvieron que servir a los pequeñitos y a sus padres , que ya se habían enseñado a obedecer . Empezaron los zapateros a hacerlos desde el mes de mayo y para cuando llegó el día 16 de septiembre todos los niños ya tenían sus zapatitos . Así nadie iría a la escuela ese día sin zapatos . Toda la gente estaba asustada porque si no abedecían los padres serían apresados por un mes o pagarían mucho dinero en la prefectura . Por esto todos se preocuparon por calzar a sus hijos .","Inimequez cahchiquez oquipixque hueyi tequitl ipampan oquipiaya tlen tlaneltocazque piltzitzintin ihuan tatatin moteixmachtizque quename tlaneltocani . Opehque cahchiquez quinchichihua desde ipan metztli mayo , ihuan icuac oacic tonali caxtoli ihuan ce septiembre nochtin cocone yoquipiya icahtoton . Oncuan on amoca yaz sin cahtli tlamachtilcalco . Nochtlacatl onemauhtiloya ipampan tlacamo tlaneltocoz quintzatzacuazque tatatin ce metztli nozo miaque tomin quixtlahuatihue ompan prefectura . Ica on nochtlacatl omotequipacho quicahtiz inpilhuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66977,4370,spanish,nahuatl,"Cuando éste salió de su casa para dirigirse a la iglesia mayor , entró desde la plaza frente al palacio por donde hay otra puerta ; pues cuando los señores del cabildo , es decir , el deán , el arcediano , el chantre , los canónigos y los racioneros , vieron que se acercaba el arzobispo , salieron a su encuentro , con un palio lo fueron a recibir para que así cubierto entrara a la iglesia , pero el dicho arzobispo no aceptó el recibimiento con palio de los señores del cabildo , no les prestó atención , sino que entró sin más a la iglesia .","Auh ynin , ynic ompa ychantzinco hualmoquixti ynic oncan hualmohuicac omoteneuh yglesia mayor , çan ic ye oncan mocallaquico yn tecpan quiyahuacpa yn oncan catqui occe puerta ; auh in yehuantin cabildo tlaca , yn deán , yn arcediano , yn chantre , yn canónigos yn racioneros , yn oquimottillique oncan ye onmaxitihtiuh arçobispo , yc niman quihualmonamictiliaya , ce palio cuachcalli ynic quimonamiquiliaya ynic quimocuachcaltilitiazquia ynic on - | | 230 - mocallaquito teopan , auh in yehuatzin omoteneuhtzino teoyotica tlahtohuani arçobispo amo quinmocelilili yn omoteneuhque cabildo tlaca yn intenamiquia cuachcalli , atle ypan quinmottilili , çan iuh ommocallaqui yn teopan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66978,4371,spanish,nahuatl,un brillo le cegó por un momentoapúrate indio maldito le espetó un español que desenvainaba la espada el reflejo provenía de la armadura del español jaló a itzcuauht 1i mientras pateaba el cuerpo inerte del gran guerrero mixcólotl,jxihcihui in titlahueliloc oquilhui ce caxtillantlacatl in ye quiquixtihtaya in itepuzmacuauh in pepetlaquiliztli quizaya itech in tepuznequimilol in caxtiltecatl in caxtiltecatl oquihuilan in itzcuauhtli inoc quiteliczaya in mixcolotl inacayo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66979,4372,spanish,nahuatl,"Algunos antiguos dejaron pintado que en este año murió Huitzilíhuitl , tlatohuani de Tenochtitlan , y que enseguida se enseñoreó Chimalpopoca como tlatohuani de Mexico .",Ypan in yn cequintin huehuetque quimachiyotia yn momiquillico yn Huitzillihuitl tlahtohuani Tenochtitlan ; auh niman iquac motlahtocatlalli yn Chimalpopoca tlahtohuani Mexico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66980,4373,spanish,nahuatl,Todo el mundo hacía en esta forma a cuantos cantaban o a los que se morían . Los envolvían en mantas . Por esta razón las ofrecían .,Mochi tlacatl yuh ipan muchiuaya in ahquique cuicuicaya ahnozo momiquiliaya quinquimilouaya in ic impan tlatecaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66981,4374,spanish,nahuatl,"que no se endurezca como piedra la Tortilla ,","mah amo tetehuaqui in taxcaltzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66982,4375,spanish,nahuatl,"Pero a los vecinos del barrio no les constaba que nuestro padre les hubiera vendido la tierra , por eso se enojaban cuando oían que les querían quitar su Cruz , y de ahí surgió el enfrentamiento .","Auh in yehuantin nican tlaxillacalleque amo yuh quimatticatca yntla yhuan oquinnamaquilti tottatzin tlalli , çan ic cuallanque yn quicacque tlaxillacalleque ynic oncan ye quinquixtiliznequi ynCruztzin , ynic ye mixnamiqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66983,4376,spanish,nahuatl,"Nosotros los alcaldes , don Francisco de la Cruz y Toribio Lucas , que administramos justicia en nombre de su magestad , ahora ordenamos se cierre el callejón , allá por donde tomaban el agua los habitantes de Cotolco , ya que en verdad vimos el muro con que estaba cerrado , no hace mucho tiempo que lo abrieron .","Yn tehuantin alcaldes don Francisco de la Cruz , Thoribio Lucas justicia ticpia in ipaltzinco su magestad yn axcan titlanahuatia motzacuaz yn caltzallantli yn oncan atl oconcuiya in chaneque cotolcotlaca yehica mellahuac oticacicaytaque yn tepantli ca tzauhcticatca yn ye quexquich cahuitl ayacmo huecauh yn ocontlapoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66984,4377,spanish,nahuatl,"9 Calli , 1241 .","IX Calli xihuitl , 1241 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66985,4378,spanish,nahuatl,No hay que limpiarlo .,Amo mochipaujtani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66986,4379,spanish,nahuatl,"se extiende la gloria ,","in mahuiztli moteca ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66987,4380,spanish,nahuatl,"en el cerro , en el cerro , en el cerro andaba .",tlachikili tlachikili tlachikili yaui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66988,4381,spanish,nahuatl,Yo no tengo ganas de ir a la calle .,Nehua amo nicnequi niaz ipan ohtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66989,4382,spanish,nahuatl,"Cuando los tlatelolcas fueron derrotados , se perdió su tlatocáyotl .",Auh yn oyuh pehualloque tlatilolca yc no poliuh yn tlahtocayotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66990,4383,spanish,nahuatl,"Es frío porque reverdece , no se seca luego porque tiene mucha agua .","In sesek , ta selistok , kan niman uaki por in ayoj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66991,4384,spanish,nahuatl,"Haz totalmente frente al viaje de tráfico , no te sean tropiezo ni varas ni gramas .",Ma xocon cenmattiuh in nehnemiliztli maca tle toconicxinamiquiz in tlacotl in zacatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66992,4385,spanish,nahuatl,Le gusta donde no hay piedras .,Kuelita kampa amo tetaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66993,4386,spanish,nahuatl,nosotros comemos eso .,tojuanti ya tijkuaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66994,4387,spanish,nahuatl,"tal vez en el hospital ,","xa itech hospital ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66995,4388,spanish,nahuatl,"Y pues que agora Pedro Mazaquen habla aqui e Ynes Tiacapan no tiene que dezir [ F . 17r . ] ni que entrometerse y querer tomar las casas de los difuntos ni parte para ello y esto dixo este testigo y por verdad con su propia mano hizo la cruz . Ante mí Diego Leonardo , escrivano . Pasó ante mí Diego Leonardo escrivano .",Auh yn axcan yn oncan tlatua in Pedro Mazaquen yhoan Ynes Tiacapan ca amo yntlatohuayan yn oncan tlatoznequi zan quellehuiznequi in miccacalli ca amo ytlamatia . Yuh oquito ini testigos yc oquineltili ymatica oquiquetz cruz . Nixpan nehuatl Diego Leonardo escribano . Pasó ante mi Diego Leonardo escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66996,4389,spanish,nahuatl,En Citlaltépec los chichimecas recién llegados encontraron a Tlahuizcalpotonqui .,Citlaltepec ypan axiuaco Tlauizcalpotonqui chichimecan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66997,4390,spanish,nahuatl,Yo leí la novedad en el periódico de la mañana .,Nehua onicamapo in tlen opanoc ipan in ohuatzintica amatenonotzalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66998,4391,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 66999,4392,spanish,nahuatl,"Tienes razón . Es una cosa muy curiosa y para extran-jeros casi incomprensible , que viniendo del norte al sur , uno pueda resfriarse . Pero la diferencia de altura explica todo ; México tiene 2,300 me-tros sobre el nivel del mar y Monterrey sólo 550 . Ade-más el norte no tiene su tem-porada de cuatro a cinco me-ses de lluvias como la mesa central . En Monterrey casi nunca llueve y sudamos mu-cho . Aqui la lluvia diaria ha-ce que las noches sean frías aun en el verano y así un norteño fácilmente puede res-friarse aún en los meses de julio y agosto .","Melahuac . Amo machia tleca ihquion ihuan inic huehes chanehqueh amo quineltocah , ca mictlapan ce huitz ica tlatzintla , ce cualli mitztiliz . Mach in tlahueheapa , nochi quihtohua . Mexihco ipan hueyi atlanti hueheapa qui pía 2 , 300 metroh ihuan Monterrey zan 550 quipia . Ihuan occe , Mictlanpa amo qui pia nahui nozo macuilmetzpa xopaniztli queh in ahcotlalnepantla . Ompa Monterrey neci amo queman quiahui ihuan miac ti itoniah . Nican in momoztlaquiahuitl quin itztilia in yohualtin mazqui ipan Verano ihuan ihquion ce tlacpac tlacatl cualli mitztiliz mazqui ipan metztin julio ihuan agosto .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67000,4393,spanish,nahuatl,"Asimismo , al principio de este mes de enero y del nuevo año , se contaron 120 españoles y españolas devotos que han tomado el hábito de nuestro querido padre San Francisco , personas de fuera pertenecientes a la Tercera Orden de San Francisco , que están y viven en sus casas , hombres y mujeres de la dicha Tercera Orden del señor San Francisco , vecinos de esta gran ciudad de México Tenochtitlan .","Yhuan yn ipan yn ipehuayan in omoteneuh yancuic xihuitl yhuan metztli henero , yhcuac opohualloque yecuel yxquich chicuacenpohualli yn oncate yn españoles yhuan españolas teoyotica nenque yn oquicuique yn itlaquentzin yn iavitotzin totlaçothatzin San Francisco , yn quiyahuac tlaca yn omopouhque yn iexcan tlatecpampantzinco y ye motenehua la Tercera Orden de San Francisco , yn çan inchachan quipia quimonemiliztia yn toquichtin yhuan cihua yn iexcan tlatecpantzin señor San Francisco , yn omotlalique nican ipan huey altepetl ciudad Mexico Tenuchtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67001,4394,spanish,nahuatl,Llegó el 16 de septiembre . Llegaron los niños a la escuela . Todos los jovencitos y doncellas llegaron a la escuela con los zapatos que les rechinaban . Y llegó la ropa que les iban a dar a los hijos de los pobres . El día 16 todo el pueblo rodeó la bandera y delante de la bandera cantaron los niños . Y entonces repartieron diplomas a los que habían pasado de año .,Oacic tonali in caxtoli ihuan ce in metztli septiembre . Oacito coconentoton tlamachtilcalco . Nochtin pipiltzitzintin ica ichpocatoton oacito tlamachtilcalco cacpipitzca ; nochtin . Ihuan nican yoyecoc tzotzomatli tlen quinmamacazque icnotlacacocone . Ipan caxtoli ihuan ce tonali septiembre otlaehualolo ica pantli ihuan ixpan pantli omocuicatique cocone . Ihuan iman on oquinxexelhuique diplomas tlen cualoquizque ipan xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67002,4395,spanish,nahuatl,"cuida a mis hijos , ten cuidado de ellos .","xiquinpiya nopilhuan , xiquinpiya cuidado .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67003,4396,spanish,nahuatl,DIALOGO,NONOTZALIZTLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67004,4397,spanish,nahuatl,"9 Calli , 1345 .","IX Calli xihuitl , 1345 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67005,4398,spanish,nahuatl,"Tenían hornos en sus casas . Con eso podían hacer pan y le llamaban pan de cuero . Eso es lo que hacían todos los días . También llegaba el día de muertos y hacían bizcochos y tortas , el pan que tiene sal . Y otros que les decían goyetes ; encima les echaban azúcar . Eso era lo que vendían en la plaza y todos los demás barrios lo compraban para esperar a los muertos . También en este barrio algunos hombres raspaban los magueyes para que hubiera pulque para vender de vez en cuando . Raspaban todos los días porque no había agua ; había , pero muy poquita . Sólo había agua para asearse y para la comida también . Y el pulque servía para bajar la comida , como hoy tomamos un refresco . Iban temprano estos hombres al campo para regresar con aguamiel . Venían a almorzar o desayunar . Y luego se iban a trabajar . Algunos arreaban yuntas con caballos . Se decía van a espantar .","Oquipiaya hornotin techachan . Oncuan on ica oquichihuaya pantzin ihuan oquincuitiaya pancuitlaxtli . Yehua on nochipa omochihuaya . Noihqui oacia micailhuitl oquichihuaya bizcochos huan tortas , inon pantzin poyec . Ihuan cequi quicuitiaya goyetes ; icuaticpac oquitlaliliaya in azúcar . Yehuatl on quinamacazque ipan tianquiztli ihuan nochtin occequi barrios quicuaya ica quichazque micatzitzintin . Noihqui ipan in barrio cequi tlaca otlachiquia oncuan on onyez neuhtli quemanian oyeya hasta oncuan monamacaz . Nochipa otlachicoya ipampa amo oyeya atzintli ; oyaya pero zan tepitzin . Zan ica neiceliloz ihuan para tlacuali noihqui . Ihuan neuhtli icotemoya tlacuali quename axan toconi ce refresco . Inimequez tlaca cualcan yomocuepato in cuentla ica necuatl . Huitze almazaloa nozo tlayi . Huan oyaya zan niman tequitizque . Cequi oquinenemitiaya yunta ica cahuatin . Omitiaya Yahue tlapehuazque” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67006,4399,spanish,nahuatl,". Y así , cuando las cosas se han colocado en las barcas , luego da orden para que se metan a las barcas . Se coloca frente a la gente , dice :",". In ye yuhqui in on tlaacaltemaloc , niman ye ic tlanauatia in ye om macalaquizque . Teixpan on motlalia quitohua :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67007,4400,spanish,nahuatl,"Sí , señor . El número 20 todavía está disponible .",Quemahcatzin . In cempoalli oc icel ca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67008,4401,spanish,nahuatl,"Pero , según dicen otros antiguos , el tlatohuani Cuateotzin pereció en la guerra .","Auh yn occequin huehuetque yn iuh quitohua , yaopan yn momiquilli Quateotzin tlahtohuani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67009,4402,spanish,nahuatl,"Enviaron un mensajero a Ténoch , Ocelopan , Acacitli , Xíuhcac y Ahuéxotl ; les mandaron decir : “ Tenzacátetl Chiauhtótotl ha prendido cautivos ” .","Uallayuaque quinonotzaco yn Tenoch , Ocelopa , Acacitli , Xiuhcac , Auexotl ; quimilhuico : “ Yn otlama Teçacatetl Chiauhtototl ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67010,4403,spanish,nahuatl,“ ¿ Y es cierto eso ? ”,"¿ Uan melauak ? Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67011,4404,spanish,nahuatl,Ya ha llegado tu hermano ?,¿ Ye ohualehcoc mocnin ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67012,4405,spanish,nahuatl,"Pues cuando ya acabó de reunir todo lo que se requiere , Luego se hace la invitación de nuevo ; se hace oir la palabra con que va a quedar bien con su corazón el que ha de sacrificar ; se llama a los doce pueblos .",Auh in omocencauh in ixquich monequiz niman ye ic tenotzalo in yan cuican mocaquiz tlatolli in ic teyolmelauaz in tealtiz in XII altepetl in quinotza .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67013,4406,spanish,nahuatl,los gatos o los perros .,IN MIZTOTON AUHNOZO CHICHIMEH,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67014,4407,spanish,nahuatl,Y la dicha Ana Nencihuatl dixo que ella da por bien perdido lo que ansi faltó y no quiere pedir cosa alguna dello y que solamente pide se aberigue lo tocante a la casa que alli tiene porque abia oydo que dezia el dicho Pablo Ceoanocatl que la dicha tierra no era de la dicha Ana Nencihuatl .,Auh niman zatepan oquito yn Ana Nenciotl ma ye ixquich ma ye opopolihuic yn tetl yn cuahuitl Auh za isquich tiquitoa ma nelti yn oncan manic tocal yuh ticaqui quitoa yn Pablo Cehoanocatl ca amo totlalpan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67015,4408,spanish,nahuatl,"Yo Pablo García , alcalde que guardo la justicia , don Miguel San Simón , don Martin Cortes , el alguacil Martin Hernandez y Diego Hernandez escribano venimos aqui al tlaxilacalli de San Sebastian Zacatla , venimos a darle posesión a Cecilia Ximenez y a sus hijos Alonso Diaz , Juan Ximenez y a Francisco Ximenez .",Yn nehuatl Pablo Garcia alcalde justicia nicpia yhuan don Miguel San Simon don Martin Cortes yhuan alguazil Martin Hernandez yhuan Diego Hernandez escrivano otihuallaque yn nican ypan tlaxillacalli San Sebastian Zacatla tiquinmacaco posesion yn Cencillia Ximenez yhuan yn ipilhuan Alonso Diaz Juan Ximenez Francisco Ximenez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67016,4409,spanish,nahuatl,Digamos ahora algo sobre su genealogía señorial .,Auh machitzin nican toconitocan yn iuhqui y catqui yn itlahtocatlacamecayo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67017,4410,spanish,nahuatl,"En todas partes asesoraba , por ejemplo en el Santo Oficio de la Inquisición ; y alguna vez llegó a aconsejar con sus sabias palabras a los señores arzobispos , obispos y oidores .","Yhuan nohuiyampa omotlananamiquiliaya yn ipan Sancto Offico Ynquisició ; yhuan yn tlahtoque arçobispos , obispos , oydores , no quenmanian oquinmonanamiquiliaya ytlamachiliztlahtolticatzinco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67018,4411,spanish,nahuatl,vivir,nemi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67019,4412,spanish,nahuatl,Sus pájaros tienen sed .,Itotohuan amiquih .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67020,4413,spanish,nahuatl,3 dientes de ajo,Yei axoxtlantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67021,4414,spanish,nahuatl,"Pero los dos señores , Ecatzin Tlacatécatl Tlapanécatl Popocatzin y Temillotzin Tlacatécatl Tezcacohuácatl Popocatzin , se escondieron dentro de la nave que iba a Castilla ; removieron un tablón del sitio donde estaban los caballos , y los dos se escondieron en la cala de la nave .","Aauh yn ocomentin tlatoque yn Ecatzin Tlatecatl Tlapanecatl Popocatzin yhuan Temilotzin Tlacatecatl Tezcacohuacatl Popocatzin , ynin ça niman motlatito yticalaque acalli Castilla ; quicoleuhque yni huapalli yn ipan matihui cavalloti , yxopetlayo ompan motlatito ymomexti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67022,4415,spanish,nahuatl,Empieza revuelta,Peua tetetstik,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67023,4416,spanish,nahuatl,Varias veces hemos visitado una alberca muy cerca,Miacpa ye otonyahqueh ipan ce amanalli amo huehca hueyaltepetl ca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67024,4417,spanish,nahuatl,Delante de los quales se dio la dicha posision de las dichas tierras e camellones y casas a los dichos compradores para que ninguna persona se las tome y el que de la dicha posision les perturbara y la parte que se saliere afuera pague diez pesos en tomines para la camara de su magestad .,Yeuantin yn imixpan omochiuh ynic oaxcatiloque yn intlal yn inchinan yuan yn incal niman aocmo cepa aca quimoncuiliz yn aquinn occepa texixicoz anozo motlatolcuepaz X pesos tomines ynic tlaxtlauazque ytech pouiz in icamara su magestad .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67025,4418,spanish,nahuatl,"No se siembra , se da solo .","In amo se kitoka , mochiua saj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67026,4419,spanish,nahuatl,"Así fue como los dichos tlatoque merecieron tierras , pusieron todas sus mojoneras y levantaron cercas .",Ynic tlalmaceuhque ynic quiquetzque yn ixquich ynquaxoch ynic motepantique yn omoteneuhque tlahtoque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67027,4420,spanish,nahuatl,vender,tlanamaca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67028,4421,spanish,nahuatl,"Se calienta el guajillo en un comal . Se asan la cebolla y el ajo , y el chile se remoja en agua caliente ; después se muele en la licuadora o en el metate junto con la cebolla y el ajo . Se pone una cazuela al fuego con la manteca o el aceite a que esté bien caliente , y se agrega el chile molido una vez que se ha colado . Se lavan muy bien los hongos y cuando esté hirviendo el picante , se agregan cuidando que la salsa no quede ni muy aguada ni muy espesa ; se tapan y se dejan cocer bien .","Comalco mototonia in huaxchilli , moihcequi in xonacatl ihuan axox ; in chilli mociyahua ihtic in atotonilli , zatepan moteci metlapan ahnozo ica tepuztlatzoaloni ica xonacatl ihuan axox . Tleco motlalia in caxitl ica pitzochiyahuizotl ihuan ihcuac ye cenca totonqui motlalia in chiltextli in ye achto omocuachhui ; cualli mopaca in oconanacatl ihuan ihcuac ye pozontoc in chilli ye ihtic in motlalia ; in chilli macahmo huel ayo nien ahmo cenca tetzahuac ; motlapachoa , ma cualli huicci .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67029,4422,spanish,nahuatl,1 kilo de tomates,Ce kilo tomatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67030,4423,spanish,nahuatl,"Y los pueblos de la tierra firme que habitaban en torno a la laguna iban a mirar las humaredas que se alzaban de la isla ; y percibían en el aire un olor como de comida frita , por el cual muchos se hinchaban y morían .","Auh yn quiyahuallotoque yn tlalhuactliypan tlaca yn huallachiya ye tlapopotztoque yn atlitic ; auh ca yuhquin in tzoyac yehuatoc yn quihuallinecui , ca mieyequintin ynic micque yhuan popoçahuaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67031,4424,spanish,nahuatl,Es fría .,In sesek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67032,4425,spanish,nahuatl,"Mi padre , mi madre , hablaban bien el mexicano y el español .","Nota , nonan , cuali otlatoaya macehualcopa ihuan caxtilancopa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67033,4426,spanish,nahuatl,otra vez sintió que le hacían cosquillas en su,sampa noja kimachilijki kikekelo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67034,4427,spanish,nahuatl,"A diez y siete dias del mes de hebrero de mil y quinientos y ochenta y siete años el dicho pregonero pregonó en ( el dicho barrio ) [ Tezcatzongo ] que se vendian las casas y tierras de Ysavel Maria y davan ochenta pesos y nadie respondió ; Testigo Miguel Hernandez . Pasó ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",X . - Pregon a decisiete dias del mes de hebrero de mil e quinientos e ochenta y siete años tecpoyotl otzatzic in Tezcatzonco oquitecaquiti inic monamaca ycal ytlal Ysabel Maria oquiteneuh in ipatiuh napohualli pesos ayac otlananquilli yn ixpan testigo Miguel Hernandez . Ante mi Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67035,4428,spanish,nahuatl,"4 Técpatl , 1288 .","IIII Tecpatl xihuitl , 1288 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67036,4429,spanish,nahuatl,. y por esta razón los tenía en grande estima Auitzotzin : tanto como a sus nobles los hacía ;,. auh ipampa in cenca quintlazotlaya in Auitzotzin : uel iuhquinmah no ipilohuan quinchiuaya ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67037,4430,spanish,nahuatl,Los muebles son nuevos y modernos .,In icpaltin yancuiqueh ihuan quimach omochihqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67038,4431,spanish,nahuatl,dos solamente eran ese padre y madre .,ometsitsi tlen itata uan inana .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67039,4432,spanish,nahuatl,dos,Ome,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67040,4433,spanish,nahuatl,"Sobre lo que entonces sucedió se hizo este cantar : “ Moquihuitzin , tú haces que el día envejezca al desplegar un nuevo cielo ; el espanto se ha apoderado de varios pueblos .","Ynin mochiuh , yz ca ycuicayo : “ Tonilhuiçoloa yn tiMoquiuitzi , ye no yancuic ticmana a yn ilhuicatl o ; y naualtzonpa yn tetzauitli nepapan tlacatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67041,4434,spanish,nahuatl,"Ya descansé , después le digo a Liciana yo ya no voy a ir a Cacahuacan .",porke nene ' ke akmo nišikoa nicikwinis nepa weyapa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67042,4435,spanish,nahuatl,"5 Calli , 1289 .","V Calli xihuitl , 1289 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67043,4436,spanish,nahuatl,"El primer inquisidor fue don Pedro Moya de Contreras , quien luego fue arzobispo de México y gobernador de esta Nueva España , y después presidente del Real Consejo de Indias .","Yehuatzin achtopa inquisidor mochiuhtzinoco yn don Pedro Moya de Contreras , auh çatepan mochiuhtzino arçobispo yn Mexico yhuan governador yn ipan in Nueva España yhuan çatepan mochiuhtzino presidente del Real Consejo de Indias .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67044,4437,spanish,nahuatl,no hay ni una mazorca .,yon se simolotl axonka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67045,4438,spanish,nahuatl,"Y cuando se ha hecho el entierro de esto , luego se ponen a cantar al son del tambor . Lo que cantan es un canto al estilo de la costa , o un canto de los que se usan en tiempo de verde .",Auh in ocontocaque niman ye ic teponazcuico . Yehuatl in queua anauacayotl ahnozo xopan cuicatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67046,4439,spanish,nahuatl,"No se siembra , brota solo .","Amo se kitoka , mochiua saj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67047,4440,spanish,nahuatl,"Cuando nace un niño , a los ocho días ya se baña en el temascal la madre . Van a pedir prestado un temascal ( no todas las personas lo poseen ) . Antes de encenderlo , adentro se ponen incienso y velas , se pregunta su nombre ( del temascal ) y lo llaman , le dicen : “ Mira , José ( en caso de que así haya sido bautizado ) , aquí te ponemos incienso y velas , te ruego que nos permitas bañar aquí a este bebecito , haz que crezca bien , que nuestro padre lo cuide , que siempre lo ayude , que nunca caiga sobre él la enfermedad , que viva muchos años y que siempre esté contento . Todos seremos felices si vive bien , ” Luego , se hierve el agua con una hierba aromática y se baña la madre con su hijito .","Ihcuac tlacati in conetl , ipan chicuey ilhuitl ye motema in nantli . Yahuih quitlanehuizqueh in temazcalli ( ahmo nochtlacah quipiah ) . In ihcuac ayahmo motlecuiltia , ihtic motlalia in popochtli ihuan cecerahtoton , tlahtlanihua quen itoca in temazcalli ihuan quinotzah , quilhuiah : “ Xiquihta , José ( intla inin itoca ) , nican nimitztlalilia in popochtli ihuan cera , nimitztlatlauhtia , nican tictemazqueh inin cone - atzintli , xic - huapahua cualli , ma totahtzin quimixotili , ma mochipa quimopalehuili , ayc ma quemman ipan huetziz in cocoliztli , ma nemi miec xihuitl , ma pacta muchipa . Timochin - tin tipahpaquizqueh intla cualli quizaz in inemiliz . ” Immanon mocuacualatza in atl ica teyahuitl ihuan motema in nantli ica icoconeton .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67048,4441,spanish,nahuatl,"Entonces , cuando hubo llegado el tiempo , según consta y puede verse en el Martirologio romano , según lo señala este calendario , cuando se llegó al dicho año de 1 Técpatl , 1272 , salieron de Huehuetlapallan Nonohualco los llamados nonohualcas teotlixcas tlacochcalcas tecpantlacas .","Auh ye ompa on ye ixquichca on , auh yn oquic ohualnenen cahuitl , yn iuh ytech motta mana , yn i tetlanextiliaya yn tonallamatl Martyrologio romano , yniqu itech ohuacico yn ipan in omoteneuh Ce Tecpatl xihuitl , 1272 años , yn ipan on hualquizque Huehuetlapallan Nonohualco yn omoteneuhque nonohualca teotlixca tlacochcalca tecpantlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67049,4442,spanish,nahuatl,"Artículo 107 . - Todas las controversias de que habla el Artículo 103 se sujetarán a los procedimientos y formas del orden jurídico que determine la ley , de acuerdo con las bases siguientes : I . El juicio de amparo se seguirá siempre a instancia de parte agraviada ; II . La sentencia será siempre tal , que sólo se ocupe de individuos particulares , limitándose a ampararlos y protegerlos en el caso especial sobre el que verse la queja , sin hacer una declaración general respecto de la ley o acto que la motivare ; En el juicio de amparo deberá suplirse la deficiencia de la queja de acuerdo con lo que disponga la Ley Reglamentaria de los Artículos 103 y 107 de esta Constitución . Cuando se reclamen actos que tengan o puedan tener como consecuencia privar de la propiedad o de la posesión y disfrute de sus tierras , aguas , pastos y montes a los ejidos o a los núcleos de población que de hecho o por derecho guarden el Estado comunal , o a los ejidatarios o comuneros , deberán recabarse de oficio todas aquellas pruebas que puedan beneficiar a las entidades o individuos mencionados y acordarse las diligencias que se estimen necesarias para precisar sus derechos agrarios , así como la naturaleza y efectos de los actos reclamados . En los juicios a que se refiere el párrafo anterior no procederán , en perjuicio de los núcleos ejidales o comunales , o de los ejidatarios o comuneros , el sobreseimiento por inactividad procesal ni la caducidad de la instancia , pero uno y otra sí podrán decretarse en su beneficio . Cuando se reclamen actos que afecten los derechos colectivos del núcleo tampoco procederán el desistimiento ni el consentimiento expreso de los propios actos , salvo que el primero sea acordado por la Asamblea General o el segundo emane de ésta . III . Cuando se reclamen actos de tribunales judiciales , administrativos o del trabajo , el amparo sólo procederá en los casos siguientes : a ) Contra sentencias definitivas o laudos y resoluciones que pongan fin al juicio , respecto de las cuales no proceda ningún recurso ordinario por el que puedan ser modificados o reformados , ya sea que la violación se cometa en ellos o que , cometida durante el procedimiento , afecte a las defensas del quejoso , trascendiendo al resultado del fallo ; siempre que en materia civil haya sido impugnada la violación en el curso del procedimiento mediante el recurso ordinario establecido por la ley e invocada como agravio en la segunda instancia , si se cometió en la primera . Estos requisitos no serán exigibles en el amparo contra sentencias dictadas en controversias sobre acciones del Estado civil o que afecten al orden y a la estabilidad de la familia ; b ) Contra actos en juicio cuya ejecución sea de imposible reparación , fuera del juicio o después de concluido , una vez agotados los recursos que en su caso procedan , y c ) Contra actos que afecten a personas extrañas al juicio . IV . En materia administrativa el amparo procede , además , contra resoluciones que causen agravio no reparable mediante algún recurso , juicio o medio de defensa legal . No será necesario agotar éstos cuando la ley que los establezca exija , para otorgar la suspensión del acto reclamado , mayores requisitos que los que la Ley Reglamentaria del Juicio de Amparo requiera como condición para decretar esa suspensión ; V . El amparo contra sentencias definitivas o laudos y resoluciones que pongan fin al juicio , sea que la violación se cometa durante el procedimiento o en la sentencia misma , se promoverá ante el tribunal colegiado de circuito que corresponda , conforme a la distribución de competencias que establezca la Ley Orgánica del Poder Judicial de la Federación , en los casos siguientes : a ) En materia penal , contra resoluciones definitivas dictadas por tribunales judiciales , sean éstos federales , del orden común o militares . b ) En materia administrativa , cuando se reclamen por particulares sentencias definitivas y resoluciones que ponen fin al juicio dictadas por tribunales administrativos o judiciales , no reparables por algún recurso , juicio o medio ordinario de defensa legal . c ) En materia civil , cuando se reclamen sentencias definitivas dictadas en juicios del orden federal o en juicios mercantiles , sea federal o local la autoridad que dicte el fallo , o en juicios del orden común . En los juicios civiles del orden federal las sentencias podrán ser reclamadas en amparo por cualquiera de las partes , incluso por la Federación , en defensa de sus intereses patrimoniales , y d ) En materia laboral , cuando se reclamen laudos dictados por las Juntas Locales o la Federal de Conciliación y Arbitraje o por el Tribunal Federal de Conciliación y Arbitraje de los Trabajadores al Servicio del Estado . La Suprema Corte de Justicia , de oficio o a petición fundada del correspondiente Tribunal Colegiado de Circuito , o del Procurador General de la República , podrá conocer de los amparos directos que por su interés y trascendencia así lo ameriten . VI . En los casos a que se refiere la fracción anterior , la ley reglamentaria de los artículos 103 y 107 de esta Constitución señalará el trámite y los términos a que deberán someterse los tribunales colegiados de circuito y , en su caso , la Suprema Corte de Justicia , para dictar sus respectivas resoluciones ; VII . El amparo contra actos en juicio , fuera de juicio o después de concluido , o que afecten a personas extrañas al juicio , contra leyes o contra actos de autoridad administrativa , se interpondrá ante el juez de Distrito bajo cuya jurisdicción se encuentre el lugar en que el acto reclamado se ejecute o trate de ejecutarse , y su tramitación se limitará al informe de la autoridad , a una audiencia para la que se citará en el mismo auto en el que se mande pedir el informe y se recibirán las pruebas que las partes interesadas ofrezcan y oirán los alegatos , pronunciándose en la misma audiencia la sentencia ; VIII . Contra las sentencias que pronuncien en amparo los Jueces de Distrito o los Tribunales Unitarios de Circuito procede revisión . De ella conocerá la Suprema Corte de Justicia : a ) Cuando habiéndose impugnado en la demanda de amparo , por estimarlos directamente violatorios de esta Constitución , leyes federales o locales , tratados internacionales , reglamentos expedidos por el Presidente de la República de acuerdo con la fracción I del Artículo 89 de esta Constitución y reglamentos de leyes locales expedidos por los gobernadores de los Estados o por el Jefe del Distrito Federal , subsista en el recurso el problema de constitucionalidad ; b ) Cuando se trate de los casos comprendidos en las fracciones II y III del artículo 103 de esta Constitución . La Suprema Corte de Justicia , de oficio o a petición fundada del correspondiente Tribunal Colegiado de Circuito , o del Procurador General de la República , podrá conocer de los amparos en revisión , que por su interés y trascendencia así lo ameriten . En los casos no previstos en los párrafos anteriores , conocerán de la revisión los tribunales colegiados de circuito y sus sentencias no admitirán recurso alguno ; IX . Las resoluciones que en materia de amparo directo pronuncien los Tribunales Colegiados de Circuito no admiten recurso alguno , a menos de que decidan sobre la inconstitucionalidad de una ley o establezcan la interpretación directa de un precepto de la Constitución cuya resolución , a juicio de la Suprema Corte de Justicia y conforme a acuerdos generales , entrañe la fijación de un criterio de importancia y trascendencia . Sólo en esta hipótesis procederá la revisión ante la Suprema Corte de Justicia , limitándose la materia del recurso exclusivamente a la decisión de las cuestiones propiamente constitucionales ; X . Los actos reclamados podrán ser objeto de suspensión en los casos y mediante las condiciones y garantías que determine la ley , para lo cual se tomará en cuenta la naturaleza de la violación alegada , la dificultad de reparación de los daños y perjuicios que pueda sufrir el agraviado con su ejecución , los que la suspensión origine a terceros perjudicados y el interés público . Dicha suspensión deberá otorgarse respecto de las sentencias definitivas en materia penal al comunicarse la interposición del amparo , y en materia civil , mediante fianza que dé el quejoso para responder de los daños y perjuicios que tal suspensión ocasionare , la cual quedará sin efecto si la otra parte da contrafianza para asegurar la reposición de las cosas al Estado que guardaban si se concediese el amparo , y a pagar los daños y perjuicios consiguientes ; XI . La suspensión se pedirá ante la autoridad responsable cuando se trate de amparos directos promovidos ante los Tribunales Colegiados de Circuito y la Propia autoridad responsable decidirá al respecto . En todo caso , el agraviado deberá presentar la demanda de amparo ante la propia autoridad responsable , acompañando copias de la demanda para las demás partes en el juicio , incluyendo al Ministerio Público y una para el expediente . En los demás casos , conocerán y resolverán sobre la suspensión los Juzgados de Distrito o los Tribunales Unitarios de Circuito ; XII . La violación de las garantías de los artículos 16 , en materia penal , 19 y 20 se reclamará ante el superior del tribunal que la cometa , o ante el Juez de Distrito o Tribunal Unitario de Circuito que corresponda , pudiéndose recurrir , en uno y otro caso , las resoluciones que se pronuncien , en los términos prescritos por la fracción VIII . Si el Juez de Distrito o el Tribunal Unitario de Circuito no residieren en el mismo lugar en que reside la autoridad responsable , la ley determinará el juez o tribunal ante el que se ha de presentar el escrito de amparo , el que podrá suspender provisionalmente el acto reclamado , en los casos y términos que la misma ley establezca ; XIII . Cuando los Tribunales Colegiados de Circuito sustenten tesis contradictorias en los juicios de amparo de su competencia , los Ministros de la Suprema Corte de Justicia , el Procurador General de la República , los mencionados Tribunales o las partes que intervinieron en los juicios en que dichas tesis fueron sustentadas , podrán denunciar la contradicción ante la Suprema Corte de Justicia , a fin de que el Pleno o la Sala respectiva , según corresponda , decidan la tesis que debe prevalecer como jurisprudencia . Cuando las Salas de la Suprema Corte de Justicia sustenten tesis contradictorias en los juicios de amparo materia de su competencia , cualquiera de esas Salas , el Procurador General de la República o las partes que intervinieron en los juicios en que tales tesis hubieran sido sustentadas , podrán denunciar la contradicción ante la Suprema Corte de Justicia , que funcionando en pleno decidirá cuál tesis debe prevalecer . La resolución que pronuncien las Salas o el Pleno de la Suprema Corte en los casos a que se refieren los dos párrafos anteriores , sólo tendrá el efecto de fijar la jurisprudencia y no afectará las situaciones jurídicas concretas derivadas de las sentencias dictadas en los juicios en que hubiese ocurrido la contradicción ; XIV . Salvo lo dispuesto en el párrafo final de la fracción II de este artículo , se decretará el sobreseimiento del amparo o la caducidad de la instancia por inactividad del quejoso o del recurrente , respectivamente , cuando el acto reclamado sea del orden civil o administrativo , en los casos y términos que señale la ley reglamentaria . La caducidad de la instancia dejará firme la sentencia recurrida ; XV . El Procurador General de la República o el Agente del Ministerio Público Federal que al efecto designare , será parte en todos los juicios de amparo ; pero podrán abstenerse de intervenir en dichos juicios , cuando el caso de que se trate carezca a su juicio , de interés público ; XVI . Si concedido el amparo la autoridad responsable insistiere en la repetición del acto reclamado o tratare de eludir la sentencia de la autoridad federal , y la Suprema Corte de Justicia estima que es inexcusable el incumplimiento , dicha autoridad será inmediatamente separada de su cargo y consignada al Juez de Distrito que corresponda . Si fuere excusable , previa declaración de incumplimiento o repetición , la Suprema Corte requerirá a la responsable y le otorgará un plazo prudente para que ejecute la sentencia . Si la autoridad no ejecuta la sentencia en el término concedido , la Suprema Corte de Justicia procederá en los términos primeramente señalados . Cuando la naturaleza del acto lo permita , la Suprema Corte de Justicia , una vez que hubiera determinado el incumplimiento o repetición del acto reclamado , podrá disponer de oficio el cumplimiento substituto de las sentencias de amparo , cuando su ejecución afecte gravemente a la sociedad o a terceros en mayor proporción que los beneficios económicos que pudiera obtener el quejoso . Igualmente , el quejoso podrá solicitar ante el órgano que corresponda , el cumplimiento substituto de la sentencia de amparo , siempre que la naturaleza del acto lo permita . La inactividad procesal o la falta de promoción de parte interesada , en los procedimientos tendientes al cumplimiento de las sentencias de amparo , producirá su caducidad en los términos de la ley reglamentaria . XVII . La autoridad responsable será consignada a la autoridad correspondiente , cuando no suspenda el acto reclamado debiendo hacerlo , y cuando admita fianza que resulte ilusoria o insuficiente , siendo en estos dos últimos casos , solidaria la responsabilidad civil de la autoridad con el que ofreciere la fianza y el que la prestare . XVIII . ( Se deroga ) TÍTULO CUARTO De las responsabilidades de los servidores públicos y patrimonial del Estado","Tlen 107 Tlanahuatihcayotl . Nochimeh tlahtolixnamiquilismeh tlen moihtohua ipan 103 Tlanahuaticayotl motetonis ipan tlahtoltequitl ihuan sequinoc tlahtoltlaxitlahuali tlen quiihtos tlahtol tlanahuatili , que moihtohua ipan ya inin tlahtoltlapechtli : I . In tlahtolsencahuali mohuicas quen quiihtos tlen quiixpanotoqueh ; II . In tlatzacuiltilistli nochipa elis , san ipan motlalis altepechanehque , quinmanahuis ihuan quinpalehuis ipan tlehueli tlahtoli tlen ica quintelhuiseh , ihuan amo tlasentematiltis tlen itechpohui tlahtol tlanahuatili noso tlachiuali tlen ica mochihuas . Ipan tlapalehuilistli monequi mopatlas tlen axnelcuali tlatelhuili quen quiihtos tlahtolpamitl tlahtol tlanahuatili tlen 103 ihuan 107 Tlanahuaticayotl tlen inin Amatlanahuatili . Queman acahya moixpantis ipampa tlehtleya tlahtoli quitlahtlacahuis tlen iaxca noso nelcuali moaxcatihtoc itlali , atl , sacapetlatl ihuan cuatitlamitl tlen chinanco tlen quihtohua inaxca noso quipia amatl campa moihtohua comontlali , noso tlaltequitinih noso comontequitinih , monequi monechicos nochi amameh campa ixnesis tlen ica mopalehuiseh nechicolismeh noso tlacameh tlen nican moihtohua ihuan moilamiquis tlachihuali tlen monequis ihuicpa nelcuali moihtos tlen tlali itechpohui , ihuan noihqui itlachialis ihuan tlen quisas ipan tlachihuali tlen moixpantia . Ipan tlaixpantilistli tlen moihtohua ipan tlahtolpamitl tlen onpanoc , amo ipatih elis ipan tlalnechicolismeh noso calpolmeh , noso tlaltequitinih ihuan comontequitinih , quicotonas tlahtoli ipampa amo tequichihuase noso ixtlamis caltlanahuatili , ipampa inon huelis se ihuan seyoc quisas tlahtoli tlen ica mopalehuis . Queman moixpantis ica tlachihuali tlen quitlahtlacahuis tlen sentica intechpohui nechicolistli ihuan noihqui amo ipatih elis tlamotzinquixtis noso tla quiselis tlen yehua quichihua , san quena ipatih tla quicualitaseh ipan Sentica Nechicolistli noso tla tlen ica ome itechpan quisas . III . Queman axmocualitas tlachihualismeh tlen tribunales judiciales , tequichihualismeh noso tlen tequitl , in tlamanahuili san huelis mochihuas ipan inin tlamantli tlahtoli : a ) Itlaixnamicpah sentlaxolehuali ihuan tlasencahuali campa ixtlami se tlateilhuili , tlen campa amo huelis panos se tlatelhuili tlen ica huelis moxolehuaseh noso mopatlaseh , huelis tlahtlacoli mochihuas inipan noso , mochihuas queman tlahtoltequitl , ihuan quin tlahtlacahuis tlen quipalehuiah tlen moixpantia , ihuan quiasi tlen quenihqui mosencahuas ; san nochipa tla pamitl tlen altepechantli quitelhuiseh tlahtlacoli ipan tlahtolpamitl ica tlahtoli tlen moihtohua ipan tlanahuatili ihuan motocahtis quehuac tlahtlacoli ipan ompa tlaixnextili , tla mochihqui tlahtlacoli ipan achtopan . Inin amatlanelquimeh amo motlahtlanilis ipan tlamanahuili queman oncas tlaixnamiquilistli ipan cualantli tlen tlachihuali tlen altepechantli noso tla quitlatlacahuis nelcuali tlaeltos ipan chantli . b ) Itlaixnamicpah tlen tlahtolsencahuali campa tlen mochihuas axhuel mocualtlalis , tlen teipan queman mosencahuas , queman motlamis nochi tlahtoli tlen monequis , ihuan c ) Itlaixnamicpah tlen tlahtolchihualis tlen quitlahtlacahuis sequinoc tlen amo itechpohui tlasencahuali . IV . Ipan pamitl tlen tequiticayotl in tlamanahualistli ipatih , ihuan noihqui , ipan tlasencahuali tlen quichihuas pinahualistli tlen amo queman mocualtlalis ica tlehtleya tlapalehuilistli , tlasencahuali noso tlanahuatili tlapalehuilistli . Amo monequis motlamis inin tlahtolmeh queman tlanahuatili tlen quiixtlalis tetlanequilis , ihuicpa mamocotona tlachihuali tlen tenequilia , miaquintin amanequilismeh tlen itlanequilis Tlahtol tlanahuatili Reglamentaria tlen Juicio de Amaparo quinequis tlen ica huelis quicotonas tlahtoli ; V . In tlamanahuili tlen quiixnamiquis tlasencahuali ihuan tlaxolehuali tlen quitlamiltis cualantli , huelis tlahtlacoli mochihuas queman mochihuas tlahtoltequitl noso queman tlahtlacol sencahuali , moolinis iixpan tribunal colegiado tlen circuito tlen",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67050,4443,spanish,nahuatl,"Haz que se desarrolle y dale aliento ,","Xiquizcalti huan xiquihiyomaca ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67051,4444,spanish,nahuatl,Se da solo . No hay que limpiarlo .,"Mochiua saj , amo mochipaujtani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67052,4445,spanish,nahuatl,y de diario Santa Madgalena les da de,uan mojmostla kiniontlamaka ya San,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67053,4446,spanish,nahuatl,"Los mexicas fueron nuevamente a combatirlos en Axochco ; salió a alancearlos un brujo que era otontlamacazqui , pero Moteuczoma lo capturó .","Ynic noceppa ompa quinpehuato Axochco ; yn quintlaxillito nahualli , yn cacic Moteuhcçoma otontlamacazqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67054,4447,spanish,nahuatl,". Aquí comienza : en Tenochtitlan , Tetzcoco , Huexotla , Coatlichan , Chalco , Huitzilopochco , Mixcoac , Azcaputzalco , Cuauhtitian , Otompa .",". Nican om peua Tenochtitlan , Tetzcoco , Uexotla , Couatlichan , Chalco , Uitzilopochco , Mixcouac , Azcaputzalco , Cuauhtitlan , Otompa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67055,4448,spanish,nahuatl,Es hierba ( xiuit ) .,In xiuit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67056,4449,spanish,nahuatl,"El mismo jueves santo se hizo en Santiago Tlatelolco la gran procesión de toda la ciudad , la cual fue a la iglesia mayor y a San Francisco , de donde regresaron , porque se recorrieron todos los sitios que , según se dijo arriba , recorrió la cofradía que en Tlatelolco está dedicada al Niño Jesús Perdido y al Rosario .","Auh no yhuan yn ipan in omoteneuh juebes sancto in Sanctiago Tlatilolco in huey cemaltepetlayahualoliztli yc mochiuh , no oncan ahcico yn iglesia mayor yhuan San Francisco quiçato , ynic mocuepque , ca no yxquich quiyahualloque yn ixquich omoteneuh tlacpac yc tlayahualloque yn itetzinco pohui Niño Jesús Perdido yhuan Rosario mopia Tlatilolco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67057,4450,spanish,nahuatl,"hiciste mi ropa ” , así le dijo .","tijchijtok ne notlake , kenijki kiiluia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67058,4451,spanish,nahuatl,"Después de haberse asentado en Colhuacan en el dicho año de 2 Ácatl , los mexicas fueron a combatir a los xochimilcas , y sólo cortaron las orejas a todos sus cautivos .","Auh yhuan yn oiuh oncan motlallico Culhuacan mexica yn ipan omoteneuh 2 Acatl xihuitl , yquac oncan quinpehuato yn xochmilca , çan mochintin quinnacaztlazque yn inmalhua mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67059,4452,spanish,nahuatl,"En este dicho año de 1 Técpatl llegaron al medio de la cueva rocosa horadada en siete sitios ; y porque allí estaba aquella cueva rocosa con sus siete horadaciones en el acantilado , el lugar se llamaba Chicomóztoc .","Çan ye ipan in yn omoteneuh Ce Tecpatl xihuitl yzquican yhtic hualquizque yn icchicoccan coyonqui texcalli oztotl ; ca yzqui texcallohui oztotl mochiuh yn izquican yc coyonqui tepetlamimilloli , ypampa ynic mihtohua motenehua Chicomoztoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67060,4453,spanish,nahuatl,siguen trabajando más,sayayá tekitij achiyok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67061,4454,spanish,nahuatl,"El buen alfarero : pone esmero en las cosas , enseña al barro a mentir , dialoga con su propio corazón , hace vivir a las cosas , las crea , todo lo conoce como si fuera un tolteca , hace hábiles sus manos .","In cualli zuquichiuhqui : tlahiximati , tlaliztlacoani , moyolnonotzani , tlanemiliani , tlatlaliani , tlatlaman toltecatl , momaihmati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67062,4455,spanish,nahuatl,que se hiciera el elote .,san ma eli nopa elotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67063,4456,spanish,nahuatl,y su hermano el muchacho ya había empezado a,tlen iikni nopa okichpil ya tlakonanki yaui yaui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67064,4457,spanish,nahuatl,½ cebolla mediana,Tlahco xonacatl in ahmo huel huehyi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67065,4458,spanish,nahuatl,"Asia se divide en cinco partes principales , según se puede ver por los cinco grandes reinos en que , aún en nuestros días , se halla dividida .","Auh ynic xexeliuhtica yn Asia ca occenca macuilcampa , yn iuh motta yn macuilli yn huehuey tlahtocayotl yn axcan ye ypan tocahuiuh yn catqui yn xexeliuhtica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67066,4459,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67067,4460,spanish,nahuatl,"En este año murió Acamapichtli , tlatohuani de Tenochtitlan , que gobernó en Tenochtitlan durante 21 años ; y dejó 23 hijos legítimos , que son estos tlatocapipiltin : el primero , Cuatlecóhuatl ; el segundo , Ixehuatzin ; al tercero , llamado Ometochtzin , lo vinieron a pedir los de Tollan para que los gobernara , pero murió en cuanto llegó allá ; el cuarto hijo de Acamapichtli , que se llamaba Cuetlachtzin , también se enseñoreó en Tollan , donde al llegar se casó con la señora Xiloxochtzin , hija de Cuetlachíhuitl tlatohuani de Tollan , y después en Tollan tuvieron hijos ; el quinto hijo de Acamapichtli se llamaba Citlalcohuatzin ; el sexto , Macuextzin ; el séptimo , Itzcohuatzin ; el octavo , Huehuezaca ; el noveno , Tetlepanquetza ; el décimo , Yaotlantzin ; el undécimo , Ixcuitlántoc ; ...","Nican ypan in yn momiquillico yn tlahtohuani Tenochtitlan yn Acamapichtli , yn tlahtocat cenpohualxihuitl once yn Tenochtitlan ; auh yn quincauhtia yn ipilhuan yn quinchiuh ca cempohualli omey yn itlaçopilhuan yn tlahtocapipiltin : yn icce ytoca Quatlecohuatl ; yn icome ytoca Yxehuatzin ; yn ic - ey ytoca Ometochtzin , auh ynin ompa quitlanico yn Tollam ompa tlahtocatizquia , auh çan onmomiquillito ; yn icnahui yn ipilhuan yn Acamapichtli ytoca Cuetlachtzin , auh nocuel yehuatl in ompa ommotlahtocatlalli yn Tollam , auh ompa cihuapilli yn quimocihuauhtitacic ytoca Xilloxochtzin , ynin ychpoch yn itoca Cuetlachihuitl tlahtohuani catca yn ompa Tollam , auh yn çatepan yn ompa opiltique Tollam ca ytech oquizque yn Cuetlachtzin ; yn icmacuilli yn ipilhuan Acamapichtli ytoca Citlalcohuatzin ; yn icchiquacen ytoca Macuextzin ; yn icchicome ytoca Ytzcohuatzin ; yn icchicuey ytoca Huehueçaca ; yn icchiuhcnahui ytoca Tetlepanquetza ; yn icmatlactli ytoca Yaotlantzin ; yn ic XI Ixcuitlantoc ; . . . .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67068,4461,spanish,nahuatl,"Los esforzados vendrían a tomar los cascabeles , los esforzados harían giros alrededor de los príncipes .","Cuecizque inquincuitihuetzi oyohualli , yequecizqui yn camilacatzoa teuhtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67069,4462,spanish,nahuatl,"Por esto me aflijo , yo vuestro abuelo Axayácatl , me acuerdo de mis viejos amigos , de Cuepanáhuaz , de Tecale , Xochitlahua , Yehuatícac .","Can yenica ninochoquilia , namocol , yn ni Axayaca , niquilnamiqui nohuehueicnihuan , in Cuepanahuaz , in Tecale , in Xochitlahuan , in Yehuaticac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67070,4463,spanish,nahuatl,"Por disposición del señor virrey don Luis de Velasco , los agustinos fueron a regirlos y hasta ahora los auxilian espiritualmente ; fue allá para atenderlos el padre fray Juan de Mijangos , mientras se sustituía a los religiosos que doctrinaban a los atzacualcas , porque aún no se nombraba al vicario .","Ytencopatzinco mochiuh yn tlahtohuani visurrey don Luis de Velasco ynic yehuantzitzin quinmopachilhuia ynic axcan teoyotica quinmopallehuilia ; çan oc yehuatzin quinmoyollaliliaya yn padre fray Juan de Missango , çan oc mopatlatinemia yn teopixque yn quinmomachtiliaya atzaqualca , yn oquic ayemo motlalliaya yn vicario .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67071,4464,spanish,nahuatl,"Q . d . ( quiere decir ): Mi casa es allá en donde las flores están enhiestas . Soy el proveedor , o el sacerdote , soy 5 - Flor",q . n . ( quitoz nequi ) : Umpa nocha in xochitli icaca in nitlama - cazqui ni macuilxochitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67072,4465,spanish,nahuatl,"Allí se estableció , tocó , tocó el teponaztü y cantó , y dijo : ahora aquí siembro un maguey para señalar esta tierra perteneciente a Xochiteuctü , “ águila ” , “ ocelote ” . Luego va derecho junto al pie de Nopaltepectli . Luego endereza a Xolozintepetli . Luego fue a topar con un gran peñasco de nombre Atüzahuicxochitli . Luego fue a topar con Quauhtli Tepectli . Otra vez endereza hacia Mazatepetl . Luego va a encontrarse con Teponohuastepetü . Luego va derecho al agua Huicoüü Chalchihuitli Quezaü At-lizinpitli . Luego , de una gran muralla de piedras , sigue derecho a Ocotepetli que ya luego le llama Cacaloapan , ahí fue a encontrar .",Ompa omodali odazozonqui yhuan oteponahuaso yhuan ocuicac yhuan oquito axcam nicam nictoca ce mexcali yc nicmachitia ynin dali yaxca yn Xochiteuctü quauhdi oce{l ) od . Niman damelahua ynahuac yzindan Nopaltepecdi . Niman damelahua Xolozintepetli . Niman oquinamiquito ce uey texcali ytoca Atüzahuicxochitü . Niman oquinamiquito Quauhtütepectü . Occepa damelahua Mazatepet{l} . Niman oquinamiquitoTeponohuastepedi . Niman damelahua atü Huicoüü Chalchihuitli Quezaü Atüzinpitli . Niman ypan se uey tetep/a/nd quimelahua ypan Ocotepedi . Niman ye oquinoza Cacaloapan ye oquinamiquito .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67073,4466,spanish,nahuatl,"4 Tochtli , 1262 .","IIII Tochtli xihuitl , 1262 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67074,4467,spanish,nahuatl,"A la sazón se encontraba en dicha costa don Cristóbal Colón , el ya mencionado sabio entendido en las cosas de la tierra y del mar .","Auh oncan catca yn iquac yn ipan omito omoteneuh atentli yn don Christóval Colón , ye omoteneuh huey tlamatini yn itechpa tlalli yhuan yn atl yn quenin ca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67075,4468,spanish,nahuatl,"Pues así las cosas , mientras se está gozando de la fiesta , ya es el baile , ya es el canto , ya se enlaza un canto con otro , y los cantos son como un estruendo de olas , en ese preciso momento los hombres de Castilla toman la determinación de matar a la gente . Luego vienen hacia acá , todos vienen en son de guerra .","Auh in ye iuhqui , in ye ilhuitlamacho , in ye netotilo in ye cuico , in ye cuicoanolo , in cuicatl , iuhquin xaxamacatimani . In ye inman , in otlainmantic ink temictizque in españoles . Niman ye ic hualquiza omoyaunchichiuhque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67076,4469,spanish,nahuatl,O quizá en secreto vosotros mismos lo veréis .,Cuix ychtaca aanquimotilizque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67077,4470,spanish,nahuatl,"las mujercitas , las ancianas .","in cihuatzintli , in ilamatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67078,4471,spanish,nahuatl,"No solamente es región llena de hombres inhumanos : es región de fieras , está atestada de fieras bravas ; no hay hombres que moren en los páramos y en los jarales !",Ca amo tlacacemelletoc ca tecuanyotoc motecuanyotitoc amo tlaca onoc in zacatl in tlacotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67079,4472,spanish,nahuatl,"3 . Y como lo determine Aquel por quien se vive , acaso por un día , acaso por dos días hemos de pedirte en préstamo como cosa nuestra , hemos de solicitar en préstamo un collar , hemos de pedir en préstamo una pluma preciosa . Gracias al Señor Nuestro , acaso estarás de pie , acaso vivirás en la tierra . Que en paz , con alegría vengas a estar , vengas a desarrollarte . No con precipitación , no sin consideración colócate junto , al lado del Señor Nuestro para que se compadezca de ti .","3 . Auh quen commonequiltia in lpalnemohuani , azo cemilhuitl , azo omilhuitl , timitztotlanehuizque , ticozcatlanchuizque , tiquetzallanchuizque . Ipaltzinco in Totecuiyo azo tihcaz , azo tinemiz in tlalticpac . Ma oc ihuiyan , ma oc ycemel imxihualmana in xihualmozcalti . Ma ilihuiztchua , ma ilihuiztia , ma oc ye itloctzinco , inahuactzinco ximocalaqui in Totecuiyo inic mitzmotlaocoliliz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67080,4473,spanish,nahuatl,Yo me paseo por las calles de la ciudad .,Ipan calohtlipa hueyi altepetl nipaxialohtinemi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67081,4474,spanish,nahuatl,"7 Calli , 1161 .","VII Calli xihuitl , 1161 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67082,4475,spanish,nahuatl, Cantos de privación,Icnocuicatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67083,4476,spanish,nahuatl,"y que también dé fruto ,","no mah tacayohua ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67084,4477,spanish,nahuatl,"Reunido el ejército , partieron 100 mil hombres contra el almirante ; éste les salió al encuentro con 240 soldados españoles , los cuales causaban más daño y muerte que todos los naturales juntos .","Ynic mocentlamantillique , yaoquizque yn ye mochi matlactli omome xiquipilli ypan matlactzontli , ynic mitohua de cien mil hombres , yn macehualtin yn quixnamicque almirante ; niman quiz yncah ynic quimixnamic yntlac quiz , yn ye mochintin micalque españoles matlacpohualli ypan onpohualli tlacatl , ynin ocachi tlatlacoque tlayxpolloque yn amo mach iuhqui quichiuhque yn ocachi yn ixquich macehualli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67085,4478,spanish,nahuatl,"El 2 de mayo de 1608 partió de la ciudad de México el señor don Alonso de la Mota , que era obispo de Guadalajara Jalisco , y que sólo estuvo unos cuantos días en México .","Yn axcann ipan yc 2 mani mayo de 1608 años , yquac onmopehualti omoquixti nican Mexico in yehuatzin teoyotica tlahtohuani don Alonso de Muta obispo Xalixco Guadraxara omoyetzticatca , auh çan onmoquexquichcahuititiquiz yn nican Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67086,4479,spanish,nahuatl,"Una señora llamada Francisca González Chávez , mi tía , de San Lorenzo Tlacoyuca , arriba de Milpa Alta , se fue a Salazar . Los carrancistas habían matado a su marido y ella no tuvo miedo de seguir a los zapatistas hasta el llano de Salazar . Y de allí nadie podía escaparse . La lazaron con una reata ; pero rápido se zafó de la reata que traía en la garganta . Así es que huyó hacia México .","Ce cihuatontli itoca Francisca González Chávez , notia ichan San Lorenzo Tlacoyuca tlacpac Momocho Malacatepec , ohuiloac Salazar . Yoquimictique carrancistas inamic ihuan yehuatl amo cana omomauhti quintoca zapatistas ipan on llano Salazar . Aih hueli ca ocholo . Inin cihuatzintli oquitzonhuique ica ce riata : icihcan oquitecaxquixti riata inin techicocoh . Ye yiman on ocholoc ohuala Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67087,4480,spanish,nahuatl,"Mira mi pintura florida , mira mi pintura florida : mis pechos . ¿ Acaso caerá en vano tu corazón , pequeño Axayácatl ? He aquí tus manitas , ya con tus manos tómame a mí . Tengamos placer . En tu estera de flores","Xic - hualitta noxochitlacuilo , ma tonxichualitta , no xochitlacuilolchichihualtzin . ¿ Macazo can on nen huetztiuh , ye moyollotzin t ' Axayacaton ? Izca ye momatzin , ma no matitech , xinechonantiuh . Xonahuiacan . Moxochinpetlapan",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67088,4481,spanish,nahuatl,"Le dijo : “ Ah , Buen Joven ” , le dijo","Kiilui : Ah , Buen Joven , kiilui",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67089,4482,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67090,4483,spanish,nahuatl,"5 Acatl , 1367 .","V Acatl xihuitl , 1367 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67091,4484,spanish,nahuatl,algunos perros cuando llevan a su amo a cazar conejos allá en el bosque sólo ven por dónde el cazador apunta su anna y cuando ya ha disparado sólo pasan a salir van a recoger al conejo muerto ellos van a levantarlo,cequi chichime in ihcuac quihuica inteco tochahciz ompa cuauhtla zan quihta ica campa in tlamotlani quimelahua itlacueponaltepuz ihuan ihcuac yocuepon zan quiztehua yahue canazque in tochmicqui yehuan yahue cahcocuizque,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67092,4485,spanish,nahuatl,"Venían trayendo en sus manos , cuando se asentaron a un lado de la ciudad , sus vestidos de cuero de venado , sus collares de caracol , sus adornos de caracol , sus bezotes de caracol y sus cascabeles .","Auh yzca yn inmac huallactia , ynic ymac motlallico yn altepetl , ynmaçayehuaquen yhuan teccizcozcatl teciztecuecuextli tecciztençacatl yhuan yncohuacuic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67093,4486,spanish,nahuatl,Sírvete tú mismo .,Ximotlacualmaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67094,4487,spanish,nahuatl,". al ir , van en hileras , van en dos hileras y allá fueron a encontrarlos en Acachinanco .",. in ic yahque motecpantiaque ompantique auh ompa in quin namiquito Acachinanco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67095,4488,spanish,nahuatl,"Su plática , su enseñanza del padre con la que exhorta a su hijo cuando aún es pequeñito .","Itcnonotzaliz , iteizcaliliz in tettatzin , inic quinonotza in ipiltzin in ihquac oc tepiton .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67096,4489,spanish,nahuatl,"Mira que ya escuchaste , mi hijo más pequeño , lo que te he dicho ; anda , esfuérzate en ello .","O ca ye oticcac , noxocoyouh , in nihiyo , in notlahtol ; ma ximohuiccatiuh , ma ixquich motlapaltililiz xicmochiuhili .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67097,4490,spanish,nahuatl,Se desayunan .,modesayunaroa ' .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67098,4491,spanish,nahuatl,"Asimismo , entonces murió Cahualtzin , el hermano mayor de Toyaotzin ; lo mató el propio Toyaotzin , porque les causaba vergüenza con sus borracheras .","No yhquac momiquilli yn Cahualtzin yn iacachcauh yn Toyaotzin ; çan yehuatl quimicti yn Toyaotzin , ypampa yc tlapinauhti ye tlahuana .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67099,4492,spanish,nahuatl,"Pero los mexicas , los cuaochpame y los matlactezacahuacas todavía se quedaron allá algún tiempo .",Auh y mexica yn quauchpame yoan matlacteçacauaque uc unpa uncaualloque uc uecauaque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67100,4493,spanish,nahuatl,Por eso aquí te suplico,Ica nehon nican nimitztatauhtia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67101,4494,spanish,nahuatl,"Donde sabe uno que lo tienen , lo va uno a comprar , si lo quiere comer .",Kampa se kimattok kipiya se mokouilia komo se kikuasneki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67102,4495,spanish,nahuatl,Artículo 126 . - No podrá hacerse pago alguno que no esté comprendido en el Presupuesto o determinado por la ley posterior .,Tlen 126 Tlanahuatihcayotl . Amo huelis motlaxtlahuas tlehtleya tlen amo ixnesi ipan Tomintlayeyecoli noso moixtlalihtos ipan teipan tlahtol tlanahuatili .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67103,4496,spanish,nahuatl,"Que se vaya a traer a los tlatoque para que vivan en sus casas ; y , en cuanto a los malvados que trataron de engañarnos acusándolos falsamente , que se les dé muerte a todos , sin que quede ninguno .","Maço huillohua ma quimanati yn tlahtoque , ma motlalliqui yn oncan yn inchantzinco ; auh in yehuantin yn onechiztlacahuico yn tlapalpopol ma quinmictiti yn quexquichtin yn i mochintin yn omotenmacaque , ma mochintin quimmictiti , ayac mocahuaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67104,4497,spanish,nahuatl,"Artículo 127 . - Los servidores públicos de la Federación , de los Estados , del Distrito Federal y de los Municipios , de sus entidades y dependencias , así como de sus administraciones paraestatales y paramunicipales , fideicomisos públicos , instituciones y organismos autónomos , y cualquier otro ente público , recibirán una remuneración adecuada e irrenunciable por el desempeño de su función , empleo , cargo o comisión , que deberá ser proporcional a sus responsabilidades . Dicha remuneración será determinada anual y equitativamente en los presupuestos de egresos correspondientes , bajo las siguientes bases : I . Se considera remuneración o retribución toda percepción en efectivo o en especie , incluyendo dietas , aguinaldos , gratificaciones , premios , recompensas , bonos , estímulos , comisiones , compensaciones y cualquier otra , con excepción de los apoyos y los gastos sujetos a comprobación que sean propios del desarrollo del trabajo y los gastos de viaje en actividades oficiales . II . Ningún servidor público podrá recibir remuneración , en términos de la fracción anterior , por el desempeño de su función , empleo , cargo o comisión , mayor a la establecida para el Presidente de la República en el presupuesto correspondiente . III . Ningún servidor público podrá tener una remuneración igual o mayor que su superior jerárquico ; salvo que el excedente sea consecuencia del desempeño de varios empleos públicos , que su remuneración sea producto de las condiciones generales de trabajo , derivado de un trabajo técnico calificado o por especialización en su función , la suma de dichas retribuciones no deberá exceder la mitad de la remuneración establecida para el Presidente de la República en el presupuesto correspondiente . IV . No se concederán ni cubrirán jubilaciones , pensiones o haberes de retiro , ni liquidaciones por servicios prestados , como tampoco préstamos o créditos , sin que éstas se encuentren asignadas por la ley , decreto legislativo , contrato colectivo o condiciones generales de trabajo . Estos conceptos no formarán parte de la remuneración . Quedan excluidos los servicios de seguridad que requieran los servidores públicos por razón del cargo desempeñado . V . Las remuneraciones y sus tabuladores serán públicos , y deberán especificar y diferenciar la totalidad de sus elementos fijos y variables tanto en efectivo como en especie . VI . El Congreso de la Unión , las Legislaturas de los Estados y la Asamblea Legislativa del Distrito Federal , en el ámbito de sus competencias , expedirán las leyes para hacer efectivo el contenido del presente artículo y las disposiciones constitucionales relativas , y para sancionar penal y administrativamente las conductas que impliquen el incumplimiento o la elusión por simulación de lo establecido en este artículo .","Tlen 127 Tlanahuatihcayotl . Ni tlatequipanoni ipan nochi altepetl , ni , mexihco tlali , pilaltepetsitsi campa tlatsquitoque , quenijqui campa tlanauatiyame itstoque quin tlahtlachiliya amatlapouali tlen nochi uey altepetini monauatiya in selti uan tlenueli tequitiquetl qui seliya se achi tomi tlen quitequi chihtoc , ni tequitl tlen quinmaca , elisquiya quenihqui tequiti yohuanti . Ni pil tomintsi tlen qui seliah ni tequitini se xiuitl , quenihqui quisa ipan tlen qui sentiliya nochi xihuitl queni yahtiyoui : I . Mo ilhuiya ni piltomintsi tlen quin mahmaca pilquentsitsi quin calaquia tlen tlacuahtinemi iuan quinselia in tomi tlen se xiuitl tequiti quin maca amatl tomi tlen ica quionpatla in tlacualis iuan sequihnoc quin tlaahaxiltilia , iuan ax quin paleuia ica seyoc tlamantli tlen amo in axca moiscaltia in tequitl iuan qui yaltia ipan in nehnemilis tequiltl . II . Axtleno tequichihquetl qui selia tomi quema aytequiti ipan ni ueyi altepetl quenihqui yahti . III . Yon se tequitiquetl amo quiselia miac yon pilquentsi quenihqui in tlayacanca ; quema mo tlanilia ica in tequitl uaca ueli quiselia achi in tomi tla nelia cuali tequitihtoque , amo ueli quiselia miac quenihqui se xiuitl quin maca ni ueyi tlanahuatihquetl ipan ni xesco tlatij qui tlalia . IV . Amo quin tlaxtlauia seyoc tlamantli quema yas tequitl quema mococohua yon quema qui caua in tequitl , quema quin tlanehtia tomi san tlen tlacuilohtoque ipan amatl . Ni tlanahuatihquetl amatl quema tequiti quin pouilia tlaxque tequitl qui chiuase , iuan ni amo nimantsi quin tlaxtlauia , san quema tequititojqueya . V . Ni in tomi tlen ni tequitini quin tenextilisquia quesqui qui tlanise quema quin tlaxtlauise . Ni Congreso de la Unión iuan Legislaturas ipan ni pil altepetsitsi iuan Asamblea Legislativa tlen ni mexihco tlali quenihqui mo tlani iuan quiquixtia tlahtolcamanali quenihqui elis Tlanahuatilcayotl quenihqui tlanahuatise iuan quintlatsacuiltise ne tequinini tlaj amo qui axiltilia iuan quema mococohua quenihqui camati ni Tlanahuatihcayotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67105,4498,spanish,nahuatl,"Cristóbal Colón era gran conocedor de tierras y mares , y por eso se le llamaba cosmógrafo , e instruía a todos los marineros en el arte de la navegación .","Ynin huey tlalmatinin yhuan huey amatini , ynic mitohua motenehua cosmógrapho , ca mochintin quinmachtiaya yn atlan nemia yn marineros .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67106,4499,spanish,nahuatl,"Por eso hacía mucho tiempo que los antiguos mexicas tenochcas lo estaban esperando , y cuando llegó el capitán Hernando Cortés pensaron que aquél había regresado , y así con toda razón salieron a recibirlo aquí en Mexico Tenochtitlan .","Ynic cenca huecauh oquichixtinemi y ye huecauh huehuetque mexica tenuchca ocatca , yn iuh ypan momatque yn ihcuac ahcico capitán Hernando Cortés ca yehuatl ynn ohualla , ynic çan cualtica yectica connamicque nican Mexico Tenuchtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67107,4500,spanish,nahuatl,¡ Vengan a girar alrededor del Agua !,¡ Xichualmalacachotih natzini !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67108,4501,spanish,nahuatl,La lavandera es fea .,In tlapacanicihuatl amo cuacualtzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67109,4502,spanish,nahuatl,vendido,namacoc,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67110,4503,spanish,nahuatl,"En este año murió Nonohuálcatl , segundo tlatohuani de Colhuacan , que gobernó durante 79 años ; y luego , en este mismo año , se enseñoreó Yohuallatónac como tercer tlatohuani de la ciudad de Colhuacan .","Nican ypan in yn omomiquillico yn itoca Nonohualcatl yn icome tlahtohuani Culhuacan , yn tlahtocat epohualloncaxtolli ypan nauhxihuitl ; auh ça niman ipan in yn omoteneuh xihuitl motlahtocatlalli yn itoca Yohuallatonac yc - ey | | 16r tlahtohuani mochiuh yn ihtic altepetl Culhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67111,4504,spanish,nahuatl,Preguntaron los pobladores de la tierra firme a los xaltocamecas : ¿ Adónde vais ? .,"Oquimilhuique yn cen - | | 63r - hueytlalhuacque yn xaltocameca , oquimilhuique : Campa anmohuica ? .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67112,4505,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67113,4506,spanish,nahuatl,( testigo ) Tomas de San Miquel vecino ( de la estancia que dixo ser ) de Atlixucan y de hedad de quarenta años fuéle recebido juramento el cual juro de decir berdad ( de lo que supiese y le fuese preguntado ) el cual dixo que lo que sabe sobre el pleyto de las tierras [ que tratan Marina Tecchu y Marina Tlacuch ] es que las dichas tierras eran de un yndio el qual se llamaba Natlixiuqui [ sic pro : Atlixeliuhqui ] Y que asi mesmo sabe que la dicha Maria Tecchu era hija del dicho Atlixiuqui ( y que tiene entendido que la dicha Maria Tecchu y pretende las dichas tierras por ser hija del dicho Atlixiuhqui ) [ Le fueron dadas cuando fueron a Ueymolan y que asi mesmo sabe que las dichas tierras las tubo el padre de este testigo [ que se llamaba Xiuhtemo ] y otros yndios [ Xochimitl ] e que estaban por renteros en las dichas tierras [ y otras que destapamos ] .,Tomas de San Miguel chane Atlisocan ya onpoualxihuitl y nemi juramento omacoc ynic otlatolmelauh quito yn testico ya neli melauac y niquitoua y notlatol yn axcan yn ypan motlatoleuiya tlali yehuatl uel itlal yn Atlixeliuhqui auh ychpoch yn axcan moteylhuiya yquac macoc y Ueymolan onpeuhuac auh inic nicmati notlatzin catca yn oquipiyaya tlali ytoca Xiuhtemo yuan Sochmitl yeuantin quichiuiliyaya yn tlali auh yn axcan ticpiya yn tlali ocequi ticpetlauhque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67114,4507,spanish,nahuatl,Ahora andamos sobre la tierra florida .,"Xochintlalticpac , ontiyanemi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67115,4508,spanish,nahuatl,Pastorí ... Pastorilla ...,Pastorí . . . Pastorilla . . .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67116,4509,spanish,nahuatl,"semillas ,","semilla ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67117,4510,spanish,nahuatl,"¿ Tienes tú mi pluma ? Sí , la tengo .","¿ Tehua ticpia nototolacatl ? Quema , nicpia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67118,4511,spanish,nahuatl,"Se hierve el tomate con los chiles y los ajos , y se muelen . Se pone una cazuela al fuego con la manteca o el aceite a que se caliente bien ; se agrega el chile molido con el tomate y el ajo a que se sazone . Se añaden el epazote y los hongos , muy bien lavados , y se mantiene en el fuego hasta que se cueza bien .","Mocuacualatza in tomatl ica chilli ihuan axox , zatepan moteci . Motlalia caxitl tleco ica pitzochiyahuizotl , ma cualli totoni ; motlalilia in chiltextli ica tomatl ihuan axox ma cualli tlehuaqui ; motlalilia in yepazohtli ihuan in oconanacatl in ye cualli tlachipauhtli ; huehcahui ipan tletl ixquichcauh in ye cualli ohuiccic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67119,4512,spanish,nahuatl,"12 Tochtli , 22 .","XII Tochtli xihuitl , 22 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67120,4513,spanish,nahuatl,"Por esta razón ahora parecemos ante Uds . que son nuestros teuhctli , que son tlahtoque , para alcanzar nosotros los pobres maceualli el amparo de Uds . los tlahtoani , confiamos en su merced y ayuda para que se haga la justicia de Uds . los tlahtoani . Pedro Hernandez , María Barbola y Juan Perez .",Ypampa yn axcan amixpantzinco tineci yn antotecuioan antlatoque matiquicnopilhuica yn amotlatocatepalehuilitzin yn tehuantin tamocnomaceualtzitzinhuan ca tictemachia tocneliloca topalehuiloca mochioaz amojusticiatlatocayotzin Pedro Hernandez Maria Barbola Juan Perez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67121,4514,spanish,nahuatl,vivamos,mantinemican,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67122,4515,spanish,nahuatl,"6 Acatl , 1303 .","VI Acatl xihuitl , 1303 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67123,4516,spanish,nahuatl,Así se llama ( iskinadojxokoyolin ) porque su tallo es esquinado .,Iujki monotsa por in esquinado .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67124,4517,spanish,nahuatl,amara,tlazohtlazquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67125,4518,spanish,nahuatl,tal,ye,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67126,4519,spanish,nahuatl,Aquí es su casa .,nikan čanka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67127,4520,spanish,nahuatl,CALABAZA DE CASTILLA,AMALAYOJ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67128,4521,spanish,nahuatl,Se vende .,Uan monamaka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67129,4522,spanish,nahuatl,". escoba , escoba llena mi mano : la Mazorca en divina sementera en mástil de sonajas está apoyada . El 13 - Aguila , nuestra Madre , la reina de los de Chalma :",. malinalla nomac temi Centli teumilco chicavaztica m otlaquechizca . A Omey - Cuauhtli ye Tonan Aya Chalmeca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67130,4523,spanish,nahuatl,Y luego que lo entendió el señor juez governador de cómo no había quien las pujare y diere mas por ellas luego hizo el remate de la casa y se le dio a Melchor de Parada porque luego di el dinero de contado los cient pesos en presencia de los albaceas de que quedaron contentos e resibieron los cien pesos en sus propias manos .,Auh niman oconmocaquiti in señor juez governador yn ayac aca occe tlacatl otlananquilli nima quimochihuilia remate in calli quimomaquilia in Melchior de Parada ypampa oconpouh in tomines ynmatica oconcuique .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67131,4524,spanish,nahuatl,Lo hicieron alto,Uajkapa kichijke,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67132,4525,spanish,nahuatl,"Y como al tiempo en que se oscureció sobre nosotros , cuando el Sol nos dejó en tinieblas , los naturales de esta tierra no sabíamos cómo es que los cielos van siguiendo su curso y girando , cómo sucedió ahora que vinieron a encontrarse el Sol y la Luna , cuando , estando cada uno de ellos en su propio cielo , se pusieron en línea , pues como en un camino se reúnen en los cielos , hallándose a la vez lejos y cerca , ya que al ir girando en los cielos es como vienen a encontrarse , y así , el Sol va en el cuarto cielo , mientras la Luna va en el primer cielo , es decir , en aquel que rodea a la Tierra y por el que comienzan los cielos , desde donde cubre completamente al Sol cuando éste va rodeando con su resplandor , hasta que se oscurece sobre los que vivimos debajo , por esa razón todos temieron y se espantaron , los hombres y especialmente las señoras , y también los naturales y nuestras mujeres ; todos se encerraron en sus casas , teniendo junto a sí a sus hijos , y mientras estaba oscuro lloraban y gritaban diciendo : ¿ Qué pasa ? , ¿ qué quiere de nosotros Dios nuestro señor ? ; ¡ ay de nosotros ! , esto es por nuestros pecados .","Auh yn ixquichica ynic topan otlayohuaca , ynic otechtlayohuillica tonatiuh , in tehuantin nican titlaca timacehualtin yn amo ticmati yn quenin mochihua yn ilhuicame ynic ohtlatoca ynic momallacachohua , ynic oypantic axcan omonepanixnamiquico yn tonatiuh yhuan metztli ynic cecenteylhuicatitech yn quexquichca yc motzticate , cecenteylhuicapan ynmacaçan ohtlipan omocepan huecapa netloc ohuiyxnamiquico , ynic ytech yetihui ynic momallacachotihui yn ilhuicame omonepanyxnamiquico , ca nel noço nauhteylhuicapan in yatiuh tonatiuh , auh yn metztli ca ye yc itech in yatiuh yn iccenteylhuicapa , yn huel ye ytech yn quiyahuallohua tlalli , yn huell achto ytech ynic onpeuhtoque ylhuicame , oncan yxquichcapa oconixcemacicatzacuillica yn huel ixquichica ynic yahualiuhtiuh yn itlanextiliztica tonatiuh , ynic topan otlayohuaca yn intzintla tinemi , yc cenca mochi | | 148 tlacatl omomauhti omiçahui yn toquichtin yhuan occenca yehuantin yn señorati , yhuan yn nican titlaca timacehualtin cihuatzitzinti ; mochintin mocaltenque mocaltzacque yn inchachan , yntlan oquintlallique yn inpipilhuan , oncan tlatzatzatzi yn mochoquilia yn ixquichica tlayohuaca , quihtohuaya : Tley ye topan mochihua , tley ye topan quimonequiltia in totecuiyo Dios ? ; ototlahueliltic ! , ca ypampa totlatlacol .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67133,4526,spanish,nahuatl,". ¡ Levántate , ven , sé enviado , levántate , ven , Niño Joya , levántate , ven .",. Aviyal Xi val meva Ayavia xi iva xi val meva Aya cozcapilli . xi val mexa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67134,4527,spanish,nahuatl,Quien habla al ingles puede viajar por todas las partes del mundo .,Aquin inglestlahtoani nohuiampa in tlalticpantli cualli yaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67135,4528,spanish,nahuatl,El no ha tenido ningún éxito con su trabajo .,Yehua amuelpaqui ica itequi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67136,4529,spanish,nahuatl,Esto nos dijeron : ‘ Id a suplicar a los señores de Colhuacan .,Cunitoa : ‘Ma xiquintlatlauhtiti yn tlatoque Coluaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67137,4530,spanish,nahuatl,"Cuando huimos y cuando huyeron los zapatistas de nuestro pueblo se quedó solo Milpa Alta . Se quedaron las gallinas , los perros , los gatos , los puercos y los caballos . Como no pudimos cargarlos allí se quedaron .","Icuac oticholoque ihuan ocholoque zapatistas toxolal omocauh icel Momochco Malacatepec . Omocauhque cuanacame , chichime , mimiztin , pitzome , cahuatin . Ican ahuel otiquinmamaque México ompa otiquincahque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67138,4531,spanish,nahuatl,Todo tirado en el suelo,Nochi tlalchi pachantok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67139,4532,spanish,nahuatl,"Después iba siempre allá donde había colocado a su dios Nauhyoteuctli , a Tzacualtitlan de los toltecas Chiconcóhuac ; pero nomás iba a Chiconcóhuac de paso , para hacer allí sus devociones y sangrarse , pues su residencia seguía estando arriba del Amaqueme .","Auh yn ompa yn oquitlallito yn iteouh y Nauhyoteuhctli yn tolteca Tzaqualtitlan Chiconcohuac mochipa umpa ohuia ; çan hualhuia yn Chiconcohuac huallachixtinenca ynic ompa omoxtlahuaya omiçoya , çan icochian catca yn Amaqueme ycpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67140,4533,spanish,nahuatl,"El domingo 11 de abril estrenaron su capilla los españoles que habían hecho votos como hijos de Jesús Nazareno ; la cofradía se instituyó el domingo de Ramos , cuando se bendijeron los ramos , y salieron de la iglesia en procesión .","Domingo a XI de abril , yquac quichallique yn incapilla netolleque españoles in Nazareno ypilhuan ; huell ipan motlalli in de Ramos ynic moteochiuh quauhxihuitl , hitic quixohuac ynic tlayahualoloc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67141,4534,spanish,nahuatl,Obedézcame usted por su propio bien .,"Xinechmotlacaitilli , mopaltzinco cualli yez .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67142,4535,spanish,nahuatl,...,. . .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67143,4536,spanish,nahuatl,"Todavía no , nosotros decíamos ¿ Qué es la Revolución ? ¿ Qué contenía la Revolución ? pero no sabíamos qué porque después ya vino a salir la Revolución cuando ya entró este siglo .",ayamo tewán tiki ' toaya ' tlenon in wic inon rebolúsion tlenon ki kontenoroa in rebolúsion pero a ' mo tihmatia ' tlenon ipampa wan satepan kwak yoki : sakon rebolúsion kwak in den in siglo yokalak de nin siglo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67144,4537,spanish,nahuatl,Te presento esta casa que hicimos hoy .,Nimitzmactilia nehin cali tein ticchiuhqueh axcan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67145,4538,spanish,nahuatl,"Los faroles de papel , dentro de los cuales ardían las candelas , eran de todos colores y sobresalían de la cornisa de la azotea ; y se colocaron también muchas banderas .","Moch tlapallo yn amatl yn ihtic tlatlac camdela , huell onquiztoca in tlapanco atenantitech ; yhuan vandera motetecac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67146,4539,spanish,nahuatl,"Ya para entonces todos los niños tenían que estar frente a la escuela como a las siete y media de la mañana , cuando sonaba la campana . Entonces los niños corrían todos para tomar su lugar .","Ye yiman tica in nochtin piltzitzintin oquipiaya tlen yezque ixpan tlamachtilcali quemen chicome huan tlaco tlamachotiloni yehuatzinco , icuac otzilinia in tepoztli . Ye yiman on piltzitzintin otzicuinia nochtin cacizque in lugar .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67147,4540,spanish,nahuatl,Siquiera para que me esté calentando adentro .,ye ' watl yokimonamaki para ikalson in mi ' toti ' ke yokimonamaki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67148,4541,spanish,nahuatl,"Y vimos plenamente y oímos el dicho de los tlaxilacalleque : Martin Hernandez , Juan Daniel , Pedro Hernandez , Pablo Tlapanecatl , Pedro Luys , Toribio Vazquez , Pedro Telles y Diego Sánchez .",Yhuan oticacicaytaque oticaque in intlatol in tlaxillacalleque Martin Hernandez Joan Daniel Pedro Hernandez Pablo Tlapanecatl Pedro Luys Thoribio Vazquez Pedro Tellez Diego Sanchez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67149,4542,spanish,nahuatl,"He escuchado un canto , he visto en las aguas floridas al que anda allí en la primavera , al que dialoga con la aurora , al ave de fuego , al pájaro de las milpas , al pájaro rojo : al príncipe Monencauhtzin .","Noconcaco in cuicatl noconithua xopan axoxochiatl itech , on nenemi tlahuizcalli in quinonotztinemi xiuhquechol elototol , tlauhquechol Monencauhtzin teuctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67150,4543,spanish,nahuatl,"Sólo a estas tres órdenes de religiosos estaban los negros dispuestos a favorecer , no matándolos ; mas , aunque les iban a permitir vivir entre los negros , dizque a todos ellos los castrarían para que no pudieran tener hijos en las señoras , pues querían eliminar del todo a los españoles .","Auh çan yehuantin ynin omoteneuhque yetlamantin teopixque , yn quil quincuallittaya tliltique ynic quincahuazquia ynic amo quinmictizquia ; yece macihui yn quincahuazquia yniqu intlan tliltique monemiltizquia , yece quil mochintin quinmatequixtilizquia quinmatecuilizquia ynic amo campa huel oc ceme tlapilhuatizquia yntech señorati , ynic quil huel quincenpopoloznequia españoles .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67151,4544,spanish,nahuatl,Así anda haciendo la muchacha .,kema ašan nopapan teštlatetekike pero .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67152,4545,spanish,nahuatl,En este año perecieron los de Tlachquiyauhco .,Nican ypan in poliuhque yn tlachquiauhca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67153,4546,spanish,nahuatl,"En el nombre de Dios Padre , Dios Hijo , “ su querido hijo ” y Dios Espíritu Santo , que así sea . Que sepan todos , quienes vean este papel , yo me llamo don Rodríguez , “ mi barrio ” Amilpan San Juan de Yzquixochititlan , “ perteneciente ” a Tehuacan , que aquí hago mi memoria , mi testamento , para siempre se conserve , que nadie lo destruya , y porque sobre de mí está la fuerza de la palabra t [ o ] t [ ecuy ] o Dios , si muero , que allí me entierren en el convento del templo de San Francisco Tehuacán , ya saben mis hermanos , ellos darán la ofrenda .",Yca in itocazin yn Dios Tetazin yn Dios yhuan ytlasopilzin yhuan yn Dios Espirito Santo ma yhui mochihuan . Maquimaticam yn ixquichtin yn aquique quitas que ynin amatli ca nehuatli notocan d[on] Rodrigez Sanchiz notlaxilacal Amilpam San Juan Yzquixochititlan ytlatilanal Theohuacan auh ynic nictlalia nomemoria yn notestamento ynic mochipa mopiaz amo aquin quidacoz auh ca senca chicahuac nopam catqui yn t[o]t[ecuyjo Dios ytlatolzin yn tla nimomiquilliz ca ompa nimotocas San Fran[cis]co Theohuacam theopam comuento yehuan quimati yn nocnihuan quitemacasque huentli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67154,4547,spanish,nahuatl,Lo ha dicho tu padre .,Oconmihtalhui motahtzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67155,4548,spanish,nahuatl,"En este año murió Cuáuhtlix , decimocuarto tlatohuani de Colhuacan , que gobernó durante ocho años ; y luego , en este mismo año , se enseñoreó Yohuallatónac Segundo como decimoquinto tlatohuani de Colhuacan .","Nican ypan in yn omomiquillico yn itoca Cuauhtlix yn icmatlactlonnahui tlahtohuani Culhuacan , yn tlahtocat chicuexihuitl ; | | 53r auh çan niman ipan in yn omoteneuh xihuitl oncan hualmotlahtotlalli yn icome ytoca Yohuallatonac yccaxtolli tlahtohuani mochiuh yn Culhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67156,4549,spanish,nahuatl,La vida de los campesinos es muy dura .,In inemiliz in ixtlahuatequitqueh ocachi tetolini .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67157,4550,spanish,nahuatl,. Y esto es lo que necesitaban las mujeres nobles : escudillas de oro para hilar y orejeras de oro y orejeras de cristal de roca .,". Auh iz catqui in intech monequia ciuapipiltin : teocuitlatzaualcaxitl , iuan teocuitlanacochtli iuan teuilonacochtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67158,4551,spanish,nahuatl,"Me está apachurrando las manos , ve a decirle a la de Xalalpan que te venga a pegar .",tlenon koma baya tetlakamati maleta re miktlan deberás nikitowa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67159,4552,spanish,nahuatl,"Y luego , en este mismo año , Itzcuauhtzin fue a asentarse en Tzacualtitlan de los toltecas Tenanco Atlauhtlan , donde empezó a gobernar ; en cuanto a Ilancuéitl , se marchó a Cohuatlichan .","Auh çano ypan yn ic ya ynic motlallito y tolteca Tzaqualtitlan Tenanco Atlauhtlan , ynic ye tlahtocati ; auh yn Illancueytl ompa ya yn Cohuatlychan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67160,4553,spanish,nahuatl,otra vez se va por allá abajo .,ne ika tlanipeka noja yaui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67161,4554,spanish,nahuatl,Se da por aquí .,Mochiua nikauín .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67162,4555,spanish,nahuatl,Qué día es hoy ?,¿ Tlen tonalli axcan ticateh ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67163,4556,spanish,nahuatl,"El ejército mexicano , al mando del general Ignacio Zaragoza , vence a los franceses en la famosa Batalla de Puebla .","Mexicayaoquizque ihuan yaoquizcayacanqui in itoca Zaragoza , quimpehuah gallitlaltecah in oncan itauhcayo motocayotia Inecaliliz in Puebla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67164,4557,spanish,nahuatl,En este año fuimos contados por tercera vez vino el juez don Hernando,Ypam ynin /x/ihuitl ye chicuacepa tipohualo ohuala d[on] {H}ernando jues .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67165,4558,spanish,nahuatl,"El domingo 5 de septiembre hubo danzas en la plaza del Volador , por órdenes del virrey ; se ejecutó un canto de pescadores .","Yn ipan axcan domingo a V de septiembre , yquac macehualloc yn oncan quanpatlanilizquauhtitlan , yc motlanahuatilli visurrey ; michcuicatl yn meuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67166,4559,spanish,nahuatl,"Al décimo año de su gobierno , nuevamente estalló la guerra en Chalco ; y al año decimoquinto se acabó de edificar el teocalli de Tlatelolco .",E iuh X xitl tlatocanti yn e notempa moma chalcayaoyotl ; e iuh XV xitl tlantocanti yn ecauh teoncali Tlantilolco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67167,4560,spanish,nahuatl,Tu sombrero está sucio .,Mocuacecahuil tzocuitlatic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67168,4561,spanish,nahuatl,"Fue nombrado patrón , para regir a las monjas que allá llegaron , el doctor don Fernando de Villegas , por encargo de don fray García Guerra , arzobispo de México , quien le otorgó el patronazgo .","Auh yehuatl oncan inpatrón yhquac mochiuh yn doctor don Fernando de Villegas , quinpachoz yn monjastin oncan callaquizque , ca yuh yehuatzin quimomamaltilli in teoyotica tlahtouani don fray García Guerra arçobispo Mexico , yehuatzin quimomaquilli yn patronasco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67169,4562,spanish,nahuatl,"En este año vinieron nuestros sacerdotes , los clérigos : señor Antonio Mosqueda , señor Joseph de Cal y señor Thadeo ; ellos por primera vez vinieron .",Ypam ynin xihuitli /o/hualaque toteopixcahuan clerigos= s[eño]r Antonio Mozquedad yhoan s[eño]r Joseph de Ca/z . . . / yhuan s[eño]r Thadeo huel yehuandn yancuicam hu{a}laque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67170,4563,spanish,nahuatl,Este hombre es rico .,Inin tlacatl cemi tlatquihua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67171,4564,spanish,nahuatl,"Artículo 5 ° . - A ninguna persona podrá impedirse que se dedique a la profesión , industria , comercio o trabajo que le acomode , siendo lícitos . El ejercicio de esta libertad sólo podrá vedarse por determinación judicial , cuando se ataquen los derechos de tercero , o por resolución gubernativa , dictada en los términos que marque la ley , cuando se ofendan los derechos de la sociedad . Nadie puede ser privado del producto de su trabajo , sino por resolución judicial . La Ley determinará en cada Estado , cuales son las profesiones que necesitan título para su ejercicio , las condiciones que deban llenarse para obtenerlo y las autoridades que han de expedirlo . Nadie podrá ser obligado a prestar trabajos personales sin la justa retribución y sin su pleno consentimiento , salvo el trabajo impuesto como pena por la autoridad judicial , el cual se ajustará a lo dispuesto en las fracciones I y II del artículo 123 . En cuanto a los servicios públicos , sólo podrán ser obligatorios , en los términos que establezcan las leyes respectivas , el de las armas y los jurados , así como el desempeño de los cargos concejiles y los de elección popular , directa o indirecta . Las funciones electorales y censales tendrán carácter obligatorio y gratuito , pero serán retribuidas aquéllas que se realicen profesionalmente en los términos de esta Constitución y las leyes correspondientes . Los servicios profesionales e índole social serán obligatorios y retribuidos en los términos de la ley y con las excepciones que ésta señale . El Estado no puede permitir que se lleve a efecto ningún contrato , pacto o convenio que tenga por objeto el menoscabo , la pérdida o el irrevocable sacrificio de la libertad de la persona por cualquier causa . Tampoco puede admitirse convenio en que la persona pacte su proscripción o destierro o en que renuncie temporal o permanentemente a ejercer determinada profesión , industria o comercio . El contrato de trabajo sólo obligará a prestar el servicio convenido por el tiempo que fije la ley , sin poder exceder de un año en perjuicio del trabajador , y no podrá extenderse , en ningún caso , a la renuncia , pérdida o menoscabo de cualquiera de los derechos políticos o civiles . La falta de cumplimiento de dicho contrato , por lo que respecta al trabajador , sólo obligará a éste a la correspondiente responsabilidad civil , sin que en ningún caso pueda hacerse coacción sobre su persona .","Tlen 5 Tlanahuatihcayotl . Amo acah huelis quicotanaseh ma ipan motlali tequitl , tepostequitl , tlanamacalistli noso tequitl tlen yehua quicualmatis , san monequi tlen xitlahuac tequitl . In tlachihuali tlen inin tlamaquixtilistli san huelis mocotonas queman quiihtos chicahualo Tlatzacuilticayotl , queman tlaixpanos tlen seyoc itechpohui , noso queman ihquinoh quiihtos tlanahuatiani , mohcuilohtos quen quiihtos tlahtol tlanahuatili , queman tlaixpanos ipan itechpohui altepechantli . Amo acah huelis quicuiliseh tlen motlanilis ica itequih , san queman itlanahuatil chicahualo Tlatzacuilticayotl . In tlahtol tlanahuatili quiixtlalis ipan se ihuan se Tlaltlanahuatiloyan , catlia ihqui tequiyotl monequi quinextis tequimachiotl tlen ica huelis tequipanos , catlia ihqui monequi mochihuas ihuicpa huelis quimacaseh tequitl ihuan tequihuameh tlen temacaseh amatl . Ayac huelis quinahuatiseh matequith ihuan amo cuali quitlaxtlhuiseh tla yehua amo quinequi , san queman tequitl quixcahuiliseh tequihuameh tlatzacuiltianih ipampa itlatlacolyo , yehua tlahtoli moixcuis ipan I ihuan II tlahtol tlatlapantli tlen 123 Tlanahuatihcayotl . Tlen itechpohui altepetequiyotl , san huelis monahuatis , quen moihtohua iixcotiah tlahtol tlanahuatilmeh , tlen tepostlatopontli ihuan tlahtolamatinih , noihqui tlen tlahtocan tequichihuaneh ihuan tlen quintequihua tlaliah , xitlahuac noso amo xitlahuac . Tequitl tlen queman tlatequihuataliah ihuan tech amatlaliah eltoc tlanahuatili mochihuas ihuan amo motlaxtlahuas ; motlaxtlahuas sequin tequitl tlen nelcuali mochihuas quen moihtohua ipan Amatlanahuatili ihuan sequinoc tlahtol tlanahuatilmeh . Tlen nelcuali tequitl mochihuas ipan altepechantli noihqui tlanahuatilpa ihuan motlaxtlahuas quen mihtohua ipan tlahtol tlanahuatili ihuan moixcotonas queman quiihtos inin tlahtol tlanahuatili . In Caltlanahuatiloyan amo huelis quicahuas mamochihua amatlahtoli , tlahtoli noso amatlacuiloli campa nesis moxolehua , mopoloa noso mocotonas tlamaquixtilistli tlen se tlacatl ipampa se tlehueli tlamantli ipantis . Noihqui amo huelis moselis amatlacuiloli campa se tlacatl motemactilis ma quiquixtican , noso quicahuas se ome tonatih noso nochipaya quitequihuis itequiyo , tepostequiyotl noso tlanamacatiloyan . In amatlahtoli tequiyotl san tlanequilis tlapalehuicayotl tlen cahuitl moixtlalis ipan tlahtol tlanahuatili , ihuan amo huelis panos se xihuitl campa motlatlacahuis tequitiquetl , ihuan amo huelis quiasis , ipan nochi tlamantli , campa quihtos quicahuas , quipolos noso quitlatlacahuis tlen itechpohui tlahtolyotl noso altepechantli . Queman amo moquixtis amatlacuiloli tequiyotl , tlen itechpohui tequitiquetl , san monequilis in tequitiquetl maquiquixti itlanahuatil tlen altepechantli , ihuan amo ipampa inon huelis quitlacayo tetzopaseh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67172,4565,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67173,4566,spanish,nahuatl,"Estoy abatido , soy despreciado , estoy avergonzado , yo , vuestro abuelo Axayácatl .","Onontotolcatoc , nontlatlatlaztoc , nochichichatoc , in nomocolton , in Axayaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67174,4567,spanish,nahuatl,"Y por haberse dispersado allá los chalcas amaquemecas , por eso ahora Amomolocco se llama Nexexeloloyan .","Oyuhqui yn ynic momoyahuaque yn chalca yn amaquemeque , ynic axcan mitohua motenehua yn Amomollocco Nexexelloloyan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67175,4568,spanish,nahuatl,El rey andaba por la ciudad recorriendo una calle a fin de ver si estaba convenientemente adornada para las celebraciones en honor de su esposa que iba a ser coronada como reina de Francia .,Auh ynic otlica nenca rey yn ihtic ciudad quiytztinenca yn otli yn aço qualli ynic oncan pahpacohuaz yn ipampa ynamic reyna ynic corona macoz ynic cihuatlahtohuani Francia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67176,4569,spanish,nahuatl,"Luego llegaron a Tenanco Texocpalco , donde se asentaron ; allí merecieron tierras y dieron al lugar el nombre de Tenanco .","Niman onacique yn Tenanco Texocpalco , oncan omotlallito ; ynic quimaceuhque tlalli yn ihuan yc tlatocamacaque Tenanco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67177,4570,spanish,nahuatl,No gracias . Hace diez años que dejé este vicio y nunca lo he lamentado . Desde entonces estoy gozando más la vida y mi bienestar general se levantó muchísimo .,"Amo , tlazohcamati . iaxque mahtlactli xihuitl onicauh in tlachichinaliztli ihuan amo queman noyolcocoa . Ye imanon ihuan axcan nipaqui ninemi ihuan nonemilizyotl ocachi omen .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67178,4571,spanish,nahuatl,Nada,amitla,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67179,4572,spanish,nahuatl,". y aun los hacía iguales , como si fueran caballeros de guerra : los traficantes eran como tales tenidos y reputados . V",. zan no quin neneuiliaya in iuhqui pipiltin zan no yuhqui in pochteca in ic mimatini in ic tlanemiliani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67180,4573,spanish,nahuatl,"Tiene tres hijos y tres hijas . Los hijos se llaman Juan . Felipe y Carlos . Las hijas Margarita , Anamaría y Consuelo .","Quinpia yeyi pilantoton ihuan yeyi cihuantoton . Pilantoton mocuitia Juan , Felipe ihuan Carlos . Cihuantonton mocui tia Margarita , Anamaría ihuan Consuelo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67181,4574,spanish,nahuatl,Vino a iluminar el sol y allí fue a ver a su,tlaminako tonati uan noponi kiitato,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67182,4575,spanish,nahuatl,"que caiga sobre mi Siembra ,","mah huetziqui itech notatoctzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67183,4576,spanish,nahuatl,En 1824 se estrena la 9a . Sinfonía de Ludwig van Beethoven .,Ipan nauhtzontli ommatlactli oncempoalli onnahui xihuitl mochalia huei cuicapiquiliztli motocayotia Inic Chiconahui Centlapitzaliztli in oquiyocox cuicamatini Ludovicotzin van Beethoven .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67184,4577,spanish,nahuatl,Yten y que lo demas que restare de lo procedido de la dicha mi casa se digan misas por mi anima e por la de mi primera muger que se decia Juana y la muger que de presente tengo que se dice lnes Papan en quien tengo una hija llamada Juana las quales doy las casas que no se las tome nadie y a la dicha mi muger se le den quince pesos despues de averse bendido las casas porque son suyos y ansi lo digo y declaro .,Auh yn occequin nocalpatiyouh misa yc nopan mitoz yuan tonehoan yn achtopa nonamic catca ytoca catca Joana auh yn quin axcan nonamic Ynes Papan ca oce nicchihuili nopiltzin Joana ca mochi yntech niccahoan yn calli ayac quincuiliz auh in nonamic macoz in castoli pesos yn iquac omonamac yn calli ca nel ynemac ca yuh niquitohoa y notlatol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67185,4578,spanish,nahuatl,En el año 7 Ácatl 1395 no sucedió nada .,VII Acatl atle muchiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67186,4579,spanish,nahuatl,ven ven a comer tu tortilla sí allá voy adentro esto expresó mira no te enojas por lo que te voy a decir por qué muy bien mira qué es 10 que estamos aquÍ esperando acaso no lo comprendes ya eres hombre ya busca a tu compañera ya cásate no te preocupes por nosotros ya trabajaste ya nos ayudaste,xihualla xiceuaqui motlaxeal quema ompa niauh calihtic inin omotlatenehui tiquihtaz ammo ticualaniz in tlen nimitzilhuiz tleica cualli ca xiquihta tlahwonon nan ticchixtoque tlen ammo ticahcicamati ye titlacatl xiquixtemo motlaixnamic ye ximocetili ammo toca ximotequipacho yotitequit yotitechpalehuic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67187,4580,spanish,nahuatl,Cuando vivía mi difunto nunca lo engañé el pobre hombre .,pobre no tlakaw .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67188,4581,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67189,4582,spanish,nahuatl,"mi alma , lloro ,","in noyol , nichocca ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67190,4583,spanish,nahuatl,"Hacia la mitad del dicho año de 2 Acatl , los mexicas se trasladaron al tular de Acocolco Aztacalco , que ahora se llama San Cristóbal Xancopincan ; allá también fueron asediados los mexicas , y muchos cayeron en manos de sus enemigos .","Auh ye tlacoxiuhtica yn ipan in omoteneuh 2 Acatl xihuitl yn onmicuanique yn oncan ytocayocan Acocolco Aztacalco tulla , yn axcan ye San Christóval Xancopincan ; oncan yaoyahualoloque yn mexica , oncan temac tlanque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67191,4584,spanish,nahuatl,"El primero que recibió el título de virrey y capitán general de la Nueva España fue don Antonio de Mendoza , hermano del Marqués de Mondéjar ; se le dio el nombramiento en el año de 1534 , y gobernó hasta el año de 1550 , en que partió para ir a gobernar las provincias del Perú .","Auh yehuatl achtopa omachiyotiloc ynic visurrey yhuan capitán general yn ipan in Nueva España omochiuh yn don Antonio de Mendoça , huel inehuan tlacati yn Marqués de Mondéjar ; omacoc yuh yehuatl ypan xihuitl de 1534 , yn otlapacho yca yxquichcauh yehuatl ypan xihuitl acico de 1550 , niman mohuicac ompa motlapachilhuito yn ipan provincias Pirú .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67192,4585,spanish,nahuatl,Yo mañana me voy .,Neh mozta niyauh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67193,4586,spanish,nahuatl,"Dicen que ellos quieren escuchar , dicen .","Kiijtouaj inijuanti kinekij kikakise , kiijtouaj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67194,4587,spanish,nahuatl,"Donde está edificado y el suelo tiene cinco brazas y media [ omitl ] hazia el ponyente que es azia la calle detras de la casa y de largo diez brazas y un codo , [ omitl ] azia huitztlanpa hasta la esquina del ceto y por donde tuerce tres brazas hasta el rincon y otras tres brazas ba corriendo hasta la pared de Ana Justina que ellos y de sus hijos y lo que es suyo y poseo está en el dicho barrio [ tlaxilacalli ] nombrado .",auh ynic motamachihua yn ipan mani calli macuilmatl ypan cemomitl tonatiuh ycalaquianpa yehuatl yn otlicapa caltitlanpa auh ynic tlahuiyaquia matlacmatl yhuan cemomitl huitztlanpahuic tepantlatzaqualli ynacaztlan onacci auh ynicoliuhtica yematl Xomolco onaci ah no yematl yn ontlamelahua ycaltech onaci yn Anan Justina yehuatlin amotech pohuiz yhuan intech pohuiz yn amopilhuan yn huel naxca notlatqui oncan mani yn ipan tlaxilacalli omoteneuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67195,4588,spanish,nahuatl,½ cebolla,Tlahcoxonacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67196,4589,spanish,nahuatl,se hizo señorita,moichpokachijki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67197,4590,spanish,nahuatl,"Junto a la guerra ,",Yaonahuac ye oncan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67198,4591,spanish,nahuatl,El está bañandose con agua caliente .,Yehua maltihtica ica atotonqui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67199,4592,spanish,nahuatl,Deme papel de diferentes colores .,Xinechmomaquili arnatl cantea tlapaltin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67200,4593,spanish,nahuatl,Tamales de elote,Elotamalli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67201,4594,spanish,nahuatl,"Nos dice San Juan Damasceno : Es costumbre de Dios nuestro señor a sus semejantes hacerlos sus amigos , e infundir en ellos la justicia , la bondad y la compasión , y asimismo todas las demás virtudes y cosas buenas que en él existen .","Yn iuh quimitalhuia Sant Juan Damasceno : Auh çano yhuan yehuatl yn itlahuiquilliztzin yn itlamanitilliztzin yn totecuiyo Dios yneneuhcatzin yn iuh no ytech ca quicniuhtla , yn tetlatzontequilliliztli yn mitohua justicia yhuan y teycnoyttalliztli yhuan yn tetlaocolliliztli yhuan y mochi yn ixquich tlamantli yn qualtihuani yectihuani i yeni tetech , ca moch itech catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67202,4595,spanish,nahuatl,de maíz,tojkuauitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67203,4596,spanish,nahuatl,"¡ mi sobrino , mis hijos pequeños , sobrinos míos , vosotros , hijos del agua !","¡ nomache , niccahuan ya , tomachuane , anapipiltin !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67204,4597,spanish,nahuatl,"El buen narrador : de palabras gustosas , de palabras alegres , flores tiene en sus labios . En su discurso las consejas abundan , de palabra correcta , brotan flores de su boca . Su discurso : gustoso y alegre como las flores ; de él es el lenguaje noble y la expresión cuidadosa .","In cualli tlaquetzqui : tlatoluelic , tlatolahuiyac , tenxochitl . Zazanilatlatole , yectlatole , camaxochihua , xochitl , Huelic , ahuiyac itlatol , tecpillatole , yamancatlatole .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67205,4598,spanish,nahuatl,Tocaban los instrumentos y se iban a comer a casa del mayordomo nuevo . Otra vez regresaban a la iglesia ; de nuevo bailaban . Tenían que bailar tres días . A los cuatro días venía la coronación cuando el mayordomo viejo y el nuevo tenían que arrodillarse delante de Nuestro Dios . Y aquí un sacristán ya tenía listas la jícara de madera y las coronas . El sacerdote le ponía en la cabeza una corona al mayordomo viejo . La corona llevaba muy bonitas flores . Y el mayordomo nuevo tenían que ponerle la corona de espinas . Esta corona se parecía a la que le pusieron a Nuestro Señor . Habiéndoles puesto las coronas el sacerdote las bendecía con agua bendita .,Otlatzonquizaya ihuan oyeya tlacuazque ichan mayordomo yencuic . Occepa omocuepaya ompa teopa ; occepa mitotia . Yeyi tonali quipia tlen mitotizque . Ipan nahui tonali huitz coronación campa mayordomo izoltic ihuan yencuic oquipiaya tlen motlancuaquetzazque ixpantzinco Toteotatzin . Ihuan nian cente teteachcan ye quipiaya cuahxicali ica coronatin . Topixcatzintli oquimotlaliliaya icuacticpac mayordomo izoltic . Achi cuacuali xochitl ocuicaya in corona . Ihuan mayordomo yencuic quipiaya tlen quitlalizque ce corona tzotzopiyo . Neci inon corona in oquimotlalilique in Toteotatzin . Ihuan topixque iman yoquimotlalili coronatin quinmoteochihuilia ica tlateochihualatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67206,4599,spanish,nahuatl,Hay otros pormenores que aquí no se refieren ; así allá fue a terminar el tlatocáyotl de Tlatelolco .,Auh oçequi yn amo nica mocaqui tlatolli ; çan onca poliuhtica in tlatocayotl Tlatilulco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67207,4600,spanish,nahuatl,"Este Chalchiuhmomoztli es un cerrito , al que llamaban así los que antiguamente estaban allí asentados , los xochtecas olmecas quiyahuiztecas cocolcas , quizá porque estos xochtecas olmecas tenían por diosa a Chalchiuhmatlálatl , la fuente que arriba brotaba , porque así llamaban a esta agua los antiguos .","Ynin Chalchiuhmomoztli yehuatl yn tepetzintli , ca yehuantin yuh quitocayotique yn achtopa oncan onoya yn xochteca yn olmeca yn quiyahuizteca yn cucolca , ancaço atl ycpac mexticatca quimoteotiaya yn omoteneuhque yn xochteca yn olmeca yn Chalchiuhmatlallatl , ca yuh quitocayotiaya ynyn atl yn huehuetque ye huecauh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67208,4601,spanish,nahuatl,"El 24 de febrero de 1613 , primer domingo de cuaresma y fiesta de San Matías , por la tarde , salió de México hacia la ciudad de los Ángeles Cuetlaxcohuapan el señor licenciado don Pedro de Otálora , presidente de la Audiencia Real de México , para ser allá ordenado como religioso clérigo , y asimismo para ser ordenado con la epístola y el evangelio y para decir la misa , y en dos días de esta cuaresma lo ordenó el obispo don Alonso de la Mota y Escobar ; el Santo Padre había mandado que se hiciera en tres días , mas , a pesar de este mandamiento , en la domínica de Pasión se terminó la ordenación para que pudiera decir la misa .","Axcan ycce domingo quaresma , yn ic 24 mani metztli febrero de 1613 años , huel ypan ylhuitzin Sant Matía ye teotlac , ynic nican Mexico onmopehualti ynic ompa mohuica la ciudad de los Ángeles Cuitlaxcohuapan yn tlahtohuani señor el licenciado don Pedro de Otálora presidente yn Audiencia Real Mexico , ynic ompa mohuica moteochiuhtzinoz ynic teopixqui clérigo mochiuhtzinohua , yhuan yca umpa yc moteochiuhtzinoz yn epístola yhuan evangelio yhuan yn missa yc quimochihuiliz , çan oppa yc quimoteochihuiliz yn ipan in ce cuaresma yn obispo don Alonso de la Mota y Escobar ; yuh quihualmonahuatilia yn Sancto Padre çan eilhuitl mochiuaz , auh macihui yn iuh catca yn nahuatilli , ca ye quin ipan domíniga yn Passión tlamico yn ineteochihualitzin ynic missa quimochihuillico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67209,4602,spanish,nahuatl,"Y mandamos a los vendedores so pena de veynte pesos para la camara de su magestad no perturbe ni ympida ni reclame agora ni en tiempo alguna sobre esta razon . Fecho sabado honce del mes de nobienbre de mil y quinientos sesenta e quatro años [ Donde faltó la pintura no se incluye en lo dicho ] . [ Don Luis de Santa Maria ] don Antonio de Santa Maria , don Martin de San Juan alcaldes paso ante mí Miguel de los Angeles escrivano.Esta bien y fielmente trasuntado y corregido con el original Luys Pynelo [ rúbrica ] .","Yn aquin occepa texixicoz yn tla neciz cen[ca] uey y justicia ypan mochiuaz XX pesos in tomines ynic ontlaxtlauaz ytech pohuiz in icamara su magestad . Axcan sabado XI dias del mes de noviembre de mil e quinientos y sesenta y quatro años . Ynic opoliuh in tlili amo yhuan teneuhtica , don Martin de San Juan alcalde don Antonio de Sancta Maria alcalde paso ante mi Miguel de los Angeles escribano .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67210,4603,spanish,nahuatl,"Diez años antes de venir los españoles primeramente se mostró un funesto presagio en el cielo . Una como espiga de fuego , una como llama de fuego , una como aurora : se mostraba como si estuviera goteando , como si estuviera punzando en el cielo .","In ayamo huallaci españoles , oc matlacxihuiti , centlama[n]tli tetzahuitl achto nez , ilhuicatitech iuhqui in tlemiyahuatl , iuhqui in tlecuezalotl , iuhquin tlahuizcalli , pipixauhticaca inic necia , iuhq[ui]n ilhuicatl quizoticac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67211,4604,spanish,nahuatl,como les darás el amarillo,como tiquinmacaz coztic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67212,4605,spanish,nahuatl,Declaro que tengo quatro metates piedras de moler quando yo fuere fallecida lleve la una dellas Juana Pasquala mi hija para ella y los tres restante se bendan a diez tomines cada una y de lo procedido se me digan de misas por mi ánima y declaro que tengo una caxa con cerradura se benda en dos pesos para misas .,Ynic 3 tlamantli niquitohua hocatqui nahui nometl yn tla nechnopolhuiz yn totecuyo dios ce nicmacatiuh ytoca Juana Basqualla auh yn oquei monamacaz matlatlac tomines mocuiz yn ipatiuh yez in tla nechmopolhuiz yn totecuyo dios misa ye nopa mitoz yhuan niquitohua hocatqui nocasa centetl monamacaz home pesos mocuiz yn ipatiuh yez nomisa yc nopa mitoz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67213,4606,spanish,nahuatl,"En el 8 casa salieron de Mexicalcingo y vinieron a establecerse en Nexticpac , donde permanecieron cuatro años .","Ipan chicuei calli xihuitl , oquizque in ihuicpa Mexicaltzinco ihuan omotlalicoh Nexticpac , in oncan nauhxiuhtique in yehuantin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67214,4607,spanish,nahuatl,"Aun cuando las flores se marchitan y amarillecen , serán llevadas allá , al interior de la casa del ave de plumas de oro .",Cozahuaua xochitl zan ye on calaquilo zacuan calitic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67215,4608,spanish,nahuatl,con todas las fuerzas de mi Corazón .,ica nochin fuerzas noyolotzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67216,4609,spanish,nahuatl,( que ) también calmen su sed .,no moatican .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67217,4610,spanish,nahuatl,Se come la semilla cuando está madura .,Se kikualia in iteyo ijuak oksi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67218,4611,spanish,nahuatl,"3 Técpatl , 1040 .","III Tecpatl xihuitl , 1040 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67219,4612,spanish,nahuatl,"Siguiendo una orientación profundamente anclada desde sus inicios en el Taller de Tradición Oral , se quiere restituir a las comunidades , en forma de fascículos y libros bilingües de fácil acceso , los saberes indígenas . El texto mismo corresponde a las entrevistas que se realizaron en maseual y la traducción respetó a lo más el vocabulario y las expresiones del español de la Sierra .","Ika in tekit motojtoka in itanemililis tein ne keman ya kualkui in Taller de Tradición Oral , in Taller kineki maj mokepa in maseualtamachilis inimako in maseualmej . In Taller kiixnextia in maseualtamachilis ika in amaixmej ixkanaujkej tein kuali nochi kiixmatiskej , amo miak in ijkuiliujtiuits pero kiualkui toni nochi momatilani . Nochi kemej in techiluijkej in tajtol , iujki nochi in tikijkuilojkej uan ijuak tikepkej koyokopa tikijkuilojkej kemej nikauín titajtouaj koyokopa , ika in tajtolmej tein kachi tikuij .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67220,4613,spanish,nahuatl,Creyendo como creo firme y verdaderamente en todo lo que cree y tiene la santa madre yglesia de Roma y en esta fe he de morir y le suplico no desampare mi anima porque mis enemigos no me perturben .,Ca uel nicnochicauacaneltoquitia ca muchi nicneltoca yn quimoneltoquitia tonantzin yglesia romana yoan ipan nimiquiz in tlaneltoquiliztli yoan nicnotlatlauhtilia ynic amo quimomacauiliz naniman in huicpa noyaouan ynic amo nechtlapololtizque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67221,4614,spanish,nahuatl,"Cuando lo vio el Capitán , se enojó ; y dijo Malintzin : “ ¿ Acaso es eso lo que se busca ? Lo que están buscando es todo lo que vosotros les hicisteis perder en Toltecaacalloco .","Auh yn oquitac yn Capitán , yn Malinçi , ça nima yee y quallani , quitoa : “ Cuix ye yn yn temolo ? Ye yn quimotemolia y nican Toltecaacalloco anquintlaçaltique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67222,4615,spanish,nahuatl,"Muéstrame dónde se ha quedado ,","Xinechnezcayotili cani mocahuac ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67223,4616,spanish,nahuatl,"7 Tochtli , 1070 .","VII Tochtli xihuitl , 1070 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67224,4617,spanish,nahuatl,hace años,uajkaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67225,4618,spanish,nahuatl,"6 Tochtli , 1498 .","VI Tochtli xiuitl , 1498 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67226,4619,spanish,nahuatl,"Seguían yendo a hacer penitencia y a ofrendar sus ramas de oyamel en Chicomóztoc , delante de su dios , a quien llamaban Tetzauhtéotl Yaotequihua .",Auh ca çan oc oncan huallamacehuaya ynic quihualhuenchihuaya | | 23r yn imacxoyauh yn oncan Chicomoztoc yn ixpan yn inteouh yn quitocayotiaya Tetzauhteotl Yaotequihua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67227,4620,spanish,nahuatl,"Después que dejaron la serpiente de fuego , luego suben arriba del ( templo de ) Huitzilopochtli . Cuando ya subieron se tocan flautas , caracoles y trompetas . Los que tocan son los sacerdotes arriba del ( templo de ) Huitzilopochtli .","Auh in oconcauaco xiuhcoauatl niman ye tleco in icpac Huitzilopochtli . In on tleco , niman ye ic tlapitzalo tecutziztli quiquiztli . In quipitzaya tlamacazque in icpac Huitzilopochtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67228,4621,spanish,nahuatl,"Al ir a recibirlo en el camino , se hizo gran alegría y fiesta en la ciudad adonde entraba ; cuando fueron a traerlo , él venía montado en un caballo , hasta llegar a una gran puerta pintada que se había puesto delante de la iglesia de Santo Domingo , donde solían entregar las llaves a los señores virreyes para que abrieran la puerta de la ciudad de México cuando llegaban por primera vez , entraban a ella y se les tomaba juramento .","Auh yxquich yn ça otlipan quimonamiquillito omochiuh huey pahpaquiliznetimaloliztli yhuan hueylhuichihualiztli yn nican ciudad yn ipan hualmocallaqui ; ynic quihualmohuiquillique hualmoyetztitia ypan ce cavallo ynic maxitico yn oncan huey puerta motlalliani tlacuillolo yn ixpan teopancalli Sancto Domingo , yn oncan quinmaca tlatlapolloni llaves yn tlahtoque visurreyes ynic quitlapohua puerta ciudad Mexico yn ihquac yancuica yc huallaci ynic hualcallaqui yhuan juramento oncan quimanillia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67229,4622,spanish,nahuatl,"Y para confirmar que lo ordenaron el juez y los alcaldes ordinarios lo certifican y aquí ponen sus nombre y sus firmas . Hecho a primero de agosto de mil quinientos noventa y seis años . Geronimo Lopez , Geronimo de Soto , alcalde , Sebastian de San Francisco alcalde ; por autorización del juez gobernador y los alcaldes , Guillermo Cruzate , escribano .",Auh ynic nelti omotlanauahuatilique [sic] juez govemador yoan alcaldes ordinarios ye quimoneltililia nican quimotlalilia yntocatzin ynfirmatzin fecho a primero de agusto de mill e quinientos y noventa y seis años . Geronimo Lopez Geronimo de Soto alcalde Sebastian de San Francisco alcalde yntencopantzinco juez gobernador yoan alcaldes Guillermo Cruzate escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67230,4623,spanish,nahuatl,Esta señora es muy buena .,Inin ce cualli zohuapa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67231,4624,spanish,nahuatl,"El jueves 9 de mayo de 1613 murió repentinamente el secretario Martín de Agurto , lo cual causó mucho asombro .","Axcan juebes yn ic 9 mani metztli mayo de 1613 años , yhcuac çan iciuhcamiquiliztica xuxouhcamiquiliztica yxtomamiquiliztica momiquilli yn secretario Martín de Agurto , cenca yc yca neyçahuilloc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67232,4625,spanish,nahuatl,"El cuauhtlato que los regía era como su tlatohuani , pues el tal Huitziltzin venía gobernando a todos los mexitin , según luego aparecerá .","Auh yhuan yehuatl ohualcuauhtlahtotia yuhquin tlahtohuani ohualmochiuhtia , ynic yehuatl Huitziltzin oquinhualcenpachotia mexitin , yn iuh niman ye onneciz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67233,4626,spanish,nahuatl,"Se llama Chicomóztoc porque allí hay una cueva rocosa horadada en siete sitios ; y se llama Tzotzompa porque las canoas se azotaban contra los acantilados que hay donde está la cueva séptuple , de la misma manera que contra ellos chocaban las aguas del mar al no encontrar otra salida que la de Chicomóztoc .","Ynic motenehua Chicomoztoc ca chicoccan yn coyonqui texcalli oztotl ; auh ynic motenehua Tzotzompa ca çanno | | 22r hualmotzotzonaya yn acalli ytech yn tepetlamimilloli onoc yn itech ca chicomoztotl , yn çan itech hualmotzotzona atl yn acampa huel hualquixohua ytlacamo çan oncan Chicomoztoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67234,4627,spanish,nahuatl,"1 Técpatl , 1168 .","I Tecpatl xihuitl , 1168 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67235,4628,spanish,nahuatl,"Mucho se preocupó al oír el tañido de las campanas , que se extendía por todas partes en señal de tristeza , preocupación y temor , y como una plegaria para pedir la ayuda de Dios nuestro señor ; porque cuando tembló por segunda vez se oyó un ruido extraño , el ruido que todos oyeron era como el de una carreta que va rodando , y no se sabía de dónde venía tal ruido , si de la tierra o del cielo , pero se oía claro como el ruido de algo que va rodando , y con eso aumentó el temor .","Cenca quitequipacho yn tlaocoltlatzilliniliztli quicac , nohuian mantoc ynic tlaocoyalo netequipacholo nemauhtillo yhuan tlatlauhtilo yn totecuiyo Dios ynic techmopalehuiliz ; yehica yn ipan in ycoppa mochiuh tlallolinaliztli oncan caquiztic , yn tleyn caquiztic mochi tlacatl yuh quicac yuhquin ce carreda chachalcatia ynic motlallo ynic caquiztic , yn campa hualcaquiztic cuix tlillitic cuix noço ylhuicacpa ca amo huel momati , yece huel caquiztic yn iuhquima ytla motlallo , yc nocuel yehuatl ypampa yn cenca nemauhtiloc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67236,4629,spanish,nahuatl,"Yo sé dijo el inspector , que hay de dónde traer agua . Sólo es cuestión de levantarse temprano . Para cuando sean las ocho de la mañana ya volvió usted con el agua . Le alcanza al niño para lavarse la cara , las manos y los pies . Así aprenderán a andar limpios . No está lejos : en Nochcalco donde relumbran las aguas grandes . Hay personas que van a traer el agua de Nochcalco de tecomitl . Otras van a San Gregorio Atlapulco . Así no faltará agua para hacer la comida , lavar y asearse los niños que van a la escuela .","Nehuatl nicmati” , oquito inspector , quename onca campa mocuiz atl . Zan cualcan nehualoz . Icuac aciz chicueyi tepoztlamachotiloni ica huatzincopa yotimaxitico ica atzintli . Caxilia piltzintli ica mixamiz , momatequiz ihuan moxopapacaz . Oncuan on motitiz quename hualaz chipahuac . Amo huel hueca : ca nochcalco , can petlantica hueyi atl . Tlacayo huiloa mocuiz atl ica nochcalco , ica tecomic . Occequi tlacatl huiloa ica San Gregorio Atlapulco . Oncuan on amo tepoloz atl ica tlacualchihualoz , ica tlapacoz ihuan ica micelizque piltzitzintin tlen yahue tlamachtilcalco . ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67237,4630,spanish,nahuatl,"Hay uno en Ayotzinapan , abajo de la iglesia , a orillas del cafetal . Tiene mucha agua , lo corta uno y le escurre agua .","Se ijkak ne Ayotzinapan , ne tiopan paratani , kajfentenoj . Yon semi avoi , se kiteki iixika in at .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67238,4631,spanish,nahuatl,No se necesita limpiarlo .,Amo mochipaujtani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67239,4632,spanish,nahuatl,"Aunque nos regañes aunque , nosotros te seguimos nosotros hacemos como nuestra madre .",yakmo yelowak ankitos notia notia komo te ' wan komo ke sifuera no maman .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67240,4633,spanish,nahuatl,"Aquí termina esta historia sobre los olmecas xicalancas xochtecas quiyahuiztecas cocolcas , que fueron los primeros que llegaron a vivir en Chalchiuhmomozco , donde ahora se nombra Amaquemecan .","Oncan tlami yn yn intlahtollo yn ulmeca yn xicallanca yn xochteca yn quiyahuizteca yn cucolca yn achtopa oncan onemico Chalchiuhmomozco , yn axcan oncan ye Amaquemecan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67241,4634,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67242,4635,spanish,nahuatl,"Ésta fue la última procesión del día , pues las varias procesiones de Tenochtitlan se hicieron antes ; los tlatelolcas llegaron asimismo a San Francisco , de donde regresaron a su casa de Santiago Tlatelolco .","Ynin ça huel quitzacuico tlayahualoliztli ynic nican quizçaco , ca achto muchiuh nohuiyan yn izquican nican Tenochtitlan yc tlayahualoloc ; auh çanno San Francisco quiçato , ynic mocuepque ynchan Sanctiago Tlatilulco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67243,4636,spanish,nahuatl,hacían milpa y San Juan nomás estaba,milchiuayaya uan ne San Juan san itstok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67244,4637,spanish,nahuatl,"Y también era cuando invitaban a sus sostenedores y a sus soportadores , los que iban a andar al cuidado de los sacrificados cuando murieran ; en todo tiempo tenían que andar cuidando de él .",Auh no icuac quinnotzaya in iteancauan iuan ipauacauh in quimocuitlauitinemizque in tlaaltiltin in icuac miquizque ; ixquich cauitl quinpixtinemizque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67245,4638,spanish,nahuatl,Nomás se baña,Tlajké san malti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67246,4639,spanish,nahuatl,"Regresaron los enviados para informar a su señor , le dijeron : “ Señor tlatoani , hemos ido adonde nos mandaste , y esto nos dijeron : ‘ Que venga nuestro señor , que se digne visitar a sus vasallos ; nosotros lo serviremos ’ ” .","Auh niman mocuepque in titlatin ynic quimononochilito yn tlacatl yn totlatocatzin , quimolhuilia : “ Tlacatlé tlatohuanié , ca hotonhuia yn ompa otitechmotilani , ca yuh oquihuallihtoque : ‘Ma hualmohuica yn totlacatzin , ma quinmotiliqui yn imaçehualtzintzihua , ma tictomaçehuitzinocan’ ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67247,4640,spanish,nahuatl,Luego volvieron a abrirla ; pero en este mes de agosto cerraron nuevamente la albarrada de Mexicatzinco .,Auh yhuan ye no oquitlatlapoca ; auh ypan in yn omoteneuh metztli agosto yhuan yn ompa omoteneuh Mexicatzinco mochi quitzatzaquato yn atenamitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67248,4641,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67249,4642,spanish,nahuatl,"El gematista : está dialogando con las cosas , es experimentado .","In tlatecqui : tlanononotzalli , nonotzqui , nonotzale , tlaximatini .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67250,4643,spanish,nahuatl,"¡ Mi pequeño canal , con mi cántaro va el agua !",¡ Yenapilolotzin icnoconmemeya !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67251,4644,spanish,nahuatl,"Enseguida se asentó su hijo Chiconquiáhuitl , cuya mujer , llamada Xicomoyáhual , venía de Xaltocan y era hija del chichimeca Opantzin que allí encontraron .","Nima ye yc ualmotlalia ypiltzi Chicunquiauitl , yn iciuauh unpa ualla Xaltoca ytoca Xicomoyaual , yychpoch Upantzi chichimeca ye yn impa axiuaco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67252,4645,spanish,nahuatl,También se da en el monte donde tumban los árboles .,No mochiua kuoujtaj kampa kuoujteximaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67253,4646,spanish,nahuatl,“ eso lo saben ustedes .,nopa imojuanti inkimatij,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67254,4647,spanish,nahuatl,Hay un fresno en el jardín .,Ipan toxochimil onca ce fresnocuahuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67255,4648,spanish,nahuatl,"Tierra húmeda ,","talcuechactzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67256,4649,spanish,nahuatl,desde el principio de los ochentas o antes se formaron algunas organizaciones de indígenas que tenían como propósito el esperar el año del v centenario con un programa de actividades en las principales comunidades nahuas que demostraran que la cultura indígena no solamente no estaba muerta sino que se desenvolvía con energía propia y tenía como proyecto fundamental la lucha por la prosecución de su propia cultura con el estímulo del uso literario vernácula como proyecto inmediato y a largo plazo,in ipeuhyan in nauhpohualli xihuitl ahnozo achto cequih tlacah oquiyelizmacaqueh in macehualtlacanechicolli inic quelehuiayah quichiazqueh in macuilli macuilpohualxiuhtiliztli in icatlachihualiztlaxehxeloliztli in ipan tlacempanahuia altepetl inic moteihtitiz in macehualtlamatiliztli ahmo mihqui yehica huel melahuac momehmelahua ica icenchicahualiz ihuan quipia iyollamachiliz inic teneneuhcahuiz inic ma mocenquetza in itlamatiliz in ica ichicahualiz ma tlahcuilolo tomacehuallahtolcopa yuhquin zan niman ihuan zatepan yollamachiliztli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67257,4650,spanish,nahuatl,ivitl macoc quiere decir : allí pone greda y plumas .,ivitli macoc q . n . oncan quitema in tizatl in ivitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67258,4651,spanish,nahuatl,"El lunes 22 de octubre de 1612 llegó y entró a la ciudad de México el licenciado don Juan Fernández de Velasco y Orozco , alcalde de corte de México , que venía de España ; éste , como se dijo , era un criollo que había ido de México para recibir allá el nombramiento de su oficio .","Axcan lunes yn ic 22 mani metztli octubre de 1612 años , yhcuac nican Mexico ahçico callaquico in el licenciado don Juan Fernández de Velasco y Horozco alcalde de corte Mexico , umpa hualla España ; ynin yuh omihto criyoyo , nican yahca Mexico ynic oquicuito ytequiuh omochiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67259,4652,spanish,nahuatl,Siendo testigos de todo un ( alguacil ) [ topile ] que se dice Diego Yaotl y Pablo Coatepetl y Pablo Apanoc y ante Miguel Temilucatl y ante ( ciertas mugeres que se dicen ) Ana Teucchon y Joana Teucchon y Ana Xoco y Marina Papan y Maria Teucchon fallecio desta presente bida en trece dias del mes de mayo de mil y cincuenta y un años y para que se sepa cómo yo fui escribano Gaspar de Aquino becino de Santa María . Todo lo qual ba bien y fielmente trasuntado como suena . Esta bien y fielmente trasuntado con el original e ansi lo juro e firmo de mi nombre . Joan Bautista [ rúbrica ] .,"Ymixpan mochihuan topille Diego Yaotl Pablo Cohuatepetl Pablo Apanoc yhuan yxpan Miguel Temilotzin yhuan ymixpan Ana Teyucchon , Juana Teyuccho Ana Xoco Marina Papan Maria Teyucchon ye yxquich auh yn iquac omic XIII mani mayo de 1551 años yc momatiz onitlacuilo Gaspar de Aquino Santa Maria nochan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67260,4653,spanish,nahuatl,"En este año el señor Cacamatzin , que era hijo de Nezahualpiltzintli , se enseñoreó como tlatohuani de Tetzcoco .","Nican ypan in motlahtocatlalli yn tlacatl Cacamatzin tlahtohuani Tetzcoco , ypiltzin y Neçahualpiltzintli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67261,4654,spanish,nahuatl,Le arrancaban el pelo porque tenía pelos lo jaloneaban el pelo .,kikištilia ' nito ' mio por into ' mio sasan kiwiwilana ' kan ito ' miow .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67262,4655,spanish,nahuatl,"Cuando estas razones tuvieron lugar , la nave llevaba seis días de navegación .",Auh yn iquac mochiuh tlatolli ca ye yxquich chiquaçemillhui y nenemi acalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67263,4656,spanish,nahuatl,¿ Ya aprendió Ud . el español ?,¿ Ye otimozalolti in caxtilan tlahtolli ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67264,4657,spanish,nahuatl,eso come .,ya nopa kikua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67265,4658,spanish,nahuatl,DIALOGO,NONOTZALIZTLI .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67266,4659,spanish,nahuatl,Vinimos a soñar,Zan tontemiquico,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67267,4660,spanish,nahuatl,tiene un mal olor a zorrillo ( epat ) .,tsojyak kemej epat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67268,4661,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67269,4662,spanish,nahuatl,¿ Cuántos hijos tiene ?,¿ Quezqui tepilhuan ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67270,4663,spanish,nahuatl,"Al respecto se hizo luego un acuerdo en la Audiencia Real , al que fueron convocados los señores oidores , y allá consultaron a todos los doctores médicos , por cuyo parecer unánime se decidió que a 29 de los dichos muertos sólo los decapitaran .","Auh yn ipampa in yc niman acuerdo mochiuh yn Audiencia Real yc mononotzinoque yn tlahtoque , no oncan quinmonanamiquilique yn ixquichtin doctoresme in tepahtiani , ynic yncepantlacemihtoltica mochiuh ynic çan quechcotonalloque cenpohuallonchiuhcnahui yn omoteneuhque mimicque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67271,4664,spanish,nahuatl,¿ Dónde se ha quedado ?,¿ Cani mocahuac ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67272,4665,spanish,nahuatl,"Y luego , en este mismo año de 3 Acatl , se enseñoreó Ocelotlteuctli como tlatohuani de Huixtoco ; después llegaron a Atenco , aunque no se sabe en qué año llegaron para establecerse allí .","Auh ça niman ipan in yn omoteneuh yn III Acatl xihuitl yn hualmotlahtocatlalli Ocelotlteuhctli tlahtohuani Huixtoco ; ynic niman oncan acico yn Atenco , amo huel momati tle ypan xihuitl yn oncan acico ynic oncan motlallico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67273,4666,spanish,nahuatl,"No sirve para remedio , sólo se come su camote . El del blanco lo sacan y lo comen crudo . El camote es dulce . No se vende .","Amo kualtia para pajti , sayoj se kikua in ikamojyo in tein istak kikixtiaj uan kikuaj xoxouik , tsopek in ikamojyo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67274,4667,spanish,nahuatl,Cuando los van a cuidar por un ratito cobran un peso .,onkan yotlatlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67275,4668,spanish,nahuatl,"Los mexicas fueron por segunda ocasión ; pero no pudieron ver a Tezozomoctzin , y quien los recibió fue el tezcacohuácatl Chachatzin , quien les dijo : “ Esto dice el señor : ‘ Están fatigados los mexicas , que tomen asiento .","Y mexica ycopa ylloque ; yn oyaque acan quitaque yn Teçoçomoctzi , yehuatl ualquiz yn tezcacoacatl Chachazi , quimilhuia : “ Ca quimitalhuia tlacatl : ‘Oquihyouique y mesica , ma motlalica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67276,4669,spanish,nahuatl,Si va usted vaya a decirle aunque sea en la noche .,maniyaw nikilwia ntlaka ' mo nitlawepuči para niya tinemis tiotlahkan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67277,4670,spanish,nahuatl,venderíamos,titlanamacazquiah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67278,4671,spanish,nahuatl,"Le contestaron : “ Escuche el señor , pues ha entendido y acogido nuestro llanto y nuestra aflicción ” .","Conilhuia : “ Ma quimocaquiti tlacatl , ca oquimocuilli ca oquimocaquiti yn tochoquiz yn tonentlamachiliz ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67279,4672,spanish,nahuatl,"que no me lo escondan los guardianes de las cuevas ,","mah amo nechtatilican itech tepeyohcal tahpiani ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67280,4673,spanish,nahuatl,"Ixtlilcuecháhuac con esto muestra arrogancia , se adueña de las plumas de quetzal , de las frías turquesas se adueña el cuextécatl .","Ixtlilcuechahuac yca ye onmahuiztia , quinamoya in quetzalli , patzaconxiuhquiyamoya cuextecatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67281,4674,spanish,nahuatl,"Vino redactado un machote o modelo que habrá de seguirse , por el cual se regulará la repartición de los bienes , para que se ejecute y se cumpla la voluntad de los difuntos ; a fin de que los religiosos no se apoderen de esos bienes , como suelen hacerlo , pues de ordinario pasan a la iglesia todos los bienes dejados por los difuntos .","Hualtlalililo machiyotl octacatl yn ipan huilohuaz ytech manaz yn tlatquixexeloliztli , yn iuh maxiltiz moneltiliz yn tley yntlanequiliz mimicque ; ynic aocmo çan quinamoyazque teopixque , yn iuh quimochihuilia , ynic çan teopan mochi quimocallaquilia yn tleyn intlatqui quicauhtihui mimiccatzitzinti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67282,4675,spanish,nahuatl,"El plantará higos , limones , duraznos y aguacates , y tendrá en pocos años bueñas cosechas .","Teyehuatzin tocoz higoxcuahitl , limoncuahuitl , tolaxnocuahuitl ihuan ahuacacuahuitl , ihuan ica amo miac xihuitl panoz ye mopiliz ce cualli pixquiztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67283,4676,spanish,nahuatl,No conozco a la señora de quien está usted hablando .,Amo niteixmati in zohuapa teca timotlahtoltihtica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67284,4677,spanish,nahuatl,"Santo ángel de María ,","Santo Angel de María ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67285,4678,spanish,nahuatl,seais estemos,Man anmehuan xiecan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67286,4679,spanish,nahuatl,No se puede revolver con frijoles .,In uitskilit amo ueli se kichijchiua iuan emol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67287,4680,spanish,nahuatl,Se llama así porque es negro y grueso .,Iujki monotsa por in tijtiltik uan tijtilauak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67288,4681,spanish,nahuatl,"Mucha gente quiere el jugo de jitomate , porque es muy rico en sales minerales y vitaminas .",Miac tlacah quinequih in xitomayotl ipampa huel vitaminahyo ihuan iztateyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67289,4682,spanish,nahuatl,unidos,sasampa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67290,4683,spanish,nahuatl,algunos .,se ome .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67291,4684,spanish,nahuatl,"El tercer arzobispo fue don Pedro Moya de Contreras , clérigo , quien primeramente fue inquisidor de México , y luego gobernó desde el año de 1574 , cuando hacía tres años que había muerto don fray Alonso de Montúfar , hasta el año de 1586 , en que se fue a España ; don Pedro Moya de Contreras gobernó espiritualmente en México como arzobispo durante diez años .","Auh yehuatl yquey arcobispo omochiuhtzinoco yn don Pedro Moya de Contreras clérigo , ynquisidor | | 113 achtopa catca Mexico , yn otlapacho yca yxquichcauh yn ipan xihuitl de 1574 , oiuh ye nepa yexihuitl momiquilli yn don fray Alonso de Montúfar , auh yxquich yc huallantica yehuatl ypan xihuitl de 1586 ynic mohuicac España ; don Pedro Moya de Contreras yn teoyotica motlahtocatilli Mexico ynic arçobispo moyetzticatca matlacxihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67292,4685,spanish,nahuatl,— Ya les dije ayer .,— yonamečmolwili yalwa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67293,4686,spanish,nahuatl,Mamá está trabajando en la casa y la criada le está ayudando .,Tonana tochan tequitihua ihuan cihuatequipano tenahnamiqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67294,4687,spanish,nahuatl,"El dicho Huetzin ambicionaba el señorío de Colhuacan , pero no era natural de Colhuacan sino de Cohuatlichan , y por eso los colhuas le hicieron la guerra para correrlo .","Auh yn omoteneuh Huetzin ca çan quimonectiaya yn tlahtocayotl Culhuacan , ca amo oncan ychan in yn Culhuacan ca Cohuatlychan chane , çan quitocaque yn culhuaque yaoyotica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67295,4688,spanish,nahuatl,"Otra procesión , con la pasión de Cristo , salió del mismo templo por la tarde , y fueron a las monjas de la Concepción en Ayotícpac , a las monjas de la Visitación , a la iglesia de San Francisco , a la Casa Profesa de San Ignacio y a la iglesia mayor , de donde regresaron , y luego fueron a la iglesia de Santo Domingo y a las monjas de San Lorenzo , para finalmente volver a su casa .","Yhuan occequi ypassiontzin yn tlayahuallo teotlac yn ompa huallehuaque yn teopan , quiçaco Concepción monjas Ayoticpac , yc niman quiçaco Visitación monjas , yc niman niman quiçaco San Francisco teopan , yc niman San Ignacio la Casa Professa quiçaco , yc niman oncan yn iglesia mayor quiçaco , oncan yc mocuepque , yc niman quiçato teopan Sancto Domingo , niman San Lurenço quiçato monjas , yc niman umpa yn inchan ahcito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67296,4689,spanish,nahuatl,primeramente,Achtotipa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67297,4690,spanish,nahuatl,"Luego , a media noche , vino Ystlapalteohua . No sabemos de dónde vino , él decía que “ su casa ” era Mazizitlan Oztoc . Luego , al medio día , llegó Themilotli , trajo consigo aves , “ guisado preciado de palomas ” , con las que saludó a Xochitecutli .",Auh niman ohuala Ystlapalteohua yohualnepamtla amo tiquiximati campa ohuala auh yn yehuatl oquitohuaya ychan Mazizitlan Oztoc . Niman ohuala Themilotli nepamptla tonatiuh oquinhualhuicac totome ahuahuilome yc oquitlapalo Xochitecutli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67298,4691,spanish,nahuatl,tu amas,titlazohtla,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67299,4692,spanish,nahuatl,"Y se midió la tierra , de largo [ tiene ] diez brazas y de ancho once brazas . Y la casa que en ella está que mira hacia Xochimilco por la parte de atras [ tiene ] tres brazas y una braza desde el codo hasta la otra mano y por su costado cuatro brazas y un omitl ; y sus chinantli son tres que están hacia el oriente y de largo [ tiene ] diez brazas .",Ynic omotamachiuh yn tlalli ynic huiyac matlactli maytl auh ynic patlahuac matlactli once maytl auh in ipan ycac in calli centetl xochimilcopa ytzticac in itepotz yematl ypan cenmitl auh in inacaz nanmatl ypan cemomitl auh in ichinanyo nauhtetl tonatiuh yquizayanpa ytztitemi ynic huihuiyac matlatlactli maytl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67300,4693,spanish,nahuatl,viviéramos,tinemizquiah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67301,4694,spanish,nahuatl,"Ayer fué un día extraordina-riamente pesado para la avia-ción en todo el país . Los avio-nes de Mérida , por ejemplo , no pudieron volar de Vera-cruz a México por el mal tiempo . A nosotros en Mon-terrey nos avisaron que por las mismas causas no podría-mos emprender el vuelo an-tes de las cinco de la tarde . Fué un vuelo interesante y algo peligroso . Atravesamos dos tormentas . Hubo rayos , truenos y sacudimientos te-rribles . Pero tú sabes que me gusta todo esto . Un poco de emoción fuerte de vez en cuando no hace daño . Al fin me tienes aquí sano y salvo .","Yalhua huel melahuac ohui tonalli omochin ipan patlanaliztli nohuiampa Altepepacholli . In patlanalaztin Mérida , queh tiquita , ahuel omocuepqueh ica Veracruz ihuan Mexihco ihuicpan amo cualli cahuitl . Tehuan ompa Monterrey otechnahuatihqueh itechpa ahuel tipatlanazquia , tlacamo ixquichca teotla macuilpan iman . Onyec ce teixtlalil ihuan tepitzin ohui in patlanaliztli . Otoquinpanoqueh ome aehecatl . Otlapetlanaya , otlattlatzcueponaya ihuan temohti tlatzehtzeloltin . Nozo tehua tiemati ca nochi inon nechpactia . Tetepitzin huelihqui moheamiIiztli quemanian ce quípiaz amo tecohcolti . Mach nican palehuiliztica , paquiliztica tinechpia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67302,4695,spanish,nahuatl,Después me vinieron a traer para la casa de la novia .,onkán satepa pus tlenon koma .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67303,4696,spanish,nahuatl,"adonde habrá ,","campa oncaz ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67304,4697,spanish,nahuatl,"¿ De qué modo me lo haces , compañero de placer ? Hagámoslo así , juntos , ¿ acaso no eres hombre ? ¿ Qué es lo que te confunde ? Mi corazón con flores circundas , son tu palabra . Te digo el lugar donde yo tejo , el lugar donde hilo , te hago recordar , compañero pequeño . ¿ Qué es lo que te turba , corazón mío ?","¿ Quen mach in tinechiuhnoyecoltzin ? ¿ Ma ca oc ic xi mochichihuacan , huel ah titlacatl ? ¿ Tlein ticnenelo ? Ye noyollotzon ticxochimalina , ye motlatol . Notzahuayan in mitzittoa , in nihquitian nimitzilnamiqui , xolotzin . ¿ Tie in ticnenelo ye noyollotzin ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67305,4698,spanish,nahuatl,"Regálales ,","Xquintayocoli ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67306,4699,spanish,nahuatl,"20 . Y donde hablen , ellos empezarán . No saldrás repentinamente frente a ellos , no irreflexivamente les tomarás su preeminencia , su paternidad , si no te ha escogido el Señor Nuestro . Y si no obras de acuerdo con su encargo de Él , en lo que harás , incurrirás en faltas . Y cuando las gentes de la tierra te vean , los sabios , los bien instruidos , los bien educados , luego te pondrán en vergüenza , conocerán tu manera ( mal educada ) de hablar .","20 . Auh in campa tlahtozque , yehuan compehualtizque . Ahmo inyacac tiquiztihuetziz , ahmo ilihuiz tiquincuiliz in imachcauhyo3í , in intayo intlacamo omitzmopepenili in Totecuiyo . Intlacamo itencopatzinco in tleyn ticchihuaz ca ye titlatlacoz . Auh in tlalticpactlaca , in ihquac mitzittazque , immihmatinime , in huellanonotzaltin , in huellazcaltiltin , ca niman mitzpinahuizque , mitztlatenmachilizque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67307,4700,spanish,nahuatl,¿ Acaso ha perecido tu corazón ?,¿ Zazo polihui ya moyollo ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67308,4701,spanish,nahuatl,"En Tlatelolco nos asentamos sólo nosotros ; no se asentaron aquí nuestros amos cristianos , haciéndonos la merced de quedarse todo el tiempo en Coyoacan .","Yn otontotecaco nican Tlatilulco , çan oc tyyoque ; ayamo motecaco yn totecuyoua christianoti , çan oc yc techyollalique yn Coyoaca yxquichcauitique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67309,4702,spanish,nahuatl,"Para 1910 ya se ponía el mercado bien . Todos los vendedores llevaban fruta , buenas telas quizás porque ya eran muchos maestros los que residían en el pueblo .","Ipan inin novecientos matlactli xihuitl yomomanaya tianquiztli cuali . Nochtin tlanamacaquez yocuicaya xochicuali , achi cuacuali tzotzomatli huelez ican ye miactin totlamachticatzitzintin yomehualhuiaya ompan Momochco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67310,4703,spanish,nahuatl,"Este obispo nació en México , era criollo de aquí , descendiente de nobles conquistadores .","Ynin yehuatzin obispo huel nican Mexico tlacat nican tepiltzin criyoyo mitohua , yntech quiça yn pipiltin conquistadoresme .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67311,4704,spanish,nahuatl,ahora verá usted en aquella ocasión me acosté ya muy noche sólo pensaba en las palabras que pronuuciaría yo ojalá que pronto amaneciera sólo poco tiempo dormí desperté a qué hora ya estaremos me dije tal vez aún era muy noche nada se oía otra vez me acosté pero ya no dormí hermano cuándo todavía somos de narices tiernas cómo soportamos los desvelos,axcan timohtiliz immanon ye huehca yohualli oninotecac izan nicnemilihtaya tlen tlahtollinictenquixtiz ima zan iciuhca tlahuizcalli moquetza zan achitoncahuitl onitlahtlachix tlen cahuitl ye tiyezque onicnolhui hueliz oc huehca yohualli ammitla mocaquia otuel oninotecac yece ayocmo onicoch tocniuhtzin ihcuac oc tiyacaxoxoctin quen ica ticxicoa in ixtlathuiliztli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67312,4705,spanish,nahuatl,". Daba a los jefes dos escudillas : esas de tortuga cortada ; y a los que seguían de él , no más una les daba y les llevaban a casa doscientos granos de cacao y cien de teonacaztli ” y un cucharón de concha de tortuga .",. in tecomatl yehuatl in ayotectli ohontetl in quin tlauhtiaya teyacanque auh in quitoquilia za cecentetl in quin macaya auh quiuicaltiaya matlatlacpoualli in cacauatl iuan teonacaztli mamacuilpoualli iuan cecen acuauitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67313,4706,spanish,nahuatl,Y lo quarto declaro que junto a las casas de Juan Ahuachtecatl tengo un pedazo de tierra que conpré a Martin Huitzil que tiene hacia la parte de Quauhtitlan en largo seis brazas [ quauitl ] y de ancho hacia la parte del nascimiento [ sic ] del sol tiene quatro brazas [ quautli ] en que está edificada una casa que su entrada tiene hacia la parte de Xochimilco y otro aposento que su entrada tiene hacia do sale el sol y otro aposento que su entrada tiene hacia la parte que se pone el sol mando lo aya mi nieto Diego de Castañeda y su hermano [ menor ] Baltasar lo qual les mando ayan y [ el segundo lugar que ] lo compre de Miguel Hecatl en sesenta pesos y tiene hacia la parte de Xochimilco siete brazas [ quauitl ] en largo y en ancho hacia la parte del poniente tiene otras seis brazas [ quauitl ] en que están edificados los aposentos que el uno tiene su entrada hacia la parte de Xochimilco y el otro aposento tiene su entrada hacia do el sol se pone ( que tiene seis baras ) lo qual tanbién ayan los dichos niños mis nietos Diego de Castañeda y su hermano [ menor ] Baltasar .,Ynic nauhtlamantli nicteneua Joan Auachtecatl ycalnauac mani notlalcoal nocouili Martin Uitzitl y motamachiua quauhtitlanpa itzt[ic]ac ynic huiac chiquacen quauitl auh ynic patlauac tonatiuh ycalaquianpa itztoc nauhquauitl yoan ypan mani calli centetl xochimilcopa itzticac centetl tonatiuh yquizayan itzticac centetl tonatiuh ycalaquiampa itzticac yntech pouiz yn noxuiuan Diego de Castañeda yoan iteicauh Baltazar ynic oncan niquinmaca notlalcoal nicouili Miguel Heca nicmacac epoalli pesos ynic motamachiua xochmilcopa itztoc ynic uiac chiconquauitl auh ynic patlauac tonatiuh ycalaquiampa itztoc chiquace quauitl yoan ipan mani calli centetl xochmilcopa itzticac centetl tonatiuh ycalaquiampa itzticac no yntech pouiz yn omoteneuhque pipiltzitzinti noxuioan Diego de Castañeda yoan yn iteicauh Baltazar .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67314,4707,spanish,nahuatl,Y que de la suerte se binieron midiendo y la cantidad de cada suerte asi se dieron a cada uno y questa es la verdad ante dios .,Auh yn iuh ohualmopouhtia yn iz izqui tetechpupohui ca zan iuh tecpantica yn tlalli ca zan yc ninomaquixtia ypaltzinco in dios .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67315,4708,spanish,nahuatl,"Luego Tohueyo y los suyos llevaron a Xóchitl y lo dejaron en Axocotzinco , en el templo de Cihuacóhuatl ; entonces fueron para hablar con él Topantemoctzin y Coyohuehuetzin , así como Temillotzin , que también era principal entre los tenochcas .","Auh nima ye quiuica contlalito Axocotzinco Ciuateucalco ; yn ocontlalito nima ye yc ui quilhuizque Topantemoczi , Coyoueuetzi , Temiloçi , e nima ye no ye yn intlatocauh tenochca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67316,4709,spanish,nahuatl,"Formando un solo contingente con ellos iban los religiosos descalzos , porque también son hijos del dicho nuestro querido padre San Francisco ; y con ellos iban asimismo tres religiosos trinitarios , los cuales llevan sobre su escapulario blanco una cruz roja y verde , se llaman hijos de la Santa Trinidad de Dios nuestro señor , y se apellidan también de la Redención de los Cautivos .","Çan ic mocentlamantilique çan iccen yahque çan iccen momaniltitiaque in teopixque descalços , ca nel çan iccen ytlaçopilhuantzitzinhuan yn omoteneuhtzino totlaçottatzin San Francisco ; no yhuan oncan | | 171 yntlantzinco momaniltitiaque yeintin teopixque trinidarios , in quimopialia ytech ca ymescapulariotzin yztac ce cruz chichiltic yhuan xoxoctic , in motenehua ytlaçopilhuantzitzinhuan yn ieytilitzin totecuiyo Dios la Sancta Trinidad , ca no yc notzallo de la Redemptión de Captivos .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67317,4710,spanish,nahuatl,Se extiende por todo el mundo la fama de la cuarteta de los Beatles .,Iximacho in ixquich cemanahuac intenyo nauhcuicanime in intoca In Moyome .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67318,4711,spanish,nahuatl,"Le respondió Cuauhtliquetzqui : “ Apresé a Cópil ; aquí está su cabeza , entiérrala en Tlatzinco ” .","Conilhuia : “ Ca unica yn Copil ; yzca yn itzonteco , xictoca yn Tlatzinco ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67319,4712,spanish,nahuatl,“ Te voy a hacer tortillas,Nimitschiuilis tlaxkali,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67320,4713,spanish,nahuatl,"Se combatió en el agua , y los mexicas tuvieron que atravesar sobre sus escudos para escapar ; tomaron algunos cautivos , y los sacrificaron , para luego reunirse en Mexicatzinco .","Atla y micalque , ye chimaltica panoque ynic tematitlan quizque ; cequi tlamaque , ynic unca mique yn imalhua , ynic unca cenquizque y Mexicatzinco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67321,4714,spanish,nahuatl,Tal vez pensaban los señores Díaz y Sierra : Así se darán cuenta los padres y las madres cómo educar a sus hijos y así mandarlos a la escuela .,Huelez omitalhuilaya tlatihuanitzitzintin Díaz ihuan Sierras : Iquin ica motitizque tatatin ihuan nanantin que ica quimpiazque coconentoton ihuan ica quititlanizque tlamachtilcalco . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67322,4715,spanish,nahuatl,diariamente,Momoztlatica,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67323,4716,spanish,nahuatl,"Al enterarse los señores de Mexico , pusieron como gobernantes a los guardianes de las trojes ; y enseguida fueron a dejar a los guardianes de las trojes y a instalarlos en Amaquemecan : uno quedó como Chichimecateuctli ; otro , como Teohuateuctli ; y Tlaltécatl quedó como Tecuachcauhtli en lugar de Toteociteuctli Tecuachcauhtli .","Yn oquicacque y nican Mexico tlatoque , yc quintlahtocatlallique yn cuezconpixque ; auh niman ya hui quincahuazque yn cuezconpixque , quintlallito yn Amaquemecan : ce tlacatl chichimecateuhctic , auh ce tlacatl teohuateuhctic , auh in yehuatl yn itoca yn Tlaltecatl tequachcauhtic ypatca mochiuh yn Toteociteuhctli yn Tequachcauhtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67324,4717,spanish,nahuatl,"Y si has de tener tus pertenencias , tu propiedades , no las desperdiciarás , no sin consideración las llevarás al mercado . Así no se afligirá ( el Señor Nuestro ) , porque lo ayudarás , porque conservarás lo tuyo gracias a Él . Un poquito os calentaréis , os entibiaréis el cuerpo , así dejaréis lo vuestro , a vuestros hijos , a vuestros nietos .","Yhuan intla onyez mmaxca , immotlatqui , ahmo ticahuilquixtiz , ahmo ilihuiz tianquizco tiquitquiz . Inic ahmo motoliniz , ca ye huel ticpalehuiz inic ticpiaz in amaxca , ipaltzinco in Totecuiyo . Achitzin antotoniazque , anyamaniazque inic anquincahuilitehuazque in amopilhuan , amoxhuihuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67325,4718,spanish,nahuatl,En este año prosiguió la guerra en Chalco .,Auh no yn ipan in mani yaoyotl Chalco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67326,4719,spanish,nahuatl,"y no iban por su voluntad ,","Auh inin ahmo zan moyocoya in hui ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67327,4720,spanish,nahuatl,Mi esposa quiere que venda mi casa ; pero no estoy conforme .,Quinequi nozohuan man nic namaca nocal ; nehua amo nicnequi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67328,4721,spanish,nahuatl,Hay una sola clase .,Ipa se taman saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67329,4722,spanish,nahuatl,sienta cuando salga,kiisteuas,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67330,4723,spanish,nahuatl,empezó a ser mucha .,pejki miyak eli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67331,4724,spanish,nahuatl,ese arbolito estaba sobre un montículo en donde se ven muy bienlas calles de tlacotenco la iglesia la escuela los otros pueblos que rodean al nuestro y más allá hacia el oriente el popocatépetl y el iztaccíhuatl allá donde él nuestro padre el sol siempre en las mañanas sale y nos hace la ofrenda de sus rayos luminosos,inon cuacuauhton oyeya ipan ce tlatelli canin huel cualli mohtatlacotenco ohtin in teocalli in telpochcalli in occequintin altepeme quiyahualoa toaltepetzin ihuan ocachi huehca tlauhcopa in popocatepetzintli in iztaccihuatzintli ompa campa yehuatzin totahtzin tonaltzintli mochipa yohuahtzinco moquixtia ihuan techmomanililia i tonalmeyotzi tzih uan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67332,4725,spanish,nahuatl,"Pero ciertamente irá sintiendo tu corazón que junto a tu corazón va y con ello te va confortando , el llanto y la amargura de tus madres y tus padres .",Ca tel yuh quimattiuh in moyollo ca moyollo itlan yetiuh ca ic timellacuauhtiuh in inchoquiz in tlaocol in monanuan in motauan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67333,4726,spanish,nahuatl,"Ténoch fue a enterrar la cabeza , y Cuauhtliquetzqui enterró el corazón de Cópil enmedio de las cañas , donde crecía un nopal , una de cuyas pencas estaba toda manchada de blanco , porque allá acostumbraba ir a defecar una águila ; y por eso el lugar se llamó Tenochtitlan .","Yehuatl quitocato yn itzonteco Tenoch , auh yn Quauhtliquetzqui quitocato yn iyollo Copil acanepantla , uncan ycac nopalli ; ça ce ymatlapal yuhquin tiçanelliuhticac ynic unca ualmoxixa quauhtli , ynic tlatocayoti Tenochtitla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67334,4727,spanish,nahuatl,Y otra que mira al oriente [ que tiene ] por la parte de atrás tres brazas y una braza del pecho a la mano y por lado [ mide ] una braza del pecho a la mano y el patio mide dos brazas .,Auh yn occentetl tonatiuh yquizayanpa ytzticac in itepotz yematl ypan cenyollotli yn inacaz cenmatl ypan cenyollotli auh in ithualli inic motamachihua onmatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67335,4728,spanish,nahuatl,que no tenga hormigas .,mah amo azcayohua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67336,4729,spanish,nahuatl,"Venid acá , la que tiene cabellera de humo , cabellera de niebla , mi madre Falda de Jade , Mujer Blanca",Tla xi hual huian ayauhli itzon poctli itzon nonan Chalchicueye Iztac cihuatl Tla xi hual huian,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67337,4730,spanish,nahuatl,"Sí , Alfredo , entremos . ¿ Dónde quieres sentarte ?","Quema , Alfredo , ticalaquican . ¿ Canin timotlaliznequi ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67338,4731,spanish,nahuatl,Tuve .,Onicpix .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67339,4732,spanish,nahuatl,cada vez que nos sentemos a comer .,cada timotalitih timahcehuatih .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67340,4733,spanish,nahuatl,"Hace sabios los rostros ajenos , hace a los otros tomar una cara , los hace desarrollarla . Les abre los oídos , los ilumina . Es maestro de guías , les da su camino , de él uno depende .","Teixtlamachtiani , teixcuitiani , teixtomani . Tenacaztlapoani , tetlahuiliani . Teyacayani , teutiquiliani , itech pipilcotiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67341,4734,spanish,nahuatl,quién sabe dónde los agarra .,kien sabe kani kinkui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67342,4735,spanish,nahuatl,"Han pasado 376 años desde que , en el año 3 Ácatl , 1235 , Tzinpan dejó el caudillaje , tras haber acaudillado a los mexicas durante dos años ; y luego , en ese mismo año , se instaló Tlazotzin para acaudillarlos .","Auh yhuan ye caxtolpohualxihuitl ypan yepohuallocaxtolli ypan ce xihuitl yn ipan 3 Acatl xihuitl , 1235 años , yn quicauh teyacanalizyotl yn Tzinpan , yn teyacan onxihuitl ; auh ça niman iquac yn ipan omoteneuh xihuitl motlalli yn Tlaçotzin yn teyacanaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67343,4736,spanish,nahuatl,"Murió , cuando aún no venían los españoles , dejó sólo un hijo que se llamaba Martín Mazapolcatl , que murió hace apenas 20 años . Dejó a sus hijas la primera persona se llama Marina , la segunda persona se llama Bárbara María , la tercera persona se llama Mencia Marta y hace ya mucho tiempo que allí estan establecidas , hace ya 35 años ; ahora se demandan las nietas .",Auh yn momiquilli ayamo hualhui yn españoles auh zan quicauhtiuh ytelpoch ytoca catca Martin Mazapolcatl auh yn momiquilli quin axcan ye cempoualxihuitl quincauhtiuh ychpochhua ce tlacatl ytoca Marina Susana ynic ome tlacatl ytoca Barbara Marina yniquey tlacatl Mencia Marta auh ye yxquich cahuitl yn oncan cate ye cempualxiuitl oncaxtolli yn axcan moteylhuia yn teixhuihuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67344,4737,spanish,nahuatl,"En este año murió Xihuitltémoc , tlatohuani de Colhuacan , que gobernó durante 13 años ; y luego , en este mismo año , se enseñoreó Coxcoxtli como tlatohuani de Colhuacan .","Nican ypan in omiquico yn Xihuitltemoc | | 76r yn tlahtohuani Colhuacan , yn tlahtocat matlacxihuitl omey ; auh ça niman ipan in yn xihuitl yn motlahtocatlalli yn Coxcoxtli tlahtohuani Colhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67345,4738,spanish,nahuatl,déjalos que derriben ( los árboles ) .,xquincahua mah tatempehuacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67346,4739,spanish,nahuatl,"Eso buscaban , mas , como luego no apareció nada , dejaron de excavar ; pero ya habían derribado muchos de los ahuehuetes que allí había , y los hicieron leña que fue a arder en la cocina del palacio , con lo que Chapultepec quedó destruido .","Yehuatl in quitemohuaya , auh in çatepan atle nez , çan quicauhque in tlatlatacaya ; mochi quintlazque quintepeuhque yn ixquich ahuehuetl oncan onoyah , quinxexeloque quitlatlapanque , hualla nican palaçio oncan tlatlac cozina , huel | | 277 ic tlaixpoliuh in Chapultepec .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67347,4740,spanish,nahuatl,"Así pues , ¡ ya dadnos las banderas ! .",Ahuinin ma centetzintli pantzintli xitechmomaquilican ! .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67348,4741,spanish,nahuatl,"Partieron de ahí y pasaron por en medio de los volcanes . A sus espaldas dejaron Amecameca , Tlalmanalco , Ayotzingo , Tláhuac , Texcoco , Iztapalapa y Mexicalcingo , para entrar , finalmente , al corazón de la gran Ciudad de MéxicoTenochtitlan , donde Cortés y Moctezuma se encontraron y abrazaron .","Oquizque Cholollan in chontaltin ; innepantla popocatepeme nalquizque . Huehca incuitlapan quicauhque Amaquemecan , Tlalmanalco , Ayotzinco , Cuitlahuac , Tetzcoco , Iztapalapan ihuan Mexicaltzinco . Zatlatzaccan , ocalacque iitic huei altepetl MexicoTenochtitlan , in canin don Fernando Cortés ihuan Motecuhzoma in Xocoyotzin omonamicque : in canin huei tlahtoani ihuan caxtilteyacanqui monahuatecque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67349,4742,spanish,nahuatl,"Confirmose ante el señor governador alcaldes y juezes Joan de la Torre , Pedro Hernandez , Francisco Sanchez , Martin Cano , Thomas de Aquino . Paso ante mí Diego Leonardo escrivano .",Yuh oneltic in ixpantzinco señor gobernador yoan alcaldes yoan jueces . Ocan omoyecti quitohoa albaceas Joan de San Jose Pedro Hernandez Diego Leonardo escrivano Francisco Sanchez Martin Gano Thomas de Aquino .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67350,4743,spanish,nahuatl,"El dicho dotor se lo adjudicó y demas desto se las dieron los prencipales [ ueuetque ] [ y no sabemos si son los dueños de la tierra los que ahora litigan ; la que primero se demandó era una anciana , pero no sabemos de dónde era la que contendía ] .",Yuh ticmellauillique yn tlatouani tocdor Zoridan yn za quimacaque ueuetque auh amo ticmati yn azo tlalleque yn axcan ye mochallania auh yn oc achto moteyluique ciuatzintli yn lanmatzin auh amo no ticmati yn capan ouala yn yeuatl yn quinamiquia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67351,4744,spanish,nahuatl,Después al otro día le pidieron más carga otra vez ya se va a traer más y si no aquí primero va a hacer el trabajo .,onka oksé tonalli in lá okseki karga kitlanke i ' sihkan oksepa yeyaw kanatiw okseki wan lá ka ' mo nikan kačto kičiwas in trabaxo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67352,4745,spanish,nahuatl,"A cada uno de éstos se le hizo su monte , en donde estuvieron haciendo penitencia cuatro noches ( dicen , por cierto , ahora a estos montes , pirámides ” : la pirámide del sol y la pirámide de la luna ) . Y cuando acabó el ( término ) de cuatro noches , de hacer penitencia , luego echaron por el suelo , arrojaron sus ramas de abeto y todo aquello con que habían hecho penitencia . Esto se hizo en el término de levantar la penitencia , cuando ya anochece para ponerse a su oficio , para hacerse dioses .","In omextin hin cecentetl intepeuh mochiuh , in umpa ontlamaceuhtinenca nauhyohual ( mitoa yin axcan tetepe tzacualli : itzacual tonatiuh , ihuan itzacual metztli ) , auh in ontzonquiz nauhyohual in tlamacehualiz , niman quitlatlazato , quimamayahuito in imacxoyauh ihuan ye muchi ipan otlamaceuhque . In hin mochiuh ye in neehualco , icuac in yehualyohua tlacotizque , teotizque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67353,4746,spanish,nahuatl,"Y digo que se darán 7 tomines a los cantores y 5 pesos en todo lo demás que se necesite , que se necesite por mi [ entierro ] , Y dos pesos doy de ofrenda en Santiago [ Tlatelolco ] , ante el sacramento .",Auh niquitohua momacazque cuinanime VII tomi yn anozo oquitla monequiz yc mochi y notech monequiz V pesos auh ome pesos nichuenchihua y Santiago yxpantzinco y sacramento .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67354,4747,spanish,nahuatl,"Le prohibieron que afrentara a la gente , que la mandara azotar , que la exhibiera públicamente ; y por pena le impusieron que estuviera recluido en el convento .","Huel yxquichtlamantli quicahualtique , ynic aocmo tepinauhtiz ynic aocmo temecahuitequiz ynic aocmo teyxpan tequetzaz ; auh yc quipenatique ynic çan tzauhtiaz callihtic convento .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67355,4748,spanish,nahuatl,Tú viejito de la selva,Tehhua cuauhtahuehuentzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67356,4749,spanish,nahuatl,vendiese,tlanamacazquiaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67357,4750,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67358,4751,spanish,nahuatl,"8 Acatl , 1435 .","VIII Acatl xihuitl , 1435 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67359,4752,spanish,nahuatl,". También faldellines bordados , camisas bordadas y lienzos de ocho brazas , mantas de grecas retorcidas , y cacao .",. Iuan tlamachcueitl tlahmachuipilli iuan chicuematl tilmahtli ilacatziuhqui iuan cacauatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67360,4753,spanish,nahuatl,Están ustedes,Anmetzticateh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67361,4754,spanish,nahuatl,"Cuando estemos de regreso te buscaremos ; por ningún motivo vayas a quedarte en otros pueblos , regresa a tu casa , porque ya se te dijo que el teul capitán Marqués a su tiempo te buscará ” .","Yn iquac tihualtocuepazque timitztemozque ; ma nen amo taçi , ma cana tealtepeuh ypan timotlali , huel taçitiuh yn mocha , ca ye otinahuatilloc ca mitzmotemoliz in teoutl capitán Marqués ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67362,4755,spanish,nahuatl,"En este año se trasladaron a Cuitlatetelco los antiguos chichimecas eztlapictin teotenancas ; habían partido de Tizatépec , y allá encontraron a los acxotecas , que ya estaban asentados en Cuitlatetelco .","Ypan in yn onmiquanique yn Cuitlatetelco ; oncan Tiçatepec onehuaque yn huehuetque chichimeca eztlapictin teotenanca , ye ynpa onacito yn acxoteca ye onoque yn oncan Cuitlatetelco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67363,4756,spanish,nahuatl,". Los que tenían puestos pieles de pájaro azul , o pieles de pluma de trogo , escudos con mosaico de turquesas , narigueras de oro en figura de mariposa , y arracadas anchas de oro pendientes de las orejas , muy anchas , que bien llegaban a los hombros , y banderolas de pluma de zacuan , o de quetzal , y braceletes que ceñían los molledos .",. Xiuhtotoeuatl tzinitzcan euatl xiuhchimalli teocuitlayaca papalotl in contlalitiuitze iuan teocuitlanacaztepoztli in innacaztlan pihpilcatiuh uel pahpatlahuac in mahculpan ual aci iuan quetzalpanitl zacuanpanitl machoncotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67364,4757,spanish,nahuatl,la hoja tenía escritura .,kipixtok tlaikuiloli nopa xiuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67365,4758,spanish,nahuatl,"Bien . Gracias , y ¿ qué tal le ha ido a Ud . ?","Cualli , tlazohcamati huel miac ihuan tehuatzin . ¿ Quenin timometztica ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67366,4759,spanish,nahuatl,Entonces los auetsiltiani quitaron al pez,Uajka kiijkuenijke nopa michi auetsiltiani,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67367,4760,spanish,nahuatl,Solamente él,Zan yehuan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67368,4761,spanish,nahuatl,"Pero luego le dijeron : “ Ve tú por delante ; ve poniendo señales , cortando la corteza de los árboles , amontonando piedras , para que nosotros podamos seguir el camino ” .","Yc ye quiuallilhuia : “ Ma ximouica , ma ye xitlamachiotitiuh , ma xicmatzayatiuh yn quauitl ma tetl xictlalitiuh ynic tiquitztiazque ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67369,4762,spanish,nahuatl,Se vende en Cuetzalan y en Zacapoaxtla .,Monamaka Kuesalan uan Sacapoastan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67370,4763,spanish,nahuatl,"¿ Es verdad que nos alegramos , que vivimos sobre la tierra ? No es cierto que vivimos y hemos venido a alegrarnos en la tierra . Todos así somos menesterosos . La amargura predice el destino aquí , al lado de la gente .","¿ Azomo ye nelli tipaqui , ti ya nemi tlalticpac ? Ah ca za tinemi ihuan ti hual paqui in tlalticpac . Ah ca mochi ihui titotolinia . Ah ca no chichic teopouhqui tenahuac ye nican .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67371,4764,spanish,nahuatl,"Muchas otras cosas se hicieron en la fiesta de San Mateo , cuando se festejó el nacimiento del príncipe ; y , según la noticia escrita desde España , fue el 8 de abril de 1605 , viernes santo , cuando nació el príncipe don Felipe Domingo Víctor de Austria , hijo legítimo de nuestro señor el rey don Felipe III , que está en España .","Yhuan occequi miec tlamantli in mochiuh yquac ypan ylhuitzin catca Sant Matheo , ynic papacohuac yn ipampatzinco ynic omotlacatilli príncipe ; auh yn iuh hualicuiliuhtia tlahtolli yn España , ypan yc VIII mani metztli abril yn ça ye ypan in xihuitl de 1605 años ypan viernes sancto in motlacatilli yehuatzin príncipe don Felipe Domingo Víctor de Austria yn itlaçopiltzin tohueytlahtocatzin rey don Felipe Tercero yn axcan moyetztica España .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67372,4765,spanish,nahuatl,"Han pasado 83 años desde que , en el año 8 Tochtli , 1526 , se enseñoreó don Juan de Guzmán Itztlolinqui como tlatohuani de Coyohuacan ; entonces , a los tres años , regresaron los que habían ido a Hueimollan .","94 Auh yhuan ye nauhpohualxihuitl ypan exihuitl yn ipan 8 Tochtli xihuitl , 1526 años , yn omotlahtocatlalli yn don Juan de Guzmán Ytztlollinqui tlahtouani Cuyohuacan ; yquac axihuaco ya yexiuhtica ynic huillohuaya Hueymollan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67373,4766,spanish,nahuatl,"En este mismo año , asediaron y derrotaron en Chapoltépec a los mexitin , que fueron llevados a los cuatro rumbos ; capturaron a Huehue Huitzilíhuitl y lo llevaron a Colhuacan , donde lo sacrificaron ; esto sucedió cuando Coxcoxtli llevaba 18 años gobernando en Colhuacan .","Auh çano ypan in ynic quinyaoyahualloque ynic quinnahualpolloque yn mexitin yn Chapoltepec , ynic nauhcanpa huicoque , ynic no yehuatl Huehue Huitzillihuitl oncan cacique , quihuicaque Colhuacan , ompa quimictique ; yn iquaqu in mochiuh ye oyuh caxtolxihuitl omey tlahtocati yn Coxcoxtli yn Colhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67374,4767,spanish,nahuatl,Dixo [ el testigo ] que no es pariente de la susodicha y que lo que sabe de estas casas es que las vido edificar y que son de Pedro Nanal que al presente está enfermo y de su muger Ana Xoco y que son de ella .,Yn testigo quitohua amo que nicnotza yn ipan nitlaneltillia yn ipanpa calli ynic moquetz yn axcan yn oquicuitlacoyonique ca huel imaxca yn cocoxcatzintli yn itoca Pedro Nanal yhuan in inamic ytoca Anan huell ye ynamic yn Ana Xoco tlatquihua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67375,4768,spanish,nahuatl,"Mientras venía de camino a México , administró la confirmación en Cuauhtitlán y en Tepotzotlán .","Auh ynic hualmohuicac ynic maxitico Mexico , oc confirmació quihualmotemaquilitiquiz yn Quauhtitlan yhuan Tepotzotlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67376,4769,spanish,nahuatl,de esta semilla .,nehin semilla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67377,4770,spanish,nahuatl,"Hay que adivinar , no lo puedes ver , aunque sin esfuerzo lo sientas correr .","See tosaasaanil , see tosaasaanil . Maske mas tikitasneki , xwel tikitas .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67378,4771,spanish,nahuatl,"Entonces se establecieron las beatas en la iglesia de las hijas de Santa Mónica , en Huitzillan .",Auh no yquac motlallique beatati yn oncan teopan Sancta Mónica ypilhuan oncan Huitzillan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67379,4772,spanish,nahuatl,"rayitos ,","rayitos ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67380,4773,spanish,nahuatl,"Un tercer caballero , llamado don Luis de Alcega Ybarguen , comendador de Alcántara , que vestía el hábito de su encomienda con una cruz verde , vino de España como novicio , pues aún no tenía votos ni había hecho la profesión , sino que simplemente había recibido la encomienda ; éste era hijo del contador Ybarguen y de su viuda doña Catalina de Alcega , la cual ahora es esposa del doctor Antonio de Morga , alcalde de corte de México , de quien es hijastro el dicho joven comendador criollo .","Yn ic - ey hualla España yn cavallero ytoca don Luis de Alçega Ybarguen comendador de Alcántara , yn icomienda quitlallia quiltic cruz , ynin telpocapiltontli novicio yn hualla , ayemo monetoltia yca ayemo quichihua professión , çan oqu ixquich quihualcuitehua umpa comienda ; ynin omoteneuh ynpiltzin ynconeuh yn contador Ybarguen catca yhuan doña Catalina de Alçega , yn axcan ye ynamic yetica yn doctor Antonio de Morga alcalde de corte Mexico , ye ytlacpahuitec yn omoteneuh telpochtli comendador criyoyo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67381,4774,spanish,nahuatl,"Se dice que San Diego no tenía corona , sino que andaba rapado , pues era lego ; fue portero y cocinero , y ejecutaba obedientemente todos los trabajos que se le ordenaban .","Sanctiego ye mitohua amo corona quipiaya , çan quateçontzin motilon catca yhuan portero yhuan cocirotia , yxquich quimochihuiliaya y netitlaniztequitl yn tlatequipanoliztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67382,4775,spanish,nahuatl,"Sus flores son blancas , nada más que quien sabe cuando florea .",In istak ixochiyo . Sayoj ait kemanian xochiyoua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67383,4776,spanish,nahuatl,En el año 5 Calli 1393 no sucedió nada .,5 Calli atle muchiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67384,4777,spanish,nahuatl,"tal vez en el agua ,","xa itech at ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67385,4778,spanish,nahuatl,El ha venido aunque llueve .,Yehua onhuala mazqui quiahui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67386,4779,spanish,nahuatl,o ¿ cómo le haremos ahora ?,o kenke tijchiuase nama ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67387,4780,spanish,nahuatl,Los viejos mexicas que lograron escapar se metieron entre las aguas y se revistieron de cortezas en Acocolco .,"Tematitlan quizque i mexica ueuetque atla yaque , amoxtli quimoquentique Acocolco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67388,4781,spanish,nahuatl,"En este mismo año murió Yaotentzin , tlatohuani de Opochhuacan Chalco Tlalmanalco , que gobernó durante ocho años .","Auh çano yquac yn ipan in xihuitl yn momiquilli ytoca Yaotentzin tlahtohuani Opochhuacan Chalco Tlalmanalco , yn tlahtocat chicuexihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67389,4782,spanish,nahuatl,Gracias .,Tazohcamatic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67390,4783,spanish,nahuatl,"En el año 8 Ácatl 1435 , Cuauhtlatoatzin e Itzcoatzin determinaron que el calpul mexica de Tlacatecco se estableciera en Tizaapan .","Chicuey Acatl xiuitl yca ye mononotza Quauhtlatoazi , Yzcoatzi , yn quiquetzato mexica calpolli Tlacateco yn uncan Tiçaapa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67391,4784,spanish,nahuatl,"Y todavía pasó allí todo un di : , Juan Diego , en la estimable casa del Obispo , todavía lo detuvo .","Auh oc oncan ozemilhuitih in Juan Diego , in ichantzinco Obispo , oc quimotzicalhuih .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67392,4785,spanish,nahuatl,Y la anciana se enoja cuando ve luego que,"Uan nopa tenantsi kualani para noponi , para",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67393,4786,spanish,nahuatl,"Quieres tocar mis pechos , casi mi corazón .","Tictzitziquiznequi in nochichihualtzin , achi in noyollotzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67394,4787,spanish,nahuatl,"Por eso , los conquistadores fundaron más tarde en ese mismo lugar una ciudad a la que denominaron Nuestra Señora de la Victoria , y actualmente se llama Villahermosa .","Ic quitzintique zatepan tepehuanime zanyeno oncan ce altepetl in achtopan oquitocayotique Tocihuatecuhtzin in tepenahuiliceh , auh oc quintepan Cualnezcaaltepec .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67395,4788,spanish,nahuatl,"También en este año de 10 Acatl murió el señor Coxcoxtli , tlatohuani de Colhuacan , el cual gobernó durante 27 años .","Auh çano ypan in | | 136v yn X Acatl xihuitl yn momiquillico yn tlacatl Coxcoxtli tlahtohuani Culhuacan , yn tlahtocat cenpohualxihuitl ypan chiconxihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67396,4789,spanish,nahuatl,"En esta forma los aderezaban : a los varones , primero los adornaban . Les vestían una manta valiosa , un paño femoral valioso y lo que les ponían de calzado eran muy buenas sandalias .","In ic quinchichiuaya : in oquichtin , achtopa quincencauaya quimonilpiliaya in tlazotilmahtli in tlazomaxtlal , iuan quincactia yehuatl in cenca cualli cactli ;",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67397,4790,spanish,nahuatl,"Desgraciadamente la mayoría de los hombres no saben nada de esto , ni quieren hacer caso de esta norma tan sencilla . La Consecuencia triste la vemos por todos lados : Semblantes pálidos y cuerpos demacrados .","Tetlacolti huel melahuac in miac tlacah amo tlen inon quimatih , nian quicaquiznequih inin acicamatil yec ihtolli . Ipampa inon tetlacolti nohuiampa tiquimitah : xayac ihiztalehqueh ihuan cocoxqueh tlacanacayoh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67398,4791,spanish,nahuatl,se hizo un gran sapo,elito ya se ueyi akuakuajtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67399,4792,spanish,nahuatl,te buscamos ” .,"timitstemouaj . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67400,4793,spanish,nahuatl,"Hemos venido para llevárnoslo ; que reconozca a su ciudad , que regrese a su casa .","Ca tictanillico ; ma conmomachiti yn iatzin yn itepetzin , ma mohuetziti yn ichantzinco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67401,4794,spanish,nahuatl,"El martes 10 de mayo de 1611 , a las 10 de la mañana , salió y dejó la ciudad de México el señor don Luis de Velasco , marqués de Salinas , que fue dos veces virrey en México Nueva España ; partió para Castilla , llamado por nuestro señor el rey don Felipe III para ocupar el puesto de presidente del Consejo de Indias .","Axcan martes yc 10 mani metztli mayo de 1611 años , tlahca ypan matlactli tzillini , yhquac nican ciudad Mexico moquixti quitlalcahui yn altepetl yn tlahtohuani don Luis de Velasco marqués de Salinas , visurrey oppa omochiuhtzino nican Mexico Nueva España ; mohuica Castilla , quihualmonochilli yn tohueytlahtocauh rey don Felipe Tercero ynic ompa presidente del Consejo de Indias mochiuhtzinoto .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67402,4795,spanish,nahuatl,El viejito despertó :,Isato nopa ueuentsi :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67403,4796,spanish,nahuatl,que nunca se vuelque la olla de los frijoles .,mah amo queman nacacicahuetziti in emolcomit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67404,4797,spanish,nahuatl,Y porque es verdad que es de ellos y mya porque me la dexó my ma [ F . 14v . ] rido todos lo saben los del dicho barrio [ tlaxilacalleque ],Auh ynic nelli imaxca intlatqui yhuan ynic onechcahuilitia yn nonamic acatca mochintin quimati yn tlaxilacalleque yn monemiltia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67405,4798,spanish,nahuatl,Luego baja Painal . Viene a tomar a todos los que van a morir ; los va guiando al subir arriba del tempo de Huitzilopochtli . Los van acompañando los que han preparado sus víctimas .,Niman ye ic ual temo in Painalton . Quinualana in ixquichtin miquizquc quinyacantiuh in ic tleco in ompa miquizque in icpac Huitzilopuchtli . Quinuica in tealtianime in intlaaltihuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67406,4799,spanish,nahuatl,"Entonces , en este dicho año de 1 Técpatl , Nauhyotzin Segundo , que fue el séptimo tlatohuani de Colhuacan , llevaba 39 años gobernando .","Yn ihcuac yn ypan omoteneuh Ce Tecpatl xihuitl , ye oiuh nepa cenpohualloncaxtolli ipan nahui xihuitl tlahtocati y Nauhyotzin yn icome yuhqui ytoca yn , omochiuh yn icchicome tlahtohuani Culhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67407,4800,spanish,nahuatl,¿ Con mantas finas seré amortajado ?,¿ In ayatica niquimilolo ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67408,4801,spanish,nahuatl,". Ve en paz , ve siguiendo a las personas ; ve con los ojos fijos en ellas , cómo van , cómo siguen el camino ;",". Ma iuian xon moteuiquilitiuh , ma tetech xocon itztiuh in iuh uiloua in iuh otlatoco ;",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67409,4802,spanish,nahuatl,"Brotan , brotan las flores , abren sus corolas las flores , ante el rostro del Dador de la Vida É1 te responde . El ave preciosa del dios , al que tú buscaste .","Panhuetz , panhuetz xochitl , cueponticac xochitl , ixpan Ipalnemoani . Mitznanquili itototzin yehuan zan catictemo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67410,4803,spanish,nahuatl,"Entonces dijo el muchacho : ahora sí ya te lo vinieron a dejar ese listón todo , entonces mamá ahora no te hagas tonta ahora manda otra cosa a mi papá porque mi papá pues es mono .",entonses oki ' ton piltontli ašan in lá yomickawiliko ' inon listón inon moči entonses este mamá ašan a ' mo šmočiwa titonta ašan šihtitlani ohsé kosa ino papan porke nopapan nelewel yiye ' on mono .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67411,4804,spanish,nahuatl,"Con dificultad se vive así en la tierra . Nos es arduo , nos es pesado a nosotros , gente del pueblo , a los que no llegamos , a los que no nos elevamos , los que no venimos a mostrarnos . En nuestro muslo , en nuestra cadera , en nuestro cuello se suspenderá sólo un poquito , una cosa mínima de arenita , fibrita de maguey y lo que beberemos , lo que comeremos , nuestro mantenimiento , nuestro sustento .","Ayaxcan in tlalticpac yc nemohua . Tohuique , tetique in timacehualtin , in ahtontaci , in ahtonehua , in ahualnecini . In toquezpan , in toquappan , in toquechtlan in ompilcaz , in zan achitin , quexquitzin in xaxaltzintli , in ichpilinaltzintli ; yhuan in tleyn tiquizque , in tleyn ticquazque , in tocochca , in toneuhea .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67412,4805,spanish,nahuatl,Yten declaro que me tiene unos dechados Ana Ponce grandes y anchos que valen tres pesos si se cobraren el balor de los dichos dechados mando que se me digan de misas ; así mismo declaro que me hurtó unas naguas un yndio que se llama Xacobo que hera nuebas colchadas el dicho Xacobo confesó : [ tía mía las pagaré ante Alonso Hernandez ] ( delante de Alonso Hernández aberlas tomado y que él se las pagaría .,Ynic 3 tlamantli niquitohoa nechpielia nomachioh Ana Poce huey patlahoac ypatiuh3 pesos aoh yn tla oquixtlaoh misa yc nopa mitoz . Yhoan niquitohoa nechichtequili nocue ytoca Sacovo yanquic corcha aoh quimocuitiya yn Sacovo quitohoa nahuitzine niquixtlahoaz yxpa Alonso Hernandez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67413,4806,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67414,4807,spanish,nahuatl,madre .,inana .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67415,4808,spanish,nahuatl,[ Chikomexochitl ] le ganó allí,Kitlanki noponi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67416,4809,spanish,nahuatl,si vendiera,nitlanamacazquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67417,4810,spanish,nahuatl,o tal vez tiene una enfermedad de envidia [ hechizo ] .,o xa nexicol cocoliz quipiya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67418,4811,spanish,nahuatl,secarse esa agua,uajki nopa atl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67419,4812,spanish,nahuatl,"Se supo que don Rodrigo se hospedó en el palacio del emperador del Japón , quien lo trató muy bien , le dio de comer y le prestó dinero ; varios miles de pesos valían los bienes que le prestó el emperador y que trajo a México don Rodrigo .","Yuh machiztico ytecpanchan ypalacio yn mochantito , cenca quitlaçotlac quitlaqualtiaya yhuan umpa ypal motlatlanehui yn don Rodrigo yn emperador Jabón ; cenca miyec mill yn itlatqui umpa quihualtlaneuhti y nican quihualhuicac Mexico don Rodrigo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67420,4813,spanish,nahuatl,"Señor , te has fatigado , te has afanado : ya no debes llegar a donde te diriges , ya es la tierra del Señor portentoso Huitzilopochtli .","Totecu e , oticmociauilti , otic mihiyohuilti ca aocmo timaxitiz in ompa timouica , ya ye itlalpan in tlacatl in tetzauitl Uitzilopuchtli ;",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67421,4814,spanish,nahuatl,"Le respondieron al tlatoani Cuauhtemoctzin : “ Señor tlatoani , ¿ acaso eres tú nuestro vasallo ? ; delante de ti nos humillamos .","Yn quicuepillique ytlatoltzin tlatohuani Quauhtemoctzin : “ Tlacatlé tlatohuanié , cuix titomaçehualtzin ? ; in ca timitztahuilquixtilia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67422,4815,spanish,nahuatl,"Han pasado 141 años desde que , en el año 2 Técpatl , 1468 , murió el señor Huehue Moteuczoma Ilhuicamina Chalchiuhtlatónac , tlatohuani de Tenochtitlan , que gobernó durante 29 años .","Auh yhuan ye chiconpohualxihuitl ypan ce xihuitl yn ipan 2 Tecpatl xihuitl , 1468 años , yn omomiquilli yn tlacatl Huehue Moteuhcçoma Ylhuicamina Chalchiuhtlatonac tlahtohuani catca Tenochtitlan , yn tlahtocat cenpohuallonchiuhcnahui xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67423,4816,spanish,nahuatl,Le digo siquiera ya te di la vida .,ohkion nikitowa nikilwia ičpokato nikitaya nikontelwiani nokompadre san tóbyas ma sikiera ka ' waki ' .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67424,4817,spanish,nahuatl,". Y cuando no era día de fiesta , en tiempo común y corriente , los mantos que se ponían los jefes de los traficantes , los que bañan esclavos para el sacrificio , los que andan recatados por las cuevas , los que venden gente para la ofrenda , no más mantas , de fibra de palma , tejidas con finura ; en todo tiempo era con lo que andaban vestidos .",. Auh in zan nenmayan in amo ilhuitl in quim olpiliaya tilmahtli in puchteca tlahtoque in tealtiani auh in naualoztomeca in tecouanime : za yeuatl in iczotilmahtli xixipetztli mochipa yeuatl quiquentinemia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67425,4818,spanish,nahuatl,Yo sólo me conozco a mí mismo .,Ac zan ninomati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67426,4819,spanish,nahuatl,Y las casas que declara que están en ( el barrio de ) Zacatenco son detras de las casas de don Baltasar Yzhuahuacatzin ; y así mismo que si en algun tiempo paresciere este mi testamento ante la justicia lo manden guardar porque es mi ultima y postrimera voluntad .,Auh in calli oniquito tlacpac y Zacatenco mani ye in icaltepotzco hican don Baltazar Yzuauacatzin catca yoan niquitoa ynin notestamento yn tla quemanian ymixpan neciz yn quimopielia justicia ma quimoneltililizque ca yeuatli y za tlatzacca notlanequiliz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67427,4820,spanish,nahuatl,". Y cuando ya vinieron todos juntamente , luego se les da lavamanos y se les lava la boca . Cuando acabó el lavatorio , luego se da de comer a la gente .",. Auh in ocenquizque niman ye ic temahtequilo tecamapaco . In on tematequiloc niman ye ic tetlamaco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67428,4821,spanish,nahuatl,Después Porfirio Díaz no nos dejó morir de hambre ; sólo Dios de donde traía el maíz para mantenemos ; el gobierno no nos dejó morir de hambre .,onkan in Porfirio Díaz a ' mo tečkaw otimihke ika apistli solo dios kani okwali kaya in totlaol para tečmantenero in gobierno a ' mo tečkaw otimimihke ika apistli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67429,4822,spanish,nahuatl,Estas son las dos versiones de los antiguos ; ¿ cuál de ellas será la verdadera ?,O ca yehuatl in y yontlamanixti yntlahtol yn huehuetque ; catlehuatl y neltiliztli ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67430,4823,spanish,nahuatl,"He aquí a todos los que eran señores en Atenco , ya mencionados arriba : el primero se llamaba Mecahuatzin Amilcatlteuctli ; el segundo , Cóhuatl Amilcatlteuctli ; el tercero , Chalchiuhtzin Tlacateuctli ; el cuarto , Ecacuicani Tlailótlac ; el quinto era el capitán Tepomécatl Tepaltochtli ; y el sexto se llamaba Acacholohua Tepamécatl .","Auh yzcate yn i mochtin ye omotocateneuhque tlacpac yn teteuhctin catca yn Atenco : yn icce tlacatl ytoca Mecahuatzin Amilcatlteuhctli , yn icomentin ytoca Cohuamilcatlteuhctli , yn iqueyntin ytoca Chalchiuhtzin Tlacateuhctli , yn icnahuintin ytoca Hecacuicani Tlayllotlac , yn icmacuiltin ytoca Tepomecatl Tepaltochtli tequihua , yn icchiquacemin ytoca Acachollohua Tepamecatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67431,4824,spanish,nahuatl,me gustaría empezar recordando cómo fue mi primer encuentro con los escritos del doctor miguel leónportilla curiosamente a pesar de los muchos años que llevamos de conocernos nunca se lo había yo comentado y aprovecho esta oportunidad para hacérselo saber con ustedes como testigos a quienes pido disculpas por esta personal temeridad,nechpactizquiani nipehuaz in noconilnamiquiz quenin quin iuhti onicnamic itlahcuiloltzin miqueltzin leonportilla huel nelli maciuhqui ye miec xihuitl otitiximatqueh aic onicmononochili inin ihuan axcan ahmo nicnequi nicnixcahuiz inin huelipanyotl inic nicmomachiltiliz in namehuantzitzin nammotlaneltililizqueh ihuan ipampa namechmotlatlauhtilia ma xinechmotlapohpolhuilican,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67432,4825,spanish,nahuatl,aquí estaría,nika itstoskí,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67433,4826,spanish,nahuatl,"Si la ves mañana , tanto mejor porque te espera .","In tla moztla tiquitaz , ocachi cualli ipampa mitz chia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67434,4827,spanish,nahuatl,"A los que iban a encerrar , los soltaron , conminándolos : No hagáis nada mientras dure el pleito .",Auh in yehuantin omoteneuhque ylpillozquia çan ic huallihualloque quimilhuique : Ayatle xicchihuacan ma oc nenemin pleyto .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67435,4828,spanish,nahuatl,¿ Qué día fué ayer ?,¿ Tlen tonalli yalhua ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67436,4829,spanish,nahuatl,metieras niño,konetl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67437,4830,spanish,nahuatl,"También empezó a ponerles pedazos , pedazos",No kipejki ajachi ajachi kintlalili,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67438,4831,spanish,nahuatl,gran mazorca,simolotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67439,4832,spanish,nahuatl,El 8 de octubre de 1605 llegaron a México los padres descalzos de San Agustín llamados canónigos regulares .,"Yn ipan axcan yc VIII mani metztli octubre de 1605 años , yquac maxitico nican Mexico in yehuatzitzin | | 44 padreme Sant Augustín descalços yn quintocayotia regoredos .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67440,4833,spanish,nahuatl,"El lunes 28 de mayo de 1612 partió de México el padre fray Antonio de Olea , el presentado , con rumbo a España , de donde era originario , el cual había sido compañero de don fray García Guerra , arzobispo de México y virrey , a quien se llevó consigo Dios nuestro señor .","Axcan lunes yn ic 28 mani metztli mayo de 1612 años , yhcuac nican Mexico unmopehualti yn padre fray | | 195 Antonio de Olea el presentado , mohuica España umpa ychantzinco , ynin ycompañerotzin yn teoyotica tlahtohuani don fray García Guerra arçobispo Mexico yhuan visurrey moyetzticatca yn oquimohuiquillitzino totecuiyo Dios .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67441,4834,spanish,nahuatl,"Plega a Dios nuestro señor conservarlo y fortalecerlo por muchos años en su santo servicio y en el gobierno de este reino , como todos sus gobernados lo desean .","Ma quimonequiltitzino yn totecuiyo Dios ma quimotlamelahualtilli yhuan ma quimochicahuilli miec xihuitl yn ipan ycenquizcatlayecoltilocatzin yhuan yn ipan yn ipacholloca ynin tlahtocaaltepetl , yn iuh mochintin in altepehuaque quellehuia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67442,4835,spanish,nahuatl,"90 . Compañera mía , escucha , ojalá tomes , ojalá aceptes lo que te diré sólo con mucho amor ; lo recibirás con alegría , ahora que nos favorece el Señor , quien es divino y digno de honra , quien posee la tranquilidad , el perfecto , Aquel por quien se vive , cuyo corazón así ha hecho cautivos , porque nos ha atado . ¿ Acaso sólo hemos de callar ? Con todo tu aliento , con tu fuerza átate en lo alto , no te desalientes , junto a Él colócate [ percibe ] su encorvadura , su torcedura , la miseria , la indigencia ; no ya eso ocasione que así te enfermes , que así te aflijas ; no ya por eso tu garganta se tuerza , tus intestinos se adelgacen .","90 . Nonamictzine , tlaxicmocaquiti , ma ticcuiz , ma ticanaz in nimitznolhuiliz in zan teonetlazotlaliztica ; in ticpaccaceliz in axcan ca otechmocnelili in tlacatl , in teumahuiztli , in tlamache , in yocoxqui , in Ipalnemohuani , ca oyuhtlama iyollotzin , ca otechmolpili . ¿ Cuix zan tontocahuazque ? Huel ixquich mihiyo , motlapal aco ximolpi , ma zan tontlacuecuetlaxo , itlan xonmaquilti , in ilacatziuhca , in imalinca , in ycnoyotl , ycnotlacayotl ; ma cuel yehuatl ma ontimalihui , inic ticocoxqui , inic titeopuhqui , ma cuelehuatr motozqui onmalini , mocuitlaxcol ompitzahua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67443,4836,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67444,4837,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67445,4838,spanish,nahuatl,"Que no tenga gusanos ,","Mah amo ocuilohua ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67446,4839,spanish,nahuatl,"Llevaban también seis tambores de guerra y los iban tocando , pero no sonaban muy fuerte ni se oían claramente , porque los llevaban envueltos en paños negros y así los tocaban ; y dos negros iban tocando sendos pífanos o flautas , que tampoco sonaban muy fuerte ni se oían claros , sino que los tocaban tristemente .","Auh no yehuatl yn inyaohuehueuh atambores chicuacentetl yn oncan quihuicaque quitzotzontiaque , amo cenca caquiztia amo huel nahuatia auh yehica ypampa tlilpalli luto yc quiquimiliuhtia çan ipan yn quitzotzontiaque ; yhuan ome oncan quipitztiaque bípano ahnoço blaotas tliltique cacatzacti , amono cenca quicaquiztilitiaque amo huel quinahuatiltitiaque çan quitlaocolpitztiaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67447,4840,spanish,nahuatl,"Entonces dejó de ser capellán fray Jerónimo de Zárate , que se marchó a Teohuacan , y cuando él salió de la ciudad de México los tenochcas como que descansaron , porque , según arriba se dijo , nuestro padre causó muchas penas mientras estuvo en México , como no lo había hecho antes ningún guardián desde que llegaron los religiosos de San Francisco a la ciudad de México en la Nueva España .","Auh yn fray Jerónimo de Çárate yhcuac quiz yn capillero catca Teohuacan yah , auh ynic nican quicin Mexico yn tenochca yuhquin ceuhtiaque , yn ipampa , yuh omoteneuh tlacpac , ynic cenca otlatollinico Mexico ynic nican oyeco tottatzin , yn ayac ceppa ce guardián yuh nican otlachihuaco in ye yxquichica ahcico teopixque San Francisco nican ciudad Mexico Nueva España .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67448,4841,spanish,nahuatl,"Ante su rostro saldremos , quizá habrá de irritarse allá en Huexotzinco Xayacamachan , en Tetzmolocan . Yo mujer me unté las manos con ungüentos , me acerco con mi falda de fruto espinoso , con mi camisa de fruto espinoso . Los veré a todos perecer . Deseo en Xaltepetlapan a los huexotzincas , al cautivo de Cuetlaxtlan , a los traviesos cuetlaxtecas , los veré a todos perecer . ¿ De qué modo se sabe ? Me llama el niño , el señor , el pequeño Axayácatl quiere conmigo lograr su placer . Por mi causa a dos tendrás que cuidar , niñito mío .","In ixpan tonquizatiuh , ahcazo mihicoltiz , ye Huexotzinco Xayacamachan , in Tetzmelocan . Nicihuatl , ninomaoxihuia , ninocxihuia , nocon acico ye nochcue ye nochhuipil , niccecentlamitaz . Niquimelehui Xaltepetlapan , ye huexotzinca , tzon in Cuetlaxtlan malin , tzon in cuetlaxtetecuecuex , niccecentlamitaz . ¿ ln quen oc zan in tlamati ? Nechmitlania in conetl , in tlatohuani , in Axayacaton , tle on in ma ic tepal no chachahuatlalia . Noca titlaomepiaz noconetzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67449,4842,spanish,nahuatl,pero en el tarde [ el hombre ] esperó [ para,pero ika tiotlak kichixki tlakechketl kemajní,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67450,4843,spanish,nahuatl,¿ Cuántos dias tiene el mes de febrero ?,¿ Quexqui tonalli quipia in metztli febrero ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67451,4844,spanish,nahuatl,"Axolohua dijo : ¡ Ay , Señor nuestro ! , yo soy Axolohua ; ¿ me habrá tocado ver a Tenochtitlan ? .","Auh yn Axollohua ye quitohua : Yhyoyahué Totecuiyoyé ! , yn nehuatl yn nAxollohua ; tleyn ye nopan mochihua yn Tenochtitlan ? .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67452,4845,spanish,nahuatl,"“ Pero ahora he escapado , he escapado ” .","Pero nama nicholojtok , nicholojtok . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67453,4846,spanish,nahuatl,hacia arriba,Ahcopa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67454,4847,spanish,nahuatl,"Así pues , de ellos también descienden los antiguos chichimecas , a quienes hemos llamado nuestros abuelos , los cuales vinieron a desembarcar y a establecerse en Aztlan ; mas no es posible saber de cuál de los tres hijos de Noé descienden los antiguos chichimecas , si de Jafet o de Sem o de Cam ; esto nadie lo sabe .","Auh ynic no yehuantin yn otiquinteneuhque yn tocolhuan yn huehuetque yn chichimeca ca no oncan tetech quiça , yn oncan atenquiçaco yn oncan motlallico Aztlan ; auh yece amo huel momati ac yehuatl yn eyntin ypilhuantzitzinhuan Noé yn itech quiça huehuetque chichimeca , cuix yehuatl yn itoca Japhet , anoço yehuatl yn itoca Sem , anoço yehuatl yn itoca Cham ; ca çan niman ayac huel quimati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67455,4848,spanish,nahuatl,"Así lo enseña Santo Tomás de Aquino : Posee el hombre una cosa grande y preciosa que lo hace maravilloso , y nada le falta , pues tiene en sí una alma viviente y enteramente racional ; estas grandezas lo hacen semejante e igual a Dios nuestro señor y a sus ángeles , pues así como éstos son semejantes a Dios en cuanto que son espíritus que viven para siempre , así también el alma viviente hace a los hombres semejantes e iguales a Dios nuestro señor , aunque éste , en cuanto Dios , posee una grandeza infinita y es señor soberano , el cual con su poder manda y da órdenes a sus creaturas en el cielo , sobre la tierra y en el inframundo .","Yn iuh quimotecaquiltillia i yehuatzin Sancto Tomás de Aquino : Yn tlapani ym ytech ca quipia yn tlacatl yn tlaçotli huey yn imahuizchihualloca , auh yn itic amono tle pollihui , auh ye occenca ypampa ytechpa yn yolliliztli yn ánima yn acica tlamachillice ; ca ytech ca huey yniqu ineneuhcatzin yniqu ipatillotzin yn itechpatzinco yn totecuiyo Dios yhuan yhuayolque yn angelosme , auh ynic angelosme yhuayolque auh ca nel spíritu ca yollini mochipa cemicac , yn iuh no ye ypampa no itechpa yolliliztli yn ánima yn iuhqui yehuantin yhuan yn itechpatzinco yn totecuiyo Dios iniqu ineneuhcatzin yniqu ipatillotzin , yn quenin iuhqui ynic cenquizca huecapa hueyotzintli ynic teutl ca yehuatzin tlahtohuani tetecuiyo , onca yhuellitzin ynic motlanahuatillia ynic motetequimaquillia yn ompa ylhuicac yhuan y nican tlalticpac yhuan yn ompa mictlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67456,4849,spanish,nahuatl,"También entonces los mexicas destruyeron a Itztompatépec , pueblo de Chalco .",Auh no yhquac tlalpolloque yn mexica yn Itztonpatepec Chalco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67457,4850,spanish,nahuatl,"En este dicho sábado se recibió en la ciudad de México la beatificación de San Ignacio , concedida por el santo padre Paulo V que está en Roma .","Yn ipan in omoteneuh sábado , yquac oceliloc yn nican Mexico yn iyectenehualocatzin Sant Ignacio y motenehua ybeatificacioyotzin yn oquimomacahuili | | 127 sancto padre Paulo Quinto yn axcan moyetztica Roma .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67458,4851,spanish,nahuatl,vivieras,tinemizquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67459,4852,spanish,nahuatl,y tú correspondes sí entonces lo envío mándelo usted no negarás tu palabra no,ihuan tehuatl titlananquilia oquimotlahtlanili iahuitzin quema tuz nitehualtititlaniz xichualmotitlanili ammo tiquixpachoz in mitlahtol ammo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67460,4853,spanish,nahuatl,"En cambio , los tecuanipantlacas llegaron hasta después , porque se tardaron muchos años por el camino , y así aparecerá cuando se indique el año en que llegaron .","Auh in yehuantin yn Tequanipan tlaca çatepa yn acico y huallaque , ca cenca ye huecauhxiuhtica yn quihuallitztiaque , yn iuh ye onnecitiuh yn ipan xihuitl yn acico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67461,4854,spanish,nahuatl,Todo va a ser de nosotros el terreno dijo .,pus kema yawnihkištis tlenkwa ' gana para akin oksé tokakiw para te ' wanke akin ša satepan te ' wan titokake .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67462,4855,spanish,nahuatl,aquí está : una tortillita .,nican yetoc : ce taxcaltzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67463,4856,spanish,nahuatl,Sal al gusto,Iztatl . ixquich in monequiz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67464,4857,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67465,4858,spanish,nahuatl,Gobernó Chiconquiáhuitl durante 26 años .,Yn tlatocat Chicunquiauitl cempoalxiuitl unchiquace .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67466,4859,spanish,nahuatl,"Doce centavos para una carta simple , para cartas certificadas , treinta centavos .","Cempoalli centavoh zan ihqui , ihuan ica itlaixmatil cempoalli ihuan caxtolli centavoh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67467,4860,spanish,nahuatl,"al lugar que se llama Tamoanchan ,","yn intocayocan Tamooanchan ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67468,4861,spanish,nahuatl,pero todos se pelean,pero nochi moteuiaj,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67469,4862,spanish,nahuatl,"Este fue el cuarto año en que los tlatocáyotl estuvieron vacantes , pues no hubo tlatohuani ni en Amaquemecan ni en Acxotlan .","Auh ye ycnauhxihuitl in yn cactoca yn tlahtocayotl , yn ayac tlahtocat Amaquemecan yhuan yn Acxotlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67470,4863,spanish,nahuatl,"De ella murieron muchos en toda la Nueva España ; murieron principalmente los naturales y los negros , pero de los españoles sólo unos cuantos .",Auh yxquich yc micohuac ynic nohuian ypan Nueva España ; timicque yn timacehualtin yhuan tliltique auh çan quexquich yn españoles micque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67471,4864,spanish,nahuatl,"Al día siguiente , miércoles , llovió y nevó en el dicho cerro Tenanitla , y en la ciudad de México hizo mucho frío .","Auh yn icomilhuitl ypan miércoles cemilhuitl yn oquiyauh yhuan oceppayauh yn omoteneuh ytech tepetl Tenan , yhuan cenca ocehuac yn nican Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67472,4865,spanish,nahuatl,Tolteca,In toltecatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67473,4866,spanish,nahuatl,"Cuacuauhpitzáhuac envió unos mexicas a Cohuatlichan , y de allá vino la señora Acxocuéitl , hija de AcolmiztlI .","Auh yn Quaquauhtzi e contlaytlania y mexica yn Couatlichan , ompa ualla y ciuapili ytocan Acxocueytl ychpoch yn Acolmiztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67474,4867,spanish,nahuatl,Los dos señores se sentaron .,Auh omotlalique ymomexti tlatoque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67475,4868,spanish,nahuatl,"Les venía hablando su dios ; todo se hacía por mandato de su dios Tetzauhtéotl Yaotequihua , quien daba órdenes al teomama Huitziltzin , para que éste a su vez transmitiera esas órdenes a los mexitin , les hablara , los sacara y los trajera a buscar y merecer nuevas tierras en otra parte ; así es como el dios comunicaba sus órdenes a los dichos siete calpules que había sacado .","Quihualnotztia ; moch itencopa mochiuh yn omoteneuh ynteouh catca yn quitocayotiaya Tetzauhteotl Yaotequihua , quinahuati yehuatl yn teomama yn itoca Huitziltzin ynic quinnahuatiz quinnotzaz quinquixtiz ynic quinhualhuicaz ynic tlaltemoquihui ynic tlalmacehuaquihui yn ipan in occentetl tlalli ; yhuan ynic quinahuati ye omoteneuh tlacpac chiconcalpoltin yn quihualquixti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67476,4869,spanish,nahuatl,Y tambien digo que dejo otro aposento que mira asia Suchimilco que sirve de adoratorio y tiene encima otro aposento alto y por detras tiene de sitio dos brasas de largo ( que son quatro baras ) y por un lado tiene de ancho una braza y una flecha ( que son dos varas y tres cuartas ) lo cual dejo a la dicha mujer asimismo .,Yhuan niquitohua hoc centetl calli xochimilcopa ytzticac oncan onoc tlayxiptlayotl ycpac ycac centetl calli inic omotamachiuh yn ytepotz omatl auh yn [inac]az cenmatl yhuan cenmitl yn i nicmaca [innona]mic omito .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67477,4870,spanish,nahuatl,"¿ Y cómo se llama tu dios , el envoltorio que vas llevando y cargando ? .","Auh tle ytoca y moteouh , y motlaquimilol yn ticmama yn tiqualhuica ? .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67478,4871,spanish,nahuatl,"— Dos reses tenemos , quiere Edmundo que las vendamos ¡ Qué las vamos a vender !",— tlenkwa ' kičiwilis in ye ' wa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67479,4872,spanish,nahuatl,por entonces cómo me gustaba andar cantándole a las muchachasandaba yo saliendo frecuentemente con un organillo con ello las calles no dormían ni salían las rajaduras de los pies,lmmanon quen ica nechpactiaya niquincucatinemiz in ichpocame lea organillo niquihquiztinemia leanon ohtli ammo eochia nien ammo quizaya in xotlapactli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67480,4873,spanish,nahuatl,nomás se caen los pescados,san tepejtikate michime,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67481,4874,spanish,nahuatl,"El miércoles 4 de septiembre de 1613 , aquí abajo , a un lado del camino , justo frente a la iglesia de mi querido padre San Antonio abad , en Xoloco , comenzó los cimientos para construir su casa el español Antonio Barreto , de origen portugués ; el terreno donde se disponía a construir su casa se lo había comprado al también español Diego Senete , que era el dueño anterior .","Axcan miércoles yn ic 4 mani metztli setiembre de 1613 años , yhcuac nican tlani centlapal ohmac huel yxpan yn iteopancaltzin notlaçottatzin San Antonio abbad Xulloco o - | | 226 - quipehualti tepechtli ynic oncan ye mocaltia yehuatl español ytoca Antonio Barreto portugués ; ynin omoteneuh tlalli ypan ye mocaltia çan quicouh quicohuilli çanno español ytoca Diego Senete , ca achto yehuatl in in yaxca catca yn tlalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67482,4875,spanish,nahuatl,"9 Acatl , 695 .","IX Acatl xihuitl , 695 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67483,4876,spanish,nahuatl,"El día 12 de junio murió don Jerónimo López , juez gobernador de México Tenochtitlan , que era mestizo oriundo de Xaltocan ; fue juez gobernador de Tenochtitlan durante diez años , ocho meses y 21 días .","Yn axcan ypan yc 12 mani metztli de junio , yquac omomiquilli yn don Jerónimo Lúpez juez governador catca nican Mexico Tenochtitlan , ynin mestiço Xaltocan ychan ; auh ynic ojuezgovernadortico Tenochtitlan matlacxihuitl ypan chicuetetl metztli ypan cenpohualli once tonatiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67484,4877,spanish,nahuatl,"Digo que mi alma que la crió mi dios , mi señor , la pongo en sus manos . Y digo a todos mis hijos que aquí están a mi lado : - les ordeno que no me olviden , siempre por mi alma ruegen a nuestra señor . Ahora martes se cumplió el voto de Maria Tiacapan se dijeron tres responsos y en las tres oraciones [ se gastó ] en compras 7 pesos y dos tomines .",Auh niquitohua y naniman ca oquimochihuili y noteouh y notlatocauh auh ymactzinco nocontlalia yhuan niquitohua yn ixquichtin y nopilhua y nica notlan amoyetzticate namechnonahuatilia macamo anechmolcahuilizque ma mochipa ypanpa anquimotlatlauhtilizque yn totecuyo y naniman . [Al margen izquierdo : Axca martes honeltic yn inetol Marina Tiacapan hetetl omito resposus yn iespati yc tlacocohualoc 7 pesos yhuan ome tomi],https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67485,4878,spanish,nahuatl,Vivió en esta tierra 55 años .,Auh ynic omonemiltico tlalticpac yn ixquichcauh onpohualxihuitl oncaxtolli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67486,4879,spanish,nahuatl,"El xokoyole es más grueso , el tecose es delgado . El pesojxokoyolin es más pequeño .","In xokoyolin kachi tojtomauak , tekosej pisiltik uan pesojxokoyolin yon tsikitsitsin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67487,4880,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67488,4881,spanish,nahuatl,"4 Calli , 1613 .","IIII Calli xihuitl , 1613 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67489,4882,spanish,nahuatl,Y [ Buen Joven ] tenía una hermana de diez años,Uan kipixtok se iuelti tlen diez años,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67490,4883,spanish,nahuatl,Se limpia .,In mochipaujtani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67491,4884,spanish,nahuatl,Ellas han ganado la apuesta .,Yehuan miac tomin oquitlanqueh ica cempanahuiztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67492,4885,spanish,nahuatl,"Estos son los ya mencionados teuctlatoque , cuya primera acción consistió en edificar la casa del diablo Nauhyoteuctli : el segundo , el dicho Cuachipazoltzin Tlacateuctli , chichimeca que era el jefe de los tlacatecpantlacas ; y el tercero , Teccízmitl Amilcatlteuctli , chichimeca que era el jefe de los amilcas ; estos dos eran los teuctlatoque del dicho tlatohuani Cuahuitzatzin .","Auh yzcate yn intlacepanhuil yn omoteneuhque yn teuhctlahtoque yn quiquetzque yn ical diablo Nauhyoteuhctli : yn teomeca yehuatl yn omoteneuh Cuachipaçoltzin Tlacateuhctli , ynin chichimecatl ye omoteneuh ymacicauh yn Tlacatecpan tlaca ; yn icteyeca yehuatl yn omoteneuh Teccizmitl Amilcatlteuhctli , ynin chichimecatl ye omoteneuh ymacicauh yn amilca ; yteuhctlahtocahuan catca yn omoteneuh tlahtohuani Cuahuitzatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67493,4886,spanish,nahuatl,Entonces de allá la llevó a una cueva y ya nunca salió .,entonses ompa okwikak iteč se kweba wan akmo ixka okisako .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67494,4887,spanish,nahuatl,"Y luego , en este mismo año de 9 Calli , murió el tlatohuani Huehueteuctli Chichimecateuctli , que gobernó a los amaquemecas durante 68 años ; y enseguida se enseñoreó su hijo Atonaltzin , que tomó el título de Chichimecateuctli en Chalco Atenco .","Auh ça niman ypan in yn IX Calli xihuitl yn momiquilli yn tlahtohuani yn Huehueteuhctli yn Chichimecateuhctli , yn tlahtocat yepohualxihuitl ypan chicuexihuitl yn quinhualpachotia yn amaquemeque ; auh ça niman yquac motlahtocatlalli yn ipiltzin yn itoca Atonaltzin Chichimecateuhctli mochiuh oncan yn Chalco Atenco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67495,4888,spanish,nahuatl,He venido a afligirme : sólo como una flor hay estimación en la tierra .,Nihualloacoya : zan no yuhqui xochitl ipan momati in tlalticpac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67496,4889,spanish,nahuatl,¿ A dónde había ido ?,¿ Canin onyaya ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67497,4890,spanish,nahuatl,Y así hasta se espantó la anciana .,Uan ijkino asta tlachixtejki nopa tenantsi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67498,4891,spanish,nahuatl,"Que se vaya arriba ,","Mah yohui ahco ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67499,4892,spanish,nahuatl,para que tú vivas .,para tinemiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67500,4893,spanish,nahuatl,"Allí en Agua de Cadena se bajaban de los caballos a calentar comida . Muchos hombres juntaban leña ; hacían fogatas para calentar la comida . Se veta muy bonito . Por aquí y por allá se veía sacar comida . Los ricos llevaban carne de gallina , de guajolote y tamales . Muchos de nuestros prójimos no llevaban nada , ni una tortilla ni un pan . Pero les regalaban por aquí y por allá . Les gritaban : ¡ Vengan a tomar su tortilla ! Otra persona decía ¡ Venga usted , otra tortilla con carne ! . Otros les regalaban tamales , hasta que se llenaban los que no llevaban comida .","Ompoyon Agua de Cadena cahuatemoa tlatotonilo . Miactin tlaca quicentlalia cuahuitl ; quitlalia luminarias can mototoniz tlacuali . Achi cualtzin omohtaya . Nepa , nian , omohtaya cualquixtia tlacuali . Tlen inon tlatiquihuaquez cuicaya cuanacanacatl ihuan huexolotlacuali ica tamali . Ihuan miaque tohuampohuan amotla ocuicaya , nian ce tlaxcali , nian ce pantzin . Oquitlatlacoliaya nepa , nian . Quitzatziliaya , ¡ Xicanaqui motlaxcal ! ” Occe tlacatl cualitoz . ¡ Xihuala : occe motlaxcal ica nacatl ! ” Occequi quitlacoliaya tamali , can pachihuiz ahquen amo cuica itacatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67501,4894,spanish,nahuatl,En el año 8 Tochtli 1474 no sucedió nada .,Chicuey Tochtli xiuitl atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67502,4895,spanish,nahuatl,"Y al tiempo en que vivía Quetzalcóatl , comenzó , dio principio a su templo , le puso columnas en forma de serpientes , pero no lo terminó , no lo concluyó . Y durante su vida , no se mostraba a la gente ; en el interior de un aposento , al que no se podía entrar , allí estaba . Y era él protegido por sus servidores , quienes lo guardaban , lo protegían por todas partes . Y en todos los muros que circundaban su palacio , en todos ellos estaban de guardia sus servidores . Y había allí esteras de piedras preciosas , esteras de oro y de plumas de quetzal .","Auh inicuac nemia Quetzalcoatl quitzintica quipehualtica iteocal , quimaman coatlaquetzalli ihuan amo quitzonquixtiamo quipatla . Auh iniquac nemia , amo monextiaya teixpan huel ohuican calitec in catca in pialloya . auh in quipiaya in itecpayohuan , mieccan quitzaquaya . Auh in izquican tzacuya izquican cecentlamantin oncan catca in itecpoyohuan . Auh in ipan catca chalchiuhpetlatl , quetzalpetlatl , teocuitlapetlatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67503,4896,spanish,nahuatl,para que brote bien nuestra plantita .,para cuali mah celiya in toplantita .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67504,4897,spanish,nahuatl,"5 Tochtli , 1614 .","V Tochtli xihuitl , 1614 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67505,4898,spanish,nahuatl,Debe uno estar arriba de los acontecimientos .,Monequi inicpac tlen mochihua tiezqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67506,4899,spanish,nahuatl,Un eclipse total se produjo en el año 13 caña y las estrellas aparecieron como de noche . Por este mismo tiempo murió el rey Axayácatl .,Ocencualoc in tonatiuh ipan matlactli omei acatl ihuan cicitlaltin onezque yuhquin yohualtica . Zanyeno ihcuac omic in Axayacatl tlahtoani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67507,4900,spanish,nahuatl,"Los asesinos eran tres naturales que estaban presos por robo , los cuales pretendían escapar de la cárcel de corte , abriendo las cerraduras si les fuera posible , pero no lo permitió Dios nuestro señor , pues no encontraron las llaves para abrirse el camino por donde huirían , de modo que allá se quedaron , pues finalmente los recapturaron y los encerraron ; y nunca antes había sucedido algo como lo que éstos hicieron , por lo que los españoles nos baldonaron mucho .","Auh in temictique çan timacehualtin ylpiticatca ychtecque yeyntin , quinequia yn oncan cholozquia cárcel de corte , quitlatlapoticauhtiazquia yn tlatzacuilotl yntla huel mochihuani , auh amo yuh quimonequiltitzino yn totecuiyo Dios , atle nez yn llave yn tlatlapolloni ohtlicapa ynic quitlapozquia ynic quiçazquia , ynic ça oncan omocauhque oanoque ontzacualloque yequene ; auh ynin ayc yuhqui ceppa omuchiuh yn iuhqui oquichiuhque yehuantin in , ynic oncan in cenca yc otechtlahuelilocamatque yn españoles .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67508,4901,spanish,nahuatl,"El domingo 14 de marzo de 1599 , en la tercera semana de cuaresma , se iba a hacer el juramento con el beso de la cruz por la entronización del señor don Felipe III o el Joven como rey de España y de esta Nueva España ; pero no pudo hacerse , y quedó diferido .","Domingo a XIIII de março de 1599 años yquetetl semana quaresma , yquac mochihuazquia joramento ynic tlatennamicozquia yn ipampa omotlahtocatlallitzino yn tlahtouani don Philipe Tercero telpochtli rey España yhuan nican Nueva España ; auh ayamo huel mochiuh , çan iuh xitinohuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67509,4902,spanish,nahuatl,Fue a ver a un animal [ una fiera ] tirado,Kiitato se tekuani uilantok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67510,4903,spanish,nahuatl,1 manojo de hierbitas xocoyol,Ce mahpictli xocoyolli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67511,4904,spanish,nahuatl,En este año de 9 Tochtli murió el señor Atonaltzin Chichimecatecutli ; sólo dos años pudieron verlo los panohuayantlacas .,Ypan in IX Tochtli xihuitl yquac momiquilli yn tlacatl yn Atonaltzin yn Chichimecateuhctli ; ça onxihuitl yn quittaque yn Panohuayan tlaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67512,4905,spanish,nahuatl,Así venía hablando Ayocuan Cuetzpaltzin .,"Quihualitoa Ayoquan , zan yehuan Cuetzpaltzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67513,4906,spanish,nahuatl,"12 Acatl , 1283 .","XII Acatl xihuitl , 1283 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67514,4907,spanish,nahuatl,Atonaltzin Chichimecateuctli y Cuahuitzatlteuctli Tlailotlacteuctli se tiraron de flechazos sobre el cerro del Amaqueme ; porque decía Atonaltzin que a nadie reconocería como chichimeca si primero por tres veces no se habían tirado sus flechas sin herirse .,Auh yn Atonaltzin Chichimecateuhctli yn ihuan Quahuitzatlteuhctli Tlayllotlacteuhctli momiminque oncan yn icpac tepetl Amaqueme ; yn ipampa quitohuaya yn Atonaltzin ayac cacizquia ynic chichimecatl ynic hehey quimotlaxillique yn inmiuh ayac huel mominque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67515,4908,spanish,nahuatl,¿ Conoces al sastre de quien hablamos ?,¿ Tiquixmati in tlaquenchihqui teca otitlahtohqueh ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67516,4909,spanish,nahuatl,"Hacía doce años que habían salido de Aztlan cuando , en el dicho año de 12 Ácatl , se pusieron nuevamente en camino , y partieron del dicho Chicomóztoc Quinehuayan .","Oiuh ye nepa hualquizque matlactlomome xihuitl yn ompa Aztlan yn ipan in omoteneuh XII Acatl , ynic niman hualnenenque oncan huallehuaque yn omoteneuh Chicomoztoc Quinehuayan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67517,4910,spanish,nahuatl,"Hubo goteras en todas las casas de los naturales y de los españoles , y en todas las iglesias empezó a brotar el agua : en San Francisco , en San Agustín , en Santo Domingo y en La Compañía o los Teatinos .","Yhuan nohuian tlatlaxicac yn tochachan in timacehualtin yhuan castilteca , yhuan in teopan nohuian atl nenez mollon yn atl : in Sant Francisco , in Sant Augustín , in Sancto Domingo , in La Compañía Teatinos .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67518,4911,spanish,nahuatl,El perro está debajo de la silla .,In chichiton itzintlan icpalli ca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67519,4912,spanish,nahuatl,ni lo ven si van a comer .,yon axkiitaj tlan tlakuase .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67520,4913,spanish,nahuatl,"Si quieren llevarme , llévenme en una","Tlan inkinekij para nechuikase , ipan se siya",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67521,4914,spanish,nahuatl,"Pero se movió San Juan , dicen","Pero molinik San Juantsi , kiiitouaj",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67522,4915,spanish,nahuatl,AYOCUAN,AYOCUAN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67523,4916,spanish,nahuatl,madre .,inana .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67524,4917,spanish,nahuatl,"De diario , ella les lleva comida de pescado ,","Ya mojmostla michitlakuali , michime tlen",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67525,4918,spanish,nahuatl,"Todo levantándose los árboles , bejucos , como","Nochi motlanantikate kuatini , kuamekatl",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67526,4919,spanish,nahuatl,Esta tierra del mundo excede y aventaja a cualquiera de las otras tres tierras en grandeza y en riqueza .,"Auh occenca quinpanahuia occenca tlamiahuayotia yn nican ypan cemanahuatl yn tlalli yn çaço cacatlehuantin ceme yn occequi yexcanme tlalli , [quinpanahuia in . . . ] .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67527,4920,spanish,nahuatl,Invita también a mis hijitos hoy,No xquinihuanti nopilhuantzitzin axcan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67528,4921,spanish,nahuatl,Salieron hasta tres jilotes que tenía esa mata,Kisti asta eyi xilotl kipixki nopa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67529,4922,spanish,nahuatl,"— Tampoco se acuerda de mantenerla a usted , que trabaje pues ¿ de qué se acuerda ese hombre ?",— pus non kema pero inlá tlalič inlá keni pero a ' mo kilnamiki baya a ' mo yetečmanteneroa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67530,4923,spanish,nahuatl,"Comienza , pues , la comparación .",Ye onpehua yn tlahtolmachiyotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67531,4924,spanish,nahuatl,Dígale por favor que se vayan .,Notlatlahtia ximolhuili man ‘yacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67532,4925,spanish,nahuatl,"Artículo 26 . - A . El Estado organizará un sistema de planeación democrática del desarrollo nacional que imprima solidez , dinamismo , permanencia y equidad al crecimiento de la economía para la independencia y la democratización política , social y cultural de la Nación . Los fines del proyecto nacional contenidos en esta Constitución determinarán los objetivos de la planeación . La planeación será democrática . Mediante la participación de los diversos sectores sociales recogerá las aspiraciones y demandas de la sociedad para incorporarlas al plan y los programas de desarrollo . Habrá un plan nacional de desarrollo al que se sujetarán obligatoriamente los programas de la Administración Pública Federal . La ley facultará al Ejecutivo para que establezca los procedimientos de participación y consulta popular en el sistema nacional de planeación democrática , y los criterios para la formulación , instrumentación , control y evaluación del plan y los programas de desarrollo . Asimismo , determinará los órganos responsables del proceso de planeación y las bases para que el Ejecutivo Federal coordine mediante convenios con los gobiernos de las entidades federativas e induzca y concierte con los particulares las acciones a realizar para su elaboración y ejecución . En el sistema de planeación democrática , el Congreso de la Unión tendrá la intervención que señale la ley . B . El Estado contará con un Sistema Nacional de Información Estadística y Geográfica cuyos datos serán considerados oficiales . Para la Federación , estados , Distrito Federal y municipios , los datos contenidos en el Sistema serán de uso obligatorio en los términos que establezca la ley . La responsabilidad de normar y coordinar dicho Sistema estará a cargo de un organismo con autonomía técnica y de gestión , personalidad jurídica y patrimonio propios , con las facultades necesarias para regular la captación , procesamiento y publicación de la información que se genere y proveer a su observancia . El organismo tendrá una Junta de Gobierno integrada por cinco miembros , uno de los cuales fungirá como Presidente de ésta y del propio organismo ; serán designados por el Presidente de la República con la aprobación de la Cámara de Senadores o en sus recesos por la Comisión Permanente del Congreso de la Unión . La ley establecerá las bases de organización y funcionamiento del Sistema Nacional de Información Estadística y Geográfica , de acuerdo con los principios de accesibilidad a la información , transparencia , objetividad e independencia ; los requisitos que deberán cumplir los miembros de la Junta de Gobierno , la duración y escalonamiento de su encargo . Los miembros de la Junta de Gobierno sólo podrán ser removidos por causa grave y no podrán tener ningún otro empleo , cargo o comisión , con excepción de los no remunerados en instituciones docentes , científicas , culturales o de beneficencia ; y estarán sujetos a lo dispuesto por el Título Cuarto de esta Constitución .","Tlen 26 Tlanahuatihcayotl . A . In Sentlanahuatiloyan quiyecanas nechicolistli tlen tlachihuali sentica tlayeyecoli tlen Anahuac yolchicahualistli tlen quimacas tetiyotl , acasoltilistli , sentlaeltos ihuan sentlapalehuis ipan tomin hueyilistli ihuicpa maquixtilistli ihuan sentica tlahtoli , sentica altepeyotl , sentica iyocatilistli tlen Totlalnantzin . In tlaasitilistli tlen Anahuac tequichihuali tlen ixnesi ipan inin Amatlanahuatili quiihtos tlanequilistli tlen amatlayeyecoli . Ipan amatlayeyecoli sentica tlapalehuiseh . Ica tlapalehuilistli tlen miac altepeyotl nechicolismeh , monechicos tlen quinequih ihuan motlatlaniah tlen altepechanehqueh ihuicpa moixtlalis ipan amatlayeyecoli ihuan amatequitl tlen yolchicahualistli . Oncas se hueyi amatlayeyecoli tlen yolchicahualistli campa matlatzquiseh ica tlanahuatili nochi amatequitilistli tlen Altepeyotl Tequichihualo Sentlanahuatiloyan . In tlahtol tlanahuatili quitequimacas Hueyi Tequichihuani ihuicpa maquiixtlali tequichihualistli tlen tlapalehuilistli ihuan altepeyotl tlatlanilistli ipan Anahuac tlachihuali tlen sentica amatlayeyecoli , ihuan tlalnamiquilistli tlen ica mochihuas , motecpanas , momocuitlahuis ihuan motamachihuas amatlayeyecoli ihuan amatequitl tlen yolchicahualistli . Noihqui , quiixtlalis tlayoltilismeh inixcahuil tlen ohtequitl amatlayeyecoli ihuan tlahtolpechtli ihuicpa Hueyi Tequichihua Sentlanahuatiloyan quiyecanas tequitl ica amatlacuiloli inihuaya Tequihuameh tlen Tlaltlanahuatilmeh ihuan quin tlatlahtis ihuan mosencahuas inihuaya san tlacameh teaxcameh tlen monemilis ihuicpa moihcuilos ihuan mochihuas . Ipan tlachihuali amatlayeyecoli tlen nochi tlapalehuilistli , Sentica Hueyi Tlahtocan huelis mocalaquis quen moihtoa ipan tlahtol tlanahuatili . B . In Sentlanahuatiloyan quipias se Anahuac Tlachihuali tlen Tlapohuali ihuan Tlaltlachiali ihuan nopa tlahtolmatili moihtos inelpatih . Ihuicpa Sentlanahuatiloyan , Tlaltlanahuatilmeh , Iyolo Hueyi Altepetl , ihuan Altepemeh Tlanahuatilmeh , tlahtolmatilmeh tlen ixnesi ipan Tlachihuali eliseh tlanahuatil tlahtoli quen moihtos ipan tlahtol tlanahuatili . In iixcahuil quiyecanas ihuan quixelos tequitl tlen tlachihuali imaco elis ipan se tlayolcayotl tlen quipias iselnemilis tequitl ihuan tlatenohnotzali , tequihuacayotl ihuan iaxca tlapiali , quipias tlanahuaticayotl tlen ica quiyecanas tlanechicolistli , tlaihitalistli ihuan tlatematiltilistli tlen tlahtoli monechicos ihuan moitas melahuac mamotlepanita . In tlayolcayotl quipias se Tlahtocan Tlanahuaticayotl macuilmeh ipan tlatzquiseh , se tlen yehuan quiyecanas Tlahtocan ihuan Tlayolcayotl ; nochi yehuan quintocatlalis Hueyi Tlahtoani tlen Totlalnantzin ica itlahtolselistli tlen Huecapa Tlahtocan noso queman mosiacahuas tlanahuatis Sentequichihuani tlen Sentica Hueyi Tlahtocan . In tlahtol tlanahuatili quiixtlalis tlahtolpechtli tlen nechicolistli ihuan tequitilistli tlen Anahuac Tlachihuali tlen Tlapoali ihuan Tlaltlachiali , quen moihtohua ipan tlayeyecoli tlen asicamatilistli tlahtolpohuali , tzalantic tlahtoli , melahuac ihuan iseltitzin ; amanequilistli tlen monequi temactiliseh tlen Tlahtocan Talanahuatiloyan , quen achi huecahuaseh , ihuan quenihqui mopatlatiaseh ipan intequih . In tlanahuatianih tlen Tlahtocan Tequihuequemeh san huelis quin quixtiseh queman hueyi tlahtlacoli quinpantis ihuan amo huelis quipiaseh seyoc tequitl , tlanahuatili noso tequichihuali , san moquixtiah tlen amo tequipanoh ica tlaxtlahuili ipan caltlamachtiloyan , tlamatilispan , iyocalispan noso tlapalehuilispan , ihuan quitlepanitaseh tlen moihtohua ipan Nahui Tocayotl tlen inin Amatlanahuatili .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67533,4926,spanish,nahuatl,"En el año 13 Tochtli 1466 perecieron los tepeyacacalcas , y murió su tlatoani Chichtli ; con ellos se levantó el tzompantle y se dedicó el Cohuacalli de Tlatelolco .","Matlactlomey Tochtli xiuitl yc poliuhque tepeyacacalque , unca mic tlatoani Chichtli ; ynca moman tzonpantli ynca momamal Couacalli Tlatilulco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67534,4927,spanish,nahuatl,Asimismo digo que el patio de dicha casa tiene de largo dos brazas y una flecha ( que son quatro varas y tres quartas ) y de ancho tiene una braza y una flecha ( que son dos baras y tres quartas ) que asimismo le dejo a dicha mi mujer .,Yhuan niquitohua yn ithuallo omito calli ynic omotamachiuh ynic huiac omatl cenmitl auh ynic patlahuac cen matl ypan cenmitl yn in za no . . . mochiuas in nomamic omito .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67535,4928,spanish,nahuatl,3 zanahorias,Yei zanahoria,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67536,4929,spanish,nahuatl, Palabras de los señores principales,In tetecuhtin itlatol,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67537,4930,spanish,nahuatl,En cuanto a los “ bañados ” de ninguna manera duermen : toda la noche están en pie . Cuando comienza a clarear la mañana les dan de comer .,Auh in tlaaltiltin ahqueman on cochi ce youal in nemi . Auh in otlahuizcaleuuac niman ye ic quintlamaca :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67538,4931,spanish,nahuatl,2 dientes de ajo,Ome axoxtlantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67539,4932,spanish,nahuatl,"Engendraron , y tuvieron estos hijos : Tizahuatzin , quien llegó a ser tlatoani de Toltitlan , y Tezozomoctzin .","Ye mopilhuatia ye quichiua Tiçauaçi Toltitlan tlatoani mochiuh , ycomen tlacatque Teçoçomocçi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67540,4933,spanish,nahuatl,. Cada uno va tomando copal ; lo va echando al fuego ; luego va saliendo derecho hacia la barca .,. Cehceyaca concuitimani in copalli contentimani in tleco . Niman ic quiz timani acalco tlamelaua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67541,4934,spanish,nahuatl,El me contó una historia muy triste .,Yehua onechnonotz ce tetlacolti tenematiliz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67542,4935,spanish,nahuatl,"aquí de estas oraciones ,","nican nehin oraciones ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67543,4936,spanish,nahuatl,Porque tenía mucho pelo .,porke sasan tapaši .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67544,4937,spanish,nahuatl,"Vuestra palabra de confortamiento , vuestra maternal y paternal instrucción aquí la tomo en cuenta desde vuestro pecho y entrañas en que estaba colocada :",In amotechicaualitzin in amotenanyotzin in amotetayotzin ca nocon tlapoa in amoxillantzinco amotozcatlatzinco actica ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67545,4938,spanish,nahuatl,"La queríamos mucho , pero un día desapareció",Miac otic yequitayah nozo ce tonalli oixpolo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67546,4939,spanish,nahuatl,Los condimentos,Ajuiajxiujmej,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67547,4940,spanish,nahuatl,El profesor estaría contento contigo si hicieras siempre tu tarea .,In temachtiani moca paquizquia tla nochipa motequí tic chihuazquia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67548,4941,spanish,nahuatl,Yo he visto a su hermano .,In mocnin yonicontiac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67549,4942,spanish,nahuatl,Este no sé si es medicinal .,In amo nikmati komo kikuij pajti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67550,4943,spanish,nahuatl,"Les tomaba a la fuerza las casas , se las quitaba y las vendía , quedándose fray Jerónimo de Zárate con todo el dinero , pues decía : Con eso voy a decir misas por los difuntos ; pero nadie veía ni sabía que él dijera las tales misas por los difuntos .","Huel quincuiliaya yn incal quinhualquixtiaya quinnamaquiliaya , yn ipatiuh çan mochi quicuiya fray Jerónimo de Çárate , quihtohuaya : Missas yc niquinchihuiliz in mimicque ; auh ayac quittaya yhuan ayac quimatiaya in quenin quitechihuiliaya miccamissa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67551,4944,spanish,nahuatl,Algunos lo doran en el comal y en esta manera no es tan fuerte su olor y lo muelen y se lo ponen a los frijoles en ajonjolí o a la salsa de chilpocle ( chiltamoltal ) .,"Seki kiteuatsaj , kiixkaj , ijkón amo telajuiak kisa , uan kimoltaj uan kitaliliaj akolemol oso chiltamoltal ika chiluak .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67552,4945,spanish,nahuatl,"Asimismo , en este dicho año de 8 Acatl , los mexicas cumplieron cuatro años de estar en Atlacuihuayan ; allá inventaron el átlatl para disparar en la guerra , y porque allí inventaron y labraron el átlatl le pusieron al lugar el nombre de Atlacuihuayan .","Auh ça ye no ypan in yn omoteneuh VIII Acatl xihuitl yn oncan nauhxiuhtique mexica yn Atlacuihuayan ; oncan quinextique yn atlatl ynic tlaminaya yaoc , auh yn ipampa oncan in quinextique quixinque atlatl yc ontlatocayotique Atlacuihuayan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67553,4946,spanish,nahuatl,Que no se angustie mi corazón .,Ma xi icnotlamati noyollo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67554,4947,spanish,nahuatl,"Habiendo llegado después al lugar nombrado Itztépec , allí se establecieron y se quedaron cuatro años .","Auh ynic nimann oncan acico oncan motlallico yn itocayocan yn Itztepec , oncan nauhxiuhtique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67555,4948,spanish,nahuatl,"Y salían los danzantes . Estos danzantes se llamaban Santiagos , Atzcame y las Danzas . Así salía bien la fiesta . Por la noche paraban un palo , como a las ocho de la noche , para que lo hicieran tronar los jóvenes con muchos cohetes . Estos jovencitos digamos todos del barrio de Santa Marta , todos se cotizaban con dinero , para pagar bien . A este palo le nombraban el castillo . Todos los barrios alrededor de Santa Marta , todos los hombres , mujeres y niños venían a divertirse cuando comenzaba a tronar el castillo . Siempre , o sea cada año , lo encendían como a las once de la noche .","Ihuan oquizaya mitotiquez . Inimequez mitotiquez quincuitiaya Santiagome” , Atzcame” ihuan Danzas” . Iqui in cuali otlalhuiquizaya . Ica teotlac ometequetzaya ce cuahuitl , queman chicueyi tlamachotiloni , teotlac acan quicuecuepotzazque telpocame ica miac tlacuecueponaltin . Inimequez telpocame miactin ma tiquitocan nochtin tlen ipan barrio Santa Marta , nochi telpocame ohuehuetzia ica tomin , oncuan on cuali quixtlahuazque . Inin cuahuitl oquicuitiaya castillo . Campa nochi tlen oquimehualhuiaya Santa Marta , nochi on tlaca cihuame huan pipiltzitzintin ohualhuilaloya tlachaloz , icuac opehuaya tlacuecuepotzaya in castillo . Nochipa nozo cecenxihuitl oquitliquechiaya queman matlactli ihuan ce tlapoali tepoztlamachotiloni yohuali .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67556,4949,spanish,nahuatl,"Por esto no lo quería Basurto . Este hombre era el gran doctor de nuestro pueblo . Cobraba dos pesos , dos cincuenta y cinco ; y si iba a casa pedía diez pesos . Como era muy buen médico no dolía pagarle ese dinero .","Ica on amo oquimotlazotiliaya Basurto . Inin tlaca ti hueyi tepatiqui ipan toxolal . Oquitlania ome peso , ome peso ihuan nahui , macuili ; tla techanmicaz omotlaniaya matlactli peso . Ican cuali tepatiqui amo oteyolcococuaya tlaxtlahualoz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67557,4950,spanish,nahuatl,"Te suplico junto con la Tierra ,","Nimitztatauhtia ihuan talticpactzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67558,4951,spanish,nahuatl,"11 Tochtli , 1282 .","XI Tochtli xihuitl , 1282 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67559,4952,spanish,nahuatl,También en este año se enseñoreó Huitzilpopocatzin como tlatohuani de Opochhuacan Chalco Tlalmanalco .,Auh no yquac yn ipan in xihuitl y motlahtocatlalli yn itoca Huitzilpopocatzin tlahtohuani Opochhuacan Chalco Tlalmanalco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67560,4953,spanish,nahuatl,"2 Tochtli , 1182 .","2 Tochtli xihuitl , 1182 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67561,4954,spanish,nahuatl,El cielo azul brilla .,In yelo ilhuicapa tzotlani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67562,4955,spanish,nahuatl,"El sábado 5 de agosto , fiesta de Santa María de las Nieves , se colocó una imagen de Nuestra Señora de Montserrat en el barrio de San Juan Tequixquipan .",Sábado ypan yc 5 mani de agosto yn ipan ylhuitzin quiz Sancta María de las Nieves motenehua cepayauhcihuapilli yquac motlallitzino in de Nuestra Señora de Monserate yn ipan tlaxillacalli San Juan Tequixquipan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67563,4956,spanish,nahuatl,Enséñemelos por favor .,Timitz notlatiahtilia xinechinmoititili .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67564,4957,spanish,nahuatl,"29 . Si algo riesgoso frente a ti se dice , se hace , no luego lo dirás , no luego lo expresarás , ( no ) lo descubrirás . Y aunque alguno te diga que lo des a conocer , lo digas , o que alguien te lo pregunte porque frente a ti se dijo , se hizo , no'lo dirás , no lo descubrirás porque si no quién sabe . ¿ Acaso así como brote de maíz , como espiga , serás rasgado por la mitad ? ¿ Acaso verán dentro de ti como en una funda , como en un arca , si tu interior está bien cerrado , si tus intestinos están bien amarrados ?","29 . Auh in tleyn ohui mixpan mihtoz , muchihuaz , ahmo niman tiquihtoz , ahmo niman tictenehuaz , ticpantlazaz . Intlanel aca mitzilhuiz in ticnextiz , in tiquihtoz , ahnozo aca mitztlatlaniz in ipampa mixpan omihto , omochiuh , . ahmo tiquilhuiz , ahmo ticnextiliz , intlacamo ac quimati . ¿ Cuix yuhquin tixilotl , timiyahuatl , ticuitlatzayanaloz ? ¿ Cuix mihtic tlachiazque ca yuhquin topeo , petlacalco , immihtic , immocuitlaxcolco ca huel ilpitoc , ca huel tzacuhtoc ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67565,4958,spanish,nahuatl,también emite esas voces lastimeras cuando sobre él viene el aire cuando ve al no bueno al no benigno y entonces ni siquiera puede ladrar,no pitztzahtzi ihcuae ipan ahci in yehyecatl iheuac quihta in ammo cualli arnmo yectli ihuan nien ayochueli tlahuahhualoa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67566,4959,spanish,nahuatl,"1 Técpatl , 1480 .","I Tecpatl xihuitl , 1480 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67567,4960,spanish,nahuatl,Al biejo Bartolome — LX . Mixcohuatlaylotlac LX . Ezhuahuacatl teuhctli — LX . Lorenzo Ticocyahuacatl — LX . Bartolome Yoatzin-telpochtli — LX . Thorivio Bazquez — XL . Chichimecatl Xihuitonco que las bendió a un negro — XL .,Huehue Bartolome LX Mixcohuatlayllotlac LX Ezhuahuacatl teuhtli LX Lorenzo Ticoyahuacatl LX Bartolome Yaotzin telpochtli LX Thoribio Vazquez XL Chichimecatl Xihuitonco quinamaquilti tliltic XL .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67568,4961,spanish,nahuatl,"El mismo día jueves , fiesta de la Ascensión de Dios nuestro señor , por segunda vez escribieron a España fray Agustín del Espíritu Santo y el doctor Antonio Roque ; en la flota se fueron las cartas , en las cuales se preguntaba dónde se hallaban los religiosos comendadores de San Antón y si acaso podrían venir a México .","Auh çanno ihcuac yn ipan in omoteneuh cemilhuitl jueves , ipan ilhuitzin totecuiyo Dios Assención ynetlecahuilitzin , ihcuac icoppa omotlacuilhui yn España fray Augustín del Espíritu Sancto ynehuantzin doctor Antonio Roque ; ipan flota i ya cartas , çan ye oc tlatlaniliztli conmochihuilia in inpampa in campa e moyetzticate yn ahço huel hualmohuicazque yn San Antón teopixque comendadores huallazque nican Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67569,4962,spanish,nahuatl,Tráigame un vaso de agua .,Xinechmahualhuiquili ce te : catecomatl atzintli . xactli ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67570,4963,spanish,nahuatl,"Ya se dijo que en Xicco estuvieron bastante tiempo todos los macehuales de los acxotecas ; y el señor Huitznecáhual y su mujer Acxomócuil tuvieron en Xicco un hijo , al que llamaron ToteociteuctlI .",Ye omoteneuh oncan huecahuaque yn Xicco yn i mochtin yn inmacehualhuan acxoteca ; auh yn tlacatl yn Huitznecahual yn inehuan ycihuauh yn itoca Acxomocuil oncan quichiuhque oncan tlacat yn Xicco yn inconeuh yn quitocayotique Toteociteuhctli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67571,4964,spanish,nahuatl,Nada para palos cruzados ya no pudo pasar ;,niantlen para močiw kwawpa ' soli a : hkweli walpani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67572,4965,spanish,nahuatl,"Artículo 30 . - La nacionalidad mexicana se adquiere por nacimiento o por naturalización . A . Son mexicanos por nacimiento : I . Los que nazcan en el territorio de la República , sea cual fuere la nacionalidad de sus padres . II . Los que nazcan en el extranjero , hijos de padres mexicanos nacidos en territorio nacional , de padre mexicano nacido en territorio nacional , o de madre mexicana nacida en territorio nacional ; III . Los que nazcan en el extranjero , hijos de padres mexicanos por naturalización , de padre mexicano por naturalización , o de madre mexicana por naturalización , y IV . Los que nazcan a bordo de embarcaciones o aeronaves mexicanas , sean de guerra o mercantes . B . Son mexicanos por naturalización : I . Los extranjeros que obtengan de la Secretaría de Relaciones carta de naturalización . II . La mujer o el varón extranjeros que contraigan matrimonio con varón o con mujer mexicanos , que tengan o establezcan su domicilio dentro del territorio nacional y cumplan con los demás requisitos que al efecto señale la ley .","Tlen 30 Tlanahuatihcayotl . In mexicayotl tlachialistli mopialia ica tlacatilistli noso ica amachihuali . A . Yehuan mexicameh ica tlacatilistli : I . Tlen tlacati ipan Mexihco tlaltipactli , amo monequi moihtos canin hualohuih itatahuan . II . Tlen tlacati ipan seyoc tlali , iconehuan tlen mexicameh itatahuan tlen tlacatqueh ipan Anahuac tlaltipactli , tlen itata mexica tlacatl tlacatquetl ipan Anahuac tlaltipactli , noso inana mexica sihuatl tlacatquetl ipan Anahuac tlaltipactli ; III . Tlen tlacati ipan seyoc tlali , inconehuah tlen Mexihco tatameh ica amachihuali , tlen itata Mexihco ehuanih ica amachihuali , noso inana Mexihco ehuani ica amachihuali , ihuan IV . Tlen tlacatisqueh iihtico se acali noso tepostototl tlen Mexihco iaxcahuan , huelis tlen yaotecayotl noso tlanamacanih . B . Yehuan mexicameh ica amachihuali : I . Quiahuac ehuaneh tlen quiseliseh ipan Secretaría de Relaciones Exteriores amatlatlachihuali . II . In sihuatl noso tlacatl quiahuac ehuanih tlen monamictiseh ihuaya tlacatl noso sihuatl mexicameh , tlen mochantlaliah ipan Anahuac Tlaltipactli ihuan tlatemactiliseh amatl tlen quiixnextia tlahtol tlanahuatili .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67573,4966,spanish,nahuatl,"Nada , contestó el inspector . No pagarán las criaturas para que se les enseñe .","Amitla” , otlananquili inspector , amo tlaxtlahuazque cocone ican momachtizque” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67574,4967,spanish,nahuatl,vendemos,titlanamacah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67575,4968,spanish,nahuatl,Todavía no ha llegado pero lo esperamos de un momento a otro .,"Ayemo hualaci , inic tic chixticateh zatepan hualaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67576,4969,spanish,nahuatl,Pero después no pasaron otro trecho .,pero después a ' mo okpa se distansia owelpano ' ke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67577,4970,spanish,nahuatl,Hay una sola clase .,Onkak se taman saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67578,4971,spanish,nahuatl,"Pasó a tirarlo atrás y se vino corriendo , venian huyendo ella y su hijo Juan el Oso .",kwaltlamotlatewa i kwitlapa wan wan motlaloa ' wal čoloa ' inewan ikonew xwan el oso .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67579,4972,spanish,nahuatl,"Por eso te voy a rogar con estas tus oraciones en este día ,","Ica nehon nimitztahtaniliti nehin mooraciones itech nehin tonal ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67580,4973,spanish,nahuatl,Es yerba ( xiuit ) no más .,In xiuit saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67581,4974,spanish,nahuatl,"Pongo el desayuno para mis hijos , les hablo : vengan hijos .",nitlalia in desayuno para nomočačitos nikinca ' cilis škwalakan ixos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67582,4975,spanish,nahuatl,"En este año murió Cuauhpopocatzin , tlatohuani de Cohuatlichan ; y enseguida se enseñoreó Xaquintzin como tlatohuani de Cohuatlichan .",Nican ypan in yn miquico yn Quauhpopocatzin tlatohuani Cohuatlychan ; auh çan niman yquac motlahtocatlalli yn itoca Xaquintzin tlahtohuani Cohuatlychan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67583,4976,spanish,nahuatl,"En el año 6 Técpatl 1472 mataron a Iquehuacatzin , quien iba a ser tlatoani de Tenochtitlan .",Chiquacen Tecpa xiuitl y quimictique Yqueuacatzi ye tlatoani yezquia Tenochtitla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67584,4977,spanish,nahuatl,"En este dicho año de 2 Calli , Cuahuitzatzin Tlailotlacteuctli seguía asentado en Texcalco Omemázac , y sólo iba de paso a Tzacualtitlan Tenanco Chiconcóhuac .","Auh yn ipan in omoteneuh Ome Calli xihuitl oncan onoc yn Texcalco Omemaçac yn Quahuitzatzin Tlayllotlacteuhctli , çan ontlachixtinemi yn Tzaqualtitlan Tenanco Chiconcohuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67585,4978,spanish,nahuatl,"Después de que en Cuitlatetelco murieron casi todos los antiguos chichimecas , sólo dos de ellos partieron de allí y fueron a meterse a Xicco , de donde también partieron enseguida para ir a otro lugar y llegaron a la ribera , cerca de donde está Ayotzinco ; allá llegó y se asentó el tlatohuani Totoltécatl Tzompachtli Tlailotlacteuctli , y junto con él llegó también a la ribera Tonacachímal .","Yn oyuh centlanque oncan huehuetque chichimeca yn omomiquillique Cuitlatetelco , ye no nicuel oncan huallehuaque niman ompa onyahque ça omentin yn callacca Xicco , oncan hualquiztiquizque yn hualyahque yn oncann occecni yn acico yn atenco yn atentlipan ynahuac yn Ayotzinco ; yn acico oncan motlallico çan ya oc yehuatl yn tlahtohuani Totoltecatl Tzompachtli Tlayllotlacteuhctli , ça yhuan yn oncan ahcico yn itoca Tonacachimal yn atentlipan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67586,4979,spanish,nahuatl,allá en su casa .,itech ne nicalihtic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67587,4980,spanish,nahuatl,"¡ Ave roja de cuello de hule ! , fresca y ardorosa , luces tu guirnalda de flores . ¡ Oh madre ! Dulce , sabrosa mujer , preciosa flor de maíz tostado , sólo te prestas , serás abandonada , tendrás que irte , quedarás descarnada .","¡ Zan ca tlauhquechol ! , celiya , pozontimani , mocquipacxochiuh . ¡ Tinaan ! Huelicacihuatl , cacahuaizquixochitl , zan tonnetlahehuilo , ticahualoz , tiyaz , ximaaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67588,4981,spanish,nahuatl,Que no nos envidie,Mah amo technexicoli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67589,4982,spanish,nahuatl,3 dientes de ajo,Yei axoxtlantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67590,4983,spanish,nahuatl,"Sí , allí vamos a estar bien ” .","Kena , nomponi tiitstose kuali .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67591,4984,spanish,nahuatl,Zedillo ordenó la captura de este hombre .,Zedillo tenahuati ma quilpiah inin tlacatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67592,4985,spanish,nahuatl,"Todos los mexicas tenochcas que habitan en la parte de las chinampas tenían que llegar a sus casas en canoas , porque la única tierra suficientemente alta se halla en el centro de la ciudad de México ; y el agua , que había subido y crecido , estaba rodeando y cercando esa parte alta .","Auh yn ixquichtin mexica tenochca yn onoque yn huel chinampa chaneque ca ça nohuian acaltica yn callaquia ynchachan , ypampa yn ixquich yc huecapan tlalticpactli yn omoteneuh yyolloco altepetl Mexico ; huel quitencuitimoma quixacitimomanaco yn ixquich omoteneuh yc huecapan tlalticpatli yn atl , yc macoc ynic moteponaço .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67593,4986,spanish,nahuatl,Lo venden mucho los ecatecos .,Semi kinamakaj in ecatecos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67594,4987,spanish,nahuatl,es mejor así nomás ”,"mejor ijkatsa . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67595,4988,spanish,nahuatl,"Luego el cuauhnahuaca , y lo guiaba Péchitl .","Nima ye quauhnauacatl , ualteyaca Pechitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67596,4989,spanish,nahuatl,"Después llegaron a Yacacolco , y fueron capturados algunos españoles en el camino de Tlilhuacan ; también murieron 2000 indios auxiliares , y todo fue obra de los tlatelolcas .","Auh y nica niman acico Yacacolco , ye yquac uncan axiuaque spañoles Tlilhuacan utliypa ; niman ye yxquich aua tepeua macuiltzontli yn unca mic , y ça ineyxcauil tlatilulcatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67597,4990,spanish,nahuatl,"Muerto Tizocicatzin , enseguida se enseñoreó como tlatohuani de Tenochtitlan su hermano menor Ahuitzotzin , hijo asimismo de Axayacatzin .","Auh yn oyuh momiquilli yn Tiçocicatzin , auh çan niman iquac motlahtocatlalli yn iteyccauh ytoca Ahuitzotzin tlahtohuani Tenochtitlan , ynin çanno ypiltzin yn Axayacatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67598,4991,spanish,nahuatl,"Oh señores , con esto , vuestro disgusto se disipa .","In tepilhuan ica yehua , amelel on quiza .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67599,4992,spanish,nahuatl,"Las conquistas de Cuauhtlatoatzin fueron éstas : Azcapotzalco , Acolhuacan , Tlacopan , Atlacuihuayan , Teocalhueyacan , Mízquic , Cuitláhuac , Xochimilco , Coyoacan , Coatlichan , Itztapallocan , Cuauhnáhuac , Xihuacan , Copallan , Yohuallan , Tepecuacuilco , Tetella , Cuauhtla , Tecalco , Patlanallan , Tepeyácac , Oztotícpac , Tlaollan y Ahuilizapan .",Yn Quauhtlatouatzi tlantocat XXIX xiuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67600,4993,spanish,nahuatl,No hay que limpiarlo .,Amo mochipaujtani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67601,4994,spanish,nahuatl,"Al ver a Cuauhtliquetzqui , le dijo el hechicero : “ Cuauhtliquetzqui , ¿ qué andas haciendo ? Ya viene Cópil a despojaros , pues dentro de tres días os destruirá ; avísale a Ténoch ” .","Ynic ye quita Quauhtliquetzqui quinotza tlacatecolotl , quilhuia : “ Quauhtliquetzqué , tle taxtoc ? Ye amechontlaquixtilia Copil , ye eylhuitl yn amechualpoloua ; xoconotza Tenoch ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67602,4995,spanish,nahuatl,"Estos caminantes o peregrinos salían de Milpa Alta el dos de enero y llegaban a Chalma el cuatro de enero . Luego descansaban y se estaban en la iglesia . Y en el llamado dia de Reyes , se hacia una fiesta hermosa en Chalma , con tres sacerdotes . Uno de ellos hablaba en el púlpito y les decía","Inimequez nenecatzitzintin nozo mohuentiquez quizaya de in xolal Malacateticpac ipan ome tonali metztli enero ; ihuan oacia Chalma ipan nahui tonali enero . Iman on mocecehuizque ihuan zan huel teopa yezque . Ihuan niman mitoaya Reyes , iman on omochihuaya ce ilhuitl mahuiztic ompa Chalma , ica yeyi topixcatzitzintin . Cetzin motlatoltiz ipan púrpito ihuan quinmolhuiliz :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67603,4996,spanish,nahuatl,"Al punto bajó un iztaccuauhtli , al que los antiguos chichimecas llamaban Totolin , se posó sobre el ocelote rojo y lo devoró .","Auh y ye concaqui yn ilhuicacpa yuhquin tlatlatzca yn ilhuicatl ; niman ye yc chicomicuania , quimolhuique : Ototenpan techcac yn toteouh ; tlacaçoc techiximati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67604,4997,spanish,nahuatl,"Y está mi perro , mi perro ” .","Uan itstok ne nochichi , ne nochichi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67605,4998,spanish,nahuatl,Su abuela también salió,Noponi isisna no pankiski,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67606,4999,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67607,5000,spanish,nahuatl,Atole de arroz,Arrozatolli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67608,5001,spanish,nahuatl,"8 Ácatl , 1591 .","VIII Acatl xihuitl , 1591 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67609,5002,spanish,nahuatl,"— Así será esto , así se hará esto .","— Yuh yez hin , yuh muchihuaz hin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67610,5003,spanish,nahuatl,Si nunca tienen hambre mejor ” .,"Tla axkema inimayanaj mejor meltijka . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67611,5004,spanish,nahuatl,"Y en Chicomóztoc , cuando allá llegaron , y luego cuando de allá partieron para venir caminando hacia acá , era su tlatohuani Ecatzinteuctli Chichimecateuctli Tlaquitzcaliuhqui ; este tlatohuani fue el tronco y semilla de sus linajes señoriales .","Auh yn ompa Chicomoztoc , ynic oncan quiçaco , ynic onpan huallehuaque ynic ohualnenenque ynic ompa ohuallaque , yn tlahtohuani hualmochiuhtia ytoca Hecatzinteuhctli Chichimecateuhctli Tlaquitzcaliuhqui ; ynin tlahtohuani huel yehuatl quauhtzonyotl xinachtli omochiuh yntlahtocatlacamecayotica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67612,5005,spanish,nahuatl,Y la tierra [ tlalmantli ] tiene cinco brazas de ancho en vera de la acequia otras cinco brazas hazia los camellones y anbos tienen de largo nueve brazas hasta donde llegan las estacas .,Auh in tlalmantli inic patlahoac V maitl auh in atentli macuilli maitl in ihuicpa chinamitl auh inic huihuiyac yn iyonteyxtin chinamitl chichiuhcnahui maitl yn oncan tlatlantica estacas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67613,5006,spanish,nahuatl,"Conforme . Por diez centavos este tren nos lleva a la mera puerta donde pienso bajarme . Sube primero , por favor .",Nicualita . Ica mahtlactli centavo inin calmimilolli teck huicah ixtla caltzacualli campa nitemoz . Achtopa xitlehco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67614,5007,spanish,nahuatl,dónde se detuvo este José Alcántara .,cani moilochti nehin José Alcántara .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67615,5008,spanish,nahuatl,Y se le dio a entender si verdad dixiesen que dios les ayudaría y diziendo al contrario se lo castigaría los testigos responden que son los mandones del barrio [ tlaxilacalleque ] y todos responden amen .,Ylhuiloque yn tla melahuac anquitozque ica mechmotlaocoliliz in totecuyo dios auh in tla amiztlacatizque zan no yehuatzin amechmotlatzacuiltiliz tlananquilia in testigos tlaxilacaleque quitoque mochintin ca yuh mochiuaz etc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67616,5009,spanish,nahuatl,para darnos de comer a mediodía ?,nouelti para titlakuaj tlajkotona ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67617,5010,spanish,nahuatl,". Y fue entonces cuando quedó totalmente abierta la tierra de la costa ; ya nadie fue nuestro enemigo , de zapotecas y costeños .",". Auh ye icuac centlapouh in ixquich anahuacatlalli , in aoc ac toyaouh omochiuh , in tzapotecatl in anauacatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67618,5011,spanish,nahuatl,"amarillo , negro , blanco","kostik , yauitl , chipauak",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67619,5012,spanish,nahuatl,"Por eso dieron al lugar el nombre de Mazatla , como hasta ahora se llama .",Yc unca tlatocayotique yn axca Maçatla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67620,5013,spanish,nahuatl,"Cuando duele el estómago , se hierve y se toma .","Ijuak tekokoj se ipox , se kimana uan se tayi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67621,5014,spanish,nahuatl,"que no me lo escondan en la morada de los grandes relámpagos ,","mah amo nechtatilican inchayohcan huehhueyi tapetaniloyan ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67622,5015,spanish,nahuatl,¡ No hables con él !,¡ Amo ica xitlahto !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67623,5016,spanish,nahuatl,"Pues cuando Painal ha pasado luego se colocan las personas en orden , se colocan en hileras , delante de Huitzilopochtli allí en Apetlac ; por cuatro veces los hacían dar la rueda sagrada a este lugar .",Auh in oquizato Paynalton niman ye ic temanalo tetecpanalo in ixpan Huitzilopochtli in uncan apetlac nauhpa in quinteucallayaualochtiaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67624,5017,spanish,nahuatl,"Respondió Ecatzin : “ ¿ Acaso no es temible el enojo del señor teul Marqués , pues ahorcó al tlatoani Cuauhtemoctzin y a los otros dos tlatoque ? ; por eso nos escondimos .","Otlanaquilli in Ecatzin , oquito : “ Cuix amo temauhti yn iqualantzin yn tlacatl teoutl Marqués , ca ye quimopilhuia yn tlatohuani Quauhtemoctzin yhuan ometin tlatoque ? ; ypampa otitotlatito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67625,5018,spanish,nahuatl,amó,otlazohtlac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67626,5019,spanish,nahuatl,Oriente sur y norte así se encontraban las tres .,oriente sur wan i norte uhkín wal monamikia’ močin yeyi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67627,5020,spanish,nahuatl,"Asimismo , su templo era de chalchihuites , de turquesas , de esmeraldas , de corales y de cristal rojo , con espejos de turquesa .",Auh çano yuhqui yn ical ychalchiuhcal yxiuhcal yquetzalcal ytapachcal ytlapaltehuilocal xiuhtezcayo catca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67628,5021,spanish,nahuatl,vez,xinechkixtika,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67629,5022,spanish,nahuatl,"La guerra florida , la flor del escudo ,","Yn tlachinolxochitl , chimalxochitl ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67630,5023,spanish,nahuatl,"Cuando advirtió que estaba por morir , nombró y designó a su hijo legítimo , también de nombre don Felipe , entregándole el reino y la corona , para que él gobernara su reino universal .","Auh yn iquac oquimomachilti in ye momiquiliz , niman quimixquechilli quimonahuatilli yn itlaçopiltzin , çanno ytocatzin don Felipe , quimomaquilli yn itlahtocayo yn icoronatzin , ynic yehuatl quipachoz cemanahuac altepetl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67631,5024,spanish,nahuatl,"También entonces murió don Hernando de Guzmán Omacatzin Teohuateuctli , que gobernó durante 14 años .","No yhquac momiquilli yn don Hernando de Guzmán Omacatzin Teohuateuhctli , yn tlahtocat 14 xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67632,5025,spanish,nahuatl,tozquivaya & c . q . d . golpeo el espejito allí yo ; en Tezcat - zonco nació ( vid . com . ) ahora bebed el pulque .,tozquivaya nictzotzoni oa q . n . nictzotzona in tezcatzintli oncan neva in Tezcatzonco oncan oyol tzoniztapalatiati oc xocon i in uctli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67633,5026,spanish,nahuatl,los dos ( las dos ),inehuan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67634,5027,spanish,nahuatl,"Vivisteis el canto , abristeis la flor , vosotros , oh príncipes ,","Cuicatl anyolque , xochitl ancueponque , antepilhuan ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67635,5028,spanish,nahuatl,"Los tacharon , pues , de mentirosos , y algunos españoles decían : Nos mintieron , ¿ qué saben ellos ? , quizá nomás se emborracharon , quizá de su borrachera salió lo que dijeron los sabios astrólogos que sucedería ; ya es el momento que dijeron , y nada sucede .","Yc oquimiztlacamatque , oquihtoque cequintin españolesme : Ca çan iztlacati , yn tlein quimomachiztia ? , aço çan otlahuanque , aço çan imihuincacopa in tleyn oquihtoque tlamatinime in astrólogos yn tlein mochihuazquia ; axcan yn imma ypan otlateneuhque , ca amo mochihua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67636,5029,spanish,nahuatl,"Luego , en este año , en 24 , llegó la justicia aquí a Tehua-can , cuando se constituyó en gobernador don Hernando , alcalde Juan Amolocadi y Diego Esteban se hizo tlacochcalcatl",Niman ypam ynin xihuitli yc 24 hual/a/ juztisia nicam Tehuacam yquac omochiuh gouernador dfon] /H/ erna{n}do yhuan Juan Amolocadi alcallde yhuan Diego Esteba{n} tlacochcalcatli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67637,5030,spanish,nahuatl,Y los cristianos en todo y sobre todo deben aceptar y reconocer a Dios como es él .,Auh yn christianostin cemixquich yca acocentlacpac yn quimocuititzinohua yn quimiximachillia yn Dios yn queni huel yehuatzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67638,5031,spanish,nahuatl,vivirían,nemizquiah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67639,5032,spanish,nahuatl,"tal vez en una carretera ,","xa itech carretera ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67640,5033,spanish,nahuatl,"Y en cuanto llegó , desde luego intentó verlo ; les suplicó a sus criados , a los servidores que vivían con él , ser visto de él . Pasó bastante tiempo , lo fueron a llamar , que ya había ordenado el señor Obispo que entrara .","Auh in oahzito , niman ic moyeyecoa inic quimottiliz : quintlatlauhtia in itehtlayecoltihcahuan , in itlannencahuan , inic conittotiuh . Ye achi huehcauhtica in connotzaco , in ye omotlanahuatilih in tlahtoani Obispo inic calaquiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67641,5034,spanish,nahuatl,"Yo el escribano Cristobal de San Mateo por autorizacion de la justicia ordeno que hoy lunes , martes y miercoles desocupe [ la casa ] Pedro Quetzal que alla está en su morada . Pedro Utzilteuhca dice : no podré salir ya que en verdad es casa de mi esposa , me fue dado el documento con el mandamiento del doctor Ceynos . Iré a contender la orden , haré información , nos enfrentaremos , solo que no podre salir . El miercoles en que se llevarán testigos podré comprobar y en caso de que no vayan mis testigos , con ello se manifestará que es sólo malicia . Para certificar una cruz aqui pongo con mi mano . Lunes a cinco dias del mes de abril de 1568 años . Pedro Huitzilteuhca , Martin Damian alguacil habitante de Cotolco.Como vine a informar a Pedro Uitzilteuhca aqui pongo mi firma yo el escribano Cristoval de San Mateo .","Yn nehuatl escribano Cristoval de Sanc Mateo ytencopa in justicia ynic nicnauatia axcan lunes martes miercoles ynic ontlaquiquixtiz Pedro Quetzal yn oncan ca ychan auh quitohua yn Pedro Utzilteuhca amo huel niquizas ca nel ycal yn nonamic onimacoc amatl ytenahuatil doctur Ceyno noconnamictiz yn tlatolli nicchihuaz ynformancion tontonamiquizque zan ye amo huel niquizaz yn iquac miercoles in que mohuicaz testigos huel nicneltiliz yn iquac tlacamo yazque notestigos yc neciz zan tlaueliloc yc nicneltilia nican nomatica nicquetza cruz . Lunes a cinco dias del mes de abril de 1568 años . Pedro Huitzilteuhca , Martin Damian alguacil chane Cotolco . Ynic onictlacaquitico Pedro Huitzilteuhca nican ninofirmatia neuatl escribano Cristoval de San Mateo escribano .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67642,5035,spanish,nahuatl,Esta planta es fría .,In xokoyolin sesek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67643,5036,spanish,nahuatl,En el auto de suso contenido en razon de la ynformacion que se ofrece a dar María Gerónima muger de Joan de Escalante español sobre las casas y solar y pared que le derribaron y callejon que le cerraron de su entrada y salida [ de su casa ] .,Ytechcopa in enformacion quichioaznequi Maria Geronima yn inamic Juan de Escalante español ypanpa calli yoan tepantli oquixitini yoan yn inamic yoan ipanpa yn oquitzacu yn oncan inquizayan yoan yncalaquian yn incalytic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67644,5037,spanish,nahuatl,"Esto por tal causa se decía dejar segura a la gente del cumplimiento de su intento ; ya de noche comienzan a entrar las gentes , se hace comida , se bebe , se dan flores , se dan cañas de tabaco , se hacen obsequios . Y con esto se vienen saliendo .",Yehuatl in ic mitouaya teyolmelaua : oc youan in peua calacoua in on tlacualo in on atliua in on nexochitilo in on neyyetilo in on netlautilo . Zan ic ual quixouaticac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67645,5038,spanish,nahuatl,"Bueno , yo voy a ponerme mi traje negro , con el cuello blanco . Puedes estrenar al mismo tiempo tu abrigo nuevo , el que compraste la semana pasada . ¿ Cuánto cuestan los boletos ?","Cualica , nehua nis naquiz notlaquen tlitic , ica iztac iquechcuayotl . Cualli timomoyancuiquixtiz in moyancuic tlaquentlapacholli inon cemana opanoc otimocohui . ¿ Quexquich inpatin amatoncalacoayan ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67646,5039,spanish,nahuatl,Los fundidores de metales preciosos,In teocuitlapitzque,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67647,5040,spanish,nahuatl,,ihuan no iuhqui in tinahuallahtoltlacah quin iuhtiotihuelitihqueh in ticmatizqueh tlen occehcan mochiuhtayamotetzicololtiz itla in itech in tonemiliz ca inic ahmo mocahcahuazinic ahmo mocemilcahuaz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67648,5041,spanish,nahuatl,— Se agarraban a balazos se agarraban a balazos con ametralladora y con cañones de fuego eso se agarraban se mataban arreglado .,— omokicikike a balasos omokickike a balasos ametrayadora wan este kañones de xwego ye ' on mokickiaya momiktiayaya ' areglado .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67649,5042,spanish,nahuatl,"Esta última parió en Mixiuhcan , y le prepararon su temazcal en Temazcaltitlan ; su hijo se llamó Contzalan , aunque otros dicen que se llamó Cohuatlicue .","Yehuatl in y nican mixihuico yn motenehua Mixiuhcan , çanno yehuatl yn quitemato yn oncan motenehua Temazcaltitlan ; auh yn iconeuh ytoca Contzalan , occequintin quitohua ytoca Cohuatlycue .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67650,5043,spanish,nahuatl,En el año 9 Técpatl 1436 no sucedió nada .,Chicuhnaui Tecpa xiuitl atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67651,5044,spanish,nahuatl,"Al final de hueitecuílhuitl se marcharon para Tepotzotlan ; luego , a medianoche , se movieron , salieron de las casas señoriales de Quinatzin , tlatohuani de Tepotzotlan , nuevamente huyeron de noche los españoles .","Auh ytlamian yn hueytecuilhuitl ynic oyaque yn Tepotzotlan ; niman yohualnepantla yn oolimque yn oyaque yn Tepotzotlan yn itecpanchan yn tlahtohuani catca yn itoca Quinatzin , ye no yohuan yn yaque españoles .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67652,5045,spanish,nahuatl,½ cebolla mediana,Tlahco xonacatl ahmo huehyi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67653,5046,spanish,nahuatl,En el nombre de dios padre hijo y espiritu santo yo Francisco Hernandez Quauhycequi vecino de San Juan Xihuitonco [ F . 21v . ] declaro mi hultima boluntad .,Yn ica ytocatzin dios tetatzin tepiltzin yhoan spirito santo ca in nehoatl Francisco Hernandez Quahuicequi nican nochan San Juan Xihuitonco nicmelahua yn notlanequiliz yc tzonquiza yn nocializ .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67654,5047,spanish,nahuatl,"2 Calli , 1221 .","II Calli xihuitl , 1221 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67655,5048,spanish,nahuatl,amaron,ontlazohtlaqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67656,5049,spanish,nahuatl,Estas mujeres y sus maridos venían como parte del zapatismo y tenían su trabajo aparte : los hombres y las mujeres se cargaban sus ollas y niños y se subían al monte . Iban a sacar raíz de ocote . Y se puede decir que éstos fueron los que nos enseñaron los usos de la raíz de ocote . Llevaban los hombres sus carabinas porque andaban con Zapata .,Inimequez cihuame ica tlaca noncuaca zapatistacayotl ihuan noncua oyeya tequitl . Tlaca ica cihuame omomamaya ica xoctin ica piltzitzintin ihuan otlecoya cuauhtla . Oconquixtiaya oconelhuatl ma tiquitocan yehuan in oquiteititito tlen itech monequiz oconelhuatl . Tlaca oyaya ica tepoztlacueponili ican oyeya intlac Zapata .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67657,5050,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67658,5051,spanish,nahuatl,"Murió Marcos de Aguilar a los dos meses , y en su lugar quedó con su poder el tesorero Alonso de Estrada , natural de Ciudad Real , quien gobernó hasta que vino de España y se asentó la primera Audiencia .","108 Auh yn onmomiquillico Marcos de Aguilar çan ome metztica , auh ypatca yxiptla mochiuh yn ica yxquich yhuelitiliz oc ye ytech motlalli yn tesorero Alonso de Estrada , ompa ychan yn ipan altepetl de Ciudad Real , yn otlapacho yxquichyca ynic hualla yn España yn achto yc motlallico Audiencia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67659,5052,spanish,nahuatl,"por el tiempo que sea , he tomado en préstamo a los príncipes : ajorcas , piedras preciosas .","ma oc ixquich cahuitl , niquinnotlanehui in chalchiuhtin , in maquiztin , in tepilhuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67660,5053,spanish,nahuatl,de todas sus oraciones,ica nochin namooraciones,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67661,5054,spanish,nahuatl,"La cuarta cosa que digo es que Miguel Cuitlahuacatl , que tambien vive en Tezontlalnamacoya , me dará siete pesos ; si los paga , con ellos se dirá misa por mí .",Ynic 4 niquitohua nechmacaz chicome tomines ytoca Miguel Cuitlahuacatl zan no honcan nemi yn Tezontlalnamacoya yn tla oquiztlauh yhuan misa ye nopan mitoz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67662,5055,spanish,nahuatl,"Después de que la dicha mujer se fue a quejar , el corregidor envió a un alguacil español para que fuera a aprehender a los que estaban trabajando , es decir , a los dichos Juan Morales y Bernabé de San Jerónimo , mas no los aprehendió de buena manera , porque a ambos les amarró las manos .","Auh yn oyuh moteylhuito omoteneuh cihuatl , yc niman ce alguacil español quihualtitlan yn coregidor quimanaco oncan yn tlatequipanohuaya yn omoteneuhque Juan Morales yhuan Bernabé de San Jerónimo , amo yhuiyan yn quimanaco ca quinmamaylpica ymomextin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67663,5056,spanish,nahuatl,"“ Ah , pero yo ¿ cómo lo voy a hacer ,","Ah , pero na ¿ kenijki nijchiuas ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67664,5057,spanish,nahuatl,"Pero los mexicas atzacualcas no abandonaron su propiedad , pues hicieron todo lo posible para no tener que dejar su templo , iniciando un gran pleito , porque la vieja iglesia de San Sebastián era de su propiedad ; asimismo , el terreno donde se levantaba el templo pertenecía a los antiguos abuelos y padres de los mexicas atzacualcas , todo era de su propiedad .","Auh yn mexica atzaqualca atzaqualca | | 65 camo caxcancauhque , oquixquich yntlapal quichiuhque ynic amo quicahualiztlamatia yn atzaqualca yn inteopancal , ca huey pleito yc quichiuhque , yehica ypampa yn huehue teopancalli omoteneuh Sant Sebastián ca huel imaxca yntlatqui , yhuan yntlal yn ipan icac teopantli yntlaquetzal yn huehuetque yn incolhuan yntahuan catca yn mexica macehualtin atzaqualca ; mochi ymaxca catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67665,5058,spanish,nahuatl,desayuné después me fui al corral aparejé y me fui a trabajardurante todo el día no pensé en otra cosa sino en lo que había ocurrido en la mañana llegó el día siguiente tempranito fui a ver a mis padres a su dormitorio,onalmazalo zatepan onihuiya cahuahcalco onitladapechi ihuanonitequitito nochi in cemilhuitl ammitla occe onicnemili zan tlen opanoc yohuahtzinco omozdati zan cuacualcanton onihuia niquinmohtilito notahtzitzihuan incochiantzinco,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67666,5059,spanish,nahuatl,"Y luego ahí enterramos estacas , dos junto al acalohtli , ahí terminan los linderos . Y como venimos a dar posesión arrojaron piedras y los metimos en su morada , su tierra , su chinantli , ante los mencionados en la carta de venta .",Auh niman oncan otocontetetzotzonque estacas ome acallotetechpa yn oncan tlatlami quaxochtli auh ynic otiquinmacaco posesion yca tetl ontlamomotlaque yhuan otiquimoncallaquique yn ichan yn intlalpan yn inchinanpa yn imixpan yn omoteneuhque ypan carta de venta .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67667,5060,spanish,nahuatl,"En este año se enseñoreó como tlatohuani de Atlauhtlan Tenanco Popocatzin Atlauhtecatlteuctli , el cual era sólo cuauhpilli ; en el mismo año nació su hijo Cacamatlteuctli Xocóyotl .","Nican ypan in motlahtocatlalli yn Popocatzin Atlauhtecatlteuhctli tlahtohuani Atlauhtlan Tenanco , ynin çan quauhpilli ; auh yquac tlacat yn ipan in xihuitl yn ipiltzin yn itoca Cacamatlteuhctli Xocoyotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67668,5061,spanish,nahuatl,ese muchachito estaba arriba .,itstok nopa pilokichpiltsi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67669,5062,spanish,nahuatl,¡ Que permanezca la tierra !,¡ Ma huel manin tlalli !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67670,5063,spanish,nahuatl,"Y mientras los chichimecas totolimpanecas venían avanzando y caminando por muchos sitios , fue su tlatohuani el ya mencionado señor Huehueteuctli Chichimecateuctli .","Ynic niman ye huallotlatoca in ye hualnenemi ynic nohuian hualnentiaque yn chichimeca yn totollimpaneca , yntlahtocauh hualmochiuhtia yn omoteneuh yn tlacatl yn Huehueteuhctli yn Chichimecateuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67671,5064,spanish,nahuatl,"Las vinieron a dejar todos los religiosos de San Francisco , acudieron en persona a instalarlas el guardián , los definidores , el comisario y el provincial ; las acompañaron igualmente el corregidor mayor y muchos españoles .","Yxquichtin quinmocahuillico in teopixque Sant Francisco , guardián , divinidores , comissario , provincial , quinmoyomahuilico ynic quinmotlalilico ; yhuan corregidor mayor yhuan miequintin castilteca yn quihualmohuiquillique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67672,5065,spanish,nahuatl,Respondieron los tlaxcaltecas : “ ¿ De dónde sois ? ” .,Ye quiualhuia yn tlaxcalteca : “ Can amocha ? ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67673,5066,spanish,nahuatl,"Este Tetzáhuitl Huitzilopochtli llamó al caudillo y cuauhtlato que gobernaba a los aztecas , los cuales estaban poblados en la gran ciudad de Aztlan ; y el cuauhtlato se llamaba Iztacmixcohuatzin .","Auh ynin Tetzahuitl Huitzillopochtli oquinotz yn inteyacancauh yn intepachocauh yn inquauhtlahtocauh yn azteca , yn oncan catca onoya yn ipan yn itic huey altepetl ciudad Aztlan ; yn quauhtlahto ytoca Yztacmixcohuatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67674,5067,spanish,nahuatl,"Luego los españoles salieron de noche , salieron en la fiesta de Tecuilhuitontli ; entonces murieron muchos en Toltecaacalloco , donde además los obligamos a deshacerse de sus pertenencias .","Nima ye yc quiça yoaltica , Tecuhylhuitican quizque ; ye yquac y mique Toltecaacaloco , uncan tiquintlatepeualtique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67675,5068,spanish,nahuatl,Yo don Francisco Ximenes governador juez por su magestad mando a vos Pedro Acol [ alguacil ] y a Miguel Hernandez escribano que vays a meter en la posesion a Pedro Nali y a su muger y ninguna persona se lo impida y asi lo mando .,Nehuatl don Francisco Ximenez gobernador yn ipaltzinco su magestad yn axcan nemechnahuatia yn tehuatl alguacil Pedro Acol yhuan escribano Miguel Hernandez anconcallaquitihui yn ichan Pedro Nalli yhuan yn inamic niman ayac amechtlacahualtiz yuh nitlanahuatia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67676,5069,spanish,nahuatl,O quizá nos convenga hacerle alguna brujería al envoltorio y al cacastle de su dios .,Manoço cana tictlachichihuilican yn iquimil yn icacax | | 54r yn inteouh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67677,5070,spanish,nahuatl,Hay una sola clase .,Ipa se taman saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67678,5071,spanish,nahuatl,"Sí , porque se cierra , se cierra la tierra","Kena , komo tsakti tsakti ni tlali .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67679,5072,spanish,nahuatl,Y todo el demas axuar e servicio de tecomates se esté ansi como hasta aquí y dello tenga especial cuydado la dicha mi hija Ana .,Yhuan in ixquich in noquichtlatqui tecomatl yn iuh tlaca ca nochan zan iuh tla onoz huell quimocuitlahuiz in nochpoch Ana .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67680,5073,spanish,nahuatl,"Palabras de exhortación con que la madre así habla , instruye a su hija",Tenonotzaliztlahtolli in tenan yc quinotza quixtlamachtia in ichpuch .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67681,5074,spanish,nahuatl,"Tú , amiga mía , mujer ofrendadora , mira cómo permanece el canto , en Cohuatepec , en Cuauhtenampan , sobre nosotros se extiende , luego pasa . Tal vez mi ser de mujer hace locuras , mi pequeño corazón se aflige . ¿ Cómo habré de hacerlo , a aquel que tengo por hombre , aunque sean mías falda y camisa ? ¿ Los que son nuestros hombres , son nuestra hechura ?","Ticniuhtzin , ticihuatlamacazqui , ma xontlachia in momach moman cuicatl , in Cohuatepec , in Cuauhtenampan . Topan moteca , panohua . Zo nocihuayo ninaitia , noyollotzin mococohua . ¿ Ah quen nel noconchihuaz ihuan noquichtiz ? ¿ Mazo oc cenca ye in cueye , ye in huipil ? In toquichhuan , in toyocolhuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67682,5075,spanish,nahuatl,". Ah en Axalco en el palacio , ofrendas se hicieron al dios : ya llora . ¡ No sea así , no sea así ! Ofrendas se hicieron al dios : ya llora . En Tezcatzonco es tu casa : un guerrero",. Huiya ! Axalco tecpan teutl macoc ye choca maca ivi maca ivi teutl macoc ye choca Tezcatzonco moyolcan ayyaquetl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67683,5076,spanish,nahuatl,"Artículo 37 . - A ) Ningún mexicano por nacimiento podrá ser privado de su nacionalidad . B ) La nacionalidad mexicana por naturalización se perderá en los siguientes casos : I . Por adquisición voluntaria de una nacionalidad extranjera , por hacerse pasar en cualquier instrumento público como extranjero , por usar un pasaporte extranjero , o por aceptar o usar títulos nobiliarios que impliquen sumisión a un Estado extranjero , y II . Por residir durante cinco años continuos en el extranjero . C ) La ciudadanía mexicana se pierde : I . Por aceptar o usar títulos nobiliarios de gobiernos extranjeros ; II . Por prestar voluntariamente servicios oficiales a un gobierno extranjero sin permiso del Congreso Federal o de su Comisión Permanente ; III . Por aceptar o usar condecoraciones extranjeras sin permiso del Congreso Federal o de su Comisión Permanente ; IV . Por admitir del gobierno de otro país títulos o funciones sin previa licencia del Congreso Federal o de su Comisión Permanente , exceptuando los títulos literarios , científicos o humanitarios que pueden aceptarse libremente ; V . Por ayudar , en contra de la Nación , a un extranjero , o a un gobierno extranjero , en cualquier reclamación diplomática o ante un tribunal internacional , y VI . En los demás casos que fijan las leyes . En el caso de las fracciones II a IV de este apartado , el Congreso de la Unión establecerá en la ley reglamentaria respectiva , los casos de excepción en los cuales los permisos y licencias se entenderán otorgados , una vez transcurrido el plazo que la propia ley señale , con la sola presentación de la solicitud del interesado .","Tlen 37 Tlanahuatihcayotl . A ) Amo acah mexica tlacatl nican tlacatini huelis quicuiliseh itlacatililis . B ) In mexica tlacatililis tlen ica amatl huelis polihuis ica inin sequin tlamantli : I . Ipampa ica iyolo quicuis sehcanoc tlacatililis , ipampa mopanoltis ica se tlehueli altepeco tlatequihuili quehuac quiahuac ehua , ipampa quitequihuis amatlapanoltili tlen quiahuac , noso ipampa quiselis noso quitequihuis tocayotl tlen pilimeh tlen ica mopachtecas ipan quiahuac Caltlanahuatiloyan , ihuan II . Ipampa mochantis quipano macuili xihuitl sehcanoc tlali . C ) In mexica tlacatililis mopoloa ipampa : I . Moselia noso motequihuia piltocayotl tlen sehcanoc tlanahuatianih ; II . Ipampa tetlanehtia ica iyolo altepetequiyotl ihuicpa sehcanoc tecquihua ihuan amo ica itlanahuatil Sentica Tlahtocan noso Sentequichihuanih ; III . Ipampa quiselis noso quiquihuis machiotl tlen sehcanoc hualah ihuan amo itlanahuatil Sentica Tlahtocan Sentlanahuatiloyan noso Tlanechicolis Sentequichihuani ; IV . Ipampa quiselis tlen seyoc tlali tequihua machiotl noso tequichihuali ihuan amo achtohui moquixtis amatl tlen Sentica Tlahtocan Sentlanahuatiloyan noso tlen Tlanechicolis Sentequichihuani , san ipatih eli tlen tlacuiloli tocayotl , tlen tlamatini ihuan cuali tlacayotl tlen hueli moselia ica tlamaquixtilistli ; V . Ipampa tlapalehuis , quitlahtlacahuis Totlalnantzin , se tlen sehcanoc ehua , noso tequihua tlen seyoc tlali , ipan tlahtoli campa tlehueli motlatlania totlalnantzin noso iixpa Semanahuac Tlasencahuani ; VI . Ipan sequinoc tlahtolmeh tlen quiixnextiah tlahtol tlanahuatilmeh . In tlahtoli tlen ixnesi ipan tlahtoltlatlapantli tlen II onasi IV tlen inin pamitl , in Sentica Tlahtocan quiixtlalis ipan tlahtol tlanahuatili tlen itechpohui , tlehtleya tlamantli campa tlatemactilistli noso amatlaxolehuali momatis tlatemactiliah , queman onpanos tonatih tlen quiixtlalis tlahtol tlanahuatili , san monequi monextis amatlatlenequili tlen tlacatzin quicuesoa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67684,5077,spanish,nahuatl,Termina el año 4 Calli .,Quizqui yn IIII Calli xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67685,5078,spanish,nahuatl,¿ Has sido destruido sacerdote Cuatéotl ?,¿ Ca ye tommoneltoc teohua zan Quateotl ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67686,5079,spanish,nahuatl,"Y así , y así se contentaron","Uan ijkino , uan ijkino pajke",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67687,5080,spanish,nahuatl,"Se acordó de cómo los mexicas habían servido a su padre Tezozomoctli , pues lo que éste quería , aquéllos tenían que hacerlo ; Tezozomoctli obligó a los mexicas a que le llevaran una chinampa hasta Azcapotzalco .","Conilnamiqui yn iuhqui tlayecoltique mexica yn ittatzin catca Teçoçomoctli , yn quinequia çanno yuh quichihuazquia ; yn iuh quichiuh ynpan mexica yn Teçoçomoctli , yn quihuillanque chinamitl yn conmacaya yn onpa Azcapotzalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67688,5081,spanish,nahuatl,"Pues este gran santo , a quien Dios nuestro señor otorgó el poder de hacer milagros , era religioso de Santo Domingo ; él era como otro San Diego .","Ypanpa Sancto Domingo teopixqui huey sancto , yhuan mietlamantli yn quimomaquilli totecuiyo Dios huelitiliztli ynic quimochihuilia tlamahuiçolli ; yn quenamicatzintli Sant Diego çanno iuhqui yehuatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67689,5082,spanish,nahuatl,Tráiganlo aquí en esta,Xichualcuican nican itech nehin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67690,5083,spanish,nahuatl,"El cuarto inquisidor fue el licenciado Francisco Santos García , quien después fue obispo del Nuevo Reino de Galicia en Guadalajara Jalisco .","Auh yehuatl ycnahui inquisidor mochiuhtzino yn licenciado Francisco Sanctos García , auh çatepan ompa mochiuhtzinoto obispo yn yancuic y motenehua del Nuevo Reyno de Galicia Guadraxara Xalixco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67691,5084,spanish,nahuatl,"En este año salieron de su morada de Aztlan los mexitin aztecas chichimecas , que ahora se nombran tenochcas .",Ypan in yn onpa hualquizque ynchan Aztlan yn mexitin azteca chichimeca yn axcan ye motenehua tenuchca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67692,5085,spanish,nahuatl,Se da en el cafetal donde chapean .,Mochiua kajfentaj kampa tauitekij .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67693,5086,spanish,nahuatl,"Durante el tiempo en que vinieron de camino , hasta llegar a Colhuacan , los mexicas ataron cuatro veces sus años .",Auh nauhpa yn otlihpa yn inpan toxiuh molpilli mexica ynic hualnentiaque ynic cenca huecauhtica ynic oncan acico Culhuacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67694,5087,spanish,nahuatl,se cansan al trabajar .,initlaxikouaj initekitij .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67695,5088,spanish,nahuatl,"Venderé mi coche , para comprarme un auto nuevo .",Nicnam a c a z nocalmimilo inic nocohuiz noauto yancuic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67696,5089,spanish,nahuatl,vendieran,tlanamacazquiah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67697,5090,spanish,nahuatl,Ante sus mercedes parescieron uno que se dixo llamar Baltasar Pedro y tanbien Marta Tepi vecinos ( del barrio ) de San Sebastian a la parte de Tzaqualco y traxeron un testamento en presencia de mi el escrivano Juan de San Francisco y dixeron venimos a dar a entender y a dar noticia a la justicia en razon de unas casas y tierras que dexo mi hermana [ menor ] Juana Francisca y su marido Miguel Quicen que son ya difuntos .,Ymixpantzinco onecico yn yehuatl ytoca Balthasar Pedro yhuan Marta Tepi chaneque San Sebastian Tzacualco oquihu ? ? cuique centetl testamento nixpan y nehuatl escribano Juan de San Francisco conitoco ca ticaquitico in justicias yn ipanpa yn calli yn tlalli yn quimocahuilitia y nicuhctzin Juana Francisca yhuan yn inamic Miguel Quicen omomiquilique .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67698,5091,spanish,nahuatl,"El buen artista de las plumas : hábil , dueño de sí , de él es humanizar el querer de la gente . Hace trabajos de plumas , las escoge , las ordena , las pinta de diversos colores , las junta unas con otras .","In cualli amantecatl : tlanemiliani , yyel , itech netlacanecani . Netlacahuiloni , amantecati , tlazaloa , tlahuipana ; tlanamictia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67699,5092,spanish,nahuatl,Cuídamelos .,Xinechincuidarohuili .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67700,5093,spanish,nahuatl,"El tenía oportunidad para aprender el inglés , pero estuvo muy flojo y no aprovechó las circunstancias favorables .","Yehua inglestlahtolli cualli omomachtizquiaya , nozo otlatzihuic ihuan ahuel otlazalo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67701,5094,spanish,nahuatl,"Las mujercitas lo llevan en su seno , en su faldellín , y los hombres lo llevamos en la boca , o en el maxtle .","Nohuian nemia in inxilla in incuetitlan , in cioatzitzinti . Auh in toquichtin nohuian nemi in imaxtlaticlan , ihuan in incamac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67702,5095,spanish,nahuatl,"Existe , pues , la cuestión sobre si alguno de ellos lo hizo primero cuando Atonaltzin se disponía a partir , si éste y Cuahuitzatzin merecieron tierras y pusieron todas sus mojoneras al mismo tiempo , y si no las habían puesto antes sino sólo hasta este dicho año de 11 Calli , cuando Atonaltzin se disponía a partir ; pero lo cierto es lo que más arriba se dijo , a saber , que Atonaltzin Chichimecateuctli fue el primero que puso sus mojoneras , cuando se disponía a partir hacia Cuauhnáhuac , o , mejor , cuando se regresó de Tetotolco y vino a asentarse acá .","Auh ynin omoteneuh tlahtolli , yn çaço catlehuatl achto quichiuh ynic yazquia yn Atonaltzin , yn cuix ye otlalmaceuhque yn cuix ye oquiquetzque yn ixquich ynquaxoch yn inehuan Quahuitzatzin , auh yn cuix noço ayemo quiquetzaya yece çan ya yehuatl ypan in yn omoteneuh XI Calli xihuitl , ynic yazquia Atonaltzin ; auh yece huel yehuatl moneltilia y tlacpac omitoca , achtopa quiquetztiaco yn iquaxoch yn ihquac yazquia Quauhna - | | 123v - huac yn Atonaltzin Chichimecateuhctli , yn iquac hualmocuepato Tetotolco ca ça onmotlallico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67703,5096,spanish,nahuatl,Maleta muchacha aunque vaya a San Tobías de qué le va a servir .,tlenkwa micmoserbirwi para ntimikas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67704,5097,spanish,nahuatl,"Uno de ellos , Gonzalo Guerrero , era tlahtoani y gobernaba en su comunidad maya . No quiso acudir al llamado de Cortés .",Ce yehuantin in itoca Gonzalo Guerrero yeaxcan intlahtocauh catca mayatlacah . Anca yehuatl amo quinec yaz in canin caxtilantlacah in quichixtocque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67705,5098,spanish,nahuatl,Decía : Señor mío : aquí está tu cañita . ”,Quitohua : —Nopiltzin é,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67706,5099,spanish,nahuatl,"Al ver esto , los chichimecas totolimpanecas dijeron : Quizá nuestro dios comerá y beberá sobre este cerro del ocelote rojo que acabamos de cazar .","Auh y ye yhcuac yn innahuatilpan ynic quinnahuati yn quimoteotiaya yn chichimeca , auh niman huel yehuatl ynohma y ye ontlamini yn tlahtohuani yn Atonaltzin Chichimecateuhctli yn ilhuicacpa , auh çan nenquiçato yn imiuh ; auh ynic hualmocuep ye tlamintacico yn tlalpan yn quimintacico tlatlauhqui ocellotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67707,5100,spanish,nahuatl,"En este año murió Xihuitltémoc , decimoséptimo tlatohuani de Colhuacan , que gobernó durante 13 años ; y luego , en este mismo año , se enseñoreó el señor Coxcoxtli como decimoctavo tlatohuani de Colhuacan .","Nican ypan in momiquillico yn Xihuitltemoc yn iccaxtollomome tlahtohuani Culhuacan , yn tlahtocat matlactlomey xihuitl ; auh ça niman ipan in yn omoteneuh xihuitl oncan hualmotlahtocatlalli yn tlacatl Coxcoxtli yn iccaxtollomey tlahtohuani mochiuh Culhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67708,5101,spanish,nahuatl,"Ya para entonces los músicos van a esperarlos ; cuando vemos ya viene el golpe de la gente desde arriba del cerro de San Pedro . Inmediatamente comienzan a tocar . Y los caminantes traen cargando una imagen de Nuestro Padre de Chalma . Los van a encontrar con incienso , cirios prendidos , allí en el templo del barrio de Santa Marta , donde año con año , salen y entran los peregrinos .","Ye yiman on inomequez tlatzotzona yahue techiazque ; icuac tiquita ye hualcoxoni gente icpac tepetl San Pedro . Ye yiman on tlatzotzona . Ihuan tlen nenenquez quimamati huitze Totatzin Chalma . Quimonamiquilizque ica popochtli , ica cirios tlatlatazque , ompa Santa Marta teocaltzintli , ompoyon nochipa cecen xihuitl , ompoyon omoquixtiaya , ompoyon omocalaquiaya nenenquez .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67709,5102,spanish,nahuatl,Es caliente porque es reseco .,Totonik por que uajuaktik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67710,5103,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67711,5104,spanish,nahuatl,3 dientes de ajo,Yei axoxtlantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67712,5105,spanish,nahuatl,yo le dijemire usted acaso ya la fastidié por moler mis tortillas por lavar mi ropa,onicmolhuili tlaximohtili cuix yonimitzmozotlahuitili ica tinechmo texiliba ca tinechmotlapaquilia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67713,5106,spanish,nahuatl,"o tal vez se quedó en la casa ,","o xa calihtic mocahuac ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67714,5107,spanish,nahuatl,"Le llaman así porque se parece un poco al quintonile ( uaujkilit ) que se come , sólo que es espinoso y sus semillas son diferentes .","In iujki kitokaytiaj por in in tajtamati kemej in uaujkilit , sayoj ke in uitsyoj uan teyoua , no taman iteyo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67715,5108,spanish,nahuatl,"Luego el Capitán fue a hacer la guerra en Huaxyacac , y lo acompañaban los acolhuas .","Nima ye yc yaotlatoan Capitán Uaxyacac , yehuanti uia acoluaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67716,5109,spanish,nahuatl,[ Chikomexochitl ] lo llamó,Kinotsa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67717,5110,spanish,nahuatl,"El lunes 8 de septiembre de 1614 , fiesta de la Natividad de nuestra querida madre Santa María , por la tarde , murió Alonso Rodríguez Delgado , fundador que edificó el Hospital del Espíritu Santo en Acallotenco , junto a la Casa Profesa de San Ignacio ; éste dejó su hospital a los hermanos de Oaxtepec llamados de los convalecientes , que se dedican a atender hospitales .","Axcan lunes yn ic 8 mani metztli septiembre de 1614 años teotlac , huel ypan ylhuitzin ytlacatilitzin totlaçonantzin Sancta María de la Natividad , yn momiquilli Alonso Rodríguez Delgado fundador yn oquichiuh Hospital del Spíritu Sancto yn Acallotenco ynahuac San Ignacio la Casa Proffesa ; ynin yhospital oncan quincauhtia yn hermanos de Huaxtepec motenehua conbalecientes , in quimocuitlahuia hospitales .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67718,5111,spanish,nahuatl,"o tal vez en un sendero ,","o xa itech ohpitzac ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67719,5112,spanish,nahuatl,"Entonces los tenochcas comenzaron a matarse entre sí ; en el año 3 Calli 1521 dieron muerte a varios principales : al cihuacóatl Tzihuacpopocatzin , a Cipactzin , a Tencuecuenotzin , y a Axayácatl y Xoxopehuáloc , hijos ambos de Moteuczomatzin .","Yquac peuh y ye momimictia tenochca ; Yey Calli xiuitl ypa quimictique yn inpillo : ciuacoatl Tziuacpopocatzi yoa Cipactzi , Tencuecuenotzi , ypilhua Motecuhçomatzi Axayaca , Xoxopeualloc , quimictique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67720,5113,spanish,nahuatl,"Durante el primer año de su gobieno se reunieron en consejo en Tlatelolco los señores mexicas , entre ellos el tlacatécatl y el tlacochcálcatl Mixcohuatzin , los cuales estaban enojados porque sus señores habían sido muertos en forma ignominiosa .","E iuh cexiuitl tlatocanti yn e mononoça yn mexica tlatoque yn Tlatilulco , yn tlacatecatl yn tlacochcalcatl Mixcouatzin , ca oncan nentlamati ynic omictiloque yn itlatocaua yn çan teuhtica tlaçultica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67721,5114,spanish,nahuatl,pero no sólo por eso sino porque quiero aprovechar la oportunidad de que en este recinto universitario se escuche nuevamente por las personas que nos acompañan la que fue lengua de sabios y grandes poetas,yece ahmo zan inon ipampa no iuhqui nicnequizquiani yehica huelipan yehica nican huey calmecac moyetzticateh miec mahuiztic tlacatzitzintin cihuatzitzintin ma quimocaquitican inin totlahtol ininhuehuetlahtoltzin in tlamatinimeh ihuan huey cuicapihqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67722,5115,spanish,nahuatl,"Cada uno de estos siete calpules , en que sacó a los macehuales , tenía su propio dios ; y se dice que además trajeron consigo otros dioses .","Auh yehuantin ynin yn chicome calpolli y macehualtin yn quihualquixti , auh no ceceyaca quinpieya cece ynteohuan ; ynic mitohua motenehua ca ocnocequintin yn quihualhuicaque yn inteohuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67723,5116,spanish,nahuatl,en lo alto,Tlacpac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67724,5117,spanish,nahuatl,En el campo de batalla se le dio de beber a nuestro Amatépetl ” .,Yxtlauaca ma ytiloc tAmatepeuh ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67725,5118,spanish,nahuatl,"Allá en Xiquipilco aAxayácatl lo hirió en la pierna un otomí , su nombre era TlilatL","Xiquipilco oncan oquimetzhuitec ce otomitl , ytoca Tlilatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67726,5119,spanish,nahuatl,". — ( ¡ Siete Mazorcas ) ... ya levántate , despierta ... ! ¡ Ah es nuestra Madre ! Tú nos dejarás huérfanos : tú te vas ya a tu casa el Tlalocan",. — ( Chicomolotzin ) xa ya meva xi mizotia a ca Tonan ti tech icnocavazqui ti ya via mochan Tlalocan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67727,5120,spanish,nahuatl,"Si se quiere frito , se sacan los quelites cuando empiezan a reblandecerse para que no se deshagan .","Komo se kineki tatsoyon , se kikixtia kuetaui saj maj amo pati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67728,5121,spanish,nahuatl,— Hicimos papas con chiles verdes y con moronga .,— tičiwke papas moli ika čiles berdes ika moronga .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67729,5122,spanish,nahuatl,una vez cuando nos encontramos en la calle le dije que queríayo decirle sólo una palabra en su casa me señaló el día ahí así platicamos,ceppa ihcuac otitonamihquehipan ohtli oniemolhuili onicnequia nicmotenehuiliz zan ce tlahtolli ichantzineo onechmotonalquechilili ompohihon yuhquin otitononotzque,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67730,5123,spanish,nahuatl,XILUANANAKAT,XILUANANAKAT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67731,5124,spanish,nahuatl,"Los viejos mexicas atravesaron las aguas con sus escudos y sus flechas , para ir a salir a Acatzintitlan .","Ualchimalpanoque y mesica i ueuetque tlacuchpanoque , y ye unca o yn Acatzintitla yyao .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67732,5125,spanish,nahuatl,Así fue como los chichimecas dieron de comer y de beber a su dios .,"Ynic oncan hualtemoc yztaccuauhtli , yehuatl yn quitocayotiaya yn huehuetque chichimeca Totollin , moquetzaco ipan yn tlatlauhqui ocellotl , quicuaco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67733,5126,spanish,nahuatl,"Aquí está el vino , señores ¿ Desean algo más ?","Nicanca in octli , notabtzitzihuan , ¿ ltla occe anmonequitiah ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67734,5127,spanish,nahuatl,Al llegar se enteró el almirante don Cristóbal Colón de cómo los naturales habían dado muerte a todos los 38 hombres que se habían quedado con el capitán Diego de Arana .,Auh niman quicac quimattacico yn don Christóval Colón almirante | | 111v yn quenin yehuantin macehualtin oquinmictique yn cenpohualli oncaxtolli ypan ey tlacatl yn oncan mocauhca yn i mochtin capitán Diego de Arana .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67735,5128,spanish,nahuatl,Meditación de Tecayehuatzin,Tecayehuatzin iyolnonotzal,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67736,5129,spanish,nahuatl,"Los bergantines se juntaron en Texopan ; se combatió durante tres días , y de allá nos desalojaron .","Auh yn acalli motecaco Texopa , yeylhuiti y necalliztli , unca techualleuitique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67737,5130,spanish,nahuatl,no hay nada .,axtleno onka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67738,5131,spanish,nahuatl,"1 Tochtli , 1298 .","I Tochtli xihuitl , 1298 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67739,5132,spanish,nahuatl,"Hacía 260 años que habían perecido los toltecas , cuando abandonaron su ciudad y se dispersaron ; el diablo enemigo Tezcatlipoca fue quien provocó que pereciera la ciudad de Tollan .","Auh yhuan ye iuh nepa matlacpohualxihuitl ypan yepohualxihuitl poliuhque yn Tullam tlaca , ynic momoyahuaque quicauhque yn imaltepeuh ; | | 82 yehuatl quichichiuh yn diablo yn yaotl yn Tezcatlipoca ynic poliuh altepetl Tullam .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67740,5133,spanish,nahuatl,"tú eres el guardián en esta selva ,","tehhua titahpixque itech nehin cuauhta ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67741,5134,spanish,nahuatl,Fueron seis los hijos de Acolnahuacatzin .,Ic chiquacemi yn ipilhua Acolnauacatz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67742,5135,spanish,nahuatl,"Este domingo , en que comenzó la fiesta , fueron allá los señores clérigos del cabildo a celebrar la misa de Santa Teresa , y predicó el canónigo doctor Muñoz .","Yn axcan ypan omoteneuh domingo yc opeuh ylhuitl clérigos cabildo tlaca yn oquimochihuililito missa Sancta Theresa , yhuan yehuatl otemachtito yn doctor Muñoz canónigo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67743,5136,spanish,nahuatl,"“ Uta , qué fea hiciste mi ropa .","Uta , para ta fiero tijchijto ni notlake .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67744,5137,spanish,nahuatl,"Asimismo , cuando los mexicas se establecieron en Colhuacan , hacía 236 años que habían salido de su morada de Aztlan Chicomóztoc para venir caminando por diversas tierras .","Auh no yhuan yn ihcuac yn yn oncan callaquico Culhuacan yn mexica , ye oiuh nepa hualquizque yn inchan Aztlan Chicomoztoc ye matlacpohualxihuitl ipan cenpohualloncaxtolli ipan ce xihuitl ynic nohuiyan tlalli ipan hualnentiaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67745,5138,spanish,nahuatl,Y luego entonces mandó se midiesen otra bes la tierra y que fuesen llamados los que la savian y la icieron dar y repartir y que con juramento lo declarasen y dijesen .,Auh niman yquac motlanahuatilli ynic occeppa mopohuaz yn tlalli milli yhuan notzalozque yn huel quimati ynic nemacoc tlalli yca juramento conmellahuazque yn intlatol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67746,5139,spanish,nahuatl,"¡ Que tengas salud , varón único , que estás llenando el centro de la tierra , cuatro veces dios : en paz y quietud toma lo que te toca , lo que es tuyo : ¡ quién sabe si con algo te haya yo ofendido ! ”","Ma xi meuiltitie moceloquichtlé tlalxictenticaé , nauhyotecutlé : ma iuian xic ual manili im momocauh in maxcatzin : azo itla o ic nimitznoyolitlacaihui . ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67747,5140,spanish,nahuatl,Y si paresciere delante delante de la justicia y de los que la administran este mi testamento que de mi libre y buena voluntad dexo hecho y otorgado con que hago lo que debo con firmeza de lo qual hago aqui con mi mano una señal de cruz .,Auh yn tla imixpan neciz y justicia quimotlacuitlahuia huel yehuatli yn notestamento yn noyollocopa niccauhtiuh ynic ninomaquixtitiuh nican nomatica niquetza cruz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67748,5141,spanish,nahuatl,"Por esta razón se quería conducir el agua hacia Chimalhuacán , encajonando el agua que escurría en todas direcciones , para que fuera por Amaquemecan y no se precipitara a Chalco Atenco , y así poderla sacar toda al dicho Chimalhuacán .","Auh yehuatl ypampa yn ynic ompa cohuitiaya atl Chimalhuacampa , quintzacuilizquia yn izqui omoteneuh atl nahuittiazquia , | | 59 yn ompa yc cohuitiaya Amaquemecan , aocmo oncan hualcallaquizquia yn Chalco Atenco , ye mochi ompa quitlaçazquia yn ompa omoteneuh Chimalhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67749,5142,spanish,nahuatl,"En este año comenzaron los agüeros entre los toltecas , cuando el dicho Topiltzin Acxitl Quetzalcóhuatl llevaba 35 años viviendo en Tollan .","Nican ypan in peuh yn innetetzanhuiliz yn Tullan tlaca , ye iuh cenpohualloncaxtolli oncan monemitia Tullam yn omoteneuh Topiltzin Acxitl Quetzalcohuatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67750,5143,spanish,nahuatl,"Donde se produce , se dan las dos clases .",Kampa onkak mochiua de ome taman .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67751,5144,spanish,nahuatl,¿ Quieres a este muchacho ?,¿ Tictlazohtla inin piltontli ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67752,5145,spanish,nahuatl,vendiste,otitlanamacac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67753,5146,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67754,5147,spanish,nahuatl,"Han pasado 91 años desde que , en el año 11 Técpatl , 1516 , se enseñoreó el señor Cacamatzin , hijo de Nezahualpiltzintli , como tlatohuani de Acolhuacan Tetzcoco .","Auh yhuan ye nauhpohualxihuitl ypan matlactlocexihuitl yn ipan XI Tecpatl xihuitl , 1516 años , y motlahtocatlalli tlacatl Cacamatzin tlahtohuani Aculhuacan Tetzcoco , ypiltzin y Neçahualpiltzintli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67755,5148,spanish,nahuatl,Tan pronto como ha llegado a su casa aquí en México Tlatelolco luego con rapidez prepara lo que se necesita para los jefes de los traficantes y comerciantes encubiertos .,Auh in oacico in ichan in nican Mexico Tlatilolco niman iciuhca concencaua in itech monequiz in puchteca tlatoque in naualoztomeca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67756,5149,spanish,nahuatl,"También entonces se enfrentaron los religiosos descalzos y los de San Francisco , cuando tuvieron diferencias con respecto al comisario , aunque hacía ya tiempo que este pleito se ventilaba en la Audiencia .","Yhuan yquac mixnamicque teopixque descalços yhuan Sant Francisco yn iquac mochallaniaya yn itechpa comisario , auh cenca achi huecahuac yn innetequipachol moteylhuiaya yn Audiencia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67757,5150,spanish,nahuatl,"Estas mujeres se ponían su camisa , su falda enredada y su quechquémitl y se iban a comerciar a la plaza . Con su rebozo hacían como una rueda y se la echaban a la cabeza . Les servía como sombra la rosca del rebozo .","Inimequez cihuame omaquiaya coton ihuan tzomicueitl quechquemitl ihuan oyaya tlatianquizozque tianquizco . Oquichichihuaya in payo que ce rueda ihuan oquicuatihpanoya , quename motlacecahuiaya ica payo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67758,5151,spanish,nahuatl,hacer milpa .,milchiua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67759,5152,spanish,nahuatl,y verá ahora frente a usted me he venido a presentar usted guarda aquí a una florecita la tiene usted en su regazo acerca de ella quisiera yo decirle una palabra por eso he venido,ihuan timohtiliz axcan mixpantzinco oninohtitico tehuatzin nan timopilia in moxochitzin ahquihuatzin nican ticmoxillahuilihtica itechtzincacopa nicnequi nimitzmolhuiliz ce tlahtolli ipampanon onihualla,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67760,5153,spanish,nahuatl,¿ Qué vamos a comer ya no hay ?,tlenon kwakikwaske nakwtleyi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67761,5154,spanish,nahuatl,antigua selva .,huehcape cuauhta .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67762,5155,spanish,nahuatl,"A Opahinatzin , Tochinteuctli y Miyahuatototzin lo habían engendrado mientras venían aún de camino .",Auh yn Opahynatzin ye achtopa quichiuhque oc otlipan Miyahuatototzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67763,5156,spanish,nahuatl,"El 5 de abril de 1606 se abrió la albarrada que se había cerrado en Mexicatzinco para que pudiera salir el agua , y se hicieron hoyos en varios puntos de la albarrada ; esto , a causa de que se inundaron las iglesias de Cuitláhuac y de Mízquic , y también porque muchos naturales vecinos de allá huyeron y abandonaron sus casas , pues constantemente se estaban yendo .","Yn ipan axcan yc 5 mani metztli abril de 1606 años , yquac omotlapoto yn atenamitl Mexicatzinco ynic tzauhcticatca ynic oncan hualquiçaz atl , çan occecnin mocuitlacoyonito atenamitl ; ypampa acallac in teocalli Cuitlahuac yhuan Mizquic , yhuan no ypampa yn ompa ynic oyaque ocholloque yc omocalcauhque , can mochipa quiztimani yahtimani miyequintin macehualtin yn ompa chaneque omoteneuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67764,5157,spanish,nahuatl,"En este dia sábado a catorce días del dicho mes de marzo de mil quinientos y noventa y dos años , el dicho pregonero Diego [ Aztaxochitl ] pregonó a bozes y dio a entender como se bendía la casa de la dicha Mariana y piden por ella cien pesos y aviendo hecho el dicho pregón y respondió luego un español que se llama Luis de Zaballos el que dixo : yo daré los cient pesos . Testigos el dicho pregonero . [ En el margen izquierdo : Hace postura a las casas Luis de Seballos en 100 pesos de contado ]",Yn ipan cemilhuitl omoteneuh sabado a catorce de marzo de mil e quinientos noventa y dos años yehuatl in tecpoyotl Diego Aztaxochitl otzatzin oquitecaquiti ynic monamaca yn ical Mariana quitenyotia yn ipatiuh mochiuaz macuilpohuali pesos auh niman otlananquilli ce tlacatl español ytoca Luys Zavallos oquito nicmacaz yn macuilpohualli pesos testigo tecpoyotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67765,5158,spanish,nahuatl,Carne de tuza,Tozannacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67766,5159,spanish,nahuatl,Luego ya se trae la lana cardada luego aquí ya se hila .,onkán yemowikac in yičkatl tlapicintli onkán nikan yemocawa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67767,5160,spanish,nahuatl,"Opochtli es mi dios , el dueño de las aguas , No sin esfuerzo al Ave Quetzal yo debo alimentar .",. Atlavaquetl Azan axcan ye Quetzaltototl nic ya izcaltiquetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67768,5161,spanish,nahuatl,"9 Técpatl , 1072 .","IX Tecpatl xihuitl , 1072 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67769,5162,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67770,5163,spanish,nahuatl,"Hablad lo que os pida vuestro corazón : que se oiga , que se reciba , que se tome vuestra maternal , vuestra paternal exhortación ! ”",Ma xic mitalhuiacan in quen conequiz in amoyollotzin ma cacoqui ma cuiualoqui ma analoqui in amotenanyotzin in amotetayotzin . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67771,5164,spanish,nahuatl,"4 Acatl , 1067 .","IIII Acatl xihuitl , 1067 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67772,5165,spanish,nahuatl,Ahora nosotros vivimos en las tierras que fueron de Mexico Tenochtitlan .,Auh yn axcan yn tictomacehuiticate yn tlalli yn Mexico Tenochtitlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67773,5166,spanish,nahuatl,La mafafa morada se siembra ; pero la blanca no .,"Tein morado se kitoka , pero tein istak amo se kitoka .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67774,5167,spanish,nahuatl,El cuartillo se compraba pero ahora ya no todo ya ...,in kwartiya mokoaya pero ašan yakmo moči ye . . .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67775,5168,spanish,nahuatl,"En este año , en verdad , llegó para asentarse en Huexotla el tlatohuani Tochinteuctli , que mereció tierras en Huexotla ; traía consigo a su mujer Miyahuatotocihuatzin , y allá engendraron a Manahualtzin , y dicen que también a Quiyauhtzin .","Ye qui huel ypan in yn ahcico ynic motlallico oncan Huexotla yn Tochinteuhctli yn tlahtohuani hualmochiuhtia , tlalmacehuaco Huexotla ; quihualhuicac yn icihuauh yn itoca Miyahuatotocihuatzin , oncan oquinchiuhque yn itoca Manahualtzin , quil yhuan yn Quiyauhtzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67776,5169,spanish,nahuatl,Vete con tu hermano al teatro .,lca mocnin tlamahuizalcyan xia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67777,5170,spanish,nahuatl,"Artículo 82 . - Para ser Presidente se requiere : I . Ser ciudadano mexicano por nacimiento , en pleno goce de sus derechos , hijos de padre o madre mexicanos y haber residido en el país al menos durante veinte años . II . Tener 35 años cumplidos al tiempo de la elección ; III . Haber residido en el país durante todo el año anterior al día de la elección . La ausencia del país hasta por treinta días , no interrumpe la residencia . IV . No pertenecer al estado eclesiástico ni ser ministro de algún culto ; V . No estar en servicio activo , en caso de pertenecer al Ejército , seis meses antes del día de la elección . VI . No ser Secretario o subsecretario de Estado , Procurador General de la República , gobernador de algún Estado ni Jefe de Gobierno del Distrito Federal , a menos de que se separe de su puesto seis meses antes del día de la elección ; y VII . No estar comprendido en alguna de las causas de incapacidad establecidas en el artículo 83 .","Tlen 82 Tlanahuatihcayotl . Ihuicpa elis Tlayecanani monequi : I . Mexicatlacatl ica itlacatililis , quiasicamatis nochi tlen itechpohui , itahtzin ihuan inantzin mexicameh , ihuan mochantlalihtos ipan totlalnantzin quipia axnelmiac sempohuali xihuitl . II . Mopialis quiaxitihtoc 35 xihuitl queman quitlapehpeniseh . III . Mochantlalihtos ipan totlanantzin nochi xihuitl tlen onpanococ tlen queman tonati quitlapehpeniseh . Queman quicahtehuas totlalnantzin quiaxitis sempoali ihuan matlactli tonati , amo mocotonas chanchihuani . IV . Amo tlatzquitos ipan se teotlahtoli tlanahuatili ihuan amo teopixcatzin mochihtos . V . Amo tequipanohtos tla tlatzquitos ipan yaotecayotl , ihuecahuayo chicuaseh metztli tlen queman oncas tlapehpentli . VI . Amo tequipanohtos quehuac Secretario noso Subsecretario tlen Estado , Procurador General tlen Totlalnantzin , Gobernador tlen se Tlaltlanahuatili , ihuan amo Jefe tlen Gobierno tlen Iyolo Hueyi Altepetl , quena huelis tla quicahuas itequih chicuaseh metztli tlen queman asis tonatih tlen tlapehpentli ; ihuan VII . Amo quipantihtos tlehtleya tlamantli cocolistli tlen moihtohua ipan 83 Tlanahuatihcayotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67778,5171,spanish,nahuatl,También iba un sol de plumas oscuras sobre la tilma con que se revestían antiguamente los tlatoque de Mexico ; todo esto se llevó .,"Yuan ce tlahpoyahuac quetzaltonatiuh yn ipan mantiuh , ynin ye uecauh Mexico tlahtoque quimoquentiaya ; moch ya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67779,5172,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67780,5173,spanish,nahuatl,"Y luego , inclinándose mucho ante Ella , le dijo con cortesía : Oh ama mía , oh noble señora , ya me voy para poner en obra lo que me has dicho ; ahora solamente me despido de ti , yo tu pobre vasallo .","Aun niman ic iixpantzinco onmopechteccac , quimolhuilih : notecuhyo e , zihuapile , ca ye niauh in nicneltiliz in mihiyotzin in motlahtoltzin , ma oc nimitznotlalcauhilia , in nimocnomazeuhal .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67781,5174,spanish,nahuatl,Me voy a cobijar ya lo había traído a poco no más tú trabajas .,nin močin ne ' wel namosepan trabaxo mokniw kito ' wa : ne ' wa kači niombre ke ombre niaw nitlakawas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67782,5175,spanish,nahuatl,Este día se hizo una gran procesión .,Huey tlayahualloliztli yn omuchiuh axcan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67783,5176,spanish,nahuatl,"Y la gente de su casa es cuando empieza su penitencia . Se mantiene sucia , ya no se lava ; aunque puede lavarse el cuerpo , pero no se sumerge .","Auh in ichan tlaca niman icuac compeualtia in tlamacehua . Motzoyotia aocmo mamouia tel uel maltia in itlacapa , yece aocmo polaqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67784,5177,spanish,nahuatl,"El xalxoxompe que se come , tiene la flor blanca . El tallo es igual , es cuadrado , esquinado .","Tein se kikua in xalxoxompe yej istak ixochiyouan , ikuoujyo no iujki uan cuadrado , esquinado .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67785,5178,spanish,nahuatl,"Cuando murió Tezcapoctzin se asentó su hermano Acolnahuacatzin , el cual tomó por mujer a Cuetláxoch , hija de Tecuanitzin de Tenayocan ; engendraron , y tuvieron estos hijos : el primero Huitzilíhuitl Tepanquizqui , el segundo Epcóatl , la tercera Tlatzotzonízcatl Moxotzin , la cuarta Chalchiuhnenetzin , el quinto Tianquizcatzin , y el menor TezozomoctlI .","Yn oumic ualmotlalli Acolnauacatzi , ociuatla Tenayoca Tequanitzi ychpoch ytoca Cuetlaxoch ; ye mopilhuatia , ye quichioa Utziliuitl yontetoca Tepanquizqui , ycome Epcoatl , teeca ciuatl Tlatzotzonizcatl yuntetoca Moxotzi , ycnaui Chalchiuhnenetzi , ycmacuilli Tianquizcatzi , xocoyotl Teçuçumoctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67786,5179,spanish,nahuatl,"En este año se haría la pila por el alcalde mayor don Luis Carrillo , no lo aceptaron los macehualtin y nuestro gobernador don Francisco Jiménez Bautista y nosotros los habitantes de San Bartolomé ; nos hicimos fuertes les ayudamos",Ypam ynin xihuitl omotlalizquiya yn pilla alcalde mayor d[on] ypam Luiz Carillo amo oquidacelilique yn masehuakin yhuan togouernador d[on] Fra{ncisco} Ximenes Bapticta yhuan tehuantin nicam tichan{e}que yn San Bartolomen otimochicauhque otiqui{n}palehuique .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67787,5180,spanish,nahuatl,"Cuando el navío se hundió en la laguna y murió la gente , se interrumpió el cruce ; y no sirvió durante mucho tiempo el navío , que pertenecía a don Juan de Alvarado , gobernador de Tetzcoco .","Auh ynic tlamictico ynic pollaquico hueyapan , çan ic cotonico ypampa yn tepanahuiaya ; amo huecauh yn onmonec yn nabío , yninn iaxca catca yn don Juan de Alvarado governador Tetzcoco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67788,5181,spanish,nahuatl,"aquí se va a quedar en su casa ,","nican mocahuati ichan ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67789,5182,spanish,nahuatl,". está embadurnada . ¡ Por los cuatro rumbos se rompieron dardos ! Oh , en Cierva estás convertida : sobre tierra de pedregal vienen a verte Xiuhnelli y Mimich !",. o ya potoniloc in navicacopa acatl xamantoca Xoh ! Mazatl mochiuhca teutlalipan mitz ya no ittaco yehua Xiuhnell yehua o Mimich a,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67790,5183,spanish,nahuatl,"El buen pintor : entendido , Dios en su corazón , diviniza con su corazón las cosas , dialoga con su propio corazón .","In cualli tlahcuilo : mihmati , yolteutol , tlayoltehuani moyolnonotzani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67791,5184,spanish,nahuatl,1 ½ kilos de verdolagas,Ce kilo ihuan tlahco itzmiquilitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67792,5185,spanish,nahuatl,"que allá se amontone aún más lo que es mío ,","mah ompa cachi más miaquiya de nehhua ya ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67793,5186,spanish,nahuatl,"Luego se tuesta en el comal , pero este se rodea de pedazos de comal , porque la semilla del quintonile brinca como ajonjolí al calentarse . Luego de tostado , se muele , se guarda en una olla y se tapa para que no salga su aroma .","Se kiteuatsa komalko , pero se kiyeualoltia komalkojkotol por que iteyo in uaujkilit tsijtsikuini kemej akolin kauani . Satepan teuaki se kikuechoua uan se kitentsakua maj amo ajuiak kisa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67794,5187,spanish,nahuatl,Y luego se leyó la información y dixeron los testigos que era la tierra de Ana Xoco que le abia dexado su aguelo Tocuiltecal que fue suya la tierra y camellones antes que viniesen los españoles .,Niman omopouh yn informacion oquitoque in testigos ca ye nelli tlalle yn Anna Xoco quicauillitiuh yn icol Tocuiltecatl in tlalli in chinamitl ypan catca yn ayamo ualhui españoles .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67795,5188,spanish,nahuatl,"Por esto ante Uds . en gran manera me humillo a sus mercedes , quiéranlo de esta manera que es en ayuda de la difunta María Salome y de la abuela María Xuarez , confío en el gobierno de Uds . Juan Hernandez .",Ypam hin ynic cenca tlapanahuia amixpantzinco ninocnomati yn nanmomacehoaltzinmayuhxicmonequiltican ca ypalehuiloca yn omomiquilli Maria Salome yuan yn tecitzin Maria Xuarez ca nictemachia yn amotlatocayotzin . Juan Hernandez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67796,5189,spanish,nahuatl,Y le dio por ellas dos pesos y al presente se las dá a la dicha su muger Maria Tiacapan y a su hija Ana e que ninguna persona se las tome ni quite .,Nicmacac ome pesos auh yn axcan nicmaca yn nonamic Maria Tyacapan yhuan in nopiltzin Ana ayac quincuiliz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67797,5190,spanish,nahuatl,La ausencia del amor es causa de la guerra .,Tla amo onca tetlazohtlaliztli onca ecaliztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67798,5191,spanish,nahuatl,"Después de haber celebrado una misa rezada , salió de la iglesia para ir al palacio a visitar y saludar al señor don Diego Fernández de Córdoba , marqués y virrey .","Auh yn oyuh conmuchihuilli missa tepitzin , yc niman hualmocueptzino , oc ye oncan hualmohuicac yn tecpan palacio , quimottillico quimotlapalhuico yn tlahtohuani don Diego Fernández de Córdova marqués y visurrey .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67799,5192,spanish,nahuatl,"Al escucharlas , los mexicas se echaron a llorar ; e Itzcohuatzin dijo : ¿ De dónde cogeremos la chinampa ? .",Yn oquicacque niman ye choca ; yhuan yn Itzcohuatzin niman ye quitohua : Can ticcuizque | | 91v yn chinamitl ? .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67800,5193,spanish,nahuatl,"Para que se haga [ crezca ] nuestra Siembra ,","Para mah mochihua totatoctzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67801,5194,spanish,nahuatl,Y despues de medidas luego alli entendió Francisco Martin y sus hijos y alli supieron como se le avian dado y echo merced dellas a Miguel de los Angeles como parese por lo escrito y recados dello por el año de mil y quinientos y ochenta y seis años .,Auh ynique omotepoztocac yc niman oncan oquimocaquiltique ynformacion yn oquitemacaque in Francisco Martin yhuan ypilhuan yhuan oncan quimocaquitique in merced ynic quimotlauhtilique quimomaquilique in Miguel de los Angeles yn iuh ycuiliuhtica ypan amatl ypan xihuitl de mil e quinientos ochenta y seis años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67802,5195,spanish,nahuatl,"Allí tienen árboles frutales de todas clases en primer lugar manzanas , peras , ciruelas y nueces .","Ompa quipia zan tlen nochi xochicualcuahuitl queh tlatocxococuahuitl , tetzotcocuahuitl , manzanahcuahuitl ihuan perahcuahuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67803,5196,spanish,nahuatl,Él crecía y crecía,Ya moskalti moskalti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67804,5197,spanish,nahuatl,"Esa misma sagrada regla tomaron , por habérsela dado nuestra madre la Santa Iglesia , los caballeros comendadores pertenecientes a la orden de Alcántara , los cuales hacen los mismos votos que los monjes religiosos de San Benito .","Auh ca çanno yehuatl ocanque oquinmomaquilli yn tonantzin Sancta Yglesia yn omoteneuh teotlatecpanoctacanemiliztli regla yn cavalleros comendadores yn itech pouhque omoteneuh horden de Alcántara , çanno yehuatl ynnehtol mochihua ynic çan cepan nehtolleque yn omoteneuhque teopixque monges San Benito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67805,5198,spanish,nahuatl,"Le dio Dios al hombre huesos y piel , y no plumas preciosas que brillan cual el oro como a las aves , ni tampoco , como a las fieras que viven en la tierra , garras ni dientes y muelas grandes y afilados para defenderse ; porque todas estas cosas se hallan en los animales , y ellos las muestran , pero en el hombre hay algo que no es visible .","Quimomaquilli yn tomiyo yehuayotl , yn amono yehuatl yhuitl yn quetzalli yn pepetlaca yn iuhqui teocuitlayo yn iuhqui queni yehuantin totome , yhuan y manenenque yn tlalticpac nemi amo yztitl amo pipitzahuaca hueyac tlantli | | 2v yn tlancochtli yn quimomaquilli ynic momanahuizque ; auh yehica ypampa yn mochi y yehuatl in maço nellihui yn intech ca manenenque yn quinqualnextia , auh ytla yuh ytech yeni yn tlacatl amo qualnecizquia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67806,5199,spanish,nahuatl,que no la derribe .,mah amo quitatamota .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67807,5200,spanish,nahuatl,Aquí está otra relación de otros antiguos ; dice así .,Auh nican ca occentlamantli yntlatol yn occequintin huehuetque ; yuh quitohua yn .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67808,5201,spanish,nahuatl,Ninguna cosa es demasiado importante .,Amotlen ocachi ipatin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67809,5202,spanish,nahuatl,"Lo llaman así porque el hongo es muy bonito , es blando y un poco esponjado .","Iujki kitokaytiaj por in kualtsin nanakatsin , yemanik uan majyá pojposoktik .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67810,5203,spanish,nahuatl,"104 . Y tampoco golpees tu cabeza con los demás , no te golpees con la gente en su señorío , en su lugar de mando de Dios que también te ha dado muy poco tiempo , que todavía un día ha venido a custodiar su agua , su monte . Hace ya mucho tiempo los señores , los gobernantes pasaron a poner el fundamento , pasaron a establecer el principio del mando , del gobierno . Ya no vienen a ver , ya no vienen a enterarse ( de lo que viene ) después de ellos , posteriormente ; ya no vendrán a salir , ya no vendrán a erguirse mañana , pasado mañana ; ( ya no ) vendrán a darle fortaleza a tu corazón , a tu cuerpo ; ya no vendrán a darte un labio , una boca , el llanto , las lágrimas para que te fortalezcas , te vigorices tú , mi collar , mi pluma de quetzal .","104 . Yequene , ma teca timoquahuitec , ma teca timotzotzon in ipan in itecuhyotzin , in itlahtocayotzin Dios , in omitzmoma quili in ocuelachitzinca , in ocemilhuitzintli oquipiaco in iatzin , in itepetzin . In ye huacauh tetecuhtin , in tlahtoque in quitzintitiaque , in quipehualtitiaque in tecuhyotl , tlahtocayotl . In aocmo huallachia , in aochuallamati in imicantla , in inteputztla ; in aocmo quizaquihui , in aocmo moquetzaquihui im muztla , huiptla ; in conchicahuaquihui immoyollotzin , immonacayotzin , immitzommomaquiliquihui in cententli , in cencamatl , in choquiztli , in ixayotl inic tommellaquahuaz , inic tommochicahuaz in tinocozqui , in tinoquetzal .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67811,5204,spanish,nahuatl,"Se enojó su madre , le dijo :","Kualanki inana , kiilui :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67812,5205,spanish,nahuatl,"Se supo que los religiosos no consentían que el dicho gobernador se burlara de los naturales o los afligiera , porque , decían , siendo nuevos en la fe , no fueran a volverse a su idolatría y se perdieran , no fueran a hacer la guerra contra los religiosos y los demás españoles ; y porque esto estorbaban al gobernador , éste estaba enojado y aborrecía mucho a los religiosos .","Yuh machiztico quitlacahualtiayah in teopixque omoteneuh governador macayamo cuel ynca mocacayahua macayemo quintollini macehualti , ca nel yancuique intlaneltoquiliztica , ma occeppa mocuepti ma motlapololtihti , manoce yaoyotl ynpan quichiuhti yn teopixque yhuan yn españoles ; yehuatl in ynic quitlacahualtiaya governador , çan icuallan quittac , ynic cenca oquincocolli teopixque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67813,5206,spanish,nahuatl,Otro himno en honor de Ometéotl,Occe Ometeotl icuic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67814,5207,spanish,nahuatl,Tenemos vinos del país e importados .,Ticpiah tlalnanoctli ihuan huehcatlal octli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67815,5208,spanish,nahuatl,Le llaman así ( tomakilit ) porque sus hojas se parecen a las del tomate y da semillas como tomatitos .,"Iujki kitokaytiaj por in ixiujyo , pané in tomat ixiujyo uan taki majyá tomatsitsin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67816,5209,spanish,nahuatl,Es enredadera ( kuamekat ) y a la vez es frijol ( et ) .,In kuamekat uan no et .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67817,5210,spanish,nahuatl,para que esté allí ” .,para ma itstos noponi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67818,5211,spanish,nahuatl,"Cuando el que hace el convite ha terminado de incensar , ya salen los que han de danzar : el Jefe de tropas , el Jefe del arsenal , en suma , todos los de cabeza rapada ” y los otomíes ” , los capitanes de guerra , los comandantes primeros .",In on tlatotoni in tecuanotza niman ye ic ual quiza in mihtotizque : in Tlacateccatl in Tlacochcalcatl in ye mochintin cuacuachictin in otomi in tequiuaque in titiachcauan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67819,5212,spanish,nahuatl,Porque sabe este testigo que la susodicha tenía unas casas en la parte que se llama Macpalxochitlan las cuales derrocaron y la piedra y madera de ellas truxeron al barrio [ tlaxilacalli ] que se dize Zacatla y que este testigo vido como las edificaron con sus manos el dicho Pedro Nanali y su muger que son las que le quiere quitar su cuñada y esto es lo que sabe de este negocio . Pasó ante mí Miguel Hernandez escribano .,Ipanpa in ical yn onpa manca Macpalxochititlan mochi quixitinique yn tetl yn quahuitl mochi nican hualla yn tlaxillacalpan Zacatla honcan ymatica conquetzque in calli in Pedro Nanalli yhuan yn inamic auh yehuatl yn axcan ye quicuiliznequi yn imiccahuepol zan ixquichi niquitohua notlatol . Paso ante mi Miguel Hernandez escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67820,5213,spanish,nahuatl,para quien esto lee fue aquel un momento que no dudaría en llamar trascendental no solamente asistíamos a conocer en forma ordenada metódica la cultura de nuestros abuelos y con relación a lalengua a ampliar nuestro vocabulario y a conocer mejor sus fundamentos gramaticales sino que los nahuahablantes por primera vez tuvimos como algo excepcional la oportunidad de compartir experiencias de saber qué era lo que en otras partes se estaba haciendo para impedir que una parte importante de nuestro ser de mexicanos fuera abandonado olvidado para siempre,nehuatl in nicpohua inin amatl nicnemilia inon tonalli totechcopa cenca mahuiztic ahmo zan tahciah inic ticzalozqueh centlahuipantica tocoltzitzihuan intlamatiliztzin itechcopa in totlahtol tictohuaxcatizquianih miec tlahtolli in quin ticzalohtayah ihuan no iuhqui in netlacuitlahuiliztli in monequi momatiz inic cualyotica motenehuaz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67821,5214,spanish,nahuatl,el Dador de la vida .,Ipal nemohua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67822,5215,spanish,nahuatl,Está muriendo la gente .,A mochiuh opoliuh yn aua y tepeua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67823,5216,spanish,nahuatl,"porque se va , regresa ,","ca mohuica , ca mocueptizinoa ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67824,5217,spanish,nahuatl,"Lo mismo hizo San Eusebio , quien comenzó en el nombre de Dios nuestro señor el libro que escribió .","Auh çano yuh quimochihuilli i yehuatzin Sant Eusebio , yn amoxtli quimicuilhui ycatzinco peuh yn totecuiyo Dios .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67825,5218,spanish,nahuatl,"¿ Sabes qué es el mejor remedio contra el resfriado ? Jugo de limón mezclado con un poco de agua sin azúcar , tomando 3 a 4 veces al día .","¿ Ticmati catlehuatl ocachi cualli pahtli ihuicpan tzompilahuiztli ? limonayotl moneloa ica tepitzin atl , amo mo tzopelilia , yexpa nozo nacpa mi ipan tonalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67826,5219,spanish,nahuatl,"Por esta causa ahora yo Francisco Ximenes que soy mandado por la justicia como alguacil mayor tambien apoyo a la Audiencia , por ser mandado de la justicia mediante su magestad , así mismo dispongo que quien nuevamente tome la tierra y la quite a la llamada Maria Tecuichon impongo una pena de 5 pesos en tomines que pagará a la cámara de su magestad .",Ypanpa yn axcan neuatl nitlanauatil justicia alguacil mayor Francisco Ximenez no neuatl nicnotlachicauililia in Audiencia ynic nitlanauatil justicia yn ipaltzinco su magestad yuh nictlalia yn aquin cepa concuiz in tlalli ynic quicuiliz yn itoca Maria Tecuichon pena ypan nictlalia V pesos tomines ynic tlaxtlauaz ytech pouiz in icamara su magestad .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67827,5220,spanish,nahuatl,es cierto contesté ya entraba yo pero no me gustó la manerade ser de la muchacha y mejor me he quitado,quema melahuac onitenanquili ye nicalaquia yece ammonechpacti inemiliz in ichpocatl ihuan huel imman oninohcuani,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67828,5221,spanish,nahuatl,Pero el rey hasta se aplaude y con su esposa,Pero rey ya asta momakakapatsa uan ika isiua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67829,5222,spanish,nahuatl,"no retrogrades , no hagas el intento de volverte : ve mirando de soslayo , nada vayas recordando ,",macamo xi tzinquitzquiztiuh macamo xi tzinquizcatlayecotiuh xi ual nacazitztiuh maca tle xic ual ilnamiquitiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67830,5223,spanish,nahuatl,Y como esta casa u aposento al poniente con su alto y otro aposento al poniente donde se pone el sol donde tiene la puerta .,Auh in iquicac in calli centetl tonatiuh ycallaquiyanpa ytzticac tlapancallo ynic ontetl calli zan no tonatiuh callaquianpa ytzticac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67831,5224,spanish,nahuatl,Hasta llora porque también quiere ir a divertirse,Asta choka para no kineki yas tlamauisoti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67832,5225,spanish,nahuatl,"En Zahuatlan gobernaba Ixcozauhqui ; y Tecuanitzin , en Tenayocan .","Y Tenayoca tlatocati ytoca Yxcoçauhqui , Tequanitzi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67833,5226,spanish,nahuatl,A las dos les dicen talpanxoxokoyolin .,Nochi in ome taman kiluiaj : talpanxoxokoyolin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67834,5227,spanish,nahuatl,"Artículo 91 . - Para ser Secretario del Despacho se requiere : ser ciudadano mexicano por nacimiento , estar en ejercicio de sus derechos y tener treinta años cumplidos .","Tlen 91 Tlanahuatihcayotl . Ihuicpa huelis tequipanos se Secretario tlen Despacho monequi : mexica tlacatl ica itlacatilis , quichihtos nochi tlen itechpohui ihuan quiaxitihtos sempoali ihuan mahtlactli xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67835,5228,spanish,nahuatl,El tanto que se le echa de aguamiel ese tanto de pulque tiene que haber para que no se endulce para que esté bueno el pulque para que no esté feo sólo bueno .,len tanto nekwatl motekilia iškičon de nekwtli onyas para a ' mo nekwtias para bweno nekwtli yek a ' mo feo solo welik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67836,5229,spanish,nahuatl,Aquellos artículos se venden muy bien .,Necateh tlamantin huel cualli monamacah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67837,5230,spanish,nahuatl,Se realizan este año en la Ciudad de México los XIX Juegos Olímpicos .,Mochihua inin xiuhpan ipan altepetl MexicoTenochtitlan Inic caxtolli onnahui Olimpicayo Neahuiltiloni .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67838,5231,spanish,nahuatl,¿ Ha llegado su hermano de su viaje ?,¿ Yohualehcoc in canica oyahtinemia mocnitzin ? tinemia mocnitzin ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67839,5232,spanish,nahuatl,"Estoy embriagado , está embriagado mi corazón :","Nihuintia ya , yhuintia noyollo :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67840,5233,spanish,nahuatl,"Por Milpa Alta se veían otros peregrinos . Venían de muy lejanas tierras , como Amecameca , Tlaxcala , Puebla y Chalco . Todos éstos pasaban por allá cada año cuando iban a visitar al Buen Dios de Chalma . Pasaban unos durante el mes de febrero , otros en el mes de mayo , y los otros en el mes de agosto , el veintiocho de agosto . Iban a celebrar la fiesta allá en Chalma . Y los de septiembre iban a celebrar la fiesta de San Miguel .","Ic oncuan Milpa Alta omotiaya occequi mohuentiquez . Hualehua ica ompa huehcatlaltin , quename Ameca , tlazcaltecaz , Puebla ihuan chalca . Nochtin on ica ompa opanoaya cecen xihuitl icuac oyaya noihqui quimotlapalhuizque mahuiztic teotl Chalma . Opanoya cequi metztli febrero occequi metztli mayo ihuan occequi opanoaloya ipan metztli agosto ipan cempuali ihuan chicueyi . Ontlalhuiquixtiaya ompa Chalma . Ihuan tlen septiembre oyaya otlalhuiquixtiaya ilhuitl San Miguel .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67841,5234,spanish,nahuatl,Ixcuecuénotl acompañó a los colhuas para que fueran a hablar con TezozomoctlI .,Auh yn Ixcuecuenotl yehoatl quiualyaca yn colhuaque ynic ualcallaque quitlatlauhtito Tezozomoctli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67842,5235,spanish,nahuatl,"Los españoles también quemaron leña sobre sus casas por toda la ciudad , y repicaron las campanas en todas las iglesias y monasterios de México .","Yhuan ynic nohuian yhtic ciudad yn incalticpac castilteca nohuian quitlatique quahuitl , yhuan nohuian tlatzitzillitzalloc yn izquican teopan Mexico yn monasterios .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67843,5236,spanish,nahuatl,"Ya está en la puerta Manolo con sus amigos . Adiós mamá , no me esperes a comer , voy a comer en el Club Español , en Xochimilco . Buenos días , amigos , ya estoy aquí . Qué bueno que se acordaron de mí , les agradezco mucho su fina atención . ¿ Dónde quieres que me siente , Manolo ?","Ye caltempan ca in Manolo inca imaicnihuan . Ye nia nonantzin , octepitzinica , amo xinechia , amonitlacuaquin , nitlacuatin ompa Club Español in Xichimilco . Quen anmopi noltihqueh nomaicnihuan , ye nican nica . Tlen zan cualyotica anechilnamiqueh , huel miac nictlazohcamati in momahuizohtzin . ¿ Canin ticnequi notlaliz , Manolo ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67844,5237,spanish,nahuatl,iba a traer agua ahí en el manantial .,atlakuiti noponi ipa ameli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67845,5238,spanish,nahuatl,Pues si puedes ándale y que llega y que dice : Vamos a comer .,pus in lá tipoderoa ándale wan kimačwa ' sito wan kimačkitoa tia ' we titlakwaske .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67846,5239,spanish,nahuatl,"dáselos , vísteselos , pónselos : dale de beber : son sustitutos del señor nuestro amo .",Xic maca xic ilpili xic tlaquenti xic atliti ca ipatillouan in tlacatl totecuyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67847,5240,spanish,nahuatl,"Durante muchos años había estado allí el ahuehuete , pues desde que lo plantaron hasta que se quebró sobre los mexicas pasaron 1008 años .",Auh ynic cenca huecauhtica ycaca yn ahuehuetl ynic tlaaquilli yhuan ynic poztequico ynpan mexica yn ixquichcauhtica ontzonxiuhtica ypan matlacpohualxiuhtica ypan chicuexiuhtica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67848,5241,spanish,nahuatl,"6 Tochtli , 1238 .","VI Tochtli xihuitl , 1238 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67849,5242,spanish,nahuatl,"Y se ynformo dellos como avia mucho tiempo que las poseya ( e bisto que era de los susodichos mandaron a la dicha Maria que no hablase mas en ello ) . [ Eran tres mis testigos , uno ha muerto y ahora sólo quedan dos ; ante ellos se hizo ] .",Auh yeuan tlanelttilique yn ixpantzinco yn tlatouani Zorida ynic naxca auh yeyntin catca y notesticouan auh once mic yn axca auh yn ocaten za ommentin yn imixpa mochiuh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67850,5243,spanish,nahuatl,"13 Acatl , 1219 .","XIII Acatl xihuitl , 1219 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67851,5244,spanish,nahuatl,"Lo vinieron a sacar , lo mataron .",okikištiko ' kimikti ' ke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67852,5245,spanish,nahuatl,Algunos dicen que en este año hubo eclipse de sol .,Auh no ypan in yn cequintin quitohua yn qualloc tonatiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67853,5246,spanish,nahuatl,"no estoy perdido , así dijo .","axkana nipolijtok , ijkini kiijtok .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67854,5247,spanish,nahuatl,Allá moriréis ” .,Ompa anpopolihuizque amiquitihui ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67855,5248,spanish,nahuatl,"El sábado 18 de enero de 1614 , en Xochimilco se celebró capítulo , y en él fue elegido provincial el muy reverendo padre fray Juan de Torquemada , el cual sustituyó a fray Hernando Durán , que entonces dejó el cargo de provincial .","Axcan sábado yn ic 18 mani metztli henero de 1614 años , yhcuac muchiuh capítulo yn Xuchmilco , yehuatzin oncan | | 239 quiz muchiuhtzino provincial yn cenca mahuiztililoni padre fray Juan de Torquemada , quipatlac oncan quicauh yn itequiuh fray Hernando Durán ynic provincial catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67856,5249,spanish,nahuatl,En el año 4 Técpatl 1496 hubo un eclipse de Sol ; se hizo de noche y aparecieron las estrellas .,"Naui Tecpa xiuitl mochiuh ypa çan ic ualmoman yn tonatiuh ye quallo , uel tlayouac , nezque y cicitlalti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67857,5250,spanish,nahuatl,"de todas sus Palabras ,","ica nochin namotahtoltzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67858,5251,spanish,nahuatl,"1 Acatl , 1259 .","I Acatl xihuitl , 1259 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67859,5252,spanish,nahuatl,"Y esa casa está situada en Tezontlalnamacoyan y me fue encomendada para que se venda y se dedique al templo por el ánima de la difunta María y parte pertenecerá a la abuela María Xuarez , habitante de San Martín Atezcapan . Ahora solicito que pongan un pregonero que pregone , que haga que la gente se entere a ver quien la compra .",Auh yn cali on yn icac Tezontlalnamacoyan auh notech tlacahoali ynic nonamacaz teopan pohuiz yanima ytech pohuiz yn omomiquili Maria yoan cequi ytech pohuiz yn teci Maria Xuarez chane S . Martin Atezcapa auh yn axcan ca namechnotlaytlanililia maxicmixquechilican ce tecpoyotl ynic tzatziz quitecaquiltiz yn aquin quicohoaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67860,5253,spanish,nahuatl,"Después se trasladaron a Atotonilco , a donde arriba ron el año 13 pedernal y en donde permanecieron por espacio de 4 años .",Zatepan omicuanique Atotonilco in canin oacicoh ipan matlactli omeitecpatl xihuitl ihuan zanyeno oncan nauhxiuhtique .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67861,5254,spanish,nahuatl,"No llegaron hoy , van a llegar mañana .","Axcan amo ohualahqueh , moztla onhualazqueh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67862,5255,spanish,nahuatl,"10 Tochtli , 670 .","X Tochtli xihuitl , 670 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67863,5256,spanish,nahuatl,Por eso,Ica nehon,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67864,5257,spanish,nahuatl,"En este año el diablo Tezcatlipoca le habló a Quetzalcanauhtli , diciendo : ¡ Quetzalcanauhtli , vámonos de aquí , abandonemos la ciudad de Chalco , porque estoy molesto y enojado ; vayámonos para Coyohuacan , y que mi hermana mayor Chalchiuhtlicue ayune en adelante ! .","Ypan in in ye quinotza yn Quetzalcanauhtli in diablo yn Tezcatlipoca catca , ye quilhuia : Quetzalcanauhtlé , ma oc tihuian , ma oc tictlalcahuican yn altepetl yn | | 138v Chalco , ye nellalaci ynic niquallani ; ma oc ompa tihuian yn Cuyohuacan , auh ma oc onmoçahua y nohueltiuh yn Chalchiuhtlicue ! .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67865,5258,spanish,nahuatl,¿ Dónde está la pluma ?,¿ CAN I N CAIN IHUITL ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67866,5259,spanish,nahuatl,"Cuando se pudren las hojas , allí brota .","Ijuak palani xiuit , ompaixua ya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67867,5260,spanish,nahuatl,Nada de especial sucedió en tiempos del tlatohuani Itztlotzin Tlailotlacteuctli ; sólo se sabe que vivió tranquilo en su palacio de Tzacualtitlan Tenanco .,Atle ypan mochiuh ynin tlahtohuani Ytztlotzin Tlayllotlacteuhctli ; çan pacticatca yn oncan ytecpan Tzaqualtitlan Tenanco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67868,5261,spanish,nahuatl,"Esta selva es ( suficientemente ) grande para que te distraigas [ di-viertas ] ,","Hueyi ica nehin cuauhta para timoixpetaniz ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67869,5262,spanish,nahuatl,Matlaccuiatzin se baña con el licor florido de guerra .,Ye onmahpantia yn teoaxochiaoctli yn Matlaccuiatzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67870,5263,spanish,nahuatl,"A diez y seis dias del mes de hebrero de mil y quinientos y ochenta y siete años Pedro Ahuexotl pregonó en el dicho barrio [ tlaxilacalli Tezcatzongo ] las casas y tierras que se vendian de Ysabel Maria y davan ochenta pesos y nadie respondio ; testigo Juan Ycnotl ante mi . Francisco Maldonado , escrivano .","IX . - Pregon a deciseis dias del mes de hebrero de mil e quinientos e ochenta y siete años yn Pedro Ahuexotl otzatzic in tlaxillacalpan Tezcatzonco oquitecaquiti ynic monamaca in ical in itlal Ysabel Maria oquitenuh in ipatiuh napohualli pesos ayac tle oquito yn ixpan in testigo Juan Ycnotl , Ante mi Francisco Maldonado escrivano .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67871,5264,spanish,nahuatl,como ya se acercaba el día de difuntos muchas personas ya seiban a comprar al mercado de malacachtepec momoxco el incienso la flor la fruta todo lo que se pone se ofrenda en esta fiesta en la escuela se oía un gran vocerío los niños reían gritaban algunos se escondían detrás de algo otros corrían los andaban buscando,lea yoahcia in miccailhuitl miec tlaca yohuiloaya tlacohehualozmalacachtepec momoxco tianquizco in popuchtli in xochitl in xochicualli nochi in motlalia mohuemmana ipanin ilhuitzintli ipan tlamachtilcalli tlaeacahuanihualoya in pilantoton huetzcaya tzahtzia cequi motlatiaya tlatepotzco occequi motlaloaya quintemohtinemia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67872,5265,spanish,nahuatl,"Sólo dice mi corazón , no una vez más he de venir , no una vez más vendré a salir en buen lugar en la tierra , yo ya me voy , yo ya me voy a su casa .","Zan quitohua noyollo , ayoc ceppa ye nihuitz , ayoc ceppa niquizaquiuh , in yece in tlalticpac , zan niyauh , zan ye niyauh ye ichan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67873,5266,spanish,nahuatl,". Y los reyes los gratificaban con mantas regias , con bordados de cazoletas , o de pintura de águilas , y con abanicos de pluma de guacamaya : los gratificaban todos los que regían ciudades .",. Auh in yeuantin tlahtoque in qui motlauhtiaya yeuatl in tlatocatilmahtli tehtecomayo xaualcuauhyo iuan tlauhquechol yehcaceuaztli in quin motlauhtiaya in ixquichtin quipachouaya altepetl in tlahtoque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67874,5267,spanish,nahuatl,"que cueza para nosotros ,","mah techtaocxitili ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67875,5268,spanish,nahuatl,". El que de esta manera convidaba gente era de los jefes de los traficantes ; todos los grupos agremiados que han logrado algo , los que tenían mucho caudal , muchos bienes .",. In aquin iuh quicentlaliaya in in puchteca tlahtoque in izquipetlame yeuatl in ye otlacnopilhui in ye miec iaxca itlatqui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67876,5269,spanish,nahuatl,Y es por eso que les pedimos con insistencia el favor .,Pues ica nehon tamechtahtaniliah favor .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67877,5270,spanish,nahuatl,Otros venía por el norte .,okiyon owala : ya okseki kinikanik norte .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67878,5271,spanish,nahuatl,"Llegaron al pueblo . ¡ Las milpas se habían vuelto bosques ! Habían crecido varios árboles : tepozanes , pirúes y capulines . Se habían multiplicado . Los que fueron primero platicaban de las serpientes que colgaban de las ramas de los árboles . Cuando volvieron a vivir allí tumbaron los árboles . De esa manera volvieron a habitar . Dentro de tres o cuatro años más gente se fue a vivir allá .","Ohuaxihuac ipan xolaltin . ¡ Miltin quename cuauhtlatli yomochiuh ! Ohuepahque achi miaque cuauhtin : axtlacapalcuauhtin , tecapulcuahuitl huan capulcuauhtin . Achi miaque omochiuhque . Achton ohuiloac otlanonotzaloya quename itech cuauhtin omotampiloaya cocoa . Icuac on onechantiloto omotlatlacalque cuauhtin . Iqui on ica occepa onemoaloton . Cana yeyi , nahui xiuhpa ocuache ye tlacayo ohuiloac ompa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67879,5272,spanish,nahuatl,"El mal gematista : deja agujeros en las piedras , las deja rotas , les causa raspaduras , es torpe . No encuentra placer en su trabajo .","In tlaueliloc tlatecqui : tlatetezoani , tlatlachachaqyachoani , tlatetecultzohuani , xolopitli , tlahtlacoa , tlaitlacoa , tlatlatetecuitzoa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67880,5273,spanish,nahuatl,"Les seguían los muy reverendos religiosos llamados mercedarios , hijos de nuestra reina y madre Santa María de las Mercedes de la Redención de los Cautivos ; eran como 40 los que iban en el dicho entierro y llevaban una manga de cruz , a cuyos lados iban dos ciriales , e iba un sacerdote revestido con capa , a cuyos lados iban dos diáconos revestidos con dalmáticas .","Auh yc niman yehuantzitzin quimonmotoquilitiaque in cenca mahuiztililoni teopixque in motenehua mercenadios yn itlaçopilhuantzitzinhuan in tohueycihuatlahtocatecuiyo totlaçomahuiznantzin Sancta María las Mercedes de la Redenptión de los Cautivos ; ahço huel onpohualtin yn oncan momaniltitiaque omoteneuh yc tetococ , ce yn cruz manca quimohuiquilique , ytloc mantia ome ciliares , yhuan ce capa quimotlalilitia yhuan ytloctzinco mantiaque ome diágonos almáticas quitlallitiaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67881,5274,spanish,nahuatl,"Ahora bien , al ir a donde van a estar en reserva se sientan en orden , acaso de cinco en cinco , o de seis en seis , o de diez en diez , o acaso todos cuantos son se pondrán en un conjunto .",Auh in ic uia in ompa mopiezque mocecentlamantilia : ahzo mamacuiltin ahnozo chichicuahcemme ahnozo matlatlactin momana iz zazo quezquintin mantiazque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67882,5275,spanish,nahuatl,COL,KOLEX,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67883,5276,spanish,nahuatl,"Y en dirección al poniente llega hasta tu casa , tu el mencionado comprador de casa ; en dirección de Xochimilco llega hasta el acalohtli y en dirección al oriente está situado en la gran calzada [ ochpantli ] que se dirige a la ciudad .",Auh yn tonatiuh ycalaquiampa ytech onaci yn mocal yn otimoteneuh calcouhqui auh yn xochimilcopa ytech onaci yn acalotli auh yn tonatiuh yquizayampa ytech mani yn huey ochpantli tlamelaoa ciudad .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67884,5277,spanish,nahuatl,bueno ahora,bueno nama,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67885,5278,spanish,nahuatl,OCTAVO PRESAGIO FUNESTO,INIC CHICUETETL TETZAHUITL,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67886,5279,spanish,nahuatl,todas las actividades a las que estaba acostumbrado desde mi niñez me producían pero verdaderamente poco lo que a veces me tenía al borde de la desesperación,mochi in tlatequipanoliztli in oc nipiltontli ipan oninomat itianechmacaya yece zan tepiton ihuan inin cenca nechyolpatzmictiaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67887,5280,spanish,nahuatl,que venga a caer sobre nuestro Maíz .,mah huetziqui itech totaoltzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67888,5281,spanish,nahuatl,1 kilo de pechuga de pollo,Ce kilo poyoxelchiquiuhnacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67889,5282,spanish,nahuatl,"verde serpiente de turquesas ,",quetzal xihuicoatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67890,5283,spanish,nahuatl,". Es nuestra Madre , la del rostro con máscara . ¡ Tu punto de partida es Tamoanchan ! Blancas flores abrieron la corola : es nuestra Madre , la del rostro con máscara ! ¡ Tu punto de partida es Tamoanchan !",yehua tonan a teumechave moquizican Tamoanchan . Ahuiya ! Iztac xochitla o ya cueponca yehua tonan a teumechave moquizican Tamoanchan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67891,5284,spanish,nahuatl,Así le dicen porque son como raboncitos .,Iujki kiluiaj por in rajrabontik . In rabano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67892,5285,spanish,nahuatl,"Se entabló la batalla , y todos los mexicas tomaron cautivos , quién dos , quién tres .","Nima ye yc micalli , yc unca much tlamaque y mexica , aca ome aca yey cacic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67893,5286,spanish,nahuatl,"Aquí hay solo tekosej . Se da al pie de los cerros , donde hay mucha humedad .","Nikan sayoj onkak tekosej . Mochiua tepejxitampa , kampa tajtakuechaujyan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67894,5287,spanish,nahuatl,Por eso,Ica nehon,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67895,5288,spanish,nahuatl,A lo mejor encuentren por allí donde también,Kimelauak inkiajsise noponi ikanaya no,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67896,5289,spanish,nahuatl,"Al día siguiente fueron a ver al señor virrey , y mientras estuvieron en México se les dio de comer por cuenta del rey .","Auh ye quin imoztlayoc yn quimottillique tlahtohuani visurrey , auh ynic nican Mexico catca ynic motlallico rey yn quintlaqualtiaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67897,5290,spanish,nahuatl,"Murió de la dicha postema que le abrieron en el costado ; y muchos entre los religiosos y españoles dijeron que lo habían matado los médicos , es decir , los dos médicos españoles que lo curaban : uno era el doctor Pineda , a quien había traído consigo de España , y del otro doctor no se sabe el nombre .","Yehuatl yc momiquillico yn omoteneuh postema yn itzcaltzinco quimotlapolhuilique ; auh huel mochi tlacatl yuh quihto , yn teopixque yhuan españoles , ca çan yehuantin quimomictilique in médigos yn iticitzitzinhuan quimopahtiliaya omentin yn españoles : yn ce umpa quihualmohuiquilli yn España ytoca doctor Pineda , auh yn icome amo huel momati yn itoca doctor .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67898,5291,spanish,nahuatl,"Hoy hay el blanco , amarillo , negro .","Nama eltok ne blanko , amarillo , negro .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67899,5292,spanish,nahuatl,El jardín es bonito .,Cuacualtzin xochimilli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67900,5293,spanish,nahuatl,Uno u otro la van a mantener .,— a pus non welika pero ohkion kičiwa ičpokaton .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67901,5294,spanish,nahuatl,"Pasan luego junto a Ilámac el Chico , van hacia el Toro rodeando el Popocatépetl , y siguen por otros parajes , como Nexpayantla y Techinantitlan ; llegan al ciprés que está a la entrada de Santo Domingo Tetézcac , y siguen por las dos cuestas que hay desde los términos de Atlauhtlan hasta cerca de Huaxtépec .","Sa ye no yc onpa y yhuan Ylama tepiton , yhua ontlamotla ytech yn Toro , quihualyehualua yn Popocazin , yhua yn ocsequin paraxes Nexpayantla , Techinantitla ; tlazcan quiyahuac Santo Domingo Tetescac , mochi yn ome tlamimiloltin ynic Atlauhtlan caltenco ytech yn Huaztepec .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67902,5295,spanish,nahuatl," Canto de cosquilleo , de placer",Cuecuechcuicatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67903,5296,spanish,nahuatl,"Es todo , con esto me confío en vosotros y va en bien mi corazón",Ca ixquich no ic amotetzinco non cauhtiuh uel on yetiuh in noyollo . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67904,5297,spanish,nahuatl,"q d . Yo soy la Mujer guerrera , vuestra Madre , mi casa es en Colhuacan y doy plumas de águila a la gente , con que se hacen águilas .",q . n . in ni yauhcivatzin in amonan umpa nochan in Colhuacan auh in cuaivitla nictemaca in ic ocuauticac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67905,5298,spanish,nahuatl,"Aquí , en este año , se hizo congregación , nos reunieron , nos fuimos a Tehuacán , yo don Baltazar de San Juan y mi hermana doña Agustina de la Cruz de San Juan , el alcalde Diego Hernández y todos los macehualtin ; todos bajaron a Tehuacán todos en manos de los de San Cristóbal y de San Juan .",Nican ypam ynin xihuitli omochiuh comgrecaziom otechololoque otiyaque Thehuacam nehua{tl} d[on] Baltesan de San Juan yhuan noeltiuh d[o]na Gos{ti}na de la Cruz de San Juan yhuan alcalte Diego Her[nande]z yhuan mochintin masehualtin otemoque Teh{ua}cam mochi ymacti San Christohual yhuan San Juan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67906,5299,spanish,nahuatl,"Estos religiosos son grandes penitentes y trabajan con sus manos , y lo que cada uno de ellos gana lo pone a disposición de la comunidad para satisfacer las necesidades comunes .","Huel cenca tlamaceuhque yhuan motlatequipanilhuiani yn inma - | | 265 - ticatzinco tequitini , auh in tlein ceceyaca quimixnextilia conmotlalilia yn ompa intlacentlaliayantzinco motenehua comunidad yniqu incepanyantzinco yntetzinco monequi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67907,5300,spanish,nahuatl,Habían pasado 12 años desde el inicio de la guerra sucia .,"Ypan in ynauhxihuixti yn amo quiyahuilloque chalca ; au ço mach amo , çan tlacuilolquiyauh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67908,5301,spanish,nahuatl,"Aquel nopal eres tú , Ténoch , y el águila que verás soy yo , y ésa será nuestra gloria ; pues mientras dure el mundo , jamás se perderá la fama y la gloria de Mexico Tenochtitlan .","Auh ynon tenuchtli yez ca tehuatl yn tiTenuch , auh yn cuauhtli tiquittaz ca nehuatl , yehuatl totenyo yezçon ; yn quexquichcauh maniz cemanahuatl ayc pollihuiz yn itenyo yn itauhca in Mexico Tenuchtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67909,5302,spanish,nahuatl,"Vosotros , señores de Chalco , no lloréis más :","In anchalca teuctin , ma xachocaca :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67910,5303,spanish,nahuatl,Ud . me dió demasiada mantequilla .,Tehuatzin huel miac mantequilla otinechmomaquili .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67911,5304,spanish,nahuatl,"Tal vez en el viento ,","Xa itech ehecat ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67912,5305,spanish,nahuatl,"13 Ácatl , 1583 .","XIII Acatl xihuitl , 1583 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67913,5306,spanish,nahuatl,"No te aflijas por esto , oh señor chichimeca , Toteoci .","Ayamo ypan timochihuaz , inchichimecatl , in Toteoci teuctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67914,5307,spanish,nahuatl,Y se midió la casa y tiene por detras tres brazas y media [ mitl ] y un aposento de las mujeres hacen otros tres brazas y alli tiene Juan de Luna un pedacito de tierra que se midió una braza diole dos pesos la Catalina de San Juan de que se dio por contento y le dio el pedazo de tierra .,Auh ynic motamachihua in calli itepotz hematl ypan ce mitl nitepotz cihuacalli auh inacaz yematl auh in yehuatl Juan de Luna oncanca ytlal cenmatl ome pesos oconma in Cahtarina de San Juan oconcuic in Juan de Lima yc quicencahua yc mocentlal ypampa ca ymatica oconcuic yn ome pesos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67915,5308,spanish,nahuatl,Pero ahora vamos a comprar una campana,Pero nama tijkouase se kampana,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67916,5309,spanish,nahuatl,en el campo son muy necesarios los perros ellos no sólo cuidan no sólo acompañan a sus amos a las sementeras a la montaña ellos también ayudan mucho cuando alguien no tiene uno luego lo busca o se lo pide a quien tiene cachorros para quedarse con él bien se puede decir que algunos de los trabajos que realizan el labrador o el cuidador de rebaños y otros trabajadores del campo no podrían hacerlos si no tuvieran a este animal,milla zan huel tetechmonequi in chichime yehuantin ammo zan tla xotia ammo zan tehuicatinemi toctla cuauhtla yehuan no tetlapalehuia miec intla quemmanian aca ammo quipia cente zan niman quixtemoa quihtlanilia ma quitlacuili ahquin quimpia in conechichi toton ihuan quimohuaxcatia cuallimihtoz incequi tequitl in quichihua in millacatl anozo in ichcapixqui ihuan occequi miltequitcatlaca ahhueli quichihuazquiani intla ammo quipiazquiani inin yoyollin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67917,5310,spanish,nahuatl,"Tal vez en el [ río ] Apulco ,","Xa itech ahueyil ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67918,5311,spanish,nahuatl,el hombre primerizo se robustece :,in tlacatl achtoquetl tlacuahua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67919,5312,spanish,nahuatl,El sábado 10 de octubre del dicho año partieron otros 29 soldados para el dicho Acapulco .,"Sábado yn ic 10 mani metztli octubre in ipan omoteneuh xihuitl , nocuel cenpohuallonchiuhcnahui tlacatl in tiyacahuan soldadostin onoyahque yn ompa omoteneuh Acapulco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67920,5313,spanish,nahuatl,Primeramente declaro yo Ysavel Ana vecina del barrio [ tlaxilacalli ] de San Juan Tlatilco digo que las casa que tengo de dos aposentos en la una [ sic ] aposento está y mira frontero del poniente con una despensilla chica [ tlecopatl ] dentro del dicho aposento y el otro aposento [ al margen izquierdo : sobre la casa ] esta frontero y derechera de la parte del sur hacia Suchimilco con un patio digo que si dios me llevare desta presente bida de lo procedido de la dicha casa se haga bien por las ánimas de mi ( padre y madre ) [ esposo ] que fue llamado Martin Calisto difuntos y mis hijos llamados Diego Calisto y Maria difuntos y si muriere de la enfermedad que tengo mando que otra cosa mas no se benda sólo de lo que se diere por la dicha casa y del precio se pague el entierro y misas y de lo que sobrare mando que se de a la capilla de San Joseph .,Ynic 1 tlamantli niquitohoa y nehoatl Y saber Ana nican nichane San Juan Tlatilco yn ipan tlaxilacali niquitohoa y nocal yn omani ontetl centetl tonatiuh ycalaquiyancopa yzticac tlecopayo ynic ontetl xochimilcopa yzticac ythoalo aoh niquitohoa y nehoatl yn tlanechmopopolhuiz totecuyo dios misa yquipa mochihoaz yn onomomimiquilique y nonamictzin yn itoca Martin Caristo yhoan y nopilhoan ynic ce tlacatl Diego Caristo ynic ome Maria aoh yn tla onimomiquili ca nel ayac tle ma ytla monamacaz yn cali oncan quizas ynic ninotocaz yhoa misa yc topa mochihoaz yc oc quezqui mocahoaz niman calaquiz yn teopan yn San Juseph .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67921,5314,spanish,nahuatl,"10 Calli , 1177 .","X Calli xihuitl , 1177 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67922,5315,spanish,nahuatl,"También en este año murió Mallatzin , tlatohuani de Colhuacan , que gobernó durante 15 años .","Auh no ypan in | | 73v yn xihuitl yn omiquico yn Mallatzin tlahtohuani catca Colhuacan , yn tlahtocat caxtolxihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67923,5316,spanish,nahuatl,Fui después ya no estaba yo fuerte .,onká onečanako ' para ča nobia oniya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67924,5317,spanish,nahuatl,"Los hombres de Topilejo y del Cuauhtzin , que está a un lado de San Pablo Oztotepec , también sacaban raíz de ocote y la escoba llamada popote . También con este popote hacían manojos y los iban a vender hasta México . Otros lo vendían allí en Milpa Alta . También traían escobas de varas . Como antes habíamos dicho , las escobas de popote servían para barrer adentro de las casas y las escobas de vara para barrer los patios de las casas . Así se mantenían hombres y mujeres .",Ihuan tlaca itech Tupilejo ihuan Cuauhtzin itechcopa San Pablo Oztotepec noihqui oquiquixtiaya in nelhuayo ocotl ihuan tlachpahuaztli inon quicuitiaya popotl . Noihqui inin popotl oquimano ochichihuaya ihuan ocualnamacaya ompan México . Occequi zan ipan ompa Milpa Alta oquimanamacaya . Noihqui ocualicaya tlacotlachpahuaztli . Tlen achto otenehque tlachpahuaztli in popotl ica otlachpanaloya ipan calitic ihuan tlaco tlachpahuaztli ica mochpanaya nochi caltemitl den cali . Iqui on opapanoaloya tlaca ihuan cihuame .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67925,5318,spanish,nahuatl,Luego pasó a tirar el peine de hueso después alia se abrió ( la tierra ); ya no pudo pasar .,onkan kwaltlamotlatewak se ye ' wan cikawastli satepa ompa motlapo yahkweli walpanoya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67926,5319,spanish,nahuatl,"no saben , quién sabe dónde humea .",axkimatij kien sabe kani san tlapopoka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67927,5320,spanish,nahuatl,Mi tío tiene una casa grande .,Noteahui quipia ce hueyi calli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67928,5321,spanish,nahuatl,Le digo ya cerraron buenas tardes sobrina .,mano ' tia nikilwia konke muči ne ' wa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67929,5322,spanish,nahuatl,Estén en su casa .,Xiitstoke ne imocha .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67930,5323,spanish,nahuatl,"Pero allí entre las cañas fue visto . Otra vez ante su cara huyó , y bien se fue a meter entre los magueyes , se convirtió también en maguey que dos permanece , cuyo nombre es maguey doble ” . También otra vez fue visto . Otra vez bien se fue a meter en el agua , se convirtió en ajolote ( amblystoma ): empero allí le cogieron , con lo cual le dieron muerte .","Auh in uncan ittoc in toctitlan , ye noceppa teixpampa yehuac , ye no cuele metitlan calactihuetz , no ic onmocueptihuetz in metl ome mani in itoca mexolotl . Ye noceppa ittoc ye no cuele atlan calactihuetz axolotl mocuepato ye huel umpa canato inic conmictique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67931,5324,spanish,nahuatl,Sea siempre amable .,Nochipa ximoteyecnanquilli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67932,5325,spanish,nahuatl,ladra en forma lastimera a veces en razón de que sólo cuando ya es muy entrada la tarde o muy de madrugada se comen las matas del maíz pequeño los conejos y las ardillas y el labrador no puede estar en su sementera cuidando entonces deja ahí amarrado a su perro para que ahuyente a esos animales cómo los ahuyenta cuando ya va oscureciendo al verse solo en ese lugar el perro empieza a ladrar tristemente a veces a llorar y con eso los conejos y las ardillas ya no se acercan ya no se atreven a entrar al sembradío se atemorizan con el llorar de ese perro y ya no se comen el maíz el hombre sólo le lleva al perro todos los días la comida el agua y deja al animal ahí varios días a veces hasta que las matas de maíz ya han crecido,tlaocolhuahhualoa quemmanian ipampa zan ihcuac ye huehca teotlac anozo oc yohuac tochcualo techalocualo in tlatlaolton ihuan ahhueli ompa ipan imil yez tlaxotihtaz in miltequitqui quinihcuac yehuatl ompa quilpitehua quicauhtehua ichichi inic quinmahmauhtiz inontin yolcame quen ca quinmahmauhtia ihcuae ye tlapoyauhti in ica in chichi zan icel ompa mohta pehua tlaocolhuahhualoa quemmanian no tlaocolchoca ihuan icanin in totochtin in techalome ayocmo mopachoa ayocmo motlapaloa calaquizque ihtic in toctlahtli momahmauhtia ica inon chichi ichoquiliz ihuan ayocmo quicua in tlatlaolton in tlacad zan quihuiquilia in chichi momoztla itlacual in atl ihuan ichichichi ompa quicahua miec tonalli quemmanian ixquichcauh in yohuehyiyac in tlaoltoctli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67933,5326,spanish,nahuatl,Yten tengo dos sombreros los quales se vendan para que se compren de candelas .,Yhuan onca ontetl nosonbrero nonamacaz candellatzin yc mocohuaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67934,5327,spanish,nahuatl,"Fueron desbaratados y vencidos los naturales ; muchos de ellos murieron , otros fueron capturados , y otros más fueron hechos esclavos .","Ynic quinmomoyauhque quincecenmanque yn macehualtin ; auh amo çan quexquich ynic miec yn micque , yhuan cequintin ylpilloque , auh yn ocnocequintin miyec yn tlacochihualloque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67935,5328,spanish,nahuatl,"Todavía vivimos vuestros abuelos , aún es poderosa nuestra lanzadera , nuestros dardos , con ellos dimos gloria a nuestras gentes .","In oc tonnemi tamocolhua , y patlahuac in tatlauh , in totlacoch , ic tiquimahuiltique in tonahuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67936,5329,spanish,nahuatl,"Han pasado 26 años desde que , en el año 13 Ácatl , 1583 , se trajo a México el Crucifijo que se había aparecido en San Guillermo Totolapan ; lo trajeron a San Pablo .","Auh yhuan ye cenpohualxihuitl ypan chiquacen xihuitl yn ipan XIII Acatl xihuitl , 1583 años , yn ohualmohuicac nican Mexico yn Crucifixos yn onpa monextitzino Sant Guilermo Totollapan ; Sant Pablo maxitico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67937,5330,spanish,nahuatl,"Artículo 61 . - Los diputados y senadores son inviolables por sus opiniones manifestadas en el desempeño de sus cargos , y jamás podrán ser reconvenidos por ellos . El Presidente de cada Cámara velará por el respeto al fuero constitucional de los miembros de la misma y por la inviolabilidad del recinto donde se reúnan a sesionar .","Tlen 61 Tlanahuatihcayotl . In tepantlahtoanih ihuan huecapan tepantlahtoanih amo acah huelis quincotonas tlen ica intlahtol tlayeyecoseh queman quichihuaseh intequihuacayo , ihuan amo queman huelis quinixco ihliseh ica yehuan . In Tlahtolyecanquetl tlen se ihuan se Tlahtocan quiixpias maquitlepanitacah axcayotl Amatlanahuatiloyan tlen itechpan motlatzquilihtoqueh ihuan amo acah maquiixpano caltequichihuali campa monechicohua ihuan tequichihuah .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67938,5331,spanish,nahuatl,"Han pasado 449 años desde que , en el año 6 Técpatl , 1160 , los antiguos chichimecas totolimpanecas amaquemecas se movieron y partieron de Chicomóztoc Quinehuayan ; venían acompañando a su tlatohuani , que se llamaba Ecatzinteuctli Chichimecateuctli Tlaquitzcaliuhqui .","Auh yhuan ye centzonxihuitl ypan onpohualli onchiuhcnahui xihuitl yn ipan VI Tecpatl xihuitl , 1160 años , axcan yn ompa hualolinque huallehuaque Chicomoztoc Quinehuayan yn chichimeca huehuetque totolimpaneca amaquemeque ; yn ompa yntlahtocauh quihualhuicaque ytoca Hecatzinteuhctli Chichimecateuhctli Tlaquitzcaliuhqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67939,5332,spanish,nahuatl,“ Pues nosotros te queremos pedir que nosotros,Pues tojuanti timitstlajtlanilisnekij para,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67940,5333,spanish,nahuatl,tú ahora que,tehhua yequintzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67941,5334,spanish,nahuatl,"Para entonces , el señor Xihuitltémoc llevaba 11 años gobernando como decimoséptimo tlatohuani de Colhuacan .",Auh no yhuan yn ihcuac yn ye matlactlonce xihuitl tlahtocati yn tlacatl Xihuitltemoc yn iccaxtollomome tlahtohuani Culhuacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67942,5335,spanish,nahuatl,"Cuando los españoles pusieron el trabuco en el mercado , allá también llevaron a Xóchitl , acolnahuácatl de Tenochtitlan , a quien habían capturado en la contienda 20 días antes ; mas cuando lo llevaron al mercado , él se declaró tlatelolca y no tenochca .","Yn oyuh conquetzque quauhtematlatl tianquizco , ye yquac concauaco y yaomic acolnauacatl Xochitl Tenochtitlan ycha , ye yuh cenpoualilhuitl quicatinemi ; yn quicauaco tianquizco Tlatilulco motlami , amo motenochcaito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67943,5336,spanish,nahuatl,Seremos . Estaremos .,Tiezqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67944,5337,spanish,nahuatl,"Saliendo de allí , los totolimpanecas chichimecas se dirigieron a Tzonpolecan , donde se asentaron y estuvieron un año .","Yn oquinnahuatique yc niman ye huallamati yn itocayocan Tzonpolecan , oncan motlallico yn totollimpaneca chichimeca , oncan cexiuhtique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67945,5338,spanish,nahuatl,"toda esa clase que se llama pañetes finos , mantas finas ” : eso lo daba en don a los grandes capitanes , es decir al Tlacatecatl , al Tlocochcalcatl , al Cuaunochtli , a los rapados , a los otomís , el Mixcoatlailotlac , el Ezuauacatl , el Mazateca , el Tocuilteca , el Atenpaneca , el Tlilancalqui , el Tizocyauacatl , el Tezcacouacatl , el jefe del Tlacochcalco : todos estos jefes de alta categoría .","In izquitlamantli omoteneuh tlazomaxtlatl tlazotilmatli yehuantin quimotlauhtiaya in ueuey tiacauan : Tlacateccatl , Tlacochalcatl , Cuauhcuachictin in otomi in Mixcohuatlailotlac in Ezuauacatl in Mazatecatl in Tocuiltecatl in Atenpanecatl in Tlillancalqui in Tizocyauacatl in Tezcacouacatl in Tlacochalcatl tecuhtli : in ye mochintin tlazopipiltin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67946,5339,spanish,nahuatl,"que nada más ( ocurra ) , esto nada más .",mah amo teyi más zayoh yin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67947,5340,spanish,nahuatl,"Lo llaman así porque tiene nudos ( sajsaliujtok ) como la caña de azúcar ( ouat ) , por eso lo llaman ouakilit .","Iujki kitokaytiaj por in majyá yon ouat in sajsaliujtok , yejua ika kiluiaj ouakilit .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67948,5341,spanish,nahuatl,Quién sabe lo que le ocurrió .,Amo machia tlen ipan opanoc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67949,5342,spanish,nahuatl,Como será que haces así a mí no me gusta .,nitelwitiw in san tóbyas kečikwali óhkion tineččiwaltia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67950,5343,spanish,nahuatl,"muchacha , por eso .",pues yeka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67951,5344,spanish,nahuatl,"Estas son por ejemplo algunas de las cosas de todas las dichas : hará cautivos , será capitán , será jefe de muchachos , morirá en guerra , llegará a ser persona , adquirirá esclavos , ha de ser cantor , ofrecerá víctimas compradas , será adúltero , morirá con un cordel al cuello , morirá en el agua , se anegará .","Iz zahzo quezqui tlamantli in ixquich omito : in tlamaz , in tecuauhcatiz in telpuchiyacatiz in yaumiquiz in motlacamatiz in tecouaz in cuicuicaz in tealtiz in tetlaximaz in moquechmecaniz in atlan miquiz in ilaquiloz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67952,5345,spanish,nahuatl,¿ O sólo aquí en la tierrahemos venido a conocer nuestros rostros ?,¿ Auh yn amo zanio nican tontiximatico in tlalticpac ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67953,5346,spanish,nahuatl,"Todos los mayordomos andaban bombeando y echando fuera el agua ; y cuando se hubo desaguado un tanto el interior , procedieron a elevar todo el piso .","Auh mochi quiyahuac quihuallazque quiquixtique quinoquique yn atl , tlapixque yn anoquique oncan ; auh yn iquac yn itla anoquiloc callitic , niman in tlalpantli y nohuian callitic cacocque quihuecapanoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67954,5347,spanish,nahuatl,"Para que también coman mis hijos ,","Para mah no tacuacan nopilhuan ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67955,5348,spanish,nahuatl,. Ya nadie entra al departamento de las mujeres ; ya no se vuelve ; ya no ve de soslayo .,. Aoc ac calaqui ciuapan ha no ac ual mocuepa im ma hual nacaztlachie .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67956,5349,spanish,nahuatl,todo está apagado .,tlisejtok nochi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67957,5350,spanish,nahuatl,"En la ciudad de Mexico Santiago Tlatilulco ahora martes a diecisiete del presente agosto de 1599 años cuando ante ellos parecieron , Pedro Hernandez , su esposa llamada Maria Barbola y su cuñado Juan Perez , una vez que manifestaron e informaron al juez gobernador y a los alcaldes ordinarios , por el rey nuestro señor , en razón de que venden su casa situada allá en el tlaxilacalli de Santa Ana Cuepopan .",Yn ipan ciudad Mexico Sanctiago Tlatilulco axcan martes ye caxtolilhuitl omome mani agosto de 1599 años yquac oymixpantzinco ohuitza onecico yn iehuantin Pedro Hernandez yhuan yn inamic yn itoca Maria Barbola yhuan itex Juan Perez oyuh quimomixpantilico oyuh quimomocaquiztililico yn iehuatzin juez governador yhuan yehuatzitzin alcaldes ordinarios yn icatzinco rey nuestro señor yn ipampa ynic quinamaca yn incal ompa mani yn ipan tlaxilacalli Sancta Ana Cuepopan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67958,5351,spanish,nahuatl,vuestros .,anmoh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67959,5352,spanish,nahuatl," Dios Nuestro Señor ,",Dios Nuestro Señor,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67960,5353,spanish,nahuatl,"también me voy a ir , nomás aquí ” .","na no niyas , san nikani . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67961,5354,spanish,nahuatl,". Aquí te damos instrucción , corrección , el palo y la piedra : lo que mucho escuece , lo que mucho arde : te lo aplicamos ;",. Nican timitz maca in tlacauapaualoni in tlacazcaltiloni in cuauitl tetl in uel pohpocatoc in uel chihchinauhtoc motech noconpachoua ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67962,5355,spanish,nahuatl,"El sábado 1 de marzo de 1614 se celebró por primera vez en la ciudad de México la fiesta del bienaventurado Ángel Custodio , por concesión del santo padre Paulo V y a instancias de los reyes de España don Felipe III y su difunta esposa doña Margarita de Austria .","Axcan sábado yn ic 1 mani metztli março de 1614 años , yhcuac yancuican nican Mexico omopix pialli omuchiuh | | 242 yn ilhuitzin mocentlamachtiani Ángel Cotodio totepixcatzin , ytencopatzinco ytlanahuatilticatzin yn santo padre Paulo Quinto yntlaytlanilizticatzinco quimitlanililique yn España tlahtoque reyes don Felipe Tercero yhuan yn inamictzin omoyetzticatca huey cihuapilli doña Margarida de Austria .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67963,5356,spanish,nahuatl,"Este año pusieron como Primer Ministro de Francia , al omnipotente cardenal Richelieu .","Inin xiuhpan oquitlalique teopixcacoyotl in itoca Richelieu yuhquin Inic ce huei Tlahtocateixiptlatzin in ompa Galitlalpan . Tlacatl in , cenhuelitini catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67964,5357,spanish,nahuatl,En un año 4 pedernal viene a gobernar como Presidente de México Miguel Miramón .,Ipan nahui tecpatl xihuitl teyacanaco Miguel Miramon yuhquin huei itlahtocauh Mexico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67965,5358,spanish,nahuatl,Y va a llegar ya trae su maíz lo trae cargando el burrito ya lo trae cargando su maíz para sus dueños para comer .,wan asikiw yekwikac in itlatlaolton kwal mamatiwic in buíito yekwal mamatiwic ini tlatlaolton n para nitekuwan yekimome ' sewiske .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67966,5359,spanish,nahuatl,pero grande el animal .,pero ueyi tekuani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67967,5360,spanish,nahuatl,"8 Acatl , 1071 .","VIII Acatl xihuitl , 1071 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67968,5361,spanish,nahuatl,Es frío .,In sesek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67969,5362,spanish,nahuatl,¿ Por segunda vez habrán de venir los señores ?,¿ Zan nel ocpa huitze teteuctin ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67970,5363,spanish,nahuatl,"Sucedió , pues , que un hombre fue devorado por las fieras allá donde Tziuhtlacauhqui Yaópol solía ir ; éste se dijo entonces : Iré a ver el sitio donde el hombre fue devorado .",Auh oncan tequalloc y hualla yn Tziuhtlacauhqui Yaopol ; ye quihtohua : Tla nitlachia cani otequalloc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67971,5364,spanish,nahuatl,“ Eso es lo que quiero ” .,Na ya nopa nijneki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67972,5365,spanish,nahuatl,"13 Calli , 1297 .","XIII Calli xihuitl , 1297 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67973,5366,spanish,nahuatl,"Estos son todos los tlazopipiltin que vinieron , los que eran sus padres y teuctlatoque : el primero , Tlahuipillatónac ; el segundo , Tonacachímal ; el tercero , Ayopochtli ; el cuarto , Cuatomáhuac ; el quinto , Totonhuitztli ; y el sexto , Xipechimale .","Auh yzcate yn i mochintin huallaque yn intahuan yn inteuhctlahtocahuan hualmochiuhtiaque yn tlaçopipiltin : yn icce ytoca Tlahuipillatonac , yn icome ytoca Tonacachimal , yn ic - ey ytoca Aopochtli , yn icnahui ytoca Quatomahuac , yn icmacuilli ytoca Totonhuitztli , yn icchiquacen ytoca Xipechimalle .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67974,5367,spanish,nahuatl,"6 Tochtli , 1342 .","VI Tochtli xiuitl , 1342 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67975,5368,spanish,nahuatl,Luego dió la vuelta a otro lado .,satepa oksé lado wal üayewaloa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67976,5369,spanish,nahuatl,— ¿ Bueno los mataban o qué les hacía la Revolución ?,— bweno kin miktiyaya ' o tlenon kinčiwiliaya rebolúsio .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67977,5370,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67978,5371,spanish,nahuatl,"Pues los ancianos desamparados y las ancianas de igual condición hasta entonces entran , todos convidados .",Auh in icnoueuetque in icnoilamatque quin ihcuac calaquia in ichquichtin tlanotzaltin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67979,5372,spanish,nahuatl,"Tetzaviztli quiere decir , esto es los fue a espantar .",Tetzaviztli q . n . id est oquintetzavito,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67980,5373,spanish,nahuatl,"que crezca ,","mah hueiya ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67981,5374,spanish,nahuatl,"Va uno temprano a escarbar y si hay agua , se lava ya [ en el monte ] .","Kualkan se kichkuati uan komo onkak at , se kipakaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67982,5375,spanish,nahuatl,"En Milpa Alta había un sacerdote llamado Juan de Polo , capitalino . Tenía dos hermanas : una se llamaba Conchita , la otra Elenita . Éstas eran las personas que vivían en la iglesia . Estas buenas señoritas regalaban comida a la gente más pobre .","Ometztaya ompa Momochco ce topixque itocatzin Juan de Polo , mexicatlacatl . Oquimpiaya ome icnehua : ce itocan Conchita , occe Elenita . Yehuan in omochantiliaya ompa teopantli . Inintzitzin cualtin mahuiztic cihuame omotetlacoliliaya tlacuali tlen icnotlacame .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67983,5376,spanish,nahuatl,EN EL INTERIOR DEL CIELO,ILHUICATL ITEC,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67984,5377,spanish,nahuatl,el polvo se alza cual si fuera humo .,teuhtli in popoca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67985,5378,spanish,nahuatl,“ Ahora mejor tú cambia con mi papá,Nama mejor ta xijpatla ne nopapá,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67986,5379,spanish,nahuatl,"Había un hombre que no tenía ganas de comer el hongo . Su corazón le decía : ¿ Quién sabe si esté bueno el hongo que vamos a comer ? ¿ O quién irá a morir ? Entonces dijo el señor : No se espanten , no se espanten ; comeremos hongos buenos .","Oyeya ce tlacatl amo huel opaquia iyolo quicuaz xoletl . Zan iyolo oquilhuiaya : Ah quimati cuali xoletl ticuazque nozo ahquen miquiz . ” Iman tica on otlato tlatIhuani : Amo ximomauhtican , amo ximomauhtican : xoletl ticuazque nochi cuali . ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67987,5380,spanish,nahuatl,"Pero no lo lograron , porque los macehuales amaquemecas y tlalmanalcas se quejaron , y también se inconformaron los religiosos dominicos y franciscanos que tienen a su cuidado la ciudad , así como los vecinos españoles ; los macehuales hicieron información de cómo el cerro era de su propiedad , y movieron pleito ante el virrey , siendo testigos los frailes y los españoles de parte de los macehuales chalcas .","Auh ahuel mochiuh , ca yc moteilhuico yn amaquemeque yhuan tlalmanalca macehualtin , yc macomanque mochintin in teupixque dominigos yhuan franciscos yn ompa quimopielia altepetl , yhuan ompa vezinos españoles ; ycformación quichiuhque in macehualtin yn quenin huell imaxca tepetl , yc moteilhuico ixpantzinco visurrey yc pleito mochiuh , testigos mochiuhque yn frayles yhuan españoles yn intechpa macehualtin chalca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67988,5381,spanish,nahuatl,"Y él regresó a reunirse con el resto de su gente que estaba en la Isabela , donde encontró que algunos habían muerto y la mayoría estaban enfermos y muy agobiados por la necesidad que padecían de bastimentos .","Auh ynic yehuatl noceppa huatlmocuep çann inca yn imacehualhuan yn oncan onoque Isabela , ynic oncan quimitztacico cequi tlacatl omomiquillique yhuan cenca miyequintin yn mococohua yhuan cenca nentlamattoque moyoltequipachohua yn ipampa yn ixquich yntech monequi ynic tlayhiyohuia yn ittacatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67989,5382,spanish,nahuatl,Su tallo llega a tener como una pulgada de grosor . El tallo es verde y la fruta se enrojece cuando madura .,"Uan mokuoujyotia kemej se pulgada , ikuoujyo xoxoktik uan chiltekpin no xoxoktik . Ijuak chikauaya chichileuia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67990,5383,spanish,nahuatl,Por ese entonces subió a la presidencia de México el general Porfirio Díaz .,Zanno ihcuac quitlaliah yaqquizcayacanqui in itoca Porfirio Diaz yuhquin huei tlahtoani nican Anahuac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67991,5384,spanish,nahuatl,y nos ayude .,huan techpalehuiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67992,5385,spanish,nahuatl,Solo se formó el bebé,San iselti mochijki nopa se konetsi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67993,5386,spanish,nahuatl,"el tiempo que duró el señorío de los toltecas ,","in ixquich cahuitl manca tolteca tlatocayotl ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67994,5387,spanish,nahuatl,Deme mejor una cerveza .,Ocachi cualli xinechmomaquilli ce tepachichic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67995,5388,spanish,nahuatl,"El octavo virrey fue el señor don Gaspar de Zúñiga y Acevedo , conde de Monterrey , quien gobernó desde el año de 1595 hasta el de 1603 , en que partió para ir a gobernar como virrey en las provincias del Perú ; gobernó en México durante ocho años y once meses .","Auh yehuatl ycchicuey visurrey mochiuhtzinoco yn tlacatl don Gaspar de Çúniga y Azevedo conde de Monterrey , yn otlapacho yca yxquichcauh yn ipan xihuitl de 1595 auh yxquich yc huallantica yehuatl ypan xihuitl de 1603 , ynic mohuicac ompa visurrey mochiuhtzinoto ompa motlapachilhuito yn ipan provincias Pirú ; yn tlahtocatico nican Mexico chicuexihuitl ypan matlactetl once metztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67996,5389,spanish,nahuatl,Yo no sé nada de esto .,Nehua in amitla nicmati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67997,5390,spanish,nahuatl,E siendo preguntado por el tenor de la dicha peticion y declaracion dixo que sabe que las dichas tierras o tierra que en la dicha peticion está declarado en el dicho barrio [ tlaxilacalli ] de Coatlan fue e poseyó el dicho Acamapichtli ( padre que fue del dicho gobernador a don Martin ] la cual dicha tierra llega junto a un baño que se dice temazcaltontli el qual esta ya casi todo deshecho y derribado .,Auh ynic otlananquili yn testigo oquito ca nicmelahua yn notlatol y nicmati yn ipanpa tlalli yn oncan mani Cohuatlan tlaxillacalpan yn itlal catca yn Acamapichtzin yn ixquich ynic mani yn nicmati ca oncan tlantica yn onca ycaca temazcaltontli oxixitin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67998,5391,spanish,nahuatl,"De la séptima hija de Cuauhcececuitzin se desconoce el nombre , pero se casó con Cuaelotzin Tlacochquencatlteuctli .","Yn icchicome ychpochhuan Quauhcececuitzin yn itoca amo momati , ynin conmonamicti yn Tlacochquencatlteuhctli Quahelotzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 67999,5392,spanish,nahuatl,"Y cuando ya se fueron , los otros",Auh in icuac oyaque in tlamatinime,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68000,5393,spanish,nahuatl,"1 Acatl , 1155 .","I Acatl xihuitl , 1155 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68001,5394,spanish,nahuatl,De veras los peces ... empezó la huavina .,Nelí michime . . . pejki tokoxijtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68002,5395,spanish,nahuatl,"Con llanto se saludan el Hiznahuácatl Motelchiuhtzin , el Tlailotlácatl Tlacotzin , el Tlacatecuhtli Oquihtzin .","Zan quinchoquiztlapaloa o anqui Huitznahuacatl in zan ye Motelchiuhtzin , onya o anquin ye mochin ha in Tlailotlaqui , ah in Tlacotzin , ah in Tlacateuctli in Oquihtzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68003,5396,spanish,nahuatl,Luego ya nació ese día luego el niño crecía crecía .,satepan yeka inon dia otlakatl satepan in pipiltonton weyaya weyaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68004,5397,spanish,nahuatl,Rocíen esta tierra nuestra,Xrociaroquih nehin totalmanic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68005,5398,spanish,nahuatl,"10 Técpatl , 1268 .","X Tecpatl xihuitl , 1268 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68006,5399,spanish,nahuatl,Yo le dije que no podría acompañarle .,Nehua oniquilhui ahuel ihuan niaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68007,5400,spanish,nahuatl,"cana cana ichan q . d . En casa de Ayopechtli hizo nacer un joyel una pluma de quetzal , alli se nace , se tiene vida .","cane cana ichan q . n . in uncan ichan Ayopechtli uncan quitlacatilia in cozcatl in quetzalli , uncan yoliva tlacativa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68008,5401,spanish,nahuatl,Ya no se pueden mandar para que trabajen .,Ayoikana uelij monauatiyaj para ma tekitika .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68009,5402,spanish,nahuatl,solamente la carne que ya no sirve,solamente ne nakatl tlen ayok kuali,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68010,5403,spanish,nahuatl,"( Y que no sabe que los que de presente pide las dichas tietras tienen algun parentesco con el dicho Pablo ) . El dueño de la tierra era Tototl y no sé si es pariente del que ahora litiga . Y al otro que se demandaba lo despidió el Tlahtouani , le dijo : trae tus testigos . Y sólo parecieron los testigos de Pablo Macuex . Asi ordenaron a la litigante , la mujer que murió .",Auh yn tlalle catcan yntoca Tototl auh amo nicmati yn azo tlacacecayoua yn axca mixnamiqui auh occen yn moteyluiyayan yn quiualtotocac tlatouani quilui xiquiualuica motestigouan auh in Pablo Macuex onezque yn itestigouan yuh quimonauatillin yn mixnamiquia yn omic ciuatzintli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68011,5404,spanish,nahuatl,Que no anden tristes mis hijos .,Mah amo tayocoxtiacan nopilhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68012,5405,spanish,nahuatl,"También entonces nació Icnoxochitzin Xocóyotl , hijo de Huitzilpopocatzin .",Cano yquac tlacat yn Icnoxochitzin Xocoyotl yn ipiltzin yn Huitzilpopocatzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68013,5406,spanish,nahuatl,"lndicat . Perf . : Yo he sido , estado .",Ind . Perf . Nehua oniyetoc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68014,5407,spanish,nahuatl,Aquí voy a hacerlos ( a ustedes ) dueños de estas sus Palabras,Nican namechaxcatiliti nehin namotahtoltzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68015,5408,spanish,nahuatl,NO ACABARÁN MIS FLORES,AH TLAMIZ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68016,5409,spanish,nahuatl,"Fijaron sus cabezas en lo alto de los palos de la horca , y los cuerpos los llevaron a los bajos de la Contaduría ; así decapitados los amortajaron los parientes de los negros , sin que nadie quedara sin mortaja , y luego , a las 6 de la tarde , los llevaron a sepultar al Hospital de Nuestra Señora de la Misericordia .","Auh yn intzonteco oncan tepilolcuauhticpac quinçaçalloque , auh yn intlacnacayo oncan quincallaquique yn Contadoría tlatzintla ; ça moch quechcotontia oncan quinquimilloto yn inhuayolque tliltique , auh yn ayac yca mochiuh çan iuhqui , auh yc niman ye teotlac ye ypan chicuacen tzillini yn oncan quimonehualtique , umpa quintocato yn Hospital Nuestra Señora de | | 192 la Misericordia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68017,5410,spanish,nahuatl,¿ Ha venido alguien ?,¿ Acá ohuaia ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68018,5411,spanish,nahuatl,se había ocultado completamente,nochi yato,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68019,5412,spanish,nahuatl,"Así comienza la genealogía de Acamapichtli , según afirman y dejaron pintado los antiguos .","Auh ca yuhqui in ynic peuhtica yn itlacamecayo yn Acamapichtli , yn iuh quitohua yn iuh quimachiyotitihui huehuetque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68020,5413,spanish,nahuatl,"Primero se pela , se le quita la cáscara y se va cortando en pedacitos .","Achto se kipixka , nochi se kikixtilia in ipaneuayo uan se kikojtontiuj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68021,5414,spanish,nahuatl,vendrá él a terminarlo .,"in ye itlamian ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68022,5415,spanish,nahuatl,en el cerro andaba .,tlachikili yaui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68023,5416,spanish,nahuatl,si yo vendiese,tla nitlanamacazya quiaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68024,5417,spanish,nahuatl,"El viernes 6 de agosto , fiesta de la Transfiguración de Dios nuestro señor , depositaron el Santísimo Sacramento en San Juan Bautista de la Penitencia , con lo que se benefició grandemente al pueblo de Dios , y Moyotlan recibió honra y gloria .","Yn ipan axcan viernes yn ipan ylhuitzin totecuiyo Dios motenehua | | 9 Trasfiguración , yc 6 mani metztli agosto , yquac quimotlallilico in Sacramento yn oncan Sant Juan Baptista de la Penitencia , yc cenca quimocnelili yn ialtepetzin totecuiyo Dios , yc quimomahuiçotili quimotenyotilli yn Moyotecayotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68025,5418,spanish,nahuatl,En su casa de diario está,Icha mojmostla sa itstok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68026,5419,spanish,nahuatl,"maca ivi teutl q . d . no se de al dios , esto es , al pulque .",maca ivi teutl q . n . macamo ornaconi in teutl id est uctli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68027,5420,spanish,nahuatl,"El mismo día último de febrero , domingo , se presentaron los alcaldes de los cuatro sectores de la ciudad de México Tenochtitlan , que habían sido instalados el sábado anterior : en San Juan Moyotlan fueron puestos los alcaldes don Antonio Valeriano el Joven y don Diego en blanco en el original ; en San Pablo , los alcaldes don Miguel Sánchez y don Bernabé en blanco en el original ; en San Sebastián , los alcaldes el señor don Diego Luis de Moteuczoma y Melchor en blanco en el original ; y en Santa María , los alcaldes Matías en blanco en el original y Sebastián en blanco en el original .","Auh yn ipan omoteneuh domingo yn itlamian metztli febrero , yquac nezque yn alcaldesme nauhcampa Mexico Tenochtitlan , ye oiuh yalhua sabadotica tlalliloque : yn San Juan Moyotlan çan ya yehuatl yn telpochtli don Antonio Valleriano yhuan don Diego en blanco yn alcaldesme ; auh yn Sant Pablo yehuantin motlallique yn don Miguel Sánchez yhuan don Bernabé en blanco ; auh yn Sant Sebastián motlallique yehuantin yn tlacatl don Diego Luis de Moteuhcçoma yhuan Melchior en blanco ; auh yn Sancta María motlallique yehuantin yn Matía en blanco yhuan Sebastián en blanco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68028,5421,spanish,nahuatl,"Dispón cómo ha de hacerse , cómo habrás de llevar a tanta gente ; pues contigo irán los aztecas , todos los siete calpules , los hombres grandes , fuertes y aguerridos , los numerosos macehuales .","Ma niman xontlatecpana yn iuh onyez yn iuh onmochihuaz , auh yhuan ynic tiquinmonhuicaz miyec tlacatl ; motla onyazque yn azteca , auh ma yxquich chicome calpolli , yehuantin yn huel tlapaltique yn chicahuaque yn huehueyntin tlaca , ma hualca yxachintin ynic miyequintin yn macehualtin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68029,5422,spanish,nahuatl,"“ Ah , bueno .","Ah , bueno .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68030,5423,spanish,nahuatl,"Porque los religiosos también habían predicado que sucedería lo que ahora sucedió , diciendo : Que nadie tema ni se espante cuando el Sol sea comido , porque estará oscuro sólo un momento ; venid a reuniros en la iglesia , donde nosotros os confortaremos ; y por eso algunos se refugiaron en la iglesia .","Ca no yehuantzitzin yn teopixque yc motemachtillique yn iuh mochihuaz yn iuh axcan omochiuh , quimitalhuique yn teopixque : Ayac momauhtiz miçahuiz ynic qualoz tonatiuh , ca çan achitonca yn tlayohuaz ; teopan ximocenquixtiqui , nican timechyolchicahuazque ; ypampa ynic cequintin teopan mocaltemato .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68031,5424,spanish,nahuatl,"Se abrió la albarrada en Mexicatzinco porque todas las ciudades de la Chinampa estaban inundadas : Colhuacan , Xochimilco , Cuitláhuac y Mízquic .","Auh yn ipan quitlapoto atenamitl Mexicatzinco , ypampa yn cenca ye apachihuia yn izqui altepetl Chinanpan catqui : in Culhuacan , Xochmilco , Cuitlahuac , Mizquic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68032,5425,spanish,nahuatl,"6 Ácatl , 1615 .","267 VI Acatl xihuitl , 1615 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68033,5426,spanish,nahuatl,"Y don Juan Martín , mestizo , que había sido teniente en Tenochtitlan para auxiliar a don Antonio Valeriano durante dos años y ocho meses , se fue a Tlatelolco como juez gobernador .","Auh yn theniente catca don Juan Martín mestiço yn Tenochtitlan ynic quipallehui don Antonio Valeriano onxihuitl ypan chicuetetl metztli , ynic niman onpa yah Tlatilolco juezgovernadortito ompa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68034,5427,spanish,nahuatl,"Por cuarta vez fuimos contados , vino el juez don Juan de Porlas . { Cuando } vino a censarnos aquí atravesó por San Bartolomé en presencia mía , llamado Baltazar de San Juan , por aquí bajó .",Yc napa otipohualoque huala d[on] Juan de Porlas= jues othechpohuaco nicam hualtlamelauh nicam San Bartolomé nixpam nehuatl notoca Baldesar de San Juan nica otlazincac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68035,5428,spanish,nahuatl,"11 Técpatl , 1360 .","XI Tecpatl xihuitl , 1360 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68036,5429,spanish,nahuatl,"— Eso es lo que digo , anoche le pegaba yo , nomás quebró la vara .",wan nihnamakas keme mokamakkon ohkionik šimomoayili ah pero newa ' tl sikiera yunimicčičiti yonimiciskalti tlenkwa ' ineska yenankate name ' wanke lá ne ' wa ahkwele pero sikiera name ' wanke šiayikan a kitoa keme ' ik tokamak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68037,5430,spanish,nahuatl,"El domingo 8 de diciembre de 1596 , fiesta de la Concepción de Nuestra Señora , quemaron a cinco judíos relapsos y a cuatro señoras , nueve españoles en total .","Yn ipan axcan domingo ycchicueylhuitl mani metztli de diçiembre de 1596 años , yn ipan ylhuitzin de la Concepción de Nuestra Señora , yquac quintlatique judiosme tlateotocanime macuiltin , señorasme nahuintin , castilteca yc IX tlacatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68038,5431,spanish,nahuatl,"Como se dijo arriba , en este año de 12 Técpatl , 1608 , murió don Jerónimo López , juez gobernador de Tenochtitlan , que gobernó en Tenochtitlan durante diez años , ocho meses y 21 días .","Auh ye omoteneuh tlacpac , yn ipan in xihuitl XII Tepatl xihuitl , 1608 años , yn omomiquilli don Jerónimo Lúpez juez governador Tenochtitlan , yn otlahtocatico Tenochtitlan matlacxihuitl ypan chicuetetl metztli ypan cenpohuallonce tonatiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68039,5432,spanish,nahuatl,"Artículo 19 . Ninguna detención ante autoridad judicial podrá exceder del plazo de setenta y dos horas , a partir de que el indiciado sea puesto a su disposición , sin que se justifique con un auto de vinculación a proceso en el que se expresará : el delito que se impute al acusado ; el lugar , tiempo y circunstancias de ejecución , así como los datos que establezcan que se ha cometido un hecho que la ley señale como delito y que exista la probabilidad de que el indiciado lo cometió o participó en su comisión . El Ministerio Público sólo podrá solicitar al juez la prisión preventiva cuando otras medidas cautelares no sean suficientes para garantizar la comparecencia del imputado en el juicio , el desarrollo de la investigación , la protección de la víctima , de los testigos o de la comunidad , así como cuando el imputado esté siendo procesado o haya sido sentenciado previamente por la comisión de un delito doloso . El juez ordenará la prisión preventiva , oficiosamente , en los casos de delincuencia organizada , homicidio doloso , violación , secuestro , delitos cometidos con medios violentos como armas y explosivos , así como delitos graves que determine la ley en contra de la seguridad de la nación , el libre desarrollo de la personalidad y de la salud . La ley determinará los casos en los cuales el juez podrá revocar la libertad de los individuos vinculados a proceso . El plazo para dictar el auto de vinculación a proceso podrá prorrogarse únicamente a petición del indiciado , en la forma que señale la ley . La prolongación de la detención en su perjuicio será sancionada por la ley penal . La autoridad responsable del establecimiento en el que se encuentre internado el indiciado , que dentro del plazo antes señalado no reciba copia autorizada del auto de vinculación a proceso y del que decrete la prisión preventiva , o de la solicitud de prórroga del plazo constitucional , deberá llamar la atención del juez sobre dicho particular en el acto mismo de concluir el plazo y , si no recibe la constancia mencionada dentro de las tres horas siguientes , pondrá al indiciado en libertad . Todo proceso se seguirá forzosamente por el hecho o hechos delictivos señalados en el auto de vinculación a proceso . Si en la secuela de un proceso apareciere que se ha cometido un delito distinto del que se persigue , deberá ser objeto de investigación separada , sin perjuicio de que después pueda decretarse la acumulación , si fuere conducente . Si con posterioridad a la emisión del auto de vinculación a proceso por delincuencia organizada el inculpado evade la acción de la justicia o es puesto a disposición de otro juez que lo reclame en el extranjero , se suspenderá el proceso junto con los plazos para la prescripción de la acción penal . Todo mal tratamiento en la aprehensión o en las prisiones , toda molestia que se infiera sin motivo legal , toda gabela o contribución , en las cárceles , son abusos que serán corregidos por las leyes y reprimidos por las autoridades .","Tlen 19 Tlanahuatihcayotl . Amo acah tequihuah tlahtoltlanahuatihquetl huelis quiquetzas acaya quipano expoali matlactli ihuan ome cahuitl , queman pehuas imaco elis tlahtlacohquetl , tla amo oncah amatlatilantli tlen tlahtlacoltehtemolistli campa moihtos : tlen tlahtlacoli quicahuiliah , canin mochihqui , cahuitl ihuan tlenon ica mochihqui , ihuan tlahtoli tlen quiixnextis mochichqui tlahquia iuan se amatlanahuatili qui ihtoua nompa eli tlahtlacoli iuan maonca tlemach tlen qui ixtextia nompa aquin quinequih qui tlatsacuiltiseh quichihtoc que tlah mo calaquih in iuaya sequinoc quichihuaseh . Tekiueh kanih on mo tlateiljuiyah san uelis qui tlahtlanis tequihuehtlatsacuiltihquetl ma qui tsacuacah se quentsi quemah quiitahca sequinoh ohtli iuan yon ica inoh ax moechcauia tlahtlacohquetl canih qui tlatsacuiltsinequih , qui tlatehtemoliah itlahtlacol , qui mocuitlahuiah aquih qui ixpanotoc , que tlah tlen quiitaqueh tlahtlacolchihqui que tlah nochimeh iuampoyouah , iuan nohquia quemah nompa qui tlatehtemoliah qui notsah sehcoyoc ica seyoc tlahtlacoli que tlah qui tlatscuiltihtoquehya pampa san quinequi quichihqui seyoc tlahtlacoli . Uahca tequihueh te titlanis ma quitsacuacah se quentsih nimantsih , nochipa mochihuas ihquinoh , san quemah mo sehcotiliah miaquih tlahtlacolchihuaseh , san quinehque quimictiseh , te ahuiltihqueh , te caltsahqueh canahya , tlahtlacoli cani qui tequihuihqueh tlenueli ica tecocoseh tlahquia que tlah tlahquia tlen toponi , nohquía quemah eli ueyi tlahtlacoli tlen quehani quitocaxtiya amatlanahuatili quiixpano to tlalticpac , acahya qui tsacuilia ma mo cualchihua que tlah chicahualistli . Amatlanahuatili quiihtos quemanque tequihueh uelis quin macahuas tlacameh tlen quipiah amatlatilantli tlen tlahtlacoltehtemolistli . Ni cahuitl cani monequi qui ihcuiloseh amatlatilantli tlen tlahtlacoltehtemolistli huelis mohuecahuilis san queman motlatlanilis tlahtlacoani , quen quiihtos tlahtoltlanahuatili . Queman mohuecahuilis quiquetzaseh tlen ica quitlatlacahuia huelis tetlatzacuiltis tlahtol tlanahuatili . Tequihuah tlen imaco caltlatzacuali campa quipixtoqueh tlahtlacoani , tlen amo quiselis amatl tlaixcopincayotl campa ixnesi amatlatilantli tlen tlahtlacoltehtemolistli uan tlen qui ihtos ma qui tsacuacahya quentsi , que tlah tlahtlanilistli tlen qui ompahuia cahuitl tlen qui tocaxtia ni Hueyi Amatlanahuatili , monequi quimatiltiseh tlasencahquetl tlen inin tlahtoli saniman queman asis tonatih ihuan , tla amo quiselis amatl tlen nican moihtoa panos eyi cahuitl , huelis quimacahuas tlahtlacoani . Nochi ohtequitl motoquilis pampa tlahquia panoc que tlah tlenueli tlahtlacoli qui ixnextihtoqueh ipan amatlatilantli tlen tlahtlacoltehtemolistli . Tla ipan ohtli tlatehtemolistli ipannesis seyoc tlahtlacoli amo ihuical tlen sanoc qui tehtemolia , monequi quipehualtiseh seyoc tlatehtemolistli no iyoca , masqueh teipah quena ueli quin sehcotiliseh , tlah ihquino ueli mochihua . Tla quipixtoquehya teipah amatlatilantli tlen tlahtlacoltehtemolistli ipampa mo sehcotilihqueh miaquih tlahtlacolchihqueh se tlahtlacolchiquetl cholohtehua que tlah quiuicah iichpah seyoc tequiueh ipan seyoc tlaltipactli , uahca san panoh mo quetsaltis tlahtlacoltehtemolistli uan nohquia ayoh nehnemis cahuitl catli mo ixpolos itequi tlen tequihueh quitlahtacoltemolia . Nochi axcuali tlahtoli tlen queman quinilpiseh noso quintzacuaseh , nochi tlacuatotonili tlen mochihuas ihuan amo tlen xitlahuac tlanahuatili ; nochi altepeco tlaxtlahuili , ipan caltlatzacuali , nochi yehua axcual nemilistli tlen moxitlahuas ica tlanahuatilmeh ihuan tlatzacuiltilistli tlen tequihuameh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68040,5433,spanish,nahuatl,Esta niña es diligente .,Ihihuian inin cicihuanton .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68041,5434,spanish,nahuatl,"Venía procedente de España cuando fue a encontrar al virrey en Citlaltepec , cuando en presencia de ambos se abrió el canal por donde corría el agua ; el arzobispo bendijo el sitio por donde salía el agua , y luego prosiguió su camino , porque sólo estuvo en Citlaltepec para bendecir el canal .","Ye quin ic ompa mohuicatz yn España ynic oncan Citlaltepec quimonamiquilli visurrey , yniqu inehuantzin ymixpantzinco motlapo aotlih yn oncan yauh atl ; yehuatzin quimoteochihuilli yn arçobispo yn oncan omoteneuh onquiça atl , auh çan ic oncan hualmehuititzino , çan ic oncan hualmoquixtitiquiz yn arçobispo , ynic quihualmoteochihuilitiquiz yn aotlih Citlaltepec .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68042,5435,spanish,nahuatl,También en este año se asentaron los pobladores de Capollóac .,Auh no ypan in yn xihuitl y motlallico yn Capolloac tlaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68043,5436,spanish,nahuatl,mueren ” .,"inimikise . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68044,5437,spanish,nahuatl,Es hierba ( xiuit ) .,In xiuit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68045,5438,spanish,nahuatl,el apoyo de leónportilla para la adquisición de la casa de los escritores en lenguas indígenas,quenin omotepalehuili leonportilla inic quipiazqueh in macehuallahtoltlahcuilohqueh incal,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68046,5439,spanish,nahuatl,". Y cuando habían oído los jefes de los traficantes la relación recta , luego en seguida los van encabezando a la presencia del rey Auitzotzin , ante él exponen todo lo mencionado que se produce en Tzinacantlan ; le dicen :",". Auh in oquicacque melauac tlahtolli in puchtecatlahtoque niman ye ic quinyacana in ixpan tlatohuani Auitzotzin , ixpan quitequilia in ixquich omoteneuh in ompa mochiua Tzinacantlan quilhuia :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68047,5440,spanish,nahuatl,Quien sabe por qué lo nombran así .,In ait keyéj iujki kitokaytiaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68048,5441,spanish,nahuatl,"Todavía sobre la tierra , cerca del lugar de los atabales ,","Tlalticpac , huehuetitlan ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68049,5442,spanish,nahuatl,"Enseguida los mexicas pusieron a Tenochtzin para que los acaudillara ; y fue su cuauhtlato en Tizaapan de Colhuacan , pues el señor Coxcoxtli dispuso que allí se asentaran .","Niman ihquac ypan yn oncan quitlallique mexica ynic quinyacanaz Tenochtzin ; ynic niman oquauhtlahto yn oncan Tiçaapan Culhuacan , yehuatl oncan quintlalli yn tlacatl Coxcoxtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68050,5443,spanish,nahuatl,"El maíz rosado ( xokoyoli ) también cura esta enfermedad ; hierven las hojas de su mazorca , que es morada , y se toman el agua . El maíz se vende , algunos también lo venden . Cuando la caña se seca , algunos la usan para cerca , la pelan y la ponen en hilera , amarrándola con bejuco , la cerca de color amarillo , queda muy bonita . También la usan para encender el fuego y cuando uno siembra también se utiliza para poner estacas .","No kualtia para in kokolis tein taol xokoyoltsin ieuayo tein morado kimolontiaj uan tayij . In taol monamaka , seki no kinamakaj . Ijuak auki in ouasin , seki kikuij ika tatsintsakuaj , kipijpixkaj uan kiuipanaj ika kuamekat , kualtsin mokaua in tsintsakuil kostik . No kualtia ika taxotaltiaj ijuak se tatoka , no kualtia ika se takuoujyotia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68051,5444,spanish,nahuatl,El más docto,in ocachi tlamatini,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68052,5445,spanish,nahuatl,Cada,cece,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68053,5446,spanish,nahuatl,"En este año los tlalhuacpanecas se metieron entre la gente de seis ciudades : la primera , Azcapotzalco ; la segunda , ... ; la tercera , Coyohuacan ; la cuarta , ... ; la quinta , Cuauhnáhuac ; y la sexta , Huexotla , Cohuatlichan y Tetzcoco .","Nican ipan in yn tetlan hualcallaque yn tlalhuacpaneca , chiquacen altepetl : yn icce Azcapotzalco , yn icome . . . ca , yn iquey Coyohuacan , yn icnahui . . . , yn icmacuilli Quauhnahuac , yn icchiquacen Huexotla , Cohuatlychan yhuan Tetzcuco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68054,5447,spanish,nahuatl,"Se le avisó , le dijeron al Capitán : “ Ya están aquí los tlatelolcas que fuimos a traer ” .","Netlatolo , conilhuia yn Capitán : “ Ca ouallaque tlatilulca otiquimanato ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68055,5448,spanish,nahuatl,muchacha .,kipantito .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68056,5449,spanish,nahuatl,Otros le dicen ‘ oreja de burro ’ .,Seki kiluiaj nakasburokilit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68057,5450,spanish,nahuatl,El 29 de mayo comenzaron a tocar a muerto las campanas de todas las iglesias de México ; y durante 18 días se tocaron las campanas en la ciudad .,"Auh yn ipan 29 de mayo , yquac peuh yn itepoz miccatepoztli ynic nohuian tzillin yn ipan yxquich teocalli mani Mexico ; yn ihtic altepetl caxtolomey tonatiuh in tzilinia campanas .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68058,5451,spanish,nahuatl,"Sí , señor . ¿ A qué horas sale nuestro tren para Laredo ?",Quemahcatzin . ¿ Tlen iman quiza in totepozcalmimilol inic Laredo ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68059,5452,spanish,nahuatl,"Al punto , pues , comenzaron a hacer penitencia , ayunaron cuatro días ambos , él y Tecuciztecatl . En seguida por consiguiente se encendió fuego , ya arde allá en el fogón , y el fogón tenía el nombre de roca divina ” .","Niman ic compehualtique in ye tlamacehua , mozauh . que nahuiilhuitl omextin in Tecuciztecatl . Auh niman no icuac motlali in tletl , ye tlatla in uncan tlecuilco , quitocayotia in tlecuilli teutexcalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68060,5453,spanish,nahuatl,"En este año , los antiguos chichimecas llamados teochichimecas vinieron en canoas sobre las aguas grandes y celestes del mar , vinieron remando hasta desembarcar primeramente en el sitio llamado Teocolhuacan Aztlan , donde se establecieron ; andaban desnudos mientras vinieron navegando , hasta que llegaron al mencionado Aztlan , donde desembarcaron en el año 1 Tochtli .","Nican ypan in yn acaltica yn ohuallaque yn huehuetque chichimeca yn motenehua teochichimeca , yn hueyapan ylhuicaapan ohuallaque , yn ohuallanellotiaque , ompa quiçaco achto oncan motlallico yn itocayocan Teocolhuacan Aztlan ; auh çan hualpepetlauhtiaque ynic atlan huallaque , ynic acico oncan Aztlan ye omoteneuh , yn ipan atenquizque Ce Tochitli xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68061,5454,spanish,nahuatl,"ustedes hacedores del agua ,","namehhuan achihuanime ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68062,5455,spanish,nahuatl,"En el mismo capítulo recién mencionado , fue nombrado capellán de San José junto a San Francisco fray Jerónimo de Zárate .","Auh yn ipan capítulo omoteneuh yn axcan omochiuh , yhquac nican capilla San Joseph San Francisco capillero omochiuh yn fray Jerónimo de Çárate capellán motenehua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68063,5456,spanish,nahuatl,Y luego el dicho Hernan Perez español resivió los ochenta pesos ante el señor governador y los señores juezes presentes Joan de la Torre Gaspar de San Pablo albaceas los dexó la dicha María Xoco difunta .,"Auh niman yn yehuatl Hernan Perez español oquihualitqui y napoualli pesos yxpantzinco señor gobernador yhoan señores jueces yhoan no yxpan Juan de la Torre , Gaspar de San Pablo albaceas in quichiuhtia Maria Xoco omomiquili .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68064,5457,spanish,nahuatl,— ¿ Qué comían si no se maduró nada ?,— tlenon nanki mokwaltiyaya in lá a ' mo itla omočiw .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68065,5458,spanish,nahuatl,Le pagamos y nos fuimos .,— tle ' akmo timotlačaltia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68066,5459,spanish,nahuatl,Entonces pobre gente se murieron hartos chicos y grandes con la enfermedad ; la gripa se calmó hasta el año 20 entonces se terminó la Revolución y la enfermedad se terminó y entonces se terminó la Revolución .,ikwakon pobres tlaka omi ' mihke miak čiko i grande pero ikan kokolistle ikan kokolistle gripa omosewi asta ipan laño beinte entonses mosewi in rebolúsion wan in kokolistle omosewi isas wan ikwakon omosewi in rebolúsion .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68067,5460,spanish,nahuatl,Y en los pies de ellos colocaba cascabeles ; esos en el borde de una correa de cuero de tigre ; colocaba cascabeles redondos : en ambos pies se los ataba ;,"Iuan im icxic quitlalia in tzitzilli yeuatl in oceloeuatl itenco quitecaya coyolli , om tlapalixtli in im icxic quimiilpiliaya ;",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68068,5461,spanish,nahuatl,TALPANXOXOKOYOLIN,TALPANXOXOKOYOLIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68069,5462,spanish,nahuatl,"Ay nanita si me emborracho mejor me meto adentro me estoy durmiendo y si no a donde voy a estar boca arriba , feo ¿ verdad ? , pero .",kesankwa ' ikseki tlaka okihtake .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68070,5463,spanish,nahuatl,"Dejó tres hijos : el primero se llamó Acxitzin ; el segundo , Huehueteuctli ; y el tercero , TlacochinteuctlI .","Auh yn quincauhtia ypilhuan yeyntin : yn icce ytoca Acxitzin , yn icome ytoca Huehueteuhctli , yn iquey ytoca Tlacochinteuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68071,5464,spanish,nahuatl,Nosotros tenemos un rancho .,Tehuan ticpia ce calmantli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68072,5465,spanish,nahuatl,"El 4 de abril de 1599 , domingo de Ramos , se estrenó el retablo de San Agustín , donde se pusieron imágenes muy hermosas , como puede verse todavía , y los santos y las columnas o pilares lucían muy bien .","Domingo de Ramos a 4 de abril de 1599 años , yquac mochalli in letablo Sant Augustín ynic moman cenca mahuiztic magen , yn iuh neztimani axcan , moch tlacamani yn sanctosme yhuan in corona pilar .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68073,5466,spanish,nahuatl,. Luego ya sale la comida : va delante la ofrenda que corresponde a Xiuhtecuhtli :,. Niman ye ic ual quiza in tlacualli : yacatiuh in uentli in itech poui Xiuhteoctli :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68074,5467,spanish,nahuatl,Aquí derecho se encontraban .,nikán derečo monamikia ' de nikán .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68075,5468,spanish,nahuatl,"llegaron , vinieron ,","in acique , in ecoque ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68076,5469,spanish,nahuatl,"Cuando entraron los zapatistas , entraron a matar . Mataban a los ricos porque les pedían mucho dinero y no lo entregaban . Entonces se llevaban a los señores y los mataban por el monte . También se robaban a las doncellas . Se decía que se las llevaban al monte y allí las violaban . Nunca más volvían al lado de sus padres . Desaparecían en el monte . Nunca se supo si las devoraba algún animal feroz o si las mataban y sepultaban .","Icuac ocalaque cuali cuali ipan xihuitl in zapatistas otlamimictique . Inimequez oquinmictiaya tlatquihuaz ican oquitlania tomin ihuan amo quinmacaya . Ye yiman on ocuicaya tlatihuani ihuan oquimictiaya ica cuauhtlatli . Noihqui oquinmichtequia ichpocame . Otlanonotzaloya que oquinhuicaya ica cuauhtla inca omahuiltiaya . Aihmo ce tonali ohualaya intlac itatzitzihuan . Oixpolihuia ica cuauhtla . Cox oquicuaya tecuani nozo oquintocaya , amo machia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68077,5470,spanish,nahuatl,"En la ciudad de México jueves a dies y sies días del mes de abril de mil quinientos y noventa y dos años , en Xacalpa apregonó el pregonero y dixo cómo se bendía una casa questá en teocaltitlan casa de Mariana y que davan por ella ciento y veynte pesos y no ubo quien respeondiese . Testigo el pregonero .",Yn ipan ciudad Mexico axcan jueves yc castolloce mani metztli de abril de mil e quinientos noventa y dos años Xacalpan otzatzic in tecpoyotl oquito ynic monamaca calli yn onpa mani Teocaltitlan yn ical Mariana oquiteneuh ynic patiyohua chiquacenpohualli pesos in tomines ayac tlananquilli testigo tecpoyotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68078,5471,spanish,nahuatl,"Tierra de mi alma te suplico ,","Talticpactzin de mi alma nimitztatauhtia ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68079,5472,spanish,nahuatl,"¡ que no os hagan prisioneros ! ,","¡ amech ana ! ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68080,5473,spanish,nahuatl,Canto de primavera,Xopan cuica ti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68081,5474,spanish,nahuatl,Xomímitl salió a dar un paseo y se fue a topar con el tlacatéccatl de Colhuacan ; lo capturaron y se lo llevaron .,"Auh in yehuatl ytoca Xomimitl mahahuiltito yn ompa campa quinamiquito yn Colhuacan tlacateccatl ; quitzitzquique , niman quihualhuicaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68082,5475,spanish,nahuatl,"Según dejaron pintado algunos antiguos , cuando los aztecas salieron de Aztlan todavía no venían cargando a su diablo Huitzilopochtli , sino que luego lo tomaron por el camino para venirlo cargando , para que él fuera el dios de los aztecas mexitin .","Yn iuh quimachiyotia cequintin huehuetque , ynic ompa hualquizque yn Aztlan yn azteca ayamo hompa quihualmamatiaque yn diablo | | 71v Huitzillopochtli , ye quin huell otlipan quihuallantiquizque ynic quihualmomamaltique , ynic yehuatl oquihualmoteotitiaque yn azteca mexitin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68083,5476,spanish,nahuatl,"Hacía entonces 29 años que los mexicas habían tomado en Tzompanco a Tlaquilxochtzin , cuando se la dio su padre Tlahuizcalpotonquiteuctli , tlatohuani de Tzompanco ; y la dicha señora Tlaquilxochtzin fue la madre de Huehue Huitzilíhuitl , cuyo padre era un mexica chichimeca .","Auh yn ihcuac yn ye oiuh nepa cenpohuallonchiuhcnahui xihuitl quihuallantiquizque Tzompanco in mexica yn Tlaquilxuchtzin , yehuatl quinhualmacacca ychpuchtzin yn Tlahuizcalpotonquiteuhctli tlahtohuani Tzompaco ; auh yn omoteneuh cihuapilli Tlaquilxuchtzin ya yehuatl ynantzin mochiuh yn Huehue Huitzillihuitl , ca çan ce mexicatl chichimecatl yn ithatzin mochiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68084,5477,spanish,nahuatl,cuanto,quexquich,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68085,5478,spanish,nahuatl,Yten declaro que tengo un retablo grande de la transfiguracion mando se lleve ( al monasterio de ) Santiago para que esté allá donde quisieren los padres .,Yoan nicteneua centetl huapalli achi uey teixiptla yeuatl yn oncan hycuiliuhtoc transfiguracion yaz nican Santiago azo cana maniz yeuan quimomachitia in padreme .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68086,5479,spanish,nahuatl,"Los jóvenes que crecen en circunstancias semejantes , tienen mejor salud que la juventud que crece en las ciudades grandes",In telpocameh ihquin mohuepahuah ocachi pactinemih ihuan amo queh inomeh hueyaltepepan mohuepahuah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68087,5480,spanish,nahuatl,"Nadie se acordó del oro o de los bienes que tenían en sus casas , todos allá lo dejaron ; nadie se detuvo a ver o a preocuparse mientras huían y salían a la calle , mientras duró el temblor .","Mochi tlacatl aocac quilnamiquia yn tleyn cecenyaca cecentlacatl ynchachan quimopiallia yn teocuitlatl yn tlatquitl , moch callitic mocauhtiquiz ; aocac conittac aocac conmocuitlahui ynic chollolohuac ynic necholtiloc quiyahuac yn ohtlipan , yn ixquichcauh manca tlallolinaliztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68088,5481,spanish,nahuatl,Se da en los cafetales donde se siembra o al pie de un árbol grande .,Mochiua kajfentaj kampa se kitoka oso itsintan se ueyikuouit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68089,5482,spanish,nahuatl,No sé que le habrá pasado .,Amo nic mati tlen ipan omochin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68090,5483,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68091,5484,spanish,nahuatl,No reflexiones ya más .,Maca oc tle xic yococa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68092,5485,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68093,5486,spanish,nahuatl,". Y luego les dió mantas : entreveradas con papel , con ( bordado de ) mariposas en el borde , y mantas con cazoletas y con husos ( bordados ) , y con flores color de tuna , y de ocho tiras , y pañetes color de tuna con largas puntas .",". Auh niman quin macac in tilmahtli : amanepaniuhqui , tempapaloyo , iuan tilmahtli tetecomayo iuan temalacayo iuan nochpallaxochyo chichicueezotl iuan nochpalmaxtlatl yacauiac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68094,5487,spanish,nahuatl,"Se hizo el viernes 19 de marzo de 1599 , en la fiesta de San José .","Auh yn mochihuato ypan viernes a XIX de março de 1599 años , yquac ylhuitzin quiz yn Sant Joseph .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68095,5488,spanish,nahuatl,¿ Qué le pasó ? No le pasó nada .,¿ Tlen ipan opanoc ? Amotlen ipan opanoc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68096,5489,spanish,nahuatl,"que no me lo escondan en la morada de los grandes rayos ,","mah amo nechtatilican inchayohcan huehhueyi ticohuame ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68097,5490,spanish,nahuatl,Y aquí les voy a presentar sus Palabras .,Huan nican namechmactiliti namotahtoltzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68098,5491,spanish,nahuatl,"Y entonces bajaron los carrancistas por el mes de julio . Nos fueron a sacar y nos dijeron : Pronto saldrán ustedes de sus casas . Si no quieren salir , quiere decir que son partidarios de los zapatistas : ¡ Y vendrá nuestra gente a matarlos !","Ye yiman tica on otetemohuique carrancistas ica metztli julio . Otechcuito huan otechilhuique : Icihcan nanquizazque denamochan . Tla amo nanquinequi nanquizazque , quitoznequi quename nanquintlazotla in zapatistas . ¡ Ihuan hualazque tlamimihtizque tohuazcahuan ! ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68099,5492,spanish,nahuatl,"Artículo 54 . - La elección de los 200 diputados según el principio de representación proporcional y el sistema de asignación por listas regionales , se sujetará a las siguientes bases y a lo que disponga la ley : I . Un partido político , para obtener el registro de sus listas regionales , deberá acreditar que participa con candidatos a diputados por mayoría relativa en por lo menos doscientos distritos uninominales ; II . Todo partido político que alcance por lo menos el dos por ciento del total de la votación emitida para las listas regionales de las circunscripciones plurinominales , tendrá derecho a que le sean atribuidos diputados según el principio de representación proporcional ; III . Al partido político que cumpla con las dos bases anteriores , independiente y adicionalmente a las constancias de mayoría relativa que hubiesen obtenido sus candidatos , le serán asignados por el principio de representación proporcional , de acuerdo con su votación nacional emitida , el número de diputados de su lista regional que le corresponda en cada circunscripción plurinominal . En la asignación se seguirá el orden que tuviesen los candidatos en las listas correspondientes . IV . Ningún partido político podrá contar con más de 300 diputados por ambos principios . V . En ningún caso , un partido político podrá contar con un número de diputados por ambos principios que representen un porcentaje del total de la Cámara que exceda en ocho puntos a su porcentaje de votación nacional emitida . Esta base no se aplicará al partido político que , por sus triunfos en distritos uninominales , obtenga un porcentaje de curules del total de la Cámara , superior a la suma del porcentaje de su votación nacional emitida más el ocho por ciento ; y VI . En los términos de lo establecido en las fracciones III , IV y V anteriores , las diputaciones de representación proporcional que resten después de asignar las que correspondan al partido político que se halle en los supuestos de las fracciones IV o V , se adjudicarán a los demás partidos políticos con derecho a ello en cada una de las circunscripciones plurinominales , en proporción directa con las respectivas votaciones nacionales efectivas de estos últimos . La ley desarrollará las reglas y fórmulas para estos efectos .","Tlen 54 Tlanahuatihcayotl . In tlaixpehpentli tlen 200 tepantlahtoanih tlen tlatolpehualistli tlaixnestilistli ihuan tlatecpantli tlatemactilistli ica tlaltocayotl , mochihuas ica inin tlapechtlahtoli ihuan noihqui tlen quiihtos tlahtol tlanahuatili : I . Se tlahtol nechicolistli , ihuicpa huelis quiihcuilos tlaltocayotl , monequi quinextis melahuac motlazquilihtoc inihuaya tepantlahtoanih tlen tlaixnextilismeh quentzih miaquintin ipan mahtlacpoali hueyi altepeyotl tlaixnextilistli ; II . Nochi tlahtol nechicolistli tlen quiaxitis nel amo miac ome por ciento tlen nochia tlaixhuasantli tlen tlaltocayotl miaquintin tlalnescayotilistli , itechpohui quiaxcatiliseh tepantlahtoanih san quenihqui quiihtohua tlahtolpehualistli tlen tlatamachihuali tlaixnextilistli ; III . Ihuicpa tlen tlahtol nechicolistli quisencahuas nochi ome tlahtoli moihtoh , san iyocatiah ihuan ipihuiyah tlen amaixnextilistli quiquixtiseh itlaixnextilishuan , quimactiliseh itechpan tlahtolpehualistli tlatamachihuali tlaixnextilistli , san quenihqui tlaixhuasantli quiquixtis ipan nochi Anahuac tlali , tlapohuali tepantlahtoanih tlaltocayotl tlen itechpohui ipan miaquintin tlalnescayotilistli . Ipan tlatemactilistli motoquilis pamitl tlen quenihqui ixnesih tlaixnextilismeh ipan amatocayotl . IV . Amo acah tlahtol nechicolistli huelis mopialis quipano 300 tepantlahtoanih itechpan ome tlahtolpehualismeh . V . Amo queman ipan nochi tlamantli , se tlahtol nechicolistli huelis quipias se tlapoali tlen tepantlahtoanih tlen quiaxitiseh porcentaje tlen iasica nochi Tlahtocan tlen quixpanos chicueyi tlapoali tlen porcentaje tlaixhuasantli quinechicos tlen nochi Anahuac tlali . Inin tlapechtli amo moixcotilis tlahtol nechicolistli , tlen tlatlanis ipan hueyi altepeyotl , quiquixtis se porcentaje tlen icpalmeh iasica tlen Tlahtocan , achi huehcapan tlen tlanechicoli porcentaje tlen Anahuac tlali tlaixhuasantli mochihuas ipanoyah chicueyi por ciento ; ihuan VI . Iixpan tlen moihtohua ipan tlahtoltlatlapantli III , IV ihuan V tlen onpanococ , in tepantlahtolmeh tlen tlatamachihuali ixnextilistli , tlen mocahuas tlen teipan queman tlatemactiliseh tlen intechpohui tlen tlahtol nechicolistli tlen ixnesis inipan tlahtoltlatlapantli IV noso V , moaxcatis sequinoc tlahtocan nechicolismeh tlen quipiaseh axcatilistli ipan se ihuan se miaquintin tlalnescayotilistli , xitlahuac iasica ica Anahuac tlaixhuasantli tlen inin tlayacapan . In Tlahtol tlanahuatili quichihuas tlaxitlahuali tlen inin tlachihuali .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68100,5493,spanish,nahuatl,Y de my voluntad hago la dicha escritura y digo que yo y mis hijos y decendientes hazemos esta escritura por lo qual os bendo my casa y tierra a vos Luis Zavallos español y a su mujer Margarita de la Cruz española y a vuestros hijos vezinos que soys de esta ciudad .,Ypanpa yn axcan huel cehtetia yn notlatol niquitohua yn nehuatl yhuan nopilhuan yn occequiti notechpa quizazque ticchihua ynin escritura ynic nimitznamaquiltia yn nocal yn notlal yn tehuatl Luis Zavallos español yhuan monamic Margarita de la Cruz española yhuan amopilhuan nican anchaneque Mexico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68101,5494,spanish,nahuatl,"El lunes 9 de julio murió en Coyoacán la hija del marqués virrey , llamada doña Francisca Blanca ; se dijo misa por ella en San José , y fue sepultada en San Francisco .","Yn axcan ypan lunes yc 9 de julio yquac omomiquilli yn ichpoch marqués visurrey , Cuyohuacan yn mic , ytoca doña Francisca Blanga ; ypan missa omito yn oncan Sant Joseph , oncan motocac yn San Francisco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68102,5495,spanish,nahuatl,"lo que aquí les estamos pidiendo con insistencia ,","lo que tein nican tamechtahtanilihtoqueh ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68103,5496,spanish,nahuatl,"Las cabezas permanecieron 21 días en el palo de la horca , hasta el jueves 2 de mayo en que las fueron a sepultar en el Hospital de la Misericordia .","Auh yn intzonteco oncan cenpohuallonce tonatiuh yn cacatca tepilolcuauhtitech , auh ye icomilhuitl mani metztli mayo juebes ypan yn quintocaco oncan Hospital de la Misericordia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68104,5497,spanish,nahuatl,"De tal forma fueron derrotados los mexicas tlatelocas , los cuales se vieron obligados a abandonar su ciudad .","Yuin ym poliuh y mexicatl tlatilulcatl , yn oquicauh yn iauh yn itepeuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68105,5498,spanish,nahuatl,"El año de mil novecientos ochenta , para eso ya me doy cuenta ya cumplí noventa años , 90 años cumplí ya me doy cuenta del siglo pasado y de este siglo .","laño 1980 para ye ' on yenomaka kwenta yonika*šilti nobenta años , nobenta años nika ' šilti ye ' on yenomaka kwenta in den siglo pasado wan de nin siglo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68106,5499,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68107,5500,spanish,nahuatl,Quién sabe qué pasará mañana .,Aquin quimati tlen moztla panoz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68108,5501,spanish,nahuatl,"el polvo se alza cual si fuera humo ,",In teuhtli in popoca ya milacatzoa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68109,5502,spanish,nahuatl,"8 Tochtli , 1266 .","VIII Tochtli xihuitl , 1266 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68110,5503,spanish,nahuatl,TÍZOC también conquistó algunos pueblos y murió en el año 4 caña .,Tizocatzin noyuhqui cequi in altepetl oquipopolo ihuan omic ipan nahui acatl xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68111,5504,spanish,nahuatl,"¿ Y en dónde estaba la imagen del Sol ? En lo que se llama Cuauhxicalli , allí estaba puesta su imagen . De este modo estaba pintada : como teniendo una cara de hombre , de allí salía su resplandor . Su aderezo solar : redondo , grande , como mosaico de plumas de guacamaya . Allí , delante de él , se hacía el sangramiento ritual , atravesamiento de jarillas , ofrendas , sacrificio de codornices .","Auh in uncan catca yxiptla yehuatl : in motenehuaya Cuauhxicalli , uncan moquetzaya in ixiptla . Inic micuiloaya in ixiptla yuhquin tlacaxahuaque itonameyo itech quiztoya : In itonatiuh tlatqui : yahualtic huey ihuitica tlatzaqualli , tlauhquechol inic tlatzacualli . Oncan ixpan mochi huaya nezoliztli , in tlacoquixtiliztli , in tlamanaliztli , in tlacotonaliztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68112,5505,spanish,nahuatl,Pero en las albercas uno puede combinar el baño de agua con el de aire libre y el de sol .,Mach ipan apiaztla ce cualli maltia mochecaltia ihuan motonaltia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68113,5506,spanish,nahuatl,Octubre es el décimo mes del año . Diciembre el décimo segundo mes .,Octubre imahtlactetl metztli in xihuitl ; diciembre imahtlacome .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68114,5507,spanish,nahuatl,"Mientras la criada arregla la sala , el comedor , el corredor y la cocina mamá arregla las dos recámaras .","Noca cihuatequipano calceliloyan , caltlacualco , caltech hueyac ihuan tlacualchihcan quinyectlalia , nonantzin in ome cochihuayan quinyectlalia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68115,5508,spanish,nahuatl,". Cuando se ha hecho la ofrenda , luego dispone acerca de todo lo que ha de necesitarse : la comida , envueltos de gallina , empanadas de carne , cocido de gallina con maíz y buen chocolate con vainilla .",. In omoxtlauh niman ye ic ipan tlahtoua in ixquich monequiz : in tlacualli in totolquimilli in nacatlaoyo in totol tlaolli iuan cualli cacauatl teonacazyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68116,5509,spanish,nahuatl,"6 Acatl , 1511 .","VI Acatl xihuitl , 15ii años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68117,5510,spanish,nahuatl,"Como yo aquí te lo presento ( el maíz ) ,","Como neh nican nimitzmactilia ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68118,5511,spanish,nahuatl,"“ Ay , mi hijo","Ay , nokone",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68119,5512,spanish,nahuatl,"En el dicho Tizayocan , Tlaquilxochtzin , señora de Tzompanco , dio a luz un hijo varón al que llamaron Huehue Huitzilíhuitl , cuyo padre era un mexica chichimeca .","Auh no oncan in yn omoteneuh Tiçayocan oncan quichihuaco quitlacatillico yn Tlaquilxochtzin Tzompanco cihuapilli ce yconetzin oquichtli oquitocayotique Huehue Huitzilihuitl , ynin ça ce mexica chichimeca yn ithatzin mochiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68120,5513,spanish,nahuatl,"En 6 pedernal se fueron a Tulpetlac , en donde tuvieron su residencia hasta el 13 caña .",Ipan chicuace tecpatl xihuitl oyaque Tolpetlac in oncan omotlalique ixquichca matlactli omei acatl xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68121,5514,spanish,nahuatl,Junto a él gobernaron como sus teuctlatoque el tlacochcálcatl y cihuacóhuatl Tlacaeleltzin Atempanécatl y el tlacatéccatl Huehue Moteuczoma ; estos dos asistieron a Itzcohuatzin en el gobierno .,"Auh ytlan teuhctlahtohua tlacochcalcati yn cihuacohuatl yn Tlacayeleltzin Atenpanecatl , auh yn Huehue Moteuhcçoma tlacateccati ; yqu imomextin quinanamiqui yn Itzcohuatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68122,5515,spanish,nahuatl,"Al caer la tarde se retiraron ; nuevamente se les sirvió una colación , y detuvieron al tlatoani Cuauhtemoctzin mientras estaban comiendo .","Auh ye onmopillohua tonatiuh , niman yc motlanahuatilia ; niman ocçepa techoccayotiloc , quinmoçalhuique yn tlatohuani Quauhtemoctzin oc motlaqualtique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68123,5516,spanish,nahuatl,"Apúrate , vete , después ya se va le pone los costales al burro después ya se va a leñar .",— wan tewa ' kun .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68124,5517,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68125,5518,spanish,nahuatl,"Elevo mis cantos , Yo , Macuilxóchitl , con ellos alegro al Dador de la vida ,","A nonpehua noncuica , ni Macuilxochitl , zan noconahuiltia in ipalnemoa ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68126,5519,spanish,nahuatl,Sobre las ramas floridas cantáis .,"Y xochitl ymapan amoncate , yn amontlahtlahtoa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68127,5520,spanish,nahuatl,"“ Arboles , ya levántense","Kuatini , ya ximeuakaya",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68128,5521,spanish,nahuatl,"4 Tochtli , 1262 .","IIII Tochtli xihuitl , 1262 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68129,5522,spanish,nahuatl,Y lo tercero digo que el suelo y casas donde de presente estoy hechada que su entrada tiene hacia Suchimilco con su recámara [ tlecopatl ] mando la aya la dicha mi nieta Juana Maximiliana .,Ynic etlamantli nicteneua yn acan nihuetztoc ypan tlali yoan ipan hycac calli xochimilcopa itzticac yoan tlecopaio ytech pouiz yn noxhuiuh Joana Maximiliana .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68130,5523,spanish,nahuatl,Entonces llegó allá pues tumba ese cerro .,entos a ' sito ompa pus tumba ese cerro šihtlamotla inin tepe : tl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68131,5524,spanish,nahuatl,fueron,yajke,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68132,5525,spanish,nahuatl,"Por eso la penca se limpia casi bien para que no salga negro que no salga como amarillo , bien limpio .",por eso den penka kasi moyék wa ' soma para a ' mo tliltik kisas a ' mo komo kokostik yek čipa : wak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68133,5526,spanish,nahuatl,"El 29 de mayo de 1608 llegó de España la noticia , se supo que había muerto a estocadas don Francisco de Velasco , corregidor de Madrid ; éste , que era hijo del señor virrey don Luis de Velasco , quien ahora gobierna por segunda vez en México , había nacido en México , era criollo de aquí .","Yn axcan ypan yc 29 mani metztli mayo de 1608 años , yquac ohualla tlahtolli yn ompa España omachiztico omomiquilli çan oquixixilque yn don Francisco | | 68 de Velasco coregidor catca yn Madrid ; ynin ypiltzin yn tlahtohuani don Luis de Velasco visurrey yn axcan ycoppa motlahtocatillia nican Mexico moyetztica , auh yninn omotocateneuh ypiltzin yn omictiloc ompa España nican Mexico tlacat , nican ya nican tepiltzin criyoyo mitohua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68134,5527,spanish,nahuatl,"Entonces hubo mucho pescado gris , y una jícara valía sólo medio tomín , mientras que por un tomín se daba apenas un huacal de maíz ; y también hubo izcahuite .","Auh yn iquac cenca oncatca yn michin yn xoxohuiltin , ça xicaltica quintamachihuaya yn mediotica , auh yn cetica tlaolquahuacalli ynic quitamachihuaya , yhuan oncatca nez yn izcahuitli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68135,5528,spanish,nahuatl,"Al oír Maxtlaton este cantar de los mexicas , mandó distribuir armas , y dijo a sus padres : No son hombres ; ¡ ahora perecerán ! .","Auh yn oyuh quicac yn Maxtlaton ynin yncuic mexica , | | 92r niman yc ye tetlahuizmaca , quimilhuia yn itahuan : Camo tlaca , ca yz popollihuizque ! .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68136,5529,spanish,nahuatl,"Al momento llamó a sus magos , a sus sabios . Les dijo :","Auh niman quinnotz in tlaciuhque , in tlamatinime , quimilhui :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68137,5530,spanish,nahuatl,Les respondió : Se llama Mixcóhuatl .,Auh niman quimilhui : Ca ytoca Mixcohuatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68138,5531,spanish,nahuatl,"Así pues , hizo venir al muchacho , y en este año de 6 Tochtli su padre lo puso a gobernar , ordenándole al mismo tiempo que se fuera a Tzacualtitlan Tenanco Chiconcóhuac ; y en este mismo año de 6 Tochtli Itzcuauhtzin llegó adonde estaba el señor Cuahuitzatzin .","Niman ye quihuicatz yn piltontli , Chiquacen Tochtli xihuitl yn ipan quitlahtocatlalli yn ittatzin , çanno ye yn ipan yn i quihuallehualti ynic caxitico y nican Tzaqualtitlan Tenanco Chiconcohuac , yn Chiquacen Tochtli xihuitl ypan acico yn tlacatl Quahuitzatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68139,5532,spanish,nahuatl,"Artículo 115 . - Los Estados adoptarán , para su régimen interior , la forma de gobierno republicano , representativo , popular , teniendo como base de su división territorial y de su organización política y administrativa , el Municipio Libre , conforme a las bases siguientes : I . Cada Municipio será gobernado por un Ayuntamiento de elección popular directa , integrado por un Presidente Municipal y el número de regidores y síndicos que la ley determine . La competencia que esta Constitución otorga al gobierno municipal se ejercerá por el Ayuntamiento de manera exclusiva y no habrá autoridad intermedia alguna entre éste y el gobierno del Estado . Los presidentes municipales , regidores y síndicos de los ayuntamientos , electos popularmente por elección directa , no podrán ser reelectos para el período inmediato . Las personas que por elección indirecta , o por nombramiento o designación de alguna autoridad desempeñen las funciones propias de esos cargos , cualquiera que sea la denominación que se les dé , no podrán ser electas para el período inmediato . Todos los funcionarios antes mencionados , cuando tengan el carácter de propietarios , no podrán ser electos para el período inmediato con el carácter de suplentes , pero los que tengan el carácter de suplentes si podrán ser electos para el período inmediato como propietarios a menos que hayan Estado en ejercicio . Las Legislaturas locales , por acuerdo de las dos terceras partes de sus integrantes , podrán suspender ayuntamientos , declarar que éstos han desaparecido y suspender o revocar el mandato a alguno de sus miembros , por alguna de las causas graves que la ley local prevenga , siempre y cuando sus miembros hayan tenido oportunidad suficiente para rendir las pruebas y hacer los alegatos que a su juicio convengan . Si alguno de los miembros dejare de desempeñar su cargo , será sustituido por su suplente , o se procederá según lo disponga la ley . En caso de declararse desaparecido un Ayuntamiento o por renuncia o falta absoluta de la mayoría de sus miembros , si conforme a la ley no procede que entren en funciones los suplentes ni que se celebren nuevas elecciones , las legislaturas de los Estados designarán de entre los vecinos a los Concejos Municipales que concluirán los períodos respectivos ; estos Concejos estarán integrados por el número de miembros que determine la ley , quienes deberán cumplir los requisitos de elegibilidad establecidos para los regidores ; II . Los Municipios estarán investidos de personalidad jurídica y manejarán su patrimonio conforme a la ley . Los ayuntamientos tendrán facultades para aprobar , de acuerdo con las leyes en materia municipal que deberán expedir las legislaturas de los Estados , los bandos de policía y gobierno , los reglamentos , circulares y disposiciones administrativas de observancia general dentro de sus respectivas jurisdicciones , que organicen la administración pública municipal , regulen las materias , procedimientos , funciones y servicios públicos de su competencia y aseguren la participación ciudadana y vecinal . El objeto de las leyes a que se refiere el párrafo anterior será establecer : a ) Las bases generales de la administración pública municipal y del procedimiento administrativo , incluyendo los medios de impugnación y los órganos para dirimir las controversias entre dicha administración y los particulares , con sujeción a los principios de igualdad , publicidad , audiencia y legalidad ; b ) Los casos en que se requiera el acuerdo de las dos terceras partes de los miembros de los ayuntamientos para dictar resoluciones que afecten el patrimonio inmobiliario municipal o para celebrar actos o convenios que comprometan al Municipio por un plazo mayor al periodo del Ayuntamiento ; c ) Las normas de aplicación general para celebrar los convenios a que se refieren tanto las fracciones III y IV de este artículo , como el segundo párrafo de la fracción VII del artículo 116 de esta Constitución ; d ) El procedimiento y condiciones para que el gobierno estatal asuma una función o servicio municipal cuando , al no existir el convenio correspondiente , la legislatura estatal considere que el Municipio de que se trate esté imposibilitado para ejercerlos o prestarlos ; en este caso , será necesaria solicitud previa del ayuntamiento respectivo , aprobada por cuando menos las dos terceras partes de sus integrantes ; y e ) Las disposiciones aplicables en aquellos Municipios que no cuenten con los bandos o reglamentos correspondientes . Las legislaturas estatales emitirán las normas que establezcan los procedimientos mediante los cuales se resolverán los conflictos que se presenten entre los Municipios y el gobierno del Estado , o entre aquéllos , con motivo de los actos derivados de los incisos c ) y d ) anteriores ; III . Los Municipios tendrán a su cargo las funciones y servicios públicos siguientes : a ) Agua potable , drenaje , alcantarillado , tratamiento y disposición de sus aguas residuales ; b ) Alumbrado público . c ) Limpia , recolección , traslado , tratamiento y disposición final de residuos ; d ) Mercados y centrales de abasto . e ) Panteones . f ) Rastro . g ) Calles , parques y jardines y su equipamiento ; h ) Seguridad pública , en los términos del artículo 21 de esta Constitución , policía preventiva municipal y tránsito ; e i ) Los demás que las Legislaturas locales determinen según las condiciones territoriales y socioeconómicas de los Municipios , así como su capacidad administrativa y financiera . Sin perjuicio de su competencia constitucional , en el desempeño de las funciones o la prestación de los servicios a su cargo , los Municipios observarán lo dispuesto por las leyes federales y estatales . Los Municipios , previo acuerdo entre sus ayuntamientos , podrán coordinarse y asociarse para la más eficaz prestación de los servicios públicos o el mejor ejercicio de las funciones que les correspondan . En este caso y tratándose de la asociación de Municipios de dos o más Estados , deberán contar con la aprobación de las legislaturas de los Estados respectivas . Así mismo cuando a juicio del ayuntamiento respectivo sea necesario , podrán celebrar convenios con el Estado para que éste , de manera directa o a través del organismo correspondiente , se haga cargo en forma temporal de algunos de ellos , o bien se presten o ejerzan coordinadamente por el Estado y el propio Municipio ; Las comunidades indígenas , dentro del ámbito municipal , podrán coordinarse y asociarse en los términos y para los efectos que prevenga la ley . IV . Los Municipios administrarán libremente su hacienda , la cual se formará de los rendimientos de los bienes que les pertenezcan , así como de las contribuciones y otros ingresos que las legislaturas establezcan a su favor , y en todo caso : a ) Percibirán las contribuciones , incluyendo tasas adicionales , que establezcan los Estados sobre la propiedad inmobiliaria , de su fraccionamiento , división , consolidación , traslación y mejora así como las que tengan por base el cambio de valor de los inmuebles . Los Municipios podrán celebrar convenios con el Estado para que éste se haga cargo de algunas de las funciones relacionadas con la administración de esas contribuciones . b ) Las participaciones federales , que serán cubiertas por la Federación a los Municipios con arreglo a las bases , montos y plazos que anualmente se determinen por las Legislaturas de los Estados . c ) Los ingresos derivados de la prestación de servicios públicos a su cargo . Las leyes federales no limitarán la facultad de los Estados para establecer las contribuciones a que se refieren los incisos a ) y c ) , ni concederán exenciones en relación con las mismas . Las leyes estatales no establecerán exenciones o subsidios en favor de persona o institución alguna respecto de dichas contribuciones . Sólo estarán exentos los bienes de dominio público de la Federación , de los Estados o los Municipios , salvo que tales bienes sean utilizados por entidades paraestatales o por particulares , bajo cualquier título , para fines administrativos o propósitos distintos a los de su objeto público . Los ayuntamientos , en el ámbito de su competencia , propondrán a las legislaturas estatales las cuotas y tarifas aplicables a impuestos , derechos , contribuciones de mejoras y las tablas de valores unitarios de suelo y construcciones que sirvan de base para el cobro de las contribuciones sobre la propiedad inmobiliaria . Las legislaturas de los Estados aprobarán las leyes de ingresos de los municipios , revisarán y fiscalizarán sus cuentas públicas . Los presupuestos de egresos serán aprobados por los ayuntamientos con base en sus ingresos disponibles , y deberán incluir en los mismos , los tabuladores desglosados de las remuneraciones que perciban los servidores públicos municipales , sujetándose a lo dispuesto en el artículo 127 de esta Constitución . Los recursos que integran la hacienda municipal serán ejercidos en forma directa por los ayuntamientos , o bien , por quien ellos autoricen , conforme a la ley ; V . Los Municipios , en los términos de las leyes federales y Estatales relativas , estarán facultados para : a ) Formular , aprobar y administrar la zonificación y planes de desarrollo urbano municipal ; b ) Participar en la creación y administración de sus reservas territoriales ; c ) Participar en la formulación de planes de desarrollo regional , los cuales deberán estar en concordancia con los planes generales de la materia . Cuando la Federación o los Estados elaboren proyectos de desarrollo regional deberán asegurar la participación de los Municipios ; d ) Autorizar , controlar y vigilar la utilización del suelo , en el ámbito de su competencia , en sus jurisdicciones territoriales ; e ) Intervenir en la regularización de la tenencia de la tierra urbana ; f ) Otorgar licencias y permisos para construcciones ; g ) Participar en la creación y administración de zonas de reservas ecológicas y en la elaboración y aplicación de programas de ordenamiento en esta materia ; h ) Intervenir en la formulación y aplicación de programas de transporte público de pasajeros cuando aquellos afecten su ámbito territorial ; e i ) Celebrar convenios para la administración y custodia de las zonas federales . En lo conducente y de conformidad a los fines señalados en el párrafo tercero del artículo 27 de esta Constitución , expedirán los reglamentos y disposiciones administrativas que fueren necesarios ; VI . Cuando dos o más centros urbanos situados en territorios municipales de dos o más entidades federativas formen o tiendan a formar una continuidad demográfica , la Federación , las entidades federativas y los Municipios respectivos , en el ámbito de sus competencias , planearán y regularán de manera conjunta y coordinada el desarrollo de dichos centros con apego a la ley federal de la materia . VII . La policía preventiva estará al mando del presidente municipal en los términos de la Ley de Seguridad Pública del Estado . Aquélla acatará las órdenes que el Gobernador del Estado le transmita en aquellos casos que éste juzgue como de fuerza mayor o alteración grave del orden público . El Ejecutivo Federal tendrá el mando de la fuerza pública en los lugares donde resida habitual o transitoriamente ; VIII . Las leyes de los Estados introducirán el principio de la representación proporcional en la elección de los ayuntamientos de todos los Municipios . Las relaciones de trabajo entre los Municipios y sus trabajadores , se regirán por las leyes que expidan las legislaturas de los Estados con base en lo dispuesto en el Artículo 123 de esta Constitución , y sus disposiciones reglamentarias . IX . ( Se deroga ) X . ( Se deroga )","Tlen 115 Tlanahuatihcayotl . In Tlaltlanahuatilmeh quitequihuiseh , tlen ica monahuatiseh , tlanahuaticayotl tlen quisas altepeco , nochi ixnesiseh , masehualcopa , ipan motetonis tlalxexeloli , ihuan tlahtocan nechicolistli ihuan tequichihualistli Altepeyotl tlanahuatiloyan , ica inin tlahtolpechtli : I . Se ihuan se Altepeyotl tlanahuatiloyan quiyecanas se Tlahtocan tlen quitlapehpeniseh chinanco ehuaneh , ihuan motlacayotis Tlayecanani tlen Altepeyotl , regidores ihuan síndicos san quesquih quiihtos tlahtol tlanahuatili . Tlanahuatili tlen quimactilia inin Amatlanahuatili Altepeyotl tlanahuatiloyan motequihuis ipan Tlahtocan san yehua itechpohui ihuan amo oncas seyoc tlatlahco tequihua tlen inin ihuan Tlanahuatiani tlen Tlaltlanahuatili . In tlahtocan tlayecananih noso Presidentes Muncicipales , regidores ihuan síndicos tlen Tlahtocan Altepemeh , tlen quintlapehpeniseh chinancopa ica tlamatlalantli , amo huelis quintlapehpeniseh tlen saniman seyoc cahuitl . In tlacameh tlen amo xitlahuac quintlapehpeniseh , noso quin tocatlaliseh ihuan quin tequimacas acahya tequihua tlen ica tequipanoseh tlen itechpohui inon tlanahuatilmeh , san catlia ihqui tocayotl tlen quin macaseh , amo huelis quintlapehpeniseh ipan saniman cahuitl . Nochi in tlanahuatianih tlen motocahtihqueh , queman yehuan quinelpiaseh intequih , amo huelis quintlapehpeniseh ipan saniman cahuitl maixnesican san tlapatlanih , ihuan tlen ixnesih san tlapatlanih quena hueliseh quintlapehpeniseh tlen saniman cahuitl campa ixnesiseh quehuac quinelpiaseh tlanahuatili san amo tla tequipanohtoseh . In tlanahuatil tequichihuaneh tlen chinancopa , tla quicualitaseh ome tlen eyi imahuan , huelis quincotonaseh tlahtocan altepeyomeh , quiihtoseh ixpolihtoqueh inin tlanahuatilmeh ihuan quiixcotonaseh noso quipatlaseh acahya tlen imahuan tlahtocan , ipampa tlehtleya temahmati tlahtoli tlen tlanahuatil chinanco tematiltia , tla tlen sequinoc imahuan temactiliseh nescayotl ihuan monohnotzaseh tlen ica nelcuali tlasencahuali . Tla acahya tlen imahuan quicahuas itequipanolis , huelis mocalaquis ipatlani , noso mosencahuas que quiihtohua tlahtol tlanahuatili . Tla moihtos ixpolihuis se Tlahtocan noso ipampa tlacahtehuaseh noso polihuiseh tlen achi miaqueh imahuan , ihuan tla quen quiihtos tlahtol tlanahuatili amo huelis calaquiseh tlen san tlapatlanih ihuan amo huelis mochihuas yancuic tlapehpenilmeh , in tlanahuatil tequichihuanih tlen Tlaltlanahuatilmeh quintocatlaliseh tlen chinanco ehuaneh in Tlahtocan tlen altepemeh tlen quitlamiseh cahuitl tlen intechpohui ; inin Tlahtocan quiyolitiseh tlen quesquih imahuan tlen quiihtos tlanahuatili , tlen yahuan monequi quinechicoseh amatlanequili tlen monequilia ihuicpa eliseh regidores ; II . In tlahtocan tlen altepeyotl mopialiseh tlacayotl tlanahuatili ihuan quitequihuiseh intlapial quen quihtohua tlahtol tlanahuatili . In Tlahtocan tlanahuatilmeh quipiaseh tequihuacayotl ihuicpa quiixhuasaniseh amatl , quen quiihtoseh tlanahuatilmeh tle ipan pamitl altepeyotl quiquixtiseh tlanahuatil tequichihuaneh tlen Tlatlanahuatilmeh , in pantli tlen tlamocuitlahuili ihuan tlanahuatili , in tlahtolchihualmeh , amatematilmeh ihuan tlanahuatili tlen tequichihualismeh tlen mohuicatias ipan intlanahuatiloyan , tlen quiyecanas tequichihualistli altepetlahtocan , quiyectlalis pamitl octequichihualistli , tequitilistli ihuan altepeyotl tequitilistli tlen intechpohui ihuan mamotemachi tlapalehuili tlen altepechanehque . Tlen intechpohui tlahtol tlanahuatilmeh tlen moihtohua ipan tlatlapantli tlen onpanoc imaco quiixtlalis : a ) In sentica tlahtolpechtli tlen tequitiloyan tlahtocan altepeyotl ihuan tequitiloyan tequichihualistli , noihqui ipan motlalis tlehtleya tlen ica momanahuis ihuan tlachihualmeh tlen ica moxolehuas cualantli tlen tequitiloyan ihuan santlacameh , ipan motlatzquiliseh seha ininpatih , tlatematiltislitli , tlacaquilistli ihuan tlaxitlahualistli ; b ) In tlamantli tlahtolmeh campa monequis mocuamachiliseh ome tlen eyi tlatlapantli tlen",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68140,5533,spanish,nahuatl,Siempre está floreando .,Nochipa xochiyojtok .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68141,5534,spanish,nahuatl,vivías,otinemia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68142,5535,spanish,nahuatl,"El sábado 7 de marzo de 1615 , fiesta de Santo Tomás de Aquino , se llevaron de la ciudad de México a 209 forzados , españoles que estaban presos , vagabundos y algunos culpables de homicidio , más algunos negros , algunos mulatos , algunos mestizos y cinco indios naturales , los cuales eran conducidos a la China por la justicia ; todos ellos iban encadenados y con las manos atadas .","Axcan sábado yn ic 7 mani metztli março de 1615 años , huel ipan ilhuitzin Santo Thomás de Aquino , ihcuac nican Mexico quimonehualtihque matlacpohualli ipan chiuhcnahui tlacatl in forçados , yn españoles temac ohuetzque , bagamondos yhuan cequintin tlahtlacolleque temictiliztica , cequintin tliltique , cequintin mulados , cequintin mestiçostin yhuan macuiltin timacehualtin indios , in huicoque la China justiçiatica ; mochintin tepoçotiaque yhuan mailpitiaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68143,5536,spanish,nahuatl,"El grano se come , se hace guisado , se le pone a alguna comida : se tuesta en el comal , se muele en el metate y se le pone al guisado de frijoles , acamayas , frijoles con xokoyolin , chayóte , todo esto se come con ajonjolí .","Se kikua itakka , ika se kichijchiua tapalol . Se kitalilia teyi saj tapalol , se kiteuatsa komalko uan se kikuechoua itech metat uan se kitaliliayon tapalol : emol , xilimej , xokoyolemol , uitsti , nochi ika akolij se kikua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68144,5537,spanish,nahuatl,½ kilo de frijol negro,Tlahco kilo tliletl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68145,5538,spanish,nahuatl,Tenemos una criada muy fiel .,Ticpiah ce cihuatequipano cemi tetlacaitani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68146,5539,spanish,nahuatl,"Que no vaya la gente a otros pueblos , tratadla bien , no la desamparéis ; pues yo así os lo ordeno .","Amo canpa tealtepeuh ypan yazque , xiquintlaçotlacan , ma nen anquinxicauhti ; ca huel namechtlaquauhnahuatia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68147,5540,spanish,nahuatl,"El domingo 18 de julio de 1593 se trasladaron a San Juan de la Penitencia las señoras monjas hijas de Santa Clara ; vinieron sólo cinco , y llegaron por la tarde , a las 4 .","Yn ipan axcan domingo yc XVIII mani metztli de julio de 1593 años , yquac hualmohuicaque mocallaquico in Sant Juan de la Penitencia yn cihuapipiltin monjastin Sancta Clara ypilhuantzitzin ; çan oc macuiltin yn hualmohuicaque , ye teotlac in mocallaquico , otzillin nahui ora .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68148,5541,spanish,nahuatl,Iban al Postejtli hasta el cielo,Yauiyaya nopa Postejtli asta iluikatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68149,5542,spanish,nahuatl,"¿ casa de conejos : Tú vienes a estar en la entrada , yo vengo a estar en la armería . Párate allí , ven a pararte allí . Sólo , sólo lejos soy enviado , sólo , sólo lejos soy enviado .",Cotivana cotivana cali totochmanca timanico oquixoa nimanico tlacochcalico ma tonica in a tonicatico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68150,5543,spanish,nahuatl,fue .,yajki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68151,5544,spanish,nahuatl,ya se la había tragado .,san kema kitolo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68152,5545,spanish,nahuatl,"Y cuando así lo escucharon plenamente el juez gobernador y los alcaldes ordinarios luego así se trasladaron a donde esta situada la casa , la fueron a ver . Al llegar luego llamaron a los tlaxilacalleque y a los habitantes de ahí , les dijeron . - Vengan oh , padres nuestros ¿ que es lo que Uds . saben ? ¿ Que es lo que saben de la casa ?",Auh in iquac oyuh quimacicacaquiltique yn iehuatzin juez governador yhuan iehuantzitzin alcaldes ordinarios niman ye iuhca ompa omohuicaque yn ompa mani cali oquimotilito auh yn iquac yn onmaxitique niman oquinmonochilique yn tlaxilacaleque yhuan yn oncan chaneque oquinmolhuilique tlaxihualhuia totahuane quen quimati yn amoyollo quen anquimati yn ipampa yn calli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68153,5546,spanish,nahuatl,En los años 4 Técpatl 1444 y 5 Calli 1445 tampoco sucedió nada .,"Naui Tecpatl xiuitl , Macuilli Calli xiuitl anotle mochiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68154,5547,spanish,nahuatl,"Después de que Ahuitzotzin hubo dado posesión a los tlatoque de Chalco , cuando Huehueyotzintli Tlailotlacteuctli , Cuauhcececuitzin Tlamaocatlteuctli y los dos teuctlatoque partieron para Chalco , los fueron acompañando los tlatoque de varios pueblos , entre ellos el de Tlacopan , el de Coyohuacan , el de Colhuacan y el de Xochimilco ; todos los chinampanecas fueron acompañando a los tlatoque de Chalco para honrarlos .","Auh yn oyuh quintlahtocatlalli yn Ahuitzotzin yn Chalco tlahtoque , yn Huehueyotzintli Tlayllotlacteuhctli yhuan Quauhcececuitzin Tlamaocatl - | | 108r - teuhctli yhuan yn omentin teuhctlahtoque ynic yaque Chalco , ca quincahuato y nohuian tlahtoque altepetlypan yn Tlacopan , yn Coyohuacan , yn Colhuacan , yn Xochmilco ; yn iccen chinanpanecatl quincahuato yn Chalco tlahtoque ynic quinmahuiçotique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68155,5548,spanish,nahuatl,"En presencia de los tlaxillacalleque de allá de Amanalco ; Miguel Yyacamecatl , Francisco Quanmoxcatl , Pedro Tampatza , Anton Ximeon , Pedro Tepotzitoloc , Pablo Yeca que son tepixque de alla de Amanalco .","Ymixpan yn tlaxillacaleque yn onca Amanalco Miguel Yyacamecatl , Francisco Quanmoxcatl , Pedro Tampatza , Anton Ximeo , Pedro Tepotzitoloc , Pablo Yeca ynoncan tepixque Amanalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68156,5549,spanish,nahuatl,"Estos nonohualcas teotlixcas no eran chichimecas , sino que se llamaban tecpantlacas ; porque eran como vasallos del diablo Tezcatlipoca , como vasallos de un señor hueitlatohuani , como sus familiares y allegados que lo servían , por eso se llamaban tecpantlacas .","Auh in yehuantin nonohualca yn teotlixca ca amo chichimeca , ca çan motocayotia tecpantlaca ; ypampa huel iuhqui yn imacehualhuan yn diablo yn Tezcatlipoca catca , yn iuhqui ce tlacatl huey tlahtohuani yn imacehualhuan , yn huell icalicnihuan , yn huell itech pouhque yn quitlayecoltiaya , yc motocayotia tecpantlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68157,5550,spanish,nahuatl,"Decimos , yo don Juan Bautista de Gaona , don José del Castillo , y don José de Santa María , que ante nosotros parecieron los señores de Itztlacozauhcan don Gregorio de los Angeles , don Miguel de los Angeles , don Hernando Cihuailacatzin , don Juan Bautista , y don Miguel Quetzalmazatzin , cuando los de Tlailotlacan traspasaron sus linderos , y asimismo los señores itztlacozauhcas se apostaron en las tierras boscosas de Itztlacozauhcan .","8r Niquitohua i nehuatl don Jua Bauhtista de de Gauna , don José del Castillo , don José de Santa María , tixpa omonexitique yn tlato istlacossauhque don Gregorio de los Angeles , don Miguel de los Angeles , don Hernando Siuailacazin , don Juan Bauhtista , don Miguel Quezalmaçazin , yn iquac omotepantotopehuaya yn tlailotlaque , yhua tlatoque istlacosauhque ycatica in quauhtlatli Istlacosauhcan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68158,5551,spanish,nahuatl,"Sí , señor , pero siento decirle que se encuentra malo . Ya hace unos días que está en cama .","Quemahcatzin , mach amotepacti timitznolhuiliz ca n cocolo . Ye cequipan tonalli zan tlapechpan yeloac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68159,5552,spanish,nahuatl,"Bien limpiecitos , se ponen a cocer los frijoles en dos litros y medio de agua , con la cebolla , el ajo , la manteca y la sal . Las tunas se cortan en rebanadas , se agregan a los frijoles y se dejan cocer .","Ica ome litro ihuan tlahco atl mohuicxitia in tliletl . in ye cualli tlapactli , ica xonacatl , axox , pitzochiyahuizotl ihuan iztatl in tenochtli inoc quipia in iehuayo achto mopohpoa cualli inic moquixtiliz in iahhuayo yehica cenca tecohcolti in ihcuac ica titotzpinia , moixtlapana ihuan motlalilia in etl inic huicciz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68160,5553,spanish,nahuatl,Empieza a florear en julio .,Peua xochiyoua juliojkopa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68161,5554,spanish,nahuatl,"Fecho en Mexico a beynte y nuebe dias del mes de marzo de mil e quinientos y cincuenta y cinco años . Don Estevan de Guzman , Miguel Diaz , alcalde ; Alonso Miguel , alcalde ; por mandado del señor juez Martin Pauper . ( En razón de que se confirmó que es tierra patrimonial de Ana Nenciuatl , alla en Zoquipan ) .","Fecho en Mexico a XXIX dias del mes de Marzo de mil e quinientos e cincuenta y cinco años . Don Estevan de Guzman , [rúbrica] Miguel Diaz alcalde , [rúbrica] Alonso Miguel Alcalde de su magestad , [rúbrica] por mandado del señor juez y los alcaldes , Martin Pauper , [rúbrica] ypanpa Ana Nencioatl yc ochicahualoc yn ihuehuetlal yn onca Tzoquipan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68162,5555,spanish,nahuatl,"Dicen los antiguos que a estos olmecas los vencieron y los echaron de aquí los tlatoque Atonaltzin Chichimecateuctli , su hermano mayor Tliltecatzin Chichimecayaotequihua , Xochitzin Cohuayaotequihua , Mapihuatzin , y todos los chichimecas totolimpanecas itztlacozauhcas .","Ca yuh quihtotihui yn huehuetque , ca yehuantin yn nican quintocaque yn quinpeuhque tlahtoque Atonaltzin Chichimecateuhctli yhuan ytiachcauhtzin Tliltecatzin Chichimemecayaotequihua yhuan Xochitzin Cohuayaotequihua yhuan Mapihuatzin yhuan ynic ye mochintin chichimeca totollimpaneca ytztlacoçauhque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68163,5556,spanish,nahuatl,"mitad del agua , así le dijo .","ne tlaiko atl , ijkini kiilui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68164,5557,spanish,nahuatl,"Si compro alguna cosa y la pongo en mi envoltorio o en mi regazo , al punto vienen y me la arrebatan .",Yn tleyntzi noconnocouia y noquimilco y nocuexanco y nouia nemi y nechtlacuiculia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68165,5558,spanish,nahuatl,"He llegado yo sacerdote , yo señor de magias . Azul Tláloc ,",". Onihualla nitlamacazqui ni nahualtecuhtli xoxouhqui Tlaloc ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68166,5559,spanish,nahuatl,"Llevaba tres años , cuatro meses y 24 días como arzobispo de México cuando murió ; y como virrey fue gobernante civil durante ocho meses y cuatro días , hasta este día miércoles en que murió .","Auh ynic teoyotica tlahtohuani ynic arçobispo omoyetzticatca Mexico yexihuitl ypan nauhtetl metztli ypan cenpohuallonnahui tonatiuh yn axcan ypan yc omomiquillico ; auh ynic tlalticpacayotica omotlahtocatilli ynic visurrei omochiuhtzinoticatca çan chicuetetl metztli ypan nahuilhuitl , yn axcan ypan yc cemilhuitl miércoles omomiquillico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68167,5560,spanish,nahuatl,donde se quedó !,cani mocahuac !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68168,5561,spanish,nahuatl,AYOCUAN,AYOCUAN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68169,5562,spanish,nahuatl,"Y luego también allá nació un hijo de Tonacachímal , que se llamó Cualtzin .",Auh niman ye no oncan in tlacatico yn ipiltzin Tonacachimal yn itoca Cualtzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68170,5563,spanish,nahuatl,"A vosotros os busca , con vosotros desea hablar el teul Capitán ” .","Amehuan yn amotemoua , xiualhuia , amechnoza teutl Capitán ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68171,5564,spanish,nahuatl,1 kilo de hongos “ yemitas ”,Ce kilo pelencoznanacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68172,5565,spanish,nahuatl,"Pero cuando vio por segunda vez la cabeza del pájaro , nuevamente vio allá en lontananza como si algunas personas vinieran de prisa ; bien estiradas , dando empellones . Se hacían la guerra unos a otros y los traían a cuestas unos como venados .","Auh inic oppa ontlachix in icpac tototl , ene quittac , iuhqui on in ma acame , moquequetztihuitze , tepeuhtihutze , moyaochichiuhtihuitze , quinmama mamaza .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68173,5566,spanish,nahuatl,Dizque sólo a las ancianas las dejarían en los monasterios para que enseñaran ; y dizque las mujeres negras entrarían a recogerse en los monasterios para hacerse religiosas y monjas .,"Auh quil ça yehuantin yn illamatzitzin uncan mocahuazquia monasterios yn temachtizquia ; auh quil oc yehuantin yn tliltique cihua callaquizquia yn monasterios , oncan motzacuazquia ynic oc yehuantin cihuateopixcatizquia monjastin mochihuazquia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68174,5567,spanish,nahuatl,"Han pasado 71 años desde que , en el año 7 Tochtli , 1539 , se enseñoreó como primer gobernador el señor don Diego de Alvarado Huanitzin , tlatohuani de Tenochtitlan ; lo fueron a traer de Ecatepec , donde anteriormente era tlatohuani , y pasó un año , en que no hubo tlatohuani , hasta que éste se instaló .","Auh yhuan ya yepohualxihuitl ypan matlactloce xihuitl yn ipan VII Tochtli xihuitl , 1539 años , yn omotlahtocatlalli yn omogovernadortlalli yancuican yn huel achto yn tlacatl don Diego de Alvarado Huanitzin tlahtohuani Tenochtitlan ; ompa canato yn Ecatepec ompa tlahtohuani catca achtopa , çan ce xihuitl yn ayac tlahtocat ynic niman motlalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68175,5568,spanish,nahuatl,"Para entonces , Atonaltzin llevaba 18 años gobernando en Chalchiuhtépec , junto a los chalcas acxotecas .",Yn ihcuac yn ye iuh caxtolli ipan exihuitl oncan tlahtocati yn Atonaltzin yn Chalchiuhtepec yn intlan chalca acxoteca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68176,5569,spanish,nahuatl,Sí se secó,Kena uajki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68177,5570,spanish,nahuatl,Las rosas son más bonitas que las violetas .,In caxtilan xochitl ocachi cuacualtzin queh in violetah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68178,5571,spanish,nahuatl,"5 Acatl , 1523 .","V Acatl xihuitl , 1523 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68179,5572,spanish,nahuatl,y les iba mostrando el camino su dios .,auh quinotzitihui in inteouh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68180,5573,spanish,nahuatl,"Si viniera a mi casa , le ofrecería un negocio bueno .","Tla nochan hualazquia , ce cualli tequitl nicon maihtalhuizquia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68181,5574,spanish,nahuatl,"Juntaron todos los papeles , los cubrieron con tzohualli , y así formaron un cerro de papel ; de tzohualli le hicieron asimismo la cabeza , y luego lo exhibieron .","Yn oquinechicoque muchi amatlacuilolli , nima ye quitzoualpepechoa yc onca quimamatepetique , quitzoualpepechoque tzoualli quitzontecontique , yancuica unca quinextique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68182,5575,spanish,nahuatl,En seguida hace su ofrenda de fuego : alza hacia donde el sol sale cuatro veces y por los cuatro rumbos hace igual .,Niman ye ic tlenamaca : nappa in coniyaua in tonatiuh iquizayan nauhcampaixti yuh quichiuaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68183,5576,spanish,nahuatl,Por eso aquí te voy a hacer dueño de estas tus Palabras .,Ica nehon nican nimitzaxcatiliti nehin motahtoltzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68184,5577,spanish,nahuatl,"Regresaron después a Pantitlán , el año 2 pedernal y ahí mantuvieron su residencia por espacio de 4 años .","Omocuepque niman in Pantitlan , ipan ome tecpatl xihuitl , in canin ocaxilticoh nahui xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68185,5578,spanish,nahuatl,Una mitad se quedó para acá abajo y otra,Nopa se tlajko mokajki ika nika tsintla uan se,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68186,5579,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68187,5580,spanish,nahuatl,"¿ Cómo irán , cómo se establecerán los macehuales , el pueblo ?","¿ Quen nemiz , quen onoz in macehualli ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68188,5581,spanish,nahuatl,Y la tierra y suelo que esta dentro de la dicha casa en que esta edificada la casa vieja que su entrada tiene hacia la parte de [ F . 4v . ] Xochimilco con la trox de madera mando lo ayan mis nietas Ynes Francisca e su hermana [ menor ] Juana Xucoton .,Auh yn nizcaliticpa mani tlalli yoan ipan hicac calzolli xochmilcopa itzticac yehin uapalcuezcomatl ompa mani yntech pouiz yn noxhuiuan Ynes Francisca yoan icuhton Joana Xocoton .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68189,5582,spanish,nahuatl,un tordo .,ce chictehtzi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68190,5583,spanish,nahuatl,En seguida se hace la separación ; se van yendo y entra cada uno a su casa .,Ye zatepan netlalcauilo uiuiloa cacalacoa in techachan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68191,5584,spanish,nahuatl," Mi Defensor Señor San Ramos ,","Notepixcatzin Señor San Ramos ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68192,5585,spanish,nahuatl,". Pues cuando ya vienen , cuando ya regresan , también así se les va acabando su aderezo , su disfraz , su pintura de cara con almagre .",". Auh in ihcuac ye uitze in ye ual mocuepa , zan iuh tlantiuitze in innechichiual in innexin in innenozaliz tlauhtica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68193,5586,spanish,nahuatl,"Se dividieron , se enemistaron ; así comenzó este mal de la guerras floridas .","Xixinque , yahyahque ; ye yc cenpeuhtica yn yn cocolotl yn xochiyaoyotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68194,5587,spanish,nahuatl,HUITLACOCHE,ELONANAKAT oso MILAJNANAKAT oso SINANAKAT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68195,5588,spanish,nahuatl,"Bueno ¿ qué dices , cómo te llamas tú ? pues yo me llamo Chaparrito Bigotudo ¿ y tú ? Pues yo me llamo Juan el Oso .",bweno tlenon tiki ' toa tlenon timotoka te ' wa pwes ne ' wa notoka ni chaparrito bigotudo wan te ' wa pus ne ' wa notoka ni Juan el Oso .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68196,5589,spanish,nahuatl,"Tolteca : artista , discípulo , abundante , múltiple , inquieto . El verdadero artista : capaz , se adiestra , es hábil ; dialoga con su corazón , encuentra las cosas con su mente .","In toltecatl : tlamachtilli , tolin , centzon , aman . In cualli toltecatl : mozcaliani , mozcalia , mihmati ; moyolnonotzani , tlalnamiquini .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68197,5590,spanish,nahuatl,que hierva bien para nosotros .,mah techtamani cualtzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68198,5591,spanish,nahuatl,Tendréis .,Quipiazqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68199,5592,spanish,nahuatl,"Todos estos fueron los hijos que el tlatohuani Cuahuitzateuctli engendró en Atenco , antes de venir a establecerse en Chalchiuhmomozco Amaquemecan .","Oyzquintin in yn ipilhuantzitzin yn ompa quinmochihuilli Atenco yn tlahtohuani Cuahuitzateuhctli , yn oquic ayemo huallacia nican Chalchiuhmomozco Amaquemecan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68200,5593,spanish,nahuatl,½ cebolla mediana,"Tlahco xonacatl , in ahmo huel huehyi",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68201,5594,spanish,nahuatl,". Hecho así , los vienen acompañando , los vienen precediendo ; todos los que fueron a encontrar a la gente , van en hileras . ¡ Puede que no hubiera quien no quisiera verlos !",. Auh in yeh yuhqui niman ye ic quin uicatze quin yacantiuitze ; in ixquichtin otenamiquito motecpantiuitze no zac in ahquim ittaznequi !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68202,5595,spanish,nahuatl,"También entonces la tierra tembló muy fuerte ; muchos cerros se desgajaron , y todas las casas se cayeron .","Yhuan yquac tlallolin , cenca totocac ; miyec yn tepetl xixitin yn huihuiton , auh moch papachiuh yn calli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68203,5596,spanish,nahuatl,Tiene sabor muy fuerte .,Semi fuerte ajuiak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68204,5597,spanish,nahuatl,Ytem mas [ segunda cosa que ] digo que de una casa que bendí a Lucia yndia me quedó debiendo de resto della dos pesos y medio la qual está en el lugar que llaman Nexte [ entre renglones : hual ] pelco ( el barrio ) el qual dicha casa no le tengo dado posesión della y si las pagare mando que se me digan de misas por ánima .,Yni 2 tlamantli niquitohoa yn oquimocohui nocal yn opa Nestepehoalco yn oc nechmacaz2 pesos yhoan nahui tomines ytoca Luncia ayacmo nicma posesio auh yn tla oquixtlaoh misa yn nopa mitoz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68205,5598,spanish,nahuatl,"4 Acatl , 1327 .","IIII Acatl xihuitl , 1327 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68206,5599,spanish,nahuatl,Tamales de carpa CON XOCONOSTLE,Carpamichtamalli ica XOCONOCHTLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68207,5600,spanish,nahuatl,Después le dijo Cuauhtémoc a Topantémoc : “ Tú irás a hablar con el Capitán ” .,Yn oquinonotz Quauhtemoc Topantemoc : “ Tehuatl ticnonotzaquiuh yn Capitán ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68208,5601,spanish,nahuatl,"Esos son los capitanes , los guerreros que hacen la guerra a los bañados ” : no era un puro simulacro de guerra , era una batalla en toda forma . Los bañados ” van llevando cada uno su escudo , cada uno su espada de navajas .",Uel ' yehuantin in tiacauan in oquichtin in quiyauchiuaya tlaaltiltin amo zan tlayeyecolli uel iui in yauhtihua . In tlaaltiltin inchichimal inmamacuauh yetiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68209,5602,spanish,nahuatl,empezó a dar masaje,peiki kiluluchtla,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68210,5603,spanish,nahuatl,"El frijol cinco centavos el cuartillo , haba tres centavos , frijoles hasta cuatro centavos .","in frixolito sinko sentabos in almo n aba kwartiya tres sentabos , in frišoles kwartiya asta nawi sentabo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68211,5604,spanish,nahuatl,Es enredadera ( kuamekat ) .,In kuamekatsin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68212,5605,spanish,nahuatl,"para todos ,","para nanochin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68213,5606,spanish,nahuatl,También en este año perecieron los tlatelolcas ; Axayacatzin no tuvo que combatirlos por mucho tiempo .,Auh no ypan in yn xihuitl yn iquac polliuhque tlatillolca ; amo huecauh yn quimonpeuh Axayacatzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68214,5607,spanish,nahuatl,"Por el camino habían dejado al embajador enviado por el emperador del Japón , el cual venía más despacio ; él traía consigo a 100 súbditos japoneses y a un padre descalzo religioso de San Francisco que les servía como intérprete .","Auh oc otlihpan quihualcauhque in yehuatl teuhctitlantli yn embaxador , yn ititlan yn quihualtitlani umpa huey tlahtohuani emperador Japón oqu ihuiyantzin ye yatihuitz ; macuilpohualli yn imacehualhuan jabunti quinhualhuicac , auh ce tottatzin descalço teopixqui San Francisco yn quinnahuatlahtalhuitihuitz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68215,5608,spanish,nahuatl,"También es verdad que los primeros que vinieron a asentarse y merecer tierras eran hombres grandes , muy hábiles , entendidos y discretos .","Auh ca ye neltiliztli , yehuatin in | | 41v yn achtopa omotecaco yn otlalmacehuaco huehueyntin tlaca catca yhuan huel mozcaliani tlamatinime catca yhuan cueciuhque catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68216,5609,spanish,nahuatl,"Y juntos se demandaron en presencia de don Lucas García que fue juez de allá de la ciudad mencionada e iban a aprehender a la esposa del mencionado Cuata pero pretexto que estaba enferma y envuelta se la trajeron . Allí se demandaron en presencia de don Juan de los Angeles que era gobernador de aquí de la mencionada ciudad , solamente se escondió la esposa que era el mencionado Cuata .",Auh cepan ynic omoteylhuique ynixpan don Lucas Garcia juez catca yn oncan ypan omoteneuh ciudad auh canazquia yn icihuauh yn nomoteneuh Quata zan mococoxcanenec quimiltica quihualahatiaque yn onpan moteylhuique ynixpantzinco yn don Juan de los Angeles Governador catca yn nican ypan omoteneuh ciudad auh zan motlati yn icihuauh catca yn omoteneuh Quata .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68217,5610,spanish,nahuatl,que solían pronunciar los ancianos :,in quitotihui in huehuetque :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68218,5611,spanish,nahuatl,Teníais .,Oanquipiayah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68219,5612,spanish,nahuatl,"Y luego uno de ellos apareció a los pastores , que estaban velando sobre su grey , cabe una torre que se llamaba Héder , donde Jacob había apacentado sus ovejas , como una milla de Belén hacia el oriente , y les dio la regocijada nueva de la venida del salvador del mundo , y del lugar en que había nacido y donde le hallarían , y las señas para conocerle .","Y luego uno dellos apareció a los pastores , que estavan velando sobre su grey , cabe una torre que se llamava Héder , donde Jacob avía apacentado sus ovejas , como una milla de Belén hazia el oriente , y les dio la regozijada nueva de la venida del salvador del mundo , y del lugar en que avía nacido y donde le hallarían , y las señas para conocerle .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68220,5613,spanish,nahuatl,Que no se vayan por lo chueco [ no se extravíen ] .,Mah amo mochihcoltilican .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68221,5614,spanish,nahuatl,"La segunda casa antigua que allí hay es otra tienda , la cual está en Oztocaltitlan , junto al arco ; la renta de esta casa se da a la capellanía de aquí porque así lo dejó dispuesto el clérigo padre Masares , quien era su dueño .","Auh yn icontetl ye huecauh calli oncan mani , centetl no tienda muchiuhtica ye yn Oztocaltitlan arcotitlan mani ; ynin calli çan tetlaneuhtillo capellanía yc catqui , yehuatl yuh quitlalitia yn padre Masares clérigo , ca yaxca catca ynin omoteneuh calli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68222,5615,spanish,nahuatl,fue la muchacha otra vez a pedir dinero .,"noja yajki nopa ichpokero , noja kitlaitlani tomi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68223,5616,spanish,nahuatl,"Luego los mexicas celebraron una fiesta , como no lo habían hecho desde su llegada .","Qui ye y ya unca ylhuichiuhque , ynic uallaque acan yuhqui quichiuhqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68224,5617,spanish,nahuatl,"Tía como que si fueras mi mamá ya no tengo a mi mamá tía , le vengo a dar la vuelta .",pus ine ' wan wice ' kwak motlatlawelia nisowaw non yowa ' siko na ' siko tia nečtlatlaweli in sowatl ne ' wa sikiera nipa ' panotiw .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68225,5618,spanish,nahuatl,"Cuando se fue a vivir allá , hacía 13 años que se había marchado de Atenco en el año 9 Acatl ; y cuando en Tzacualtitlan Tenanco edificó la casa del Diablo , cuando la dedicó sacando fuego , se cumplieron los dichos 13 años , y por eso a este año se le puede llamar 13 Acatl .","Auh ynic ye nemi nican | | 126v yn ihquac yn ye yuh nepa ye matlactlomey xihuitl ynic hualleuh yn ompa Atenco yn ipan Chiuhcnahui Acatl xihuitl ; auh ynic ye oncan Tzaqualtitlan Tenanco ynic motlacatecollocalti , auh ynic tlemamal çan quinamicti matlactlomey xihuitl , ynic huel mitohua yn Matlactlomey Acatl xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68226,5619,spanish,nahuatl,algunos años después ya trajeron agua potable nunca más sesacó tierra y sobre el montículo en el centro plantaron el arbolito de ciprés para que después recordara a la gente la época de penuria de agua en que para beberla había que ir a traerla lejos allá al lugar de nombre nochca 1co,cequi xihuitl ipan yoquihualicaque chipahuac atl ayocuicomoquixti in tlalli ihuan icuayolicpac in tlatelli oquitocaque in tlatzcacuacuauhton inic zatepan tetlailnamictiz in atolinilizcahuitl inic atlihuaz oatlacuihualoya huehca ompa itocayohcan nochcalco,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68227,5620,spanish,nahuatl,Dixo que este testigo sabe fue las tierras sobre que se trata este pleyto heran de Joan Quauhtzetzeltzin y en presencia de este testigo se la vendio a la dicha Angelina de la Cruz en cinco pesos .,Oquito in testigo ca uel melaoac yn niquitoa ca uel axcaoa catca yn itoca Juan Quauhtzetzeltzin auh y nixpan yn quinamacac quicouilli Angelina de la Cruz quimacac macuilli peso .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68228,5621,spanish,nahuatl,"Saludos de despedida : Adiós , Buenas noches .","Tlatlanahuatiltin : octepitzinica , cualli yohualtin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68229,5622,spanish,nahuatl,"En ese mismo año partieron para Xochipillan , y entonces perecieron los xochipiltecas ; allá fue don Diego Tehuetzquititzin para validar su señorío .","No yquac huillohuac yn Xochipillan , yquac poliuhque yn xochipilteca ; ompa motlahtocapacato yn don Diego Tehuetzquititzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68230,5623,spanish,nahuatl,"Este nombre lo tomaron del sacerdote tlenamácac llamado Ténoch , cuauhtlato que los venía acaudillando y los condujo hasta asentarlos en la isla de Mexico , ciudad a la cual también por el nombre de su caudillo llamaron Tenochtitlan .","Ynin tocaytl ytech quicuique yn tlenamacac tlamacazqui yn itoca Tenuch , yn ohualcuauhtlahtotia yn oquihualyacan yn quimaxitico yn quintlallico nican atlihtic Mexico , yn ica ytoca ynteyacancauh oquitocayotico Tenuchtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68231,5624,spanish,nahuatl,"9 Tochtli , 1306 .","IX Tochtli , 1306 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68232,5625,spanish,nahuatl,En 1664 es enviado el obispo de Puebla don Diego Osorio de Escobar como virrey de la Nueva España,"In ipan nauhtzontli omeppoalli onnahui xihuitl don Diego Osorio de Escobar , in aquin huei iteopixcatzin Puebla moyetzticatca , titlano México yuhquin itlahtocateixiptlatzin inin Yancuic Hispantlalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68233,5626,spanish,nahuatl,". Por esta razón , eran muy mirados los nobles , eran muy ostentosos .",. Ipampa in cenca mihmatia pipiltin cenca tlanemiliani catca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68234,5627,spanish,nahuatl,También en este año los tepanecas comenzaron la guerra para enfrentar a los mexicas .,Auh no yquac yn ipan in xihuitl yn quipehualtique yaoyotl yn tepaneca in ye quimixnamiqui yn mexica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68235,5628,spanish,nahuatl,"No vayais en vano ,","Anentlaxiauh ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68236,5629,spanish,nahuatl,se vio itzcuauhtli junto a mixcólotl en la batalla que años atrás habían librado contra los siempre inquietos t1achquiauhcas en esa guerra habían vencido a los de tlachquiauhco grande fue la mortandad causada por los mexicas ahí él y su amigo habían hecho cinco prisioneros eso les valió el ascenso de guerrero águila a tlacatéccatl un nuevo quejido de mixcolotzin le volvió a interrumpir el recuerdo se volvió a él una vez más limpió las heridas de su amigo solamente que en esta ocasión mixcólotl estaba siendo envuelto por el abrazo frío de mictlantecuht 1i las fauces de tialtecuht 1i se llevaban a su hermano coatlicue recibiría en sus brazos como madre amorosa el alma de mixcolotzin para entregarla a tonatiuh en su diario recorrido hacia el cenit en cuatro años más sería un colibrí,omomahyuhihtac itech in mixcolotl in ipan in necaliliztli in ye miec xihuitl in oquichiuhqueh inhuicpa in tlachquiauhcatlacah ahquihuan mochipa quinyolquixtihtaya in ipan inon yaoyotl oquinpanahuihqueh in tlachquiauhco tiacah cenca miec tlacah oquinmictihqueh in mexicah immanon yehuatl ihuan iicniuh oquimahciqueh macuilli maltin ipampa yehuantin in ye cuauhtin ocatca oquinchiuhqueh tlacatecameh occehpa in otenac in mixcolotzin inin oquilcauhti tlen quilnamictaya itech omopacho occehpa oquipohpohuili in itlacohcol vece axcan ye quiitzticanapalohtaya in mictlantecuhtli tlaltecuhtli in iapizmiquiliz yequihuicaya in icetcah coatlicuetzin yuhquin ce tetlazohticanantzin quimocelilizquiani mixcolotzin ianimantzin inic quimomaquiliz in tonatiuh in ihcuac ilhuicac motlaohtoquiliz nahui xihuitl ipan ye mochihuazquiani in huitzitzilin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68237,5630,spanish,nahuatl,Vosotros tenéis hambre .,Anmehuantzitzin anmomayanaltiah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68238,5631,spanish,nahuatl,En este año los tenancas chichimecas cuixcocas temimilolcas ihuipanecas cumplieron 10 años de estar en Cuitlatetelco .,Nican ypan in oncan matlacxiuhtique yn Cuitlatetelco yn tenanca chichimeca cuixcoca temimilolca yhuipaneca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68239,5632,spanish,nahuatl,"En este año los mexicas se asentaron en Tlapitzahuayan , tierra de los chalcas , en compañía de su tlatohuani Huehue Huitzilíhuitl .","Ypan in yn oncan Tlapitzahuayan chalca tlallipan motecato yn mexica , quihuicaque yn intlahtocauh Huehue Huitzilihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68240,5633,spanish,nahuatl,3 cucharadas de manteca,Yei xumalli pitzochiyahuizotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68241,5634,spanish,nahuatl,"Ya para entonces se notaba que todos los habitantes obedecían en mandar a sus hijos a la escuela . Ya casi nadie iba andrajoso y sucio . Así se fueron enderezando , corrigiendo los del pueblo . Ya no los apresaban . Tampoco metían a la cárcel por no traer pantalones . Todos los hombres tenían su pantalón y su buena camisa . Tampoco les exigían multas , porque los niños se iban corriendo a ia escuela como palomitas blancas .","Ye yiman on yomohtaya que melahuac nochtin chantlaca otlaneltocaya queni ca yazque cocone tlamachtilcalco . Aihmo ca oyaya nian tzatzapaltic nian tzoyo . Iqui in ica yomomelauhta , momelauhtaque chantlaca . Aihmo onyeya nian tetzacoz . Nian aihmo , tetzacuiloya ipampan aihmo mohuicaya pantalón . Nochtlacatl yoquipiaya ipantalon ihuan cuali icoton . Nian tequixtililoz mulla . Anca nochtin piltzitzintin quen palomaxtoton tzicuintihue ompan tlamachtilcalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68242,5635,spanish,nahuatl,nosotros por esto nos vamos,"Auh in inca oc ye tonyatihui ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68243,5636,spanish,nahuatl,Así lo llaman porque se da dentro de la tierra .,Ijkón kitokaytiaj por in talijtik mochiua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68244,5637,spanish,nahuatl,"¿ En qué momento dejamos a los águilas viejos , a los guerreros ?","¿ Quen man inticauhque in quauhuehuetzin , yaotzin ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68245,5638,spanish,nahuatl,En el año 13 Tochtli 1518 fueron vistos los españoles en la costa ; también entonces algunos mexicas murieron en el mar .,Matlactlomey Tochtli xiuitl yqu itoque spañoles atla ; no yquac miquito mexica tloapa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68246,5639,spanish,nahuatl,"Y nos dejó su mandato el tlatohuani Ceynos en relación al español que murió que se llamaba Amador Nangoro , en cuya merced de tierra se asentó la tienda de Tejada en las afueras del mercado .",Auh ynic ototechquihualmocahuili yn itlatoltzin yn tlatoahuani Ceynos ypanpa y yehuatl yn omic español yn itoca catca Amador Nangoro yntlalnemac catca onca nonetlaliloc yn onca Desada ydienta yn iquiahuac yn tianquiztenco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68247,5640,spanish,nahuatl,"despacio , lento , quedo",Yolic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68248,5641,spanish,nahuatl,"Luego una persona de los dioses salió corriendo , hirió la cara con un conejo a aquel Tecuciztecatl , con lo cual le estragó la cara , le hirió en la cara , tal como hasta ahora se ve .","Niman ic ce tlacatl omotlalotiquiz in teteu , ic conixhuihuihuitequito in tochin in yehuatl Tecuciztecatl , ic conixpopoloque ic conixcomictique in yuhqui axcan ic tlachie .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68249,5642,spanish,nahuatl,En este año Huehue Cacamatzin fue a morir en Techixco ; murió sobre su bandera de oro y sobre su escudo que tenía círculos de oro .,Ypan in ynic momiquillito Huehue Cacamatzin yn ompa Techixco ; yn ipan miquito yteocuitlapan yn ichimal teocuitlaanahuayo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68250,5643,spanish,nahuatl,Está chorreando . Vamos a mojarnos mucho .,Yomotzacuac quiahuitl . Miac totlapaltizqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68251,5644,spanish,nahuatl,Después al amanecer se fue [ al monte ],Teipa tonili yajki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68252,5645,spanish,nahuatl,"Para entonces , habían transcurrido 97 años desde que los mexitin aztecas , los cuales ahora se nombran tenochcas , se habían separado de los demás en Aztlan .",Auh no yhuan yn ihcuac yn ye iuh nepa nauhpohualxihuitl ypan caxtollomome xihuitl ompa hualtecauhque yn Aztlan yn mexitin azteca yn axcan ye motenehua tenuchca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68253,5646,spanish,nahuatl,Vino a Tenochtitlan designado por el señor virrey don Luis de Velasco .,"Auh ynic hualla Tenochtitlan , yehuatzin quihualmocallaquilli yn tlahtohuani visurrey don Luis de Velasco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68254,5647,spanish,nahuatl,"Matlaccóhuatl y Azcuéitl engendraron , y tuvieron por hijo a Chiconquiáhuitl .","Auh y Matlacouatl yn Azcueytl ye mopilhoatia , ye quichiua Chiconquiauitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68255,5648,spanish,nahuatl,dónde se ha quedado la Sombra de este José Alcántara .,cani mocahuac niecahuiltzin de nehin José Alcántara .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68256,5649,spanish,nahuatl,"Cuahuitzatzin le dijo a su vez : Señor tlatohuani , me parece muy bien lo que acabas de decir ; yo también , si algunos de ellos vinieren a asentarse en mi territorio , los enviaré con nuestros hijos , para que vayan a servirlos en Tecuanipan .","Auh çanno yuh quihto yn Quahuitzatzin : Ca ye qualli , tlahtohuanié , ca oticmitalhui ; yntla no cequintin nopan callaquiquihui no ompa ynhuicpa niquimonihuaz yn topilhuan , ompa quintlayecoltitihui yn Tequanipan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68257,5650,spanish,nahuatl,En la ventanilla No . 2 .,Ipan ic ohcan tlatlanexilotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68258,5651,spanish,nahuatl,Escúchame lo que te suplico .,Xinechcaqui tein nimitztatauhtia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68259,5652,spanish,nahuatl,"Pues cuando ha visto el buen signo del día nos daba cuenta , decía : Que sea cuando es 1Casa , o 2Flor , o 2Mono , o alguno otro signo de día bueno que captara .","Auh in oconittac in cualli tonalli in cemilhuitl tech itquia niman quitoa : Ma icuac ni CeCalli , anozo OmeXuchitl , anozo OmeOzomatli in zazo catlehuatl canaz cualli tonalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68260,5653,spanish,nahuatl,"Han pasado 1538 años desde que Vespasiano destruyó Jerusalén , en castigo por la muerte de Jesucristo , hijo único de Dios .","Auh ya yetzonxihuitl ypan caxtolpohualxihuitl ypan cenpohuallocaxtolli ypan yexihuitl axcan yn otlalpoliuh Jerusalem , ynic motzoncuic yn imiquiliztzin yn Dios ytlaçopiltzin Jesuchristo , yni - | | 74 - c ompa tlalpoloto Vespassiano .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68261,5654,spanish,nahuatl,Entonces los acxotecas chalcas les dijeron a los totolimpanecas chichimecas : ¿ Deberá intervenir nuestro dios ? ¿ O tendremos que recurrir a alguna brujería ? ¿ O quizá os marcharéis a otro sitio ? .,"Auh yn acxoteca chalca niman ic ye quintlatlania , ye quimilhuia yn totollimpaneca chichimeca : Cuix ye nican yez yn tequitiz yn tlacotiz yn toteuh ? Manoço cana tictotlachichihuililican ? Auh cuix nanoçomo cuix cana yn motlamachititiuh ? .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68262,5655,spanish,nahuatl,"Pero Mexico aún no estaba poblado , porque todo ahí era agua , tulares y peñascos cubiertos de cañaverales ; y los que estaban ya asentados en la región eran unas gentes llamadas chichimecas .","Auh amo huel nican Mexico yn omochantiaya , yehica ca moch atl ocatca ca tolquauhtla | | 79r ca acatepexitl catca ; ye cate in centlamantin yntoca catcaya chichimeca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68263,5656,spanish,nahuatl,Es cebolla de tierra .,In talseboya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68264,5657,spanish,nahuatl,Que no se angustie mi corazón . No reflexiones ya más . Verdaderamente apenas de mí mismo tengo compasión en la tierra .,Ma xi icnotlamati noyollo . Maca oc tle xic yococa . Ye nelli in ayaxcan nicnopiltihua in tlalticpac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68265,5658,spanish,nahuatl,"3 Ácatl , 1599 .","III Acatl xihuitl , 1599 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68266,5659,spanish,nahuatl,¿ Quién acerca de esto pudiera hacerme saber ? Por eso yo a solas doy salida a mi pena .,¿ nechonmatiquiuh ? Notlayocol a noconayaihtoa yan zayio .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68267,5660,spanish,nahuatl,"Sobre esto que sucedió el dicho día viernes y que se llama el Sol fue comido , aquí se ha puesto toda la relación de cómo sucedió , para que por ella puedan ver y enterarse todos los que en el futuro han de nacer y venir a vivir sobre la tierra , tanto los que nunca verán algo semejante , como los que alguna vez en algún lugar lo verán , aunque todavía falta mucho y han de pasar muchos años antes de que otra vez suceda , y entonces nuevamente puedan ver y admirar cómo se ocultará el Sol y será comido , como nos ocurrió a nosotros ahora en este presente año .","Oyhuin mochihuin ynic mihtohua oqualoc tonatiuh yn ipan in omoteneuh cemilhuitl viernes , nican omochi motecpan yn itlahtollo yn iuh omochiuh , ynic nican quittazque yhuan quimatizque yn ixquichtin in quin ye tlacatizque in quin çatepan ye nemiquihui nican tlalticpac , yn aquique amo ycah yuhqui quittazque , auh quemaca yn iquin canin quemma cequintin yn aquique yuh quittatihui , yece oc huecauh oc miyec xihuitl quiçaz yn ihquac occeppa yn iquin nocuel ypantitiuh in çan ye iuh | | 150 no mochihuatiuh , ye quin ihquac occeppa ye no yuh quittatihui quimahuiçotihui yn iuh mixtlapachoz tonatiuh yn motenehua qualoz tonatiuh , yn iuh axcan ypan in xihuitl ticate otopan mochiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68268,5661,spanish,nahuatl,"81 . Y ama a las personas , ruega a la gente ; no vivas enfrente , sobre ella ; sólo tu reverencia , tu acatamiento ve haciendo frente a las personas , al lado de ellas ; así , con el favor de ellas , serás amado , serás obedecido . No le hagas reproches , no le endereces la mano , el pie si ya es mucho , bueno , el trabajo que haces , el de servidumbre , el trabajo tributario . No frente a ti , no sobre ti lo pongas , así importunarás , apremiarás a Dios ; así irás sobre su cólera , su enojo de Aquel por quien se vive , así bien vendrá a lanzar su piedra , su palo , su enojo , su indignación , su ira .","81 . Yhuan ximotetlazotili , ximotetlatlauhtili ; ma teixco , ma teycpac tinen ; zan motolol , zan momalcoch xicchiuhtinemi in teixpantzinco , in tenahuactzinco ; in tepaltzinco yc titlazotlaloz , yc titlacamachoz . Ma ticteehualti , ma ticmotocti immoma , immocxi ; intla cenca ye huel ticmuchihuilia in tlacoyotl , in tequiyotl . Ma mixco , ma mocpac ticman , yc ticaamanaz , yc ticmocihuiz in Dios , yc izomaltzin , iqualantzin , ipan tiaz in Ipalnemohuani , yc huel quihualmotlaxiliz in iteuh , in iquauh , in izomal , in iqualan , in itlahuel .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68269,5662,spanish,nahuatl,El gato es más pequeño que el perro .,In mizton ocachi amo hueyi queh in chichiton .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68270,5663,spanish,nahuatl,"Hubo hambruna en México y en todas partes ; se encareció el maíz , y por un tomín se conseguía sólo un poco , ni siquiera un canasto de tortillas , y un tomín equivalía a una almendra de cacao .","Auh cenca mayanaloc ynic Mexico yhuan yn nohuian ; huelaçotic in tlaolli , in ce tomin ça aquiton catca aoc huel centlaxcalchiquihuitl , ça iuhqui ce cacahuatl momatia ce tomin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68271,5664,spanish,nahuatl,"No hay mucba gente en la sala . Pase usted . Allí en el rincón hay una mesa desocupada . Vamos a sentarnos ahí . Mesero , traiga por favor el menú .","In techialoyan amo tlacayo . Ximopanolti . Nepa tlacaltech manic ce ahcopechtli ayacquipia . Ompa totlalican . Ahcopechtecatl , rxuealmuiquili inon amaxoxotlac tlacualli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68272,5665,spanish,nahuatl,"Yo , el mexica Ocelopan , digo : ‘ Los señores Acolnahuácatl y Tezozomoctli merecieron sus tierras ; ojalá que sea buena y recta la palabra de los nobles azcapotzalcas .","Y nica ya ytoa ye nimexicatl nOcelopa : ‘Quemach uel unca y ye motlamaceuia yn tetecuhti Acolnauacatl , Teçoçomoctli ; at quemania qualla yectla yntlatol yn azcapotzalca pipilti yyo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68273,5666,spanish,nahuatl,"¡ Tú se lo hiciste , tú se lo pusiste dentro ... delante de ti ha quedado . ..",". Oticmo chihuili , oticmoyolitili : mixpantzinco oyecauhqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68274,5667,spanish,nahuatl,Otra tierra de tepetate también tenía una,Sejko nojkí kipixtó kuitlatsayantok nopa tlali,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68275,5668,spanish,nahuatl,En el agua allí te iba a dejar para con eso dar,Atitla noponi mitskauaski para ika tetlamaski,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68276,5669,spanish,nahuatl,"1 Técpatl , 1064 .","I Tecpatl xihuitl , 1064 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68277,5670,spanish,nahuatl,½ cebolla,Tlahcoxonacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68278,5671,spanish,nahuatl,"Llamaron a Tecpóyotl , y le dijeron : “ Ve a ver cuántos se salvaron ” .","Nima ye yc conotza yn Tecpoyotl , conilhuia : “ Tla xiauh , xiquinpoua quezqui ynic omaquizque ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68279,5672,spanish,nahuatl,como unos veinte metros de grande tenía .,Komo se veinte metros iuexka kipixtó .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68280,5673,spanish,nahuatl,"También entonces se dijo que los religiosos de San Francisco , los de San Agustín y los de Santo Domingo ya no doctrinaran en los pueblos , pues en su lugar habrían de entrar los clérigos ; y los señores de todos los pueblos rechazaron la medida y abogaron por los religiosos .","Auh no yquac mito yn ixquichtin teopixque yn San Francisco , Sant Augustín , Sancto Domingo aocmo yehuantin motemachtilizque y nohuian altepetlypan , yehuantin calaquizque yn clérigos ; yhuan yn altepetlypan tlaca tlahtoque nohuian tlacuepaco tlananquillico yn inpanpatzinco teopixque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68281,5674,spanish,nahuatl,arriba,yetok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68282,5675,spanish,nahuatl,"que no lo toque una hormiga ,","mah amo quimatoca ce azcat ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68283,5676,spanish,nahuatl,"Solamente que tal vez no se me escuche de buen modo , y si soy escuchado , quizá no se me crea . Así pues , mañana por la tarde , a la puesta del sol , regresaré con lo que de tu mensaje me responda el jefe de sacerdotes .","Zan huel ye in azocahmo niyeccaccoz ; intla noze ye onicaccoz acazohmo nineltoccoz . Ca tel moztla ye teotlac in ye oncalaqui tonnatiuh , niccuepaquiuh in mihiyotzin in motlahtoltzin in tlein ic nechnanquiliz in Teopixcatlahtoani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68284,5677,spanish,nahuatl,Bien . Pero ese sí no es medicina .,"Cualli , mach inon amo pahtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68285,5678,spanish,nahuatl,Por eso te suplico un gran favor :,Ica yon nimitztatauhtia ica miac favor .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68286,5679,spanish,nahuatl,Se da más allá por Pochotitan a Tonalix .,Mochiua mas ne Pochotitampa oso Tonalixkopa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68287,5680,spanish,nahuatl,"El dicho señor alcalde don Miguel Garcia que está a cargo del cuidado de la justicia por el rey nuestro señor , bino a este varrio [ tlaxilacalli ] de Teocaltitlan San Ipólito a dar poseción de la casa y tierra a Luis Zavallos español para que la tenga e posea para siempre xamás y la dicha su mujer e hijos e desendientes .",Y yehuatzin cenca mahuiztililoni alcalde don Miguel Garcia yn inecuitlahuiltzin justicia yn ipaltzinco su magestad hualmohuicac yn ipan tlaxilacalli Sanct Ipolito Teocaltitlan posesion quimomaquilico quimocemaxcatillico yn ical itlal in Luis de Cevallos español mochipa cemicac quipiaz ytech pohuiz ihuan yn inamic ypilhuan in yollizque tlacatizque quincahuilitiazque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68288,5681,spanish,nahuatl,"Pero el dicho fray Jerónimo de Zárate sólo por poco tiempo y por algunos días se abstuvo de afligir a los mexicas ; andaba muy reservado , mas no dejó la capilla de San José , y lo único que dejó fue el cargo de capellán .","Auh yece in yehuatl omoteneuh fray Jerónimo de Çárate ca çan quexquichcauh çan quezquilhuitl ynic huel onmocauhca yn , ynic aocmo tleyc quintollini mexica ; ça mocauhticatca , yece amono yc quicauh in capilla San Joseph , çan ya yehuatl oncan mocauh yniqu itequiuh capillero mochiuhticatca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68289,5682,spanish,nahuatl,Ellos sí trabajan,Inijuanti kena tekitij,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68290,5683,spanish,nahuatl,Y otros antiguos dejaron pintado que en este año los mexitin se trasladaron a Colhuacan .,Auh occequintin huehuetque quimachiyotia ypan in yn xihuitl yn onmiquanique Colhuacan yn mexitin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68291,5684,spanish,nahuatl,"Y cuando los chalcas llegaron a Coyohuacan Yacapichtlan , comenzaron a suplicar al teomama Quetzalcanauhtli , diciéndole : Intercede por nosotros ante nuestro dios y señor , porque lo hemos ofendido ; que se aplaque su corazón , pues le hemos causado pena .","Auh yn onacique yn chalca yn Cuyohuacan Yacapichtlan , ye quitlatlauhtia yn Quetzalcanauhtli teomama , quilhuique : Ma xitechtlatlauhtilli yn toteouh yn totlahtocauh , oyxtzinco oycpactzinco tiyahque ; ma cehui yn iyollotzin , otictoteopohuillique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68292,5685,spanish,nahuatl,Enseguida los chichimecas totolimpanecas que acompañaban a Huehueteuctli Chichimecateuctli y a su hijo Atonaltzin se reunieron con los chalcas acxotecas ; y Toteociteuctli Tecuachcauhtli fue con ellos hasta donde estaba Acollácatl NahualteuctlI .,Yc niman ye quinhuica yn chichimeca yn totollimpaneca yn Huehueteuhctli Chichimecateuhctli yhuan ypiltzin Atonaltzin quimololhuitihui in chalca acxoteca ; oncan tehuan yauh yn Toteociteuhctli | | 51r yn Tecuachcauhtli ynic ompa quincahuato yn oncan yhcac yn Acollacatl Nahualteuhctli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68293,5686,spanish,nahuatl,"Pasaron enseguida a establecerse en Popotla , donde permanecieron 4 años . A este lugar llegaron el año 10 pedernal","Niman ic , ipan matlactli tecpatl xihuitl , omotlalicoh Popotlan , in oncan ohuecauhque nahui xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68294,5687,spanish,nahuatl,"El agua que estaba adentro del teocalli empezó a salir por allí a borbotones , y por eso ahora el lugar se llama Atlquizcan ; el agua que quedó se volvió amarga , y después se secó hasta desaparecer por completo .","Oncan hualquiz yn atl , poçontehuac yn ihtic catca mania yn inteocal , yc axcan motocayotia Atlquizcan ; yhuan chichix yn occequi oncan mocauhca atl , auh yn çatepan huaquico , aoctle onez .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68295,5688,spanish,nahuatl,"“ Ah , es por eso que vinieron ” .","Ah , uajka yeka iniualauij ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68296,5689,spanish,nahuatl,"En ese entonces el dicho Ilancuéitl Atlauhtecatlteuctli , tlatohuani de los atlauhtecas , estaba gobernando en Atenco Ayotzinco .",Auh yn ihcuac yn yn intlahtocauh atlauhteca yn omoteneuh ytoca Yllancueytl Atlauhtecatlteuhctli çan oncan ca yn Atenco Ayotzinco oncan tlahtocati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68297,5690,spanish,nahuatl,"A poco obedece maleta , malísima de veras te digo .",maleta ičpokaton male ' timikas timikas san tóbyas tlenkwa micmoserbirwi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68298,5691,spanish,nahuatl,"Si se encontrara mucho , se vendería ; pero como se encuentra poquito , sólo se lo come uno .","Komo se kiajsiskia miak se kinamakaskia , pero kemej semi keman ueli saj se kiajsi , se yej se kikua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68299,5692,spanish,nahuatl,"Cuando recibieron esta orden , los mexicas se pusieron de acuerdo , diciendo : “ Mexicas , ¿ qué os parece ? Nos han impuesto una tarea ; vayamos , y que nadie escape , golpeemos a esos otros cautivos y cortémosles las orejas ” .","Yn oualnauatiloque nima ye yc monauatia y mexica , quinmolhuia : “ Mexicaé , tle anquimati ? Ca nel otitequitiloque ; ça oc uyaque , ma aca tequixti , çan titeuiuitequi yn tomalpoua , cececni tiquinacaztlaça ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68300,5693,spanish,nahuatl,". No en parte alguna disipéis , dejéis que se os escape el pensamiento la palabra de vuestras madres , de vuestros padres .",. Ma cana anquitlahxiliti anquinchitoniliti in imihiyo in intlatol in amonanhuan in amotahuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68301,5694,spanish,nahuatl,"rozagantes , medran ,","zelia , mimiliuhi ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68302,5695,spanish,nahuatl,"Este cuaderno es la segunda publicación de una serie cuyo tema es el conocimiento del ambiente natural por parte de los indígenas maseuales ( nahuas ) de la región de Cuetzalan , Pue .","In amaix yejua in tein teonka ixnesi , tein kiixnextia toni in onkak ininauak in maseualmej tein nemij nikauín kuesalampa , uan tein nemij itech in okseki xolalkonemej tein pouij no Kuesalan , Puebla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68303,5696,spanish,nahuatl,Entonces se apareció el que los antiguos llamaron Moyohualitohua .,Yhuan no yquac monexti yn quitocayotitiaque huehuetque Moyohuallitohua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68304,5697,spanish,nahuatl,así yo también quiero que hagas dueños a mis hijos .,ihcon no nehhua no nicnequi xiquinaxcatili nopilhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68305,5698,spanish,nahuatl,"Los mexicas dieron este nombre de Tecpayocan al sitio donde murió Tecpatzin , el segundo caudillo de los mexicas , quien junto con el sacerdote Huitzilopochtli había sacado a los mexicas de Aztlan Chicomóztoc .","Ynic Tecpayocan quitocayotique mexica oncan in momiquillico yn itoca Tecpatzin yn icomentin ynteyacancahuan mexica , yn inehuan tlamacazqui Huitzillopuchtli ompa Aztlan Chicomoztoc quinhualquixtique mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68306,5699,spanish,nahuatl,"Chiconquiáhuitl y Xicomoyáhual engendraron , y tuvieron por hijos a Tezcapoctzin y a Acolnahuacatzin .","Yn Chiconquiauitl y Xicomoyaual ye mopilhuatia , ye quichioa Tezcapoctzi , nehuan Acolnauacatzi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68307,5700,spanish,nahuatl,Aquí comienza el imperio de Maximiliano y Carlota .,Nican pehua Mexico intlahtocayopan Maximiliano ihuan Carlota .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68308,5701,spanish,nahuatl,"Se hizo en paz , nadie hizo pleito , todo esto se señaló pues le fue dada posesion y a mí el escribano me ordenaron que certificara la posesion .",Auh zan pacca yocuxca yn omochiuh ayac ma aca oncan otlachalani ynin ca mochi ye omonezcayoti ca omacoc yn posesion auh yn nehuatl nescrivano onechmonaoatilique ynic nicneltiliz posesion .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68309,5702,spanish,nahuatl,Por aquí va,Nikanika yaui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68310,5703,spanish,nahuatl,"Este tuvo una hija llamada María Maldonado , la cual se casó con Juan , de Panohuayan .","Ynin oquichiuh ce ychpoch ytoca María Maldonado , ynin conmonnamicti yn Juan Panohuayan tlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68311,5704,spanish,nahuatl,fue a ver a su madre .,kitlachilito inana .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68312,5705,spanish,nahuatl,"y se llevaron la tinta negra y roja ,","auh quitquique in tlilli , in tlapalli ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68313,5706,spanish,nahuatl,"Tezozomoctli e Iztacxóchitl engendraron , y tuvieron estos hijos : el primero Cuacuauhpitzáhuac Epcoatzin , el segundo Acolnahuacatzin , el tercero Teyolcocohuatzin , el cuarto Maxtlatzin , el quinto Cuacuauhtzin , y el sexto Moquihuitzin .","Auh yn Teçoçomoctli yca Yztacxochitl ye mopilhuatia , ye quinchioa Cuacuapitzauac ycontetl ytoca Epcoatzi , ycome Acolnauacatzi , yc - ey Teyolcocouatzi , ycnaui Mastlatzi , yc 5 Quaquauhtzi , ycchiquace Moquiuitzi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68314,5707,spanish,nahuatl,"Todos los tlaxilacalleque dijeron : es de nuestra voluntad y es nuestro deseo que Joseph aquí venda agua y pues le hemos dado la tierra , el chinamitl , para que allí se establezca . Así quedamos satisfechos nosotros que guardamos la justicia .",In mochintin tlaxillacaleque quitoque ca toyollocacopa totlanequiliztica ynic nican quinamacaz atl in Joseph yhuan ca oticmacaque in tlalli in chinamitl ynic oncan motlalliz yuh opachiuh in toyollo in tehuantin justicia ticpia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68315,5708,spanish,nahuatl,"19 . Y aunque te sea ordenado que vayas al frente , acaso sólo así dirás con insistencia , así te preguntarás , ¿ acaso eres prudente ? Estará bien si acaso otra vez , si acaso dos veces avisas que no irás al frente . Y aunque te adelantares a algunos , no luego , de prisa los aventajarás , todavía te detendrás , todavía esperarás a que te sea dado el lugar .","19 . Intlanel tinahuatiloz inic titeyacanaz , azo zan ye titlatlatto , ye tiztlacolo in ¿ cuix timihmati ? Inic qualli vez azo occeppa , azocoppa , in titlanahuatiz inic ahmo titeyacanaz . Auh intlanel tiquimpananuiya in occequintin , ayamo niman vciuhca tiquinvacanaz , oc timoquetzaz , oc ticchiaz in azo titlalcahuiloz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68316,5709,spanish,nahuatl,"Cuando no hay tomate usan el acedillo , asan el tallo y lo muelen con chile .","Ijuak amo teyi tomat kikuij , Kiixkaj uan kimoltaj iuan chil .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68317,5710,spanish,nahuatl,"12 Calli , 1205 .","XII Calli xihuitl , 1205 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68318,5711,spanish,nahuatl,"Llorad , amigos míos , tened entendido que con estos hechos hemos perdido la nación mexicana .","Yn antocnihuan ma xachocacan , aya ma xoconmatica yca ye ticcauhque Mexicayotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68319,5712,spanish,nahuatl,"Muy magnífico señores . Martin Tepocatli , Tomas Opochmacuex , Hipolito Melchior Xochitl , Martin Capopolihuiz que somos habitantes de San Sebastian Tzaqualco ante la presencia de Uds . que son tlahtoani nos presentamos en relación a nuestra casa que ocupó Pedro Huitzilteuhca , decimos que salga ya que quedo pendiente que primero compruebe cómo le pertenece la casa , que también nosotros comprobaremos todo ; por ésto pedimos que nos hagan justicia . Martin Tepocatli , Tomas Opochmacuex y otros que somos .","Muy magnificos señores Martin Tepocatli , Tomas Opochmacuex , Hipolito Melchior Xochitl , Martin Capopolihuiz , tochan San Sebastian Tzacualco omixpantizinco tineci yn antlatoque yn itechcopa in tocal yn oncan omotlalli Pedro Huitzilteuhca ca toconitohua maquiza ma zan oc tlanepantla omoca ma oconnelti in queni yu ical ca no toconneltilizquen tehuantin yxquich ynic tiquitlani justicia xitechmochihuililican Martin Tepocatli , Tomas Opochmacuex yhuan hoc ticequintin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68320,5713,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68321,5714,spanish,nahuatl,"Cuando uno lo limpia , ya está floreando .",Ijuak se kimeua xochiyojtok .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68322,5715,spanish,nahuatl,"Quince días antes de esto , también en viernes , los dichos Juan Morales y Bernabé de San Jerónimo y otras personas se hallaban trabajando en construir el altar o pedestal sobre el cual habrían de levantar la dicha Santa Cruz .","Auh ca yuhqui yn yn omuchiuh yn axcan ye caxtolli ypan viernes catca , in yehuantin omoteneuhque Juan Morales yhuan Bernabé de San Jerónimo yhuan yn occequi tlacatl yhcuac on - | | 220 - can quitequipanohuaya yn imomuzço yez yn ipan quimoquechilizque omoteneuhtzino Sancta Cruz quiçallohuaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68323,5716,spanish,nahuatl,qué significación puede tener la experiencia del hombre prehispánico en cuanto creador de una civilización con logros extraordinarios y también con obvias limitaciones en un medio alejado y distinto del que por contraste pasaría a llamarse el viejo mundo,tlen quinezcayotia in huehue mexihcah tlacah intlaixacihcamatiliz itechpa in quenin oquiyelizmacaqueh in huehue nemiliztli inic cenca huey tlamantli in ocahcihqueh macel no iuhqui cenca huey in ahmo oquiximatqueh in ipan occetic huehcatlalli in zatepan omotocayoti huehue cemanahuac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68324,5717,spanish,nahuatl,"2 Acatl , 1195 .","2 Acatl xihuitl , 1195 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68325,5718,spanish,nahuatl,"Asimismo , en esta cuaresma de 1613 comenzaron a ejercer sus cargos los arriba mencionados Juan Pérez de Monterrey , juez gobernador ; los alcaldes Diego de San Francisco y Agustín Vázquez y los regidores , autoridades de Moyotlan ; Juan Ramírez y Pablo Damián , alcaldes de San Pablo ; don Diego Luis de Moteuczoma y Melchor Suárez , alcaldes de San Sebastián ; y Cristóbal Pascual y Andrés de los Ángeles , alcaldes de Santa María Cuepopan ; en el tiempo de éstos se impuso en Tenochtitlan un tributo adicional de 4 tomines , que ellos al punto comenzaron a solicitar y a recolectar .","Auh çanno ypan in yn omoteneuh quaresma de 1613 años yn opeuhque yn tlacpac omoteneuhque Juan Pérez de Monterrey juez governador , yhuan alcaldes Diego de San Francisco yhuan Augustín Vásquez yhuan regidores , ynin Moyotlan tlaca , yhuan Juan Ramírez yhuan Pablo Damián alcaldes San Pablo , yhuan don Diego Luis de Moteuhcçoma yhuan Melchior Xuárez , ynin alcaldes San Sebastián , yhuan Christóval Pascual yhuan Andrés de los Ángeles , ynin alcaldes Sancta María Cuepopan ; ynpan in yn ohualmotlalli oc nahui tomin tlacallaquilli nican Tenochtitlan , ynic niman opeuhque ye nohuian quitlani ye quinechicohua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68326,5719,spanish,nahuatl,Se despidieron en el lugar llamado Chiquimollan .,Oncan i quinauati ytocayocan Chiquimolan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68327,5720,spanish,nahuatl,"En dos meses se secó y desapareció el agua en toda la Chinampa ; en la ciudad de México se secó el agua durante el mes de abril , y durante el mes de mayo se secó y desapareció el agua en la Chinampa y en algunas partes de la laguna , y la tierra se partió y agrietó .","Auh çan huel ome metztli yn ontlaahuacca yn huel onpoliuhca atl yn iccennohuian Chinampa ; yn çan iyocan nican Mexico yn ipan metztli abril tlaahuaqui , yhuan yn ipan metztli mayo tlaahuaqui huel popoliuhca yn atl Chinampa yhuan yn ayxtlahuacan , huel teteyn tzatzayan yn tlalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68328,5721,spanish,nahuatl,TALXOXOMPE o XALXOXOMPE o XALTOTOMAT o IJTIKOYOKKILIT,TALXOXOMPE oso XALXOXOMPE oso XALTOTOMAT oso IJTlKOYOKKILIT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68329,5722,spanish,nahuatl,"“ Ah , así ya no van a regresar","Ah , uajka ijkino ayok ualase",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68330,5723,spanish,nahuatl,Aquí te suplico que ...,Nican nimitztatauhtia ica . . .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68331,5724,spanish,nahuatl,El maíz se pudre se pica tanto la cañuela se pudre .,totlaol palani šuyawi tanto in tía : suli palani akmo kikwa ' in yolime yepalanki yakmo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68332,5725,spanish,nahuatl,"El mismo viernes santo , por la mañana , hicieron por segunda vez su procesión los de Santiago Tlatelolco , es decir , los cofrades de la muerte de nuestra querida madre que se llama el Tránsito de Nuestra Señora ; la llevaron yacente en unas andas , a las 7 de la mañana .","Auh no yhuan yn ipan in omoteneuh viernes sancto yohuatzinco , yhcuac ycopah otlayahualloque yn Sanctiago Tlatilolco tlaca cofrades yn itetzinco pohui totlaçonantzin ymiquillitzin motenehua Nuestra Señora Trásito ; oncan quimohuiquillitiaque andastica mohuetziltihtiuh , ypan chicome tzillini .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68333,5726,spanish,nahuatl,Mi .,no .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68334,5727,spanish,nahuatl,Siquiera un mes está floreando hasta que madura la semilla .,Ya sikiera se metstika xochiyojtok hasta chikauaya iteyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68335,5728,spanish,nahuatl,La cocina es grande .,Hueyi in tlacualchihualoyan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68336,5729,spanish,nahuatl,La luna apareció en el oriente .,In metztli tonalquizayan ye omonexti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68337,5730,spanish,nahuatl,"¿ Adonde de algún modo se existe , a la casa de Él se llevan los cantos ?","¿ Quenonamican , can o ye ichanim a itquihua in cuicatl ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68338,5731,spanish,nahuatl,no trajo nada .,axtlen kiualik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68339,5732,spanish,nahuatl,"y puede ser que tenía un poco de miedo , no sé .",tel nopa kentsi majmaui mati uelis kenijki eme .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68340,5733,spanish,nahuatl,estaba como un año tal vez,itstó komo se xiuitl uelis,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68341,5734,spanish,nahuatl,Canto de los ancianos,Huehue cuica ti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68342,5735,spanish,nahuatl,"— Pues eso , cuando estaba yo mala allí me iba a acostar .",ihšitla in katka arsinaton den sebada katka nonoteka yoniso ' sotlaw .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68343,5736,spanish,nahuatl,Lo tercero diga que las casas que están hasta donde están hechas dos puertas esto es para mis hijas donde se estén y lo labren y es otro aposento de aculla es de difuntos .,Ynic 3 tlamantli niquitohua y calli hontetl poertatitlan tlantica ynnemac yn nopilhuan honcan motlachichihuilizque auh yn nepa centetl ca ne miccacalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68344,5737,spanish,nahuatl,"los niños , los ancianos ,","in piltzintli , in huehuentzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68345,5738,spanish,nahuatl,Aviendo bisto lo pedido [ los tlahtoani ] mandaron que se traigan trein [ F . 26r . ] ta dias en pregón para si alguien de Mexico las quisiere comprar y si algui [ e ] n las quisiere puxar se le den las casas y tierras susodichas .,Auh in iquac oquimocaquitique tlatoque omtlanahuatillique cenpohual onmatlactli tonatiuh tzatzihuaz yn azo aca Mexico chane quimocohuiz in calli tlalli yuan azo aca quimiyequilliz yn ipatiuh ca yehuatl macoz axcatiloz in calli tlalli omoteneuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68346,5739,spanish,nahuatl,"Y luego , en este mismo año de 10 Tochtli , mientras venían aún de camino , se enseñoreó Cuauhtzinteuctli como tlatohuani de los tecuanipantlacas .","Auh çan niman ypan in yn omoteneuh X Tochtli xihuitl yn oncan ohtlipan oncan hualmotlahtocatlalli yn Cuauhtzinteuhctli , yntlahtocauh mochiuh yn Tecuanipan tlaca yn oquic ohtlipan hualnenemi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68347,5740,spanish,nahuatl,"A veinte y uno de hebrero de mil y quinientos y ochenta y siete años Pedro Ahuexotl pregono en el barrio [ tlaxilacalli ] Cuepopan que se vendian las casas y tierras de Ysavel Maria y valían ochenta pesos y nadie respondió ; testigo Francisco Hernandez . Ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",XIIII pregon . - A veinte y uno de hebrero de mil e quinientos e ochenta y siete años in Pedro Ahuexotl otzatzic in ipan tlaxillacalli Cuepopan oquitecaquiti ynic monamaca yn ical in itlal Ysabel Maria oquito yn ipatiuh napohualli pesos ayac otlananquilli testigo Francisco Hernandez . Ante mi Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68348,5741,spanish,nahuatl,"Pues la enfermedad arreciaba y la gente moría ; entonces murieron niños , de los que ya caminaban y de los que apenas gateaban , muchachos y muchachas , gente madura , hombres y mujeres en la flor de la edad , viejos y viejas ; muchos naturales murieron , y también españoles .","Auh cenca huel totocac yn cocoliztli , huel micohuac ; yxquichtin momiquillique yn piltzintli in ye qualtzin yn moquequetza yn mohuillana yn telpochtli yn ichpochtli yn tlapallihui yn iyolloco toquichtin yhuan cihua yhuan yn huehuetque yn illamatque , huel ixpoliohuac ynic micohuac yhuan castilteca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68349,5742,spanish,nahuatl,"Allí mismo , en Atenco , el tlatohuani Totoltécatl Tzompachtli tuvo un segundo hijo varón , a quien llamó Xallapetztzin , nacido de una madre diferente .","Auh yn icomentin oncan Atenco quinchiuh ypilhuan Totoltecatl Tzompachtli ytoca Xallapetztzin oquichtli , no ynin oc - | | 39v - cecni quitechihuilli yn tlahtohuani ce ynantzin mochiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68350,5743,spanish,nahuatl,"En este mismo mes , el español Illescas abandonó el canal que excavaba en Amanalco ; era el segundo lugar que excavaba , pero nada logró .","Auh yhuan ypan in yn omoteneuh metztli henero , yquac oquicauh yn aotlih quittatacaya español Ylescas yn oncan Amanalco ; ycoccan tlatatacaya , atle huel quichiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68351,5744,spanish,nahuatl,amaste,otitlazohtlac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68352,5745,spanish,nahuatl,una y otra vez bebo el licor floreciente .,nictotoyahua ye xochiaoctli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68353,5746,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68354,5747,spanish,nahuatl,"en una noche como ahora , le dijo :",tlayoua komo nama kiilui :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68355,5748,spanish,nahuatl,La mayor parte de los hongos pueden prepararse de esta forma .,Ane . Achiuhqui mochi in nanacatl mohuicxitiz yuhquin inin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68356,5749,spanish,nahuatl,"Para entonces , hacía 241 años que los toltecas habían perecido , cuando se dispersaron y abandonaron su ciudad de Tollan .","Auh no yhuan yn ihcuac yn ye oyuh nepa matlacpohualxihuitl ypan cenpohualloncaxtolli ipan chicuacen xihuitl opoliuhque yn Tullam tlaca , ynic momoyahuaque quicauhque yn imaltepeuh Tullam .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68357,5750,spanish,nahuatl,Así lo llaman porque toda la planta tiene mucha peluza ( tojmit ) .,Iujki kitokaytiaj por in tojmiyoj nochin in xokoyolin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68358,5751,spanish,nahuatl,"Aquí , por aquí y allá , sale , huye .","Nika nika neka kisa , choloa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68359,5752,spanish,nahuatl,2 litros de agua,Ome litro atl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68360,5753,spanish,nahuatl,CHILPOCLE O CHILE ANCHO,CHILUAK,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68361,5754,spanish,nahuatl,"A su segundo hijo , llamado Yaocuixtli , que era tlacatécatl , Cuacuauhpitzáhuac lo puso a gobernar en Mexicatzinco .","Ycome ypiltzi Quaquauhzi ytoca Yaocuixtli ye tlacatecatl , yn quitlatocatlalito Mexicatzinco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68362,5755,spanish,nahuatl,"Y la señora Acpacuehe dijo : Señor nuestro , quizá aquí será donde viviremos .","Auh yn Acpacuehecihuatl niman ye quitohua : Tlacatl totecuiyo , anca ye nican yez yn ihiyotl tocomatizque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68363,5756,spanish,nahuatl,Quería preguntarle algo .,Itla timitxtlahtlanizquia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68364,5757,spanish,nahuatl,aquellas .,necateh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68365,5758,spanish,nahuatl,Después empezó a hacer sol,Teipa pejki tona,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68366,5759,spanish,nahuatl,"Se hierve , se puede preparar al gusto : hervido , con ajonjolí o frito . Todo sale muy sabroso .","Se kimana , se mochijchiuilia kemej se kineki : taamanal saj , akoloj oso tatsoyon , nochi yek uelik kisa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68367,5760,spanish,nahuatl,Y vimos las dichas casas con quatro aposentos y medido por el alguazil mayor Graviel de la Cruz midiendose a lo largo y por las espaldas treze brazas y de ancho por el lado cinco brazas .,Otiquittaque yn calli ynic mamani nauhtequiztimani yehuatl otlatamachiuh alguacil mayor Gabriel de la Cruz ynic motamachihoa ynic huiyac in itepotzcalli XIII maitl auh in inacaztlan inic patlahoac v maitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68368,5761,spanish,nahuatl,"Así lo hicieron : quién tomó a uno , quién a dos , y quién a tres ; y luego vinieron trayendo cada cual las orejas que había cortado .","Yuh quichiuhque : y ce cacic yn ome cacic yn ei cacic , yzqui nacaztli quiuatquic uallaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68369,5762,spanish,nahuatl,Ninguno de éstos descendía del linaje señorial de México .,Ynin ayac ceme y ytechcopa quiça yn nican Mexico tlahtocatlacamecayotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68370,5763,spanish,nahuatl,"Le dijo nuevamente Cuahtlequetzqui a Ténoch : Ténoch , ya llevamos aquí algún tiempo , ve a ver cómo está el sitio entre los tules y las cañas donde sepultaste el corazón del brujo Cópil ; porque nuestro dios Huitzilopochtli me dijo que allí germinaría el corazón de Cópil , y tú , Ténoch , irás a ver cómo allá ha brotado un nopal , que es el corazón de Cópil ; sobre él está posada una águila , que apresa entre sus garras y destroza una serpiente y la devora .","Auh occeppa oquihto yn Cuauhtlequetzqui , oquilhui yn Tenuch : Tenuché , ytla ye huecauh nican ticate , niman tiyaz titlachiatiuh yn tultzallan yn acatzallan yn oncan otictocato yn iyollo tlaciuhqui Copil quen tlamamanitiuh ; yuh nechilhuia yn toteouh Huitzilopuchtli oncan yxhuaz yn iyollo Copil , auh tehuatl tiyaz yn tiTenuch yn tiquittatiuh oncan oyxhuac yn tenuchtli , yehuatl yn iyollo Copil ; oncan ycpac moquetzticac yn cuauhtli quicxitzitzquiticac quitzotzopitzticac yn cohuatl | | 60r quicua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68371,5764,spanish,nahuatl,"Pero el mismo día en que , según se dijo , riñeron y se enfrentaron por causa de la Santa Cruz , la dicha señora Mariana Rodríguez comenzó a estar enferma y a sentir fuertes dolores de cabeza ; al día siguiente amaneció postrada en el lecho , enferma de fiebre verde o pleuresía , la cual se le agravó , por lo que de la iglesia mayor le llevaron el Santísimo Sacramento y ella comulgó .","Auh yn ipan cemilhuitl y - | | 224 - n ihcuac omoteneuh ynic mahuaque mixnamicque ypampatzinco Sancta Cruz , ca no niman yhcuac peuh in ye mococohua çan oqu itzonteco ynic peuh ye quicocohua yn omoteneuh señora Mariana Rodríguez ; auh yn imuztlayoc yc huallathuic ye omotecac y tlapechco yn mococohua , matlaltotonqui yn itech motlalli , cenca çan niman chicahuac yhuan niman yglesia mayor quihualmohuiquililique in Sacramento , ynic niman quimocelili .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68372,5765,spanish,nahuatl,"No se quedaron allí mucho tiempo ; le pusieron al sitio el nombre de Mexicatzinco porque allí se hicieron fuertes , allí se abrazaron entre lágrimas , allí se contaron .","Amo uecauaque ; uncan y quitocayotique Mexicatzinco yehican uncan tecpichauhque , unca mochoquiztlapalloque , unca mopouhque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68373,5766,spanish,nahuatl,"Entonces Cuahuitzatzin cumplió dos años de estar en Texcalco Omemázac , desde donde vigilaba sobre todo su territorio ; también Huehue Itzcuauhtzin estaba allí mereciendo tierras .","Auh in yehuatl yn Quahuitzatzin ypan in yn xihuitl oncan onxiuhti yn Texcalco Omemaçac , yn huallitztoc yn ipan ixquich yc ytlalmacehualpan ; | | 124r oncan tlamaceuhtoca yhuan yn Huehue Ytzquauhtzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68374,5767,spanish,nahuatl,"Se siembran de a cuatro frijolitos . Algunos lo siembran en enero , febrero . Otros en marzo o abril . Si es en la milpa lo siembran después de la labra . Cuando se enyerba se desyerba . Donde la tierra es buena ( ‘ le gusta ’ ) se da bien ; donde no , nada más se enyerba . Cuando ya se va extendiendo el bejuco , florece para dar su fruto . Cuando corta uno la mazorca , ya hay mucho ejote .","Se kitoka najnaui et , seki kitokaj enero , febrero , sekin marzo oso abril ; komo milaj hasta tamimilmeuaj . Se kimeua ijuak taxiujyoua . Kampa tauelita mochiua , kampa amo , xiujkomoni saj . In imekayo ijuak momekayotijtiuj ya xochiyojtiuj uan taktiuj . Ijuak se tapixka agosto , taktok miak .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68375,5768,spanish,nahuatl,"E luego en el dia miercoles estando yo Pedro Geronimo , Pedro de San Francisco , regidores , y Diego Leonardo escrivano , por mandado del señor governador y juezes y venidos al barrio [ tlaxilacalli ] de San Joan Yupico .",Auh zan niman yquac ipan cemilhuitl miercoles otihuallaque yn nehuatl Pedro Jeronimo Pedro de San Francisco regidores yhoan Diego Leonardo escribano itencopatzinco in señor gobernador yoan jueces ynic otihuallaque nican ipan tlaxilacalli San Juan Yopico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68376,5769,spanish,nahuatl,"Ahora yo he ido a ver un lugar bueno y apropiado , donde hay también una gran laguna ; allá se da todo lo que habéis menester , nada hace falta , igual que aquí allá todo se da ; porque no quiero que aquí os destruyan .","Auh yn axcan ca ye onihuia ca ye onitlachiato yn canin cualcan yeccan , yn çano yuhcan in yn oncan no mani cenca huey yn atezcatl ; moch oncan mochihua yn ixquich amotech monequiz , atle polihui , yn nican onca moch no ompa mochihua ; ca amo nicnequi yn nican amechpopolozque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68377,5770,spanish,nahuatl,"Si ha de sacrificar dos personas , mata dos codornices , y si tres o si cuatro ha de sacrificar , otras tantas codornices mata .","Intla ome caltiz ontetl zolin in quimictia , auh intla ey intla naui caltiz izquitetl zolin quimictia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68378,5771,spanish,nahuatl,"Y la anchura de las espaldas de la dicha casa son seis brazas y tres codos [= ce mitl ] y los lados de cantillo a cantillo ( quatro ) [ nueve ] brazas en cada lado y en el que lo conpró es Francisco Quauhuycequi y toda la dicha casa que conpró esta en seys aposentos y la bendieron el susodicho y su hermana Ana Mocel y su madrastra nombrada Juana todos en conformidad hízose la benta de la dicha casa a diez y seis dias del mes de mayo de mil e quinientos y cincuenta y tres años . Don Diego de San Francisco , gobernador de Mexico don Pedro de la Cruz , alcalde ; Diego de San Juan , [ alcalde ] .","Auh in calli yn itepotz VI matl ipan ce mitl yn inacaz IX naumatl yehuatl quicohua Francisco Quahuicequi auh in ye mochi calli yn oquicoh VI quacentemani yc omocenonotzque yn iteycauh ytoca Ana Mocel yhua ynin chahuana ytoca Juana Ynic quimonamaquilia yn ical ypan metztli XVI dias del mes de mayo de 1553 , don Diego de San Francisco gobernador de Mexico don Pedro de la Cruz alcalde Diego de San Juan alcalde .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68379,5772,spanish,nahuatl,Y que ahora poco ha que puede aver tres meses estando yo parida fue a mi un cañado mio llamado Juan Ecapitzac e me rogó que por quanto su muger estaba rezien parida y para bautizar les dexase entrar en la dicha mi casa e yo les dixe que estuviesen en ella y asi estuvieron en la dicha casa .,Auh ynic niquitlanico justicia yn ye axcan yey mestli ynic nimixiuh auh ye nechtlatlauhtia yn nohuepol catca ytoca Juan Ecapitzac onomixiuh in inamic auh nechilhui ma hoc ompan oncallaqui yn amochatzinco hoc oncan nontlaquatequiz auh tel niman ic onpa callaque yn tochan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68380,5773,spanish,nahuatl,Después en eso apareció,Teipa ya nopa monexti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68381,5774,spanish,nahuatl,te voy a preguntar .,nimitztatzintoquiti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68382,5775,spanish,nahuatl,"Aquel árbol grande que se quebró sobre ellos , según se dijo arriba , al principio de este escrito , había sido sembrado y plantado por los aztecas ; y duró este árbol , desde que lo sembraron hasta que se quebró , 1008 años .","Auh ynin huey quahuitl yn inpan poztec , yn iuh omito yn tlacpac yn ompa ypehuayan ynin amoxtli , ca çanno yehuantin yntlaaquil yntlatocal yn azteca ; auh yn ixquich cahuiti ynin quahuitl ynic achto tlaaquilli yhuan ynic poztequico ontzonxiuhtica ypan matlacpohualxiuhtica ypan chicuexiuhtica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68383,5776,spanish,nahuatl,hay agua .,eltok atl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68384,5777,spanish,nahuatl,"Todo esto te lo entrego con mis labios y mis palabras . Así , delante del Señor Nuestro cumplo con mi deber . Y si tal vez por cualquier parte arrojaras esto , tú ya lo sabes . He cumplido mi oficio , muchachita mía , niñita mía . Que seas feliz , que el Señor Nuestro te haga dichosa .","O yquich in nimitzonmaca , in noten , in notlahtol . Inic ihuictzinco , ixpantzinco ninoquixtia in Totecuyo . Azo cana tocontlatlazaz , ca ye tehuatl ticmati . Yece ca nonequixtil nicchihua . O nochpuchtze , nopiltze , cocotze , tepitze . Tle ticmaticatzintli , ma mitzmotlamatcatlalili in Totecuyo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68385,5778,spanish,nahuatl,"En este dicho año de 12 Ácatl se movieron para venir hacia acá , y empezaron a caminar por diversos sitios , atravesando bosques , zacatales , cerros , barrancas , varales , magueyales , cactales , biznagales y organales ; los chichimecas venían con sus vestidos de pieles .","Auh ypan in yn omoteneuh XII Acatl yn hualolinque ynic hualnenenque , ynic ye huitze hualacxipetlatiaque nohuian , quauhtla çacatla tepetla atlauhtla cuillotla nequametla tzihuactla teocotla xihuallacatla y hualnentiaque ; ymehuatilma hualyetia yn chichimeca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68386,5779,spanish,nahuatl,". ¿ Quién soy yo ? , ¿ por quién me estimo ? ¡ Veo vuestras entrañas , veo vuestro interior como en cofre y caja !",. Ac nehuatl ac ninomati in nontlachie in amoxillantzinco in amotozcatlatzinco in iuhqui topco petlacalco ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68387,5780,spanish,nahuatl,“ ¿ Por qué [ y ] cómo te pasó ?,Para kenke kenke mitsmelajki ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68388,5781,spanish,nahuatl,"En los trópicos hay solamente dos estaciones , el tiempo de agua y el tiempo seco .",Ca tlalpan tlatotoniayan ohcan quixeloa in xihuitl : Xopaniztli ihuan Xocohuetzcan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68389,5782,spanish,nahuatl,¿ Dónde está el lugar en que has buscado la suavidad y la ternura del Dueño del mundo ?,Can ca in tictemoua in itotonca in iyamanca in tloque nauaque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68390,5783,spanish,nahuatl,"Tras escuchar estas palabras de Huitzilopochtli , Iztacmixcohuatzinteuctli sacó de Aztlan a los siete calpules que allí estaban poblados .",Auh ca yehuatl ica ynin yn itlatol Huitzillopochtli ca niman oquinquixti yn Iztacmixcohuatzinteuhctli ye chicome calpoltin yn onpa onoya Aztlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68391,5784,spanish,nahuatl,"6 Calli , 29 .","VI Calli xihuitl , 29 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68392,5785,spanish,nahuatl,"Lo mismo hicieron en la Compañía de Jesús o los Teatinos , donde también bombearon y echaron fuera el agua , y donde también elevaron el piso .","Auh çanno iuh quichiuhque yn ompa la Compañía de Jesús yn Teatinos , yhuan no quiyahuac quihualazque quiquixtique quinoquique yn atl yn callitic catca , no yhuan yn tlalpantli cacocque quihuecapanoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68393,5786,spanish,nahuatl,eso sería .,ya nopa eliskí .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68394,5787,spanish,nahuatl,E yo el dicho escribano que lo escreví segun que lo declaro en fe de ello lo firme de el nombre Cristoval de Sant Mateo escrivano . Esta bien y sfielmente trasuntado . Juan Mendez de Sotomayor .,Yn nehuatl escribano yn onicac ytlatol nicneltilia nican nictlalia nofirma . Cristovalse Sanc Matheo escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68395,5788,spanish,nahuatl,Muestra a mis hijos .,Xquinezcayotili nopilhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68396,5789,spanish,nahuatl,"Y el que es el dueño de la yunta va a venir a trabajar , con eso ya le pagamos .",waninakin dueño den yunta ki pewikiw ikanon yotihtlaštlawi ' ke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68397,5790,spanish,nahuatl,1 kilo de carne de puerco,Ce kilo pitzonacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68398,5791,spanish,nahuatl,¿ Quién está en su cuarto ? Mi hermana .,¿ Aquin ca mocalxelolpan ? Nocihuaicnin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68399,5792,spanish,nahuatl,"Y si es mujer , le quita todo : el faldellín fino , la camisa fina , y todas las flores , las cañas de tabaco . Todo les quita el vendedor de esclavos .",Auh intla ciuatl ca mochi concuilia : in tlazocueitl in tlazouipilli auh in ixquich in xochitl in yetl : mochi concui in tlacanecuiloque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68400,5793,spanish,nahuatl,"La difunta doña Agustina de Guzmán había nacido en Chilapan , pues su madre había partido de Coyohuacan solicitada como esposa por don Agustín Ixcuinan , tlatohuani de Chilapan , y por eso nació allá la dicha doña Agustina de Guzmán .","Auh yn omoteneuh doña Augustina de Guzmán micqui ca Chillapan tlacatito , ynin Cuyohuacan ehuac yn inantzin umpa quihuallitlan yn don Augustín Yxcuinan tlahtohuani Chillapan , ynic oncan tlacatito omoteneuh axcan omomiquilli doña Augustina de Guzmán .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68401,5794,spanish,nahuatl,". Y cuando acabaron de hacer los adornos dichos , luego hacen sus ofrendas en la medianía de la noche . En primer lugar , se las ponían delante al fuego , las que le tocan .",. Auh in oconcencauhque niman ye ic muxtlaua in youalnepantla . Achtopa oncan ixpan quimanilia in tetl itech poui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68402,5795,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68403,5796,spanish,nahuatl,"La señora Tzepanxouh dijo : Señor nuestro , ¿ qué comeremos ? .","Auh yn Tzepanxouhcihuatl niman ye quitohua : Totecuiyo , tleyn tictoqualtizque ? .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68404,5797,spanish,nahuatl,"Cuando terminaban las pláticas nos dispersábamos . El primer año se quedaba uno [ abajo ] donde decía el inspector . El segundo año subía uno arriba donde había más salones . Así se repartían los niños con sus maestros adonde se les educaba . Y si algún muchacho o muchacha pasaba al siguiente año , entonces había lo que hoy se llaman pruebas ( en esos tiempos se decía exámenes ) , Y si salía uno aprobado en el examen , entonces el maestro lo nombraba . Los que no eran nombrados niños o niñas esto indicaba que no habían pasado el año y se tenían que quedar en el mismo lugar .","Otlamia tlanonotzaliztli zan ica otexexeloaya . Tlen ce año omocahuaya can otlatoc inspector . Ica ome año otlecoya ica tlacpac can ocuachi tlamachtilcaltin oyeya . Ihqui on omoxexeloaya coconentoton ica in tlamachtili can onemachtiloya . Ihuan tla aca piltzitzintin nozo cihuantoton opanoaya occe xihuitl , iman on tlen axan quicuitia pruebas ( iman on oquicuitiaya examen ) . Ihuan tla cuali oquiz ipan examen , iman on omomachtiaya temachtique . Tlen amo oquizaya itocapiltontli nozo cihuantonyehuatl on quitoznequia amo opanoc occe xihuitl ihuatl zan yompa mocahuaz occepa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68405,5798,spanish,nahuatl,"En el Sur , en Chiapas , hay muchos cafetales .","Ca tlatzintla , in Chiapas , onca miac cafencuameh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68406,5799,spanish,nahuatl,está bien eso le diré a tu madrina iremos juntos cuando llegueel día ahora desayuna y ve a trabajar sí con su permiso,cuallca yehon nicmolhuiliz in moteoticanantzin titlamochyazque ihcuac ahciz in tonalli axcan xalmazaloti ihuan xitequititi quema nanmixpantzitzinco,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68407,5800,spanish,nahuatl,sesenta,Yeyipualli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68408,5801,spanish,nahuatl,Cuánto cuesta un boleto a la frontera ?,¿ Quexquich ipatin ce amamachiotl inic altepepanohuayan ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68409,5802,spanish,nahuatl,"Los mexicas alzaron la gritería ; empezó el combate , arreció , y murieron muchos coyoacas ; hasta las mujeres prendieron cautivos , y los sacrificaron delante del Amatépetl .","Auh nima ye yc ycauaca y mexica ; nima ye yc micalli , nima ye yc ynpa poçoni auh Coyoaca unca much mique ; yxquich ciuatl yn tlama , nima ye yc yxpa micouan Amatepetl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68410,5803,spanish,nahuatl,1 kilo de carne de puerco,Ce kilo pitzonanacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68411,5804,spanish,nahuatl,digo dejo otro aposento que mira asia el poniente que sirve de defensa con su portal que por detras tiene de sitio cuatro brazas ( que son ocho varas ) y de ancho por su lado tiene tres brasas y un corazon ( que son siete baras ) lo qual dejo a la dicha mi mujer Ana Teuchon ( y lo declaro por verdad que es calle real antigua ) .,Yhuan quitohua [oc centetl cajlli tonatiuh ycallaquianpa ytzticac . . . yhuan callixayo ynic omotamachiuh yn itepotz nanmatl auh ynacaz hematl yhuan cenyolotli yn i moch nicmaca in nonamic omito Ana Teuhcchon amo ytlacauiz notlatol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68412,5805,spanish,nahuatl,"Ya hacia diez años que fue conquistada la ciudad de México , había cesado la guerra y había sosiego en todos los pueblos , de manera que ya comenzó , ya brota , ya resplandece la creencia , la fe , el conocimiento que se tiene , de aquel por quien se vive , del verdadero Dios .","Ye iuh matlacxiuhitl in opeuhaloc in atl in tepetl Mexicco , in ye omoman in mitl in chimalli , in ye nohuian ontlamatcamani in ahuahcan in tepehuahcan , in macazan ye opeuh , ye xottla , ye cueponi in tlaneltocquiliztli , in iiximachocatzin in Ipalnemmohuani nelli Teotl Dios .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68413,5806,spanish,nahuatl,"Han pasado 64 años desde que , en el año 1 Calli , 1545 , hubo una enfermedad en que a la gente le salía sangre de la nariz ; también entonces se puso el mercado de San Hipólito .","Auh yhuan ya yepohualxihuitl ypan nauhxihuitl yn ipan 1 Calli xihuitl , 1545 años , yn toyacacpa eztli quiz ; ypan yquac moman in tiyanquiztli Sant Ipólito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68414,5807,spanish,nahuatl,No hay tortillas,Axonka tlaxkali,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68415,5808,spanish,nahuatl,"En el año 2 Técpatl 1520 murió Moteuczomatzin , y también murió entonces Itzcuauhtzin , tlacochcálcatl de Tlatelolco .","Ome Tecpa xiuitl yca ye yquac mic y Motecuhçomatzi , no yquac mic yn Itzquauhzi Tlatilulco tlacuchcalcatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68416,5809,spanish,nahuatl,"ahora sí ,","axcan quema ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68417,5810,spanish,nahuatl,"Cuando se terminó de levantar la nueva albarrada , la calzada que va a Atlixocan se elevó , cimentándola con pilotes y empedrándola , a su paso por el barrio de Tepetitlan ; junto con los demás , los xochimilcas trabajaban por los cuatro rumbos .","Auh yn oyecauh yn omotecac yancuic atenamitl , auh ye nocuelle yn otlih in tlamellahua Atlixocan yn nican ypan tlaxillacalli Tepetitlan mohuecapano moquauhtzotzon yhuan moteman ; monauhcampahui tehuanme in xochmilca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68418,5811,spanish,nahuatl,Se da mucho pero en el monte .,"Mochiua miak , pero ne kuoujtaj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68419,5812,spanish,nahuatl,"¡ oh príncipes que aquí habéis venido ! ,","¡ anonohuaco tepilhuan ! ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68420,5813,spanish,nahuatl,"Y estaban ya para salir y sacar la representación de la pasión de Dios nuestro señor , aunque faltaba aún la autorización y licencia del provisor don Juan de Salamanca , pues no se la habían solicitado , por lo que éste prohibió que se hiciera la procesión , conminando con la excomunión a los españoles para que no saliera la dicha procesión ; y habiendo solicitado entonces la licencia , el provisor se apresuró a decir a los españoles que ya no era conveniente que saliera la representación de la pasión de Dios nuestro señor , porque ya había pasado el tiempo oportuno para ello , ya que ahora estábamos en tiempo del júbilo pascual , y por eso ya no podía hacerse .","Auh ye yuhqui ye quixohuazquia quiquixtizquia yn ipassiontzin totecuiyo Dios , auh yece in yehuatl provisor don Juan de Salamanca oc polihuia yn ihuelitiliz yn itlanahuatil licencia amo tle quitlanilique , ynic çan quihualtzacuilli tlayahualoliztli ynic amo huel mochihuaz , yhuan descomunión quinhuallalili yn españoles ynic amo huel quiçaz omoteneuh tlayahualloliztli prossión ; ynic oc nen quitlanilizquia licencia , ça yhciuhca provisor ça quinhualilhui yn españoles ca aocmo ymonecyan yn axcan yc quiçaz ytlayhiyohuilitzin yn ipassiontzin ylnamicoca totecuiyo Dios , auh ca ye oquiz in huel ynemacpan cahuitl catca , auh ca ye pahpaquilizcahuitl yn axcan ypan ticate , caocmo huel mochihuaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68421,5814,spanish,nahuatl,"¡ Ten cuidado ” , le dijo a su hermano","¡ Xijpiya kuidado ! , kiilui iikni",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68422,5815,spanish,nahuatl,"No acabarán mis flores , no cesarán mis cantos . Yo cantor los elevo , se reparten , se esparcen .","Ah tlamiz noxochiuh , ah tlamiz nocuic . In noconyayehua zan nicuicanitl . Xexelihui , ya moyahua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68423,5816,spanish,nahuatl,Sólo hay una clase .,Ipa se taman saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68424,5817,spanish,nahuatl,"El jueves 2 de noviembre de 1595 , en la conmemoración de los fieles difuntos , llegó al Tepeyac el virrey don Gaspar de Zúñiga y Acevedo , conde de Monterrey ; allá lo festejaron los españoles , y los mexicas y los chinampanecas fueron a danzar .","Yn ipan axcan juebes ycomilhuitl mani metztli de noviembre de 1595 años , huel iquac yn miccaylhuitl oncan maxitico yn Tepeyacac yn visurrey don Gaspar de Çúniga y Azevedo conde de Monterrey ; ompa quimopapaquiltilique yn castilteca yhuan ompa macehuato yn mexica yhuan chinampaneca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68425,5818,spanish,nahuatl,En la ciudad de México a seis días del mes [ F . 8v . ] de abril de mil quinientos y noventa y dos años en el barrio [ Tlaxilacalli ] de Iztacalecan pregonó el dicho pregonero en razón de la casa que se bende de Mariana la qual está en San Ipolito Teocaltitlan y aviéndose pregonado no ubo quien hablase . Testigos Xuachin Xuarez .,Yn ipan ciudad de Mexico a seis dias del mes de abril de mil e quinientos noventa y dos años yn ipan tlaxilacalli Yztacalecan oncan otzatzic in tecpoyotl yn ipanpa ycal monamaca in Mariana yn onpa mani Sanct Ipolito Teocaltitlan auh yn iquac otzatzihuac ayac otlananquilli testigo Juachin Xuarez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68426,5819,spanish,nahuatl,"Estos murieron posteriormente en Atenco ; y de los cuatro que se marcharon , por el camino murieron dos : Ecaxoctli y Huehue Ixcotzin .","Ynin oncan momiquillique yn Atenco yn çatepan ; auh yn ocnahuintin omoteneuhque niman yahque , ye otlica yn momiquillito yn ocomentin : yn Hecaxoctli yhuan yn Huehue Yxcotzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68427,5820,spanish,nahuatl,"Como si fueran flores , allí se despliegan los mantos de quetzalen la casa de las pinturas .","Ach in iuh ca a xochitl , can zanitli quetzalli ia quemitl huilantoc amoxcalitec .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68428,5821,spanish,nahuatl,y aquí una quebrada,uan nika se kuitlatsayantok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68429,5822,spanish,nahuatl,fue a ver qué bien ha acabado,kitlachilito kuali tlantok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68430,5823,spanish,nahuatl,Ya bajó el agua hasta ...,a temok ne atl asta . . .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68431,5824,spanish,nahuatl,"Pero en cuanto partieron , murió Tizocicatzin , que gobernó en Tenochtitlan durante seis años ; iban aún en sus canoas los tlatoque de Chalco cuando se enteraron de que había muerto el tlatohuani .","Auh çan imicampa yn onmomiquilli Tiçocicatzin , yn tlahtocat Tenochtitlan chiquacen xihuitl ; auh ye acalco hui yn Chalco tlahtoque yn quihualmatque omomiquilli yn tlahtohuani Tiçocicatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68432,5825,spanish,nahuatl,Y fueron preguntados por debaxo de juramento que se les tomó y certificaron ser así verdad lo que los susodichos dixeron y dixeron es cierto y verdad que eran sus casas y tierras de la dicha Juana Francisca que se las dexaron su aguelo y aguela que a muchos años que murieron y asi siendo cierto y verdad lo susodicho y dixeron asi mismo sola esta hija suya le dexaron estas casas y tierras que se dicen Ana Tepi .,Otlatlanilloque juramento omacoque ynic oneltillique yn tlatolli conitoco ca nelli ca ycal ytlal in Juana Francisca quicahuilitia yn icoltzin yn icitzin ye huecauh momiquilique yuh oneltic yn intlatol yhuan conitoque ca za ycel yn inconeuh omocauh Ana Tepi quinnemactitiaque yn calli tlalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68433,5826,spanish,nahuatl,FRIJOL DE MONTE,KUOUJEXOT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68434,5827,spanish,nahuatl,"12 Acatl , 1491 .","XII Acatl xihuitl , 1491 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68435,5828,spanish,nahuatl,"Llevaron en andas la imagen de Santa María y un Crucifijo , con un palio que cubría a Dios nuestro señor , y a los lados iban los dos ladrones crucificados ; iban también un guion , que es una bandera pequeña , una manga de cruz y tres banderas grandes y negras adelante .","Auh yn tlayahualo andas Sancta María , tlatquitl Crucifixo , palio yc quimocaltilitiaque in totecuiyo Dios , ytloctzinco mantiaque ychtecque crucifixos ; niman yhuan quion vandera tepiton , niman yhuan cruz manca , niman yhuan vandera yey huehuey tliltic tlayacanque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68436,5829,spanish,nahuatl,"También entonces murió Chimalpopocatzin , que se ahorcó , y con él murió su tlacatécatl Teuhtlehuacatzin ; asustados por la guerra , se dijeron : “ Adónde iremos ? Ahora que el tepaneca es nuestro enemigo , ¿ dónde está nuestro hermano Tlacateotzin ? Su casa está en Azcapotzalco , ya no regresará acá ” .","No yquac mic yn Chimalpopocatzi , moquechmecani , nehuan yn itlacatecauh mique , tlacatecatl Teuhtleuacatzi ; momauhtique yaoyotica , quitoque : “ Canpa titouicazque ? Ca ie toyaouh yn tepanecatl ; quen ca toteicauh Tlacateutzi ? Ca ycha Azcapotzalco aual nican ililoz ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68437,5830,spanish,nahuatl,los tuyos .,mohuaxcahuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68438,5831,spanish,nahuatl,"Cabeza o principio , que trata del calendario mexicano .","Cabeça o principio , que trata del calendario mexicano .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68439,5832,spanish,nahuatl,"Cuando siembren una planta de maíz ,","Cuando quitalizqueh ce planta de taol ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68440,5833,spanish,nahuatl,"Por esta causa ahora hacemos esta escritura con la que te la vendemos a ti Pasqual Hernandez que eres español y vives aqui en la ciudad ; te pertenecerá y pertenecerá a tus hijos , nietos y algun otro quien por tu autorización tenga la casa ; era precisamente propiedad de mi nieta difunta y está situada allá en Tezontlalnamacoyan , por el oriente llega al gran camino que va recto a Santa Catalina , por el rumbo de Xochimilco colinda contigo y por el poniente también llega a tu casa , tu el comprador Pascual Hernandez español , hacia Quauhtepec es un callejón .",Ypampa ynic axca ticchioa ynin escritura ynic timitznamaquiltia yn tehoatl Pazqual Hernandez tiespañol nican mochan ciudad motech pohuiz yntech pohuiz yn mopilhoan moxhuihuan yn aquin oce motencopa quipiez yn calli ca huel yaxca yn noxhuiuhtzin yn omomiquili yn oncan mane Tezontlalnamacoyan yn tonatiuh yquizayan ytech aci yn huey otli yn tlamelahua Sancta Catalina yn Xochimilcopa mitsquaxochnamiqui yoan yn calaquian yn tonatiuh za no ytech aci yn mocal yn timotlacohuia ti Pazqual Hernandez ti español yn Quauhtepecque caltzalantontli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68441,5834,spanish,nahuatl,les regalaste cosas muy buenas .,tiquintayocoli cuahcuali .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68442,5835,spanish,nahuatl,Sería mejor que vinieras temprano .,Ocachi cualli ocualcan tihualazquia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68443,5836,spanish,nahuatl,"Aqui nos molestaban ya no vivían en el pueblo todos salieron se iban a pedir posada , todos salieron ; Carranza venía les quemaba las casas las que encontraba luego los mataba .",nikán tečmolestaroaya ' akmo očankatka ' den pueblo muči okiske mote ' tepalwiyaya ' itečin pueblos ikompik itečin sentro de méxiko itečin pueblos akmo bibiroaya ' moči okiske wan in karansa walaya okin tlatiyata in čanti nakin oka ' sia luego luego kimiktiaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68444,5837,spanish,nahuatl,es cierto que mi padre el difunto don ignacio había sido rico pues había tenido muchas tierras de siembra en distintos lugares del campo y solares en el pueblo pero su repentina enfermedad ocasionó que muriera intestado y los bienes se los apropiaron otros de sus hijos aprovechando la inexperiencia e inocencia de nosotros los hijos más jóvenes,huel nelli in notahtzin in ye mihcatzintli don ignacio achto cencatlatquihua quimopiliaya miec tlalmilli achi quezquican milla ihuan ome ahnozo ici xollalli ipan toaltepeuh yece ica zan huel iuhqui omococohtzino in ahmo oquimochihuili in inemiquiznenahuatiliztzin ahmo omomiquiznahuatilihtehuac ihuan itlatquitzitzihuan occequih ipilhuantzitzihuan oquimohuaxcatihqueh yehica in tehuantin in ahmo tihuehhueyi cenca tiyocoxcatiqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68445,5838,spanish,nahuatl,"Y questo es la verdad para el juramento que fecho tiene , no firmó porque dixo que no sabia [ pongo aqui una cruz . Miguel Yyacamecatl ] ( y firmolo el escrivano ) . Pasó ante mí don Francisco de la Cruz , escrivano de la audiencia .",Yxquichi niquitoua ynic amo niztlacatiz yn ipaltzinc totecuyo dios ynic amo uel nictlallia nofirma nica nomatica niquetzan cruz Miguel Ynyacamecatl . Pasó ante mi don Francisco de la Cruz escribano audiencia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68446,5839,spanish,nahuatl,"Las fueron a dejar con una procesión muy hermosa , a la cual acudieron los religiosos de los varios conventos .","Auh cenca mahuiztic ynic tlayahualoloc ynic quinmocahuilico , nohuian huallaque yn teopixque yn izquican moyetzticate .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68447,5840,spanish,nahuatl,". Luego le hacen una arenga , le dijeron : ' Rey nuestro , que seas feliz : aquí está el precio de la cabeza y del pecho de tus tíos los traficantes , los viajeros , los que se recatan por las cuevas , los que espían a la gente como guerreros .",. Niman ye ic quitiatlauhtia quilhuique : Totecu e,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68448,5841,spanish,nahuatl,"68 . Padre mío , ha hecho otorgamiento tu corazón . ¿ Quién soy yo ? ¿ Por quién me tengo ? ¿ Soy águila , soy ocelote ? ¿ Así te haré olvidar , así haré que te apacigües en lo que como tu flecha de águila , tu flecha de ocelote , en mis orejas , donde me instruyo , colocas ? Lo que es precioso , redondo , el jade , me lo entregas a mí ; como si fuera un collar en mi muñeca , en mi garganta lo atas . Favoréceme , ojalá me hagan el bien tu rostro , tu corazón , para que aún obtenga algo de ti un día , dos días , porque aún frente a ti , sobre ti observo .","68 . Nottatzine , otlaocoxqui immoyollotzin . ¿ Ac nehuatl ? ¿ Ac ninomati ? ¿ In niquauhtli , in nocelotl ? ¿ Inic nimitznotlalcahualtiliz , yc nimitznotlapololtiliz in yuhqui moquauhmiuh , mocelomiuh , in nonazco , in nozcalco in tocommaquilia ? Auh in xiuhmaquiztic , in ololiuhqui , in chalchihuitl in tinechommoqualtilia ; yuhqui in nicozqui , nomaquechtlan , notozcatlan tinechonilpilia . Ma za xinechmocnelili , ma ontlacneli immitzin , moyollotzin , canel oc nimitzicnopilhuiya cemilhuitl , omilhuitl , ca oc mixco , mocpactzinco nontlachia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68449,5842,spanish,nahuatl,"Se arrastra como el cinco quelites , pero no es igual , se le conoce luego porque tiene las hojas con puntas , como dedos y huele feo .","Yon mouilana kemej in makuilkilit , pero amo iujki , yon niman se kita in imay majmaxaltik uan tsikijyak .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68450,5843,spanish,nahuatl,"Los tres se pusieron a danzar ; se danzó todo el día , y al declinar el sol aumentó el regocijo y el baile .","Auh ymeixtitzintzin ommomatzinoque ye mitotia , çemilhuitl y netotiloc , auh ye omopillohua tonatiuh huel pacohua mahçehuallo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68451,5844,spanish,nahuatl,". y le pintaban cercos negros alrededor de los ojos , le pintaban de rojo los labios , y le rayaban de gis el cuerpo y le ponían su aderezo de papel que le pasa por los sobacos .",". iuan quixtentlilcomoloua quitenchichiloua tlauhtica , iuan quitizauauana in inacayo iyamaneapanaliz yetihcac iciacacpa quiquixtilia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68452,5845,spanish,nahuatl,Yo me voy a cuidar las borregas y si no se va Liciana si no encuentra compañía se va .,wan la ' mo pus ne ' wa kemen yalwa ik ayapanko nia santepak pa ' pačiwke ičkame .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68453,5846,spanish,nahuatl,[ El pez ] pega fuerte a la tierra,Chikauak tlatsomotla,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68454,5847,spanish,nahuatl,"A Chalchiuhmomozco lo llamaban también Tamoanchan , porque pensaban que allí estaba el paraíso terrenal ; reverenciaban sobremanera el lugar , y por eso iban a hacer sus necesidades a cuatro leguas y media de distancia .","Ynic quitenehuaya Tamoanchan yn oncan Chalchiuhmomozco , yuhqui yn ipan quimatia yn nemilizahuiyacatlalpan parayso terrenal ; cenca tlamahuiztiliaya ypampa yn occenca onpa yn onmaxixaya nahui necehuilizpan yhuan tlaco , yn motenehua nahui leguaz yhuan tlaco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68455,5848,spanish,nahuatl,"que no haga viento [ que la casa no esté vacía ] ,","mah amo taehecatto ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68456,5849,spanish,nahuatl,"tal vez en un pozo ,","xa itech aichhual ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68457,5850,spanish,nahuatl,ustedes van a trabajar a andar las nubes,imojuanti initekitise para nemis ne mixtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68458,5851,spanish,nahuatl,"Yo me llamo Xochitecutli , “ soy águila ” , “ soy ocelote ” , aquí nací en este cerro llamado Quautli , y un “ hermano menor ” mío de nombre Xayecazin Xochizin “ águila ” y “ mi tío jaguar ” llamado Xochiayachtli , nosotros aquí estamos , sacamos esta agua que tenemos en la llamada Huicolli Chalchihuitli Quezaü , y otra agua allá en Tepo-nastepec no pudimos sacarla , por la laguna .",Nehuatl no toca Nixochitecutli niquauhtl niocelotli nican onitlacatqui ypan ynin tepetl ytoca Quauhtli yhuan ce noteycauh ytoca Xayecazin Xochizin quauhtli yhuan notlazin ytoca Xochiayachtli tequani yn tehuantin nican ticate oticquixque ynin atli nican ticpia ypan ytoca Huicolli Chalchihuitli Quezaü yhuan occe atli onpa Teponastepes amo huel oticquixtique ca sann itescauh yn tonatiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68459,5852,spanish,nahuatl,"Vinieron caminando sobre la tierra casi enjuta , pues las aguas no estaban muy profundas , cuando de allá salieron los que ahora se nombran mexicas tenochcas .",Ynic achi tlalhuacpan amo cenca atlan y huallaque yn oncan ohualquizque yn axcan motenehua mexica tenuchca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68460,5853,spanish,nahuatl,". Y con que hacían el trueque era : rasuraderas , punzones , agujas , cascabeles , grana , alumbre , almagre , pelo de conejo aún no elaborado .",. Auh in ic concuiya yeuatl in itztlaeualli uitzauhqui huitzmallotl coyolli nocheztli tlalxocotl tlauitl tochihuitl ayamo tlatzacualli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68461,5854,spanish,nahuatl,"Y así mismo oyó la razón que le dieron los biejos de Tlayztacapan que fueron Miguel Xacobo , Francisco Ximenez , Martin Xacobo , Tomás Xacobo , Miguel Pablo , Miguel Hernández e dixeron que avia mucho tiempo questavan herizas y que no lo savian bien ni dijeron berdad los testigos que eran falsos .","Yhuan quimocaquilti yn intlatol Tlaliztacapan huehuetque : Miguel Jacobo , Fracisco Ximenez , Martin Jacobo , Thomas Jacobo , Miguel Pablo , Miguel Hernandez , quitoque cenca yehuecauh yn ca pachiuhtimani amo huel quimati amo mellahuac yn quitoque zan falso testigos .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68462,5855,spanish,nahuatl,IMPERATIVO,TEQUIMAQUILIZTLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68463,5856,spanish,nahuatl,"Que se repartan flores de maíz tostado , flores de cacao .","In a izquixochitl , cacahuazochitl ma onnemahmaco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68464,5857,spanish,nahuatl,"Luego el matlatzinca , y lo guiaba Técpatl .","Nima ye matlatzincatl , ualteyaca Tecpa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68465,5858,spanish,nahuatl,"Al día siguiente , miércoles santo , hubo aún mayor conmoción y temor entre los españoles al anochecer , porque se puso muy oscuro a causa de las nubes y además empezó a llover .","Auh yn axcan ycyeilhuitl yn ipan miércoles sancto , cenca yequene mocomonique momauhtique yn ipan yc hualyohuac yn españoles , cenca tlayohuac mixtica yhuan quiyauh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68466,5859,spanish,nahuatl,Aquella niñita es bella .,Cuaualtzin neca cicihuanton .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68467,5860,spanish,nahuatl,Luego los sentaban en sus esteras y sillas ; en el portico de la casa los venían a sentar para que allí los vieran todos los convidados al banquete .,Niman oncan quimontlalia in ipetlapan in icpalpan calixac quinuallalia in ic oncan quimittazque in ixquichtin tlacouanotzaltin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68468,5861,spanish,nahuatl,no me mates,amo xinechmikti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68469,5862,spanish,nahuatl,te presento estas oraciones con todo mi corazón .,nimitzmactilia nehin oraciones ica nehin nochi noyolo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68470,5863,spanish,nahuatl,"Se pone a cocer el frijol en dos litros de agua con la cebolla , el ajo y la manteca . Aparte , en una olla se cuecen los nopales cortados en cuadritos . Los xoconostles se limpian muy bien para abrirlos y quitarles la pulpa . Se lava muy bien el epazote , y los nopales se escurren , se enjuagan para quitarles la baba y se agregan al frijol junto con los xoconostles hasta que éstos queden cociditos .","Mohuicxitia in etl ica ome litro atl , ica xonacatl , axox ihuan pitzochiyahuizotl . Cecni , ica xoxocton mohuicxitia in nohpaltlatetectli ; in xoconochtli mopohpoa inic zatepan moquixtiliz in inacayo ; cualli mopaca in yepazohtli , in nohpalli ma ixica ihuan mixahuia inic cualli moquixtiliz in nohpalalactli ; ye motlalia campa ohuiccic in etl ica in xoconochtli ihuan in yepazohtli ixquichcauh in ye cualli tlahuicxitilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68471,5864,spanish,nahuatl,"arrastran consigo todos los grandes árboles y los desarraigan : y allí tendrás que durar varios días , estarás impedido por las aguas , tendrás grandes angustias a causa de tu estómago vacío y del deseo de todas las cosas !",in moch quiuica quitzineuhtiuh ueuey cuahuitl : auh ca oncan tiquezquilhuitiz timatzacuaz titlaihiyouiz in mocuitlaxcoltica in monetequiliztica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68472,5865,spanish,nahuatl,"El domingo 23 de febrero se reunieron en la iglesia mayor los religiosos de los varios conventos de México , pues se dijo y se supo que había venido de Roma una réplica al tamaño del paño o mortaja de Dios nuestro señor , que se llama la Sábana Santa .","Domingo a 23 de febrero , yquac yglesia mayor mocenquixtitzinoque in teopixque yn izquican moyetzticate nican ynic Mexico ypampa iuh mocac mito ohualla ypañotzin ytamachiuhca yn imiccaquimiliuhcayotzin totecuiyo Dios yn motenehua sávanas ompa hualla in Roma .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68473,5866,spanish,nahuatl,y así le dijo :,uan ijkino kiilui :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68474,5867,spanish,nahuatl,"Me dio mucho coraje , pero ni modo ya vendió la tela . No le hace , otra vez le voy a comprar la compró para mí y ya la vendió pero no es bueno que haga así dice .",nikilwia sikiera yunimiciskalti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68475,5868,spanish,nahuatl,Para cartas aéreas hay un buzón enfrente . Para cartas ordinarias hay dos buzones a mano izquierda .,Inic ehecamah ce tlacoyoctli toixpan ca . Inic occe amameh ome tlacoyoctin mapochpan cateh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68476,5869,spanish,nahuatl,una muchacha había .,se ichpokero itstoya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68477,5870,spanish,nahuatl,. En esta forma es como empezaban el viaje los traficantes recatados . IV,. Iuhqui in in ic om peuaya in oztomeca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68478,5871,spanish,nahuatl,"También entonces murió don Lorenzo Suárez de Mendoza , en el mes de junio .","No yquac omic don Lurenço Juárez de Mendoça , ypan metztli junio .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68479,5872,spanish,nahuatl,Después tú lejos estarás y tu casa .,no markos a ' mo kačikwali para te ' wa škana in tla : li štoka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68480,5873,spanish,nahuatl,Se mueve,Molini,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68481,5874,spanish,nahuatl,"“ Uta , esto se va a ver para siempre",Uta nompa para siempre titlachiltok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68482,5875,spanish,nahuatl,"Y luego arrojaron piedras [ en señal ] de tomar posesión ; se les fue a dar posesión por el tlahtoani rey su magestad ante los tlaxilacalleque arriba mencionados y [ ante ] las mujeres : Francisca Tiacapan , Gabriel Xochinenel , Martín Francisco , María Juana , Ana María y Juana Petronila .",Auh niman otemomotlaque yca tetl ynic oconanque possensio ynic oquincemaxcatito tlatocauh rey su magestad ymixpan yn tlaxillacaleque yn tlacpac omoteneuhque yhuan cihuatzitzinti Francisca Tiacapan Gabriel Xochinenel Martin Francisco Maria Juana Ana Maria Juana Pedronilla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68483,5876,spanish,nahuatl,Es elegido en un año 13 co nejo el General Lázaro Cárdenas como Presidente deMéxico .,In ipan matlactli omei tochtli xihuitl pepeno yaoquizcayacanqui in itoca Lazaro Cardenas yuhquin huei itlahtocauh México .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68484,5877,spanish,nahuatl,"En el mercado , los españoles levantaron sobre una plataforma un dosel de mantas para el Capitán ; allá mismo pusieron un trabuco , y la batalla se prolongó en el mercado por diez días más .","Ye yuhqui uncan conquachcaltico Capitán tianquizco momozco ; ye yquac no quiquetzque quauhtematlac yn unca momozco , yn uncan tianquizco matlaquilhuiti necalliztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68485,5878,spanish,nahuatl,— Dele usted una zurra porque así le hace .,— kipoposteki in tlako : tl pus kačin noe kači a ' mo kačin kwania tlama ' ohkion kipoposteki pero n lisiana kana wan kipoposteki asta nopan moti ' tilana a ' mo kineki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68486,5879,spanish,nahuatl,"Antes de enviar a Chalco a sus mensajeros , Moteuczoma y el cihuacóhuatl Tlacaeleltzin mandaron llamar a los tlatoque de todos los pueblos que ya estaban sujetos y pertenecían a la ciudad de Tenochtitlan ; y los dichos tlatoque de los pueblos vinieron de su voluntad para escuchar la palabra señorial de Moteuczoma y del cihuacóhuatl Tlacaeleltzin .","Auh yn oquic ayamo quimonihuaya yn inteuhctitlanhuan yn Chalco yn Moteuhcçoma yhuan cihuacohuatl Tlacayeleltzin , ca achtopa quinnotzque y nohuian altepetlypan tlahtoque in ya yntepehual in ya ytech pohui altepetl Tenochtitlan ; ca huel yhyoma yn huallaque yn omoteneuhque altepetlypan tlahtoque , quicaquico yn inteuhctlatol yn Moteuhcçoma yhuan cihuacohuatl Tlacayeleltzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68487,5880,spanish,nahuatl,Luego ya se le ponen los hilos gruesos ; luego ya se teje luego se le pone el palo ancho nada más .,onkán yemokwacontia ; onkán mošiyotia onkán yeka yemi ' kiti onkán cocopastli sa ' ón .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68488,5881,spanish,nahuatl,Estando en Audiencia parecieron ante nos Graviel Yaotl y Maria Teuchon su muger vecinos ( del barrio ) de San Juan Amanalco y dixeron que pedian justicia sobre que teniendo unas casilla donde se bende agua que dicen acalli que tiene por las espaldas ( medida la dicha casita ) tres brazas y de largo tiene quatro brazas .,Y nican audiencia tixpan oualaque Gabriel Yaotl ynamic Maria Tecuicchon onca chane San Juan Amanalco oquitoque ca tictocaquiltilico in justicia yn ipampa in tocaltzin yn itepotz yematl auh inic huiac namatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68489,5882,spanish,nahuatl,"13 Tochtli , 1518 .","XIII Tochtli xihuitl , 1518 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68490,5883,spanish,nahuatl,"Artículo 64 . - Los diputados y senadores que no concurran a una sesión , sin causa justificada o sin permiso del presidente la Cámara respectiva , no tendrán derecho a la dieta correspondiente al día en que falten .","Tlen 64 Tlanahuatihcayotl . In tepantlahtoanih ihuan huecapah tepantlahtoanih tlen amo yaseh ipan se nechicolistli , ihuan amo motlahtlacol quixtiseh noso amo motlahtlaniseh maquin macahua Tlahtocan campa tlatzquitoqueh , amo quiseliseh intlaxtlahuil tlen itechpohui tonatih tlen amo asiseh ipan in tequitiloyan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68491,5884,spanish,nahuatl,Y Tú,Huan tehhuatzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68492,5885,spanish,nahuatl,"Y porque murió junto a un cerro , dieron su nombre al cerro llamándolo Tecpayo , y así se ha conservado hasta ahora el recuerdo del nombre de Tecpatzin , y durará por siempre hasta el fin del mundo .","Auh yn ipampa oncan in ytloc ynahuac tepetl omomiquillico , yca yn itoca oquitocayotique yn tepetl Tecpayo , ynic nican omocauh yn ilnamicoca yn ica ytoca Tecpatzin in mochipa cemihcac yn oquixquichica tlamiz cemanahuatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68493,5886,spanish,nahuatl,Tú no tienes ningún pariente en aquella comarca .,Tehua nian ce mocenyelizienin ticpia ipan neca altepenahuac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68494,5887,spanish,nahuatl,"Después el sacerdote y teomama Huitziltzin dijo a los mexicas : ¡ Amigos e hijos míos , ya hemos venido acá , ya hemos salido de nuestra morada de Aztlan ! .","Niman ic oncan quihto yn teomama tlamacazqui Huitziltzin : Tocnihuané nopilhuané ! ; quimilhui | | 22v yn mexica : Ma ye yc otihuallaque , ma ye yc otihualquizque yn tochan Aztlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68495,5888,spanish,nahuatl,comen .,kikuaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68496,5889,spanish,nahuatl,y como se ha seguido,auh ic otlatlatocquiloc,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68497,5890,spanish,nahuatl,"73 . Hijo mío , águila , ocelote , cola , ala . ¿ Y quizás aquí , en tu muñeca , en tu garganta , andarán atados un labio , dos labios , el jade que te he dado a guardar ? Un día , dos días , a ti que eres obstinado , te he hecho merced de algo que está bien logrado , bien concluido ; con lo seco , lo húmedo ( con lo que pertenece a la vida ) te he andado corrigiendo ; un día , dos días , en tus orejas , en tu corazón he andado colgado , yo , tu padre , tu madre .","73 . Nopiltzintzine , quauhtle , ocelotle , cuitlapille , atlapalle . ¿ Auh azo nican momaquechtlan , motozcatlan , onilpitinemiz in cententli , in ontentli , in chalchihuitl in omitzpialti ? Auh in cemilhuitl , omilhuitl , inic onimitznacaztzompotoni in ye yuhqui immimiliuhqui , in huitzauhqui ; auh inic onimitzonhuitectinemia in tzihuactli , in tetehuitl , auh in cemilhuitl , omilhuitl immonacaztlan , immoyollotlan in onompilcatinemia in nimotta , in nimonan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68498,5891,spanish,nahuatl,"Delante de ellos avanzaban a pie sus súbditos , que llevaban levantados unos palos delgados y negros ; ¿ serán sus lanzas ? , ¿ qué podrán significar ? , ¿ no serán acaso en Japón insignias que preceden a los señores ? Venían ataviados como acostumbran ataviarse en su tierra , con una especie de toga atada por detrás y con la cabellera recogida en la nuca ; eran como 20 los que ahora llegaron a la ciudad de México .","Auh quinhualyacantiaque yn inmacehualhuan çan huallacxipanhuitiaque , yn quihuallacoctiaque yuhquin cuauhpiaztotonti tliltic ; cuix ynlanças , tleyn on quinezcayotia , amo nel tlahtocateyacanoni umpa in Japón ? Auh çan iuh hualchichiuhtiaque yn iuh nemi yn iuh umpa muchichihua ynchan , yn iuhqui turga quitlallia ypan mucuitlalpia , yhuan yn intzon yn cuexcochtlan quilpia ; çan occenpohualtin in yn axcan nican oahcico Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68499,5892,spanish,nahuatl,"“ Sí , sí , va a ser posible que hagamos esa [ casa ]","Kena , kena uelis tijchiuase nopa [kali] tla",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68500,5893,spanish,nahuatl,"1 Tochtli , 1610 .","1 Tochtli xihuitl , 1610 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68501,5894,spanish,nahuatl,"Pasan por todo el camino que ya habían pasado . Almuerzan en Minas . Allí todos los que habían ido comían , bebían agua y daban de comer a los caballos . Así podrían aguantar hasta llegar a Ajusco . Algunos dormían en Ajusco y otros en Topilejo . Allí se hospedaban . Allí el mayordomo nuevo de Milpa Alta tenía que darles de comer a todos los peregrinos caminantes . Allí los llamaba . Los que durmieron en Ajusco van llegando como a las siete de la mañana . Salen a recibirlos tres o cuatro hombres ; detienen a los peregrinos . El mayordomo nuevo tiene que esperar en Topilejo . Les daba tamales , tortillas , arroz , mole negro y frijoles . Y pregunta ¿ Cuántas personas trae usted ? ¿ Cuántas personas vienen con usted ? Para que les den harta comida : hartos tamales y hartas tortillas . Si alguien viene que quiera su pulque , que se acerque , que pida .","Yeco quipanotihuitze nochi otli tlen achto quipanoque . In Minas tlacuazque . Ompoyon nochtin que icohuiloac noihqui tlacualo , atlihua ihuan quimatlitia cahuatin . Oncuan on quixicozque acizque Ajusco . Cequi tlacatl cochia Ajusco ihuan occequi oacia Tupilejo . Ompoyon onecalotiloya . Zan niman mayordomo yencuic Milpa Alta quipia tlen quitetlamacaz nochtin nenencatzitzintin mohuentiquez . Ompoyon tetzatzatzililo . Tlen inomequez ocochque Ajusco yeyeco queman chicóme tlapoaliztli huatzincopa . Quimetetequetza yeyi nozo nahui tlaca ; oncuan on ahuel panozque mohuentiquez queniman yotlacuaque ma tiquitocan almazalolo . In mayordomo yencuic yehuatl on techiaz Tupilejo . Quitemaca tamali , tlaxcali , arroz , tlimoli , yetl . Tlatlanihua ; ¿ Quezqui tlacatl tiquinmiquilitz ? ¿ Nozo motlauhtzinco huitze ? Oncuan on ma mítzmaquilican achi hueyi tlacuali , miac tamali ihuan miac tlaxcali . Tla aca huitz quinequi ineuhtli ma mamopacho , ma quitlani . ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68502,5895,spanish,nahuatl,"“ Está bien que ahora yo también , aquí hay",Achi kuali nama na no ma nika motlanika,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68503,5896,spanish,nahuatl,"Después de sentarse sobre las cañas se golpeaban con las manos , según su costumbre y tradición , pero luego se detenían , pues lo hacían sólo como por diversión .","Yn omacatlallique niman ye momamimictia , yuhqui ynnahuatil yuhqui ynnepohual , nocuel onmocahua , çan iuhqui ynic mahuiltiaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68504,5897,spanish,nahuatl,"Y demas de esto les tomó juramento al dicho Pedro Nali e a Maria Tlaco sobre que crien al hijo de Jhoan Ozoma hasta que sea de edad y esto es lo que mando por este mi mandamiento e por verdad lo firmé de mi nombre . Fecho a diez e seis de marzo de mil e quinientos e sesenta años . Francisco Ximenez . Pasó ante mí Miguel Hernandez , escribano .",Yhuan niquintlatlacoltia yn Pedro Nalli yhuan Maria Tlaco quihuapahuazque yn ipiltzin catca Juan Hozoma yn ixquichica mohuapahuaz ca nell inpiltzin yuh nictlalia ynin notenahuatil ynic nicneltilia nican nictlalia notoca yhuan nofirma a XVI dias del mes de marzo mil e quinientos e setenta años . Francisco Ximenez . Paso ante mi Miguel Hernandez escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68505,5898,spanish,nahuatl,"Entonces se hizo el repartimiento , entonces se estableció la encomienda .","Ye yquac tenemactic , ye yquac nemaceualmacoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68506,5899,spanish,nahuatl,dieciséis,Caxtolli huan ce,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68507,5900,spanish,nahuatl,"En el año de 1725 componeAntonio Vivaldi su magnaobra musical denominadaLas Cuatro Estaciones ""","In ipan nauhtzontli onchicuacempoalli ommacuilli xihuitl , cuicamatini in itoca Antonio Vivaldi , quiyocox huei icuicapiquiliz in motocayotia In Nahui Xiuhcahuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68508,5901,spanish,nahuatl,Vaya usted con él .,Teca ximohuicatzino .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68509,5902,spanish,nahuatl,"En este año los tlacopanecas se sometieron a los mexicas , y les quedaron sujetos ; también los colhuas se sometieron a Mexico .","Auh in yehuantin yn tlacopaneca ypan in yn xihuitl y hualmocauhque yn imac mexicatl , ynic tetlan hualcallacque ; yhuan yn colhuaque tetlan hualcallacque yn Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68510,5903,spanish,nahuatl,"Esta fue , pues , la vida de aquéllos .",Yn innemilliztzin i yehuatl yn ipan iuhqui in .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68511,5904,spanish,nahuatl,"Asimismo , hacía 19 años que los mexicas estaban en Cohuatitlan , cerca de Ecatépec ; y hacía 12 años que Huehue Huitzilíhuitl era tlatohuani de los mexicas .",Yhuan yn mexica ye iuh caxtollonnahui xihuitl oncan cate yn Cohuatitlan ynahuac Ehcatepec ; auh ye iuh nepa matlactlomome xihuitl yntlatocauh mo - | | 49v - chiuhtihuitz yn Huehue Huitzillihuitl yn mexica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68512,5905,spanish,nahuatl,"El cuerpo del difunto Alonso Rodríguez fue sepultado al día siguiente , martes , a las 5 de la tarde , en la iglesia del hospital ; los oficiales cantores de la iglesia mayor fueron a cantar en el sepelio , y acudió también don Juan Pérez de la Serna , arzobispo de México .","Auh yn omoteneuh miccatzintli Alonso Rodríguez ye | | 258 quin martes teotlac yn icomilhuitl otococ ynacayo ypan macuilli tzillini yn oncan yteopan hospital ; yglesia mayor officiales cantores yn cuicaco yn quitocaco , yhuan oncan mohuicatza motetoquillico in teoyotica tlahtohuani don Juan Pérez de la Serna arçobispo Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68513,5906,spanish,nahuatl,"Otro ve que ha de ser cautivado en guerra . Otro ve que va a ser rico , a ser feliz , tenido por persona de representación .",In aca conmottilia yaoc tlamaz . In aca conmottilia yehuatl in mocuiltonoz in motlacamatiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68514,5907,spanish,nahuatl,"El tlatohuani Tizocicatzin se acordó de los tlatocáyotl de Chalco , y mandó buscar a los tlatocapipiltin .","Auh yn tlahtohuani Tiçocicatzin oc yehuatl quilnamic yn tlahtocayotl Chalco , quintemo yn tlahtocatepilhuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68515,5908,spanish,nahuatl,"El jueves 15 de mayo de 1614 se acabó la obra mencionada de limpiar de lodo todas las acequias de la ciudad de México ; mucho sufrieron con ese trabajo los naturales , pues comenzaron a enfermarse algunos mexicas y gente de los alrededores , y murió un vecino de San Pablo Tlachcuititlan .","Axcan juebes yn ic 15 mani metztli mayo de 1614 años , yhcuac tlamico yn yn nican Mexico ynic mopopouh moçoquiquixti yn izqui acallohtli omoteneuh tlacpac ; cenca yc motollinique yn macehualtin , cequintin oncan opeuhque yn omococoque mexica yhuan cequintin altepehuaque , ce yc momiquilli nican chane San Pablo Tlachcuititlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68516,5909,spanish,nahuatl,Guillermo tendría dinero si no gastara todo lo que gana .,Guillermo quipiazquia tomin tla amo quimapolozqua aochi tlen qui tlani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68517,5910,spanish,nahuatl,"Este es frío porque brota cuando hace frío : en noviembre , diciembre y enero .","In sesek por in ixua ijuak taseseya : noviembre , diciembre uan enero .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68518,5911,spanish,nahuatl,"Entonces dejaron la iglesia los religiosos de San Francisco , que antes decían allí misa .","Yquac quimocahuillique Sant Francisco teopixque , yn ompa missa conmitalhuiaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68519,5912,spanish,nahuatl,No me regañes si yo la traigo .,an pero nomanta tikwalikak tikitoa para ne ' wa asan yotikinnamakilti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68520,5913,spanish,nahuatl,¿ Qué piensa estudiar Carlos ?,¿ Tlenon momachtiznequi Carlos ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68521,5914,spanish,nahuatl,Hay una sola clase .,Onkak se taman saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68522,5915,spanish,nahuatl,"Ud . , debe ir a la izquierda , no a la derecha .","Tehuatzin ca opochma timohuicaz , amo ca yecmapa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68523,5916,spanish,nahuatl,"Al llegar , le dijeron al Capitán : “ Señor , así te suplican tus servidores los señores de Tlatelolco : ‘ Escuche nuestro señor : Están sufriendo sus siervos por los rincones y junto a las casas de los pueblos vecinos ; de ellos abusan el alcohua y el otomí , que están matando gente a traición ’ ” .","Yn ounacique conilhuia Capitán : “ Totecuioé tlatoanié , mizualmotlatlauhtilia y motechiuhcaua yn tlatilulca tlatoque , conitoa : ‘Ma quimocaquiti yn tlacatl yn totecuyo : Motolini yn imaceualtzi , ca ye conihiouia yn auacan tepeuacan yn texomolco tecaltech ; ca ye yca mocacaiaua yn acolhua yn otomitl , ye quichtacamictia’ ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68524,5917,spanish,nahuatl,"Termina el año 13 Calli , 1609 .",Otzonquiçaco yn Matlactlomey Calli xihuitl de 1609 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68525,5918,spanish,nahuatl,Estamos a primero de diciembre .,Ticateh in incentetl tonalli in diciembre,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68526,5919,spanish,nahuatl,tienen tripas .,ikuetlaxkol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68527,5920,spanish,nahuatl,"De verdad vas en busca , sigues la vida y forma por donde se afanaron tus antecesores los ancianos : a eso se arrojaron ellos , a eso se entregaron en su acción ;",Ca nel yeh in tictemoa ca yeh in tictotocac ca iuhcan otlacotique in motechiuhcauan in ueuetque ca ic omomotlaque oquimomacaque in tlai .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68528,5921,spanish,nahuatl,"A continuación iban las varias cofradías que los españoles tienen en México , formando un solo contingente con los dichos mulatos ; cada una de ellas llevaba su propio estandarte o bandera , y los de los españoles eran 20 por todos , yendo en vigésimo lugar el estandarte o bandera de nuestra querida madre Santa María , Nuestra Señora del Rosario , el cual iba al último porque esa cofradía era la más antigua , la primera que se fundó de las que hay en Santo Domingo , y todas las dichas cofradías se dispusieron en un solo grupo para ir avanzando juntas .","Ynic niman yehuantin quimontocatiaque yn españoles yn izquicampa cofradías quipia Mexico , çan tel yccepan mantiaque yn omoteneuhque mulatotih ; mochintin cecen quihuicatiaque yn esdantardes yn invamderra , in ye mochi mocenpohua ymaxca españoles cenpohualli , yehuatl tecenpohualca yn iesdantardetzin yn ivamderratzin totlaçonantzin Sancta María Nuestra Señora del Rosario , ça tlatocatiuh yehica ca ya huecahua , ca achto motlalli ynon cofradía Sancto Domingo catqui , ça ce in ye mochi omoteneuh cofradías çan imamanian in tecpantiaque ynic mantiaque ynic yahtiaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68529,5922,spanish,nahuatl,Le dice [ a su esposa ]:,Kiiluia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68530,5923,spanish,nahuatl,"para que nos ayude , para que se ayuden mis hijos .","para techpalehuiz , para mopalehuizqueh nopilhuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68531,5924,spanish,nahuatl,"Y esto bien sabe vuestra merced como señor y que por su mandado de vuestra merced fuimos don Martin Hernandez , Pedro Jehronimo y otros servidores de vuestra merced ya difuntos que los a llevado nuestro señor a recorrer y bisitar ( las dichas tierras ) .",Auh ca huel ticmomachiltia in titlatouani ca motecopatzinco ynic tiaque yhuan yehuatzitzin yn oquimonhuiquilli totecuyo don Martin Hernández Pedro Jeronimo yhuan moccequintin motechiucahuan ynic tictepotztocato .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68532,5925,spanish,nahuatl,que dé buenos frutos esta planta .,mah huelili nehin planta .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68533,5926,spanish,nahuatl,Florea en junio y en agosto .,"In xochiyoua itech in junio , uan agosto .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68534,5927,spanish,nahuatl,los libros y las pinturas,"in amoxtli , in tlacuilolli ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68535,5928,spanish,nahuatl,vivimos,otinemiqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68536,5929,spanish,nahuatl,"Después de que florece , ya no se puede comer porque ya arrecia .",Satepan xochiyoua amo uel se kikuaok porque chikauaya ya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68537,5930,spanish,nahuatl,"Y luego el señor Cuahuitzateuctli tuvo en la dicha señora cuatro hijos , los cuales nacieron en Atenco : el primogénito fue el señor Huehue Cuauhtlehuanitzin ; la segunda fue la señora Xiuhchihuatzin ; la tercera fue Xiuhtoztzin , que después fue cihuatlatohuani ; y la cuarta fue la señora Xochipapalotzin ; éstos son los cuatro hijos que tuvo en la señora Cilcuetzin .","Auh niman oquipilhuati yn tlacatl Cuahuitzateuhctli , ytech oquinchiuh yn omoteneuh cihuapilli nahuintin yn ipilhuan , yn ompa motlacatillique Atenco : yn icce tlacatl y huel yacapantli ytoca Huehue Cuauhtlehuanitzin ; yn icome ytoca | | 43r Xiuhchihuatzin cihuapilli ; yn ic - ey ytoca Xiuhtoztzin , ya yehuatl in yn çatepan cihuatlahtohuani mochiuh ; yn icnahui ytoca Xochipapallotzin cihuapilli ; çan icnahuintin motlacatilica yn inpilhuantzitzin , ytech quizque yn cihuapílli Cilcuetzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68538,5931,spanish,nahuatl,Se da en el chilar o en el frijolar .,Mochiua kampa chilaj oso kampa etaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68539,5932,spanish,nahuatl,En el año 1 Calli 1493 no sucedió nada .,Ce Calli xiuitl atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68540,5933,spanish,nahuatl,"¡ Sentid tristeza , oh vosotros señores !","¡ Mayan tlayocoxti , o antepilhuan !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68541,5934,spanish,nahuatl,"que no haya aridez ,","mah amo tahuaqui ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68542,5935,spanish,nahuatl,Dos huacales llenaban esas,Noja ome atekomitl kitemitijtok nopa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68543,5936,spanish,nahuatl,"sobre la tierra ,","itech talmanic ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68544,5937,spanish,nahuatl,"9 Tochtli , 6 .","IX Tochtli xihuitl , 6 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68545,5938,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68546,5939,spanish,nahuatl,"Todos huyeron , quisieron pagar",Nochi cholojke kinejke tlaxtlauase,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68547,5940,spanish,nahuatl,"Y después de blanquear a los mexicas con tiza y cal , con un cuchillo en forma de tizón los sacrificaron sobre el altar .",Auh ynic quintiçauique ye yn tenextli ynic tlaauitectli tlequaztli elmomozco quimomictique .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68548,5941,spanish,nahuatl,"Y ahora digo que del todo te dejo lo que era mi propiedad , la hago tuya , ya se convierte en tu propiedad , tu bien ; se los dejarás a tus hijos y nietos , será propiedad y bien de los que de ti desciendan , en ningun tiempo haré engaño o me retractaré y diré que de mi se burlaron y que no te lo di en su precio y que me engañaron y si alguna vez en el futuro , sube de precio la casa y tierra ya no me retractaré , del todo te la dejo .",Auh niquitoa axcan ye cenmayan nimitzcahuilia yn naxca ocatca nimitzaxcatia ye maxca motlatqui mochioa tiquincahuilitiaz tiquinmacatiaz yn mopilhoan moxuiuan yn motechpa quizazque ymaxca yn tlatqui mochiuaz aocmo quenmanian ninoxicoz ninotlatolcuepaz niquitotiuh ca zan noca oncacayaoaloc amo ipatiuh yn nimitzmacac zan nechxixicoque yn ma nel quenmanian tlazotitiuh calli tlalli yn ya ompa titztihui aocmo ninotlatolcuepaz ye cenmanyan nimitzmacahuilia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68549,5942,spanish,nahuatl,"Y luego dijeron los tlaxilacalleque : - Si , la casa es su bien , era merced de su padre , les fue dado ; tienen carta de venta que lo confirma .",Auh niman oquitoque yn tlaxillacalleque ca quemaca ytlatqui y calli ca ynemac catca yn itatzin ca macoque ca ye quipia carta de venta yn ineltica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68550,5943,spanish,nahuatl,La quinta y última parte de Asia está formada por la India de Portugal y por la Gran China .,"Auh yn icmacuilcan , yhuan yn ça yc tlatzacuia yn Asia , ca ompa yn motenehua la India de Portugal yhuan yn hueycan yn motenehua Gran China .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68551,5944,spanish,nahuatl,Vino luego el mes de octubre .,Auh niman ic hualmoma yn metztli octubre .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68552,5945,spanish,nahuatl,El poema de Chichicuepon,Chichicuepon icuic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68553,5946,spanish,nahuatl,Martin Luis vecino de Coatlayauhcan biudo del qual fue tomado y recevido juramento por dios y por Santa Maria y por la señal de la cruz .,Testigo . - Martin Luys chane Cohuatlayauhcan ycnohoquichtli juramento oquichiuh ynic otlatlacoltilloc yn ipaltzinco dios yhuan totlazonantzin Santa Maria yhuan yn ica ymachio in cruz etc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68554,5947,spanish,nahuatl,Éstos perecieron cuando los tenochcas riñeron y pelearon entre sí .,Ynin y mopoloque tenochca ça monetechuique y momimictique .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68555,5948,spanish,nahuatl,"Bayan y se lo traigan aberiguando y bean las dichas tierras de la suerte questan y todos los determinen rectamente y agan justicia para que se acaben pleitos y así lo mandó y firmó de su nombre . Antonio Baleriano . Pasó ante mí Miguel Monice , escrivano .",Ompa mohuicazque quimacicaytilitihui in tlalli in milli yn iuh catqui yhuan niman quimochihuilizque justicia ynic tzonquizas tlatolli yuh motlanahuatilli yn nicanca ytocatzin yfirmatzin . Antonio Valeriano . Pasó ante mí Miguel Monice escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68556,5949,spanish,nahuatl,que siempre esté haciendo calor .,nochipa mah tacahuanto .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68557,5950,spanish,nahuatl,La noche se embriaga aquí .,Yohualli tlahuana iz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68558,5951,spanish,nahuatl,"Se vende la flor , y el quelite ; también se vende el fruto tierno y el que ya está recio .","Monamaka ixochiyo , ikilo uan itakilo tein selik uan tein chikauak ya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68559,5952,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68560,5953,spanish,nahuatl,"Si voy a pedir me lo regala , si no vaya siquiera le importa , no le importa si viven o no .",miyake keskinoso a ' mo nikilnamiki keski ome boregati wan yeyin kwikolelo ' ti yeyin kolelo ' ti tele tlakwa ' yeyi kolelo ' ti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68561,5954,spanish,nahuatl,aman,tlazohtlah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68562,5955,spanish,nahuatl,Por eso queremos que los pequeños aprendan una canción muy hermosa la cual ha de agradarles el corazón ese día . Por eso queremos que vengan las niñas vestidas de blanco y que lleven terciado un listón de los colores de la bandera . Los jovencitos traerán pantalones blancos y camisas blancas también . En el brazo traerán un listón como la bandera . Y cantarán la canción . ¡ Porque ése es el día en que cumple México cien años !,"Icayon tihnequi cocone quizalozque ce cuicatl achi cualtzin can yolehuaz namoyolo inon tonali . Ipampa on tihnequi hualazque cihuantoton ica iztac intzotzoma ihuan quicuitlalpizque ca ce listón can hualaz que inon pantli . Pipiltoton cualicazque in pantalonhuan iztaque , incotontoton noihqui iztaque . Itech ima hualilpitaz noihqui listón quename pantli . Ica yehuatl on cuicatl mocuicatizque . ¡ Ican caxilia ce cientos xihuitl Mexico ! ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68563,5956,spanish,nahuatl,"¿ Quedará , pues , desierto el señorío ? Que se restablezca el petate , el asiento ; que se instale el niñito Cuahuitzatzin , hijo legítimo del tlatohuani Totoltécatl Tzompachtli , que él sea nuestro Tlailotlacteuctli .","Cuix oncactimaniz ? Ma moteca yn petlatl yn icpalli ; ma motlalli yn piltzintli yn conetzintli yn itlaçopiltzin tlahtohuani Totoltecatl Tzonpachtli yn itoca Cuahuitzatzin , ma tlayllotlacteuhcti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68564,5957,spanish,nahuatl,se fue al monte .,yajki kuatitla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68565,5958,spanish,nahuatl,si viviera,ninemizquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68566,5959,spanish,nahuatl,Por eso aquí estoy pidiéndoles con insistencia el favor .,Ica nehon nican namechtahtanilihtoc favor .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68567,5960,spanish,nahuatl,Es muy grande vuestra sabiduría,HUEL hueyi motlamatiltzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68568,5961,spanish,nahuatl,El más grueso,in ocachi tomahuac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68569,5962,spanish,nahuatl,"Consumada la matanza , los españoles se retrajeron a sus casas y se encerraron ; terminaron la veintena de etzalcualiztli , en Tecuilhuitontli se fueron saliendo poco a poco , y en hueitecuílhuitl se desató por fin la guerra en que se enfrentaron los tenochcas y los españoles .","Auh yn ontemictique españoles , niman yc mocaltenque yn caltzauhcticatca ; quitlamique yn etzalqualiztli yn cenpohualtlapohualli , auh ypan tecuilhuitontli in ye no achi hualquiquiça , auh ypan hueytecuilhuitl in yequene quichiuhque in yaoyotl y mixnamicque yn tenochca yn i mochtin españolesme .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68570,5963,spanish,nahuatl,y allá también estaría en otro rancho .,uan neka no itstoskí ne seyok rancho .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68571,5964,spanish,nahuatl,"El 21 de septiembre de 1605 , fiesta de San Mateo apóstol , llegó de España la noticia de que había nacido el príncipe , el hijo legítimo de nuestro señor don Felipe III , rey de España .","Auh yn axcan ypan yc 21 mani metztli | | 41 setiembre de 1605 años ypan ylhuitzin Sant Matheo apóstol , yquac omachiztico ohualla tlahtolli yn ompa España ynic omotlacatilli yehuatzin príncipe yn itlaçopiltzin tohueytlahtocauh don Felipe Tercero rey de España .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68572,5965,spanish,nahuatl,"9 Tochtli , 1410 .","86v IX Tochtli xihuitl , 1410 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68573,5966,spanish,nahuatl,"Asimismo , pusieron todos los linderos de sus tierras , donde ya estaban y gobernaban .","Yhuan quitlallique yn ixquich quaxochtli , yc ye cate ye tlahtocati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68574,5967,spanish,nahuatl,"Vinieron en coche , y habían salido de Santa Clara .","Çan ica coche yn huallaque , ompa hualquizque yn Sancta Clara .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68575,5968,spanish,nahuatl,"8 Tochtli , 18 .","VIII Tochtli xihuitl , 18 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68576,5969,spanish,nahuatl,Hay una sola clase .,Ipa se taman saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68577,5970,spanish,nahuatl,"Esta muchacha es rubia , aquella es morena .","Inin ichpocatl chichiltiquiztac , ñeca totonalhuactic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68578,5971,spanish,nahuatl,"He aquí los conejos y los venados que hemos cazado , llevádselos .","Auh yzcate otiquinminque tochtzintli maçatzintli , ma yqu intech xonmaxitican .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68579,5972,spanish,nahuatl,En este año prosiguió la guerra en Chalco .,Yn ipan in mani yaoyotl Chalco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68580,5973,spanish,nahuatl,"Han pasado 541 años desde que los antiguos mexicas aztecas chichimecas , habiéndose movido y salido de Aztlan Teocolhuacan para venir caminando por diversos sitios , caminaron hasta llegar adonde estaba un árbol muy frondoso , un ahuehuete que se quebró sobre ellos .",Auh ye centzonxihuitl ypan chiconpohualxihuitl ypan ce xihuitl axcan yn huehuetque mexica azteca chichimeca ynic ompa hualolinque hualquizque Aztlan Teoculhuacan ynic ohualnenenque nohuian otlihpa ohualnentiaque ynic niman oncan acico yn canin quahuitl cenca tomahuac yn ahuehuetl yn inpan poztec .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68581,5974,spanish,nahuatl,Es una tempestad terrible .,In temohti quiahuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68582,5975,spanish,nahuatl,"Y aunque todos aparecieron admirablemente en la procesión , no era necesario mostrarlos todos , porque lo importante en el momento era recordar la pasión y muerte de Dios nuestro señor , pues así lo explicaron los religiosos que recibieron la procesión , señalando además cómo habrían de hacer en adelante su procesión los dichos hijos de nuestra querida madre , cuya gran procesión llegó hasta San Francisco , de donde regresaron a su casa de Santiago .","Auh macihui y no muchi mahuiznecin ypan tlayahualloliztli , yece camo ynemacpan yn oncan muchi necizquia , yehica ypampa ca çan mixcahuiya yn axcan molnamiqui ymiquiliztlayhiyohuiliztonehuitzin ypassiontzin totecuiyo Dios , ca tel yehuantzitzin quimomachiltia yn teopixque yn oquimocelilique , yn iuh mochihuaz yn iuh tlayahuallozque omoteneuhque totlaçonantzin ypilhuantzitzin , no huey yn quiyahualloque San Francisco quiçato , ynic mocuepque ynchan Sanctiago .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68583,5976,spanish,nahuatl,Yo espero la respuesta .,Auh ca noconocia quen quitoz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68584,5977,spanish,nahuatl,Y digo que si viniere Pedro Luis cego con cespedes un pedazo de tierra [ tlalmantli ] quizas pondra alguna pared haga a su voluntad y el se lo sabe y despues que caso con Madalena a sido traviesa y nunca se conpadeció de mí esta muger tiene casas .,Auh noconitua in tlahuallaz auh [F . 10r . ] yn yehoatl in Pedro Luys ca nel quimotlachcuitlaxilli yn achinton tlalmatli azo tepantzintli oncan quitlaliz yehuatl quimati auh in quin oconmonamicti Magdalena zan tlahueloc ayc tle ma onechtlaocolli ca chanen in cihuatl azo quihuicaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68585,5978,spanish,nahuatl,"Hay otras cinco clases : tekosej , pesojxokoyolin , kuitaxkolxokoyolin , eskinadojxokoyolin y noktaxokoyolin .","Okseki makuil taman : tekosej , pesojxokoyolin , kuitaxkolxokoyolin , eskinadojxokoyolin , noktaxokoyolin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68586,5979,spanish,nahuatl,"Para entonces , Nauhyotzin el Joven llevaba 25 años gobernando en Colhuacan , y faltaban todavía 14 años para que los teochichimecas aztecas mexitin chicomoztocas partieran de su morada de Aztlan Chicomóztoc y vinieran a asentarse en la isla de Mexico Tenochtitlan .","Yn ihcuac yn ye iuh cenpohuallonmacuilli xihuitl tlahtocati yn itoca Nauhyotzin telpochtli yn Culhuacan , auh no yhuan yn ihcuac yn oquiuh matlactlonnahui xihuitl huallehuazque yn teochichimeca azteca mexitin chicomoztoca yn ompa ynchan Aztlan Chicomoztoc ynic nican motlalliquihui atlihtic Mexico Tenuchtitlan . | |",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68587,5980,spanish,nahuatl,Ese [ perro ] siguió al muchacho que se había,Nopa kitokili nopa okichpil nopa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68588,5981,spanish,nahuatl,"En seguida , los mexicas comenzaron a venir hacia acá , existen , están pintados , se nombran en lengua náhuatl los lugares por donde vinieron pasando los mexicas . Y cuando vinieron los mexicas , ciertamente andaban sin rumbo , vinieron a ser los últimos .","Niman ic hualpeuhque , huallatiaque , onoc , icuiliuhtoc , tocaietoc , in oncan hualquiquiztiaque mexica , in ipan mexica tlatolli . Auh in huallaque in mexica , ca nel nozo ye nepa itztiaca , zan , hualtetzacuatiaque inic huallaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68589,5982,spanish,nahuatl,De su cuerpo salen esos pescados,Itlakayoko kisaj nopa michime,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68590,5983,spanish,nahuatl,treinta,Cempualli huan mahtlactli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68591,5984,spanish,nahuatl,y de veras no es necesario ” .,"uan nelí axmoneki . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68592,5985,spanish,nahuatl,"Artículo 136 . - Esta Constitución no perderá su fuerza y vigor , aun cuando por alguna rebelión se interrumpa su observancia . En caso de que por cualquier trastorno público , se establezca un gobierno contrario a los principios que ella sanciona , tan luego como el pueblo recobre su libertad , se restablecerá su observancia , y con arreglo a ella y a las leyes que en su virtud se hubieren expedido , serán juzgados , así los que hubieren figurado en el gobierno emanado de la rebelión , como los que hubieren cooperado a ésta .","Tlen 136 Tlanahuatihcayotl . Inin Amatlanahuatili amo quipolos chicahualistli ihatzah queman oncas cualantli moixcotonas itlatlepanitalis . Tla oncas tlehueli cualantli ipan altepechantli , motlalis se tlanahuaticayotl tlen quihuicas seyoc tlahtoltlanahuatilmeh tlen moihtohua ipan Amatlanahuatili , saniman in altepetl ocsepa momaquixtis , moixtlepanitas in Amatlanahuatili , ihuan inin tlasencahuali ihuaya tlanahuatilmeh tlen omoquixtihtos , quinixpantiseh , ihuan nochimeh tlen ixnesiseh ipan tlanahuaticayotl tlen quisas ipan cualantli , ihuan tlen tlapalehuitoseh ipan inin cualantli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68593,5986,spanish,nahuatl,dónde conseguiré peones ? ”,"¿ kani nikinkuis peones ? Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68594,5987,spanish,nahuatl,"Luego fueron los mexicas a Colhuacan , y se establecieron en Tizaapan ; porque les dijeron : “ Os habéis fatigado , oh mexicas ; podéis asentaros en Tizaapan ” .","Niman yc oyaque mexica un Coluaca , uncan tlaliloque Tiçaapa ; quimilhuia : “ Oanquihyouique , mexicaé ; ma ximotlalican uncan Tiçaapa ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68595,5988,spanish,nahuatl,Este pajarito canta mucho .,Inin tototl miac tlacuica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68596,5989,spanish,nahuatl,"están cayendo los pescados ” , le dijo .","moxaxakualó san tepejtikate michime , kiilui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68597,5990,spanish,nahuatl,". Y algunos por primera vez iban a ir , tal vez hasta entonces , jovenzuelos . Los llevaban a la casa sus padres , sus madres .",. In Cequintin quin in yopa yazque azo quin telpuchtepitoton in quinteuicaltiaya in intauan in innanuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68598,5991,spanish,nahuatl,ni siquiera le hizo caso,yon axkichijki kuenta,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68599,5992,spanish,nahuatl,"Entre los mismos gentiles idólatras , aún ahora existe el mandamiento ... ; y , como dice Platón en el libro que escribió llamado Fedón : Todas las palabras que hayan de decirse deben remontarse a muy arriba , pues deben comenzar con Dios nuestro Señor .","Auh çan yehuantin yntla yn tlateotocanime yn mitohua motenehua gentiles , ompa yntech yn axcan tlaquauhnahuatilli yn . . . yollicacame tle Dios . . . ; yn iuhqui yehuatl ytoca Platón yn ipa Phedón yn amoxtli quicuillo . . . yn ipa ynic quitohua : Ca y mochi yn ixquich yn tley mitoz motenehuaz yn ixquich tlamantli yn cenca acotlacpacca yn tlatolli , ca yehuatl achto ytechpatzinco peohuaz yn totecuiyo Dios .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68600,5993,spanish,nahuatl,"En el oro , los jades , las mantas , las plumas finas y todo lo precioso , nadie reparaba , pues lo arrojaban por allí .","Yn teucuitlatl yn chalchiuitl yn quachtli yn quetzalli y ye yxquich tlaçotli auctle ypa motac , ça tetepeui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68601,5994,spanish,nahuatl,se metían,kalakiyayaj,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68602,5995,spanish,nahuatl,Los venía llamando su dios Huitzilopochtli .,Quinhualnotztia yn inteouh ytoca Huitzilopochtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68603,5996,spanish,nahuatl,La semilla del jitomate también se siembra .,In xitomat no se kitoka in iteyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68604,5997,spanish,nahuatl,"También entonces la gente murió de paperas ; entonces murieron don Juan Itztlitentzin Tlailotlacteuctli , tlatohuani de Tenanco , y don Carlos , tlatohuani de Mamalhuazocan .","No yhquac quechpoçahualiztli yc micohuac ; yhquac mic yn don Juan Ytztlitentzin Tlayllotlacteuhctli tlahtohuani Tenanco , no yhuan yquac mic yn don Carlos Mamalhuaçocan tlahtohuani catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68605,5998,spanish,nahuatl,CANTO DE CHICOME COATI,CHICOMECOATL ICUIC,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68606,5999,spanish,nahuatl,"Y siendo preguntado a este testigo si sabe de que suerte esta la tierra de Tlalyztacapa cómo se dieron , dixo : yo no miento que soi ya biejo esta tierra la dio y repartió don Pablo Xochiquentzin governador [ tlahtouani ] de Mexico .",Ynin testigo otlatlanilloc cuix quimati yn tlalli milli Tlaliztacapan yn quenin nemacoc quitohua camo niztlacati ca ye nihuehue ynin tlalli milli ca yehuatl quitemacoc don Pablo Xochiquentzin tlatohuani Mexico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68607,6000,spanish,nahuatl,"Tú Sol ,","tehhuatzin tonaltzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68608,6001,spanish,nahuatl,El fruto se come .,Se kikua in itakilo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68609,6002,spanish,nahuatl,"Por eso nuevamente se cerró la albarrada de Mexicatzinco , que estaba abierta en tres sitios ; así , disminuyó el agua que por ahí salía y venía hacia México .","Ynic ye noceppa oquitzatzaquato yn onpa Mexicatzinco atenamitl , yn tlatlapouhticatca yn quitlapoca yexcan ; yn oncan hualquiçaya atl nican Mexicopa hualhuia , yc quicaxahuaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68610,6003,spanish,nahuatl,En el año 10 Ácatl 1411 no sucedió nada .,X Acatl atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68611,6004,spanish,nahuatl,"El miércoles 17 de noviembre de 1610 se colocó en el retablo de su capilla en la iglesia mayor una imagen del señor San Gregorio taumaturgo , obispo y confesor , que era patrono de México , porque cuando se inundó la ciudad de México Tenochtitlan no pereció del todo .","Axcan miércoles yc 17tia metztli noviembre de 1610 años , yquac omotlalli retablo yn oncan yglesia mayor teopan yn oncan ycapillatzinco señor Sant Gregorio thamaturgo obispo confesor , padrón totepantlatocatzin Mexico ytechpa ynic oapachihuia altepetl Mexico Tenochtitlan ynic amo huel opoliuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68612,6005,spanish,nahuatl,"Y , por todas , fueron exhibidas 69 personas .",Auh yn mochintin teyttitiloque yetecpantli onchiuhcnahui tlacatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68613,6006,spanish,nahuatl,HONGOS “ TRIPAS ” O “ MAZORCAS ” RELLENOS DĽ QUESO,"IN CUITLAXCOLNANACATL AHNOZO CECENTON , QUESOTLATEMITILLI",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68614,6007,spanish,nahuatl,"Tras haberle puesto al cerrito el nombre de Amaquemecan , cayó en desuso el nombre de Chalchiuhmomoztli que tenía anteriormente ; y fue en este dicho año cuando la ciudad comenzó a llamarse Amaquemecan Chalco .","Auh çan oc ye oncan in mocuepaco yn ontlatocamacaco ; auh nocuel noceppa yahque yn Tonalliytlatlayan , oc oncan macuilxiuhtique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68615,6008,spanish,nahuatl,Comienza a obscurecerse .,Ye pehua tlahtlayohua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68616,6009,spanish,nahuatl,"Huitzilíhuitl , el tlatoani de los mexicas , fue llevado a Colhuacan , junto con su hija Chimallaxotzin ; a Xochimilco fueron llevados el sacerdote Cimatécatl , Tezcacohuácatl y Tozpánxoch ; a Matlatzinco fueron llevadas algunas mujeres ; a Cuauhnáhuac fueron llevados Cohuatzontli y algunas mujeres ; a Chalco fueron llevados Huitziltécatl y algunas mujeres ; a Acolhuacan fueron llevadas algunas mujeres ; a Xaltocan fueron llevados Tepantzin y Tezcatlamiahualtzin , los cuales lograron huir y no fueron sacrificados , sino que luego se reunieron con los demás en Colhuacan ; a Azcapotzalco fueron llevadas algunas mujeres ; a Mazahuacan fue llevado Yaózol , el cual logró huir y luego se reunió con los demás en Colhuacan .","Y Uitziliuitl mexica yntlatocauh uicoc yn Colhuaca yoan ychpoch Chimallaxotzi ; Xochmilco uicoque Cimatecatl teuua , Tezcacouacatl , Tozpaxoch ; Matlatzinco uicoque ciuatzitzinti ; Quauhnauac uicoque Couatzontli yoa ciuatzitzinti ; Chalco uicoque Uiziltecatl yoan ciuatzitzinti ; Acolhuaca ciuatzitzinti uicoque ; Xaltoca uicoque Tepantzi , Tezcatlamiaualtzi , ualcholoque amo mique , uncan tepan acico Colhuaca ; Azcapotzalco cihuatzitzinti uicoque ; Maçauaca uicoc Yaoçol , ualcholo uncan tepan acico Colhuaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68617,6010,spanish,nahuatl,Epazote al gusto,Ce mamahpicton yepazohtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68618,6011,spanish,nahuatl,En el día de añonuevo fue nombrado presidente para ejercer la gobernación en México Tenochtitlan el español Francisco Sánchez .,Yn ipan in yancuic xihuitl yehuatl presidente mochiuhtica yn Francisco Sanches español yn nican Mexico Tenochtitlan yn ipampa governació .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68619,6012,spanish,nahuatl,Luego le habló y [ la tortuga ] lo fue a ver :,Teipa kikamouik tlen kiitato :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68620,6013,spanish,nahuatl,"Y porque ya había pasado el momento en que , según habían dicho los sabios , comenzaría a oscurecer , es decir las 11 horas , para ir a terminar a las 2 , cuando nuevamente aparecería el Sol , por haber pasado ese momento , mucha gente pensó que ya no sucedería lo que habían dicho los sabios que le pasaría al Sol .","Auh yn ipanpa in yn oc conpanahui yn ipan tlateneuhque tlamatinime pehuazquia , matlactlonce tzillini , ynic tlayohuatiazquia , yxquichica tlamitiuh ypan ome tzillini ynic occeppa necitiuh tonatiuh , yniqu ipampa oc conpanahui , yuh mochi tlacatl momatca ca aocmo mochihuaz yn iuh oquihtoca tlamatinime yn iuh ypan mochihuaz tonatiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68621,6014,spanish,nahuatl,"Se marchó y llegó a Cholollan , donde fue recibido en son de guerra ; allá fue capturado , allá le arrebataron su gloria .","Nima ye yc onollini acito Chololla , yaotica namicoc yn Timal ; yc uncan axiuac uncan cuilliloc yn imauizyo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68622,6015,spanish,nahuatl,Y que los morillos truxeron de Chimalhuacan y despues que se acaban las casas nos dixo la dicha Madalena mirad y entended que estas casas las doy a Juan .,Auh yn quanmimilli honpa ualla yn Chimalhuacan auh yn iquac oyuh moquetz calli niman otechilhui in Madalena tlaxicmoca[F . 8r . ]quitican ynin yn quin onicquetz calli ca ytech nicpohua yn Juan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68623,6016,spanish,nahuatl,Mejor voy a ver,Achi kuali na niyas nikitati,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68624,6017,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68625,6018,spanish,nahuatl,lleva enchiladas y pescados para que coman sus,kiuika chiltlaxkali uan michime ma tlakuaka,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68626,6019,spanish,nahuatl,Y otra comete venía a salir por el norte venía .,wan oksé oksé kometa wal kisaya norte walaya walaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68627,6020,spanish,nahuatl,un friazo llamó .,tlasesekayotl kinotski .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68628,6021,spanish,nahuatl,"Allí dejó a la mayoría de los españoles con su hermano menor don Diego Colón y , tras disponer y ordenar lo que habría de hacerse , partió nuevamente con el resto de los españoles a una tierra distante 18 leguas , en la provincia de Cibao , donde sabía que había oro y muy grandes poblaciones .","Ynic oncan quincauh cenca miyec tlacatl yn españoles tehuan yn iteycauh ytoca don Diego Colón , yhuan tlatecpantehuac tlatlatlallitehuac yn tleyn oncan mochihuaz , auh ynic noceppa ya yn i mochtin yn occequi tlacatl | | 112r españoles caxtolli omey leguas ynic hueca tlalli yn itic provincia yn itocayocan Cibao , yn onpa conmatia onca yn coztic teocuitlatl yhuan cenca huehuey ynic onoque macehualtin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68629,6022,spanish,nahuatl,No se nada .,akmo nihmati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68630,6023,spanish,nahuatl,"En este año , según refieren los huexotlacas , Quiyauhtzin , tlatocapilli de Huexotla , pidió por mujer a Chalchiuhcihuatzin , hija de Huehue Cacamatzin Teohuateuctli , tlatohuani de Tlailotlacan Amaquemecan Chalco , y de su mujer Cohuaxochtzin ; y la hija de éstos se fue a vivir a Huexotla .","Nican ypan in , yn iuh conitohua huexotlaca , yn Quiyauhtzin tlahtocapilli Huexotla ypan in yn conitlan Chalchiuh - | | 33r - cihuatzin , ymichpuchtzin in yn Huehue Cacamatzin Teohuateuhctli tlahtohuani Tlayllotlacan Amaquemecan Chalco , ynehuan nican tenehuallo yn icihuauh Cacamatzin ytoca Cohuaxochtzin ; ymichpuchtzin y hualmohuicac Huexotla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68631,6024,spanish,nahuatl,"2 Técpatl , 1520 .","2 Tecpatl xihuitl , 1520 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68632,6025,spanish,nahuatl,También entonces partió el mariscal para la China .,No yquac umpa ya yn mariscal la China .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68633,6026,spanish,nahuatl,"Y puesto que el Sol es mucho más grande que la Luna , nunca podrá ésta tapar completamente la luz del Sol , sino sólo una pequeña parte , aquella frente a la cual se sitúa , y en la otra parte , frente a la cual no alcanza a situarse , no se oscurecerá el Sol .","Auh yehica yn occenca huey in tonatiuh yn ahmo mach iuhqui yn metztli , amo huel mochihuaz in metztli quicentzacuiliz yn itlanextiliz in tonatiuh , çan cequi çan achiton ahnoço cecni yn oncan huel yxpan momana , auh yn occeccan yn amo huel yxpan cacitimomana amo huel yxcuichehuaz in tonatiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68634,6027,spanish,nahuatl,Y [ cuando ] llegó ya estaba seco el ayate .,Uan ajsiko ya uajto iaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68635,6028,spanish,nahuatl,"No es medicinal , solo sirve para comerse . Es sabroso comerlo en chilpozonte , con ajonjolí o en caldito .","In amo pajti , sólo para se kikua , uelik chilposon , akoloj oso caldito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68636,6029,spanish,nahuatl,No hay que limpiarlo .,Amo mochipaujtani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68637,6030,spanish,nahuatl,y,IHUAN y NO ' HUAN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68638,6031,spanish,nahuatl,"10 Calli , 1281 .","X Calli xihuitl , 1281 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68639,6032,spanish,nahuatl,"En la ciudad de México a diez y seis dias del mes de diciembre de mil y quinientos y ochenta y seis años el muy magnífico don Martin Hernandez regidor mayor y alcalde Miguel de los Angeles administrador de justicia por su magestad y tanbién los principales [ tetecuhtin ] Pedro Geronimo , Miguel de la Cruz fueron al barrio [ tlaxilacalli ] que se nombra Tlalyztacapan sujeto de San Pablo a recorrer las tierras patrimoniales [ quautlalli ] tierras de los moyotecas .",Yn ipan ciudad de Mexico yc castol oce mani metztli decienbre de mil e quinientos y ochenta y seis años yn iehuatzin cenca mahuiztililoni don Martin Hernandez regidor mayor yhuan alcalde Miguel de los Angeles justicia quimopiellia yn icatzinco su magestad yhuan tetecuhtin Pedro Jeronimo Miguel de la Cruz mohuicaque yn ipan tlaxillacalli sujetos San Pablo motocayotia Tlaliztacapan quimotepotztoquillito yn tlalli milli motenehua quauhtlalli moyoteca tlalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68640,6033,spanish,nahuatl,"5 Técpatl , 1484 .","V Tecpatl xihuitl , 1484 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68641,6034,spanish,nahuatl,El está enojado .,Yehua cualantica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68642,6035,spanish,nahuatl,". me ha hecho mercedes . ¡ Que yo me deleite , que yo no perezca : Yo soy la Mata tierna del Maíz : una esmeralda es mi corazón : el oro del agua veré !",. nech iya iquinocauhquetl . Ma niyavia ma niapoliviz ni Yoatzin chalchiuhtla noyollo ateucuitlatl nocon ya ittaz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68643,6036,spanish,nahuatl,"En este año se pusieron en camino los antiguos chichimecas , empezaron a dejar su morada de Aztlan para venir hacia acá , por grupos fueron llegando adonde está la cueva horadada en siete sitios que se llama Chicomóztoc Quinehuayan , para luego venir hacia acá también por grupos y acá asentarse ; allá fueron llegando a Chicomóztoc Quinehuayan Tzotzompa Mizquitlicacan , luego de que por vez primera se pusieron en camino en este dicho año .","Ypan in yn opeuhque huehuetque chichimeca , in ye quihualcauhtimani yn inchan Aztlan ynic oncan ye huitze , ynic oncan ye hualtlatlamancaquiztimani yn ihtic yn oncan ca oztotl chicoccan yn coyonqui motenehua Chicomoztoc Quinehuayan , ynic nican ye tlatlamancahuitze , ynic nican ye | | hualmoteca ; çan oncan quiçaco yn Chicomoztoc Quinehuayan Tzotzonpa Mizquitlycacan , quin huel achto yc peuhque yn ipan in xihuitl omoteneuh , in ye oncan hualquiztimani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68644,6037,spanish,nahuatl,"El domingo 14 de octubre se depositó el Santísimo Sacramento en el lado derecho de la iglesia de San José ; allí empezaron a oír misa los españoles , y también se comenzó a demoler la antigua iglesia de San Francisco .","Domingo a XIIII de octubre , yquac mocallaqui quimotlalilique Sacramento in Sant Josep tlamayauhcampa ; yc cenpeuh in ye ompa missa quitta castilteca , yhuan yc peuh ynic moxitini teocalli Sant Francisco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68645,6038,spanish,nahuatl,pero nada más falta que todos se caigan y se,para san poliui nochi intepeuise uan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68646,6039,spanish,nahuatl,Las flores de cacao,Cacahuaxochitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68647,6040,spanish,nahuatl,Yo conozco ette hombre desde hace años .,Ye miac xihuitl niquixmati inin tlacatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68648,6041,spanish,nahuatl,Nomás faltaron cinco hombres para que hubieran sido doscientos los muertos .,Zan macuili tlacatl opolihuia cano acini omecientos mimiquez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68649,6042,spanish,nahuatl,El cerro se llama Chikometepetl .,Ya itoka nopa tlachikili Chikometepetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68650,6043,spanish,nahuatl,Ya aprendió otra vez ya lo pasa otra raya para otra letra ya le enseñan ya se estudia despacito va agarrando y despacio le iban agarrando el modo a su lección hasta donde aprendía .,yokisalo ' oksehpa yekipanoltia oksé raya para oksé letra yektitia ' yekimomačtia yulik kasitiw yulik kasitiw ini wan onkan yolik iwan kwale kašilitiw nilcksion asta kampa kimomačtia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68651,6044,spanish,nahuatl,"En diciembre de 1595 comenzó la epidemia mortal de sarampión , y enseguida arreció la enfermedad .","Auh ypan in deziembre de 1595 años yn momanaco cocoliztli çahuatl salanbió ynic micohuac , huel totocac yn cocoliztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68652,6045,spanish,nahuatl,"Es toda su información . Fue preguntado que edad tiene . Dijo que 68 años y como es verdad que es su voz su palabra todo lo que aqui se escribió por esa causa una cruz aquí pone , no sabe escribir . Ante mí yo el mencionado escribano nombrado Gabriel Moysen , Lorenzo del Aguila , Anton Cruzate escribano nombrado .","Yxquichi yn itlatol omochiuh tlatlaniloc yequexquichcauh auh yn nemi quito yeyepoalxiuitl onchicuein . Auh ynic nelli yten ytlatol yn ixquich nican onicuilo ypampa ce cruz ymatican nican quiquetza amo quiximati tlacuilolitztli nixpan yn oninoteneuh escrivano nombrado Gabriel Muysen , [rúbrica] Lorenzo del Aguila [rúbrica] Anton Cruzate escrivano nombrado .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68653,6046,spanish,nahuatl,Carne de tuza frita,Tozannacatlatzoyonilli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68654,6047,spanish,nahuatl,"¡ Haya alegría ! Si de veras te alegraras en el lugar de las flores , tú , ataviado con collares , señor Tecayehuatzin .","Ma xon ahuican . Tla oc cenca xon pacta , xochincocozcapatziné Tecayehuatl teuctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68655,6048,spanish,nahuatl,"Tuvieron que soportar además gran carestía y hambre ; de modo que cuando arribaron a las costas de Madera y allí desembarcaron , sólo unos pocos llegaron a salvo , pues los más habían enfermado y muerto .","Yhuan ypan quiz ypan mochiuh huey mayanaliztli apizmiquiliztli ; auh ynic ompa atenquiçato yn atenco ytocayocan Madera yn onca acito , ça quexquichtin yn momaquixtique , cenca mochtin mococohua ynic mochintin momiquillique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68656,6049,spanish,nahuatl,"Del interior del cielo vienen las bellas flores , los bellos cantos .","Ayn ilhuicac itic ompa ye ya huitz in yectli yan xochitl , yectli yan cuicatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68657,6050,spanish,nahuatl,"Y en el mismo día del signo dicho , cuando llega ya su fiesta , cuando está el Sol en el medio , tomaban las flautas , se atravesaban con jarillas . Y a los niñitos que yacen en sus cunas les hacían cortaduras en las orejas y toda la gente se sangraba . Y no se hacía ningún saludo al Sol ; todos únicamente se sangraban , se atravesaban con jarillas , ofrecían copal . Toda la gente , nadie se quedaba sin hacer esto .","Auh in ipan cemilhuitonalli in oacic ylhuiuh , ynepantla Tonatiuh , tlapitzaloya , tlacoquixtiloya auh yn pipiltzitzinti cozolco onoque quinacaztequia auh mochi tlatatl mizoya . Auh atle ic tlapaloloya ; zan ixquich yn nezozohuaya tlacoquixtiloya , tlenamocoya . Mochi tlacatl ayac ixcauhticatca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68658,6051,spanish,nahuatl,"Entonces se abrió una peña , por allá se abrieron árboles se abrieron puros oyameles .",mačmotlapo se peña ompik omotlapo kwawti motlapo ' ke puro oyameme .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68659,6052,spanish,nahuatl,"La razón por la que aquí he puesto y consignado la muerte de este gran religioso es porque era entre nosotros como el representante del Santo Padre , pues tenía facultad para otorgar en su nombre muchos jubileos , como todos lo vimos ; además , es necesario que lo sepan quienes vieren su nombre mencionado , los que vendrán a vivir y que no vieron ni conocieron a este que era tan gran religioso , porque yo pienso que en México no se verá otro religioso como él en los tiempos por venir .","Auh yn ipampa yc nican nictlallia nicmachiyotia yn imiquilitzin ynin omoteneuhtzino huey teopixqui omoyetzticatca yniqu iuhqui yxiptlatzin omochiuhtzinoticatca nican Sancto Padre , ynic huel omohuelitiltiaya yniqu icatzinco ypampatzinco miec jubileos oquimotemaquillitia , yn iuh otiquittaque ; auh monequi no quimatizque oncan in quittazque ytocatenehuallocatzin , yn aquique çatepan ye nemiquihui yn amo quimottilique yn amo quimiximachilique ynin yc huey teopixqui ocatca , ypampa yuh ninomati caocac yuhqui nican Mexico occe teopixqui yttoz yn oc ompa ye tonitztihui ypan cahuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68660,6053,spanish,nahuatl,El licenciado don Francisco de Eleoz 13,El licenciado don Francisco Deleoz 13,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68661,6054,spanish,nahuatl,También entonces los mexicas derrotaron a los de Tochcalco .,Auh çanno yquac quinpeuhque Tochcalco tlaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68662,6055,spanish,nahuatl,"a limpiar ,","tachipahuaqueh ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68663,6056,spanish,nahuatl,"A Azcaxochtzin la tomó por mujer el tlatohuani Acxocuauhtli , y tuvieron dos hijos : el primero llamado Coxcoxtli , y el segundo llamado Xihuitltémoc , los cuales después gobernaron en Colhuacan .","Auh yn Azcaxotzin ca quimocihuauhti yn tlahtohuani Acxoquauhtli , auh oncan otlacatque oquinchiuhque omentin ynpilhuan : yn icce ytoca Coxcoxtli , yn icome ytoca Xihuitltemoc , auh ca ymomextin otlahtocatque yn çatepan yn Colhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68664,6057,spanish,nahuatl,"Entonces se fué ya le dieron el bastón de 100 quintales los dos machos cargados con costales llenos de oro . Se fué , adiós .",entonses yoya yokimomakake ni bastón de cien quintales wan ni dos mačos cargados con costales llenos de oro yoya adiós .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68665,6058,spanish,nahuatl,"Después los mexicas venían a hacer penitencia , atravesaban en sus canoas un brazo de mar para ir a depositar sus ofrendas de ramas de oyamel en el lugar llamado Chicomóztoc Tzotzompa .","Auh yn mexica niman ye yc huallamacehuaya , acaltica y hualpanoya ynic hualhuia yn quihualtemaya yn imacxoyauh yn oncan ytocayocan Chicomoztoc Tzotzompa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68666,6059,spanish,nahuatl,"Así pues , los hombres de la tierra son solamente hechuras de Dios ; son semejantes a la sierra , al martillo y al escoplo , son como instrumentos con los que algo se hace , se dispone , se perfecciona , en manos del único maestro artista que penetra los corazones , el cual puso y sigue poniendo su marca en sus obras de arte , y éste es Dios nuestro señor ; y los hombres de la tierra , como ya se dijo , son sus hechuras , porque sólo de él proceden todas sus creaturas , y todas las cosas han sido por él dispuestas y acabadas .","7v Auh yehica yn tlalticpac tlaca ca çan tequitl yxquich ytoltecatlachichiuhcatzitzinhuan yn Dios ; yn iuhqui yeuatl ypan pouhque ynneneuhca yn tepozquauhtlateconi yn itoca sierra yhuan yn tepoztlatetzotzonalloni yn itoca martillo yhuan yn tepoztlayxcuicuihualloni tlayxmanalloni yn itoca escoplo , toltecatlachichihualloni ynic mochihua mocenteca mocemixmana yn iuhqui yehuatl on yn ce yolloacicamachice yn toltecatl maestro , yn quitlalli yn quitlallicamotztiuh yn itoltecatlachihuatl yn itlamachiyotil , auh ca yehuatzin yn totecuiyo Dios ; auh y tlalticpac tlaca yn iuh omito ca ytoltecatlachichiuhcatzitzinhuan , ca çan tequitl ytechpa ytztihui yn ixquich tlamantli yn itlachihualtzin yn itlayocoyaltzin , ynic yehica tlacenteca tlacemixmana yn ixquichipa tlachihualli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68667,6060,spanish,nahuatl,"Yaocuixtli , hermano menor de Tlacateotzin , se enseñoreó en Mexicatzinco ; el tercero de los hermanos , llamado Tezozomoctzin , se enseñoreó en Cuauhtitlan .",Auh yn Tlacateuçi yteyccauh Yaocuistli ye omotlatocatlalia Mesicatzinco ; yn ic - eyxtin eua ye omotlatocatlalia Quauhtitla ytoca Teçoçomocçi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68668,6061,spanish,nahuatl,un quejido lastimero que semejaba el llanto de un niño lo sacó de sus pensamientos vio a un amigo suyo mixcólotl quien aún permanecía con vida junto a los muertos tenía grandes heridas causadas por los fieros arcabuces y las espadas de sus victimarios de manera delicada se acercó a él y le limpió la sangre con la ternura del que abraza a su hijo por primera vez recordó,ce tenaliztli yuhquin ihcuac choca in conetl oquitlahtlachialtioquihtac ce iicniuh mixcolotl ahquin oc yoltoc intloc in occequih in ye mihqueh yehuatl cenca tlacohcolli ipampa in tepuzmacuahuitl in ica oquimacaqueh in iyaohuan zan mamatcahtzin itech omopacho ihuan oquiezpohpouh tlazohtlaliztica oquihtac yuhquin ihcuac quiniuhti aca quinahuahtequi in icone otlalnamic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68669,6062,spanish,nahuatl,amen,xitlazohtlacan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68670,6063,spanish,nahuatl,Testigo Francisco Conna ( yndio ) vecino y natural ( del dicho barrio ) de Coatlan testigo presentado en la dicha razon e abiendo jurado en forma de derecho dixo diría verdad de lo que supiese y le fuese preguntado . E siendo preguntado por las preguntas generales dixo ser de edad de sesenta años poco mas o menos y que no le toca ninguna de las preguntas generales y que ayude dios a la verdad .,V . - Testigo . Francisco Conma ychan Cohuatlan omonamicti eepohualxiuhtia y ye nemi juramento oquitennamic yn ica vara de justicia ynic amo iztlacatiz ylhuiloc xoconmelahua yn motlatol yn tla tiztlacatiz ca diablo quihuicaz yn moyollia manima auh tla huel toconmelahuaz motlatol yc mitzmotlaocoliliz yn totecuyo dios yhuan tonantzin Santa Maria mochipa ychpochtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68671,6064,spanish,nahuatl,"de modo que no tuvieron por preciosa ni su cabeza , ni su pecho : no dejaron de tomar , no alcanzaron en vano y vieron logrado el señorío , la veteranidad con que rigieron y gobernaron ; con eso se hicieron dueños del dominio y el gobierno de los traficantes .","in ic amo oquitlazotlaque in intzontecon in imelchiquiuh , ca amo cacuíque quinencuique in oquittaque in tachcauhyotl in ueueyotl in ic ye petlati ye icpalti in ic ye contlaneui in ipetl in imicpal in puchteca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68672,6065,spanish,nahuatl,En el año 13 Ácatl 1375 no sucedió nada .,Matlactlomey Acatl atle ypa mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68673,6066,spanish,nahuatl,"Los encerraron en los calabozos porque se les acusó de querer hacer la guerra , de que se iban a alzar el jueves santo , y de que iban a matar a sus amos españoles .","Quincallaquito yn oncan motenehua calaboços ypampa yntech tlan quilmach yaoyotl | | 179 quihtohuaya , macocuizquia yn ipan juebes sancto , quinmictizquia yn intecuiyohuan españoles .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68674,6067,spanish,nahuatl,La mitad de la cáscara de 1 naranja,Tlahco naranja iehuayo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68675,6068,spanish,nahuatl,"Cuando llegó la noticia , enseguida comenzaron a tocar a muerto todas las campanas , y se ordenó que todos los españoles ayunaran , y se pusieron de luto .","Auh yn oiuh acico tlahtolli , niman yc peuh in nohuian tzilli campana yn miccatepoztli , yhuan nahuatilloque yn españolesme mochintin moçauhque , luto quitlallique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68676,6069,spanish,nahuatl,"A las ocho horas llegaban a Santa Marta , bien lejos de donde comimos . Todos querían llegar pronto . Arreaban sus caballos ; así llegarían todos juntos . Llegábamos como a las ocho de la noche . Y los hombres que querían hervir un poco de café para que tomaran sus hijos y sus esposas hacían una lumbre . ¡ Muy bonito que se veía ! Se veía humo por aquí y por allá . Por allá y por acá se calentaban los niños y las mujeres . Mientras tanto los hombres iban a buscar agua por donde ya conocían . Otros iban en busca de leña . Arrancaban leña en el monte , la más seca , para que no ahumara . Muchos estaban cansados . Llegaban , tendían sus petates de palma para descansar . Mientras tanto los hombres servían el café y calentaban las tortillas y comida . Luego se acostaban .","Chicueyi tlamachotiliztli oacihualoya ompa Santa Marta ; achi huehuecaton in campa titlacuaque . Nochtin oquinequia acitihue icihcan . Oquinpehuaya cahuatin ; oncuan on tlamachaxihuaz . Otonacia queman chicueyi tepoztlamachotiloni yohuali . Ihuan tlacatzitzintin tlen oquinequia quipozonizque tepitzin atlapozon oncuan on quizque tepilhuan ihuan tecihuauh oquichihuaya tlitl . ¡ Achi cualtzin omohtaya ! Nepa , nian tlapopoca ; nepa , nian mototonia coconentoton ica cihuame . Noca tlaca yahue quitemozque atl campa yehuan ye quimati . Occequi ocontemoaya cuahuitl . Quimatzatzayatzaya ompa cuauhtlatli , inon huahuauhqui cuahuitl , oncuan on amo popocaz . Tlacayo ociaohualoya . Oaxihuac , omozohque zoyapetlame oncuan on necehuiloz . Noca tlaca atlapozonia ihuan tlatolonia tlaxcali ihuan tlacuali . Zan niman onetecoya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68677,6070,spanish,nahuatl,el perro también le ayuda mucho al cuidador de rebaños cuando saca a pastar a los borreguitos él el perro también aquí sabe cuál es su tarea en el camino ataja a las ovejas que no se separen que todas tomen el mismo camino o también las reúne cuando ya están dispersas,in chichime no huel miec quipalehuia in ichcapixqui ihcuac quinquixtia in metoton yehuatl no quimati in itequiuh quintzatzacuilia in ichcame macammo moxexelocan ma tlamochohhuanacan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68678,6071,spanish,nahuatl,"En esta forma confortaban y daban bríos a quien no tenía mucha experiencia , el que acaso por primera vez hasta entonces iba agregado a otros y se juntaba con ellos para ir a conocer por allá ;","Ihui in quellacuauaya in quichicauaya in ay amo cenca ixtlamati in azo quin iyopa tevica moteuicaltia in campa ye on tlamatiznequi ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68679,6072,spanish,nahuatl,El pan está sobre la mesa .,In pantzin ipan ahcopachtli ca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68680,6073,spanish,nahuatl,"Han pasado 79 años desde que , en el año 12 Tochtli , 1530 , fueron derrotados y perecieron los de Teocolhuacan .","Auh yhuan ya yepohualxihuitl ye oncaxtolli ypan nauhxihuitl yn ipan XII Tochtli xihuitl , 1530 años , yn opoliuhque yn opehualloto Teoculhuacan tlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68681,6074,spanish,nahuatl,"13 Tochtli , 1258 .","XIII Tochtli xihuitl , 1258 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68682,6075,spanish,nahuatl,"allá en el tianguis . Cuando terminaron de bailar , luego fueron a traer a “ su nahual ” . La piel la cortaron con “ vidrio ” { obsidiana }; se la dieron a los perros pelones , se la comieron .",omcan tiamquizco yquac otlanqui omitotique niman oconanque ynon ynahual ehuatl oquiteteque yca teyztli oquinmamacaque ynon xixipeztique chichime oquiquaque,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68683,6076,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68684,6077,spanish,nahuatl,El año 10 conejo elevaron los mexicanos a Moctezuma Xocoyotzin como 9o . Tlah toani de Tenochtitlan .,Ipan matlactli tochtli xihuitl quitlahtocatlalique mexicah Motecuhzomatzin Xocoyotzin inic chiconahui itlahtocatzin Tenochtitlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68685,6078,spanish,nahuatl,"llénales el regazo [ de bienes , como un delantal ] ,","xquincuexanolti ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68686,6079,spanish,nahuatl,"Pero un sabio llamado Henrico Martínez , nahuatlato del Santo Oficio de la Inquisición en México , quien ha estado en muchos países , dice que él conoció en una provincia de Europa llamada Curlandia , la cual se halla en los dominios de los reyes de Polonia , a los habitantes de aquella región , los cuales dizque son como nosotros ; dizque nos parecemos bastante , pues el cuerpo de aquella gente es como el nuestro , y dizque también el ánimo y el natural de aquella gente es como el natural de nosotros los habitantes de Nueva España , pues los chichimecas se asemejaban a aquéllos en cuanto que eran hombres corpulentos .","Auh ce tlacatl tlamatini , anoço tlalmatini nohuiampa , ytoca Henrrico Martínez , nahuatlahto Ynquissisión yn Mexico , yuh quimomachiztia quilmach oquimittato yn ompa ypan ce provincia Europa ytocayocan Curlant , ynmacehualpan yn Polonia reyesme yn tlahtoque , yn ompa tlaca yn ipan omoteneuh altepetl Curlant , quil tohuanpohuan yn ompa tlaca ; quilmach çan huel no tiuhque , yn iuhquin tonacayo çanno yuhquin yn innacayo ompa tlaca , quil yn iuhquin toyeliz yn nican Nueva España titlaca quil çanno yuhquin yn inyollo yn inyeliz yn ompa tlaca , huel quinnenehuilia yn chichimeca ynic huehueyntin tlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68687,6080,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68688,6081,spanish,nahuatl,"Asimismo , en las Confesiones que escribió el dicho San Agustín , libro que supera al otro mencionado arriba , el santo comienza diciendo : Dios y señor nuestro , tú eres infinitamente grande , digno de toda exaltación y alabanza ; muy grande es tu poder , y nadie hay que sea capaz de conocer tu divino pensamiento , y , sin embargo , el hombre terrenal quiere alabarte , puesto que es una más de tus creaturas .","Yhuan no yn ipa yn iConfessióntzin yn ineyolmellahualliztzin yn quimicuilhui , ca huel centetl quipanahuia yn occequi amoxtli huellacpacca yn quimochihuilli Sant Augustín , ynic mopehualtia quimitalhuia : Ca cenca ticenquizcahueytzintli yn tehuatzin totecuiyo Dios , auh ca cenca tihuecapanolloni hualca ynic tiyectenehualloni ; yhuan cenca huey y mohuellitzin , amo yacaquin onca huellitiz | | 7r quipohuaz yn moteotlamachilliztzin , auh yece huell ixquichica on yn quinequi yn tlalticpac tlacatl yc mitzmoyectenehuilliz yehica ca occeccan motlachihualtzintzinhuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68689,6082,spanish,nahuatl,"El mayor , cuyo nombre no se sabe , quedó como tlatohuani de los cuextecas y de otros varios pueblos ; el menor se llamaba Chalchiuhtlatónac , y quedó como tlatohuani de los mexicas .","Yn tetiachcauh , amo huel momati yn itoca , yehuatl yntlahtocauh mochiuh yn cuexteca yhuan y nepapan tlaca ; auh yn teteyccauh ytoca Chalchiuhtlatonac , yehuatl yntlahtocauh mochiuh yn mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68690,6083,spanish,nahuatl,"Artículo 2 ° . - La Nación Mexicana es única e indivisible . La Nación tiene una composición pluricultural sustentada originalmente en sus pueblos indígenas que son aquellos que descienden de poblaciones que habitaban en el territorio actual del país al iniciarse la colonización y que conservan sus propias instituciones sociales , económicas , culturales y políticas , o parte de ellas . La conciencia de su identidad indígena deberá ser criterio fundamental para determinar a quiénes se aplican las disposiciones sobre pueblos indígenas . Son comunidades integrantes de un pueblo indígena , aquellas que formen una unidad social , económica y cultural , asentadas en un territorio y que reconocen autoridades propias de acuerdo con sus usos y costumbres . El derecho de los pueblos indígenas a la libre determinación se ejercerá en un marco constitucional de autonomía que asegure la unidad nacional . El reconocimiento de los pueblos y comunidades indígenas se hará en las constituciones y leyes de las entidades federativas , las que deberán tomar en cuenta , además de los principios generales establecidos en los párrafos anteriores de este artículo , criterios etnolingüísticos y de asentamiento físico . A . Esta Constitución reconoce y garantiza el derecho de los pueblos y las comunidades indígenas a la libre determinación y , en consecuencia , a la autonomía para : I . Decidir sus formas internas de convivencia y organización social , económica , política y cultural . II . Aplicar sus propios sistemas normativos en la regulación y solución de sus conflictos internos , sujetándose a los principios generales de esta Constitución , respetando las garantías individuales , los derechos humanos y , de manera relevante , la dignidad e integridad de las mujeres . La ley establecerá los casos y procedimientos de validación por los jueces o tribunales correspondientes . III . Elegir de acuerdo con sus normas , procedimientos y prácticas tradicionales , a las autoridades o representantes para el ejercicio de sus formas propias de gobierno interno , garantizando la participación de las mujeres en condiciones de equidad frente a los varones , en un marco que respete el pacto federal y la soberanía de los Estados . IV . Preservar y enriquecer sus lenguas , conocimientos y todos los elementos que constituyan su cultura e identidad . V . Conservar y mejorar el hábitat y preservar la integridad de sus tierras en los términos establecidos en esta Constitución . VI . Acceder , con respeto a las formas y modalidades de propiedad y tenencia de la tierra establecidas en esta Constitución y a las leyes de la materia , así como a los derechos adquiridos por terceros o por integrantes de la comunidad , al uso y disfrute preferente de los recursos naturales de los lugares que habitan y ocupan las comunidades , salvo aquellos que corresponden a las áreas estratégicas , en términos de esta Constitución . Para estos efectos las comunidades podrán asociarse en términos de ley . VII . Elegir , en los Municipios con población indígena , representantes ante los ayuntamientos . Las constituciones y leyes de las entidades federativas reconocerán y regularán estos derechos en los Municipios , con el propósito de fortalecer la participación y representación política de conformidad con sus tradiciones y normas internas . VIII . Acceder plenamente a la jurisdicción del Estado . Para garantizar ese derecho , en todos los juicios y procedimientos en que sean parte , individual o colectivamente , se deberán tomar en cuenta sus costumbres y especificidades culturales respetando los preceptos de esta Constitución . Los indígenas tienen en todo tiempo el derecho a ser asistidos por intérpretes y defensores que tengan conocimiento de su lengua y cultura . Las constituciones y leyes de las entidades federativas establecerán las características de libre determinación y autonomía que mejor expresen las situaciones y aspiraciones de los pueblos indígenas en cada entidad , así como las normas para el reconocimiento de las comunidades indígenas como entidades de interés público . B . La Federación , los Estados y los Municipios , para promover la igualdad de oportunidades de los indígenas y eliminar cualquier práctica discriminatoria , establecerán las instituciones y determinarán las políticas necesarias para garantizar la vigencia de los derechos de los indígenas y el desarrollo integral de sus pueblos y comunidades , las cuales deberán ser diseñadas y operadas conjuntamente con ellos . Para abatir las carencias y rezagos que afectan a los pueblos y comunidades indígenas , dichas autoridades , tienen la obligación de : I . Impulsar el desarrollo regional de las zonas indígenas con el propósito de fortalecer las economías locales y mejorar las condiciones de vida de sus pueblos , mediante acciones coordinadas entre los tres órdenes de gobierno , con la participación de las comunidades . Las autoridades municipales determinarán equitativamente las asignaciones presupuestales que las comunidades administrarán directamente para fines específicos . II . Garantizar e incrementar los niveles de escolaridad , favoreciendo la educación bilingüe e intercultural , la alfabetización , la conclusión de la educación básica , la capacitación productiva y la educación media superior y superior . Establecer un sistema de becas para los estudiantes indígenas en todos los niveles . Definir y desarrollar programas educativos de contenido regional que reconozcan la herencia cultural de sus pueblos , de acuerdo con las leyes de la materia y en consulta con las comunidades indígenas . Impulsar el respeto y conocimiento de las diversas culturas existentes en la nación . III . Asegurar el acceso efectivo a los servicios de salud mediante la ampliación de la cobertura del sistema nacional , aprovechando debidamente la medicina tradicional , así como apoyar la nutrición de los indígenas mediante programas de alimentación , en especial para la población infantil . IV . Mejorar las condiciones de las comunidades indígenas y de sus espacios para la convivencia y recreación , mediante acciones que faciliten el acceso al financiamiento público y privado para la construcción y mejoramiento de vivienda , así como ampliar la cobertura de los servicios sociales básicos . V . Propiciar la incorporación de las mujeres indígenas al desarrollo , mediante el apoyo a los proyectos productivos , la protección de su salud , el otorgamiento de estímulos para favorecer su educación y su participación en la toma de decisiones relacionadas con la vida comunitaria . VI . Extender la red de comunicaciones que permita la integración de las comunidades , mediante la construcción y ampliación de vías de comunicación y telecomunicación . Establecer condiciones para que los pueblos y las comunidades indígenas puedan adquirir , operar y administrar medios de comunicación , en los términos que las leyes de la materia determinen . VII . Apoyar las actividades productivas y el desarrollo sustentable de las comunidades indígenas mediante acciones que permitan alcanzar la suficiencia de sus ingresos económicos , la aplicación de estímulos para las inversiones públicas y privadas que propicien la creación de empleos , la incorporación de tecnologías para incrementar su propia capacidad productiva , así como para asegurar el acceso equitativo a los sistemas de abasto y comercialización . VIII . Establecer políticas sociales para proteger a los migrantes de los pueblos indígenas , tanto en el territorio nacional como en el extranjero , mediante acciones para garantizar los derechos laborales de los jornaleros agrícolas ; mejorar las condiciones de salud de las mujeres ; apoyar con programas especiales de educación y nutrición a niños y jóvenes de familias migrantes ; velar por el respeto de sus derechos humanos y promover la difusión de sus culturas . IX . Consultar a los pueblos indígenas en la elaboración del Plan Nacional de Desarrollo y de los estatales y municipales y , en su caso , incorporar las recomendaciones y propuestas que realicen . Para garantizar el cumplimiento de las obligaciones señaladas en este apartado , la Cámara de Diputados del Congreso de la Unión , las legislaturas de las entidades federativas y los ayuntamientos , en el ámbito de sus respectivas competencias , establecerán las partidas específicas destinadas al cumplimiento de estas obligaciones en los presupuestos de egresos que aprueben , así como las formas y procedimientos para que las comunidades participen en el ejercicio y vigilancia de las mismas . Sin perjuicio de los derechos aquí establecidos a favor de los indígenas , sus comunidades y pueblos , toda comunidad equiparable a aquéllos tendrá en lo conducente los mismos derechos tal y como lo establezca la ley .","Tlen 2 Tlanahuatihcayotl . Tomexihco Tlalnantzin san se ihuan amo moxelos . Totlalnantzin monelchihua ihuan monelhuayotia ipan miaquintin masehual altepemeh tlen hualahuih ipan calpolmeh tlacamecayotl chanchihqueh ipan Anahuac totlalnantzin tlen queman opehqui yancuic chantilistli ihuan mopialia tlen yehuan tlanahuaticayotl , tlapialistli , toltecayotl ihuan tlatolcayotl , noso san achitzin tlen yehuan . In tlayolmatilistli tlen masehual ixtli ihuan yolohtli yehua quiihtos ahquia huelis quiselis tlanahuatilmeh tlen masehual altepemeh . In calpolmeh tlen masehual altepemeh , yehuan tlen mosen nechicohtoqueh , quipiah tlapialistli ihuan tlaiyocalistli , mochantlalihtoqueh ipan tlaltipactli ihuan quineltocah tlen yehuan intequihua tlen hualah ipan intlaneltoquilis . In tlatechpohuilistli tlen masehual altepemeh tlen ica mosennahuatiseh huelis mochihuas ipan se tlachihuali sentlanahuatili tlen melahuac quitlepanitas sentica Anahuac tlaltipactli . In tlacaitalistli tlen calpolmeh ihuan masehual altepemeh mochihuas ipan Amatlanahuatilmeh ihuan tlahtoltlanahuatilmeh tlen Tlaltlanahuatiloyan , inihuantihya monequi quiitaseh , nochi tlen moihtohua ipan tlaneltoquilistli tlen inin tlanahuaticayotl , noihqui tlayeyecoli tlahtolmecayotl ihuan tlalchantilistli . A . Inin Amatlanahuatili quicualita ihuan quimanahuia tlatechpohuilistli tlen masehual altepemeh ihuan calpolmeh tlen ica huelis mosennahuatiseh ihuan ica yehua mosenchanchihuaseh tlen ica huelis : I . Quiihtose quenihqui mosenhuicaseh ihuan monahuatiseh , moyolchicahuaseh , moyecanaseh ihuan quiyeyecoseh tlaiyocalistli . II . Quitequihuis tlen yehuan intlanahuatil tlen ica huelis quixolehuaseh cualantli , moixcuiseh ipan huehueyi tlayeyecoli tlen ixnesi ipan Amatlanahuatili , motlepanitas tlanahuatil nemilistli , tlacanemilistli ihuan cachi nelcuali , sihuayotl tlatlepanitalis . In tlanahuatili quiyectlalis tletleno tlahtoli ihuan ohtlahtoli tlen ipatih quichihuaseh tlahtoltlasecahuanih ihuan caltequichihuanih . III . Quin tequihuatlalis , quen quihtohua huehuetlahtoli ihuan huecapa tlanahuatili , tequihuequemeh tlen quiyecanaseh tequihuecayotl tlen masehual altepeyotl , quitlepanitaseh tlapalehuilistli tlen sihuameh senticah ipatih inihuaya tlacameh , ipan se tlahtolmecayotl tlen quitlepanitas tlahtolmachiotl tlen nochi totlalnantzin ihuan sentlanahuaticayotl tlen tlaltlanahuatiloyan . IV . Moahocuis ihuan moyolchicahuas inneltlahtol , intlamatilis ihuan nochi tlehueli iyocalistli ihuan tlaixnestilistli . V . Moyectlalis ihuan mocualtlalis chantilistli ihuan momalhuis intlalhua quen ixnesi ipan inin Amatlanahuatili . VI . Moasicamatis , san monequi motlepanitas nochi tlamantli tlen ixnesi ipan Amatlanahuatili ihuan tlanahuatilamatl tlen itechpohui , noihqui intechpohuilistli tlen sequinoc moaxcatihtoqueh noso tlen chantih ipan calpolmeh , huelis motequihuis nochi tlen oncah ipan totlalnantzin campamo chanchihuah masehual altepemeh , san amo tlen sentica tlatequihuilistli tlen quiihtohua Amatlanahuatili . Tlen ica inin tlahtoli masehual calpolmeh huelis mosen nechicoseh quen quihtohua tlanahuatili . VII . Quin tequihuetlalis , ipan masehual altepemeh tlanahuatiloyan , tlen ixnesiseh ipan altepetlahtocan . In Amatlanahuatilmeh ihuan tlanahuatilmeh tlen tlaltlanahuatilmeh , quitlepanitaseh ihuan quitecpanaseh inin tlanahuatilmeh ipan altepemeh tlanahuatiloyan , tlen ica huelis quiyolchicahuaseh tlapalehuilistli y tlanahuatili ixnestilistli quen moihtoa ipan huehuetlahtoli ihuan masehual tlanahuatili . VIII . Mosentlalis ipan nochi tlaltlanahuatihcayotl . Tlen ica huelis momanahuis tlatechpohuilistli , ipan nochi tlahtolmatilistli ihuan intlayeyecolpamitl campa ixnesiseh , iseltica noso sentica , monequi motlepanitas intlachihualis ihuan intlayeyecolistli quen moihtoa ipan Amatlanahuatili . In masehualmeh nochi cahuitl quipiah tlatechpohuilistli mopalehuiseh ihuaya se tlahtolcuepquetl ihuan temanahuiani tlen quiixmatih mase -",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68691,6084,spanish,nahuatl,"Unos dicen que florea en febrero porque en abril ya tiene semilla , otros dicen que florea en septiembre .","Sekin kijtouaj xochiyoua febrero , por qué abril teyoua ya ; oksekin kijtouaj xochiyoua septiembre .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68692,6085,spanish,nahuatl,la muchacha no sabe con quién anduvo .,axkimati aki iuan monelmilti nopa ichpokero .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68693,6086,spanish,nahuatl,Da ( como ) plantas verdes a mis hijos esto que te estoy diciendo .,Xquintacelotili nopilhuan nehin tein nimitzilhuihtoc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68694,6087,spanish,nahuatl,"Del mismo modo , conquistó diversos pueblos como Atlapulco , Jalatlaco , Tlacotepec , Metepec , Capulhuac , Ocoyacac , Cuauhpanoaya , Xochiaca , Teotenango , Calimaya , Zinacantepec , Toluca , Xiquipilco , Tenancingo , Tepeaca , Tlaximaloya , Oztoma , Xocotitlán , Ocuila , Oztoticpac , Matlatlán , Cuezcomatliyacac , Tecalco , Cuetlaxtlan , Orizaba , Tlaolan , Mixtlan , Tetzompotitlan , Tuxpan , etc .","Noihuan oquimpeuh nepapan tlacah yuhquin Atlapulco , Xa latlauhco , Tlacotepec , Metepec , Capulhuac , Ocoyacac , Cuauhpanoayan , Xochiacan , Teotenanco , Calimayan , Tzinacantepec , Tollocan ( matlatzincah ) , Xiquipilco , Tenantzinco , Tepeyacac , Tlaximaloya , Oztoma , Xocotitlán , Ocuillan , Oztoticpac , Matlatlan , Cuezcomatliyacac , Tecalco , Cuetlaxtlan , Ahuilizapan , Tlaollan , Mixtlan , Tetzompotitlan , Tochpan , ihuan occequintin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68695,6088,spanish,nahuatl,amaras,tlanitlazohtlazquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68696,6089,spanish,nahuatl,Entonces llegó allá llegaron y comieron .,entonses wa ' sito ompan seki imačyetla ' kwa ' .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68697,6090,spanish,nahuatl,"En seguida lo sientan otra vez , le hacen una amonestación , le conceden su honor y su autoridad . Una plática de ancianos ; con agua fría y con ortiga lo aprietan .",Niman ye ic no ceppa qui uallalia quinonotza quimaca intenyo incuauhyo in ueuetlahtulli in atl cecec in tzitzicatzli itech quipachoua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68698,6091,spanish,nahuatl,"Cuando ya hubo pasado largo tiempo , cuando los dioses hubieron estado esperando , luego comienza a ponerse rojo , por todas partes rodea la aurora , la claridad de la luz . Según dicen , luego se arrodillan los dioses para esperar por dónde ha de salir el que se había hecho sol ; hacia todas partes fijaron los ojos , hacia ( ellas ) fijaban los ojos dando vuelta al rededor . En parte alguna se puso de acuerdo su palabra , su pensamiento , nada bien fijo lo que dijeron .","Inicuac ye huecauhtica onoque mochixca onoque teteu , niman ye ic pehua in tlachichilihui nohuiyanpa tlayahuallo in tlahuizcalli in tlatlahuilotl . In yuh conitoa niman ye ic motlancuaquetza in teteu inic quichiezque in campa yeh quiza , quiuh tonatiuh omochiuh , nohuiyanpa tlachizque , ahuicpa tlachiemomalacachotinemi . Ahcan huel centetix in intlatol in in . nemachiliz , atle ihuelyaca in quitoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68699,6092,spanish,nahuatl,"Jamás lo hago en el tiempo del verdor , sólo soy menesteroso aquí , sólo yo , Cuacuauhtzin .","O aic in xopan niquichihua , nican zan ninotolinia , zan ye ni Cuacuauhtzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68700,6093,spanish,nahuatl,"Y el dicho pedazo de solar [ sin ocupar entre las casas ] tiene una braza y un codo [ omitl ] que es de ancho y de largo cinco brazas . [ Y por atras de la casa una braza y un yolotli , y de ancho cuatro brazas y un xocpalli ] .",Auh in tlalcahuatitica yn caltzallantli cenmatl yhuan cemomitl ynic patlahuatica ynic huiac macuilmatl auh in itepotzco calli cematl yuan ce yollotli ynic patlahuatica nanmatl yuan cenxocpalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68701,6094,spanish,nahuatl,"Se da solo , donde cae su semilla , ahí brota .","Mochiua saj , iteyo tsikuini kampa ya ixuatik .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68702,6095,spanish,nahuatl,Y lo que está en camellones y agua tiene cinco brazas de ancho y de largo dies y siete brazas e ansí hincamos sobre los camellones dos estacas y otra en la entrada y camino y esto se hizo delante de los testigos llamados Pedro Matlachincatl e Antonio Ximenez y Gaspar Chichtli e Francisco Cuycaxochitl e Tomas de Sant Miguel e alguaciles Pedro Vicente e Juan Luis e Agustin Faustino todos los quales fueron presentes y testigos .,"Auh yn atl yn chinamitl mochiua macuilmatl ynic patlahuac caxtolmatl omome ynic huiyac yn oncan chinanquac home estacas omomaman ce otlica ymixpan omochiuh yn testigos Pedro Matlatzincatl , Anton Ximenez Gaspar Chichtli , Francisco Cuicaxochitl , Tomas de San Miguel alguaciles , Pedro Vicente Juan Luis , Agustin Faustino yehuantin in testigos omochiuhque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68703,6096,spanish,nahuatl,". Ellos precisamente daban sentencia sobre quien en la plaza del mercado vejaba , estafaba , o robaba alguno : lo castigaban ,",". Uel yehuantin quitzontequiliaya in aquin tianquizco tehxixicoua teixpopoyochiua anozo ihichtequi quitlatzacuiltiaya ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68704,6097,spanish,nahuatl,"Por eso mucha gente salió de sus casas , donde estaban encerrados resguardándose ; los españoles y algunos naturales ya andaban por las calles de México .",Ynic ye mochi tlacatl hualquiz yn inchachan ynic mocaltzacca yn momalhuiaya ; españolesme yhuan cequintin timacehualtin ye nohuian nenemohua yn ohtlipan yc Mexico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68705,6098,spanish,nahuatl,ciento uno,Macuilpualli huan ce,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68706,6099,spanish,nahuatl,"Y los demás negros ya se habían repartido todas las ciudades de aquí donde gobernarían , donde unos serían duques , otros marqueses , y otros condes ; según se creía , ellos también nos habrían hecho sus vasallos a los naturales de esta tierra para que les sirviésemos .","Yhuan yn occequintin tliltique ye oquimomamacaca yn ixquich nican altepetl yn oncan otlahtocatizquia , ynic cequintin duquesme yhuan cequintin marquesesme yhuan cequintin condesme omochiuhca ; yn iuh momatca , oc yehuantin otechmomacehualtizquia yn nican titlaca timacehualtin otiquintlayecoltizquia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68707,6100,spanish,nahuatl,CINCO QUELITES ( MAKUILKILIT ),MAKUILKILIT ( CINCO QUELITES ),https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68708,6101,spanish,nahuatl,"Allá llegaron y dijo : aquí es mi casa hijo aquí está mi papá este es el rey , mi papá .",ompa asito wan oki ' to nikan nočan ixo nikanka mopapan nin rey ino papan rey .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68709,6102,spanish,nahuatl,También le hacían su fiesta a la Santa Cruz con cirios y ciriales ; con los cirios le hacían un arco al Santísimo .,Noihqui oquimotlalhuiquixtiliaya Santa Cruz ica ciriotin ; ica cirialestin motlaehualhuiz in Santísimo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68710,6103,spanish,nahuatl,". puede que allá , con ayuda de otro , abra los ojos , se eduque , aprenda : o allá perezca . .. ¿ pues qué hará , qué haré yo ? ¿ que es mujer para que le ponga en la mano yo el huso , el palo del telar ? ”",". azo ompa tepal tlachiez mozcaliz tlacaquiz : ma ompa pohpolihui tleh nel aiz tleh nel nic chiuaz , cuix ciuatl azo malacatl tzotzopaztli imac nictequiliz ? ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68711,6104,spanish,nahuatl,el vive,nemi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68712,6105,spanish,nahuatl,Se utiliza para la sopa . Y también lo usan para curar a los pollitos cuando se llenan de gusanos en el cogote : lo revuelven con masa y se los dan en el pico .,Se kikokolia ika tapalol . Uan no kikuij ika kimpaktiaj piokonemej ijuak chaktij : kimanelouaj ika tixti uan kinintejtenakiaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68713,6106,spanish,nahuatl,"Los tlatoque anahuacas decían : ¡ El chalca es nuestra madre y nuestro padre ! , quizá porque antiguamente allá iban a recibir la confirmación de su señorío los tlatoque de todas partes , antes de que los mexicas se sublevaran y se encumbraran .","Auh yn iuh quitohuaya yn tlahtoque yn anahuaca : Yn tonan yn tota yn chalcatl ! , ancaço in ye huecauh mochi tlacatl nican hualmotlahtocatlalliaya y nohuian tlahtoque , yn oquic ayamo macocuia yn ayamo mocuecuetzohuaya yn mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68714,6107,spanish,nahuatl,"Han pasado 80 años desde que , en el año 11 Calli , 1529 , comenzó el sacramento del matrimonio en México hasta ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .","Auh yhuan ye nauhpohualxihuitl yn ipan XI Calli xihuitl , 1529 años , yn opeuh nenamictiliztli nican Mexico ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68715,6108,spanish,nahuatl,"8 Calli , 5 .","VIII Calli xihuitl , 5 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68716,6109,spanish,nahuatl,"Y te ruego mucho , el más pequeño de mis hijos , y te mando con rigor , que no dejes de ir otra vez mañana para ver al obispo , y en mi nombre le hagas saber y que bien hagas que escuche mi querer , mi voluntad , para que lleve a cabo , haga mi templo que pido , y otra vez le dirás con empeño , de qué manera , yo que soy la siempre Virgen Santa María , yo la madre de Dios , te envío allí de mensajero .","Auh huel nimitztlatlauhtia , noxocoyouh , ihuan nimitztlacuauhnahuatia , ca huel oczeppa tiaz in moztla , tiquittatiuh in Obispo ; auh nopampa xicnemachti , huel iuh xiccaquiti in noziyaliz in notlanequiliz , inic quineltiliz , in quichiuhaz noteocal niquihtlanilia , ihuan huel oczeppa xiquilhui in quenin huel nehuatl nizemicaquichpochtli Santa María in niinantzin teotl Dios , in ompa nimitztitlani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68717,6110,spanish,nahuatl,Estuvo muy interesado en este asunto .,Huel miac oconcualitac intequitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68718,6111,spanish,nahuatl,"¿ Acaso no le duele al corazón de los tlatelolcas el haber perecido , el que de ellos se haya abusado ? ” .",Cuix atle yc tonehua yn iyollo tlatilulca yn iuh opoliuhque ynic ynca omocacaiauhque ? ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68719,6112,spanish,nahuatl,Mando y digo que se bendan mis casas con toda su tierra y camellones dos para que se diga de misas por nosotros tres yo Maria Xoco y mi sobrina Maria Ana y mi yerno Miguel Ocelotl y se divida en tres partes para por nosotras se digan de misas .,Auh ini noconitohua monamacaz y nocal mochi in itlalo yhoan ychinanyo ontetl misa yc topan mitoz yn teyxtin nehuatl Maria Xoco yoan y nopilotzin Maria Anan yhoan nomiccamon Miguel Ocelotl excan moxeloz inic misa topan mitoz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68720,6113,spanish,nahuatl,del número 86 ( tomillo ) al número 110 ( istaktsapot - zapote blanco ) lo corregió Miguel Arturo Ponce Aranda ;,Peua 86 ( tomillo ) uan tami 110 ( istaktsapot ) : Miguel Arturo Ponce Aranda .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68721,6114,spanish,nahuatl,"Dispénseme , señora . ¿ Vive aquí el señor Alfredo Gómez ?","Xinechmopahcayohuilti , nonantzin . ¿ Nican nemihua Alfredohtzin Gómez ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68722,6115,spanish,nahuatl,"Si quiere ver el baño , está en el otro lado del corredor . Tiene calentador y una tina cómoda para bañarse .","Intlatimitaznequi in nealtiloyan , icampa ixcuaxilancalli ca Quipia tlatotonaztli ihuan ce hueyi apaztli ipan ce cualli maltiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68723,6116,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68724,6117,spanish,nahuatl,entonces sí voy a hacer la caja ” .,uajka ijkino nijchiuati se kaja .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68725,6118,spanish,nahuatl,"7 Acatl , 1343 .","VII Acatl xihuitl , 1343 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68726,6119,spanish,nahuatl,"3 Acatl , 1443 .","140v 3 Acatl xihuitl , 1443 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68727,6120,spanish,nahuatl,"Ya despellejado el conejo , se limpia muy bien cuidando que no se revienten la hiel y la vejiga . Se lava y se deja orear un poco ; mientras , se pone al fuego una olla con dos litros de agua con la mitad de la cebolla y cuatro dientes de ajo y un poco de sal . Cuando ya esté hirviendo el agua , se agrega el conejo y se deja cocer . Los chiles cascabel se tuestan con el jitomate , la otra mitad de la cebolla y cuatro dientes de ajo , y todo esto se muele . En una cacerola se pone la manteca , se fríe la salsa y se le agrega el caldo en donde se coció el conejo , junto con la carne . Se tapa y se deja cocer .","Ihcuac ye omoquixtili in iehuayo in tochtli , zan tlamach mopaca inic ahmo tzomoniz in chichicatl nien vejiga , mopaca ihuan ma tepitzin ehecahuaqui ; tleco motlalia in xoctli ica ome litro atl , tlahcoxonacatl , nahui axoxtlantli ihuan tepitzin iztatl ; ihcuac ye cuacualaca in atl , ye motlalilia in tochtli , ma huicci . In coyolchilli moihcequi ica xitomatl , in occe tlahcoxonacatl , nahui axoxtlantli ihuan moteci . Ipan tepuzcaxitl motlalia in pitzochiyahuizotl , motzoyonia in chilatl , ihuan motlalilia in iztayutl campa ohuiccic in tochtli , ica in nacatl . Motlapachoa , ma cualli huicci .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68728,6121,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68729,6122,spanish,nahuatl,Todo de puro hasta arriba lo hicieron,Nochi san puro asta ne uajkapa kichijke,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68730,6123,spanish,nahuatl,Mi hermano llegó a tiempo para tomar el tren y regresó a su casa .,Nocnin zan cualyotica ocacic icalmimilo ihuan ichan omocuep .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68731,6124,spanish,nahuatl,no hay ninguna planta,amo teyi oncac plantas,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68732,6125,spanish,nahuatl,quinto .,ic macuiltetl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68733,6126,spanish,nahuatl,"Huitzilíhuitl llevaba seis años gobernando cuando fueron conquistados los de Tepanohuayan ; y en el año 1 Tochtli perecieron varios pueblos , fueron cuatro los tlatoque que en ese año fueron derrotados .","E iuh chiquacexiuitl tlatocanti yn peualoque tepanoayatlaca ; yn ipan ya altepetlypan Ce Tochtli xiuitl , nauintin yn tlatoque e iuh cexiuitl ontepeualoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68734,6127,spanish,nahuatl,"Y esto sabe y es la verdad para el juramento que hizo en lo qual se afirmó y ratificó y que es de hedad de cinquenta y cinco años y firmólo de su nonbre , Don Gaspar de Mendoza , Miguel de San Pedro . Ante mí Francisco Millan , escrivano .",Oquito in testigo ynin ca uel melaoac ynic onoconan juramento ynic onitlatolmelauh yn yeninemi tlalticpac yc umpoal xiuitl oncaxtolli auh ynic nicneltilia notlatol nican nictlalia notoca yoan nofirma don Gaspar de Mendoza Miguel de San Pedro nixpan Francisco Millan escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68735,6128,spanish,nahuatl,"12 Acatl , 1179 .","XII Acatl xiuitl , 1179 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68736,6129,spanish,nahuatl,El lago es más profundo que el río .,In atezcatl ocachi huehcatla queh in atoyac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68737,6130,spanish,nahuatl,"Enseguida tomaron al ocelote rojo recién cazado y lo subieron al cerro , donde hicieron un cobertizo de zacate , y allí colocaron al ocelote ; dijeron luego los tlatoque y los demás chichimecas totolimpanecas : Digamos y recitemos con confianza las palabras de nuestro dios .","Yn oyuh quittaque yn yn chichimeca totollimpaneca , niman quihtoque : Tlacaço yehuatl in yn quiz yn quicuaz yn toteouh yn icpac yn izca tepetl yn oticaçique | | 46v yn tlatlauhqui ocellotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68738,6131,spanish,nahuatl,"Le preguntaron , pues , a éste : “ ¿ Qué veis , qué aparece en vuestras pinturas ? ” .","Conilhuia : “ Tla xiuallauh , quen antlachia quen anquita yn amotlapiello ? ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68739,6132,spanish,nahuatl,"He venido , oh amigos nuestros : con collares ciño , con plumajes de tzinitzcan doy cimiento , con plumas de guacamaya rodeo , pinto con los colores del oro , con trepidantes plumas de quetzal enlazo al conjunto de los amigos .","Ye ni hualla , antocnihuan in : noconcozcazoya , nictzinitzcamana , nictlauhquecholihuimolohua , nicteocuitla icuiya , nicquetzalhuixtoilpizin icniuhyotli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68740,6133,spanish,nahuatl,vivíamos,otinemiah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68741,6134,spanish,nahuatl,El loro está sobre el arbolito .,In alotl icpac in cuacuahuitl ca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68742,6135,spanish,nahuatl,[ El perro ] la come .,Kikua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68743,6136,spanish,nahuatl,Se da en el árbol de chinina y también en el hormiguillo .,Itech mochiua pauakuouit uan no itech chikikis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68744,6137,spanish,nahuatl,"8 Acatl , 1331 .","VIII Acatl xihuitl , 1331 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68745,6138,spanish,nahuatl,"Buenas tardes , amigo , ¿ Quétal le ha ido ?","Ce cualli teotlac , nomaicnin , ¿ Quenotimopanolti ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68746,6139,spanish,nahuatl,En la ciudad de Mexico [ Tenochtitlan ] en [ jueves ] veynte y cinco dias del mes de setiembre de mill y quinientos y ochenta y seys años ante Miguel de los Angeles alcalde [ s ] hordinario [ s ] por su magestad en esta ciudad de Mexico en audiencia ( publica ) .,yn nican ciudad Mexico Tenochtitlan yn ipan cemilhuitl jueves cempohuali ommacuilli yn meztli de setiembre de 1586 años yn nehuatl alcalde Miguel de los Angeles justicia tictocuitlahuiya yn icatzinco su magestad audiencia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68747,6140,spanish,nahuatl,"En cuanto a los varones , ellos no hacían nada .",Auh in oquichtli amo tle quichiuaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68748,6141,spanish,nahuatl,Tráigannos el Agua .,Xtechcualcuilitih natzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68749,6142,spanish,nahuatl,". Y cuando iban llegando a región de guerra en primer lugar mandaban mensajeros , enviados : eran los que van a requerir , gente que mandan .",. Auh in ye on ahcitiuhui yaonepantla achtopa on tlatitlani on tlaihua on tlanonotza on teitohua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68750,6143,spanish,nahuatl,Entonces hicieron para quitarlo ; otro hacia de cocinera porque Arranca Pinos era cocinera y lo mismo le hacía y a todos así les hacía ...,entons okišiwke para kikwani ' ke ye ' on oksé močiwaya de cocinera porque arranca pinos ke ye ' on cocinera m ps lo mismo kičiwaltia močtin ohkión kinčiwalti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68751,6144,spanish,nahuatl,"No tengo gran apetito . No voy a tomar una orden completa . Dos huevos revueltos , papas fritas , postres y café . Eso es todo .","Amo huel nimayana . Amo nicuaz nochi in tlacualli . Orne nelohtotoltetl , tzoyonpatatah , tzopelic ihuan cafen . Zannochi inon .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68752,6145,spanish,nahuatl,"Los que cantaban y danzaban estaban desarmados ; todo lo que traían encima eran sus mantas de red , sus piedras de turquesa , sus bezotes , sus collares , sus tocados de plumas y sus patas de venado .","Yn cuicoanoua çan pepetlauhtinenca , çan isquich yncuechi yxixiuh yntempilol yncozqui ymaztaxel ynchochol .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68753,6146,spanish,nahuatl,Estaba lleno de miedo el otomí . Pero entonces sus mujerespor él hicieron súplica a Axayácatl .,Momauhtitihuitz . Auh zan oquitlauhtique yn icihuahuan Axayaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68754,6147,spanish,nahuatl,"7 Calli , 1317 .","VII Calli xihuitl , 1317 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68755,6148,spanish,nahuatl,"11 Tochtli , 1230 .","XI Tochtli xihuitl , 1230 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68756,6149,spanish,nahuatl,"3 Tochtli , 1274 .","III Tochtli xihuitl , 1274 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68757,6150,spanish,nahuatl,"El oro lo fueron a sacar de la casa de Itzpotonqui en Cuitlahuactonco ; lo fueron a sacar nuestros gobernantes , a quienes luego volvieron a llevar encadenados a Coyoacan .","Auh yn teucuitlatl quiquistito Cuitlauactonco ycha Ytzpotonqui ; yn oconquistico totecuioua , ye nocepa quiuica Coyoaca ylpitiui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68758,6151,spanish,nahuatl,"Que no sea así , nietos míos , yo habré de dejaros .","Ayn maca yehuatl , in noxhuiuh , can namechcahuazquiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68759,6152,spanish,nahuatl,Los campesinos tienen muchas vacas .,Ixtlahuatlacah miac cihuacuacueh quinpiah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68760,6153,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68761,6154,spanish,nahuatl,"El que da un ser al barro : de mirada aguda , moldea , amasa el barro .","In zuquichiuhqui : ichtic , popuxtic , popuxtli zuquitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68762,6155,spanish,nahuatl,en la silla ” .,"niya ipan kuasiya . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68763,6156,spanish,nahuatl,"En ese mismo año murió el señor virrey don Lorenzo Suárez de Mendoza , conde de la Coruña , que gobernó en Tenochtitlan durante dos años , ocho meses y 33 días sic .","Auh çanno ypann iquac yn omoteneuh xihuitl yn omomiquilli tlacatl don Lurenço Xuárez de Mendoça conde de Coruña visurrey , yn tlahtocat Tenochtitlan onxihuitl ypan chicuetetl metztli ypan cenpohuallonmatlactli ypan eylhuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68764,6157,spanish,nahuatl,También entonces se aplacó la epidemia de sarampión .,Ayh no ihcuac yn ocehuico yn cocoliztli çahuatl motenehua saranpió .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68765,6158,spanish,nahuatl,"Pero sólo te diré algo , así cumpliré mi oficio . No arrojes por parte alguna el aliento y la palabra de tu señor padre .","Auh inin , zan ixquich noconitoa , nonequixtil nicchihua . Ma cana toconmotlatlaxilili in ihiyotzin , in itlahtoltzin motecuyotzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68766,6159,spanish,nahuatl,"Esto pasó por el año de 1909 cuando yo , Luz Jiménez , tenía unos diez años .",Inin ipanoc ca yipan novecientos chicnahui iman on nehuatl niluz Jiménez onicpiaya cana matlactli xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68767,6160,spanish,nahuatl,Si tuvieron un arreglo luego luego ya descargó y se regresa para su casa hasta llegar a su pueblo donde es su casa .,lakipiške areglo sanisihkan sanweliwi yotlatemowi wan yewal mokwepa para ičan asta asikiw tičini pweblo inganinčan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68768,6161,spanish,nahuatl,"Y una vez que así la escucharon las tlahtoque luego ordenaron que vinieran los tlaxilacalleque . Y luego vinieron : Pablo García , Pedro de Gante merino , Martin Hernandez , Baltazar Ambrosio , Pedro Hopoch y Pedro Macehual ; vinieron a decir que el tlalmantli que vende en verdad es suyo , se lo dejó Magdalena Tecuihchon , su madre difunta .",Auh y no yuh conmocaquiltique yn tlatoque yc niman omotlanahuatillique ynic huallazque yn tlaxilacaleque auh niman ohuallaque Pablo Garcia Pedro de Gante merino Martin Hernandez Balthasar Anbrosio Pedro Hopoch Pedro Macehual oconitoco ca ye nelli ytlalman yn quimonamaquillia quicahuilitiuh yn inantzin omomiquilli ytoca Magdalena Tecuihchon .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68769,6162,spanish,nahuatl,Fue a poner las tortillas para que coman donde,Kimanato tlaxkali ma tlakuaka kampa mantok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68770,6163,spanish,nahuatl,"Estos edificios magníficos que tiene el rancho , ¿ todos i fueron construidos por su abuelo ?",Inimeh hueyi caltin ipan calmantli oncateh ¿ Inochtin mocoltzin oquinmanqueh ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68771,6164,spanish,nahuatl,"Florea en mayo y junio , las flores son amarillas como las de calabaza .",Xochiyoua mayo uan junio kojkostik ixochiyo kemej ayojxochit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68772,6165,spanish,nahuatl,Precisamente de su voluntad toman cuarenta y un peso de oro ; por esto conversaron gustosos para que nadie en algun caso lo contravenga o algo dijere .,Huel inyolocacopa yn ye quicui yn teocuitlatl onpoualli pesos yhuan ce peso yc omopaccanonotzque ynic aocac ceppa quitlacoz yn azo tleyn quitoz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68773,6166,spanish,nahuatl,"Y porque afligía y trataba así a los mexicas , éstos se expresaban muy mal de él , mas aunque los mexicas estaban tan disgustados con nuestro padre por lo que les hacía , todo lo soportaban y lo sufrían para sus adentros , sin que nadie se atreviera a quejarse y a acusarlo ante la Audiencia Real , y la única que se atrevió fue la dicha María López , quien lo acusó quejándose ante los señores oidores .","Auh yniqu iuhqui yn ynpan quichihuaya mexica ynic quintoliniaya yc cenca quitlahuelilocamatia , auh macihui yn itechpa quallania tottatzin mexica yniqu iuh quinchihuaya , yece çan quihiyohuiaya çan intech quipachohuaya , ayac huel motlapalohuaya in quiteyxpanhuiz quiteilhuiz Audiencia Real , intlacamo çan yehuatl huel omotlapalo yn omoteneuh María López , oquiteilhui ymixpantzinco in tlahtoque oydores .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68774,6167,spanish,nahuatl,vendieses,titlanamacazquiaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68775,6168,spanish,nahuatl,"Luego irán vuestros hijos , irá también Acacitli a Mictlan de los tepanecas ; sobre vosotros se encenderá la guerra , sobre nosotros arderá el fuego .","Ma quin onia yn amopilhua , cano ye Mictla tecpanecatl ye Acazitli ; amopan tzopiz yauyotl , topa milliniz yn tlachinolli oooouayé .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68776,6169,spanish,nahuatl,Serán . Estarán .,Yezqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68777,6170,spanish,nahuatl,les gustó porque así es .,kiitstokeya porke kena itstok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68778,6171,spanish,nahuatl,"Sí , señor , pero no bien .","Quemahcatzin , mach amo huel cualli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68779,6172,spanish,nahuatl,Entonces ya pasó .,entonses yeka yuwalpanok .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68780,6173,spanish,nahuatl,Luego va a hacer su ofrenda de fuego a medio patio . Va llevando codorníces .,Niman ye ic yauh in tlenamacaz in ithualco quitquilitiui in zolli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68781,6174,spanish,nahuatl,"El mismo martes santo , por la tarde , salieron también por primera vez en procesión los de Santiago Tlatelolco , es decir , los cofrades del Niño Jesús Perdido , de cuando el niño Jesús Dios estuvo perdido durante tres días ; esta dicha cofradía también estaba dedicada a nuestra querida madre Santa María del Rosario .","Auh no yhuan yn ipan in omoteneuh martes sancto teotlac , yhcuac yequene huel no quizque yn icceppa | | 209 otlayahualloque yn Sanctiago Tlatilolco tlaca yn cofrades yn itetzinco pohui ynic mopolihuiltica eilhuitl teotl Dios Jesús piltzintli yn motenehua Niño Jesús Perdido ; ynin omoteneuh cofradía no yhuan yehuatzin ytetzinco pohui yn totlaçomahuiznantzin Sancta María del Rrosario .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68782,6175,spanish,nahuatl,"El frijol se come , ya sea nomás hervido con epazote y también se come frito o en pipián . También con él se preparan los tlayoyos y se puede comer en tamales pintos . Cuando el ejote está tierno se le sacan los frijoles para hacer el tamal pinto .","Et se kikua taamanal saj ika epasot uan no se kikua tatsoyon oso akoloj . Etaxkal no se kikua . Uan no kuali se kikua piksatamal . Ijuak selik exot , se kipixka uan se kichiua piksa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68783,6176,spanish,nahuatl,"Yo también soy un ser humano , tengo mi pensamiento , mi propia vida ; desde hace mucho estoy en esta tierra , desde hace mucho habito en esta tierra , nací aquí mismo , aquí vi la claridad .",Na noquia ni tlacatl nipia notlalamiquilis nipia nonemilis ; huecaquia ni tlachixtoc ipan ni tlaltipactli huecaquia nican nimochantlalitoc nican niyolqui nican nitlachixqui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68784,6177,spanish,nahuatl,Solo hay una clase .,Ipa se taman saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68785,6178,spanish,nahuatl,"Y si me tira pierde las esperanzas ya no me encontrarás ya no saldrás de aquí pero si no , entonces le gano a mi papá y huiremos iremos hasta donde es tu casa .",wan in lá neštlamotla non šihpolon esperanzas akmo tineča ' sis akmo tikisas de nikan pero in lá akmo entonses nišišikoa nopapan wan tečuluske tiaske asta kanin močan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68786,6179,spanish,nahuatl,Vayan a vernos ustedes no hay otro que lo vaya a agarrar .,nontlase ' nikia porke de te ' wa de mota ' kun .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68787,6180,spanish,nahuatl,"Después que los hueiteotenancas sacrificaron a Cuauhtlequetzqui , los mexicas se marcharon a Tlalcocomocco , después a Atizaapan , después a Tlantzinco , después a Tlenamacoyan , después a Huehuetlan , después a Acuezcómac , después a Atlixocan , después a Teocolhuacan , después a Tepetocan , después a Huitzilopochco , después a la ciudad de Colhuacan , después a Cahualtépec , después a un lado del Huixachtécatl , después a Cuexomatitlan , y después fueron a Tlapitzahuayan , donde se asentaron algunos mexicas .","Auh yn oiuh conmictique Cuauhtlequetzqui yn hueyteotenanca , auh in mexica yc niman yahque ahcito Tlalcocomocco , niman yahque acito Atiçapan , niman yaque ahcito Tlantzinco , niman yahque ahcito Tlenamacoyan , niman yahque ahcito Huehuetlan , niman yahque ahcito Acuezcomac , niman yahque ahcito Atlixocan , niman yahque ahcito Teoculhuacan , niman yahque ahcito Tepetocan , niman yc yahque ahcito Huitzilopuchco , niman yahque acito in ipan altepetl Culhuacan , niman yahque ahcito Cahualtepec , niman yahque ahcito Huixachtecatl ymapan , niman yahque ahcito Cuexomatitlan , niman yahque Tlapitzahuayan motlallito cequintin yn mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68788,6181,spanish,nahuatl,"Yo Pedro Huitziltehuca escuché esta orden y digo que entre tanto sacarán las propiedades de las mujeres como antes estaba , así se mantendrá . Responderé a la orden . Estas mis palabras la dije en presencia del escribano . Para certificar yo el escribano aqui pongo mi firma . Jueves a primero de abril de 1568 años . Por mí mismo fuí a hacerle escuchar esta orden a su casa . Cristobal de San Mateo escribano .",Yn nehuatl Pedro Huitzilteuhca oniccac inin tenahuatili niquitohua oquiyolic onquiquizaz in intlatqui cihua yn iuh catca yehuecauh za za no yuh yez . Auh noconnanquiliz in tlatolli ynin motlatol yspan oniquito escribano . Ynic nicnectilia nehuatl escribano nican nictlalia nofirma jueves a primero de abril 1568 años . Huel nonoma ychan oniccaquiltito in tlatolli . Cristoval de Sanc Mateo escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68789,6182,spanish,nahuatl,Yo don Franciso Ximenes governador juez por su magestad y el alcalde Juan Garcia mandamos sobre las casas sobre que an tratado pleito Pedro Nanali y su muger Ana Xoco contra su cuñada Marina Tiacapan la que quería y pretendía tomar las casas en que avian avierto un portillo por tanto mandamos que como an estado ahora quatro o cinco o diez años se esten ahora y por suyas del enfermo Pedro Nali y su muger Ana Xoco .,Nehuatl don Francisco Ximenez gobemador juez in ipaltzinco su magestad yhuan alcade Juan Garcia yn axcan titlanahuatia in ipanpa calli ynic moteilhuia Pedro Nalli yhuan in inamic Ana Xoco inic mixnamiqui in imiccahuepol in itoca Maria Tiacapan yn oquicuizquia yn calli yn oquicuitlacoyonique ypanpa yn axcan titlanahuatia yn queni catca yn ye nauhxihuitl macuilxihuitl anozo ye matlacxihuitl zan iuh yez ytech pouhtiez yn cocoxcatzintli Pedro Nalli yhuan in inamic Anan Xoco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68790,6183,spanish,nahuatl,"No sirve para medicina , solo sirve para comida .",Amo kualtia para pajti sayoj para tapalol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68791,6184,spanish,nahuatl,"1 Calli , 1389 .","I Calli xihuitl , 1389 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68792,6185,spanish,nahuatl,"El terreno también lo añadieron y por eso ya está más grandecita la casa ya no pudieron hacer otra , ahora ni modo .",pus in noe tle a ' mo itla kilnamiki sikiera niantlen kipensaroa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68793,6186,spanish,nahuatl,"En la fecha mencionada se marchó para Cuetlaxcohuapan , donde habría de ser en adelante obispo ; allá lo trasladó el rey nuestro señor , y sólo estuvo de paso en México , no por mucho tiempo .","Auh yn axcan omoteneuh , quin ic yancuican ompa mohuica ye mocallaquia yn Cuitlaxcohuapa , obispo ompa mochiuhtzinohua ynic onpa mochipa moyetztiez ; ompa oquimiquanilli yn tohueytlahtocauh rey , auh çan nican omoquixtitiquiz Mexico , amoma omohuecahualtitiquiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68794,6187,spanish,nahuatl,De veras cuando toma uno se emborracha sale como rabia .,de beras kwak se koni yeknoni waliwinti yekisa komo rabia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68795,6188,spanish,nahuatl,"Salieron de Cuba y navegaron hasta que , primero , llegaron a la Isla denominada actualmente Cozumel , en tierra de los mayas .","Oquizque Copa ihuan acaltica panocque in ixquichca yehuantin acicoh achtopa tlalhuacpan in axcan motocayotia Cozumel , in ompa mayatlalpan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68796,6189,spanish,nahuatl,"3 . - Y digo que los tres chinantli son de Pablo Hernandez , nadie se los pretenderá ; aquí atrás de la casa están .",3 . - Yhuan niquitohua y Pablo Hernandez ca ychina hetetl ayac quixtoquiliz za nica caltepotzco ytemi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68797,6190,spanish,nahuatl,vivís,annemih,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68798,6191,spanish,nahuatl,"Entonaron un cantar , y se acompañaban golpeando sus canoas ; así sonaba su canto : “ En Iztacaltzinco cobró vida nuestro Amatépetl , en una noche surgió .","Nima ye quicuicatia , acaluapalli quiuitequilia ; ye uncan quitlalia yn inquic : “ Yztacaltzincopa yollitiloc tAmatepeuh , yuh ceyoual y yeuaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68799,6192,spanish,nahuatl,Lo mejor es olvidar pronto .,Ocachi cualli zaniman tlailcahuiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68800,6193,spanish,nahuatl,"Y cuando ha llegado a fin su festín , cuando se ha hecho la comida , aun al día siguiente otra vez hay comida , hay bebida , se dan cañas de tabaco , se dan flores a las gentes . Solamente gente seleccionada llama él , beben y comen .",Auh in ihcuac on quiz itecouanotzaliz in on tlacualoc zan imoztlayoc in ic ceppa tlacualo atliua teiyemaco texochimaco za tlapehpetli in quinotza in atlia tlacua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68801,6194,spanish,nahuatl,Dales buena forma,Xicchihua cualtzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68802,6195,spanish,nahuatl,"Después que los ahorcaron , anocheció sobre ellos , y los cuerpos se quedaron colgados toda la noche ; y muchos negros y mulatos que no fueron colgados estaban encerrados en la cárcel de corte esperando sentencia .","Auh in ye oyuh mochintin quinpilloque , çan oc oncan ynpan yohuac , cenyohual yn pipilcatimanca ; auh no miequintin yn amo piloloque tliltique yhuan mulatotin çan oc oncan tzauhcticatca yn cárcel de corte , tlatlatolchixticate .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68803,6196,spanish,nahuatl,"Este español y su mujer Mariana Rodríguez , también española , ocasionaron otro enfrentamiento al principio del dicho mes de mayo , cuando se expresaron en contra del honor debido a otra Santa Cruz , enfrentándose a los vecinos del barrio a quienes pertenecía la dicha Santa Cruz , la cual desde hacía mucho tiempo habían levantado los antiguos que eran sus padres .","In yehuatl in omoteneuh español yhuan ynamic ytoca Mariana Rodríguez española oquichiuhque neyxnamiquiliztli yn ipehuayan in omoteneuh metztli mayo , ynic çanno ytechpa tlahtoque ytech acique yn imahuiçotzin occe Sancta Cruz , ynic ycatzinco quimixnamicque yn omoteneuh oncan tlaca tlaxillacalleque yn imaxcatzin omoteneuh Sancta Cruz , in cenca ye huecauh yn oncan quimoquechillitiaque yn inttahuan huehuetque catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68804,6197,spanish,nahuatl,"Los mexicanos pasaron por la población llamada Donde lloró el huasteco y llegaron , el año 2 casa , a Coatlicamac , conocida tanbién como Coatepec .","Mexicah opanocque Guextecatlichocayan ihuan oacicoh Coatlicamac nozo Coatepec , ipan ome calli xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68805,6198,spanish,nahuatl,"Aquí se dice cómo hacían algo los fundidores de metales preciosos . Con carbón , con cera diseñaban , creaban , dibujaban algo , para fundir el metal precioso , bien sea amarillo , bien sea blanco . Así daban principio a su obra de arte .","Nican moteneua in yuhqui ic tlachichihua in yehuantin teocuitlapitzque . In tecultica ihuan xicocuitlatica , tlatalia , tlacuilona , inic quipitza teocuitlatl , in coztic , in iztac . In compeutitica intultecayo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68806,6199,spanish,nahuatl,"En seguida se pusieron en movimiento ,","ixquich olin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68807,6200,spanish,nahuatl,Todo seco el pasto no tienen qué comer los animales .,muči wahkin in pasto atle tlenkikwaske in yolime .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68808,6201,spanish,nahuatl,"A finales de mayo allá en Pesmaapan , ya en medio elote y en Tonalix ya hay elotes y allá en Tasalolpan todavía no hay elotes todavía no brota el jilote , apenas está floreando : no tarda mucho , a los quince días ya hay jilote , el olote se engruesa y ya se da el elote . Cuando arrecia empieza a amarillarse y se va secando . Luego ya se dobla la caña . Veinte días después se corta la mazorca .","Tamian mayo , ne Pesmaapan tajko elot , ne Tonalix kachi elot uan ne Tasalolpan , ayamo elot . Ayamo mokoikopina inxilot yekin mochiujtok miauat . Amo uejkauak semi , kaxtoltika uan mochiua ya in xilot , motomaua uan elot ya . Ijuak chikauaya ya peua kosauia , uaktiuj ya , kemaj se takelpachoua ya . Sempoual tonal satepan maj se tapixka ya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68809,6202,spanish,nahuatl,[ En el tercer párrafo :] Y las casas donde estoy acostada que las puertas dellas son hacia el oriente que tienen de ancho quatro brazas y un codo y de largo tiene tres brazas y un codo las mando a mis nietas hijas de Francisco Xuarez que la primera se llama Catalina y la segunda Augustina y la tercera Elena Augustina ( hija de Ana Xuarez ) .,Ynic ey barrafo yn yoan niquitoa yn nocal yn oncan yn uetztoc tonatiuh yquizayampa ytzticac yn ixayac ynic patlahuac namatl ypan cenmolicpitl auh yn yomotlan ynic uiac ematl ypan ce molicpitl ynin yntech pouiz yn noxuiuan yn ipiluan Francisco Xuarez ynic ce tlacatl ytoca Cathalina ynic ome ytoca Augustina ynic ey tlacatl ytoca Elena Agostina .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68810,6203,spanish,nahuatl,"El jueves 24 de febrero , fiesta de San Matías apóstol , segundo día del ayuno cuaresmal , se hizo una gran procesión , que salió de San Jerónimo y llegó hasta la iglesia de Montserrat en Tequixquipan , para ir a llevar una imagen de la reina del cielo Nuestra Señora de Montserrat , con su precioso hijo en brazos ; se pusieron muy adornados estrados de madera en el trayecto , y arcos de tule y banderas en las calles .","Juebes a 24 de febrero yn ipan ylhuitzin Sant Mathías apóstol , ycomilhuitl neçahuallo quaresma , yquac uey tlayahualoliztli mochiuh , ompa hualpeohuac in Sant Jerónimo oncan hualhuilohuac in de Monserate Tequixquipan , ynic tlayahualloloc oncan quimotlallilico yn ilhuicac cihuapilli de Nuestra Señora se Monserate , quimonapalhuitica yn itlaçoconetzin ; huell ocencahualoc yn otlica quauhtlapechtli , motlatlalli yn otlica ochpanco tolquatectli vanderas .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68811,6204,spanish,nahuatl,han abierto sucorola .,"Yn tlachinolxochitl , chimalxochitl , oncuepontoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68812,6205,spanish,nahuatl,"Su plática , su enseñanza en que el padre exhorta , educa a su hijo .","Itenonotzaliz , iteizcaliliz in tetta in quinonotza , in quixtlamachtia itelpuch .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68813,6206,spanish,nahuatl,"Hallándose los acxotecas en Cuitlatetelco , pusieron ahí su tianguis , donde comerciaban ; este tianguis lo trajeron consigo desde Tollan .","Auh ynic oncan in catca Cuitlatetelco yn acxoteca , oncan quimanca centetl yntiyanquiz yn oncan tiamiquia ; ynin tiyanquiztli ompa quihualhuicaque yn Tullam .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68814,6207,spanish,nahuatl,"Regresó y entró a la ciudad de México el dicho señor licenciado don Pedro de Otálora en el mes de diciembre , ya para terminar el año de 1614 , en el primer día , cuando comienza , cuando se dice la primera misa en honor de la Expectación de Nuestra Señora , nueve días antes de la venida y Natividad de Dios nuestro señor , según acostumbra celebrarse cada año ; y entonces retomó su oficio el presidente .","Auh yn ohualmocueptzino yn omocallaquico nican Mexico yn omoteneuhtzino señor licenciado don Pedro de Otálora ye ipan metztli de diziembre , in ça ye ipan ye itlamian yn omoteneuh xihuitl de 1614 años , huel ipan yccemilhuitl ypehuayan yn icce ymissatzin yn iaquillantotzin totlaçomahuiznantzin yn mochiuhtiuh , yn chiuhcnahui y ye ytlacatilizhuallalizpantzinco totecuiyo Dios , yn iuh mochipa cecexiuhtica mochiuhtiuh ; oquimoneltililito yn presidente ytequitzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68815,6208,spanish,nahuatl,Un rey hacía baile,Se rey tlaixpiya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68816,6209,spanish,nahuatl,SOYOQUELITE ( SOYOKILIT ),SOYOKILIT ( SOYOQUELITE ),https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68817,6210,spanish,nahuatl,Se da mucho .,Mochiua miak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68818,6211,spanish,nahuatl,"Habían pasado 236 años desde que los mexicas se movieron y salieron de Yáncuic Mexico Aztlan , desde que salieron para venir caminando por diversos sitios , hasta que llegaron a asentarse entre los de Colhuacan .","Auh ye iuh nepa matlacpohualxihuitl ypan cenpohualloncaxtolli ypan ycoce ynic ompa huallolimque ynic ompa hualquizque Yancuic Mexico Aztlan yn mexica , ynic nohuian hualquizque hualnenenque otlihpa , ynic oncan tetlan motlallico Culhuacan mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68819,6212,spanish,nahuatl,"Estos dichos acxotecas fueron los primeros en llamarse chalcas , porque , según se dice , llegaron adonde estaba un templo de Chalchiuhtlicue , que en estas tierras de Chalco habían edificado los toltecas , cuando se dispersaron .","Auh ynin omoteneuhque acxoteca ca yehuantin yn huel achtopa yn oquimotocayotique chalca , auh yehica ipampa , yuh mihtohua , Chalchiuhcalli yn ipan oahcico , nican ypan tlalli Chalco oc yehuantin yn tulteca quiquetztiaque yn opoliuhque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68820,6213,spanish,nahuatl,½ cebolla de tamaño regular,"Tlahcoxonacatl , in ahmo huel huehyi",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68821,6214,spanish,nahuatl,Se reunían y sí,Mosentiliyayaj uan kena,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68822,6215,spanish,nahuatl,"Así pues , fue Tohueyo , el principal de Huitznáhuac , a recibir el mensaje .",Ynic ça ye no ye yc yauh Uiznauac tiachcauh Toueyo yn quicuiz yn tlatolli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68823,6216,spanish,nahuatl, Hongos “ panes ” sudados,Mazayelnanacatl IHPOTOCTLAHUICXITILLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68824,6217,spanish,nahuatl,"Cuánto tiempo en las llanuras anduvieron , ya nadie lo sabe . Y cuando se volvieron los mexicas , su dios les habló , les dijo : « Id , volveos al lugar de donde habéis venido » .","Auh quexquich cahuitl in ompa nenque , ixtlahuacan , aocmo ayac quimati . Auh niman ic hualmocuepque in mexica , quinnotz in inteouh , quimilhui : Xivia , ximocuepaca in ompa anoallaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68825,6218,spanish,nahuatl,"Llegó la primera Audiencia a México en el año de 1528 , y vinieron como oidores : el licenciado Alonso de la Parada , el licenciado Francisco Maldonado , el licenciado Juan Ortiz de Matienzo , el licenciado Delgadillo , y fue nombrado presidente de la Audiencia Nuño de Guzmán , gobernador de Pánuco .","Auh yn oacico yn huell achto Audiencia Mexico yehuatl ypan xihuitl de 1528 , auh yn oydoresme huallaque oncan yntequiuh mochiuh yehuatl yn liceciado Alonso de la Parada , yhuan yehuatl yn liceciado Francisco Maldonado , yhuan yehuatl yn liceciado Juan Ortiz de Matienço , yhuan yehuatl yn liceciado Delgadillo , yhuan yquac macoc ynic presidente mochiuh oncan Audiencia yn Nuño de Guzmán governador ompa yn Pánuco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68826,6219,spanish,nahuatl,"En verdad aquí viven , ya escucho su canto florido . Es como si les respondiera la montaña . En verdad junto a ellas mana el agua preciosa , la fuente del xiuhtótotl .","Tlacazo , nican nemi , ye niccaqui in inxochicuicatzin , iuhquin tepetl quinnahnanquilia . Tlacazo itlan in meya quetzalatl , xiuhtotoameyalli . Oncan mocuicamomotla , mocuicananquilia",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68827,6220,spanish,nahuatl,"Y Maxtlaton dijo : ¿ Quiénes son éstos ? , porque no son hombres ; pero no escaparán , aunque sean grandes brujos ; y también : Que vengan a cantar ; que se les den , a los hombres naguas y huipiles de henequén , y a las mujeres mastles y tilmas de henequén ; asimismo , que se les den tamales a medio cocer y mole picante , pero agua no han de beber .","Auh niman ye quitohua yn Maxtlaton : Aquique in ? , camo tlaca ; aocmo yazque , ma huey nahualtitin ; auh ynin : Ma oc oncuicacan , xiquimontlauhtitin yn oquichtin ma ymichcue ymichhuipil , auh yn cihua ma ymichmaxtli yhuan ymichtilma ; yhuan xiquimontlamacati amo yuhcciz anoço amo yuhccic yn tamalli yhuan yn molli , auh yn atl atle cayotizque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68828,6221,spanish,nahuatl,"que no lo toque ( un ) ratón ,","mah amo quimatoca quimichin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68829,6222,spanish,nahuatl,"Y así lo mandaron el juez governador y los juezes y se tome juramento en firmeza de lo mandado y se haga presente Pedro Gerónimo regidor mayor y Pedro de San Francisco regidor y así lo mandaron en firmeza de lo qual lo firmaron de sus nombres Antonio Valeriano , Francisco Martin , alcalde ; Miguel Sanchez , juez , Toribio Lucaz . Pasó ante mí Leonardo , escrivano .",Yuh motlanahuatilia in tlatohuani gobernador juez yhoan jueces ynic juramento conanazque yni quineltilizque in intlatol yxpan muchihuaz in Pedro Jeronimo regidor mayor yoan Pedro de San Francisco regidor yuh motlanahualtilique yc oquimoneltililique oquimotlalilia in infirmatzin . Antonio Valeriano Toribio Lucas Francisco Martin alcalde Miguel Sanchez juez . Paso ante mi Diego Leonardo escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68830,6223,spanish,nahuatl,"Tan luego como el tlatohuani Huehueteuctli Chichimecateuctli llegó a Atenco , enseguida murió ; allá llegó en el dicho año de 9 CallI .",Auh in yehuatl yn tlahtohuani yn Huehueteuhctli yn Chichimecateuhctli ça tequitl onacico yn Atenco oncan momiquillico ; yn çan ya yehuatl ypan acico yn omoteneuh IX Calli xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68831,6224,spanish,nahuatl,cuando echen la Tortilla ;,cuando quipatahuazqueh in taxcaltzin ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68832,6225,spanish,nahuatl,"Revuélveme como masa de maíz , tú , señor , pequeño Axayácatl , yo a ti por completo me ofrezco ,","Xic hualquixti nonextamal , in titlatohuani Axayacaton , tla cen nimitzmanili ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68833,6226,spanish,nahuatl,3 dientes de ajo,Yei axoxtlantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68834,6227,spanish,nahuatl,"Sobre todo causó admiración que la fiesta celebrada en México en honor de San Ignacio no fuera una fiesta por su canonización , a pesar de lo cual se celebró con mucha solemnidad ; y por eso muchos malvados exhibieron después escritos injuriosos que fijaban de noche en las puertas de la iglesia mayor .","Auh occenca huel momahuiçohua ynic oquiz ylhuichihuililocatzin Mexico yn omoteneuhtzino Sant Ignacio yn ayemo ycenyo yn ilhuichihuililocatzin omochiuh , ye niman hueylhuitl yn omochiuh ynic ycatzinco opahpacohuac ; ynic cenca miequintin çatepan oquinextique yn tlahueliloque oquimomahuizpolhuique yntlacuiloltica yn aquique conçaçalohuaya puertatitech yn oncan yglesia mayor yohualtica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68835,6228,spanish,nahuatl,No se limpia porque está en la corteza de los árboles .,"Nikauín mochiua miak . Amo se kimeua , ta ikespan kuouit motalia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68836,6229,spanish,nahuatl,". la flor del sustento ( humano ) , la flor ( que huele a maíz ) donde se yerguen las flores . Juega a la pelota , juega a la pelota el viejo Xólotl : en el mágico campo de pelota juega Xólotl : el que viene del país de la esmeralda . ¡ Míralo !",tonacaxochitl in ye izquixochitl xochitl icacan . Ollama ollama veve Xolutl navallachco ollama Xolutl chalchivecatl xic itta,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68837,6230,spanish,nahuatl,"solo en la cima , en la cima te irás",san tlachikili tlachikili tiyas,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68838,6231,spanish,nahuatl,"También la cáscara de la cebolla grande sirve para curar el jiote , se pone en las partes enfermas .","Tein uejueyi cebolla , tein yon ipitseuayo kualtia kiitaliliaj , kemej yon xiyot , kixpepechouiliaj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68839,6232,spanish,nahuatl,Ellos trabajan,Inijuanti tekitij,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68840,6233,spanish,nahuatl,"“ Preparadle un braguero , una capa , se los daréis , vosotras que sois valientes . ”","—“Xitlacencahuacan in maxtlatl , in timatli , anquimacazque amoquichui . ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68841,6234,spanish,nahuatl,"2 Tochtli , 1286 .","2 Tochtli xihuitl , 1286 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68842,6235,spanish,nahuatl,"El día 29 de junio , fiesta de los apóstoles San Pedro y San Pablo , a la una de la tarde , dejó la gran ciudad de México Tenochtitlan el señor virrey don Juan de Mendoza y Luna , marqués de Montesclaros , para dirigirse al Perú .","Auh yn axcan ypan yc 29 mani metztli junio , ypan ylhuitzin Sant Pedro yhuan Sant Pablo apostolosme , yquac moquixti ypan ce tzillini yn quitlalcahui huey altepetl ciudad Mexico Tenochtitlan in yehuatzin tlahtohuani visurrey don Juan de Mendoça y Luna marqués de Montesclaros , ompa mohuicac Perú .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68843,6236,spanish,nahuatl,"Finalmente partió también el mexica , y lo guiaba Tlotépetl ; a los michhuacas los acaudillaba Tálatl , y el jefe de los matlactezacahuacas se llamaba Ácix .","Nima ualleuac y mexicatl , quiualyaca Tlotepetl ; auh y michuaque quinpachoa Talatl , y matlacteçacauaque ymachcauh Acix .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68844,6237,spanish,nahuatl,"En 1917 , también , se dice haberse aparecido la Virgen en Fátima , Portugal , a tres pastorcitos .","Noyuhqui in ipan 1917 xihuitl , quilmach , monexiti in cenquizca Ichpochtli in itoca Maria imixpantzinco eixtin ichcapixcacoconeh in ompa Fatima altepetl , in itech pohui Lusitania .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68845,6238,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68846,6239,spanish,nahuatl,No florece .,In amo xochiyoua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68847,6240,spanish,nahuatl,dijo .,kiilui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68848,6241,spanish,nahuatl,Dixo que no es pariente de las partes y que dira verdad de lo que supiere y que lo que sabe sobre las casas en que hizieron un portillo sobre que es este pleito son de Pedro que al presente está enfermo y de su muger porque este testigo vido traer la piedra y adobes y madera de la parte due se dize Atlixucan .,Auh yn testigo quitohua amo quen niquinnotza yn moteilhuia zan nicmelahua y notlatol yn ipanpa ynic neteilhuilo calli yn huel yehuatl yn oquicuitlacoyonique ca huel ycal yn cocoxcatzintli yn Pedro yhuan yn inamic ca onpa hualla yn tetl yn quahuitl yn xamitl yn onpa Atlixocan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68849,6242,spanish,nahuatl,"por eso van estos cuidadores del agua ,","ica nehin yahuih nehin taapiani ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68850,6243,spanish,nahuatl,"Nadie sabe si pudo llegar a la orilla , o si lo devoró una serpiente , un caimán o algún pez grande .","Ayac quimati yntla atenquiçaco , anoço cohuatl oquitollo anoço acuezpalli oquiqua yn anoço michin quiquac in Temillotzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68851,6244,spanish,nahuatl,"Han pasado 137 años desde que , en el año 6 Técpatl , 1472 , murió el señor Nezahualcoyotzin , tlatohuani de Tetzcoco , que gobernó durante 42 años ; vivió como pilli durante 29 años , antes de enseñorearse , y vivió en total sobre la tierra 71 años .","Auh yhuan ye chiquacenpohualxihuitl ypan caxtollomome xihuitl yn ipan VI Tecpatl xihuitl , 1472 años , yn omomiquilli yn tlacatl y Neçahualcoyotzin tlahtohuani Tetzcoco , yn tlahtocat onpohualxihuitl ypan onxihuitl ; auh yn çan pilli catca cenpohuallonchiuhcnahui xihuitl yn oquic ayemo tlahtocatlalliloya , auh ynic mocenponhua yn ixquichcauh nen tlalticpac ynic tlacat yepohualxiuhtica ypan matlacxiuhtica oncetica ynic onmomiquillico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68852,6245,spanish,nahuatl,"1 . - Y digo que Juan Pepena pondrá 4 pesos con los que se dirán responsos . Mi hijo Totoloytzin tejió petates , los tejió para Juan Pepena y no me dio [ el precio ] . Y Le pedí los tomines , los 4 pesos , ante mí lo hicieron confesar y Juan Pepena aceptó que los ganó allá en Ocuituco .",1 . - Yhuan niquitohua y Juan Pepena quimanaz 4 pesos yhuan yc mitoz resposus zan quihualitquiti ynoconeuh Totoloytzin petlatl yhualitquitiloc y Juan Pepena auh amo nechmacac auh za niquitlani y notominez 4 pesos oquimixcomacaque nixp[an] quimocuitia y Juan Pepena ompa contlania Ocohuitoco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68853,6246,spanish,nahuatl,"Esta es la relación que averiguó y dejó escrita nuestro padre fray Bernardino de Sahagún , religioso de San Francisco , después de interrogar a los ancianos que custodiaban las pinturas hechas tiempo atrás por los antiguos ; en ellas se trata de todo lo que aconteció antiguamente , y se aclara , por tanto , quiénes fueron los primeros que llegaron a establecerse y merecer tierras en Chalchiuhmomozco , que después se llamó Amaquemecan .","Auh nican ca centlamantli ytlahtoltzin quimoneltililia yn totlaçothatzin fray Bernardino de Sahagún teopixqui San Francisco quimicuilhui , yn iuh quinmotlatlanili ye huecauh huehuetque catca yn quipixticatca tlapallamatlacuilolli , yn iuh quicuillotihui yn ocno nepa ye huecauh huehuetque catca ; yn itechcopa tlahtoa yn ixquich tlamantli ye huecauh omochiuh , y huel quimatia yn ac yehuantin yn achtopa motecaco yn tlalmacehuaco yn oncan Chalchiuhmomozco , yn çatepan ytocayocan omochiuh Amaquemecan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68854,6247,spanish,nahuatl,"de los ríos ,","ahueyilme ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68855,6248,spanish,nahuatl,"En este año Ilancuéitl Atlauhtecatlteuctli dejó el señorío que durante 18 años había tenido en Atenco ; puso en su lugar y le dejó el señorío a su hijo Itzcuauhtzin Segundo , o el Joven , el cual recibió el señorío en Atenco en este año de 6 Tochtli .","Ypan in yn quicauh yn itlahtocayo yn Illancueytl Atlauhtecatlteuhctli , yn itech catca yn tlahtocayotl yn ompa Atenco caxtolli omey xihuitl ; auh yehuatl quimixiptlati quicahuilli yn itlahtocayo yn ipiltzin yn teomeca yn itoca Ytzquauhtzin telpochtli , çan ya ypan yn Chiquacen Tochtli xihuitl yn quicuic yn itlahtocayo yn ompa Atenco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68856,6249,spanish,nahuatl,Capítulo Segundo .,Capítulo Ycontlamantli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68857,6250,spanish,nahuatl,y los montes que humean,"ihuan in popocatetepe ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68858,6251,spanish,nahuatl,La anciana fue a traer allá en otra casa,Tenantsi ya kikuito nepa seyok kali,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68859,6252,spanish,nahuatl,200 gramos de chile guajillo,Mahtlacpohualli gr . huaxchilli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68860,6253,spanish,nahuatl,1 pizca de cominos,Comino ixquich ticcui ica tomahpil,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68861,6254,spanish,nahuatl,2 dientes de ajo,Ome axoxtlantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68862,6255,spanish,nahuatl,Se deshierba .,In se kichipaua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68863,6256,spanish,nahuatl,Tiene mucha razón . Hace una buena inversión .,Cualica in tlen quichihua . In ce cualli tlacohualli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68864,6257,spanish,nahuatl,Siempre me he interesado mucho por los deportes .,Nochipa miac oniconcualitac in ahuiltechihchican .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68865,6258,spanish,nahuatl,"En estera de flores pintas tu canto , tu palabra , oh príncipe mío , Nezahualcóyotl .",Xochipetlatipan tocon ya icuilohua in mocuic in matlatol nopiltzin oo ti Nezahualcoyotzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68866,6259,spanish,nahuatl,tres jilotes tuvo y de veras está hecha una,eyi xilotl kipixki pero neli eltok ueyi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68867,6260,spanish,nahuatl,Llovió mucho ayer .,Huel oquiahuic yalhua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68868,6261,spanish,nahuatl,"Tú sabes dónde tienes el agua ,","tehhuatzin ticmati campa ticpiya nat ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68869,6262,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68870,6263,spanish,nahuatl,Sus flores son blancas .,Istak ixochiyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68871,6264,spanish,nahuatl,Venas de chile pasilla,Pasillachilcuitlaxcolli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68872,6265,spanish,nahuatl,"5 Calli , 1341 .","V Calli xihuitl , 1341 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68873,6266,spanish,nahuatl,Eran muy numerosos los aztecas mexitin que salieron .,Azteca mexitin cenca yxachintin y hualquizque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68874,6267,spanish,nahuatl,Florea en junio y julio .,Xochiyoua junio uan julio .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68875,6268,spanish,nahuatl,"Por favor ,","Por favor ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68876,6269,spanish,nahuatl,"cuece siempre bien para nosotros ,","siempre xitechtaocxitili cualtzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68877,6270,spanish,nahuatl,"Y he aquí , de verdad , ahora , Hombre , Señor Nuestro , Noche , Viento , El que se inventa a sí mismo , Tú de quien nosotros somos siervos , ¿ qué determina tu corazón , cómo lo quieres ? ¿ Acaso has abandonado ya a la cola , el ala ? ¿ Acaso ya es todo , acaso es así , acaso sólo así sucede ? ¿ Es que sólo irá , perecerá la gente del pueblo , acaso acabará el que es llevado a cuestas , el que es cargado en brazos , los que son gobernados ? ¿ Tal vez habrá desolación , prevalecerá la noche en la ciudad , acaso ya no estará en parte alguna ? ¿ Por ventura tu triste ciudad se llenará de breñas , de piedras ? Y los lugares donde se hace vigilia , tus montículos , donde se hallan tus pirámides , ¿ acaso habrán de desbaratarse , acaso habrán de deshacerse ?","Auh iz nelle axcan , Tlacatle Totecuyoe : Yohualle , Ehecatle , Moyocoyatzine , Titlacahuane : ¿ quen quinequi in moyollotzin , quecin toconmonênequiltia ? ¿ Cuix ye oticmomacahuilli in mocuitlapil , in matlapal ? , ¿ cuix ye ixquich , cuix ye iuhqui , cuix za yaz ? , ¿ cuix za polihuiz , in macehualli , cuix tlamiz in tlatquitl , in tlamamalli ? , ¿ cuix cauhtimaniz , cuix yohualtimaniz in atl , in tepetl : cuix aoccan yez ? ¿ Cuix cuappachihuiz , cuix tetemiz , in mocnoauh , in motepeuh : auh in mochiyaloca : in motetel , in motzacual imanca , cuix xiniz , cuix moyahuaz ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68878,6271,spanish,nahuatl,"Allá estuvo gobernando el señor Toteociteuctli Tecuachcauhtli ; pero tampoco se sabe en qué año se trasladó y se asentó en Chalchiuhtépec , que estaba en la ribera de Chalco .",Oncan ye tlahtocati yn tlacatl Toteociteuhctli Tecuachcauhtli ; auh amono huel momati tle ypan xihuitl yn oncan hualmicuani yn oncan yc motlallico Chalchiuhtepec atentlipan Chalco mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68879,6272,spanish,nahuatl,"1 Calli , 37 .","I Calli xihuitl , 37 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68880,6273,spanish,nahuatl,"Y luego se echaba encima el mecapal y el hacha . Llevába comida para dos días , también pulque para dos días , y agua para poder hervir café allá en el monte . Mientras se ponía a rajar la leña , dejaba armado el horno para que se hiciera el carbón . Cuando ya estaba funcionando el horno , se quedaba allí una noche y un día . Porque tenía que ver si se encendía o se apagaba el horno . Porque sabía trabajar el horno ; se prende y se apaga ; y si se apagaba , mi padre lo volvía a encender .","Zan niman omaniliaya mecapali ihuan hacha . Omiquiliaya itacatl para ome tonali , neuhtli noihqui ome tonali , atzintli ica mopozoniliz icafentzin ompa cuautla . Noca moxexelhuiaya cuahuitl oncuan on metequechiliz horno oncuan quizaz tecoli . Iman yometequelic omocauhtzinoaya ce yohuali ihuan cemilhuitl . Oncuan on mohtiliz tla oticuic nozo oceuh horno . Ipampa iqui on quimati quichihuaz horno ; tlicui ihuan cehui ; ihuan tla ocehuia notatzin omomectliquechiliaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68881,6274,spanish,nahuatl,"Y ahora , oh amigos , escuchad el sueño de una palabra : Cada primavera nos hace vivir , la dorada mazorca nos refrigera , la mazorca rojiza se nos torna un collar . ¡ Sabemos que son verdaderos los corazones de nuestros amigos !","Auh tocnihuané , tla xoconcaquican in itlatoltemictli : Xoxopantla technemitia , in teocuitlaxilotl , techonithuitia , tlauhquechol elotl , techoncozcatia . In ticmati . ye on tlaneltocato iyyolo tocnihuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68882,6275,spanish,nahuatl,"tal vez en el viento ,","xa itech ehecat ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68883,6276,spanish,nahuatl,se fue secando .,uaktiyajki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68884,6277,spanish,nahuatl,lo fue a tirar y en un rato [ supuestamente ],kimajkauato uan se tlalochtli noja,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68885,6278,spanish,nahuatl,Vosotros eráis . Vosotros estabais .,Oanyeyah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68886,6279,spanish,nahuatl,"¿ Acaso en verdad se vive , allí a donde todos vamos ? ¿ Acaso lo cree tu corazón ?",¿ Cuix nelli nemohua quenonamican ? ¿ Cuix on tlaneltoca toyollo ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68887,6280,spanish,nahuatl,"Es en vano , él no se cambiará .","Zanenca , yehua amo tlapatlaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68888,6281,spanish,nahuatl,"El lunes 2 de abril se terminó de construir el campanario de San José , y en la cima colocaron una cruz de hierro y un recubrimiento de estuco verde , como hasta ahora se ve ; esto lo hizo fray Francisco de Gamboa , guardián de San José .","Yn ipan lunes yc 2 mani metztli abril , yquac yecauh in campanario San Josep , ycpac quiquetzque in cruz tepoztli yhuan tlatenexaltilliçotl xoxoctic , yn iuh neztica axcan ; ynin yehuatzin quimochihuilli in fray Francisco Ganboa guardián Sant Josepeh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68889,6282,spanish,nahuatl,. ¡ nació el que manda en la guerra !,. otlacatqui yautlatoquetl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68890,6283,spanish,nahuatl,"— Está bien , dioses , vosotros me habéis hecho una gracia .","— Ca ye cualli , teteoé , oannechmocnelilique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68891,6284,spanish,nahuatl,"Al oírlo , los mexicas se pusieron a hacer flechas y dardos ; también construyeron barreras de céspedes , y por eso al sitio lo llamaron Cuepopan , como se llama hasta el día de hoy .","Auh yn oquicaque yn mexica , niman ye yc momitia , quichiuhque yn tlatzontectli ; yhuan cueptli yn quimohuitique , yc quitocayotique yn Cuepopan , ynic axcan motenehua Cuepopan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68892,6285,spanish,nahuatl,"Sí , Señor .","AUHTZIN , TLAHTOANE !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68893,6286,spanish,nahuatl,"... cuando los arrastró una gran tempestad , la cual quizá arrojó las canoas en que los antiguos venían navegando sobre las costas de la tierra de Aztlan , donde los chichimecas desembarcaron y se establecieron .","can . . . m . . . ic . . . Auh çan . . . hual . . . | | ynic oquinhuallatocti huey ayeyecatl , ynic aço yehuatl oncan oquitlaçaco yn imacal yn ihtic ohualyetiaque yn huehuetque yn iyatenyoc yn Aztlan tlalli , ynic oncan ohuatenquiçaco chichimeca ynic onca motlallico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68894,6287,spanish,nahuatl,Que haya también,Mah no onca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68895,6288,spanish,nahuatl,"Él le hizo a la señora este milagro por intercesión de su siervo el señor San Nicolás de Tolentino , porque , según se dijo , cuando la señora se dio cuenta de que estaba temblando y cuando vio que la casa se les venía encima y que no tenían salvación , lo invocó pidiéndole ayuda .","Yhuan oncan ycatzinco tlamahuiçolli quimochihuili yn itlaçotzin señor San Niculás de Tolentino yn ipan señora ; yuh mihto ynin señora yn ihquac oquimah ye tlallolini yhuan yn oquittac ycal ye ipan huitz , in ye ypan actihuetzi , yn aocmo huel momaquixtia , oncan quimotzatzilili ynic quimopalehuiliz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68896,6289,spanish,nahuatl,"El me dijo que podría tomar algo de leche , sopas ligeras , unos purés , frutas y jugos de frutas , nada más . Como no siento hambre , no me importa la falta de alimentos acostumbrados .","Yehua onechilhui cualli niconiz tepitzin chichihualayotl , nacaayotl , xochicualayotl ihuan xochicualli , ihuan zan inon . Mach quenin amo ni . mayana , amo notequi tla amo onca tlacualli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68897,6290,spanish,nahuatl,dijeron los chichimecas de linaje le dicen a los mexicas quién es vuestro dios luego pidieron una mujer los mexicas les dijeron dadnos una hija vuestra para que os mostremos a nuestro dios,quihtoque in chichimeca pipiltin ye quilnilhuia in mexica aquin amoteouh niman oquitlanque in in cihuatl in mexica quimilhuique machitechmaca ce mochpah6 ipampa tamechititizque in toteouh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68898,6291,spanish,nahuatl,"Me fijo en sus rostros , por todas partes águilas y tigres .","Yxco nontlatlachia , nepapan quauhtlin , ocelotl ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68899,6292,spanish,nahuatl,"y allí donde fueron quedando sus barcas ,","auh in oncan cacanaco imacal ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68900,6293,spanish,nahuatl,"Y así como lo oyeron los dichos señores alcaldes lo referido y pedido por lo susodichos luego mandaron llamar y parecer a Jos vecinos y moradores del dicho barrio y mandones [ tlaxilacalleque ] los quales vinieron y parescieron Pedro Huizilteuhca merino y Lucas Tototl y Gaspar Morales y Damian Texocatl alguacil , Martin Quauhtlaol , Melchior Diaz , Balthazar Rosas .","Auh yn iquac oconmocaquiltique señores alcaldes yn tlatolli yn iuh tlaytlanico niman motlanahuatillique notzalloque yn tlaxillacaleque ah niman huallaque Pedro Huitzilteuhca merino , Lucas Tototl , Gaspar Morales , Damian Texoatl alguacil , Martin Quauhtlaotl , Melchor Diaz , Balthazar de Rosas .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68901,6294,spanish,nahuatl,"el Dueño del Cerca y del Junto ,","in Tloque , Naoaque ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68902,6295,spanish,nahuatl,"En el año 2 Calli 1481 murió Axayacatzin , quien gobernó durante 13 años .","Ome Calli xiuitl yc mic Axayacatzi , matlacxiuitl omey tlatocat .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68903,6296,spanish,nahuatl,Sin embargo se necesitan muchas cosas que traen los ambulantes .,Nozo melahuac monequi miac tlen cualhuicah nehnentlanamacaqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68904,6297,spanish,nahuatl,vendas,manxitlanamaca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68905,6298,spanish,nahuatl,Por cuya causa ahora ponemos pena a Gabriel Yaotl y a su esposa Maria Papan para que no otra vez alla digan algo o contradigan ya que no es su tierra pues precisamente son ellos los poseedores de la tierra el llamado Diego Yaotl y su esposa Ysabel Tlaco .,Ypampa yn axcan tictlalia pena yn techcopa in Gabriel Yaotl yoan yn inamic Maria Papan aocmo cepa oncan tlatozque anozo tlaysnamiquizque ypampa camo intlalpan ca uel yeuantin tlaleque yn itoca Diego Yaotl yoan yn inamic Ysabel Tlaco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68906,6299,spanish,nahuatl,"No señor , no se lo he vendido a él , sino a su padre .","Amotzin , amo yehua onicnamaquilti , tlacamo itahtzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68907,6300,spanish,nahuatl,"Y traían el pan a Xochimilco y a San Gregorio Atlapulco ; cada ocho días vendían . Se turnaban ; algunos venían el domingo a vender , lunes , martes y miércoles . Venían otras personas si estaba buena la venta . Pronto regresaban al pueblo de Milpa Alta .","Ihuan ocualicaya pantzin oncuan Xochimilco ihuan San Gregorio Atlapulco , ce chicueyi tonali ohualatlanamacaya . Zan onepapatlaloya ; cequi hualaya domingo tlanamacazque , lunes , martes ihuan miércoles . Occequi tlacatl tlacuali oyeya tianquiztli icihcan omocuepaya ompa ipan in xolal Momochco Malacateticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68908,6301,spanish,nahuatl,Su hermana no les hace caso,Iniikni yon axkinchijki kuenta,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68909,6302,spanish,nahuatl,"Algunos lo venden , otros sólo para consumo . Si está bien seco puede durar de uno a dos años .","Sekin kinamakaj , sekin para inigasto saj , maski se xiujtika oso ome xiujtika yetos , pero kuali se kiuatsa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68910,6303,spanish,nahuatl,lo han cortado,kitsojtsontektoke,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68911,6304,spanish,nahuatl,fuereis estuviéramos,Tla anmehuan anyezquiah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68912,6305,spanish,nahuatl,"Lo llaman así porque es bonito , se parece a la escobeta ( ixilua ) del guajolote .","In iujki kitokaytiaj por in kualtsin , majyá yon ueuejcho ixilua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68913,6306,spanish,nahuatl,quince,Caxtolli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68914,6307,spanish,nahuatl,"Es bastante . Hacemos nuestro deber con que te abrigamos nosotros , tus madres , tus padres . ”",Ye ixquich tonequixtil ticchiua ic timitzquimiloa in timonanhuan in timotahuan . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68915,6308,spanish,nahuatl,"Ya ha llegado , ya se yergue el cantor .","In o ya hual acic , on ya moquetza in cuicanitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68916,6309,spanish,nahuatl,Es enredadera ( kuamekat ) .,In no kuamekatsin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68917,6310,spanish,nahuatl,"hicieron su camino , su viaje , con que fueron a rebuscar y recibir dones del Dueño del universo , con que se hicieron dignos de su seno y de su espalda , metiendo en ellos mano .",oquichiuhtiaque in utli in nenemiliztli in ic oquitlamatataquiliaque in tloque in nauaque in ic ixillan itozcatlan omamamayauhtiaque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68918,6311,spanish,nahuatl,Y allí encontró a una piedra bonita,Uan noponi moeuito se tetl yejyektsi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68919,6312,spanish,nahuatl,acaso porque mi padre no sabía qué necesario es a las personasel saber la lectura acaso porque ya ayudaba yo para que la pasáramos luego se olvidó de mis estudios nunca más se dijo algo sobre ello y yo nunca lo recordé,ahzo i pampa in notahtzin ammo momachitiaya quen ica tetechmonequi momatiz in tlapohualiztli ahzo ipampa ye nitlapalehuiaya ica tipanozque zan niman omolcahuili in noneizcaliliz ayocuic ida omihto itechcopa nien nehuatl ammo quemman oniquilnamic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68920,6313,spanish,nahuatl,Yo le vi por última vez ayer en la tarde .,Nehua za yalhua ica teotlac oniquitac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68921,6314,spanish,nahuatl,"El primero de enero de este dicho año , los negros se iban a levantar y hacer la guerra en México ; se iban a rebelar contra sus amos los españoles , a quienes iban a matar , pero Dios nuestro señor no quiso ni permitió que los españoles fueran muertos , porque se supo presto y al punto fueron aprehendidos los negros .","Auh yn axcan ypehuayan yn omoteneuh yancuic xihuitl yhuan ypehuayan yancuic metztli henero ypan omacocuizquia yaoyotl oquichihuazquia nican Mexico yn tliltique ; ynpan quichihuazquia yn intecuiyohuan yn españolestin , oquinmictizquia , auh amo quimonequiltitzino yn totecuiyo Dios , amo quinmomacahuilli yn españolestin mictilozque , ca niman machiztic niman ohuanoque yn tliltique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68922,6315,spanish,nahuatl,"Pero no fue posible realizar la procesión , que se suspendió por haberse pregonado que durante los días de la semana santa en ningún lugar se hicieran procesiones , que tampoco se hicieran procesiones durante la pascua florida de Resurrección , y que nadie , español o natural , se disciplinara durante los días de esta semana santa , imponiendo una pena de 50 pesos a quien sorprendieran revestido con túnica .","Auh ca yc ayamo huel mochihuin yqu itlacauh yc çan mocauh yn ipampa yc tzatzihuac in huel yzquilhuitl ypan yc ce semana sancta ynic acan tlayahualoloz , yhuan ynmanel no ypan xuchipasqua de Resurectión amono huel tlayahualoloz , yhuan amonoyac huel mohuitequiz yn españoles yhuan yn timacehualtin yn ipan yzquilhuitl omoteneuh semana sancta , pena motlalli yn aquin dúniga yc canazque onpohuallonmatlactli pesos yxtlahualtiloz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68923,6316,spanish,nahuatl,Bueno la próxima vez voy a venir con ella . ¿ Tiene noticias de su hijo que está en el extranjero ?,"Cualica , occe tonalli ica nihualaz . ¿ Ye itla timomachitia quenin ca mopiltontzin yahtinemi ica hueca tlalli ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68924,6317,spanish,nahuatl,Lo segundo digo que mis hijas la una Ana y la otra que se llama Maria [ al margen izquierdo : herederas ] para entranbas seran menester para con que se crien diez y siete pesos seran menester para ellas si dios las dexare lograr y bivir .,Ynic 2 tlamantli niquitohua yn nopilhuan Ana yn occe ytoca Maria yn omextin yntech monequiz yc huapahuazque yn XVII pesos yntech monequiz yn tla quinemiltiz yn dios .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68925,6318,spanish,nahuatl,Junto a Ti,Tehhuatzin monahuac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68926,6319,spanish,nahuatl,más largo,ocachi hueyac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68927,6320,spanish,nahuatl,"que no tenga polilla ,","mah amo ihcochiyohua ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68928,6321,spanish,nahuatl,señorita,moichpokachijki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68929,6322,spanish,nahuatl,"Luego el malinalca , y lo guiaba Citlalcóhuatl .","Nima ye malinalcatl , ualteyaca Citlalcouatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68930,6323,spanish,nahuatl,Se da solo . Nace su semilla .,"Mochiua saj , ixua iteyo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68931,6324,spanish,nahuatl,"Se va pintando tu corazón con flores de todos colores , tú pintas tu canto , tu palabra , príncipe mío , tú Nezahualcóyotl .","A icuiliuh moyollo tlapapal xochitica : tocon ya icuilohua in mocuic in motlatol nopiltzin , ti Nezahualcoyotzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68932,6325,spanish,nahuatl,"Ataron sus años por primera vez en tiempos de su caudillo y cuauhtlato Huitzilopochtli , sacerdote que venía cuidando a su dios ; para entonces , hacía 28 años que los mexitin habían salido de su morada de Aztlan , y Cuauhtexpetlatzin llevaba 20 años gobernando en Colhuacan , cerca de Itztapalapan .","Yn icceppa quilpique ypan yn inteyacancauh yn incuauhtlahtocauh tlamacazqui Huitzilopuchtli ynteopixcatlahtocauh hualmochiuhtia ahnoço mochiuhtihuitz ; yn ihquac yn ye iuh nepa yecuel yxquichica ye cenpohuallonchicuey xihuitl ompa hualquizque yn inchan Aztlan mexitin , yn ihcuac yn ye iuh nepa cenpohualxihuitl tlahtocati yn itoca Cuauhtexpetlatzin yn nican Culhuacan Ytztapallapan ynahuac . | |",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68933,6326,spanish,nahuatl,"13 Acatl , 1427 .","XIII Acatl xihuitl , 1427 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68934,6327,spanish,nahuatl,El año 2 conejo ( 1910 ) inicia la Revolución Mexicana con el levantamiento de Francisco I . Madero .,"Nican opeuh , in ipan ome tochtli xihuitl ( 1910 ) huei yaoyotl iitic Anahuac motocayotia Revolución Mexicana , in yuh omaltepetlali Francisco I . Madero .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68935,6328,spanish,nahuatl,"En vano estuviste en Atlixco , señor Toteoci , príncipe Cóhuatl , el Dador de la vida trastorna tu corazón .","Tonilhuizolohuan Atlixco , in Toteoci teuctli , Cohuatl teuctli , yehua mitzyollopoloa , in Ipalnemoa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68936,6329,spanish,nahuatl,La qual dicha tierra sabe este testigo la tuvo y poseyo el dicho Acamapichtli ( teniendo como dicho tiene en ella casas ) y sabe e conoce este a los dichos governador e don Martin Momauti ser descendientes e hijos del dicho Acamapichtly y sabe que la dicha tierra despues del dicho Acamapichtli la an poseido y tienen los dichos gobernador e don Martin como casa propia de erencia de sus antepasados ( y que lo que dicho y declarado tiene es publico e notorio entre los yndios naturales desta dicha ciudad y fuera de della ) y este testigo por tal lo sabe y tiene y es la verdad para el juramento que fecho [ F . 5v . ] tiene ( y en ello siendole leido e dado a entender se afirmo e retifico en ello ) e lo firmo de su señal ( y los dichos alcaldes lo firmaron de sus senales ) .,Yn axca yn itlal catca yn Acamapichtli yn itatzin catca yn axcan México tlatohuani yn don Luis de Santa Maria yhuan yn itoca don Martin Momauhti ca omextin ypilhuan catca yn Acamapichtzin auh yn axcan ynic moteylhuia ca ymaxca ca yntlatqui ca yntlal ca quincahuilitia yn intatzin catca ynic amo niztlacati yn nehuatl ni Martin Tecaahuia ca juramento onicchiuh ypanpa yc nican nomatica niquetza cruz . Martin Tecaahuia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68937,6330,spanish,nahuatl,"Por favor ,","Porfavor ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68938,6331,spanish,nahuatl,Respondió Cohuatzinteuctli a los tlatoque de Mexico Tenochtitlan : Así se hará .,Auh yuh quinnanquilli y nican Mexico Tenochtitlan tlahtoque yn Cohuatzinteuhctli : Yn iuh quichihuaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68939,6332,spanish,nahuatl,"¡ también es tu casa , único dios !","¡ anca ye mochan , yn icel teotl !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68940,6333,spanish,nahuatl,Por ahí venía se encontraban en medio del cielo .,onkanik walaya monakikiya ' en medio del sielo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68941,6334,spanish,nahuatl,1 kilo de alas de pollo,Ce kilo poyox iaztlacapal,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68942,6335,spanish,nahuatl,A él le conoce muy poca gente .,Yehua zan cequintin tlacab quixmatih .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68943,6336,spanish,nahuatl,CANTO DE AMIMITL,AMIMITL ICUIC,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68944,6337,spanish,nahuatl,"3 Acatl , 1287 : En este año murió Chalchiuhtlatonatiuh , tlatohuani de Huixtoco , aunque no se sabe en qué tierra o pueblo murió .","III Acatl xihuitl , 1287 años : Ypan y momiquillico yn Chalchiuhtlahtonatiuh tlahtohuani Huixtoco , ynin amo huel momati campa tlalli campa altepetl ipan y momiquillico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68945,6338,spanish,nahuatl,"Y en otra ocasión en que Tliltecatzin Chichimecayaotequihua salió de caza , encontró nuevamente a Tziuhtlacauhqui , el cual estaba parado sobre una cerca .","Auh y quezquiyoc in ye no yauh yn amiz yn Tliltecatzin Chichimecayaotequihua ye no ypan acito , çan ye oncan yhcac yn tepantli ycpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68946,6339,spanish,nahuatl,"Casi la mitad de la población indígena de México , muere el año 6 pedernal ( 1576 ) a causa de la viruela .",Achi tlahco altepemacehualtlacah omicque ipan chicuace tecpatl xihuitl ( 1576 ) ipampa huei zahuatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68947,6340,spanish,nahuatl,"Tras escucharlo , dijeron los tlatoque : Está bien , que no mueran los mexicas ; y puesto que han venido acá sus compañeros , pueden irse con ellos .","Auh yn oquicacque , niman quihtoque yn tlahtoque : Ca ye cualli , macamo miquican yn mexica ; ahço nelli nican ye huitze yn imicnihuan , ma ynpan huallaciti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68948,6341,spanish,nahuatl,Al amanecer los llevaron encadenados y los ataron a unos palos en el palacio de Ahuitzotzin en Acatlyacapan .,"Auh ça uallathui yn quiualhuicaque uallilpitiaque , quimoniylpico quauhtitech ychan Auitzotzi yn Acatlyacapa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68949,6342,spanish,nahuatl,"Con flores divinas , con flores de guerraqueda cubierto , con ellas se embriaga el que está a nuestro lado .","In teoaxochitl , in tlachinolxochitl ic yzhuayotimani , yca yhuintihua in tonahuac onoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68950,6343,spanish,nahuatl,nomás ellos vinieron primero .,san inijuanti primero ualajke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68951,6344,spanish,nahuatl,"Luego fue a observar una cosa que ya había visto antes , pues en muchas ocasiones había ido a mirar la arena de la ribera , junto a una pequeña pirámide ; y vio cómo al aproximarse la salida del sol , estando todavía obscuro , se alzaba una niebla como humito , como nubecilla de fuego , como arcoíris de niebla , la cual se levantaba enmedio del bosque , entre los árboles .","Niman ye oncan ye huallachia yn quihuallittaya nocuel centlamantli , cenca ca miecpa yn nican quihuallittaya yn axalpan yn tzaqualtzintitlan : yn ihquac y hualquiça yn tonatiuh yn ayahuitl yuhqui poctzintli moquetztica , occenca yohuatzinco , yuhqui tlemixayahuitl yn iuhqui yn ayauhcoçamalotl yn oncan moquetzaya y quauhnepantla yn quahuihtic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68952,6345,spanish,nahuatl,". no codiciaban fama y renombre , sino que andaban no más con su manta raída , eran muy medidos en lo que se decía de ellos , de las alabanzas de otros ;",". ahmo quinectiahque in mauizzotl in tenyotl zan imahayazultzin yetinenca cenca quimacacia in teihtulli in teyecteneualiztli ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68953,6346,spanish,nahuatl,Todas las casas tienen techo .,Nochi in caltin quipiah incaltlapachol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68954,6347,spanish,nahuatl,— ¿ Qué ya hace seis años que viven aquí ?,— tle ' ye kipia seis años nikan namectikate .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68955,6348,spanish,nahuatl,por haberme llevado sobre el agua para que,tinechapankistiko para noja,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68956,6349,spanish,nahuatl,"Ellos tomaron presos una gran cantidad de xochimilcas , pero no les cortaron las orejas sino las narices , para que no pensara el rey que sólo habían cogido la mitad .","Yehuan oquimanque miequintin xochimilcah , yeceh amo quintequilique innacaz , zan ye quincotonilique inyac , inic amo momatiz in tlahtoani ca zan tlahco quimilpique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68957,6350,spanish,nahuatl,nueve,Chicnahui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68958,6351,spanish,nahuatl,me fue a tirar en el río para que me perdiera,nechpachanito nepa aistero para ma nipoliuiti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68959,6352,spanish,nahuatl,Testigo : Alonso Sanchez harriero español vezino desta ciudad de Mexico testigo presentado en esta causa el qual aviendo jurado ( segun forma de derecho ) . [ Le fue preguntado : ¿ Qué sabes bien de la demanda de Maria Gerónima y su esposo Juan de Escalante en contra de Antonio Joseph y su esposa Magdalena Inés ? ¿ Quién era dueño de la tierra ? ¿ Quién era el propietario antes ? ],Testigo . - Alonso Sanchez Arriero español nican chane ciudad macoc juramento etc . tlatlaniloc yn testigo ylhuiloc quenin uel ticmati ynic moteilhuia Maria Geronima yn inamic Juan de Escalante ynic mixnamiqui Antonio Joseph yoan ynamic Magdalena Ynes ac tlale catca ac axcaoa catca yn umpa otioalaque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68960,6353,spanish,nahuatl,¿ Qué podrá hacer mi corazón ?,¿ Quen conchiuaz noyollo yehua ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68961,6354,spanish,nahuatl,"4 Técpatl , 1600 .","IIII Tecpatl xihuitl , 1600 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68962,6355,spanish,nahuatl,No se limpia .,Amo se kichipaua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68963,6356,spanish,nahuatl,En el verano se levantan antes de que salga el sol .,Ipan Verano mehuah ihcuac ayemo quiza tonalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68964,6357,spanish,nahuatl,"Le respondieron : “ Que así sea ; allá vamos , señora Malintzin ” .","Tlananquilli : “ Ma yn mochihua , ca tel ye yc tihui , nochpochtzé Malitzé ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68965,6358,spanish,nahuatl,"Y los colhuas les dijeron : Mexicas , iremos a hacer la guerra y a combatir a los xochimilcas ; con ellos se estrenará vuestro teocalli .","Auh oquimilhuique quitoque yn colhuaque : Mexicayé , ca tiyaoquiçazque , tiquinpehuazque yn xochmilca ; ynca momalliz yn amoteocal .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68966,6359,spanish,nahuatl,"El lunes 20 de octubre de 1614 entró a la gran ciudad de México don Gaspar de Alvear , caballero del hábito o encomienda de Santiago , que iba para desempeñar su oficio de gobernador en Guadiana de la Nueva Vizcaya en Nueva España ; viniendo de España , pasó por la ciudad de México y luego fue a comenzar su gobernación en Guadiana .","Axcan lunes yn ic 20 mani metztli octubre de 1614 años , ihcuac nican yhtic huey altepetl ciudad Mexico ocallaquico yn don Gaspar de Albeal , cavallero | | 262 quitlalia ycomiendatzin yn Santiago , ompa mohuica ompa motlalia ytequitzin ompa motepachilhuiz governador mochiuhtzinohua ompa motenehua de la Nueva Viscaya en Guatiana de la Nueva España ; çan onmoquixtihtiquiça nican Mexico España ohualmohuicac , quin yehuatl oconpehualtico yn governación ompa Guatiana .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68967,6360,spanish,nahuatl,"Le respondió la Virgen , digna de toda honra : Ea pues , escucha , el más pequeño de mis hijos . Ten entendido y por cierto , que no son escasos mis servidores , mis mensajeros a quienes puedo hacer que se encarguen de mi mensaje y que se lleve a cabo mi voluntad ; pero es muy necesario que tú seas el que hable , y que por medio de ti se verifique , se haga mi querer , mi voluntad .","Quimonanquililih in zenquizca mahuizichpochtzintli : Tla xiccaqui , noxocoyouh , ma huel iuh ye in moyolloh , cahmo tlazohtin in notehtlayecoltihcahuan , in notihtitlanhuan , in huel intech niccauhaz , in quitquizqueh in nihiyo , in notlahtol , in quineltilizqueh in notlanequiliz ; yeze huel iuh monequi inic huel tehuatl ic tinemiz , ipan titlahtoz , huel momatica neltiz mochiuhaz in noziyaliz , in notlanequiliz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68968,6361,spanish,nahuatl,Cada quien sabe lo que hace .,Cecen aquin quimati tlen quichihua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68969,6362,spanish,nahuatl,¿ Es posible obrar humanamente ?,¿ Ach quen tlatlaca ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68970,6363,spanish,nahuatl,"El 10 de febrero llegó de Castilla la noticia de la muerte del señor universal don Felipe II , el rey nuestro señor ; y cuando se supo en México , hacía cuatro meses que había muerto en España , el 18 de octubre de 1598 .","Yn ipan axcan a X de febrero , yquac acico tlahtolli yn ompa Castilla yn ipampa omomiquilli cemanahuac tlahtohuani don Philipe Segundo rey nuestro señor ; yn iquac machiztico nican Mexico ye iuh nauhtetl metztli momiquilli , yn ipan metztli yc XVIII mani octubre yn ipan xihuitl de 1598 años yn momiquilli ompa España .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68971,6364,spanish,nahuatl,"¿ De la región de lluvia y niebla yo Xochiquetzal , de junto a ella vine ? ¡ Aún no ! Casa de la ribera Tamoanchan . Hasta ahora lloras",Atlayahuican ni Xochiquetzalli itloc ye nihuitz ? Ayamo Tencalli ivan Tamoanchan . Oay Ye quin tichoca Aya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68972,6365,spanish,nahuatl,El quelite se come y el camote también .,In kilit no se kikua uan yejua ya in ikamojyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68973,6366,spanish,nahuatl,Su cuerpo fue sepultado a la derecha del altar mayor .,Auh yn omoteneuh ynacayotzin tococ altar mayor tlamayecamcopa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68974,6367,spanish,nahuatl,"por eso nada se aviva ,","amo teh ica moyolcui ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68975,6368,spanish,nahuatl,Trabajaba la yunta era barato todo lo que era caro .,tekitiyan in yunta katka barato muči sasan patiyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68976,6369,spanish,nahuatl,"Previamente lavadas , se cuecen las habas sin cáscara , con sal , cebolla y los ajos machacados . Cuando están a medio cocer , se agrega el arroz muy bien lavado junto con el chile ancho que ya se habrá asado y molido . El cilantro se lava muy bien , se corta en trocitos , se incorpora al caldo y se deja cocer .","Achto mopaca in ahuax ihuan zan niman mohuic xitia ica iztatl , xonacatl ihuan axox , inin in ye tlapitzinilli ; ihcuac ye achi tlahuicxitilli motlalilia in arroz in ye tlapactli ; in patlahuacchilli moihcequi ihuan moteci ; in cilantro no iuhqui cualli mopaca , motetequi , ihuan ye motlalilia in iztayutl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68977,6370,spanish,nahuatl,"En este año , hallándose juntos en Aztlan los antiguos chichimecas , algunos se volvieron otomíes , otros se volvieron tenimes , y otros más se volvieron cuextecas , en este dicho año de 8 Acatl ; mas no se sabe bien cómo les sucedió esto a los antiguos .","Ypan in yn ocenmanque yn chichimeca huehuetque yn ompa Aztlan , yquac cequintin omotoncuepque , cequintin motinicuepque , cequintin cuexteca mochiuhque yn ipan in xihuitl omoteneuh Chicuey Acatl ; amo huel momati yn quenin yn iuhqui yn ynpan mochiuh huehuetque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68978,6371,spanish,nahuatl,"Se extiende la niebla , resuenan los caracoles , por encima de mí y de la tierra entera .","Ayahuiztli moteca , ma quiquiztla in ihcahuaca , nopan pani tlalticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68979,6372,spanish,nahuatl,Mas de que vido que alzaba paredes y labraba la madre de Pedro Nanali e Juan ya difunto y que sabe y tiene entendido que son de la dicha su madre la qual se llamaba Madalena Teucchon e que después oyeron dezir que la susodicha las avía dado y repartido entre sus hijos y que las casas sobre que es [ F . 4r . ] este pleito este le oyo dezir al dicho Pedro Nanali que heran de Juan ya difunto .,Zan ye tiquitaque yn ye mochi onca auh niman ye yc motepan[F . 7v . ]tia yn innantzin yn axcan moteilhuia Pedro Nanalli yhuan yn omic yn itoca Juan yn iuh nicmati uel yehuatl y mocalti yn tenantzin catca ytoca Madalena Teucchon auh zan ticcacque quitohua ca oquitlamachi in ipilhuan in ipan mochalaniya y ye ytech pouhqui yn omic yn itoca Juan yuh nechilhui yn Pedro Nalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68980,6373,spanish,nahuatl,". Blancas flores son tus flores : es nuestra Madre , la del rostro con máscara . ¡ Tu punto de partida es Tamoanchan ! La Diosa está sobre el redondo cacto : ¡ Es nuestra Madre , Mariposa de Obsidiana !",Ahuiya ! Iztac xochitla o ya moxocha yehua tonan a teumechave moquizican Tamoanchan Ahuiya ! Oho ya teutl ca teucontli icpac tonan Aya Itzpapalotli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68981,6374,spanish,nahuatl,"El lunes 15 de junio de 1615 partió de la ciudad de México con rumbo al Perú el doctor Antonio de Morga , trasladado allá por el rey para ocupar el cargo de presidente de la Real Audiencia .","Lunes yn ic 15 mani metztli junio de 1615 años , ihcuac nican Mexico onpeuh yn doctor Antonio de Morga ynic ompa mohuicac Perú , ompa presidente mochiuhtzinoto yn Audiencia Real , ompa quihualmicuanilli yn rey .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68982,6375,spanish,nahuatl,". Ahora bien , aquí están los que fueron sucesores de los jefes de los traficantes , los que fueron instalados en el régimen y mando : Cuauhpoyahualtzin , Nentlamatitzin , Huetzcatocatzin , Zanatzin , Ozomatzin el grande .",". Auh izcate in inuicalhuan mochiuhque im puchtecatlahtoque , in on tlaliloque petlapan icpalpan : Cuauhpoyahualtzin , Nentlamatitzin , Uetzcatocatzin , Zanatzin , Uey Ozomatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68983,6376,spanish,nahuatl,“ Pues ahora nadie puede entrar aquí .,Pues namantsi axakak uelis kalakis nikani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68984,6377,spanish,nahuatl,"— Carranza y Zapata y Carranza por aquí por el norte , Zapata por el sur , Domingo Arenas por el norte .",— karansa wan sapata wan karansa iknikanik norte in sapata ik sur arenas domingo norte .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68985,6378,spanish,nahuatl,Se vende .,Monamaka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68986,6379,spanish,nahuatl,impedir que ellos hablaran a la muchacha .,ijuanti ma kikamouika ichpokero .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68987,6380,spanish,nahuatl,También había otros árboles como el aile que daba una fruta roja y dulce . Se puede comer .,Noihqui occequi cuauhtin oquitemacaya quename ilitl quitemaca ce xochicuali chichiltic ihuan tzopelic . Cuali mocua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68988,6381,spanish,nahuatl,"Sufrió mucho la gente de todas partes , y además se dijo que ya se había gastado allá un millón de pesos de la hacienda del rey .","Y nohuiyampa tlaca cenca omotolinique , yhuan yuh omihto ca ce millón yn oncan ye popolihui ytlatquitzin rey .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68989,6382,spanish,nahuatl,"Pareció presente Ana Justina , viuda , natural de esta ciudad de Mexico del barrio [ tlaxilacalli ] de San Ipolito Teocaltitlan y de la palabra dixo al dicho señor alcalde : yo vengo a ser saver a vuestra merced que yo tengo una casa que está asia lebante con su patio la qual esta en el dicho barrio [ tlaxilacalli ] de Teocaltitlan y agora de muy propia voluntad la vendo por quanto es mya la qual me la dexo my marido ya difunto se llamava Pedro Xuarez la qual dicha casa se la dexó su madre Ana Sanchez ansí mismo ya difunta .",Oncan yxpantzinco hualla moquetzaco ytoca Ana Justina icnociuatl chane yn ipan altepetl Mexico ytlaxlacaltian Sant Ipolito Teocaltitlan ytlatoltica quimononochillico quitoco nicnocaquiltilico in justicia ypanpa centetl nocal tonatiuh yquizayanpa itzticac ythuallo oncan mani yn ipan tlaxilacalli Teocaltitlan yn axcan noyollocacopa nicnonamaquilia ypanpa naxca onechcahuilitia yn nonamic catca ytoca Pedro Xuarez quimacatia yn inantzin catca ytoca Anan Sanchez omomiquilique ymomextin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68990,6383,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68991,6384,spanish,nahuatl,"Y los chalcas se preguntaban : ¿ Pues quién habrá llegado , para que nuestro dios nos diga : ` Ha llegado el que esperabais ' ? ; si el que ha llegado es a quien esperamos , vayamos a recibirlo de paz .","Auh yc niman ye mononotza yn chalca , ye quimolhuia : Aquin ye huitz ynic technonotza yn techilhuia yn toteouh yn quihtohua : `Oc huitz yn aquin anquichia ' ? ; auh ahço yehuatl yn oquiçaco yn ticchia , ma can ihuiyan toconnamiquiti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68992,6385,spanish,nahuatl,Con todas las fuerzas de mi alma te suplico,Ica nochin fuerzas de noalma nimitztatauhtia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68993,6386,spanish,nahuatl,Este año es entronizado Napoleón Bonaparte como emperador de los franceses .,Inin xiuhpan motlahtocatlalico Napoleon Bonaparte yuhquin huei intlahtocauh gallitlacah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68994,6387,spanish,nahuatl,el ama,tlazohtla,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68995,6388,spanish,nahuatl,"13 Acatl , 1323 .","XIII Acatl xihuitl , 1323 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68996,6389,spanish,nahuatl,"El lunes 20 de septiembre de 1610 murió el señor don Miguel Sánchez Huetzin , principal de Acatla ; era el último descendiente de la casa del señor Huehue Tlacaeleltzin , cihuacóhuatl o condestable de Mexico Tenochtitlan , y con el dicho difunto vino a terminar y extinguirse la nobleza de Acatla .","130 Axcan lunes yc 20tia metztli setiembre de 1610 años , yquac omomiquilli yn tlacatl don Miguel Sánchez Huetzin Acatla pilli ; ça ycel ocatca yniqu itechpa oquizticatca yn itlacamecayo yn tlacatl catca yn Huehue Tlacayeleltzin cihuacohuatl condeestable Mexico Tenochtitlan , auh yn omoteneuh miccatzintli yehuatl oytech tlamico yn Acatla pilotl , quicentlamitiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68997,6390,spanish,nahuatl,"Al frente iban encabezando los dos tlatoque , pero Huehue Moteuczomatzin tuvo miedo cuando los tlaxcaltecas , huexotzincas y chololtecas se unieron a los de Cuetlaxtlan .","Quiualyacantiquizque yn tlatoque , quiyacantiuia , yehoatl quimauhti y Ueue Motecuhçomazi y cenquiçato yn tlaxcaltecatl , y uexotzincatl , yn chololtecatl , yn Cuetlaxtla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68998,6391,spanish,nahuatl, Allí empezó a pescar su padre [ del Buen Joven ],Ya nopa noponi pejki tlamina nopa itata,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 68999,6392,spanish,nahuatl,quién es usted pase no sólo ahí se quede parado hablaba garbosamente yo como siempre sólo en mi mano mi sombrero dentro de la casa dije esto,tactehuatzin ximopanolti ammo zan ompa ximetequehtzino motlacuauhtlahtoltiaya ihuan nehuad yuhquin mochipazan nomac in nocuatlpachiuhca calihtic inin oniquihto,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69000,6393,spanish,nahuatl,"Allí , me dicen : corta , corta flores , las que prefieras , alégrate , tú , cantor , llegarás a entregárselas a nuestros amigos , los señores , a los que darán contento al Dueño de la Tierra .","Oncan nechilhuia : Xixochitetequi in catlehuatl toconnequiz , ma melelquiza , in ticuicani , tiquinmacataciz in tocnihuan , in teteuctin , in quelelquixtizque in Tlalticpaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69001,6394,spanish,nahuatl,las suyas .,inhuaxcahuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69002,6395,spanish,nahuatl,"5 Acatl , 1315 .","V Acacatl xihuitl , 1315 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69003,6396,spanish,nahuatl,Y enseguida los de Huehuetlan compraron también una custodia muy hermosa y la expusieron .,Auh yn Huehuetlan tlaca niman no yciuhca centetl quinextique quicouhque in costodia huel mahuiztic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69004,6397,spanish,nahuatl,"El domingo 11 de febrero de 1590 se bendijeron los cimientos para hacer y levantar la nueva iglesia de San Francisco , con asistencia del virrey don Luis de Velasco , comendador de Santiago , y de los oidores .","Yn ipan axcan domingo a XI de febrero de 1590 años , yquac moteochiuh yn tlatlalantli ynic mochiuh ynic moquetz teocalli Sant Francisco , oncan hualmohuicac in visurrey don Luis de Velasco comendador Santiago yhuan oydoresme .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69005,6398,spanish,nahuatl,"Que se estén chocando en la punta los elotes [ porque son muchos ] ,","Mah mocuatehuihto elot ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69006,6399,spanish,nahuatl,ya no les gustó que estuviera .,ayok kiuelitake para ma itsto .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69007,6400,spanish,nahuatl,"Y como la confirmaron pusieron su firma y su nombre . Hecho en México . Pablo Xuarez , alcalde y Pedro Geronimo , alcalde . Pasó ante mí Joan de San Francisco , escribano nombrado .",Auh ynic oquimoneltililique oquimotlalilique ynfirmatzin yhuan yntocatzin fecho en Mexico . Pablo Xuarez alcalde Pedro Geronimo alcalde . Pasó ante mi Joan de San Francisco escrivano nombrado .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69008,6401,spanish,nahuatl,El más rico,in ocachi tlatquihua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69009,6402,spanish,nahuatl,Favor de darme más pan .,Nictlazohcamatiz o cachi pantzin tinechmomaquilix .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69010,6403,spanish,nahuatl,Y asimismo digo que tengo unas tierras en la parte que llaman Tecpayocan nombradas Acatlyacapan que tiene veinte brasas de largo y otras tantas de ancho que si mesmo dejo a mi yerno Joseph Ramirez para que las siembre .,Yhuan niquitohua occecni mani milli za no onpa in tecpayocan Acatlyyacapa cenpohualli zan necoc [yahualtic] no nicmaca in nomon Joseph [Mauitoca] .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69011,6404,spanish,nahuatl,había,eltó,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69012,6405,spanish,nahuatl,"Y ya se dijo edificó cuatro casas para su penitencia . Y se dice , se refiere que mientras vivió muchas veces los hechiceros 1o molestaron para que ofreciera e hiciera sacrificios humanos , pero él nunca quiso , porque mucho amaba a sus vasallos , los toltecas . Siempre tan sólo sus ofrendas eran serpientes , pájaros , mariposas a las que daba muerte .","Auh omito moteneuh nauhtetl in quimaman inezahualcal , auh mitoa , motenehua iniquac nenca Quetzalcóatl miecpa ica mocayahuaznequia in tlatlacatecollo , inic tlacatica moxtlahuaz , in tlaclamictiz . Auh aic quinec amaciz . Cea cenca quintlazotlaya in imacehualhuan in toltca catca . Zan mochipa yehuatl inextlahual catca in quinmictiaya in coatl , tototl papalotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69013,6406,spanish,nahuatl,Entonces después la esperó hasta sepa Dios cuantos años .,entonses satepa okičis asta sepa dios cuantos años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69014,6407,spanish,nahuatl,amarías,titlazohtlazquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69015,6408,spanish,nahuatl,FRASES,TLAHTOLTIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69016,6409,spanish,nahuatl,¿ Qué hora es ?,¿ Tlen imanin ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69017,6410,spanish,nahuatl,El alfabeto,IN INCUILOLLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69018,6411,spanish,nahuatl,"No será ciertamente inútil exponer y tratar aquí este argumento , porque a todos nosotros los naturales , pobladores de esta Nueva España , nos importa mucho saber que sólo una vez fue formada con barro de la tierra la simiente que se llama primera generación humana , de la cual hemos salido y nacido , de la cual descendemos todos los hombres de la tierra en el mundo , ya que de los gentiles idólatras hemos salido , pues ellos nos engendraron , nosotros los habitantes de Mexico Tenochtitlan y asimismo todos los pobladores de esta Nueva España .","Auh ynin nel amo ynemacpa ynic nican motlalliz yloz , ca huel totech monequi y nican titlaca yn ipan Nueva España yn timacehualtin ynic timochintin ticmatizque ca ça cepa yn chihualloc yn tlallotica çoquiyotica xinachtli yn mitohua motenehua achto tlacamecayotl , yn itech otiquizque titlacatque ytech otitlacamecayohuaque yn tixquichtin yn ipa cemanahuatl titlaca tlalticpac , maço nellihui yn gentiles yn tlateotocanime yn intech tiquiça yn otechtlacatillico yn tehuantin y nican titlaca Mexico Tenochtitlan yhuan ynic ye mochi tlaca yn altepehuaque yn ipa Nueva España .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69019,6412,spanish,nahuatl,"En la ciudad de México a ocho días del mes de abril de mil quinientos y noventa y dos años , yo el dicho pregonero en el varrio [ tlaxilacalli ] de Xicuitonco di a entender cómo se venden la casa de Mariana natural de San Ypólito Teocaltitlan y dixo cómo davan cient pesos por ella un español y no respondió nadie estando yo alli , el dicho pregonero .",Yn ipan ciudad Mexico a ucho dias del mes de abril de mil e quinientos noventa y dos años yn nehuatl nitecpoyotl nican ypan tlaxilacalli Xihuitonco onictecaquilti ynic quinamaca ycal yn Mariana chane Sanct Ipolito Teocaltiltlan onicteneuh in macuilpohualli pesos ce tlacatl quitema español auh ayac otlananquilli huel nixpan yn nipregonero .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69020,6413,spanish,nahuatl,"5 Tochtli , 1458 .","V Tochtli xihuitl , 1458 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69021,6414,spanish,nahuatl,"San Rafael ,","San Rafael ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69022,6415,spanish,nahuatl,"En este año se enseñoreó el señor Acxitzin , que tomó el título de Chichimecateuctli ; éste era hijo de Atonaltzin Chichimecateuctli , y gobernó sólo un año , porque murió en Cuauhquechollan cuando fue allá para hacer sus ayunos señoriales ; murió hacia el final del año 10 Acatl .","Ypan in y moteuhctlalli yn tlacatl yn Acxitzin Chichimecateuhctli mochiuh ; ynin ypiltzin yn Atonaltzin yn Chichimecateuhctli , ynin çan huel ce xihuitl yn tlahtocat , moteuhcçauhtia yn momiquillito yn ompa Quauhquechollan ; ye ytlamian yn Matlactli Acatl xihuitl ynic momiquillito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69023,6416,spanish,nahuatl,"La bandera se colgó en la fachada de San José , y la admiraron el señor virrey y los señores oidores .",Auh tlapanixquac y mopillo yn oncan San Josepeh ; cenca quimahuiço in tlahtohuani visurrey yhuan tlahtoque oydoresme .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69024,6417,spanish,nahuatl,Tomamos nuestra carga de agua :,Ticanatihui tlatlamemel :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69025,6418,spanish,nahuatl,". Y al tomar los papeles , primero toma el que corresponde a Tlacotzontli . Luego , el que corresponde a Zacatzontli . Luego , el que corresponde a UnoSerpiente , Camino Recto .",. Auh in ic concui amatl achtopa quicui in itech poui in Tlacotzontli . Niman yeuatl in itech poui Zacatzontli . Niman yeuatl in itech poui CeCoatl hotli melauac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69026,6419,spanish,nahuatl,"10 Calli , 1593 .","X Calli xihuitl , 1593 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69027,6420,spanish,nahuatl,me acerqué junto a él lo reconocí muchas veces 10 había visto en las sementeras y cuántas otras nos habíamos encontrado en los caminos lo saludé platicamos de muchas cosas poco a poco se le puso la cara alegre le dio júbilo saber quién había sido mi padre le pregunté si iba a alguna parte di jo que iba a recoger flores de muerto de las que se dan en las orillas de los caminos ya hacía cuatro años que había muerto su mujer pero pienso que sería mejor tratar de recordar lo que él mismo expresó,inahuactzinco oninopacho onicmixilnamiquili miecpan onicmohtili milla ihuan quezquipa otitonamihqueh ipan ohtli onicmotlahpalhui tleinmach otitononotzque zan tlamaeh omixyoyomocpolcueptzino oquimopahpaquiltili omomachiti ahquihuatzin notahtzin onicmotlahtlanili intla cana omoicaya omihtilhui mach omoicaya mocuiliz in miccaxochitl in momaca ohteneo ye nahui xihuitl in omomiquili icihuahuahtzin yece nicnemilia ocachi cualli nicyehyecoz niquilnamiquiz in hue yehuatzin omotlatenehui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69028,6421,spanish,nahuatl,"Como se da en el cafetal , cuando deshierban el café , lo tumban junto con la hierba .","Kemej mochiua kajfentaj , ijuak kajfenmeuaj kiolochteximaj iuan xiuit .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69029,6422,spanish,nahuatl,Antonio Martín Marqués .,Antonio Martín Marqués .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69030,6423,spanish,nahuatl,cuatro viejos sabios,"in huehuetque , in tlamatinime nahuintin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69031,6424,spanish,nahuatl,"Se le quitan las visceras al pollo y , ya bien limpio , se pone a cocer en dos litros y medio de agua con la cebolla , el ajo y la sal . Los chiles guajillos se asan , se remojan y se muelen junto con los cominos , y se agregan al caldo . Cuando el pollo esté casi cocido , se agregan los chilacayotes o las calabazas , las tunas y el chile molido y colado , y se deja en el fuego hasta que la verdura quede suave .","In poyox moquixtilia in ihticehua ihuan in ye tlapactli , mohuicxitia ica ome litro ihuan tlahco atl ; motlalilia in xonacatl , axox ihuan iztatl ; in huaxchilli moihcequi , mociyahua ihuan moteci ica comino ihuan motlalilia in iztayutl ; ihcuac ye achi tlahuicxitilli ye motlalilia in tzilacayohtoton , ahnozo ayohtoton , in xoconochtli ihuan in chilli in ye tlatextli , in ye omocuachhui , ihuan tleco mocahua ixquichcauh in ye ohuiccic in tzilacayohtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69032,6425,spanish,nahuatl,Así fue como bajamos por el Teuhtli . Unos salieron por San Luis Acuezcómatl . Allí se desperdigaron algunas personas . Otros se vinieron hasta San Gregorio Atlapulco . Los que tenían conocidos vinieron a Xochimilco donde se dedicaron al comercio .,Iqui on otihualtemoque ca icpac Tehhuehuentin . Oquitiquizaco ica San Luis Acuezcomatl . Yompoyon onexexelolo cequi tlacatl . Cequi ohualhuiloac hasta San Gregroio Atlapulco . Tlen yotlaixmatia ica Xochimilco ohualaque onetlalilo tlanamaco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69033,6426,spanish,nahuatl,"3 Calli , 1417 .","III Calli | | 89v xihuitl , 1417 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69034,6427,spanish,nahuatl,Se hierve y se muele y se echa cuando hacen mole .,In kimanaj uan kikuechouaj iuan tomat uan kitaliliaj keman kichiuaj yon mole .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69035,6428,spanish,nahuatl,"Aquí tú has venido , frente a los príncipes , tú , maravillosa criatura , invitas al placer.Sobre la estera de plumas amarillas y azulesaquí estás erguida . Preciosa flor de maíz tostado , sólo te prestas , serás abandonada , tendrás que irte , quedarás descarnada .","Can tiyehcoc ye nican , imixpan o teteuctin , timahuiztlachihualla , monequetza . Moxiuhcozquetzalpetlapan , tonihcaca . Cacahuaizquixochitl , zan tonnetlanehuilo , ticahualoz , tiyaaz , ximoaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69036,6429,spanish,nahuatl,"También en este año los huexotzincas vinieron a refugiarse en Mexico , cuando hubo guerra entre los tlaxcaltecas , los huexotzincas y los chololtecas ; durante cuatro años estuvo viniendo gente de varios pueblos a refugiarse en Mexico Tenochtitlan , donde los acogieron .","Auh no yquac ypan in yn hualcallacque y huexotzinca , yn iquac y yaomayaque y moyaochiuhticatca yn tlaxcalteca y huexotzinca yn chololteca ; nican nauhxiuhtico yn Mexico Tenochtitlan y nohuian altepetlypan , auh yn ocallaquilloque yn oquihualtzauhcque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69037,6430,spanish,nahuatl,Entonces a otro más le dijeron :,Uajka ijkino noja seyok kiiluijke :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69038,6431,spanish,nahuatl,"El viernes 17 de julio de 1609 murió en la ciudad de México el siervo de Dios nuestro señor el padre Pedro Sánchez , religioso de la Compañía de Jesús , quien ya era muy anciano .","120 Axcan viernes yc 17 mani metztli julio de 1609 años , yquac omomiquilli yn itlaçotzin totecuiyo Dios yn padre Pedro Sanches teopixqui de la Compañía de Jesús , nican Mexico y momiquilli , cenca ye omohuehuetillitia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69039,6432,spanish,nahuatl,"8 Calli , 1253 .","VIII Calli xiuitl , 1253 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69040,6433,spanish,nahuatl,Ella también acompañaba a nuestra amiga .,Yehua noihqui otehuicaya tocihuamaicnin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69041,6434,spanish,nahuatl,"Ya lo oyen , ya acompañanlas aves de cabeza florida ,","Yayocaque , ye onnemi , xochiquaxoxome ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69042,6435,spanish,nahuatl,"En el libro de la Sabiduría dice la sagrada escritura que Dios nuestro señor creó a Adán , y que lo creó y eligió para que fuera el padre de todos los que viven sobre la tierra , y que lo libró del pecado que cometió , lo cual se sabe y se ve porque ésta es la pura verdad católica y artículo de fe , que Adán hizo penitencia por su pecado y que fue perdonado , que se salvó y que ahora está en el cielo .","Yn ipa amoxtli yn itoca Sabiduría quitohua yn teoamoxtli yn Adam quimochihuilli yn totecuiyo Dios , yc quimochichihuilli yc quimixquechilli ca yntatzin yn ixquichtin tlalticpactli ypan nemi , auh ca quimoquixtilli yn ipa yn itlapilchihual yn itlatlacol quichiuh , auh yc momati yttallo yehica ynin tlaneltilliztli ca mellahuac cathólica yhuan neltoconi , ca i yehuatzin Adam ca quimochihuilli tlamacehualliztli penitencia yn itechpa yn itlapilchihual yn itlatlacol auh ça tlapopolhuiloc , ca momaquixti auh ompa moyetztica yn ilhuicac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69043,6436,spanish,nahuatl,Por aquí se da mucho .,Nikauín mochiua miak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69044,6437,spanish,nahuatl,"Tú los estás mandando ,","Tehhuatzin ticmandarohtoc ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69045,6438,spanish,nahuatl,"Los años que gobernó Huehue Huitzilíhuitl fueron 27 , hasta éste en que fue sacrificado en Colhuacan .","Auh ynic mocenpohua ynic tlahtocat Huehue Huitzillihuitl cenpohualxihuitl onchicome , yn ipan in yc mictilloc Colhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69046,6439,spanish,nahuatl,Mi vida se refrescará ;,Noyol cehuizqui ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69047,6440,spanish,nahuatl,"Muy verdadera ( fue ) la palabra de los que allá estuvieron viendo , de los que allá señalaron con el dedo . Así se llaman aquellos que hacia allá estuvieron mirando : Quetzalcoatí , que por otro nombre , es Ehecatl , y Totec , o sea Anahuatl itecu ( el señor del anillo ) , y Tezcatlipoca el rojo , como también los llamados Serpientes de Nube , que no tienen número , y cuatro mujeres : Tiacapan ( Nuestra hermana mayor ) , Teicu , Tlacoyehua y Xocoyotl ( la que sigue ; la de en medio , la menor ) .","— Yehuantin huel neltic in itlatol in umpa tlachixque in umpa mapiloque . Yuh quitoa yehuantin in umpa tlachixque Quetzalcoatl , ic ontetl itoca Ehecatl , ihuan Totec , anozo Anahuatl itecu , ihuan TlatlahuicTezcatlipoca , no yehuantin in motenehua Mimixcoa , in amo zan tlapoaltin , ihuan cihua nahuin : Tiacapan , Teicu , Tlacoyehua , Xocoyotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69048,6441,spanish,nahuatl,"Y ellos los tlaxilacaleque , los llamados : Martín de San Juan Xiuhnel , Tomás Xaquin , Diego Yaotl , Francisco Acaceca , Baltazar Yaotl y Pedro Eca ellos certificaron y también dijeron que es verdad que es tierra del llamado Atlixeliuhqui y ciertamente es su hija la llamada María Tecuichon así mismo escuchamos nosotros que somos enviados de la justicia . Y para certificar que le dimos su tierra en presencia de la gente , tiró tierra .","Auh yn yeuan in tlaxilacaleque yn intoca Martin de San Joan Xiuhnel , Tomas Xaquin , Diego Yaotl , Francisco Acaceca , Bartazal Yaotl , Pedro Eca auh yeuantin onotlaneltillique onoquitoque ca ye nelli ca intlal yn itoca Atlixeliuhqui auh ca nel ipiluan yn itoca Maria Tecuichon oyuhticaque in titlanauatiluan justicia auh ynic oneltic ynic oticmacaque yn itlal teispan oquimotlac in tlalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69049,6442,spanish,nahuatl,"Al venir a hablar con el tlatohuani Huitzilíhuitl , con el tlacochcálcatl Cuatlecóhuatl y con el tlacateuctli Itzcohuatzin , acusaron falsamente a los tlatoque chalcas : a Huehue Quetzalmazatzin Chichimecateuctli , tlatohuani de Amaquemecan , y a Toteociteuctli Tecuachcauhtli , tlatohuani de Chalco , el cual estaba en Acxotlan , que ahora se llama Calnáhuac , junto a San Miguel .","Auh ynic quinnonotzaco yn Huitzillihuitl tlahtohuani yhuan yn Quatlecohuatl tlacochcalcatl yhuan yn Itzcohuatzin tlacateuhctli , çan quintentlapiquico yn chalca yn tlahtoque , yehuatl in Huehue Quetzalmaçatzin Chichimecateuhctli yn Amaquemecan tlahtohuani , auh in yehuatl yn Chalco tlahtohuani ytoca Toteociteuhctli yn Tequachcauhtli , yn ompa catca yn Acxotlan yn axcan | | 85v mitohua Calnahuac yntlan yn Sant Miguel .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69050,6443,spanish,nahuatl,"Artículo 69 . - En la apertura de Sesiones Ordinarias del Primer Periodo de cada año de ejercicio del Congreso , el Presidente de la República presentará un informe por escrito , en el que manifieste el estado general que guarda la administración pública del país . En la apertura de las sesiones extraordinarias del Congreso de la Unión , o de una sola de sus cámaras , el Presidente de la Comisión Permanente informará acerca de los motivos o razones que originaron la convocatoria . Cada una de las Cámaras realizará el análisis del informe y podrá solicitar al Presidente de la República ampliar la información mediante pregunta por escrito y citar a los Secretarios de Estado , al Procurador General de la República y a los directores de las entidades paraestatales , quienes comparecerán y rendirán informes bajo protesta de decir verdad . La Ley del Congreso y sus reglamentos regularán el ejercicio de esta facultad .","Tlen 69 Tlanahuatihcayotl . - Quemah pehua motlapohua nechicolistli tlen Achtohui tonaltequi tlen seseh xiuitl tlen nompa in tequi Hueyitlahtocan , ni Hueyi Tequihua tlen ni Hueyi Altepetl qui ixpannextis temactilis se amatlapohuali , campa tematiltis quenihqui yohui Altepeyotl Tequichihualo Sentlanahuatiloyan . Queman motlapos san quemaya nechicolistli tlen Tlahtocan Sennechicolistli , noso setsi icaltequichihualoyan , tlen Tlayecanquetl NochipaTequipanoli tematiltis tlen catli tlamantli tlen ica mochihua tlahtolnohnotsali . In ihiyoca caltequichihualoyan qui ixtohtontias tlen amatlapouali iuan uelis qui tlahtlanis ne Hueyi Tequihua tlen ni Hueyi Altepetl maqui ueyili tlen uala ipan amatlapouali ica tlatsintocalistli tlahcuiloli iuan quinin nohnotsas nochimeh Secretarios tlen Altepetmeh , nompa Procurador tlen Nochi ni Hueyi Altepetl iuan tlen elih directores tlen entidades paraestatales , ni yohuanti moechcahuiseh iuan nohquía qui ixnextise inin amatlapohuali tlen quintlahtlaniseh maquiihtocah san tlen melahuac . Nopa Amatlanahuatili tlen Tlahtocan Sennechicolistli iuan inin amatlanahuatiltlatilantli quiyolmahtoseh ni tlanahuatiltequitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69051,6444,spanish,nahuatl,"El enviado fue a decir al tlatoani que eran los mexicas quienes estaban haciendo humo ; nuevamente lo envió , instruyéndolo : “ Di a los mexicas que pueden establecerse allí , porque se han asentado en mi territorio .","Niman y quinonotzato yn tlatoani y yehuanti mexica tlapopotztoque ; ye nocepa quiualliua , quilhui : “ Xiquintlatlauhti y mesica ma motlalica , ca notlalpa yn omotlalique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69052,6445,spanish,nahuatl,para que nuestras plantitas broten .,para in toplantitas mah taceliyah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69053,6446,spanish,nahuatl,También en este año los mexicas hicieron la guerra a los xochimilcas .,"Auh no ypan in yn xihuitl yn quinpehualtique xochmilca yaoyotica , yn mexica ye teyaochihua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69054,6447,spanish,nahuatl,Amistad en la tierra,Icniuhyotl in tlalticpac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69055,6448,spanish,nahuatl,"En este año es cuando en verdad murió Itzcohuatzin , tlatohuani de Tenochtitlan , que gobernó durante 14 años ; éste era hijo de Acamapichtli .","Nican ypan in y momiquillico mellahuac yn Itzcohuatzin tlahtohuani Tenochtitlan , yn tlahtocat matlactli onnahui xihuitl ; yn ipiltzin ynin yn Acamapichtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69056,6449,spanish,nahuatl,seamos esté,Man tehuan tiecan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69057,6450,spanish,nahuatl,"Donde hay amor , no hay sufrimiento .","Canin onca tetlazohtlaliztli , amo onca teihyozotlaliztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69058,6451,spanish,nahuatl,Sal al gusto,"Iztatl , ixquich in monequiz Quenin mochihua :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69059,6452,spanish,nahuatl,"Salimos a las ocho de allá en Michoacán , vinimos a San José en unos jaweycitos .",tiwalkiske a las očo umpa mičoakan tiwala ' ke san xosé ompa i ' tek in xawesitos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69060,6453,spanish,nahuatl,"Pero los cristianos buscaban por todos lados , arrancando los vestidos a las mujeres para hurgar en su regazo , buscaban en las orejas , en la boca y entre los cabellos .","Ciuatzintli nouian yn quitlatetemolia christianoti , quitlaxilia yn iquetzi , nouia nemi yn inacazco yn icamac yn ixilla yn intzontitla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69061,6454,spanish,nahuatl,debajo de,Itzintla,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69062,6455,spanish,nahuatl,Y al tiempo que se bendan las casas nadie no diga nada queriendo perturbar y ansi lo declaró la vieja Maria Xoco y dixo mi sobrina Ana Mocel y me partió de sus manos vendiéndose las casas del precio se le dé algo y dixo que los mandones del dicho barrio [ tlaxilacalleque ] e ablen por mí y este testigo dixo que Pedro Luis murió en Guachinango .,Auh in calli in iquac monamacaz ayac oncan tlatoz anozo tlachalaniz yuh quitotia yn itlatol yn illamatzin Maria Xoco conito y nopilotzin Anan Mocel ca nel imac yn ye no nehuan in iquac in tla monamacaz in calli oncan ytlatzin tlaocoliloz yuh quitotia y ca nopan motlatoltiz in tlaxilacaleque ynin testigos conitohua in Pedro Luys ompa omomiquilito in Quauhchinanco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69063,6456,spanish,nahuatl,"Salieron de Cádiz el miércoles 25 de septiembre del dicho año de 1493 , y la primera tierra que descubrieron en esta travesía fue una nueva isla , a la que llamaron Dominica , porque la descubrieron el domingo 3 de noviembre ; y de allí pasaron a otras islas , para luego dirigirse adonde estaban los españoles , y llegaron al puerto llamado de la Navidad el día 28 de noviembre .","Auh ynic ompa hualquizque huallehuaque yn itocayocan Cádiz ypan miércoles yn iccenpohualli onmacuilli mani metztli setiembre yn ipan omoteneuh xihuitl de 1493 , auh yn achto tlalli yn ipan in yc hualnenenque hueyapan yn quinextico ca oncan cecni atenco yn quitocayotique la Dominica , yehica ypampa ca yn quinextique ca domingo ypan yn icye ylhuitl mani noviembre ; auh ynic oncan ypan niman oquipanahuique occequi atentli , yc nimann onpa yaque yn españoles ompa cate , ynic ompa acito yn atenquixohuayan yn itocayocan de Navidad yccenpohualli onchicuey mani metztli noviembre .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69064,6457,spanish,nahuatl,En el año 1 Técpatl 1376 perecieron los mizquicas .,Ce Tecpatl yc poliuhque mizquica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69065,6458,spanish,nahuatl,"Los coyoacas y los colhuas alcanzaron a escuchar el canto , porque se extendía sobre ellos .","Yn coyoua , yn coluacatl , quiualcaqui , cenca ynpan omoteca cuicatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69066,6459,spanish,nahuatl,Y llegó hasta allá [ el cielo ] .,Uan asta nepa yato .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69067,6460,spanish,nahuatl,"En este año , según dicen los antiguos , nació , es decir , apareció el diablo llamado Tetzáhuitl Huitzilopochtli en el lugar nombrado Aztlan Auhtlan Colhuacatépec , donde estaban asentados los antiguos chichimecas .","Nican ypan in , yn iuh quitohua huehuetque , ypan in yn xihuitl yn tlacat ynic ompa monexti yn tlacatecolotl yn itoca Tetzahuitl Huitzillopochtli yn itocayocan Aztlan Autlan Colhuacatepec , yn ompa onoya yn huehuetque yn chichimeca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69068,6461,spanish,nahuatl,"Oyendo esto los señores anahuacas se apaciguaron , y ya no hicieron la guerra con que habían amenazado a los mexicas .","Auh niman quicacque yn anahuaca yc moyolcehuique , ayocmo quichiuhque yn yaoyotl yn quitohuaya yn quichihuazquia yn inpan mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69069,6462,spanish,nahuatl,hasta arriba se había ido .,asta atipa yatok .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69070,6463,spanish,nahuatl,"Bien , muchas gracias , Y tú ¿ cómo te sientes ?","Cualli , tlazohcamati huel miac . Ihuan tehuatl . ¿ Quen taamia ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69071,6464,spanish,nahuatl,"Hombre , Señor Nuestro , Dueño del Cerca y del Junto , Noche , Viento , en verdad , ahora ante ti vengo a salir , vengo a acercarme , ante ti vengo como dando saltos de rana , vengo a acortar el camino , yo hombre del pueblo , no bueno , no recto . Que no vaya yo a dar con tu enojo , tu cólera . Pero tú obra como lo tienes determinado . En verdad ahora ya lo has otorgado , porque lo has determinado . Y en verdad ha sido ordenado encima de nosotros , ha sido dispuesto en la región de los muertos , en los cielos . Hemos sido dejados de la mano , ah , en verdad ha descendido , se ha establecido tu enojo , tu cólera , tú , Dueño del Cerca y del Junto . En verdad crece , va en aumento el palo , la piedra , la enfermedad . En verdad la pestilencia se acerca a la tierra .","Tlacatle Totecue , Tloquehe , Nahuaquehe , Yohualle , Ehecatle : a ca nelle ca axcan , mixpantzinco niquiztihuitz mixpantzinco nacitihuitz , mixpantzinco nitlacueyacxolhuitihuitz , nitlahuiltectihuitz : in nimacehualli anânicualli , in âniyectli , amazo melleltzin , mazo mozomaltzin , ipan nia : auh manozo xicmonequilti , in quenin toconmonequiltiz : a ca nelle axcan , ca tlacahua in moyollotzin , ca ticmonequiltia : auh ca oitoloc in topan , ca oyocoloc in Mictlan , in ilhuicac : ca otimacahualoque , a ca nelle axcan ca temo , ca momana in melleltzin , in mocualantzin : in tiTloque , in tiNahuaque : ca hueya , ca huecapanihui in cuahuitl , in tetl : in temoxtli , in ehecatl ca tlalpan aci in cocoliztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69072,6465,spanish,nahuatl,"son acaso mi precio ? Solo tendré que marcharme , alguna vez será , yo solo me voy , iré a perderme . A mí mismo me abandono . ¡ Ah , mi Dios !","mach nopatiuh ? In zan ninoquixtiz , quenmanian , ca zan niyaz , nipoliuhtiuh . Ninocahua , ¡ ah notecu !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69073,6466,spanish,nahuatl,Ella teñe vestidos muy bonitos .,Yehua quinpiah huel cuacualtzitzin tlaquentin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69074,6467,spanish,nahuatl,"El viernes 25 de marzo de 1594 , fiesta de la Anunciación de Santa María , llegaron otras monjas hijas de Santa Clara a San Juan Bautista de la Penitencia ; fueron ocho las que vinieron , y sumaron doce con las cuatro que habían llegado primero .","Yn ipan viernes a XXV de março de 1594 años , yn ipan yhuilhuitzin Anuciación Sancta María , yquac hualmohuicaque in monjastin yn oncan Sant Juan Baptista de la Penitencia yn ipilhuan Sancta Clara ; chicueyntin in ye no hualmohuicaque , yc matlactin omomen mochiuhque yn achto nahuintin huallaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69075,6468,spanish,nahuatl,no saben dónde cocerlo .,axkimatij kani kikakatsose .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69076,6469,spanish,nahuatl,En el año 5 Tochtli 1406 no sucedió nada .,5 Tochtli atle muchiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69077,6470,spanish,nahuatl,levanten,meuakaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69078,6471,spanish,nahuatl,Supo Hernán Cortés que dos españoles vivían desde hacía tiempo entre los mayas y quiso rescatarlos .,Don Femando Cortés oquimat ca ye huecauhtica mochantiayah mayatlalpan in omentin caxtiltecah . Ic ye quinec oncan quimmaquixtiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69079,6472,spanish,nahuatl,"Mis nietos , los del rostro pintado , por los cuatro rumbos hacen resonar los tambores , la flor de los escudos permanece en vuestras manos .","Noxhuihua , in omoxcuinque , in nahuitica yniman ic on huehueti , chimalli xochitl tomac onmania .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69080,6473,spanish,nahuatl,Yo no conozco a nadie .,Nehua amaca niquixmati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69081,6474,spanish,nahuatl,"¡ Axayacatzin , tú conquistaste la ciudad de Tlacotépec !",¡ In Axayacatzin ticmomoyahuaco in altepetl in Tlacotepec !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69082,6475,spanish,nahuatl,"Este quelite es muy frío , es muy fresco como la hierbamora .","Sesek . In kiltsin , semi fresco kemej tomakilit .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69083,6476,spanish,nahuatl,"Yten que los cinco camellones questan en donde se dice Acalacoyan se bendan y se digan misas por nosotros de su balor y esto es lo que digo y para el cumplimiento desde mi testamento y que no se baya contra ello nombro por mis albaceas a Juan Pablo y a Francisco Perez ; testigo Miguel Hernandez . Otorgose en esta ciudad de Mexico a nuebe dias del mes de diciembre de mil e quinientos y setenta y seis años Juan Pablo . Pasó ante mí Miguel Hernandez , escribano.Lo qual traduci yo Diego de Leon ynterprete desta real audiencia por mandado della y esta bien y fielmente fecho a mi saver y entender y por tal lo firme de mi nombre . Diego de Leon [ rúbrica ]",Yhuan macuiltetl chinamitl temi Acalacoyan monamacaz misa yc topan mitoz ye yxquich y notlatol auh ynic amo ytlacahuiz niquimixquetza alvaceas ynic ce Joan Pablo ynic ome Francisco Perez testigo Miguel Hernandez omochiuh nican ciudad Mexico a IX dias del mes de dicienbre de mil e quinientos y setenta y seis años . Juan Pablo pasó ante mi Miguel Hernandez escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69084,6477,spanish,nahuatl,"7 Tochtli , 1226 .","VII Tochtli xihuitl , 1226 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69085,6478,spanish,nahuatl,Le respondió : No traigo nada .,Quihto : Ca atle .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69086,6479,spanish,nahuatl,E que los xacales quando se anego ( esta dicha ciudad ) quedaron en hiestos y que los camellones ( nunca se anegaron y que [ en ] el pedazo de tierra ) hizo unas casas el dicho Pablo Ma [ F . llv . ] cuex que labra que las hizo veinte y cinco años y labra asi mismo los camellones e que estas tierras y camellones son de la dicha ( Maria ) [ Ana ] Xoco e su marido que se llamaba Machoc [ que fue el primero que los echo ] ( de sus antepasados ) e que agora las a dexado [ Machoc ] por avérselas tomado el dicho Pablo e que no conosce por dueños de las dichas tierras e camellones si no es a la dicha ( Maria ) [ Ana ] Xoco .,Auh in xacali yquac onxitini yn tonapachiuhque za yuh omanca yhuan in chinamitl auh in oncan omocalti in Pablo Macuex ye XXV sihuitl yhuan quichiua in chinamitl yacachto conteca in chinamitl yoquichtiuh yn itoca Anna Xoco auh yn ioquichtiuh ytoca catca y Machoc auh yn axcan aocmo quichiua in chinamitl yn itoca Machoc za quimixcauia in Pablo Macuex yuh nicmati huel yehuatl tlalleque in Anna Xoco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69087,6480,spanish,nahuatl,"En este año fueron derrotados los xochimilcas , en tiempos de Itzcohuatzin , cuando los mexicas fueron a combatirlos .","Nican ypan in pehualloque xochmilca ypan yn Itzcohuatzin , ynic ompa tepehuato mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69088,6481,spanish,nahuatl,quieren hacer un poco de semilla [ para,kinekij kichiuase xinachtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69089,6482,spanish,nahuatl,"En cuanto a las mujeres también de modo igual las ataviaban . Les ponían buenas camisas , buenos faldellines , buenas sandalias y ( les daban ) flores , tabaco , collares de flores , guirnaldas de flores .","Auh in ciua zan no yuh quicencaua . Quimonaquia in cualli uipilli , in cualli cueitl in cualli cactli auh in xochitl in yetl in xochicozcatl in icpacxochitl ;",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69090,6483,spanish,nahuatl,Y si viniere Pedro Luis de Quauhchinango aquello poco donde echo cespedes se lo doy para si quisiere poner alguna pared alli y Madalena su muger es traviesa nunca se conpadeció de mí ella tiene casas ella lo sabe si le llevare .,Auh in tla huallas in Pedro Luys yn Quauhchinanco yn achto quimotlachcuitlaxilli nicmaca azo tepantzintli quitlaliz oncan auh yn inamic Magdalena ca zan tlahueliloc ayc tlema onechtlaocoli ca chane azo quihuicas yehuatl quimati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69091,6484,spanish,nahuatl,pipitla a itoloc q . d . En tiempo de ser conquistada Pipitla no supe cómo se declaró la guerra ; al ser conquistada Cholula no se habló de guerra en mi presencia .,pipitla a itoloc q . n . in ic tepevaloc pipitla amo micmati in ic omito yauyutl in chollola ic otepevaloc amo nixpan in ic oyautlatolloc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69092,6485,spanish,nahuatl,amen,mantlazohtlacan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69093,6486,spanish,nahuatl,Te voy a poner aquí,Tehhua nican nimitztaliti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69094,6487,spanish,nahuatl,¿ También es así en el lugar donde de algún modo se vive ?,¿ Oc no iuhcan quenonamican ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69095,6488,spanish,nahuatl,pero la cuchara de concha de tortuga y el rodete los va soportando en su izquierda .,auh in acuauitl iuan ayaualli ompa quitquitiuh in ipuchcopa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69096,6489,spanish,nahuatl,Cerca de aquella ventana .,Itlac neca neixtiloni .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69097,6490,spanish,nahuatl,"Nuestros padres se han embriagado , embriaguez de lafuerza ,","Oyatihuintique notatahuan , tlapalyhuintitly .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69098,6491,spanish,nahuatl,"Cuando cayó el tizón , se sacó el fuego sobre cautivos teuctepecas en Huixachtlan ; de todos los pueblos circunvecinos vinieron a tomar el fuego , con lo que la ciudad fue muy honrada ; los pobladores todos estuvieron mirando hacia acá .","Auh | | 114v ynic huetz tlequahuitl teuhctepeca yn inca momamal y Huixachtla ; nohuian ocuihualloco yn tletl yn cemanahuac yn techyahuallotoc , ynic omahuiçoticatca yn altepetl ; onican huallitztoca in ye yxquich altepehua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69099,6492,spanish,nahuatl,"Nombró también al licenciado Juan Aguado , que entonces todavía no decía misa , para que fuera provisor de los naturales ; a estos dos los trajo consigo de España el señor arzobispo , así como a don Melchor Aríndez , para que éste fuera maestreescuela en México .","Auh yn icome quinmotlalilitacico ytoca licenciado Juan Aguado , ynin ayemo quichihua missa , yn ihcuac toprovisor omuchiuh timacehualti ; ynin ymomextin España quinhualmohuiquilli yn teotica tlahtohuani arçobispo , no yhuan yn onpa España quihualmohuiquilli masescuela ytoca don Melchior Aríndez , nican Mexico pouhqui yn .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69100,6493,spanish,nahuatl,De esta manera anduvieron los tenochcas reclutando gente en todos los pueblos .,Çan ihuin ynic motetlaquehuique tenochca y nohuian altepepan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69101,6494,spanish,nahuatl,"trece mil Ángeles Sebastianes ,","mahtactiomeyi mil Ángeles Sebastianes ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69102,6495,spanish,nahuatl,". y a cada uno , una canoa de maíz desgranado , frijol y chia : con lo que fueron llevados cada uno a su casa .",". iuan iuan cecem acalli tlaolli , etl iuan chien in ic caualoto inchachan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69103,6496,spanish,nahuatl,"Allá los colhuas capturaron a Huehue Huitzilíhuitl , tlatohuani de los mexicas , y junto con él a su hija Chimallaxochtzin ; éstos fueron conducidos a Colhuacan , e iban desnudos , sin nada encima .","Auh oncan cacique in culhuaque yn intlahtocauh mexica yn itoca Huehue Huitzilihuitl , nehuan yn ichpuchtzin yn itoca Chimallaxotzin ; yn ohuicalloque ompa Culhuacan , çan pepetlauhtiaque , aoctle yntech huetztia yntlaquen .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69104,6497,spanish,nahuatl,"Lo llaman así , tal vez porque su tallo tierno cae hacia abajo ; o porqué suena ( tsilinia ) cuando se mastica .",Iujki kitokaytiaj tak por in mopajpampiloua in iselo oso por in tsilinia ijuak se kitsonkuajkua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69105,6498,spanish,nahuatl,setenta,Yeyipualli huan ín ahtlactli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69106,6499,spanish,nahuatl,Voy a perdonarle .,Nia nicpahcayohuiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69107,6500,spanish,nahuatl,nos,teh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69108,6501,spanish,nahuatl,¡ Magnífico ! Voy a ir con ustedes con mucho gusto . ¿ Cómo nos vamos a Xochimilco ?,¡ Cemi cuali ! Huel nechpactia anmohuan niaz . ¿ Quenin tiazqueh ompa in Xochimilco ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69109,6502,spanish,nahuatl,Estaba muy bien como manejaste a los peones ” .,Tlauel kenijki eme momanejaro ne peones .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69110,6503,spanish,nahuatl,"En una casa había una buena señorita que sabía leer , leer papeles . Enseñaba en su casa . Los padres querían que se les enseñara a leer a sus hijos ; pagaban un real por cada niño o niña que estudiaba .","Ipan ce cali ometztaya ce cihuapili omomachtiaya momachtitzinoz , mopohuiz amatl . Omotemachtiliaya ipan icaltzin . Tatatzin ahquehuan oquinequia ixtlapohuizque ipilhuan ; otlaxtlahualoya ce tomin cada piltzintli nozo cihuaconetl momachtiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69111,6504,spanish,nahuatl,". Y cuando habían empezado el viaje los traficantes que van a la costa , se dividían allá en Tochtepec : la mitad iba hacia la costa de Ayotla ( de las tortugas ” ); la otra mitad entraba por allá por la costa de Xicalanco ( "" donde se cosechan jícaras ” ) .",". In ihcuac in ye om peua anauac puchteca oncan moxelouaya in Tochtepec : centlamantli ompa calaquia in anauac Ayotlan , no centlamantli ompa calaquia anauac Xicalanco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69112,6505,spanish,nahuatl,suben en ese cerro .,tlejkoj ipan nopa tepetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69113,6506,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69114,6507,spanish,nahuatl,". También es buen signo de día : 1Casa , o 7Casa : en esta forma se asignaban el signo del día :",". No ipan in cualli tonalli in Ce Calli , anozo Chicome Calli in ic motonalpouiliaya :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69115,6508,spanish,nahuatl,puedo decir con sinceridad que no tengo palabras para describir la emoción de quienes en aquellos días veíamos nuestros modestos escritos por primera vez en letras de molde el sueño de escribir sobrenuestras propias experiencias llevar al papel todo lo que para nosotros era digno de ser recordado lo que nos ocurría y le ocurría a nuestra gente lo que nos emocionaba y lo que nos deprimía,noyollohcopa huel niquihtoz ahmo nicpia in tlahtolli inic nicmelahuaz in toyolyamaniliz in ahquihuan tiquihtayah in toicnotlahcuilol in quin iuhti ye tepuztlahcuilolli in totlaelehuiliz intitlahcuilozqueh itechpa in topan mochihua in tictlalizqueh ipan amatl mochi in ticnemiliayah huel tlalnamiconi tlen topan panoia tlen tepan panoia tlen techyolyamaniayah tlen technentlamachtiayah ye huel melahuac mochiuhtaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69116,6509,spanish,nahuatl,ofrenda con tu cuerpo,motlakayo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69117,6510,spanish,nahuatl,Y nos dijo el dicho Yn Atococtzin mirad v tened quenta con las mojoneras y se que a esto sesenta y siete años y que se dieron las tierras por mandado de don Pablo Xochiquentzin quenpiezan desde Techichiquilco y acavan hacia el poniente ques a donde esta la yglesia de San Pablo .,Techilhui yn Atocotzin huel xiquittacan yn quaxochtli yuh nicmati yepohualli onchicome xihuitl yn nemacoc tlalli ytencopatzinco tlatohuani don Pablo Xochiquentzin ompa hualpehua Techichilco onpa tlami tonatiuh ycallaquiyampa onpa ycac teocalli Sant Pablo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69118,6511,spanish,nahuatl,"Hay tres clases : tekosej , kuitaxkolxokoyolin y pantojmixokoyolin .","In onkak eyi taman : tekosej , kuitaxkolxokoyolin uan pantojmixokoyolin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69119,6512,spanish,nahuatl,"Cuando se hubo desahogado su furor , se refugiaron en sus jacales .","Auh yn o ymellel quiz , niman ye yc huitze omotlallico yn inxacalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69120,6513,spanish,nahuatl,"Por fin , en el 9 pedernal , vi nieron a establecerse los mexicanos en Chapultepec . En ese lugar permanecieron 20 años .","Zatlatzonco , ipan chiconahui tecpatl xihuitl , omotlalicoh mexicah Chapoltepec . Ohuecauhque mexicah Chapoltepec cempoalli xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69121,6514,spanish,nahuatl,"Cuando llegaron a Coyohuacan , el diablo Tezcatlipoca les apretó la nariz a todos los habitantes de Coyohuacan , con sólo decirlo .","Auh yn ihquac yn acito yn ompa yn Cuyohuacan , auh yn ompa chaneque yn cuyohuaque mochi tlacatl quinyacapitacic in diablo yn ica yn tleyn yn itlahtol yn Tezcatlipoca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69122,6515,spanish,nahuatl,¡ Empieza a caminar !,¡ Xitlakonana !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69123,6516,spanish,nahuatl,"Ya se nombraron , arriba quedan enlistados los tlatoque o reyes de Mexico , y ahora parece que no andaremos fuera de propósito al traer a la memoria a los gobernadores y virreyes que han gobernado en esta Nueva España durante el tiempo en que la han poseído los cristianos .","Auh ye omitoque ye omoteneuhque yn ipan i tlacpac çan mocenmatoque yn tlahtoque reyesme Mexico , auh ca yuh neci amo huel ticnonquatlalizque , amo huel ticnonquaquixtizque ynic mocemitoz ynic mochihuaz imemoriayo yn ipan in yn governadoresme yhuan visurreyesme in ye otlapachoque yn ipan in Nueva España in ye yxquichcauh ypan yehuantin christianosme ymaxcapan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69124,6517,spanish,nahuatl,bien lo desgrana,kuali kixinki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69125,6518,spanish,nahuatl,"Nosotros don Pedro de la Cruz y Martín Cano alcaldes por su magestad aquí en la Audiencia , que tenemos a nuestro cargo la justicia de nuestro gran tlatoani su magestad , aqui en nuestra presencia vino María Tecuichon habitantes de allá de San Sebastian Atzaqualco .",In teuantin alcaldes don Pedro de la Cruz Martin Cano por su magestad y nica audiencia y tictocuitlauia justicia yn itechcopatzinco yn toueytlatocauh su magestad nican tixpan ouala Maria Tecuihchon onpa chane in San Sebastian Atzaqualco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69126,6519,spanish,nahuatl,". en Poyauhtlan . Con sonajas de nieblas es llevado al Tlalocan . Ay , mi hermano Tozcuecuexi Yo me iré para siempre :",Poyauhtlan . ayauhchicavaztica vicalo Tlallocan Ahvia ! Nach Tozcuecuexi niyayalizqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69127,6520,spanish,nahuatl,"No es ni frío , ni caliente .",In kan sesek nionno totonik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69128,6521,spanish,nahuatl,Tamales de tuza con SALSA DE CHILE GUAJILLO,Tozantamalli ica HUAXCHILLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69129,6522,spanish,nahuatl,Termina el año 10 Tochtli .,Quizqui yn X Tochtli xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69130,6523,spanish,nahuatl,"El dicho teomama Cuahtlequetzqui dejó un hijo llamado Cohuatzontli , que tuvo en la señora Xicomoyáhual , hija del brujo malinalca Cópil .","Yn omoteneuh Cuauhtlequetzqui teomama oncan quicauhtia yn ipiltzin yn itoca Cohuatzontli , ytech quichiuh yn ichpuch tlaciuhqui Copil malinalcatl yn itoca Xicomoyahual cipilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69131,6524,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen desde que comenzó el tlatocáyotl hasta ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic peuh tlahtocayotl ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69132,6525,spanish,nahuatl,"Asimismo , entonces los hijos de Santo Domingo hicieron su procesión por primera vez , y se representó hermosamente la pasión de Dios nuestro señor .","Yhuan yquac yancuican motlayahualhuique yn Santo Domingo ypilhuan , huel mahuiztic yn itlayhiyohuiliztzin totecuiyo Dios ynic motecpan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69133,6526,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69134,6527,spanish,nahuatl,"El jueves 29 de mayo de 1614 se celebró la fiesta del Santísimo Sacramento , y , pasada la fiesta , a los pocos días partió con rumbo a España el mencionado embajador japonés ; al marcharse , dividió en dos grupos a sus súbditos japoneses , llevándose a unos consigo y dejando a los demás para que aquí se quedaran a mercadear como comerciantes .","Axcan juebes yn ic 29 mani metztli mayo de 1614 años , | | 252 yhcuac ypan in omotlallico yn itlaçoylhuitzin Santíssimo Sacramento , çan ic onquiz in yn ilhuitl çan iquezquilhuiyoc ynic niman nican ompeuh yahqui yn ompa yc yauh España yn omoteneuh teuhctitlantli embaxador chane Japón ; ynin yc yah çan quinxellotehuac yn imacehualhuan , yxquich quinhuicac no yxquich nican quincauhtiquiz yn japonti ynic nican tiyamiquizque tlanamacazque puchteca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69135,6528,spanish,nahuatl,Eran nuestros cuartos a parte las mujeres a parte y los muchachos .,tipia ' tukwartos a parte tisuwame a parte imučačus .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69136,6529,spanish,nahuatl,"El domingo 2 de febrero de 1614 , fiesta de la Purificación de Nuestra Señora o de la Candelaria , a la una de la madrugada , en la universidad real le dieron nombramiento al padre maestro fray Gonzalo de Hermosillo , religioso de San Agustín , otorgándole la lección en latín de la sagrada escritura , para que fuera catedrático de escritura en sustitución del muy reverendo maestro don fray Diego de Contreras , que había sido nombrado arzobispo de la isla de Santo Domingo .","Axcan domingo yn ic 2 mani metztli febrero de 1614 años , yhcuac huel ypan ylhuitzin totlaçonantzin de la Furipicación de la Candelaria , yohualtica ypan ce tzillini , ynic ye tlathuitiuh axcan omoteneuh domingo , yn oquitlallique oncan escuellas real ynic oquimacaque yn latintlahtolcopa yn teoamoxtemachtilamapohualiztli yn padre maestro fray Gonçalo de Hermosillo teopixqui Sant Augustín ynic cathetrádico de escriptura omochiuh , yxiptla ypatca muchiuh yn yn cenca mahuiztililoni teoyotica tlahtohuani maestro don fray Diego de Contreras arçobispo omochiuhtzino yn ompa ayhtic Sancto Domingo la ysla , cathetrádico moyetzticatca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69137,6530,spanish,nahuatl,Es fría .,In sesek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69138,6531,spanish,nahuatl,"Pasados estos 11 años , huyó marchándose con rumbo al oriente ; se fue a la ciudad del Sol llamada Tlapallan , pues allá lo mandó llamar el Sol .","Auh y ye omatlactloncexiuhti , yc niman oyah omochololti ynic tonatiuh yquiçayampa oytztia ; ompa oyah yn ialtepepan Tonatiuh yn itocayocan Tlapallan , ompa quihualnotz yn Tonatiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69139,6532,spanish,nahuatl,El nombre de este papa es Juan Pablo II .,"Itoca inin huei teopixcatahtzin , inic ome Ioannes Paulus .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69140,6533,spanish,nahuatl,"El 6 de junio de 1593 , domingo del Espíritu Santo o pascua de Pentecostés , pusieron en lo alto de la fachada de la iglesia de San José una águila , como todavía puede verse .","Yn ipan domingo Spíritu pasqua Penthecostés , ypan yc 6 mani metztli de junio de 1593 años , yquac quiquetzque in quauhtli yn icpac teocalli Sant Joseph tlapanixquac , yn iuh neztica axcan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69141,6534,spanish,nahuatl,3 dientes de ajo,Yei axoxtlantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69142,6535,spanish,nahuatl,"72 . Por eso así , a ti que eres anciano , a ti que eres anciana , yo beso tu mano , tu pie . Y todavía así me ando vanagloriando , yo , tu collar , tu pluma preciosa , y tu jade , tu turquesa yo , desprendimiento de tu cabello , prolongación tuya . Y aún aquí así ando sufriendo , así ando pasando el tiempo . Padre mío , se ha afligido tu corazón , me has hecho mercedes .","72 . Ca yehuatl inic tihuehue , inic tilama , inic zan oc iyo in yc nimitzontennamiquilia immomatzin , immocxitzin . Auh tla oc yc ninotimalotinemi , immocozqui , immoquetzal , auh immochalchiuh , immoteoxiuh , auh in motzonhuatzal , immoteteuh . Auh , intla oc nican yc ninopipitztinemi , yc nonnaahuiltitinemi . Nottatzinc , otlaocoxqui immoyollotzin , otinechmocnelilitzino .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69143,6536,spanish,nahuatl,"Bueno sí mamá dijo el niño , sí mamá pues ahora si quieres pídele a mi papá un peine de hueso y una escobeta y un listón y un espejo y después entonces nos iremos pero que te dé todo .",bweno kema mamá oki ' ton piltontli kema mamá pus asan la tneki škitlanili nopapan se cikawastli wan se šulwastli wan se listón wan se espexo wan onkan ikwakon tiaske pero noso mamicmaka moči .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69144,6537,spanish,nahuatl,Pues ¿ cómo alimentaréis al hijo que estáis solicitando ? ¿ Tenéis ya ollas y cajetes para ello ?,Tleyn anquiqualtizque y nopiltzi yn anquitlani ? Cuix ye ancomeque cuix ye ancaxeque ? ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69145,6538,spanish,nahuatl,"Este dicho don Antonio Valeriano el Joven era fiscal de San José junto a San Francisco , de donde partió para trasladarse a Azcapotzalco ; este joven era nieto del señor don Antonio Valeriano el Viejo , natural de Azcapotzalco , que durante muchos años fue juez gobernador de México Tenochtitlan , porque estaba casado con la señora doña Isabel de Alvarado , la cual era hija del señor don Diego de Alvarado Huanitzin tlatohuani de Tenochtitlan .","Auh ynin omoteneuh don Antonio Valeriano telpochtli fiscal catca yn nican San Joseph San Franciscco , yn onca yehuac yc mohuicac Azcapotzalco ; ynin telpochtli yxhuiuhtzin yn tlacatl huehue don Antonio Valeriano ychantzinco Azcapotzalco , in miyec xihuitl nican omojuezgovernadortilico Mexico Tenochtitlan ypanpa yn inamictzin cihuapilli doña Isabel de Alvarado yn ichpochtzin catca tlacatl don Diego de Alvarado Huanitzin tlahtohuani catca Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69146,6539,spanish,nahuatl,"Solamente oirá mi canto ahora la que tiene cascabeles , la que tiene rostro con [ máscara . Solamente oirá mi canto , Cipactonalli .",. Zan quicaquiz nocuic oc oyouale teumechaue oc quicaquiz nocuic in Cipactonalla Tilili ovvaya Ayao ayao ayao ayao,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69147,6540,spanish,nahuatl,"Y al pasar por Atenco , dejaron allí a algunos que eran de los mismos tecuanipantlacas , como aparecerá al final de este relato .","Atenco yn tecauhque yn quincauhtiquizca ynpohuan Tequanipan tlaca , yn iuh necitiuh ytlamian in tlahtolli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69148,6541,spanish,nahuatl,En este año Huehue Moteuczoma conquistó a los de Atezcahuacan .,"Nican ypan in tepeuh yn Huehue Moteuhccoma , yn Atezcahuacan tlaca quinpeuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69149,6542,spanish,nahuatl,"Veinte años estuvieron en Tizatépec ; y durante su estancia allí encendieron seis veces el fuego nuevo , porque entonces acostumbraban encenderlo cada cuatro años .","Auh yn oncan yc catca yn Tiçatepec cenpohualxiuhtique ; auh yn ixquichcauh ynic oncan catca ynic huecahuaque chicuaceppa oncan tlemamalque , yn ceppa tlema - | | 35v - mallia nauhxiuhtica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69150,6543,spanish,nahuatl,En el año 11 Ácatl 1503 no sucedió nada .,Matlactloce Acatl atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69151,6544,spanish,nahuatl,"El lunes 17 de junio de 1591 partieron los tlaxcaltecas para Nuevo México ; los fueron a recibir a Chiucnauhtlan , donde se les agasajó y reanimó con una comida .","Lunes a 17 de junio de 1591 años , yquac onpeuhque tlaxcalteca Yancuic Mexico ; Chiuhcnauhtlan yn namicoto , oncan papaquiltiloque yollaliloque yn ica tlaqualtzintli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69152,6545,spanish,nahuatl,"Por esto dudan algunos antiguos , los cuales sospechan que en un principio aquéllos tal vez creían en el Dios verdadero y todopoderoso que murió por nosotros .","Ypampa yn ynic omeyollohua cequintin huehuetque , yn iuh momati yn achto ca quimoneltoquitiaya y nelli Dios cemixquichyhuellitzin yn topampa momiquillitzino .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69153,6546,spanish,nahuatl,"Jamás perecerá tu renombre ,","O ayc ompolihuiz in moteyo ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69154,6547,spanish,nahuatl,"Han pasado 24 años desde que , en el año 2 Calli , 1585 , se celebró el santo concilio en México , y entonces se hicieron procesiones .","Auh yhuan ye cenpohualxihuitl ypan nauhxihuitl yn ipan 2 Calli xihuitl , 1585 años , yn omochiuh sancto concilio yn teoyotica necentlaliliztli yn nican Mexico , ynic tlayahualoloc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69155,6548,spanish,nahuatl,"Luego en el año , en este año , vinieron los franciscanos , entraron a Tehuacán fray Juan de Sarace y el juez Juan También entonces se bautizó este tiatohuani don Hernando y todos los macehualtin ; asimismo , dio inicio el “ templo ” un poco abajo de Tehuacán .",Niman ypam xihuitli ypam ynin xihuitli hualmohuicacque San Fran [cis] co teopixque ocalaque Tehuaca/n/ fray Juan de Sarace yhuan jues Juan Medel {en el margen izquierdo : no yquac omoquactequi yni tlatohuani d{on} Herna{n}do yhuan mochintin masehualtin no yquac omopehualti teocali {en el margen izquierdo : Años= 1534= 3= tochtli= sanos tepizin dazinda Tehuacám .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69156,6549,spanish,nahuatl,dónde se ha detenido,cani moilochti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69157,6550,spanish,nahuatl,"Ahatl dijo : Oh tú por quien se vive , te has apiadado de nosotros ; por esto hemos andado padeciendo mientras nos hacían la guerra en todas partes .","Auh yn Ahatl ye quitohua : Ypalnemohuanié , otitechmocnellili ; ca yehuatl in ynic otinentlamatinenca y nohuian otiyaochihualloque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69158,6551,spanish,nahuatl,"Han pasado 207 años desde que , en el año 1 Tochtli , 1402 , nació Nezahualcoyotzin , tlatohuani de Tetzcoco .","Auh yhuan ye matlacpohualxihuitl ypan chiconxihuitl yn ipan 1 Ce Tochtli xihuitl , 1402 años , yn otlacat Neçahualcoyotzin tlahtohuani Tetzcoco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69159,6552,spanish,nahuatl,Esta ventana da al jardín . Me satisface mucho porque me gusta ver el pasto verde y las flores bonitas ; descansa la vista admirando las creaciones de la Naturaleza .,Inin neixtiloni xochimilan ontlachia . Huel nechpactia ¡ pampa nicualita zacaxoxoctic ihuan cuacualtzitzin xochimeh ; mocehuiah ixtelolomeh ca ontlachia tlacuacualtzin tlamanic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69160,6553,spanish,nahuatl,vendeis,antlanamacah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69161,6554,spanish,nahuatl,Sirve para darle sabor a los guisados .,Kualtia para se kiajuiyalia in tapalol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69162,6555,spanish,nahuatl,"7 Acatl , 1499 .","VII Acatl xihuitl , 1499 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69163,6556,spanish,nahuatl,Sal al gusto,"Iztatl , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69164,6557,spanish,nahuatl,". Y en Tenochtitlan reina Ahuitzotzin : en su tiempo es cuando llegaron los traficantes hasta Ayotla , en la costa . Entonces sobre ellos vino impedimento : cuatro años estuvieron encarcelados en Cuauhtenanco .",. Auh in Tenochtitlan tlahtocati in Auitzotzin ye ipan in calacque puchteca Ayotlan in Anauac . Ompa impan ualmotzaoc : nauhxiuitl in caltzaoctimanca in Cuauhtenanco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69165,6558,spanish,nahuatl,"12 Técpatl , 1244 .","XII Tecpatl xihuitl , 1244 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69166,6559,spanish,nahuatl,Tierra de mi alma .,talticpactzin de mi alma .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69167,6560,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69168,6561,spanish,nahuatl,¡ Dador de la vida !,¡ Ipal nemohua !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69169,6562,spanish,nahuatl,¿ Cuánto cuesta este sombrero ?,¿ Quexquich ipatin inin cua cecahuilli ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69170,6563,spanish,nahuatl,"Y le rogó que cuanto antes lo enviara de mensajero , para ir a ver al Señor Obispo , y llevarle","Auh quimotlatlauhtilih inic ma za ye quimotitlanilih inic quittatiuh in tlahtoani Obispo , in",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69171,6564,spanish,nahuatl,Antes de esto ya habían alcanzado a los zapatistas en el llano de Salazar . Los sitiaron para que no se pudieran escapar .,Achtocopa de inin oquimaciqui zapatistas ipan llano Salazar . Ompoyon oquinmehualoque oncanon ahueli quizazque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69172,6565,spanish,nahuatl,". Pero el Señorío de Tlatelolco llegó a su fin en tiempo de Moquihuix . Cuando él hubo muerto , ya no se instaló rey en Tlatilolco a nadie . Allí dió principio el regirse no más por jefes militares .",. Auh in tlahtocayotl Tlatilolco za ica on tlamico in Moquihuitzin : in icuac omomoquili aoc ac tlahtohuani omotlali in Tlatilolco oncan otzintic in za cuauhtlatolo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69173,6566,spanish,nahuatl,otro poco,Octepitzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69174,6567,spanish,nahuatl,"En este año los antiguos llevaban 32 años de estar en Aztlan ; todavía una sola era su lengua , todavía no se les mudaba el lenguaje .","Yn ipan in ynic cenpohualxihuitl onmatlactli ypan onxihuitl ynic catca huehuetque yn ompa Aztlan ; çan oc centetl yn intlahtol catca , ayemo mocuecuepa yn tlahtolli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69175,6568,spanish,nahuatl,"que no desaparezca esta cosa , no .","mah amo polihui nehin cosa , amo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69176,6569,spanish,nahuatl,"En vano hemos llegado , hemos brotado en la tierra .","Onen tacico , tonquizaco in tlalticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69177,6570,spanish,nahuatl,la tierra aquí ;,tlalticpac in nicán ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69178,6571,spanish,nahuatl,"Se aposentaron en el tecpan de Tlacopan ; entonces los chiucnauhtecas , los xaltocamecas , los cuauhtitlancalcas , los tenayocas , los azcapotzalcas , los tlacopanecas y los coyoacas , todos vinieron a refugiarse aquí ; durante siete días los españoles nos estuvieron combatiendo , pero se hallaban sólo en Tlacopan .","Tlacopan umotecaco tecpa , auh y ye yxquich chicuhnauhtecatl , xaltocamecatl , quauhtitlancalcatl , tenayocatl , azcapotzalcatl , tlacopanecatl , coyoacatl , muchinti nica ualcallaque ; chicomilhuitl yn techicallico , çan oncan onoca Tlacopa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69179,6572,spanish,nahuatl,Vio que venía encima del agua .,Kiitak uala aixko .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69180,6573,spanish,nahuatl,"Nos queríamos , pobre de mi difunto .",yawktli pia nodifunto ašan sa ' wan nopilwan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69181,6574,spanish,nahuatl,Testigo Miguel Ceguanocatl ( yndio natural desta ciudad de Mexico ) vecino e morador ( del dicho barrio ) de Coatlan testigo presentado en la dicha razon e aviendo jurado en forma de derecho dixo diria la verdad de lo que supiese y le fuese preguntado e dixo ser de edad de ochenta años poco mas o menos y que no le toca ninguna de las preguntadas generales y que ayude dios a la verdad .,II . - Testigo . - Miguel Cehuanocatl ychan Cohuatlan omonamicti ye nauhpohualxiuhtia y ye nemi juramento oquitennamic yn ica bara de justicia ynic otlatlacoltiloc ynic amo iztlacatiz ylhuiloc xoconmelahua yn motlatol yn tla tiztlacatiz ca diablo quihuicaz yn moyollia yn manima auh yn tla huel toconmelahuaz motlatol yc mitztlaocoliliz yn totecuyo dios yhuan tonantzin Santa Maria mochipa ychpoch .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69182,6575,spanish,nahuatl,"También por otra razón los reyes no le otorgaron enseguida la licencia para venir acá , pues en ese año había guerra en Granada ; así que le dijeron : En cuanto termine la guerra de Granada se verá tu asunto , porque hace falta mucho dinero .","Auh yn icontlamantli ynic amo yciuhca quimomaquillique yn inhuellitzin tlatoque ynic huallaz nican , ca yehica ypampa no yquac mania yaoyotl yn ipan in xihuitl yn ompa Granada ; ynic çan quilhuique : Ma oc tlami ma oc tzonquiça yn yaoyotl Granada , auh niman mitoz mottaz yn monetequipachol , yehica ypampa occenca pollihui yn tomin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69183,6576,spanish,nahuatl,aparentemente los posibles obstáculos habían sido salvados ya nos habíamos organizado nuestros proyectos individuales los habíamos convertido en comunes las divergencias de opiniones habían hallado un cauce común y sólo hacía falta lo que de no lograrse podía echar abajo lo poco o lo mucho que se había alcanzado conseguir un sitio en donde ubicarnos,nezquiani tlen techyacahuiltequiah ye tlapololli ye otitocentlalihqueh tocehceyacayollamachiliz in oticcuepqueh in timochintin toyollamachiliz intla cequih tlamantli ahmo ticcualihtaya ye omocentlali in totlahtol ihuan immanon zan techpoloayah tlen intla ahmo ticahcizquiani huel xitinizquiani tlein zan achiton ahnozo huehyi ye tomac onyeya ticpiazqueh in calli campa tiyezquiani,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69184,6577,spanish,nahuatl,"La séptima hija , llamada Huacaltzintli , tuvo por marido a Itzcoatzin , tlatoani de Tenochtitlan ; engendraron , y tuvieron por hijos a Tizahuatzin y a Tezozomoctzin ; Tizahuatzin llegó a ser tlatoani de Toltitlan , y el capitán Tezozomoctizn Tocuiltécatl fue padre de varios tlatoque que después gobernaron en Tenochtitlan .","Yn ic VII chicome ciuatzintli ytoca Uacaltzintli , yoquichhui mochiuh Tenochtitla tlatoani Yzcoatzi ; mopilhuatique quinchiuhque Tiçauatzi , ycome Teçoçomoctzi ; yn Tiçauatzi Toltitla tlatouani mochiuato , yn Teçoçomoctzi Tocuiltecatl yaotequiua yehuatl ynta yn tlatoque yn otlatocatque Tenochtitla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69185,6578,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69186,6579,spanish,nahuatl,Su fruto recio es muy sabroso hervido y endulzado con piloncillo .,"Uan itakilo tein chikauak , semi uelik maj se kimana uan maj se kitsopeli ika panela .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69187,6580,spanish,nahuatl,"El 16 de marzo de 1606 , también durante la cuaresma , murió don Bartolomé Francisco Xochiquentzin , alcalde de México , que era hijo de don Pablo Xochiquentzin .","Yn ipan axcan quaresma yc 16 mani metztli março de 1606 años , no yquac momiquilli in don Bartholomé Francisco Xochiquentzin alcalde catca nican Mexico , ynin ipiltzin yn don Pablo Xochiquentzin catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69188,6581,spanish,nahuatl,"Llevaron en la procesión a San Nicolás de Tolentino , para significar que era patrono de las dichas ánimas , a las que saca del purgatorio por disposición de Dios nuestro señor ; también llevaron en la procesión a nuestro querido padre San Francisco , para significar igualmente que , a los que reciben su cordón y con él se ciñen en la tierra , cuando murieren él los auxiliará sacándolos del purgatorio por disposición de Dios nuestro señor , a aquellos que merecieren ir allá .","Auh ynic tlayahualoloc ypan in prossesión oncan quinmoquixtilique yn San Nicolás de Tolentino , ynic neci | | 182 ca yntepalehuicatzin yn omoteneuhque animasme , quimonmoquixtilia ytemcopatzinco in totecuiyo Dios yn ompa omoteneuh purgatorio ; yn icomentzitzin oncan quinmoquixtilique yn ipan in tlayahualoliztli yehuatzin yn totlaçottatzin San Francisco , ynic no yehuatzin ytetzinco neztiuh ca huel no yehuatzin yca yn inelpiayatzin yn icordontzin yn aquique quicelia ynic molpia nican tlalticpac , yn ihcuac ye omomiquilique ca yc yehuatl umpa quimonmoquixtilia quinmopalehuilia yn purgatorio ytemcopatzinco yn totecuiyo Dios , yn aquin macehualle ycnopille umpa yauh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69189,6582,spanish,nahuatl,"El año 1 caña llega Hernán Cortés con sus soldados , caballos , fusiles y otras armas de fuego .",Ce acatl in xiuhpan oacicoh don Femando Cortés inhuan iyaoquizcahuan inhuan incapayohuan . Acalpan quihualhuicayah noihuan immatlequiquiz ihuan occequi intlequiquiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69190,6583,spanish,nahuatl,"El 30 de noviembre de 1607 , fiesta de San Andrés apóstol , se empezó a excavar y abrir el canal del desagüe , partiendo el cerro llamado Citlaltépetl ; y también en Huehuetocan se empezó a excavar y abrir , para que por allí saliera el agua que suele inundar la ciudad de México .","Auh yn axcan ytlamian yn ic 30 mani metztli noviembre de 1607 años , ypan ylhuitzin Sant Andrés apóstol , yquac oquipehualtito yn aotlih ye motataca in ye motlapohua in ye motlacohuiltequi tepetl yn motenehua Citlaltepetl ; yn oncan no peuh Huehuetocan ynic motatacac motlapo , ynic ompa quiçatiuh atl yn nican no tlaapacho Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69191,6584,spanish,nahuatl,"¿ qué es lo que haré ? ,",¿ tlen naiz ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69192,6585,spanish,nahuatl,"Entonces llegaron los españoles , en el año 1 Ácatl 1519 ; entonces también se acabaron los tlatocáyotl , en Mexico Tenochtitlan y en toda la Nueva España .",E yquac yn atzico espanores yn ipa Çe Acatl xiuitl ; ye onca tlantica yn tlatocayotl i nican Mexico Tenochtitla yoan nouian Nueva España .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69193,6586,spanish,nahuatl,"Luego llegó a la ciudad de los Ángeles de la Puebla Cuetlaxcohuapan , al anochecer , y en secreto entró allá para ir a aposentarse en la casa del obispo don Alonso de la Mota y Escobar ; éste lo consagró y le confirió el gobierno espiritual como arzobispo , siendo consagrado en la propia casa episcopal , en la fiesta de la Exaltación de la Santa Cruz , que se celebró el sábado 14 de septiembre .","Auh yc niman oncan maxitico in la ciudad de los Ángeles de la Puebla Cuitlaxcohuapa , ye yohua , çanno mochtacacallaquico yn oncan ynic niman mocehuitzinoco ychan obispo don | | 229 Alonso de la Mota y Escobar ; quin yehuatl in oncan quimoteochihuilli , oncan quimomaquilli yn teoyotica ytlahtocayotzin ynic arçobispo muchiuhtzino , çan callihtic ychan yn omoteneuh obispo , ypan ylhuitzin Exaltación Sancta Cruz , ca sábado ypan motlalli yn ic 14 mani metztli omoteneuh setiembre , yn teochihualloc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69194,6587,spanish,nahuatl,En este año hubo plaga de chapulines .,"Nican ypan in tlachapolqualloc , temoque chachapolme .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69195,6588,spanish,nahuatl,voy a ver ” .,"niyas nikitati . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69196,6589,spanish,nahuatl,"En presencia de testigos que son Pedro de Santa Cruz , Francisco Hernandez , Josepe Nahueca , Gregorio Xuarez , Juan de la Cruz y en presencia de la señora Ynes Villa , Maria Cecilia y tanbien del escrivano Matheo Xuarez a veynte e un dias del mes de nobienbre de mil e quinientos y setenta y seis años . Pasó ante mí Matheo Xuarez escrivano .","Ymixpan testigos : Pedro de Santa Cruz , Francisco Hernandez , Joseph Nahueca , Gregorio Juarez , Juan de la Cruz yhuan imixpan señora Hines Huilan , Maria Cecilia yhuan escribano Matheo Xuarez . Ypan metztli noviembre XXI mani 1576 años . Pasó ante mi Matheo Xuarez escrivano .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69197,6590,spanish,nahuatl,Y suplicamos a los [ poderosos ] señores presidente e oydores que reside en la [ F . 20v . ] ciudad de Mexico para que nos conpelan y castiguen por quanto por escritura de venta lo certificamos al dicho Hernan Perez español en firmeza de lo qual lo firmamos y los demas que no saben les hizimos la cruz con nuestras manos .,Yhoan no tiquintotlatlauhtilia y muy poderosos señor presidente yoan oydores in nican motlapiellia ciudad de Mexico zan niman namo quicahuazque in totlatol zan huey justicia yc titlatzacuiltilozque ypampa ca oticneltilique yca escritura carta de venta conpiaz Hernan Perez español yc ticneltilia tomatica tictlallia tofirmas yhoan cequintin amo tiquiximati amatl zan tomatica tiquetza cruz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69198,6591,spanish,nahuatl,"Cuando éstos divisaron al mensajero que se acercaba , le dispararon sus flechas y le clavaron una en el cuello ; y después de flecharlo le cortaron el cuello .","Auh y ye quihuallitta yn tecpoyotl yatiuh nenentiuh , oncan quihualminque yquechtla yn quiminque ; auh ynic quihualminque niman coton yn iquech .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69199,6592,spanish,nahuatl,"El viernes 10 de octubre de 1597 entraron los religiosos franciscanos a Santa María de la Asunción la Redonda ; entraron con licencia del Santo Padre y del rey , para quedarse allí a perpetuidad .","Yn ipan axcan viernes yc 10 mani metztli de octubre de 1597 años , yquac mocallaquique in teopixque yn Sancta María Asumptión la Redonda ; ynic mocallaquique ytencopatzinco Sancto Padre yhuan yehuatzin rey , ynic cemicac ompa moyetztiezque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69200,6593,spanish,nahuatl,mucho te amo y para que lo creas .,"CENCA TIMITZTLAZOHTLA , AUH INIC TICNELTOCAZ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69201,6594,spanish,nahuatl,XIYONANAKAT o IXTOJ MI NANAKAT,XIYONANAKAT oso IXTOJ MI NANAKAT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69202,6595,spanish,nahuatl,"Sólo durante seis meses sirvió el navío desde que empezó a funcionar , pasando gente de uno a otro lado ; la gente que salía de México era llevada a Tetzcoco , y la gente que salía de Tetzcoco era traída a México , de manera que no era muy largo el trayecto que recorría el navío .","Auh çan chiquacentetl metztli yn onmonec acalli yn nabío ynic achto nezca , necoccampa yc tepanahuilloya ; yn nican onehuaya Mexico tlaca yc onpanahuilloya ynic ompa huia in Tetzcoco , auh yn ompa Tetzcoco ompa | | 53 yc hualtepanahuiloya yn ompa huallehuaya Tetzcoco tlaca yc huel hualpanahuiloya ynic nican hualhuia Mexico , ynic yehuatl yca amo huecauh panolloya yn acalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69203,6596,spanish,nahuatl,"Se congregaron para mirar y admirar el auto los señores y principales de todos los pueblos , los alcaldes mayores , los corregidores , los tenientes , y todos los españoles ; y acudieron asimismo todos los religiosos de los diversos conventos .","Auh yn nohuian altepetlypan tlahtoque pipiltin yhuan alcaldes mayortin , corregidorti , thenienteti yhuan castilteca yxquichtin cenquiçaco yn tlachiaco tlamahuiçoco , yhuan yn ixquichtin teopixque yn nohuian moyetzticate yxquichtin mohuicatza .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69204,6597,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69205,6598,spanish,nahuatl,Es fría .,In sesek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69206,6599,spanish,nahuatl,¿ Qué es lo que nos mostrará el camino ?,¿ Tle tlaotlatoctiz ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69207,6600,spanish,nahuatl,El padre de la muchacha soñó con un catrín que le dijo : Tu hija va a tener un niño . Te pido que no la vayas a golpear ; cuando llegue el niño lo vas a querer mucho . Va a crecer y verás lo que vale el niño .,"Tatzintli de nichpocatl omoteniquili itlac ce caxtiltecatl aquin oquimolhuilic : Mochpochtzin ya quipiaz ce conetontli , Nimitzmotlatlauhtilia amo timaguiliz ; ihuan conetl icuac yecoz ticmotlazotiliz . Hueyiyaz ihuan timotiliz tlen ipatiuh piltzintli . ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69208,6601,spanish,nahuatl,los vuestros .,anmohuaxcahuan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69209,6602,spanish,nahuatl,"Después de haber entregado sus regalos a los tlatoque , Tziuhtlacauhqui comenzó a implorarlos , y sollozando saludó a los tlatoque , y lo mismo hizo la mujer que era manceba de Tliltécatl ; ambos les manifestaron que para ellos la mujer estaba criando y educando a su hijo , y los saludaron a una voz .","Yn oyuh quintlamamacaque yn tlahtoque , niman ye quintlatlauhtia yn Tziuhtlacauhqui , choquiztlahtoltica quintlapallo yn tlahtoque , no yehuatl yn cihuatl yn imecauh yn Tliltecatl ; oncan quiximatque ca nel quintlacazcaltillia quintlacahuapahuillia , no cencamatica quintlapalloque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69210,6603,spanish,nahuatl,"Achitómetl fue tlatohuani de Colhuacan , y su hijo Acxocuauhtli también gobernó después en Colhuacan .","Yn itoca Achitometl oncan tlahtohuani yn Colhuacan , auh yn ipiltzin ytoca Acxoquauhtli ca no tlahtocat yn çatepan yn Colhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69211,6604,spanish,nahuatl,Empezó a irse,Tlakonanki yajki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69212,6605,spanish,nahuatl,¡ comience la danza !,¡ In ma onnetotilo !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69213,6606,spanish,nahuatl,En nombre de su magestad y que ninguna persona vaya ni contradiga esta sentencia que sera castigado conforme a justicia y le pone de pena diez pesos para la camara de su magestad y ocho dias de carcel .,Auh axcan cenca tiquintlachicauillia ypaltzinco in su magestad aocac quitlacoz yhuan amo ac mocuepaz yn iyollo auh in tla aca quitlacoz in tlacamo quineltocaz yni tosentencia ypan mochihuaz in mellauac justicia ypan tictlalia pena X pesos yni contlaxtlauaz ycamara pouiz in su magestad yuan chicomilhuitl ylpitoz in carcel .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69214,6607,spanish,nahuatl,"¡ Síganme , dijo Zapata : hasta que se acabe el último cartucho ! Y si me matan , váyanse . Que no se pierdan Everardo González , Andrés Campos y Melchor Campos . Y si no me quieren seguir , váyanse a la Tierra Fría . No me sigan . Aquí hay para que coman en el camino . Entren a México . ¡ Allí no les pasará nada !","¡ Nanechtoca” , oquito Zapata , hasta campa tlamiz último cartucho ! Ihuan tla nechmictia xicayan namehuan . Macamo namechquitziquican Everardo González huan Andrés Campos ica Melchor Campos . Ihuan tla amo nanequizque nanechtocazque , xicayan intlal Tierra Fría . ¡ Aihmo xinechtocacan ! Nian ca tlen nanquicuazque ipan otli . Xicalaquican ompa México . ¡ Amotla namechpanoz ! ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69215,6608,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69216,6609,spanish,nahuatl,"Han pasado 1608 años desde que nació Dios nuestro señor hasta ahora , contando hasta el final de este su año de 1608 .","Auh yn omotlacatillitzino totecuiyo Dios ye nauhtzonxihuitl ypan chicuexihuitl ynic axcan , mocenpohua ynic tlami yxiuhtzin de 1608 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69217,6610,spanish,nahuatl,nació allí,ixuajka noponi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69218,6611,spanish,nahuatl,"Nuevamente le preguntó Tliltecatzin : ¿ Y adónde vas , adónde te diriges ? .","Occeppa quilhui yn Tliltecatzin : Auh can tiyauh , can titlamatiuh ? .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69219,6612,spanish,nahuatl,"2 Calli , 1481 .","II Calli xihuitl , 1481 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69220,6613,spanish,nahuatl,"Transcurridos 50 años desde el nacimiento de Jesucristo , hijo único del Dios verdadero , salvador del mundo , en el dicho año de 1 Tochtli de la cuenta de los antiguos , entonces los antiguos chichimecas , que se nombran teochichimecas , vinieron en canoas sobre las aguas grandes y celestes del mar , vinieron avanzando desde su morada y tierra , de donde partieron para venir remando hasta desembarcar en el sitio llamado Aztlan , donde se establecieron .","Ye quin oyuh nepa onpohuallonmatlactli xihuitl motlacatillitzino y nelli Dios ytlaçopiltzin Jesuchristo cemanahuac temaquixtiani , yn ihquac yn ipan in omoteneuh yn intlapohual huehuetque yn Ce Tochtli xihuitl , yn ipan yn acaltica yn ohuallaque yn huehuetque chichimeca yn motenehua teochichimeca yn hueyapan ylhuicaapan , ohuallaque ohuallotlahtocaque yn campa ynchan yn campa tlalli ypan huallehuaque yn ohuallanellotiaque , oncan atenquiçaco onmotlallico yn ytocayocan Aztlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69221,6614,spanish,nahuatl,ama,xitlazohtla,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69222,6615,spanish,nahuatl,"Encima del campo de juego de pelota hermosamente canta el precioso faisán : está respondiendo al Dios Mazorca . Ya cantan nuestros amigos ,",Tlachtli icpac vel in cuica quetzalcuxcux quinananquilia Cinteutl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69223,6616,spanish,nahuatl,Y se puso de provincial a fray Esteban de Alzúa .,Auh yn provincial motlalli ytoca fray Estevan de Alçúa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69224,6617,spanish,nahuatl,"Y el tlalmantli por el que mi madre anduvo en demandas durante tres meses y toda la demanda se confirmo y le fue dado un mandato real y sentencia , ya lo vendo ; el tlalmantli se lo vendo a Pedro Díaz Español , esposo de Cecilia Ximenez cuyos hijos son Juanillo y el segundo Alonso .",Auh yn tlamantli yc omoteilhuitinenca y nonantzin hey metztli auh yxquich oneltic yn tlatolli yc niman omacoc centetl tlatocatia nahuatilli sentencia ye nicnamaca yn tlalmantli yehuatl nicnamaquiltia Pedro Diaz español ynamic Cencilia Ximenez ypilhuan Juanillo Ynic ome Alonso .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69225,6618,spanish,nahuatl,San Pedro y San Pablo de veras trabajan .,nelí tekitij San Pedro uan san Pablo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69226,6619,spanish,nahuatl,". orden doy . Oh , he llegado acá donde el camino se reparte , ¡ sólo soy el Dios Mazorca !",. nitlanavatia ayao ayao ayao ayao ayao . Xoh ! Zan nivallacic ohtli nepanivian zan ni Centeutl a,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69227,6620,spanish,nahuatl,"Pero a quien muchas veces ha ido y vuelto , a quîen muchas veces ha regresado y era su vivir y su andar por lugares fragosos y espantosos , por sitio de angustias , solamente unas cuantas palabras le decían , solamente ligeras , de grata vista , bien probadas y bien vistas , medidas y de buen oír , moderadas y bien vistas , ya ensayadas .","Auh in aquin ye miecpa iloti ye miecpa mocuepa in ye on itztica in iuhcan inentla inemia in ouican in temamauhcan in tlaihiyouiliztitlan , zan quexquich in quilhuia za ye ecauhqui za ixxeecauhqui za tlayeecolli za tlauelittalli za tamachiuhqui za tlacualittalli za ipan cualli za ipan tlauelittalli za ipan tlayecolli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69228,6621,spanish,nahuatl,"Con la ayuda del señor de Cempoala y de otros señores totonacas que ansiaban zafarse del dominio azteca , llegaron los españoles a Tlaxcala , pero fueron inicialmente rechazados .","Intepalehuiliz Cempoallan itlahtocauh ihuan occequintin Totonacapan intlahtocahuan in aquique huelcenca quelehuiah momaquixtizque in ihuicpa mexicatlahtocayotl , acicoh caxtiltecah in Tlaxcallan yeceh amo oceliloque achtopan in yehuantin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69229,6622,spanish,nahuatl,La silla está entre la puerta y la ventana .,In ¡ cpall ¡ ¡ ntzalan tlatzacuaU ¡ ihuan tlanextUotl ca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69230,6623,spanish,nahuatl,"Para entonces , hacía 137 años que los mexicas habían salido de su morada de Aztlan ; asimismo , Mallatzin , duodécimo tlatohuani de Colhuacan , llevaba 10 años gobernando .",Auh yn ihcuac yn ye iuh ne - | | 32v - pa chicuacenpohualloncaxtolli ypan onxihuitl hualquizque yn ompa ynchan Aztlan yn mexica ; yn ihcuac yn ye iuh nepa matlacxihuitl tlahtocati yn Mallatzin yn icmatlactlomome tlahtohuani Culhuacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69231,6624,spanish,nahuatl,"Y en sus hombros les colocaban el ala de gavilán ” . Eso era una ala de gavilán ; de un lado y de otro de los hombros la ataban , con papeles entretejidos formaban un fardo de la espalda ; en colores rojo , negro , azul , y encima se le echaba una rociada de marmaja .","Auh in iaculpan contlatlalilia tlomaitl . Yehuatl in tlotli iamatlapal ; nenecoc in aculpan con ilpilia , amatl in ic tlatzinquimilolli tlacuilolli tlapaltica tliltica texutica apeztli ipan tlapipixolli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69232,6625,spanish,nahuatl,Y la cazoleta del tabaco le significaba el escudo : por esta razón los sostenía con su izquierda : no más de canto lo va poniendo el llevarlo .,"Auh in yecaxitl quinezcayotia in chimalli ipampa in iopochcopa quitqui , zan in acacic quimantiuh in ic quitqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69233,6626,spanish,nahuatl,"Partió , pues , primeramente Tlotépetl Xiuhcóhuatl ; y lo acompañaban Cuitlacíhuatl , Epcóhuatl , Apanteuctli , Cuauhcóhuatl , Xiuhteuctli , Acamílcatl , Mixcóhuatl , Cuauhtliquetzqui , Tecuilama , Cuitlachcóhuatl , Cípac e Íhuitl .","Nima ye yc ualleua ualteyacana Tlotepetl Xiuhcouatl ; nima ye Cuitlaciuatl , Epcouatl , Apantecuhtli , Quauhcouatl , Xiuhtecuhtli , Acamilca , Mixcouatl , Quauhtliquetzqui , Tecuillama , Cuitlachcouatl , Çipac , Yuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69234,6627,spanish,nahuatl,el Dueño del Cerca y del Junto,"in Totecuyo , in Tloque Nahuaque",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69235,6628,spanish,nahuatl,Algunos se hablan,Seki mokamouiyaj,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69236,6629,spanish,nahuatl,lo fue a traer y lo empezó a desgranar .,kikuito uan kikonanki kixima .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69237,6630,spanish,nahuatl,¿ Cuánto dinero tiene ?,¿ Quexqui tomin quipia ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69238,6631,spanish,nahuatl,"Cuando murió Cuacuauhpitzáhuac , se asentó su hijo Tlacateotzin .",Yn oyuh omic Quaquauhzi ualmotlalli yn ipiltzi Tlacateutzi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69239,6632,spanish,nahuatl,"Con ellos queremos saludarlos y obsequiarlos ; que los tlatoque , y en especial el tlatohuani Toteociteuctli Tecuachcauhtli , se dignen recibirlos .",Ynic tiquimontotlapalhuia ynic tiquimontotlatlauhtilia ; ma quimoncelilican yn tlahtoque | | 45r yn Toteociteuhctli yn Tecuachcauhtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69240,6633,spanish,nahuatl,Luego ya vino a salir ya viene cerca la Revolución ya está cerca ya llegó aquí también . A toda la República llegó la Revolución .,onkán yokisayo ye serka wic in rebolúsion ye serka wic wa ' siko nikan močin república močin república yokisako rebolúsio .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69241,6634,spanish,nahuatl,"En la ciudad de Mexico a veinte y cinco dias del mes de henero de miel e quinientos y setenta y ocho años los muy magnificos señores don Antonio de Mendoza y Francisco Martin alcaldes hordinarios por su magestad , yo Lazaro de San Juan escribano y Pedro Geronimo regidor mayor nos a sido mandado para dar pregon sobre unas casas que conpran Juan Perez y Hernan Perez su padre españoles que fueron casas de María Joco en ( el barrio de ) San Juan Yopico ya difunta .",En la ciudad de Mexico a 25 del mes de enero de mil e quinientos setenta y ocho años yn mahuiztililonime señor don Antonio de Mendoza yuan Francisco Martin alcaldes ordinarios yn icatzinco su magestad y nehuatl Lazaro de San Juan escribano yhuan Pedro Jeronimo regidor mayor otechmonahuatilique ynic ticchihuatihui pregun yn ipanpa calli in quimocohuia Juan Perez yhuan ytatzin Hernan Perez españoles yn ical catca Maria Xoco chane San Juan Yopico omomiquilli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69242,6635,spanish,nahuatl,"Entonces comenzó el desatino de los antiguos chichimecas ; allá comenzó donde se quebró sobre ellos el árbol , cuando les habló el diablo Huitzilopochtli , usurpando lo que es propio de Dios nuestro señor .","Auh nican peuh yn innetlapololtiliz yn huehuetque yn chichimeca ; oncan peuh yn quahuitl yn inpan poztec , oquinnotz yn tlacatecolotl yn Huitzillopochtli , oytic callac yn ipepechtzin yn totecuiyo Dios .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69243,6636,spanish,nahuatl,El año 2 casa ( 1689 ) publica ome calli Sor Juana Inés de la Cruz Inundación Castálida .,Ipan ome calli xihuitl ( 1689 ) Sor Juana Inés de la Cruz quipanitlaza iamox in motocayotia Castalida Tlaatemiliztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69244,6637,spanish,nahuatl,¡ Nadie dice que nuestra lucha fue con ancianas !,¡ Aocac quittoa in ye tiquinquequeza ilamatzitzin !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69245,6638,spanish,nahuatl,"Con los palitos se le ponen , se levantan esos hilos .",kan o ' tlame nihšiyu : tis nihkwacontis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69246,6639,spanish,nahuatl,"Y el señor Obispo , llorando entristecido , le rogó , le pidió que lo perdonara , porque no puso por obra desde luego su estimable voluntad , su respetable mandato . Y se levantó , le desató del cuello donde estaba atada la vestidura , la manta de Juan Diego , en la que se apareció , allí se marcó la Señora del Cielo . E inmediatamente la llevó , fue a colocarla allá en su oratorio .","Auh in tlahtoani Obispo , chocquiztica , tlaocoyaliztica , quimotlatlauhtilih , quimihtlanililih in itlapohpolhuililoca , inic ahmo niman oquineltilih in itlanequiliztzin , in iihiyotzin in itlahtoltzin . Auh in omoquetz , quihualton in iquechtlan ic ilpiticatca in itlaquen in itilmah Juan Diego , in itech omonexitih in oncan omomachiyotitzinoh in ilhuicac zihuapilli . Auh niman ic quimohuicquilih , ompa quimotlalilitoh in ineteochiuhayan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69247,6640,spanish,nahuatl,"8 Acatl , 1227 .","VIII Acatl xihuitl , 1227 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69248,6641,spanish,nahuatl,Y rogamos a la justicia que vuelvan a andar en pregones para que alguno las compre las casas para que se cumpla lo que mando el difunto y esto fue lo que pidieron los albaceas .,Ypanpa tictotlatlauhtillia in justicia ma occepa tzatzihua azo aca quimocohuiz in calli ynic tzonquizaz in itlanahuatil omomiquilli yxquichin yn itlatol alvaceasme .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69249,6642,spanish,nahuatl,"Poco tiempo duró el temblor , porque enseguida cesó ; pero , como ya se dijo , se sintió mucho miedo mientras duró .","Auh çan tel huel achitonca yn onmanca tlallolinaliztli , ca niman quiz ; yece ye omihto huel temamauhti ynic manca ynic onmochiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69250,6643,spanish,nahuatl,YERBAMORA ( TOMAKILIT ),TOMAKILIT ( YERBAMORA ),https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69251,6644,spanish,nahuatl,"En este año , los hermanos Montgolfier tripularon el primer globo aerostático , en la ciudad de Versalles ante la mirada del rey Luis XVI y de su esposa María Antonieta .","Inin xiuhpan tlamatinime Montgolfier , in aquique icniuhtin catcah , opatlanque in oquic yehuan quihuicayah inic ce huei patlanizolxittotomoctli in ompa altepepan Versailles , imixpan hueitlahtoani inic caxtolli once Ludovicotzin ihuan inamictzin Maria Antonieta .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69252,6645,spanish,nahuatl,yo por eso les digo a los árboles que ya se,na yeka nikinilui ni kuatini ma,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69253,6646,spanish,nahuatl,"No conozco a mis primos , ni a mis tíos y tías , porque vi-ven en otro continente .",Amo niquinixmati noteixhuan nian no teahuan ipampa nemih ipan occe hueyi tlalnantli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69254,6647,spanish,nahuatl,". Aquí está : vuestro caudal , precio de vuestro pecho y de vuestra cabeza . Nadie os lo quitará , que ciertamente es vuestra propiedad , vuestra adquisición : vosotros lo habéis merecido . ”",. Ca iz catqui : in amocococauh in amelchiquiuh in amotzontecon ipatiuh omochiuh . Ayac amech caualtiz ca nel amaxca amotlatqui ca oan qui mahcehuato . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69255,6648,spanish,nahuatl,Nuestro abuelo tiene diez caballos y seis vacas .,Tocoltzin quinmopilia mahtlactli cahuayohtin ihuan chicuacen huacaxtin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69256,6649,spanish,nahuatl,quien vino a llegar junto a mi madre no sabía hablar la lengua náhuatl no podía platicar a los demás en la forma en que nosotros nos platicamos porque no había nacido aquí en mi casa la vino a aprender mi suegro conoció a su esposa en otro lugar donde no se habla nuestra lengua allá nació su hija allá se bautizó allá se tuvo al padrino allá también dos veces todavía hizo procrear mi suegro a su mujer nacieron los hermanos de mi esposa una vez cuando ambos iban a alguna parte se pegó de frente el autobús en donde ellos iban murieron,ahquin omaxitico itloetzinco nonantzin ammo momachitiaya in macehualahtolli ahhueli motenonochiliaya yuhquin tehuan ica titononotza ipampa ammo nican otlaeatihuac nochan omozalhuico nomontahtzin oquimiximachili icihuahuahtzin occecan canin ammo tlahtollo tomaechualahtol ompa omotlaeatili iiehpochtzin ompohihon omoeuatequic omopix in teoticatahtli ompa no oc oppa nomontahtzin oquimopilhuahtili icihuahhuahtzin omotlaeatilihqueh nocihua iicniuhtzitzihuan ceppa iheuac innehuantzitzin cana omoicaya omixcuahuitec in tepuztlahuilanalli can yehuantzitzin ohuiloaya omomiquilihqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69257,6650,spanish,nahuatl,"Nadie en verdad es tu amigo , ¡ oh Dador de la Vida ! Sólo como si entre las flores buscáramos a alguien , así te buscamos , nosotros que vivimos en la tierra .",Ayac nelli ye mocniuh ¡ lpalnemohua ! Yuh tontemati tlalticpac monahuaca zan yuhquin xochitzalan ye timitztemoa tehuantin tinemi tlalticpac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69258,6651,spanish,nahuatl,"Allá los sorprendió la fecha en que debían atar sus años por quinta ocasión ; pero no pudieron atarlos allá , porque fueron asediados por sus enemigos .","Oncan impan motlalli ynic quilpizquia yn icmacuilpa yn inxiuh ; auh yece ayemo huel oncan quilpique , ipampa yn oncan yaoyahualoloque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69259,6652,spanish,nahuatl,"Las inventa el Dador de la vida , las ha hecho descender el inventor de sí mismo ,","Quiyocoya in Ipalnemohua , qui yahual temohuiya moyocoyatzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69260,6653,spanish,nahuatl,"Al quinto día , viernes santo , a la una de la mañana , todavía a oscuras , salieron por primera vez en procesión con el santo entierro de Dios nuestro señor los vecinos de Santa Cruz Contzinco ; les dio la licencia el deán , no obstante que les había movido pleito y se les enfrentaba Hernando de San Martín Teucxochitzin , vecino de San Pablo Tlachcuititlan , el cual no quería que los contzincas salieran aparte en procesión , sino que lo hicieran juntamente con la cabecera de San Pablo , y por eso presentó querella ante el provisor doctor don Juan de Salamanca , a fin de que no salieran aparte .","Auh yn axcan ycmacuililhuitl viernes sancto ce tzillini ye tlathuitiuh oc huel yohualtica , yn oquizque ynic yancuican otlayahualloque yca ynetoquillitzin totecuiyo Dios yn Sancta Cruz Contzinco tlaca ; çan yehuatl deán licencia yhuelitzin quinmomaquilli , ypampa pleyto quintlallili quimixnamiquia in Hernando de San Martín Teuhcxochitzin chane San Pablo Tlachcuititlan , amo quinequia ynic noncua tlayahuallozque , çan quinequia ynic oncan mocenchihuaz yn tzontecompa San Pablo , ynic moteylhui yxpan provisor doctor don Juan de Salamanca ynic amo quiçazque noncua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69261,6654,spanish,nahuatl,Frío,itztic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69262,6655,spanish,nahuatl,Y tú te quieres enojar,Uan ta tikualanisneki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69263,6656,spanish,nahuatl,"10 Tochtli , 1294 .","X Tochtli xihuitl , 1294 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69264,6657,spanish,nahuatl,"¿ De dónde viene tu riqueza , cantor ? ¿ Acaso has merecido las flores ? ¿ Dónde has visto los cantos que entregas a la gente ? Guirnaldas de flores brotan de tus labios , así das color a la gente , con ellas hay alegría en la tierra .","¿ Can monecuiltonol , ticuicanitl ? ¿ Can mach in ticyemaceuh xochitl ? ¿ ln ticyaitac in cuicatl tictemaca ye nican ? Xochimecatl y mocamacpa quizticac , tontecuiltia aya , ica onetlamachtiloya in tlalticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69265,6658,spanish,nahuatl,"En la ciudad de México a veynte y ocho días del mes de abril de mil quinientos y noventa y dos años , en San Lazaro junto al tiangues apregonó el dicho pregonero diziendo como se vendía la casa de Mariana y que davan por ella ciento y sesenta pesos y aviendo apregonado no ubo quien hablase . Testigo Juan Perez .",Yn ipan altepetl ciudad Mexico a veynte y ocho dias del mes de abril de mil e quinientos noventa y dos años y Sant Lazaro Tianquiztenco oncan otzatzic in tecpoyotl oquitenyoti yn calli yc monamaca yn ical Marianan oquiteneuh in chicuepohualli pesos yc patiyohua yn iquac otzatzic ayac otlananquilli yxpan testigo Juan Perez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69266,6659,spanish,nahuatl,Es muy trabajoso aprovisionar la casa todos los días con comestibles frescos .,Huel ohui momoztla mocentlaliz nozo mopiaz in cecelic tlacualtin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69267,6660,spanish,nahuatl,"3 Tochtli , 1326 .","III Tochtli xihuitl , 1326 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69268,6661,spanish,nahuatl,"Digo que en tomines tengo doce pesos de chile que se venderá y cuando se entierre mi cuerpo terrenal todas las personas , mis nietos , me alumbrarán , se comprarán diez tomines de candelas y se darán dos pesos por la camisa que llevaré puesta y en alguna parte se darán 5 tomines por la tilma de ixtle con la que iré envuelta .",auh niquitohua y notomines y nicpie matlactli pesos ihuan ome pesostica chilli monamacaz auh yn iquac motocaz y notlalnacayo mochi tlacatl tlahuiz y noxhuihuan X tomitica mocohuaz catellas auh ome pesos momacaz camisatli ninaquitiaz azo cana V tomi momacaz ychtilmatli ynic niquimiliuhtiaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69269,6662,spanish,nahuatl,Y el maestro nos estaba esperando para que nos juntáramos todos y nos hincábamos y rezábamos y ya nos enseñaba a rezar el maestro .,wan i maistro teččistika para tonečikoske timočtin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69270,6663,spanish,nahuatl,La anciana es muy buena .,Huel cualli in ilamatzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69271,6664,spanish,nahuatl,No sé porqué la nombran así .,In monotsa metstsonkilit . Amo nikmati keyéj iujki monotsa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69272,6665,spanish,nahuatl,"Digo : váyame yo , como los muertos sea envuelto , yo cantor , sea así . ¿ Podría alguien acaso adueñarse de mi corazón ? Yo sólo así habré de irme , con flores cubierto mi corazón . Se destruirán los plumajes de quetzal , los jades preciosos que fueron labrados con arte . ¡ En ninguna parte está su modelo sobre la tierra ! Que sea así , y que sea sin violencia .","Ah niquitohua : ma niyauh , ma ninoquimilolo , nicuicanitli , ma ihui . ¿ Ma aca cacizquia noyol ac ? Zan yuh niyaz , xochihuiconticac ye noyolio . Ye quetzal nenelihui , chalchiutli in tlazotli . ¡ Acan mochotica tlalticpac ! Zan ihui ya azo , ihuan in ihuiyan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69273,6666,spanish,nahuatl,— ¿ Dónde compra usted la semilla ?,— kanin timokowilian semiya tewa ' kun .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69274,6667,spanish,nahuatl,"No se quedaron mucho tiempo en Iztacalco , pues enseguida llegaron a Tenochtitlan , y se asentaron donde crecía un nopal entre los tules y las cañas ; esto sucedió en el año 2 Calli 1325 .","Amo uecauaque yn Iztacalco ; auh nima ye yc uitze onmotlalico yn Tenochtitla , tollitic acaytic yn icac tenochtli , Ume Calli xiuitl y oacico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69275,6668,spanish,nahuatl,"5 Calli , 1289 .","V Calli xihuitl , 1289 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69276,6669,spanish,nahuatl,"La actuación de la Inquisición en México , en 1649 .",Izcatqui itequiuh in Tetlatemoliztli nican México ipan nauhtzontli omompoalli onchiconahui xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69277,6670,spanish,nahuatl,Se le puede llamar :,Kuali se kitokaytia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69278,6671,spanish,nahuatl,"Bueno , San Juan ya tiene donde llegar","Bueno , San Juan ipa eltok kani ajsiti",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69279,6672,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69280,6673,spanish,nahuatl,"Yo don Francisco Ximenes , governador juez por su magestad pareció ante mí una ( yndia ) llamada Maria Tiacapan y dixo que respondía a lo que le demandava su cuñado Pedro Nali y su muger Ana sobre las casas que heran de mi marido Juan Bautista ya difunto las cuales hubo y heredo de su madre y abuela porque ansí lo repartió y mandó en las dichas casas .",Nehuatl don Juan Ximenez gobernador juez por su magestad yn axcan nixpan onecico yn itoca Marina Tiacapan oquito nicnanquilia yn tlatolli ynic nechteilhuia nohuepol Pedro Nalli yhuan in inamic Anan in itechcopa in icaltzin catca nonamic yn omomiquilli Juan Baptista in iuh quintlamachitihui yn innantzin auh in incitzin inic quinxelhuitihui yn calli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69281,6674,spanish,nahuatl,"A las 9 de la noche , los señores y caballeros españoles comenzaron a escaramuzar a caballo en la plaza frente al palacio ; todos vestían muy ricos atuendos , y traían adornados sus caballos .","Auh yn ipan ye chiuhcnahui tzilli in ye yohuac , yquac peuhque yn españolesme | | 42 yn tlahtoque cavallerostin cavallotlatlalochtique yn tecpan quiyahuac ; mochi cenca tlaçotli yn innechichihual contlallique , çanno yhui quincencauhque quinchichiuhque yn incavalloshuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69282,6675,spanish,nahuatl,"Saludos : Buenos días , buenas tardes , buenas noches .",Tlahpalolli : cualli tonaltin ; cualli teotlactin ; cualli yohualtin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69283,6676,spanish,nahuatl,"Le gritó Malintzin : “ ¿ Adónde vas , Temillotzin ? ¡ Vuelve , regresa ! ” .","Quihualtzatzilia in Malitzin , quilhuia : “ Can tiauh , Temilotzin ? Xihualmocuepa xihualmohuica ! ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69284,6677,spanish,nahuatl,Pero tú,Pero tehhua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69285,6678,spanish,nahuatl,"Y él , Juan Diego , inmediatamente fue a la residencia palaciega del Jefe , el Obispo . Y cuando llegó puso todo su empeño para verlo , y mucho se le dificultó verlo otra vez ; se arrodilló a sus pies , llora , se entristece al informar y al exponer el mensaje de la noble Señora del cielo , para que quizá de una vez se crea en la embajada y en la voluntad de la enteramente Virgen , para que le hagan , para que le erijan su templo en el lugar que quiere .","Auh in yehuatl Juan Diego niman ic yah in itecpanchantzinco in tlahtoani Obispo . Auh in oahzico ixquich itlapaltililiz quichiuh inic quimottiliz , auh huel ohuitica in oczeppa quimottilih , iicxitlantzinco . motlancuaquetz , chocca , tlaocoya inic quimonohnochilia , inic quimixpantilia in iihiyotzin in itlahtoltzin in ilhuicac zihuapilli , inic azo zanzen neltoccoz in inetitlaniz in itlanequiliztzin zenquizca ichpochtli , inic quimochiuhililizqueh , inic quimoquechililizqueh in iteocaltzin in canin omotlateneuhilih , in canin quimonequiltia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69286,6679,spanish,nahuatl,"Y firmólo el dicho juez gobernador don Gaspar de Mendoza governador Joan de Tovar , Geronimo de Soto , fiscal , Bartolome Luis , Juan Martinez , alguazil mayor de la yglesia , Diego San Francisco , escrivano .","Auh ynic ye nelli nican quimotlalilia yn intocatzin yoan infirmatzin omuchiuh axcan martes fecha ut supra . Firmantes : don Gaspar de Mendoza gobernador , Juan de Tovar , Hieronimo de Soto fiscal , Barytolome Luis , Juan Minez alguacil mayor de la yglesia Diego de San Francisco escribano .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69287,6680,spanish,nahuatl,"Después de que Cuacuauhpitzáhuac se asentó como tlatoani , los mexicas vencieron a los chimalhuacas .","Yn oyuh omotlali yntlatocauh Quaquauhtzi , yn oquimopeuh chimalhuaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69288,6681,spanish,nahuatl,"4 . Puesto que Él lo dijo , lo pensó , lo determinó , por esto tú has vivido , por esto tú has nacido . No lo olvides en el día ni en la noche . Ve invocándolo , ve rogándole , ve suspirando , ve afligiéndote . No hagas con tranquilidad el sueño , el reposo . No decaiga tu rostro , tu corazón respecto de Él , el Señor Nuestro , porque es tu padre , porque Él te formó .","4 . Yehica ca yehuatzin oquimihtalhui , oquimoyocolili , oquimoyecalhui inic otiyol , inic otitlacat . Ma ticmolcahuili in ccmilhuitl , in ce yohual . Xicmonochilitinemi , xicmotlatlauhtilitinemi , xclciciuhtinemi , xitlaocoxtinemi . Macamo ihuiyan in cochiztli , in netequiztli , in xicmochihuili . Ma ontlami immixtzi immoyollotzin in itechpatzinco in Totecuiyo yehica ca mottatzin , ca omitzmochihuili .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69289,6682,spanish,nahuatl,"Allí tembló , luego se reventó aquel","Ya nopaí mououinatski , uajka kotonki nopa",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69290,6683,spanish,nahuatl,vivirá aquí en la tierra .,in on nemi nican in tlalticpac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69291,6684,spanish,nahuatl,¡ Sabemos que son verdaderos los corazones de nuestros amigos !,"¡ In ticmati ye ontlaneltocatoyiollo , tocnihuan !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69292,6685,spanish,nahuatl,se hierve y se toma .,maj se kimana uan se tayi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69293,6686,spanish,nahuatl,"¿ Acaso algo es verdadero ? ¿ Nada es nuestro precio ? Sólo las flores son deseadas , anheladas . Hay muerte florida , hay muerte dichosa , la de Tlacahuepantzin e Ixtlilcuecháhuac .","¿ Azo tle nelli ? ¿ Ahmo itla topatiuh ? Zan ye xochitl on nenemoya , elehuiloya . Xochimicohua , ahuilizquicohua Tlacahuepantzin , in Ixtlilcuechahuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69294,6687,spanish,nahuatl,"Así pues , en este dicho año de 1607 , correspondiente al antiguo 11 Ácatl , por segunda vez hubo inundaciones .","Auh yn axcan ypan in xihuitl yn titlahtohua de 1607 años , yn ipan huehuexihuitl XI Acatl , yn icoppa ohuapachiohuaco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69295,6688,spanish,nahuatl,Y allá en Atenco ...,Auh yn oncan Atenco . . . .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69296,6689,spanish,nahuatl,"El 20 de marzo de 1598 , viernes santo , los vecinos de San Pablo sacaron la imagen de Dios nuestro señor junto a Nuestra Señora de la Soledad ; entonces por primera vez salieron en procesión a las 3 de la tarde , con licencia del maestro y doctor don Juan de Cervantes , arcediano de México y gobernador por don Alonso Fernández de Bonilla arzobispo de México .","Yn ipan viernes sancto , ypan XX de março de 1598 años , yn Sant Pablo tlaca yquac quimonextilique yn totecuiyo Dios yn motenehua de Nuestra Señora de la Soledad ; yquac conpehualtique ynic yancuican tlayahualloque ypan 3 hora teotlac , ytencopatzinco y maestro doctoc don Juan de Servantes arcediano Mexico yhuan governador ycatzinco yn teoyotica tlahtohuani don Alonso Fernández de Bonilla arçobispo Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69297,6690,spanish,nahuatl,Yten declaro que en el pago de Santa Maria Madalena Coatlayaucan tengo otras tierras que conpre [ milcoali ] a la muger de don Baltasar Tlilancalqui que se dice Juana Tlaco vecina ( del barrio ) de Santa Ana Xopilco y le dio por ellas veynte y seys pesos que tienen de largo ochenta baras [ quauitl ] y lo propio tienen en ancho lo qual ayan y hereden los dichos mis visnietos Simon Pedro y Bernardino .,Yoan nicteneua yn ompa Santa Maria Magdalena Coatlayauhcan mani nomilcoal nicouili Joana Tlahco [entre renglones : don Baltazar Tlilancalqui ynamic] Santa Ana ychan Xopilco nicmacac cempoalli onchicuacen pesos ynic uiac napoalquauitl necoc ixquich yntech pouiz yn nicuhtzitziuan Simon Pedro Yoan Bernaldino .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69298,6691,spanish,nahuatl,"Y aunque habla acerca del Sol , traduciendo al náhuatl la comparación sobre cómo sucede , cómo el Sol es comido , no se trata de una enseñanza propia , pues , al traducir al náhuatl su composición , la está sacando y tomando de las palabras de los filósofos y astrólogos entendidos en las cosas del cielo , los cuales dejaron dicho cómo ocurre que el Sol perece y es comido cuando sucede que se oscurece , y qué tanto o en qué sentido puede perecer el Sol ; aquí se pone la comparación de cómo la Luna va al encuentro del Sol , se iguala y se empareja con él , como hemos visto que ocurrió en este viernes .","Auh macihui yn itechpa motlahtoltitiuh tonatiuh , ynic tonahuatlahtolpan quimocuepillitiuh yn itlahtolmachiyo yn iuh mochihua , quenin quallo tonatiuh , ca amono huel yxcoyantzinco yneyxcahuiltlamachiliztzin , ynic tonahuatlahtolpan oquimocuepilitia oquimotlallilitia ca çano ytech quimoquixtili ytech quimanilli yn intlahtol yn ilhuicatlamatinime in philosophosme yn astrologosme , yn oquihtotiaque yn quenin mochiuhtiuh yn iuh polihui yn iuh quallotiuh tonatiuh yn ihquac ypanti yn iuh tlayohuatimomana , yn quexquich yc huelitipolihui tonatiuh ; yn iuh nican tecpantoc tlahtolmachiyotl yn çan huel yuh oquinamiquico yn çan huel yuh oquinenehuillico oquimopotico , yn iuh axcan ypan viernes otiquittaque omochiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69299,6692,spanish,nahuatl,"El tlatohuani Coxcoxtli tuvo dos hijos , según refieren algunos antiguos : el primero , llamado Macuextzin o Tezozomoctli , no se sabe adónde fue a gobernar ; y el segundo , llamado Huehue Acamapichtli , gobernó después en Colhuacan .","Auh yn tlahtohuani Coxcoxtli oquinchiuh omentin yn ipilhuan , yn cequintin huehuetque yn iuh quitohua : yn icce ytoca Macuextzin anoço Teçoçomoctli , auh amo huel momati campa yn tlahtocatito ynin ; auh yn icome ytoca Huehue Acamapichtli , ynin ca ompa tlahtocat yn çatepan yn Colhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69300,6693,spanish,nahuatl,ellos aunque sea domingo trabajan,inijuanti maski domingo tekitij,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69301,6694,spanish,nahuatl,pero ni caso les haré .,pero yon axnikinchiuas kuenta .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69302,6695,spanish,nahuatl,"Han pasado 82 años desde que , en el año 9 Ácatl , 1527 , comenzó el bautismo en San Francisco de México .","Auh yhuan ye nauhpohualxihuitl ypan ome xihuitl yn ipan 9 Acatl xihuitl , 1527 años , yn opeuh nequatequiliztli yn nican Mexico Sant Francisco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69303,6696,spanish,nahuatl,"Luego los vecinos se fueron a quejar ante las autoridades , diciendo que la tierra donde se levantaba la Santa Cruz era de su propiedad desde antiguo , y , como todavía hay justicia , cuando acusaron a Diego Senete de querer robarse el terreno , se le dio curso al pleito .","Ynic niman omoteilhuito tlacpac yn tlaxillacalleque oquihtoto ca ynhuehuetlatqui yn tlalli ypan moquetzinoticac Sancta Cruz , oqu icac yn justicia , ynic oquitlalilique pleito Diego Senete ynic çan quichtecacuiznequi tlalli ye nemin pleito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69304,6697,spanish,nahuatl,"Por aquí nunca se le encuentra , sólo se da en el monte alto .",Nikauín amo keman se kiajsi solo mochiua ne ueyi kuoujtaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69305,6698,spanish,nahuatl,Es bejuco ( kuamekat ) . Se extiende como la calabaza .,"In kuomekat , mouilana kemej ayojmekat .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69306,6699,spanish,nahuatl,"Habían pasado 1160 años desde el nacimiento de Jesucristo , hijo único del Dios verdadero , salvador del mundo ; asimismo , habían pasado 97 años desde que los mexitin aztecas abandonaron a los demás en Aztlan para venir hacia acá , cuando en el año llamado 6 Técpatl de la cuenta de años de los antiguos los chichimecas totolimpanecas se movieron , salieron de su morada de Aztlan , partieron de enmedio de las aguas .","Ye oyuh nepa ontzonxihuitl ypan caxtolpohualxihuitl ypan yepohualxihuitl motlacatillitzino y nelli Dios ytlaçopiltzin Jesuchristo cemanahuac temaquixtiani ; no yhuan ye yuh nepa nauhpohualxihuitl ypan caxtollomome xihuitl ompa hualtecauhque yn Aztlan yn mexitin azteca ynic onpa huallaque , yn ihquac yn ipan in omoteneuh yn ipan | | yn inxiuhtlapohual huehuetque VI Tecpatl xihuitl , ynic ompa hualquizque huallehuaque ynic ompa huallolimque yn chichimeca yn totollimpaneca yn inchan yn itocayocan Aztlan , ca anepantla yn ompa huallehuaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69307,6700,spanish,nahuatl,maíz apilado en una fila .,sintli tekpichtok se pamitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69308,6701,spanish,nahuatl,"Entonces entonaron un cantar : “ Se asombraron los colhuas , y vinieron a ver cómo en Chicualoapan y en Tepalcapan se extendieron tus escudos .","Nima ye y quincuiqueua coneuaya : “ Moconique acolhuaque , ye quiualita Chiqualoapa yn Tepalcapa mochimal petlantiuitz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69309,6702,spanish,nahuatl,"En 1993 inicia la publicación de Tlahtolnahuatilli , curso de náhuatl clásico en 15 fascículos .","Ipan nauhtzontli oncaxtolli onnappoalli , ommatlactli omei xihuitl , pehua itepanitlazaliz caxtolli amoxtoton in itech huehue tecpillahtolli motocayotia ' Tlahtolnahuatilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69310,6703,spanish,nahuatl,"Desde luego da cuenta a tres personas : Cuapoyahualtzin , Huetzcatotzin y Zanatzin . Les da de comer , les da de beber cacao , les da cañas de tabaco , les hace un obsequio .","Zan oc eintin in quincaquitia : Cuappoyaualtzin , Vuetzcatotzin , Zanatzin . Quintlacualtia quimatlitia quimiyemaca quintlauhtia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69311,6704,spanish,nahuatl,Entonces comenzó a haber en Colhuacan gobierno de cuauhtlatoque .,Ypan in peuh yn ye quauhtlatollo yn Colhuacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69312,6705,spanish,nahuatl, Chicón por abajo,Chicón ikatlatsintla,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69313,6706,spanish,nahuatl,"Han pasado 29 años desde que , en el año 10 Técpatl , 1580 , partió para Perú el señor virrey don Martín Enríquez , que gobernó en Tenochtitlan durante 13 años ; en ese mismo año llegó a México el señor virrey don Lorenzo Suárez de Mendoza , conde de la Coruña , el cual tampoco tenía encomienda .","Auh yhuan ye cenpohualxihuitl ypan chiuhcnauhxihuitl yn ipan X Tecpatl xihuitl , 1580 años , yn o - | | 100 - mohuicac Perú yn tlacatl don Martín Emrríquez visurrey , yn tlahtocat Tenochtitlan matlactlomey xihuitl ; auh çanno yquac yn ipan omoteuh xihuitl yn omaxitico Mexico yn tlacatl don Lurenço Xuárez de Mendoça conde de Coruña visurrey , ynin anotle encomienda quipiaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69314,6707,spanish,nahuatl,En este año los de Hueytenanco fueron a hacer la guerra a los mexicas en Chapoltépec ; allá capturaron al teomama Cuauhtlequetzqui y lo sacrificaron .,"Nican ypan in yn quinhualyaochihuaya in quinhualpehuaya in mexica yn oncan Chapultepec , Hueytenanco ynchan yn quinyaochihuaco ; oncan cacique oncan quimictique yn teomama Cuauhtlequetzqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69315,6708,spanish,nahuatl,"Comenzó por Xochimilco , donde vio cómo estaba el agua , y luego fue a Tulyahualco , a Cuitlatetelco , a Ayotzinco , a Chalco Atenco , a Chimalhuacán Atenco y a la gran ciudad de Tetzcoco ; se desplazaba despacio para ir inspeccionando el agua en todas partes , hasta terminar en Citlaltepec , donde revisó las excavaciones que allí se hacían .","Ompa hualmopehualtito yn Xuchimilco , oquimottilito atl yn quenin mani , yc niman ompa moquixtito yn Tulyahualco , niman moquixtito Cuitlatetelco , niman yc ompa moquixtito yn Ayotzinco , niman moquixtito Chalco Atenco , niman moquixtito Chimalhuacan Atenco , niman moquixtito yn ipan huey alte - | | 266 - petl Tetzcuco ; yhuiyantzin yn mohuicatia ynic nohuiyampa quimootztilitia atl , ynic niman ça yc ompa mocauhtzinoto yn Citlaltepec , yn quimottilito yn ompa mochihua atataquiliztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69316,6709,spanish,nahuatl,"3 Calli , 1313 .","III Ca - | | 77v - lli xihuitl , 1313 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69317,6710,spanish,nahuatl,"El comerciante quien conoces , se fué al norte .","In pochtecatl in aquin tiquixmati , oya ca tlacpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69318,6711,spanish,nahuatl,en mis manos estén,nomac on mani,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69319,6712,spanish,nahuatl,"que brote bien ,","mah cualtzin matapani ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69320,6713,spanish,nahuatl,El orador habló elocuentemente sobre su tema .,In tlahtoani huel cualli ipan itequi otlahto .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69321,6714,spanish,nahuatl,"97 . A su gobierno , a su señorío le das honra , lo haces prosperar , así ya por él trabajas mucho , intensamente , así presides su estera de águila , su estera de ocelote . Así yace el de alto rango guerrero , el que de día no reposa , ( no ) está echado , ( no ) está tendido ; junto a él está su uña , su diente , su beber de gente , su comer de gente , el encumbramiento , nuestro descenso ; el lazo para cazar , la soga , el agujero , la obsidiana , la piedra , el palo que así destruye , quiebra al mismo jade , a la misma turquesa .","97 . In itecuhyotzin , in itlahtocayotzin , in tocommotimalhuililia , in tocommochamahuililia , inic ye ipan timotequitilia , timotlacotilia , inic tocommopachilhuiya in iquappetlatzin , in iocelopetlatzin . Yc onoc in cuetlachtli muchiuhtoc , in ahmo tlaca onoc , in zouhtoc , in patlahuatoc in itlan actoc in izti , in itlan , in iteyya , in itequaya , in teacoquizaya , in totemoya ; in tzonhuaztli , immecatl , in tlaxapochtli , in itztli , in tetl , in quahuitl , inic quixamania , inic quipoztequi in huel chalchihuitl , in huel teoxihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69322,6715,spanish,nahuatl,"Señor nuestro , rey nuestro : aquí está lo que se produce en Tzinacantlan : no lo hicimos propio al ir a tomarlo arbitrariamente , que algunos por causa de esto fueron muertos , estuvieron encarcelados de tus tíos los traficantes disfrazados .","Totecué tlatohuanié : ca iz catqui in ompa mochiua Tzinacantlan : ca amo otic axcauique in ic otic cuito ca cequintin ipan omictiloque , oquitzauctiaque in motlaatzitzinhuan naualoztomeca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69323,6716,spanish,nahuatl,"Este Tochinteuctli gobernó en Huexotla ; y su hermana mayor , Azcuéitl , fue mujer de Matlaccóatl de Azcapotzalco .",Yni yeh Tochintecuhtli Uexotla tlatocat ; auh yn iueltiuh Azcueytl yciuauh muchiuh Matlacouatl Azcapotzalco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69324,6717,spanish,nahuatl,También entonces fueron a Pantlan .,No yquac huillohuac yn Pantlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69325,6718,spanish,nahuatl,"12 Técpatl , 1296 .","XII Tecpatl xihuitl , 1296 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69326,6719,spanish,nahuatl,Y las que dieron a Martin Mexicatl fueron quarenta brazas en largo y de ancho beinte y sé que a mucho tiempo que se las dieron y dio las don Pablo Juchiquentzin ya sesenta años y asi las cultivan los hijos destos Francisco Martin y tanbién Lorenzo Thomas .,Auh yn Martin Mexicatl yn inemac yn milli ompohual huiyac ynic patlahuac cempohualli ca yuh nicmati ca yehuecauh yn quinmomaquilli don Pablo Xochiquentzin yepohual xihuitl auh mochipa quichihua yn inpilhuan Francisco Martin yhuan Lorenzo Thomas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69327,6720,spanish,nahuatl,En la ciudad de Mexico veintisiete de marzo de 1560 años mil quinientos sesenta años vió perfectamente la petición del apreciado teucpili el mauiztlamatini [ Doctor Alonso de Zorita y respetable mauiztlacaquini [ oidor ] de su magestad el respetable tlatohuani aquí en la real audiencia .,Yn nican ciudad de Mexico altepetl axcan ipan cemilhuitl cempohuali ypan chicomeyn imetztlapohuali yn marzo de 1560 años hiei tzontli ipan caxtolpohuali xihuitl yhuan hieipohuali xiuhtin oquimacicayttac yn impeticion yn yehuatl tlazoteucpili yn mahuiztlamatini yn Alonso de Zorita yn imahuiztlacaquini in magestad tlazomahuiztlatohuani in ipan nican yn iteuctlacacoyan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69328,6721,spanish,nahuatl,"5 Calli , 1185 .","V Calli xihuitl , 1185 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69329,6722,spanish,nahuatl,"Al margen izquierdo : Ahora sábado 4 días del mes de noviembre de 1587 años vino a dejar la limosna , a San José , Lorenzo Diego y Juana Petronila . XXX . Compró todo por cuarenta y siete pesos . Se hizo la posesión ante el fiscal Francisco de Sandoval y Pedro Jacobina . En 4 pesos fue su entierro .",[Al margen izquierdo : Axcan sabato a 4 dias del mes de novienbre 1587 años oquicahoaco yn huentli San Joseph Lurenzo Diego Juana Petronila XXX aoc ymochi yc oquicoh opohoali onchicome pesos no mochic omochiuh posesion yn ipxa viscal Francisco Santoval Pedro Sacobia 4 pesos yc motocac],https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69330,6723,spanish,nahuatl,"Los mexicanos fueron los que pusieron a ese lugar el nombre de Tacubaya , y fue allí mismo donde mostraron el arco y la flecha . Permanecieron en Tacubaya sólo por espacio de 4 años .",Yehuantin quitocayotique Atlacuihuayan ihuan inin altepepan quinextique atlatl ihuan mitl . Atlacuihuayan zan nauhxiuhtique .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69331,6724,spanish,nahuatl,"En aquella misma hora bienaventurada en que nació el Señor se hizo fiesta en el cielo , y todos los ángeles vinieron a adorarle y reconocerle por su príncipe y señor y reparador de sus sillas y de las quiebras que los malos ángeles habían hecho con su caída .","En aquella misma hora bienaventurada en que nació el Señor se hizo fiesta en el cielo , y todos los ángeles vinieron a adorarle y reconocerle por su príncipe y señor y reparador de sus sillas y de las quiebras que los malos ángeles avían hecho con su cayda .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69332,6725,spanish,nahuatl,"Pero los antiguos no dicen si de este lugar llamado Chalchiuhtépec , donde se asentaron los acxotecas , tomaron su nombre de chalcas ; esto no se sabe .","Auh atle quihtotihui yn huehuetque cuix yehuatl ipampa yn yniqu itocayocan Chalchiuhtepec yn oncan motlallico acxoteca , ynic oquimotocayotique chalca ; amo mellahuac momati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69333,6726,spanish,nahuatl,El dicho brujo Cópil fue sacrificado ; Cuauhtlequetzqui le abrió el pecho con un cuchillo de pedernal y le sacó el corazón .,Yn omoteneuh tlaciuhqui Copil omictilloc ; oquellapan tecpatica oquelxotlac oconquixtilli yn iyollo yn Cuauhtlequetzqui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69334,6727,spanish,nahuatl,"La amargura predice el destino aquí , al lado de la gente .",Ah ca no chichic teopouhqui tenahuac ye nican .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69335,6728,spanish,nahuatl,"Se ponen tres cucharadas de manteca en una sartén , y las mollejas , previamente lavadas , se cortan a la mitad y se fríen . Se agregan el jitomate , la cebolla y el ajo ; se sazonan , y se incorporan las habas y los nopales . Para servirse se tuestan los chiles y se desmenuzan en el caldo si así se desea .","Ipan tepuzcaxitl motlalia yei xumalli pitzochiyahuizotl ihuan motzoyonia in xaltemetl in ye omotlahcotec , in achto ye omopac ; motlalia xitomatl ica xonacatl ihuan axox , ma tlehuaqui ihuan ye motlalilia ahuax ica nohpalli . Ihcuac ye tlamacoz moihcequi in chilli ihuan mococototza ihtic in tocacaxton intla monequi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69336,6729,spanish,nahuatl,"Antes de que llegaran los amaquemecas , la ciudad se llamaba probablemente Chalchiuhmomozco ; pero cuando llegaron los amaquemecas le cambiaron al cerro el nombre que tenía antes y le pusieron Amaqueme , porque revistieron de papeles el cerro , y por eso ahora la ciudad se llama Amaquemecan .","Auh ca noço Chalchiuhmomozco ytoca catca yn achto yn ayamo huallacia amaquemeque ; auh yn iquac acico amaquemeque quipatlatacico yn itoca tepetl yn achto ytoca catca , auh ca quin yehuantin quitocayotitacico ynic Amaqueme ypampa yn camaquentiquentique yn tepetl , ynic axcan mitohua Amaquemecan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69337,6730,spanish,nahuatl,"Cuando llegó al palacio de residencia del Obispo , salieron a su encuentro el mayordomo y otros de entre los residentes del jefe de los sacerdotes . Y les rogó que fueran a decirle cómo quiere verlo ; pero ninguno de entre ellos quiso hacerlo , aparentaron que no lo oían , ya sea porque todavía era muy de madrugada , o bien porque lo conocen que solamente los molesta , los importuna , y ya les habían informado sus compañeros que lo perdieron cuando lo siguieron .","In oahzico itecpanchan Obispo , connamiquitoh in icalpixcauh ihuan oczequin itlan inencahuan in tlahtohcateopixqui . Auh quintlatlauhtih inic ma quimolhuilican in quenin quimottiliznequi ; yeze ayac zemeh quinec , ahmo conmocaccanecqueh , azo ye inic huei oc yohuatzinco , auh anoze inic quiximatih , zan quintequipachoa , inic imixtlampilcatinemi , ihuan ye oquinnohnotzquch in imicniuhhuan in quipolotoh in icuac quitepotztoccacqueh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69338,6731,spanish,nahuatl,"Donde estudian niños naturales que vienen de todos los pueblos , y le dijo : Entérate que hemos educado a algunos hijos nuestros de aquí en México : les hemos enseñado canto y música de viento para que nos ayuden los domingos y en las grandes fiestas , en la prima y en las visperas .","In oncan momachtia pipiltzitzintin in nican tlaca i nohuian altepetlipan hualhui oquimolhuilli ma xicmomachilti ca cequintin otiquin ( tohua ) [sic] [sobre la palabra del paréntesis dice : oquin]pahuilique nican Mexico topilhuan otiquinmachtique in cuicatl , tlapitzalli inic techpalehuizque in domingotica ihuan huey ilhuitlipan in ipan prima ihuan visperas .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69339,6732,spanish,nahuatl,"10 Tochtli , 1242 .","X Tochtli xihuitl , 1242 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69340,6733,spanish,nahuatl,quiera,ipanima,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69341,6734,spanish,nahuatl,Mis amigos han hecho una excursión al Ajusco .,Nomaicnihuan tepeticpac Axochco onyahqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69342,6735,spanish,nahuatl,Entonces los mexicas cumplieron 20 años de haber llegado .,Ye yuh cempoualxiuhtia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69343,6736,spanish,nahuatl,"La séptima hija del señor Cuahuitzateuctli fue la señora Xiuhcuatectzin , y la octava fue la señora Xochitliztacatzin .","Auh yn ictechiconca ypilhuantzitzin tlacatl Cuahuitzateuhctli ytoca Xiuhcuatectzin cihuapilli , yn ictechicueca ytoca Xochitliztacatzin cihuapilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69344,6737,spanish,nahuatl,INVESTIGADORES ( 1986 ),TEIN TEKITIKEJ ( 1986 ),https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69345,6738,spanish,nahuatl,siempre igual siempre en las sementeras en el trabajo no había otra cosa llegó el día yo iba adelante llegamos a su casa entramos al patio llama me dijo mi padre,nochipa ihcatic nochipa milla tequipan ammo onyeya itia occe oahcic in tonalli nehuatl onitlecanaya ichan otahcique ithualco oticalahqueh xitenotza nechmolhuili notahtzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69346,6739,spanish,nahuatl,No supe nada de esto .,Amotlen itechpa onicmat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69347,6740,spanish,nahuatl,"Le sacan y los hacen , el cuero lo amarran con unos hilos lo amarran de las manos de donde le sacaron las patas donde lo zafaron le amarran con hilos .",kinkopina ' kičičiwa ' in kw itlaštl i kilpia ' ika seki ilitos kilpia ' inimawan nganin kikopinke ikšiwan wan nganin ki kopinke imawan kilpia ' ka ilitos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69348,6741,spanish,nahuatl,"También entonces se hizo una tilma señorial con un sol rojo ; y otra tilma de turquesas con las esquinas de piel de ocelote , dividida en diagonal y con las orillas de chalchihuites , y asimismo unas sandalias ; se dijo que iban a presentar esto ante el rey don Felipe .","Auh no yquac mochiuh in tlahtocatilmatli tlauhtonatiuh , ycontetl ocelonacazminque xiuhtilmatli yc tlapantiuh chalchiuhtlatenyo , yhuan cactli ; iuh mito quimottiliz in príncipe rey don Phelipe .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69349,6742,spanish,nahuatl,"El domingo 19 de junio de 1611 , a las 5 y media de la tarde , entró a la ciudad de México , habiendo salido de Santiago Tlatelolco adonde se había trasladado , entró al palacio don fray García Guerra , arzobispo de México , para tomar posesión como virrey de toda la Nueva España ; y ya se dijo que era religioso de Santo Domingo .","Axcan domingo yc 19 mani metztli junio de 1611 años , ye teotlac macuilli tzillini ypan tlaco hora , ynic omocallaquico ciudad Mexico , Sanctiago Tlatilolco hualmehuiti yn oncan yc hualmiquanitzino , tecpan palacio mocallaquico in yehuatzin tlahtohuani don fray García Guerra arçobispo Mexico ynic visurrey mochiuhtzino yn moch ixquich yc nohuian ypan Nueva España ; ye omihto , ynin teopixqui Sancto Domingo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69350,6743,spanish,nahuatl,"Aquí se relata , se pone en orden y concierto cómo , antes no acontecido , en forma muy maravillosa se apareció la enteramente Virgen Santa María Madre de Dios , nuestra venerada soberana , allá en el Tepeyac , se da a conocer como Guadalupe .","Nican mopouha , motecpana , in quenin yancuican huey tlamahuizoltica monexitih in zenquizca ichpochtli Santa Maria Dios inantzin , tc ? ? ? uapillahtohcatzin , in oncdn Tepeyacac , moteneuha Guadalupe .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69351,6744,spanish,nahuatl,"Enseguida enviaron a un mensajero para que fuera a ver a los antiguos chichimecas totolimpanecas ; y cuando el mensajero partió , salieron tras él otros acxotecas para irlo cuidando .","Yc niman ye conihua yn intecpoyouh yn quimittaz yn huehuetque chichimeca yn totollimpaneca ; auh y yehuatl yn tecpoyotl ynic yah , ocno cequintin acxoteca yn quipixtiaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69352,6745,spanish,nahuatl,CANTO DE LOS MIMIXCOA,MIMIXCOA INCUIC,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69353,6746,spanish,nahuatl,En la tarde donde terminaron así otra vez,Tiotlak kampa tlamito ijkí noja nopa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69354,6747,spanish,nahuatl,"El lunes 15 de noviembre de 1610 entró a la ciudad de México don Rodrigo de Vivero , procedente de Japón , junto a la China ; el dicho don Rodrigo había ido a la China , a la ciudad de Manila , para gobernar allá , y era sobrino del señor virrey don Luis de Velasco .","132 Axcan lunes yc 15 mani metztli noviembre de 1610 años , yquac nican Mexico callaquico yn don Rodrigo de Vivero , umpa hualla Jabún a la China ynahuac ; auh ynic yahca umpa a la China , yn oncan ytocayocan Manilla , oncan governadortito yn omoteneuh don Rodrigo , ynin ymachtzin yn tlahtohuani don Luis de Velasco visurrey .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69355,6748,spanish,nahuatl,"Y luego les cambió el nombre a los aztecas , diciendo : Desde ahora ya no os llamaréis aztecas , porque yo os doy un nuevo nombre ; en adelante os llamaréis mexitin .","Auh nimann oncan quincuepilli yn intoca yn azteca , oquimilhui : Yn axcan caocmo amotoca yn amazteca ; nimechmaca yancuic amotoca , ye anmexitin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69356,6749,spanish,nahuatl,"Que no tengamos que avergonzarnos , que no causes vergüenza a nosotros los traficantes , los comerciantes encubiertos , los viajeros , los que hacemos sacrificios , los que trafican con hombres .","ma zan tontlapinauhti , ma titechpinauhti in puchteca in oztomeca in iyaque in tealtianime in tecouanime .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69357,6750,spanish,nahuatl,"Dejó una persona , su hijo llamado Martín Mazapolcatl que murió hace ya 20 años . Y dejó 3 hijas , una persona se llama Marina Susana , la segunda persona se llama Bárbara María , la tercera persona se llama Mencia Marta .",Auh quicauhtiuh ce tlacatl ytelpoch ytoca Martin Mazapolcatl catca yn momiquilli ye cempohualxihuitl auh quincauhtiuh ychpochuan yeintin ce tlacatl Marina Susana ynic ome tlacatl ytoca Barbara Marina yniquey tlacatll ytoca Mencia Marta .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69358,6751,spanish,nahuatl,". traspasa y llega al interior de la gente ; sale de nuestro corazón a pedazos , recome nuestros corazones : ¡ es el agua helada , el agua gélida , la ortiga del dueño del mundo ! ”",. in tehicticpac quiquiz in tecohcotzotlali in toyollo concua in iatlitzticauh in iacelcecauh in itzitzicaz in tloque nauaque . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69359,6752,spanish,nahuatl,aquí,Nican .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69360,6753,spanish,nahuatl,Los camotes o tubérculos y el cacahuate,Kamojmej uan talkakauat,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69361,6754,spanish,nahuatl,Siento mucho señora ; pero me fué imposible verla . Tuve qu e ir al rancho de mi hermana para darle un recado .,"Miac nechyolcocoa , nonantzin : Nozo ahuel timitznotili . Onia icalman nocnin onicmacato cente tlanahuatilli . . . •",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69362,6755,spanish,nahuatl,tema de nuestro tiempo podría decirse que ha llegado a ser dentro y fuera de méxico el redescubrimiento y revaloración de estas culturas,tocauhnetlahtolpehpechtiliz huel mihtoz ye topan omochiuh nican ihuan quiahuac mexico in quenin ye omonexti in ye omopatiyoti in tohuehuetlamatiliz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69363,6756,spanish,nahuatl,"2 . Y ahora , por breve tiempo , has venido a mirar , has venido acrecer , has venido a echar tallos , has venido a embarnecer , como si fueras un pajarito apenas puedes picotear ; así te has presentado , has embarnecido , te has hecho grande , has crecido como si acabaras de salir de tu cascaroncito , como si te hubieras arropado con algo precioso , como si te hubieran brotado tu colita , tus alitas , como si apenas movieras tu manita , tu piececito . tu cabecita , como si ya hicieras el intento de andar volando .","2 . Auh in axcan achitzinca otihuallachix , otihualmozcali , otihualizcallohuac , otihualchamahuac , yuhqimma titototzintli quin ye timotlachopinilia ; ihquin otiman , otizcallohuac , otimozcalti , otimohuapauh yuhquimma quin ye tihualquiza immocacallotzinco , yuhquimma quin ye timotlazoquentia , yuhquimma quin ye quiza immocuitlapiltzin , immatlapaltzin , yuhquimma quenteltzin ticoolinia immomatzin , moexitzin , immotzontecontzin ; yuhquimma quin ye timoyeyecohua inic tipapatlantinemiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69364,6757,spanish,nahuatl,mejor páguenme si no quieren que estén,nechtlaxtlauika mejor para tla inkinekij para,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69365,6758,spanish,nahuatl,"El dicho Teocolhuacan Aztlan donde se establecieron los antiguos era una isla , pues esa tierra estaba rodeada de agua por todas partes .","Auh yn ompa omoteneuh Teocolhuacan Aztlan yn oncan motlallico huehuetque ca anepantla aytic , yn ompa tlalli ca mochi atl yn quiyahualotoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69366,6759,spanish,nahuatl,"En los caminos yacen dardos rotos , los cabellos están esparcidos . Destechadas están las casas , enrojecidos tienen sus muros .","Auh in otlica on mitl xaxmantoc , tzontli momoyauhtoc . Calli tzontlapohtoc , calli chichiliuhtoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69367,6760,spanish,nahuatl,"Pero cuando vinieron al principio , los chichimecas totolimpanecas llegaron a la ribera .","Noceppa hui yn tlacatl Atonaltzin Chichimecateuhctli yhuan ytiachcauhtzin Tliltecatzin Chichimecayaotequihua yhuan Xochitzin Cohuayaotequihua yhuan Mapihuatzin , tlecoto yn icpac yn tepetl Chalchiuhmomoztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69368,6761,spanish,nahuatl,te diré ... que tú no la cuidaste,ta nimitsiluis . . . ta axtimokuitlaui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69369,6762,spanish,nahuatl,Y vino a pasearse a México . Él fue el que subió la campana de la catedral .,Huan ohuala opaxaloco ica Mexico . Yehuatl oquitlecahuitl tepoztlatzilinali ca catedral .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69370,6763,spanish,nahuatl,No hubo quien contestara . Y pasaron los días . Establecieron el cuartel de Zapata y de Everardo González . Este señor se quedó aquí a cuidar a Milpa Alta .,Ayemo ca otlananquili . Ihuan opanoc tonaítin . Oquitlalique in cuartel Zapata ihuan Everardo González . Inin tlatihuani omocauh oncuan quixotiz in Momochco Malacateticpac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69371,6764,spanish,nahuatl,todo lo qué comen lo van a poner allí,nochi tlen intlakuase xijtlalise noponi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69372,6765,spanish,nahuatl,"Mas aquello por lo que se dice que el hombre es imagen y semejanza de Dios nuestro señor no se perdió sino que aún persiste en él , de la misma manera que los diablos llevaron consigo lo que habían recibido en su creación y nacimiento .","Auh yn tleyn ic mitohua motenehua yxiptlatzin ypatillotzin yn totecuiyo Dios yn itechpa tlacatl amo pollihui ca ytech ca , auh maço nellihui yn ça quexquich auh yn iuhqui yehuantin tlatlacatecollo yn diablosme y tleyn quihuiquillico yn intlacatillizpa yn inchihuallizpa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69373,6766,spanish,nahuatl,"No es medicinal , sólo se come su camote , se hierve , se endulza y se come .","In amo pajti , sayoj se kikua in ikamojyo , se kimana uan se kitsopelia uan se kikua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69374,6767,spanish,nahuatl,"Lo tiraron al agua , y los animales de la laguna le comieron el rostro ; lo mataron en la taberna de Morejón en Temaztitlan ; por alguna razón , sus propios parientes lo mataron degollándolo con una espada , y luego huyeron .","Huetztoc oquicuallique yn ixayac atlan chaneque ; oncan yn ichan yhuino anoço yvinonamacayan Morexón Temaztitlan yn quimictique ; çan quicocohuitecque yca ce gadana , çan ihuayolque yn tleyca quimictique cholloque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69375,6768,spanish,nahuatl,Y le digo que se bañe usted eso .,na ' mo solo nečinyektaroaya ' nečinyektaroaya ' primerito den nemokalti tlankon den la nele ' tlenon itoka in soatl mate ' ramira o tlenon itoka timomačitis den ompa nan mokalti tlankon den kapultitla a ' mo den ikaltitla nokniw den nokniw ompa mopapankon .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69376,6769,spanish,nahuatl,"Bueno , acepto . Allí hay oportunidad para montar a caballo , es un deporte que me agrada mucho .","Cualica , niaz . Ompa cualli cahuayotlehcoz , in ahuiltechican huel nech pactia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69377,6770,spanish,nahuatl,"Y una piedra que llaman chalchihuite que no está asentada porque paresció y se halló después aca en la caxa donde estaba y es grande chata y luega se lo dixo a Pedro Flores , sastre , español .",Auh in chalchiuitl amo ycuiliuhtica zatepan ohualnez casaco catca hueytepol zan patlachtic niman ocoluic Pedro Flores sasdre epañol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69378,6771,spanish,nahuatl,Carlos Salinas de Gortari llega a la presidencia de la República Mexicana .,Inin xiuhpan quimotlahtocatique in Carlos Salinas de Gortari yuhquin huei itlahtocauh Anahuac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69379,6772,spanish,nahuatl,2 litros de agua,Ome litro atl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69380,6773,spanish,nahuatl,ayer,Yalhua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69381,6774,spanish,nahuatl,"Después que los colhuas sacrificaron a Huehue Huitzilíhuitl , enseguida , en el mismo año de 2 Ácatl , 1299 , se instaló Ténoch para acaudillar a los mexicas ; en el dicho 2 Ácatl , cuando los mexicas ataron sus años en Colhuacan , lo instalaron .","Auh yn oiuh quimictique Huehue Huitzillihuitl yn culhuaque , auh ça niman iquac yn ipan omoteneuh xihuitl yn 2 Acatl , 1299 años , motlalli yn Tenoch yn teyacanaz ; ye omoteneuh Ome Acatl , ynic quilpillique yn ixiuh yn Culhuacan , ompa yn quitlallique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69382,6775,spanish,nahuatl,Después ya ganó .,ašan ne ' wa noyuwki nihneki aka ' ton nihtlakewas makinpia nočkawa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69383,6776,spanish,nahuatl,El dejó su bolsa en la casa .,Yehua ipoxac ical oquicah . ten .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69384,6777,spanish,nahuatl,"Ya se dijo que en Itztépec se quedaron cuatro años ; pero luego , en este dicho año de 7 Tochtli , 1174 , se movieron y partieron de Itztépec .","Auh ye omito , oncan nauhxiuhtique yn omoteneuh yn Itztepec ; auh çan ye ypan yn omoteneuh yn VII Tochtli xihuitl , 1174 años , yn ompa yc huallehuaque ynic huallolinque yn Itztepec .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69385,6778,spanish,nahuatl,"En verdad apenas vivimos , amargados por la tristeza . Con mis cantos , como plumas de quetzal entretejo a la nobleza , a los señores , a los que mandan , yo , Motenehuatzin . Oh Telpolóhuatl , oh príncipe Telpolóhuatl , todos vivimos , todos andamos en medio de la primavera . Flores desiguales , cantos desiguales , en mi casa todo es padecer .","In ye nelli ayaxcan in cococ tlaocoltica . Aya ti ya tinemi ihuiyan . Icnocuicatica noconquetzalmalina in tecpillotl ni Motenehuatzin , teucyotl tlatocayotl Telpolohuatl Telpolohuatl teuctli , ti noche tinemi xopan calitic . A ihuian xochitl , a ihuian cuicatl nochian cocolli mochihua ye nican .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69386,6779,spanish,nahuatl,"Asimismo , aquí se refiere quién era el diablo que los venía guiando , al que adoraban y llamaban Tetzauhtéotl .",Yhuan nican motenehua yn aquin oquinhualyacantia yn diablo yn oquihualmoteotitiaque yn motocayotia Tetzauhteotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69387,6780,spanish,nahuatl,"13 Acatl , 1479 .","XIII Acatl xihuitl , 1479 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69388,6781,spanish,nahuatl,Hagámonos un baño de vapor .,Ma timotemaka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69389,6782,spanish,nahuatl,"12 Calli , 1257 .","XII Calli xihuitl , 1257 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69390,6783,spanish,nahuatl,Sepan cuantos bieren y leyeren este papel como yo Mariana natural de esta ciudad de Mexico del varrio [ tlaxilacalli ] de San Ipolito Teocaltitlan con toda my voluntad y poderio y acuerdo hago y otorgo esta escritura y lo que en [ margen izquierdo : venta real que hiso María Ana a Luis de Zavallos español y a Margarita de la Cruz su mujer de unas casas en 200 pesos ] [ F . 12v . ] ella se contiene no yré contra ello .,Maquimatican yn ixquichtin quittazque ynin amatl yn quenin nehuatl Marianan nican nochan yn ipan altepetl ciudad Mexico notlaxilacaltia Sanct Ipolito Teocaltitlan yca in nohuelitiliz in nociyeliz yhuan in notlahuelmachiliz ynic huel nichihua yn escritura yn ixquich oncan teneuhtica auh amo niccuepaz in notlatol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69391,6784,spanish,nahuatl,"En el año 13 Ácatl 1427 murió Tlacateotzin ; entonces murió asimismo Ixtlilxochitzin , tlatoani de Acolhuacan , y fue cuando Nezahualcoyotzin se vino a vivir a Mexico .","XIII Acatl xiuitl ypa momiquili Tlacateuzi ; no ycuac mic yn Aculhuaca tlatoani Yxtlilxochitzi , yquac ualla Neçaualcoyotzi nica nemico Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69392,6785,spanish,nahuatl,"¿ Qué quieres aqui , qué haces aquí ? vete a donde es tu casa porque mi papá es mono , no cristiano .",tlenon nikan tihneki tlenon nikan tayi šiyaw kani močan porke inopapan mono a ' mo melawak kristiano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69393,6786,spanish,nahuatl,"Reúno el collar , los anchos plumajes de quetzal ,","Nicnechico cozcatl , in quetzalin patlahuac ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69394,6787,spanish,nahuatl,Florece en enero .,Xochiyoua itech enero .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69395,6788,spanish,nahuatl,"Pero nuestros abuelos los antiguos , que aún eran gentiles , nada sabían acerca de esto , y por eso tanto se turbaban .","Auh yn tachcocolhuan yn huehuetque , yn oc tlateotocanime yn motenehua gentilesme catca , atle huel quimattiaque yn itechpa in , yc ypampa yn omotlapololtitiaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69396,6789,spanish,nahuatl,AQUI ESTA UN CANTO ( QUE ) SE CANTABA CADA OCHO AÑOS CUANDO LA EPOCA DE COMER TAMALES DE AGUA,IZ CATQUI IN CUICATL CHICUEXIUHTICA MEVAYA IN ICUAC ATAMALCUALIZTLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69397,6790,spanish,nahuatl,"3 Acatl , 1287 .","III Acatl xihuitl , 1287 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69398,6791,spanish,nahuatl,allí hay un cerro,noponi eltok se tepetl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69399,6792,spanish,nahuatl,"Y traerán también a sus mujeres , para que acá se solacen con nosotros .","Auh yhuan quinhualhuicazque yn incihuahuan , nican mocehuiquihui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69400,6793,spanish,nahuatl,“ Lo vamos a llevar pero ahora me cobra,Tijuikase pero nama nechinama,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69401,6794,spanish,nahuatl,El epazote blanco y el rojo se dan cerca de la casa .,Kaltsintan mochiua yon istak uan chichiltik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69402,6795,spanish,nahuatl,En la ciudad de Mexico a nuebe dias del mes de setiembre de mil y quinientos y ochenta y nuebe años ante don Antonio Baleriano juez gobernador por su magestad pareció Francisco Martin y Lorenzo Tomas [ vecinos ] ( del barrio ) de Sihuitongo .,Yn nican ciudad de Mexico a nueve dias del mes de setiembre de mil e quinientos e ochenta y nueve años yn yehuatzin tlatohuani don Antonio Valeriano juez governador yn icatzinco su magestad yxpantzinco onecico Francisco Martin yhuan Lorenzo Thomas chaneque Xihuitonco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69403,6796,spanish,nahuatl,"Muy lejos queda Chicomóztoc Tzotzompa Quinehuayan , según decían las gentes grandes , fuertes y robustas que de allá salieron y que se nombraban teochichimecas ; eso es lo que venían diciendo a sus hijos y nietos que nacieron después por el camino .","Auh ca cenca hueca in canin Chicomoztoc Tzotzompa Quinehuayan , ca yuh | | 30r quihtotiaque yn omoteneuhque yn ompa hualquizque in cenca huehueyntin tlapaltique chicahuaque in motenehua teochichimeca ; ca yuh oquimilhuitiatiaque yn inpilhuan ymixhuihuan yn quin ohtlipan otlacatico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69404,6797,spanish,nahuatl,"El miércoles 30 de junio de 1610 don Juan Pérez de Monterrey , mestizo , natural de México , entró como gobernador de México Tenochtitlan ; entonces dejó de ser presidente el español Francisco Sánchez .","Auh axcan miércoles yc 30 mani metztli junio de 1610 años , yquac ocallac yn don Juan Pérez de Monterrey mestiço governador Mexico Tenochtitlan , nican Mexico chane ; yquac quicauh ynic presidente mochiuhticatca Francisco Sánchez español .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69405,6798,spanish,nahuatl,"El martes 27 de abril se excavó en el cauce del río por donde se canalizan las aguas que vienen de los montes ; la gente se reunió en México Tlatelolco para ir a excavar , y excavaron también en el cauce del río los chinampanecas y los tepanecas .","Martes a XXVII de abril , yquac motatacac yn atlauhtli yn atoyac hicac yn iohui atl in quauhtla huallaticac ; mololhui ynic motatacac Mexico Tlatilolco , yhuan chinampaneca yhuan tepaneca in quitatacaque atlauhtli atoyatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69406,6799,spanish,nahuatl,Lo segundo declaro que tengo dos obillos de pluma negra y dos taleguillas de pluma blanca que esta por hilar que esta rebuelto [ F . 4r . ] con otras plumas de colores que está por hilar y dos asadones viejos y quebrados mando se venda y de su valor y lo que por ello se diere sea para la cofradia del santisimo sacramento .,Ynic ontlamantli nicteneua honca ontetl hyuitetl tliltic yoan oxiquipiltontli yc ca iztac hyuitl molonqui cequi popoiauhqui aiamo tlatzaualli yoan ontetl tlaltepoztli ouel yzoliuh otencocoton monamacaz ytech pouiz confradia del santisimo sacramento .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69407,6800,spanish,nahuatl,"Pasados cinco días , algunos mexicas fueron a suplicar a Colhuacan ; Eztlocelopan y sus acompañantes fueron a suplicar a los señores Acxocuauhtli , Coxcoxtli , Chalchiuhtlatónac y Achitómetl .","Ye macuililhuitia yn teycnoitoto yn Coluaca ; y uia tlatlatlauhtito Eztloocelopan , yn tlatlauhtiloto tlatoque Acxoquauhtli , Cuxcuxtli , Chalchiuhtlatonac , Achitometl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69408,6801,spanish,nahuatl,Veintisiete años tenían de estar aquí los amaquemecas y los tenancas cuando llegaron los tecuanipantlacas .,Ye cenpohualxihuitl ypan chiconxihuitl cate yn amaquemeque yhuan tenanca | | 131v y huallaque yn Tequanipan tlaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69409,6802,spanish,nahuatl,"Este pero ella , Lola , lo hiló .",nin pero ye ' wa lola okicaw .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69410,6803,spanish,nahuatl,Así le dijo a la tortuga grande .,Iikini kiilui nopa sokiayotl tlen ueyi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69411,6804,spanish,nahuatl,"11 Tochtli , 1594 .","10 XI Tochtli xihuitl , 1594 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69412,6805,spanish,nahuatl,ahora te voy a hacer el baño de vapor a ti .,nama ta nimitstemas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69413,6806,spanish,nahuatl,"13 Tochtli , 1466 .","XIII Tochtli xihuitl , 1466 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69414,6807,spanish,nahuatl,"2 Tochtli , 1130 .","2 Tochtli xihuitl , 1130 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69415,6808,spanish,nahuatl,"q . d . Ay , cuando se ha hecho un cautivo con plumas de águila se atavía .",q . n . Aahuia in otlamaloc in cuavivitl ic movava .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69416,6809,spanish,nahuatl,"Ya para entonces los grandes señores no les ponían la ropa a los niños ; sólo [ les daban ] lo que les tocaba : sus faldas , sus camisas y sus zapatos . Pero como eran muchos los niños pensaron el inspector y las autoridades ya no tenerlos de pie porque iban a hablar todos los señores y eran discursos largos .","Ica on huehueyi tlaca aihmo oquintlalique cocone zan oquinmamacaya tlen in huaxca : in xolochcue , in coton huan incahhuan . Ipampa miaque cocone oyeya omonemilique inspector ican autoridades aihmo quinmamacazque ica tihualotaz ipampa tlatozque nochi in tlatihuanime ihuan hueyi tlatoli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69417,6810,spanish,nahuatl,Este barrio se llamaba Santa Cruz . También sacaban aguamiel tal como en Santa Marta . Tenían aguamiel para hacer pulque .,Inin barrio itoca Santa Cruz . Noihqui otlachiquia ica necuatl quename Santa Marta . Oquipiaya necuatl oncuan mocuepa neuhtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69418,6811,spanish,nahuatl,muchas se forman,miyak motejpana,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69419,6812,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69420,6813,spanish,nahuatl,"Treinta años después de que los mexicas se habían dispersado para establecerse en sus lugares , se enseñoreó Cuacuauhpitzáhuac en el año 1 Tochtli 1350 ; pero todavía se quedó un año en Azcapotzalco , y sólo vino a Tlatelolco para asentarse aquí en el año 2 Ácatl 1351 .","Yn çan oc moyauaque ça oc motlalinque yn mexica XXX xiuitl ynic motlantocantlali y Quaquapiçauac ypan Cen Tochtli xiuitl ; ce xiuitl yn çan oc onpa catca Azcaponçalco , au ie ynic ualla Tlantilolco ypa Omacatl xiuitl yn omotlalicon Tlantilolco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69421,6814,spanish,nahuatl,Yo soy feliz .,Nehua noyecmati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69422,6815,spanish,nahuatl,"¿ Cuál es mi destino ? ,","¿ Ye ya tle in nolhuil ? ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69423,6816,spanish,nahuatl,"11 Calli , 1269 .","139v XI Calli xihuitl , 1269 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69424,6817,spanish,nahuatl,"A todos los tlatoque recién mencionados los había puesto a gobernar su padre Tezozomoctli antes de morir ; y luego , en este mismo año , se enseñoreó Maxtlatzin en Azcapotzalco .",In yehuantin in yn nican omoteneuhque tlahtoque ca oc yehuatl quintlahtocatlallitehuac ynn omoteneuh yn inttatzin Teçoçomoctli ; auh çan niman ipan in yn xihuitl y motlahtocatlallico yn Maxtlatzin yn Azcapotzalco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69425,6818,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69426,6819,spanish,nahuatl,"Tenga la bondad de sentarse en aquella silla , mientras que habla con el señor sobre su asunto .","Ximotlalihtzino ipan neca icpalli , noca mopantzinco tlacatzintli tlahtoloz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69427,6820,spanish,nahuatl,"Sólo hay unos cuantos obispos que por privilegio pueden usar y revestirse el palio , como el obispo de Lucca en Italia , el obispo de Pavía en Lombardía , el obispo de Bamberg en Alemania , el obispo de Ostia si el Santo Padre lo consagra con sus manos , y el obispo de Autun en Francia ; mas no podrán usar el palio tales obispos , y ni siquiera los arzobispos , si no es en las iglesias de su jurisdicción .","Auh çan acame çan quezquintin yn obisposme oncate y quitlalia yn quinemiltia çan teycneliliztica yn palio , yn iuh yehuatl umpa obispo yn itocayocan Luca ypan tlalli Italia , yhuan yehuatl yn obispo Pavía ypan tlalli Lonbardía , auh yn ipan tlalli Alemania yehuatl yn obispo ytocayocan Banberga , yhuan in yehuatl obispo umpa ytocayocan Ostiense yntla huel yehuatzin Sancto Padre ymaticatzinco quimoteochihuillia , auh yn Francia yehuatl yn obispo ytocayocan Eduense ; auh amo huel quitlalizque yn yehuantin in obisposme ynmanel yehuantin arçobisposme yn palio , yntlacamo çan huell oncan ynteteopan yn intlatlapacholpan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69428,6821,spanish,nahuatl,ella les da de comer,yaí kiniontlamaka,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69429,6822,spanish,nahuatl,"El año 3 conejo ( 1846 ) inicia la guerra que los Estados Unidos hicieron a México para quitarle gran parte de su territorio . En esta guerra México perdió los actuales estados de California , Nevada , Utah , Colorado , Nuevo México , Texas , Arizona y parte de otros . Defendieron su patria y murieron en el transcurso de este conflicto bélico , los célebres Niños Héores de Chapultepec . La guerra terminó en el año 5 pedernal ( 1848 ) .","Ipan yei tochtli xihuitl ( 1846 ) ompehua yaoyotl in tlein Tlatlahtocayotl in Cepanca chanehque oquichihuilique mexico inic quincuicuilizque anahuacah huel cenca huei icecniquizaliz intlaltzin . Inic yaoyopan quicuicuilique Mexico in axcan tiquixmatih yuhquin California , Nevada , Utah , Colorado , New Mexico , Texas , Arizona ihuan oc ce tlacotoncayotl . Quipalehuique in Iquizcan , omicque inin yaoyopan in itauhcayoque telpopochtin in iximachoh yuhquin Tiyacauhque Iconehuantzitzin Chapoltepec . Otlan in yaoyotl ipan macuilli tecpatl xihuitl ( 1848 ) .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69430,6823,spanish,nahuatl,Se da en el cafetal .,Mochiua kajfentaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69431,6824,spanish,nahuatl,". luego en seguida él declaraba la guerra , para que allá se hiciera expedición de guerra : iban guiando a la gente los comerciantes encubiertos , iban al frente explorando los jefes de los traficantes :",". niman hiciuhca yaotlanauatiaya in ic ompa yaoquixouaz , yeuantin teyacantiuia in oztomeca , tlaixquetzaya in puchteca tlahtoque :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69432,6825,spanish,nahuatl,". oh , ya teme mi corazón : ¡ llegó Centéotl : vayamos a ... El habitante de Oztoman , el de Chacala : su mercancía , orejeras de turquesa ,",. o ye mavi noyol Yecoc Centeutl Ma tivia ( ) . Oztomecatl chacalhoa xiuhnacochtla iteamic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69433,6826,spanish,nahuatl,"Le voy a decir a los de San Tobías , mejor así si me haces .",satepa nikitowa bwe : no noniani pero saniman kineki tlatete : kos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69434,6827,spanish,nahuatl,En la ciudad de Roma es elegido para ocupar la sede de Pedro el nuevo papa ( Giacomo della Chiesa ) de nombre Benedicto XV .,In altepepan Roma pepeno inic motlaliz ipan iicpal in Pedro yancuic huei tlahtocateopixqui ( Giacomo della Chiesa ) in itoca Ic caxtolli Benedictus .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69435,6828,spanish,nahuatl,"Y lo sé y no sólo miento ya que también allá trabajaba la tierra , en las tierras del calpulli . Siempre alli me encontraba a Atlixeliuhqui llevaba su uictli , con el que destapó la tierra sobre la cual ahora se demanda la llamada María . La que ahora se demanda en verdad es su hija.Es toda mi palabra que digo una cruz pongo aqui con mi mano . Pasó Ante mí Miguel de los Angeles , escribano .",Auh ynic nicmati ynic amo za niztlacati ca no honpa nitlalchiuaya in calpolalpan auh mochipa oncan nopan quizaya yn Atlixeliuhqui yuic quitquitiuh ynic oquipetlauh in tlali yn axcan ypan moteylhuia in itoca Maria auh ca neli ipiltzin yn axcan moteylhuia ysquich in niquitoua notlatol nican nomatica niquetza cruz . Paso ante mi Miguel de los Angeles escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69436,6829,spanish,nahuatl,"Aquí está vuestra riqueza : las divisas que para vosotros ha guardado vuestro señor , los escudos y macanas , los tocados de plumas , las orejeras de oro , los chalchihuites , todo lo que os pertenece .","Yzcatqui amocococauh , yn tlauiztli yn oamechpieliaya yn amotlatocauh , yn chimalli tlauiztli in tecuecuextli yn quetzallalpilloni yn teucuitlanacochtli yn chalchiuhtli , ca ye ixquich amaxca amotlatqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69437,6830,spanish,nahuatl,"Y cuando allá llegaron los dichos antiguos chichimecas , todavía una sola era la lengua en que hablaban ; pero no se sabe bien de qué patria y tierra partieron , y tampoco por qué abandonaron su tierra y su provincia , si vinieron por causa de guerras , o si tal vez sólo por disposición de Dios nuestro señor vinieron , cuando se lanzaron al mar en canoas , y mientras navegaron sobre las aguas divinas , hasta llegar adonde finalmente llegaron .","Auh yn omoteneuhque huehuetque chichimeca ynic oncan quiçaco ca çan oc centetl yn intlatol hualmochiuhtia ynic huallatotiaque ; auh yece çan ixquich amo huel mellahuac momati campa ynchan campa tlalli yn ipan huallehuaque , yhuan tleyc quihualcauhque yn intlal yn imaltepeuh , cuix yaoyotica yn huallaque auh cuix noço çan ica yteyollehuiliztzintica yn totecuiyo Dios yn ohuallaque , ynic hueyapan | | [13r] acaltica hualmotlallique , ynic nenenque atlan yn motenehua teohuapan , ynic ompa quiçaco yn campa oquiçaco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69438,6831,spanish,nahuatl,"En el año 7 Técpatl 1512 la gente se detuvo en Tózac , cuando iban a Zollan .",Chicome Tecpa xiuitl ypa yc nequequetzaloc Toçac yquac uiloaya Çolla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69439,6832,spanish,nahuatl,¿ Qué hora es ?,¿ Tlen iman ticateh ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69440,6833,spanish,nahuatl,"Y cuando así plenamente lo escucharon el juez gobernador y los alcaldes luego ordenaron que se hagan los treinta pregones para que se griten . Para certificar , aquí pone su nombre y su firma .",Auh yn iquac oyuh quimacicacaquiltique yn iehuatzin juez governador yhuan alcaldes niman omotlanaoatilique inic mochiuaz pregonez cempoalpa omatlacpa inic tzatziuaz ynic quimoneltililia nican quimotlalilia yntocatzin yhuan ynfirmatzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69441,6834,spanish,nahuatl,"Luego se dirigió hacia el sur , y fue a descubrir la isla de Jamaica y otras islas ; llegado allí , hubo de padecer muchos trabajos en esas tierras descubiertas .","Ye nipa ytztia ytechpa yn tehuantin tiquitohua Amilpampa , ynic quinextito atentli yn itocayocan Jamayca yhuan occequi atentlalli ; auh yn çatepan yn oypan quiz miyec | | 113r netequipacholliztli yn ipan in ynic quinexti tlalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69442,6835,spanish,nahuatl,Nosotros tuvimos buena suerte .,Tehuan cualli topan oyec .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69443,6836,spanish,nahuatl,"a una ledicen tamalayoj , a la otra le dicen tenkuoujayoj y a la otra noktaayoj .","se kiluiaj tamalayoj , se kiluiaj tenkuoujayoj uan noktaayoj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69444,6837,spanish,nahuatl,"Más tarde se trasladaron los mexicanos a Ecatepec , a donde llegaron en 2 pedernal . Ahí estuvieron por espacio de 4 años .","Niman omicuanique Ehecatepec in mexicah , ipan ome tecpatl xihuitl . Ompa nauhxiuhtique in yehuantin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69445,6838,spanish,nahuatl,espalda .,ikuitlapa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69446,6839,spanish,nahuatl,Le replicó : Yo soy Tziuhtlacauhqui Yaópol .,Quihto : Ca niTziuhtlacauhqui niYaopol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69447,6840,spanish,nahuatl,los saluden ” .,"imechtlajpalose . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69448,6841,spanish,nahuatl,"Aquí dejo a un nieto mío llamado 30 don Baltazar de San Juan y don Martín Juárez Cortés de San Juan ; los dejo aquí “ a merced de la iglesia ” , y los dejo a merced porque esta iglesia de San Juan yo se la construí , que nadie los engañe ; además el templo de San Bartolomé y el templo de Santa Cruz , todos ellos los cuidarán , los tres altepetl ' “ pueblos ” son suyos . En este Santa Cruz hay una barranca , aquí sólo se sube por una escalera de piedra .",Y{n} nicam nicahua ce noxhuizin ytoca dfon] Baltesar de San Juan yhuan dfon] Martin Juárez Cortes de San Juan nica niquitlalia ynhuac {sic} teopam yhuan niquincahuilia mercet ypampa ynin teopam oniquichihuili {en el margen izquierdo : Años= 1529= 9= acatli} San Juan amo aquin quicacayahuac yhuan San Bart{o}lome teopam yhuan Sancta Cruz yn teopam mochi y/e/huantin quimocuitlahuizque ynin yei altepetli ymaca ynin Sancta Cruz omca ce atlauhtli sa nica tem{a}matlatli tleco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69449,6842,spanish,nahuatl,Lo quinto digo . que los dos huipiles nuevos mios que quando dios me llevare entranbos a dos los e de llevar y tanbien digo que mis ovillos de hilo los blancos son doce y dos leonado y otro chico que son tres y también digo que tres piernas de hilado en telas de leonado para huipiles ( que son camisas de muger ) que les falta hilo para acabarlas de texer y tanbien digo que otra tela blanca y otras tres telas de leonado y otras dos telas de Colorado [ obscuro ] y otra tela que tira a amarillo [ Al margen izquierdo : aún no se verifica 1 peso ] .,"Ynic 5 tlamantli niquitohua yn ontetl nohuipil yn iquac nechmopopolhui dios yonteyxti niquitquiz yhuan niquitohua y nocpateuh yn iztac XII yhuan hontetl quapachtli yniquetetl tepiton yhuan niquitohua hezotlatetectli quapachyo huipili atle nitlanaquiz yhuan niquitohua centlatetectli iztac yhuan hehtlatetectli quapachtli yhuan hontlatetectli yapalli , yhuan centlatetectli coyotl . [Al margen izquierdo : Ayamo nelti 1 peso] .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69450,6843,spanish,nahuatl,"Cuando se fue a España , esta señora dejó aquí tres hijos : a don Fernando Altamirano , comendador de Santiago , y a dos hijas que eran monjas y estaban junto a sus tías en el monasterio de nuestra querida madre Regina Angelorum .","Auh ynin omoteneuh cihuapilli ynic ompa yah España , çan quincauhtia yeyntin yn ipilhuan : yn icce yehuatl yn don Fernando Altamirano comendador Sanctiago , auh yn ocomentin monjastin oncan cate yntlan | | 219 yn imahuitzitzinhuan yn oncan monasterio totlaçonantzin Regina Angelorum .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69451,6844,spanish,nahuatl,"Entonces los chichimecas se asentaron en Cuauhxayacatitlan , y de allí partieron para ir a grabar unos vestidos de papel en la piedra de Tlatenco .","Yquac oncan motlallico yn Quauhxayacatitlan yn chichimeca , oncan huallehuaque ynic conamaquenicuilloque tetl Tlatenco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69452,6845,spanish,nahuatl,"Lo único que dicen los antiguos es que en la ribera adonde llegaron los acxotecas estaba un templo dedicado a Chalchiuhtlicue , que habían edificado los toltecas cuando se dispersaron .","Auh ca çan yehuatl in yn quiteneuhtihui huehuetque Chalchiuhcalli yn ihcac oncan atentlipan yn ipan acico acxoteca , oc yehuantin yntlaquetzal mochiuhtiuh yn opoliuhque tulteca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69453,6846,spanish,nahuatl,En este año Tlacomihua se enseñoreó como tlatohuani de Huexotla .,Nican ypan in motlahtocatlalli yn Tlacomihua tlahtohuani mochiuh yn Huexotla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69454,6847,spanish,nahuatl,"Y para el 10 de septiembre , desde que empezó a llover día y noche hasta que amainó y se quitó la lluvia , se contaron 15 días , pues terminó en el mes de septiembre , habiendo comenzado en el mes de agosto .","Auh yc 10 mani metztli septiembre ynic mocenpohua , ynic peuh cecemilhuitl cecenyohual manca quiyahuitl yn tlapaquiyahuitl ynic quiçaco ynic tlamico , caxtolylhuitica yn quiçaco yn ipan in omoteneuh metztli septiembre ynic ompa peuhtica ypan metztli agosto .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69455,6848,spanish,nahuatl,"Nos alimentamos con ramas de colorín , zacate salitroso , adobes , lagartijas , ratones y hierbas .",Tiquaque yn tzonpanquauitl yn tequixquiçacatl yn xantetl yn cuezpalli quimichi teutlaquilli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69456,6849,spanish,nahuatl,Florea en junio .,Xochiyoua junio .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69457,6850,spanish,nahuatl,Y que sabe este testigo que la dicha tierra tiene de ancho veinte y ocho brazas y de largo tiene quarenta y ocho brazas la qual dicha tierra fue como dicho tiene del dicho Acamapichtly y que este testigo sabe y conoce a los dicho governador e don Martin ser descendientes e hijos del dicho Acamapichtly .,Yn iuh nicmati ca ynic patlauac cenpohualmatl ypan chicuematl auh ynic hueyac honpohualmatl ypan chicuematl yn itlal yn Acamapitzin yn axca Mexico tlatohuani don Luis de Santa Maria ca itatzin catca yn Acamapitzin yhuan yn itoca don Martin Momauhti ca omextin ypilhuan catca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69458,6851,spanish,nahuatl,"Esta Cilcuetzin Matlaltzin se casó en Tecuanipan , pues la tomó por mujer Tziuhtecatzin Tzompahuacateuctli , tlatohuani de Tzompahuacan ; allá en Tecuanipan dejó descendencia esta Matlaltzin , según lo refiere una tradición o huehuetlatolli de los chichimecas tenancas .","Auh ynin Cilcuetzin Matlaltzin onmonamicti Tequanipan , quihuallan quimocihuauhti ytoca Tziuhtecatzin Tzompahuacateuhctli tlahtohuani Tzompahuacan ; ompa tlacamecayotl contlalli y Matlaltzin yn Tequanipan , ca yuh pouhtica yn huehuetlahtolli yn chichimecatlahtolli yn Tenancayotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69459,6852,spanish,nahuatl,". Luego sobre él echan el papel para que arda bien . Y está bien parado allí viendo en qué forma arde , lo está cuidando mucho :",. Niman itlan conaqui in amatl in ic uel cuetlaniz . Auh uel quitztimoquetza in ic tlatla uel quimocuitlauiticac :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69460,6853,spanish,nahuatl,"Les respondió Tezozomoctzin : “ Os habéis fatigado , mexicas , habéis hecho bien .","Nima yc quitoa Tezozomoctzi , quintlatlauhtia , quimilhui : “ Oanquihiouique , mexicaé , oantlacnellique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69461,6854,spanish,nahuatl,Y dio muchos pregones por todo el barrio [ tlaxicalli ] y lo dio a entender y ningun natural paresció a las conprar y despues pareció Hernan Perez español y dixo que dará sesenta pesos por las casas .,Auh cenca miecpa otzatzic nohuian tlaxilacalpa oquitecaquitin auh ca ayac onez in zan nican chaneque Mexico yn aquin quicohuaz auh za tepan onecico Hernan Perez español oquito epouali pesos nictemaz in ipampa calli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69462,6855,spanish,nahuatl,"A veces la traigo a mi mamá , a veces sola , sola vengo cargando a mi hijo vengo a traer , nada más .",kimaka nitewikac inomama kimaka sane ' wa noseselto nimamatinemi noniño niwi : c nikanas sa ' o .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69463,6856,spanish,nahuatl,Ahora fuimos allá así fuimos .,yu nečpačilwi ' ke tepostli yu nečkikičton weweyakton .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69464,6857,spanish,nahuatl,"6 Calli , 1277 .","VI Calli xiuitl , 1277 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69465,6858,spanish,nahuatl,El hierro es el metal más útil de todos .,In tliltepoztli ocachi monequi queh in ocachtin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69466,6859,spanish,nahuatl,"El lunes 11 de octubre de 1604 empezaron a hacer en San Francisco tres procesiones cada día : en la mañana , a mediodía y por la tarde sacaban el Santísimo Sacramento .","Lunes a XI de octubre de 1604 años , yquac peuh in Sant Francisco yn expa tlayahualloloya cemilhuitl : yohuatzinco nepantla tonatiuh ye teotlac quimoquixtiliaya in Sacramento .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69467,6860,spanish,nahuatl,no,Amo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69468,6861,spanish,nahuatl,"Es todo por lo que me demando ante ustedes que son tlahtoque , que mucho me ayuden , es toda mi petición ante ustedes , Ysabel Juana .",Ca yxquich ynic ninoteylhuia yn amixpantzinco yn antlatoque ma cenca xinechmopalehuilican yxquich ini y notlaytlaniliz yn amixpantzinco Ysabel Juana .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69469,6862,spanish,nahuatl,"4 Técpatl , 1444 .","IIII Tecpatl xihuitl , 1444 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69470,6863,spanish,nahuatl,Me machacó,Nechtsotsomotlak,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69471,6864,spanish,nahuatl,( junto a ) Ti está presente este niñito tuyo .,tehhuatzin yetoc presente nehin mopilitzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69472,6865,spanish,nahuatl,Cuando oyeron estas palabras los hombres del pueblo le dijeron : No te preocupes ; no pueden quitarle nada a San Mateo . Al que lo llegue a tocar lo matará .,Icuac oquicaque inin tlatoli chantlaca oquilhuique centetl : ¡ Amo xímotequipacho ! Ahueli tlaquimoquixtililizque San Mateo . Ahquen itechtzinco mayahuiz quimotlatzontequiliz . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69473,6866,spanish,nahuatl,"Y luego el dicho Hernan Perez , español y dixo pues que se avían cunplido los treynta dias y nadie se atreve a dar más y digo que daré a ochenta pesos .",Auh niman yn yehuatl Hernan Perez español occepa oncan oquito ca nell otlamico in cepouallonmactlactli tonatiuh ca ayac motlapalohoa in ma achi miec quitema in tomines auh niquitoa ma ye yxquich nictema napoualli pesos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69474,6867,spanish,nahuatl,[ a la tortuga ] le hacían cosquillas en la espalda .,kikekelo ikuitlapa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69475,6868,spanish,nahuatl,"Allá están brotando , allá están germinando .","Ompa tzineuhtoqueh , ompa celiztoqueh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69476,6869,spanish,nahuatl,tuvo,kipixki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69477,6870,spanish,nahuatl,Se llama también Quinehuayan ; recibe este nombre porque dicen que cuando los mexicas llegaron allá se pusieron como endemoniados y como fuera de sí .,"Yhua ytocayocan Quinehuayan ; ynic motenehua Quinehuayan , yuh mihtohua , yn ihcuac oncan quiçaco mexica yntech quinehuac , yuhquin achi yollococoxcatque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69478,6871,spanish,nahuatl,pero antes de morir mi padre me llamÓ me acerqué a él me dijo con voz que más bien parecía un susurro que tenía escondidas en uno de sus terrenos de siembra unas vasijas en las que había guardado un dinero producto de varios años de trabajo y que era su deseo que yo lo disfrutara,yece in ihcuac ayahmo momiquiliaya notahtzin onechmonochilioninopacho itloctzinco zan quemmach omotlahtolti onechmolhuili can in oquimotlatili ipan ce itlalmiltzin in chicome comid can oquimoaquili in tomin in oquimonechicalhui in ipan miec xihuitl itlatequipanoliztzin ihuan yehuatzin quimonequiltiaya ma nehuatl ica ninocuiltonoz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69479,6872,spanish,nahuatl,"Y hacía 157 años que en 1 Acatl , 1051 , Topiltzin Acxitl Quetzalcóhuatl se había marchado dirigiéndose hacia el oriente , donde se internó en la región del humo y del rojo , porque todavía se quedó 11 años en Tollan después que los toltecas se dispersaron y muchos de ellos murieron .","Auh quin oyuh nepa chiconpohualxihuitl ypan caxtollomome xihuitl yn ipan I Ce Acatl xihuitl , 1051 años , mohuicac yn Topiltzin Acxitl Quetzalcohuatl ynic tonatiuh yquiçayampa ytztia , ynic ompa | | 35r poctlantito tlapallantito , ca oc matlactloncexiuhti yn oncan catca Tullam yn oiuh momoyahuaque tulteca cequintin omicque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69480,6873,spanish,nahuatl,"En este año comenzó a decaer la ciudad de Amaquemecan , con la dispersión de Huitzílac Amomolocco .","Auh ypan in yn xihuitl yn peuh yn ya tepitonahui altepetl Amaquemecan , ynic nexexelloloc in ompa Huitzillac yn Amomollocco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69481,6874,spanish,nahuatl,"El domingo usted vaya , vaya usted .",keme iki mokamakun konik ohkion in te ' wakun mika te ' wakun .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69482,6875,spanish,nahuatl,“ Pero ahora sí inclínenla [ la silla ] un poco,Pero nama kena achi xijchikoka,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69483,6876,spanish,nahuatl,"Se hizo esta procesión en forma un tanto irreflexiva y apresurada , y por eso enseguida salió un mandamiento de los señores oidores , quienes ordenaron que en ninguna iglesia se hicieran procesiones durante esta semana santa ; y este mismo lunes santo , al anochecer , se pregonó en la ciudad de México que en ningún lugar se hicieran procesiones durante la semana santa .","Auh ça yhciuhca ça yxtomac yn ontlayahuallotihuetzque , ca yc niman ynpampa hualquiz yntlahtocatlanahuatiltzin yn oydores , motlatzontequillique ynic çan niman acampa ce teopan tlayahualoloz yn ipan in semana sancta ; auh ynic çan niman ipan in omoteneuh lunes sancto ye yohua , ynic otzatzihuac nohuiyan yhtic ciudad Mexico ynic acan tlayahualoloz semana sancta .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69484,6877,spanish,nahuatl,Muy temprano vienen el lechero y el panadero para entregar sus mercancías .,Huel ohuatzintic ahuitzeh in chichihualxexelo ihuan pantzinxexelo inic quicahuazqueh tlen quinamacah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69485,6878,spanish,nahuatl,"El domingo 13 de octubre de 1602 llegó el arzobispo don fray García de Santa María de Mendoza y Zúñiga , religioso de San Jerónimo ; entró a la ciudad de México por la tarde .","Yn ipan axcan domingo yc XIII mani metztli de octubre de 1602 años , yquac maxitico arçobispo don fray García de Sancta María de Mendoça y Çúñiga Sant Jerónimo teopixqui , ye teotlac yn mocallaquico Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69486,6879,spanish,nahuatl,"En este año los mexicas atacaron a los tlatelolcas , mientras los gobernaba Cuauhtlatohuatzin ; en tiempos de éste los tlatelolcas fueron vencidos por primera vez .","Nican ypan in quinpeuhque tlatillolca , yquac tlahtocatia yn itoca Quauhtlatohuatzin ; yn ipan in ycceppa pehualloque yn tlatillolca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69487,6880,spanish,nahuatl,"El principal de los señores , el presidente de la Real Audiencia , el licenciado don Pedro de Otálora 1","Yn icce tlahtoque , yn huel yntiachcauhtzin mochiuhtzinotica oncan Audiencia Real yehuatzin el licenciado don Pedro de Otálora presidente 1",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69488,6881,spanish,nahuatl,"Y eso les dijeron a los ocho pueblos de los colhuas ; al oírlo , los ocho pueblos se entristecieron mucho por lo que les habían dicho .","Auh niman oquinnahuatique yn colhuaque yn chicuey altepeme ; auh yn oyuh quimilhuique , cenca yc tlaocoxque yn chicuey altepeme ynic oquinnahuatique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69489,6882,spanish,nahuatl,"Don José de Santa María , alcalde menor","Don José de Santa María , alcalde menor",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69490,6883,spanish,nahuatl,y no está San Juan Bautista,uan axakak San Juan Bautista,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69491,6884,spanish,nahuatl,"El mal alfarero : torpe , cojo en su arte , mortecino .","In amo cualli zuquichiuhqui : xolopitli , nexotecuili , miccatzintli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69492,6885,spanish,nahuatl,"Todos decían eso , pero nadie dice verdad en la tierra .","Mochi conitohua , am in anel in tlatohua tlalticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69493,6886,spanish,nahuatl,"En este mismo año de 1605 hubo muchos peces blancos , juiles y amilotes , y también hubo muchas arañas en las casas de México .","Auh no yquac yn ipan in xihuitl omoteneuh de 1605 años , cenca omochiuhque yn mimichtin , in xoxohuiltin yn amillome , yhuan no cenca miectin yn omochiuhque tocame yn caltitech yn nican Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69494,6887,spanish,nahuatl,“ ¿ Y lo viste ? ”,"Uan tikitak ? Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69495,6888,spanish,nahuatl,Todos paseaban por las calzadas y calles de México ; había gente con máscaras y atuendos de papel que andaba repartiendo papelitos donde estaban escritos versos chistosos compuestos por quienes son hábiles para inventar cuentos y fábulas .,"Mochintin nohuian nenque yn caltzallan cohotocaque yn Mexico ; xayacatl conaquitinemia yhuann amatl , amatlacuiloltepitoton quitemacatinemia yn oncan ipan icuiliuhtoc in tleyn nepapan tehuetzquiti tlahtolli yn oquicuiloque yn çan quiyoyocoxque yn çan quipipicque in çan quiyoyollohuique tlatlaquetzalli tlahtolli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69496,6889,spanish,nahuatl,"Han pasado 46 años desde que , en el año 6 Ácatl , 1563 , se enseñoreó el señor don Luis de Santa María Nanacacipactzin como gobernador de Tenochtitlan .","Auh yhuan ye onpohualxihuitl ypan chiquacen xihuitl yn ipan VI Acatl xihuitl , 1563 años , yn omotlahtocatlalli tlacatl don Luis de Sancta María Nacacipactzin governador Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69497,6890,spanish,nahuatl,"Todos los quelites son bejucos , solo el quiltonile y la yerbamora no son bejucos .","Nochi , kilit kuamekat , sayoj uaujkilit uan tomakilit amo kuamekat .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69498,6891,spanish,nahuatl,Pero como ya habían entrado los carrancistas para establecer su cuartel se pensaba que nunca más volverían los zapatistas .,"Ican yocalaque carrancistas yomochantlalique , omitoaya ayoquic hualazque zapatistas .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69499,6892,spanish,nahuatl,"en San Juan , el Bautista .","ipa San Juan , el Bautista .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69500,6893,spanish,nahuatl,"Y para que en lo sucesivo ya no se hiciera esto , el señor virrey amenazó con penas a los frailes y a los españoles , y así se notificó por el pregonero , que sólo en caballos podían llevar sus cargas de camino a los diversos sitios ; pues en tal sentido había llegado una carta y cédula , así lo había dispuesto el rey nuestro señor don Felipe III que está en España .","Auh yn ipampa aocmo yuhqui mochihuacin , pena yc quinmotlalili yn tlahtohuani yn frayles yhuan españoles , yuh nahuatilloque yn ipan tecpoyotl tzatzic , ça cavalloti yn quintlamamalizque ohtlipan yn tleyn canin quinhuiquilizque ; yuh hualla yamatzin ycedulatzin , yuh hualmotlanahuatilli yn tohueytlahtocatzin rey don Felipe Tercero in moyetztica España .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69501,6894,spanish,nahuatl,A quién le ha escrito esta carta ? A nuestro amigo .,¿ In aquin oqui ihcuilhui inin amatl ? In tomaicnin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69502,6895,spanish,nahuatl,Si quiere usted vaya usted a dejar la leña usted vaya .,domingo tewa ' kun išmika mika te ' wankun .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69503,6896,spanish,nahuatl,"A trece días del mes de mayo de mil quinientos y ochenta y siete . Años Pedro Ahuexotl pregonó en el barrio [ tlaxilacalli ] Tezcazonco que se vendían las casas y tierras de Ysavel Maria y davan ochenta pesos nadie las puxó ni respondió ; testigo Martin Juarez . Ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",XXIIII pregon . - A trece dias del mes de mayo de mil e quinientos e ochenta y siete años in Pedro Ahuexotl otzatzic in tlaxillacalpan Tezcatzonco oquito inic monamaca in ical in itlal Ysabel Maria quiteneuh yn ipatiuh napohualli pesos ayac otlananquilli testigo Martin Xuarez . Ante mí Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69504,6897,spanish,nahuatl,"( mucho ) ganado ,","cuacuehme ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69505,6898,spanish,nahuatl,"De Marcos no , mejor para ti agarra el terreno y siémbralo .",onka šiakan štlapačo nčantli katka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69506,6899,spanish,nahuatl,"todas ( las plantas ) se están entristeciendo ,","nochin tayocoxtoqueh ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69507,6900,spanish,nahuatl,"Los mexicas cumplieron 42 años en Chapoltépec ; y al año siguiente , en 1 Tochtli 1298 , fueron despojados .","Auh y mexica umpoualxiuhtique omome yn Chapoltepec , ycomey ynic namoyeloque Ce Tochtli xiuitl ypa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69508,6901,spanish,nahuatl,¿ Acaso tú al dios has hablado ?,¿ O ach anca titlatocauh yehuan teotl ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69509,6902,spanish,nahuatl,“ Eso es lo que yo quiero .,Na yaya nopa nijneki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69510,6903,spanish,nahuatl,Y dos casas que estan hacia el occidente con sus paredones estan pintadas de color narangada [ entre renglones : que dicen ] no son mias sino de unos yndios que se dicen Simon y Maria que estan e residen en el Tlatilulco [ al margen izquierdo : testigos que confiesan los vendedores Simon y Maria edificaron ] .,Auh yn cali ontetl tonatiuh ycalaquiyanpa ytztimani yuan tepan tlatzaquali ynic machiyoti mani xochipalli nitlapalli amo yuan tocal occequintin ymaxca ytoca Simon yuan Maria ompa chaneque Tlatilolco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69511,6904,spanish,nahuatl,carbón es lo que comes ” .,"tlikoli nopa tijkua . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69512,6905,spanish,nahuatl,¡ Vinimos a quedar embriagados !,¡ Tihihuintique !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69513,6906,spanish,nahuatl,Así dicen que lo hizo .,Kejní kitl kichijke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69514,6907,spanish,nahuatl,1 kilo de lengua de vaca,Ce kilo “ cihuacuacuahuenenepilli ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69515,6908,spanish,nahuatl,"La primera hija de Cuauhcececuitzin se llamó Papaloxochtzin , y fue esposa de don Hernando de Guzmán Omacatzin Teohuateuctli , de Tlalmanalco .","Yn icce ychpoch ytoca Papaloxochtzin , ynin quihuallan yn don Hernando de Guzmán Omacatzin Teohuateuhctli Tlalmanalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69516,6909,spanish,nahuatl,"Cuando vino , venía cargando dentro del huacal dos palomas . Y otra vez se fue a Tepoztlán por el monte . Descansó el muchacho ; como iba cansado , se acostó a dormir un rato . Tal vez no haya cerrado bien el huacal ; se salieron las palomas . Y se sentaron : una sobre la iglesia de Tepoztlán y la otra sobre el cerro donde vive el Tepozteco .",Icuac ohuala Mexico oquinhualmamatac itic huacali ome palomaxtin . Ihuan yoyaya ica Tepoztlan occepa ica cuauhtlatli . Omocehuitl piltontli ; ican yauh ciauhtaya tepitzin omotecac . Hueliz amo cuali oquitzatza huacali . Oquizque palomaxtin . Huan omotlalique : ce icpac teopantli Tepoztlan ihuan occente icpac tepetl can chanti Tepozton .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69517,6910,spanish,nahuatl,Tráiganla sobre su ala .,Itech namoahtapal xichualcuican .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69518,6911,spanish,nahuatl,20 nopales medianos,Cempoalli nohpalli in ahmo huel huehyi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69519,6912,spanish,nahuatl,Mando se vendan con el solar de ellas en veynte pesos las quales quiere que las conpre Ana Xuarez mi sobrina a causa que parte de las dichas casas están labradas en sus propias tierras y el callejon que va a dar al acequia [ atentli ] son y pertenecen a la dicha casa .,Auh yn calli yoan ytlallo ytepanyo monamacaz cempoalli mocuiz yehoatl quimanaz yn nopiltzin Ana Xuarez ca nel ytlalpantzinco yn ipan ycac calli auh yn atentli ca nel ymaxcatzin ca muchi quicenhuica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69520,6913,spanish,nahuatl,"En este año murió Cualtzin Tlailotlacteuctli , que gobernó a los tenancas durante 52 años , y enseguida se enseñoreó su hijo Cuahuitzatzin Tlailotlacteuctli ; estaba recién nacido cuando se enseñoreó , según dicen los antiguos .","Nican ypan in yn omomiquilli yn Qualtzin Tlayllotlacteuhctli , yn quipacho Tenancayotl onpohualxihuitl onmatlactli ypan onxihuitl , auh ça niman yquac motlahtocatlalli yn ipiltzin yn itoca Quahuitzatzin Tlayllotlacteuhctli ; chapantica ynic motlahtocatlalli , yn iuh quitohua huehuetque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69521,6914,spanish,nahuatl,Viene de prisa con su escudo de oro .,Yehuantzin conitquitihuitze iteocuitlachimal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69522,6915,spanish,nahuatl,"— Hay veces una vez al día ahora que hace sol también en la mañana y en la noche una vez en la mañana y otra vez en la noche siempre porque si no el pulque se agria , no está sabroso está agrio no les gusta el agrio no más hace daño .",— inoso melawak noso te i ' te koko nekwtli šokok .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69523,6916,spanish,nahuatl,Y estando muy enferma la vieja Maria Joco dixo pues que mi hija Mariana es fallecida y si quedara algun nieto mio yo le dexara mis casas e tierras .,Auh in iquac ye tlanahui mococohua in ilamatzin Maria Xoco niman quito can nell omomiquili yn nopiltzin Maria Anan in tla ce onca noxhuiuhtzin ca nicmacatiaz in calli yhoan yn itlalo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69524,6917,spanish,nahuatl,"Cuando Tlacateotzin murió en forma ignominiosa , murieron también Teuhtlehuacatzin y Chimalpopoca , tlatoani de Tenochtitlan .","Yn omic Tlacanteontzi teuhtica tlaçultica yua mic yn Teuhtleuancantzi , no yqua mic yn Chimalpopocan Tenochtitlatlan tlatouani catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69525,6918,spanish,nahuatl,les dijeron :,quimilhuique :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69526,6919,spanish,nahuatl,"Llega el sacerdote donde se encuentra el baño , lo bendice , le pone incienso y lo bautiza con un nombre cristiano , como José , Juan , Luis u otro . Pero antes , el padrino lo adorna con flores , papel de China , lo rodea con una guirnalda florida y esparce flores a los lados , donde está su entrada . También está obligado el padrino a dar , regalar galletas , pulque , aguardiente y a tronar cohetes .","Ipan tonalli ihcuac moteochihuaz , no motocayotia . Ahci in teopixqui temazcalco , quiteochihua ica popochtli ihuan quitocayotia ica in quixtianotocaitl quemen José , Xuan , Luis Ihuan occequintin . Yece , in teoyoticatahtli achto quitlamahuichihchihuah in temazcalli ica xochitl , chinaamatl , quilacatzoa ica xochicuzcatl ihuan quimahmana in xochitl icehcecac , ica campa calacoah . No itech monequi in teoyoticathatli quitemacaz , quitetlacuiliz galletahtoton , necuhtli , pahchichic ihuan tlacueponiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69527,6920,spanish,nahuatl,Entraría en el coche si pudiera .,Calmilolpa nicalaquizquia tla nihuelitizquia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69528,6921,spanish,nahuatl,Eso no es problema . Voy a traerle una .,Inon amo ohui . Nia nicanatin cente .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69529,6922,spanish,nahuatl,"Y cuando así escucharon su petición el juez gobernador y los alcaldes ordinarios por el rey nuestro señor digeron y ordenaron : - De inmediato personalmente allá iremos a la casa comprada de Pasqual Hernandez para ir a darle posesión . Y como se confirmó que lo ordenó el juez gobernador y los alcaldes ordinarios , para certificar , aquí ponen su firma y su nombre , hecho a veinte y seis dias del mes de septiembre de mil quinientos noventa y seis años . Geronimo Lopez , Geronimo de Soto , alcalde ; Sebastian de San Francisco , alcalde ; por autorización del juez gobernador , Guillermo Cruzate , escribano .",Auh yn iquac oyuh quimocaquiltique yn inpeticion yn juez gobernador yoan alcaldes ordinarios yn icatzinco rey nuestro señor oquimitalhuique yn tlanahoatilique niman oncan tonomatca ompa tiazque yn icalcohoali Pasqual Hernandez posesion ticmacatihui auh ynic nelti ynic [oqui]nahoatilique juez governador alcaldes ordinarios ye quimoneltililia nican quitlalia ynfirmatzin yntocatzintica . Fecho a veynte y seys dias del mes de setienbre de mil e quinientos y noventa y seys años . Geronimo Lopez Geronimo de Soto alcalde Sebastian de San Francisco alcalde ytencopatzinco juez governador Guillermo Cruzate escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69530,6923,spanish,nahuatl,“ ¿ Qué vamos a comer,Tlake tijkuase,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69531,6924,spanish,nahuatl,100 gramos de chiles serranos o de árbol,Macuilpoalli gr . chilpitzahuac ahnozo cuauhchilli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69532,6925,spanish,nahuatl,Lo dijo a su esposa y hablaron .,Noja kiijto nopa isiua iuan moilui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69533,6926,spanish,nahuatl,y Tú María Madre Trinidad .,huan tehhuatzin María Madre Trinidad .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69534,6927,spanish,nahuatl,pues hace ya mucho mi mamá me dijo que ya era tiempode que buscara yo a mi compañera ustedes vieron ya cómo he salido insistentemente cómo he rogado en dos lugares no han querido yo no puedo obligarlas ahora ya encontré a una muchacha y los llaman a ustedes que vayan a su casa a ratificar lo que yo he expresado,px ye huehcauh onechmolhuili nonantzin mach yeimman niquixtemoz in notlaixnamic namehuantzitzin yonanmohtilihqueh quen yoniquihquiz quen yonitetlatlauhti occan ammo oquinehqueh nehuad ahhueli nitechihualtiz axcan yonicnexti ce ichpocatzintli ihuan mechmonochilia nanmoicazque ichan nanmotlaneltililitque,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69535,6928,spanish,nahuatl,Cerca de la ciudad kjy un cerro .,Cemitlac hueyi altepetl onca ce tepetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69536,6929,spanish,nahuatl,pero no sólo eso sino que una vez conseguido ese espacio ver de dónde sacar los recursos para los pagos de renta mensuales y es allí donde la solidaridad de miguel leónportilla mediante convenios antela unesco y la secretaría de educación pública ayudó a resolver ese problema pasada la efervescencia de los primeros días vino una etapa de trabajo en que se creó y se publicaron varios números de la revistade la asociación y libros en muchas de las lenguas de nuestro país después es cierto no todo ha sido miel sobre hojuelas,yece ahmo zan inon ihcuac ye ticpiazquiani inon calli in tiquihtazqueh campa ticanazqueh in metztlaxtlahuilli ihuan immanon itepalehuiliztzin itenahnamiquiliztzin leonportilla ye otechontemaquixti quenin omochiuh yehuatzin omononohtzino intloc in unesco tlacah intloc in sep tlacah ihuan yuhquin ye oticpixqueh tlen ica titlayectilizqueh ihcuac mochi in yolyamaniliztliye opanoc zatepan ye otequitihuac in omotzinti ihuan omopantlaz miec in tlacanechicolli tlahtolnextilamatl ihuan miec amoxtli in omohcuilohqueh ipan miec tomacehualahtolhuan zatepan huelmelahuac ahmo mochi tzopelic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69537,6930,spanish,nahuatl,“ Y ahora aunque traiga las tortillas no vamos a,Uan nama maski kiualikas tlaxkali,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69538,6931,spanish,nahuatl,daña mucho a nuestro cuerpo .,tlauel techtlakasoló,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69539,6932,spanish,nahuatl,"Tú te quedarás aquí ,","Tehhua nican timocahuaz ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69540,6933,spanish,nahuatl,Así administraban justicia los tlatoque : se reunían y entre los tres discutían lo referente a la guerra y a cualquier otro asunto importante que tuvieran que decidir .,Ynic tlatzontequia tlahtoque justiciatica ; monanamiquia quecahuiaya yn quimatia yn aço yaoyotl yn anoçoccequi tlamantli yn tleyn huehueyxtica quitzontequia . | |,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69541,6934,spanish,nahuatl,"Y lo que se hizo en San Francisco fue que cada uno de los diversos gremios de oficiales puso su propio estrado de madera ; allá hicieron su festejo con danzas los mercaderes , los herreros , los cantores de la iglesia y los carpinteros , y los soldados escaramuzaron con sus canoas de combate en las acequias que están frente a las casas de Castañeda .","Auh yn ixquich mochiuh Sant Francisco , yn ixquichtin nepapan oficialesme mochintin cecentetl tlapechtli quitlallique , oncan quichiuhque yn intlachihual ; yhuan oncan papacque mitotique in quauhtlapechco pochteca tepozpitzque teopantlaca quauhxinque , yhuan sordadosme acalchimaltica quinnamicque yn acalloco yn iquiahuac Castaneda .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69542,6935,spanish,nahuatl,En el año 10 Técpatl 1372 se movieron los chichimecas que estaban en Tenayocan .,Au in Matlactli Tecpatl yquac olinque yn chichimeca yn Tenayocan onoca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69543,6936,spanish,nahuatl,"No descansa él con su escuedo , allí comienza él con los dardos .","Aiccehui in chimaltica , conehca pehuitica tlacochtica ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69544,6937,spanish,nahuatl,En este año se enseñoreó Tziuhtécatl como decimosexto tlatohuani de Colhuacan .,Nican ypan in motlahtocatlalli yn Tziuhtecatl yn iccaxtollonce tlahtohuani mochiuh Culhuacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69545,6938,spanish,nahuatl,"El otomí tuvo miedo , dijo :","Momauhtihtica yn otomitl , quittoa :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69546,6939,spanish,nahuatl,Está tronando espantosamente .,Temohti ica tlatlatzcuepontica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69547,6940,spanish,nahuatl,Quién sabe de dónde [ y ] qué cosa subió .,Kien sabe kanijki kichijketl tlejko .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69548,6941,spanish,nahuatl,Entonces llegó a un monte ; se encontraron el Chaparrito Bigotudo y luego allá apostaron .,entonses mačwa ' sito tečsekwawtla ' tli mona : mihke in chaparrito bigotudo wan satepa ' este ompa moapostaro ' ke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69549,6942,spanish,nahuatl,"Por eso dio a aquel lugar el nombre de Tzacualtitlan Tenanco , y también le puso el nombre de Chiconcóhuac por aquella serpiente que allí vivía ; y adonde vio que brotaba el agua , lo llamó Cuáuhatl .","Ynic oncan tlahtocamacac Tzaqualtitlan Tenanco , yhuan yc tlatocamacac Chiconcohuac ypampa y cohuatl yn oncan tlapieya ; auh yn oncan quittac mani atl , ytoca Quahuatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69550,6943,spanish,nahuatl,El arguyó con falsos argumentos .,Yehua iztladatiliz otetlazoHuilli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69551,6944,spanish,nahuatl,"Los pequeñitos son llevados a cuestas . El llanto es general . Pero algunos van alegres , van divirtiéndose , al ir entrelazados en el camino .","In pipiltzitzintin temamamalo , tlachoqujztlehua . Cequjnti mopapaqujltitihui , ahuieltitivihui : in oconnepanoto ohtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69552,6945,spanish,nahuatl,". Si algo conservas del abrigo y del favor del Dueño del mundo , que no te vean de reojo .",". Intla ye itla ticpielia in itotonca in iyamanca in Tloque Nauaque , ma mitz nacaztlachielti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69553,6946,spanish,nahuatl,Se encuentra más adelante en esta misma calle .,Za nepa ¡ pan inin ohtli monextia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69554,6947,spanish,nahuatl,Luego otra vez se ponen los hilos luego para tejer una cobija .,onkán okpa tlatete : ko onkán para mi ' kitis se tilma ' tli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69555,6948,spanish,nahuatl,"Max , después , de unas bata","Max , zatepan",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69556,6949,spanish,nahuatl,"Artículo 45 . - Los Estados de la Federación conservan la extensión y límites que hasta hoy han tenido , siempre que no haya dificultad en cuanto a éstos .","Tlen 45 Tlanahuatihcayotl . In Tlaltlanahuatilmeh tlen Sentlanahuatiloyan mopialiseh tlali ihuan nepamitl tlen axcan mopialiah , san monequi amo oncas cualantli ica inin tlahtoli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69557,6950,spanish,nahuatl,"En esta lista se han incluido todos los cuauhtlatoque , los tlatoque y los jueces gobernadores que ha habido en México Tenochtitlan .",Auh çan omoch mocentlallique nican yn oquauhtlahtoque yhuan yn tlahtoque yhuan in juezgovernadoresme omochiuhque nican Tenochtitlan Mexico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69558,6951,spanish,nahuatl,En este año se enseñoreó Huehue Acamapichtli como tlatohuani de Colhuacan .,Nican ypan in motlahtocatlalli yn Huehue Acamapichtli yn Colhuacan tlahtohuani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69559,6952,spanish,nahuatl,"Artículo 28 . - En los Estados Unidos Mexicanos quedan prohibidos los monopolios , las prácticas monopólicas , los estancos y las exenciones de impuestos en los términos y condiciones que fijan las leyes . El mismo tratamiento se dará a las prohibiciones a título de protección a la industria . En consecuencia , la ley castigará severamente , y las autoridades perseguirán con eficacia , toda concentración o acaparamiento en una o pocas manos de artículos de consumo necesario y que tengan por objeto obtener el alza de los precios ; todo acuerdo , procedimiento o combinación de los productores , industriales , comerciantes o empresarios de servicios , que de cualquier manera hagan , para evitar la libre concurrencia o la competencia entre si y obligar a los consumidores a pagar precios exagerados y , en general , todo lo que constituya una ventaja exclusiva indebida a favor de una o varias personas determinadas y con perjuicio del público en general o de alguna clase social . Las leyes fijarán bases para que se señalen precios máximos a los artículos , materias o productos que se consideren necesarios para la economía nacional o el consumo popular , así como para imponer modalidades a la organización de la distribución de esos artículos , materias o productos , a fin de evitar que intermediaciones innecesarias o excesivas provoquen insuficiencia en el abasto , así como el alza de precios . La ley protegerá a los consumidores y propiciará su organización para el mejor cuidado de sus intereses . No constituirán monopolios las funciones que el Estado ejerza de manera exclusiva en las siguientes áreas estratégicas : correos , telégrafos y radiotelegrafía ; petróleo y los demás hidrocarburos ; petroquímica básica ; minerales radioactivos y generación de energía nuclear ; electricidad y las actividades que expresamente señalen las leyes que expida el Congreso de la Unión . La comunicación vía satélite y los ferrocarriles son áreas prioritarias para el desarrollo nacional en los términos del artículo 25 de esta Constitución ; el Estado al ejercer en ellas su rectoría , protegerá la seguridad y la soberanía de la Nación , y al otorgar concesiones o permisos mantendrá o establecerá el dominio de las respectivas vías de comunicación de acuerdo con las leyes de la materia . El Estado contará con los organismos y empresas que requiera para el eficaz manejo de las áreas estratégicas a su cargo y en las actividades de carácter prioritario donde , de acuerdo con las leyes , participe por sí o con los sectores social y privado . El Estado tendrá un banco central que será autónomo en el ejercicio de sus funciones y en su administración . Su objetivo prioritario será procurar la estabilidad del poder adquisitivo de la moneda nacional , fortaleciendo con ello la rectoría del desarrollo nacional que corresponde al Estado . Ninguna autoridad podrá ordenar al banco conceder financiamiento . No constituyen monopolios las funciones que el Estado ejerza de manera exclusiva , a través del banco central en las áreas estratégicas de acuñación de moneda y emisión de billetes . El banco central , en los términos que establezcan las leyes y con la intervención que corresponda a las autoridades competentes , regulará los cambios , así como la intermediación y los servicios financieros , contando con las atribuciones de autoridad necesarias para llevar a cabo dicha regulación y proveer a su observancia . La conducción del banco estará a cargo de personas cuya designación será hecha por el Presidente de la República con la aprobación de la Cámara de Senadores o de la Comisión Permanente , en su caso ; desempeñarán su encargo por períodos cuya duración y escalonamiento provean al ejercicio autónomo de sus funciones ; sólo podrán ser removidas por causa grave y no podrán tener ningún otro empleo , cargo o comisión , con excepción de aquéllos que actúen en representación del banco y de los no remunerados en asociaciones docentes , científicas , culturales o de beneficencia . Las personas encargadas de la conducción del banco central , podrán ser sujetos de juicio político conforme a lo dispuesto por el artículo 110 de esta Constitución . No constituyen monopolios las asociaciones de trabajadores formadas para proteger sus propios intereses y las asociaciones o sociedades cooperativas de productores para que , en defensa de sus intereses o del interés general , vendan directamente en los mercados extranjeros los productos nacionales o industriales que sean la principal fuente de riqueza de la región en que se produzcan o que no sean artículos de primera necesidad , siempre que dichas asociaciones estén bajo vigilancia o amparo del Gobierno Federal o de los Estados , y previa autorización que al efecto se obtenga de las legislaturas respectivas en cada caso . Las mismas Legislaturas , por sí o a propuesta del Ejecutivo podrán derogar , cuando así lo exijan las necesidades públicas , las autorizaciones concedidas para la formación de las asociaciones de que se trata . Tampoco constituyen monopolios los privilegios que por determinado tiempo se concedan a los autores y artistas para la producción de sus obras y los que para el uso exclusivo de sus inventos , se otorguen a los inventores y perfeccionadores de alguna mejora . El Estado , sujetándose a las leyes , podrá en casos de interés general , concesionar la prestación de servicios públicos o la explotación , uso y aprovechamiento de bienes de dominio de la Federación , salvo las excepciones que las mismas prevengan . Las leyes fijarán las modalidades y condiciones que aseguren la eficacia de la prestación de los servicios y la utilización social de los bienes , y evitarán fenómenos de concentración que contraríen el interés público . La sujeción a regímenes de servicio público se apegará a lo dispuesto por la Constitución y sólo podrá llevarse a cabo mediante ley . Se podrán otorgar subsidios a actividades prioritarias , cuando sean generales , de carácter temporal y no afecten sustancialmente las finanzas de la Nación . El Estado vigilará su aplicación y evaluará los resultados de ésta .","Tlen 28 Tlanahuatihcayotl . Ipan Sentlanechicoli Mexihco Tlaltlanahuatiloyan mocotonas nochi tlen hueyi tlaaxcatilistli , tlachihuali tlen hueyi tlaaxcatilistli , cuatacantli ihuan tlapopolhuili tlen tlaxtlahuali quen moihtohua ipan tlahtol tlanahuatilmeh . Sehca inin tlahtoli motemactilis tlen axmonequi mochihuas ipan axcayotl tlen yancuic tlachihualistli . Ipampa inon , in tlahtol tlanahuatili chicahuac tetlatzacuiltis , ihuan tequihuehmeh nelcuali quitepotztocaseh , tlanechicolistli inmaco san se ome tlacameh , tlehueli tlen motequihuiya ipan tlacualistli tlen quinequih quipatiyoquixtiseh ; nochi tlahtolsencahuali , tlahtoltequichihuali tlen tlaeliltianih , yancuic tlachihuanih , tlanamacanih noso huehueyi tequitlapalehuianih , tlen quitemoah momaquixtiseh , axcanah sentica momatlaniseh ihuan quinnequiliseh tlen tlacohuani ma miac tlaxtlahuacah ihuan , inochiya , nochi tlen ica huelis motzonquixtiseh se ome noso eyi tlacameh ihuan quintlatlacahuiseh nochi altepechanehqueh noso ocsequintin masehualmeh . In tlahtol tlanahuatilmeh quipepechtiseh tlahtoli ihuicpa monextis quen achi ipatih tlen tlatequihuili , noso tlachihualmeh tlen moihtos monequi ipan sentica tlapialistli noso masehual tlacualistli , ihuan noihqui ihuicpa moixtlalis ocsequin tlamantli nechicolistli tlen ica moxexelos inon tlatequihuili , tlen ica mocotonas tlen sequin sanmolhuih mocalaquiah tlen quichihuah mamocotona tlacualistli , ihuan noihqui tlen tlapatioh . In tlahtol tlanahuatili quin manahuis tlen tlacohuani ihuan quinpalehuis mamonechicocah tlen icah huelis momanahuiseh . Amo huelis hueyi moaxcatis tequichihuali tlen Caltlanahuatiloyan quisenyecanas ipan inin tlamantli tlahatoli : tlahuihuicani , huehca tlatitlantli tlahcuiloli ; chapopohtli ihuan sequinoc tlamantli tlen tlatla ; chapopohtli tlamaneloli ; tepos xahuantli ihuan chicahualistli tlayoltilistli ; chicahuac tlahuili ihuan tequiyotl tlen moihtos ipan tlanahuatilmeh tlen quiquixtis Sentica Hueyi Tlahtocan . Tlanohnotzali tlen huecapa tepostli ihuan ocuilin teposmimilolmeh nochi yehuan itlanequilis tlen senyolchicahualistli quen moihtohua ipan 25 tlanahuaticayotl tlen inin Amatlanahuatili ; in Sentlanahuatiloyan queman tlayecanas , quimanahuis iselnemilis Totlalnantzin , ihuan tla tlatemactilis masequinoc quitehuicah , quipixtos noso quiixtlalis iaxcayo ipan nochi ohtlanohnotzali tlen quenihqui moihtohua ipan amatlanahuatilmeh . In Caltlanahuatiloyan quipias tlayolcayomeh ihuan hueyi caltequitiloyan tlen monequis ica nelcuali quihuicatias tlen tlahtolpamitl ipatih ihuan yehua iixcahuil ihuan tequitl tlen tlahuel monequi campa , quen moihtohua ipan tlahtol tlanahuatilmeh , iselti tequipanos noso inihuaya tlen altepetlacameh ihuan tlasentlapialmeh . In Caltlanahuatiloyan mopialis se tlatlahco caltominpiali tlen moselnahuatis ipan itequichihualis ihuan ipan itlatequihuilispan . Itlanequilis tlen saniman , tlapalehuis mamosentlali tomin tlahcohuilispan tlen nochi totlalnantzin , tlayolchicahuas ica yehua tlayecantli tlen senyolchicahualistli tlen itechpohui Caltlanahuatiloyan . Amo aquen tlanahuatiani huelis quinahuatis Caltomimpiali matetlanehti tomin . Amo mochihua hueyi tlaxcatilistli tequichihuali tlen quiyecanas Caltlanahuatiloyan , ipan tlatlahco Caltominpiali campa mochihuas neltomin ihuan moquixtis amatomin . In Tlatlahco Caltominpiali , quen moihtos ipan tlahtol tlanahuatilmeh ihuan tlen ica mocalaquiseh tequihuameh tlen intechpohui , quitlachilis tomin tlapatlali , ihuan noihqui tomin tlatequihuili , ipan mopalehuis tequihua tlen ica huelis tlaxitlahuas ihuan quiihtos motlepanita tlahtoli . In tlayecantli tlen Caltominpiali inmaco mocahuas tlen tlacameh quintocatlalis Hueyi Tequihua tlen Totlalnantzin , ihuaya tlahtol selistli tlen Sentica Hueyi Tlahtocan noso Nochipa Tlasentilistli , tla ihcon monequi , tequipanoseh ipan cahuitl tlen mohuecahuilis ihuan mohuecaitztias quen moihtohua ipan iseltlanahuatili tlen itequihuacayo ; san huelis quintequihua",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69560,6953,spanish,nahuatl,"Se llamaba Sol de Jaguar . En él sucedió que se oprimió el cielo , el Sol no seguía su camino . Al llegar el Sol al mediodía , luego se hacía de noche y cuando ya se oscurecía , los jaguares se comían a las gentes . Y en este Sol vivían los gigantes . Decían los viejos que los gigantes así se saludaban : « no se caiga usted » , porque quien se caía , se caía para siempre .","Motenehua Ocelotonatiuh ypan mochiuh tlapachiuh in ylhuicatl yn Tonatiuh in ihcuac amo otlatocaya . Can nepantla Tonatiuh mochihua niman tlayohuaya , yn onotloyohuac , niman tequaloya . Auh ipan inin quinametin nemia . Conitotihui in huehuetque in netlapaloliz catca ma timohuetziti , iccen huetzia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69561,6954,spanish,nahuatl,"Entretanto , morían los tlatelolcas : morían los capitanes , los cuachicque y los otomíes , abatidos por las armas de fuego y por las ballestas .","Au in tlatilolcatl ye yzpoliui , y quachic yn otomitl y yaotequiua ye yc mique yn tlequiquiztli yn tepozmitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69562,6955,spanish,nahuatl,No quiero que ( cuando ),Amo nicnequi mah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69563,6956,spanish,nahuatl,"Al terminar la misa , inhumaron los restos en un nuevo sitio , y se ofreció una comida a todos los religiosos .","Auh yn ontzonquiz missa , occecni quimotoquillique yn iyomiyotzin , yhuan quinmotlaqualtilli yn ixquixtin teopixque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69564,6957,spanish,nahuatl,siete,Chicome,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69565,6958,spanish,nahuatl,¿ Cuántos años tienes ?,¿ QUE ZQUI XIHUITL TICPIA ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69566,6959,spanish,nahuatl,Las manzanas son para mi hermana,In texocomeh yetoqueh inic nocihuaicnin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69567,6960,spanish,nahuatl,"¿ Tal vez allí se entregaron los cuextecas , los tlatelolcas ?","¿ Anozo oncantemactlanque cuecuexteca , in tlatilolca ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69568,6961,spanish,nahuatl,"9 Técpatl , 1384 .","IX Tecpatl xihuitl , 1384 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69569,6962,spanish,nahuatl,Gobernó esta Audiencia durante cinco años .,Yn tlapacho Audiencia macuilxihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69570,6963,spanish,nahuatl,Se pensaba y se decía que los chapulines habían salido de la cumbre del Popocatépetl .,"Auh yuh mito yuh moma , ycpac hualquizque yn Popocatepetl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69571,6964,spanish,nahuatl,". Los que no son más que gente vulgar necesitan esto : orejeras de obsidiana , orejeras de metal , y de estaño y sostenedores de obsidiana para rasurar , y puntas de obsidiana aguzadas , y pieles de conejo , y agujas y cascabeles .",. Auh in zan maceualtin intech monequi yeuatl in itznacochtli tepoznacochtli iuan amochitl iuan itztlaeualli neximaloni iuan uitzauhqui itztli iuan tochomitl iuan uitzmallotl iuan coyolli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69572,6965,spanish,nahuatl,"Y todos dijeron a una voz : “ ¡ Que no lo traigan acá , pues ya es como nuestra ofrenda ! Hemos consultado los papeles y el copal , y debe recibir su mensaje quien fue a traerlo ” .","Niman ye mochinti tzatziteuaque : “ Macaçocmo nican quiualhuicaca , ca yuhquin tonextlaual omochiuh ! Ca oticamapouhque ca oticopalpouhque , ma çano ye quiualqui yn itlatol yn ocanato ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69573,6966,spanish,nahuatl,"germine ,","celiya ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69574,6967,spanish,nahuatl,"Con eso podían vivir mi padre y mi madre . Luego vinieron más hijos . Éramos muchos . Ya éramos seis hermanas . Para entonces mi padre trabajaba más porque éramos muchos en la casa . Mi padre tenía que trabajar en el campo . Ya llevaba el arado , ya trabajaba con el azadón . También había veces que trabajaba con la talacha ; con ésta arrancaba los magueyes , y el azadón era para sembrar el maíz . Así vivió mi padre . Por eso fue que nunca nos faltó que comer , que beber ; ni tampoco nos faltó nunca ropa .","Ica on omopanoltiaya notatzin ihuan nonantzin . Zan niman oyecoque tepilhuan . Ye timiactin . Ihuan nocnehuan otiyeya tichicuacentin . Ye yiman tica on ocuache notatzin omotequiliaya ocuache ipampa ye timiactin otiyeya ipan cali . Notatzin omopiliaya tlen motequitiliz tecuecuentla . Yomiquiliaya arado , yomotequitiliaya tlaltepoztli . Noihqui quemanian omotequitiliaya ica tlalacha ; inon ica metzontequiquixtilo ihuan tlaltepoztli ica omotocaya tlaoli . Ihqui on ic omonemiti notatzin . Oncuan on aic otechpolo tlen ticuazque , tlen tiquizque ; nian noihqui totzotzoma aic otechpolo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69575,6968,spanish,nahuatl,"67 . Y aquí sé osado , haz el bien ; y también así aquí hablarán de ti , así te mencionarán ; y también aquí por ti se honrarán , serán renombrados , se ennoblecerán . Y aquí , aquí se esforzarán como águilas . Tú que eres jade , tú que eres pluma preciosa , hazle el bien a tu rostro , a tu corazón , y aquí horádate , fórjate , y así aquí embarnecerás , aquí madurarás . ¿ Acaso molesta lo que quiero hacer , yo que soy tu madre , yo que soy tu padre ? ¿ Soy un escudo viejo , soy una macana vieja ? Y esto , muchacho mío , es todo lo que en tu seno , lo que en tu cuello ato . Fortalece tus manos , tus pies . Haz el bien a tus parientes , no sea que aquí en tu rostro , encima de ti te dañes . Sólo así yo , tu madre , tu padre , con negligencia hablo y hablo , hijo mío .","67 . Auh nican xommotlapalo , xiquimicneli ; auh no nican yc mitzonihtozque , yc mitzontenehuazque ; auh no nican yc motechpa ommotizahuizque , motenyotizque , motlapallotizque . Auh iz , nican , ontlaquauhtlamatizque . Chalchihuitle , quetzalle , xoconicneli immix , immoyollo , auh nican xommopitza , xommomamali ; auh nican yc tommochamauhtiez , yc tommotimalotiez . ¿ Cuix tecoco in nicchihuaznequi , in nimonan , in nimotta ? ¿ In nichimalzolli , in nimacquauhzolli ? Auh inin , notelputzine , zan ixquich immotozcatlan , immoquechtlan , nimitzilpilia . Xoconhuapahua immomatzin , immocxitzin . Auh xiquimicneli immotechiuhcahuan . Ma yc nican mixco , mocpac , timonentoca , timotlazaltoca . Zan niuhqui , in nimonan , in nimotta , zan ilihuiz in nitlatlahtohua notelputze .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69576,6969,spanish,nahuatl,"Encantado , Ernesto . Un saludo a su mamá .","Tlecanamo , Ernesto . Xitemotlahpalo monantzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69577,6970,spanish,nahuatl,MAFAFA MORADA,METSTSONKILIT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69578,6971,spanish,nahuatl,Es bejuco ( kuamekat ) .,In kuamekat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69579,6972,spanish,nahuatl,Si se quisiere yr despues de vendidas y el valor y tomines se digan de misas por nosotras tres me boy por mano de mi sobrina Ana Mocel y se le dé algo del precio y valor de las casas .,Auh in iquac tla omonamacac calli in ipatiuh yes tomines misas yc topan mituz teyxtin auh yn ye ymac nonehua nopilotzin Anan Mocel man oncan tlaocoliloz in ipatiuh mochiuaz calli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69580,6973,spanish,nahuatl,míralo Éste no sabe todavía trabajar iy lo que ya desea todavía es una baba sólo tiene 17 años cómo puede saber ya de las cosas mundanas,xiquihta ilnin nien ayammo quimati tequitiz ihuan tlen ye quelehuial oc tencualactli zan caxtolli ome xihuitl quipia iquen ica ye quimatiz in tlalticpaccayotll,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69581,6974,spanish,nahuatl,Ella me dijo que lo visitara .,Yehua onech ilhui manicon tlahpaloti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69582,6975,spanish,nahuatl,"Se da por allá arriba , en La Galera y Xocoyolo .","Mochiua ajkuakopa , ne La Galera uan Xokoyolo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69583,6976,spanish,nahuatl,"El sábado 14 de febrero de 1615 nevó en todos los cerros , en el Iztactépetl y en el Popocatépetl , en el cerro Cilcuaye que está en Ayotzinco de Chalco y en el Quetzaltépetl que está hacia Tetzcoco .","Axcan sábado yn ic 14 mani metztli de febrero de 1615 años , yhcuac oceppayauh yn intech nohuiyan tetepe , yn Iztactepetl ytech yhuan ytech Popocatepetl , yhuan ytech tepetl ytoca Cilcuaye yn Ayotzinco nepa catqui Chalco , yhuan ytech Quetzaltepetl yn Tetzcucopa catqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69584,6977,spanish,nahuatl,"A trece dias del mes de hebrero de mil y quinientos y ochenta y siete años Pedro Ahuexotl en el dicho barrio [ tlaxilacalli Tezcatzongo ] [ entre renglones : pregonó ] que se vendían las casas y tierras de Ysavel Maria y valen ochenta pesos ; nadie respondió . Testigo Martin Juarez . Ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",VII . - Pregon a treze dias del mes de hebrero de mil e quinientos e ochenta y siete años in Pedro Ahuexotl otzatzic in tlaxillacalpan Tezcatzonco oquitecaquiti ynic monamaca yn ical in itlal Ysabel Maria oquiteneuh in ipatiuh napohualli pesos ayac otlananquilli ixpan testigo Martin Xuarez . Ante mi Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69585,6978,spanish,nahuatl,"Y muchas veces intentaron derrotarlos , pero no pudieron , porque los mexicas eran muy aguerridos .","Auh yhuan miecpa yn quinpehuazquia , ahuel quinchihuaya , cenca tlapaltique catca yn mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69586,6979,spanish,nahuatl,"2 Acatl , 1299 .","II Acatl xihuitl , 1299 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69587,6980,spanish,nahuatl,Las piezas son cómodas y muy altas .,In calxexeloltin coyahqueh ihuan huehcapa cateh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69588,6981,spanish,nahuatl,"Se nos ordenó a los naturales , por parte del rey nuestro señor , que los enfermos , cuando hicieren su testamento , lo hagan de su entera voluntad , que de su voluntad dicten las palabras para repartir sus bienes cuando hicieren su testamento ; dejarán dicho cuál es su voluntad cuando hicieren su testamento , para que luego se ejecute y se cumpla su palabra .","Auh ynic yehuatzin hualmotlanahuatilia tohueytlahtocatzin rey yn timacehualtin , yn cocoxqui yc quichihuaz yn testamento çan iyollotlama yez quiyomahuiz yn quihtoz , huel ytlanequiliztica quitlaliz yn itlahtol ynic quixexelotiaz yn iaxca ytlatqui yn momiquiznanahuatiqui quichihuaz ; huel quihtotiaz yn tleyn ytlanequiliz yez ynic mocacauhtiaz , ynic niman yehuatl mochihuaz moneltiliz maxiltiz yn intlahtol .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69589,6982,spanish,nahuatl,Que yo sea,Man nehua nie .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69590,6983,spanish,nahuatl,"De la posesion que tomaron ( e arrancaron yerbas ) e arrojaron piedras de las dichas tierras sin contradición de persona alguna y de esto yo el escribano Miguel Hernandez doy fe de ello y delante de todos se derribo y desbarato un cerco de cañas y por verdad lo firmamos de nuestros nombres . Fecho a postrero dia de marzo de mil e quinientos y setenta años y por que no sabe firmar firmó por el Melchior Diaz alguazil mayor Agustin Faustin los cuales mandamientos van bien e fielmente trasuntados y corregidos con el original fe de lo cual lo firmo de mi nombre , Rodrigo Gutierrez .",Ynic oconanque yn posesion otlamotlaque yn intlalpa ayac tle ma oquito yuh nicneltillia yn nehuatl escribano Miguel Hernandez auh no mochi tlacatl ixpan yn omoxitini acatlatzaqualli ynic ticneltilia nican tictlalia yn totoca yhuan tofirmas . A postrero dias del mes de marzo mil e quinientos e setenta años . Pasó ante mi Miguel Hernandez escribano amo huelacuillohua ipanpa nican niquintocayotia Melchior Diez alguacil mayor [A]gustin Faustin alguacil .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69591,6984,spanish,nahuatl,Testigo : Victoria Lopez española viuda vezina de esta ciudad de Mexico de la qual fue recebido juramento ( por dios y por Sancta Maria y por una señal de cruz su cargo del qual prometio de dezir verdad de lo que supiese y le fuese preguntado y aviendo jurado ) y siendo preguntada por el tenor de lo susodicho . [ ¿ Qué sabes bien de la demanda de Maria Geronima y su esposo Juan de Escalante en contra de Antonio José ? .,Testigo . - Victoria Lopez [F . 7r . ] española viuda vezina de la ciudad de Mexico macoc juramento etc . tlatlaniloc in testigo ylhuiloc quenin uel ticmati ynic moteilhuia Maria Geronima yn inamic Juan de Escalante ynic mixnamiqui Antonio Joseph .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69592,6985,spanish,nahuatl,"Mucho reclaman tu rostro , tu corazón , tu cuerpo ( en recompensa ) porque así , por mí te privaste de algo , así me criaste . Junto al fogón , en el hogar sobre mí cabeceabas ( preocupada ) si me habías lastimado el labio o si me arrullabas ; porque por mí temiste que algo imprevisto pudiera ocurrir ; no con tranquilidad hiciste el sueño , el descanso ; bien por mí velaste y con tu mano recogías mi orina , mi excremento ; no con tranquilidad , no apaciblemente ( no sin dificultades ) se hacía enjundiosa , venía a derramarse tu lechecita que en mi boca echaste , me escurriste .","Tleynmach quinequi immitzin , moyollotzin , immonacayotzin , ca yuhqui in nopampa oticmotzacuiltitzino , in yc otinechmozcaltili . In nextitlan , in tlecuillan , in nopan oticochyayaticatca , intla xinechmotencopiniliani , intla xinechmocochpachilhuiyani , ca huel nopampa otimoteputzmamauhtitzino ; in aihuiyan cochiztli , in nctequiztli in oticmuchihuili ; in huel nopampa otimixtozohualtitzino yhuan in naxix , in nocuitl oticmatzolhuiticatca . In aihuiyan , in ahicemele , in ohualchiahuatia , in ohualpepeyocatia im mochichihualayotzin in nocamac otinechmotetequilili , otinechmochichipinilili .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69593,6986,spanish,nahuatl,tú,Tehua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69594,6987,spanish,nahuatl,ya por el anochecer,sayá tleyouas,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69595,6988,spanish,nahuatl,"Y en Colhuacan , según dicen , ya para venir hacia acá , los aztecas tomaron a Tetzáhuitl Huitzilopochtli , que era el diablo al que tenían por dios .","Auh yn Colhuacan , yn iuh quitohua , quin oncan huel quihuallantiquizque yn diablo yn Tetzahuitl Huitzillopochtli yn oquimoteotiaya yn azteca yn huallaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69596,6989,spanish,nahuatl,hasta que amanecía .,asta tlanexiliyaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69597,6990,spanish,nahuatl,"Entonces nuevamente hubo epidemia ; se presentaron hemorragias por la nariz , la enfermedad arreció , y mucha gente murió .","Auh ye noceppa yquac necocoloc ; yeztli toyacacpa quiz , huel totocac yn cocoliztli , miec tlacatl yn momiquilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69598,6991,spanish,nahuatl,"Ibamos enfrente , fuimos con el doctor íbamos con el doctor iba yo a curarme una vez me cobró la primera vez 90 pesos .",satepan otia ' ke ok sinkwenta nikilwia monka akin kikobraro ok sinkwenta pesos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69599,6992,spanish,nahuatl,En este año los mexicas comenzaron a renovar la casa del diablo Huitzilopochtli .,"Nican ypan in yn peuh ynic coppahuique yn ical yn diablo Huitzillopochtli , yn quichiuhque mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69600,6993,spanish,nahuatl,viviréis,anemizqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69601,6994,spanish,nahuatl,Y cuando se aventó,Uan kema momajkajki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69602,6995,spanish,nahuatl,No es medicinal . Solo sirve para comida .,"Amo kualtia para pajti , kualtia para tapalol .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69603,6996,spanish,nahuatl,Y luego encontinente este día mes y año susodicho declararon los dichos biejos el primero Martin Lazaro Tezcacohuacatl vecino de Coatlayauhcan [ casado ] del qual fue tomado y recevido juramento por dios y por Santa Maria y por la señal de la cruz .,Auh niman yquac ipan cemilhuitl yhuan xihuitl yn omoteneuh tlacpac otlananquillique yn huehuetque ynic ce tlacatl testigo Martin Lazaro Tezcacohuacatl chane Cohuatlayauhcan namique juramento oquichiuh ynic otlatlacoltiloc yn ixpantzinco dios yhua totlazonantzin Santa Maria yhuan y nica yn imachio in cruz etc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69604,6997,spanish,nahuatl,"Pero en ningún lugar se sentían a gusto ; venían de muy lejos atravesando regiones inmensas , venían caminando despacio , deteniéndose en muchos sitios por el camino ; así que no llegaron enseguida a Tenochtitlan , como se verá más abajo , cuando se consigne el año en que llegaron .","Auh acan tlahuelmatque , ca cenca hueca yn huallehuaque cenca huey yn tlalli quihualtocaque , huel yhuiyantzin yn ohuallatiaque , oc ohualmotlatlalitiaque yn ohtlipan ; inic çatepan amo yciuhca yn ohuacico nican Tenuchtitlan , yn iuh niman ye onnecitiuh tlatzintla yn tleyn ipan xihuitl ahcico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69605,6998,spanish,nahuatl,"No se necesita limpiarlo , sólo se limpia lo que se siembra .","Amo mochipaujtani , se kichipaua tein se kitoka .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69606,6999,spanish,nahuatl,"Se llaman , Lunes , Martes , Miércoles , Jueves , Viernes , Sábado y Domingo .","Inintin mo cuitiah lunes , martes , miércoles , jueves , viernes , sábado ihuan domingo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69607,7000,spanish,nahuatl,"Yo Axayácatl , los busco , nos abandonó Tezozomoctli , por eso yo a solas doy salida a mi pena .","In ni Axayaca za niquiyatemoa . in techcahuaco in Tezozomoctli , notlayocol a noconayaihtoa yan zayio .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69608,7001,spanish,nahuatl,"Los hombres ya no se apeaban : se iban derechito hasta llegar a las plantas de Nuestro Señor de Chalma . Derechito llegaban a la iglesia , ni siquiera descansaban . Luego se bajaban del caballo y entraban a la iglesia , donde el buen sacerdote decía la misa .",Nochtlacatl aihmo ocahuatemoque : otlamelahuaya hasta acizque ixitlantzinco Toteotatzin Chalma . Melahuac oacia teopa ; amo siquiera omocehuiaya . Zan niman cahuatemoya ihuan ocalaquia itic teocali campa mahuiztic topixque omochihuiliaya misa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69609,7002,spanish,nahuatl,la cuecen y comen .,kikakatsouaj uan tlakuaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69610,7003,spanish,nahuatl,"Cuando los vio Ahuitzotzin , enseguida les dio sus señoríos .","Auh yn oyuh quimittac yn Ahuitzotzin , niman quinmacac yn tlahtocayotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69611,7004,spanish,nahuatl,Mi hermano está sin dinero .,Nocnin amo quipia tomín .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69612,7005,spanish,nahuatl,"Se da solo , pero algunos sí lo siembran porque se come .","Mochiua saj . Sayoj kasá kitokaj in semillita , ta uelik .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69613,7006,spanish,nahuatl,Mi hermano es un muchacho fuerte y sano .,Nocnin ce cualli ihuan chicactic piltontli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69614,7007,spanish,nahuatl,Hay dos clases :,Onkak ome taman :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69615,7008,spanish,nahuatl,Brota de la tierra .,In ixua saj talixko .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69616,7009,spanish,nahuatl,"7 Ácatl , 1603 .","32 VII Acatl xihuitl , 1603 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69617,7010,spanish,nahuatl,"Y a los dichos naturales que antiguamente estaban ahí asentados , a los xochtecas olmecas quiyahuiztecas cocolcas , los persiguieron y los expulsaron de Amaquemecan .",Auh yn macehualtin omoteneuhque yn anchto oncan onoya yn xochteca yn olmeca yn quiyahuizteca yn cocolca ynic quintocaque ynic oncan quinpeuhque Amaquemecan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69618,7011,spanish,nahuatl,"Y porque allá van a chocar las aguas contra el acantilado de Chicomóztoc , por eso el lugar también se llama Tzotzompa .","Auh ynic oncan hualmotzotzona atl ytech tepetlamimiloli Chicomoztoc , yehuatl ypampa ynic no mitohua Tzotzompa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69619,7012,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69620,7013,spanish,nahuatl,¿ De que murió ? Tenía tifo .,¿ Tlen oquimomiquilti ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69621,7014,spanish,nahuatl,"Puede ser que en alguna parte tengas que acostarte dentro de la barranca , a la boca de la barranca , o en la cresta del monte , entre las piedras , entre los árboles ; puede ser que en algún lugar quedes del todo aniquilado , acabe contigo nuestro señor .",In azo cana atlauhitic atlauhcamac tlacopac tetl itzintlan cuahuitl itzintlan timocochitiz in azo cana timopopoliuitiz mitz tlatiz totecuyo ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69622,7015,spanish,nahuatl,Me cometio a que biniese a San Juan Amanalco y en este barrio [ tlaxilacalli ] dí la posision a Diego Yaotl e a Baltazar Xochitl y a Francisca Tlaco e Ysabel Tlaco .,"Onotechquimocauili ynic oniuala San Juan Amanalco yn ipan tlaxilacali auh oniquimacac posesion yn itoca Diego Yaotl , Bartasal Xochitl yuan Francisca Tlaco yuan Ysabel Tlaco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69623,7016,spanish,nahuatl,"Xicomoyáhual se casó en Azcapotzalco , y su marido fue Chiconquiauhtzin ; una hermana de Xicomoyáhual , llamada Teucoxotzin , fue dada por esposa a Tochinteuctli , tlatoani de Huexotla .","Y Xicomoyaual Azcapotzalco moquichuatico , yoquichui muchiuh Chiconquiauhtzi ; ynehuan ehua ytoca Teucoxotzi yoquichui muchiuh Tochintecuhtli Uexotla tlatouani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69624,7017,spanish,nahuatl,"No te han llamado a tí , sino a tu padre .","Amo tehua omitznotzqueh , oquinotzqueh motata .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69625,7018,spanish,nahuatl,¿ Por qué te hacías desdeñoso ?,¿ Tle ica timonenequia ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69626,7019,spanish,nahuatl,"Muy bien papá , gracias . Me acosté anoche algo tarde y por eso todavía no me he levantado . ¿ Qué horas son por favor ?","Huel oualli notahtzin , tlazohcamati . Yalhua icayohua ye tlahea onotecac ihuan ¡ pampa inon ayemo nehuahtica ¿ Tlen imán ye tícateh ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69627,7020,spanish,nahuatl,"1 Tochtli , 1610 .","I Tochtli xihuitl , 1610 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69628,7021,spanish,nahuatl,Tendría .,Quipiazquia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69629,7022,spanish,nahuatl,"12 Acatl , 1283 .","XII Acatl xihuitl , 1283 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69630,7023,spanish,nahuatl,"El sábado 10 de octubre de 1598 se hizo pregón en el mercado sobre un candelero de barro con ángeles y sobre un incensario al que le soldaron un santo o una santa , y en el que además habían ofrecido tabaco ; todo fue prohibido por órdenes del inquisidor que presidía el Santo Oficio , hubo excomunión , y los alfareros fueron cesados en su oficio .","Sábado a X de octubre de 1598 años , yquac yc tzatzihuac tianquizco yn ipampa çoquicamdelero angelesme yhuan yn tlapopochhuilloni tlatemetzhuilli yn aço sancto anoço sancta yhuan yn ihetl ytech quitlalia ; mochi tecahualtilloc , yc motlanahuatilli yn quimopiallia Sancto Oficio inquisidor , descumonión yc huetz , cahualtilloque in çoquichiuhque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69631,7024,spanish,nahuatl,E luego parecieron un yndio llamado Martin Ayaxca e otro que se dice Miguel Yacamecatl e Pedro Epcohuatl prencipales del barrio [ tlaxilacalleque ] de Tlachcuititlan los quales dixeron que el dueño de las tierras sobre ques esta diferencia se llamaba Totol e que no sabe si tenya algun parentesco con una yndia llamada ( Maria ) [ Ana ] Xoco .,Auh yn itoca Martin Ayaxcan yhuan Miguel Yacamecatl yhuan Pedro Epcohuatl in tlaxillacalleque Tlachcuititlan quitohua yehuatl tlalle in Totol amo ticmati in quenin quinotza in cihuatzintli yn itoca Ana Xoco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69632,7025,spanish,nahuatl,En verdad tú te lo buscaste ( de parte del ) señor nuestro dios : él está mirando dentro de la piedra y del palo .,Ca nel yehuatl otictemoli in tlacatl totecuyo : ca tetl ca cuahuitl itic motlachieltitica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69633,7026,spanish,nahuatl,"“ Uta , allá ya están comiendo","Uta , nepa ya tlakuaj",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69634,7027,spanish,nahuatl,"Ahorita tenemos un perro chico , un caza tejones , con piernas muy cortas y torcidas .","Axcan ticpia ce chichiconetl , techaloacini , ilacaztic ihuan icxitetepo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69635,7028,spanish,nahuatl,"Pero ya se pudrió ya lo echamos en nuestro terreno como abono ya lo echamos , para el otro año le metemos otro barbecho .",pero yupalan komo abono yetitlašilia in totlal para oksé šiwitl tihkakakia ' ohpan barbečo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69636,7029,spanish,nahuatl,estaba el xili .,xili itstó .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69637,7030,spanish,nahuatl,"Cuatro veces en el día y cinco veces en la noche . Primera vez cuando el Sol está ya fuera . Segunda , cuando es la hora de la comida . La tercera , cuando está el Sol a la mitad . Y la cuarta cuando está ya a punto de meterse .","Nappa in cemilhuitl auh macuilpa yn yohualtica . Inic ceppa icuac in hualmonmana Tonatiuh . Auh ynic oppa icuac in tlaqualizpan . Auh inic expa icuac in nepantlatonatiuh , auh inic napa icuac in ye on callaqui Tonatiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69638,7031,spanish,nahuatl,Luego ya lo empiezo ya tejo ya con una última corrida todo arreglado lo termino .,onkán ye nipewaltia niki ' kiti yeka nihpe ' pena moči areglado nihyekoa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69639,7032,spanish,nahuatl,Y que la dicha tierra los susodichos la an tenido y tienen pues a sido de sus antepasados y que lo dicho y declarado tiene es publico e notorio entre los dichos yndios naturales desta ciudad y aun afuera della y este testigo por tal lo sabe y tiene y es la verdad para el juramento que fecho tiene y en ello siendole leido a dado a entender se afirmo e ratifico en ello e lo [ F . 6r . ] firmo de su señal y los dichos alcaldes lo firmaron de sus señales .,Auh yn axcan ynic moteylhuia ca ymaxca ca yntlal ca yntlatqui ca quincahuilitia yn intatzin yn tlalli ynic amo niztlacati ca juramento onicchiuh yn nehuatl Miguel Achitomecatl ypanpa yc nican nomatica niquetza cruz . Miguel Achitomecatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69640,7033,spanish,nahuatl,Joan Garcia tepisque respondió y dixo delante de mí se hizo lo que la vieja María Xoco dexó mandado y dicho que de ella era sola y estava para morir estas casas se edificaron por mí y por mi marido con nuestra pobreza los dos y pues no a quedado ninguno de mis nietos y si oviera quedado yo les dexara las casas .,VII . - Juan Garcia tepixqui yc tíananquilia conitoa ca huel nixpan nomochiuh inic omonanahoatitia yn illamatzin Maria Xoco yuh conitotia ca nel za nocel ca ye nomomiquiliz ynin calli ca huel tonetoliniliz zan tomextin y nonamic catca tictoquechilique ca nelli ayac nima ce tlacatl omocauh noxhuihoan yn tla cemen onemini ca niquinmacatiazquia in caltzintli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69641,7034,spanish,nahuatl,Yo lo veo a menudo,Nehua nochipa niquita .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69642,7035,spanish,nahuatl,"Y dicen que aunque todos los dioses habían muerto , sin embargo no pudo moverse , no pudo seguir su marcha el dios para hacer su oficio . Ehecatl , se paró el viento , mucho empujó , hizo ímpetu con viento , ( y ) en seguida pudo moverse y luego ya por esto va siguiendo su marcha .","Auh quitoa in manel muchintin teteu onmicque , zannel amo huel ic olim , amo huel ic otlatocac in teutl tonatiuh ic itequiuh onmochiuh Hecatl , moquetz in Hecatl , cenca molhui , totocac in ehecac , quin yehuatl huel colini , niman ye ic otlatoca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69643,7036,spanish,nahuatl,Es hongo ( nanakat ) .,In nanakat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69644,7037,spanish,nahuatl,"Hay sufrimiento , lugar de tristeza en la tierra . Así tristemente cavilo , deseo la maldad , la desesperación ha venido a ser mía . Me digo , ven niña , aun cuando del todo he de morir .","Tetlatlahuelcauh , teyollocococan in tlalticpac . In quenman on nontlatlayocoya , ninotlahuelnequi , nonexiuhtlatilco . Nic - hual ihtoa , cue conetl , ma no ce nimiqui",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69645,7038,spanish,nahuatl,"Había gobernado en Tollan durante 49 años ; y si se cuenta todo el tiempo desde que nació Huéimac y mientras vivió , resultan 78 años hasta que entró al dicho Cincalco de Chapoltépec .","Auh ynic tlahtocat Tullam onpohuallonchiuhcnahui xihuitl ; auh ynic mochi mocenpohua yn itzinecan ompa yc tlacat yhuan ynic mochi onen tlalticpac yn Hueymac epohualloncaxtolli ypan exihuitl , | | 20r ynic niman oncan ocallaquico yn omoteneuh Cincalco Chapultepec .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69646,7039,spanish,nahuatl,"Este Huetzin ambicionaba el señorío de Colhuacan porque de aquí era originaria su madre , la señora Coátetl , en la cual lo había engendrado el tlatohuani de Cohuatlichan llamado Itzmitl , y también por otro nombre Tlacoxinqui ; éste fue el primer tlatohuani de Cohuatlichan .","Auh ynic quimonectiaya tlahtocayotl Huetzin yn oncan Culhuacan ca oncan cihuapilli oncan yehuac yn inantzin ytoca Coatetl , ompa quichiuihto tlahtohuani Cohuatlichan yn itoca Ytzmitl , yn icontetl ytoca Tlacoxinqui ; ynin yancuican tlahtohuani mochiuh yn Cohuatlychan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69647,7040,spanish,nahuatl,"Y no en tu rostro , encima de ti , coloques aquello de lo que Dios te ha hecho merced . Si así te perviertes , si así te burlas de los otros , por ello a ti mismo te comerás , así junto a la gente te has de comer , así afligirás , así disgustarás al Señor Nuestro , que tal vez todavía te hubiera puesto en alto .","Yhuan ma mixco , ma mocpac ticman inic omitzmocnelili in Dios . Intla ye titlahuelilocatiz , intla ye teca timocacayahuaz , ca ye timoquaz , ye tetech timoqua , ye ticaamanaz , ye ticmocihuiz in Totecuiyo , azo oc huey mitzpanitlaliz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69648,7041,spanish,nahuatl,"¡ El agua se ha acedado , se acedó la comida ! Esto es lo que ha hecho el Dador de la Vida en Tlatelolco .","In atl chichix , no zan ye tlaqualli chichix . Aya zan conayachiuhqui in Ipalnemoani ha in Tlatilolco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69649,7042,spanish,nahuatl,Este pastel es más sabroso que aquel .,Inin tlayecchihchihqui pantzin ocachi huelic queh neca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69650,7043,spanish,nahuatl,". allá está el espejo , allá está erguida la luz , la tea encendida ; allá el agua fría y la ortiga ;",. ca ompa mani in tezcatl ca ompa hicac in tlauilli in ocotl ca ompa in atl cecec in tzitzicaztli ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69651,7044,spanish,nahuatl,"Artículo 130 . - El principio histórico de la separación del Estado y las iglesias orienta las normas contenidas en el presente artículo . Las iglesias y demás agrupaciones religiosas se sujetarán a la ley . Corresponde exclusivamente al Congreso de la Unión legislar en materia de culto público y de iglesias y agrupaciones religiosas . La ley reglamentaria respectiva , que será de orden público , desarrollará y concretará las disposiciones siguientes : a ) Las iglesias y las agrupaciones religiosas tendrán personalidad jurídica como asociaciones religiosas una vez que obtengan su correspondiente registro . La ley regulará dichas asociaciones y determinará las condiciones y requisitos para el registro constitutivo de las mismas . b ) Las autoridades no intervendrán en la vida interna de las asociaciones religiosas ; c ) Los mexicanos podrán ejercer el ministerio de cualquier culto . Los mexicanos así como los extranjeros deberán , para ello , satisfacer los requisitos que señale le ley ; d ) En los términos de la ley reglamentaria , los ministros de cultos no podrán desempeñar cargos públicos . Como ciudadanos tendrán derecho a votar , pero no a ser votados . Quienes hubieren dejado de ser ministros de cultos con la anticipación y en la forma que establezca la ley , podrán ser votados . e ) Los ministros no podrán asociarse con fines políticos ni realizar proselitismo a favor o en contra de candidato , partido o asociación política alguna . Tampoco podrán en reunión pública , en actos del culto o de propaganda religiosa , ni en publicaciones de carácter religioso , oponerse a las leyes del país o a sus instituciones , ni agraviar , de cualquier forma , los símbolos patrios . Queda estrictamente prohibida la formación de toda clase de agrupaciones políticas cuyo título tenga alguna palabra o indicación cualquiera que la relacione con alguna confesión religiosa . No podrán celebrarse en los templos reuniones de carácter político . La simple promesa de decir verdad y de cumplir las obligaciones que se contraen , sujeta al que la hace , en caso de que faltare a ella , a las penas que con tal motivo establece la ley . Los ministros de cultos , sus ascendientes , descendientes , hermanos y cónyuges , así como las asociaciones religiosas a que aquellos pertenezcan , serán incapaces para heredar por testamento , de las personas a quienes los propios ministros hayan dirigido o auxiliado espiritualmente y no tengan parentesco dentro del cuarto grado . Los actos del estado civil de las personas son de la exclusiva competencia de las autoridades administrativas en los términos que establezcan las leyes , y tendrán la fuerza y validez que las mismas les atribuyan . Las autoridades federales , de los Estados y de los Municipios tendrán en esta materia las facultades y responsabilidades que determine la ley .","Tlen 130 Tlanahuatihcayotl . In tlahtolpehualistli tlen tlahtolyotl tlen queman moxelohqueh Tecpan tlanahuatiloyan ihuan teocalmeh quiixnehuia tlahtol tlanahuatilmeh tlen moixtlalia ipan inin Tlanahuatihcayotl . In teocalmeh ihuan sequinoc teonechicolismeh quitlepanitaseh tlahtol tlanahuatili . San iixcotiah Tlahtocan Sennechicolistli tlanahuatil tequichihuas tlen pamitl altepechantli tlatiochihualistli , teocalmeh ihuan teotlahtoli nechicolismeh . In tlahtoltlanahuatili tlen itechpohui , tlen momatis ipan altepechantli , quiixcualtlalis ihuan quichihuas inin tlahtoltlamatilismeh : a ) In teocalmeh ihua teonechicolismeh quipiaseh tlanahuatil tlacayotl quen teotlasentilismeh queman quinmacaseh amatocayotl tlen intechpohui . In tlanahuatili quitlachilis innemilis inin tlasentilismeh ihuan quiihtos quenihqui ihuan tlen amameh quinechicoseh ihuicpa motocaihcuiloseh . b ) In tequihuaquemeh amo mocalaquiseh ipan innemilis teotlasentilismeh ; c ) In mexica tlacameh huelis quiyecanaseh san tlen yehuan quinequiseh teotlahtoli . In mexica tlacameh ihuan tlen quiahuac ehuaneh monequis , ihuicpa mochihuas , quinechicoseh amatlanequilismeh tlen quiixnextia tlanahuatili ; d ) Quen moihtohua ipan tlanahuatili tlahtolchihuali , in tlayecananih tlen teocalmeh amo huelis quiseliseh altepechantli tlanahuatili . Quen altepetlacameh intechpohui huelis tlaixhuasaniseh , amo huelis quiixhuasaniseh intocah . Tlen ahquia quicahuaseh teocalmeh ica achtohui cahuitl ihuan tlen quiihtos tlahtol tlanahuatili , huelis quin tocah ixhuasaniseh . e ) In teopixcameh amo huelis monechicoseh tlen ica quitemoseh tlahtol tequichihualismeh ihuan amo quichihuaseh tetlaihilistli tlapalehuili noso axtlapalehuili tlen tlaixnextili , tlahtolnechicolistli noso tlehtleya tlahtol tlasentilistli . Noihqui amo hueliseh ipan altepechantli nechicolistli , ipan teopan nechicolistli noso tlen teotlahtoli tematiltili , ihuan amo ipan amatl campa ixnesis teotlahtoli , quiixnamiquiseh tlanahuatilmeh tlen totlalnantzin noso caltlanahuatilmeh , ihuan amo quiixpanoseh , san quen huelis , machiotl tlen totlalnantzin . Mosen ixcotonas nochi tlamantli tlahtol nechicolismeh tlen quipiaseh tocayotl campa ixnesis se tlhatoli noso tlehtleya tlamanextili tlen ihuaya moixtlalis tlaneltoquili teotlahtoli . Amo huelis mochihuas ipan teocalmeh nechicolismeh campa ixnesis tlahtolnechicolistli . San tlahtoli tlen melahuac moihtos ihuan mochihuas tlanequilmeh tlen moixcahuiltis , quiilpia anqueh quihtohua , tla axquichihuas tlen moixcahuilia , quiselis tlatzacuiltili tlen moixtlalia ipan tlahtol tlanahuatili . In teopixcameh tlen teocalmeh , icolhuan , iconehuan , iicnihuan ihuan isahuahuan , noihqui tetlahtolmeh nechicolismeh campa yehuan tlatzquitoseh , amo huelis quiseliseh tlapiali tlen miquiseh , tlen tlacameh quin yecanaseh teopixcameh noso quin palehuiseh ica tonalnemilistli ihuan amo quipiaseh inteixmatcahuan ipan nahui tlacamecayotl . In tlachihualmeh tlen innenmilis tlacameh san intlanahuatil tlen tequihuahmeh tequichihuaneh quen moixtlalia ipan tlahtol tlanahuatilmeh , ihuan quipias chicahualistli tlen yehuan quinmactiliseh . In tequihuameh tlen sentlanahuatiloyan , tlen tlaltlanahuatilmeh ihuan tlen altlepetlalmeh , quipiaseh ipan inin pamitl tequihuacayotl ihuan tlanahuatilmeh tlen quihtos tlahtol tlanahuatili .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69652,7045,spanish,nahuatl,"También en este año se enseñoreó Nezahualcoyotzin como tlatohuani de Acolhuacan Tetzcoco , cuando Itzcohuatzin llevaba cinco años gobernando , y cuando ya habían sido derrotados los tepanecas y los xochimilcas .","Auh no ypan in yn xihuitl yn motlahtocatlalli yn Neçahualcoyotzin yn Acolhuacan Tetzcoco tlahtohuani , ye yuh macuilxihuitl tlahtocati yn Itzcohuatzin , ye oyuh pehualloque yn tepaneca yhuan xochmilca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69653,7046,spanish,nahuatl,"Inmediatamente cercan a los que bailan , se lanzan al lugar de los atabales : dieron un tajo al que estaba tañendo : le cortaron ambos brazos . Luego lo decapitaron : lejos fue a caer su cabeza cercenada .","Niman ye ic quinyahualoa in mitotia , niman ye ic hui in huehuetitlan , niman quimahuitecque in tlatzotzona hualcocoton omexti in imacpal . Zatepan quiquechuitecque hueca huetzito in iquech .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69654,7047,spanish,nahuatl,Ella se llama Rosamaría .,Yehua itoca Rosamaría .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69655,7048,spanish,nahuatl,vendisteis,oantlanamacaqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69656,7049,spanish,nahuatl,da vuelta,kitlali uelta,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69657,7050,spanish,nahuatl,". un conejo crearía mi dios . Yo perforaré , yo taladraré la Montaña de Mixcoatl en Colhuacan . Dueño de voces , yo tañí el espejito , el espejito .",". ya tochi quiyocuxquia noteuh . Ni qui ya tlazaz , ni qui ya mamaliz Mixcoatepetl Colhuacan . Tozquiva aya nictzotzon in tezcatzintli in tezcatzintli",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69658,7051,spanish,nahuatl,Yten declaro que hacia la acequia [ acalohtli ] de la calzada tengo otro pedazo de tierra [ comprado ] en que está edificada otra casa con un poco de cercado que su entrada tiene hacia la parte del poniente que conpré de Petronila Zaquan en diez pesos lo qual aya y herede mi nieta Maria Salome .,Yoan nicteneua acalotencopa mani notlalcoal yoan ipan mani calli yoan achi ytepantlatzacuillo tonatiuh ycalaquiampa ytzticac nicouilli Pedronilla Zaquan nicmacac matlactli pesos ynin ytech pouiz yn noxuiuh Maria Salomen .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69659,7052,spanish,nahuatl,"El dicho Juan Grande era un hombre muy bueno , pues no se burlaba de los macehuales que venían a promover pleitos ante los virreyes , como solía hacerlo el otro nahuatlato que murió antes y que se llamaba Francisco de Leyva , el cual era malo y afligía mucho a los macehuales .","Auh huel cualli tlacatl ocatca yn omoteneuh Juan Grande , amo imca omocacayahuaya macehualtzitzinti in pleito quihualchihua imixpantzinco visurreyesme , yn iuhqui occe tlacatl catca yn achtopa omic nahuatlahto yn itoca catca Francisco de Leyba , ynic tlahueliloc catca cenca quintoliniaya macehualtzitzinti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69660,7053,spanish,nahuatl,"Aquí se dice cómo los españoles dieron muerte , destrozaron a los mexicas cuando se celebraba la fiesta de Huitzilopochtli , alla donde se decía el patio sagrado del templo .","Nican mitoa in quenin españoles quinmictique , quimixtlatique in mexica , in quilhuiquixtiliaya Huitzilopochtli in oncan mitoaya Teoithualco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69661,7054,spanish,nahuatl,En el año 1 Tochtli 1350 Ixcuecuénotl encendió fuego nuevo en Tepantonco ; este fuego lo mantuvo cuatro días ardiendo el mexica Ixcuecuénotl .,Ce Tochtli xiuitl yn tletlalito Tepantonco yn Ixcuecuenotl ; ynon tletl ye nauiluitl tlatlatitica yn Ixcuecuenotl mexicatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69662,7055,spanish,nahuatl,"13 Acatl , 23 .","XIII Acatl xihuitl , 23 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69663,7056,spanish,nahuatl,"Esto ocurrió en tiempos de los principales don Miguel García Ixtláhuel y Diego Sánchez , del alcalde Andrés García Cohuácuech , y de los regidores Nicolás Hernández y Matías Hernández .","Auh yn inpan mochiuh pipiltin don Miguel García Yxtlahuel , Diego Sánchez , alcalde Andrés García | | 21 Cohuacuech , regidortin Niculás Hernández , Mathías Hernández .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69664,7057,spanish,nahuatl,No se limpia porque brota sobre el árbol .,"Amo mochipaujtani , kemej itech kuouit in eua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69665,7058,spanish,nahuatl,"aquí se va a quedar en su cocina ,","nican mocahuati icocina ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69666,7059,spanish,nahuatl,"Artículo 124 . - Las facultades que no están expresamente concedidas por esta Constitución a los funcionarios federales , se entienden reservadas a los Estados .","Tlen 124 Tlanahuatihcayotl . In tequichihualismeh tlen amo xitlahuac quinmactilia inin Amatlanahuatili tlen tequihuahmeh sentlanahuatiloyan , mocuamachilia san intechpohui tlen Tlatltlanahuatilmeh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69667,7060,spanish,nahuatl,"12 Acatl , 1075 .","XII Acatl xihuitl , 1075 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69668,7061,spanish,nahuatl,Haz que se desarrolle,Xiquizcalti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69669,7062,spanish,nahuatl,El se preocupó demasiado poco de este asunto .,Yehua amohuel omotequipacho ¡ pan inin tequitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69670,7063,spanish,nahuatl,Delante de él pusieron unos canastos con el oro .,Ye yxpan contequilia ye tanatitia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69671,7064,spanish,nahuatl,"E Ilancuéitl Atlauhtecatlteuctli , tlatohuani de los atlauhtecas , continuaba entonces gobernando en Atenco ; ya se dijo arriba que él no fue a Tzacualtitlan Tenanco Chiconcóhuac , sino que gobernó sólo en Atenco .","Auh yn atlauhteca yn intlahtocauh yn ihquac yn ça ye oc ompa tlahtocati yn Atenco yn Illancueytl Atlauhtecatlteuhctli ; ye omito tlacpac amo huel hualla y nican Tzaqualtitlan Tenanco Chiconcohuac , çan ompa tlahtocat yn Atenco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69672,7065,spanish,nahuatl,Nos ayudamos por igual parte cuando no quieren dinero .,non tosepan palewiya ' kwak a ' mo kinekin tomi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69673,7066,spanish,nahuatl,"La ciudad de Santiago Tlatelolco también se inundó , y sólo quedó a salvo la parte del mercado ; por eso se iban a trasladar allá el mercado de San Hipólito y el de San Juan , y al respecto alegaron razones los tlatelolcas , pero finalmente nada se hizo , y en cambio se enemistaron los habitantes de Tenochtitlan .","Auh yn Santiago Tlatilolco no yhuan nohuian apachiuh yn altepetl , auh ça yxquich yn ompa tianquiztli yn amo apachiuh ; ynic yehica ompa quihuicazquia ompa quimanazquia yn tianquiztli Sanct Ipólito yhuan yn tianquiztli Sant Juan , yc moteylhuiaya yn tlatilolca , auh yece amo huel mochiuh , yc mixnamicque yn Tenochtitlan tlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69674,7067,spanish,nahuatl,Las tuyas todas son malas .,Nochtin in mohuaxcahuan amo cuahcualtin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69675,7068,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69676,7069,spanish,nahuatl,"El año 11 casa ( 1581 ) nace en Taxco , tierra de los tlahuicas , el célebre escritor Juan Ruiz de Alarcón .","Ipan matlactli once calli xihuitl ( 1581 ) , motlacatilitzinoa Tlachco , ompa Tlalhuicapan , in itauhcayo tlahcuilo in itoca don Juan Ruiz de Alarcón .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69677,7070,spanish,nahuatl,El año 9 casa murió el emperador Ahuítzotl .,Ipan chiconahui calli xihuitl omomiquilitzino Ahuitzotzin in tlahtocatzintli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69678,7071,spanish,nahuatl,"Se da solo , quien sabe cómo porque no echa semillas , a lo mejor lo hace brotar la tierra .","In mochiua saj , amo teyoua , in ait keniuj , tak kieualtia saj in tal uan ixua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69679,7072,spanish,nahuatl,"Cuando vinieron a dejar a Xóchitl , se depusieron los escudos , ya no se combatió ni se hicieron prisioneros .","Yn iquac concauaco niman yc moman yn chimalli , aucmo necalliua aocac ano .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69680,7073,spanish,nahuatl,Respuesta con que el gobernante le contesta al señor que lo saludó .,Tlananquililiztli in tecuhtli yc quinanquilia in Tlahtohuani in oquitlapalo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69681,7074,spanish,nahuatl,Los caballos de nuestro vecino son grandes y fuertes .,In icahuayohuan tocalehcapo huehueyintin ihuan chihchicahqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69682,7075,spanish,nahuatl,"con ellos hiere Itlecatzin , aunque los plumajes de quetzal ya estén humeantes .","in quixelotica yn Itlecatzin , manel yhuiquentel popocatica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69683,7076,spanish,nahuatl,"yosoy menesteroso , mi corazón padece , tú eres apenas mi amigo en la tierra , aquí .","zannitoliniya , tonehua noyollo , tinocniuh in ayaxcan in tlalticpac , ye nican .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69684,7077,spanish,nahuatl,"Y si uno quiere , busca o compra una plantita y siembra el tallíto , este retoña , ahí crece el retoño hasta unos 30 centímetros .","Uan komo se kineki se kitemoua oso se kikoua se plantita uan ikuoujyotsin se kitoka , ompa kemaj itsmolinia , ompa moskaltia itsmol hasta 30 centímetros .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69685,7078,spanish,nahuatl,Se siembra el bejuco .,In se kitoka imekayo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69686,7079,spanish,nahuatl,"Allá en mi casa , en Milpa Alta , los hombres trabajan y las mujeres hacen tortillas , hacen comida . Así es que cuando llega el hombre y tiene hambre , toda la comida lo está esperando . Asi es como viven los de mi pueblo .","Ompa nochan , Momochco Malacateticpac , tlaca tequiti ihuan cihuame tlaxcaloa , tlacualchihua . Oncuan on yecoz tlacatl ye mayana nochi tlacuali za tequichia . Ihqui in ica nemia nochantlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69687,7080,spanish,nahuatl,"flores placenteras , con esto vuestro disgusto se disipa .","in ayahauilo xochitli , ica yehua amelel on quiza .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69688,7081,spanish,nahuatl,"- ¿ Cómo habremos de vivir ? ¡ No se mueve el Sol ! ¿ Cómo en verdad haremos vivir a la gente ? ¡ Que por nuestro medio se robustezca el Sol , sacrifiquémonos , muramos todos !","¿ Quen tinemizque ? Ahmo olinin tonatiuh . ¿ Cuix tiquinonelo tinemizque in macehualtin ? ¡ Auh in hin ma toca mozcalti , ma timochintin timiquican !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69689,7082,spanish,nahuatl,ALEGRAOS,XONAHUIYACAN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69690,7083,spanish,nahuatl,"También nos traen frutas a la casa tales como naranjas , manzanas , peras e higos .","Noihqui tochan tech hualhuiquilia xochicualli queh naranjah , manzanah , perah , ihuan icox .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69691,7084,spanish,nahuatl,"Vengo de la casa de las mariposas preciosas , libro de pinturas es mi corazón , yo cantor , desato mis cantos . Por poco tiempo alegrémonos , por poco tiempo sean felices nuestros corazones en la tierra . Yo , Yoyontzin Nezahualcóyotl , anhelo las flores , ando tomando cantos floridos .","Quetzalpapalocalcan ompa ye nihuitz , nepapan tlahcuilolli ye noyol , in nicuicamitl , ye nictoma ya nocuic . Achi ihuic tonahuia , achin ic tonpapactinemi toyollo in tlalticpac . Ye ni Yoyontzin nixchiyeyelehuia nixochicuihcuicatinemi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69692,7085,spanish,nahuatl,"Estas casas están a la orilla del camino , y enmedio de ambas construyó su tienda el dicho Antonio Barreto ; la construcción no duró mucho tiempo , pues se hizo en sólo dos meses .","Ynin ohtenco yn mamani calli , auh tlanepantla yn oconquetztihuetz ytienda omoteneuh Antonio Barreto ; huel amo huecauh yn oconchiuh , çan ixquichica ome metztli yn onmocalti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69693,7086,spanish,nahuatl,Cuacuauhpitzáhuac llevaba 15 años gobernando cuando los mexicas erigieron un altar .,E yuh XV xiuitl tlantocanti yn omomoztique mexica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69694,7087,spanish,nahuatl,"dales licencia ,","xquinmaca licencia ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69695,7088,spanish,nahuatl,El pulque se guarda en un barril grande de madera para que se haga fuerte el pulque .,inekwtli mopia inekwtli itek se báril weyi de kwawitl para čičiya i nekwtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69696,7089,spanish,nahuatl,1 cebolla,Ce xonacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69697,7090,spanish,nahuatl,"Tu ollita de asa , ya está en pie tu precioso cántaro color de obsidiana , con ellos a cuestas llevaremos el agua , vamos a acarrearla allá a México , desde Chapolco , en la orilla del lago .","Mohuicoltzin , anozo ihcac motolteca itzontzotzocoltzin . ica tamemezque , tazacatihui yc oncan ye México , in Chapolcopa atitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69698,7091,spanish,nahuatl,"Después Tliltecatzin tomó por manceba a la mujer que era la hermana mayor de los tecuanipantlacas y a quien Tziuhtlacauhqui Yaópol traía consigo ; la preñó , y la mujer concibió en su vientre un niño , el cual era hijo de Tliltecatzin , hermano mayor de Atonaltzin .","Auh yc oncan quimomecatito yn Tliltecatzin yn cihuatl yn inhueltiuh Tequanipan tlaca , yn quihualhuicac Tziuhtlacauhqui Yaopol ; cotzti , yn ihtic motlalli cihuatl yn piltontli ypiltzin yn Tliltecatzin , yn iachcauhtzin catca yn Atonaltzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69699,7092,spanish,nahuatl,"Los antiguos tenancas llevaron allá consigo a los hijos que les habían nacido en Cuitlatetelco : el primer señor se llamaba Xiloquechtli ; el segundo , Xipechimale Segundo ; el tercero , Mecahuatzin ; el cuarto , Coyolnacoche ; y el quinto , Huehue Itzcuauhtzin ; éstos eran ya muchachos cuando se trasladaron a Tapalcatetelco en la ribera .","| | 39r Yhuan oncan ye quinhualhuicaque yn inpilhuan huehuetque tenanca yn ompa otlacatque Cuitlatetelco : yn icce tlacatl ytoca Xilloquechtli , yn icome ytoca Xipechimalle teomeca yn , yn ic - ey ytoca Mecahuatzin , yn icnahui ytoca Coyolnacoche , yn icmacuilli ytoca Huehue Ytzcuauhtzin ; ynin ye telpupochtin yn oncan hualmicuanique yn atentlipan Tapalcatetelco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69700,7093,spanish,nahuatl,"En la cuarta parte gobierna el gran rey llamado Sofi , rey de Persia ; su reino termina y colinda por el poniente con las tierras del Turco , y por eso ambos siempre tienen guerra .","Auh yn icnauhcan ca ye in huey tlahtohuani yn itoca Sophy , rey yn ompa Persia ; auh ynin iaxca tlalli ca yc ytech ontzonquiça yc conquaxochnamiqui yn itlal yn Turco ye tonatiuh ycallaquiampa , auh ynic nehuan | | [14r] mochipa moyaochiuhticate .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69701,7094,spanish,nahuatl,"De la misma manera se produce el oscurecimiento del Sol , pues éste se ofusca y oscurece donde la Luna se le pone enfrente , pero donde no se le pone enfrente no se ofusca ni se oscurece ni se ennegrece .","Ca çan ye no yuhqui mochihua in tonatiuh ixcuichehualiz , ca oncan ixcuichehua yxmatlallehua yn huel yxpan momana in metztli , auh yn oncan amo yxpan momana amo yxcuichehua amo yxpoyahua amo yxmatlallehua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69702,7095,spanish,nahuatl,Mi madre después me platicó cómo yo lloraba porque quería entrar a la escuela ; todavía no había muchos profesores .,Nonantzin nechmononochiliaya quename onichocaya ipampa onicnequia nicalaquiz tlamachtilcalco ; ye yiman on ayemo huel miaque oyeya temachtiquez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69703,7096,spanish,nahuatl,"En la ciudad de México Tenustitlan a veynte días del mes de mayo de mil quinientos noventa y dos años , el alcalde Francisco de la Cruz vino a este varrio [ tlaxilacalli ] de San Hipólito Teocaltitlan a cumplir el mandamiento del governador juez a dar poceción a Luis Zavallos español y a su mujer Malgarita de la Cruz y a sus hijos para que tengan y posean la casa que compraron para que siempre la tengan y poséan y para que nádic les ynpida porque la compraron bien comprada . [ Al margen izquierdo : poceción de las casa a Luis de Zavallos y a Margarita de la Cruz su mujer y a sus hijos ] .",Yn ipan huey altepetl ciudad Mexico Tenochtitlan yc cenpoualli yn itlapohual metztli de mayo de mil e quinientos noventa y dos años y yehuatzin acalde Francisco de la Cruz hualmohuicac yn ipan tlaxilacalli San Polito Teocaltitlan quimoneltililico yn itlatocatlanahuatiltzin governador juez posesion quimomaquilico yn español Luys Zavallos yhuan ynamic Margarita de la Cruz yuan inpilhuan quimocemaxcatilico quinmocentlatquitilli yn intlalcoual cemicac mochipa oncan yezque ayc quicahuazque yn qenmanian yhuan amo ac quimixnamiquiz quintequipachoz ypanpa ca melahuacayotica yn oquimocohuique .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69704,7097,spanish,nahuatl,Sí las estacas .,noso istagas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69705,7098,spanish,nahuatl,"Los variados árboles floridos se yerguen en el lugar de los atabales . Tú estás allí : Con plumas finas entreveradas , hermosas flores se esparcen . Sobre la estera de la serpiente preciosa anda el pájaro cascabel , anda cantando , sólo le responde al señor , alegra a águilas y tigres .","In nepapan xochicuahuitl on icac huehuetitlan . Quetzaltica malintimani yecxochitl motzetzeloa . Zan quetzalpetlacotl icpac ye nemi coyoltototl cuicatinemi , quinanquilia teuctli , con ahuiltia in cuauhtlocelotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69706,7099,spanish,nahuatl,". Pues cuando daba órdenes Motecuhzoma de ir en exploración real a determinada región , los traficantes y los comerciantes encubiertos , si allá se hacía cerco sobre ellos , si iban a morir allá , ya no podían obedecer el mandato de Motecuhzoma ;",". Auh in ihcuac tlanauatiaya Moteoczomatzin in zazo campa calaquia pochteca oztomeca in teocnenemizque intla ompa impan oualmotzaoc , intla onmiquito in oacmo quiuel caquilia itlahtul Moteoczomatzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69707,7100,spanish,nahuatl,"Y antes de que los sacrificaran , Huehue Huitzilíhuitl se afligía mucho por su hija Chimallaxochtzin , porque iba completamente desnuda , y le suplicaba al tlatohuani Coxcoxtli , diciendo : Tlatohuani , compadécete siquiera un poco de mi hija .","Auh yn oquic ayemo quinmictiaya yn Huehue Huitzilihuitl cenca quitlaocoltiaya yn ichpuchtzin Chimallaxotzin , yn atle ma ytla ytech huetztia ytlaquentzin , quilhui yn tlahtohuani Coxcoxtli : Tlahtohuanié , ma ytlatzin xicmotlaocolili y nochpuchtzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69708,7101,spanish,nahuatl,"Sagradísima Tierra Antonio Martín Marqués ,","Sagradísima Tierra Antonio Martín Marqués ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69709,7102,spanish,nahuatl,yo amaría,nitlazohtlazquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69710,7103,spanish,nahuatl,El licenciado Álvar Gómez de Abaunza 9,El licenciado Álbar Gómez de Abaunça 9,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69711,7104,spanish,nahuatl,Allá en Cuetzalan se vende mucho .,In semi monamaka ne Kuesalan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69712,7105,spanish,nahuatl,lo fue a tirar .,kipachanito .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69713,7106,spanish,nahuatl,Me levanto a las cinco .,nimewa las sinko .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69714,7107,spanish,nahuatl,"El miércoles 11 de marzo de 1615 trajeron a la ciudad de México a tres españoles de la guardia de los que iban custodiando a los forzados que eran conducidos por la justicia a la China y de los que se habló arriba , y los encerraron en la cárcel de corte ; pues se supo y se dijo en México que habían dejado escapar a 70 forzados .","Axcan miércoles yn ic 11 mani metztli março de 1615 años , yhcuac nican Mexico quimaxitico eyntin españoles de la guardia yehuantin quinpixtihuia in forçados la China quinhuica justiciatica in tlacpac omoteneuhque , corte quimontzaque ; auh iuh machiztico yuh mihto yn nican Mexico epohuallonmatlactli in quinchololtito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69715,7108,spanish,nahuatl,"— Aunque , pero todavía usted los tiene todavía los ha usted de dirigir usted , de ley .",— nokompadre san tóbyas para tlatetekos para maik nomantenero ntlali nečkawtewak in nodifunto ganinias para ne ' wan tlali .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69716,7109,spanish,nahuatl,"“ ¿ Qué haces aquí , Chikomexochitl ?","Tlake tijchiua nikani , Chikomexochitl ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69717,7110,spanish,nahuatl,"Algo temprano . A las ocho de la mañana nos encontraremos en la plaza de Tacubaya , donde tomaremos el tren para “ La Venta ” . Vamos a ir temprano porque queremos regresar a las tres le la tarde . El mismo grupo de jóvenes vamos a reunimos a las seis en la casa de la señorita Blanca Sánchez . Estamos invitados a cenar allí . Habrá música y baile después . Voy a procurar que te inviten tambien a esta pequeña fiesta .","Ocualcan . Chicueyi iman ohuatzintica tocentlalizqueh ompa tianquizco Atlacuihuayan , campa ticalmimiloltlehcozqueh ixquichca La Venta . Olcualcan tiazqueh ipampa tocuepaznequih yeyi imán teotlac . Zanyetehuan chicuacen imanin tiazqtteh ichan in ichpocatl Blanca Sánchez . Otechtlalhui ompa cayohua titlacuazqueh . Zatepan onyes tlapitzalli ihuan ihtoliztli . Nia nicchihuaz man noihqui mitztlalhuican ipan in ihtotiliztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69718,7111,spanish,nahuatl,— Mañana haré algo en « 1 asunto,Moztla ipan inon tequitl itla nicchihuaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69719,7112,spanish,nahuatl,". el que fuera de generoso corazón , no chismoso , no parlero , sino que viviera en su cordura y tiento , que no fuera ladrón , que se reportara bien .",. yehuatl in aquin cualli iyollo in amo ihiztlacati in ahmo monohnotza in zan itolol imalcoch ic nemi in ahmo ichtequi in uel mihmati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69720,7113,spanish,nahuatl,"que no tenga hormigas ,","mah amo azcayohua ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69721,7114,spanish,nahuatl,"Florea , pero no sé en qué mes .","In xochiyoua , pero amo nikmati itech katin metsti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69722,7115,spanish,nahuatl,En nueve dias del mes de henero de mil y quinientos y sesenta y seis años nos los alcaldes don Pedro Dionicio y Toribio Vazquez que tenemos a cargo la administracion de la justicia de su magestad estando en audiencia fuimos informados como un vecino que estaba enfermo queria ordenar su testamento para lo qual embiamos y nombramos al alguacil Juan Cuetli y al escribano Cristoval de Sant Mateo y para que le acuerden se descargue en este mundo .,"Yn ipan axcan cemilhuitl jueves a9 dias del mes de henero de 1566 , yn tehuantin alcaldes don Pedro Dionicio , Toribio Vasquez in ticpia justicia in ipanpatzinco su magestad yn axcan audiencia oticaquitiloque ce tlacatl mococohua quitlali ytestamento ompa tiquimonihua alguacil Juan Cuetli yhuan escribano Cristoval de Sanc Matheo contlalnamictizque ynic mocencahuaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69723,7116,spanish,nahuatl,"Después de capturarlo y llevárselo , al cerrar la noche lo pusieron dentro de su altar de tierra ; como corazón del altar pusieron a Chichilcuauhtli , que así se llamaba el tlacatéccatl de Colhuacan .","Yn ocaxitico yn oquihualhuicaque , auh çan yohualtica yn itic contlallique yn intlalmomoz ; quiyollotique yn tlacateccatl ytoca Chichilquauhtli yn Colhuacan tlacateccatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69724,7117,spanish,nahuatl,"Después los señores de Colhuacan les preguntaron : “ Mexicas , ¿ y dónde están vuestros cautivos ? ” .","Auh niman ye yc quintlatlania yn Colhuaca tlatoque , quimilhuia : “ Mexicaé , catlique yn amomalhua ? ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69725,7118,spanish,nahuatl,El puso un libro sobre la mesa .,Yehua cente amoxtli oquitlaU ¡ ¡ pan ahcopechtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69726,7119,spanish,nahuatl,Es frío .,In sesek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69727,7120,spanish,nahuatl,ahora verá usted pasaron muchos años yo vivía en el trabajo nunca más pensé en contraer matrimonio una vez me llamó mi mamá en la cocina ella estaba haciendo las tortillas,axean timohtiliz opanoque miec xihuitl nehuatl tequipan oninemia aic occeppa onicnemili ninocihuauhtiz ceppa onechmonochili nonantzin yehuatzin motlaxealmanilihtaya tlaeualchiuhcan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69728,7121,spanish,nahuatl,la suya .,inhuaxca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69729,7122,spanish,nahuatl,"3 Calli , 1209 .","III Calli xihuitl , 1209 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69730,7123,spanish,nahuatl,"Bien quiero , mucho deseo que aquí me levanten mi templo , allí","Huel nicnequi , zenca niquelehuia , inic nican nechquechiliz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69731,7124,spanish,nahuatl,"Se maravillaron los señores al oír esto , y se preguntaron : “ ¿ Quiénes son estos mexicas ? ” .","Yn oquicaque tlatoque cenca quimotetzauique , quitoque : “ Aquique y mexica ? ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69732,7125,spanish,nahuatl,"Orgullosa de sí misma se levanta la ciudad de México-Tenochtitlan . Aquí nadie teme la muerte en la guerra , vosotros señores . Ésta es nuestra gloria . Éste es tu mandato . ¡ Oh , Dador de la Vida ! En vuestras manos está , ¿ quién dará descanso al escudo , al dardo del dios ? Tenedlo presente , oh príncipes , no lo olvidéis . ¿ Quién podrá sitiar a Tenochtitlan ? ¿ Quién podrá conmover los cimientos del cielo ? Con nuestras flechas , con nuestros escudos , está existiendo la ciudad . ¡ México-Tenochtitlan subsiste !","Zan ye teyontimani atl on yan tepetl a in Tenochtitlan in ye ica mahuizohua . Ayac quimacaci yectli in miquiztli , antepilhuan . Yuh amechnahuati in teotl . In yectli momac ihui : ¿ Ac nel quiciehuiz chimal , in ipetl in itlacochicpal in yehuan ? Ye xic yocoyacan , xic elnamiquican , antepilhuan , Huiya . ¿ Ac quimoyahuaz atl on yan tepetl in Tenochtitlan ? ¿ Ac in topehuaz in itlaxillo in ihuicatlan ? Totlacochtica , tochimaltica in ma oc huel mani ya in atl in tepetl in Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69733,7126,spanish,nahuatl,por donde quiera,Zazocanin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69734,7127,spanish,nahuatl,"Se encuentra bien , gracias ,","Cualli metztica , tlazohcamati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69735,7128,spanish,nahuatl,"12 Tochtli , 958 .","XII Tochtli xihuitl , 958 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69736,7129,spanish,nahuatl,El monarca de Azcapotzalco era Tezozomoc .,"Azcapotzalco itlahtocatzin , Tezozomoctli catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69737,7130,spanish,nahuatl,espérame,xinechchiya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69738,7131,spanish,nahuatl,Elija usted entre estas dos flores .,Ximoxelolti intzalan in orne xochimeh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69739,7132,spanish,nahuatl,"Salió un día Tliltecatzin Chichimecayaotequihua a cazar , y se topó con alguien que estaba por allá , sin nada encima , nomás sentado en la arena .","Auh ye yauh yn Tliltecatzin Chichimecayaotequihua yn amiz , auh ypan onquiçato yn aquin moquetzticac , atle maytla ytech huetzticac , çan huel nexehuaticac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69740,7133,spanish,nahuatl,"9 Técpatl , 1332 .","IX Tecpatl xihuitl , 1332 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69741,7134,spanish,nahuatl,Fray Martín de Valencia estaba aquí .,Fray Martín de Valencia yn nican moyetzticatca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69742,7135,spanish,nahuatl,"Pero pronto los españoles llegaron a Tenochtitlan ; llegaron en la veintena de quecholli , en el día de signo 8 Eécatl .","Ça niman yquac acitiuetzico Tenochtitla ; yn acico quecholli , cemilhuitonalli Chicuey Ecatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69743,7136,spanish,nahuatl,"33 . Si alguien a algún lugar te envía , si allá sólo eres reprendido o se hablara detrás de quien te envió , no por eso vendrás enojado . No en tus labios , no en tu boca vendrá prendido lo que así te ocurrió , lo que te hizo sufrir el haber ido . Y cuando hayas regresado , si luego te pregunta el que te envió , si te dice : ¿ Cómo te fue allá a donde fuiste ? ” , luego , con buenas palabras , le contestarás ; sólo con suavidad , no jadearás , no luego así le dirás lo que así te afligió , o de aquel que así lo vino a increpar , que así habló detrás de él ; no luego se lo descubrirás . Y si luego así le dices , si luego se lo descubres , tal vez con eso ya luego los enfrentarás , los soliviantarás . Tal vez luego así reñirán , se matarán . Y tú como incitador , ¿ acaso estarás contento ? ¿ Acaso bien estará tu corazón ? Quizás hasta entonces dirás : “ No debí haber dicho así para que no riñeran ” . Si así dices esto , ¿ acaso así te sentirás aliviado ? ¿ Acaso así te sentirás bien ? Porque ya eres chismoso , porque ya eres calumniador . ¿ Fue cosa buena , recta , el que hayas venido a ser afligido ? , o ¿ cómo fuiste a ver lo que ocurre ? No con tu envidia , no con tu coraje vendrás a manifestarlo , vendrás a decirlo ; sólo harás bueno tu canto , tu palabra . Por eso es mejor que así seas amado ; así podrás hacer tu vida junto a la gente , al lado de las personas .","33 . Intla aca canapa mitzmotitlaniz , intla zan umpa tihualahualoz ahnozo hualteputzihtoloz in omitztitlan , ahmo ye tihualqualantiaz . Ahmo moteneo , ahmo moeamac hualpilcatiaz in yuhqui mopan oquichiuh , inic omitztolini inic otimohuicaya . Auh in otihualmohuicac , intla niman mitztlatlaniz in omitztitlan , ca intla mitzilhuiz : “ ¿ Quen otiquizato in umpa otimohuicaya ? ’ ' Niman qualli tlahtoltica ticnanquiliz , zan yocoxca , ahmo tihcicaz , ahmo niman yuh tiquilhuiz in tleyn ye omitztolini , ahnozo yehuatl in tlein ye oquihualahuac , ye oquihualteputzihto ; ahmo niman tienextiliz . Auh intla niman yuh xiquilhui , intla niman xicnextili , azo ye niman tiquinneixnamictiz , tiquinnetechehuaz . Azo niman ye mahuazque , momictizque . Auh in tehuatl in titenetechehuani , ¿ cuix tipactiez ? ¿ Cuix huel yez immoyollo ? Cuix quin ihquac tiquihtoz : Macamo yuhqui niquihtohuani inic ahmo mixnamiquizquia . Intla yuh tiquihtoz yn ¿ cuix oc ye tompahtiz ? ¿ Cuix oc ye tonyectiaz ? Ca ye timaquizcohuatl , ca ye tichiquimolin . Zan qualli , zan yectli in quenin otihualtoliniloc , ¿ ahnozo in quenin otitlachiato yn tleyn muchihua ? Ahmo monexicolizpan , ahmo moneyocolpan tichualeuhtiaz , tichualihtotiaz ; zan ticqualtiliz in mocuic , immotlahtol . Ye cenca tlapanahuiya ye titlazotlaloz , ic huel tetloc , tcnahuac timonemitz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69744,7137,spanish,nahuatl,½ cebolla,Tlahcoxonacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69745,7138,spanish,nahuatl,"11 . Y no te rías , no te burles , no hagas bromas del anciano , de la anciana o del enfermo , del de boca torcida , del ciego , del tuerto o del manco , del lastimado de la mano , del que tiene la mano cortada o del tullido que anda a gatas , del cojo , del que arrastra el pie o la mano o del mudo , del sordo , del loco desatinado o del demente , de aquel en quien la enfermedad está , o de aquel que sufre con los errores , o de quien frente a ti incurrió en faltas , de quien las cometió .","11 . Auh yhuan ma yca tihuetzca , ma yca timotopeuh , ma yca ticamanalo in huehuentzin , in ilamatzin , ahnozo cocoxcatzintli , in tennecuiltzin , in ixpopoyotzin , in ixpatzactzin , ahnozo macuecuetzin , matzicoltzin , matohpoltzin , ahnozo huilatzin , xotepoltzin ahnozo imatzin , icxitzin quihuilana , ahnozo nontzin , nacaztapaltzin , yollotlahuelilocatzintli , ahnozo tlatlacamiccatzintli , ahnozo in tleyn cocoliztli itech ca , ahnozo yehuatl in aquin tlahtlacoltica mococohua , ahnozo mixpan otlahtlaco , in tleyn oquitlaco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69746,7139,spanish,nahuatl,"Yo el esforzado en la guerra , yo Axayácatl ,","Yaonotlahueliltic , in Axayacatl ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69747,7140,spanish,nahuatl,Una muchacha había en una hacienda hija de un rico .,se ičpokatl katka iteč se asienda de íčpoč se riko .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69748,7141,spanish,nahuatl,"que dé fruto ,","mah tacayohua ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69749,7142,spanish,nahuatl,dieciocho,Caxtolli huan yeyi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69750,7143,spanish,nahuatl,sintiera cuando ... cuando escapara el joven .,kema . . . kema cholos nopa telpokero .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69751,7144,spanish,nahuatl,"Ésta replicó : “ Esto dice el teul Marqués : ‘ Ahora vamos a Castilla a visitar al gran teul emperador ’ ; allá serás descuartizado o arrastrado , allá morirás ” .","Quito : “ Tla xihualauh ye , ca quimitalhuia teoutl : ‘Yn axcan ompa tihui Castilla tictotilizque huey teoutl tlatohuani’ ; ompa titetecoz anoço tihuihuilanaloz , ompa tipopolihuiz ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69752,7145,spanish,nahuatl,No temáis las amenazas de este hombre falso .,Amo ximomohtican ica in itlatzahtzil in amo cualli tlacatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69753,7146,spanish,nahuatl,"Su tallo se desarrolla rápido , tiene hojas anchas .",In ikuoujyo ajajcholtik uan mapapatauak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69754,7147,spanish,nahuatl,en otro lugar,Occecni,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69755,7148,spanish,nahuatl,"Qué voy a decir , ni modo qué voy a hacer , lloro y ya .",— nian šmočokili tlenon para timučokilitinemi kači timotlamikonoa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69756,7149,spanish,nahuatl,Sirve para comerse .,In kualtia para se kikua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69757,7150,spanish,nahuatl,"Y desde que éstos salieron por primera vez en procesión lo hicieron con mucho lucimiento , sacando andas y estandartes nuevos , como todos pudieron verlo ; así se hizo porque en ello mucho se empeñaron los dichos Diego López y el gobernador .","Auh ynic yancuican quizque yn ynic tlayahualloque cenca niman mahuiztic huel cuepontiaque , mochi yancuic yn andas tlayahuallo yhuan estandartes cuachpanitl , yn iuh mochi tlacatl oquittac ; ynic mochihuin cenca ypan mochicauhque yn omoteneuhque Diego López yhuan governador .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69758,7151,spanish,nahuatl,"En este año se hizo una procesión a la iglesia de la Compañía de Jesús o de los Teatinos , para llevar allá las reliquias y huesos de los santos que habían venido de Roma ; la procesión salió de la iglesia mayor .",Yquac ypan in tlayahualloloc yn ompa la Compaña de Jesús yn Teatinos ypampa ompa motlallito yn inecauhcatzin yn imomiyotzin sanctome ompa hualla Roma ; oncan oneohuac yn iglesia mayor ynic tlayahualloloc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69759,7152,spanish,nahuatl,"Y sólo vino a caer en manos ajenas . Y ahí en el tianguiz bailaron su cabeza en el { año 1 } 370 . Entonces él , Xochitecuitl , ahí se estableció en la cima de Tepeteopan , se [ le ] honró , puso “ su corona ” . Luego , aüá en el otro tianguiz de la llanura , junto a Cuetlaxquapamzinco { ciudad de Puebla } , allí se vendían macehuales a cinco cacaos , atados con bejucos , los ataban porque pagaban “ su tributo en especie ” . Luego ordenaba Xochitecutl , “ águila ” , “ ocelote ” , que le buscaran panales de miel { abejas } para ir a saludar a Moteucsomazin ; además , üebres , conejos , venados y “ jaguares cachorros ” , para ir a saludarlo . Xochitecutü primero enviaba a “ sus hijos ” , durante dos días . Luego , él primero , cortó la magnolia , para ir a saludar a Moteucsomazin .",Auh san temoc ohuezico . Auh ypam ynon tiamquiztl omcam oquitotique ytzonteco ypam caxtolpohuaü ypam yepoali yhuan matlactli . Auh yn yehuatl yn Xochitecuitl ompa omotlali ycpac ynTepeteopam otlamahuico {sic} oquitlali ycopil . Niman ompam occe tiamquiztli ixtlahuac ymahuac Cuetlaxquapamzinco ompa omonamacaya yn macehualtin yca macuili cacahuatü yhuan quauhmecatica oquimmecayotiayaya yc oquixtlahuaya tlacalaquili . Niman tlanahuatiaya yn Xochitecutl quauhtli ocelotli oquintemohuaya mimiyahuatli yn quitlapalotiuh yn Moteucsomazin yhuan citli yhuan tochtli yhuan mamasa yhuan tequancocone yc tetlapalohuaya . Yn Xochitecuitli achtopa oquintitlania yn ipilhuan yc ome tonatiuh yc oyaque . Niman yehuatle niman ye oquitectehua yn yoloxochitli quihuica yc quitlapalotihuiuh yn Moteucsomazin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69760,7153,spanish,nahuatl,En este año predica el célebre Fray Junípero Serra en las norteñas tierras de California .,"Inin xiuhpan mictlampa , in oncan tlalpan motenehua California , temachtia in itauhcayo teopixcatzintli in itoca Junípero Serra .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69761,7154,spanish,nahuatl,"por esto vino a esconder el oro y la plata , por esto toma los libros de pinturas del año .","contzaquaco teocuitlatla , yen oc on ana xiuhtlacuilolli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69762,7155,spanish,nahuatl,pescado,nikinkixtiiki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69763,7156,spanish,nahuatl,"Entonces los totolimpanecas amaquemecas y los tzacualtitlantenancas cumplieron 20 años de estar aquí , desde que llegaron los tlatoque chichimecas Atonaltzin Chichimecateuctli y Cuahuitzatzin Tlailotlacteuctli .","Ypan in oncan cenpohualxiuhtique yn totollimpaneca yn amaquemeque yhuan Tzaqualtitlan tenanca ynic ye cate nican , ynic acico chichimeca tlahtoque Atonaltzin Chichimecateuhctli yhuan Quahuitzatzin Tlayllotlacteuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69764,7157,spanish,nahuatl,"8 Calli , 1305 .","VIII Calli xihuitl , 1305 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69765,7158,spanish,nahuatl,vendiereis,antlanamacazqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69766,7159,spanish,nahuatl,"Partieron para establecerse en Tlemaco , donde erigieron un altar de tierra ; allá pusieron a Apanteuctli para que los acaudillara , porque Cuauhtliquetzqui se había hecho viejo ; y se quedaron allí dos años .","Ualleuaque ( 7r umotlalico Tlemaco , no unca motlalmomoztique ; quin uncan quitlalique yn quiualyaca Apantecuhtli , ça ualueuechiuhtia yn Quauhtliquetzqui ; uxiuhtique yn unca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69767,7160,spanish,nahuatl,Al principio los carrancistas parecían buenas personas . Platicaban con la gente y tocaban én las puertas de las casas . Uno salía y le decían : ¡ Así nos gusta ! No huyan de aquí . Enciérrense en sus casas . Dentro de las casas no les pasará nada . Y nadie huyó .,Ihcuac omopeuh carrancistas neci mahuiztique . Tenonotzaya ihuan oquihuitequia caltemitl . Oquixohuaya ihuan otelhuiaya Ihquin techpactia . Amo nancholozque . Ximocaltzacuacua . Itic namocal amotla namechpanoz . ” Ihuan amoca ocholo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69768,7161,spanish,nahuatl,"Entonces comenzaron los coyotes a comerse a la gente en Chalco y en otras partes , y también los zopilotes se comían a la gente , porque los muchachos y las muchachas se caían muertos por los bosques , los cerros y los zacatales ; la piel de los muchachos y de las muchachas se arrugaba como si fuera piel de viejos , porque la hambruna apretó muy fuerte .","Yquac peuhque in ye tequa cocoyo yn ompa Chalco yhuan ynic nohuian , yhuan yn tzotzopillo ye tequa , yn çan nohuian quauhtla tepetla çacatla yn mihmiquito yn telpochtli yn ichpochtli ; ca ça yuhqui yn huehue nacayotl mochiuh ynic xoxollochauh yn innacayo yn telpochtli yn ichpochtli catca , ca cenca chicahuac yn mayanalloc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69769,7162,spanish,nahuatl,"Y bisto y entendido por el dicho alcalde que los dichos albaceas pedian y abiendo bisto las clausulas del dicho testamento [ que dejo Ysabel Ana quedaron satisfechos , aceptaron la rectitud del testamento ] .",Yn iquac oconmocaquiti alcalde niman no yquac conmacicacaquiti in testamento in quicauhtia Ysabel Anan yc opachiuh yn iyollotzin cenca oquimohuelcaquiti in imelahuaca testamento .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69770,7163,spanish,nahuatl,En Cohuatlichan estaban los moradores de las cuevas .,Couatlichan uztoyoque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69771,7164,spanish,nahuatl,"En el año 10 Tochtli 1398 perecieron los cuauhtinchantlacas , cuando fueron capturados el tlatoani Teuctlacozauhcatzin y su hija Tepexotzin ; también entonces fueron muertos a traición unos mexicas en Coyoacan , al declinar el sol .","X Tochtli xiuitl yc poliuhque quauhtinchatlaca , uncan anoc yn tlatoani Tecuhtlacoçauhcatzi yoan yychpoch Tepexotzi ; yoan unca popoyomictiloque y mexica yn Coyoaca , mopiloa tonatiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69772,7165,spanish,nahuatl,". A cualquier lugar que entraran para hacer su tráfico secreto , iban portando su bordón , y los papeles que le correspondían , en cuatro gajos caían con gotas esparcidas de hule derretido .",". In campa caiaquia oztomecatizque quitquitiui in intopil , auh in amatl itech pouiya tlanautzontectli oltica tlapeyaualli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69773,7166,spanish,nahuatl,"En este mismo mes de octubre de 1604 se impuso tributo a las cuatro regiones de Chalco , por disposición del señor virrey .","Auh çan ye no ypan in yn omoteneuh metztli octubre de mill 604 años , otequimacoque in nauhcame chalca ytencopatzinco yn tlacatl visurrey .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69774,7167,spanish,nahuatl,"Mi atabal de jade , mi caracol como ave preciosa los hago resonar . Para ti , Yoyontzin , Nezahualcóyotl . He venido , vengo a erguirme , yo cantor .","Nochalchiuhteponaz , in noxiuhquecholquiquiz , yuh tocon ya pitza zan ye ti Yoyontzin . Ni o ya hualacic on ninoquetza , nicuicanitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69775,7168,spanish,nahuatl,Se fue su madre [ del niño ] a ...,yajki inana para . . .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69776,7169,spanish,nahuatl,fuesen . estuvieseis,Tla yehuan onyezquiayah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69777,7170,spanish,nahuatl,también padece la sed esta María Nicolasa Trinidad .,no amictami nehin María Nicolasa Trinidad .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69778,7171,spanish,nahuatl,canto las flores :,nixochincuica,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69779,7172,spanish,nahuatl,En ese mismo año comenzaron las guerras floridas en Chalco ; las comenzaron los chalcas tlacochcalcas .,Auh no yquac yn ipan in xihuitl omoteneuh yquac peuh yn xochiyaoyotl yn ompa Chalco ; yehuantin quichiuhque yn chalca yn tlacochcalca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69780,7173,spanish,nahuatl,"lo que había dicho la Señora del Cielo , el mensaje ; y también le dijo todo lo que lo hizo admirarse , lo que vio , lo que oyó .","quimopouhililia in iihiyotzin in itlahtoltzin ilhuicac zihuapilli , in inetitlaniz ; no ihuan quimolhuilia in ixquich oquimahuizoh , in oquittac , in oquicac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69781,7174,spanish,nahuatl,En este año los antiguos chichimecas totolimpanecas amaquemecas llegaron a Chalco Atenco .,Nican ypan in ynic acico honcan Chalco Atenco yn huehuetque yn chichimeca yn totollinpaneca yn amaquemeque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69782,7175,spanish,nahuatl,"Y en este dicho año la fiesta del santo cayó en lunes , el 7 de marzo de 1594 .","Ypan a VII de março de 1594 años , ypan lunes motlali yn ilhuitzin sancto yn ipan in omoteneuh xiuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69783,7176,spanish,nahuatl,En este año los coyohuacas se refugiaron en el pedregal ; sólo Maxtlaton permaneció en pie de guerra .,Auh yn coyohuaque ypan in yn ompa motecato texcalla ; çan yaoctehuan yn Maxtlaton .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69784,7177,spanish,nahuatl,"una florecita ,","ce xochitzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69785,7178,spanish,nahuatl,"¿ Dónde me lo dejaste , acaso te lo comiste ? ” ,","Kani tinechkauili nopa tijkuajki ? , kiilui",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69786,7179,spanish,nahuatl,El se despidió de mi mamá .,Yehua omonahnahuati teca nonatzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69787,7180,spanish,nahuatl,"Cuando limpian la milpa , no lo dejan porque cubre la milpa , por eso lo arrancan .","Ijuak tameuaj milaj kiuiuitaj , kan kikauaj maj onkak , kitsonpachoti in mil , yejua ika kiuiuitaj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69788,7181,spanish,nahuatl,Ella se lo dijo a su hija mayor .,Teyehua oquimolhuili in ocachi hueyi tecibuaconen .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69789,7182,spanish,nahuatl,Tres por cinco son quince .,"Yexpa in macuilli , caxtolli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69790,7183,spanish,nahuatl,Diré como mis otros hijos .,Niquihtoz quemeh cequi nopilhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69791,7184,spanish,nahuatl,despedazaron todos los árboles para que se,kuatini nochi kitsojtsontektejki para ma,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69792,7185,spanish,nahuatl,Y después allí están [ los coyotes ],Uan teipa noponi itstoke,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69793,7186,spanish,nahuatl,"Entonces se hicieron la guerra los chalcas y los mexicas , pero se combatió sólo en Chalco ; habían pasado 10 años desde la muerte de Huehue Cacamatzin .","Ynic moyaomanillique yn chalca yhuan mexica , ça oncan yn manca in yaoyotl yn Chalco ; ye oyuh matlacxihuitl momiquilli yn Huehue Cacamatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69794,7187,spanish,nahuatl,"Cuando Maxtlaton hubo dado tales órdenes a sus padres , éstos las comunicaron a los mexicas .","Yn oquinnahuati yn ittahuan Maxtlaton , niman quimonilhuico yn mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69795,7188,spanish,nahuatl,"Pues bien , esta orden comenzó y se fundó en una ciudad llamada Mota , que pertenece como sujeto a la provincia y arzobispado de Viena en Francia .",Ynin umpa tzintic umpa peuh cecni yn ipan ce altepetl yn itech pohui yn itlatititzalpan yn itlahuillanalpan yn huey altepetl arçobispado Viena ytocayocan Mota .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69796,7189,spanish,nahuatl,"¿ Y no sería acaso por designio e inspiración de Dios nuestro señor por lo que partieron de allá lanzándose al mar en canoas para hacer su travesía y venir a desembarcar en la mencionada isla de Aztlan , donde se asentaron enmedio de las aguas ?","Auh cuix noce çan ica yn iteyollotiliztzin , cuix çan iteyollehuiliztzintica yn totecuiyo Dios ynic ompa campa ohuallaque , ynic hueyapan acaltica hualmotlallique , ynic hualnenenque atlan ylhuicaapan , ynic ompa atenquiçaco yn omoteneuh yn ompa Aztlan ayhtic , anepantla omotlallico ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69797,7190,spanish,nahuatl,Por este mismo tiempo se cumplió otro ciclo azteca y celebraron el encendido de su fuego nuevo .,Zanyeno ihcuac ocaxiltique in mexicah occe imaxca xiuhmolpilli . Anca yancuic intleuh quilhuiquixtique .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69798,7191,spanish,nahuatl,"También salían otros hongos llamados nanácatl y hongohombre . Se molían , se les ponía chile verde y un poquito de epazote . Debajo del aile nacían los hongos llamados de chile .","Xoleme noihqui oquizaya nanacame , tlacananacatl . Omoticia , omotlacaliliaya chilchotl ihuan tepitzin yepazotli , Itzintla ailcuahuitl otlacatia occequintin xoleme quincuitiaya chilnanacame .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69799,7192,spanish,nahuatl,1 kilo de pescado en rebanadas,Ce kilo mimichtin ye tlatlapantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69800,7193,spanish,nahuatl,"Yo canto las pinturas del libro , lo voy desplegando , soy cual florido papagayo , mucho es lo que hablo , en el interior de la casa de las pinturas .","In noncuicaamoxtlapal , noconzocouhtimani , nixochialotzin , nontlatetotica , in tlahcuilocalitic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69801,7194,spanish,nahuatl,E luego yncontinente visto lo susodicho el magnifico señor governador y los señores juezes mandaron que se vendan las dichas casas y que se pregone y se de a entender en el barrio [ tlaxilacalli ] de San Juan Yopico a un lado .,Auh zan niman no yquac yn oquimocaquiti yn mahuiztililoni señor gobernador yhoan señores jueces auh niman omotlanahuatilique ynic monamacaz yn omoteneuh in calli yc tzatzihuaz inic tecaquitiloz in ipan tlaxilacalpan Sant Juan ynacaztlan yn onca Yopico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69802,7195,spanish,nahuatl,"Solamente estas cuantas cosas le dice : Aquí estás muchacho : ya no eres un niñito , ya no eres como el que aprende a hablar : ya no estás mirando , ya estás atisbando tus caminos en que el polvo mancha tu cara , lo que está a tu vista para andarlo , lo que tienes que recorrer : allá es donde vas a reconocer .","Za ixquich in quilhuia : Ca nican tonca telpuchtlé : ca aocmo tipiltontli aocmo tiuhqui titenmachoni , ca ye tonitztica ca ye tontlachixtica ye mixtlalopan ye mixnentlan ye mixonicac in ompa tontlamatiznequi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69803,7196,spanish,nahuatl,cruel,yoltepitztic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69804,7197,spanish,nahuatl,"Así acostumbraba hacerlo Sila , de quien tomamos el siguiente ejemplo : cada día al amanecer , cuando se levantaba de su lecho , enseguida se recogía en un rincón de su casa , donde se encerraba con las imágenes de sus dioses , y allí se encomendaba a ellos y les pedía por sí mismo y por sus ocupaciones y negocios y por todo lo que habría de hacer en el curso de la jornada .","Auh cano yuh quichihuaya yn itoca Silla , ytech ticpia ticana neyxcuitilli machiyotl : y momoztlaye yohuatzinco ynic moquetzaya ycochiyan niman huia callaquia occecni callitic xomolco , motzatzaquaya yntla yn itequacuilhuan yn iteohuan , oncan yntech mocahuaya quintlatlauhtiaya yn itechpa yeuatl yhuan yn ipa yn itequiuh yn inemocihuil yhuan yn ipan mochi yn ixquich yn tleyn quichihuaz yn ixquich ypa cemilhuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69805,7198,spanish,nahuatl,". De este modo se hacía por la noche . Pero cuando ha amanecido , luego manda mensajeros y enviados ; invita a los jefes de los traficantes . Reúne juntos a los traficantes todos , a los que andan comerciando recatadamente , a los que suelen dedicar esclavos para el sacrificio , a los que compran gente para ello .",. Iui in mochiuaia youaltica . Auh in oualatuic niman ye ic tlatitlani tlaiua . In quimonnotza in puchtecatlahtoque . Quincentlalia in ixquichtin puchteca naualoztomeca in tealtiani in tecouani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69806,7199,spanish,nahuatl,"Sólo trabajo en vano , gozad , gozad , amigos nuestros .","Zan nen tequitl , Xon ahuiyacan xon ahuiyaca : , tocnihuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69807,7200,spanish,nahuatl,"12 Calli , 1309 .","XII Calli xihuitl , 1309 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69808,7201,spanish,nahuatl,"Juan Hernandez viudo habitante de aquí de la ciudad de Santiago Tlatilulco y del tlaxilacalli de Santa Lucia Atempan paresco ante ti don Gerónimo Lopez , juez gobernador , y [ ante ] los alcaldes ordinarios por nuestro gran tlahtoani el rey nuestro señor ; ante Uds . digo que existe una casa que era de María Xuarez difunta y aún existe la abuela llamada María Xuarez que es viuda .",Juan Hernandez nicnoquichtli nican nochan Santiago Tlatilulco ciudad notlaxilacaltia Santa Lucia Atempan mixpantzinco nineci yn tehuatzin don Geronimo Lopez juez governador yoan yehuantzitzin alcaldes ordinarios yn icatzinco tohueytlatocatzin rey nuestro señor ca amixpantzinco niquitoa centtetl calli ycal ocatca yn Maria Xuarez omomiquilli yoan oc onca yn teci ycnocihoatl ytoca Maria Xuarez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69809,7202,spanish,nahuatl,"Primeramente salió el azcapotzalca , y lo guiaba Matlaccóhuatl .","Ualleuac ualyacatia yn azcapotzalcatl , ualteyaca Matlacouatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69810,7203,spanish,nahuatl,Así lo hizo y la tortuga lo fue a sacar del otro,Ijkini kichijki kiapankixtito uajkino kualanki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69811,7204,spanish,nahuatl,me,neh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69812,7205,spanish,nahuatl,— ¿ Y eso contenía la Revolución ?,— wan ye ' on ki konteneroaya rebolúsion .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69813,7206,spanish,nahuatl,Estoy en el colegio .,In temachtiloyan nica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69814,7207,spanish,nahuatl,". habréis de recibir , habréis de oir mi hediondez , mi putrefacción : pero ahora ante vosotros , a vuestro lado una vez más he visto las cosas y he venido a acercarme ,",. aanquimocuilizque aanquimocaquitizque in nihyaca in nopalanca ca nican amixtzinco amocpatzinco o no ceppa nitlachix auh o no itech nompachihuico :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69815,7208,spanish,nahuatl,Yten declaro [ lo quinto ] que devo a Madalena yndia vecina ( deste barrio ) [ de Tlatilco ] dos pesos y seis tomines que me dio de cacao mando se le paguen de mis bienes de lo procedido de las dichas tierras de ( Tacubaya ) [ Xocomecatla ] abiéndose bendido .,Ynic 5 tlamantli niquitohoa nicpieliya ycacahuaoh Magdalena za nican chane Tlatilco 2 pesos yoan 6 tomines moxtlauaz ytech quizas yn tla omonamacac notlal Xocomecatla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69816,7209,spanish,nahuatl,". ¡ Que no vayas a perecer en alguna parte , entre los árboles , entre los peñascos ; que no allí quede arrastrándose tu capa vieja , tu braguero viejo ;",. Ma cana xi popolihui cuauiti itic texcalli itic ; ma onca uilanto in mayazultzin in momaxtlazultzin ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69817,7210,spanish,nahuatl,"Ya no sabemos si por una vez y siempre te dejamos de ver tus padres , tus madres : puede ser que te vayas para siempre ; puede ser que en algún sitio vayas a caer , allá quizá en medio de la barranca , o en medio de la llanura irás a quedar deshecho , irás a ser destruido ;","Ca amo ticmati anozo ye ic cen mitz ixcaua in monanhuan in motauan ; azo ye ic cen tiauh , azo ye cana tonuetztiuh azo cana atlauhtli ixtlauatl itic timaquiltitoz timopopoliuititoz ;",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69818,7211,spanish,nahuatl,"En la ciudad de México a veynte y siete [ F . 10v ] dias del mes de abril de mil quinientos y noventa y dos años , el dicho Diego Aztaxochitl fue a pregonar en el barrio [ tlaxilacalli ] de San Sebastian Tzaqualco y dio a entender como Mariana vendia su casa y un español la compra [ y da ciento cincuenta pesos . Y otra vez allí respondió y dijo que ] da por ella ciento sesenta pesos , testigo Francisco Daniel [ margen izquierdo : postura de 160 pesos ] .",Yn nican ypan huey altepetl Mexico a veynte y siete dias del mes de abril de mil e quinientos noventa y dos años y yehuatl Diego Aztaxochitl ompa otzatzito yn ipan tlaxilacalli Sant Sebastian Tzaqualco oquiteneuh ynic quinamaca ycal Marianan español in quicohua quitema chiconpohualli onmatlactli pesos auh occepa oncan otlananquili oquito nictema nictlaia chiquepohualli pesos yuh oquito testigo Francisco Daniel .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69819,7212,spanish,nahuatl,hacía rayos .,Kichiua rayos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69820,7213,spanish,nahuatl,Veo que me he equivocado .,Niquita ca onotlapololti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69821,7214,spanish,nahuatl,"9 Técpatl , 1332 .","IX Tecpatl xihuitl , 1332 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69822,7215,spanish,nahuatl,"A diez y nueve de mayo de mil y quinientos y ochenta y siete años Pedro Ahuexotl pregonó en ( el barrio ) Tezcazonco que se vendian las casas y tierras de Ysavel Maria dan ochenta pesos y nadie las puxó ; testigo Miguel Hernandez . Ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",XXIX pregon . A diecinoeve de mayo de mil e quinientos e ochenta y siete años in Pedro Ahuexotl otzatzic in Tezcatzonco oquitecaquiti inic monamaca ycal ytlal Ysabel Maria oquiteneuh in ipatiuh napohualli pesos ayac otlananquilli testigo Miguel Hernandez ante mi Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69823,7216,spanish,nahuatl,4 cucharadas de aceite o de manteca,Nahui xumalli pitzochiyahuizotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69824,7217,spanish,nahuatl,"“ Pobres zopilotes , pobres",Pobres ne sopilotes pobres .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69825,7218,spanish,nahuatl,"Al morir Tozcuécuex se asentó Huitzilihuitzin ; y éste llevaba 23 años gobernando cuando los mexicas fueron despojados en el año 1 Tochtli 1298 , aunque algunos lograron salvarse .","Yn omic nima ualmotlali y Uitziliuitzin ; e yuh XXIII xihuitl tepachohua ynic namoyaloque mexica ypan Cen Tochtli xiuitl , au yn oc quezqui mocauhque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69826,7219,spanish,nahuatl,Los niños son muy educados .,Huel cualli tlacah in pipiltontin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69827,7220,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69828,7221,spanish,nahuatl,"Ya se dijo que durante 22 años los señoríos estuvieron vacantes , pues no hubo tlatoque en Amaquemecan .","Ye omito , cenpohualxihuitl ypan onxihuitl yn cactimanca yn ayac tlahtocat yn Amaquemecan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69829,7222,spanish,nahuatl,"Yo conozco este remedio en otra forma : Limón y tequila con sal , como la toman los buenos amigos en la Cantina . Tiene gran aceptación . Se llama : ‘ La Penicilina Mexicana ” .","Nehua niquixmati inin pahtli ipan occe tlachihualli : Limón ihuan tequila ica iztatl , quenin qui cualli maicnimeh ompa tlahuanaloyan . Quipia hueyi tlaceliliztli . Mocuitia : MEXIHCAYOPENICILINA .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69830,7223,spanish,nahuatl,"Fue preguntado que edad tiene , dijo : 60 años . Y en verdad es su voz su palabra , todo lo aquí escrito , por cuya causa una cruz aqui pone por razon de que no sabe escribir Ante mí yo el mencionado escribano nombrado Francisco de Luna ; Lorenzo del Aguila . Anton Cruzate escribano nombrado .",Tlataniloc ye quexquichcauh yn nemi quito ye yepoalxiuitl auh ynic nelli yten ytlatol yn ixquich nican omocuilo ypampa ce cruz ymatican nican quiquetza ypampa amo quiximati tlacuiloliztli nixpan yn oninoteneuh escrivano nombrado . Franciscode Luna [rúbrica] Lorenzo del Aguila [rúbrica] Anton Cruzate escribano nonbrado [rúbrica] .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69831,7224,spanish,nahuatl,Juan Pablo II visita México por segunda vez .,Huei Teopixcatahtzin in itoca Inic ome Ioannes Paulus occeppa huallauh México .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69832,7225,spanish,nahuatl,"Al tercer año de su gobierno , Tizocicatzin hizo un temalácatl .",E iuh exiui tlantocant yn cunchiuh temalacatl Tiçuntzicantzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69833,7226,spanish,nahuatl,"Tú eres el hacedor del agua ,","Tehhuatzin tiachiuhque ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69834,7227,spanish,nahuatl,"Cuando han arrancado el corazón luego vienen a echar a rodar los cuerpos de los cautivos ; solamente su cuerpo echan , lo arrojan hacia acá , lo hacen ir cayendo de grada en grada rebotando . Viene a caer al fondo , donde se llama En el agua . de espejo ” .",In ocon anilique in iyollo niman ye ic quiualmimiloua in mamalti zan iyo in inacayo quiualmimiloua quiuallaza quiualtetecuichoa . Tlatzintli ual uetzi itocayocan apetlac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69835,7228,spanish,nahuatl,"que me vomiten ! ” , así les dijo .","xinechisotlaka ! , kinijki kiniluijki .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69836,7229,spanish,nahuatl,Y dicen que ya cerca fue a ser .,Uan kiijtouaj ya achka elito .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69837,7230,spanish,nahuatl,En el año 2 Técpatl 1416 los xaltocamecas fueron a asentarse en Tlaxcallan .,Ume Tecpatl ynic yaque xaltocameque motecato Tlaxcalla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69838,7231,spanish,nahuatl,"Sé , está . Singular .",Xie .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69839,7232,spanish,nahuatl,"¡ Tú eres feliz , oh Dador de la vida !","¡ Tonmotlamachtian , ypalnemoani !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69840,7233,spanish,nahuatl,"Se hizo una fiesta muy grande , como nunca se había hecho antes ; y vino el señor inquisidor a decir la misa .","Huel huey papaquiliztli omochiuh , aic iuhqui mochihuani yn omochiuh ; auh yehuatzin missa oquimitalhuico in tlahtohuani quisidor .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69841,7234,spanish,nahuatl,". — ( ¡ Siete Mazorcas ) ... ya levántate , despierta ... ! ¡ Ah es nuestra Madre ! Tú nos dejarás huérfanos : tú te vas ya a tu casa el Tlalocan",. — ( Chicomolotzin ) xa ya meva xi mizotia a ca Tonan ti tech icnocavazqui ti ya via mochan Tlalocan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69842,7235,spanish,nahuatl,"Artículo 11 . - Todo hombre tiene derecho para entrar en la República , salir de ella , viajar por su territorio y mudar de residencia , sin necesidad de carta de seguridad , pasaporte , salvo-conducto u otros requisitos semejantes . El ejercicio de este derecho estará subordinado a las facultades de la autoridad judicial , en los casos de responsabilidad criminal o civil , y a las de la autoridad administrativa , por lo que toca a las limitaciones que impongan las leyes sobre emigración , inmigración y salubridad general de la República , o sobre extranjeros perniciosos residentes en el país .","Tlen 11 Tlanahuatihcayotl . Nochi tlacameh intechpohui huelis calaquiseh ipan Totlanantzin , ipanquisaseh , nemiseh inahuactipah , mochanpatlaseh , ihuan amo monequis amatlacuiloli , amatlapanoli , amatlamanahuili noso sequinoc tlamantli amatlanequilmeh . Inin tlapechpohuili tlatzquitos ipan tetlatzacuiltiani tequihua itlanahuatil , tlen queman oncas tlatemictilistli noso tlahtlacoli , itlanahuatil tequihua tequichihuani , tlen queman amo nochi nesis ipan tlanahuatili tlen sehcanoh yohuih , tlen sehcanoh hualahuih ihuan nochi icualnemilis Totlalnantzin , noso axcualtlacameh sehcanoc ehuanih tlen chantih totlalpan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69843,7236,spanish,nahuatl,Este quelite es caliente .,In kilit no totonik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69844,7237,spanish,nahuatl,La mamá ( madre ) está en la cocina .,Nantli tlacualchihcan ca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69845,7238,spanish,nahuatl,Déme este plátano .,Xmechmomaquili in plantano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69846,7239,spanish,nahuatl,El encontró una bolsa en la calle .,Yehua ipan ohtli oquinexti cente poxactli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69847,7240,spanish,nahuatl,"El tlatocáyotl de Tenanco no le pertenecía por derecho a Huehueyotzintli , sino a Xiuhtzin Tlátquic , por ser hijo del tlatohuani Cuauhtlehuanitzin Tlailotlacteuctli , y así éste habría debido gobernar en Tlailotlacan Tenanco ; pero en su lugar se enseñoreó Huehueyotzintli en atención a los ruegos y a las hazañas guerreras de su padre Cacamatzin Teohuateuctli y de Toyaotzin Chichimecateuctli , quienes gozaban de gran influencia a los ojos de Ahuitzotzin aún antes de que éste se enseñoreara en Tenochtitlan .","Auh ynin Huehueyotzintli amono huel yehuatl ynemac yaxca yn tlahtocayotl Tenanco , auh ca huel yehuatl yn yaxca ynemac catca yn tlahtocayotl yn Xiuhtzin Tlatquic yn ipiltzin tlahtohuani Quauhtlehuanitzin Tlayllotlacteuhctli , ca yehuatl tlahtocatizquia yn Tlayllotlacan Tenanco ; auh ynic yehuatl motlahtocatlalli Huehueyotzintli ca çann intlatlatlauhtiliztica yhuan yntepopolloliztica yn ittatzin Cacamatzin Teohuateuhctli yn ihuan Toyaotzin Chichimecateuhctli , ynic cenca ye huellitia yn ixpan Ahuitzotzin ca nel achto motlahtocatlallico y nican Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69848,7241,spanish,nahuatl,"Favor de seguir la pista : es su patito , favor de seguir la pista : es su patito , es su patito . Ah , con la obsidiana me doy gusto , con la obsidiana me doy gusto , con la obsidiana me doy gusto .",. tla ixtotoca ye canauhtzin in ye canauhtzin in . Aviya Itzipan a momavilia Aviya Itzipan a momavilia Aveya Itzipan a nomavilia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69849,7242,spanish,nahuatl,Yo aquí estoy,Na nika niitstok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69850,7243,spanish,nahuatl,"Entonces perecieron los tlatelolcas , los valerosos capitanes ; se dejó de combatir , y se dio por terminada la guerra .","Ye yquac yxpoliuh yn tlatilulcatl , uey ocelotl uey tiacauh ; yc omocema y necalliztli , ye yquac no contlazque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69851,7244,spanish,nahuatl,estÁ en celocuando está en brama la hembra los machos sólo la huelen y ya siempre la andan siguiendo durante muchos días ya no llegan a su casa se separan de su casa a veces ni comen viven los perros machos junto a la casa de la hembrasi el perro macho suele acompañar a su amo ahora a causa de la perra lo abandona ya no lo lleva a las sementeras muchas veces sólo lo encamina lo engaña y luego se vuelve junto a la hembra,maamana in ihcuac ye totonia in cihuaehichi in oquichehichime zan quihnecui ihuan ye mochipa quitocatinemi miec tonalli ayocmo ahci inchan mochanihcuania nien ammo tlacua mochantia in oquichchichime icaltitech in cihuachichi intla in oquichchichi mochipa quitocatinemi iteco axcan ipampa in cihuachichi quicahcahua ayocmo quihuica milla miecpan zan cohhuanaltia iteco zanquicuarnana ihuan zan niman mocuepa itech in cihuachichi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69852,7245,spanish,nahuatl,"El cantor : el que alza la voz , de sonido claro y bueno , da de sí sonido bajo y tiple . Compone cantos , los crea , los forja , los engarza .","In cuicani : tzahtzini , nahuatini , tlatomohua tlapitza . Tlatlaliani , tlayocoyani , tlapiquini , tlazaloani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69853,7246,spanish,nahuatl,Un fuerte sismo estremeció la tierra el año 10 casa y grandes señales aparecieron en el cielo .,"Chicahuac in tlalollin mochihua ipan matlactli calli xihuitl , in oquic neci in ilhuicac huei tlamahuizolli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69854,7247,spanish,nahuatl,"San Pedro , San Andrés , Señor San Juan .","San Pedro , San Andrés , Señor San Juan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69855,7248,spanish,nahuatl,Por ese mismo tiempo el escritor alemán Carlos Marx publica su libro intitulado El Capital .,Zanyeno ihcuac teutontlahcuilo in itoca Karl Marx quipanitlaza iamox in quitocayoti Das Kapital .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69856,7249,spanish,nahuatl,"¿ Tal vez grandes jades extendidos plumajes son acaso mi precio ? Sólo tendré que amrcharme , alguna vez será , yo sólo me voy iré a perderme","¿ Mach huey chalchihuitl , quetzalli patlahuac mach nopatiuh ? In zan ninoquixtiz , quenmanian , ca zan niyaz , nipoliuhtiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69857,7250,spanish,nahuatl,"Están avergonzados : yo me hago concubina . Niñito mío , ¿ acaso no me lo harás como se lo hiciste al pobre Cuauhtlatohua ? Poco a poco desatad la falda , abrid las piernas , vosotros tlatelolcas , los que lanzáis flechas , mirad aquí a Chalco . Que yo me atavíe con plumas , madrecita mía , que me pinte yo la cara ,","Ca pinauhticate nichahuahuilo , noconetzin . ¿ Cuix no iuh nechchihuaz on o iuh toconchiuh in Cuauhtlatotohuaton ? Ma za zo ihuian ximocuetomacan , ximomaxahuican antlatilolca , in anmiyaque , xihuallachian nican Chalco . Ma ninopotoni , tinonantzin , ma xi nexahuaco ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69858,7251,spanish,nahuatl,Tres pesos por persona .,Yeyi pesoh cecentlacah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69859,7252,spanish,nahuatl,"Por los que tienen autoridad ha de comenzar la penitencia , para que viendo su ejemplo puedan seguirlo los que son como su cola y sus alas , a fin de que con penitencias , llanto , tristeza y ayunos aplaquen a Dios nuestro señor , porque quizá por nuestros pecados , por su enojo , sucede lo que sucede , ya sea la enfermedad o cualquiera otra cosa espantosa que en algún lugar ocurre sobre la gente , como ahora nos ocurrió a nosotros en la ciudad de México .","Achtopa yehuantin yntech hualpehuaz yn tlahtoque yn tlamacehualiztli , ynic yntech quittazque quintocatiquiçazque yn incuitlapilhuan yn imatlapalhuan , ynic tlamacehualiztica ynic choquiztica tlaocoyaliztica neçahualiztica quimoyolcehuilizque yn totecuiyo Dios , yn ipampa aço totlacocol ypanpa , aço yquallanticatzinco yn mochihua yn tley tepan mochihua , yn aço cocoliztli yn anoço ytla occentlamantli yn çaço quenami yn temamauhti yn teyçahui yn çaço campa yuh tepan mochihua , yn iuh axcan nican Mexico otopan mochiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69860,7253,spanish,nahuatl,"El domingo 29 de septiembre , fiesta de San Miguel arcángel , al cuarto día de haber llegado a México el arzobispo don Juan Pérez de la Serna , se hizo una procesión para ir a tomar la bula a la iglesia de San Francisco , y fue a tomarla en persona el dicho señor arzobispo , el cual iba revestido con sus ornamentos pontificales , con mitra y capa , y así se presentó por primera vez ante todos los pobladores de la ciudad ; a su lado iban el arcediano doctor Saucedo y el chantre doctor don Juan de Salamanca , revestidos con capa .","Auh yn axcan domingo yn ic 29 mani metztli setiembre , ynic ye nahuilhuitl omaxitico nican Mexico in yehuatzin omoteneuhtzino teoyotica tlahtohuani don Juan Pérez de la Serna arçobispo , yhcuac yn otlayahuallo , yn bulla axcan ypan ylhuitzin San Miguel archángel umpa omanato teopan San Francisco , niman yehuatzin umpa in yomatzinco | | 233 quimanillito yn omoteneuhtzino teotica tlahtohuani arcobispo , mochi quimotlalilitia yn teotlatquitl yn itlahtocamahuiznechichihualtzin , conmotlalilitia yn imitratzin yhuan capa quimotlalilitia , yc yancuican quinmottititzino yn muchintin nican altepehuaque ; auh ytloctzinco mantiaque yn doctor Saucedo arcediano yhuan doctor don Juan de Salamanca chantre , capa quitlalitiaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69861,7254,spanish,nahuatl,Se da en el rancho .,Mochiua kuoujtaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69862,7255,spanish,nahuatl,"Cuando retumbaba el agua se oía como cuando se derrumban las rocas en el acantilado , y no podría decirse qué tanto se ensanchó la corriente , pero era muy espantoso el ruido que hacía el agua .","Huel yn iuh ypan caquiztia atl ynic tetecuicaya yuhquinma cana tepexic hualmotepexihuia , yuhquinma quexquich amo huel mihtoz motenehuaz yc patlahuac huey atoyatl , ynic temamauhti mochiuh ytetecuicaliz atl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69863,7256,spanish,nahuatl,Tamales de pechuga DE POLLO CON NOPALES,PoYOXELCHIQUIUHNACATAMALLI ICA NOHPALLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69864,7257,spanish,nahuatl,PAPA,TALKAMOJ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69865,7258,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69866,7259,spanish,nahuatl,¿ Sólo así he de irme como las flores que perecieron ?,¿ Zan ca iuhquin onyaz in o ompopoliuhxochitla ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69867,7260,spanish,nahuatl,"Se supo asimismo que , mientras volvía de la China , se perdió en el mar don Rodrigo de Vivero , sobrino del señor virrey don Luis de Velasco , quien ahora gobierna aquí .","Yhuan yquac umpa hualhuia yn la China yn don Rodrigo en blanco ymachtzin yn tlacatl don Luis de Velasco visurrey yn axcan motlahtocatilia , auh çan hueyapan polihuico , yn iuh machiztico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69868,7261,spanish,nahuatl,"Cuando madura , enrojece o se seca cuando ya está maduro y entonces se le nombra : chilsolot , chile seco .",Uan seki teuatsa tein oksi ya uan itokay chilsolot : ya uaki ya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69869,7262,spanish,nahuatl,San Juan Bautista no trabaja .,axtekiti ne San Juan Bautista .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69870,7263,spanish,nahuatl,"También los hombres cazaban venados , conejos , teporingos ; también zorrillos con que curaban a los que estaban enfermos de la sangre . Los hervían sin ponerles sal . El enfermo tenía que tomar el caldo en el que se había cocido la carne del zorrillo y tenía que comer un poquito de carne . También , si alguno se picaba con aguja y se le enterraba en la mano , con la carne o pellejo de este animal , puesta en la parte donde estaba la aguja , la sacaba . Así curaban en aquellos tiempos .","Noihqui tlaca oquimacia mamaza , totochtin , teporingo ; noihqui yepatl ica tepatiloya inomequez necocoloya itech toyezo . Oquincuacualachiliaya ; amo oquitlaliliaya iztatl . Quiltequiciayo cocoxqui inon tlen icohuicia yepanacatl ihuan quicuaz tepitzin nacatl . Noihqui tlacamo tzopiniaya ica acoxa ihuan itech iman ocalaquia ica in yolcatl in nacayo nozo icuitlaxehuayo . Zan quitlalilizque zan campa oyeya acoxa ihuan oquiquixtiaya . Iqui on ic oquimpatiaya achtocopa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69871,7264,spanish,nahuatl,"En este año los chichimecas pusieron nombre a los sitios , trazaron sus tierras y tomaron posesión de ellas .",Nican ypan in y ye tlatocayotia y ye tlallicuillohua y ye tlatzonilpia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69872,7265,spanish,nahuatl,"Y allá donde al principio Tliltecatzin encontró a Yaópol parado sobre la cerca , ahora por eso se llama Teotepanco .","Auh yn ompa achtopa yn quittato yn Tliltecatzin in Yaopol yn tepanticpac moquetzticaya , yc axcan motocayotia Teotepanco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69873,7266,spanish,nahuatl,En la tarde llegaron .,Tiotlak ajsikoya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69874,7267,spanish,nahuatl,En este año se cumplieron 219 años desde su partida .,Yn ipan in xihuitl oncan quichihua matlacpohualxihuitl ipan caxtollonnahui xihuitl yn omohuicac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69875,7268,spanish,nahuatl,También es caliente .,No totonik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69876,7269,spanish,nahuatl,año 9 pedernal 1280 años en este se separaron de allá los mexicas a chapultepec allá permanecieron cuarenta y tic años los mexicas en chapultepec los guía él el señor huitzillihuitl el viejo,ix tecpatl xihuitl 1280 años ipanin in oncan hualmicuanique mexica in chapultepec oncan ompohuallomeyxiuhtique in mexica in chapultepec yehuatl quinhualyacana in tlahtohuani huehue huitzillihuit,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69877,7270,spanish,nahuatl,La sirvienta puso cuatro cubiertos sobre la mesa .,In cihuatequipano oquintlalli nahui tlatecontin ipan ahcopechtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69878,7271,spanish,nahuatl,"Todo el pueblo : nobles y plebeyos , se rebelaron contra los españoles .","Mochtin altepetlacah : in pipil tin , in macehualtin , omaltepe tlalique ihuan oquimicalicoh caxtilantlacah",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69879,7272,spanish,nahuatl,Y adquiría palos de caña ( para remover el chocolate ): unos dos mil o cuatro mil .,Auh niman yehoatl quinextiaya in acacuauhitl : azo macuiltzontli azo matlac tzontli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69880,7273,spanish,nahuatl,"Luego llevaron ocho canastos , y los cargadores los fueron a dejar al jacal del señor .","Niman comamaque chicuetetl acatanatli , niman ye mohuica in tlamamaque concahuanto yn ompa catca xacaltzinco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69881,7274,spanish,nahuatl,Sí estuve,Kena niitsto,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69882,7275,spanish,nahuatl,abuela .,isisna .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69883,7276,spanish,nahuatl,"Macuilmalinalli , allí , en la región del humo , en la tierra del color rojorectamente los mexicanoshacen la guerra .","Macuilmalinalli , zan ye oncanpoctlan , tlapallan , yecoyaochihua o yn mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69884,7277,spanish,nahuatl,"Al día siguiente , lunes , cuando había de llevar Juan Diego alguna cosa como prueba , para ser creído , ya no volvió porque cuando llegó a su casa , un tío suyo que tenía por nombre Juan Bernardino , estaba aquejado de la enfermedad , el mal había avanzado mucho ; todavía fue a llamar al médico , todavía le habló de ello , pero ya no era tiempo , ya el mal había avanzado mucho .","In imoztlayoc , Lunes , in icuac quihuiccazquia in Juan Diego in itla inezcayo , inic nelteccoz , ayocmo ohualmocuep , ye ica in ahzito in ichan , ze itlah catca itoca Juan Bernardino , oitechmotlalih in cocoyaliztli , huel tlanauhtoc ; oc quitizinochilitoh , oc ipdn tlahtoh , yeze ayocmo imman , ye huel otlanauh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69885,7278,spanish,nahuatl,Entonces estalló la guerra tepaneca ; también entonces se acabó de edificar el teocalli de Tenochtitlan .,Yquac olin yn tepanecayaoyotl ; no yquac ecauh yn Tenochtla teocali .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69886,7279,spanish,nahuatl,Gobernó Tizocicatzin durante cinco años .,Yn tlatocat Tiçuntzicantzi V xiuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69887,7280,spanish,nahuatl,"los códices y las pinturas ,","in amoxtli , in tlacuilolli ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69888,7281,spanish,nahuatl,"Los frutos son como espinosos , pero sus espinas no son muy duras .",Komo ke uitsyoj pero amo tajtakuauak in uitsyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69889,7282,spanish,nahuatl,cómo se erguía un águila sobre aquel nopal .,moquetzticac in cuauhtli in yehuatl in tenochtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69890,7283,spanish,nahuatl,así es como fui a presentarme no se dijo nada más me despedí y salí lentamente,yuhqui teixpan oninoquetzato ammida oc omihto onitlanahuati ihuan oniquihquizta,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69891,7284,spanish,nahuatl,"Cada lugar llevaba su manga de cruz , y asimismo cada una de las cofradías que había llevaba su estandarte o bandera ; de todas partes vinieron , y al frente avanzaban los dichos mexicas cuando salieron del palacio .","Huel yzquicampa cecen cruz manca quihualhuicaque , yhuan cecen estandarte ahnoço vanderra yn izquiypan cofradías mopia ; huel yzquican hualla , auh yehuantin tlayacac mantiaque yn omoteneuhque mexica ynic oncan quixohuac tecpan palacio .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69892,7285,spanish,nahuatl,"Durante su estancia en Contitlan , engendraron los mexicanos muchos hijos .","Ihcuac onenque Contitlan , quintlacachiuhque in mexicah miectin inconehuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69893,7286,spanish,nahuatl,"Mexicanos , traficantes , gente que anda por cuevas : hizo su oficio el portentoso Huitzilopochtli : a su lado , junto a él hemos de llegar hasta nuestra ciudad .","Mexicah e , puchtecah e , oztomeca e : ca oconchiuh in itequiuh in tetzauitl Huitzilopochtli itioc uel itech tahcizque in tauh totepeuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69894,7287,spanish,nahuatl,Aquí termina la relación de don Juan de Sandoval .,Ye yxquich yn itlahtoltzin don Juan de Sandoval .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69895,7288,spanish,nahuatl,"El domingo 1 de febrero de 1615 heló muy fuerte , como nunca antes había sucedido en México , y especialmente en Chalco se helaron todos los nopales de la grana cochinilla que por órdenes de un juez español había sembrado un topil que los cuidaba ; ya habían echado raíces , ya iban creciendo , ya se levantaban de la tierra cuando los quemó el hielo .","Axcan domingo yn iccemilhuitl mani metztli de febrero de 1615 años , yhcuac cenca chicahuac ocehuetzico yn ayc yuh mochihuani nican Mexico , occenca ompa yn izquican Chalco mochi cecualloc y nochiznopalli yn oquitocaca | | 268 ytencopa ce juez español topille yn quimocuitlahuiaya ; ye otlatzicoca ye omozcaltiaya huel tlaltitech oquihuicac ynic oquipollo cetl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69896,7289,spanish,nahuatl,Ya es tiempo para dormir .,Ye iman ticochizqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69897,7290,spanish,nahuatl,"Cuando los teotenancas llegaron a Cuitlatetelco en este dicho año , encontraron que ya estaban allí establecidos otros antiguos llamados acxotecas .","Auh yn ihcuac yn ipan in omoteneuh xihuitl ynic oncan ahcico Cuitlatetelco yn teotenanca , ca ye oncan impan acico ye oncan cate | | 37v achtopa yn occentlamantin huehuetque yn motenehua acxoteca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69898,7291,spanish,nahuatl,También entonces el obispo don fray Domingo de Salazar vino a Amaquemecan para aprehender a unas personas .,"Çanno yhquac nican moquixti don fray Domingo de Salazar obispo , nican motetzonilpillitiquiz Amaquemecan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69899,7292,spanish,nahuatl,Y certificámoslo con toda nuestra voluntad y las vendemos a vos el dicho Hernan Perez las dichas casas que son quatro con toda su tierra y dos camellones atento que soys vezino de esta ciudad y de nuestra voluntad recibimos los ochenta pesos en reales y esta en nuestro poder y pertenecen a la ányma y se an de dezir de misas lo qual pasó en presencia del senor governador y los señores juezes y testigos .,"Ca huel toyollocacopa ticneltilia yn timitznamaquiltia yn omoteneuh in calli nauhtemani mochi yn itlallo ychinayo yn tehuatl Hernan Perez español tichane nican ciudad cenca ticpaccacelia yn otitechmacac napohualli pesos yn tomines otoconcuique ca a niman ytech pohuiz misa yc mochihuaz yxpantzinco mochihua in señor governador , [F . 13r . ] yhoan señores jueces yhoan testigosme .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69900,7293,spanish,nahuatl,en rigor podemos decir que nunca se ha dejado de escribir en náhuatl un libro de poemas publicado por un conocido maestro de milpa alta don fidencio villanueva lo que escribió pero nunca logrópublicar don carlos lópez lo que publicó el maestro fernando horcasitas de entrevistas hechas a doña luz jiménez todos ellos de nuestra comunidad y don pedro barra valenzuela en otra regiónde nuestro país para mencionar sólo unos casos demuestra que la práctica de llevar al papel nuestra manera de ver la vida nunca se ha alejado de nuestro quehacer cotidiano y que si esos papeles nunca opocas veces vieron la luz se debe a que nunca antes se destinaron apoyos económicos para que así ocurriera,huel nelli toconihtozqueh in ahmo quemman omolcauh in tlahcuiloloz nahuallahtolcopa in icuicaamoxtzin in oquimohcuilhui in temachticatzintli fidencio villanueva tlen oquimohcuilhui yeceaic oquimopantlaxili yehuatzin in carlos lopez tlen oquimopantlaxili in temachticatzintli fernando horcasitas in oquimononochili yehuatzin luz jimenez in omotlacatilihqueh toaltepepan ihuan yehuatzin pedro barra valenzuela occehcan ipan totlalnan macihui zan ica tenehualoz zan cequi tocaitlmochi inin quiteihtitia in mochipa tlahcuiloloc nahuallahtolcopa inic motlaliz ipan amatl quenin tiquihtah in tonemiliz ahmo quemman oticcahcauhqueh in ipan tomomoztlatequiuh ihuan intla inon amatlaic ahnozo zan quemmanian oquihtac in tlahuilli inon ipampa ahmo quemman omotomintlaquechiloti inic yuh mochihuazquiani,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69901,7294,spanish,nahuatl,"Así contestó el inspector : No , no se pagará nada . Si es cierto que tiene tantas ganas de aprender , aquí le daremos papel y todo lo que necesite . Aquí le enseñaremos a leer ; en la tarde le enseñaremos a coser , a cortar y muchas otras cosas curiosas . Eso sí , que venga limpia su ropa , su cabeza . Que no traiga animalitos y que traiga zapatos ; que no venga descalza . Así aprenderán a vivir bien cuando sean grandes .","Iqui otlananquili inspector : Amo , amo tlacualicaz . Tla melahuac quitequipachoz momachtiz oncuan ticmacazque amatl ihuan nochi tlen quinequiz . Oncuan quinmatizque ; ica teotlac quititizque tlatzomaz , tlatetequiz ihuan occequi tlamahuizoltin . Zan yehuatl hualaz chipahuac in tzotzoma , chipahuac itzonteco . Amoca cualicaz yolcatl icuac ticpac ihuan tlacahhuiz ; amo hualaz sin cahtli . Iqui in motitizque quename nemizque icuac ye huehueyi” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69902,7295,spanish,nahuatl,TSOJPIKILIT o TSOJPILOMEKAT,TSOJPIKILIT oso TSOJPILOMEKAT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69903,7296,spanish,nahuatl,También entonces se enseñoreó en Tlatelolco Moquihuitzin TzonpanteuctlI .,Çano yquac unmotlatocatlalli yn Tzonpantecuhtli Moquiuitzi Tlatilulco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69904,7297,spanish,nahuatl,Canto de Cuacuauhtzin,Cuacuauhtzin icuic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69905,7298,spanish,nahuatl,No tronó el cielo para avisarnos que venía la tempestad . No . sabíamos de la tormenta ni de los malvados hombres .,Amo otlacualoc oncan techtlanahualiz quename ye huitz atlatlacamamaniliztli . Amo otimatiaya hueyi quiahuitl ihuan de tlacatecolotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69906,7299,spanish,nahuatl,"Así pues , este Tziuhtlacauhqui cumplió un año de estar viviendo junto a los totolimpanecas , al finalizar el año 11 Acatl , 1295 .","Ynin cexiuhti yn intlan monemitiaya yn totollimpaneca , oncan ypan quiz yn XI Acatl xihuitl , 1295 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69907,7300,spanish,nahuatl,En el qual ninguna pareció a dar tesgigo de ynformación y no respondieron durante el tienpo que Diego Aztazuchitl pregonero dio pregones desde veinte y cinco dias del mes de henero en el año de mill e quinientos y sesenta y ocho años .,Auh yxquich cahuitl ocauhticatca ayac oquitemacaque in testigo informacio yhoan amo no tle yc otlananquilique in ixquich cahuitl ynic otzatzitinenca in tecpoyotl in Diego Aztaxochitl ypan metztli a 25 dias del mes de henero ypan xihuitl 1578 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69908,7301,spanish,nahuatl,"Artículo 98 . - Cuando la falta de un Ministro excediere de un mes , el Presidente de la República someterá el nombramiento de un Ministro interino a la aprobación del Senado , observándose lo dispuesto en el artículo 96 de esta Constitución . Si faltare un Ministro por defunción o por cualquier causa de separación definitiva , el Presidente someterá un nuevo nombramiento a la aprobación del Senado , en los términos del artículo 96 de esta Constitución . Las renuncias de los Ministros de la Suprema Corte de Justicia solamente procederán por causas graves ; serán sometidas al Ejecutivo y , si éste las acepta , las enviará para su aprobación al Senado . Las licencias de los Ministros , cuando no excedan de un mes , podrán ser concedidas por la Suprema Corte de Justicia de la Nación ; las que excedan de este tiempo , podrán concederse por el Presidente de la República con la aprobación del Senado . Ninguna licencia podrá exceder del término de dos años .","Tlen 98 Tlanahuatihcayotl . Queman polihuis se Ministro quipanos se metztli , in Tlayecanani tlen Totlalnantzin quiixtlalis tocayotl san tlatocpa tlen Ministro imaco Tlahtocan tlen Huecapa , moitas tlen moihtohua ipan 96 tlanahuaticayotl tlen inin Amatlanahuatili . Tla polihuis se Ministro ipampa momiquilis noso seyoc tlamantli tlahtoli ica senquisas , in Tlayecanani quiixtlalis seyoc tocayotl imaco Tlahtoca tlen Huecapa , quen moihtohua ipan 96 tlnahuaticayotl tlen inin Amatlanahuatili . In amatequicahuali tlen Ministros tlen Suprema Corte tlen Justicia san huelis moselis ica tlehtleya malhuili tlahtoli , imaco motlalis Tequichihuani ihuan tla yehuatzin quiselis , quititlanis ipan Huecapa Tlahtocan campa quicualmatiseh noso amo . In tlamacahualismeh tlen Ministros , queman amo quipanos se metztli , huelis tlatemactilis Suprema Corte tlen Justicia tlen Totlalnantzin ; tlen quipanos inin cahuitl , huelis tlatemactilis Tlayecanani tlen Totlalnantzin ica icualitalis Huecapa Tlahtocan . Amo tlen tlamacahualistli huelis quiixpanos ome xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69909,7302,spanish,nahuatl,También hay otra gente que viene diariamente para ofrecer cosas .,Noihqui occequintin tlacah momoztla huitzeh zan tlemach conhual maihtohuah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69910,7303,spanish,nahuatl,"Dejó seis hijos : el primero se llamaba Miquiztzin ; el segundo fue el tlatohuani Maxihuatzin , aunque no se sabe adónde fue a gobernar ; el tercero se llamaba Yohualpopocatzin ; el cuarto se llamó Cuauhtzitzimitzin o Quetzalcuauhtzin ; el quinto se llamaba Ixconan ; y la sexta fue mujer , pero no se sabe su nombre .","Auh yn ipilhuan quincauhtia chiquacemin : yn icce ytoca Miquiztzin ; yn icome ytoca Maxihuatzin tlahtohuani , auh amo huel momati canpa yn tlahtocatito ynin ; yn ic - ey ytoca Yohualpopocatzin ; yn icnahui ytoca Quauhtzitzimitzin anoço Quetzalquauhtzin ; yn icmacuilli ytoca | | 91r Yxconan ; yn icchiquacen cihuatl , amo huel momati yn itoca tley .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69911,7304,spanish,nahuatl,Quiero,Nicnequi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69912,7305,spanish,nahuatl,"Otra vez alegraos , venga a erguirse su corazón de aquel a quien causó dolor . Sólo elevo el canto , yo Cuacuauhtzin he venido . Vengo a erguirme , yo cantor .","Cuel zan xon ahuiyacan , ma ahual moquetza moyollo , zan in cocohua . Zan niquehua nocuic ni Cuacuahtzin hual acic . On ya noquetza nicuicanitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69913,7306,spanish,nahuatl,Por la tarde fueron a quemar a los relapsos en San Hipólito .,Auh ye teotlac yn tlatilloto tlateotocanime Sant Ipólito .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69914,7307,spanish,nahuatl,"Todos se preocupaban porque no conocían a nadie en México ni en ningún otro lugar . Y así lo tenían pensado : sustentar a sus hijos y los padres no preocuparse por el dinero . Por eso mismo salieron de noche . Nadie trajo ni un perro , ni un gato , ni una gallina porque no fueran a cantar y la escuchasen los carrancistas .","Onetequipacholoya ipampa amoca oteixmatia ica México ca occequi lugar . Ihuan iqui on omonemili oncuan ica panozque tepilhuan ihuan tatatin amo motequipachozque ica tomin . Ica on oyohualquixohuac . Amatlacauhcualicac nian chichi , nian miztli , nian ce cuanaca cuache chiqueletzatzin ihuan quicaquizque in carrancistas .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69915,7308,spanish,nahuatl,es vuestro merecimiento .,"amomacehualti , amolhuilti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69916,7309,spanish,nahuatl,"Entonces , luego se prepararon y “ mis hijos ” { súbditos } buscaron liebres , conejos y guajolotes . Y luego nos fuimos allá a Tlaxcalan , fuimos a saludar a la gente , saludamos al tlatohuani señor marqués , capitán Cortés , le dimos todo lo que llevamos , las diferentes flores , y él lo agradeció demasiado y me preguntó de dónde era , y yo le dije : ¡ oh ! tlatohuani mío , yo soy de allá del llamado Tepeteopan , mucho me honró . Y luego el señor marqués me agradeció lo que le pedí , para que ruegue a los sacerdotes que deseo bautizarme . Y en verdad habló bien de mí el señor marqués . Y yo no sabía cómo me llamaría .",Auh niman omochichiuhque yhuan nopilhuan oquitemoque ciciuhtin yhuan tochime yhuan totolime auh niman oatiaque ompam Tlaxcalam otitetlapaloto otictotlapalhuique yn tlatohuani s[eño]r d[on] marquez capictam Cortees oticmomaquilique yn quexquich otichuicaque yn xochitl nepapam auh yn yehuatl senca oquitlasocama yhuan onechtlatlan{i} campa nochan auh niman oniquilhui tlatohuanie ca ompa nochan ytocayocam Tepeteopam ca cenca onechtlasotlac auh niman onicmotlatlauhtili yn s[eño]r marquez ypampa nopan motlatoltic maquinmotlatlauhtili yn teopixcazizintin ypampa nicnequi manimoquatequi auh tel nopam otlato yn yehuazin s[eño]r marquez auh y{n} nehuatl amo nicmati yn tleyn notoca yezqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69917,7310,spanish,nahuatl,"El cerro era un gran cerro , así [ de grande ]","Ne tepetl elto ueyi tepetl , ijkini",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69918,7311,spanish,nahuatl,"¿ Acaso vendrán una vez más , acaso volverán a vivir ?","¿ Cuix oc ceppa huitze , in cuix oc nemiquihui ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69919,7312,spanish,nahuatl,"8 Acatl , 1279 .","VIII Acatl xihuitl , 1279 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69920,7313,spanish,nahuatl,"Pero todos estos nombres que acabamos de mencionar no eran todavía en ese entonces sus nombres , sino que su único nombre era el de chichimecas teocolhuas .","Auh yece ynin yzqui omoteneuh tocaytl nican yn iquac yn ipan in ayemo yntoca catca , ca çan huel oqu intoca chichimeca teocolhuaque catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69921,7314,spanish,nahuatl,"Este quelite florea en agosto cuando ya está maduro . Lo hay sólo por temporadas , no siempre .","In xochiyoua agosto , ijuak in chikauaya , ta in por tiempo saj in onkak , amo nochipa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69922,7315,spanish,nahuatl,Lo quarto que el aposento e casa de difuntos es de entranbas a dos Marta ( y la otra Ana que son dos se llama Magdalena ) [ y la segunda que se llama Magdalena Isabel ] cuias son y sé les dio para ellas .,Ynic 4 tlamantli niquitohua yn miccacalli concahuia yn Martha ynic ome ytoca Magdalena Ysabel ynnemac mochiuhtica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69923,7316,spanish,nahuatl,"Se come la hoja tierna , la asan en el comal y la comen .","In kikualiaj tein ixiujyo selik , in komalko kixkaj uan kikuaj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69924,7317,spanish,nahuatl,"Entonces terminó en Apazco el gobierno de Tzimpantzin , que fue cuauhtlato y caudillo de los mexicas durante dos años ; y luego , en este mismo año , estando todavía en Apazco , Tlazotzin fue nombrado caudillo de los mexicas .","Auh çano ypan in yn omoteneuh xihuitl oncan quitlamico yn Apazco yn iteyacanaliz yn Tzimpantzin , yn ocuauhtlahto yn quinyacan mexica onxihuitl ; auh ça niman ipan in yn omoteneuh xihuitl ye nocuell ehuatl oncan hualmotlalli yn Apazco yn Tlaçotzin ynic quinyacanaz mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69925,7318,spanish,nahuatl,MONENCAUHTZIN,MONENCAUHTZIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69926,7319,spanish,nahuatl,". Oh Mujercita , convoca a la gente : tú la que habitas Casa de neblinas , Casa de lluvias : convoca a la gente .",. Huiya ! Civatontla xa tenonotza Ayyauhcalcatl Ouiyavatlan xa tenonotza .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69927,7320,spanish,nahuatl,"Este Noé fue constituido , por segunda vez , como segundo tronco y semilla del género humano , desde que fue creado el mundo , cuando con el primer hombre , que fue nuestro primer padre Adán , comenzó el tronco y semilla del género humano ; desde que , como ya se dijo , todo fue destruido por las aguas de la inundación universal , cuando no dejó de llover durante 40 días y 40 noches , hasta que el nivel sobrepasó con mucho las cumbres más altas de todas las montañas .","Ynin yehuatzin Noé ycoppa , yehuatzin ycome quauhtzonyotl xinachtli mochiuh yntlacamecayotica yn ixquichica yn ihquac yc chihualloc yocoyalloc cemanahuatl , ynic ompa yehuatl ytech hualpeuhtica yn huel achto tlacatl quauhtzonyotl tlacamecayotica xinachtli mochiuh yn achto tothatzin Adán ; yn ixquichica , yn iuh omito , ynic polliohuaco atl yn apachihuiliztli mochiuh nohuian cemanahuac , yn amo mocauh yn ixquichica onpohualilhuitl yhuan onpohualyohualli yn oquiyauh , quipanahui yn ipa yn ixquich yn cenca huehuecapan yn itzon yn ihuitlatztica yn mochi tetepe .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69928,7321,spanish,nahuatl,Después mandaron matar al papá porque los seguía .,Después oki ' mikti ' ke in tata ' ti porke kinwalkawiyaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69929,7322,spanish,nahuatl,"Luego dijo pues ahora me consigues un peine , un listón , una escobeta y un espejo .",onkán satepa oki ' to pus ašan ne ' wa nihneki šinečmaka se cikawastli se no listón se šulwhastli wan se no espexo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69930,7323,spanish,nahuatl,"Se llamaba Mariquita ; su marido se llamaba Mauro Melo . También enseñaba a los niños . En esa escuela fue donde aprendí a conocer una , dos , tres letras y también a escribir y a leer .","Itocatzin Malintzin ; tenamic itocatzin Mauro Melo . Noihqui oquinmomachtiliaya pipiltoton . Itic on tlamachtilcali onohtiti niquiixmatiz ce , ome , yeyi letra ihuan ihqui cuiloz noihqui nitlapoaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69931,7324,spanish,nahuatl,"Asimismo , entonces llegaron por primera vez los padres descalzos religiosos de San Francisco ; estuvieron sólo de paso con rumbo a la China .",Yhuan yquac yancuica maxitico yn padreme descalços Sant Francisco teopixque ; çan moquixtitiquizque mohuica a la China .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69932,7325,spanish,nahuatl,Estos mexicanos no son hombres sino bestias salvajes .,"Ca iniquein mexicah , amo tlacah zan tecuanime .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69933,7326,spanish,nahuatl,Gaspar Pablo merino responde y dixo que en mi presencia de la suerte y manera que dexó mandado la vieja Maria Joco en que dexo mandado que ella era sola y estava a punto de muerte estas casas con nuestra pobreza yo e mi marido las labramos y no tengo ningun nieto y si lo hubiera se las dexara .,Gaspar de Pablo merino yc tlananquilia conitua ca huel tixpan omochiuh inic omonahuatitia yn illamatzin catca Maria Xoco yn iuh conitutia ca nel zan nocel ca ye nonomiquiliz ynin calli ca huel tonetolliniliz zan tumextin y nonamic catca tictoquechilique ca nell ayac ma ce tlacatl noxhuihoan in tla ce onca ca nicmacatiazquia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69934,7327,spanish,nahuatl,"Pero antes de que el almirante don Cristóbal Colón llegase a la Isabela , el padre fray Boyl y otras personas que tenían rencor contra el almirante se embarcaron en los tres navíos de Castilla en que había venido don Bartolomé Colón .","Auh yn oquic ayamo yn don Christóval Colón almirante huallacia yn oncan Isabela , auh in yehuatzin padre fray Boyl yhuan occequi tlacatl yn moyolcocoltia ynic quixnamiqui don Christóval Colón almirante , niman no macallaquique yn itic ey Castilla acalli ynic hualla don Bartolomé Colón .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69935,7328,spanish,nahuatl,"En cuanto a la gente del pueblo , está muy apiñado , todo el mundo viene a ver . Por todas partes están en filas , en grupos por el patio sagrado . Nadie come , todo el mundo enteramente ayunaba .",Auh in maceualli uel tzitzica uel ixquich uallauh in uallachia . Uel nouian netecoya netlatiloya in teoitualco . Ayac tlacuaya uel mochi tlacatl mozauaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69936,7329,spanish,nahuatl,"Y la que ahora se demanda es hija de Atlixeliuhqui , llamada María Teycuicho y hasta ahora en todo tiempo la tiene no sé cómo ya tienen pleito y ya se demanda . Solo así se que ellos son los mercedados los que eran sus padres . Es todo lo que digo , aqui hago la cruz .",Auh yn ax[sic] ynic moteylhuia ca ychpoch yn Atlixeliuhqui yn itoca Maria Teycuicho auh yn axcan ca ye ysquich cauitl quipia auh amo nicmati quenin ye monamiqui ynic ye moteylhuia za ye ca yuh nicmati ca yeuantin nemaqueque mochiuhque yn itauan catca ca ysquich niquitoua nican nicchiua cruz . [F . 7v . ] en bianco,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69937,7330,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69938,7331,spanish,nahuatl,Entonces se ataron nuestros años .,Yhquac toxiuh molpilli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69939,7332,spanish,nahuatl,"las flores del canto ,",in cuiccaxochitl in,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69940,7333,spanish,nahuatl,"Cuando se hizo la procesión , iba presidiendo el Niño Jesús con una cruz a cuestas ; y no salió en la procesión Nuestra Señora del Rosario , porque alegaron los españoles que ya tenían el rosario los cofrades de la iglesia de Santo Domingo , y no quisieron que también se concediera a los tlatelolcas .","Auh ynic tlayahualoloc , huel motlayacanilitia yn Jesús piltzintli cruz quimoquechpanilhuitia ; auh amo yhuan oncan moquixti amo yhuan oncan motlayahualhui yn totlaçonantzin Rosario , yehica quitenhuique yn españoles yn quimopiallia rosario oncan teopan Sancto Domingo cofrades , amo quinecque ynic no quinhuelitiltizque tlatilolca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69941,7334,spanish,nahuatl,"lo que aquí germina ,","auh in tlallan onoc ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69942,7335,spanish,nahuatl,"Y testigo del barrio [ tlaxilacalleque ]: Baltazar Garcia , Graviel Juarez , [ Thomas de Aquino , Francisco de Luna , Francisco Sanchez ] Pedro Hernandez , Diego Sanchez , Joan Garcia , Martin Cano , alguazil y se dieron por contentos de los ochenta pesos en tomines y dixeron que heran de anyma y no se los a de tomar nadie el dinero y todos somos contentos los vecinos del varrio [ tlaxilacalleque ] de San Joan Yopico .","No ymixpan testigos in tlaxilacaleque Baltasar Garcia , Gabriel Xuarez , Thomas de Aquino , Francisco de Luna , Francisco Sanchez , Pedro Hernandez , Diego Sanchez , Juan Garcia , Martin Cano alguacil cenca oquipaccacelique in tomines LXXX pesos conitoque ca nel ca niman ytech pohuiz ca ayac ma ce tlacatl zan quimocuiliz in tomines ca cenca yc toyollopachihui timochintin titlaxillacaleque San Juan Yopico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69943,7336,spanish,nahuatl,"Enseguida Xomímitl se apoderó de la mujer , y el guerrero corrió para impedirlo , pero Xomímitl también se apoderó de él .","Yc niman ato quicuitiuetz y ciuatl Xomimitl , yc ye ualmotlaloa yaotequiua quitlacaualtiz Xomimitl , yc no unca quicuitiuetz , yquimomestin quimacic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69944,7337,spanish,nahuatl,"En seguida los tenochcas elevaron al gobierno de México a Cuitláhuac , quien se puso a la cabeza del pueblo y guerreros mexicanos .","Zan niman tenochcah quitlahtocatlalique in Cuitlahuac , in oquinyacanticatca mochintin in altepetlacah , in mexicayaoquizque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69945,7338,spanish,nahuatl,Y en el tiempo en que estaba apareciendo : por un año venía a mostrarse . Comenzó en el año 12 - Casa .,In icuac hualquizaya : huel ce xihuitl in hualmoquetzaya . Ipan matlactli omome calli in peuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69946,7339,spanish,nahuatl,"3 Técpatl , 1300 .","III Tecpatl xihuitl , 1300 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69947,7340,spanish,nahuatl,"Ahora bien , si murió en guerra , le ponían su efigie , le hacían su semblanza , le disponían su imagen : le hacían una reproducción de él . Eso es el ' levantamiento a otro ” .",Auh intla cana oyaomic quitlalilia ieuiĭo queuillotia queuillotlalilia : ixiptla quichiuilia . Inin euillotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69948,7341,spanish,nahuatl,"En algún lugar con esto tropezarás , con esto te toparás , con un anciano o una anciana , o un enfermo , o un niño , así no habrá excusa . O en alguna parte se hará algo , se dirá , se expresará ; por eso no estorbarás a la gente , no la desatinarás ; así no la afligirás , no la molestarás en razón de tu ignorancia .","Cana yca timotzotzonaz , yca timohuitequiz in huehuerttzin , in ilamatzin ahnozo cocoxcatzintli , ahnozo piltzintli , inic ahmo motechtlamiz . Ahnozo cana itla chihualo , ihtolo , tenehualo , inic ahmo titetlacahualtiz , titetlapololtiz , inic ahmo titetoliniz , titemocihuiz in ipampa ahmo monehmatiliz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69949,7342,spanish,nahuatl,"95 . Mi señor , yérguete en el sitio donde quizás por un momento , por un día , en el lugar de sus sandalias , al lado izquierdo del Dueño de la cercanía y de la proximidad , de quien es el hogar , la casa , el Señor único , Dios , le sirves de sandalia , a cuya izquierda estás , a quien asistes , a quien prestas servicios ; tú lo representas , tú eres su imagen , sus ojos , su mandíbula ; tú su rostro , su oído te haces porque le sirves de intérprete , haces que broten su voz , sus palabras . No en vano va , no en vano cae , va floreciendo , va brillando , va enalteciéndose , va recibiendo honra su aliento , su palabra del Señor Nuestro ; junto a ti , en tus manos la colocó . En tu interior , en tus entrañas , en tu seno , en tu garganta escondió , puso su libro , la palabra , lo que es negro , lo que es rojo , en donde aparecen los dardos del águila , del ocelote , que así estás lanzando , devolviendo .","95 . Nopiltzintzine , ma ximehuititic , at on canin in cuelachitzinca , in cemilhuitzintli , in itzcactziinco , in iopuchtznco in Hoque , in Nahuaque , in chañe , in cale , in icellatohuani , in Dios , in tiquitzcactia , in ticopochtia , in ticmonanamiquilia , in ticmopalehuilia ; in tipacta , in tixiptla , in tixtelolo , in ticamachal ; in tix , in tinacaz tommuchiuhtica , ca ticnahuatlatalhuiya , tictlatenquixtilia , tictlahtolquixtilia . In ahnen yauh , in ahnen huetzi , in xotlatiuh , in pepetzcatiuh , in tleyotiuh , immahuizzotiuh , in ihiyotzin , in itlahtoltzin Totecuiyo . Immottetzinco immomactzinco oquimotialili . Immihtictzinco , in mocuitlaxcoltzinco , immoxillantzinco , immotozcatlantzinco in oquimotoptemili , in oquimopetlacaltemili , in amuxtli , in tlacuilolli , in huel tlilantoc , in huel tlapalantoc , in ipan temi in quauhmitl , in ocelomitl , inic tocontlatlaztica , inic toconpopouhtica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69950,7343,spanish,nahuatl,"Entonces los tlatelolcas le pusieron al mentiroso el sobrenombre de Cotztemexi , pues por culpa del mentiroso Cotztemexi perecieron los señores .",Auh yn iztlacatini ye yhquac quitocayotique in tlatilulca Coztemexi ; auh yehuatl yztlacatini yn Coztemexi ye omomiquilique tlatoque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69951,7344,spanish,nahuatl,otra vez se vino a quedar,noja mokauako,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69952,7345,spanish,nahuatl,"¿ Dónde queda la explanada de niebla y flores en que está el Chalchiuhmomoztli de Omexaltenco ? Porque hacia allá nos dirigimos , y nos iremos enseguida de Omechalco .","Canin yn ayauhythualco yn xochithualco yn oncan ca yn Chalchiuhmomoztli yn Omexaltenco ? Ompa yn titlamatihui , auh çan tonquiztiquiça yn nican yn Omechalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69953,7346,spanish,nahuatl,y en sueños me dio pelos y señales del lugar en donde lo encontraría que era justamente dentro de uno de esos montones de piedra que había en el terreno de un lugar de nombre zoquiatonco al día siguiente acompañado de un familiar y provisto de un azadón y un pico me encaminé allá,huey ihuan cenca teciahuiti in tequipanoliztli in ompa oticchiuhqueh in nocniuhtzin inic otitlaxitinqueh mochi oticchiuhqueh zan mamatacahtzin ahmono ticnequia aca techihtaz inic ahmo techtdhuizqueh in otitlaxitinqueh ompa teaxcan tlalli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69954,7347,spanish,nahuatl,"42 . Ahora mi niñita , tortolita , mujercita , tienes vida , has nacido , has salido , has caído de mi seno , de mi pecho . Porque te ha forjado , porque te ha moldeado , te hizo , te formó menudita tu padre , tu señor . Ojalá no andes sufriendo en la tierra . ¿ Cómo vivirás al lado de la gente , junto a las personas ? Porque en lugares peligrosos , en lugares espantosos , con gran dificultad se vive . Así hay aspereza en la tierra . Porque se acaban los rostros de la gente , los corazones de la gente y los hombros de las personas , las espaldas , los codos , las rodillas . Así , un poquito concede a las personas , las hace merecer su fama , su honra , su calor , su tibieza , su dulzura , su sabrosura , el Señor Nuestro .","42 . In axcan noconetzin , cocotzin , nocihuapiltzin , otimoyoliti , otimotlacatili , otimoquixti , otimohuetziti in noxillampa , in notozcatlampa . Ca omitzpic , ca omitzmamal , omitzchic , omitzcanauh in mottatzin , immotecotzin . Auh ma ticaamantinen in tlalticpac . ¿ Quen tetloctzinco , quen tenahuactzinco timonemitiz ? Ca ohuican , ca temamauhtican , ca ayaxcanyotica inic nemohua . Inic ichalohua in tlalticpac . Ca huel ontlami in teix , in teyollo yhuan in teacol , in tecuitlapan , in temolic , in tetetepon . Inic achitzin quimotemaquilia , quimotemahcehualtilia in itleyotzin , in imahuizotzin , in itotoncatzin , in iyamancatzin , in itzopelicatzin , in iahuiyacatzin in tlacatl , in Totecuiyo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69955,7348,spanish,nahuatl,"71 . Y aquí , así , a mí que soy terco , me haces merced cabalmente . Y tú eres mi padre amado ; han hecho otorgamientos tu rostro , tu corazón ; así me has venido a dejar lo que es precioso como el jade , como la turquesa . Y acaso aquí bien ponga yo diligencia en las cosas , sea como un cofre , como una petaca . Tal vez ya bien aquí , dentro de mí , es puesto el collar , la pluma preciosa , porque en verdad aún viene para que yo apacigüe tu rostro , tu corazón .","71 . Auh in nican yc tinechonnacaztzonpotonia , in mimiliuhqui . Auh in tinotlazottatzin , otlacauhqui immitzin , moyollotzin , in yuh otinechhualmocahuilili in chalchiuhtic , in teoxiuhtic . Auh azo nican huel nitlayollocati , huel nitopti , huel nipetlacalti . Auh azo ye huel nican , nihtic ontlalilo in cozcatl , in quetzalli , can nel oc huitz inic nimitzonnocehuililiz immitzin , moyollotzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69956,7349,spanish,nahuatl,Este también lo compran porque es sabroso .,"In no kikouaj , ta uelik .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69957,7350,spanish,nahuatl,Tal vez nos reconozca .,"Yc niman conanque ye quitlecahuia yn tepeticpac , yc niman oncan ye quimana ye quiteca yn çacatechialli , yc niman oncan contecaque yn ocacique tlatlauhqui ocellotl ; yc niman ye quihtohua ye quimolhuia yn tlahtoque yhuan yn occequintin chichimeca totollimpaneca : Tla ticpohuacan tla tiquihtocan tla tictemachican yn ihiyo yn itlahtol yn toteouh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69958,7351,spanish,nahuatl,"El domingo 14 de noviembre de 1610 dijo su primera misa mi querido padre fray Agustín del Espíritu Santo , religioso de nuestro querido padre el señor San Antonio abad , en su iglesia y casa de la ciudad de México ; fueron sus padrinos los muy reverendos padres Juan de Tovar , rector del colegio de San Gregorio , y Sanctisteban , y predicó el padre Gaspar Meneses , los tres , religiosos de la Compañía de Jesús .","Axcan can domingo yc 14tia metztli nuviembre de 1610 años , yquac yancuic missa oquimochihuilli y notlaçotatzin fray Augustín del Spíritu Sancto yteopixcatzin yn totlaçotatzin señor San Antonio abbad , nican yteopanchantzinco ciudad Mexico ; auh yehuantzitzin padrinos mochiuhtzinoque yn cenca mahuiztililonime padres Juan de Tovar redor colegio San Gregorio yhuan yehuatzin Sanctiestevan , auh yn omotemachtili yehuatzin yn padre Gaspar Meneses , ymeyxtintzitzin la Compañía de Jesús teopixque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69959,7352,spanish,nahuatl,Es yerba ( xiuit ) .,Xiuit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69960,7353,spanish,nahuatl,"Allí los tepanecas suplicaron y prometieron , diciendo : Señores nuestros , basta ya , que se aplaque vuestro enojo ; hemos ofendido a nuestros señores ; y también : Iremos a dejar nuestro tributo adonde estéis ; labraremos madera y piedra para vosotros , os construiremos vuestras casas ; y puesto que el asiento de nuestros señores ha de estar en Mexico Tenochtitlan , allá iremos nosotros , ¡ oh mexicas tenochcas ! .","Ompa ye hualmonetoltia , quitoque : Totecuiyohuané , ma yxquich , ma ohuamelleltzin quiz ; oytzinco ycpactzinco tinenque yn tlacatl totecuiyo ; auh ynin : Ma titlacallaquican yn oncan yn ihiyotl ancomomachiltizque ; ma tontlaquauhtzotzonati ma tontlatetemanati , ma toncalquetzati ; ca ompa toteuhc - huacan yez yn Mexico Tenochtitlan , yn otonmaxitico , yn timexicatl yn titenochcatl ! .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69961,7354,spanish,nahuatl,". Y las pertenencias de las mujeres traficantes se preparan en un lugar aparte . Bien delante de todos allí se colocan juntas , allí están todas juntas listas .",. Iuan in intlatqui im puchteca ciua nononcua mochichiua . Uel im ixpan mochintín oncan mocentlalitoque uncan cenquiztoque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69962,7355,spanish,nahuatl,"No sirve para medicina , solo para comerse . Se hierve , es bueno en chilpozonte o encaldito .","In amo kualtia pajti , sólo para se kikua , se kimana , uelik chilposontsin uan komo se kineki caldito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69963,7356,spanish,nahuatl,"No le pidas dinero , es muy egoísta .","Amo xiquihtlanilli tomín , huel nexicolli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69964,7357,spanish,nahuatl,Y ellos ni [ otras ] personas nunca pudieron,Uan ijuanti yo maseualme axkema uelito para,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69965,7358,spanish,nahuatl,"En cuanto vio éste la gran necesidad en que se encontraban y los grandes trabajos que habían pasado navegando , los acogió en su casa y los consoló , y en especial al que traía el navío .","Auh ynin yn queni yn iuh oquimittac yn cenca yntech tlamonequi yn ceca motollinitihuitze ynic quihualhuica | | 104v acalli , yc quincentlalli quinpapaquilti yn ichan , yn quinenemiltiaya acalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69966,7359,spanish,nahuatl,Ella está en casa .,Yehua chanco ca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69967,7360,spanish,nahuatl,"Esto ocurrió a la medianoche , y al clarear el alba los españoles ya estaban en Acuenco ; y cuando fue pleno día , los cercaron para combatirlos .","Auh ynin y mochihuin ca yohualnepantla , auh yn tlatlalchipahuac ye cate Acuenco in españoles ; auh ompa cemilhuitl yn quiyaoyahualloque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69968,7361,spanish,nahuatl,"“ Y tú , ¿ cuánto has juntado ? ”","Uan ta ken achi tiipejpentok ? Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69969,7362,spanish,nahuatl,"Ya primero , primero llueve y llueve sin parar","Yaya achtoui , achtó uetsi uetsi atl seyajtok",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69970,7363,spanish,nahuatl,"Y cuando luego se reunieron para deliberar muchos otros grandes sabios entendidos en las cosas del mar , fueron de su mismo parecer .","Ynic niman mononotzque mixtlatique yn i mochtin occequintin tlaca huey tlamatinime atitlan , yn iuhqui yhuellitilliz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69971,7364,spanish,nahuatl,El dinero lo hizo rico pero no dichoso .,In tomin oquitlatquihui mach amo oquiyolpahpaquiti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69972,7365,spanish,nahuatl,Tenías .,Oticpiaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69973,7366,spanish,nahuatl,Tú conociste a este hombre muy bien .,Tehua cualli otic ixmat inin tlacatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69974,7367,spanish,nahuatl,Es frío .,In sesek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69975,7368,spanish,nahuatl,"De ellos nació don José de Santa María Teuctlacozauhcatzin Tlamaocatlteuctli , el cual se casó con doña María de Castilla Tzonatzin .","Oncan tlacat yn don Joseph de Sancta María Teuhctlacoçauhcatzin Tlamaocatlteuhctli , ynin conmonamicti ytoca doña María de Castilla Tzonatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69976,7369,spanish,nahuatl,"que no lo toque la hormiga ,","Mah amo quimatoca nazcat ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69977,7370,spanish,nahuatl,seiscientos,Cetzontli huan mahtlacpualli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69978,7371,spanish,nahuatl,"En la ciudad de Mexico a ocho dias del mes de hebrero de mill [ F . 20r . ] e quinientos y setenta y ocho años en presencia de mí Pedro Gerónimo regidor mayor e yo Diego Leonardo escrivano y testigos aquí nonbrados pareció Joan de la Torre , Gaspar de San Pablo , Pedro Hernandez albaceas que dexó Maria Xoco vezina de San Joan Yopico .","Yn nican ipan altepetl ciudad de Mexico a ucho dias del mes de hebrero de mil e quinientos y setenta y ucho años nixpan nehuatl Pedro Jeronimo regidor mayor yoan nehuatl Diego Leonardo escrivano yhoan testigos motenehoazque onecico Juan de la Torre , Gaspar de Pablo , Pedro Hernandez yalbaceas quinchiuhtia Maria Xoco chane San Juan Yopico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69979,7372,spanish,nahuatl,Lo qual con la demas parte de casas tierras y paredes mando que se vendan en veynte pesos y que las conprase su sobrina Ana Xuarez a causa que parte de las dichas casas están edificadas en tierras suyas propias y el callejon que va a dar hazia la azequia [ atentli ] de la dicha Ana Xuarez y lo a de aver todo .,Auh in calli yoan itlallo ytepanyo monamacaz cempoalli mocuiz yehoatl quimanaz yn nopilotzin Ana Xuarez ca nel ytlalpantzinco yn ipan ycac calli auh yn atentli ca nel ymaxcatzin ca muchi quicenhuica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69980,7373,spanish,nahuatl,Y en su izquierda iba sosteniendo la cazoleta del tabaco ; en ella primeramente había colocado el tabaco .,Au hin iopuchcopa ompa quitquitiui in yecaxitl in acachto contemaca in yetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69981,7374,spanish,nahuatl,nomás sentado .,Sa yetok .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69982,7375,spanish,nahuatl,Sería . Estaría .,Niezquia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69983,7376,spanish,nahuatl,1 ½ tazas de manteca,Ce tecontontli ihuan tlahco pitzochiyahuizotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69984,7377,spanish,nahuatl,"Al tercer día , el jueves , partieron de la ciudad de México otros 24 soldados , los cuales se dirigían al mencionado puerto de Acapulco para , llegados allá , defenderlo .","Auh yn iqueilhuitl yn ipan jueves , occeppa cenpohuallonnahui tiyacahuan soldadostin nican Mexico onpeuhque , yn om - | | 282 - pa hui omoteneuh Acapulco ynic ahçizque y yaotlapiazque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69985,7378,spanish,nahuatl,"Quieren , todos quieren maíz para sembrar .","Kinekij , nochi kinekij sintli para kitokase .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69986,7379,spanish,nahuatl,En la ciudad de Tenustitlan Mexico a diez y siete dias del mes de hebrero de mil quinientos e ochenta e dos años ante los muy magnificos señores alcaldes don Martin Cortes e Juan Garcia que guardan y administran justicia en nombre de su magestad en la dicha ciudad ya nombrada .,Yn ipan altepetl ciudad México Tenochtitlan yc caxtolli omome mani metztli de hebrero de mil e quinientos y uchenta y dos años . Ymahuiztililonime señores alcaldes don Martin Cortes Juan Garcia justicia quimopielia yn ipaltzinco su magestad yn omoteneuh altepetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69987,7380,spanish,nahuatl,"El martes 22 de enero de 1613 , al amanecer , llovió muy fuerte en la ciudad de México y nevó en todos los montes de los alrededores .","Axcan martes yn ic 22 mani metztli henero de 1613 años , yhcuac ye tlathui , cenca chicahuac oquiyauh yn nican Mexico yhuan ynic nohuiyan cuauhtla onohuiyan tepeuh yn ceppayahuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69988,7381,spanish,nahuatl,"Tampoco vaya a ser que primero no hayas reunido todo lo que se necesita para la gente . Véamos qué hay en el cofre y en la caja , como que de veras somos viejos ( en experiencia ) . ”",Acazomo achtopa o ic titlatecac otitlacencauh in ixquich tetech monequi . Ma tontlachiecan in topco in petlacalco ca nel yehuatl in ic tiueuetque . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69989,7382,spanish,nahuatl,No por kilo nuestro maíz 5 centavos cuartillo .,a ' mo por kilo in totla ' ol sinko sentabos kwartiyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69990,7383,spanish,nahuatl,Si quieren trabajar más y todos están,Tla achiyok kinekij tekitise uan itstoke unidos,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69991,7384,spanish,nahuatl,Mande Ud . señor .,Ximotalhui notatzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69992,7385,spanish,nahuatl,también quiero sanarme,nomochikauaski,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69993,7386,spanish,nahuatl,É1 había llamado un friazo,Ya kinotski se tlasesekayotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69994,7387,spanish,nahuatl,"El domingo 10 de octubre de 1610 el señor don Antonio Valeriano el Joven se casó con la señora doña Bárbara , que era su pariente , pues ambos eran bisnietos del señor don Diego de Alvarado Huanitzin , quien fue tlatohuani de Tenochtitlan .","Axcan domingo yc 10 metztli octubre de 1610 años , yquac omonamicti yn tlacatl don Antonio Valleriano telpochtli , oquimonamicti yn cihuapilli doña Bárbara çan ihuayolcatzin , ynin omoteneuhque yccatotonhuan yn tlacatl don Diego de Alvarado Huanitzin tlahtohuani catca Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69995,7388,spanish,nahuatl,Se fue hasta arriba .,Yajtok asta uajkapa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69996,7389,spanish,nahuatl,"En todos estos lugares hacía la ofrenda de fuego , y cuando ha acabado de ofrecer fuego , coloca las brasas en un gran brasero ; solamente mete el incensador .",Izquican in in tlenamacaya auh in ontlenamacac in tlexochtli in tlehcuazco contema ; zan iyo in calaquia tlemaitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69997,7390,spanish,nahuatl,En este año los huexotlacas querían hacer la guerra .,Nican ypan in quichihuazquia yaoyotl yn huexotlaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69998,7391,spanish,nahuatl,"El tlatohuani Cuahuitzatzin vio este zacate , lo apartó y dentro descubrió una serpiente enroscada , y miró asimismo sobre su lomo los siete dibujos ; después volvió a dejar el zacate en su sitio .","Auh in yehuatl in yn omoteneuh mallinalli yn oquittac yn tlahtohuani Quahuitzatzin , niman ye concui y conittac yc micuixtoc yn cohuatl , yhuan ye quitta yn itech chicontetl yn i - | | 124v - cuitlapan ynic mocuicuillo ; yc niman ye no contecac ytlan y mallinalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 69999,7392,spanish,nahuatl,Yo digo que en este año los huexotzincas fueron derrotados por segunda vez .,"Auh niquitohua , occeppa ypan in pehualloque huexotzinca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70000,7393,spanish,nahuatl,"El alcalde de aquí , de San Bartolomé , fue Diego Hernández ; y lo trasquilaron Margarita y su esposo llamado Bartolomé Martín ; lo colgaron , lo golpearon , le confiscaron sus bienes ; no tiene su tlatocayo , “ señorío ” , se lo esparcieron ; y su abuelo el llamado Alonso Maldo-nado vendió cien macehualtin ; de inmediato lo supieron el alcalde y el regidor ; y el fiscal don Baltazar de San Juan { también } lo supo , lo llevó a México . Y sólo cuatro días , luego murió .",yn alcalti nicam Sam Bartolomé Diego Her[nande]z yhu{an} oquiximque Margaricta yhuan ynamic ytoca B{ar}tolome Martin oquipiloque oquihuiteque oquitlazintoquilique amo quipiya yntlatocayo yc oq{ui}pixauhtiuhque yhuan {y}n icolzin ytoca Alonso Maltonado oquinamacac masehualtin macuilpohuali niman oquimatque alcalte yhuan regidor yhuan fiscal d[on] Baltesar de San Juan oquima oquihuicacquiya México . Auh sam nica nahui tonatiuh niman omiqui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70001,7394,spanish,nahuatl,"Fueron sacerdotes , jefes de los sacerdotes y jefes guerreros quienes dieron muerte a los principales , pero los señores gobernantes se disgustaron por esas muertes .","Tlamacazque achcacauhti tiachcaua yn temictique , tecuhtlatoque yn cuallanque ynic mictiloque pipilti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70002,7395,spanish,nahuatl,— Que me alivie a ver si todavía puedo hablar nomás ; aquí en la Cañada de Maxala . La tierra de Caltelco ahí están unos arriba en la tierra de Caltelco también hay todavía como cien magueyes .,— manipa ' ti abér saye kwale nitla ' tos sanikan i ' teki in kañada de mašala tlalpan kalatelko onkan kate seki tlakpak tlalpan kaltelko noyuhki todabia saye komo sién mageyes .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70003,7396,spanish,nahuatl,saber o entender alguna cosa perfectamente bien,ACICAMATl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70004,7397,spanish,nahuatl,"Estos huyeron a Huexotzinco cuando los chalcas fueron vencidos , y así aparecerá en el año en que los chalcas perecieron .","Yehuantin yn panhuetzque yn Huexotzinco yquac in yahqui Chalcayotl , yn iuh necitiuh ypan xihuitl yn ipan poliuhque chalca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70005,7398,spanish,nahuatl,Le llaman así porque es roja .,Iujki monotsa por in chichiltik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70006,7399,spanish,nahuatl,También en este año los chalcas empezaron a ir a trabajar a Mexico Tenochtitlan .,Auh no ypan in yn xihuitl yn peuhque chalca yn ya hualtequiti Mexico Tenochtitlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70007,7400,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70008,7401,spanish,nahuatl,Azúcar al gusto,"Tlatzopeliloni , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70009,7402,spanish,nahuatl,En este año los mexicas terminaron de construir su teocalli .,Auh ypan in yn oquipantlazque yn inteocal mexica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70010,7403,spanish,nahuatl,Es hongo ( nanakat ) .,In nanakat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70011,7404,spanish,nahuatl,"Yo don Luis de Santa Maria governador e nosotros los alcaldes don Antonio de Santa Maria , don Martin de San Juan que tenemos a cargo la administracion de la justicia por [ nuestro gran tlahtoani ] su magestad mandamos [ ahora ] al alguacil mayor Francisco Martin y a Miguel de los Angeles escrivano que vaya a dar y den la posision de las tierras y casas que a conprado Juan Quauhtli y Maria su muger y su hijo Miguel Popoyotl y Ysabel Jacobia su muger ( por quanto la conpra que ansi hicieron fue ante nos y mandamos que se les de la dicha posicion a los tales conpradores porque los vendedores de las dichas casas y tierras ansi lo piden y consienten ) y mandamos que nadie vaya contra ello ni perturbe al dicho alguacil mayor y escrivano [ nuestros escogidos para ] dar la dicha posicion a los susodichos y ansi lo mandamos y lo señalamos con nuestras rúbricas ) .","Y neuatl nigobernador don Luys de Sancta Maria yuan tehuantin alcaldes don Antonio de Sancta Maria , don Martin de San Juan yn tictocuitlahuia justicia yn itechcopatzinco in tohueytlatocauh su magestad yn axcan ticnauatia alguacil mayor Francisco Martin yuan escribano Miguel de los Angeles ynic contemacazque posesion yn intlalcoualpan yn incalcoualpan yn itoca Juan Quauhtli yuan inamic Maria yuan yntelpoch Miguel Popoyotl ynamic Ysabel Jacobia ynic quicemaxcauh ye mochipa ynic amo ytlacahuiz in totlanauatil atle conpanauisque in totlanauatiluan yn totlaysquetzaluan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70012,7405,spanish,nahuatl,". ¡ Que no allí sea contada , sea pagada la desdicha , la miseria humana !",. Ma ompa popouhto ma ompa ixtlauto in icnopillotl in icnotlacayotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70013,7406,spanish,nahuatl,Empezó a llover y llover,Pejki uetsi uetsi atl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70014,7407,spanish,nahuatl,"Por donde se extienden las aguas divinas , allí estánenardecidos , embriagados los mexicanos con el florido licor de los dioses .","In teotl y mancan , yahue ompozontimani , teoaxochioctica ya ihuinti in mexicame .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70015,7408,spanish,nahuatl,¿ Qué hicieron de comida ?,tlenon nanmočiwili ' ke de moli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70016,7409,spanish,nahuatl,"Y nadie podrá apoderarse del tlatocáyotl que merecimos en la ciudad señorial de Amaquemecan Chalchiuhmomozco Chichimecatecpan Itztlacozauhcan nosotros los tlatoque Atonaltzin , Tliltecatzin Yaotequihua , el señor Itzcuauhtzin , y el tlatohuani Quahuitzatzin señor de Tenanco .","Ayac huel casis mochi yn tlatocayotl otomacehualtic yn ipan tlatocaaltepetl Amequemecan Chalchiuhmomozco Chichimecatecpan Ystlacosauhcan tlatoque Atonalzin , Tliltecazin Yahotequihua , Ysquauhzin tetlacauh , Tenanco ytlacauh yn tlatoani Quahuizazin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70017,7410,spanish,nahuatl,". Entonces fue cuando tuvo principio el beber bebida embriagante al sacrificio de la rueda de piedra : delante de ella se , hacía : estaban mirando cuantos cautivos iban a ser sacrificados .",. Niman ye ic ompehua in ic tlauauanoz temalacac uel in ixpan mochiuaia uel quim ittaya in quizquitzontli mamaltin miquia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70018,7411,spanish,nahuatl,"Se lavan muy bien los hongos , el epazote y los chiles ; en una cazuela de barro , se pone la manteca a que se caliente a fuego medio ; se cortan los hongos , se pican los chiles y el epazote , y se agregan a la manteca con la sal . Se tapan y se dejan cocer .","Ma cualli mopaca in xelhuaznanacatl , in yepazohtli ihuan chilli ; ipan caxitl motlalia pitzochiyahuizotl inic totoniz ica ahmo huey tletl ; motetequi in xelhuaznanacatl . chilli ihuan yepazohtli ; motlalia ipan pitzochiyahuizotl , motlapachoa ihuan ma huicci .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70019,7412,spanish,nahuatl,Tenía .,Onicpiaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70020,7413,spanish,nahuatl,uno es la amanita buena ( den kuali ) y la otra es la cimarrona ( itajtay ‘ su arremedo ’ ) .,se chiltaxkal den kuali uan se itajtay .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70021,7414,spanish,nahuatl,Nuestra criada se llama Ca-talina .,Tocihuatequipanoh itoca Catalina .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70022,7415,spanish,nahuatl,"El lunes 29 de septiembre de 1608 , fiesta de San Miguel , llegó y entró a la ciudad de México Tenochtitlan el muy reverendo señor don fray García Guerra , religioso de Santo Domingo y arzobispo de México , que ahora nos gobierna espiritualmente en Tenochtitlan como sexto arzobispo de México .","Auh yn ipan axcan lunes yc 29 mani metztli de setiembre de 1608 años , yquac ypan Sant Miguel ylhuitzin , maxitico mocallaquico nican yhtic yn altepetl ciudad Mexico Tenochtitlan in yehuatzin omoteneuhtzino yn cenca mahuiztililoni teoyotica tlahtohuani don fray García Guerra arçobispo Mexico , ye omito teopixqui Sancto Domingo , yn axcan moyetztica teoyotica motlahtocatilia techmopa - | | 72 - chilhuia Tenochtitlan , ycchiquacen arçobispo yn nican Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70023,7416,spanish,nahuatl,La muchacha es muy bonita .,Huel cuacualtzin in ichpocatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70024,7417,spanish,nahuatl,"Y para ello conversamos buena y amistosamente y por todo nos dan cuarenta y cinco pesos y ya los tomamos por nuestras propias manos ante la justicia , ya no pretenderemos más o nos retractaremos de nuestras palabras pues volutariamente se las damos a los sacerdotes del templo de San Agustín .",Auh inic otitopaccanonotzque netlazotlaliztica yxquich techmomaquillia hompohualli honmacuilli pesos auh ye toconcui tomatica yxpantzinco in justicia ayocmo ceppa tiquixtocazque anozo titotlatolcuepazque ca nel toyollocacopa ynic ye tictomaquillia in teopan Sancto Agustin teopixque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70025,7418,spanish,nahuatl,Y para que se guarde y cumpla esto que en este mi testamento e dicho y declarado nombro por mis albaceas que lo hagan guardar e cumplir ( a Pedro Martin e a Diego de San Francisco y Mateo Xuarez e Teresa Xuarez Esparza ) Los cuales siendo presentes otorgaron e dixeron que ellos acetaban e acetaron el dicho albaceazgo e que guardarian e cumplirian todo lo que en este dicho testamento dexava mandado la dicha Juana Mocel .,Auh ynic neltiz mochihuaz yn izqui tlamantli nican ycuiliuhtica ypan ytestamento yn iehuatl fulana yn ialbaceashuan quinchihua yn iehuantin yn imixpan oncan ocatca oquitoque toyollocacopa ynic talbaceastin tiyesque ynic ticneltilizque in itlanequiliz yn cocoxqui ypanpa yn amo huel titlacuilohua zan nican tomatica ticquetza cruz auh titlalililozque yn totoca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70026,7419,spanish,nahuatl,El alfarero,In zuquichiuhqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70027,7420,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70028,7421,spanish,nahuatl,"El 7 de diciembre de 1597 , segunda domínica de adviento , fray Juan de Castillo anunció durante el sermón que en la China habían muerto seis religiosos descalzos hijos de San Francisco .","Domingo a VII de diziembre de 1597 años , ycontetl domínica adviento , in yehuatzin fray Juan de Castillo yc motemachtilli quimotecaquitilli ynic momiquillique teopixque yn ompa a la China chiquacemintin Sant Francisco ypilhuantzitzin descalços teopixque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70029,7422,spanish,nahuatl,Cuando vio ya crecía una planta,Kema kiitak ya moskalti toktli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70030,7423,spanish,nahuatl,"— A veces unos dos , a veces uno , cuando dan harto unos dos litros ; cuando dan harto , cuando son grandes los magueyes , tres litros , y si no dan dos , cuando más más , dos ; los magueyes chiquitos dan un litro , esos chiquitos carrizos .",— bweno wan keski biaxe timotlačikilia ntonalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70031,7424,spanish,nahuatl,amando,tlazohtlatica,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70032,7425,spanish,nahuatl,"Al punto , los aztecas dejaron la comida , y se quedaron largo tiempo pensativos y cabizbajos .","Auh nimann ic quicauhque yn quiquazquia , cenca huecauhtica yn oc totoloticatca yn azteca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70033,7426,spanish,nahuatl,Puede usted venir a cualquier hora .,Zazotlen imán cualli tualmuicaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70034,7427,spanish,nahuatl,Pues igual así el ayate grueso se hila también el ayate grueso .,pus igwál ohkion ayatilaktli mocawanihki tomaktik in ayatilaktli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70035,7428,spanish,nahuatl,"Luego hay llanto general : la gente de la casa hace sus despedidas con llanto , todos ios traficantes , ancianos y ancianas ,",Niman ye ic nechoquililo in ichan tlaca nechoquiztlapaloa in ye muchintin puchteca ueuetque puchteca ilamatque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70036,7429,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70037,7430,spanish,nahuatl,Con el perro Max vive en paz .,Ica in chichiton Max pahcayotica nemi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70038,7431,spanish,nahuatl,"6 Tochtli , 1290 .","VI Tochtli xihuitl , 1290 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70039,7432,spanish,nahuatl,"Entonces Cuahuitzatzin cumplió un año de haberse asentado , según se dijo , en Texcalco Omemázac ; y desde allí vigilaba sobre las tierras que había merecido .",Yn ipan in xihuitl oncan cexiuhti yn oncan omoteneuh hualmotecato yn Quahuitzatzin yn Texcalco Omemaçac ; oncan huallitztoc yc oncan tlamaceuhtoca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70040,7433,spanish,nahuatl,Ahora todo hazle pedacitos,Namantsi nochi xijchiua pedasitos,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70041,7434,spanish,nahuatl,"El quintonile se hierve se le pone sal caliza , primero se hierven los tallos tiernos , cuando se siente que ya están cocidos , se añaden las hojas .","In kilit se kimana , se kitalilia tenexistat , tein selik ikuoujyo achto se kipantema , komo se kimachilia oksik ya , se kipankalakia ya ixiujyo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70042,7435,spanish,nahuatl,"2 Tochtli , 1234 .","II Tochtli xihuitl , 1234 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70043,7436,spanish,nahuatl,"Era su tlatohuani Totoltécatl Tzompachtli Tlailotlacteuctli ; éste venía cargando a su dios Nauhyoteuctli Xípil , que estaba a su cuidado .","Yn tlahtohuani hualmochiuhtia ytoca Totoltecatl Tzonpachtli Tlayllotlacteuhctli ; yehuatl quihualmamatia yn inteouh y Nauhyoteuhctli Xipil , ypial hualmochiuhtia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70044,7437,spanish,nahuatl,"Los padres respondieron : ¿ Cómo quiere usted que vengan limpios , buen señor ? Aquí en nuestro pueblo no hay agua . Hay poquita : se nos van dando dos botes de agua cada tercer día .","Tatatin otelhuique : ¿ Quenin timonequiltia , mahuiztic tlacatl , que hualazque chichipahuaque ? Nian ipan toxolal amonca atl . Onca zan tepitzin ; techtlacolitihue ome bote atl zan ce huiptlatica” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70045,7438,spanish,nahuatl,4 cucharadas de manteca,Nahui xumalli pitzochiyahuizotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70046,7439,spanish,nahuatl,"Y cuando ya terminó su camino , cuando ya viene Painalton , luego los llevan alla donde vienen a su encuentro los que adornan de papel , en las esquinas de la casa de Coatlan ; allá se quedan colocados en el patio sagrado .",Auh in ye ohtlatoca in ye yauh Paynalton niman ye ic quinuica in tlaaltiltin oncan qui ual namiquia in tlaamahuiaya innacaztlan Cohuatlan oncan momanaya in teuitualco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70047,7440,spanish,nahuatl,"Lo cual pasó y se hizo en presencia de testigos que son : Pedro Flores , español , e Francisco de Benavides , español , y Ana de Leon , española , Francisco Hernandez alguacil mayor y asi mismo pasó y se hizo en presencia de todos los mandones vecinos e moradores [ tlaxilacalleque ] arriba nombrados .","Imixpan omochiuh testigos : Pedro Flores español , Francisco de Fenevides español Anan de Leon español a , Francisco Hernandez alguacil manyor yhuan mochintin ymixpan omochiuh yn tlaxillacaleque yn tlacpac omotocateneuhque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70048,7441,spanish,nahuatl,Consejos de la madre a su hija,Quen in quinonotzaya in nantzin icihuapil,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70049,7442,spanish,nahuatl,Si no hay semilla se compra y si alguien sabe componerla la compone en su casa hace pulque para semilla .,lá a ' tle semiya mokoa wan lá akakimati kikomponeros san kikomponeroa iteč in ičan kičiwa nekwtli para semiya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70050,7443,spanish,nahuatl,No se vende .,In amo monamaka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70051,7444,spanish,nahuatl,"Aquí asimismo en el día , año y mes arriba mencionado a nosotros Miguel Xuarez escribano y al alguacil Juan Hernandez nos ordenó el muy magnifico señor don Antonio Valeriano , gobernador juez por su majestad , para que vengamos aquí al tlaxilacalli de san Juan Tequixquipan , por lo que venimos a dar posesión a los sacerdotes del señor San Agustín .",Zan nican no yquac in ipan cemilhuitl yhuan xihuitl yhuan metztli yn omoteneuh tlacpac tehuantin Miguel Xuarez escrivano yhuan alguacil Juan Hernandez techmonahuatilli yn yehuatzin in muy magnifico señor don Antonio Valeriano governador juez por su magestad ynic nican otihuallaque ypan tlaxillacalli Sanc Juan Tequixquipan ynic ticmacaco in posesion in señor Sancto Augustin yhuan in teopixque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70052,7445,spanish,nahuatl,Por mí te doy las gracias por haberme traído,Para na tlaskamati tinechuali,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70053,7446,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70054,7447,spanish,nahuatl,"Y como era preciso trabajar mucho en la fundación de la ciudad , haciendo molinos y lo demás que se requería para que la ciudad pudiera subsistir , fue asimismo necesario disponer que todos debían trabajar sin distinción ni excepción ; se disgustaron con esta medida los nobles , y comenzaron a murmurar y a querellarse contra el almirante don Cristóbal Colón , por lo que éste tuvo que disponer que se hiciese algún castigo , y con ello sintieron mayor irritación y enojo contra él , en especial el padre fray Boyl , religioso de San Benito .","Yhuan y queni cenca monequi ynic tequittihuaz yn ipan ynic motlallia altepetl ciudad yhuan ynic mochihuaz molinos yhuan yn occequitlamantli monequi ynic huel mochipa yez altepetl , auh cenca monec ynic tequitizque mochintin yn amo tleyc nechallaniliztica yn amo tleyc neyxnamiquiliztica tequitizque ; auh yc motequipachoque yn pipiltin mahuiztique tlaca , yc peuhque in ye quiteyxpanhuia in ye quiteylhuia don Christóval Colón almirante , auh ynic motlatlallili quiteneuh ynic quichihuaz yn itla tetlatzacuiltiliztli , auh ynic oncan conanque yn quallantli çomalli ynic ye quixnamiqui , yn occenca yehuatzin padre fray Boyl Sant Benito teopixqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70055,7448,spanish,nahuatl,"les darás ,","tiquinmacaz ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70056,7449,spanish,nahuatl,me cobra,nechinama,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70057,7450,spanish,nahuatl,a veces bagres cocidos se los lleva .,iksitoke kiniuikaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70058,7451,spanish,nahuatl,lo están haciendo [ acrecentando ] ellos,kichijtoke inijuanti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70059,7452,spanish,nahuatl,Y fuéle preguntado a este testigo si sabe de tal tierra questa en Tlalyztacapan y si sabe cuya es . Dijo este testigo quera tierra de Lorenzo Ticocyahuacatl y que sabe que se la dieron y que tiene de largo ochenta brazas y de ancho beinte brazas y questa hacia la parte del poniente .,Ynin testigo otlatlanilloc cuix quimati yn ipan tlalli milli yn ompa Tlaliztacapan aquique yntlal quitohua testigo ca yehuatl tlalle mille in Lorenzo Ticocyahuacatl yn nicmati yn inemac napohual huiyac ynic patlahuac cenpohualli maytl tonatiuh ycallaquiyampa itztoc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70060,7453,spanish,nahuatl,Entonces los mexicas derrotaron a los de Acatlan .,Auh no yquac quinpeuhque Acatlan tlaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70061,7454,spanish,nahuatl,Preparación :,quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70062,7455,spanish,nahuatl,". Y hecho así , cuando ya hablaron entre sí , cuando unos con otros se reanimaron , luego , se hacen uno a otros el reparto : ochocientas mantas chicas toman los tenochcas , y también ochocintas mantas chicas toman los tlatelolcas .",". Auh in ye iuhqui in ommotlatlauhtique in om mocepan chicauaque , niman ye ic qui ual moxelhuia : on tzontli concui in cuachtli tenochca , auh no on tzontli concui in tlatilolca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70063,7456,spanish,nahuatl,Y se va a La Maguey se escapa la mujer pues sí allá en su casa no se escapa ¡ Qué se va a escapar !,— katka čočoloaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70064,7457,spanish,nahuatl,Sal al gusto,"Iztatl , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70065,7458,spanish,nahuatl,"Artículo 100 . - El Consejo de la Judicatura Federal será un órgano del Poder Judicial de la Federación con independencia técnica , de gestión y para emitir sus resoluciones . El Consejo se integrará por siete miembros de los cuales , uno será el Presidente de la Suprema Corte de Justicia , quien también lo será del Consejo ; tres Consejeros designados por el Pleno de la Corte , por mayoría de cuando menos ocho votos , de entre los Magistrados de Circuito y Jueces de Distrito ; dos Consejeros designados por el Senado , y uno por el Presidente de la República . Todos los Consejeros deberán reunir los requisitos señalados en el artículo 95 de esta Constitución y ser personas que se hayan distinguido por su capacidad profesional y administrativa , honestidad y honorabilidad en el ejercicio de sus actividades , en el caso de los designados por la Suprema Corte , deberán gozar , además con reconocimiento en el ámbito judicial . El Consejo funcionará en Pleno o en comisiones . El Pleno resolverá sobre la designación , adscripción , ratificación y remoción de magistrados y jueces , así como de los demás asuntos que la ley determine . Salvo el Presidente del Consejo , los demás Consejeros durarán cinco años en su cargo , serán substituidos de manera escalonada , y no podrán ser nombrados para un nuevo período . Los Consejeros no representan a quien los designa , por lo que ejercerán su función con independencia e imparcialidad . Durante su encargo , sólo podrán ser removidos en los términos del Título Cuarto de esta Constitución . La ley establecerá las bases para la formación y actualización de funcionarios , así como para el desarrollo de la carrera judicial , la cual se regirá por los principios de excelencia , objetividad , imparcialidad , profesionalismo e independencia . De conformidad con lo que establezca la ley , el Consejo estará facultado para expedir acuerdos generales para el adecuado ejercicio de sus funciones . La Suprema Corte de Justicia podrá solicitar al Consejo la expedición de aquellos acuerdos generales que considere necesarios para asegurar un adecuado ejercicio de la función jurisdiccional federal . El Pleno de la Corte también podrá revisar y , en su caso , revocar los que el Consejo apruebe , por mayoría de cuando menos ocho votos . La ley establecerá los términos y procedimientos para el ejercicio de estas atribuciones . Las decisiones del Consejo serán definitivas e inatacables y , por lo tanto , no procede juicio ni recurso alguno , en contra de las mismas , salvo las que se refieran a la designación , adscripción , ratificación y remoción de magistrados y jueces , las cuales podrán ser revisadas por la Suprema Corte de Justicia , únicamente para verificar que hayan sido adoptadas conforme a las reglas que establezca la ley orgánica respectiva . La Suprema Corte de Justicia elaborará su propio presupuesto y el Consejo lo hará para el resto del Poder Judicial de la Federación , sin perjuicio de lo dispuesto en el párrafo séptimo del artículo 99 de esta Constitución . Los presupuestos así elaborados serán remitidos por el Presidente de la Suprema Corte para su inclusión en el proyecto de Presupuesto de Egresos de la Federación . La administración de la Suprema Corte de Justicia corresponderá a su Presidente .","Tlen 100 Tlanahuatihcayotl . In tlahtocan tlen Judicatura Sentlanahuatiloyan elis se tlacayochihuali tlen Poder Judicial tlen Sentlanahuatiloyan ihuan moselnahuatis ipan itequih , itlanahuatil ihuan queman quiquixtis tlasencahuali . In Tlahtocan moyolitis ica chicome imahuan ihuan tlen yehuan , se mochihuas Tlayecanani tlen Suprema Corte tlen Justicia , ihuan yehua noihqui quiyecanas Tlahtocan ; eyi Huehuetlacameh quintocatlalis Sentinca Nechicolistli tlen Corte , achi miaquintin tlen chicueyih nel amo miaquin , campa tlatzquitoseh Magistrados tlen Circuito ihuan Jueces tlen Distrito ; omeh Huehuetlacameh tlen quintocahtlalis Tlahtocan tlen Huecapa , ihuan se tlen Hueyi Tlayecanani tlen Totlalnantzin . Nochi in huehuetlacameh monequi quinechicoseh amatlanequili tlen mihtohua ipan 95 tlanahuaticayotl tlen inin Amatlanahuatili ihuan cuali tlatenehuali quipiaseh ipan intequih ihuan tequichihuali , cuali nemilistli ihuan tlatlepanitali ipan intequih , ihuan tlen quintocatlalis Suprema Corte , monequi mopialiseh nelcuali tlaixmatilistli ipan tequitl tlasencahuali . In tlahtocan tequichihuas ipan Sennechicolistli noso ipan tequinechicolstli . In Sennechicolistli quisencahuas tlen tocayotl , tequitilispan , tlasenmactilistli ihuan tlapatlali Magistrados ihuan tlasencahuanih , ihuan sequinoc tlahtoli tlen quiihtos tlahtol tlanahuatili . San amo Tlayecanani tlen Tlahtocan , ocsequin Huehuetlacameh huecahuaseh macuili xihuitl ipan intlanahuatil , nehechca quinpatlatiaseh , ihuan amo huelis ocsepa quin tocatlaliseh ipan seyoc cahuitl . In huehuetlacameh amo quiixnextiah ahquia quintocatlalih , ipampa inon tequichihuaseh ica inselti ihuan xitlahuac tlanahuatili . Ipan cahuitl intlanahuatil , san huelis quinpatlaseh quen quiihtohua Nahui Tocayotl tlen inin Amatlanahuatili . In tlanahuatili quiixtlalis tlahtolpechtli tlen ica momachtiseh ihuan nochi tonati moixtlaposeh tequichihuanih , ihuan no ihqui cuali moixtlapanaseh ipan tequitl tlen judicial , tlen yehua ipan mochihuas mahuistic tlahtolpehualistli , melahuac tlahtoli , xitlahuac tlahtoli , nelcuali tequichihualistli ihuan tlaselnemilistli . San quenihqui quiixtlalis tlahtol tlanahuatili , in Tlahtocan quipias tequihuacayotl tlen ica quiquixtis nochimeh amameh tlen nelcuali ica tequipanos . In Suprema Corte tlen Justicia huelis quitlatlanis Tlahtocan maquiquixti inon amameh tlen quiitas monequi ihuicpa melahuac cuali mochihuas tequitl ipan Sentlanahautiloyan . In Sentlanahuatiloyan tlen Corte noihqui huelis quitlahtlachilis ihuan , tlan monequis , quipatlas tlen tlahtocan quiselis , cachi miaquen tlen chicueyi tlamatlahantli . In tlanahuatili quiixtlalis tlahtoli ihuan tlahtolpamiltl tlen quenihqui mochihuas inin Tlanahuatihcayotl . In tlasencahualmeh tlen Tlahtocan ihquinoh mocahuas ihuan amo huelis motehuis , ipampa inon , amo ipatih tlaixpantilistli ihuan tlehtleya tlamantli , tlen yehua quiixnamiquis , san quena ipatih tlen tocayotl , tlanahuaticayotl , sentocayotl ihuan tlapatlali tlen magistrados ihuan tlasencahuanih , tlen huelis quiixtlachilis Suprema Corte tlen Justicia , san ihuicpa quiitas melahuac mochihtoc quen quiihtohua tlahtoltamachihualmeh tlen quixtlalia tlanahuatili tlen itechpohui . In Suprema Corte tlen Justicia quichihuas tlen yehua iamatomin tlayeyecoli ihuan Tlahtocan quichihuas tlen itechpohui Poder Judicial tlen Sentlanahuatiloyan , san amo quitlatlacahuis tlen moihtohua ipan chicome tlahtolpamitl tlen 99 tlanahuaticayotl tlen inin Amatlanahuatili . In amatomin tlayeyecolmeh quititlanis Tlayecanani tlen Suprema Corte ihuicpa mamosentica tlali ipan amatlayeyecoli tlen Presupuesto tlen Egresos tlen Sentlanahuatiloyan . In amatequichihualis tlen Suprema Corte tlen Justicia itechpohui tlen yehua itequihua Tlayecanani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70066,7459,spanish,nahuatl,"Una hija de Tecuanitzin , llamada Cuetlaxotzin , había sido antes esposa de Acolnahuacatzin de Azcapotzalco .","Yn Tequanitzi ychpoch muchiuh Cuetlaxotzi , yciuauh muchiuh Acolnauacatzi Azcapotzalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70067,7460,spanish,nahuatl,aquella .,neca . .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70068,7461,spanish,nahuatl,"Termina el año 12 Técpatl , 1608 .",Otzonquiçaco yn Matlactlomome XII Tecpatl xihuitl de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70069,7462,spanish,nahuatl,así lo quitaron .,ijkí kiijkuenijke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70070,7463,spanish,nahuatl,"En este año murió Totepeuh , sexto tlatohuani de Colhuacan , que gobernó durante 42 años ; y luego , en este mismo año , se enseñoreó Nauhyotzin , segundo de este nombre , como séptimo tlatohuani de Colhuacan .","Nican ipan in omomiquillico yn Totepeuh yn icchicuacen tlahtohuani Culhuacan , yn tlahtocat onpohualxihuitl ipan onxihuitl ; auh ça niman ypan in yn omoteneuh xihuitl oncan hualmotlahtocatlalli yn itoca Nauhyotzin yn icome yuhqui ytoca yn ycchicome tlahtohuani mochiuh yn Culhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70071,7464,spanish,nahuatl,"¿ Pero aquel cuyo merecimiento es nada , dónde ha de tomar , dónde ha de ver las fragantes flores ? ¿ Acaso conmigo se acercará a la Tierra Florida , a la Tierra de Nuestro Sustento ? Aquellos cuyo merecimiento es nada , los que sufren , los que echan a perder las cosas en la tierra . En verdad sólo el Dueño del Cerca y del Junto hace que alguien merezca las flores aquí en la tierra . Por esto llora mi corazón , recuerdo que he ido allá a contemplar la Tierra Florida , yo cantor .","¿ Auh in ahtley ymahcehuallo , can quiccuiz , can quittaz in huelic xochitl ? ¿ Auh cuix nohuan aciz aya in Xochitlalpan , in Tonacatlalpan , in ahtle y ymahcehuallo , innentlamati , intlaytlacoyua in tlalticpac ? Ca zan quitemahcehualtia in Tloque in Nahuaque , in tlalticpac ye nican . Ic choca noyollo , noconilnamiqui a in ompa , onitlachiato y Xochitlalpan , a nicuicani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70072,7465,spanish,nahuatl,¿ Cómo existirán los macehuales ?,¿ Auh quen onoz in macehualli ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70073,7466,spanish,nahuatl,También Toteociteuctli Tecuachcauhtli tomó por segunda vez posesión de su señorío como tlatohuani de Acxotlan Calnáhuac .,Yhuan ycoppa in oncan tlahtocatlalliloc yn Tociteuhctli yn Tequachcauhtli tlahtohuani Acxotlan Calnahuac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70074,7467,spanish,nahuatl,"También se deja que el ejote se ponga amarillo , luego se abre y se hierven los frijoles .","No kualtia se kikaua exot maj kosauia , se kipijpixka uan se kimana emol .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70075,7468,spanish,nahuatl,Y que agora davan y pronunciaban esta sentencia en nombre de su magestad y que adjudicaban y davan a la dicha Ana Xoco cinco [ sic pro : cuatro ] camellones que tienen en largo veinte y tres brazas y otra poca de tierra que está al lado de la casa la davan tambien a la dicha Ana Xoco para agora y para siempre conforme a justicia y que nadie vaya contra lo proveydo .,Auh yn axcan ypanpa in tictlalia in tosentencia yn ipaltzinco su magestad yc maco in chinamitl yn itoca Anna Xoco in maco nauhtetl ynic huiuiac XXIII matl yhuan oc achiton tlalli yn iyomotlan mani in calli yehuatlin in ye maco in Anna Xoco yc cemaxcatillo ytencopa justicia aocac quitlacoz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70076,7469,spanish,nahuatl,"En este año cayó una nevada muy fuerte en todas las calles , como hacía años que no ocurría ; y a fines de enero sopló muy fuerte el viento , arrancando árboles de raíz y derribando rocas en muchas partes .","Yn ipan in yhquac huel nohuian chicahuac caltzallan otepeuh cepayahuitl , yn ayc yuh mochihuani cecexiuhtica ; yhuan yn itlamian henero yhquac huel chicahuac omochiuh yn ehecatl , nohuian oquitlallan yn quahuitl yhuan texcalli oquixixitini yn ehecatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70077,7470,spanish,nahuatl,"Y a don Hernando Cortés , marqués del Valle , nuevamente se le confió la gobernación en asuntos de guerra , dándosele el título de capitán general .","Yhuan yn don Fernando Cortés marqués del Valle occeppa macoc | | 109 yancuican yehuatl yn itequiuh mochiuh yn tepacholiztli yn governació yn yaopan , yc omachiyotiloc ynic capitán geral mochiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70078,7471,spanish,nahuatl,"2 Acatl , 1091 .","24v 2 Acatl xihuitl , 1091 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70079,7472,spanish,nahuatl,"Y después los religiosos de Santo Domingo le dieron al sitio el nombre de la Piedad , que todavía tiene , y esto sucedió en tiempos del virrey don Luis de Velasco .","Auh yn Sancto Domingo teopixque quin yehuantzitzin otlatocayotique ynic axcan motenehua de la Piedad , ypantzinco mochiuh yn don Luis de Velasco visurrey .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70080,7473,spanish,nahuatl,"También sirve contra las lombrices , a veces uno las tiene y salen hasta en la boca .","Kualtia para kouamej , yon iksá se kimpiya uan kisaj hasta se itenoj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70081,7474,spanish,nahuatl,Y los susodichos no los quiero para malbaratallos sino comprar otra casa para mis hijos que son tres : Juana Maria y Jusepe Xuarez y Antoño porque se la dexó su padre y su aguela .,Auh ca amo nicnenpoloz ca zan no yc niccohuaz calli niquincohuiz in nopilhuan yeintin Juanan Maria Lurenzo Xuarez yhuan Antonio ypanpa ca oquincahuilitia yn itatzin catca yhuan yn incitzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70082,7475,spanish,nahuatl,si se muere en la tierra ?,como miqui itech ne talmanic ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70083,7476,spanish,nahuatl,"Éste fue el modo como feneció el mexicano , el tlatelolca . Dejó abandonada su ciudad . Allí en Amáxac fue donde estuvimos todos . Y ya no teníamos escudos , ya no teníamos macanas , y nada teníamos que comer , ya nada comimos . Y toda la noche llovió sobre nosotros .","Imin ye opoliuh in mexicatl , tlatilulcatl . In oquicauh in iauh in itepeuh . Ye oncan Amaxac in ixquich ye ticatca . Aoctle tochimal , tomacauh , aoctle oticcuani . Yuh ceyohual in topan quiauh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70084,7477,spanish,nahuatl,Algunos antiguos dejaron pintado que en este año los mexitin cumplieron 19 años de estar en Chapoltépec .,Ypan in yn cequintin huehuetque yn quimachiyotia ynic oncan caxtolli onnahuixiuhtique yn Chapoltepec yn mexitin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70085,7478,spanish,nahuatl,"Aquí está Moquihuitzin , que combatió a tlaxcaltecas , huexotzincas y chololtecas .","Auh yz ca y quimonauac Moquiuitzi tlaxcalteca , uexotzinca , chololteca , aayye ayayy .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70086,7479,spanish,nahuatl,"También entonces vino don Juan Cano Moteuczoma , que había ido a España y regresaba por tercera vez .","Auh çanno yhcuac yn hualla yn don Juan Gano Moteuhcçoma ynic onhuia España , yc - expa yllo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70087,7480,spanish,nahuatl,"Y como es verdad aquí ponemos nuestro nombre y nuestra firma , Hecho en México . Don Martin Cortes , regidor , don Antonio de Mendoza , regidor . Pasó ante mí Juan de San Francisco , escribano nombrado .",Auh ynic nelli nican titlallia totoca yhuan tofirmas fecho en Mexico . Don Martin Cortes regidor Don Antonio de Mendoza regidor pasó ante mi Juan de San Francisco escrivano nombrado .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70088,7481,spanish,nahuatl,"6 Técpatl , 1160 .","VI Tecpatl xihuitl , 1160 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70089,7482,spanish,nahuatl,"con la que nos daremos de comer ,","tein ica timotamacazqueh ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70090,7483,spanish,nahuatl,En el año 11 Tochtli 1438 no sucedió nada .,Matlactloce Tochtli atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70091,7484,spanish,nahuatl,El mismo día sábado se celebró capítulo en Santo Domingo ; allá fue nombrado provincial el padre maestro fray Hernando Bazán .,"Auh yn ipan in omoteneuh cemilhuitl sábado , no yhcuac omochiuh capítulo in Sancto Domingo ; yehuatzin provincial mochiuh yn padre maestro fray Hernando Baçán .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70092,7485,spanish,nahuatl,Yo don Francisco Ximenez gobernador y juez por su magestad por la presente digo que las tierras que estan en San Sevastian Zacatla las que queria tomar Maria Tiacapan mando que otra vez no pretenda las dichas tierras que pretendía y así mismo que se derrueque e quite lo que tiene cercado .,Nehuatl don Francisco Ximenez gobernador juez yn ipaltzinco su magestad yn axcan nitlanahuatia yn ipanpa yn tlalli yn onca mani Sanc Sebastian Zacatla yn oquicuizquia yn itoca Maria Tiyacapan auh yn axcan niquixnahuatia ayocmo cepa conixtocaz yn tlalli yn oquicuizquia yhuan nitlanahuatia moxitiniz yn itlatzacual .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70093,7486,spanish,nahuatl,"fue a encontrar , allí fue a dar con una",kiitato noponi ya se ichpokero,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70094,7487,spanish,nahuatl,quizá alla en el cielo .,xa ne elhuiac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70095,7488,spanish,nahuatl,Le llaman así porque son parecidos a flores ( xochit ) y como si fueran conitos .,Por in xojxochitik uan majyá kajkaxtik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70096,7489,spanish,nahuatl,Yo también soy un ser humano,Na noquia ni tlacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70097,7490,spanish,nahuatl,"Entonces María , la vendedora de atole , fue a pedir justicia , quejándose en el cabildo seglar ante el corregidor don Martín Cerón y acusando a los dichos Juan Morales y Bernabé de San Jerónimo , quizá porque éstos eran los que más se empeñaban trabajando en la construcción que se hacía enmedio del camino y frente a su casa .","Auh in yehuatl omoteneuh María xucoatolnamacac justicia canato , seral moteylhuito yxpan yn coregidor don Martín Cerón , quinteylhuito yn omoteneuhque Juan Morales yhuan Bernabé de San Jerónimo , ca noço huel yehuantin yn ipan muchicahua ynic tequipanohua tlaçallohua yn oncan omoteneuh yncaltepa ohnepantla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70098,7491,spanish,nahuatl,Cinco meses estuvieron en México Tenochtitlan el padre fray Isidro y Francisco Faustino Quetzalmazatzin .,Auh çan omacuiltetlmetztico yn nican Mexico Tenochtitlan yn padre fray Isidro yn inehuan Francisco Faustino Quetzalmaçatzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70099,7492,spanish,nahuatl,"Les seguían los muy reverendos y respetados por su ciencia teológica , los llamados religiosos de la Compañía de Jesús , a quienes también se conoce con el nombre de teatinos ; aunque éste no es su verdadero nombre , porque en Roma y en Italia hay otros religiosos teatinos , también llamados de la congregación de los clérigos regulares , los cuales son hijos de su fundador don Juan Pedro Carafa , obispo de la ciudad de Teate o Chieti , y este obispo después fue cardenal y finalmente santo padre , a quien en su coronación le impusieron el nombre de Paulo IV , el cual es el padre de los religiosos llamados teatinos , que aún no han venido a esta Nueva España .","Auh yc niman yehuantzitzin quimonmotoquilitiaque in cenca mahuiztililoni yxtililoni yn teotlamachilizticatzinco | | 169 yn motenehua teopixque la Compañía de Jesús , in çan quincuitia yc notzallo teatinos ; ca amo yehuantzitzin ynnotzalloca , ca occentlamantin umpa moyetztica in Roma yhuan Italia in teopixque teatinos , yhuan yc monotza la congregación de los clérigos reglares , ynin ypilhuan huel achto ytlatlalilhuan yn don Pedro Carrafa obispo umpa yn ipan altepetl Teatinense , auh ynin obispo çatepan cardenal omochiuh , yequene sancto padre mochiuhtzinoco , quimotocayotitzino yn ipan yc quimocoronamaquilique Paulo Quarto , o yehuatzin in yn intatzin in huel yehuantin teopixque motenehua teatinos , yn ayemo hualmohuica nican ypan Nueva España .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70100,7493,spanish,nahuatl,allí .,noponi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70101,7494,spanish,nahuatl,"Y así como la vio el señor Obispo y todos los que allí estaban , se arrodillaron , mucho la admiraron , se levantaron para mirarla , se entristecieron y se acongojaron , elevando el corazón y el pensamiento .","Auh in oiuhquimottilih in tlahtoani Obispo ihuan in ixquichtin oncan catca , motlancuaquetzqueh , zenca quimahuizohqueh ; quimotztimoquetzqueh , tlaocoxqueh , moyoltoneuhqueh , iuhquin ahcoyah in inyolloh , in intlalnamiquiliz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70102,7495,spanish,nahuatl,"Testigo Miguel Ayaxcan yndio natural del barrio de San Pablo testigo presentado en la dicha razon por parte del dicho Pablo Macuex , casado , ( de edad de cinquenta años poco mas o menos ) [ cuando llegaron los españoles tenía ya ocho años ] .",1 . - Testigo Miguel Anyaxcan ynchan San Pablo Tlachcuititla omonamictin omacoc juramento ynic testigo mochiua auh yn ixiuhtlapoual yn ye nemi yuh quitohua yn acico castillantlaca ye chicuexiuhtia yn ye nemi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70103,7496,spanish,nahuatl,"6 Tochtli , 1550 .","VI Tochtli xihuitl , 1550 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70104,7497,spanish,nahuatl,"Asimismo , hacía 32 años que Atonaltzin Chichimecateuctli gobernaba como tlatohuani de los amaquemecas itztlacozauhcas .",No yhuan ye iuh nepa cenpohuallonmatlactli ipan ome xihuitl ye motlahtocatilia yn tlahtohuani Atonaltzin Chichimecateuhctli yn intlahtocauh amaquemeque ytztlacoçauhque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70105,7498,spanish,nahuatl,ni una mazorca,yon se simolotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70106,7499,spanish,nahuatl,"Antes de salir de noche fueron a espiar en Mazatzintamalco ; y tras haber espiado , salieron de noche .",Ye yuh yoaltica quiçazque oc achtopa motlachielito Maçatzintamalco ; yn otlachieto ye yquac y youaltica quizque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70107,7500,spanish,nahuatl,Hasta granizó .,Otecihuic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70108,7501,spanish,nahuatl,. Cuando ha dado de comer a los asistentes luego se sienta frente a ellos y les dice :,. In ihcuac oquim on tlahmacac niman ye im ixpan on motlalia quim ilhuia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70109,7502,spanish,nahuatl,"El sábado 3 de octubre de 1609 , víspera de la fiesta de San Francisco , murió mi querido amigo el padre Elías , donado adscrito a la orden del señor San Francisco , que está sepultado en la iglesia de San José de México ; era natural de Xochimilco , tenía tiempo de estar haciendo penitencia con su hábito , y yo , Domingo de San Antón Muñón , era su amigo .","Axcan sábado yc 3 mani metztli de octubre de 1609 años , ypan yvisperatzin San Francisco , yn omomiquilli y notlaçoycniuhtzin padre Helías donado pouhqui ytlatecpanalpantzinco yn señor Sanct Francisco , toctoc oncan yn Sant Josep Mexico ; ynin Xochmilco ychantzinco , cenca huecauh yn omotlamacehuili yca hábito , nehuatl Domingo de San Antón Muñón yn icniuhtzin onicatca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70110,7503,spanish,nahuatl,"Y ya por tercera vez hacen demanda por su casa y de su tierra . No miento es verdad que ellos son los poseedores de la habitación las mencionadas Marina Susana , Bárbara María , Mencia Marta . Es toda su declaración .","Auh ye yexpan yn ipan moteylhuiya yn incal yn intlal amo niztlacati huel yehuantin chaneque yn omoteneuhque Marina Susana , Barbara Maria , Mencia Marta yxquichin yn itlatol omochiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70111,7504,spanish,nahuatl,Si es mucho se vende para que se haga más no se descompone .,lá yemiak monamakas para miak iyas a ' mo i ' tlakawi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70112,7505,spanish,nahuatl,"Tú que estás aquí : Nos has dado de comer , nos has dado de beber el precio de cerros , barrancas , llanuras , y de tus suspiros y de tu llanto .",—Ca nican tica ca otoconcuaque ca otoconique in ipatiuh in tepetl in atlauhtli in ixtlauatl auh in melciciuiliz in mochoquiliz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70113,7506,spanish,nahuatl,— Agüita .,— awita .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70114,7507,spanish,nahuatl,"Realidades preciosas haces llover , de ti proviene tu felicidad","In zan tictlazotzetzelohua , in motechpa ye huitz in monecuiltonol ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70115,7508,spanish,nahuatl,"Mesero , tráigame a mi una chuleta de ternera , papas fritas , una ensalada , frijoles y café . ¿ Qué clase de vino tiene ?","Ahcopechtecatl , nehua xinech hualhuiquilli naca tlehuatztli , tzoyopatatah , iztayohquilitl , yemolli ihuan cafen . ¿ Tlen octli timopilia ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70116,7509,spanish,nahuatl,Parece que a las siete de la noche y se acaba a las once .,Neci chicome iman yohualli ihuan ontlami mahtiactli ihuan ce iman .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70117,7510,spanish,nahuatl,no entiendo bien lo que dices .,Amo NlCACICAMATI in tlen tiquihtohua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70118,7511,spanish,nahuatl,él vino a ver qué están comiendo .,ya kiitako ya tlakuaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70119,7512,spanish,nahuatl,"Con que beber , con que se dé líquidos : tazas de modo de traficantes y servilletas .",In ic tlaiya in ic tlaiualoya : puchteca caxitl in ic temacoya atolli auh in cuachpani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70120,7513,spanish,nahuatl,"Aquí se nombran también los muy reverendos inquisidores que ha habido en México en el tribunal del Santo Oficio de esta Nueva España , desde que comenzó en el año de 1571 hasta el presente año de 1608 ; son los siguientes .","Yhuan nican tenehuallo in yehuantzitzin cenca mahuiztililoni inquisidoresme in ye omoyetztieco Mexico yn ipan in tetlatzontequililiztlahtocaycpalli yn motenehua Sancto Officio yn ipan in | | 115 Nueva España , ynic ompa hualpeuhtica ypan xihuitl de 1571 ynic yehuatl huallantica axcan ypan xihuitl de 1608 ; ca yz tecpantoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70121,7514,spanish,nahuatl,Más grueso,ocachi tomahuac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70122,7515,spanish,nahuatl,"Y cuando llega la media noche luego pues les reparten , les atavían , les engalanan : a Tecuciztecatl le dieron su morrión de plumas de garza , cónico , y su chaleco ; pero a Nanahuatl sólo papel : aquello con que liaron su cabeza se llama su cabellera de papel , y su tiara de papel y su braguero de papel .","Auh in icuac ye on aci yohualnepantla , niman ye ic quintlamamaca , quinchichihua , quincencahua : in Tecuciztecatl quimacaque iaztacon mimiltic ihuan ixicol ; auh in Nanahuatzin , zan amatl , inic contzonilpique concuailpique , itoca iamatzon , ihuan iamaneapanal , ihuan iamamaxtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70123,7516,spanish,nahuatl,"Artículo 38 . - Los derechos o prerrogativas de los ciudadanos se suspenden : I . Por falta de cumplimiento , sin causa justificada , de cualquiera de las obligaciones que impone el artículo 36 . Esta suspensión durará un año y se impondrá además de las otras penas que por el mismo hecho señalare la ley ; II . Por estar sujeto a un proceso criminal por delito que merezca pena corporal , a contar desde la fecha del auto de formal prisión ; III . Durante la extinción de una pena corporal ; IV . Por vagancia o ebriedad consuetudinaria , declarada en los términos que prevengan las leyes ; V . Por estar prófugo de la justicia , desde que se dicte la orden de aprehensión hasta que prescriba la acción penal ; y VI . Por sentencia ejecutoria que imponga como pena esa suspensión . La ley fijará los casos en que se pierden , y los demás en que se suspenden los derechos de ciudadano , y la manera de hacer la rehabilitación . TÍTULO SEGUNDO CAPÍTULO I De la soberanía nacional y de la forma de gobierno","Tlen 38 Tlanahuatihcayotl . In techpohui ihuan tlacaitalistli tlen altepechanehqueh moixcotona : I . Ipampa amo moxitlahua , ihuan amo temactilia amatl , tlen tlehtleya tlananhuatili teixcahuilia tlanahuaticayotl 36 . Inin tlacotontli huecahuas se xihuitl ihuan nohquia quiixcahuiliseh sequinoc tlatzacuiltilistli tlen nohquia quiixnextis tlahtol tlanahuatili ; II . Ipampa ixnesis quipia tlahtlacoli ohtequitl tlen monequi quitzacuaseh , ihuan pehua mopohua queman asic tonatih tlen quemah quitzahque ; III . Queman tlamis se cuesol tlacayotl ; IV . Ipampa monehnencachihuas noso mohmostla moihuintis , moihtos quen quiixnextiseh tlahtol tlanahuatilmeh ; V . Ipampa quicholhuilis tlasencahuali , tlen queman quisas tlanahuatili maquiilpica ihuan tlamis queman mocotonas tlatzacuiltilistli ; ihuan VI . Ipampa quitlatzacuiltiliah campa quiixcahuilia tlahtlacoli tlen quicotona tlen itechpohui . In tlahtol tlanahuatili quiixtlalis tlahtoli tlen queman ixpolihuis , ihuan nohquia tlen queman moixcotonas sequinoc itechpohuilistli tlen altepechaneh , ihuan quenihqui huelis sampa moaxcatis .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70124,7517,spanish,nahuatl,Hasta bolitas .,— tikimopialia kokwe ' ti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70125,7518,spanish,nahuatl,Se da solo . Se da mucho .,"Ipa mochiua saj , miak mochiua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70126,7519,spanish,nahuatl,acrecientan .,kiiskaltiyaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70127,7520,spanish,nahuatl,"Y cuando hubo hecho todo esto , al final , como última cosa y como culminación de su creación , determinó crear al hombre .","Auh yn oquimochihuilli yn ixquich tlamantli yn , auh ça tlatzacan ça tlacaltilliztzonquizcayotl yc tlanqui yn ixquich tlamantli yn itlachihualtzin yuhqui ynic motlatzonquixtilli motlatzonmanilli quimonequilti yn quimochihuilliz yn tlacatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70128,7521,spanish,nahuatl,"Después de lo cual los mexitin se pusieron en camino , repartidos en siete calpules : el primer calpul era el de los yopicas ; el segundo , el de los tlacochcalcas ; el tercero , el de los huitznahuacas ; el cuarto , el de los cihuatecpanecas ; el quinto , el de los chalmecas ; el sexto , el de los tlacatecpanecas ; y el séptimo , el de los izquitecas .","Auh yc niman huallehuaque yn mexitin , chiconcalpoltin y huallehuaque : auh yn icce calpolli yopica , yn icome calpolli tlacochcalca , yn ic - e calpolli huitznahuaca , yn icnauhcalpolli cihuatecpaneca , yn icmacuilcalpolli chalmeca , yn icchicuacen calpolli tlacatecpaneca , yn icchicome calpolli yzquiteca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70129,7522,spanish,nahuatl,Luego ya ni hizo nada el papá ya no más así ganó el muchacho .,satepa yakmo itla okičiw in tata ' tli sa ohkion yeka yotlašišiko in piltontli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70130,7523,spanish,nahuatl,"Se levantó Tziuhtlacauhqui y les salió al encuentro , y junto con él la mujer que lo acompañaba ; y respondiendo , dijo : Hijos míos , os habéis fatigado viniendo acá ; lo que vais a hacer , ¡ hacedlo ya ! ¿ Acaso os podríamos resistir ? ; ¿ y qué más podemos decir ? Estamos dispuestos a obedeceros ; y puesto que ya estamos aquí , iremos a presentarnos ante nuestros señores y tlatoque .","Yc niman hualmoquetz yn Tziutlacauhqui quinhualnamic , no yehuatl yn cihuatl hualtenamic ; auh quinhualnanquilli , quihto yn Tziuhtlacauhqui : Ohuanquimihiyohuiltique ohuamaxitico , nopilhuané ; yn tleyn anquimochihuillizque ma xicmochihuillican ! Cuix tomapatlazque amohuicpatzinco ? ; cuix quen tiquitozque ? . Auh ca yzca tamechontocaquiltillia ; ca ye yc toncate , yn ompa tonyazque yn tiquimontixpantitzinozque yn toteuhcyohuan yn totlahtocayohuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70131,7524,spanish,nahuatl,"Estas cosas te he advertido , si obras así ( incorrectamente ) allá vas a aparecer como un gran perverso . Allá no estará tu rostro , tu corazón , porque tú mismo eres un dejado . Porque para ti mismo se harán tu don , tu merecimiento las hierbas que enloquecen ” ; beberás el pulque , comerás el hongo alucinante ; así te emborracharás , te arruinarás , ya así no entenderás . Te arrojarás sobre ascuas , en el fuego del comal , en el río , en el despeñadero . Te meterás en donde está la trampa del cazador , en la soga , así ya no conocerás , te toparás con la piedra , el palo , el excremento , las heces ; así vivirás frente a la gente , por encima de la gente ; así huirás , te harás montuno , así hallarás el camino del conejo , del venado ; así te meterás al bosque , al hierbazal , si no coges , si no tomas en cuenta , si no haces tuyo lo que es de los padres , si no quieres escuchar ; entonces ya ocurrió , ya todo se echó a perder , lo que te mantiene en pie , lo que te hace vivir . Porque por cualquier lugar irás a caer , porque sólo a manos de un coyote , de una fiera irás a dar .","In izquitlamantli in onimitztenehuili , intla yuh xicchihua , ca huel oncan tineciz in tihuey tlahueliloc . In ahmo ompa ca immix , immoyollo , ca huel tehuatl in titlahuelcahualoni . Ca huel tehuatl molhuil , momaheehual muchihuaz immixitl , in tlapatl ; in octli , in nanacatl in tiquiz , in ticquaz ; inic tihuintiz , inic timotlapololtiz , inic aoc ticmatiz . In timomayahuiz in tlexochquauheo , in tlecomalco , in atoyac , in tepexic . In timocalaquiz in tzonhuazco , immecac , inic aocmo tiematiz , inic ticmonamictiz in tetl , in quahuitl , in xixtli , in cuitlatl , inic teixeo , tcicpac tinemiz , inic timochocholtiz , inic timoquaquauhtiz , inic tiemonamictiz in tochtli , in mazatl yohui ; inic timocalaquiz in quauhtla , in zacatla intlacamo ticcuiz , intlacamo ticanaz in nanyotl , in tayotl , intlacamo ticmocaccanenequiz immihcaca , immonenca , ye ixquich , ye oncan ye omochiuh , omotlahueliltic . Ca za can tihuetzitiuh , ca za coyotl , ca za can tequani ymac taquitiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70132,7525,spanish,nahuatl,y cuando vinieron a establecerse allá en tcpetzinco comían eso izcahuitli y axaxayacatl y allí se cubrieron de sarpullido se anegó un hombre llamado ozomachixcatl cuatro noches cuatro días así allí fueron a conocer su canto del hechicero y hostigaban a los mexicas dizque los desvelaban,auh in ihcuac oncan motlallicoll tepetzinco yehuatl quicuaya in izcahuitli ihuan axaxayacatl ihuan oncan xihxiyotque ihuan oncan yllaquiloc ce tlacatl itoca ozomachixcatl nauhyohualli nahuilhuitl inic ompa oquimatito in itlacatecolocuic auh quinacicatiaya in mexica quinmachtil in i quixtozohuaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70133,7526,spanish,nahuatl,"Cuando partieron de Chapultepec , venían en el coche los tres : el noble japonés , el religioso descalzo y el oidor ; y cuando entraron a la ciudad de México , se hospedaron en el convento junto a la iglesia de San Agustín .","Auh ynic oncan huallehuaque Chapoltepec , yn omoteneuh coche yhtic hualyetiaque ymeyxtin : yn pilli Jabón yhuan teopixqui descalso yhuan oydor ; ynic callaquico yhtic ciudad Mexico , Sant Augustín teopancaltitlan motlallico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70134,7527,spanish,nahuatl,"En esos tres días encendieron su fuego sobre el cerro , que por eso se llamó Tonallitlatlayan ; así fue como los totolimpanecas chichimecas encendieron allá su fuego al llegar .","Yc - etetl tonalli eilhuitl yn oncan quitlatique ycpac tepetl , ynic motocayoti Tonalliytlatlayan ; yc tlemamaltacico yn oncan yn totollimpaneca chichimeca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70135,7528,spanish,nahuatl,Se limpia .,Se kichipaua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70136,7529,spanish,nahuatl,"Canta , emite sus voces , sonidos claros como redondas columnas de piedra , sube y baja con su voz.Canta sereno , tranquiliza a la gente .","Cuica , tzahtzi , nahuati , tlatemimiloa tlatoma , tlapitzahua ; tlayamania , tlayamanilia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70137,7530,spanish,nahuatl,"11 Acatl , 1451 .","XI Acatl xihuitl , 1451 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70138,7531,spanish,nahuatl,El padre trabaja en el jardín .,Tahtli xochimilpan tequiti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70139,7532,spanish,nahuatl,"Entonces los mexicas tomaron agua y lavaron el rostro del madero afilado que servía de cuchillo , tomaron carbón y se embijaron la cara con líneas en círculo , y se ofrecieron voluntariamente para que les abrieran el pecho .","Auh in mexica ye niman concuique atl yc quixpacque yn tlecuahuitztli ynic tlahuitectli , yc moçaque concuique tecolli yc mixyayahualoque , çan monoyo - | | 64v - mahuique yn meltecque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70140,7533,spanish,nahuatl,vivid,ximonemiti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70141,7534,spanish,nahuatl,¿ Adonde en verdad iremos que nunca tengamos que morir ?,¿ Can nelpa tonyazque in aic timiquizque ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70142,7535,spanish,nahuatl,"Muchos españoles y religiosos se disgustaron porque el arzobispo y virrey no había dispuesto que se hicieran plegarias por lo que nos había acontecido , sino que prefirió irse a divertir a los toros en este viernes ; lo censuraron en especial los señores inquisidores , y por eso luego prohibieron que hubiera corridas de toros en el corral , echaron abajo el cerco de maderos que se había puesto , y se llevaron todos los palos .","Yhuan yhquac oncan in miyec tlacatl españoles yhuan teopixque ytech quallanque ynic amo tleyc topan tlahtohua tlatlauhtiliztli mochihuaz yn ipampa yuhqui topan omochiuh axcan , ye occenca oquimonequilti yn pahpactinemiz ynic quaquanminaloz yn ipan in viernes ; yc cenca oquimopinahuilique occenca yehuantzitzin inquisidores , ynic çatepan oquihualmotlacahualtilique yn aocmo oncan tlamiminaloz corral , yc oquixitinique mochi yn quauhtlatzatzaqualli oncan quimanca , moch oquiquixtique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70143,7536,spanish,nahuatl,"Después de haber llegado a Tizatépec y de detenerse allí , los mencionados antiguos teotenancas cuixcocas temimilolcas ihuipanecas teochichimecas partieron de Tizatépec para luego ir a meterse a Tláhuac , que ahora se nombra Cuitláhuac ; allí merecieron unas chinampas y tomaron posesión de ellas , mientras los regía el dicho tlatohuani Totoltécatl Tzompachtli TlailotlacteuctlI .","Yn ihcuac yn ynic oncan ahcico ynic oncan motlallico Tiçatepec yn omoteneuhque huehuetque teotenanca cuixcoca temimilolca yhuipaneca teochichimeca , oncan onehuaque yn Tiçatepec ynic niman ye onhui ye oncallaqui yn Tlahuac yn axcan ye mihtoa Cuitlahuac ; oncan conmacehuato yn chinantzintli ontlatzonilpito , yehuatl teyacantia yn omoteneuh tlahtohuani Totoltecatl Tzompachtli Tlayllotlacteuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70144,7537,spanish,nahuatl,"Hermanos míos , escuchad : nuestros padres y abuelos los antiguos chichimecas mexicas no estuvieron poblados aquí desde el principio , sino que Dios nuestro señor los creó y los hizo vivir en un lugar lejano , de donde partieron para venir a establecerse en las tierras de Mexico .","Nachcahuané noteyccahuané , tla xic - hualmocaquiltican , ca yn totahuan yn tocolhuan | | 78r yn huehuetque yn chichimeca yn mexica camo ycippa ynchan catca , auh ca cecni ca hueca yn oyolqui yn oquinmotlacatillili yn totecuiyo Dios , auh ca umpa yn ohualmohuicaque ynic omocallaquico omotlaltico omochantico yn nican Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70145,7538,spanish,nahuatl,Ponemos flores blancas el primer día se ponen desde las doce del jueves hay agua para los niñitos que vengan .,titlamana ' nšočitl ista : k primer dia tlalia ' desde las dose del xwebes dalia ' desde las dose nšočitl ista : k onkan aaton para npilpilcikon walaske .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70146,7539,spanish,nahuatl,El Papa Gregorio XIII efectúa el año 12 conejo la reforma al calendario juliano .,"Huei romanteopixqui in itoca inic matlactli omei Gregorio , oquichihuili itlapapatiliz in huehuexiuhpohualtzin , ipan matlactli omome tochtli xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70147,7540,spanish,nahuatl,Con la hoja envuelven el maíz para que germine . Su fruto lo cortan cuando empieza a amarillar y lo cuelgan en la casa a que se ponga negro y empiece a rasgarse la cáscara del fruto .,"Isuat , xinach ika kipechtiaj uan itakka ijuak chikauaya kitekij cuando peua kosauia uan kipilouaj kalijtik maj tileui uan peua tsayani tein ika piktok itakka .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70148,7541,spanish,nahuatl,Si no los mata a sus marranos .,la ' mo kimiktiske in lečonwan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70149,7542,spanish,nahuatl,"Han pasado 128 años desde que , en el año 2 Calli , 1481 , murió el señor Axayacatzin , tlatohuani de Tenochtitlan , que gobernó durante 13 años ; y luego , en ese mismo año , se enseñoreó el señor Tizocicatzin como tlatohuani de Tenochtitlan , el cual se empeñó en que se agrandara la casa de Huitzilopochtli .","Auh yhuan ye chiquacenpohualxihuitl ypan chicuexihuitl yn ipan 2 Calli xihuitl , 1481 años , yn omomiquilli yn tlacatl Axayacatzin tlahtohuani Tenochtitlan , yn tlahtocat matlactlomey xihuitl ; auh çan niman iquac yn ipan omoteneuh xihuitl motlahtocatlalli tlacatl Tiçocicatzin tlahtohuani Tenochtitlan , yehuatl cenca ypan otlahto yn ical Huitzillopochtli ynic panhuetziz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70150,7543,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70151,7544,spanish,nahuatl,Ustedes que cruzaron fácilmente,Namehhuan que cuali nanquicruzarohqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70152,7545,spanish,nahuatl,"En este año los mexicas se trasladaron a Atlacuihuayan ; los conducía su tlatohuani Huehue Huitzilíhuitl , y allá se quedaron cuatro años .","Nican ypan in yn onmicuanique mexica yn Atlacui - | | 57r - huayan ; yehuatl quinyacana yn intlahtocauh Huehue Huitzilihuitl , oncan nauhxiuhtique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70153,7546,spanish,nahuatl,que encontraran semilla .,kiajsiskia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70154,7547,spanish,nahuatl,Yo hablé claramente ; pero él no quiso entenderme .,Nehua melahcayopa onitlahto ; mach yehua amo oquinec nechacicamatiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70155,7548,spanish,nahuatl,Lo que hace es quemar papeles goteados de hule . Lohacía en la forma que se dijo arriba .,"Yehuatl in amatl quitlatia tfaolchopinilli , iuh quichiua in oyuh mito tlacpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70156,7549,spanish,nahuatl,"¿ Cómo lo determina tu corazón , Dador de la Vida ?","¿ Quen quinequi noyollo , Ipal nemohuani ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70157,7550,spanish,nahuatl,Hojas de mazorca,Izhuatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70158,7551,spanish,nahuatl,"O tal vez un pescado lo que va a hacerse , así se raspa luego el carbon , de manera que adquiera sus escamas y sus aletas , así se termina , así está parada su cola bifurcada . Tal vez es una langosta , o una lagartija , se le forman sus manos , de este modo se labra el carbon . O tal vez cualquier cosa que se trate de hacer , un animalillo o un collar de oro , que se ha de hacer con cuentas como semillas , que se mueven al borde , obra maravillosa pintada con flores .","Anozo michin in mochihuaz , niman yuh moxima in teculli , inic moximacayotia ihuan motlatlalitia , in patlama , in motlan ioan in yuhqui oc icuitlaplil maxaltica . Anozo chacalin , anozo cuetzpalin , mochiuh motlalia in ima inic moxima teculli . In anozo ca teuatl motlayeyecalhuia yoyoli , anozo teocuitlacozcatl , yecahuiz chayauacayo tenco yollo , tlatlatlamachilli tlaxochiycuilolli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70159,7552,spanish,nahuatl,"Pero por lo que toca a Nanahuatzin , sus ramas de abeto se redujeron a cañas verdes , cañas tiernas , en manojos , gavillas , diversas atadas , todas ellas nueve , y sus bolas de grama , solo ( eran ) hoja seca de pino , y sus espinas no ( eran ) sino verdaderas espinas de agave y lo que se sangraba bien ( era ) en verdad su sangre , y su incienso , no más que la raedura de sus llagas de que estaba doliente .","Auh in Nanahuatzin in iacxoyauh mochiuh zan zacatl xoxouhqui , acaxoxouhqui , eein tlalpilli , tlacuitlalpilli , nepan chicunahui ye muchi ; auh in izacatapayol , zan yeh in ocozacatlauh in ihuitz , zan ye no yeh imehuitztli auh in ic quezhuiaya huel yeh in iezzo , auh in icopal , zan yeh in inanahuauh concocolehuya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70160,7553,spanish,nahuatl,"Que no es lugar donde yo ande , que no es lugar donde yo pare , allí donde tú me envías de mensajero , mi Virgen estimada , la más pequeña de mis hijas . Señora , noble Señora . Ojalá me perdones que yo dé pena a tu persona ; que yo vaya a caer en tu disgusto , en tu enojo , Señora mi ama .","Cahmo nonehnemiyan , cahmo nonequetzayan , in ompa tinechmihuaha , nochpochtzin e , noxocoyouh e , tlacatl e , zihuapile . Maxinechmotlapohpolhuili nictequipachoz in mixtin in moyollohtzin ; ipan niyaz , ipan nihuetziz in mozomaltzin in mocualantzin , tlacatl e , notecuhyo e .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70161,7554,spanish,nahuatl,"tal vez en un barranco ,","xa itech atahuit ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70162,7555,spanish,nahuatl,Y ahora por eso quiso,Uan nama yeka para kinejki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70163,7556,spanish,nahuatl,"El martes 5 de febrero se dio posesión a los padres descalzos de un predio frente a San Hipólito ; por disposición del virrey , los señores alcaldes y regidores de la ciudad les dieron posesión del predio , para que allí edificaran su iglesia .","Martes a V días del mes de febrero , yquac macoque possesión in padreme descalços oncan in Sanct Ipólito yquiyahuayoc ; ytecopatzinco visurrey ciudad tlaca quinmomaquillique alcaldes , regidores , yn oncan moteocaltitzinoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70164,7557,spanish,nahuatl,FRASES,TLATLAHTOLTIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70165,7558,spanish,nahuatl,"Axayácatl repartía esos regalos para poder destruir la ciudad de Tlatelolco ; pues decía : “ Que los guerreros valerosos vengan en mi ayuda , porque los tlatelolcas pretenden destruirnos .","Yn Axayaca ynic tetlatlauhti ynic quipoloz altepetl Tlatilulco , conitohua : “ Ma oc techmopalehuiliqui yn yaotiacahuan yn huel chichicahuaque , ca ye techpoloznequi yn tlatilulca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70166,7559,spanish,nahuatl,"Los chalcas acxotecas salieron al encuentro de los totolimpanecas , y se reunieron los tlatoque Toteociteuctli Tecuachcauhtli y Huehueteuctli Chichimecateuctli , a quien acompañaba el tlatocapilli Atonaltzin .","Auh yc niman quimonnamiquito in chalca acxoteca , yc niman ye monotza in tlahtoque yn Toteociteuhctli yn Tecuaucauhtli yn inehuan Huehueteuhctli yn Chichimecateuhctli yhuan yn tlahtocapilli Atonaltzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70167,7560,spanish,nahuatl,"Como los españoles , cuando vinieron y llegaron a Mexico , con sus flechas y escudos se procuraron de comer , y no temían a la muerte , así también los mexicas , con sus flechas y escudos se procuraron de comer y beber , y tampoco temían a la muerte .","Y çano yuhque hespañoles ynic uallaque ynic oacico nica Mexico y çan ymiuh y çan inchimal yn quiqua , yn amo miquizmauhque , ca çano yuhque y mexica çano ymiuh çano ynchimal yn oquique yn oquiquaque , amono miquizmauhque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70168,7561,spanish,nahuatl,"83 . Y si causaste aflicción , no junto a la gente , al lado de las personas vivirás porque luego serás perseguido , serás echado ; así harás conejos , harás venados ( harás salvajes ) a tu mujer , a tus hijos . En ningún lugar será tu casa , en ninguna parte el interior de tu hogar verás ; de allá saldrá la miseria , lo que aflige , lo que angustia a la gente ; en ningún lugar tu nopal , en parte alguna tu miel verás . Si así haces , si así vives , sólo de tu voluntad te mostrarás a lo que enferma a la gente , a lo que la aflige , a lo que la angustia ; sólo de tu voluntad te meterás entre andrajos , entre bragueros estropeados ; sólo de tu voluntad tomarás lo no bueno , lo no recto , la perversidad , lo que deshonra , lo que deprava , la desobediencia , la terquedad .","83 . Auh intla otitlaellelaxiti ca ahmo tetlan , tenahuac , tinemiz , ca niman titotocoz , tiquixtiloz ; yc tiquintochtiliz , tiquimmazatiliz immocihuauh , immopilhuan . Acan mochan , acan mocal ihtic tiquittaz ; vmpa onquizaz in ycnoyotl , in tctoneuh , in techichinatz ; acan monopal , acan monecuh tiquitztiaz . Inda yuh ticchihuaz , intla yuh tinemiz , zan monehuiyan ticmottitiz in tecoco , in tetoneuh , in techichinatz ; zan monehuiyan itlan timocalaquiz in tzotzomatli , immaxtlazolli ; zan monehuiyan ticmocuiliz in ahmo qualli , in ahmo yectli , in tlahuelilocayotl , in teahuilquixti , in tetlahuelilocatili , in ahmo tetlacamachiliztli , in tzonteyotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70169,7562,spanish,nahuatl,Todo se secó .,moči owak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70170,7563,spanish,nahuatl,En el nombre de dios padre hijo y espiritu santo sepan quantos esta carta de testamento vieren como yo Martin Jacobo vezino ( deste barrio ) de Santa Maria de la Asuncion ques en el barrio [ tlaxilacalli ] de Cuepopan el qual dicho mi testamento ordeno en la manera que se sigue :,Yn ica itocatzin tetatzin yhuan tepiltzin yuan spiritu santo in axcan niquitohua notlatol inic nictlalia notestamento yn nehuatl Martin Jacobo nican nochan Sancta Maria Asunpsion ipan tlaxilacalli Cuepopan inin niquitohua notlatol ma huel quimatizque yn aquique quitazque ynin namauh inic nictlalia notestamento .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70171,7564,spanish,nahuatl,ahora tú cuídala San Pablo,nama ximakuitlaui ta San Pablo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70172,7565,spanish,nahuatl,“ Ya vamos a desaparecer ” .,Ya tipoliuiseya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70173,7566,spanish,nahuatl,¿ En qué año nació él ?,¿ Ipan tlen xihuitl otlacatihuac ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70174,7567,spanish,nahuatl,"Ya se van los ancianos , los cuextecas están embriagados con el licor florido de los escudos , se hace el baile en Atlixco .","Yahqui ya y huehuehtzin , y chimalli xochioctla yca yhuintihua ye oncan cuexteca , netotilo ya yn Atlixco",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70175,7568,spanish,nahuatl,"“ Hermano , ¡ ten cuidado !","Noikni , ¡ xijpiya kuidado !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70176,7569,spanish,nahuatl,tres mil,Chicometzontli huan mahtlacpualli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70177,7570,spanish,nahuatl,"Quién sabe por qué me sobrevino este mal . Desde el domingo comencé a sentirme mal , Primero , dolor de cabeza e inapetencia , después fiebre y escalofríos , por esto me encuentro en cama .","Amo machia tleca nopan ohuala inin cocoliztli . Domingo opanoc ye open amo cualli onomatia . Achto , tzonteconcualiztli ihuan amo nimayanaya , zatepan nitotonia , nicecpinehui . Itechpa in axcan zan tlapechco nica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70178,7571,spanish,nahuatl,"8 Técpatl , 1188 .","VIII Tecpatl xihuitl , 1188 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70179,7572,spanish,nahuatl,lleno el bote del nixtamal .,pexontoc nextamal itech bote .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70180,7573,spanish,nahuatl,"Pobre de Jonás , mi sobrino , me andaba cargando .",otiaya ' nišpa tiwia ' itlan doktor otiaya ' itlan doktor nopa ' tis se biaxe kikobraro den primerito nobenta pesos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70181,7574,spanish,nahuatl,"Estos son los nombres de las ocho ciudades de los teocolhuas : la primera ciudad era la de los huexotzincas ; la segunda ciudad , la de los chalcas totolimpanecas ; la tercera ciudad , la de los xochimilcas ; la cuarta ciudad , la de los cuitlahuacas ; la quinta ciudad , la de los malinalcas ; la sexta ciudad , la de los chichimecas ; la séptima ciudad , la de los tepanecas ; y la octava ciudad , la de los matlatzincas .","Auh nican ca yntoca yn chicuei altepeme y teocolhuaque : yn icce altepetl huexotzinca , yn icome altepetl chalca totollinpaneca , yn iquey altepetl xochimilca , yn icnahui altepetl cuitlahuaca , yn icmacuilli altepetl malinalca , yn icchiquacen altepetl chichimeca , yn icchicome altepetl tepaneca , yn icchicuey altepetl matlatzinca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70182,7575,spanish,nahuatl,"Cuando complieron 20 años de residencia en Coatitlan , los mexicanos fueron por maguey a Chalco y todavía lo saborearon en Coatitlan antes de irse para Huixachtitlan .","Inoyuhcempoalxiuhtique Coatitlan , mexicah oyaque Chalco canatoh metl . Oc quiyeyecoah Coatitlan in octli , in ayamo hui yehuantin Huixachtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70183,7576,spanish,nahuatl,"7 Tochtli , 1330 .","VII Tochtli xihuitl , 1330 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70184,7577,spanish,nahuatl,Señor de los trabajos .,Señor de los trabajos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70185,7578,spanish,nahuatl,". en la casa de la noche , en la casa de la noche . El habitante de Oztoman , ay , el habitante de Oztoman lleva a cuestas a Xochiquetzal : allá en Cholula impera . ¡ Oh ya teme mi corazón ,",. Yoa ichan Yoa ichan . Oztomecatl Ayave Oztomecatl Xochiquetzal quimama on tlatoa Chollola O ye mavi noyol,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70186,7579,spanish,nahuatl,"Luego fueron los mexicas a sacar lo que los adivinos habían enterrado , y en su lugar pusieron cañas , espinas de sacrificio y ramas de ahuehuete ; el excremento , la basura , el polvo , el algodón y las plumas , todo lo enterraron enmedio del patio .","Yn oyaque nima ye yc quiualquixtia y mexica yn tleyn oquitocaco , yn intlaollouh mochiuh acatl nacazuitztli aueuetl ; auh yn cuitlatl yn tlaçolli yn teuhtli yn ichcatl yuitl cate ytualnepantla quitocaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70187,7580,spanish,nahuatl,"Cuando después los aztecas mexitin salieron de Chicomóztoc Quinehuayan para venir caminando hacia acá , despacio vinieron caminando .","Auh ynic niman çatepan oncan ohualquizque azteca mexitin yn Chicomoztoc Quinehuayan ynic niman nican ye hualnehnemi , yhuiyantzin ye yatihuitze .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70188,7581,spanish,nahuatl,si vendiere,tlanitlanamacaniz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70189,7582,spanish,nahuatl,CALABAZA,CHICHILAYOJ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70190,7583,spanish,nahuatl,"Y cuando llegaron a Tlatzallan , allí se detuvieron los mexicas ; allí murieron Tlotépetl y su hermana mayor Huitzilmoyáhual .","Yn oacique Tlatzalla unca moquequezque y mexica , uncan mic yn Tlotepetl yoan yueltiuh Uitzilmoyaual .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70191,7584,spanish,nahuatl,"se llevaron la sabiduría ,","quitquique in tlamatiliztli ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70192,7585,spanish,nahuatl,"Pues cuando han entrado a donde se van a detener en reserva , entran al departamento de las mujeres ( que ) , esperan a la gente . Se están en fila junto a los pilares : allí les van dando su maíz desgranado . En seguida los sientan en esteras .",Auh in oacique in ompa mopiezque niman ye calaqui iz ciuapan in techie tlaquetzaltitlan mani quimoncuixanaltihtimani in tlaolli . Niman petlapan quintlalia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70193,7586,spanish,nahuatl,Pedro .,Pedro .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70194,7587,spanish,nahuatl,". Y aquí están los efectos comerciales , las pertenencias de los traficantes con que hacían su tráfico yendo en comisión real : oro real como corona de rey , y ataderos de oro en forma de cinta para la frente , y collares de cuentas gordas pendientes , hechos de oro , y orejeras de oro , y cierres de oro de que tienen necesidad las mujeres de la costa .",. Auh iz catqui in zan imixcoya intlatqui puchteca in ic oztomacati on teocnehnemi : tepeyo teocuitlatl iuhquin tlatocayotl iuan teocuitla ixcuaamatl iuan chayauac cozcatl teocuitlatl iuan teocuitlanacochtli iuan teocuitlatl tzacualoni intech monequi in anauacaciua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70195,7588,spanish,nahuatl,"¡ oh mi señor , tú Tezozomoctzin ! ,","¡ nopiltzin , Tezozomoctzin ! ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70196,7589,spanish,nahuatl,Les respondió : Voy muy lejos .,| | 133r Yc quinnanquilli quimilhui : Ca hueca y niyauh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70197,7590,spanish,nahuatl,"E si con tenor de pleyto alguno pretendiere de pedirla les pongo pena de que serán castigados con rigor de justicia de que doy por buena posesion pongo mi nombre y mi firma e firmolo , Melchior Díaz , alcalde . Pasó ante mí escrivano Pedro de Santiago .",Auh yn aquin texixicoliztica quitlacoznequiz qui[xi]tiniz yn tlanahuatil audiencia real cenca tlapanahuia tlatzacuiltiloz yn iuh ca justicia yc nicneltilia nican nictlalia notoca yuan firmas Melchior Diaz alcalde . Pasó ante mi escribano Pedro de San Diego .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70198,7591,spanish,nahuatl,"Y todo el tiempo que han permanecido , allí hace ya 35 años ; los que ahora se demandan son nietos . Fue preguntado : la esposa del español Gaspar Carrillo que se demanda junto con Marina y Francisco . ¿ Acaso ellos son los poseedores de la casa y de la tierra ? dijo : no , solamente se le han prestado los tlaxilacaleque Calmaxalolcatl , Xalacatl y Xiloxochcatl .",Auh ye yxquich cahuitli yn onca cate ye cempoalxiuitl oncaxtolli yn axcan moteylhuiyan yn teyxhuihua tlatlaniloc ymixnamiqui yn Gaspar Carillo español yn inamic yhuan Marina yhuan Francisco cuix ma yehuanti calleque tlaleque quito ca hamo ca zan quintlaneuhtique yn tlaxilacaleque Calmaxalolcatl yhuan Xalacatl yhuan Xiloxochcatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70199,7592,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70200,7593,spanish,nahuatl,"Allá desempeñaba su oficio realizando la visita cuando fue nombrado arzobispo de México ; no pudo regresar acá , porque murió en la ciudad de Lima mientras desempeñaba su oficio realizando la visita .","Auh ompa ypan moyetzticatca yn itequitzin ynic visita quimochihuilia ynic niman nican oquihualmixquechillique ynic arcobispo omochiuhtzino Mexico ; amo huel hualmohuicac , ompa momiquilli yn ipan altepetl ciudad de Lima çan ye oc ompa ypan moyetzticatca yn itequitzin ynic visita quimochihuilliaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70201,7594,spanish,nahuatl,. Luego salen a medio patio . Primero echan hacia el cielo : echan su sangre .,. Niman ye ic ual quiza in ithualnepantla . Achtopa on tlatlaza in ilhuicac : contlaza in iezzo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70202,7595,spanish,nahuatl,"luego prepara el mole para la gente ; da a conocer a viejos y viejas y a todos los que se propone ayudar , y a los cantores , que han de ser siete , que han de dar canto que oir a los ( convidados ) .",niman ye ic temulcaualtia quin machitia in ueuetque in ilamatque iuan in ixquichtin quipaleuizque iuan in cuicanime chicometica in tecaquitia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70203,7596,spanish,nahuatl,Eso [ el cuento ] empezó a ir pero no me,Ya ne pejki yajti pero ayok nijmati,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70204,7597,spanish,nahuatl,¿ Cuántos minutos tiene una hora ?,¿ Quexqui minotoh quipia ce imanin ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70205,7598,spanish,nahuatl,"El jueves 18 de septiembre de 1614 , por la tarde , hubo pregones en toda la ciudad de México ordenando que bajo pena todos encendieran fogatas en las azoteas o frente a las casas de los españoles , porque se supo y llegó de España la noticia de la beatificación de la santa madre Teresa de Jesús , que declaró en Roma el santo padre Paulo V ; y la pena que se impuso fue que quien no encendiera fogatas en su casa debería pagar 10 pesos .","Axcan juebes yn ic 18 mani metztli septiembre de 1614 años , yhcuac teotlac yc otzatzihuac nohuiya yn ihtic ciudad Mexico pena yc motlalli mochi tlacatl cuahuitl quitlatiz yn españoles ynchachan yn intlapanco anoço yncaltenpa , ypampatzinco motemachizti ynic yancuican ohualla España yn iyectenehualiztlahtollotzin huey sancta tenantzin la madre Theresa de Jesús ynic motenehua beatificación , çan oc ycatzinco oquimochihuilli yn Roma sancto padre Paulo Quinto ; auh ynic pena motlalli yn aquin atle cuahuitl quitlatiz ychan matlactli peso quixtlahuaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70206,7599,spanish,nahuatl,"Así lo mandaron y firmaron de sus nombre Antoño Baleriano , Miguel de los Angeles , alcalde , Martín Xuarez , alcalde . Pasó ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",Yuh omotlanahuatillique yc oquimotlalilique in intocatzin yhuan in ifirmatzin Antonio Valeriano Miguel de los Angeles alcalde Martin Xuarez alcalde . Pasó ante mi Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70207,7600,spanish,nahuatl,"Los quales respondieron que hera verdad que avia conprado las dichas casas y avia pagado por ellas veynte pesos los quales se gastaron en hazer bien por el ánima de la dicha Angelina de la Cruz de que tiene noticia el padre fray Pedro Oroz siendo guardian , [ F . 8v . ] del monasterio de Santiago Tlatilulco porque dexó mandado la dicha Angelina de la Cruz difunta que las dichas casas conprasen sus parientes como se contiene en la carta de venta .",Auh niman otlananquilique oquitoque ca ye nelli ca ycalcoual yoan cempoalli pesos ca yc opaleuiloc yn ianima yn omoteneuh Angelina de la Cruz auh ca ymatiantzinco muchiuh yn totlazotatzin fray Pedro Oroz ca yquac moguardiantilia yoan ca iuh quitotia yn micqui ynic zan iehoantin quicouazque yn teixuihoan yn iuh teneuhtica yn ipan carta de venta .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70208,7601,spanish,nahuatl,"Ya iban los mexicas ojeando y gritando , y fueron a dar con los xochimilcas , que les habían tendido una celada .","Nima ye ic hui y mexica tlapeuitiui ycauacatiui , ye unpan ynca ualleuaque xochmilca , oquintlatequilique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70209,7602,spanish,nahuatl,enseñar mecánicamente sin opinión sin criterio sin emoción es reducir a su más pobre expresión el oficio más noble de todos un maestro que no vibra ante la vida que no comparte con sus discípulos lasalegrías y los sufrimientos no es un maestro sino un simulador de la enseñanza,intla motemachtia zan yollamachiliztica ihuan ahmo nemachiliztica ahmo pehpechtiliztica ahmo yolyamancatica inon quihtoznequi in moicnotilia in cenca yollopiltic in tlachihchiuhcayotl in temachtiani intla ahmo tecuini itechcopa in tonemiliz intla ahmo quixeliuhcamati in itlamachtilhuan impahpaquiliz intonehualiz inon ahmo temachtiani inon zan zazanca temachtihqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70210,7603,spanish,nahuatl,"En Tlalmanalco nombró a Itzcahuatzin Tlátquic como tlatohuani de Itzcahuacan , y a Yaotentzin como tlatohuani de Opochhuacan .","Auh yn Tlalmanalco quintlahtocatlalli : yn icce ytoca Ytzcahuatzin Tlatquic Ytzcahuacan tlahtohuani , yn icome ytoca Yaotentzin tlahtohuani Opochhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70211,7604,spanish,nahuatl,ya se hizo niño .,ya elito pilokichpiltsi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70212,7605,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70213,7606,spanish,nahuatl,"6 Acatl , 1355 .","VI Acatl xihuitl , 1355 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70214,7607,spanish,nahuatl,El se cortó el dedo con su cuchillo .,Yehua omomahpiltec ica ce tlatecontli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70215,7608,spanish,nahuatl,"Ayer fui por allá , fui a ver la milpa .",yeyalwa niwia nepitl nitlačto n mili .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70216,7609,spanish,nahuatl,"Ellos fueron al pesebre con gran presteza y alegría , y le hallaron y adoraron , y contaron a los otros sus compañeros lo que habían hallado y visto .","Ellos fueron al pesebre con gran presteza y alegría , y le hallaron y adoraron , y contaron a los otros sus compañeros lo que avían hallado y visto .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70217,7610,spanish,nahuatl,la estimaban mucho .,tlauel kijneliaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70218,7611,spanish,nahuatl,"Se da más en los cafetales , como allá por Xaltepec , también se da en el monte , junto a la casa y en el cerro .","In mochiua mas kampa kajfentaj , kemej neuín Xaltepekopa , no mochiua kuoujtaj , kaltsinta uan tepekespaj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70219,7612,spanish,nahuatl,ya debe tener un niño .,ya kipixto se konetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70220,7613,spanish,nahuatl,"“ Ah , mis hermanos ya se enojaron","Ah , nokniua kualankeya",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70221,7614,spanish,nahuatl,"Cuando a uno le agarra calentura fuerte , se cortan unas hojas , se machacan en agua y con el jugo se lava uno la cabeza , se usan las hojas tiernas .","Ijuak tekui totonik semi tel fuerte , se kiteki yon ixiujyotsin uan se kimaxakualoua kuali uan ika tekuaajketstipakaj ika yon tein imaselo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70222,7615,spanish,nahuatl,"Si uno quiere comer los ejotes verdes , estos se hierven , se les pone sal y se cuecen muy rápido y luego ya se comen .","Komo se kineki exot tein xoxouik , sekimana uan se kipoyelia uan niman oksi uan se kikua ya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70223,7616,spanish,nahuatl,"Dios Hijo ,","Dios Hijo ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70224,7617,spanish,nahuatl,"La mujer del tlatohuani Totoltécatl Tzompachtli se llamaba Xiuhtoztzin , y era una señora que venía con ellos .","Auh yn icihuauh tlahtohuani Totoltecatl Tzonpachtli ytoca Xiuhtoztzin , yn cihuapilli tehuan hualla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70225,7618,spanish,nahuatl,". ¡ Oiga yo ahora la instrucción , la buena crianza : que vengan los viejos ; que yo oiga sus palabras .",". Ma oc niccaqui in tlazcaltiloni in tlacauapaualoni : ma ual huia in ueuetque , ma niccaqui in intlatultzin . ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70226,7619,spanish,nahuatl,[ Chikomexochitl ] le dijo :,Kiilui :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70227,7620,spanish,nahuatl,ya se hizo una mata de maíz,ya elki se piltoktsi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70228,7621,spanish,nahuatl,Sus guías suben en la caña seca de maíz y ahí da fruto .,Imekayo tejko itech ouasín uan ompa ya taki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70229,7622,spanish,nahuatl,"¿ Qué pasó con tu coche , que compraste hace tres meses ? ¿ Está funcionando bien ?",¿ Tlen opanoc ¡ ca mocalmimilol ca axcan yeyi metztli otimocohui ? ¿ Oc cualli nehnemi ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70230,7623,spanish,nahuatl,". Es excesiva la forma en que honró a los jefes de los traficantes , a los comerciantes disfrazados que bañan esclavos para el sacrificio , que venden gente que compraron : precisamente a su lado y junto a él los colocó , tal como habían engrandecido a ellos los señores y reyes todos que habían muerto , los que gobernaron la ciudad , la nación mexicana , la nación tlatelolca .",. Oc cenca tlapanauia in ic oquin mauiztili in puchteca tlahtoque in naualoztomeca in tealtianime in tecouanime : uel itloc inauac oquintlali in iuh oquimmauiztilitiaque in teteoctin in tlahtoque in ixquichtin omomiquilique in oquinpachoco altepetl in mexicayotl in tlatilolcayotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70231,7624,spanish,nahuatl,"22 . Si después se te diera cuanto te es necesario , no lo dejarás con enojo . O si no te fuera dado nada , no así has de tener envidia , no así aborrecerás a la gente , no así dejarás a tus amigos . Quizás así lo quiere el Señor Nuestro , quizás así te hace merecer . Y si así sientes envidia , si así hablas con malicia , así bien se verá que no eres hijo amado de Dios . Acaso aun un poco de lo que sería tu merecimiento te sería dado , pero si lo ofendieras , con nada saldrás .","22 . Intla zatepan timacoz in qucxquitzin motechmonequiz , ahmo tictlahuclcahuaz . Ahnozo intla ahtle huel timacoz , ahmo ye timoxicoz , ahmo ye titetlayelittaz , ahmo ye timocniuhcahuaz . Azo yuhqui monequiltia in Totecuiyo , azo ye mitztlamahcehualtia . Auh intla ye ximoxico , intla ye xichicollahto , ca ahmo huel ye neciz in titlazopiltzin Dios . Azo oc achitzin immolhuil yezquia , immitzmomaquilizquia , ca ye ticmoyolihtlacalhuiz , ye ahtle tonquizaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70232,7625,spanish,nahuatl,"Yo me retiro a Teocalhueyacan ; lo que decidáis , allá me lo iréis a informar .",Oc ye nechca noniquania Teucalhuiaca ; yn quenin amononotzazque unpa notech acitiuh yn amotlatol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70233,7626,spanish,nahuatl,"Uno se llama Tejón , otro se llama Tiburón otro se llama Demon .","se itoka tehon , se itoka tiburnona se itoka demon .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70234,7627,spanish,nahuatl,"El miércoles 7 de junio de 1595 se hizo pregón en el mercado de San Hipólito acerca de las gallinas de la tierra que debíamos tributar , y en México el tributo se tasó en 7400 y tantas gallinas , cuyo precio se repartió , tocando a cada tributario 4 y 2 tomines en promedio ; el tributo se impuso en todos los pueblos , por disposición del virrey .","15 Miércoles a VII de junio de 1595 años , yquac tianquizco Sant Ipólito yc tzatzihuato yn ipampa totollin tictequitizque , ynic Mexico yn timacoque totequiuh chicome mill y quatrocientos y tantos gallinas , yn icohualloca ytech oquiz yn ome tomines nanahui tomines , cecen tomin medio ; yhuan ynic nohuian altepetlypan cenhuetz ynic titequimacoque ytencopa yn visurrey .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70235,7628,spanish,nahuatl,"El viernes 12 de abril de 1613 fueron ahorcados los tres naturales mencionados ; a las 10 de la mañana sacaron de la cárcel de corte a los naturales ladrones que , como arriba se dijo , asesinaron en la cárcel de corte a tres hombres , dos españoles y un mulato , y se dijo asimismo que los españoles muertos eran el alcaide y un bastonero .","Auh axcan viernes yn ic 12 mani metztli abril de 1613 años , yhcuac piloloque eintin timacehualtin ; yn matlactli tzillini yn tlacah oquinhualquixtique yn cárcel de corte yn omoteneuhque ychtecque timacehualtin yn oncan omoteneuh tlacpac cárcel de corte temictique , yn quinmictique yey tlacatl ome español ce mulato , ye omihto yn españolti micque ce alcayde yn icome bastonero .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70236,7629,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70237,7630,spanish,nahuatl,¿ Hay algo más allá de la muerte ?,¿ Tle in Ximohuayan ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70238,7631,spanish,nahuatl,"Oy biernes a dies días del mes de abril de mil quinientos y noventa y dos años , son dies [ sic pro : once ] días que anda en pregón la casa de Mariana que estava en el barrio [ tlaxilacalli ] de Teocaltitlan que anda en precio y si alguno lo quiere conprar la vaya a ver . Testigo Joachin Cano .",Axcan ypan cemilhuitl viernes a diez a dias del mes de abril de mil e quinientos noventa y dos años yc matlactloce tonatiuh ynic tzatzihua calli yn ical Mariana yn oncan mani tlaxilacalpan Teocaltitlan oquitenyoti yn izqui yc patiyohua azo aca quinequi quimocohuiz maquitta testigo Juachin Cano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70239,7632,spanish,nahuatl,diferentes,nepapan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70240,7633,spanish,nahuatl,"iban buscando los montes ,","quitztihui in tepetl ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70241,7634,spanish,nahuatl,ven a perseguir [ manda ] el Agua .,xichualtotoca natzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70242,7635,spanish,nahuatl,"Por segunda vez , habló el martes ; dio órdenes al agua , creada desde el primer día , pues toda la tierra estaba cubierta y sumergida por el agua , estaba bajo el agua y ésta se hallaba encima de la tierra , y porque así estaba la tierra no podía darse en ella la vida humana , mientras no existieran los llamados elementos y todas las demás creaturas , y se les asignaran tareas .","Auh yn icopa motlatolti ypan martes ; yn quimonahuatilli yn atl yn ipan in cemilhuitl ynic catca , yn ixquich tlalticpactli yc tlapachiuhtimanca tentimanca yca yn atl , çan aytic catca yn ipa yn itlacpa yn tlalticpactli , auh yn ipampa yuhqui in catca tlalticpactli amo ca huel mochihuaya ynemian yn tlalticpac tlaca ynic no yeica oncan tlamochihuaz oncan tequimacoc yn mitohua monehua elementos yhuan | | 5r yn ixquich yn occequi tlamantli yn tlachihualli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70243,7636,spanish,nahuatl,"Enseguida llegaron al lugar llamado Teocolhuacan ; éste , según se dice , no dista mucho de Aztlan , y allá llegaron en el mismo año de 1 Técpatl .","Auh niman oncan acico yn itocayocan Teocolhuacan ; yuh quitohua , amo hueca quitztica ynin yn Aztlan , yn oncan acico çan ya ypan yn Ce Tecpatl xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70244,7637,spanish,nahuatl,"Así las cosas , ya que acabaron de arreglar la estatua ” , cuando ya se va a hacer el llanto por el que murió en guerra , aun por un día está en la casa comunal de su barrio , por un día está , por un día se está exhibiendo ;",In ye iuhqui in oquicencauhque euillotl in icuac ye choquililoz oyaomic oc cemilhuitl in ca in ieuillo icalpulco cemilhuiti in ca cemilhuitl in euatica ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70245,7638,spanish,nahuatl,"A quien pido y suplico aya méritos de mi ánima y a la gloriosa birgen Santa Maria madre de dios e yntercesora nuestra . Y suplico a nuestro señor Jesucristo me quiera perdonar mis pecados y llevar mi anima a su santo reyno del cielo amen por quanto yo Pedro Xacobo ordeno mi testamento y bezino que soy ( del barrio ) de San Juan Necaltitlan en presencia de los ( mandones , merino y tepixques deste dicho barrio ) [ tlaxilacalleque y mis parientes ] ( que es este ) .",Achtopa yehuatl yn anima ymactzinco nocontlallia yn notecuiyo dios yhuan yn yehuatzin y notepantlatocatzin yn ilhuicac cihuapili Sancta Maria ynic nopan motlatoltitzinoz yn ixpantzinco yn itlazoconetzin yn totecuiyo Jesucristo ypampa yn axcan nictlallia notestamento yn nehuatl Pedro Jacobo nican nochan Sanc Juan Necaltitlan yhuan ymixpan y nican tlaxilacaleque yhuan notlacayohuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70246,7639,spanish,nahuatl,los que trabajan en el aguacero .,tlen ne aguaceros tekitij .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70247,7640,spanish,nahuatl,"Le dijeron , pues , los chichimecas : Vente para acá , quédate a vivir aquí .","Quilhuique yn chichimeca : Xihualmohuica , nican ximonemiti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70248,7641,spanish,nahuatl,"q . d . Ven , levántate , ven levántate , niñito ; ven levántate . Hasta que naciste , oh niñito .",q . n . ximeva ximeva in tipiltzintli xi val meva in quin otitlacat tipiltzintli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70249,7642,spanish,nahuatl,"Nosotros los alcaldes don Luys de Paz y Martin , Domingo Hernández que administramos justicia en la Audiencia escuchamos esta peticion y ordenamos que así como estaba cerrada la casa cuando aún no se le daba el documento al llamado Pedro Huitzilteuhca y se abrió [ la casa ] ahora ordenamos , te ordenamos a ti Pedro que dejes la casa , todavía no llegues a ella hasta que se confirme que es tu casa y se te dé sentencia y posesion .",Yn tehuantin alcaldes don Luys de Paz Domingo Hernandez yn ticpia justicia audiencia oticcaque ynin petición tontlanahuatia yn iuh catca calli tzauhticatca yn iquac ayamo maco amatl yn itoca Pedro Huitzilteuhca ynic motlapo yn axcan tontlanahuatia timitzonnahuatia in ti Pedro xiccahua yn calli ayocmo ytech taciz quin iquac in tla oneltic mocal timacoz sentencia yhuan posesion .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70250,7643,spanish,nahuatl,¿ En dónde está ? ¡ Que aparezca ! ” .,Canpa ca ? Ma neci ! ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70251,7644,spanish,nahuatl,Te agradezco .,Nimitztazohcamatilia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70252,7645,spanish,nahuatl,Su exhortación del padre con la que le habla a su hijo cuando ya quiere casarse .,"Itenonotzaliz in tettatzin inic quinonotza ipiltzin , in ihquac ye monamictiznequi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70253,7646,spanish,nahuatl,"En San Sebastián Atzacualco fueron nombrados alcaldes Melchor Suárez , vecino de Tomatlán , que fue reelegido , y Sebastián Miguel , vecino de Cuitlahuactonco .","Auh yn alcaldesme motlallique San Sebastián Atzacualco Melchior Xuárez chane Tomatla , çan quitlamellahualti yn alcaldeyotl , yhuan Sebastián Miguel chane Cuitlatlahuactonco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70254,7647,spanish,nahuatl,en el regazo de su madre se fue a meter,tlen inana ikuaxanko kalakito,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70255,7648,spanish,nahuatl,". mucho habéis oído la instrucción materna , la instrucción paterna , con que habéis sido fortalecidos : llena de castigo , de corrección : agua fría , helada , ortiga se ha aplicado a vosotros .",. ca miec in oanquicacque in nanyotl in tahyotl in ic o amihilpiloque in teyo in cuauhyo in atl itztic cecec tzizticatztli amotech opachiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70256,7649,spanish,nahuatl,Algunos antiguos dejaron pintado que en este año se enseñoreó Acamapichtli como primer tlatohuani de Tenochtitlan .,Ypan in yn cequintin huehuetque quimachiyotia yn motlahtocatlalli Acamapichtli achto tlahtohuani Tenochtitlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70257,7650,spanish,nahuatl,"1 Técpatl , 1376 .","I Tecpatl xihuitl , 1376 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70258,7651,spanish,nahuatl,. Y en el tiempo que pasaron cuatro años allá en Ayotla bien llegaba su pelo hasta el abdomen cuando acá vinieron .,. Auh in ic nauhxiuhtiaque ompa Ayotlan in intzon uel in cuitlacaxiuhyan ual uetztia in icuac ualeuaque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70259,7652,spanish,nahuatl,El pasto es verde .,In zacatl xoxoctic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70260,7653,spanish,nahuatl,"¿ Quieres que te prepare unos panecillos con mantequilla y miel ? ya sabes , mitad bolillo y mitad pan de trigo integral , como es costumbre en esta casa . Puedes tomar alguna mermelada si gustas . Hay mermelada de fresa , durazno y piña . También tenemos hi-gos frescos , uvas , plátanos y manzanas . Toma este consejo ; Cuídate en los dos primeros días para que no te resfríes , Ponte un traje grueso , no de estos ligeros que usas en Monterrey . Ya sabes , la dife-rencia del clima es enorme , y los catarros a veces son dura-deros y desagradables .","¿ Ticnequi timitzyectlaliliz cequi papantzin ica chichiahuac iuan cuahnectli ? Ye ticmati , tlahco bolillo ihuan tlahco centetica trigohpantzin , queh ipan inin calli yotonemachtihqueh . Cualli ticuaz ce tzopelchihualli fresa , tolachno nozo matzalli . Noihqui tiepia icoxcelic , cuahtotoloctli , plantanoh ihuan manzanah . Xinechtlahtolcaqui : Ome tonalpa xonmixoti inic amo tonmitztiliz . Ximaqui ce tilahuac tlaquen , amo queh inintin amo tilahqueh ompa Monterrey tiquinhuicah . Ye tic mati , cemi mopatla in cahuitl , ihuan tzorapilahuiztin quemanian huehcahuah ihuan amo tepacti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70261,7654,spanish,nahuatl,"El día 3 de septiembre empezó a amainar la fuerte lluvia que estuvo cayendo día y noche , y luego se convirtió en llovizna menuda .","Auh yc 3 yeylhuitl mani metztli septiembre , yn achi oquiz yn tlapaquiyahuitl ynic cecemilhuitl yhuan cecenyohuatl quiyauh , auh yc niman oncan peuh in ye quiztiuh yn ça ye tlapixalquiyauhtimani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70262,7655,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70263,7656,spanish,nahuatl,"Después ¿ qué voy a hacer ? Después de ir al molino , después voy a echar tortillas , después de echarlas ya no voy a hacer nada .",onkan ten ayitiw onkan den timikas se molino onkan nihmanas in tlaškali onkan de nihmanan tlaškali a ' kmo itla nais . — nokokoaya kwak ni fandango teresa de šaltenko .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70264,7657,spanish,nahuatl,5 rajitas de canela,Macuilli canela tzitzicuehualton,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70265,7658,spanish,nahuatl,". Que en paz sigas la estepa , la llanura : ¡ quién sabe si te haya de destruir nuestro señor , el Dueño del mundo , el Señor de todo , el dueño de la tierra , el dueño del cielo !",". Ma iyolic xocon toca in teotlalli in ixtlauatl : azo cana mitz popoloz in totec , in Tloque Nauaque in ilhuicaua in tlalticpaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70266,7659,spanish,nahuatl,"En abril de 1594 , pasada la pascua de Resurrección de Dios nuestro señor , los religiosos de hábito blanco , los hijos de nuestra querida madre Santa María de las Mercedes Redención de Cautivos , llamados mercedarios , se cambiaron de casa ; fueron a establecerse en el barrio de Tomatlán , frente a las casas del hilandero español Lucas de Dueñas .","Yn ipan abril de 1594 años , yn oiuh onquiz ynezcalilitzin totecuiyo Dios in pasqua Resurretión , yquac miquanitzinoque yn teopixque yn iztac ábito quimaquitzinohua ypilhuantzitzinhuan yn totlaçonantzin Sancta María de las Mercedes Redemptió de Captivos , yn teopixque quinmotocayotilia mercenadios ; ompa motlallitzinoto yn ipan tlaxillacalli Tomatla yquiahuac in tzauhqui español ytoca Lucas de Tueñas .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70267,7660,spanish,nahuatl,quieren verlo .,quinequih quitazqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70268,7661,spanish,nahuatl,nosotros lo comemos juntos .,tojuanti ya santika tijkuaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70269,7662,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70270,7663,spanish,nahuatl,"Digo yo , Atonaltzin Chichimecateuctli de Itztlacozauhcan , que otorgo a Cuahuitzatzin de Tenanco las tierras boscosas que están hacia el Popocatépetl ; comienzan en el Eloxochitépetl , en Tzompanco y Moxalla , y luego van los linderos por Quialohuazácatl y Cuauhtepotzco , por donde llaman Ayauhcaltícpac , Ilámac , Techáloc , Metztitlan y Quetzaltépec .","Niquitoa i nehuatl Atonalzin Istlacosauhcan Chichimecateuhctli yn Quahuizazin Tenanco nicmacatiuh yn quauhtlatli yniqu itechcopa yn Popocazin ; huel pehua Heloxochitepetl , Zonpanco , Moxala , quihualmotla Quialohuacacatl , conmotla Quautepos , connoza Ayauhcalticpac , connoza Ylamac , no connoza Techaloc , yhuan conoza Mezintitlan yhuan Quezaltepec .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70271,7664,spanish,nahuatl,¿ De quién habló usted ?,¿ In aquin teca otitlahto ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70272,7665,spanish,nahuatl,piojos .,kuaatiyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70273,7666,spanish,nahuatl,Canto de Macuilxochitzin,Macuilxochitzin icuic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70274,7667,spanish,nahuatl,"No seas tan flojo ; te invito a que Tengas con nosotros , somos un grupo de ocho o diez muchachos y muchachas , pensamos hacer una pequeña excursión al “ Desierto de los Leones ” Sin hacer largas caminatas podemos andar hasta el Convento y después divertirnos en uno de los llanos que hay más allá .","Amo xitlatzihqui ; timitztlalhuia tohuan xihuala , tocentlalia cana chicueyi nozo mahtlactli telpocameh ihuan ichpocameh , ticnemilia tipaxíaloletihueh inon cuahtla quicuitia “ Desierto de los Leones ” . Amo huehca tinehnemizqueh cualli tacizqueh ompa Convento ihuan zatepan tahuiltihueh ipan cente ixtlahuatl ocachi nepa oncateh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70275,7668,spanish,nahuatl,Se da solo .,Mochiua saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70276,7669,spanish,nahuatl,"El sábado 24 de julio de 1610 , en las vísperas de Santiago apóstol , a las 2 de la tarde , al dedicarse la iglesia que se había terminado de construir en Tlatelolco , en la nueva iglesia y en las dichas vísperas se le confirió la encomienda de Santiago al joven don Fernando Altamirano , hijo de don Juan Altamirano y de doña María de Ircio , hija ésta del señor virrey don Luis de Velasco marqués de Salinas que ahora nos gobierna , cuyo nieto era el dicho joven don Fernando Altamirano capitán de la guardia ; esta dicha encomienda se la otorgó el rey nuestro señor don Felipe III que está en España .","Auh axcan sábado ome tzillini ye teotlac yc 24 mani metztli julio de 1610 años , yquac ypan ypesperastzin Sanctiago apóstol , yc teopancalmamalihuac yquac yecauh yn iteopancaltzin Tlatilolco , umpa yn macoto yancuic teopan yn ipan omoteneuh pesperaspan yn icomiendatzin Sanctiago yn telpochtli don Fernando Altamirano , yn inconeuh yn inpiltzin don Juan Al - | | 126 - tamirano yhuan doña María de Dircios , yn ichpochtzin tlahtohuani don Luis de Velasco marqués de Salinas visurrey yn axcan moyetztica motlahtocatilia , ca yxhuiuhtzin yn omoteneuh telpochtli don Fernando Altamirano capitán de la guardia ; ynin yn omoteneuh encomienda ca yehuatzin quihualmomaquilli yn tohueytlahtocauh yn ompa moyetztica España don Felipe Tercero .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70277,7670,spanish,nahuatl,"De mala manera fueron muertos , y quien los mandó matar fue Maxtlaton de Azcapotzalco ; en forma ignominiosa se les dio muerte , a Tlacateotzin lo apedrearon en Atzonpan .","Amo quali yc mictiloque , euatl quimicti yn Azcapoçalco Maxtlato ; teuhtica tlaçultica mictiloque , Atzomapan tetepacholo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70278,7671,spanish,nahuatl,— ¿ Ahora todavía hay tortillas ?,— ašan sayunkan tlaškali .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70279,7672,spanish,nahuatl,Y las que nacieron juntamente con mi hermana [ menor ] que se llama Marta y tambien Magdalena tanbién les dexó otro aposento de casa que por de dentro esta xaluegado que está frente de hacia donde sale el sol y esto les dexó con lo qual cunplió con lo que con ellas era obligada la dicha mi hermana [ menor ] Juana Francisca como consta por el dicho su testamento de cómo les dexó repartido a cada una de las dichas sus hijas .,Auh yn iuhctzin nehuan tlacatque ytoca Martha yhuan Magdalena no quinmacatia centetl calli callixayo yn itic quixnamicticac tonatiuh yquizayanpa yn innemac mochiuh ynic momaquixtitia yn iuhctzin Juana Francisca yn iuh ypan ca testamento ynic oquitlaxexelhuitia yn ypilhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70280,7673,spanish,nahuatl,"Yo he visto muchos lugares , pero éste me ha gustado más que cualquier otro .","Nehua miactin tlalpan niquixinati , mach amonca occe queh in nicualita .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70281,7674,spanish,nahuatl,Se da aunque sea en el cafetal o en la milpa .,Mochiua maski kajfentaj oso milaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70282,7675,spanish,nahuatl,Ahora le digo a Liciana yo no voy cuando sea el casamiento en Altotonga .,tle ' nian nečtla ' paloa maria matekwa kwalani tlenkwa kikwalania .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70283,7676,spanish,nahuatl,"Ahora bien , cuando ha quedado satisfecho el corazón de los traficantes ancianos de una vez por todas lo amonestan . Le dicen :",Auh in o inyollo om pachiuh in puchteca ueuetque zan ic cen connauatia quilhuia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70284,7677,spanish,nahuatl,Todos ya se extendieron los rebeldes y eso sobre nosotros llegó la Revolución .,moči yomosowke rebeldes wan ye ' on non yoto : pan nowa ' siko in rebolúsio .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70285,7678,spanish,nahuatl,Canto a Xipe Tótec Yohualahuana,Xippe icuic Totec Yohualahuana,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70286,7679,spanish,nahuatl,"Estos cohuixcas no habían sido conquistados por los mexicas , pero , por tratos con los tlatoque de Cuauhnáhuac , de aquéllos se beneficiaban Tlacateotzin , tlatoani de Tlatelolco , y Chimalpopocatzin , tlatoani de Tenochtitlan .","Ynin couixca amo yntepeual y mesica , çan ic tlaueuechiuhque yn Quauhnauac tlatoque , yc ueuechiualloque Tlatilulco tlatoani Tlacateutzi , Tenochtitla Chimalpopocatzi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70287,7680,spanish,nahuatl,“ si tienen hambre coman,tlan inimayanaj xitlakuaka,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70288,7681,spanish,nahuatl,"En las manos llevaban sus arcabuces , y algunos llevaban lanzas , no en alto sino arrastrándolas sobre el suelo ; y estos dichos soldados llevaban dos banderas de lienzo , no en alto sino asimismo arrastrándolas sobre el suelo .","Çan inmac quitetecatiaque yn imarcaboz , yhuan no cecen lanças inmac quihuicacaya , çan tlalpan quihuillantiaque amo huel cacocuia ; auh ynin omoteneuhque soldadostin ome yn invamderra yn inquachpan quihuicaque , çan tlalpan tlaltitech quihuihuillantiaque amono huel cacocuia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70289,7682,spanish,nahuatl,"Cuando partieron de Teocolhuacan , eran cuatro los que venían cargando a Tetzáhuitl Huitzilopochtli , que era el diablo al que adoraban los aztecas .","Auh ynic hualleuhque yn oncan Teocolhuacan , ca nahuintin yn quihualmamaque yn diablo yn itoca Tetzahuitl Huitzillopochtli yn ye quimoteotia azteca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70290,7683,spanish,nahuatl,"El español Diego Senete y su mujer Mariana Rodríguez , principalmente esta señora , se opusieron a la Santa Cruz , no querían que estuviera junto a su casa .","Auh in yehuantin omoteneuhque español Diego Senete yhuan ynamic Mariana Rodríguez , occenca yehuatl in yn señora , quimixnamicti Sancta Cruz , amo quinequia ymomextin ynic oncan yncalnahuac yncaltitlan moquetzinoticaz Cruz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70291,7684,spanish,nahuatl,Nada más hay una clase .,In ipa se taman saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70292,7685,spanish,nahuatl,"Quiere ver la cara y cabeza del señor , el maravilloso Huitzilopochtli . Quiere dar un bocadito de su sustento y alimento .",Auh ca ixco icpac on tlachiaznequi in tlacatl in tetzauitl in Vitzilopuchtli . Cetzin concotoniliznequi in icococauh in icocouh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70293,7686,spanish,nahuatl,". Pero , si en algún sitio te aniquila , acaba contigo el señor nuestro amo , que sea para engrandecer lo sin picante , lo sin sal , lo insípido , el maíz sancochado .",. Auh intla ca can uel mitz popuhloz mitz tlahtlatiz in tlacatl in totecuyo ma ual timaliui in ah cococ in ah poyec in itztayotzintli in tlaolpauatzintli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70294,7687,spanish,nahuatl,"Ésta no se vende , cero el tecose sí .","In amo monamaka , pero yon tekosej kemaj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70295,7688,spanish,nahuatl,Los comestibles más importantes se compran en los mercados .,In ocachi cualli tlacualtin tianquizco onmocohuah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70296,7689,spanish,nahuatl,"Los guerreros y los capitanes tenochcas se raparon la cabellera , y los otomíes , que ya estaban rapados , se envolvieron la cabeza con paños ; ninguno de ellos se apareció mientras nos combatieron .","Au i tenochcatl y tequiua catcan omoquaçontec , au in achcauhtli omoch moquaçonteque , au i quachic yn otomitl ça moquaquimilotinemi ; aoca ixquezque yn ixquich cauitl ticaliuaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70297,7690,spanish,nahuatl,"Después de esto , un poquito se alegran todos ; se consuelan , se bebe bebida embriagante de modo que se acabe la tristeza y se ponga en quietud la pena .",Auh zatepan achitzin ic papacoa neyollalilo tlauano in ic motlaocolpopoloa motlaocol cecemmana .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70298,7691,spanish,nahuatl,Cerca de Cempoala fue vencido Narváez y la mayoría de sus soldados se adhirió a Cortés .,Inahuactzinco Cempoallan pehualo in Narvaez ; auh achi mochintin iyaoquizcahuan ocetixque ihuan don Femando .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70299,7692,spanish,nahuatl,Se limpia .,Se kichipaua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70300,7693,spanish,nahuatl,"Y encima estaba tendido un cuero de oso , toda la silla estaba orientada hacia el templo de Huitzilopochtli .",Auh in ipan motlaztica cuitlachicpalli in ipan tlachixtica in icpac Huitzilopuchtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70301,7694,spanish,nahuatl,"¿ A dónde en verdad iremos donde la muerte no exista ? Por esto lloro , date valor , corazón mío , nadie aquí vivirá .","¿ Canelpa tonyazque amo micohua ? Ic michoca , noyoliol ximelacuahua , ayac nican nemiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70302,7695,spanish,nahuatl,No ya lo olvide .,Amo ximoilcahuilli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70303,7696,spanish,nahuatl,Es enredadera ( kuamekat ) .,In kuamekat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70304,7697,spanish,nahuatl,"Lo vinieron a dejar y lo apoyaron con sus armas Xólotl , tlatohuani de Tenanyocan , y su hijo el tlatocapilli Nopaltzin ; éste después fundó la ciudad de Tetzcoco , y en ella gobernó .","No yaoyotica quicahuaco quipallehuico yn Xolotl tlahtohuani Tenayocan ynehuan yn ipiltzin yn i - | | 25v - toca Nopaltzin tlahtocapilli ; ynin çatepan yehuatl quitlalli yn altepetl Tetzcuco , ynic oncan tlahtocat Nopaltzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70305,7698,spanish,nahuatl,Se da donde uno lo siembra .,Mochiua kampa se kitoka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70306,7699,spanish,nahuatl,3 papas,Yei camohtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70307,7700,spanish,nahuatl,¿ No les da tristeza a ustedes cómo pasan la vida ? Si ustedes supieran leer tendrían un trabajo mejor . Les insisto en que pongan su mirada en sus hijos . Ustedes se volverán viejos y sus hijos no los querrán porque ellos no estudiaron bien .,¿ Amo namechtlacoltia quenamehuan nanquipano ? Tla nanquimatizquia amatl achi occe cuali tequitl nanquipiazquia . Huel miac namechilhuia itech xitlachacan inimequez cocone . Namehuan nanhuehuetizque ihuan namopilhuan amo namechequictazque ipampa amo cuali omomachtique . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70308,7701,spanish,nahuatl,sacado,tinechpankixti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70309,7702,spanish,nahuatl,Se come : se hierve con sal caliza ; es sabroso como el quiltonile .,"Se kikua , se kimana ika tenexistat ; uelik kemej uaujkilit .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70310,7703,spanish,nahuatl,"Este documento lo verá mi teuhctli , la ciuapilli doña María y mi hermano don Pedro Dionisio allá en la ciudad de México . Traducción hecha en 1664 por Gregorio Mancio .",Inin amatl quimotiliz yn notecuiyotzin cihuapilli doña Maria yhuan noquichtihuatzin don Pedro Dionisio ompa ciudad Mexico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70311,7704,spanish,nahuatl,"11 Técpatl , 8 .","XI Tecpatl xiuitl , 8 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70312,7705,spanish,nahuatl,"Hay que hervirlo , a medio cocer , que no tarde hirviendo porque es muy blando y se deshace .","Maj se kimolonti , maj ixkuetaui saj , maj amo uejkaua manto , ta tel yemanik uan pati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70313,7706,spanish,nahuatl,"gente sin número en el lugar de los descarnados : casa de plumas de quetzal , se hace la transformación : es cosa propia del Acrecentador de hombres . Ay , ve a todas partes ,",amo in tlapoalli Ximovayan ya Quetzalcalli nepanavia iaxca in Teizcaltiquetl . Ahvia ! Vi yah novian,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70314,7707,spanish,nahuatl,"4 Calli , 1 dC .","IIII Calli xihuitl , 1 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70315,7708,spanish,nahuatl,"El hombre no está aquí , búsquele en otra parte .","In tlacatl amo nicah ca , occecni ximotemoliti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70316,7709,spanish,nahuatl,— Pero estaba grande ¿ o no ?,— kitlasalo ' ke baya pero sanikan katka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70317,7710,spanish,nahuatl,"Detrás iba un caballo robusto , con el lomo cubierto por un paño negro que casi arrastraba , y avanzaba de costado cuando hacían que trotara y lo iban deteniendo ; y se dijo que era su propio caballo , en el que solía cabalgar el dicho arzobispo y virrey .","Auh yc niman contocatia tlatoquilitiuh ce cavallo tomahuac , yn nohuiyan ytlacapan çouhtia ynic quimiliuhtia luto huel quihuillantia , yhuan ycximanecuiliuhtia quiztiticque ynic chochollotia omoteneuh cavallo cantiaque ; yuh mihto huel yehuatl yn iaxcatzin catca yn ipan monemiltiaya omoteneuhtzino teoyotica tlahtohuani arçobispo visurrey .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70318,7711,spanish,nahuatl,"Que no lo arruine el viento ,","Mah amo ehecahuilo ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70319,7712,spanish,nahuatl,"Y también en el mismo día y año arriba mencionado luego venimos , aquí en el tlaxilacalli de San Sebastian Ahuatonco , nosotros los regidores Martin Cortes y don Antonio de Mendoza , el escribano Joan de San Francisco y los alguaziles Sebastián Lopez , Felipe Luis y Juan Cano , venimos a darle posesión al español Pedro Díaz , a su esposa Cecilia Ximenez y a sus hijos Juanillo y al segundo Alonso Díaz .",Auh zan niman no ypan yn cemilhuitl yn xihuitl yn tlacpac omoteneuh niman otihuallaque y nican ypan tlaxillacalli San Sebastian Ahuatonco yn tehuantin regidores Martin Cortes Don Antonio de Mendoza yhuan escribano Joan de San Francisco auh alguaziles Sebastian Lopez Felipe Luis Juan Cano ynic otihuallaque ticmacaco posesio Pero Diaz español ynamic Cencilia Ximenez yhuan ypiltzin Juanillo ynic ome Alonso Diaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70320,7713,spanish,nahuatl,Y así mandaron los señores que se den las casas y tierras a Catalina de San Juan española y que nadie vaya contra esto so pena de ser preso y de quarenta azotes .,Ypampa axcan motlanauatilia in tlatoque yn ixquich calli tlalli cemicac ytech pouiz yn Catharina de San Juan española niman ayac cepa conixtoquiliz yn aquin tlatlacoz yc tlatzacuiltilloz in melahuac juzticia caltzaqualloz carcel ompoualpa mecahuitecoz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70321,7714,spanish,nahuatl,"Para este dicho año de 3 Calli , 1209 , en que los mencionados ocho ancianos de los eztlapictin teotenancas cuixcocas temimilolcas ihuipanecas zacancas llegaron a Tizatépec , habían pasado 1209 años desde el nacimiento de Jesucristo nuestro señor .","Auh yn ihcuac yn ipan in omoteneuh III Calli xihuitl , 1209 años , ynic oncan ahcico Tiçatepec yn omoteneuhque chicueyntin huehuetque yn eztlapictin teotenanca cuixcoca temimilolca yhuipaneca çacanca , ye oyuh nepa etzonxihuitl ypan chiuhcnauhxihuitl motlacatillitzino yn totecuiyo Jesuchristo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70322,7715,spanish,nahuatl,No bebas esta agua sucia .,Amo xiqui in tzocuilatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70323,7716,spanish,nahuatl,Y que en nuestra presencia parescio una yndia que se dice Ana Xoco vecina de San Pablo ( del barrio de ) Tlachcuititlan y dixo que venia a dar noticia a la justicia sobre que un Pablo Macues le quitava su tierra [ de patrimonio ] sin conocelle ni ser su pariente .,Tispan oualla ytoca Anna Xoco chane San Pablo Tlachcuititlan quitoco nicnocaquitillico yn justicia yn ipanpa noueuetlal ye nechcuilia in Pablo Macuex amo niquixmati amo quen nicnotza .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70324,7717,spanish,nahuatl,La buena selección de alimentos es una cosa muy importante en la vida .,In yectlaxeloliz tlacualli nemilizpa itech monequi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70325,7718,spanish,nahuatl,Yo habré sido estado .,Nehua on nietaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70326,7719,spanish,nahuatl,"Acolnahuacatzin Segundo se asentó en Tlacopan , donde dio origen a una gran dinastía .","Auh yn Acolnauacaçi Tlacopan omotlali , ueyca mecatzintli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70327,7720,spanish,nahuatl,"Y , no obstante que las tres divinas personas habían quedado enteramente complacidas con la creación de todas sus demás creaturas , sin embargo , todavía se ocuparon en otra cosa .","Auh maço nellihui yn ixquich tlamantli yn occequi tlachihualli yn ipa | | 2r yn quimimachiltique yn quimocepahuillique yn ichihualloca yn imeyxtintzitzin teotlacatzitzinti personas , auh yece oc achi hualca huell occecan centlamantli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70328,7721,spanish,nahuatl,Buenos días mamá . Aquí me tienes .,Quen otitlatuic nonantzin . Nican tinechpia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70329,7722,spanish,nahuatl,Y pasados algunos dias enfermo el dicho Juan Ecapitzac y antes desto el susodicho sin yo ser sabidora abrio una puerta o portigo en un apocento de las dichas casas y de la dicha enfermedad vino a fallescer el dicho micuñado .,Auh y nohuepol in itoca Juan Ecapitzac niman ye mococohuaoque achtopa quicuitlacoyoni yn oquimotlanehui yn tocal amo tiquitaque yn quenin quicoyoni tocal auh za tepan tiquitaque ynic ye mococohua nohuepol auh yn axcan ye omorniquilli yn nohuepol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70330,7723,spanish,nahuatl,"Cuando murió Cuacuauhpitzáhuac , tlatoani de Tlatelolco , se asentó su hijo Tlacateotzin , el cual solicitó mujer en Coatlichan — era la segunda vez que de allá se solicitaba mujer — , y tomó por esposa a Chalchiuhxochitzin , hija de Xaquintzin , el cual era nieto de AcolmiztlI .","Auh yn oumomiquili Tlatilulco tlatoani Quaquauhçi nima ye ualmotlalia yn ipilçi Tlacateuçi , ye cociuatlania yn Coatlycha , ycopa ciuatlanoc , y conanato ciuapilli ytoca Chalchiuhxochitzi yychpoch Xanquinçi ye yxuiuh Acolmiztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70331,7724,spanish,nahuatl,Entonces según se dicen :,Uajka kitl moiluiyaj :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70332,7725,spanish,nahuatl,"Y los restantes que sobran que son ochenta pesos sera para que le hara bien por mi ánima diciendo misas por ella y cuarenta pesos de esto , han de ser para mi entierro y esto ha de hacer y tener cuidado de ello mi hijo Josepe Lopez para que mi cuerpo sea sepultado .",Auh yn oc mocahuaz yn oc napohualli pesos yehuatl quimati yn noconeuh quitemacaz yn Joseph Lopez ynin tomines napohualli pesos notech pohui misas yc nichihuililoz yc palehuiloz yn naniman auh oncan mocuiz onpohualli pesos notech monequiz yc motlalaquiz yn nonacayo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70333,7726,spanish,nahuatl,"¡ Siete Mazorcas ... ya levántate , despierta ... ! ¡ Ah es nuestra Madre ! Tú nos dejarás huérfanos : tú te vas ya a tu casa el Tlalocan .",Chicomolotzin xa ya meva xi mizotia a ca Tonan ti tech icnocavazqui ti ya via mochan Tlalocan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70334,7727,spanish,nahuatl,"Y cuando ya lo vinieron a colocar , luego baja la serpiente de turquesa ” . Viene trayendo su vestido de papel , su lengua viene echando llamaradas .",Auh in oconmanaco niman ic no ye ual temo in xiuhcouatl . Amatl itlaquen yetihuitz in inenepil cuezalli tlatlatihuitz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70335,7728,spanish,nahuatl,Testigo Martin Tlaco [ tachado : choa ] coa yndio natural ( del barrio ) de [ Tlachcuitytlan ] [ soltero ] el qual dixo ser de hedad de setenta años del qual rescibieron juramento por dios nuestro señor de decir verdad de lo que le fuere preguntado a cargo del dicho juramento .,Testigo Martin Tlacocohua ychan Tlachcuititlan amo monamictia auh yn ixiuhtlapoual ye LXX sihuitl omacoc juramento ynic otlatlacoltilloc ynic amo yztlacatiz ypaltzinco in totecuyo dios .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70336,7729,spanish,nahuatl,— ¿ Para qué quieren el ayate ?,— tlenkwa nankimočiwililia ayatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70337,7730,spanish,nahuatl,También yo la saludé no me respondió usted .,tlenkwa a ' mo ninankilis solo ye ' wa itečka . . . a ' mo kineki nawatis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70338,7731,spanish,nahuatl,"Decían los españoles : Nos han asegurado que nos matarán nuestros esclavos negros ; y por el temor que les tenían , en este mismo día nombraron como capitán general a don Fernando Altamirano el Joven , nieto de don Luis de Velasco , marqués de Salinas , que por dos veces fue virrey de México .","Yuh quihtoque mochintin yn españoles : Ca otechcentlahtalhuique in techmictizque totlacahuan yn totlilticahuan ; ynic cenca quinmauhtiaya , ynic niman oquixquetzque yn ipan in omoteneuh cemilhuitl capitán general quichiuhque yn telpochtli don Fernando Altamirano , ynin yxhuiuh yn don Luis de Velasco marqués de Salinas yn oppa visurrey omochiuh nican Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70339,7732,spanish,nahuatl,XII Lo deceno declaro que unas casas de un difunto que su entrada tiene hacia donde el sol sale y tiene otra casa frontera que tiene su entrada hacia donde el sol se pone con una recamara [ F . 60r ] las quales casas fueron de uno que se llamaba Tenanhuehue y de otro que se nombrava Totozacatzin de las quales tuvo noticia el provisor e yo quedé de las comprar en siete pesos y el provisor lo sabe y si las pagaren las ayan la dicha mi hija [ Ana ] y la dicha mi muger con el suelo en que estan edificadas porque el dicho suelo en que están es mio ( y le doy el derecho dellas ) y esto se cumple .,Ynic XII niquitohua onicac miccacalli tonatiuh yquizayanpa ytzticac ynic ontetl mixnamicticac tonatiuh ycalaquiyanpa ytzticac tlecopayo yehuatl calle catca yn Tenanhuehue yhuan Totozacatzin auh yspantzinco onez in frovisol inic onicnocohuiz nicmacaz chicom pesos yehuatl quimati yn brovisol yn tla onmoten tominez concuizque in nopilhuan Ana yhuan nonamic yhuan in tlalli yn ipa mani ca notlal niquinmaca amo ytlacahuiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70340,7733,spanish,nahuatl,"En esta clase de lugares : bosques y pastizales , pueblos y lugares habitados : ya no por eso te has de rendir , ya no por eso te has de espantar , no tendrás ya el rostro mortecino ; ya no algo ha de impedirte , ya nada ha de estorbarte ;",In iuhcan in cuauhtla in zacatla in auacan in tepeuacan ca aocmo tle ic tontlapolotiaz aoc tle ic tonixmamauhtiaz tonixmimictiaz aoc tle mitz tzicololtiz aoc tle mitz ixtilquetzaz ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70341,7734,spanish,nahuatl,También en este año comenzaron las guerras floridas en Chalco ; las hicieron los chalcas y los tlacochcalcas .,Auh no yquac yn ipan in xihuitl yquac peuhqui yn xochiyaoyotl yn ompa Chalco ; yehuantin quichiuhque yn chalca yhuan tlacochcalca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70342,7735,spanish,nahuatl,"Al momento todos acuchillan , alancean a la gente y les dan tajos , con las espadas los hieren . A algunos les acometieron por detrás ; inmediatamente cayeron por tierra dispersas sus entrañas . A otros les desgarraron la cabeza ; les rebanaron la cabeza , enteramente hecha trizas quedó su cabeza .","Niman ye mochintin texixili tepuztopiltica , ihuan tehuihuiteque tepuzmacuauhtica : cequintin quincuitlazo , niman hualmotoxahua in incuitlaxcol , cequintin quincuatzatzayanque , huel quitzeltilique in intzontecon , huel itzeltix in intzontecon .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70343,7736,spanish,nahuatl,"Por aquí se da , nada más que no la sembramos .","Nikauín no mochiua , pero sayoj amo tiktokaj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70344,7737,spanish,nahuatl,"2 Acatl , 1351 .","II Acatl xihuitl , 1351 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70345,7738,spanish,nahuatl,y se vuelve turbia en dos lados,tetetstik eli uan asta onkak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70346,7739,spanish,nahuatl,"En el mismo mes de enero se supo , llegó de España la noticia en el navío de aviso , de que don Jerónimo de Cárcamo , quien venía de Castilla como obispo para Trujillo en el Perú , había muerto en el mar ; éste era criollo nacido en México , de donde partió para ir a España .","Auh çanno yhcuac yn ipan in omoteneuh metztli henero omachiztico ohualla tlahtolli yn España ynic hualla acaltepiton naviobiso yn quenin oncan hualmohuicaya teoyotica tlahtohuani don Jerónimo de Cárcamo obispo de Troxillo Pirú , Castillampa hualmohuicaya , auh çan hueyapan | | 201 onmomiquillico ; ynin criyoyo nican tlacat Mexico , nican mohuicac ynic yaca España .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70347,7740,spanish,nahuatl,"Les rogamos , contestó el inspector , que para septiembre todas las criaturas estén con sus zapatos nuevecitos . También que los jóvenes obedezcan para entonces . Sí no obedecen haremos lo que hicimos hace unos cuantos años : los apresaremos . ¡ Sólo así aprenderán a obedecer !","Huel totlatlauhtia” , omotelhuili in inspector , ma ica septiembre ye yiman on nochtin cocone tlananquilizque ica icahhuan yeyencuicuez . Noihqui telpocatoton tlaneltocazque iman lica on . Tlacamo nantlanentocazque ticchihuazque que ye quezqui xihuitl : namechtzacuazque . ¡ Solo iqui on namotitizque quename nantlaneltocazque ! De Porfirio Diaz a Zapata """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70348,7741,spanish,nahuatl,"5 . - Y digo que a mi sobrino Miguel Hernandez le doy 4 chinantli míos junto con el lugar donde solí haber casas allá en Acozac , tal vez algo me obsequiará de lo que se necesite en mi [ entierro ] .",5 . - Yhuan niquitohua y nopilo Miguel Hernandez nicmacatiuh nochina 4 yhuan calatili yn opa Acozac azo ytla nechtlaocoliz notech monequiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70349,7742,spanish,nahuatl,"Que un poco al menos se compadezcan de nosotros , porque vamos a saludar al gran teul emperador que está en Castilla ’ ” .","Ma cana ytlatzin techtlaocolican , yc tocontotlapalhuizque yn huey teoutl tlatohuani Castilla moyetztica’ ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70350,7743,spanish,nahuatl,El respetable pili ordenó enérgicamente Alvaro de Zamora nahuatlato y le encomendó plenamente para que vea perfectamente y oiga del todo y arregle satisfactoriamente .,Auh yn Alvaro de Zamora nahuatlato yn yehuatzin tlazomahuzpilli oquimotlacuauhnahuatili yn itech oquimocencahuili yn ica quimacicayttaz yn quimacicacaquiz yhuan quiyectlatlaliz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70351,7744,spanish,nahuatl,Y el que había de comprar esclavo mucho se esmeraba en ver a quién iba a comprar .,"Auh in aquin tecouaz cenca uel motlahtlattiliaya in ac yehuatl canaz ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70352,7745,spanish,nahuatl,"También hacen tamales de comal : se corta , lo lava uno bien y se le pone sal , se pone un poco en una tortilla cruda , esta se dobla y se cuece en el comal como se cuecen las tortillas y luego ya se come . Lo venden .",No kual tia kichiuaj komaltamal : se kiteki uan se kipaka kualtsin uan kipoyeliaj uan kikajkalakiliaj tixti tataxkalol uan kikelpachouaj uan kikomalteuatsaj maj teuaki kemej ipa taxkal uan kemaj se kikua ya . Kinamakaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70353,7746,spanish,nahuatl,En el año 5 Ácatl 1471 tampoco sucedió nada .,Macuilli Acatl xiuitl amonotle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70354,7747,spanish,nahuatl,"En San Juan Moyotlan fueron nombrados alcaldes Diego de San Francisco , vecino de Tequicaltitlan , que fue reelegido , y Baltasar Hernández , vecino de Xihuitonco , que era alcalde por primera vez .","Auh yn alcaldesme motlallique San Juan Moyotlan , çan quitlamellahualti yn Diego de San Francisco chane Tequicaltitlan , yhuan Balthasar Hernández chane Xihuitonco , ynin quin inyopa alcalde omuchiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70355,7748,spanish,nahuatl,"Luego interrogaron a Xóchitl : lo cubrieron con una tilma y le preguntaron cuál era el mensaje que traía ; y el acolnahuácatl Xóchitl respondió : “ Esto mandan decir el teul Capitán y Malintzin : ‘ Que escuchen Cuauhtémoc , Coyohuehuetzin y Topantémoc : ¿ No se compadecen de la gente , de los niños , de los viejos y de las viejas ? Ya todo ha terminado ; ¿ hay acaso alguna escapatoria ? Más bien , traed acá hermosas mujeres , maíz blanco , guajolotes , huevos y tortillas .","Nima ye yc quitlatoltia , quitilmacaltique quitemolia yn tlatolli yn quiualitquitia ; quitoa acolnauacatl Xochitl : “ Ca quimitalhuia teutl Capitán yoan y Malinzi : ‘Tla quicaqui Quauhtemoc , yn Coyoueue , Topantemoc : Amo quitlaoculia y maceualli , yn pilzintli y ueuenzi yn illamatzi ? Ca ça yxquich y nica ; cuix oc uel ce netlalolli ? Auh y nima yxquich ma ualla chipauac ciuatl chipauac tlaolli totoli totoltetl chipauac tlaxcalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70356,7749,spanish,nahuatl,Ya ni con cien pesos ya trae su mandado de la plaza que era un bultito .,akmo nian ika sien pesos a ' mo kwikac ini mandado den plasa ke era un kwišanklito .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70357,7750,spanish,nahuatl,"Al otro día , viernes , a las doce se quitan las flores blancas se ponen flores rojas para los bautizados .",oksé to : nali biernes a las dose mi ' kwania nšočitl ista : k motlalian šočitl čičiltik para tlakwaltekiltoton .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70358,7751,spanish,nahuatl,"El día 5 de febrero murió nuestro querido padre fray Bernardino de Sahagún , que estaba en Tlatelolco , y fue sepultado en el convento de San Francisco ; asistieron a su sepelio todos los señores de Tlatelolco .","Auh yn ipan yc V mani metztli de febrero , yquac momiquilli in totlaçotatzin fray Bernardino de Sahagún , Tlatilolco moyetzticatca auh nican yn motocatzino callitic Sant Francisco ; mochintin huallaque Tlatilolco tlahtoque quimotoquillico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70359,7752,spanish,nahuatl,No florea .,Amo xochiyoua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70360,7753,spanish,nahuatl,Y en donde esta la casilla pequeña donde bibe Madalena me lo compró Ana Mocel ciuatl y me dio diez pesos e por ellos casi le dí de gracia [ la tierra a la difunta ] .,Auh in ipan in icac caltontli yn oncan ca Magdalena nechcohuilli yn itoca catca Anan Mocel cihuatl topa nechmacac X pesos zan iuhqui ynic nictlaocoli yn tlalli yn omic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70361,7754,spanish,nahuatl,"6 Acatl , 1459 .","VI Acatl xihuitl , 1459 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70362,7755,spanish,nahuatl,Y así no quieren cansarse .,Para ijkí axinkinekij intlaxikose .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70363,7756,spanish,nahuatl,"En el año 10 Técpatl , 1242 , murió Cuitlachteuctli , que fue tlatohuani de Huixtoco durante 22 años , mientras venían de camino .","Auh X Tecpatl xihuitl , 1242 años , ypan y momiquillico yn Cuitlachteuhctli tlahtohuani Huixtoco ynic nohuian hualnentiaque , ynic huallatocatitia otlipan 22 xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70364,7757,spanish,nahuatl,Esto estuvo bastante malo .,In amo cualli oquiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70365,7758,spanish,nahuatl,nomás así nos quedamos ” .,"san ijkí yaya tomokauai . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70366,7759,spanish,nahuatl,cinco,Macuilli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70367,7760,spanish,nahuatl,"Después decían entre ellos : ¿ Adónde iremos ? ; no podemos ir a Huexotzinco , porque son nuestros enemigos ; y si regresamos a Amaquemecan , ¿ acaso no nos aprehenderán ? .","Niman ye mononotza , ye quimolhuia : Campa yn tiyazque ? ; yntla ticallaquican tetlan yn Huexotzinco , ca toyaopan ; auh yntla noce tocuitlahuic titocuepacan yntla tihuiyan yn Amaquemecan , cuix amo ça temac tihuehuetzitihui ? .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70368,7761,spanish,nahuatl,A un tlaxilacalli de Atenco llegó el tlatohuani de Panohuayan .,Auh Atenco ypan tlaxillacalli y hualyetia tlahtohuani Panohuayan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70369,7762,spanish,nahuatl,LA PRIMAVERA,XOPANIZTEMPAN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70370,7763,spanish,nahuatl,Los que apenas entran hasta donde van a aprender a e i o u .,non kinye kalaki onkan kampa kisalo ' tiw a e i o u .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70371,7764,spanish,nahuatl,Hay dos clases : el quintonile espinoso blanco y el que es un poco colorado .,Onkak ome taman : uitsuaujkilit tein istak uan tein yon achi chichiltik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70372,7765,spanish,nahuatl,Así están las cosas ahora .,Kejnopa eltok namantsi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70373,7766,spanish,nahuatl,Canto de Xicohténcatl,Xicohtencatl icuic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70374,7767,spanish,nahuatl,“ Sí vemos y sí estamos tristes,Kena titlachiliaj para kena timokueouaj,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70375,7768,spanish,nahuatl,para que se seque .,para ma uaki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70376,7769,spanish,nahuatl,estos ya no los aprecian ” .,ni ayojkana kintlastlaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70377,7770,spanish,nahuatl,¡ No vayas a desear cosa de otro en parte ninguna ! Primeramente te hacemos saber esto . ”,Ma cana oncan tic elehui in teaxca in tetlatqui . Achtopa timitz machitia . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70378,7771,spanish,nahuatl,"Y cuando , cuando se mete allí en el cajón .","Uan kema , kema kikalaki ika noponi ipa ne kajón .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70379,7772,spanish,nahuatl,"Respondieron los señores : “ Está bien , podéis ir .","Quiualhuique yn tlatoque : “ Ca ye qualli , tla xiuia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70380,7773,spanish,nahuatl,"46 . Y si eres llamada , no dos veces , no tres veces , no muchas veces te hablen , sólo una vez ; luego te pondrás de pie con premura para que no provoques enojo , para que no seas atribulada por tu desobediencia . Si alguna cosa te es dicha , te es comunicada , te es ordenada , bien la escucharás , bien la pondrás en tu corazón para que no la olvides , y la realizarás bien , no le darás muchas vueltas , no la desdeñarás , no la rechazarás , no le harás desaire a la palabra . Porque si no puedes hacerlo , con tranquilidad , con calma , manifiéstalo ; no ya así te burles , hagas mofa de la gente porque te ve el Señor Nuestro ; sólo en verdad dirás eso por lo que no puedes hacerlo .","46 . Yhuan intla tinotzaloz ahmo oppa , ahmo expa , ahmo miecpa tinotzaloz , zan ceppa ; niman timoquetztehuaz inic ahmo titlaqualaniz , inic ahmo titoliniloz in ipampa ahmotetlacamachiliz . Intla itla tilhuiloz , tinahuatiloz , titequiuhtiloz , huel ticcaquiz , huel ticmoyollotiz inic ahmo tiquilcahuaz , yhuan huel ticchihuaz , ahmo ticcuecuepaz , ahmo tiquiilochtiz , ahmo ticxoxopehuaz , ahmo ticmamayahuiz in tlahtolli . Intlacamo huel ticchihuaz , zan ihuiyan , zan yocoxca titlanahuatiz ; ahmo zan yc timoquequeloz , ahmo zan teca timocacayahuaz , ca mitzmottilia in Totecuiyo , za nelli in tiquihtoz in tleyn ipampa ahmo huel ticchihuaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70381,7774,spanish,nahuatl,Luego ya se trae el agua miel .,tlačiktetl wan yeka mowikac i nekwatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70382,7775,spanish,nahuatl,eres muy joven .,tlauel tijoven .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70383,7776,spanish,nahuatl,un Alimento,ce tapaloltzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70384,7777,spanish,nahuatl,"Denles de comer a los machos , limpien los marranos .",šikintlamakakan in mačos šikintlapopowikan lečonti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70385,7778,spanish,nahuatl,"3 Tochtli , 1222 .","III Tochtli xihuitl , 1222 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70386,7779,spanish,nahuatl,"El 25 de mayo llegó a la ciudad de México la noticia de que el arzobispo don Pedro Moya de Contreras había muerto en Castilla ; y , según se supo , en una carta vino escrita la noticia de que había muerto en el mes de febrero .","Yn ipan in ciudad Mexico a 25 de mayo , yquac hualla acico yn itlahtollotzin arçobispo don Pedro Moya de Contreras ynic omomiquilli yn ompa Castilla ; auh yn iuh mocac tlahtolli yn ipan carta yn hualicuiliuhtia yn momiquilli ypan de febrero .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70387,7780,spanish,nahuatl,de nuevo,tiualas,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70388,7781,spanish,nahuatl,KANTSILIN,KANTSILIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70389,7782,spanish,nahuatl,"11 Calli , 73 .","XI Calli xihuitl , 73 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70390,7783,spanish,nahuatl,"11 Técpatl , 1204 .","XI Tecpatl xihuitl , 1204 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70391,7784,spanish,nahuatl,"Nadie sabía lo que sucedía , pero la joven veía que pasaba un pajarito delante de ella . Nadie sabía que era lugar de aires . Cuando la vieron , la joven estaba enferma de niño . En su casa se comenzaron a disgustar porque se había enfermado .",Amoca oquimatia tla ompa oya ica ompa on ichpocatl oquitaya papanototol ica iyixpa . Amoca ipan omomatia tla oztopa yeyecame ompoyon . Icuac oquitaque ichpocatl ye cocoxque . Ichan yotlacualania tlilcan ihqui on ipan omochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70392,7785,spanish,nahuatl,"En los principales templos de la ciudad de México hubo goteras y brotó el agua , todas las iglesias de los monasterios se inundaron ; tuvieron que rellenar y levantar el nivel de la capilla y de la nave del templo de San Agustín , y levantaron asimismo el altar mayor y el retablo .","Auh yn izquican huehuey teocalli omoteneuh Mexico ca yzquican tlaxicac , yhuan ynic yzquican yhtic atl mollon , ynic cenca tetentimoman y nohuian teopan monasterios ; yc niman cacocque quitlaltenque yn capilla yhuan ytlacapan teocalli Sant Augustín , yhuan cacocque yn altar mayor yhuan in retablo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70393,7786,spanish,nahuatl,"Mira también cómo aquí hemos de perecer nosotros , junto con el teul Marqués y contigo misma , señora Malintzin ” .","Tla xocomotilli yhui on ynic nican tipopolihuizque yhuan yehuatzin teotl Marqués yhuan tehuatzin , nochpochtzén Malitziné ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70394,7787,spanish,nahuatl,Ellos tienen una gatita blanca .,Yehuan quipia ce cicihuamimizton iztac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70395,7788,spanish,nahuatl,"Cuando los llevaban al lugar de la ejecución , todos los religiosos de los ocho monasterios que hay en México los iban acompañando para recordarles la santa fe , y los confesaron .","Auh yn iquac ye quinhuica ynic miquizque yn ixquichtin | | 19 teopixque yn nican moyetzticate Mexico ynic chicuetetl monasterios huel quimololhuitiaque ynic quintlalnamictique yn tlaneltoquiliztica , quinyolcuitique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70396,7789,spanish,nahuatl,así también quítalo de vuelta .,ihcon no cepa xiquihcuani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70397,7790,spanish,nahuatl,"Le respondió Yaópol a Tliltecatzin : Me has hecho merced , se ha apiadado tu corazón .","Auh in yehuatl in Yaopol quilhui yn Tliltecatzin : Otinechmocnelili , otlacauhqui y moyollotzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70398,7791,spanish,nahuatl,"Al partir , Huehue Quetzalmazatzin dejó en Amaquemecan a su mujer y a su hijo legítimo Cohuazacatzin .",Auh in yehuatl yn Huehue Quetzalmaçatzin quicauhtehuac yn icihuapil yhuan ytlaçopiltzin ytoca Cohuaçacatzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70399,7792,spanish,nahuatl,"Derrama flores , alegra el canto .","Quimoyahua xochitl , on ahuia cuicatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70400,7793,spanish,nahuatl,"cada día ,","mozta ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70401,7794,spanish,nahuatl,El más justo,in ocachi cualyotica,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70402,7795,spanish,nahuatl,"En su presencia , se inclinó , escuchó su expresión , su palabra , sumamente agradable , muy cortés , como que atrae de modo efectivo ; le dice escucha , mi hijito , Juanito , ¿ a dónde vas ?","Iixpantzinco mopechteccac , quicac in iihiyotzin , in itlahtoltzin , in huel zenca tehhuellamachtih , in huel tecpiltic , iuhqui in quimocohconahuilia , quimotlahtlazohtilia ; quimolhuilih : tlaxiccaqui , noxocoyouh , Juantzin , ¿ campa in timohuicca ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70403,7796,spanish,nahuatl,"Y hacía 14 años que los dichos amaquemecas itztlacozauhcas habían partido de Atenco Chalchiuhtépec Acxotlan Chalco ; allí habían dejado gobernando a Toteociteuctli Tecuachcauhtli , tlatohuani de los acxotecas , quien , según se sabe , en este año llevaba también 32 años gobernando en Chalchiuhtépec en la ribera .","Auh ye yuh nepa matlactlonnahui xihuitl ompa hualquizque huallehuaque yn Atenco Chalchiuhtepec Acxotlan Chalco yn omoteneuhque amaquemeque ytztlacoçauhque ; yn oncan | | 56r tlahtocati oncan quihualcauhque yn Toteociteuhctli yn Tecuachcauhtli yn intlahtocauh acxoteca , yn huel momati ye cenpohuallonmatlactli ipan ome xihuitl tlahtocati yn oncan Chalchiuhtepec atentlipa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70404,7797,spanish,nahuatl,aquí en este papel se hablará sobre algunas de las costumbres de estos animalitos nosotros pensamos que estará bien saber cómo es la vida de los perritos del campo lo que se va a leer hará comprender que si el perro es un buen compañero de la gente 10 es mucho más del campesino,nican ipanin amatl motenehuaz nochi in itech rnomati inintin yoyolitizitzin tehuan ticnemilia cualli yez in momatiz quen ica monemiliztia milla in chichitoton in tlen mopuhuaz teahcihcamachiltiz intla mihtoa in chichi ye teicniuh ocachi cualli yez mihtoz yehuatl cenquizcacualli in miltequitca icniuhtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70405,7798,spanish,nahuatl,El cuidado de hermanos menores es una tarea de los niños más grandes porque la mamá siempre está muy ocupada,El cuidado de hermanos menores es una tarea de los niños más grandes porque la mamá siempre está muy ocupada .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70406,7799,spanish,nahuatl,suplica a ( aquellos ) que son los rayos :,xquintatauhti naconime quiauhteyome :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70407,7800,spanish,nahuatl,¿ Cuántos años tiene tu abuelo ?,¿ Quezqui xihuitl moptlia mocoltzin ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70408,7801,spanish,nahuatl,"11 Calli , 1269 .","XI Calli xihuitl , 1269 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70409,7802,spanish,nahuatl,si viviere,tinemizqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70410,7803,spanish,nahuatl,"Salieron los mexicas de Zumpango el año 6 caña y , en seguida , en 7 pedernal , llegaron a Jaltocan , donde permanecieron 4 años .","Oquizque mexicah in ihuicpa Tzompanco ipan chicuace acatl xihuitl , auh ic niman , ipan chicóme tecpatl xihuitl , oacique yehuan in Xaltocan , in canin ohuecauhque nahui xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70411,7804,spanish,nahuatl,"Y cuando ya se me olvidó cuando ya no estaba bueno el pulque lo olía que ya no estaba bueno , ya no me gustaba , lavaba las castañas y de nuevo le echo el aguamiel , le pongo semilla .",wan kwak yonikilkaw kwak akmo kwalika nekwtli niki ' nekwi yakmo kwalika akmo niwelilia nihpapapaka kastañas wan de nuebo nihtekan nekwatl nihsemiyaroa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70412,7805,spanish,nahuatl,"9 Calli , 1241 .","IX Calli xihuitl , 1241 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70413,7806,spanish,nahuatl,"De ellos nacieron tres hijos : el primero se llamó Acacitzin ; el segundo , Bonifacio Cuauhcececuitzin ; y el tercero , Martín de la Anunciación , el cual tuvo un hijo llamado Sebastián de la Anunciación el Joven .","Oncan tlacatque yeyntin ynpilhuan : yn icce ytoca Acacitzin , yn icome ytoca Bonifacio Quauhcececuitzin , yn iquey ytoca Martín Anuciación , ynin oquichiuh ce ypiltzin ytoca Sebastián Anuciación telpochtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70414,7807,spanish,nahuatl,"Sepultó el cuerpo de Cópil en el lugar que ahora se llama Acopilco , según el nombre que le puso CuauhtliquetzquI .","Niman yc onca contocac yn inacayo Copil , yn axcan ytocayoca Acopilco , yehuatl yc tlatocayoti yn Quauhtliquetzqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70415,7808,spanish,nahuatl,"Luego entraban los peregrinos por el camino donde están dos pinos . Contaban que un hombre tenía esposa e hijos . Parece que a la mujer se le murió su esposo . Este hombre ofreció llevar a la mujer a Chalma . Como se les alegraron los corazones , se fueron . Y como pecaron , nuestro padre divino los convirtió en árboles . Se ve que se están abrazando y al pie de los árboles pasa un pequeño arroyo . Toda persona que iba por primera vez tenía que bailar frente a estos árboles . Unos hombres dejaban el sombrero . Algunas mujeres bailaban y otras se cortaban el pelo y lo colgaban en el árbol . Algunas mujeres se rompían las ropas y también las colgaban . Se contaba que también se colgaba en el árbol el ombligo de un niño en una bolsita . Habiendo bailado y todo ya colgado , de nuevo caminaban hasta llegar a Chalma . Se decía que en ese lugar se dejaba todo el cansancio debajo de esos árboles .","Zan niman ocalacoaya nenencatzitzintin nochi in otli campa cate ome tzitzime . Tlanonotzaloya quename tlacatl ye oquipiaya icihuauh ihuan ipilhuan . Ihuan cihuatl mate omic inamic . Inin tlacatl oquitlalhui cihuatl cuicaz Chalma . Quenin oyoleque , oyaque . Ihuan ipampa otlatlacoque Toteotatzin oquinmocuepili cuauhtin . Mota quename monahuatequi ihuan itzintla inin cuauhtin pano tepitzin apantli . Nochtlacatl tlenin ohuilaloya quen ihtitzin oquipiaya tlen mitotizque ixpan in cuauhtin . Cequi tlacatl oquicahuaya in cuatlacecahuil . Cequi cihuame ompoyon omitotiaya ihuan occequi oquitequia intzonhuan ihuan oquipiloaya itech cuahuitl . Cequi cihuame oquiciotomaya intzotzoma ihuan oquipiloaya itech cuahuitl . Mitoaya noihqui oquipiloaya itech cuahuitl ixic conetl ica papaltelton . Tla yomitotique ihuan nochi yoquipililoque , iman on occepa nenemi ye motlaza campa axihuaz Chalma . Mitoaya quename ompoyon mocahua ciahuiztli ompa itzintla inin cuauhtin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70416,7809,spanish,nahuatl,El camote se vende hervido o crudo .,Monamaka ikamojyo tamanal oso xoxouik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70417,7810,spanish,nahuatl,Voy a llamar a un cargador para que nos lleve el equipo al hotel . Habíale por favor ai encargado .,Nia nic notzaz cente tlamamani inic toquimíl tech hui “ quiliz ompa calotiloyan . Timitz tlatlahtia xiconotza in tlapixqui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70418,7811,spanish,nahuatl,"Todo se cayó en el mes de septiembre , el 29 de septiembre primero nos castigó San Miguel de los Milagros y el 30 de septiembre San Jerónimo .",moči osema mectli septiembre ipan 29 de septiembre primerito tečmokastigarwi San Miguel de los Milagros wan ipan 30 de septiembre San Jerónimo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70419,7812,spanish,nahuatl,Y no me quisieron oyr ni admitieron lo que yo les desía y alegava y digo que amí se me dieron las tierras y se me hizo merced dellas y para hasérseme la dicha merced derclararon con juramento [ la gente de allá ] ( los del barrio ) estavan baldías y que ninguna persona las labraba y asi no las puedo dexar .,Auh acmo nechonmotlatollanilique yn oc nen cencamatzintli yc nitlananquiliyaya aocmo quimocaquiltique auh ca niquitohua ca nonetlauhtil ca none [tachado : tlauhtil] mac yn milli yn tlalli auh inic nimacoc juramentotica tlaneltilique yn onpa tlaca yc ixquich cahuitl zan cauhtica yn ayac quichihua ca hahuelitiz yn niccahuaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70420,7813,spanish,nahuatl,"Tierra llana ,","talmanictzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70421,7814,spanish,nahuatl,El soyoquelite es bejuco ( kuamekat ) .,In soyokilit kuamekat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70422,7815,spanish,nahuatl,"Tras rellenar con tierra , encajó muchos morillos para afianzar el terreno y poder construir encima ; allá mismo comenzó otra construcción para poner su tienda .","Auh in ye oyuh quitlalten , çatepa oquicuauhtzotzon , miec yn cuamimiltotonti oncan oquicuauhtzotzon ynic chicahuaz tlalli , ynic huel ypan ye mocaltia ; çan occentetl yn ical oncan oconpehualti ye quichihua ytienda yez .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70423,7816,spanish,nahuatl,"fueron los sabios ,","in tlamatini ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70424,7817,spanish,nahuatl,"Cuando murió Itzcohuatzin se asentó Huehue Moteuczomatzin , el cual se enseñoreó en el año 13 Técpatl 1440 .","Oc miquico ualmotlali Ueue Montecuicçumatzi , y motlatocantlali yn ipan XIII Tecpatl xiuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70425,7818,spanish,nahuatl,"Y al día siguiente , el domingo 27 de mayo , se hizo en el dicho Santo Domingo procesión en honor del gran santo San Luis Beltrán , religioso de Santo Domingo y confesor , pues con motivo de su beatificación , declarada recientemente en Roma , el Santo Padre concedió a los religiosos de Santo Domingo la autorización para que cada año celebraran su fiesta ; por eso también aquí en México se hizo por primera vez una procesión en su honor , y el dicho domingo se llevó en procesión la imagen de San Luis .","Auh yn iyomilhuiyoc yn ipan domingo yn ic 27 mani metztli mayo , yhcuac otlayahualoloc yn oncan omoteneuh Sancto Domingo ycatzinco ypampatzinco yn huey sancto San Luis Perdrá confesor teopixqui Sancto Domingo , ynic çan oc otlayectenehualtic motenehua beatificación ycatzinco yancuica mochiuh yn ompa Roma , in Sancto Padre quinmomacahuilili yhuelitzin yn teopixque Sancto Domingo ynic huel quimolhuichihuililitiazque cecexiuhtica ; ynic no nican Mexico ycatzinco omochiuh yancuican tlayahualoliztli , yn ipan in omoteneuh domingo motlayahualhui yn ixiptlatzin sancto San Luis .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70426,7819,spanish,nahuatl,"Éste le respondió : “ Verás , hija mía ; me extraña que Cuauhtemoctzin haya ido allá con sus armas .","“ Tla xihualmohuica , nochpochtziné , ca nontlamahuiçohua ca tlahuisnextito yn Quauhtemoctzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70427,7820,spanish,nahuatl,"Y si algo alguna vez diremos o mencionamos algo , ya no será en ayuda nuestra , dejamos nuestra casa , dejamos la posesion , la dejamos en tus manos , en ti Pasqual Hernandez o en quien por tu autorización tome la casa ; te damos nuestro poder para que tu mismo vayas a tomar la posesion que te dará la justicia ya que precisamente la hacemos tuya y se las darás en propiedad a tus hijos y nietos ; si algo hacen en ella ya en verdad se da , te vendemos la casa no en pleito o en dolo , nadie entorpece [ la venta ] .",Auh yn tla ytla quemania tiquitotihui yn tictenehoatihui aocmo topalehuiloca mochioatiuh auh ca ticaua yn calli timocahuilia yn posesion ca ye momac ticahoa yn ti Pasqual Hernandez yn aquin noce motencopa concuiz calli ca timitzmaca yn tohueli ynic monomatca ticuitiuh posesion mitzmacaz justicia ynic huel ticmaxcatiz yoan tiquimaxcatitehoaz mopilhoan moxhuihoan yn tla nozo ytla ypan ticchioaz ca ye momaca huel melaoac ynic timitznamaquiltia yn calli amo neteyhuilpa amo teuhyotica amo ca nopa quitzohuia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70428,7821,spanish,nahuatl,Así lo nombran porque es parecido al hocico de un venado .,Yon iujki kitokaytiaj por in majyá yon kuakouejtsin ixipoj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70429,7822,spanish,nahuatl,"Para entonces , los mexicas tenían 25 años de estar en Tizaapan Colhuacan .",Auh yn Tiçaapan Culhuacan ynic ompa onoca yn mexica cenpohualxiuhtique onmacuilli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70430,7823,spanish,nahuatl,"¿ Qué haréis ahora ? ; pues el Chichimecateuctli Atonaltzin y el Tlailotlacteuctli Cuahuitzatzin nos enviaron acá , porque estas tierras pertenecen a esos tlatoque .","Tleynn ocque anquichihuazque ? ; ca Chichimecateuhctli Atonaltzin yhuan Tlayllotlacteuhctli Quahuitzatzin yn otechhuallihuaque , ca ye ymaxcapa yn tlahtoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70431,7824,spanish,nahuatl,"Y donde el hombre fue devorado crecía una encina , a cuya sombra descansaba Tziuhtlacauhqui Yaópol ; allí también se detenían los tlatoque chichimecas totolimpanecas Atonaltzin y Tliltecatzin cuando salían de caza , allá llegaban y descansaban bajo la encina , donde el hombre fue devorado .","Auh yn oncan tequalloc oncan yhcac ahuaquahuitl , ytlan moquetzaco yn Tziuhtlacauhqui Yaopol ; ye hicac in ye hui amizque yn tlahtoque yn chichimeca yn totollimpaneca yn Atonaltzin yhuan yn Tliltecatzin , oncan ipan acito yn ahuaquauhtitlan moquetzticac yn oncan tequalloc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70432,7825,spanish,nahuatl,de algo estaba yo seguro puesto que mi padre había escondido el dinero allí este debía estar dentro de alguno de aquellos montones pero cuál podría ser aquel,itla huel cualli nicmatia yehica notahtzin oquimotlatili ompa in tomin inin huel nelli yezquia ihtic in ce inontin teocholli yece cahtlehuatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70433,7826,spanish,nahuatl,Tendríais .,Anquipiazquiah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70434,7827,spanish,nahuatl,"para que reveles dónde se quedó ,","para xienexti cani mocahuac ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70435,7828,spanish,nahuatl,1 pollo cimarrón,Ce cuauhpoyox,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70436,7829,spanish,nahuatl,"Artículo 74 . - Son facultades exclusivas de la Cámara de Diputados : I . Expedir el Bando Solemne para dar a conocer en toda la República la declaración de Presidente Electo que hubiere hecho el Tribunal Electoral del Poder Judicial de la Federación ; II . Coordinar y evaluar , sin perjuicio de su autonomía técnica y de gestión , el desempeño de las funciones de la entidad de fiscalización superior de la Federación , en los términos que disponga la ley ; III . ( Se deroga ) IV . Aprobar anualmente el Presupuesto de Egresos de la Federación , previo examen , discusión y , en su caso , modificación del Proyecto enviado por el Ejecutivo Federal , una vez aprobadas las contribuciones que , a su juicio , deben decretarse para cubrirlo . Asimismo , podrá autorizar en dicho Presupuesto las erogaciones plurianuales para aquellos proyectos de inversión en infraestructura que se determinen conforme a lo dispuesto en la ley reglamentaria ; las erogaciones correspondientes deberán incluirse en los subsecuentes Presupuestos de Egresos . El Ejecutivo Federal hará llegar a la Cámara la Iniciativa de Ley de Ingresos y el Proyecto de Presupuesto de Egresos de la Federación a más tardar el día 8 del mes de septiembre , debiendo comparecer el secretario de despacho correspondiente a dar cuenta de los mismos . La Cámara de Diputados deberá aprobar el Presupuesto de Egresos de la Federación a más tardar el día 15 del mes de noviembre . Cuando inicie su encargo en la fecha prevista por el artículo 83 , el Ejecutivo Federal hará llegar a la Cámara la Iniciativa de Ley de Ingresos y el Proyecto de Presupuesto de Egresos de la Federación a más tardar el día 15 del mes de diciembre . No podrá haber otras partidas secretas , fuera de las que se consideren necesarias , con ese carácter , en el mismo Presupuesto ; las que emplearán los secretarios por acuerdo escrito del Presidente de la República . Sólo se podrá ampliar el plazo de presentación de la iniciativa de Ley de Ingresos y del Proyecto de Presupuesto de Egresos , cuando medie solicitud del Ejecutivo suficientemente justificada a juicio de la Cámara o de la Comisión Permanente , debiendo comparecer en todo caso el Secretario del Despacho correspondiente a informar de las razones que lo motiven ; V . Declarar si ha o no lugar a proceder penalmente contra los servidores públicos que hubieren incurrido en delito en los términos del artículo 111 de esta Constitución . Conocer de las imputaciones que se hagan a los servidores públicos a que se refiere el artículo 110 de esta Constitución y fungir como órgano de acusación en los juicios políticos que contra éstos se instauren ; VI . Revisar la Cuenta Pública del año anterior , con el objeto de evaluar los resultados de la gestión financiera , comprobar si se ha ajustado a los criterios señalados por el Presupuesto y verificar el cumplimiento de los objetivos contenidos en los programas . La revisión de la Cuenta Pública la realizará la Cámara de Diputados a través de la entidad de fiscalización superior de la Federación . Si del examen que ésta realice aparecieran discrepancias entre las cantidades correspondientes a los ingresos o a los egresos , con relación a los conceptos y las partidas respectivas o no existiera exactitud o justificación en los ingresos obtenidos o en los gastos realizados , se determinarán las responsabilidades de acuerdo con la Ley . En el caso de la revisión sobre el cumplimiento de los objetivos de los programas , dicha entidad sólo podrá emitir las recomendaciones para la mejora en el desempeño de los mismos , en los términos de la Ley . La Cuenta Pública del ejercicio fiscal correspondiente deberá ser presentada a la Cámara de Diputados a más tardar el 30 de abril del año siguiente . Sólo se podrá ampliar el plazo de presentación en los términos de la fracción IV , último párrafo , de este artículo ; la prórroga no deberá exceder de 30 días naturales y , en tal supuesto , la entidad de fiscalización superior de la Federación contará con el mismo tiempo adicional para la presentación del informe del resultado de la revisión de la Cuenta Pública . La Cámara concluirá la revisión de la Cuenta Pública a más tardar el 30 de septiembre del año siguiente al de su presentación , con base en el análisis de su contenido y en las conclusiones técnicas del informe del resultado de la entidad de fiscalización superior de la Federación , a que se refiere el artículo 79 de esta Constitución , sin menoscabo de que el trámite de las observaciones , recomendaciones y acciones promovidas por la entidad de fiscalización superior de la Federación , seguirá su curso en términos de lo dispuesto en dicho artículo . La Cámara de Diputados evaluará el desempeño de la entidad de fiscalización superior de la Federación y al efecto le podrá requerir que le informe sobre la evolución de sus trabajos de fiscalización ; VII . ( Se deroga ); VIII . Las demás que le confiere expresamente esta Constitución .","Tlen 74 Tlanahuatihcayotl . Isentlanahuatil tlen Tlahtocan Tepantlahtoanih : I . Quinextis in Bando Solemne ihuicpa tlatematiltis ipan nochi Totlalnantzin in motocahtis Hueyi Tequihua Tlapehpentli tlen quichihtos Tribunal Electoral tlen Poder Judicial tlen Sentlanahuatiloyan ; II . Quiyecanas ihuan quitamachihuas , amo quiihtlacos isentlanahuatil ihuan itequichihualis , in caltlanahuatiloyan tlamocuitlahuili tlen Sentlanahuatiloyan , quen moihtos ipan tlahtol tlanahuatili ; III . Tlacotontli . IV . Qui tlalihtoque se xiuitl ni amatominkayotl tle ni Ki Tekiuiya ipan ni Ueyi Altepetl , quenihqui qui tlachilihque , mo camanaluihque tla quixolehuase ni in Proyecto quititlanque ipan ne Poder Ejecutivo Federal iuan sampa qui tlachilihque tla cualtitohca iuan uehcauas mo tequiuis mo tsactos . Sanqueni uelis moijtos ni Presupuesto ni erogaciones ica miac xiuitl ni sequi tlachihualistli tomi tlayehyecoli tlen mo iluiyas eltoc ipan ni tlatoltlanauatihquetl tlayehyecoli ni erogaciones mo tlalihtoque elisquia tlamise yolic qui chiualtihtoque ni in tomi . In Tequichihuani tlen Sentlanahuatiloyan quititlanis campa Tlahtocan in Amatlapehualtilistli Tlahtol tlanahuatili tlen Tomintla nechicoli ihuan Amatlayeyecoli tlen Tlatequihuili tlen Sentlanahuatiloyan tlahuel huehcahuas ipan 8 tonatih tlen septiembre metztli , ihuan monequi tlaixnamiquiti tequitlahcuiloani tlen itechpohui tlen tematiltis inin tlahtolmeh . In Tlahtocan tlen Tepantlahtoanih monequi quicualitas in tomin Tlayeyecoli tlen Sentlanahuatiloyan tlahuel ihuecahuayo ipan 15 tonatih tlen noviembre metztli . Queman pehuas itequih ipan tonati tlen quiihtohua 83 tlanahuaticayotl , in Tequichihuani tlen Sentlanahuatiloyan quititlanis campa Tlahtocan in Amatlapehualtilistli tlen Tlahtol tlanahuatili tlen tomin Tlatenechicoli ihuan Amatlayeyecoli tlen tomin Motequihuis ipan Sentlanahuatiloyan tlen tlahuel mohuecahuilis ipan 15 tonati tlen diciembre metztli . Amo huelis oncas sequinoc tomin ichtacaya , iyoca tlen melahuac monequi , tlen inin tlamantli , ipan seha amatlayeyecoli ; tlen quitequihuiseh Tequitlahcuiloanih ihuan tematiltis ica amatlahcuiloli Tequichihuani tlen Totlalnantzi . Macuili párrafo . - ( mo xolehua ) Chicuase párrafo . - ( mo xolehua ) Chicome párrafo . - ( mo xolehua ) San uelis qui chihuase achi miac quema quinextise catliya tlayacanquetl tlajtoltlanahuatihquetl tlen tomi tlayehyecoli quitlalihtoque , mo tlahtlaniya ni tlanahuatihquetl yajayoc quimati ica ueyocapa tle ni Cámara iuan ni tlahuatiyani tle nochipa itstoque , mo tlalihtoque ica nochi ni Secretario tlen ni Despacho qui mati quiniluis quenicatsa eltiyahtoc ; V . Quiihtos tla hueli noso amo hueli motlatzcuiltiseh altepeco tequitinih tlen quichihtoseh tlahtlacoli quen moihtohua ipan 111 tlanahuaticayotl tlen inin Amatlanahuatili . Quiixmatis tlen tlahtlacoli quincahuiliseh altepeco tequitinih quen moihtohua ipan 110 tlanahuaticayotl tlen inin Amatlanahuatili ihuan tequichihuas quehuac nechicolistli tlen tlatelhuia ipan tlaixpantilistli campa inin tlacameh quinchihuiliseh . VI . Qui tlachilise niquenicatsa yatiyatoc amatl tle nochi ueli qui ita tlen nese xiuitla , teiluisquiya quenicatsa yati ni amatl tomi , uan qui temoklisquia , qui sepanosquia tlatoli tln qui nextitiyoui ipan tln qui yaltitiyoui , qui tlachilise uan axitise tlen mo yoliluiyaya tlen qui tlalitoque . Qui nextisquiya quenicatsa yajti ipan Cámara de Diputados tlachque altepetl tlayacantij yamajtic , Tla qui nextiya uan qui chihua mamonexti ica i miajca caniqui yajtij in ama tomi tlen quisa uan calaqui , tlen yajuanti qui mati quenicatsa yajti ajachitsitsi , uan ax oncasquiya tle xitlauac uan oncasquia amatl xitlauac tlen qui selitoque uan tlen qui yaltitoque , mo tlalisquiya ni tlaneltocani san se in tlatol tlanauatiquetl . Uan tla quin tlachilisquia uan qui axitiquia tlen yauanti qui tlalitoque , ni pil altekotsitsti uelisquiya qui ijtose tlen achi kuali mo chihuasquia canijqui kuali kualquisase san se tlajtoli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70437,7830,spanish,nahuatl,"anciana ” , así le dijo .","titenantsi , ijkino kiilui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70438,7831,spanish,nahuatl,y la muchacha le dio a su hermano su botijo .,uan se iateko kimak iikni ichpokero .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70439,7832,spanish,nahuatl,cada rato te decía [ yo ] .,ya ajachika nimitsilui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70440,7833,spanish,nahuatl,"Artículo 53 . - La demarcación territorial de los 300 distritos electorales uninominales será la que resulte de dividir la población total del país entre los distritos señalados . La distribución de los distritos electorales uninominales entre las entidades federativas se hará teniendo en cuenta el último censo general de población , sin que en ningún caso la representación de un Estado pueda ser menor de dos diputados de mayoría . Para la elección de los 200 diputados según el principio de representación proporcional y el Sistema de Listas Regionales , se constituirán cinco circunscripciones electorales plurinominales en el país . La Ley determinará la forma de establecer la demarcación territorial de estas circunscripciones .","Tlen 53 Tlanahuatihcayotl . In tlaltipactli tlanescayotilistli tlen 300 altepeyotl sentica tlaixpehpentli elis tlen tlaxexeloli tlen nochi tlacameh tlen totlalnantzin ihuan altepeyotl tlen nican moihtohua . In tlaxexeloli tlen sentica altepeyotl tlaixpehpentli inihuaya tlaltlanahuatilmeh , mochihuas itechpan tlen san iyotziya amatlapohuali tlen altepechanehque , san motlachilis ma amo mocahua acahya tlaltlanahuatili amo asis omeh tepantlahtoanih tlen miaquintin . Ihuicpa motlapehpeniseh tlen 200 tepantlahtonih tlen tlahtolpehualistli tlaixnextilistli ihuan tlatecpantli tocayotl tlaltocayotl , mochihuas macuili tlalyohuali tlaixpehpentli ipan nochi totlalantzin . In tlahtol tlanahuatili quiihtos quenihqui mochihuas inin tlaltipactli tlanescayotilistli tlen inin tlalyahualoni .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70441,7834,spanish,nahuatl,Entonces la gente se vendió por el hambre .,Ye yquac no nenanamacoc mayanaliztica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70442,7835,spanish,nahuatl,Luego se agarra con el acocote .,onkan tla ' analo ka akoko ' tli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70443,7836,spanish,nahuatl,"13 Acatl , 1167 .","XIII Acatl xihuitl , 1167 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70444,7837,spanish,nahuatl,Yten declaro que se venda un pedazo de tierra en que esta edificada una casa que huve y compre que fue de un yndio llamado Tzonmoltzin y está hacia la acequia [ acalohtli ] con una casas que está a sus espaldas que todo es mio y lo compré y llega hasta un aposento que me derribo Ana Gutierrez e me dixo que conpraría toda la dicha tierra con las casas que en ella están edificadas que son cinco aposentos y lo concertamos en sesenta pesos y hasta ahora no me a dado ninguna cosa y si dello estuviere arrepentido de por ello nomas quarenta pesos .,Yzcatqui nicteneua monamacaz acalotencopa mani notlalcoal yoan ipan mani calli ye Tzonmoltzin ical catca yoan in quiualcaltepozmamatimani calli muchi notlalcoal honcanta Ana Gutier[r]ez centetl oquixitini in calli yuh nechilui muchi quicoaz in tlalli yoan ipan mani calli za macuiltetl ynic titononotzquenechmacaz epoalli pesos ayatle nechmaca auh in tla moxicos ma za nel ompoalli pesos quitemaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70445,7838,spanish,nahuatl,hasta dentro de la casa se fue .,asta kalijtik yato .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70446,7839,spanish,nahuatl,"Y ahora , ya es todo . Ya me retiro , yo , tu madre , tu padre . Así te doy aliento , así te fortalezco , así te pongo barniz blanco , así te atavío con plumas . No en alguna parte tires , no en algún lugar arrojes ( lo que te he expresado ) . Ahora esto es todo lo que tú has oído . Ojalá que esto te sea inspiración , te haga recordar al Señor , al Señor Nuestro , Dios .","Auh in axcan ye ixquich . Ye ninoquixtia in nimonan , in nimotta . Ye nimitzapana , ye nimitztetzilohua , ye nimitztizahuiya , ye nimitzpotonia . Ma zan cana tocontlaz , ma cana tocommayauh . In axcan zan ye ixquich in ticmocaquitia . Ma mitzmoyollotili , ma mitzmolnamictili in tlacatl , Totecuiyo , Dios .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70447,7840,spanish,nahuatl,"Que yo nunca muera ,",Ma ca aic nimiqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70448,7841,spanish,nahuatl,"Primeramente llegaron los acxotecas , y luego les siguieron los teotenancas chichimecas ; por eso aquí se ponen y se pintan juntas las historias de ambos grupos .",Achtopa yehuantin yn acxoteca yn oncan ahcico auh çatepan oquinhualtoquillique yn teotenanca chichimeca ; auh yehuatl ypampa ynic ça nican mocentlalia mocemicuilohua yn intlahtollo ynmontlamanixtin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70449,7842,spanish,nahuatl,Su luz suave llena el espacio .,Iyamanca tlanextli mocemoyahua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70450,7843,spanish,nahuatl,"13 Técpatl , 1232 .","XIII Tecpatl xihuitl , 1232 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70451,7844,spanish,nahuatl,"En cuanto su dios les hubo dicho esto , los chichimecas totolimpanecas se reunieron ; se convocaban llamándose con estas palabras : ¡ Cocque ticque ! .","Auh yn oyuh quimilhui yn yn quimoteotiaya , auh niman ye mononotza y yehuantin yn chichimeca yn totollimpaneca ; auh ca yuhqui catca yn yn intlahtol ynic monotzaya quimolhuiaya : Cocque ticque ! .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70452,7845,spanish,nahuatl,¿ y no eres tú quien la está cuidando ? ”,"uan ta axtimokuitlauia ? Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70453,7846,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70454,7847,spanish,nahuatl,"El domingo 12 de diciembre de 1610 , a las 6 de la tarde , llegaron cuatro monjas y dos novicias al monasterio de Santa Mónica ; las seis llegaron en coche , habiendo salido del monasterio principal de la Concepción en Ayotícpac para ir a fundar el monasterio de Santa Mónica .","Axcan domingo yc 12tia metztli de diciembre de 1610 años , yquac ye teotlac chiquacen tzilini yn ocallaquico monjastin yn oncan monasterio Sancta Mónica nahuintin yhuan omentin noficias ; ycchiquacemin yn oncacallaquico cochetica | | 133 y huallaque , umpa hualquizque yn huey monasterio Concepció Ayoticpac oncan fundadoras mochihuaco yn monasterio Sancta Mónica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70455,7848,spanish,nahuatl,"El jueves 3 de septiembre de 1609 , por la noche , se hizo en México fiesta en honor del señor virrey don Luis de Velasco , marqués de Salinas .","Auh niman axcan juebes ye yohua yc 3 mani metztli yn omoteneuh setiembre de 1609 años , ya yehuatzin ycatzinco ypampatzinco yn tlahtohuani visurrey don Luis de Velasco marqués de Salinas yn opahpacohuac Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70456,7849,spanish,nahuatl,"No se siembra , se da solo .","In amo se kitokaj , mochiua saj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70457,7850,spanish,nahuatl,Y también digo que dejo una milpa en la parte que llaman Tecpayocan [ del calpulli Calpilco ] que tiene quarenta brazas de largo ( que son ochenta baras y de ancho veinte brasas ( que son quarenta varas ) lo qual dejo al dicho mi yerno .,Yhuan niquitohua mani milli Tecpayocan in calpolli Calpilco ompohualli ynic huiac auh ynic patlahuac xx pohualli yn i nicmaca yn nomon omito .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70458,7851,spanish,nahuatl,Será . Estará .,Yez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70459,7852,spanish,nahuatl,Y la dicha casa que os bendo los dos apocentos están hazia Huiztlanpa y otra [ el tercero ] ( que son tres ) Calpegielton [ sic pro : calpepelton casa muy abierta con columnas de madera ] y otro que son quatro está azia Amilpanpa y estos con sus altos y el suelo de la dicha casa es suyo .,Auh yn namechnamaquiltia yn nocal nauhtemani ontetl huiztlanpa ytztimani yquetetl calpepelton quauhtemimillo yc nauhtetl amilpanpa ytzticac ynin mochi acocallo auh yn ipan mani tlalli huel itlallo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70460,7853,spanish,nahuatl,"Siempre me han gustado deportes como nadar , escalar montes , montar a caballo , andar en bicicleta , etc .","Nochipa oniconcualitac in ahuil techihchican queh aanelol , tepetlehcoz , cahuayotlehcoz bicitletanehnetli ihuan occe .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70461,7854,spanish,nahuatl,que germine bien .,mah cualtzin celiya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70462,7855,spanish,nahuatl,Y es entonces cuando se bebe por segunda vez : dos o tres veces se da a beber cacao a la gente en la noche .,Auh ye no ceppa ihcuac atliua ahzo oppa ahnozo expan in youan teamaco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70463,7856,spanish,nahuatl,ahora en este día,axcan itech nehin tonal,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70464,7857,spanish,nahuatl,"— No , de veras , no .",— a ' mo de dios a ' mo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70465,7858,spanish,nahuatl,"En el año 1 Ácatl 1519 los españoles llegaron a Tecpantlayácac , y luego se presentó el Capitán .",Ce Acatl xiuitl ipan quiçato spañoles yn Tecpantlayacac ; nima ye yc uitz yn Capitá .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70466,7859,spanish,nahuatl,a causa de este tiempo .,por parte de nehin tiempo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70467,7860,spanish,nahuatl,"13 Calli , 1505 .","XIII Calli xihuitl , 1505 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70468,7861,spanish,nahuatl,"Con mucho gusto . Iba en camino a la Universidad , pero tengo todavía más de una media hora disponible , antes de que comiencen las clases . Charlaremos un poquito mientras . ¿ Dónde quieres tomar café ?","Ca miac pahpaquiliztli . Oniaya hueyi tlamachtiloyan , mach oc ce tlahco iman nocahyan imán pehuaz tlamachtiliztli . Noca tepitzin tononotzacan . ¿ Campa ticoniznequi cafen ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70469,7862,spanish,nahuatl,La gente ya no cupo en el teatro .,In tlacah ayocuel ocalaqueh in tlamahuizaloyan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70470,7863,spanish,nahuatl,"En este año se unoaconejaron , según se dice ; los antiguos padecieron hambre , pues durante cuatro años no se dieron las cosechas .","Nican ypan in yn mitohua motenehua necetochhuilloc ; mayanque yn huehuetque , huel nauhxihuitl yn atle mochiuh qualloni .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70471,7864,spanish,nahuatl,"En este mismo año de 13 Técpatl , 1492 , terminó la guerra de Granada , y enseguida los reyes de España don Fernando y doña Isabel le otorgaron su licencia a don Cristóbal Colón .","Auh no yquac yn ipan in XIII Tecpatl xihuitl , 1492 , yn tlamico yaoyotl yn Granada , yc niman quimomaquillique yn inhuellitzin yn tlahtoque don Fernando yhuan doña Ysabel | | 109r reyes España yn don Christóval Colón .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70472,7865,spanish,nahuatl,"En este año se dedicó el teocalli , que era la casa del diablo Huitzilopochtli ; y en la dedicación se sacrificaron cautivos de Tziuhcóhuac , Mazatlan y Tlappan .",Nican ypan in omomamal yn teocalli yn ical catca tlacatecolotl Huitzillopochtli ; auh yn oncan yn omicque yn mamaltin yn inca momamal tziuhcohuaca yhuan maçateca yhuan tlahpaneca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70473,7866,spanish,nahuatl,"Cuando en el día viernes mencionado fue cubierta por la Luna la faz del Sol , eso es lo que antes se llamaba el Sol fue comido .",Auh yn axcan omoteneuh ypan cemilhuitl viernes ynic omixtlapachoca yca metztli tonatiuh ynic mihtohua oqualoc tonatiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70474,7867,spanish,nahuatl,"Una hija de Ixcozauhqui , llamada Iztacxóchitl , fue esposa de Tezozomoctli de Azcapotzalco .",Yn Ixcoçauhqui ychpoch ytoca Yztacxochitl yciuauh muchiuh Teçoçomoctli yn Azcapotzalco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70475,7868,spanish,nahuatl,Que dé fruto .,Mah tacayohua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70476,7869,spanish,nahuatl,apenas,Quimach,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70477,7870,spanish,nahuatl,"Luego valuaba el agua que cada día ha de consumirse : unas tres canoas , o acaso cuatro . El precio de una canoa era una manta de labios .",Niman yehoatl quipatiyotia in atl in cecem ilhuitl popolihuia : azo ye acalli anozo nauh acalli . In cem acalli ipatiuh catca centetl in tecuachtli momacaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70478,7871,spanish,nahuatl,"Pero primero digamos un poco , a fin de tranquilizar los corazones , qué tan grandes son los mares y las tierras .","Auh yece tla oc achitzin achtopa tiquitocan , ynic huel teyollopachihuiz , yn quexquich ynic huey yn teohuatl yhuan yn tlalticpactli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70479,7872,spanish,nahuatl,"Les habló a los mexitin que lo venían cargando , les dijo : Nos marcharemos , pero no iremos muy lejos ; sólo cuatro años caminaremos , y por el camino iremos raspando magueyes .","Yn oquihualmamatiaque ynic oquinnotz mexitin , oquimilhui : Tiazque , amo tihuecahuatihui ; çan tinauhxiuhtizque , çan titlachiquizque ynic tihui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70480,7873,spanish,nahuatl,"Cuando ya creció , empieza a florear .",Ijuak achi uejka ya peua xochiyoua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70481,7874,spanish,nahuatl,Yten declaro que Maria yndia muger que fue de un carpintero le presté siete pesos los quales le perdono y mando no se cobren .,Yoan nicteneua yn Maria ynamic catca quauhxinqui quimotlacui chicome pesos nictlapopolhuia amo quixtlauaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70482,7875,spanish,nahuatl,florezcan en mí guirnaldas .,ma nocpacxochihui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70483,7876,spanish,nahuatl, Los presagios funestos,In amo cualli : tetzahuitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70484,7877,spanish,nahuatl,Todos respetábamos al maestro .,wan timočtin tihíespekaroa yan tomaestro .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70485,7878,spanish,nahuatl,No gracias .,"Amo , tlazohcamati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70486,7879,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70487,7880,spanish,nahuatl,"Murió mucha gente , y en toda la tierra sucedió que los coyotes , los ocelotes y los zopilotes se comían a los muertos .","Yhuan huel micohuac , ynic nohuian cemanahuac yhuan oncan mochiuh ynic cenca tequaque cocoyo yn tequanime yn tzotzopillo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70488,7881,spanish,nahuatl,"También iban al monte a leñar ; echaban leña . Por si llovía en agosto y septiembre , ya tenían amontonada su leña , lo que necesitaban para cocer su pan . Así vivían estos hombres y mujeres de Santa Marta .",Noihqui oyaya cuauhtla cuacuahuizque ; oquitetemaya cuahuitl . Oncuan on tla quiauhtaz agosto ihuan septiembre yehuan yoquitepetlaliaya incuauh . Tlen quinequizque ica quihuixitizque in pantzin . Iqui in ic onemia tlatihuanime ihuan cihuatzitzintin Santa Marta .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70489,7882,spanish,nahuatl,Yo buscaré carpinteros .,Na nikintemos karpinteros .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70490,7883,spanish,nahuatl,Es tiempo de conocer nuestros rostros .,Ma oc totiximati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70491,7884,spanish,nahuatl,"Ojalá que esta fiesta se vaya celebrando cada vez con mayor solemnidad , quiera Dios nuestro señor que pronto se aclaren y se resuelvan los trámites para que se le otorguen a San Ignacio los honores de santo , para que termine su proceso de canonización , pues ahora apenas por su beatificación general se hizo fiesta , la cual se celebró en México con mucha solemnidad , como no se había hecho antes aquí por ningún otro santo .","Auh quenmaché oc tlapanahuia hueylhuitl mochihuatiuh , yn iquin quenman quimonequiltitzinotiuh totecuiyo Dios ynic mochipauhtzinoz ynic quimocencahuilizque ynic sancto cenmahuiçomacoz ynic tlamiz yn icanonizatoyotzin motenehua , yehica ypampa yn axcan yntla çan oc in yectenehuallocatzin ybetificacioyotzin general yniqu ilhuitzin omochiuh , auh ye niman huey yn ilhuichihuililocatzin omochiuh Mexico , yn ayac occe sancto yuh ycatzinco omochiuh ceppa nican Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70492,7885,spanish,nahuatl,"En el año 4 Ácatl 1223 se levantó la casa señorial , y en ese mismo año murió Matlaccóhuatl .","Nauacatl xiuitl ynic moman tlatocacalli , yn oumomiquilli Matlacouatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70493,7886,spanish,nahuatl,"Gobernó en Amaquemecan durante 38 años , desde que llegó a la cumbre del Chalchiuhmomoztli Amaqueme ; y desde que se enseñoreó en Atenco hasta que murió en Amaquemecan se cuentan en total 66 años .","Auh ynic tlahtocat nican Amaquemecan cenpohualxihuitl ypan caxtollomey xihuitl , ynic acico ycpac Chalchiuhmomoztli Amaqueme ; auh ynic motlahtocatlalli yn ompa Atenco ynic momiquillico yn nican Amaquemecan , ynic mocenpohua yn ixquichcauh yepohualxihuitl ypan chiquacen xihuitl ynic onmomiquilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70494,7887,spanish,nahuatl,Tú haz dueños a mis hijos .,Tehhua xiquinaxcatili nopilhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70495,7888,spanish,nahuatl,Es enredadera ( kuamekat ) .,In kuamekat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70496,7889,spanish,nahuatl,"Que nunca se vuelque la olla del café ,","Mah amo queman nacacicahuetziti in cafencomit ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70497,7890,spanish,nahuatl,"También entonces nació Tlacocihuatzin , hija de Toyaotzin .",No yhquac motlacatilli yn Tlacocihuatzin yn ichpochtzin Toyaotzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70498,7891,spanish,nahuatl,"a uno le dicen cacahuate arribeño ( ajkopakakauat ) y al otro le dicen cacahuate criollo , este es pequeño . El tallo del cacahuate arribeño es blanco y las hojas son más grandes y el criollo es de tallo morado y de hojas chicas .","se taman kiluiaj ajkopauajkakauat uan seki kiluiaj criollo , yej pisiltik . Yon ajkopauajkakauat , yej istak in ikuoujyo uan okachi maxiujyoj uejueyi . Uan tein criollo yej moradito in ikuoujyo uan maxiujyojpisiItik .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70499,7892,spanish,nahuatl,Como un hombrecito fui gateando,Ken ni piltatatsi nimanejnentiyajki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70500,7893,spanish,nahuatl,Regala a mis hijos .,Xquintayocoli nopilhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70501,7894,spanish,nahuatl,"Luego les dan de comer . Y cuando ya han comido no les daban cacao , sino atole , muy delgado : las tazas en que les daban eran de estilo de traficantes , con pinturas blancas .",Auh niman ye quintlamaca . Auh in on tlacuaque aocmo cacauatl in quinmacaya zan atulli tlatempitzauac puchtecayo caxic in ic quinmacaya tizatica tlacuilollo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70502,7895,spanish,nahuatl,"5 Tochtli , 1406 .","V Tochtli xihuitl , 1406 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70503,7896,spanish,nahuatl,"No sabe ni como vive , pobre de mi hermana , no hay quien cuide .",tečilwia matitlakewakan akin motetlakewaltitika .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70504,7897,spanish,nahuatl,"5 Técpatl , 1276 .","V Tecpatl xihuitl , 1276 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70505,7898,spanish,nahuatl,"Mientras los hombres van a trabajar , también las mujeres se van a comprar a la plaza , adonde se vende carne , frijoles , maíz todo lo necesario leña , carbón , fruta ; todo lo que se les ofrece a las mujeres en casa . Cuando vuelven las mujeres de la plaza ponen la comida en la lumbre y se cuece . Traen el agua en unos jarros grandes o en botes , y si ya llegó el marido corre la mujer a comprar el pulque .","Noca yahue tlaca tequitizque cihuame noihqui tlacoa ompa tianquizco campa monamaca nacatl , yetl , tlaoli nochi tlen monequiz cuahuitl , tecoli , xochicuali : nochi in itech monequi cihuame ipan cali . Yomocuepque cihuame tianquiztli quitlipantlalia tlacuali ihuan huici . Quizaca atzintli ica ce ticaxalotin nozo tepozcaxtin ihuan tla yohuala tenamic , tzicuini cihuatontli quicoaz neuhtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70506,7899,spanish,nahuatl,"12 Tochtli , 1426 .","XII Toch - | | 90v - tli xihuitl , 1426 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70507,7900,spanish,nahuatl,Es muy sabrosa el agua donde se hierven .,Semi uelik in iayo se kimana .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70508,7901,spanish,nahuatl,"Pues algunos intentaban salir : allí en la entrada los herían , los apuñalaban . Otros escalaban los muros ; pero no pudieron salvarse . Otros se metieron en la casa común : allí se pusieron a salvo . Otros se entremetieron entre los muertos , se fingieron muertos para escapar . Aparentando ser muertos , se salvaron . Pero si entonces alguno se ponía en pie , lo veían y lo acuchillaban .","Auh in aquin quizaznequi , ompa quihualhuiteque , quihualxixili . Auh cequintin , tepantli quitlecahuique , tel huel momaquixtique : cequintin calpolco cacalacque ompa momaquixtique . Auh in cequintin intlan momaq[ui]xtique , intlan cacalacque in ohuelmicque , zan momiccanenequia , huel momaquixtique . Auh in aca oc mopozahua in conitta , conixili .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70509,7902,spanish,nahuatl,"Así lo ordenó la persona del tlahtoani señor gobernador que para certificar aquí señaló y puso su nombre y firma , se hizo aquí en la ciudad de México : Antonio Valeriano . Pasó ante mí Miguel Xuarez , escribano .",Yuh omotlanahuatilli in tlacatl tlatohuani señor governador ynic oquimoneltilili nican oquimomachiotilli oquimotlalili in itocatzin in ifirmatzin omochiuh nican ciudad de Mexico . Antonio Valeriano . Pasó ante mí Miguel Xuarez escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70510,7903,spanish,nahuatl,Todos testigos ante quien hicimos la dicha venta por quanto antellos rescibimos [ y tomamos de la mesa ] los treynta e un pesos precio de las casas [ tierras ] e camellones lo qual vendimos de nuestra voluntad [ etc . ] .,Yeuantin yn imixpan otitlanamacaque yn tlacpac titeneuhtica ynic aocmo cepa titotlatolcuepazque mesa ypan yn otocuique in tomines cempouali pesos yuan matlactli pesos yuan 1 pesos yn ipatiuh in cali in tlali in chinamitl ynic otoyolopachiuh etc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70511,7904,spanish,nahuatl,"Al dicho licenciado Vallecillo , a su vez , lo nombraba alcalde de corte en México .",Auh yn omoteneuh el licenciado Vallezillo yn alcalde de corte quihualmochihuilli yn nican Mexico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70512,7905,spanish,nahuatl,"La segunda parte se llama Numidia ; es una tierra escasamente poblada , porque no es muy fértil , y a veces se le nombra el reino de las ( frutas llamadas ) tamaras , porque en ella se da en abundancia este frutal , cuyos frutos son parecidos a los capulines de palma o dátiles , aunque éstos son mucho mejores .","Auh yn icoccan mitohua Numidia ; ca yn tlalli ompa ypan çan quexquich yn ipan ic nemohua , yehica yn amo huel ipan tlamochihua , auh quenmanian yc motocayotia yehuatl ytlahtocayopan centlamantli xochiqualli ytoca tamaras , yehica ypampa yn oncan yn amo çan quexquich mochihua ynin xochiqualli , ca yuhqui yehuatl ytlaquillo yn motenehua çoyacapolli yn quitohua dátiles , auh macihui ynn occenca pani yn ixco cenca qualli yectli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70513,7906,spanish,nahuatl,También entonces fuimos a trabajar en Santo Domingo de México .,Yhuan iquac titequitque yn Sancto Domingo Mexico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70514,7907,spanish,nahuatl,Esos 50 centavos con 10 centavos y 13 reales .,non nawi tomin ika dies sentabos wan in trese reales non ye ' wan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70515,7908,spanish,nahuatl,ninguno sabía exactamente cuántos años tendría entonces él pero sí que sobrepasaba los ochenta hombre laborioso e incansable había dedicado toda su vida a la agricultura sus terrenos estaban siempre bién cuidados libres de arbustos limpias las hileras de magueyes,ahmaca quimatia quezqui xihuitl immanon ye maxiltili yehuatzinyece huel itechtzinco necia in ye oquimopanahuili in nauhpohualli xihuitl cenca cualli motequipanoltiaya maciuhqui mociahuitiaya motequitiliaya ocachi mochipa in ipan itlalmiltzitzihuan j mochipa miltequitcanemilizpan in ometztaya imiltzitzihuan cemihcac huel tlaehiuhtii ahmo yuhquin tlalcahualli in mepantli nohhuian tlaehipauhtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70516,7909,spanish,nahuatl,"Tú eres el cantor.En el interios de la casa de la primavera , alegras a las gentes .","In ticuicanitl . Xopan cala itec , in tonteyahuiltiya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70517,7910,spanish,nahuatl,"Acudió en persona el señor virrey don Luis de Velasco , y en su presencia se abrió el canal ; también se hizo en presencia del muy reverendo señor arzobispo don fray García Guerra , religioso de Santo Domingo , que entonces llegó .","Auh quiyomahuito yn tlahtohuani visurrey don Luis de Velasco , yxpantzinco yn motlapoto ; yhuan no yehuatzin oncan yxpantzinco mochiuh yquac oncan maxitico in yehuatzin cenca mahuiztililoni teoyotica tlahtohuani arçobispo don fray García Guerra teopixqui Sancto Domingo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70518,7911,spanish,nahuatl,"Así pues , cuando en este año los mexicas derrotaron a los tepanecas coyohuacas , pereció la ciudad de Coyohuacan .","Oyhuin in quinpeuhque yn tepaneca yn coyohuaque ypan in xihuitl , polliuh altepetl Coyohuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70519,7912,spanish,nahuatl,"Y cuando el alcalde escuchó la palabra y la petición de las dos partes , lo aceptó y despues llamaron a los tlaxilacalleque : Buenaventura Tellez , Felipe Sanchez , Francisco Xuarez Felipe Luis y Gabriel Ximenez . El alcalde les dijo : Escuchen , esta casa , su casa de muros y sus chinantli . ¿ Acaso no es su propiedad ? ¿ No es bien de la madre de Tellez ? Lo que vende ¿ alguien los pretende ?",Auh in iquac oquimocaquilti alcalde yn intlatol yhuan yn intlaytlaniliz yn imontlamanixtin quimopaccaceliliz auh in zatepan oquinmonochillique yn tlaxillacalleque Buenaventura Tellez Felipe Sanchez Francisco Xuarez Felipe Luis Gabriel Ximenez quinmolhuilli yn alcalde xicmocaquiltican ynin calli yhuan yn itepancallo yhuan yn ichinanyo cuix [a]mo yyaxca amo ytlatqui yn Anan Tellez yn quimonamaquillia azo aca quellehuillia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70520,7913,spanish,nahuatl,¿ Qué cosa lo preocupa ?,¿ Toni quitequipachoa ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70521,7914,spanish,nahuatl,En este año se enseñoreó Huehue Achitómetl como décimo tlatohuani de Colhuacan .,Nican ypan in motlahtocatlalli yn itoca Huehue | | 26r Achitometl ycmatlactli tlahtohuani mochiuh yn Culhuacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70522,7915,spanish,nahuatl,"Se da en el monte , nace en el suelo , no nace en los troncos podridos .","In mochiua kuoujtaj , in eua talixko , amo itech kuapalak .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70523,7916,spanish,nahuatl,Pero en 4 casa llovió y hubo abundantes alimentos .,Auh ipan nahui calli xihuitl oquiyauh ihuan miec oncatca in tlacualli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70524,7917,spanish,nahuatl,"Que con abanicoscon el cayado de flores rojas , con banderas de pluma de quetzalvengamos a dar alegríaen el interior de las casas de la primavera .","Ma tla iecacehuaz , teoaxochicuauhcocoltica , quetzalipantica tonteahuiltico xopancala itec .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70525,7918,spanish,nahuatl,"Como se dijo arriba , iba sólo de vez en cuando a Tzacualtitlan Tenanco Chiconcóhuac para vigilar , y porque allí hacía sus devociones y penitencias delante de su dios NauhyoteuctlI .","Ye tlacpac omoteneuh , çann onmohuihuicaya yn Tzacualtitlan Tenanco Chiconcohuac , onmotlachialtihtinenca ynic oncan onmoxtlahuaya ontlamacehuaya ixpan yn iteouh Nauhyoteuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70526,7919,spanish,nahuatl,Y el domingo 19 de octubre se llevó allá en procesión la imagen de nuestra señora Santa María que se fundió en San José .,"Auh yn iquac domingo ypan castilli onnahui mani octubre , yquac tlayahualoliztica mohuicac yn tlaçocihuapilli Sancta María mopitzinohuaya Sant Joseph .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70527,7920,spanish,nahuatl,"Acto seguido , llamó a los mexicanos para la guerra . Quería vencer a los xochimilcas con la ayuda de los mexicas .","Ic niman , oquinyaonotzqui mexicah . Quinec quimpehuaz in xochimilcah intepalehuiliztica mexitin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70528,7921,spanish,nahuatl,"Ya van , ya están preparados . Embriágate , embriágate , obra el Dios de la Dualidad el inventor de hombres , el Espejo que hace aparecer las cosas .","Ye hui , ya motlacahuani , xi huiti , xi huiti , ai Ometeotl in teyocoyani , Tezcatlanextia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70529,7922,spanish,nahuatl,También entonces nació Miccacalcatzin .,No yhquac tlacat yn Miccacalcatzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70530,7923,spanish,nahuatl,"Lo cual paz y concordia pasó ante los alguaziles Pedro de Santiago , Juan Huacal , Miguel Juarez , Anton Ramirez , Pedro Mazocnen , Miguel Tochtli .","Yn ixpan testigosme yn omoyolcehuique alguacilesme Pedro de Sanctiago , Juan Uacal , Miguel Xuarez , Anton Ramirez , Pedro Macocnen , Miguel Tochtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70531,7924,spanish,nahuatl,"4 Acatl , 1379 .","| | 84v IIII Acatl xihuitl , 1379 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70532,7925,spanish,nahuatl,sí alcancé al pez,kena nikajsito nopa michi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70533,7926,spanish,nahuatl,"Entonces Nezahualpilli , tlatohuani de Tetzcoco , capturó al tlatohuani de Ahuilizapan .","Auh no yquac tlamato Ahuilliçapan yn Neçahualpilli tlahtohuani Tetzcoco , yn cacito çano tlahtohuani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70534,7927,spanish,nahuatl,"Los chichimecas totolimpanecas estuvieron mucho tiempo en Aztlan Teocolhuacan , pues llevaban allí 1160 años cuando se movieron y partieron para venir caminando hacia acá .","Auh ynic cenca huecahuaque ynic ompa catca yn Aztlan Teoculhuacan yn chichimeca totolimpaneca , ontzonxihuitl ypan caxtolpohualxihuitl ypan yepohualxiuhtique ynic nimann ompa hualolimque huallehuaque ynic ohualnenenque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70535,7928,spanish,nahuatl,"En el mismo mes de diciembre del año 1600 , al llegar a la fiesta de la Natividad de Dios nuestro señor , murió el señor don Sancho Sánchez de Muñón , clérigo prelado , maestreescuela y gran latinista .","Auh çanno ypan in deziembre de 1600 años | | 27 ye iuh tihuallaci ytlacatilizpantzinco totecuiyo Dios , yquac momiquilli yn tlahtohuani maestrescuela don Sancho Sánchez de Muñón huey teopixqui latinmatini catca clérigo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70536,7929,spanish,nahuatl,Si ustedes quieren,Tlan inkinekij imojuanti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70537,7930,spanish,nahuatl,cielo .,nopa tepetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70538,7931,spanish,nahuatl,"Han pasado seis años desde que , en el año 7 Ácatl , 1603 , partió para Perú el señor virrey don Gaspar de Zúñiga y Acevedo , conde de Monterrey , que gobernó en Tenochtitlan durante siete años y once meses ; en ese mismo año llegó a México el señor virrey don Juan de Mendoza y Luna , marqués de Montesclaros .","Auh yhuan ye chiquacen xihuitl yn ipan VII Acatl xihuitl , 1603 años , yn omohuicac Perú yn tlacatl don Gaspar de Çúniga y Azevedo conde de Monterrey visurrey , yn tlahtocatico Tenochtitlan chiconxihuitl ypan matlactetl once metztli ; auh çan niman iquac yn ipan omoteneuh xihuitl yn ohualla yn omaxitico Mexico yn tlacatl don Juan de Mendoça y Luna marqués de Montesclaros visurrey .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70539,7932,spanish,nahuatl,pelearan .,moteuika .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70540,7933,spanish,nahuatl,"Entonces se pone a reflexionar , dice : ’ ' He aquí : me ha favorecido nuestro señor , el dueño del mundo , el que se halla cerca y junto a todo ( con ) , su provision , sus bienes , su riqueza :","Niman ye ic moyolnonotza , ye quitoa : —Ca izcatqui in onech motlaoculili in totecuiyo in tlalticpaque in tloque nauaque in icococauh in iaxcatzin in italtquitzin :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70541,7934,spanish,nahuatl,"“ Porque a ti ahora , ahora te buscan en tu","Pampa ta namantsi , namantsi ta mitstemoua",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70542,7935,spanish,nahuatl,"También entonces los chichimecas flecharon un ocelote rojo ; y luego pusieron el ocelote sobre un lecho de zacate , donde ahora por eso se llama Zacapechco .","No yquac oncan tlaminque yn chichimeca , oncan quiminque tlatlauhqui ocelotl ; niman oncan çacapechtli oncan quitecaque yn ocelotl , yn axcan motocayotia Çacapechco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70543,7936,spanish,nahuatl,ya no aguantarony,ayok kixikojke,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70544,7937,spanish,nahuatl,"Cuando fray Jerónimo de Zárate se enteró de que se tenía pensado hacer el martes santo la procesión en San Juan de la Penitencia con los nuevos santos bendecidos , el mismo domingo de Ramos prohibió en San José a los mexicas que sus santos fueran llevados en la procesión de San Juan ; decía fray Jerónimo de Zárate : No conviene que la ciudad se divida , pues debe participar unida en la procesión del jueves santo que se ha de hacer en San José con San Juan Bautista y con la muerte de San Diego .","Yn oquimah fray Jerónimo de Çárate ynin omoteochiuhtzinoque yancuique sanctome ynca tehuan umpa motlayahualhuizque Sant Juan la Penitencia yn ipan in omoteneuh martes sancto , niman yhcuac yn ipan omoteneuh domingo de Ramos oncan quinmotzacuilili in mexica San Joseph yn insanctotzitzinhuan ynic amo umpa tehuan motlayahualhuizque San Juan ; quihto yn fray Jerónimo de Çárate : Amo huel xelihuiz yn altepetl , ye quin iccen yn ipan juebes sancto nican San Joseph motlayahualhuizque yn San Juan Baptista yhuan ymiquillitzin San Diegotzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70545,7938,spanish,nahuatl,"Que yo nunca muera ,","Ma ca aic nimiqui ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70546,7939,spanish,nahuatl,señor más o menos así contestó mi cuñadoo cómo es quea mí me preguntal yo no se nada llame usted a su hijo que antes él nos informe de sus deseos que él mismo diga lo que quiere hacer,topale yuhquimma omotlananquilili notextzin yece quenin yeh ne tinechmotlahdania nehuatl ammitla nicmati xicmonochili moconetzin ma achto yehuatzin techmomachiltili ineicoltiliztzin ma huel yehuatzin mihtilhui tlen monequiltia mochihuiliz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70547,7940,spanish,nahuatl,Entonces tiró el espejo y se abrió una laguna .,entons kitlamotla ye ' wan espexo omatlapo se alaguna .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70548,7941,spanish,nahuatl,"Los años que gobernó , mientras venían caminando por diversos sitios , fueron 68 , pues se había enseñoreado en Itztépec .","Auh ynic hualtlahtocattitia , ynic nohuian hualnentiaque , yepohualxihuitl ypan chicuexihuitl , ynic ompa hualmotlahtocatlalli yn Itztepec .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70549,7942,spanish,nahuatl,"Cuando se enteraron de esto los frailes , los franciscanos , los dominicos y los agustinos , se molestaron mucho y al punto le pusieron pleito al arzobispo ; el pleito se llevó ante el virrey y los oidores de la Real Audiencia , y para seguirlo se han nombrado frailes procuradores de las tres órdenes , que se enfrenten al arzobispo y atiendan el pleito .","Auh yn oquimatque yn yn ixquichtin frayles yn franciscos , yn dominigos , yn augustinos , cenca yc omotequipachoque ynic niman pleyto oquimotlalililique arçobispo ; yn oncan Audiencia Real ymixpantzinco yn visurrey yhuan oydores omotlalli yn pleyto , ye quinemiltia ye quitepotztoca yn iexcampayxti cecenyaca cecemme frayles procuradores , in ye quinamiqui arçobispo in ye quimocuitlahuia pleyto .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70550,7943,spanish,nahuatl,"Lloro , me aflijo , sólo recuerdo que dejaremos las bellas flores , los bellos cantos . Ahora gocemos , cantemos , del todo nos vamos y desaparecemos en su casa .","Nichoca yehua nicnotlamati , zan niquelnamiqui ticcautehuazque yectli ya in xochitl yectli ya in cuicatl . In ma oc tonahuican , ma oc toncuicacan , centiyahui , tipolihui ye ichan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70551,7944,spanish,nahuatl,"Al inicio de su mandato , Ernesto Zedillo ordenó la devaluación del peso mexicano .","Inoyuhopeuh itlahtocayo , Ernesto Zedillo tenahuati ma temo ipatio in mexicatlacohualoni .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70552,7945,spanish,nahuatl,Hay una sola clase .,Onkak se taman saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70553,7946,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70554,7947,spanish,nahuatl,"Artículo 103 . - Los tribunales de la Federación resolverán toda controversia que se suscite : I . Por leyes o actos de la autoridad que violen las garantías individuales ; II . Por leyes o actos de la autoridad federal que vulneren o restrinjan la soberanía de los Estados o la esfera de competencia del Distrito Federal , y III . Por leyes o actos de las autoridades de los Estados o del Distrito Federal que invadan la esfera de competencia de la autoridad federal .","Tlen 103 Tlanahuatihcayotl . In Tribunales tlen Sentlanahuatiloyan quisencahuaseh nochi cualantli tlen monextis : I . Tlen ica tlanahuatilmeh noso tlachihualismeh tlen tequihua quiixpanos tlen intechpohui tlacameh ; II . Tlen ica tlanahuatilmeh noso tlachihualmeh tlen tequihua sentlanahuatiloyan quicoyonis noso quilocotzos inseltlanahuatilis tlen Tlaltlanahuatilmeh noso itequihuacayo tlen Iyolo Hueyi Altepetl , ihuan III . Tlen ica tlanahuatilmeh noso tlachihualmeh tlen tequihuaquemeh tlen Tlaltlanahuatilmeh noso Iyolo Hueyi Altepetl tlen quiixpanoseh itequihuacayo tequihua tlen sentlanahuatiloyan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70555,7948,spanish,nahuatl,tomando agua en el manantial .,ne amelko .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70556,7949,spanish,nahuatl,¡ Y llévate al perro ! ”,"¡ Uan ne chichi xijuika ! Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70557,7950,spanish,nahuatl,"A la señora , su madre , te la damos por mujer , y considerarás a Cohuazacatzin como tu hijo .","Auh yzca yn cihuapilli timitzmaca ye mocihuauh , yuhquin mopiltzin ticchihuaz yn Cohuaçacatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70558,7951,spanish,nahuatl,amareis,ontlazohtlaqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70559,7952,spanish,nahuatl,Los hombres han trabajado constantemente sin descansar un solo minuto .,In tlacah huel otequitqueh . mian ce minoto mocehuiah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70560,7953,spanish,nahuatl,Trabajo y ahora sigue el monte .,Nitekiti uan nama san yayá kuatitla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70561,7954,spanish,nahuatl,"Esto les doy a cambio del largo tiempo en que han padecido , pues en ningún lugar han hallado reposo ” .","Y niquinopepeuia a ye yxquich cauitl yn tlaihiouia , yn acan ymihyo quicui ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70562,7955,spanish,nahuatl,"Por ellas habéis de proveer y dar orden : que nadie de ellas se burle , si acaso en alguna parte me acaba nuestro señor .",Ma ipan anualmoquixtizque ipan anmotlatoltizque ; ma ca ayac ica mocacayauaz in azo cana nech mopopolhuiz totecuyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70563,7956,spanish,nahuatl,". Por su parte el dueño de la mercancía no andaba diciendo que le pertenecía , no se la apropiaba , no decía que era su mercadería , sino que decía a los que se la guardaban :",. Auh in yehuatl tlatquiua amo quimomachitoca amo quimaxcatia amo quimotlatquitoca zan quitoa quimilhuia in quintlapieltia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70564,7957,spanish,nahuatl,"Artículo 68 . - Las dos Cámaras residirán en un mismo lugar y no podrán trasladarse a otro sin que antes convengan en la traslación y en el tiempo y modo de verificarla , designando un mismo punto para la reunión de ambas . Pero si conviniendo las dos en la traslación , difieren en cuanto al tiempo , modo y lugar , el Ejecutivo terminará la diferencia , eligiendo uno de los dos extremos en cuestión . Ninguna Cámara podrá suspender sus sesiones por más de tres días , sin consentimiento de la otra .","Tlen 68 Tlanahuatihcayotl . In omeh Caltlahtocan sentica mochantlaliseh ihuan amo huelis sehcanoc yaseh tla amo momatiltiseh quemanihqui ihuan quenihqui mopatlaseh , sentica momatiltiseh canin sentica monechicoseh . Tla sentica quicualitaseh monechicoseh , ihuan amo quicualitaseh quemanihqui , quenihqui ihuan canin asiseh , Hueyi Tlanahuatihquetl quixolehuas axcualtlahtoli , quiixtlalis se tlen omeh ipan eltoc tlahtoli . Amo acah Caltlahtocan huelis quicotonas nechicolismeh quipano eyi tonatih , tla amo quimati in ocse Caltlahtocan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70565,7958,spanish,nahuatl,"Y al anochecer , después de decir la oración , en la azotea del palacio virreinal y en todas sus ventanas encendieron candelas de sebo ; pusieron como 800 faroles en la cornisa de la azotea del palacio y en las ventanas , donde ardían las candelas de sebo .","Auh yn ipan in cemilhuitl ynic onyohuaco , yn ipan oración mochiuh , in ye tlapohuaya , yn oncan palacio tlapanticpac yn ichan visurrey yhuan yn ibentanas nohuian quitlatlatique sepo candelas ; aço huel ontzontli yn amatlecomitl quitecaque , yn quitetecpanque atenantitech yn tecpan tlapanticpac yhuan y nohuian oncan omoteneuh bentanas , yn oncan tlatlatlaya sepo candelas .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70566,7959,spanish,nahuatl,"Tuvieron que cambiar su morada el huexotzinca , el tlaxcalteca , el chololteca y el cuetlaxteca .","Ycal quiquania uexotzincatli , yn tlaxcaltecatli , yn chololtecatli , yn cuetlaxtecatla , ouaya ouaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70567,7960,spanish,nahuatl,Mi papá le enseñó a leer y escribrir .,No tata oquititi tlamapoaz ihuan tlahcuiloz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70568,7961,spanish,nahuatl,"Cuando los colhuas vieron el fuego , pensaron que era de alguno de sus amigos ; acudieron allá y rogaron a Ixcuecuénotl que se avecindara entre ellos .","Y ye quiualita tletl colhuaque y momatque ac imicniuh ; nima ye yc uitze , yn oquitaque cenca quitlatlauhtique yehuatl tlacanechico ym inca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70569,7962,spanish,nahuatl,Corrija usted este error .,Ximoyectlalilli in tlapololtiliztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70570,7963,spanish,nahuatl,"10 Acatl , 1255 .","X Acatl xihuitl , 1255 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70571,7964,spanish,nahuatl,"que no lo toque la lombriz de tierra ,","mah amo quimatoca talihcochin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70572,7965,spanish,nahuatl,"9 Técpatl , 1332 .","IX Tecpatl xihuitl , 1332 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70573,7966,spanish,nahuatl,"Dos pesos y cincuenta centavos , pero por favor déjeme pagar esta cuenta .","Ome peso ica ompoalli ihuan mahtlactli centavo , nozo xinechmocahuilli man in niquixtlahua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70574,7967,spanish,nahuatl,[ Chikomexochitl ] no la fue a ver,axkitlachilito,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70575,7968,spanish,nahuatl,"Tú eres mi adivino , Tenocélotl ; ya baja la palabra por los mexicas que murieron en Oztotícpac , en Ahuilizapan .","Yn tinocitzi , Tenocelotl ; quil temo tlatoltzi ynic poyomique yn mexica Oztoticpac , Auiliçapa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70576,7969,spanish,nahuatl,Ese año Francisco hace la guerra a México . Este conflicto se conoce como La Guerra de los Pasteles .,Inin xiuhpan gallitlaltecah quiyaochihuah México . Yehuatl on iximacho yuhquin Ipampa Necuhpantzin Yaoyotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70577,7970,spanish,nahuatl,SEGUNDO PRESAGIO FUNESTO,INIC ONTETL TETZAHUITL,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70578,7971,spanish,nahuatl,Si no ¿ cómo comeremos ?,´Tos ¿ queniuh titacuazqueh ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70579,7972,spanish,nahuatl,“ Y nomás tu perro,Uan san ta mochichi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70580,7973,spanish,nahuatl,"Bueno , Don Carlos . ¿ Qué le parece si les visito el próximo domingo ?","Cualli , Carlohtzin . ¿ Tlen timohtalhuia tía anmech notlahpalhuitin in domingo huitz ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70581,7974,spanish,nahuatl,Se da en las milpas .,Mochiua milaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70582,7975,spanish,nahuatl,"Pero yo digo : sólo por breve tiempo , sólo como la flor del elote , así hemos venido a abrirnos , así hemos venido a conocernos sobre la tierra .","Auh in nehua niquittoa : zan achica , zan yuhqui in eloxochitl , ipan titomatico in tlalticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70583,7976,spanish,nahuatl,"Solo sirve para comida , también es sabroso en su caldo o con ajonjolí y un poquito de pimienta .","In kualtia sayoj para se kikua , no uelik caldito , oso akoloj uan ika tepitsin mimientaj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70584,7977,spanish,nahuatl,"En esa época , gobernando nuestro padre Porfirio Díaz , los hombres sólo usaban camisa y calzón . Y les decía el prefecto : También les digo que ya no quiero que anden saliendo en calzón . Quiero que aprendan cómo deben andar en este pueblo . Si tienen hijos los deben mandar a la escuela , y también cambiar ustedes de ropa . Y si no tienen hijos sólo será necesario que cambien de ropa . El que no obedezca se le encarcelará un mes . Aquí los cogerán presos . Ya es justo que se compren ropa .",Ye yiman tica in imac Totatzin Porfirio Díaz ; tlaca zan omotzotzomatiaya icoton ihuan icaltzon . Ihuan oquitoaya prefecto : Noihqui namechilhuia namehuan aihmo nicnequi nanquiztinemizque ica caltzon . Nicnequi ye namomachtizque quenin yezque ipan in xolal . Tla oncate cocone nanquititlanizque tlamachtilcalco ihuan nanquipatlazque namotlaque . Tla amo nanquipia tepilhuan zan xihpatlaca namotlaquen . Ahquen amo tlaneltocaz ce metztli motlacalilia ; oncuan quinchazque . Ye cuali ye necohuiloz tlaquemitl . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70585,7978,spanish,nahuatl,"Hay veces sola vengo , sola , hay veces paso a traerlas a mis compañeras .",kimaka sanne ' wa niwi : c noseselto kimaka nikwalantewa nomaikiniwan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70586,7979,spanish,nahuatl,"Así pasaron tres o cuatro meses . En el octavo mes después de la matanza nos dijeron los carrancistas : Si ustedes no se van a México quemamos todas las casas . Nos agarraron y nos dejaron en México . Ciertas personas se quedaron en San Gregorio Atlapulco ; otras se fueron para Xochimilco , donde tenían conocidos .","Ye yiman opapanoc cana yeyi nozo nahui metztli . Ipan chicueyi metztli de notlan otlamimihtito otechilhui carrancista : Tla amo nanyazque ica México titliquechizque nochtin caltin . ” Otechcuito ihuan otechcahque México . Cequintin tlaca onecahualo ica San Gregorio Atlapulco ; occequi hualaque ican Xochimilco , ca otlaixmatia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70587,7980,spanish,nahuatl,"5 Técpatl , 1380 .","V Tecpatl xihuitl , 1380 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70588,7981,spanish,nahuatl, Artistas y sabios,Toltecah ihuan tlamatinime,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70589,7982,spanish,nahuatl,Allí se quedaban Pedro y,Noponi mokauayaya nopa Pedro uan nopa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70590,7983,spanish,nahuatl,Parescio un yndio llamado Lorenzo y mostró al dicho alcalde una cedula y recaudo [ conocimiento ] de cómo la dicha Ysabel Ana difunta le abia bendido en su bida un pedazo de solar [ tlalmantli ] en ocho pesos y quatro tomines .,Occepa zatepan in yehuatl Lorenzo Diego quihualnesti oc no centetl conocimiento onca micuiliuhtica ynic quimocoui tlalmantli chicuey pesos yhuan nahui tomin quimacac in tlalli zan yehuatl tlanamacac Ysabel Anan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70591,7984,spanish,nahuatl,¡ Qué aglomeración en las calles ! ¡ Qué muchedumbre en las banquetas ! Se acerca la hora de cerrar . Por esto hay tanto tráfico en la calle . Es una ciudad de 3 millones de habitantes y hay mucho tráfico en las calles .,Tlenzan tlacayoh in calohtlipa ! TIenzan miac tlacah ipan caltepacholpa ! Ye imán acitica tlatzacuazqueh itechpa huel ohtotoca ipan ohtli . la hueyi altepetl yeyi millon tlacah ihuan oncateh miac ohnehnenqueh ipan calohtin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70592,7985,spanish,nahuatl,"La erección de dicha cruz se hizo en el año de 1531 , 13 Ácatl en la antigua cuenta de los años ; cuando se levantó , hacía 13 años que los españoles habían llegado .","Auh yn tlaquetztli ypan xihuitl de mill 531 años , auh yn huehuexiuhxiuhtlapohualli Matlactlomey Acatl ; ye iuh matlacxihuitl omey acico yn españolesme yn iquac moquetz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70593,7986,spanish,nahuatl,"Entonces los mexicas se pusieron de acuerdo , y dijeron : Que nadie tome cautivos .","Auh yc niman omonahuatique yn mexica , quimolhuique : Ayac ça ce caciz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70594,7987,spanish,nahuatl,. Con esto les dió a entender que habían llegado hasta Ayotla . Y les dió también a cada uno un ato de mantas de pelo de conejo ;,. Yeuatl in in ic quin nezcayoti Ayotlan calacque auh no iuan in quin macac tilmahtli in cehcemme cecenquimilli in tochpanecayotl ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70595,7988,spanish,nahuatl,¿ Vas a castigar al muchacho ?,¿ Tiah ticohcoltiz in piltontli ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70596,7989,spanish,nahuatl,Azúcar o miel al gusto,"Tlatzopeliloni , ahzo necuhtli . ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70597,7990,spanish,nahuatl,ya cercana la conmemoración del v centenario del descubrimiento de américa o como por iniciativa del doctor leónportilla ha sido llamado encuentro de dos mundos si en las esferas oficiales se desarrollaron actividades para recordar tan magno acontecimiento en algunos sectores de las comunidades indígenas surgió el deseo de recordar aquellos hechos pero con una perspectiva distinta es decir revalorando la herencia cultural de los antiguos mexicanos pero no sólo eso sino también a darle el justo valor a lo que aquellos nos dejaron como herencia y que sobrevive ha perdurado y ha sufrido todo lo que una cultura sometida de hecho sufre y que puede resumirse en pocas palabras incuria abandono cuando no desprecio,ye itech in tlalnamiquilizilhuitl in mochihua itechcopa in macuilli macuilpoalxiuhtiliztli inic molnamiqui in america tlapaninextiliztli ahnozo quen quimihtalhuia in temachticatzintli in ome cemanahuac nenamiquiliztli ompa tlahtocayohpan miec tlamantli in omochiuh inic molnamiquiz inon tlamahuizolli no iuhqui in ipan miec macehualaltepetl no omoelehui in inon molnamiquiz yece occetica monequia mopatiyotiz in otechmocahuililihteqhuaqueh in huehue mexihcah monequia inon tetlacahcahuililli moteihtitiz in oc nemi oc huehcahui ihuan tlatlemati quitlemati mochi in tlamatiliztlapeuhtliin quiihyohuia ihuan huel nelli mihtoz zan ica ome yei tlaxiccahualiztli tlacahcahualiztli tlatelchihualiztli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70598,7991,spanish,nahuatl,"Y hacía sus espinas con piedras preciosas , y sus ofrendas de ramas de abeto con plumajes de quetzal . Y cuando ofrecía fuego , ofrecía turquesas genuinas , jades y corales . Y su ofrenda consistía en serpientes , pájaros , mariposas que él sacrificaba .","Auh in ihuitz quichihuaya Chalchiuhtli , in iyacxoyauh quetzalli Auh yn quitlenamacaya teoxiuhtli , chalchiuhtli tapachtli . Auh in inextlahual catca cohuatl , tototl , papalotl in quinmictiaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70599,7992,spanish,nahuatl,salió,kisato,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70600,7993,spanish,nahuatl,por esta razón te voy a suplicar :,por nehin razón nimitztatauhtiti :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70601,7994,spanish,nahuatl,"De nuestras maestras , ninguna quería quedarse a residir en Milpa Alta . No había casas que rentarles ; no había pan . Ni quien sirviera [ de criado ] . Ninguno de los maestros se quería quedar . Así es que , tal como se había pensado , alquilaron casas . Para entoncescomenzaron a quedarse en Milpa Alta [ los maestros ] .",Totlamachtilcahuan amoca huel oquinequia mocahuaz chantiz Momochco Malacateticpac . Amo onyeya caltin quintetlaquehuizque ; amo inyeya pantzin . Nian aca tlatepalehuiz . Nochtin temachtiquez amo oquinequia mocahuazque . Oncuan on omonemili oquintlaquehque caltin . Ye yiman on opehque mocahque temachtiquez Momochco Malacateticpac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70602,7995,spanish,nahuatl,"Al principio de enero de este nuevo año se nombró alcalde a don Diego Luis de Moteuczoma , vecino de Atzacualco ; éste era hijo del señor que murió en España , don Diego Luis de Moteuczoma Ihuitltemoctzin .","Ypan in in yancuic xihuitl ypan ypan yancuic metztli henero , yquac macoque yn alcaldeyotl yn don Diego Luis de Moteuhcçoma Atzaqualco chane ; ynin ypiltzin yn tlacatl yn ompa omomiquillito España don Diego Luis de Moteuhcçoma Yhuitltemoctzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70603,7996,spanish,nahuatl,"8 Acatl , 1175 .","VIII Acatl xihuitl , 1175 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70604,7997,spanish,nahuatl,"Fue , y vio que eran unos 40 .","Quimitato , azoc untecpanti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70605,7998,spanish,nahuatl,Todavía bajaba en los arroyos .,Noja temoyaya ne atlajtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70606,7999,spanish,nahuatl,"Las pastorcitas llevaban ropa blanca ; y sobre sus cabezas coronas de azahares como de naranjo . Estos azahares los hacían con cera . Les ponían sus vestidos blancos y un arco esponjado y les ponían flores de papel para que se vieran mejor . Y los músicos tocaban una guitarra y una chirimía . Así las criaturas sabían bailar : tenían que estudiar como dos meses , cada ocho días , sábados y domingos . Así es cómo aprendían bien io que tenían que cantar . Y decían : Vamos , vamos a bailar al portal de Belén . Vamos a ver al Dios santo que ha nacido en Belén .","Inin pastoratin intzotzoma nochi iztac ; oquicuaticpanoaya ce corona quename inon azahares de naranja . Inin azahares oquichichihuaya ica cera oquinmacuiaya intzotzoma iztac ihuan ce arco omototonpoxhuaya ihuan oquitlaliliaya amaxochitl , oncuan on achi cual neciz . Huan tlatzotzonque oquitzotzonaya ce guitarra huan ce tlapitzalcuahuitl . Ica on cocone yoquixmatia tlen tlen quitotizque : cana ome metztli omomachtiaya cecen chicueyi tonali sábado huan domingo . Oncuan on cuali quizalozque tlen mocuicatizque . Huan oquitoaya : Tiahue , tiahue titotizque ompa portal in Belén . ¡ Timotilizque Toteotatzin omotlacatili ompa Belén !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70607,8000,spanish,nahuatl,Luego voy a pelar .,onkán nitlawa ' so : mas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70608,8001,spanish,nahuatl,"También entendió en la contención del agua el señor don Luis de Velasco , antes de que viniera a la ciudad de México a tomar posesión del gobierno .",Yhuan no yehuatzin ompa ypan motlahtolti yn atzaqualiztli yn tlahtohuani don Luis de Velasco yn oquic ayemo hualmohuetzitia nican Mexico ypan ytlahtocayo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70609,8002,spanish,nahuatl,"que no lo toque el ratón ,","mah amo quimatoca quimichin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70610,8003,spanish,nahuatl,Las uvas no se dan en la Meseta Central de México .,In cuahtotoloctli amo momaca ica huehcapa tlalpan Mexihco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70611,8004,spanish,nahuatl,"Esta palomita tiene hambre , debemos darle trigo , cebada o avena .","Mayana in huihuilotl , monequi ticmacazqueh trigo , cebada nozo avena .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70612,8005,spanish,nahuatl,2 litros de agua,Ome litro atl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70613,8006,spanish,nahuatl,"Fray Jerónimo de Zárate , predicador de San José , también había hablado sobre ello , ordenando que se hicieran los festejos ; y el corregidor mayor dijo que quienes lo hicieran mejor recibirían un premio en dinero .","Auh in yehuatzin fray Jerónimo de Sárate temachtiani Sant Joseph no cenca huell ipan motlatolti , yc motlatlaquauhnahuatilli in papaquiliztli mochihuaz ; yhuan quihto in corregidor mayor yn aquique huel mahuiztic quichihuazque motlaxtlahuizque macozque tomines .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70614,8007,spanish,nahuatl,"Artículo 86 . - El cargo de Presidente de la República sólo es renunciable por causa grave , que calificará el Congreso de la Unión , ante el que se presentará la renuncia .","Tlen 86 Tlanahuatihcayotl . In tlanahuatili tlen Tlayecanani Totlalnantzin san huelis mocotonas ica hueyi tlahtlacoli , tlen quiyeyecos Hueyi Tlahtocan tlen Sennechicolistli , campa motemactilis amatl tlen quicotona tlanahuatili .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70615,8008,spanish,nahuatl,Es hongo ( nanakat ) .,In nanakat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70616,8009,spanish,nahuatl,"no me hagas cosquillas , tú , Chikomexochitl .",amo xinechkekelo ta Chikomexochitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70617,8010,spanish,nahuatl,"A siete dias de mayo de mil y quinientos y ochenta y siete años Pedro Ahuexotl pregonó en Copolco que se vendían las casas y tierras de Ysavel Maria dan ochenta pesos y nadie respodió ; testigo Juan Pablo . Ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",XXI pregon . - A siete dias de mayo de mil e quinientos e ochenta y siete años in Pedro Ahuexotl otzatzic in Copolco oquitecaquiti inic monamaca ycal ytlal Ysabel Maria oquiteneuh in ipatiuh napohualli pesos ayac otlananquilli testigo Juan Pablo . Ante mí Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70618,8011,spanish,nahuatl,"Preguntaron , pues , los chalcas acxotecas a los chichimecas totolimpanecas : Decidnos , señores chichimecas , ¿ adónde vais ? .","Quihtoque yn chalca acxoteca quimilhuique yn chichimeca totollimpaneca : Xihualmohuicacan , tlahtoqueé chichimecaé , can anmohuica , can antlamatihui ? .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70619,8012,spanish,nahuatl,también ( ella ) se muere de sed .,no miqui de amic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70620,8013,spanish,nahuatl,"Ahorita tenemos ya un substituto para Silvia , un gato pequeño del mismo color , que nos regalaron","Axcan ticpiah occente oquipatlaco Silvia , ce mizconetl zan ye itlapalyo ca otechtlacolihqueh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70621,8014,spanish,nahuatl,"No les deja más que una manta regular , un pañete femoral regular , un calzado regular , una camisa regular , un faldellín regular : del todo los deja desnudos .",Zan ipan quinmamacaya in cualli tilmatli in cualli maxtlatl in cualli cactli in cualli cueitl in cualli huipilli uel quinpepetlaua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70622,8015,spanish,nahuatl,"Para entonces , Yohuallatónac Segundo llevaba cuatro años gobernando como decimoquinto tlatohuani de Colhuacan .",Yn ihcuac yn ye iuh nauhxihuitl tlahtocati yn icome ytoca Yohuallatonac yn iccaxtolli tlahtohuani Culhuacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70623,8016,spanish,nahuatl,"4 Tochtli , 1210 .","IIII Tochtli xihuitl , 1210 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70624,8017,spanish,nahuatl,"¡ escuchad ! ¿ qué hacen los valerosos ? ,","¡ xicaquican ! , ¿ tlein yequichihua in tequihuaque ? ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70625,8018,spanish,nahuatl,"Los jefes mexicas que llegaron eran en total veinticuatro , pero sólo se quedaron y se asentaron en Tenochtitlan los doce sic chichimecas que acabamos de nombrar , encabezados por Tenochtzin ; hacía 26 años que los mexicas lo habían puesto en Colhuacan para que los acaudillara .","Oca yzquintin in yn mexica yn acico in ye mochintin centecpantli onnahui , yece çan yehuantin yn Tenochtitlan mocauhque yn oncan motlallique yn nican no motocateneuhque matlactlomomentin yn chichimeca , yehuatl quinhualyacantia yn Tenochtzin ; yn ihquac yn ye iuh cenpohuallonchiquacen xihuitl oncan quitlallique yn Culhuacan yn mexica ynic quinyacana .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70626,8019,spanish,nahuatl,Buenas tardes tía le digo también yo .,nimicmo tlapalwitika a ' mo tinečmonankililia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70627,8020,spanish,nahuatl,Ahora ustedes nomás se van a quedar,Nama imojuanti san inimokauase,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70628,8021,spanish,nahuatl,Entonces así [ el conejo ] se aventó y se fue a,Uajka ijkino momajkauato tlaskito ipa ne,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70629,8022,spanish,nahuatl,"Yo don Francisco Ximenes , juez por su magestad pareció a ante mí una ( yndia ) llamada Ana Xoco vezina ( del barrio ) de San Sebastian Zacatla y dixo que hazía saber a la justicia de unas casas que la susodicha y su marido labraron y edificaron por el tiempo que hubo en esta tierra una enfermedad de paperas y por el dicho tiempo mercamos la piedra y el adobe y madera y que abian gastado en las dichas casas quinze pesos y un fardo de algodón .",Nehuatl don Francisco Ximenez gobernador juez in ipaltzinco su magestad nican nixpan ohualla ytuca Ana Xoco chane San Sebastian Zacatla oquito niccaquiltia yn justicia ytechcopa yn tocal tomestin yn nonamic ynic ticquetzque yn iquac quechpozahualiztli manca cocolistli mochi ticcouhque in tetl yn quahuitl yn ihuan xamitl yn ipan popoliuh castolli pesos yhuan cenpetlatl ychcatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70630,8023,spanish,nahuatl,"Una granizada cae sobre le lago de Tenochtitlan , que causa la muerte de los peces . Esto ocurrió el año 11 conejo",Ohuetz tecihuitl iatezcauhpan Tenochtitlan in oquimmicti mimichin . Yehuatl in mochiuh ipan matlactli once tochtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70631,8024,spanish,nahuatl,"Cuando terminó el sacrificio de los xochimilcas , el águila voló y volvió al sitio de donde había bajado .","Yn ountlanque miqui xochmilca niman yc patla , çano unpa ytztia y ualtemoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70632,8025,spanish,nahuatl,Se extiende como ayote y su fruto es rojo por fuera .,Mouilana kemej ayoj uan itakka panchichiltik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70633,8026,spanish,nahuatl,"También en este año trajeron a cuatro principales de Chalco Amaquemecan a fin de presentarlos ante el tlatohuani Ahuitzotzin para que éste les diera sus señoríos : el primero se llamaba Xiuhtzin Tlátquic y era hijo de Cuauhtlehuanitzin Tlailotlacteuctli , tlatohuani de Tenanco ; el segundo se llamaba Huehueyotzintli y era hijo de Cacamatzin Teohuateuctli , tlatohuani de Amaquemecan ; del tercero no se sabe el nombre , porque no había sido escogido ni nombrado como los demás , sino sólo llevado a presentar ; solamente los dos primeros habían sido debidamente escogidos y nombrados : uno para que gobernara en Tlailotlacan Tenanco , y el otro para que gobernara en Atlauhtlan Tenanco ; el cuarto de los que vinieron de Amaquemecan se llamaba Cuauhcececuitzin e iba a gobernar en Panohuayan .","Auh no yquac yn ipan in xihuitl yn huallaque yn quihualhuicaque nahuintin pipiltin yn Chalco Amaquemecan , yn quimixpantico yn tlahtohuani Ahuitzotzin ynic yehuatl quinmacaz tlahtocayotl : yn icce ytoca Xiuhtzin Tlahtquic , ynin ypiltzin yn Quauhtlehuanitzin Tlayllotlacteuhctli tlahtohuani catca Tenanco ; yn icome ytoca Huehueyotzintli , ynin ypiltzin yn Cacamatzin Teohuateuhctli tlahtohuani Amaquemecan ; auh yn iquey amo huel momati yn itoca , yehica camo tehuan tlayxquetzalli tlapepentli , ca ça tlahantli ; ca çan yehuantin yn omotocateneuhque omentin yn tlapepenaltin yn tlayxquetzaltin : ce tlahtocatizquia Tlayllotlacan Tenanco , yn icome ompa tlahtocatizquia yn Atlauhtlan Tenanco ; auh yn icnahui yn ompa huallaque Amaquemecan ytoca Quauhcececuitzin Panohuayan tlahtocatiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70634,8027,spanish,nahuatl,2 dientes de ajo,Ome axoxtlantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70635,8028,spanish,nahuatl,"Con eso se puede morir uno , eso dicen , no sabemos si es verdad o no porque ese día lavamos los chiquihuites , canastas , ollas , los ayates , las canastas de tortillas , ayates gruesos , servilletas , de todo .","sakanon kwali se : miki eso kitu’wa a ' mo tihmati košmelawa : k košina’mo porke i : kwakon titlapapa ' ka čikiwti , kanastas , šokti ayame tlaškalčikiwti ayatilakti , serbietas de muči .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70636,8029,spanish,nahuatl,ameis,manxitlazohtlacan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70637,8030,spanish,nahuatl,"Artículo 118 . - Tampoco pueden , sin consentimiento del Congreso de la Unión : I . Establecer derechos de tonelaje , ni otro alguno de puertos , ni imponer contribuciones o derechos sobre importaciones o exportaciones . II . Tener , en ningún tiempo , tropa permanente ni buques de guerra . III . Hacer la guerra por sí a alguna potencia extranjera , exceptuándose los casos de invasión y de peligro tan inminente , que no admita demora . En estos casos darán cuenta inmediata al Presidente de la República .","Tlen 118 Tlanahuatihcayotl . Noihqui amo huelisqueh , tla amo temactilis tlahtolselistli Tlahtocan Sennechicolistli : I . Quixtlalis tlatechpohuilmeh tlen tlaeticayotl , ihuan noihqui tlen acalmeh inichan , ihuan amo teixcotlalis tlapalehuilmeh noso tlatechpohuilmeh tlen hualasi ihuan tlen quisa . II . Mopialis , ipan amo tlen cahuitl , nochipa yaotecameh ihuan acalmeh tlen yaoyotl . III . Sanmolhui quichihuas yaoyotl ahcaya tlen quiahuac chicahualistli , san moquixtia tlamantli tlen calaquih ihuan melahuac mochihua cualantli , tlen amo huelis mohuecahuilis . Ipan inin tlamantli saniman momatiltis Tlayecanquet tlen Totlalnantzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70638,8031,spanish,nahuatl,Se vende su fruto en ejote . Y cuando ya se seca se vende el frijol por kilo .,Monamaka itakka exot uan keman uaki ya kinamakaj in et por kilo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70639,8032,spanish,nahuatl,En el año 9 Tochtli 1410 no sucedió nada .,Chicuhnaui Tochtli atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70640,8033,spanish,nahuatl,"18 . Y no siempre busques , no siempre desees , quieras la buena apariencia , no te estés siempre peinando , no te estés viendo en el espejo ; no siempre te arregles , te engalanes ; no siempre desees el buen aderezo porque sólo es su capturar de gente ( del maligno ) , así envenena , engendra personas el hombre tecolote . Porque allá tu captura ya no es notoria , en alguna parte tu adorno , tu aderezo así te arrojará al agua , te despeñará o el hombre tecolote en algún lugar así te golpeará , te pegará con la falda ajena , la camisa ajena . Y para que no seas tenido por bellaco , cuando sigas el camino no mirarás a un lugar y a otro , sólo te esforzarás en la marcha , no irás palmoteando , no seguirás zigzagueando el camino , no en los hombros de la gente te irás deteniendo , te irás apoyando ; no irás cogiendo las manos de las personas , no irás meneando la cabeza con presunción , no irás haciendo bromas , no irás mirando a la cara de la gete , no irás pasando con frecuencia a las personas , no irás colocándote al frente si no se te ordenó .","18 . Yhuan ma muchipa tictemo , ma muchipa tiquelehui , ticnec in qualli nexintli ; ma muchipa timopepetla , timotezcahui , ma muchipa timoyecquetz , timoyecchichiuh ; ma muchipa tiquelehui in qualli nechichihualiztli , ca zan itetlacaanaya ye tetlapahuiya , temixihuiya in tlacatecolotl . Ca oncan motlamalia , ca aoemo ixneztica in cana ipan immoneyecquetzaliz , moneyecchichihualiz , ye mitzatoyahuiz , mitztepexihuiz in tlacatecolotl , cana ye mitztzotzonaz , mitzhuitequiz in tecue , in tehuipil . Yhuan inic ahmo titlahuelilocamachoz , in ihquac ohtli tictocaz , ahmo ahuiccampa titlaehiz . Zan tictequimatiz in ohtli , ahmo timomatlatlaztiaz , ahmo tichuihuiltectiaz in ohtli , ahmo tequcchpan timotlatzitzquilitiaz , timotlaquechitiaz ; ahmo titematzitzquitiaz , ahmo timoquatlatlaztiaz , ahmo ticamanalotiaz , ahmo titeiztotocatiaz , ahmo titepapanahuitiaz , ahmo tlayacac timoquetztiaz intlacamo otinahuatiloc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70641,8034,spanish,nahuatl,Entonces perecieron los de Alotépec .,Nican poliuhque alotepeca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70642,8035,spanish,nahuatl,Serie de voces inarticuladas En Colhuacan lugar de temores,Yyaha yyayya yya ay a ayyo ayyayya aya yya yo ayya iya ayya iya yyo Colivacan mavizpan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70643,8036,spanish,nahuatl,Caldo de habas CON VERDOLAGAS,Ahuaxmolli ica ITZMIQUILITL,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70644,8037,spanish,nahuatl,"Y se midió el tlalmantli , en dirección al oriente , doce brazas y de ancho cinco brazas y luego ahí colocamos las estacas , allí donde termina el lindero .",Auh yn motamachiuh yn tlalmantli yn tlamellahua tonatiuh yquizanpa matlacmatl omome maytl auh ynic patlahuac macuilmatl auh niman oncan oticmamanque estacas yn oncan tlatlami quaxochtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70645,8038,spanish,nahuatl,su madre teje el algodón .,ichkatsaua inana .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70646,8039,spanish,nahuatl,En el año 6 Calli 1433 pereció el cuauhnahuaca .,Chiquacen Calli yca yquac poliuh quauhnauacatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70647,8040,spanish,nahuatl,"Quizá tú mismo estropearás lo que es mi riqueza , la acabarás ; yo , con flores color de ave de fuego , para ti haré resonar mi vientre , aquí está : a ti hago ofrenda .","In ye ahcazomo nehuian ticmitlacalhuiz nonecuilol , tzontiquitztoz ; xiuhquechol xochitica , nihtic nimitztzonaquiz , onca yetoz : motenchalohtzin nimitzmacochihuiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70648,8041,spanish,nahuatl,"Pero nomás al amanecer ya no había [ maíz ] ,",Pero san tonili axakaki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70649,8042,spanish,nahuatl,"Dijo Axolohua a sus compañeros : Allá he visto a Tláloc , que me habló y me dijo : ` Se ha fatigado mi hijo Huitzilopochtli viniendo acá ; aquí estará su casa , y será preciosa para que en ella vivamos juntos sobre la tierra ' .","93r . . . ytoca yn Axollohua niman ye quimilhuia yn icnihuan : Ca oniquittato yn Tlalloc , ca onechnotz ca quitohua : `Oquimihiyohuilti , ca ohuacico yn nopiltzin yn Huitzillopochtli ; ca nican ychan yez , ca yehuatl ontlaçotiz ynic tinemizque yn tlalticpac ca tonehuan ' .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70650,8043,spanish,nahuatl,Uno debe dominarse .,Nino tlatonewilia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70651,8044,spanish,nahuatl,te voy a suplicar en esta hora .,nimitztatauhtiti itech nehin hora .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70652,8045,spanish,nahuatl,"6 Técpatl , 1160 .","VI Tecpatl xihuitl , 1160 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70653,8046,spanish,nahuatl,"Luego empezaron a repartir premios a los que habían pasado el año . Y me dieron un diploma donde estaba escrito : YO , PORFIRIO DÍAZ , PRESIDENTE DE MÉXICO , EN NOMBRE DE LA PATRIA , REPARTO ESTAS MEDALLAS PORQUE SON APLICADOS LOS NIÑOS . QUE NUNCA OLVIDEN , QUE GUARDEN EN SU MEMORIA LO QUE HAN APRENDIDO BIEN .","Opehque zan niman quixexeloa premios de tlen oc hualoquizque ipan occe xihuitl otipanoque . Ihuan onechmacaque ce diploma cano icuilactaya NEHUATL , NIPORFIRIO DIAZ , ALTEPETL MEXICO , IPAN ITOCA TOTLALNANTZIN , NICTEXEXELHUIA INIMEQUEZ MEDAYATIN IPAMPA MOMACHTIA COCONE , ONCUAN ON AIH QUILCAHUAZQUE TLEN QUINMACA IN TZONTECO CUALI MOMACHTIA” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70654,8047,spanish,nahuatl,"En tierra otomí , en tierra nonoalca , en tierra nahua , los mexicanos con escudos , ¡ Ea ! Aún ahora se procuran placer",. Otomico noyonco nauaco Mexicame ya ya avilili . Otomico noyonco nouaco Mexicame a ya chimalica Xaxa ! Auh in oc in ya avilili .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70655,8048,spanish,nahuatl,"cabezas de diversos pájaros ,",inin tzonteco inepapantotome intlazototome,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70656,8049,spanish,nahuatl,con ese día se cortó el trabajo .,ika nopa se tonal otonki tekitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70657,8050,spanish,nahuatl,"Tiene más de ochenta años , pero representa mucho menos . Ha conservado su juventud mediante una vida moderada . Apena * tiene cana » .",Ye omopanahui nauhpohualli xihuitl ihuan tetech mota neci oc telpocatzin . Techihchican omopalehui ipampa in teyecnemiliz . Quimach mopehualtia tzoniztalehuihua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70658,8051,spanish,nahuatl,solamente dos,ometsitsi itstoya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70659,8052,spanish,nahuatl,"que brote ,","mah matapani ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70660,8053,spanish,nahuatl,Entonces se ataron nuestros años por cuarta vez ; los mexicas los ataron en Tecpayocan .,Nican ypan in ycnauhtetl toxiuh molpilli ; quilpillique yn mexica oncan Tecpayocan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70661,8054,spanish,nahuatl,Tenga cuidado que no se caiga .,Ximotlatlachilti amo onhue tziz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70662,8055,spanish,nahuatl,solo dejó que se hiciera,san kikauili ma eli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70663,8056,spanish,nahuatl,emite voces como de alegrÍa o de tristeza hace esto el perro cuando siente gusto como cuando por la tarde ve llegar a su amo del trabajo o de otro lugar entonces también salta frente a él da vueltas a su alrededor se echa al suelo patas arriba y menea éstas cruzándolas también así hace cuando pretende hacerse querer granjearse a la hembra o cuando lo acosa otro perro y él no quiere pelear atacar cuando esto ocurre y el otro perro 10 hostiga se va sobre él 10 muerde y él no se siente fuerte para enfrentarlo entonces empieza a emitir voces lastimeras sólo se echa al suelo patas arriba agacha las orejas muestra sumisión se revuelca mostrando mansedumbre entonces el otro perro ya no le hace nada ya no le hace ningún daño lo deja en libertad,pitztzahtzr inin quichihua in chichi ihcuac pahpaqui yubquin ihcuac teotlahcan quihta iteco in tequipan anozo occeccan yomohualeuepato yoahcic in ichan immanon no ixpan mahcotitlani itech momahmalacachoa mahquetzteteca ihuan momanepanoa no yuhquin quiehihua iheuae quinequi motlatlazohtlaltiz quimoixnextiliz in cihuaehichi no yuhqui ihcuae quipepehualtia occe ehichi ihuan ya ammo quinequi momacaz motehuiz ihcuac inin pano in occente chichi quineneuhcahuia ipan yauh quicuacua ihuan ye ammo mochicahuacamati in tlaixnamiquiz quinihcuac ye pehua pitztzahtzi zan mahquetzteteca monacazpiloa motlaicnoihtitia motlaocolmimiloa lmmanon in occe chichi ayocmitla quichihuilia ayocmo quiquenchihua quicahcahua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70664,8057,spanish,nahuatl,"y hazlo dar fruto ,","huan xictacayoti ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70665,8058,spanish,nahuatl,No se vende en Cuetzalan .,Amo monamaka Kuesalan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70666,8059,spanish,nahuatl,Me aflijo,Nicnotlamati,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70667,8060,spanish,nahuatl,En el año 4 Calli 1405 no sucedió nada .,4 Calli atle muchiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70668,8061,spanish,nahuatl,"sobre él se colocan las flores de escudo , los collares de flores , las guirnaldas de flores , y también allí se colocan dos cazoletas de tabaco , allí se coloca la caña de tabaco : están ardiendo .","ipan in commahmana in chimalxuchitl in xochicozcatl in icpaxuchitl ; auh oncan conmana in yecaxitl ontetl , oncan conteca in yetl tlahtlatlatoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70669,8062,spanish,nahuatl,"Se muelen y se fríen con manteca , cuando ya están cocidos , ya se comen .","Ompa se kikuechoua ya uan se kitsoyonia ika manteca , tami oksi maj se kikua ya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70670,8063,spanish,nahuatl,"Resuena el canto , los cascabeles se hacen oír ,","Icahuaca cuicatl , oyohualli ehuatihuitz ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70671,8064,spanish,nahuatl,"Este año es designado como Virrey de la Nueva España don Juan Antonio de Vizarrón y Eguiarrieta , arzobispo de México .",Inin xiuhpan huei iteopixcatzin México in itoca Juan Antonio de Vizarron y Eguiarrieta quitlalique yuhquin Itlahtocateixiptlatzin Yancuic Caxtillan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70672,8065,spanish,nahuatl,"Por aquí no hay mucha , sólo en los cafetales . A donde se da , hay mucha .","Nikauín amo semi onkak , solo komo kajfentaj . Kampa mochiua tel onkak .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70673,8066,spanish,nahuatl,con eso regalar y con eso iba a regalar tu papá .,ika xitetlajpalo ika tetlajpaloski mopapá .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70674,8067,spanish,nahuatl,"Sí , a mi abuelo le gustó el progreso , él gastó muchos miles en tractores , máquinas de siembra , para cosechar , etc . Solamente así puede uno progresar en estos tiempos modernos .","Quema , in nocoltzin tepactia in ahcoquixtiliztli , yehuatzir cemi miac tomin ica omoco h u i 1 i tepoztlahuilanqueh maquinatlatocanih , tlapixcanih , zan ihquion cualli tlapanahuiz mahcoquixtiz ipan in yancuic cahuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70675,8068,spanish,nahuatl,"Hacía 583 años que había tlatocáyotl en Colhuacan cuando los mexicas llegaron a asentarse allí , en tiempos del decimoctavo tlatohuani Coxcoxtli .","Auh yhuan ye iuh nepa centzonxihuitl ypan chiuhcnauhpohualxihuitl ypan yexihuitl yn oncan tlahtocayotl Culhuacan ynic oncan callaquico mexica , yc en blanco tlahtohuani oncan yn Coxcoxtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70676,8069,spanish,nahuatl,"les hacía llevar unos florones de papel encarrujado , que tenían como salientes erguidos puntas de pluma de quetzal : con hilo de color rojo vivo se los metía en las orejas .","quiuicaltia amapatlachtli quitototicac quetzalyacauitztli , chichilicpatica in qui cuicuitlalpiaya in conaquiaya innacazco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70677,8070,spanish,nahuatl,"Igualmente se metió el Tigre , aun no mucho se quemó cuando cayó en el fuego , con él sólo se chamuscó , se pintó con el fuego , se medio quemó , del todo bien no se quemó , por lo cual sólo manchado , manchado de tinta , manchado o salpicado .","Auh zan ontlatzacui in ocelotl , aocmo cenca huéllala in tletl huetzito , ic za motlecuicuilo , motletlecuicuilo , motlechichino , aocmo cenca huellalac , ipampan zan cuicuiltic , motlilchachapani , motlilchachapatz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70678,8071,spanish,nahuatl,No se vende .,Amo monamaka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70679,8072,spanish,nahuatl,"Le dieron , pues , a Ayocuantzin el señorío , y le ciñeron el tocado señorial y el xiuhhuitzolli , que era como una corona ; le dieron asimismo todas las demás insignias con que se denota la posesión del señorío .","Auh conmacaque yn Aoquantzin yn tlahtocayotl , yn teuhctzontli yhuan yn xihuitzolli conaquique , ynin ontlamantli yuhqui corona ypan pohuia ; yhuan yn ixquich ynic netlahtocatlalliloya yxquich comamacaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70680,8073,spanish,nahuatl,"¿ Cómo va a matar ? dijo un carrancista , ¿ cómo va a pegar o a dar de balazos ?",¿ Quenin quimotlatzontequilililiz ? ” Oquito ce carrancista : ¿ Quenin quimomaguiliz nozo quimocueponiliz ? ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70681,8074,spanish,nahuatl,"Según se dijo arriba , llegaron juntos el tlatohuani Ocelotzinteuctli y sus padres , que se llamaban Cuáuhquez y Eztecon ; todos ellos habían partido de Atenco en este mismo año de 13 Calli , 1297 , en que llegaron .","Ye centlamantin yn itahuan yn oncan ipan acico , yn iuh omihto tlacpac , yn i mochtin hualcenyahque tlahtohuani Ocellotzinteuhctli , yn itoca Cuauhquez yhuan yn itoca Heztecon ; Atenco huallehuaque ynic tepan acico yn ipan in omoteneuh xihuitl XIII Calli xihuitl , 1297 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70682,8075,spanish,nahuatl,"En el año 6 Calli 1485 murió Tizocicatzin , quien gobernó durante cuatro años .","Chiquacen Calli xiuitl yc omic Tiçoçicatzi , nauxiuitl yn ontlatocat .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70683,8076,spanish,nahuatl,"Para entonces , hacía siete años que Chalchiuhtlatónac Segundo gobernaba como decimotercer tlatohuani de Colhuacan .",Auh yn ihcuac yn ye iuh nepa chiconxihuitl tlahtocati yn icome ytoca Chalchiuhtlatonac yn icmatlactlomey tlahtohuani Culhuacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70684,8077,spanish,nahuatl,"¿ Dónde está Atónal , dónde está Atónal ? No gobierna desde su piel de jaguar el mentiroso adivino Xayacamachan .","Catlin Atonal , catlin Atonal ? Amo tlato tequanehuatl yyaye yztlacaticipil y Xayacamacha ayao ay .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70685,8078,spanish,nahuatl,". Y todo esto , todo lo mencionado : plumas de quetzal , oro , jades , toda clase de pluma fina entonces precisamente se multiplicó , abundó .",". Auh ye ixquich in ye mochi in omoteneuh : in quetzalli , in teocuitlatl , in chalchihuitl in ixquich tlazoihuitl oc cenca oncan omiequix otlapiuix .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70686,8079,spanish,nahuatl,Preparación :,QUenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70687,8080,spanish,nahuatl,Esto causó gran asombro y espanto en la ciudad de México .,"Cenca ic ne - | | 273 - içahuilloc , yc netetzanhuilloc in nican ipan ciudad Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70688,8081,spanish,nahuatl,"traía , que lo molestarían , le darían muchos empujones , o bien lo maltratarían , descubrió un poco que eran flores .","huiccatz , ca ic quitolinizqueh , quitohtopeuhazqueh , noze ic quimictizqueh , tepiton quihualnextih ca xochitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70689,8082,spanish,nahuatl,". Y en segundo lugar vino a regir Tlacateotl , y en su tiempo se instalaron jefes del tráfico . Ellos : Cozmatzin , Tzompantzin . En tiempo de éstos se dió a conocer la pluma de quetzal , aun no la larga , y la de zacuan , y turquesas y jades y mantas suaves y pañetes suaves : lo que se vestía la gente hasta entonces todo era de fibra de maguey : mantas , camisas , faldellines de hombre de fibra de maguey .",". Auh in ic ome motlalico tlatouani Tlacateotl , auh no ipan motlalique in puchtecatlahtoque , yehuantin in Cozmatzin , Tzompantzin . Ye impan nez in quetzalli : ayamo uiac , iuan zacuan iuan xiuiti iuan chalchiuitl iuan yamanqui tilmahtli , yamanqui maxtlatl in nequentiloya zan oc mochi ichtilmatzintli ichuipiltzintli ichcuetzintli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70690,8083,spanish,nahuatl,". allí lo colocan enhiesto , apoyan al armazón de madera con estacas : allí se va consumiendo el cuerpo .",. ompa conquetza quicacaxtlahxilotia ompa popuhlihuia in inacayo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70691,8084,spanish,nahuatl,Hace mucho frío .,Miac cehua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70692,8085,spanish,nahuatl,"Ya no estás aquí , ya no , en la región donde de algún modo se existe , nos dejaste sin provisión en la tierra , por esto , a mí mismo me desgarro .","Ayoquic , ayoc , quenmanian , titechyaitaquiuh in tlalticpac , yca , nontiya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70693,8086,spanish,nahuatl,"Han pasado 47 años desde que , en el año 5 Tochtli , 1562 , murió el señor don Cristóbal de Guzmán Cecetzin , hijo de don Diego Huanitzin y tlatohuani de Tenochtitlan , que gobernó durante seis años .","Auh yhuan ye onpohualxihuitl ypan chiconxihuitl yn ipan V Tochtli xihuitl , 1562 años , yn omomiquilli tlacatl don Christóval de Guzmán Cecetzin tlahtohuani Tenochtitlan , yn ipiltzin don Diego Huanitzin , yn tlahtocat chiquacen xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70694,8087,spanish,nahuatl,"Entre los tres discutían lo que habrían de decidir sobre la guerra o cualquier otro asunto importante ; ninguno tenía más atribuciones que los otros dos en el gobierno , y por eso se dice que había un tlatoloyan tripartito , con su tlatocáyotl y sus téucyotl .","Quicepanitohuaya ymeyxtin yn tleyn quitzontequia yaoyotl noço ytla huehuey tequitl ; ayac mopanahuiaya ynic tlapachohuaya , ynic mihtohua yexcan tlahtolloyan mochiuh yn teuhcyotica tlahtocayotica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70695,8088,spanish,nahuatl,Hay muchos relámpagos .,Huel tlapetlani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70696,8089,spanish,nahuatl,"13 Acatl , 1323 .","XIII Acatl xihuitl , 1323 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70697,8090,spanish,nahuatl,"Lo qual pasó en presencia e de ello fueron testigos Andres de Santiago , Martin Leonardo , Pedro Xuarez , Martin Moysen , Francisco Ximenes , Pablo [ sic pro : Pedro ] Bicente , Tomas Coyotl , Alonso Cipac , Tomas de Aquino , Miguel Yancuytl y el alguazil Francisco Uetla , Pablo Coatepetl , Francisco Aca .",Auh yn imixpan omochiuh in testigosme Andres de Santiago Marin Leonardo Pedro Xuarez Marin Muysen Francisco Ximenez Pedro Vicente Tomas Coyotl Alonso Cipac Tomas de Aquino Miguel Yancuitl yuan alguacil Francisco Uetla Pablo Couatepetl Francisco Aca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70698,8091,spanish,nahuatl,"Han pasado 44 años desde que , en el año 8 Calli , 1565 , murió el señor don Luis de Santa María Nanacacipactzin , tlatohuani de Tenochtitlan , que gobernó durante tres años ; con él los tlatocapipiltin mexicas tenochcas dejaron de gobernar en Tenochtitlan , entonces se interrumpió definitivamente el gobierno señorial de éstos .","Auh yhuan ye onpohualxihuitl ypan nauhxihuitl yn ipan VIII Calli xihuitl , 1565 años , yn omomiquilli tlacatl don Luis de Sancta María Nacacipactzin tlahtohuani Tenochtitlan , yn tlahtocat yexihuitl ; auh yehuatl in oytech tlamico ynic mexica tlahtocatepilhuan yn tenochca tlahtocatepilhuan yn aocmo yehuantin tlahtocati Tenochtitlan , yccen iquac cotonico yn intlahtocatepacholiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70699,8092,spanish,nahuatl,Y estos soldados que participaron en el dicho entierro estaban por marchar a la China para ir a servir al rey nuestro señor .,"Auh in yehuantin in omoteneuhque soldadostin | | 175 yn oncan cenquizque omoteneuh yc tetococ , ca yehuantin y yazque la China in quitequipanozque tohueytlahtocauh rey .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70700,8093,spanish,nahuatl,"12 Técpatl , 1296 .","XII Tecpatl xihuitl , 1296 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70701,8094,spanish,nahuatl,Es asesinado Francisco Villa en 1923 .,"Ipan nauhtzontli oncaxtolli oncempoalli omei xihuitl , Francisco Villa mictilo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70702,8095,spanish,nahuatl,— Lejos lejos ya no ve usted porque mi papá ya no ve lejos .,— non akmo solo ye ' on ohkiyon nele ' wel tito : ka ' .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70703,8096,spanish,nahuatl,Mañana tengo que verle de nuevo .,Moztla occepa niquitaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70704,8097,spanish,nahuatl,Y luego que por el dicho alcalde don Miguel Garcia [ que administra la justicia aquí en México ] fue vista y entendida la carta de venta mandó que ninguna persona ynquietase la posesión y la tenencia de la dicha casa .,Auh yn iquac oquimottili oquimocaquilti yn alcalde don Miguel Garcia justicia quimopielia yn nican Mexico niman motlanahuatilli yn ipaltzinco su magestad yn omotlacohui yni mocenmaquilia cemicac ytech pohuiz ayac quicuiliz quicahualtiz in quenmanian .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70705,8098,spanish,nahuatl,"Han pasado 4165 años desde que se inundó todo el mundo en el diluvio , el cual ocurrió en tiempos de Noé .","73 Auh ye matlactzonxihuitl ypan chicuepohualxihuitl ypan macuilxihuitl yn oapachiohuac nohuian cemanahuac yn motenehua diluvio , yc mochiuh yn ipantzinco yehuatzin Noé .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70706,8099,spanish,nahuatl,Al día siguiente fueron otra vez,Tonili sampa noia yajke,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70707,8100,spanish,nahuatl,La semilla también se vende .,Iteyo se kinamaka no .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70708,8101,spanish,nahuatl,"Nos dieron de comer , nos metimos en donde vamos a descansar .",titečtlamaka ' wan tikalake ' i ' teki de kin ganin tosewiske .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70709,8102,spanish,nahuatl,No hay que limpiarlo .,Amo mochipaujtani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70710,8103,spanish,nahuatl,Pobre de mi marido .,nikilnamiki asta kenos nikilnamiki nečtlakoltia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70711,8104,spanish,nahuatl,"Se tapa , ya está buena ya no está tiesa .",netlakentilo yekwalika akmo kwawpic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70712,8105,spanish,nahuatl,aquellos .,necateh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70713,8106,spanish,nahuatl,"41 . Y ahora eso es todo ; así devuelvo tu aliento , tu palabra , un labio , una boca tartamuda , la última , terrosa , quebrada , palabra de niños , la palabra de niñitos , la que aún no bien sale , la que aún no bien cae ; un labio , una boca , yérguete padre mío .","41 . Auh in axcan zan ixquitzin ; ye niccuepa immihiyotzin , immotlahtoltzin , in cententli , in cencamatl , impopoloni , in tzacui , in tlallo , in tapalcayo ; impipillahtolli , in coconetlahtolli in ayahuel onquiza , in ayahuel onhuetzi , in cententli , in cencamatl . Ma ximehuititie nottatzine .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70714,8107,spanish,nahuatl,KAUALIPOX,KAUALIPOX,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70715,8108,spanish,nahuatl,que quiere decir « nosotros buscamos nuestra casa » .,quitoz nequi temoa tochan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70716,8109,spanish,nahuatl,También decían los maestros : Querrán ustedes a sus padres porque ellos son los que se afanan por mandarlos a la escuela . Así nos aconsejaba el inspector ; así nos llegaba al corazón todas las palabras que nos dirigía .,Noihqui temachticahuan oquinmilhuiaya : Nanquitlazotlazque namotatzitzihuan ipampa yehuan motequipachozque ican namechtitlanizque tlamachticalco . ” Ihqui on otechnonotzaya inspector ; oncuan on toyolo oacia nochi tlen itlatol otechnonotzaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70717,8110,spanish,nahuatl,"La cuarta parte es la tierra de los negros , los cuales se hallan asentados a lo largo de casi mil leguas que hay por la costa , comenzando desde el Cabo Verde y hasta llegar al Cabo de Buena Esperanza .","Auh yn icnauhcan ca ompa yn intlalpan yn tliltique tlaca yn cacatzactin , ca yni - | | [14v] - c ompa onoque yn iccenmantoque , aço yxquichca ontzontli ypan matlacpohualli leguas yn oncatqui ynic atencopahuic ynic ompa peuhtica yn motenehua Cabo Verde yn oquic no ompa onacitica yn motenehua Cabo de Buena Esperança .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70718,8111,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70719,8112,spanish,nahuatl,"Vitaminas , sales minerales , verduras frescas , frutas , jugos de frutas y cereales noi ayudan a conservarnos en buenas condiciones .","Vitaminah , teiztah , xoxorqui . litl , xochicuallih , xochicualayotl ihuan izquimeh technahnamiquih toyecmatizqueh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70720,8113,spanish,nahuatl,Bueno entonces dijo bueno abuelito pues ya no voy a ir a la escuela .,bueno entonses yoki ' to bueno awelito pwes akmo nias in eskwela .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70721,8114,spanish,nahuatl,"En cambio Huehueyotzintli Tlailotlacteuctli , tlatohuani de Tzacualtitlan Tenanco , huyó y fue a establecerse en Tlacoyahualco ; a sus mujeres las llevó detrás de Xóyac , y no se presentó ante el Marqués .","| | 144v Auh yn Huehueyotzintli Tlayllotlacteuhctli tlahtohuani Tzacualtitlan Tenanco çan chollo , motlallito Tlacoyahualco , quinhuicac umpa yn icihuahuan Xoyac ycampa , amo quimottiti yn Marqués .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70722,8115,spanish,nahuatl,"Y cuando flechaban , nunca fallaban sus flechas , pues si tiraban al cielo cazaban un pájaro grande ; y si acaso erraba su flecha al tirar al cielo , al caer a tierra daba en un venado , en un conejo , en una serpiente o en una fiera .","Auh ynic tlaminaya , ayc nenquiçaya yn inmiuh yn ihquac tlaminaya , yntla ylhuicacpa tlaminaya conminaya yn huey tototl ; auh yntla onenquiçato yn inmiuh yn ilhuicacpa ye huallamintacia yn tlalticpac , quihualmintacia maçatl tochtli cohuatl tequani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70723,8116,spanish,nahuatl,En la ciudad de Mexico oy lunes veinte y cinco dias del mes de septiembre de mil y quinientos y sesenta y quatro años . Yo don Luis de Sancta Maria governador por su magestad y nos los alcaldes don Antonio de Sancta Maria y don Martin de San Joan que tenemos a nuestro cargo de hacer justicia en nuestra audiencia .,Y nican ciudad de Mexico Tenochtitlan axcan lunes a veinte y cinco dias del mes de setienbre de mil e quinientos e sesenta y quatro años yn neuatl don Luis de Santa Maria governador por su magestad yuan teuantin alcaldes don Antonio de Santa Maria don Martyn de San Juan yn tictocuitlauia justicia audiencia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70724,8117,spanish,nahuatl,"Sólo es vano afán , alegraos , gozad , amigos nuestros . Quizá no os alegréis , quizá no estéis contentos , amigos nuestros .","Zan nen tequitl , xonahuiyacan , xonahuiyacan , tocnihuan . ¿ Ha tamonahizque , ha tahuellamatizque , tocnihuan ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70725,8118,spanish,nahuatl,"que te he presentado [ devuélvemelo con la cosecha ] ,","tein nimitzmactilico ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70726,8119,spanish,nahuatl,Que el un aposento está en la derechera de Cuyuacan al sur que por las espaldas tiene tres brazas y el otro aposento está frontero a donde entra el sol en poniente y por las [ espaldas ] tiene quatro brazas y un codo [ omitl ] y por los lados [ tres brazas ] .,Auh inic mani calli centetl coyouacanpa ytzticac in itepotz hematl yhuan inic ontepantli in ithic ynic ontetl calli tonatiuh ycallaquianpa itzticac yn itepotz nanmatl yhuan cemomitl yn iyomotlan hematl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70727,8120,spanish,nahuatl,"El último día de diciembre de 1595 , domingo , se hizo una procesión , que salió de San Sebastián y llegó hasta San Lázaro Acalcaltitlan ; resultó muy hermosa , y participaron todos los naturales y los españoles .","Yn iquac domingo yn itlamian metztli deziembre de 1595 años , yquac tlayahualoloc , Sant Sebastián hualpehualoto ompa huilohuac in Sant Lázaro Acalcaltitlan ; huel mahuiztic yn mochiuh , yxquich tlacatl ompa huia yn timacehualtin yhuan castilteca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70728,8121,spanish,nahuatl,Que vayan a verlo .,Mah quitatih .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70729,8122,spanish,nahuatl,Tenemos demasiado poco tiempo para hacer este trabajo .,Amuel tocahyan inic ticchihuazqeuh inin tequitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70730,8123,spanish,nahuatl,"Y ella creció , creció , y se hizo","Para ya moskaltik , moskaltik uan",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70731,8124,spanish,nahuatl,"Y cuando empezó a clarear , el señor les dijo : “ Partamos , vayamos a saludar a los señores de Acallan ” .","Auh yn otlathuic niman quimitalhui : “ Ma tihuian , ma tiquihualapaloti yn tetecuhtin Acalan tlaca ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70732,8125,spanish,nahuatl,En la ciudad de Mexico a beinte y tres días del mes de noviembre de mil y quinientos y ochenta y nuebe años [ el tlahtouani ] don Antonio Baleriano juez gobernador administrador de la justicia por su magestad .,Yn nican ypan huey altepetl ciudad de Mexico a veynte y tres dias del mes de noviembre de mil e quinientos e ochenta y nueve años yn yehuatzin tlatohuani don Antonio Valeriano governador juez justicia quimopiyallia yn itechcopatzinco su magestad .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70733,8126,spanish,nahuatl,"65 . Hijo mío , muchacho mío , ya así eres , así te muestras a ti mismo . ¿ Acaso aún aquí con tierra , con tiestos juegas ? Sufres porque ya eres así ; así , eres espejo porque ya has manifestado quien eres , y así , eres flor porque has dado brotes ; y eres de rostro descubierto , eres brote de algo . Y todo acerca de ti aquí se ha dicho , por ti se hace reunión , aquí te encargan la falda , la camisa .","65 . Auh nopltzine , notelputzine , ye tiuhq , otimixpetlahualti . ¿ Cuix oc nican tlalli , tapalcatl , ticmahuiltia ? Timotolinia ca ye tiuhquiyn ; immaca zan titezcatl ca otixpetlahualoc , auh immaca zan tixochitl ca oticueponaltiloc , auh in titlaixpetlahual . in titlacueponaltil . Auh izquin nican mopan ommonotz , mopan ommocentlalia , nican mopan concahua in cueitl , in huipilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70734,8127,spanish,nahuatl,"Y cuando celebraron su capítulo en San Pablo , eligieron al provincial en presencia del señor virrey , el cual acudió allá dos días seguidos para que los religiosos no riñeran entre sí , y ésta era la primera vez que se hacía algo semejante .","Auh ynic oncan quichiuhque San Pablo capítulo , huel yxpantzinco tlahtohuani visurrey yn motlalli provincial , oncan omilhuitl mohuicatza ynic amo ytlah yc monepanoltolinizque teopixque , quin iyopa yuh nican omochihuin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70735,8128,spanish,nahuatl,"Oy martes a cinco dias del mes de mayo de mil quinientos y noventa y dos años , el dicho pregonero pregonó en el barrio [ tlaxilacalli ] de Yaotlica y dio a entender cómo se bende la casa y tierra de Mariana y aviendolo apregonado un español que no [ se ] sabe el nombre suyo el cual dixo : los ciento y ochenta pesos yo los daré por la casa y la he de ver si son buenas y luego pareció el dicho Luis Zavallos español y dixo yo quiero comprar la casa y agora otra bez pongo la casa y tierra en ciento noventa pesos y ansí lo dixo . Testigos que fueron presentes , el pregonero Diego Aztaxochitl .",Yn ipan axcan martes a cinco dias del mes de mayo de mil e quinientos noventa y dos años in tecpoyotl oncan otzatzic yn ipan tlaxilacalli Yaotlica oquitecaquilti ynic monamaca calli tlalli yn ical Marianan auh yn iquac otzatzic ce tlacatl español amo momati yn itoca oncan otlananquilli quito in chicuhnapohualli pesos nictemaz inic niccohuaz in calli in tlalli ynic tzatzihua axcan auh oc niquittaz azo qualcan auh niman occepa on ohualla in Luis Zavallos español oquito ca nelli huel nehuatl niccohuaz in calli axcan occeppa nictlallia chicuhnapohualli on matlactli pesos yuh oquito testigo tecpoyotl Diego Aztaxochitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70736,8129,spanish,nahuatl,"Las quales dichas tierras e camellon con todo lo arriba dicho está y es en el barrio [ tlaxilacalli ] que dicen Tlachquac y a todo se hallaron presentes por testigos Pedro Tlacocoa , Andres Mazatl , Miguel Ecahuehue , Tomas Necotl , Pedro Cohuatl , Martin Chichimecatl , Pedro Yaotl , Cecilia Teycchon , Ana Tiacapan , Juan Antonio , Angelina Xoco , Ysabel Mocel , Martin Cipac , Martin Ycnoxochitl , Magdalena Mocel .","Auh yn isquich yn omoteneuh in calli in tlali yn chinamitl onca mani yn ipan tlaxilacalli Tlachquac ymixpan testigosme yn otitlanamacaque Pedro Tlacocoua , Andres Mazatl , Miguel Ecahuehue , Tomas Necotl , Pedro Couatl , Martin Chichimecatl , Pedro Yaotl , Cencilia Tecuichon , Ana Tiacapan , Juan Antonio , Angelina Xoco , Ysabel Mocel , Martin Cipac , Martin Ycnoxochitl , Mathalenan Mocel",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70737,8130,spanish,nahuatl,"He aquí la carta de venta que presento ante Uds ... lo hago para que se enteren que la casa es precisamente mi casa comprada y ruego a sus señorías , y es necesario , que personalmente se trasladen para darme posesión , para que por la justicia me la den en propiedad .",Ca yzcatqui yn carta de venta yn nicnextia amixpantzinco pres[ . . . ]nicchioa ynic huel anquimotilizque ca nocalcohoal yn calli auh nictlatlautilia yn amotlatocayotzin ca monequi yn ica nonomatca umpa anmohuicazque ynic anechmomaquilitihui posesion de an[ . . . ] ynic huel annechmaxcatilizque justiciatica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70738,8131,spanish,nahuatl,"Esta doncella era guapa , bonita cara y buen corazón . Allí era adonde iba a lavar todos los días para mantenerse .","Inin cihuapili achi cualtzin , cualtzin ixayac ihuan iyolo . Ompoyon oyaya momoztla tlapacaya ica panoz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70739,8132,spanish,nahuatl,"Ya no quedó ni un federal por las calles . Para entonces los zapatistas se habían posesionado del cerro del Teuhtli . Corrieron los federales hacia San Gregorio y Xochimilco , hasta llegar a Churubusco .","Aihmo omocauh in federal ica xolalpampa . Ye yiman tica on zapatistas otlecoque ipan tepetl Teuhtzin . Oquinchololtique federales ica San Gregorio , Xochimilco mate oquimaxitique ompan Churubusco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70740,8133,spanish,nahuatl,1 kilo de tomates,Ce kilo tomatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70741,8134,spanish,nahuatl,"Con todo esto señaló que le fue dada posesion , nadie lo contradijo . Testigos ante quienes se hizo : Hernando Garcia , sastre ; Bartolome Luis y Antonio García y con ello se confirmó que el juez gobernador y los alcaldes ordinarios dieron posesion . Y para certificar aquí ponen su firma y su nombre junto con los testigos . Hecho a veinte y seis dias del mes de septiembre de mil quinientos noventa y seis años . Geronimo Lopez , Geronimo de Soto , alcalde , Sebastian de San Francisco , alcalde , y Bartolome Luis ; por autorización del juez gobernador y los alcaldes , Guillermo Cruzate , escribano . Y el testamento le fue dado a Pasqual Hernandez ; se lo dio el juez gobernador ante Bartolome Luis .",Ynin mochi yc oquinezcayoti ca omacoc yn posesion ayac aquitzohui testigos yn imixpan omochiuh Hernando Garcia sastre Bartolome Luis Antonio Garcia auh ynic nelti oquimotemaquilique posesion juez governador yoan alcaldes ordinarios yc quimoneltililia nican quimotlalilia ynfirmatzin yntocattzintica yoan yn testigos fecho a veynte y seys dias del mes de setiembre de mil e quinientos y noventa y seys años Geronimo Lopez Geronimo de Soto alcalde Sebastian de San Francisco alcalde Bartolome Luis yn ytencopatzinco juez governador yoan alcaldes Guillermo Cruzate escrivano . Yoan omacoc yn testamento yn Pasqual Hernandez oquimomaquili juez governador yxpan Bartolome Luiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70742,8135,spanish,nahuatl,¡ Que estén en pie los montes !,¡ Ma huel ica tepetl !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70743,8136,spanish,nahuatl,"Con plumas de quetzal que se estremecen , con círculos de cantos , a la comunidad yo me entrego . La llevaré conmigo al palacio hasta que todos nosotros , algún día , todos juntos nos hayamos marchado a la region de los muertos . Nuestra vida ha sido sólo prestada !","Niquetzal huixtoilpiz , in icniuhyotl niccuicailacatzoa cohuayotl . In tecpan niquixtiz any a tonmochin , quin icuac tonmochin in otiyaque ye Mictlan . ¡ lnyuh ca zan tictlanehuico !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70744,8137,spanish,nahuatl,"Allá ataron los mexicas sus años por cuarta vez ; el palo de fuego cayó sobre el cerro llamado Tecpayo , en tiempos del tlatohuani Huehue Huitzilíhuitl .","Auh no oncan in ycnauhpa quilpillico yn inxiuh mexica ; ycpac huetz yn tlecuahuitl yn tepetl y ye ytoca Tecpayo , ypan yn tlahtohuani Huehue Huitzillihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70745,8138,spanish,nahuatl,". Y fue entonces cuando discutieron , al haberse reunido en junta , dijeron :",". Auh ye oncan im monauatique in ic mocentlalique , quihtoque :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70746,8139,spanish,nahuatl,"Allí vigila Tecayehuatzin , el señor Quecéhuatl , allí tañe la flauta , canta , en su casa de Huexotzinco .","Yn oncan ontlapia in Tecayehuatzin , quecehuatl teuctliontlapitza , oncuica , zan ca ye ichan ye Huexotzinco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70747,8140,spanish,nahuatl,"En este año llegaron a Tollan los nonohualcas teotlixcas tlacochcalcas , cuatro años después de haber salido de su morada de Huehuetlapallan Nonohualco Chicomóztoc ; y luego , en este mismo año y todavía en Tollan , pusieron como su tlatohuani a Yacahuetzcatzin , quien tomó el título de Teohuateuctli de Tlacochcalco .","Ipan in oncann acico yn Tullan y nonohualca yn teotlixca tlacochcalca , oyuh ye nepa nauhxihuitl ompa hualquizque yn inchan Huehuetlapallan Nonohualco Chicomoztoc ; auh ca niman ypan in in xiuitl oncan yn Tullan quitlahtocatlallico yn itoca Yacahuetzcatzin ynic Teohuateuhctli mochiuh Tlacochcalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70748,8141,spanish,nahuatl,Todos los días le cantábamos a la bandera ; cantábamos delante de ella . Entonces los padres y las madres tenían que ver todo lo que aprendían los niños . Nos enseñaban a hablar español y nos instruían para saber vivir y comportarnos para cuando llegáramos a ser jóvenes y doncellas .,Ce momoztla otocuicatiaya iixpan acpatl ; iixpan otocuicatiaya . Iman tica in tatatzitzintin ica nanatzitzintin oquipiaya tlen inixpan panoz tlen oquinmachtiaya piltzitintin . Oquintlatolmachtiaya caxtilancopa ihuan telpochtiazque nozo ichpochtiazque quimatizque quenemizque ihuan tlen quichihuazque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70749,8142,spanish,nahuatl,"Así pues , tomó la resolución de trasladarse a México , no obstante que Moctezuma , por medio de sus embajadores , de muchas maneras le rogaba que se marchase a su tierra","Ic yehuatl quicentlali in iyollo micuaniz Mexico macihui Motecuhzomatzin iixiptlahuan miecpa quitlatlauhtilicoh macuele mocuepa , macuele yauh in oncan oquiz itlaltzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70750,8143,spanish,nahuatl,Su fruto se vende en Cuetzalan .,In itakilo monamaka ne Kuesalan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70751,8144,spanish,nahuatl,"Han pasado 43 años desde que , en el año 9 Tochtli , 1566 , fueron decapitados dos señores : Alonso Dávila y su hermano menor Gil González Alvarado ; se les acusó de querer hacer la guerra , se dijo que pensaban alzarse , y por eso los ajusticiaron .","Auh yhuan ye onpohualxihuitl ypan yexihuitl yn ipan IX Tochtli xihuitl , 1566 años , yn oquechcotonalloque omentin tlahtoque : Alonso Dávilla yhuan yteyccauh Gil Goçales Alvarado ; yaoyotl yntech tlah quichihuazquia , yuh mito macocuizquia , yn ipampa quitzauhtiaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70752,8145,spanish,nahuatl,tus huesos comía,moomiyo nijkua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70753,8146,spanish,nahuatl,"No se les formó juicio , nomás así los mataron , allá los mandaron ahorcar el Marqués y Malintzin ; así fue a morir el tlatoani Cuauhtemoctzin .","Amoma quimotlatoltilique , çan ihui ynic momiquilito , ompa quinpillo in Marqués yhuan in Malin ; çan ihui ynic mopolihuitito tlatohuani Quauhtemoctzin ynic momiquilito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70754,8147,spanish,nahuatl,1 manojo de epazote,Ce mamahpicton yepazohtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70755,8148,spanish,nahuatl,"Luego todo completado , en esta forma han de andar , han de andar bailando .",Niman ye ic quicenmana in za ic nemi mitotitinemi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70756,8149,spanish,nahuatl,He estado muy poco tiempo en México .,Quimach tepitzin nican Mexihco niyetoc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70757,8150,spanish,nahuatl,½ kilo de habas secas,Tlahco kilo ahuax in ye huacqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70758,8151,spanish,nahuatl,"Luego siguieron por la orilla del agua ,","Niman ic atentli quitocatiaque ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70759,8152,spanish,nahuatl,"Cuando se enseñorearon estos tlatoque , Ahuitzotzin llevaba tres años gobernando , y hacía 23 años que había perecido la ciudad de Chalco , y otros tantos que los señoríos estaban vacantes y no había habido tlatoque ni en Tzacualtitlan Tenanco ni en Panohuayan .","Auh ynic motlahtocatlallique , ye oyuh nepa exihuitl tlahtocati yn Ahuitzotzin , auh no yhuan ye yuh nepa cenpohualxihuitl ypan exihuitl ya yn altepetl yn Chalcayotl , yhuan ynic cactimanca yn ayac tlahtocat Tzaqualtitlan Tenanco yhuan Panohuayan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70760,8153,spanish,nahuatl,"Y cuando venían a hacer penitencia , en sus canoas venían a ofrendar sus ramas de oyamel en la cueva de Quinehuayan , donde estaba la llamada cueva séptuple , y adonde más tarde se trasladaron los aztecas ; y siempre lo hacían así , allá iban a ofrendar sus ramas de oyamel .","Auh ynic huallamacehuaya , ca acaltica yn quihualtemaya yn imacxoyauh yn oncan ytocayocan Quinehuayan oztotl , oncan cate ytoca chicomoztotl , yn oncan çatepan hualquizque azteca ; ca mochipa yuh quihualchihuaya , yn imacxoyauh quihualtemaya oncan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70761,8154,spanish,nahuatl,1 kilo de carne de pollo,Ce kilo poyoxnacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70762,8155,spanish,nahuatl,"De veras corrió , se fue hasta la orilla del río",Nelí motlalojki yajki asta ateno,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70763,8156,spanish,nahuatl,"Se apoderaron de cuatro principales y los mataron ; dieron muerte a Cuauhnochtli , el jefe de Tlacatecco , a Cuappan , el jefe de Huitznáhuac , al sacerdote de Amantlan y al sacerdote de Tlalocan .","Ca naui y quimoncuicuitiuezque y ye quimictia ; yacatia comictique Quauhnochtli Tlacateco tiachcauh , Cuapa Uiznauac tiachcauh , tlenamacaque Amantla tlenamacac , Tlallocan tlenamacac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70764,8157,spanish,nahuatl,"mandaron que se quedase así hasta ver si avia algu [ i ] en que dixese otra cosa sobre las casas y tierras y asi lo mandaron y firmaron Antonio Baleriano , Miguel de los Angeles , alcalde , Martin Juares , alcalde . Pasó ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",Auh inic oconmocaquitique yn imelahuaca tlatolli niman omotlanahuatillique ma oc mochiya in tlatolli azo aca ytla quitoquih in itechpa calli tlalli yuh omotlanahuatillique quimotlalilique in infirmatzin Antonio Valeriano Miguel de los Angeles alcalde Martin Xuarez alcalde . Pasó ante mi Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70765,8158,spanish,nahuatl,"Artículo 101 . - Los Ministros de la Suprema Corte de Justicia , los Magistrados de Circuito , los Jueces de Distrito , los respectivos secretarios , y los Consejeros de la Judicatura Federal , así como los Magistrados de la Sala Superior del Tribunal Electoral , no podrán , en ningún caso , aceptar ni desempeñar empleo o encargo de la Federación , de los Estados , del Distrito Federal o de particulares , salvo los cargos no remunerados en asociaciones científicas , docentes , literarias o de beneficencia . Las personas que hayan ocupado el cargo de Ministro de la Suprema Corte de Justicia , Magistrado de Circuito , Juez de Distrito o Consejero de la Judicatura Federal , así como Magistrado de la Sala Superior del Tribunal Electoral , no podrán , dentro de los dos años siguientes a la fecha de su retiro , actuar como patronos , abogados o representantes en cualquier proceso ante los órganos del Poder Judicial de la Federación . Durante dicho plazo , las personas que se hayan desempeñado como Ministros , salvo que lo hubieran hecho con el carácter de provisional o interino , no podrán ocupar los cargos señalados en la fracción VI del artículo 95 de esta Constitución . Los impedimentos de este artículo serán aplicables a los funcionarios judiciales que gocen de licencia . La infracción a lo previsto en los párrafos anteriores , será sancionada con la pérdida del respectivo cargo dentro del Poder Judicial de la Federación , así como de las prestaciones y beneficios que en lo sucesivo correspondan por el mismo , independientemente de las demás sanciones que las leyes prevean .","Tlen 101 Tlanahuatihcayotl . In Ministros tlen Suprema Corte tlen Justicia , in Magistrados tlen Circuito , in Jueces tlen Distrito , tlen yehua in secretarios , ihuan Consejeros tlen Judicatura Federal , ihuan noihqui Magistrados tlen Sala Superior tlen Tribunal Electoral , amo queman hueliseh , quiseliseh ihuan quichihuaseh seyoc tequitl ipan Sentlanahuatiloyan , ipan Tlaltlanahuatilmeh noso ipan Iyolo Hueyi Altepetl , noso santlacameh , san moquixtia tequihuacayotl tlen amo motlaxtlahua tlen nechicolismeh tlen ixtlamatinih , tlamachtianeh , tlahcuiloanih noso tlapalehuianih . In tlacameh tlen tequipanotoqueh ipan tlanahuatili tlen Ministro tlen Suprema Corte tlen Justicia , Magistrado tlen Circuito , Juez tlen Distrito noso Consejero tlen Judicatura Federal , ihuan noihqui tlen Magistrado tlen Sala superior tlen Tribunal electoral , amo huelis , queman tequiquisaseh onpanos ome xihuitl , tequipanos quehuac tequichaneh , tlahtoltepalehuianih noso tlaixnextianih ipan tlehueli ohtequitl tlen caltlanahuatili tlen Poder Judicial tlen Sentlanahuatiloyan . Ipan inon cahuitl , in tlacameh tlen tequipanotoseh quehuac Ministros , san momanahuia tlen acaya tlen tequichihtos san tlatocpa noso san tepatlani , amo huelis quiselis tlanahuatilmeh tlen moihtohua ipan VI tlatlapantli tlen 95 tlanahuaticayotl tlen inin Amatlanahuatili . In tlatzacuiltilmeh tlen inin tlanahuaticayotl huelis moixcahuiliseh tequichihuanih judiciales tlen motlahtlanihtoseh amatlamacahuali . In tlatlacoli tlen moihtohua ipan tlahtolmeh tlatlapantli tlen onpanoc , motlatzacuiltis ica ixpolihuis itequihuacayo ipan Poder Judicial tlen Sentlanahuatiloyan , ihuan noihqui tlapalehuili ihuan sequinoc tlaaxcatilistli tlen teipan itechpohui elisquia , ihuan iyoca tlen sequinoc tlatzacuiltilistli tlen tlahtocan tlanahuatilmeh quiixtlaliseh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70766,8159,spanish,nahuatl,"Y luego , dijo Xiuhxáhual : Pongámonos a pescar .",Auh yn Xiuhxahual niman ye quitohua : Ma titotlatlamallican .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70767,8160,spanish,nahuatl,"Han pasado 1524 años desde que los antiguos chichimecas empezaron a salir de Aztlan Teocolhuacan para venir hacia acá , cuando se fueron pasando a Chicomóztoc Quinehuayan , cuando se dividieron para venir por grupos , para venir a asentarse y establecerse en esta tierra de Nueva España , al año de que se les habían confundido las lenguas , pues antes una sola era su lengua .","Auh ya yetzonxihuitl ypan caxtolpohualxiuitl ypan cenpohuallonnahui xihuitl axcan yn opeuhque huehuetque chichimeca yn ompa ye huitze Aztlan Teoculhuacan , yn oncan ye hualquiztimani Chicomoztoc Quinehuayan , ynic ye moxexellohua ynic ye tlatlamancahuitze , ynic nican omotecaco omocecenmanaco yn ipan tlalli motenehua Nueva España ; oiuh ye ce xihuitl mocuecuep yn intlahtol yn iquac opeuhque ye hualquiztimani , yn achtopa çan oc centetl catca yn intlahtol .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70768,8161,spanish,nahuatl,La fruta se usa para comer y también para remedio .,"In no se kikua in itakka , uan no kualtia para pajti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70769,8162,spanish,nahuatl,Si abuelito .,kema awelito .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70770,8163,spanish,nahuatl,"Es hombre serio . Cualquiera es confortado por él , es corregido , es enseñado . Gracias a él la gente humaniza su querer y recibe una estricta enseñanza . Conforta el corazón , conforta a la gente , ayuda , remedia , a todos cura .","Aquehquelti , axihxicti . Itech nechicahualo , itech nenetzahtzililo , temachilo , itech netlacaneco , itech netlacuauhtlamacho . Tlayolpachihuitia , tepachhuitia , tlapalehuia , ticiti , tepatia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70771,8164,spanish,nahuatl,"Pero cuando le echaban agua , cuando intentaban apagarla , sólo se enardecía flameando más . No pudo apagarse : del todo ardió .","Auh in icuac caatequiaya , in quicehuiznequia , zan ye ilhuice mopitza . Aocmo huel ceuh , huel tlatlac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70772,8165,spanish,nahuatl,"Luego los envolvió una niebla espesa durante 80 días ; allá se extraviaron los mexicas , y algunos se fueron a Chalco , otros a Huexotzinco , y otros a Matlatzinco .","Nima ye uncan ypa momana uitzilayauitl napouallilhuitl ; unca mopopoloque y mexica , cequi yaque Chalco , cequi yaque Uexotzinco , cequi Matlatzinco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70773,8166,spanish,nahuatl,Allí era el mercado de los esclavos . Los que los vendían eran los traficantes de esclavos .,Ompa innamacoyan catca in tlatlacohtin . Yehuantin quinmacaya in tlacanecuiloque catca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70774,8167,spanish,nahuatl,"El 6 de diciembre de 1606 abrieron en un segundo sitio la albarrada de Mexicatzinco para que pudiera salir el agua , y allí hicieron un nuevo puente ; asimismo , pusieron nuevas compuertas que pudieran cerrarse , para que , si alguna vez se volviera a inundar la ciudad de México , allá le cerraran el paso al agua .","Auh yn ipan axcan yc 6 mani metztli de dicienbre de 1606 años , yquac ye no occan quitlapoto quicoyonito yn Mexicatzinco atenamitl yn oncan hualquiça atl , yn oncan yancuic buentes quichiuhque ; yhuan yancuic puertas oncan quitlatlallique ynic tzauhctiez , yn iquac quenmanian yntla occeppa apachiohuaz Mexico , yc motzaquatiuh | | 49 yn atl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70775,8168,spanish,nahuatl,"Y tras haber sepultado el corazón de Cópil , Ténoch quemó copal delante de Huitzilopochtli .","Auh yn oyuh contocato Tenuch yn iyollo Copil , niman tlenamacac yxpan yn Huitzilopuchtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70776,8169,spanish,nahuatl,Y sólo por los ruegos de algunos vecinos españoles les desataron las manos y así los llevaron al cabildo seglar para encerrarlos allá .,Auh ça yntepantlahtolliztica yn españoles nican chaneque vezinos ynic quintonque ynic ça matontiaque quinhuicaque seral umpa quimilpizquia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70777,8170,spanish,nahuatl,Es caliente .,In totonik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70778,8171,spanish,nahuatl,Hay que limpiarlo .,Mochipaujtani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70779,8172,spanish,nahuatl,Primeramente mando mi anima a dios nuestro señor que la crió y redimió y le suplico aya de ella misericordia y la quiera llevar a su santa gloria .,Ynic centlamantli huel achtopa yehuatl in nanima ymactzinco noconcaua in totecuyo dios ca itlachiualtzin yoan ca itlamaquixtiltzin maquimocneliliz yn yquac oquitlalcaui notlalnacaio ma quimouiquiliz yn ichantzinco yn ilhuicatlihtic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70780,8173,spanish,nahuatl,Lo quinto declaro que en el pago de Sant Jeronimo Tepetlacalco tengo un pedazo de tierra [ milcoualli ] que conpré a don Alonso Quauhnochtli en trece pesos que medida hacia la parte donde sale el sol en largo tiene quarenta brazas [ quauitl ] y de ancho tiene lo mismo y linde con tierras de Felipe Jeronimo vecino ( del barrio ) de Coatlan y las tiene en guarda un yndio llamado Sebastian las quales dichas tierras mando las aya y herede [ mi nieta ] Juana Maximiliana .,Ynic macuilamantli nicteneoa yn ompa San Jeronimo Tepetlacalco mani nomilcoal nicouili don Alonso Quauhnochtli nicmacac matlactli omey pesos ynic motamachiua tonatiuh yquizaian ytztoc ynic uiac ompoalquauitl auh ynic patlauac necoc yxquich quiquaxochnamiqui yn imil Felipe Jeronimo Coatlan chane auh yn quipia ytoca Sebastian ynin ytech pouiz yn noxuiuh Joana Maximiliana .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70781,8174,spanish,nahuatl,"El 8 de diciembre de 1605 se supo que había habido muchos muertos en la China , cuando hace un año , en la fiesta de San Francisco , ocurrió una batalla ; y no murieron tantos españoles , pero sí murieron muchos naturales de aquellas tierras llamados sangleyes .","Yn ipan axcan yc 8 mani metztli de diciembre de 1605 años , yquac omachiztico omicohuac yn a la China , ye iuh nepa ce xihuitl yn ipan ylhuitzin catca Sant Francisco yn omochiuh yaoyotl ; amo cenca miectin yn micque españolesme , auh ye occenca tlapanahuia miectin in micque in mictilloque yn ompa tlaca macehualtin in motenehua sangreyes .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70782,8175,spanish,nahuatl,En el año 10 Técpatl 1424 perecieron los ahuilizapanecas .,X Tecpa xiuitl yc poliuhque auilizapaneca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70783,8176,spanish,nahuatl,"Había llegado el Sol a su apogeo : era el mediodía . Había uno como espejo en la cabeza del pájaro como rodaja de huso , en espiral y en rejuego : era como si estuviera perforado en su medianía .","Onmotzcalo in tonatiuh , oc tlaca . Iuhquin tezcatl icpac mani , malacachtic , tehuilacachtic , iuhquin zapotticac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70784,8177,spanish,nahuatl,No florea .,Amo xochiyoua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70785,8178,spanish,nahuatl,Se da sola .,In mochiua saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70786,8179,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70787,8180,spanish,nahuatl,Ella cerró la puerta y la ventana .,Yehua oquintzacuac intlatzacualli ihcan tlanexilotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70788,8181,spanish,nahuatl,Se hizo gran fiesta en honor de San Nicolás en la ciudad de México ; y desde entonces comenzó a celebrarse cada año con gran solemnidad la fiesta de San Nicolás de Tolentino en la ciudad de México .,Ynic cenca pahpacohuac ycatzinco San Nicolás nican Mexico ; oncan peuhtica y ynic ye mochipa hueylhuichihualiztli ye mochiuhtiuh ipan ilhuitzin San Nicolás de Tolentino nican Mexico in cecexiuhtica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70789,8182,spanish,nahuatl,Yten declaro [ lo sexto ] que tengo por mis bienes un crucifixo mando que lo haya y herede mi hijo llamado Juan [ al margen izquierdo ; le fue dado ] .,Ynic 6 tlamantli niquitohoa onicnopieliaya temaquixtiani cruzifixo nicmaca y noconeuh yn itoca Juan [al margen izquierdo : omacoc],https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70790,8183,spanish,nahuatl,"La vigilancia que , como se dijo , estaba puesta en las varias calzadas de la ciudad de México terminó el sábado santo , cuando los soldados regresaron a sus casas .","Auh yn nican Mexico yn izquican ypan ohtli omoteneuh yc yaotlapialloc sábado sancto tlamico , ynic callacque ynchachan yn soldadostin mochiuhca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70791,8184,spanish,nahuatl,"Fue preguntado cómo esta enterado en relación a la demanda de Ana Papan y Marina Susana y Bárbara María y Mencia Marta . ¿ Acaso es verdad que les quitan su casa y su tlalmantli ? . Dijo que lo que yo sé es que el poseedor de la tierra y de la casa era el llamado Chimaltzin , que era el que proporcionaba flores a Motecuczomatzin , murió cuando aún no venían los españoles .",Tlatlaniloc quen quimati yn iyollo yn itechpan ynic moteylhuia Ana Papan yhuan Marina Susana yhuan Balbora Marina yhuan Mencia Marta cuix nelli yn quincuilia yn ical yhuan yn intlalma quito ca ynic nicmati yn tlalle calle catca [F . 114r . ] ytoca Chimaltzin yxochimacauh catca yn Moteuczomatzin auh yn momiquilli ayamo hualhui yn españoles .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70792,8185,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70793,8186,spanish,nahuatl,que no lo toque algún animal .,vmah amo quimatoca teiza ocuilin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70794,8187,spanish,nahuatl,"2 Técpatl , 1364 .","II Tecpatl xihuitl , 1364 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70795,8188,spanish,nahuatl,para no quedarme con la duda más o menos un mes después me encaminé hacia el terreno que mi padre me habia indicado eso sí 10 recordaba bien pero al llegar a él no pude menos que sentir una gran confusión como si lo acabara de conocer el lugar se me hizomuy extraño me ocurría algo que antes no me había ocurrido,inic ahmo nicnequia nitlalcahuaz hueliz ce metztli ipan oninohhuanalti ixquichcauh in tlalmilli in notahtzin onechmolhuili inon huel cualli niquilnamiquia yece in ihcuac ompa onahcito cenca oninoixpolo yuhquin quin niquiximati ahmo itech onipachiuh yuhquin nopan mochihuazquiani in aic nopan mochihuaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70796,8189,spanish,nahuatl,"En el año 1 Calli 1441 pereció Cuauhtépec , donde Cuetzpaltzin era el tlatoanI .","Ce Calli xiuitl yc poliuh Quauhtepec , uncan tlatoani catca Cuetzpaltzi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70797,8190,spanish,nahuatl,"13 Técpatl , 1284 .","XIII Tecpatl xihuitl , 1284 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70798,8191,spanish,nahuatl,"Y en razón de que siempre hemos tenido nuestra tierra y de que toda la gente sabe que es nuestra propiedad la tierra , que nos la dejaron nuestro abuelo , y nuestro padre Acamapichtzin y existen testigo cuyo dicho aqui esta mencionado con el que se confirma que las tierras es nuestro bien , esto es lo que hacemos escuchar a la justicia con lo que nos demandamos . ( y pues las dichas tierras o tierra son nuestras como dicho e declarado tengo conviene para en guarda y defensa de la dicha tierra se tome y reciba ynformacion de cómo siempre las avemos tenido e poseido como es público e notorio entre los yndios naturales desta dicha ciudad ) . ( E asi presentada ante don Luis [ sic ] Cortes e Tomas de Aquino alcaldes yndios desta dicha ciudad dixeron que en ello harian justicia y se tomaria luego ynformación en el dicho caso y lo firmaron de sus señales . Siguese la ynformacion ) .",Ypanpa ca mochipa ticpixticate yn totlal yhuan ca mochi tlacatl quimati ynic taxca ynic totlatqui yn tlalli yn techcahuilitiaque yn tocoltzin yn totatzin yn Acamapichtzin ca oncate yn testigos ca nican teneuhtica yn intlatol ynic neltitica ynic taxca ynic totlatqui yn tlalli ca yehuatli yn ticaquiltia justicia ynic titoteylhuia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70799,8192,spanish,nahuatl,y lo limpian para que crezcan matas de maíz .,"uan kimeuaj , toktli ma eli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70800,8193,spanish,nahuatl,También para curar los jiotes ( xiyot ) .,No kualtia ika se kipajtia yon xiyomej .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70801,8194,spanish,nahuatl,"aquí a mis hijos regálaies todo lo que es de ellos ,","nopilhuan nican xquinezcayotilia nochi nehin tein yehhuan ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70802,8195,spanish,nahuatl,"Ni me saluda María , creo que se enoja , ¿ qué es lo que le da coraje ?",ayki itla tikilwia ' pero ye ' wa kwalani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70803,8196,spanish,nahuatl,"En la ciudad de México a veynte y dos días del mes de abril de mil quinientos y noventa y dos años , aze veynte y un días que se dan los pregones cómo se vende la casa de Mariana y por ella dan ciento y cinquenta pesos un Luis de Savallos es español y no ubo quien respondiese . Testigo Diego Aztaxochitl .",Yn ipan ciudad Mexico a veynte y dos dias de abril de mil e quinientos noventa y dos años yc cempohualli once tonatiuh ynic tzatziua tecaquitillo ynic quinamaca yn ical Marianan chiconpohualli onmatlactli quitema español ytoca Luys Zavallos auh yn iquac otzatzihuac ayac otlananquilli testigo Diego Aztoxochitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70804,8197,spanish,nahuatl,"Primeramente escoge personas diestras , educadas , conocedoras de los modos de vida , de pies experimentados , no de pies torpes ; muy respetuosas , de buen hablar , limpios , de trato social ;",Actopa quimpehpena in mihmatini in mozcaliani in tlanemiliani in mocxiyehecouani in amo icximihmiquini in cenca tlamauiztililiani in cualli intlahtul in chicauac in couanezque ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70805,8198,spanish,nahuatl,"Oy lunes a veynte dias del mes de abril de mil quinientos y noventa y dos años , el dicho pregonero Diego Aztaxochitl apregonó en el barrio [ tlaxilacalli ] de Texcalcocolco y dio a entender cómo Vende su casa Mariana y dan por [ F . 10r . ] ella ciento y Veynte pesos un español que se llama Luis Savallos y no ubo quien puxase . Testigo Francisco de Mendoza .",Yn ipan axcan lunes a veynte dias del mes de abril de mil e quinientos noventa y dos años yn Diego Aztaxochitl otzatzic yn ipan tlaxilacalli Texcalcocolco oquitecaquiti ynic quinamaca yn ical Mariana chiquacenpohualli quitema ce tlacatl español Luis Zavallos au yn iquac otzatzic ayac tle yc otlananquilli testigo Francisco de Mendoza .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70806,8199,spanish,nahuatl,Y que a que se edificaron las dichas casas puede aver quinze años y que la casa que está pegada a ella puede aver que se edifico treinta años la quales labró y edificó la madre llamada Madalena y que los adobes mercaron de los tlaxilacales o mandones del barrio .,Yn quiquetzque azo ye castolxihuitl yn itech zaliuhtica calli yn tlaquetztli ye iuh niquilnamiqui azo ye cenpoualxihuitl yhuan X tli xihuitl yehuatl quiquetztia yn tenantzin catca ytoca Madalena tlaxillacaleque yn [tachado : quiquetzque] teuh auh yn xamitl quicouh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70807,8200,spanish,nahuatl,"“ Ah , gracias por venir","Ah , tlaskamati para tiuala",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70808,8201,spanish,nahuatl,"Su padre solicitó para él a una mujer de Tzacualtitlan Tenanco , solicitó a la hija del tlatohuani Cuahuitzatzin llamada Matlaltzin ; y sus padres los establecieron en Citépec , a un lado del Amaqueme , pero ellos no se quedaron allí mucho tiempo , porque luego les ordenaron bajar a Tecuáloc .","Concihuatlani yn itatzin ompa yn Tzaqualtitlan Tenanco , yn conitlani ychpoch yn Quahuitzatzin tlahtohuani ytoca Matlaltzin ; ynic oncan quimontlallique yn Citepec yn Amaqueme ynacaztlan , amo huecahuaque yn oncan , yc niman quimontemohuique yn ompa Tequaloc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70809,8202,spanish,nahuatl,En el año 9 Ácatl 1423 no sucedió nada .,IX Aca xiuitl atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70810,8203,spanish,nahuatl,"Se cuentan cosas sobre el cerro del Teuhtli y sobre todos los cerros que nos rodean allá en el pueblo de Milpa Alta . Nos contaban nuestros abuelos que el Teuhtli , hablando de cerros , era el más importante . Allí se formaban los grandes hombres , maravillosos : los curanderos , que se dicen , que se llaman sabios . Cuando alguien se enferma , se dice : Vamos a limpiarnos con yerbas o con huevos . Allí van a arrojar los huevos o yerbas , con la piedra que se llama jade ; allá donde está el Teuhtli .","Tlanonotzalo ipan tepetl Tehhuehuentzin huan nochtin tetepeme tlen techmalacachoa in ompa Momochco Malacatepec . Inin Tehhuehuentzin techmononochiliaya tocoltzitzihuan hueyi momamalito que in tlatoltin in tetepe . Ompon mochihua tlen huehueyi tlaca , mahuiztiquez : tepatiquez que non mitoa , inon quincuitia tlamatquez , Ihuan icuac aca mococoa quitoa , Tiahue topopoazque ca xihuitl nozo ca totoltetl” . Yehuan tlon ompon yauh quintepehuazque totoltetl nozo xihuitl ica tetl itocan chalchiuhtetl ; campa metztica Tehhuehuentzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70811,8204,spanish,nahuatl,— Trae a su mamá a que la vea ( el doctor ) apenas busca el dinero .,ini temoan tomin in lisiana kinye kiwikak inokomadre kitemowa porke a ' mo onka nian nian tlen kipia yolkame niantlin a ' mo kipia ' nia ičan a ' mo kipia ' pero san inewan toton .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70812,8205,spanish,nahuatl,"Después de sacrificarlos , limpiaron su sangre .",Yn oumicque niman ye yc quipopoua yn imezyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70813,8206,spanish,nahuatl,Llegaron enojados .,Ajsitoya kualanij .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70814,8207,spanish,nahuatl,entraron en sus barcas,"occeppa macalaquique ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70815,8208,spanish,nahuatl,por allí,Icanepa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70816,8209,spanish,nahuatl,"2 Tochtli , 38 .","II Tochtli xihuitl , 38 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70817,8210,spanish,nahuatl,"No es medicinal , pero su semilla se come .","Amo kualtia para pajti , pero kualtia se kikua in iteyo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70818,8211,spanish,nahuatl,tociquemitl ( sin explicación ) .,- tociquemitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70819,8212,spanish,nahuatl,"Solamente ocho personas se salvaron dentro de una gran arca ; la primera persona fue el dicho Noé , varón santísimo , pues sólo en él halló Dios nuestro señor virtud y gracia ante sus ojos , y luego su esposa y sus tres hijos : el primero llamado Sem , el segundo llamado Cam , y el tercero llamado Jafet ; y asimismo las mujeres de éstos , que se llamaban : la primera , Titea Magna ; la segunda , Pandora ; la tercera , Noela ; y la cuarta , Noegla .","Auh ça yxquich chicuey tlacatl yn momaquixti yn ihtic huey acalli ; yn icce tlacatl yehuatzin yn omoteneuhtzino yn cenquizca qualnemillice Noé , ca çan icel ytech quimottili qualtihuani yectihuani gracia yn ixpantzinco totecuiyo Dios , yhuan ynamictzin yhuan yeyntin ypilhuan : yn icce ytoca Sem , yn icome ytoca Cham , yn iquey ytoca Japheht ; yhuan yn incihuahuan yntoca : yn icce Tytea Magna , yn icome ytoca | | Pandora , yn iquey ytoca Noela , yn icnahui ytoca Noegla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70820,8213,spanish,nahuatl,Igualmente .,Noihqui nehuatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70821,8214,spanish,nahuatl,"Entonces llegaron los panohuayantlacas , en tiempos de Atonaltzin .",Ynic acico Panohuayan tlaca ypan Atonaltzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70822,8215,spanish,nahuatl,"Después , en una superficie recta y lisa , se extiende la masa como de un centímetro de grosor ; encima de la masa se extiende la pasta de frijol , haba o arvejón ; luego , se toma una pequeña parte y se enrolla dándole forma de tamal . Se envuelve con la hoja , y cuando están todos los tamales , se ponen a cocer al vapor .","Ipan itla melaztic ihuan ixpehpeltic mozohhua in textli , hueliz ce centímetro tilahuac ; ipan textli mopetlahuia in etextli , ahzo in ahuaxtextli ahnozo in calhuahzatextli , zatepan ye mocui tlen aqui tomac , ye motamalpiqui ihuan ye moihpotochuicxitia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70823,8216,spanish,nahuatl,"Además , vendía las casas de los difuntos en cualquiera de los barrios ; todo lo investigaba en sus interrogatorios , y si le decían dónde estaba la casa , enseguida se la quitaba a la gente y la vendía , aunque no perteneciera a la iglesia , y sin importarle si había hijos o nietos como legítimos herederos , pues no los tenía para nada en cuenta ni veía por ellos .","| | 162 Yhuan tecalnamacaya yn miccacalli in canin mani tlatlaxillacalpan ; mochi quitemohuaya yca tlatlania , yntla oquilhuito canin mani niman quitequixtiliaya quinamacaya , intlanel camo teopan pouhqui intlanel oncate nemaqueque yn huel tepilhuan ahnoço teyxhuihuan , atle ypan quimonpohuaya atle ypan quimittaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70824,8217,spanish,nahuatl,"El sábado 18 de julio de 1609 partió para Nuevo México un maestro herrero , de los naturales , llamado en blanco en el original , enviado por el señor virrey para ir a enseñar a la gente de Nuevo México , y lo acompañaban ocho soldados españoles .","Axcan sábado yc 18 mani metztli julio de 1609 años , yquac oya onpeuh Yancuic Mexico ce maestro tepozpitzqui timacehualtin ytoca en blanco , quimihualli visurrey ynic quinmachtiz ompa tlaca Yancuic Mexico , 8tin yn suldadostin quinhuicac españolesme .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70825,8218,spanish,nahuatl,"Cuánta variedad hay de plantas , arbustos y árboles .","Cenca miac oncateh xihuitl , xochicualli ihuan cuameh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70826,8219,spanish,nahuatl,todos vomitaron .,nochi misotlake .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70827,8220,spanish,nahuatl,"Luego quitaron las cadenas a los señores de Tenochtitlan ; y después de quitarles las cadenas , todos se fueron a Azcapotzalco .",Nima ye y quiualtoma Tenochtitlan tlatoque ; yn oquiualtonque ye ui yn Azcapotzalco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70828,8221,spanish,nahuatl,El año 9 conejo es elegido Miguel de la Madrid Presidente de México .,Ipan chiconahui tochtli xihuitl pepeno Miguel de la Madrid yuhquin huei itlahtocauh México .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70829,8222,spanish,nahuatl,Ya estamos cerca de la casa .,Za tetepitzin tocnan tacixqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70830,8223,spanish,nahuatl,"3 Técpatl , 1 aC .",III Tecpatl xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70831,8224,spanish,nahuatl,". Cuando ya se comió , luego otra vez se da lavatorio para manos y boca , en seguida se da de beber ( cacao ); beben . Luego se da tabaco a los comensales .",". In on tlacualoc ye no ceppa temahtequilo tecamapaco , niman ye ic teamaco atliua . Niman ye yeti temaco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70832,8225,spanish,nahuatl,". Y cuando han colocado esto , luego se da de comer a la gente , se hace la comida . Cuando se ha comido , otra vez se da lavamano y lavaboca a la gente .",. Auh in on tlaman niman ye ic tetlamaco tlacualo . In otlacualoc oc ceppa temahtequilo tecamapaco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70833,8226,spanish,nahuatl,"Regresó a Coyohuacan cuando la solicitó un primo hermano suyo llamado don Felipe de Guzmán , quien fue su primer marido ; éste después fue gobernador de Coyohuacan , pues era hijo de don Juan de Guzmán , y ambos tlatoque eran descendientes de los antiguos tlatoque de Coyohuacan .","Auh ynic occeppa ycuitlahuic ohuallaca oncan Cuyohuacan ca çan centlamanpa iyachton yprimo hermano y conitlanca ynic hualla oncan Cuyohuacan , yn quihualmonamictica achtopa ytoca don Felipe | | 253 de Guzmán ; ynin çatepan ogovernadortito yn oncan Cuyohuacan , ypiltzin in yn don Juan de Guzmán , tlahtoque tlahtocatepilhuan catca yn oncan Cuyohuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70834,8227,spanish,nahuatl,"Yo , Luz , estaba en el año cinco de estudios , el que ahora llaman quinto año . Me regalaron mis zapatos , vestidos y blusa porque mis padres también eran muy pobres .","Nehuatl niluz noihqui oniyeya ipan macuili xihuitl onomachtitaya , tlen axan quicuitia quinto año . Onechtlacolique nocahhuan , noxolochcue ihuan nocoton ipampa notatzitzihuan noihqui ihnotlacame .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70835,8228,spanish,nahuatl,Favor de recordarle .,Nimitznotlazohcamatiz xonmoilnamiquilli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70836,8229,spanish,nahuatl,la una la otra,in occe,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70837,8230,spanish,nahuatl,En el año 9 Calli 1501 no sucedió nada .,Chicuhnaui Calli atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70838,8231,spanish,nahuatl,El doctor don Marcos Guerrero 6,El doctor don Marcos Guerrero 6,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70839,8232,spanish,nahuatl,"El año 2 caña ( 1819 ) , vende España a los Estados Unidos parte del territorio mexicano : la península de la Florida .","Ipan ome acatl xihuitl ( 1819 ) , Huehue Caxtillan quinnamaquiltia ichanehcahuan Tlatlahtocayotl in Cepanca , icecniquizaliz Anahuac in itoca Itlalmatzin in Florida .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70840,8233,spanish,nahuatl,( esto ) que aquí te he presentado .,tein nimitzmactilico nican .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70841,8234,spanish,nahuatl,"No se limpia . Cuando chapean lo cortan , queda el tronquito y vuelve a retoñar .","Amo se kichipaua , ijuak tauitekij kiteximaj , mokaua kuoujten uan sepa selia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70842,8235,spanish,nahuatl,Termina el año 2 Calli .,Quizqui yn Ome Calli xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70843,8236,spanish,nahuatl,"Se llenó bastante donde están los zopilotes , y no",Temitoke san tlen sopilote itstoke para axkana,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70844,8237,spanish,nahuatl,en nuestros años mozos ya la lengua española en nuestra región había llegado a un estatus que la ponía al nivel de la lengua náhuatl en el uso corriente ya para entonces tanto la una como la otra eranpreponderantes aunque la lengua náhuatl era la más usada tanto en el hogar como en el campo y la castellana probablemente en los sectores sociales menos ligados a la vida tradicional,topiltian in caxtilantlahtolli ompa toaltepepan ye iuhcatic in tonahuatlahtol inic motenquixtiaya nohhuian immanon tonahuatlahtol ihuan in caxtilantlahtolli ye neneuhqui inic panhuetzqueh macihui in tonahuatlahtol ocachi motenehuaya techahchan ihuan in milla ihuan in caxtilantlahtolli ocachitenquixtiloya hueliz ompa campa ahmo huel huehyi motzicoayah in tlatlacah itech in huehcauh nemiliztli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70845,8238,spanish,nahuatl,estas .,inimeh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70846,8239,spanish,nahuatl,"Cuando salieron los bergantines , vinieron a salir por Iztacalco , y entonces los iztacalcas se fueron a refugiar entre los vecinos ; de allá se movieron los bergantines , y fueron a juntarse en Acachinanco .","Yn iquac quiçaco yacal Yztacalco quiçaco , ye yquac tetlan uncallac yztacalcatl ; no unpa uallicatia , niman unca motecaco acalli Acachinanco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70847,8240,spanish,nahuatl,"que no me lo escondan en la morada de los grandes señores de las aguas ,","mah amo nechtatilican inchayohcan huehhueyi ahuani ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70848,8241,spanish,nahuatl,Declaro que abia conprado yo una troxa para poner maiz en ella de tablas que me costó tres pesos mando se benda y del balor dello sea yo enterrado en fallecimiento desta presente bida .,Ynic 4 tlamantli niquitohua onicnocohuica huapalcuezcomatl nicmacac 3 pesos ynin niquitohua monamacaz yn ipatiuh mochihuaz yc ninotocaz yn tla oninomiquili .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70849,8242,spanish,nahuatl,era yo todavía un niño cuando mi padre me enseñó a seguirlo a todas partes tenía yo quizás ocho o nueve años y ya me llevaba a ver las milpas a leñar allá en el campo me enseñó el trabajoque él hada,oc oniyeya nipiltzintli ihcuac notahtzin onechmohtitili nicmotoquilihtinemiz nohhuian onicpiaya hueliz chicuey anozo chicnahui xihüitl in ye nechmohuiquiliaya timillachiazque ticuahcuahuizque ompa milla onechmohtitili in tequitl yehuatzin mochihuiliaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70850,8243,spanish,nahuatl,Y así un dia de Pascua de Resurreccion que es la que ahora pasó de conformidad los dichos mi marido y Pedro Nanali su hermano dixeron que cada uno tomase lo que hera suyo y avian heredado [ de su madre y abuela ] y respondio el dicho Pedro que dello hera contento y asi tomó y se entró en la casa que le pertenecía y dixo al dicho mi marido Juan Bautista hermano [ menor ] meteos en la casa que es vuestra y os pertenece y asi cada uno tomó lo que era suyo lo cual pasó ante los mandones y viejos ( del barrio ) pasó a diez y ocho dias del mes de septiembre de mil e quinientos y sesenta e nueve años .,Auh in za tepan inic omopaccanonotzque iquac in pascua resurreccion yn oquiz yn iuh quimolhuique matoncuicuican yn technemactitiaque yn tonantzin yn tocetzin auh niman quito in Pedro Nalli ca ye cualli mayuh ticchihuacan manoncallaqui yn oncan mani nonemac auh yn tehuatl yn tinoteyccauh ti Juan Baptista maxoncalaqui oncan mani monemac ca iuh mononotzque y ca nelli oncate yn testigos yn huehuetque . A XVIII dias del mes de setienbre mil e quinientos e sesenta e nueve años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70851,8244,spanish,nahuatl,Luego Coxcoxtli mandó decir a los mexicas : “ Os advierto que os prenderé : esta misma noche pereceréis .,"Nima ye ontlayua yn Cuxcuxtli ynic mexica conitoua : “ Nixonexca nitlamapiqui , ca axca youa anpopoliuizque ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70852,8245,spanish,nahuatl,"muy grandes los tiene puestos , los ha llenado .",uejueyi kimantok temitok kichijki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70853,8246,spanish,nahuatl,Dixo que lo que sabe este testigo es que en donde vende agua Graviel Yaotl y Maria su muger de primero lo tenia un yndio llamado Ezhuahuacatzintli en tienpo que estaba crecida la laguna de agua salogre y siendo señor [ tlahtoani ] Motelchiuctzin y despues del fallecido luego lo obieron y tomaron el dicho Grabiel Yaotl y su muger .,Ontlananquilli in testigos quitohua inic nicmati yn itechcopa in oncan quinamaca atl yn Gabriel Yaotl nehuan in inamic yn itoca Maria oc yehuatl quitecatia yn Ezhuahuacatzintli catca yquac in manca chichicatl tlatocatia in Motelchiutzin auh yn iquac omicque niman inmac concauhque in Gabriel Yaotl nehuan in inamic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70854,8247,spanish,nahuatl,ca incalipan yautiua : arderá su casa de ellos .,Ca incalipan yautiua ca tlatlaz in incal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70855,8248,spanish,nahuatl,"Y cuando concluyó el pleito , la justicia les otorgó a los naturales la tierra en que estaba levantada la Santa Cruz para que la tuvieran siempre , sin que nadie se la quitara .","Auh ynic otlamico ynic otzonquiz pleyto , yn justicia ca oquinmacac in tlalli macehualtin ynic mochipa quipiazque oncan ypan moquetzinoticaz yn Sancta Cruz , ayac aquin huel oncan quinquixtiliz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70856,8249,spanish,nahuatl,Estos buenos hombres y mujeres hacían sus itacates con tamales clacloyos y gorditas de manteca . Llevaban medicina ; si alguien enfermaba en el monte se la daban . Se preparaban con medicinas hasta para los caballos porque con el frío podría dar alguna enfermedad .,"Inimequez mahuiztic tlaca ihuan cihuame oquichihuaya itacatl ica tamali , tlatlayoyo ihuan popoyec . Oquimamaya patli tla ca mococoz ipan cuauhtlatli , ye on quimacazque . Ica on netlaliloya patli hasta para cahuatin ican cehua quimaci itic cocoliztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70857,8250,spanish,nahuatl,"Ay , yo fui creado y de mi dios , festivos manojos de ensangrentadas espigas , ya llevo al patio divino .",Ahvia ! An nehua niyocoloc an noteuh eztlamiyahual a ilhuizol nic ya huica teuitvalco,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70858,8251,spanish,nahuatl,"Su camotito es chiquito , ese es su raíz , todas sus hojas son iguales así como su flor , solamente el camote es diferente . Una clase tiene el camote boludo y chiquitito y parece como envuelto , de color rojo , parecido al ajo , está formado por gajitos . Y la otra clase tiene el camote largo como el rábano y es blancuzco .","Ikamojyotsin tsitsikitsin , yejua ya inaluayo . Nochi iujki saj in imay uan ixochiyo , sayoj tataman ikamojyo : se taman in ikamojyo ojololtik uan tsikitsitsin uan pané pampiktok chijchichiltik , mero kemej axox chijchiujtok , kipiya sejse nakas . Uan se ikamojyo kemej rábano tein ueueyak , pochiktsin ikamojyo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70859,8252,spanish,nahuatl,"Después ¿ pues qué ? , ni modo .",— wankani micmokokolwiyaya otimokokokono .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70860,8253,spanish,nahuatl,"tal vez en un camino ,","xa itech ohti ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70861,8254,spanish,nahuatl,Porque las cultiban y nadie dice que son suyas porque son suyas que se las dieron a sus padres y dejáronlas quando se añejaron con agua que puede aber dos años y agora las beneficia Miguel de los Angeles y no se si las a comprado .,Ca mochipa quichihua yhuan cayac ma quimotlaltia ca huel yntlal ynnemac yn intahuan caquin iquac quicauhque yn apachiuh axcan ye onxihuitl ye no cuelle quichihua yn itoca Miguel de los Angeles amo nicmati yn azo quimocohui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70862,8255,spanish,nahuatl,Y el segundo lugar donde hacía la ofrenda de fuego era por donde el sol se mete : lo llamaban En las mujeres ” . También cuatro veces eleva su incensador .,Auh in ic occan tlatotoniaya ompa in icalaquian tonatiuh mitouaya ciuatlan : no nauhpa in coniaua in itlema .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70863,8256,spanish,nahuatl,"Más aún : ¡ Que seas arrogante : haz frente a la fatiga : ya tendrás que saborear , tendrás que tomar por cosa propia tuya , tendrás que agotar con tu experiencia la necesidad y carencia :","Auh in hin : Ma cuele timaliui ma xocon timalo in tlaihiyouiliztli , ca ye toconmatiz ye toconixcauiz ye toconcenmatiz in netoliniliztli :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70864,8257,spanish,nahuatl,"Y nosotros mucho los apoyamos por motivo de su buena conversación y que nadie la contravenga , que nadie por engaño deshaga lo dicho .",Auh yn tehuantin cenca tiquintlachicahuilia yn ipampa yn innepaccanonotzaliz ayac quitlacoz ayac texixicoliztica quixitiniz ynomito .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70865,8258,spanish,nahuatl,tal vez en la morada de los grandes señores de los cerros .,xa inchayohcan huehhueyi tepehuani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70866,8259,spanish,nahuatl,"Todo lo que es verdadero , lo que tiene raíz , dicen que no es verdadero que no tiene raíz . El Dador de la Vida sólo se muestra arbitrario .",Quexquich in ye nelli quilhuia in amo nell ' on zan no monenequi in Ipalnemoani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70867,8260,spanish,nahuatl,Y entonces luego le diximos que hiziese su testamento y respondió ya me echais alla y ansi la dexamos y esto dexó mandado la dicha Maria Xoco y por verdad con mis manos hago una cruz y Tanbien Pedro Maza [ F . 16v . ] quen e Ynes Teacapan no tienen que dezir y pretender las casas y haze burla como no hay nadie . Gaspar de San Pablo .,Auh niman inquac tiquilhuique ma nozo xictlalli testamento zan oquito cuix onpa anechonmayahui zan niuh ticauhque yxquichin ynic omonahuatitia in Maria Xoco yc nicneltilia nomatica nicquetza cruz yhoan in Pedro Mazaquen yhoan Ines Tiacapan ca amo intlatuhuayan zan quelehuiznequi in calli ypampa moxictia yn aocac tlacatl Gaspar de San Pablo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70868,8261,spanish,nahuatl,"En este dicho año de 9 Calli en que llegaron , poco tiempo después de haber llegado , murió en Chalco Atenco el tlatohuani Huehueteuctli Chichimecateuctli , que gobernó durante 68 años , mientras vino conduciendo y rigiendo a los itztlacozauhcas amaquemecas ; y luego , en este mismo año , se enseñoreó en Chalco Atenco su hijo legítimo Atonaltzin Chichimecateuctli como tlatohuani de los itztlacozauhcas amaquemecas .","Auh çan ya yehuatl ypan in yn omoteneuh IX Calli xihuitl yn ipan ohuacico , aocmo onhuecahuac ça oncan onmomiquillitacico yn Chalco Atenco yn omoteneuh tlahtohuani Huehueteuhctli Chichimecateuhctli , yn tlahtocat epohualxihuitl ypan chicuexihuitl ynic quinhualyacan ynic quinhualpachotia yn ytztlacoçauhque amaquemeque ; auh çan niman ipan in yn omoteneuh xihuitl on - | | 51v - can hualmotlahtocatlalli yn Chalco Atenco yn itlaçopiltzin yn itoca Atonaltzin Chichimecateuhctli mochiuh yntlahtocauh yn itztlacoçauhque amaquemeque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70869,8262,spanish,nahuatl,"Pero cuando llegó al lugar , vio que quizá alguien ya lo había limpiado , porque no se notaba nada , ni siquiera un hueso había quedado ; en vano estuvo buscando .","Acico yn oncan tequalloc , omach tlapetztillique ynic quiytta , ye aoctle ymaytla ye neztoc , yma omitl tepeuhtoc , ça tlapic yn ontlatlachiallo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70870,8263,spanish,nahuatl,¿ Sabe Ud . dónde vive el señor Federico Sánchez ?,Timomachilia canin chantihua Federico Sánchez ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70871,8264,spanish,nahuatl,1 kilo de hongos de ocote,Ce kilo oconanacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70872,8265,spanish,nahuatl,"Pero antes de continuar hablando de esto , quiero aquí manifestar y decir , aunque sea de paso y brevemente , cómo comenzó y se fundó esta nueva orden religiosa llamada de San Antón , y referirme además a la insignia , tau o cruz verde que acostumbran llevar sobre su hábito los religiosos que hacen votos en esta orden religiosa .","Auh yn oquic ytechpa yn nitlahtohua , ma ça noço achitzin nican noconiciuhcanextitihuetzi ma çan noconiciuhcayttotihuetzi yn iuh peuhtica yn iuh tzintitica ynin yancuic yn itzintica ypeuhca ynic hualpeuh yancuic teopixcatlatecpantli horden ynic notzallo tocayotillo San Antón , yhuan yn imachiyo tau ahnoço cruz xoxoctic yn quinemiltia quitlalia quihualhuica ytech ynnechichihualtzin yntlaquentzin ymhabitotzin in yehuantzintzin teopixque nehtolleque yn ipan in teopixcanemiliztlatecpantli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70873,8266,spanish,nahuatl,"Y luego , en este mismo año de 9 Calli , se enseñoreó en Atenco el señor Atonaltzin , que tomó el título de Chichimecatecutli ; éste , como ya se dijo , era hijo del tlatohuani HuehueteuctlI .","Auh çan ya yehuatl ypan yn omoteneuh yn IX Calli xiuitl yn oncan motlahtocatlalli Atenco yn tlacatl Atonaltzin Chichimecateuhctli mochiuh ; ynin , ye omito , ypiltzin yn tlahtohuani Huehueteuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70874,8267,spanish,nahuatl,"Hirvió el agua : el viento la hizo alborotarse hirviendo . Como si hirviera en furia , como si en pedazos se rompiera al revolverse . Fue su impulso muy lejos , se levantó muy alto . Llegó a los fundamentos de las casas : y derruidas las casas , se anegaron en agua . Eso fue la laguna que está junto a nosotros , aquí en México .","Pozon in atl , amo yehecatl quipozonalti . Iuhquin momomolaca , iuhquin xixittemomolaca . Cebca hueca in ya , inic macoquetz : auh in calli tzitzintla cacic , auh capapachiuh , xixitin in calli . Yehuatl in huei atl totlan mani nican Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70875,8268,spanish,nahuatl,Dixo este testigo que sabe que en donde vende agua Graviel Yautl y Maria su muger . A quarenta años .,Otlananquilli yn testigo inic nicmati yn itechcopa y oncan anamaca in itoca Gabriel nehuan in inamic Maria ye axcan onpohualli xihuitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70876,8269,spanish,nahuatl,"También entonces los mexicas derrotaron por segunda vez a los de Tlappantzinco , Totoltenanco y Atlchayahuacan ; en dos años Ahuitzotzin conquistó cinco lugares .",Yhuan yquac ye no quinpeuhque ycoppa yn tlapantzinca yhuan Totoltenanco tlaca yhuan Atlchayahuacan tlaca ; yn oxihuitl macuilcan yn tepeuh yn Ahuitzotzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70877,8270,spanish,nahuatl,Aquel árbol es grande .,Neca cuahuitl hueyi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70878,8271,spanish,nahuatl,En el año 2 Calli 1377 perecieron los chimalhuacas .,Ome Calli xiuitl yc poliuhque chimalhuaque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70879,8272,spanish,nahuatl,"En la ciudad de México a veynte y tres días del mes de abril de mil quinientos y noventa y dos años , en el barrio [ tlaxilacalli ] de Texcalcolco pregonó el pregonero por la casa que se vende en ( el barrio de ) Teocaltitlan y aviendo dado el pregón no ubo quien respondiese . Testigos : Juan de la Cruz y el pregonero .",Yn ipan ciudad Mexico a veynte y tres de abril de mil e quinientos noventa y dos años yn ipan tlaxilacalli Texcalcocolco oncan otzatzic in tecpoyotl yn ipanpa calli monamaca yn onpa mani Teocaltitlan auh yn iquac otecaquitilloc ayac otlananquilli testigo Juan de la Cruz yuan tecpoyotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70880,8273,spanish,nahuatl,"Artículo 8 ° . - Los funcionarios y empleados públicos respetarán el ejercicio del derecho de petición , siempre que ésta se formule por escrito , de manera pacífica y respetuosa ; pero en materia política sólo podrán hacer uso de ese derecho los ciudadanos de la República . A toda petición deberá recaer un acuerdo escrito de la autoridad a quien se haya dirigido , la cual tiene obligación de hacerlo conocer en breve término al peticionario .","Tlen 8 Tlanahuatihcayotl . In tlanahuatianih ihuan altepeco tequitinih quitlepanitaseh tlen itechpohui tetlatlanilistli , tla yehua mochihuas ica tlahcuiloli , san yamanic tlahtoli ihuan ica tlatlepanitalistli ; ipan tlahtol chihualoh san huelis quitequihuiseh inon tlatechpohuilistli altepechanehqueh tlen Totlalnantzin . Nochi tlen se motlatlanilis monequi moselis se amatl tlen tlanahuatiani ipan yohui tlahtoli , ihuan yehua itlanequilis quimatiltis amo huecahuas tlacatzin motlatlaniani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70881,8274,spanish,nahuatl,"El sexto virrey fue don Álvaro Manrique de Zúñiga , marqués de Villamanrique , quien gobernó desde el año de 1585 hasta el de 1590 , en que volvió a España ; gobernó aquí durante cinco años .","Auh yehuatl ycchiquacen visurrey mochiuhtzinoco yn don Álvaro Manrrique de Çúniga marqués de Villamanrrique , yn otlapacho yca yxquichcauh yn ipan xihuitl de 1585 auh yxquich yc huallantica yehuatl ypan xihuitl de 1590 , ynic mohuicac ompa España ; yn tlahtocatico nican macuilxihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70882,8275,spanish,nahuatl,Hasta hay veces dice que ya le ganó Ramirito del río .,yokikwenti de non piltontli diabli miskalayun miskalayun kwtlatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70883,8276,spanish,nahuatl,"Y luego , en este dicho año de 8 Acatl , se fue a reunir con la otra mitad de sus macehuales tenancas , a quienes había dejado en Atenco , cerca de Ayotzinco : el primer calpul de los tenancas era el de los tlailotlacas ; el segundo calpul era el de los atlauhtecas , cuyo tlatohuani , llamado Ilancuéitl Atlauhtecatlteuctli , se había quedado en Atenco gobernando a los atlauhtecas que allí se establecieron ; el tercer calpul era el de los tlacatecpantlacas , los cuales llegaron conducidos por su teuctlato Cuachipazoltzin Tlacateuctli ; el cuarto calpul era el de los amilcas , los cuales llegaron conducidos por su teuctlato Teccízmitl Amilcatlteuctli ; el quinto calpul era el de los teuctipantlacas ; y el sexto calpul era el de los tepamantlacas .","Auh ye quin ihcuac yn ipan in omoteneuh yn VIII Acatl xihuitl ypan yn ocenquiçaco yn çan tlaco yn imacehualhuan tenanca yn ompa quinhualcauhtiaca yn Atenco Ayotzinco ynahuac : yn icce calpolli tlayllotlaque ; yn icome calpolli atlauhteca , ynin atlauhteca yn intlahtocauh yn itoca Yllancueytl Atlauhtecatlteuhctli , çan oncan mocauh yn Atenco yntlan yn occequintin oncan mocauhque atlauhteca , quinpachoticatca ; yn ic - ey calpolli Tlacatecpan tlaca , ynin ye ipan acito yn inteuhctlahtocateyacancauh yn itoca Cuachipaçoltzin Tlacateuhctli ; yn icnauhcalpolli amilca , y yehuantin in ye no ypan acito yn inteuhctlahtocateyacancauh yn itoca Teccizmitl Amilcatlteuhctli ; yn icmacuilli calpolli Teuhctipan tlaca ; yn icchicuacen calpolli | | 57v Tepaman tlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70884,8277,spanish,nahuatl,"Artículo 116 . - El poder público de los Estados se dividirá , para su ejercicio , en Ejecutivo , Legislativo y Judicial , y no podrán reunirse dos o más de estos poderes en una sola persona o corporación , ni depositarse el Legislativo en un solo individuo . Los Poderes de los Estados se organizarán conforme a la Constitución de cada uno de ellos , con sujeción a las siguientes normas : I . Los gobernadores de los Estados no podrán durar en su encargo más de seis años . La elección de los gobernadores de los Estados y de las Legislaturas Locales será directa y en los términos que dispongan las leyes electorales respectivas . Los gobernadores de los Estados , cuyo origen sea la elección popular , ordinaria o extraordinaria , en ningún caso y por ningún motivo podrán volver a ocupar ese cargo , ni aun con el carácter de interinos , provisionales , sustitutos o encargados del despacho . Nunca podrán ser electos para el período inmediato : a ) El gobernador sustituto constitucional , o el designado para concluir el período en caso de falta absoluta del constitucional , aun cuando tenga distinta denominación ; b ) El gobernador interino , el provisional o el ciudadano que , bajo cualquier denominación , supla las faltas temporales del gobernador , siempre que desempeñe el cargo los dos últimos años del periodo . Sólo podrá ser gobernador constitucional de un Estado un ciudadano mexicano por nacimiento y nativo de él , o con residencia efectiva no menor de cinco años inmediatamente anteriores al día de los comicios , y tener 30 años cumplidos el día de la elección , o menos , si así lo establece la Constitución Política de la Entidad Federativa . II . El número de representantes en las legislaturas de los Estados será proporcional al de habitantes de cada uno ; pero , en todo caso , no podrá ser menor de siete diputados en los Estados cuya población no llegue a 400 mil habitantes ; de nueve , en aquellos cuya población exceda de este número y no llegue a 800 mil habitantes , y de 11 en los Estados cuya población sea superior a esta última cifra . Los diputados a las legislaturas de los Estados no podrán ser reelectos para el período inmediato . Los diputados suplentes podrán ser electos para el período inmediato con el carácter de propietario , siempre que no hubieren Estado en ejercicio , pero los diputados propietarios no podrán ser electos para el período inmediato con el carácter de suplentes . Las legislaturas de los Estados se integrarán con diputados elegidos según los principios de mayoría relativa y de representación proporcional , en los términos que señalen sus leyes ; Corresponde a las legislaturas de los Estados la aprobación anual del presupuesto de egresos correspondiente . Al señalar las remuneraciones de servidores públicos deberán sujetarse a las bases previstas en el artículo 127 de esta Constitución . Los poderes estatales Legislativo , Ejecutivo y Judicial , así como los organismos con autonomía reconocida en sus constituciones locales , deberán incluir dentro de sus proyectos de presupuestos , los tabuladores desglosados de las remuneraciones que se propone perciban sus servidores públicos . Estas propuestas deberán observar el procedimiento que para la aprobación de los presupuestos de egresos de los Estados , establezcan las disposiciones constitucionales y legales aplicables . Las legislaturas de los estados contarán con entidades estatales de fiscalización , las cuales serán órganos con autonomía técnica y de gestión en el ejercicio de sus atribuciones y para decidir sobre su organización interna , funcionamiento y resoluciones , en los términos que dispongan sus leyes . La función de fiscalización se desarrollará conforme a los principios de posterioridad , anualidad , legalidad , imparcialidad y confiabilidad . El titular de la entidad de fiscalización de las entidades federativas será electo por las dos terceras partes de los miembros presentes en las legislaturas locales , por periodos no menores a siete años y deberá contar con experiencia de cinco años en materia de control , auditoría financiera y de responsabilidades . III . El Poder Judicial de los Estados se ejercerá por los tribunales que establezcan las Constituciones respectivas . La independencia de los magistrados y jueces en el ejercicio de sus funciones deberá estar garantizada por las Constituciones y las Leyes Orgánicas de los Estados , las cuales establecerán las condiciones para el ingreso , formación y permanencia de quienes sirvan a los Poderes Judiciales de los Estados . Los Magistrados integrantes de los Poderes Judiciales Locales , deberán reunir los requisitos señalados por las fracciones I a V del artículo 95 de esta Constitución . No podrán ser Magistrados las personas que hayan ocupado el cargo de Secretario o su equivalente , Procurador de Justicia o Diputado Local , en sus respectivos Estados , durante el año previo al día de la designación . Los nombramientos de los magistrados y jueces integrantes de los Poderes Judiciales Locales serán hechos preferentemente entre aquellas personas que hayan prestado sus servicios con eficiencia y probidad en la administración de justicia o que lo merezcan por su honorabilidad , competencia y antecedentes en otras ramas de la profesión jurídica . Los magistrados durarán en el ejercicio de su encargo el tiempo que señalen las Constituciones Locales , podrán ser reelectos , y si lo fueren , sólo podrán ser privados de sus puestos en los términos que determinen las Constituciones y las Leyes de Responsabilidad de los Servidores Públicos de los Estados . Los magistrados y los jueces percibirán una remuneración adecuada e irrenunciable , la cual no podrá ser disminuida durante su encargo . IV . Las Constituciones y leyes de los Estados en materia electoral garantizarán que : a ) Las elecciones de los gobernadores , de los miembros de las legislaturas locales y de los integrantes de los ayuntamientos se realicen mediante sufragio universal , libre , secreto y directo ; y que la jornada comicial tenga lugar el primer domingo de julio del año que corresponda . Los Estados cuyas jornadas electorales se celebren en el año de los comicios federales y no coincidan en la misma fecha de la jornada federal , no estarán obligados por esta última disposición ; b ) En el ejercicio de la función electoral , a cargo de las autoridades electorales , sean principios rectores los de certeza , imparcialidad , independencia , legalidad y objetividad ; c ) Las autoridades que tengan a su cargo la organización de las elecciones y las jurisdiccionales que resuelvan las controversias en la materia , gocen de autonomía en su funcionamiento e independencia en sus decisiones ; d ) Las autoridades electorales competentes de carácter administrativo puedan convenir con el Instituto Federal Electoral se haga cargo de la organización de los procesos electorales locales ; e ) Los partidos políticos sólo se constituyan por ciudadanos sin intervención de organizaciones gremiales , o con objeto social diferente y sin que haya afiliación corporativa . Asimismo tengan reconocido el derecho exclusivo para solicitar el registro de candidatos a cargos de elección popular , con excepción de lo dispuesto en el artículo 2o . , apartado A , fracciones III y VII , de esta Constitución ; f ) Las autoridades electorales solamente puedan intervenir en los asuntos internos de los partidos en los términos que expresamente señalen ; g ) Los partidos políticos reciban , en forma equitativa , financiamiento público para sus actividades ordinarias permanentes y las tendientes a la obtención del voto durante los procesos electorales . Del mismo modo se establezca el procedimiento para la liquidación de los partidos que pierdan su registro y el destino de sus bienes y remanentes ; h ) Se fijen los criterios para establecer los límites a las erogaciones de los partidos políticos en sus precampañas y campañas electorales , así como los montos máximos que tengan las aportaciones de sus simpatizantes , cuya suma total no excederá el diez por ciento del tope de gastos de campaña que se determine para la elección de gobernador ; los procedimientos para el control y vigilancia del origen y uso de todos los recursos con que cuenten los partidos políticos ; y establezcan las sanciones por el incumplimiento a las disposiciones que se expidan en estas materias ; i ) Los partidos políticos accedan a la radio y la televisión , conforme a las normas establecidas por el apartado B de la base III del artículo 41 de esta Constitución ; j ) Se fijen las reglas para las precampañas y las campañas electorales de los partidos políticos , así como las sanciones para quienes las infrinjan . En todo caso , la duración de las campañas no deberá exceder de noventa días para la elección de gobernador , ni de sesenta días cuando sólo se elijan diputados locales o ayuntamientos ; las precampañas no podrán durar más de las dos terceras partes de las respectivas campañas electorales ; k ) Se instituyan bases obligatorias para la coordinación entre el Instituto Federal Electoral y las autoridades electorales locales en materia de fiscalización de las finanzas de los partidos políticos , en los términos establecidos en los dos últimos párrafos de la base V del artículo 41 de esta Constitución ; l ) Se establezca un sistema de medios de impugnación para que todos los actos y resoluciones electorales se sujeten invariablemente al principio de legalidad . Igualmente , que se señalen los supuestos y las reglas para la realización , en los ámbitos administrativo y jurisdiccional , de recuentos totales o parciales de votación ; m ) Se fijen las causales de nulidad de las elecciones de gobernador , diputados locales y ayuntamientos , así como los plazos convenientes para el desahogo de todas las instancias impugnativas , tomando en cuenta el principio de definitividad de las etapas de los procesos electorales , y n ) Se tipifiquen los delitos y determinen las faltas en materia electoral , así como las sanciones que por ellos deban imponerse . V . Las Constituciones y leyes de los Estados podrán instituir Tribunales de lo Contencioso-Administrativo dotados de plena autonomía para dictar sus fallos , que tengan a su cargo dirimir las controversias que se susciten entre la Administración Pública Estatal y los particulares , estableciendo las normas para su organización , su funcionamiento , el procedimiento y los recursos contra sus resoluciones . VI . Las relaciones de trabajo entre los Estados y sus trabajadores , se regirán por las leyes que expidan las legislaturas de los Estados con base en lo dispuesto por el Artículo 123 de la Constitución Política de los Estados Unidos Mexicanos y sus disposiciones reglamentarias . VII . La Federación y los Estados , en los términos de ley , podrán convenir la asunción por parte de éstos del ejercicio de sus funciones , la ejecución y operación de obras y la prestación de servicios públicos , cuando el desarrollo económico y social lo haga necesario . Los Estados estarán facultados para celebrar esos convenios con sus Municipios , a efecto de que éstos asuman la prestación de los servicios o la atención de las funciones a las que se refiere el párrafo anterior .","Tlen 116 Tlanahuatihcayotl . In altepechantli chicahualistli tlen tlaltlanahuatilmeh moxelos , ihuicapa motequihuis , ipan Tequichichuani , Tlahtol tequichihuani ihuan Tlasencahuani , ihuan amo huelis monechicos ome noso achi miac chicahualistli ipan san se tlacatl noso nechicolistli , ihuan amo huelis moixcahuilis tlahtol tequichihuani ipan se tlacatl . In chicahualmeh tlen Tlaltlanahuatilmeh monechicoseh quen moihtohua ipan Amatlanahuatili tlen yehuantin mopialiah , ihuan motlazquiliseh ipan innin tlanahuatilmeh : I . In Tequihuameh tlen Tlaltlanahuatilmeh amo huelis mohuecahualiseh ipan intequihuacayo quipanos chicuasen xihuitl . In tlapehpenitli tlen Tequihuameh tlen Tlaltlanahuatilmeh ihuan tlen chinanco Tlahtol Tequichihuaneh mochihuas xitlahuac ihuan quen moihtohua ipan tlahtol tlanahuatilmeh tlen tlapepenili itechpohui . In tlanahuatianeh tlen tlaltlanahuatilmeh , tlen quintequihuamacatoseh ipan chinanco tlamatlalantli , tlen ipa noso san quemantica , amo queman ocsepa hueliseh quitequihuiseh tlanahuatili , ihatzah san se tlatocpah , san se ome tonatih , san tepatlaseh noso san quimocuitlahuiseh caltlatlanahuatili . Amo queman huelis quintlapehpeniseh ihuicpa saniman cahuitl : a ) In tlanahuatiani tepatlani tlen amatlanahuatiloyan , noso tlen quitequihuamacaseh maquitlami cahuitl tla polihui tlen neltequihua , ihatza seyoc itocah tequihuacayotl ; b ) Tlen gobernador tlen qui tequitlamiltiti , tlen quentsi qui tocahtihtoqueh noso tla catlihueli tlacatl mo tlantoc , sancatlihueli qui tocahtiyah , qui patlas se quentsi nopa gobernador , nochipa qui tequitiltis san ome xihuitl tlen polihui nochi in tequi . San uelis elis gobernador constitucional tlen se Altepetl se tlacatl mo tlantoc ma tlacatitos ni mexihcotlali iuan nompaya ma elto , noso mamochantihtos nelia qui panotos macuilxihuitl qui axitihtosa quemah pehuas eleccciones , iuan ma qui pia sempouali iuan mahtlactli xihuitl qui axitihtos quemah onca elección , aachi quentsi , tla ihquinoh qui ihtoua tlen Ueyiamatlanahuatili tlen nompa Altepetl . II . In tlapohualmeh tlen moixnextianeh tlen tlahtol tequichihuaneh Tlaltlanahuatiloyan elis itamachihca tlen quesquih chanehuaneh tlen se ihuan se Tlaltlanahuatiloyan , ica inon tlamantli , huelis achi amo miac se chicomeh Tepantlahtoanih ipan Tlaltlanahuatilmeh tlen chanchihuanih amo asiseh se tzontli mil chanchihuaneh ; chicnahuih campa chanchihuanih quipanos inin tlapohuali ihuan amo asis 2 tzontli mil chanchihuanih , ihuan matlactli ihuan se campa in Tlaltlanahuatilmeh quipanoseh ya inin tlapohuali chanchihuanih . In tepantlahtoanih tlen tlahtol tequichihuaneh tlen Tlatlanahuatilmeh amo hueliseh saniman quintlapehpeniseh ihuicpa seyoc cahuitl . In tepantlahtoanih tlapatlanih huelis quin tlapehpeniseh tlen saniman cahuitl tlen neltlayecanaseh , tla amo tequichihtoseh , san amo hueliseh tepantlahtoanih quintlapehpeniseh saniman cahuitl itlatoquil tlen san tlapatlanih . In tlahtol tequichihuanih tlen Tlaltlanahuatilmeh moyolitiseh ica tepantlahtoanih tlen quintlapehpeniseh quen moihtohua xitlahuac tlahtoli tlen achi miaquintin ihuan tlaixnextili tlen san tlatamachihuali , quen quiihtoseh tlanahuatilmeh tlen yehuan . Qui tlachilisquiya ni tlanahuatiHcayotl altepetl Iuan qui tlalisqui ya se xihuitl quenicatsa yati tomi . Quenihqui quicuamachilihque ni tlaxtlahuili tlen ni tequitini qui macasquiya qui tlachilisquiya ipan ni Tlanahuatiloyan 127 tle ni Hueyi Amatlanahuatili . Tle ni tlanahuatiyanih altepetl qui nahuatiya Legislativo , Ejecutivo iuan Judicial , iuan mo sehcotiliyani quin amatlalihtoque ipan altepetl pilquentsitsi , quipia quin calaquise ipan ni amatl , quenicatsa quin quixtihtiyase ni tequitini tlen ipan altepeco . Ni tlapohualistli quin tlachilisquiya quenicatsa quin axilis in tomi ni altepeco , mo tlasquilisquiya ipan ni amatlatoli iuan cuali quisasquia . Tlen Legislaturas tlen Estados quipixtose entidades de fiscalización , tlen monequi",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70885,8278,spanish,nahuatl,de veras,Melac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70886,8279,spanish,nahuatl,"Tú , ( yo ) te pido con insistencia un gran favor ,","Tehhua nimitztahtania ica miac favor ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70887,8280,spanish,nahuatl,No hay que limpiarlo .,Amo mochipaujtani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70888,8281,spanish,nahuatl,muy buenos trabajadores buscó,kuajkualtsi tekitini kintemo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70889,8282,spanish,nahuatl,"Al descubrir que ya no estaban , prorrumpieron en gritos , exclamando : ¡ Tlacopanecas azcapotzalcas , ya huyen nuestros enemigos , corred a apresarlos ! .","Auh yn oquimittaque aocaque , niman ye yc tlacahuaca , yc niman ye quitohua : Tlacopanecayé azcapotzalcayé , ye onquiça yn totetzanhuan , xonnenemican xiquintzitzquiti ! .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70890,8283,spanish,nahuatl,"En el mes de diciembre , la fiesta llamada de la Nochebuena , era muy bonita . No era en la casa del dueño de la imagen del Niño donde se hacia la fiesta ; cada barrio cargaba una imagen y de la puerta principal de la iglesia se le llevaba al altar . Con cruz alta y ciriales los encontraba el sacerdote para colocar a los niños en el altar mayor . Allí estaban todos los niños de los siete barrios y tocaba la música . Cuando los metían a la iglesia estaba preciosa la entrada . Echaban muchos cohetes . Había arcos de flores .",Ipan metztli diciembre mitoa nochibuena achi cualtzin omochihuaya . Amo oyeya techan motlacatiliz toteotatzin sino cada barrio oquihuicaya ce teotatzin ihuan ixpan puerta principal teopa quinmozaquiliz . Ica coroz alta huan ciriales oquinmonaniquiliaya topixque can oc in oquinmotlaliliaya altar mayor . Ompoyon ometztaya nochi de tlen chicome barrio huan otlatzotzonaya música . Icuac quinmocalaquiliaya teopa achi cualtzin oyeya . Achi miac cohetes omotlacalia . Oyeya xochitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70891,8284,spanish,nahuatl,Éstos murieron en el día de signo 1 Cipactli ; con ellos se dedicó el montículo de céspedes de Tenochtitlan .,Yn iquac mique cemilhuitonalli Ce Cipactli ; ynin ynca momamal yn tlachcuitetelli Tenochtitla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70892,8285,spanish,nahuatl,y me vino a tirar aquí en el agua .,uan nechpachaniko nika atitla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70893,8286,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70894,8287,spanish,nahuatl,Y la dicha mi nieta Juana Maximiliana mando aya la recamara [ tlecopatl ] que esta en los aposentos altos juntamente con los dichos mis visnietos los quales si luego fallescieren se vendan las dichas casas y el valor de ellas sea para que se haga bien por el ánima de su padre de ellos que se llama Bonifacio Maximiliano [ mi nieto ] lo qual asi dexo declarado porque son muy niños de presente los dichos mis visnietos .,Auh yn noxhuiuh Joana Maximiliana yn itech pouiz tlecopatl yni acocallo no yntech pouiz yn omoteneuhque nicuhtzitziuan auh in tla iciuhca momiquilizque in nicuhtzitziuan monamacaz in calli ytech pouiz yn ianiman yn intatzin catca noxhuiuh Bonifacio Maximiliano ipampa yn iquiuh niquitoa ca uel oc pipiltzitzinti yn niquicauhtiuh nicuhtzitziaun .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70895,8288,spanish,nahuatl,"Pero no se llevó a cabo , no retornaron los naturales , sino que se quedaron adonde habían sido trasladados ; y sólo en algunas partes los naturales regresaron a su residencia anterior .","Auh aocmo huel iuh omochiuh , aocac omocuep yn macehualli , ça iuh omocauhque yn oncan oyquaniloque ; auh ça cana yn omocuepque yn campa inyeyampa macehualtin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70896,8289,spanish,nahuatl,"Se dice que cuando llegaron a un islote , dentro del gran lago , vieron entre los carrizales un águila posada sobre un nopal que devoraba una serpiente .","Mihtoa in ihcuac oacique mexicah in tlalhuacton in tlein icpac huei Atezcatl oncatca , acatlan oquittacoh ce cuauhtli in aquin tenochpan icaya ihuan quicuaya in coatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70897,8290,spanish,nahuatl,"En este año murió por el camino Cuitlachteuctli , tlatohuani de los tecuanipantlacas , la tercera de las parcialidades que aquí vinieron a tomar el nombre de amaquemecas chalcas , cuando hacía 42 años que habían salido de su morada de Aztlan Chicomóztoc ; el dicho Cuitlachteuctli gobernó de camino durante los mismos 42 años , mientras vino conduciendo a los tecuanipantlacas .","Nican ypan in ohtlipan momiquillico yn Cuitlachteuhctli yn intlahtocauh Tecuanipan tlaca , yn iquetlamantin nican oquimotocayotitacico amaquemeque chalca , yn ihcuac yn oyuh ye nepa ompohualli ypan ome xihuitl ompa hualquizque yn inchan Aztlan | | 52r Chicomoztoc ; yn omoteneuh Cuitlachteuhctli yn tlahtocat ohtlipan ynic quinhualyacan Tecuanipan tlaca no yxquichcauh yn onpohualli ypan ome xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70898,8291,spanish,nahuatl,"9 Técpatl , 1280 .","IX Tecpatl xihuitl , 1280 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70899,8292,spanish,nahuatl,"En la ciudad de Mexico a diez y nueve dias del mes de junio de mil quinientos y setenta y seis años los muy magnificos señores alcaldes don Miguel Sanchez , Pedro Geronimo , que guardan la justicia por su magestad .",Yn ipan altepetl ciudad Mexico a dezinoeve dias del mes de junio de mil e quinientos y setenta y seys años yn mahuiztililonime señores alcaldes don Miguel Sanchez Pedro Jeronimo yn quimopiellia justicia yn itechcopatzinco su magestad .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70900,8293,spanish,nahuatl,"El epazote blanco es como el rojo , solo que uno es blanco y el otro rojo .","Istakepasot kemej chichilepasot , sayoj que se chichiltik uan se istak .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70901,8294,spanish,nahuatl,Es una enredadera ( kuamekat ) .,In no se kuamekat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70902,8295,spanish,nahuatl,AQUÍ SE RELATA,NICAN MOPOUHA,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70903,8296,spanish,nahuatl,"9 Acatl , 1163 .","IX Acatl xihuitl , 1163 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70904,8297,spanish,nahuatl,ochenta,Nahuipualli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70905,8298,spanish,nahuatl,se dirigieron hacia el rumbo del rostro del Sol .,"in tonatiuh ixcopa itztiaque ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70906,8299,spanish,nahuatl,". Y en tercer lugar se vino a poner como rey Cuauhtlatohua y también en su tiempo se pusieron jefes de los traficantes ; ellos : Tulan , Mimichtzin , Miexochitzin , Yaotzin .",". Auh in ic yehi motlalico tlatohuani yehuatl in Cuauhtlatouatzin auh no ipan motlalique in puchtecatlahtoque yehuantin in Tollan Mimichtzin , Miexochitzin , Yaotzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70907,8300,spanish,nahuatl,no nos hemos peleado .,axkana timoteuijtoke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70908,8301,spanish,nahuatl,"Se congregaron , pues , los acxotecas chalcas y dijeron : ¿ Quiénes son estos recién llegados ? ; ¡ que se vaya a ver ! .","Auh yc niman ye mononotza yn acxoteca yn chalca , ye quimolhuia : Auh aquique o , aquin ye huitz ? ; tla quimonittati ! .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70909,8302,spanish,nahuatl,"Y al día siguiente , Domingo , muy de madrugada , al despejar la oscuridad , salió de su casa y se fue en derechura a Tlatelolco , para venir a saber las cosas divinas y para que sea contada la gente . Y después ver al jefe de los sacerdotes ; y a eso de las diez horas se aprestó , después de oír misa , y de que se contó la gente y que se dispersaron los de clase baja .","Auh in imoztlayoc Domingo , huel oc yohuatzinco , tlahtlayohuatoc , ompa hualquiz in ichan huallamelauh in Tlatëlolco , quimattihuitz in teoyotl ihuan inic tehpouhaloz . Niman ye inic quittaz teopixcatlahtoani ; auh azo ye ipan matlactli hora in onezencauhaloc inic omocac Misa , ihuan otehpouhaloc in hualxin in ixquich mazeuhalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70910,8303,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70911,8304,spanish,nahuatl,"Dicen que era una isla donde estaban poblados y de donde vinieron , y que al principio sólo eran cuatro los calpules de los aztecas que allá estaban : el primer calpul se llamaba Tlacatecco , el segundo calpul se llamaba Tlacochcalco , el tercer calpul se llamaba Calpilco , y el cuarto calpul se llamaba Tolnáhuac ; más tarde desaparecieron los nombres de estos dos últimos calpules .","Ca yuh quitohua , anepantla aytic yn onoya yn ompa huallaque , çan oc nauhcalpoltin yn achto yn ompa onoya azteca : yn icce calpolli ytoca Tlacatecco , yn icome calpolli ytoca Tlacochcalco , yn ic - ey calpolli ytoca Calpilco , yn icnahui calpolli ytoca Tolnahuac ; ynin ome calpolli çatepa pollihuico yn itoca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70912,8305,spanish,nahuatl,Esto le tocó al hombre que se llama,Kejna nopa kitokaro nopa maseuali itoka,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70913,8306,spanish,nahuatl,"En el 2 casa , al año de haber arribado a Techcatitlan , llegó Tenoch al poder .","In ye ce xihuitl in oacicoh Techcatitlan , omotlahtocatlali Tenoch .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70914,8307,spanish,nahuatl,“ Ahora yo voy a hacer fuego,Nama na nitlalis tlitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70915,8308,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xiuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70916,8309,spanish,nahuatl,“ Hay que apostar .,Ma timotlanika .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70917,8310,spanish,nahuatl,Preparación :,QUenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70918,8311,spanish,nahuatl,"8 Tochtli , 1422 .","VIII Tochtli xiuitl , 1422 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70919,8312,spanish,nahuatl,"crezca ,","hueiya ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70920,8313,spanish,nahuatl,Las flores y los cantos,"In xochitl , in cuicatl",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70921,8314,spanish,nahuatl,"En el mismo mes de marzo murieron muchos niñitos por la epidemia de sarampión , que atacó también a los hijos de los españoles y de los negros .","Yhuan in ipan in omoteneuh metztli março cenca momiquillique in pipiltzitzinti yn ica çahuatl saranpió , mochintin intech motlalli yn inpilhuan españoles yhuan tliltique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70922,8315,spanish,nahuatl,Es frío .,In sesek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70923,8316,spanish,nahuatl,qué cosa,TLENON,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70924,8317,spanish,nahuatl,SOMOS MORTALES,TIMIQUINI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70925,8318,spanish,nahuatl,Si tú los buscas entonces ¿ qué trabajo voy a,Tla ta tikintemos uajka uan ¿ tlake tekitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70926,8319,spanish,nahuatl,Se cimentó luego el Segundo Sol.Su signo era 4 - Jaguar .,Inic ome tonatiuh onmanca nahui ocelotl in itonal catca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70927,8320,spanish,nahuatl,"— Pura agua y a veces cafecito , te .",— puro a : tl wankimaka kafesito kimaka oxitas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70928,8321,spanish,nahuatl,"Mas por lo que ahora nos sucedió , nada proveyó ni tuvo temor alguno el señor don fray García Guerra , arzobispo y virrey ; lo único que hizo fue ordenar una corrida de toros a la que asistió en el corral frente a palacio , porque se había construido allá un corral para hacer corridas de toros , y se hizo una en este día viernes .","Auh yn ipanpa in , yn iuh nican otopan mochiuh axcan , atle ypan oquimottilli amo quimomauhtilli yn tlahtohuani don fray García Guerra arçobispo visurrey ; ye motlanahuatilli ynic quaquamiminaloz yxpantzinco yn oncan tecpan palacio corral , yehica ca huel ipactzin yn quaquanmiminaliztli ynic oncan cenquixohuac netepancaltemaloc , in ye tlamiminalo yn ipan in cemilhuitl viernes .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70929,8322,spanish,nahuatl,"Y les compuso un canto en el huéhuetl , con el que bailaron , vestidos con naguas de henequén los hombres , y con mastles de henequén las mujeres .","Auh çan oncan conpic yn icuic yn huehuetitlan , ynic quimichcuetique auh yn cihua quimichmaxtlatique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70930,8323,spanish,nahuatl,Asimismo mando e digo yo Juana que tengo otra casilla que está en este tiangues que son dos apocentillos que la puerta está y tiene hacia donde sale el sol las cuales son mias y las compré que me las vendió el padre fray Geronimo de Zarate y dí por las dichas casillas doscientos y cuarenta pesos en reales .,Ynic ontlamantli niquitohua yn nehuatl ni Juana Mocel oc no centetl caltzintli nicnopielia nican tianquiztenco mani ontequiztimani tonatiuh yquizayanpa ytzticac ynin huel naxca notlatqui auh ca zan nocalcohual yehuatzin totatzin Fray Geronimo de Zarate nechmonamaquiltilli nicten matlacpohualli omome pesos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70931,8324,spanish,nahuatl,Van a ir otra vez a trabajar .,oksehpa tlennamayiske .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70932,8325,spanish,nahuatl,"Y digo que si no pongo a salvo y fuera del pleito , y si en él hay mudanza , te pagaré tus tomines , los veinte pesos de oro común que en mis manos he recibido ; y cualesquier cartas que hagas o algo hagas que no sea tu voluntad , sobre el mencionado tlalmantli , todo te lo pagaré . Por esta causa ahora hago la escritura ante el escribano aquí en la ciudad de México Santiago Tlatilulco y ante los testigos que por esta causa fueron llamados : Miguel Jacobo , Bonifacio Xuarez , Juan Bazquez , español y Christobal Medel , español .",Auh niquitoa yn tla aocmo huel nicmaquixtiz yn imacpa pleyto yn tla nipan ahuiliz ca nimitzixtlahuiliz yn motomines cempoalli pesos de oro comun yn nomatica onicceli yoan yn zazo quexquich cartas ticchiuaz auh yn anozo ytla ypan ticchihuaz yn amo monequia yn omoteneuh tlalmatli ca mochi nimitzyxtlahuiliz ypampa yn axcan nicchiua escritura yxpan escrivano yn nican ypan ciudad Mexico Santiago Tlatilulco yoan yn yxpan testigos yn huel ypampa onotzaloque Miguel Jacobo yoan Bonifacio Xuarez yoan Juan Bazquez español yoan Christoval Medel español .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70933,8326,spanish,nahuatl,Esté usted . Reverencial .,Ximetzta .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70934,8327,spanish,nahuatl,Es malísima la embriaguez,CENCAHUEL acualli in tlahuanaliztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70935,8328,spanish,nahuatl,"6 Tochtli , 1186 .","VI Tochtli xihuitl , 1186 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70936,8329,spanish,nahuatl,"12 Acatl , 1335 .","XII Acatl xihuitl , 1335 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70937,8330,spanish,nahuatl,"Oy viernes a diesisiete dias del mes de junio de mil y quinientos y sesenta y nueve años nosotros los alcaldes don Diego de Mendoza y Juan Garcia que cuidamos y tenemos cargo de hacer justicia por el rey nuestro señor nos fue dada noticia que estaba enfermo Antonio Quahuitencatl en el barrio [ tlaxilacalli ] de Cuitlahualtongo y que queria hacer testamento con lo qual enviamos a el escribano Francisco Garcia y al alguacil ( Pedro Sánchez ) para que ysieren el testamento y oyeren lo que el enfermo declaraba ( lo qual mandamos estando en nuestra audiencia ) . [ He aqui las palabras del enfermo , que escuchamos nosotros los enviados de la audiencia ]",Yn ipan axcan viernes a XVII dias del mes de junio de mil y quinientos y sesenta y nueve años yn tehuantin alcaldes don Diego de Mendoza Juan García in tictocuitlahuia justicia yn ipaltzinco su magestad ticaquitilloco yn ytlatol [mococo]hua Antonio Quahuitencatl ‘ yn ypan tla[xilacalli] Cuitlahuactonco ynic quitlalizn[equi itestamento] niman toconihuaque escribano F[rancisco Garcia y]huan alguacil yehuantin oquicaquito in itlat[ol yn moc]cohua auh yn tehuantin Audiencia titlanahuatilhuan nican ca yn oticaque yn ytlatol mococohua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70938,8331,spanish,nahuatl,Son las nueve,Cbicnajhui imán .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70939,8332,spanish,nahuatl,"12 Tochtli , 1218 .","XII Tochtli xihuitl , 1218 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70940,8333,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70941,8334,spanish,nahuatl,— Bueno ¿ y de un maguey cuantos litros deja ?,— kimaka kana o : me kimaka kana se litro kwak meya ' kana ' o : me litro kwak kosa meya ' kwak weweyi meme tres litros wan la ka ' mo o : mc kwak kači kači o : me inkosmetoton kana se litro non čikitoton ino aka meme .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70942,8335,spanish,nahuatl,"Pero ellos , queriendo dar la respuesta , se pusieron a ver : desapareció [ todo ]: nada vieron .","Auh ye quinanquilizquia , in conittaque , opoliuh , aoc tle quitoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70943,8336,spanish,nahuatl,dijo San Pedro a San Pablo .,kiilui San Pablo San Pedro kiilui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70944,8337,spanish,nahuatl,"Luego , en este año se hizo la guerra , { la gente } se fue al cerro .",Niman ypam ynin xihuitl omochiuh yaoyotl oya tepetqui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70945,8338,spanish,nahuatl,"Y él , ¿ acaso por eso se apenó un poco ? , ¿ o acaso tuvo vergüenza ? , ¿ o acaso se espantó ? ,","Auh in yehuatl , ¿ cuix achi in mellelmah ? ¿ cuix nozo pinahuac ? ¿ cuix nozo ic mizahuih ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70946,8339,spanish,nahuatl,Hablaré mañana con tu papá .,Moztla ica itata nitlahtoz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70947,8340,spanish,nahuatl,"7 Tochtli , 82 .","VII Tochtli xihuitl , 82 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70948,8341,spanish,nahuatl,E nombro por mis albalceas a Francisco Malatl y a Lorenzo Quauhtli para que hagan bien por mi ánima y des que sea fallecido mi cuerpo sea enterrado en la iglesia de Sant Sebastian dentro della todo lo qual declaro por descargo de mi conciencia y por verdad puse aqui mi firma .,"Yhuan niquitohua niquimixquetza alvaciasme Francisco Mallatl , Lurenzo Quauhtli huel quimocuitlahuizque in animan auh in iquac tla ninomiquiliz oncan ninotocaz in San Sepastian calitic isquichin yn notlatol inic ninomaquixtia ypaltzinco dios ynic nicneltilia nican nictlalia nofirma .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70949,8342,spanish,nahuatl,Tendríamos .,Ticpiazquiah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70950,8343,spanish,nahuatl,Hay dos clases : una es la morada y la otra es blanca ( kekexilit ) .,Onkak ome taman . Se yejua ya in morado uan se istak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70951,8344,spanish,nahuatl,"11 Tochtli , 1282 .","XI Tochtli xihuitl , 1282 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70952,8345,spanish,nahuatl,no más,Amoachi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70953,8346,spanish,nahuatl,"“ Ahora no hay silla , yerno","Nama axa nopa siya , nomontli",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70954,8347,spanish,nahuatl,Ellos no quieren bailar nomás,Ijuanti axkana kinekij san tlaixpiyase,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70955,8348,spanish,nahuatl,"Tziuhtecatzin y su mujer Matlaltzin tuvieron cuatro hijos : el primero se llamó Acoltzin ; y el segundo , Tzilintocatzin ; el tercero , Xonecuiltzin , fue tlatohuani de Tzompahuacan ; y la cuarta fue la señora Miztliyauhtzin .","Auh yn Tziuhtecatzin yhuan yn icihuauh yn Matlaltzin mopilhuatique , nahuintin yn quinchiuhque yn inpilhuan : yn icce ytoca Acoltzin ; | | 135v yn icome ytoca Tzillintocatzin ; yn icyey ytoca Xonecuiltzin , ynin tlahtohuani mochiuh yn Tzompahuacan ; yn icnahui ytoca Miztliyauhtzin , cihuapilli yn .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70956,8349,spanish,nahuatl,"Estuvo mirando con atención aquella agua que humeaba , en cuya orilla crecía un zacate muy alto ; y pensó que quizá en la arena de la ribera viviría alguna serpiente grande , de las que llaman chiconcóhuatl , porque en el lomo tienen pintados siete dibujos .","Ytztollotimani yehuatl yn popocaya yn atl ytenco mani mallinalli , cenca huey ynic mani ; ancaço oncan onoc cohuatl yn axalpan cenca tomahuac motenehua chiconcohuatl , chicontetl yn icuitlapan caca yn imachiyo ynic cuicuiltic ynic mocuicuillo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70957,8350,spanish,nahuatl,Es frío porque brota cuando llueve .,In sesek ta mochiua ijuak kioui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70958,8351,spanish,nahuatl,los vas a abrir mas no los abras,tijtlapos amo tijtlapos,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70959,8352,spanish,nahuatl,"Su hijo ha bajado , en la primavera desciende allí , es el Dador de la Vida .","Ye temohua ipiltzin , xoxopan in ompa temoya , in Ipalnemohuani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70960,8353,spanish,nahuatl,¡ haz que se desarrolle !,¡ xiquizcalti !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70961,8354,spanish,nahuatl,las echo en el morral,kimorraltlali,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70962,8355,spanish,nahuatl,"El viernes 31 de mayo de 1613 murió María , vendedora de atole ; ésta era viuda de Francisco , sastre , y tenían su casa a espaldas de la iglesia y casa de mi querido y venerado padre San Antonio abad en el barrio de Xoloco .","Axcan viernes yn ic 31 mani ytlamian yn metztli mayo de 1613 años , yhcuac yn omiquico yn María ycnocihuatl xocoatolnamacac ; ynin ynamic yn Francisco tlatzonqui sastre catca , nican chaneque ytepotzco yn teopantli yn icaltzin yn notlaçomahuiztatzin San Antonio abbad motenehua tlaxillacalli Xulloco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70963,8356,spanish,nahuatl,¿ Dónde se asustó ?,¿ Cani momouhti ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70964,8357,spanish,nahuatl,Es árbol ( kuouit ) .,In kuouit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70965,8358,spanish,nahuatl,"Le dijo : el más pequeño de mis hijos , estas diversas flores son la prueba , la señal , que llevarás al Obispo . De mi parte le dirás que vea en ellas mi voluntad , y que con ello ponga en obra mi voluntad , mi deseo .","Quimolhuilih : noxocoyouh , inin nepapan xochitl yehuatl in tlaneltiliztli , in nezcayotl , in tichuicquiliz in Ohispo . Nopampa tiquilhuiz ma ic quitta in notlanequiliz , ihuan ic quineltiliz in notlanequiliz , in noziyaliz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70966,8359,spanish,nahuatl,Esta imagen de Nuestra Señora la presentó nuestro padre fray Francisco de Gamboa .,Auh ynin tlaçocihuapilli yehuatzin quimonextili yn totatzin fray Francisco de Ganboa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70967,8360,spanish,nahuatl,"Esto es todo lo que respondemos , lo que contestamos , a vuestro aliento , a vuestra palabra , ¡ oh , señores nuestros !","Ca ixquich ic ticuepa . Ic tinanquilia in amihiyotzin , in amotlahtoltzin totecuyhuane .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70968,8361,spanish,nahuatl,Dixo [ el testigo ] que dirá verdad y que lo sabe de Pedro Nanali que al presente está enfermo es que las casas antiguas son suyas que tiene la puerta al medio dia y otros aposentillo y otro aposento que está la puerta a donde el sol sale y el aposento en que hizieron un portillo todo es suyo y al aposento que está la puerta hazia donde el sol sale lo labró con sus manos todo lo qual le pertenesce al dicho Pedro Nali .,Auh yn testigo quitohua ca nicmellahua yn notlatol yn ipanpa cocoxcatzintli Pedro Nalli ca huel itech pouhqui yn huehuecalli xochimilcopa ytzticac yhuan yn icallixayo yhuan huell imatica quiquetz yn tonatiuh yquizayanpan ytzticac yhuan yn oquicuitlacoyonique huell itech pouhqui in Pedro Nalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70969,8362,spanish,nahuatl,"El domingo 12 de febrero de 1612 , una vez terminada la misa mayor en la capilla de San José junto a San Francisco , se cerraron las puertas para que nadie pudiera salir ; y cuando estuvieron cerradas , salió fray Jerónimo de Zárate y se desnudó el torso , y el fiscal le echó una soga al cuello y lo iba jalando .","Axcan domingo yc 12 mani metztli febrero de 1612 años , yhcuac ye otzonquiz missa huey yn oncan capilla San Joseph San Francisco , oc achto tetzacualloc amoyac huel hualquiz quiyahuac ; auh yn ihcuac ye otetzacualloc , yc niman callihticpa yn hualquiz fray Jerónimo de Çárate , omopepetlauh , mecatl yn iquechtlan oquitlalli yc oquihualtititztia yn oncan fiscal .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70970,8363,spanish,nahuatl,"11 Acatl , 1347 .","XI Acatl xihuitl , 1347 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70971,8364,spanish,nahuatl,". Pues cuando se ponían en fila allá en la casa de gobierno los jefes militares , estaban con mucha galanura y grandeza : se ponían bezotes de oro , bezotes alargados azules , y bezotes curvos de piedra verde y bezotes alargados de ámbar y bezotes curvos de ámbar y bezotes curvos azules .",". Auh in ic onohque in cuauhtlahtoque in onca cuauhcalli : cenca momauizzotitoque , conaquitoque in teocuitlatentetl iuan xoxouhqui tezacatl iuan chalchiuhtencololli iuan apozonaltezacatl iuan apozonaltencololli uian xoxouhqui tencololli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70972,8365,spanish,nahuatl,Cuando allí [ en su casa ] ellos estaban tristes,Kema nepa ijuanti mokueso,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70973,8366,spanish,nahuatl,Entonces se cumplieron 1200 años desde el nacimiento de Jesucristo nuestro señor .,No ypan in oncan quichihuaco yn ic - etzonxihuitl motlacatilitzino totecuiyo Jesuchristo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70974,8367,spanish,nahuatl,“ Pero yo soy,Para na niuala,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70975,8368,spanish,nahuatl,Ese peine todo por donde lo mandaba la mujer .,inon cikawastli mersiyero muči kanganik tlenon kititlania in sowatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70976,8369,spanish,nahuatl,tenía una hermana y [ ella ] le dijo :,kipixtok se iuelti uan kiilui :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70977,8370,spanish,nahuatl,"Este barrio tenía una creencia sobre nuestro Dios . Se contaba que cuando llegaba el día de la fiesta de la Santa Cruz se podía ver una luz , tal como cuando se ilumina una casa . Y quien la veía tenía que señalarla , y como a la media noche había que ir a ver la señal . No sabemos si será cierto o no lo que nos platicaban : dizque esta imagen divina daba dinero . Así algunos se volvían ricos . Así es que se decía que sólo hablando o mencionando a la Santa Cruz , le daría a uno todo lo que quería .","Inimequez barrio oquipiaya ce nemiliztli ipantzinco Toteotatzin . Tlanonotzalo quename icuac aciz ilhuitzin Santa Cruz mohtaz tlilcuiz quename icuac xotla ce cali . Ihuan ahquen oquitaya iqui on quipiaya tlen quimachotiz ihuan queman tlacoyohuali quitatiuh campa ca tlamachotili . Amo timatizque cox melahuac , cox amo melahuac , tlen otechnonotzaya : quename inintzin Toteotatzin omotenextiliaya tomin . Iqui in ica aca omocuepaya tlatquihua . Iqui in otlanonotzaloya quename zan quimotzatzililizque nozo quimotenehuilizque yehuatzin , Santa Cruz , quimomaquiliz tlen quinequi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70978,8371,spanish,nahuatl,"El domingo 12 de noviembre de 1600 , en que se celebró la fiesta de San Diego , lo ataviaron hermosamente , y delante de él pusieron escenas de su vida por los caminos y en la soledad ; en el cielo Dios nuestro señor les daba el pan a los ángeles , y éstos lo tomaban y con él alimentaban al santo en la soledad .","Domingo a XII de noviembre de 1600 años , yquac ylhuitzin quiz in San Diego , huel mahuiztic ynic tlachichihualloc , auh quimotlalilique tlayxpan yn inemiliztzin yn otlica yxtlahuacan ; ylhuicac tlaxcaltzintli quinhualmomaquilli yn totecuiyo Dios angelesme , quihualcuique oncan quimoqualtique yn ixtlahuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70979,8372,spanish,nahuatl,"Una vez que se le ha quitado la piel a la tuza , se lava muy bien , se le pone sal y se orea al sol durante dos días . La cebolla y el ajo se asan . El chile guajillo se calienta y se remoja , y luego se muele con la cebolla , el ajo y la pizca de cominos . Esto se guisa con una rama de epazote hasta que quede un poco espeso . Con esto se unta la tuza y se van haciendo los tamalitos con esta carne en las hojas de maíz . Se ponen a cocer a vapor a fuego medio por una hora u hora y media .","Zan niman ihcuac ye omoquixtili in iehuayo in tozan cualli mopaca , motlalilia iztatl ihuan motonalhuatza ome tonalli . Moihcequi in xonacatl . in axox ; in huaxchilli mototonia , mociyahua ihuan moteci ica xonacatl , axox ihuan comino , ixquich in quicui tomahpil , motzoyonia ihuan motlalilia in yepazohtli ixquichcauh ye tepitzin tetzahuac ; inin moxahhuilia in tozannacatl ihuan ye mochihchihua in tamalli ica izhuatl ihuan ye mohuicxitia ica ahmo huel huehyi tletl ce cahuitl . ahnozo ce cahuitl ihuan tlahco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70980,8373,spanish,nahuatl,anda el pez .,nemi nopa michi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70981,8374,spanish,nahuatl,"Eras festejado , divinas palabras hiciste , a pesar de ello has muerto .","Zan tonilhuizolon , teotlatollin ticchiuh , zan can timomiquili in itech .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70982,8375,spanish,nahuatl,Allí encuentran las deliciosas frutas que les dan salud y mejillas chapeadas .,Ompa quinextiah huelic xochicualli tlen ica mopactia ihuan moxayacanochehuah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70983,8376,spanish,nahuatl,"El sábado 24 de marzo de 1601 llegó la cruz de nuestro Salvador a Santo Domingo , y la colocaron sobre un pedestal de madera en el sitio donde eran exhibidos los idólatras e infieles ; allá se congregaron todos los religiosos de las ocho órdenes , que fueron en procesión a traer la Santa Cruz , y los religiosos llevaban en sus brazos la cruz y la iban sahumando con un incensario .","Sábado yc XXIIII mani metztli de março de 1601 años yn icruztzin temaquixtiani ompa hualla Sancto Domingo , oncan quimoquechillico yn quauhtlapechticpac yn oncan teyttitiloque yn tlateotocani yn atlaneltocani ; yxquichtin ompa cenquizque in teopixque ynic chicuetetl hórdenes , hualmotecpantzinotiaque ynic quimanilito Sancta Cruz , teopixque quihualmonapalhuitiaque yhuan sesario yc quihualmopopochhuilitiaque yn cruz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70984,8377,spanish,nahuatl,"Y cuando estuvo todo preparado para recibirlo , partió de Atlacohuayan para ir al dicho Santiago Tlatelolco , adonde lo fueron a recibir en el mencionado domingo 19 de junio ; acudieron a recibirlo todas las autoridades , los señores oidores de la Audiencia Real y los alcaldes de corte , así como los habitantes de la ciudad , todos los españoles y los naturales mexicas , y no se podrá decir cuántas fueron las personas que acudieron a Tlatelolco a recibirlo .","Auh in ye omocencauh mochi yc namicoz , yc niman umpa hualmehuiti yn Atlacohuayan ynic on omoteneuh Sanctiago Tlatilolco mohuetziltico , ynic oncan oquimanillito axcan ypan omoteneuh domingo yc 19tia de junio ; huel yxquichtin quimanillito yn tlahtoque , Audiencia Real tlaca oydoresme yhuan alcalde de cortesme , yhuan yn ixquichtin ciudad tlaca , inic ye mochintin castilteca , niman ya yehuantin yn mexica timacehualtin , amo huel mihtoz motenehuaz yn ixquich tlacatl umpa quimonamiquillito Tlatilolco yn huel oc ompa quimanillito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70985,8378,spanish,nahuatl,Fue la historia de Juan el Oso de como fue hijo de mono .,oya istoria den ye ' on den xwan del oso porke komo oya den mono kone : tl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70986,8379,spanish,nahuatl,Preparación :,QUENIN MOCHIHUA :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70987,8380,spanish,nahuatl,Después de un descanso de más de cinco meses la naturaleza vuelve a trabajar .,"Zatepan ye cana macuilli metztli omocehui , in tlachihualotl ye occepa pehua tequiti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70988,8381,spanish,nahuatl,Todavía no llega .,Ayemo ehco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70989,8382,spanish,nahuatl,". y les dió ( el rey ) mantas preciosas , las mencionadas , y los pañetes de precio se hicieron privilegio de ellos . Hasta entonces se los ponían cuando era la gran fiesta , que iba a salir en el día de Tlacaxipehualiztli .",. auh in tlazotilmahtli quin macac in omoteneuh iuan tlazomaxtlatl in innetlauhtil mochiuh . Quin icuac quimolpiliaya in icuac ueuey ilhuitl quiztiuia in ipan Tlacaxipeualiztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70990,8383,spanish,nahuatl,"Sólo nos venimos a marchitar , ¡ oh amigos ! , que ahora desaparezca el desamparo , que haya alegría .","Zan toncuetlahuico , antocnihuan , ma oc on polihui icnopillotl ma oc amellelquiza ye nican .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70991,8384,spanish,nahuatl,"Y aunque la instrucción del Santo Padre era que así se procediera con el señor don Pedro de Otálora , en la domínica de Pasión se concluyó su ordenación para que pudiera decir la misa en la Compañía de Jesús de Cuetlaxcohuapan ; nunca se había visto en México que un presidente o un oidor se hiciera clérigo , como se hizo ahora el dicho señor don Pedro de Otálora , mas no por eso dejó su cargo como presidente de la Real Audiencia de México , pues tal era la voluntad del rey nuestro señor que está en España .","Auh macihui yn iuh quihualmotlalili yn ytlanahuatiltzin Sancto Padre yn iuh ycatzinco muchihuaz señor don Pedro de Otálora , yece ca ye quin ipan domíniga in Passión tlamico yn ineteochihuallitzin ynic missa quimochihuillico umpa Cuitlaxcohuapan de la Compañía de Jesús ; yn ayc yuhqui oyttoc nican Mexico ce pressidente ahnoço ce oydor clérigo omuchiuh yn iuh yehuatzin omuchiuhtzinoco axcan omoteneuhtzino señor don Pedro de Otálora , yhuan amo yc oquimocahuilli yn itequitzin ynic çan ya pressidente omochiuhtzinoco Audiencia Real Mexico , ca yuh quimonequiltitzinohua yn tohueytlahtocatzin rey moyetztica España .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70992,8385,spanish,nahuatl,No se limpia .,Amo mochipaujtani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70993,8386,spanish,nahuatl,"Se da más por Xaltipan , le gusta más donde hace calor . Es necesario desherbarlo , si se siembra en el cafetal , se desyerba junto con el cafetal . Por aquí no se da mucho porque no le conviene la tierra ; se da pero al hervirlo no se cuece bien . Se da muy bien en la zona baja . Florea por el mes de marzo .","Okachi mochiua neuín Xaltipampa , tauelita kampa takauani . Moneki se kitachipauas . Tein ijkak kajfentaj no iuan se kitachipauia ya in kajfen . Nikauin amo mochiua semi , amo kiueyinamiki in tal ; mochiua pero pané amo oksi . Kualtsin mochiua neuín tanikuakopan . Xochiyoua kemej in mes de marzo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70994,8387,spanish,nahuatl,Brota la semilla y ahí crece y también se siembra . Si es de bueno se limpia .,Ixua iteyo uan ompa moskatia ya . Uan no se kitoka . Komo yejua tein kuali se kitameuia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70995,8388,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70996,8389,spanish,nahuatl,"Han pasado tres años desde que , en el año 10 Tochtli , 1606 , murió el señor don fray García de Santa María de Mendoza y Zúñiga , arzobispo de México , que gobernó espiritualmente en Tenochtitlan durante cuatro años .","Auh yhuan ya yexihuitl yn ipan X Tochtli xihuitl , 1606 años , yn omomiquilli teoyotica tlahtohuani don fray García de Sancta María de Mendoça y Çúniga arçobispo Mexico , yn teoyotica omotlahtocatilli Tenochtitlan nauhxihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70997,8390,spanish,nahuatl,Hay tres clases :,Onkak eyi taman :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70998,8391,spanish,nahuatl,"Entonces murió el señor tlatocapilli Tliltecatzin Chichimecayaotequihua , hermano mayor del tlatohuani Atonaltzin Chichimecateuctli ; estos dos fueron los primeros que llegaron aquí y merecieron tierras , los que al principio fueron fundadores de la ciudad de Amaquemecan .","Yquac momiquilli yn tlacatl tlahtocapilli yn Tliltecatzin Chichimecayaotequihua yn iachcauhtzin yn tlahtohuani Atonaltzin Chichimecateuhctli ; yn huel yeuantin achtopa acico nican yn tlalmaceuhque , yehuantin achtopa fundadoresme mochihuaco yn nican ypan altepetl Amaquemecan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 70999,8392,spanish,nahuatl,tal vez en los siete mares .,xa itech chicome mar .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71000,8393,spanish,nahuatl,½ kilo de frijol negro,Tlahco kilo tliletl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71001,8394,spanish,nahuatl,"Hubo mucho temor en la ciudad de México ; y al día siguiente , miércoles , a las 11 horas del día , partieron como 50 soldados , de los que residen en el palacio , los cuales iban a custodiar las costas de Acapulco y a esperar el arribo de la dicha nao de la China .","Yc cenca onemauhtiloc yn nican ciudad Mexico ; ynic çan niman ymoztlayoc ipan miércoles matlactlonce tzillini tlahca yn onpeuhque tiyacahuan soldadostin ahçonpohuallonmatlactin , çan mochintin palacio nemi , yn oyahque tlapiazque hueyatenco Acapulco yhuan ompa quichiazque yn omoteneuh la China acalli ynic aciquiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71002,8395,spanish,nahuatl,"Y después de haberse encontrado con el Santísimo Sacramento , se puso adelante para entrar a su morada en la nueva iglesia de la llamada Casa Profesa , para proteger juntos el nuevo templo que ahora se nombra la iglesia de San Ignacio .","Auh yn oconmonamiquillico Sacramento , niman yc quimoyacanilli ynic quimocallaquillito ychantzinco yn oncan yancuic teopan la Cassa Proffessa motenehua , ynic ynehuantzin oncan quimopielizque yancuic teopancalli ynic axcan ye mitohua Sant Ignacio yn teopan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71003,8396,spanish,nahuatl,"Eso me gusta ” , dijo .","Na yani nikileui , kiijto .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71004,8397,spanish,nahuatl,la caja dando vueltas y dando vueltas así .,nopa kaja moyaualtinemi moyaualtinemi ijkini .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71005,8398,spanish,nahuatl,Florea en marzo y da su fruto en abril .,Xochiyoua itech marzo uan abril kipiya itakka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71006,8399,spanish,nahuatl,yo nunca en mi vida había estado tan feliz como entoncescomo su tío no estaba siempre en su casa esperaba yo verlo regresar,nehuatl aic ipan nonemian onipactinenca quen immanon leaitlahtzin ammo mochipa omoyetztaya ichantzinco nicmochiliaya ihcuac mocueptzinoz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71007,8400,spanish,nahuatl,Pero ahora ya no ahora ya no así así se llama ahora ya solo en español se cuenta el dinero ya no como era antes en mexicano .,para asan yakmo asan yakmo ohkion ito : ka naškan ye puro kanén kastiya mopuwan tomin akmo keme okatka yaya ika mehikano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71008,8401,spanish,nahuatl,"El pintor : la tinta negra y roja , artista , creador de cosas con el agua negra . Diseña las cosas con el carbón , las dibuja , prepara el color negro , lo muele , lo aplica .","In tlahcuilo : tlilli tlapalli tlilat , yalhuil , toltecatl tlachichiuhqui , tlatecullaliani tlatlilani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71009,8402,spanish,nahuatl,"Quien comenzó el tlatocáyotl de Azcapotzalco fue Matlaccóhuatl , cuya mujer , llamada Azcuéitl , era hija de Tzihuactlatónac de Cuitlachtépec , uno de los tlatoque chichimecas que encontraron establecidos .","Yn tlatocayotl conpeualti Matlacouatl , yn iciuauh ytoca Azcueytl yychpoch Cuitlachtepec Tziuactlatonac , chichimeca tlatoque yn inpa axiuaco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71010,8403,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71011,8404,spanish,nahuatl,a hacer ” .,nimitschiuilis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71012,8405,spanish,nahuatl,"Nosotros los alcaldes don Lucas Cortes , Tomas de Aquino por su magestad aqui en la ciudad de Mexico Tenochtitlan que tenemos a cargo la justicia por nuestro gran tlatoani su magestad . Ahora en nosotros dejó el muy magnifico señor doctor Ceynos oydor por su magestad y presidente de la Audiencia Real que nos ordenó lo relativo a que demos su tierra a la llamada María Tecuicho hija del que se llamaba Atlixeliuhqui .",Teuanti alcaldes don Lucas Cortes Tomas de Aquino por su magestad y nican ciudad de Mexico Tenochtitlan yn tictocuitlauia justicia yn itechcopatzinco yn toueytlatocauh su magestad yn axcan ototechquimocauilli y muy magnifico señor todor Ceynos oydor por su magestad y presidente de la Audiencia Real yn ueycan tecuictlatoloyan ynic otechmonauatilli yn ipanpa ynic tocomacazque yn itlal yn itoca Maria Tecuicho ychpoch yn itoca catca Atlixeliuhqui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71013,8406,spanish,nahuatl,"Se los llevaba y a veces lleva pura carne ,",Inijuanti kiniuika uan kemantsi san puro san,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71014,8407,spanish,nahuatl,Ellos aman a su maestro .,Yehuan tetlazohtlah intemachtih .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71015,8408,spanish,nahuatl,"Y el día en que se celebró la fiesta de Nuestra Señora , el domingo 11 de septiembre , el maestreescuela regresó de Tepetlatzinco , donde había dicho la misa ; entonces predicó fray Jerónimo de Zárate , y fue éste quien había pedido al señor maestreescuela que se quedara a pernoctar , en este dicho año de 1594 .","Auh ye iuh tihuallaci ylhuitzin in cihuapilli , auh yn ipan domingo matlaquilhuitl once mani metztli de setiembre , in maestrescuela mohuicac in Tepetlatzinco , yehuatzin missa quimitalhui ; auh yn fray Jerónimo de Çárate motemachtilli , yhuan quimitalhui ynic ompa moyetztiez tlahtohuani maestrescuela , çan ye ypan in yn omoteneuh xihuitl de 1594 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71016,8409,spanish,nahuatl,Ya podemos subir al tren .,Ye cualli ipan titlehcozqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71017,8410,spanish,nahuatl,Ya viene la Revolución el año de 1990 del siglo pasado .,yewic in rebolúsion laño de mil nobesientos nobenta del siglo pasado .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71018,8411,spanish,nahuatl,"Fray Pedro de Requena , que era capellán de San José , se marchó a Cuauhtitlán , y fray Jerónimo de Zárate se fue a Cholula ; a San José vinieron fray Francisco de Gamboa y fray Gaspar Ortiz de Aréizaga .","Auh yn fray Pedro de Requena mouicac Quauhtitlan , capillero catca nican San Joseph , auh yn fray Jerónimo de Çárate ya Chollolan ; auh yehuatzin hualmohuicac nican San Josep yn fray Francisco de Ganboa yhuan fray Gaspar Hortís de Arísaga .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71019,8412,spanish,nahuatl,"Al día siguiente , miércoles , el dicho obispo don fray Baltasar Covarrubias dijo la misa , y predicó don Alonso de la Mota y Escobar , obispo de Tlaxcala o de la ciudad de los Ángeles ; estos dos obispos acudieron a invitación de los señores oidores .","Auh niman yn ipan ymoztlayoc miércoles yn omoteneuhtzino don fray Balthasar Acobarrobias obispo , yehuatzin quimihtalhui yn missa , auh yehuatzin motemachtilli yn don Alonso de la Mota y Escobar obispo Tlaxcallan anoço ciudad de los Ángeles ; ynin yc hualmohuicaque omentin omoteneuhque obisposme ca quimonmonochillique yn tlahtoque oydoresme .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71020,8413,spanish,nahuatl,"Sobre su escudo , de vientre pleno fue dado a luz el Gran Guerrero . Sobre su escudo , de vientre pleno fue dado a luz el Gran Guerrero .",Ichimal ipan chipuchica huey a mixihuiloc yautlato Ichimal ipan chipuchica huey a mixihuiloc yautlato,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71021,8414,spanish,nahuatl,Con los de San Tobías lo sembramos .,de nokuñada ašan kwak mokwatek ničpokaton mokwatek kwak notlasekmik inawelita kitowa ' tlašta paskasio šikanan čantli šikanan tla : li de mokniw šitečkwepilikan in tomin den len iktitokake mokniw den iktitokake te ' wanke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71022,8415,spanish,nahuatl,Hemos encontrado la llave que tu perdiste .,Ye oticnextihqueh in tlatzacualtlapo in oticpolo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71023,8416,spanish,nahuatl,"É1 es quien inventa las cosas , él es quien se inventa a sí mismo . Por todas partes es invocado , por todas partes es también venerado . Se busca su gloria , su fama en la tierra .","Quiyocoya yeehua , Moyocoyatzin . In nohuiyan notzalo , nohuiyan no chialo , yehua tomolo in itleyo in imahuizyo tlalticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71024,8417,spanish,nahuatl,"Vana sabiduría tenía yo , ¿ acaso alguien no lo sabía ?","Ninentlamatia , ¿ ac azo aic ic ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71025,8418,spanish,nahuatl,¡ Vete !,¡ Xiya !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71026,8419,spanish,nahuatl,"el Señor Nuestro , Dueño del Cerca y del Junto ,","in Totecuyo , in Tloque Nahuaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71027,8420,spanish,nahuatl,"11 Acatl , 1295 .","XI Acatl xihuitl , 1295 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71028,8421,spanish,nahuatl,"Artículo 128 . - Todo funcionario público , sin excepción alguna , antes de tomar posesión de su encargo , prestará la protesta de guardar la Constitución y las leyes que de ella emanen .","Tlen 128 Tlanahuatihcayotl . Nochi tequichihuani tlen altepechantli , amo acah mocahuas , queman ayamo quiselia itequihuacayo , quiihtos melahuac quitlepanitas Amatlanahuatili ihuan tlahtol tlanahuatilmeh tlen nopayoh mani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71029,8422,spanish,nahuatl,"Sí . Anteayer vino un médico , me prescribió unas píldoras amargas , contra la fiebre , parecen quinina , y un jarabe para el estómago . Pero francamente dicho , hasta hoy no siento gran alivio .","Quema . Yehuipla ohuala cente ihuan onechtitlanili cequin pahtololohtin huel chichic , ipahyo totonializtli , neci quinina , iuan ce pahtzopelic inic nohti . Mach huel melahuac niconihto , quin ye axcan ayemo cualli nomati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71030,8423,spanish,nahuatl,entre paréntesis diré que no fue sino hasta el segundo encuentro cuando tuvimos oportunidad de escuchar lo que al respecto pensaban los representantes de otras etnias como la ñahñuh la purépecha lamaya la zapoteca y la mixteca,ahzo huel nictzontiz in niquihtoz ixquichcauh in inic ome nahuatlahtoltlacanechicoliztli in ihcuac ye ihuelipanyo oticcahqueh tlen quinemiliayah occequih macehualaltepemeh teixiptlatqueh quemen in ñahñuh purepecha maya tzapotecatl mixtecatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71031,8424,spanish,nahuatl,en medio de la llanura !,in ixtlahuatl itec .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71032,8425,spanish,nahuatl,"Hay tres clases : chiltepín chico y chiltepín boludo , hay también chiltepín grande .",Onkak eyi taman : pisilchiltekpin uan ojololchiltekpin uan seki ueueyak chiltekpin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71033,8426,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71034,8427,spanish,nahuatl,"Mucho los aborrecían los varios pueblos tepanecas , y por eso les hicieron la guerra en el llano ; pero en esta guerra no pudieron derrotar a los mexicas .","Cenca oquincocollique yn nepapan tlaca yn tepaneca , oncan oquichiuhque y yaoyotl yhtic yn ixtlahuatl ; auh yn ihcuac yn omochiuh yaoyotl , ahuel oquinchiuhque in mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71035,8428,spanish,nahuatl,"Cuando los mexicas vieron esto , regresaron a Tenochtitlan para comunicarlo al tlatohuani Huitzilihuitzin , a Cuatlecohuatzin y a Itzcohuatzin .","Auh yn ontlatlachiyato yn mexica , niman yc hualmocuepque yn Tenochtitlan quinonoco yn tlahtohuani yn Huitzillihuitzin yhuan yn Quatlecohuatzin yhuan yn Itzcohuatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71036,8429,spanish,nahuatl,"Han pasado 183 años desde que , en el año 12 Tochtli , 1426 , murió el señor Chimalpopoca , tlatohuani de Tenochtitlan , que gobernó durante doce años , y a quien mataron los tepanecas .","87 Auh yhuan ye chiuhcnauhpohualxihuitl ypan yexihuitl yn ipan XII Tochtli xihuitl , 1426 años , yn omomiquilli tlacatl Chimalpopoca tlahtohuani catca Tenochtitlan , yn tlahtocat matlactlomome xihuitl , çan quimictico yn tepaneca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71037,8430,spanish,nahuatl,"Este señor , el Popocatépetl , le propuso matrimonio . Pero luego dijo la Mujer Blanca : Ni tú , ni nadie ; me voy a dormir . Tú me cuidarás . Y parece que se quedó dormida . Se acostó la DoncellaMontaña a dormir y el Monte de Humo la está cuidando .","Inintzin tlatihuani oquimochihua oquimonochililiz itlactzinco mocihuauhtitzinoz in Popocatepetl . Zan niman oquimolhuili Iztaccihuatl : Nian tehuatl , nian amaca ; niaz nicochiz . Tinechixotiz . ” Huan neci zan omocochitíz . Omotecatzino in cihuapiltepetl mocochitiz ihuan Popocatepetl quimixotilica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71038,8431,spanish,nahuatl,Yten declaro que en el pago de Sant Bartolome Atapahuacan tengo otras tierras que conpre [ milcoali ] que tiene de largo y en ancho quince baras [ quauitl ] son en quadra y linde con tierras de Coacue las quales herede la dicha mi nieta Juana Maximiliana .,Yoan nicteneua yn ompa San Bartolome Atapauacan mani nomilcoal ynic motamachiua ynic [F . 8r] uiac caxtolquauitl necoc ixquich quiquaxochnamiqui yn imil Coacue ytech pouiz yn noxuiuh Joana Maximiliana .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71039,8432,spanish,nahuatl,"Al tercer día , el martes , los religiosos franciscanos fueron a celebrar la misa de la santa , y también predicó uno de ellos .",Auh yn ipan martes yn ic - eylhuitl yehuantzitzin yn teopixque franciscos quimochihuililito missa sancta yhuan no ce temachti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71040,8433,spanish,nahuatl,trece,Mahtlactli huan yeyi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71041,8434,spanish,nahuatl,Entonces poco a poquito nos íbamos manteniendo estábamos libres para trabajar .,ikwakun ye poko a pokito yetomantenerotaya ' tikatka libre titekitiske .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71042,8435,spanish,nahuatl,"La sexta hija del señor Cuauhcececuitzin Tlamaocatlteuctli se llamó asimismo Chimalmantzin , y fue esposa del capitán Chalchiuhecatzin .","143v Yn icchiquacen ychpochhuan tlacatl Quauhcececuitzin Tlamaocatlteuhctli ytoca çanno Chimalmantzin , ynin conmonamicti yn Chalchiuhhecatzin tequihua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71043,8436,spanish,nahuatl,"A su cronista y profeta Moisés le ordenó Dios que con él comenzara la descripción del mundo ; y así , en su primer libro , aquél dice que en el principio creó Dios nuestro señor el cielo y la tierra , y en lugar de estas palabras no se asentaron ningunas otras , con lo que se ve y demuestra que todas las afirmaciones divinas nos sirven como ejemplos .","Yhuan coronista yn itocatzin Moysés propheta ynic quimonahuatilli ma yehuatl yc pehua y cemanauatl ; auh ynic quimitalhuia yn ipa amoxtli yn achto yn tlatzintillizpeuhcapa quimochihuilli yn ilhuicatl yn totecuiyo Dios yhuan yn tlalticpactli , auh atle ytla oncan ipa yc motlanamictilli yma ytla occentlamantica tlananamiquilliztlatoltica , auh ye onmottac ye oyttalloc yn ixquich tlamantli yn tlaneltilliliztli yn octacatl machiyotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71044,8437,spanish,nahuatl,Muchísimas gracias . ¿ Dónde se hacen las entregas de cartas de lista de correos .,Tlazohcamati huel miac . ¿ Canin quinxelohua in amah nechicolpain huitzeh ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71045,8438,spanish,nahuatl,Se come .,Se kikua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71046,8439,spanish,nahuatl,"He aquí a los que toman por nahuales a las fieras y a la lluvia , a los xochtecas olmecas quiyahuiztecas cocolcas xicalancas , a quienes cautivamos .","Ca yzcate yn tecuannahualleque yn quiyauhnahualleque yn xochteca yn ulmeca yn quiyahuizteca yn cucolca yn xicallanca , yn tomalhuan yn otiquimacique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71047,8440,spanish,nahuatl,"Sólo cuatro personas se salvaron , porque se arrojaron al agua y llegaron nadando a la orilla de Chimalhuacán Atenco .","Auh ça nahui tlacatl yn momaquixtique , yn ca atitlan yahque tlamanellotiaque ynic ompa atenquiçato Chimalhuacan Atenco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71048,8441,spanish,nahuatl,"[ íbamos ] nosotras , mi madre y yo , y dos hermanas . Y dijo una de mis hermanas : Si yo hubiera sabido que estaba tan lejos Chalma , nunca hubiera pensado en decir voy . Mi hermana que iba a caballo volteó y le dijo : No te enojes , corre . Ya te montarás a caballo . Yo me iré a pie . Nadie se imaginaba lo que les iba a pasar a mis hermanas . La que iba montada se cayó del caballo , cayó debajo del caballo . Pensamos que se había lastimado o que le había dado una patada el animal . No le pasó nada ; porque ella sí iba con todo el corazón .","Tehuan , nonantzin ica ome nocnehuan . Zan oquito occe nocneuh : Tla onicmatini quename huehca metztoc ic Chalma aic oniquitoani ‘Niaz ' . ” Ihuan inon nocneuh cahuapa oyaya mocuepa huan quilhuía : Amo xicualantiuh ; xitzicuini . Ye yiman timocahuatlaliz . Nehuatl ye ninenentaz . ” Amoca itech omachiaya tlen quipanoz nocnehuan . Inon cahuapa oyaya omotepexihui ihuan ocalac itzintla cahuayo . Otiquitoque yomopepetoni nozo oquitilizac yolcatl . Amotla oquipano ipampa yehuatl oyac ica nochi iyolo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71049,8442,spanish,nahuatl,"Aqui tiene trabajo , barbecho , siembra .",nikan kipia itekiw barbečo torkas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71050,8443,spanish,nahuatl,Mandan y encargan y remiten a Pedro Gerónimo regidor mayor y a mí el presente escrivano para que se sepa de los tlaxilacales del barrio de Yupico sobre las casas para que digan y declaren si saben que aya algunos naturales o deudos hijos para que despues no haya rebueltas y se eviten pleitos .,Motlanahuatilia ytech quimocahuilia Pedro Jeronimo regidor mayor yhoan nehuatl escribano ynic ontlatlanilozque in tlaxilacaleque yn onca Yopico yn itechcopa yn calli ma quitocan yn tla quimati yn azo oncate in huel oncan chaneque yn oncan tepilhuan ynic amo zatepa challaniz in tlatolli ynic amo tle neteilhuili mochiutinemiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71051,8444,spanish,nahuatl,"nomás lo pierden [ de vista ] ,",san kipolouaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71052,8445,spanish,nahuatl,Yo pienso levantarme temprano .,ne ' wa nikilnamiki kwalkan nimewa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71053,8446,spanish,nahuatl,"Entonces los amaquemecas terminaron de sacar y bajar madera del monte ; fue tarea de los chalcas bajarla , y los amaquemecas se encargaron de cortar 7 mil morillos en el transcurso de este año de 1607 .","Yn ipan in in yehuantin amaquemeque yquac quitlamico ynic quauhquixtique ynic quauhtemohuique quauhtla ; yn chalca yn intequiuh mochiuh yn quitemohuique , yn nonqua çan inneyxcahuitl mochiuh amaquemeque VII mill yn quamimilli morrillos yn quitecque ypan in xihuitl | | 63 omoteneuh de 1607 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71054,8447,spanish,nahuatl,"Cuando iban de salida los españoles , perecieron en Tolteca Acalloco , se colmaron los canales , y se perdió allí mucha riqueza de los castellanos ; murieron 300 españoles , y muchos huexotzincas y tlaxcaltecas ; se perdió también una parte del oro que muchos llevaban , y sólo sacaron un poco sus aliados huexotzincas y tlaxcaltecas .","Auh ynic quizque españoles oyaque auh oncan oyxpoliuhque yn Tolteca Acalloco , yc otenque yn acallotli , auh miec yn oncan poliuh yn intlatqui yn castilteca ; caxtoltecpantli yn oncan yxpoliuhque in españoles , yxquich y huexotzinca yn tlaxcalteca ; oncan cequi opoliuh yn quicecenquixtica yn coztic teocuitlatl , auh ça quexquich yn quiquixtique yn tetlahuicalhuan yn huexotzinca yn tlaxcalteca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71055,8448,spanish,nahuatl,"Allá iban a desasosegar a Axayacatzin , diciéndole : “ Mira a Moquíhuix ” .","Çano yehuatin coyolococoltito in Axayacatzin , conilhuito : “ Ma ça ytla conitta yn Moquihuis ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71056,8449,spanish,nahuatl,"Él nos esconde en un arca , en un cofre , el Dador de la Vida , el que amortaja a la gente .","Zan topco , petlacalco on tetlatia , on tequimiloa in Ipalnemohuani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71057,8450,spanish,nahuatl,"Entonces nació Toyaotzin , hijo segundo .",Nican tlacat yn Toyaotzin tlacoyehua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71058,8451,spanish,nahuatl,También cumplieron otro siglo y celebraron en Tecpayocan su tercer fuego nuevo .,Noyuhqui mexitin ocaxiltique occe xiuhtlalpilli Tecpayocan ihuan oncan quilhuiquixtique inic ei yancuic intleuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71059,8452,spanish,nahuatl,Se fue sin que le notáramos .,Nian otiquitaqueh ihcuac oya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71060,8453,spanish,nahuatl,nadie come .,axkana axakak kikua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71061,8454,spanish,nahuatl,En julio empieza a florear y para agosto da fruto .,Xochiyoua kemej in julio peua uan para agosto onkas itakka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71062,8455,spanish,nahuatl,que yo nunca perezca ...,ma ca aic nipoliuhi . . .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71063,8456,spanish,nahuatl,Estuvimos en el teatro .,In tlamahuizco otieyah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71064,8457,spanish,nahuatl,ahora es mejor que cambie ese rancho,nama mejor ma mokuapa ne se rancho,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71065,8458,spanish,nahuatl,"El año 8 pedernal fue elevado a la dignidad de gran tlahtoani Huitzilíhuitl , quien gobernó en México por espacio de 21 años . Huitzilíhuitl conquistó durante su mandato diversas naciones como Tultitlán , Cuautitlán , Chalco , Tulancingo , Jaltocan , Otumba , Tezcoco y Acolman .","Ipan chicuei tecpatl xihuitl omotlahtocatlali Huitzilihuitl , in aquin oteyacan México cempoalli once xihuitl . Huitzilihuitl nepapan tlacah oquimpeuh iteyacancayopan yuhquin Toltitlan , Cuauhtitlan , Chalco , Tollantzinco , Xaltocan , Otompan , Tetzcoco , ihuan Acolman .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71066,8459,spanish,nahuatl,Entonces cuando ya son grandes se le quitan las penquitas todas las penquitas a esos chiquitos .,entonses kwak iwe ' wey mokištili ' n penkitas močin penkitas de non čikitoton .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71067,8460,spanish,nahuatl,Si no se siembra nada no hay qué comer porque estamos en tiempo de seca .,oina ' mo moto : ka ¡ tía a ' mo onka tlenkikwaske porke tikate en tiempo de seka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71068,8461,spanish,nahuatl,"Luego entraron al palacio , donde mataron a los que llevaban agua y pastura para los caballos , a quienes molían y barrían , y a los que estaban de guardia .",Nima ye callaqui yn callitic ynic moch quimictique yn atecaya y maçatlaqualli quitocaya yn tezia yn tlachpanque yn tlapiaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71069,8462,spanish,nahuatl,"Entonces dijeron los aztecas : Está bien , nosotros os acompañaremos .","Auh niman no quitoque yn azteca : Ca ye qualli , ma tamechtohuiquillican .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71070,8463,spanish,nahuatl,1 kilo de hongos “ tejamanileros ”,Ce kilo tlaxamanilnanacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71071,8464,spanish,nahuatl,". Pues bien , allá en Tzinancantlan es precisamente donde se produce el ámbar y las grandes plumas de quetzal ,",". Auh in ompa Tzinancatlan ye ompa in mochihua in apozonalli iuan in uel uiyac quetzalli ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71072,8465,spanish,nahuatl,"Inicia este año en España la gran guerra que Francia sostuvo con Austria por la sucesión al trono español . Felipe de Anjou , nieto de Luis XIV , obtuvo la victoria y , con el nombre de Felipe V , inaugura en la vieja España la dinastía de los borbones .","Nican ompehua ompa huehue Caxtillan huei yaoyotl in Gallitlahtocayotl quinchihuilito inhuicpa teutontlaltecah ipampa caxtiltlahtocacontetoquiliztli . Tecuhtli in itoca Felipe angitecatl , in aquin iixhuiuh catca huei tlahtoani Inic matlactli onnahui Ludovicotzin , oquimpeuh iyaohuan . Yuh , oquicuic yancuic itoca Inic macuilli Felipe ihuan oquichali in huehue Hispantlalpan intlahtocamecayo borbonesme .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71073,8466,spanish,nahuatl,"“ Sí , sí , porque te busca tu papá allá","Kena , kena , pampa mifstemo mopapá nepa",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71074,8467,spanish,nahuatl,yo vivo,ninemi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71075,8468,spanish,nahuatl,porque nosotros ya casi nos morimos de,uan tojuanti ya mero,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71076,8469,spanish,nahuatl,vende,xitlanamaca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71077,8470,spanish,nahuatl,¿ Qué desean ustedes tomar ?,¿ Tlen anmotlacualtiznequih ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71078,8471,spanish,nahuatl,"compongo un himno ,","notlatlalia ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71079,8472,spanish,nahuatl,". En cuanto a sus mercaderías , nadie las veía acaso : totalmente en barcas las escondían muy bien , las tapaban .",. Auh in intlatqui ayac uel quittaya in quexquich in azo cem acalli cenca quitlatiaya quitlapachouaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71080,8473,spanish,nahuatl,¡ tú atájalo !,¡ tehhua xictzacuili !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71081,8474,spanish,nahuatl,"Vas a dejar a tus parientes , tienes que dejar tu hogar , tu morada ; el sitio de tus pasos , el lugar de tu vida , el lugar en que tu cuello se recuesta , el sitio de tu reposo , el punto en que tus manos quedan quietas :",Ye quim on cauhteuaz in mouanyolque ye tontlacauhteuaz in mochan in mocalitic in moquizcan in moyolcan in moquechtetzon in momanaual in momatetzon ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71082,8475,spanish,nahuatl,Y se pusieron en marcha .,Ca ouilloac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71083,8476,spanish,nahuatl,"El domingo 5 de julio de 1615 , al anochecer , al toque de la oración , murió el doctor don Juan de Salamanca , chantre de la santa iglesia de México ; éste era ya anciano , criollo nacido en México Tenochtitlan , que por mucho tiempo se desempeñó como provisor de los españoles en México .","Domingo in ic 5 mani metztli julio de 1615 años , ihcuac | | 279 ye yohua ye ipan horaçión tzillini yn omomiquilli doctor don Juan de Salamanca chantre omoetzticatca yn nican sancta yglesia Mexico ; ynin ye huehue tlacatl omoetzticatca , huel nican motlacatilli nican chane Mexico Tenuchtitlan motenehua criollo , yhuan huecauh onomoprovisortilitia yn nican Mexico yn intechcopa españoles .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71084,8477,spanish,nahuatl,"Artículo 14 . - A ninguna ley se dará efecto retroactivo en perjuicio de persona alguna . Nadie podrá ser privado de la libertad o de sus propiedades , posesiones o derechos , sino mediante juicio seguido ante los tribunales previamente establecidos , en el que se cumplan las formalidades esenciales del procedimiento y conforme a las Leyes expedidas con anterioridad al hecho . En los juicios del orden criminal queda prohibido imponer , por simple analogía , y aún por mayoría de razón , pena alguna que no esté decretada por una ley exactamente aplicable al delito de que se trata . En los juicios del orden civil , la sentencia definitiva deberá ser conforme a la letra o a la interpretación jurídica de la ley , y a falta de ésta se fundará en los principios generales del derecho .","Tlen 14 Tlanahuatihcayotl . Amo tlen tlahtol tlanahuatili huelis quicuilis tlen panohca tlahtoli tlen ica quitlahtlacahuis acahya . Amo acah huelis quicotoniliseh tlamaquixticayotl noso tlen iaxcayo , itlapialis ihuan tlen itechpohui , san queman quiasis tlahtolmatilistli tlen hualah ipan caltlanahuatilmeh achtohui moixtlaliseh , tlen campa motlepanitas nochi tlen moihtohua ipan tlahtolchihualistli ihuan tlen moihtohua ipan Tlahtol tlanahuatilmeh tlen achtohui ixnesqui tlen queman inin tlamantli . Ipan tlahtolmatilistli tlen tlatemictili amo acah huelis quiixcahuilis , san ipampa seha ixnesi tlahtoli , ihuan ipampa miac tlahtoli ipan mochihua , tlatzacuiltilistli tlen amo ixnesi ipan tlahtol tlanahuatili tlen iixcahuil tlahtlacoli tlen nican moihtohua . Ipan tlahtolmatilistli tlen altepechantli , in mosentlatzacuiltilistli mochihuas quen mihtotihua ipan tlahcuiloli noso tlayeyecolistli tlen tlahtol tlanahuatili ihuan tla polihui inin ipan motlalis tlahtolpehualtilistli tlen tlatechpohuili .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71085,8478,spanish,nahuatl,"Había hombres llamados zapatistas , otros carrancistas y otros villistas . Estos tres grupos entraban allá en Milpa Alta . Tiraban de balazos a lo tonto . Allá en el pueblo se asustaban los hombres , las mujeres y los niños , ya que nadie sabía qué hombres iban a entrar .","Onyec inimequez tlaca , cequi oquincuitiaya zapatistas , occequi carrancistas , huan occequi villistas . Inimequez yeyi tlamanaltin ocalaquia ompa Momochco Malacatepec . Otlacuecuepotzaya zan tlalhuiz . Ompan altepepa omomauhtiaya tlaca , cihuame huan piltzitzintin ican ayemo omomatia tlen omocalactiaya inomequez tlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71086,8479,spanish,nahuatl,muchacho ],"kaliLo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71087,8480,spanish,nahuatl,"Pues los dos vienen cuando se enoja su esposa , cuando ya llegó : ya llegué tia se enojó la mujer yo siquiera paso .",čalikan yeniaw nunisiaw sači ' tomá nosewi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71088,8481,spanish,nahuatl,"Y el que va a hacer sacrificio allí lo da a conocer : si ha de sacrificar dos , uno es varón , el otro mujer ; si ha de sacrificar cuatro , dos varones y dos mujeres .","Auh in ic tealtiz oncan quitemachitia intla ome caltiz , ce oquichtli ce ciuatl , auh intla naui caltiz , ome oquichtli ome cihuatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71089,8482,spanish,nahuatl,". Y luego vinieron a cercarlo los traficantes viajeros , le dijeron a Motecuhzoma :",. Auh niman quitzacuilico in puchteca yaque quilhuique in Moteuczoma :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71090,8483,spanish,nahuatl,"Moteuczomatzin , tlatoani de Tenochtitlan , acompañado por Itzcuauhtzin , el tlacochcálcatl de Tlatelolco , trataba de calmar a los españoles .",Auh yn tlatoani Motecuzomazi Tenochtitla quiuicatinemi yn Itzquauhzi tlacuchcalcatl Tlatilulco yn quintlacaualtiaya spañoles .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71091,8484,spanish,nahuatl,"He aquí otra cosa que quiero inculcarte , que quiero comunicarte , mi hechura humana , mi hijita : sabe bien , no hagas quedar burlados a nuestros señores para quienes naciste . No les eches polvo y basura , no rocíes inmundicias sobre su historia : su tinta negra y roja , su fama .","Oc cenca izcatqui ic nimitznotza , ic nimitztzatzilia in tinotlacachihual , in tinopiltzin : ma cenca tle ticmati , ma tiquimahuilquixti in totecuyoan , in intechpa timoquixti . Ma teuhtli , tlazulli ipan ticpixo in in tlillo , in tlapallo , in pillotl , ma itla ic ticahuilquixtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71092,8485,spanish,nahuatl,estar .,kenke eme para itstos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71093,8486,spanish,nahuatl,No llovió ningún día .,Niance tonalli oquia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71094,8487,spanish,nahuatl,yo más bien,na más kuali,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71095,8488,spanish,nahuatl,Testigo Miguel Tlacoch ( yndio ) natural ( del barrio ) de Tlachcuititlan [ casado ] ( desta dicha ciudad ) del qual fue recibido juramento por dios nuestro señor ( el qual aviendo jurado e siendo preguntado ) dixo que es de hedad de sesenta años ( no le [ F . 12r . ] toca las generales .,Testigo Miguel Tlacoch ychan Tlachcuititlan omonamicti auh yn ixiuhtlapoual ye LX sihuitl omacoc juramento ynic otlatlacoltilloc ynic amo yztlacatiz ypaltzinco in totecuyo dios .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71096,8489,spanish,nahuatl,"También en la azotea del cabildo seglar ardían muchas piras de leña ; asimismo encendieron bastantes piras de leña en la plaza frente al palacio , y luego lanzaron muchos cohetes desde la azotea del palacio .","Auh no yhuan yn oncan celar tlapanticpac cenca miec yn tlatlapanalquahuitl pivas yhuan tlatlatlac ; çanno yhui yn oncan tecpan quiyahuac amo çan quexquich yn quahuitl yhuan yn pivas quitlatlatique , auh niman ye no yehuatl in couetes amo çan quexquich yn quitlatlazque oncan palacio yn tecpan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71097,8490,spanish,nahuatl,"Pero eso es el respeto ; tenían , ahora ya no .",pero ye ' on respekto ; okipiaya ' aškan yakmo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71098,8491,spanish,nahuatl,Entonces vino Almonte para dar tormento en los testículos a don Hernando Cortés Cihuailacatzin y a don Pedro Tlahuancatzin de Panohuayan .,"Yhquac hualla Almonte teatehuitequico , catehuitequico don Hernando Cortés Cihuayllacatzin yhuan don Pedro Tlahuancatzin Panohuayan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71099,8492,spanish,nahuatl,5 cucharadas de manteca o aceite,Macuilli xumalli pitzochiyahuizotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71100,8493,spanish,nahuatl,"Cuando ha sido arengado , luego con una breve alocución responde y contesta . Dice :",In icuac otlatlauhtiloc niman no ic cencamatzintli ic tlacuepa ic tlananquilia quitoa :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71101,8494,spanish,nahuatl,acá,Oncan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71102,8495,spanish,nahuatl,Entonces tiene que vender el pulque .,entonses onka tle monamakas inekwtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71103,8496,spanish,nahuatl,"Que regales todo a mis hijos ,","Mah nochi xiquintayocoli nopilhuan ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71104,8497,spanish,nahuatl,Cuauhtlatoatzin gobernó durante 29 años .,"Yn omic ualmotlali . . . Itepeual : Azcapoçalco , Aculhuacan , Tlaconpa , Atlacuiuayan , Teocalhuiyacan , Mizquic , Cuitlauac , Xochimilco , Coyouanca , Couantlichan , Yztapalocan , Quauhnauac , Xiuacan , Copalla , Youalla , Tepequacuilco , Tetenlla , Quauhtla , Tecalco , Patlanalla , Tepeyacac , Oztoticpac , Tlaolla , Auiliçampa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71105,8498,spanish,nahuatl,Pues ya no hay necesidad de que te hagamos oír todo : con esto poquitillo te damos esfuerzo .,Ca aocmo monequi in quexquich ti mitz caquitizque ca za nican achitzin ic ti mitz on chicaua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71106,8499,spanish,nahuatl,"Se movilizaron los tenochcas : tomaron la efigie de Huitzilopochtli y la llevaron a Tlatelolco , donde la depositaron en el telpochcalli de Amáxac ; a su señor Cuauhtemoctzin lo fueron a dejar en Yacacolco .","Nima ye yc cemollini tenochcatl , nima ye y quinapaloa yn Uitzilopoch , quiualcallaquique Tlatilulco , contecaco Amaxac telpochcalli ; auh yn intlatocauh contlalico y Yacacolco Quauhtemoctzi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71107,8500,spanish,nahuatl,"Porque ya está toda seca ,","Porque nochi tahuactoc ya ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71108,8501,spanish,nahuatl,"10 Acatl , 7 .","X Acatl xihuitl , 7 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71109,8502,spanish,nahuatl,o,"azo , nozo , auhnozo",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71110,8503,spanish,nahuatl,"Hacía 164 años que los mexicas habían salido de su morada de Aztlan Chicomóztoc , y mientras vinieron de camino , hasta este dicho año , los mexicas habían tenido siete caudillos que los gobernaron ; aquí se ponen sus nombres : el primero fue Huitzilopochtli , que sacó a los mexicas de Aztlan y también de Chicomóztoc ; el segundo fue Cuauhtlequezqui ; el tercero , Acacitli ; el cuarto , Citlalitzin ; el quinto , Tzimpantzin ; el sexto , Tlazotzin ; y el séptimo fue TozcuecuextlI .","Yn ihcuac yn ye oyuh nepa chicuepohualli ypan nauhxihuitl ompa hualquizque yn inchan Aztlan Chicomoztoc yn mexica , auh y ye ixquichica ompa yc hualnenemi ynic axcan ypan in omoteneuh xihuitl ye chicomentin yn inteyacancahuan yn intepachocahuan mochihua mexica ; nican motlalia yn intoca : y huel achtopa yn icce Huitzillopuchtli , yehuatl in quinhualquixti yn Aztlan mexica yhuan Chicomoztoc quinquixtico ; yn icome ytoca Cuauhtlequetzqui ; yn ic - ey ytoca Acacitli ; yn icnahui ytoca Citlallitzin ; yn icmacuilli ytoca Tzimpantzin ; yn icchicuacen ytoca Tlaçotzin ; yn icchicome ya yehuatl yn Tozcuecuextli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71111,8504,spanish,nahuatl,XOPITSANANAKAT,XOPITSANANAKAT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71112,8505,spanish,nahuatl,DIALOGO,TENONOTZALLl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71113,8506,spanish,nahuatl,"Que les pertenezca ,","Mah namotech pohui ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71114,8507,spanish,nahuatl,Agradecimientos,Tasojkamatilis,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71115,8508,spanish,nahuatl,"El miércoles 8 de septiembre de 1610 llegó de España a México la noticia , se supo que habían asesinado al rey de Francia don Enrique IV , y quien lo asesinó fue un vasallo , criado y paje suyo , no un noble caballero sino un hombre plebeyo ; se supo que lo degolló en plena calle , mientras el rey iba en su coche acompañado por el obispo nuncio .","Axcan miércoles yc 8tia metztli setiembre de 1610 años , yquac nican Mexico ohualla tlahtolli yn ompa España yuh omachiztico yn ompa rey catca Francia yn itoca | | 129 don Henrrique Quarto oquimictique , auh yn quimicti çan ce ymacehual ybaxe ycalliticnencauh , amo pilli amo cavallero çan cuitlapilli atlapalli ; yn iuh machiztico çan otlica caltzallan yn quiquechcoton , yhtic coche yetihuia yn tlahtohuani rey ynehuan yetihuia ce obispo nuncio mitohua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71116,8509,spanish,nahuatl,QUIEBRAPLATOS,KAXTAPAN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71117,8510,spanish,nahuatl,"Y el día 29 de junio , fiesta de los apóstoles San Pedro y San Pablo , murió el señor virrey don Lorenzo Suárez de Mendoza , conde de la Coruña ; su gobierno fue bueno , su cuerpo fue sepultado en la iglesia de San Francisco , y había gobernado en México durante dos años y nueve meses .","No yquac ypan metztli yn ic XXIX junius ypan ylhuitzin Sant Pedro yhuan Sant Pablo apóstoles yn omomiquilli tlahtohuani don Lurenco Xuárez de Mendoça conde de Coruña visurrey ; qualli ynic tlapachoco Mexico , ompa motocac yn inacayo Sant Francisco , yn tlahtocatico onxihuitl ypan chicunauhtetl meztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71118,8511,spanish,nahuatl,El se acuesta más tarde .,Yehua ocachi tlahca moteca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71119,8512,spanish,nahuatl,Lo primero mando mi ánima y pongo en las manos de nuestro Dios que al fin él ha sido a quien pido y suplico sea servido de perdonar mis pecados con los cuales ofendí a su divina magestad mientras en este mundo viví por que asi meresca yo su santa gloria mi ánima que alla bienaventuranza y esto despues de haberse apartado del cuerpo .,Huel achto yehuatl yn nanima ymactzinco nocontlalia yn totecuyo dios ca oquimochihuilli yhuan nicnotlatlauhtilia ma nechmopopolhuilili yn notlatlacul ynic onicnoyolitlacalhui yn ixquich cahuitl nican tlalticpac oninen ynic nechmohuiquiliz yn ichantzinco yn ilhuicatl ytic yn iquac oquitlalcahui in naniman yn nonacayo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71120,8513,spanish,nahuatl,"Algunos blancos dicen que soy animal , que es inútil mi existencia . Es una opinión equivocada : tengo mi propia sabiduría , mi propia vida : vale mi palabra , mi palabra es bella .","Sequi coyome quihtohua niyolcatl samolhui nitlachixtoc ; ni tlahtoli amo melahuac noquia nipia notlalamiquilis nipia nonemilis : ipati notlahtol , yeyectzi notlahtol .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71121,8514,spanish,nahuatl,"El sábado 31 de julio de 1610 se dedicó la iglesia de la Casa Profesa , se abrió este nuevo templo en el segundo lugar donde residen los religiosos de la Compañía de Jesús ; entonces pusieron allá el Santísimo Sacramento , habiéndolo llevado en solemne procesión y con gran fiesta desde la iglesia mayor .","Auh axcan sábado yc 31 mani metztli huell itlamian julio de 1610 años , yquac teopancalmamalihuac yn motenehua la Cassa Professa , yquac motlapo ynin yancuic teopancalli yn oncan ycoccan moyetzticate la Compañía de Jesús teopixque ; yquac quimotlallilique yc mocallaqui yn Sacramento , oncan quimanillico yn iglesia mayor huey tlayahualoliztica huey ylhuichihualiztica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71122,8515,spanish,nahuatl,“ Mejor hagamos fuego [ con palitos ] y vamos,Mejor ma titlimamalaka kisas tlitl uan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71123,8516,spanish,nahuatl,"Yo me iré para siempre : es tiempo de su lloro . Ay , a los cuatro años entre nosotros es el levantamiento : sin que se sepa ,",niyayalizqui ichocayan . Ahvia ! Nauhxiuhtica in topan necaviloc ayoc inematian,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71124,8517,spanish,nahuatl,Éstos perecieron cuando los tenochcas se pelearon entre sí por segunda ocasión .,Ynin y mopoloque yn icopa momimictique tenochca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71125,8518,spanish,nahuatl,te busqué,nimitstemo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71126,8519,spanish,nahuatl,cada dia,Momoztla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71127,8520,spanish,nahuatl,"Y cuando ya han comprado al esclavo el vendedor de ellos les quita todo lo que tienen puesto : las mantas ricas , los pañetes femorales ricos , los zapatos finos .",Auh in icuac oconcouhque in tlacotli in yeuatl tlacencuilo mochi quicuicuilia in itech ocatca : in tlazohtilmahtli in tlazomaxtlatl in tlazo cactli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71128,8521,spanish,nahuatl,"El domingo 20 de marzo de 1597 , 15 días después de la Resurrección de Cristo nuestro salvador , se hizo fiesta en honor de la imagen de San Jacinto , llevándola en procesión por primera vez ; la fueron a traer de la iglesia mayor y la llevaron hasta Santo Domingo .","Yn ipan axcan domingo a XX de março de 1597 años , ye iuh caxtolilhuitl mozcallitzino yn temaquixtiani Christo , yquac yn ixiptlatzin Sant Jacinto quimolhuichihuillilique , yancuican motlayahualhui ; oncan quimanillico ynn iglesia mayor , ompa quimohuiquillique yn Sancto Domingo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71129,8522,spanish,nahuatl,Que se aplaque el corazón del teul Marqués .,Ma oc çehui yn iyollotzin teotl Marqués .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71130,8523,spanish,nahuatl,"En este año , los mexicas chichimecas se trasladaron a Chapoltépec , y se asentaron sobre el cerrito ; entonces era su tlatohuani el señor chichimeca Huehue Huitzilíhuitl .","Ypan in yn xihuitl yn hualmiquanique yn Chapoltepec yn mexica chichimeca , ycpac motlallico yn tepetzintli ; yquac yntlahtocauh mochiuhtihuitz yn tlacatl Huehue Huitzilihuitl chichimecatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71131,8524,spanish,nahuatl,Con una mata que se siembre se extiende lejos . También necesita desherbarse para que se dé bien .,"Ika se taktson se kitokas , uejka mouiuilana . No se kimeua para kualtsin taki .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71132,8525,spanish,nahuatl,En el año 8 Tochtli 1422 no sucedió nada .,VIII Tochtli xiuitl atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71133,8526,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71134,8527,spanish,nahuatl,Voy a sacar a los muy grandes ” .,"Nikinkixtis tlen uejueyi . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71135,8528,spanish,nahuatl,"Allá después los antiguos teochichimecas eztlapictin tomaron el nombre de teotenancas , porque anteriormente , cuando partieron de Aztlan Chicomóztoc , el único nombre con que se les conocía era el de eztlapictin .","Ca ye quin oncan in quicuique yn huehuetque teochichimeca eztlapictin ynic oquimotocayotique teotenanca , ca yn achtopa yntoca catca çan oquixquich ynic notzalloya eztlapictin , ynic ompa huallehuaque Aztlan Chicomoztoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71136,8529,spanish,nahuatl,Mi dios lleva a cuestas esmeraldas de agua :,noteuh achalchiuhmama,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71137,8530,spanish,nahuatl,"Y se nos asignaron estos seis lugares para ir a dejar el tributo : San Hipólito , Los Desamparados , el Hospital Real , Huitzillan , La Contaduría y el Hospital de las Bubas .","Auh yn izquican titetlamamaca : Sanct Ipólito , Desmanparado , Ospital Real , Huitzillan , Contaduría , de las Vobas , chiquaceccan yn titequimacoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71138,8531,spanish,nahuatl,— Después cuando era presidente de la República Porfirio Díaz .,— satepan in kwak presidente de la República Porfirio Díaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71139,8532,spanish,nahuatl,"Luego va derecho delante de donde está el dios de los traficantes , llamado Yacatecuhtli .",Niman ye ixpan tlamelaua in uncan ca in teuh in oztoxneca itoca Iyacatecutli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71140,8533,spanish,nahuatl,El no sabe nada .,Yehua amitla quimati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71141,8534,spanish,nahuatl,"Tonacayutl nicmaceuh q . d . Con lo que apenas merecí sus - tento : me vinieron trayendo mis sacerdotes agua de flores , agua de lodo . A los de Tehuellan dijo : Hasta que haya sol , ama - nezca , vosotros mis sacerdotes , debeis estar en donde se derra - ma la arena , esto es , en el Tlalocan . Dizque empujó una caja de jade : con ella conquistó .","Tonacayutl nicmaceuh q . n . in tonacayutl in ic onicmaceuh ayaxca onech valvicaque in nocuacuilouan in xochayutl in zo - quiayutl in tevelteca quimilhui in iquin , tonaz tlatviz anocua - cuilouan ayezque xallitepeuhya id est tlallocan quil mach chal - chiuhpetlacalli in quitopeuh in ic tepeuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71142,8535,spanish,nahuatl,"Hay dos clases de este hongo : uno es grande y el otro , chico .",In nanakat ome taman : uejueyi uan tsikitsitsin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71143,8536,spanish,nahuatl,"Al irse , algunos casados tuvieron que dejar acá a sus esposas , mientras que otros llevaban consigo a sus mujeres ; aparte estaban los soldados y los que iban de su voluntad a la China , los cuales no se cuentan con aquéllos .","Ynic yahque , cequintin namiqueque quincauhtiaque yn innamic - huan , cequintin quinhuicaque yn incihuahuan ; auh yn soldadostin noncua yahque , in çan inyollocacopa hui China , amo ynhuan nican mocenpohua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71144,8537,spanish,nahuatl,"En especial , cayó mucha nieve sobre el cerro llamado Tenanitla , que está en el vecino Coyoacán ; todos los cerros se cubrieron de nieve , los cerros de Xochimilco , y en Chalco Amaquemecan el Iztactépetl y el Popocatépetl y los cerros vecinos se cubrieron de nieve , y asimismo el cerro Cilcuaye que está en Tenanco Tepopolla , y el Quetzaltépetl que está en Huexotla por el rumbo de Acolhuacan , todos estos cerros quedaron blancos .","Ocepayauh cenca chicahuac in motecac cepayahuitl , occenca oncan ytech yn chicahuac motecac tepetl yn quitocayotia Tenan yn nican tonahuac catqui Cuyohuacan ; çan ce ynic nohuiyan yntech mochi tetepe huel yc moquimilloque yn cepayahuitl , yn Xochimilco yntech tetepe yhuan ocno cenca umpa yn Chalco Amaquemecan yn intech Yztactepetl yhuan Popocatepetl yhuan yn occequi tepetl yn intech çaliuhtoque huel ic moquimilloque yn cepayahuitl , yhuan yn itech tepetl quitocayotia Cilcuaye yn Tenanco Tepopolla catqui , yhuan ytech yn Quetzaltepetl yn Huexotla Aculhuacanpa catqui , moch iztazque yn tetepe .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71145,8538,spanish,nahuatl,"Le replicaron : ¿ Y adónde podrás ir ? Porque nosotros ya estamos asentados en la costa del mar ; regresa , pues ya todo está poblado .","Niman quilhuique : Campa yn oc ye tiaz ? Ca ye ylhuicaatenco yn tonoque ; ma ximocuepa , ca nohuian onohuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71146,8539,spanish,nahuatl,No sé adónde se fue .,Axnijmati kani nemito .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71147,8540,spanish,nahuatl,"En este año se inundó el mercado de San Hipólito , y ya no se podía comerciar allá .","Ye quin ipan in ohuapachihuico yn tianquiztli Sanct Ipólito , aocmo oncan otiamicoya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71148,8541,spanish,nahuatl,pegar en la luna .,luna .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71149,8542,spanish,nahuatl,"Y , según dijeron los españoles viejos , desde que empezó a haber virreyes en México nunca se había visto que un virrey hiciera tal cosa , como lo hizo don Juan de Mendoza y Luna , marqués de Montesclaros .","Auh yuh oquihtoque in huehuetque españolesme ayc iuhqui omottac ce visurrey yn nican Mexico ynmacace iuhqui oquichiuh , in ye nepa achtopa otlahtocatico visurreyesme nican Mexico , yn iuh yehuatzin oquimochihuili don Juan de Mendoça y Luna marqués de Montesclaros .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71150,8543,spanish,nahuatl,"Después llegaron a Chalco Atenco , en el año 9 Calli , 1241 ; y contando todo el tiempo que anduvieron rodeando tierras , hasta que llegaron a la dicha ribera del lago , resultan 82 años desde que partieron de su morada de Aztlan , y también desde que llegaron a Chicomóztoc Quinehuayan .","Auh yc niman acico yn oncan Chalco Atenco ypan IX Calli xihuitl , 1241 años ; auh ynic mocenpohua yn ixquichcauhtica ynic tlalyahualloque , ynic acico yn oncan omoteneuh yn atentlipa , nauhpohualxiuhtica ypan onxiuhtica ynic ompa huallehuaque yn inchan Aztlan , yhuan ynic oncan quiçaco Chicomoztoc Quinehuayan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71151,8544,spanish,nahuatl,Ojalá vinieran aquícada uno de aquellos señoresque se dieron a conocer allá en Chalco .,"Ma ceme nican hualquizazcan cecenteutli , pan momaticotinican Chalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71152,8545,spanish,nahuatl,HERMANOS GRIMM,GRIMM ICNIHTIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71153,8546,spanish,nahuatl,En tres años hubo tres gobernantes .,Yexihuitl yn ey tlacatl tlapacho .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71154,8547,spanish,nahuatl,"Durante la cuaresma , mientras no estuvo concluida su ordenación , el presidente permaneció en Cuetlaxcohuapan ; sólo después de decir allá su primera misa regresó a la ciudad de México el presidente para volver a ejercer su oficio .","Auh yn ixquichica quaresma yn oquic ayemo tlamia yneteochihualiztzin , huel yxquichcauh umpa moyetzticatca yn Cuitlaxcohuapan ; çan ic ompa quihualmihtalhuitehuac in yancuic missa , ynic niman ohualmohuicac nican Mexico quimochihuillico yn itlahtocatequitzin ynic pressidente .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71155,8548,spanish,nahuatl,El casi siempre viene a esta hora,Yehua nochipa imanin hualehco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71156,8549,spanish,nahuatl,un animal,tekuani,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71157,8550,spanish,nahuatl,yo trabajo porque quiero comer,na nitekiti para nijneki nitlakuas,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71158,8551,spanish,nahuatl,¿ Conoce usted al Sr . Fulano ?,¿ Titemixmachilia in tlacatzin ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71159,8552,spanish,nahuatl,Florece en abril y en mayo da su semilla .,Xochiyoua abril uan mayo teyoua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71160,8553,spanish,nahuatl,En la ciudad de Mexico Santiago Tlatilulco treze dias del mes de julio de mill e quinientos y noventa y dos años pareció presente ante don Gaspar de Mendoza juez governador Maria Gerónima vezina de Sancta Ana Huitzilan y presento el mandamiento de esta otra parte contenido y pidio el cumplimiento de el y que le meta en posesion de las casas en el declaradas segun y como su señoria de el señor visorey lo manda ( en cumplimiento de lo qual el dicho juez governador ) .,Yn ipan in ciudad Mexico Sanctiago Tlatelulco yc matlactli umey mani metztli de julio de mil y quinientos y noventa y dos años yxpantzinco onez yn juez gobernador don Gaspar de Mendoza yn itoca Maria Geronima chane Sancta Ana Uitzilla nican mandamiento tlateneuhtli auh oquimitlanilili ma quimomaquili yn posesion yn quenin motlanaoatilia totlatocauh visorrey .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71161,8554,spanish,nahuatl,"El tlatohuani que había conducido a los acxotecas desde Tetlhuehueyacan y que los vino guiando se llamaba Teconehuateuctli Tecuachcauhtli , el cual fue tlatohuani de Acxotlan en Cuitlatetelco ; con él llegó a reunirse el tlatohuani Totoltécatl Tzompachtli TlailotlacteuctlI . 2","Auh yn intlahtocauh hualmochiuhtia yn acxoteca yn ompa quihualhuicac Tetlhuehueyacan yn quihualyacan ytoca Teconehuateuhctli Tecuachcauhtli , yn tlahtohuani hualmochiuhtia Acxotlan yn oncan in Cuitlatetelco ; ynehuan monepanoco yn tlahtohuani Totoltecatl Tzompachtli Tlayllotlacteuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71162,8555,spanish,nahuatl,Es sabrosa así nada más y si uno la quiere con frijolitos o con carnita de cerdo .,Uelik iujki saj uan komo se kineki iuan emoltsin oso pitsonakatsin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71163,8556,spanish,nahuatl,"Tu atabal de jades , tu caracol rojo y azul así los haces ya resonar , tú , Yoyontzin .","Mochalchiuhteponaz , in moxiuhquecholquiquiz , yuh tocon ya pitza , zan ye ti Yoyontzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71164,8557,spanish,nahuatl,"Sí se vende en Cuetzalan , pero la de arriba , la de acá , no .","Monamaka Kuesalan , pero tein de parajko , tein de nikauín amo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71165,8558,spanish,nahuatl,"El año de 1524 llegaron a México los doce misioneros franciscanos , dirigidos por Fray Martín de Valencia . Hernán Cortés salió a reci birlos como a hombres de gran respeto , delante de los mexicanos .","Ipan etzontli oncaxtolli oncempoalli onnahui xihuitl , oacicoh nican México matlactli omome teopixcatitlantin in itech pohuiah Iteopixcanahuatil San Francisco . Inteopixcahua yehuantin Imicniuhtzin Martín de Valencia catca . Don Fernando Cortés oquiz quincelito yuhquin ixtililonih , yuhquin mahuizzohque tlacah , imixpan in mexicah .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71166,8559,spanish,nahuatl,Luego ya me vengo .,onkan yeka yeniwi : c .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71167,8560,spanish,nahuatl,Todo esto lo coloca delante de Yacatecuhtli para que se vea en qué forma se los va a poner a los que ha de sacrificar . Allí estaba dando admiración a la gente para que ella se animara .,Mochi oncan contlalia in ixpan Iyacatecutli in ic oncan ittoz in iuhqui intech quitlalizque tlaaltilli . Uncan ca quitemauizoltiaya in ic teyoluaia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71168,8561,spanish,nahuatl,Estuvimos muy triste por la pérdida de Silvia .,Cemi intla centechichiton oquimicti otechyolcocoh oticpolohqueh Silvia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71169,8562,spanish,nahuatl,1 manojito de cilantro,Ce mamahpicton cilantro,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71170,8563,spanish,nahuatl,"En este año , en verdad , murió Huehue Moteuczoma Ilhuicamina , dejando dicho que gobernara en su lugar Axayácatl ; gobernó Moteuczomatzin durante 29 años , y los chalcas fueron sus sujetos durante cinco años .","Nican ypan in mellahuac yn momiquillico yn Huehue Moteuhcçoma Ylhuicamina , quitotia yehuatl tlahtocatiz yn Axayaca ; yn tlahtocat Moteuhcçomatzin cenpohualxihuitl ypan chiuhcnauhxihuitl , auh çan macuilxihuitl yn imacehualhuan mochiuhque chalca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71171,8564,spanish,nahuatl,"Tal vez en la morada de los Rayos ,","Xa inchayohcan rayohtzitzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71172,8565,spanish,nahuatl,". Y , cuando se acabó el pueblo , cuando desapareció el costeño , luego en su lugar entró el mexicano .",. Auh in on ya altepetl in om poliuh anauacatl niman itlan ual calac in mexicatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71173,8566,spanish,nahuatl,los jades preciososque fueron labrados con arte .,chalchiutli in tlazotli yectla mochiuhtoca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71174,8567,spanish,nahuatl,"Crecen en conjunto las flores ,","Itzmolini xochitl ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71175,8568,spanish,nahuatl,"Muere Carlos V en el Monasterio de Yuste , el año de 1557 .","In ipan etzontli oncaxtolli omompoalli oncaxtolli omome xihuitl , omomiquilitzino don Carlos , huei intlahtocatzin caxtiltecah , teutontlaltecah ihuan mexicah , in oncan teopixcalco motenehua Yuste .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71176,8569,spanish,nahuatl,"Es enviado a México don chiconahui José Sarmiento y Valladares , tecpatl conde de Moctezuma y de Tula , como Virrey de la Nueva España .","Titlanilo nican México yuhquin Itlahtocateixiptlatzin inin Yancuic Hispantlalli , don José Sarmiento y Valladares , iconde Motecuhzomatzin ihuan Tollantzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71177,8570,spanish,nahuatl,"En el año 13 Calli 1505 perecieron los zozoltecas ; también entonces hubo hambruna , se trajo maíz de Totonacapan , y por eso se decía : “ la gente se atotonacó ” .","Matlactlomey Calli yquac poliuhque çoçolteca ; ye no yquac y mayanaloc , tlaolmamaloc Totonacapa , yn moteneua netotonacauiloc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71178,8571,spanish,nahuatl,Quién sabe para dónde se fueron .,Kien sabe kanika yajke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71179,8572,spanish,nahuatl,"He llegado a los brazos del árbol florido , yo florido colibrí , con aroma de flores me deleito , con ellas mis labios endulzo . Oh , Dador de la Vida , con flores eres invocado . Nos humillamos aquí , te damos deleite en el lugar de los floridos atabales , ¡ señor Atecpanécatl ! Allí aguarda el tamboril , lo guarda en la casa de la primavera , allí te esperan tus amigos , Yaomanatzin , Micohuatzin , Ayocuatzin . Ya con flores suspiran los príncipes .","O ya nihualacic xochincuahuitl imapan , nixochihuitzil , ninoyacahuiltica in ic nompatica tzopelic huelic noten . Yehuan Ipalnemoani ye xochitica tontlatlauhtilo . Ye tontopechteca , zan nimitz ahuiltia xochihuehuetitlan . Atecpanecatl teuctli . On pialo huehuetl , on pialo ye oncan xopan calitec , mitzonchia ye mocnihuan , Yaomanatzin in Micohuatzin , in Ayocuatzin . Ye xochitica on elcicihui in teteuctin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71180,8573,spanish,nahuatl,Dicen,Kiijtouaj,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71181,8574,spanish,nahuatl,Y si algun hato tuviere alli su cuñada en vuestra presencia lo saque de la casa y porque así lo mandé lo firmé de mi nombre . Fecho a veinte y nueve dias del mes de setiembre de 1569 años . Francisco Ximenez . Pasó ante mí Miguel Hernandez escribano .,"Auh yn tla ytla oncan oquitlali ytlatqui yn imiccahuepol amixpan conquiquixtiz ynic nicneltilia nican nictlalia yn notoca yhuan nofirma , a XXIX dias del mes de setiembre de mil e quinientos e sesenta e nueve años . Francisco Xiemez . Paso ante mi Miguel Hernandez escribano .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71182,8575,spanish,nahuatl,Ochenta pesos por adelantado .,Napohualli pesoh ica moyecana .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71183,8576,spanish,nahuatl,“ Yo los buscaré ” .,Na nikintemos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71184,8577,spanish,nahuatl,"Enseguida colocó allí su bulto , su envoltorio ; y después de haberlo colocado , delante de él se sangró , hizo sus devociones , y le ofrendó espinas y tabaco .","Niman oncan ye quitlallia yn iquimil yn itlaquimilol ; yn ocontlalli niman ixpan ye miço ye moxtlahua ye tlamana , yn quima huitztli yhuan in yetl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71185,8578,spanish,nahuatl,para sustentarse .,para motequipanozqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71186,8579,spanish,nahuatl,"Primero se lava , luego se rebana o se puede comer como uno quiera .","In se kipaka achto uan se kichiua rebanaditas , oso kemej se kinekis se kikuas .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71187,8580,spanish,nahuatl,"se han ido Cuappolócatl , Cuauhtecólotl . En el lugar de los descarnados nuestros príncipes :","yahquin Quappolocatl , in Quauhtecolotl . Ximohua in toteuchuan :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71188,8581,spanish,nahuatl,"Bueno si no tiene inconveniente , Ernesto , vamos a aquella cantina en la esquina siguiente . ¿ Dónde nos sentaremos ?","Cualica tla amitla occe timopilia , Ernesto , tiohueh necbca in calnacazco ipan neca tlahuanaloyan . ¿ Canin totlalizqueh ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71189,8582,spanish,nahuatl,"Y no te mofarás de la gente , no escupirás a las personas , no las orinarás , no sobre la gente te limpiarás las manos , y tampoco harás comer a las personas nada ( sino ) lo comestible o lo bebible . Y no harás beber a la gente bebidas que no son buenas . No harás lodo junto a las personas y lo que no sea bueno no se lo harás comer a la gente , no le harás beber lo no bebible para que no ofendas al Señor Nuestro , para que no llegues hasta su cabello , su cabeza , porque son muy respetables las creaturas de Dios .","Auh ahmo teca timocayahuaz , ahmo titechichichaz , ahmo titeaaxixaz , ahmo teycpac timomapopohuaz , ahmono itla yhuan tictequaltiz in tleyn qualoni ahnozo ihualoni . Ahmo itla yhuan ticteytiz in tlailli , in ahmo qualli tlailli . Ahmo zoquitl tetech ticchihuaz , yhuan in tleyn ahmo qualli ahmo tictequaltiz , in ahmo ihualoni ahmo ticteitiz , inic ahmo tictlatlacalhuiz in Totecuiyo , inic ahmo itzontlan , iquatla tiaz , yehica ca cenca mahuiztililoni in itlachihualtzin in Dios .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71190,8583,spanish,nahuatl,tú los vas a mandar,ta tikinauatis,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71191,8584,spanish,nahuatl,¿ Dónde ha estado mi corazón ? ¿ Dónde en verdad es mi casa ? ¿ Dónde en verdad se asienta ella ? Soy pobre en la tierra .,¿ ln canon nemian noyolo ? ¿ Can huel ye nochan ? ¿ Can huel nocal mania ? Ninotolinia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71192,8585,spanish,nahuatl,Se vende en Cuetzalan y también por aquí .,Monamaka Kuesalan uan no nikauín .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71193,8586,spanish,nahuatl,Muchas cosas le tocaron,"Na miyake , na miyake tokaro tlamantli",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71194,8587,spanish,nahuatl,Yten declaro que en ( el barrio ) Santa Cruz están unas casas con un pedazo de solar [ tlalmantli ] que su entrada tiene hacia la parte de Xochimilco que a mucho tiempo que las huvo y heredó la dicha mi nieta Juana Maximiliana y se las he tenydo hasta ahora en guarda y ahora por descargo de mi conciencia las aya y tome pues son suyas y le pertenecen .,Yoan nicteneua yn ompa Santa Cruz mani calli yoan achi ytlalmaio auh in calli xochmilcopa ytzticac yeppa ycalnemac yn noxuiuh Joana Maximiliana onicpialiaya auh yn axcan nimomaquixtia maconcuiz ca ytech poue .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71195,8588,spanish,nahuatl,"Por fin , llegó el muchacho .","Manihqui , yohuala piltontli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71196,8589,spanish,nahuatl,"Todo se juntó ; y cuando estuvo junto lo que se pudo hallar , lo llevaron ante el tlapalteca Cuexacaltzin , el tecpanécatl Huitziltzin , el jefe de Huitznáhuac Tohueyo y el cuitlachcohuácatl Pozontzin ; y éstos fueron a dejar el oro en Coyoacan .","Y ye yxquich nima ye yc monechicoa ; y ye yuhqui yn omonechico yn oc quesquich onez , nima ye yc quiualisquetza yn intechiuhcauh tlapaltecatl Cuexacaltzi , tecpanecazintli Uitzilzi , Uiznauac tiachcauh Toueyo , cuytlachcoaca Poçonçi ; yehoantin i yn quicauato teucuitlatl Coyoacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71197,8590,spanish,nahuatl,"Yo María Xoco y por mi sobrina Mariana y mi yerno Miguel Ocelotl y ansi lo dexó mandado para que por ella se digan de misas y el Pedro Luis fue a morir en Guachinango y ansí dexó mandado que las casas se an de vender y esto dixo este testigo y por verdad con sus manos hizo la cruz . [ Pasó ante mí Diego Leonardo , escrivano ] ,",Nehuatl Maria Xoco yhoan y nopillo Maria Ana yhoan nomon Miguel Ocelotl yuh monanahotitiah ynic misas ypan mitoz auh in Pedro Luys omomiquilito ompa Quauhchinanco auh in calli ca nel iuh quitotia monamacaz ixquichin ytlatol testigos yc quineltili ymatica quiquetz cruz . Pasó ante mi Diego Leonardo escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71198,8591,spanish,nahuatl,Todas son yerbas ( xiuit ) .,Nochi xiuit saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71199,8592,spanish,nahuatl,"No te mezcles con esta gente , es mala .","Amo inhuan ximonelo , in amo cualli tlacah .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71200,8593,spanish,nahuatl,"En este año , según dicen , los antiguos chichimecas aztecas mexitin llegaron al lugar llamado Quinehuayan Chicomóztoc ; cuando llegaron al medio de la cueva séptuple , llegaron en parejas , con sus mujeres .","Nican ypan in , yn iuh quitohua , yn oncan quiçaco yn huehuetque yn chichimeca yn azteca yn mexitin yn onca ytocayocan Quinehuayan Chicomoztoc ; ynic hualquizque yn itic chicomoztotl , ca huallohomequizque yn ihuan yncicihuahuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71201,8594,spanish,nahuatl,En el año 10 Calli 1489 perecieron los cozcacuauhtenancas .,Matlactli Calli xiuitl yca yquac poliuhque cozcaquauhtenanca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71202,8595,spanish,nahuatl,Se da en los cafetales y en el monte .,Mochiua kajfentaj uan kuoujtaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71203,8596,spanish,nahuatl,"Mientras Narváez era vencido , Pedro de Alvarado , a quien los mexicanos apodaban Sol , dio muerte durante la fiesta a un gran número de sacerdotes , en el interior del Templo Mayor .","In oquic Narvaez in pehualoya , Pedro de Alvarado in noyuhqui motocayotia in Tonatiuh , oquimmicti ipan ilhuitl miequintin teopixque iitic in huei teocalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71204,8597,spanish,nahuatl,Volvió a cumplirse un siglo el año 2 caña y los mexicanos celebraron su primer fuego nuevo en Tenochtitlan . Por ese mismo tiempo una plaga de langosta asoló los campos .,Ocaxiltique mexicah occe imaxca xiuhtlalpilli . Ic yehuan oquilhuiquixtique inic ce yancuic intleuh Tenochtitlan . Zanyeno ihcuac temocque in chapolme ihuan in millan cualocque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71205,8598,spanish,nahuatl,"Asimismo , en este dicho año de 1 Técpatl comenzó a haber en tres lugares gobierno de tlatohuani y teuctlatoque ; el tlatohuani de Colhuacan , que se llamaba Yohuallatónac , fue el tlatohuani principal , y desde Colhuacan encabezaba su señorío tripartito .","Auh çano ypan in yn omoteneuh Ce Tecpatl xihuitl oncan ypan hualpeuh yn ic - excanpa ye teuhctlahtollo y ye tlahtocatlahtollo ; yn tlahtohuani Culhuacan yn itoca Yohuallatonac yehuatl çan ye tlahtocatauhcauh mochiuh , yn oncan Culhuacan quiyacatiticacatca yn itlahtohuayan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71206,8599,spanish,nahuatl,que no perezca .,"ma nyapolihuiz ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71207,8600,spanish,nahuatl,"El viernes 25 de febrero de 1600 , fiesta de San Matías apóstol , por la noche , murió nuestro bienaventurado padre fray Sebastián de Aparicio , religioso lego de San Francisco , en el convento de San Francisco de Cuetlaxcohuapan .","Axcan ypa viernes ye yohua , yn ic 25 mani metztli de hebrero de 1600 años , ypan ylhuitzin San Mathías apóstol , omomiquilli yn tlayectenehualli tottatzin fray Sebastián de Aparicio teopixqui San Francisco quateçontzin , Cuitlaxcoapan San Francisco momiquilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71208,8601,spanish,nahuatl,Ya se terminó la cobija .,yeka yoyekawi in tilma ' tli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71209,8602,spanish,nahuatl,corta caminos hay perros perezosos pero los hay también activos de buen carácter estos son obedientes les gusta acompañar a su amo por todas partes a las sementeras al bosque si alguna vez al seguir el camino a causa de que los perros buscadores los adictos a la cacería por todas partes se meten van buscando pierden · de vista en el camino a su amo empiezan a cortar caminos a cortar veredas esto quiere decir que corren suben bajan lo andan buscando van oliendo sus pisadas por donde siguió el camino y no descansan hasta que lo encuentran y si no lo ven se afligen se ponen tristes empiezan a llorar lastimeramente,tlaohcocototza oneate tlatziuheatique yece no oncate yollapaltique cualli innemiliz tetlacamati quimpactia quitocatinemizque inteco nohhuian milla cuauhtla inda quemmanian ihcuac ohtoco ipampa in tlen tlamanime nepecanan calactinemi tlatemohtinemi quixpoloa ipan ohtli inteco pehua tlaohcocototza tlaicxioheocototza inin quinezcayotia tzitzicuini temo tleheo quitemohtinemi quixoihnecuihti in ca campa ihuan ammo mocehuia in ixquichcauh quinextia ihuan intla ammo quihta monentlamati moyolcocoa pehua tlaocolchoca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71210,8603,spanish,nahuatl,Entonces los mexicas destruyeron a Tecuantépec y a Amaxtlan .,Yhquac tlalpolloque yn mexica yn Tequantepec yhuan Amaxtlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71211,8604,spanish,nahuatl,cuarenta,Omepualli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71212,8605,spanish,nahuatl,Que se vayan a sus casas ’ ” .,Ca ye yncha ma mouicaca’ ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71213,8606,spanish,nahuatl,"Sin embargo , el arzobispo y virrey no dejó de ver los toros , y aunque se entristecía al oír el tañido de las campanas , no por eso se suspendió la corrida sino que continuó hasta el anochecer ; y aunque se dijo que estaba triste , sólo se retiró a descansar en su palacio cuando hubo terminado la corrida , sólo entonces comenzó el arzobispo a ponerse de verdad triste y a dejar de alegrarse .","Auh yece in yehuatzin arçobispo visurrey amo niman yc mocauhtzino yn quaquauhtlatlachiaya , macihuin ça tlaocoxticatca yn quicaqui campanas tzillini , amo yc tetlacahualti yn tlamiminallo , çan iuh yohuac yn tlamiminaloc ; yece yuh omihto ça mococotiuh , cuel yn callac tecpan yn icochian ynic tzonquiz quaquamiminaliztli , oncan peuhtica yn yn ça mocotinemi arçobispo yn aocmo pactinemi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71214,8607,spanish,nahuatl,no hasta mañana no hasta pasado mañana .,. amo quin moztla amo quin huiptla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71215,8608,spanish,nahuatl,"Dos por tres , son seis .","Ocpa in yeyi , chicuacen .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71216,8609,spanish,nahuatl,la suya .,ihuaxca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71217,8610,spanish,nahuatl,¿ Y para Canadá ?,¿ Ihuan Canadahco ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71218,8611,spanish,nahuatl,Ella es trabajadora .,Yehua cemi tequitqui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71219,8612,spanish,nahuatl,ahora te voy a decir por qué .,nama nimitsiluis kenke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71220,8613,spanish,nahuatl,está enojado porque ella [ la abuela ] lo fue a,kualani para ya kipachanito,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71221,8614,spanish,nahuatl,Están,Cateh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71222,8615,spanish,nahuatl,"Plática muy picante que está saliendo del interior , como leño que está humeando , que se está ardiendo .",in uel tecohcotlahtulli in teiticpa quihquiz in iuhqui cuauitl pohpocatoc chichinauhtoc ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71223,8616,spanish,nahuatl,"Éstos fueron los traidores , los intrigantes que anduvieron hablando en los dos lados ; entraban a Tenochtitlan , y luego entraban también a Tlatelolco .","Yehuatinn in in traytorles yn izquitin tetla neque necoc quitlalique yn intlatol ; oncalaquia Tenochtitla , nohuel calaquia nican Tlatilulco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71224,8617,spanish,nahuatl,Vido esta testigo que Anton Josephe yndio derribó una pared de las dichas casas y cerró un callejon ( que era la entrada y salida antigua de ellas ) . Y preguntando al dicho Anton Josephe que por qué derribaba la dicha pared y cerraba la entrada y salida de la dicha casa el qual le respondió que el de su autoridad lo hazía porque aquello hera su voluntad y desta causa se salió esta testigo de las dichas casas y se pasó de ellas porque las vido derribadas y cerrada la entrada y salida de las dichas casas .,Yoan in iquac yc oncan nica oquixixitini yn tepantli Antonio Josephe yoan oquitzatzacu yn uncan tiquizaya oniquilhui yn Antonio Joseph tleyca in ticxixitinia tepantli yoan tictzatzaqua yn uncan niman oquito ca noyollocacopa nehoatl nicmati auh niman yc oniquiz onimiquani ca nel otlaxixitini yoan otlatzatzacu aoccan uel niquiza .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71225,8618,spanish,nahuatl,Oración a Tezcatlipoca en tiempos de peste,In Tezcatlipoca itlatlatlauhtiliz in icuac cocoliztli motecaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71226,8619,spanish,nahuatl,"Hay tres clases : blanco , negro y pinto .","Onkak eyi taman : istakchichimekoj , tiltikchichimekoj uan mekojchichimekoj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71227,8620,spanish,nahuatl,el montículo sólo lo hicieron las gentes de nuestro pueblo comohace mucho no había agua aquí los tlacotencas sólo la recogían cuando llovía dentro de un aljibe a cuyos lados pasan dos grandes barrancas al lado de una de estas barrancas hicieron una acequia por donde entraba el agua dentro del jagüey,in tetepeton zan omochihuilihqueh in tochantlacatzitzintinye huehca ammo onyeya atl ipan toaltepeuh in tlacotencatzitzintin zan omonechicalhuiaya in atl ihcuac oquiahuia ihtic in ce atecochtli in icehcecac pano ome huehhueyi atlauhtin leecac se inintin atlauhtin omochihuilihqueh ce acuemmitl ica campa ocalaquia in atl ihtic in xahuen,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71228,8621,spanish,nahuatl,Quipiazquiah .,Quipiazquiah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71229,8622,spanish,nahuatl,"Martina me debe cuatro pesos que por ello se habia de tejer , mando que se cobren de ella luego y los pague .",Martina quipia notomin cuatro pesos zan no ycpatl yc quichihua ma iciuhca quixtlahuaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71230,8623,spanish,nahuatl,"Decían : Nos ha hecho la gracia nuestro señor dueño de todas las cosas : todavía tiene suerte , tiene fortuna , todavía ha de hacer maravillas el muchachón , el jayancillo . ”",Quihtoaya : —O tech mocnelili in totecuyo in tloque nauaque : oc cenca ilhuil imaceual oc tlamauizoz in telpuchtontli in tlahpaltontli . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71231,8624,spanish,nahuatl,En esta ciudad de Mexico Tenochtitlan juebes dies y seis dias del mes de nobiembre de mil y quinientos e sesenta e quatro años .,Nica ciudad de Mexico Tenochtitlan axcan jueves XVI dias del mes de nobiembre de mil quinientos y sesenta y quatro años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71232,8625,spanish,nahuatl,"— Donde pues en Altotonga , pero yo no voy .",matekwa kwalani maria tlenosokwa ' kikwalania .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71233,8626,spanish,nahuatl,las suyas .,ihuaxcahuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71234,8627,spanish,nahuatl,"Luego el mizquica , y lo guiaba Xalpanécatl .","Nima ye mizquicatl , ualteyaca Xalpanecatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71235,8628,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71236,8629,spanish,nahuatl,2 cucharadas de semilla de cilantro,Ome xumalli cilantro xinachtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71237,8630,spanish,nahuatl,ellas ya encontraron al maíz,inijuanti nopa kipantixkiya nopa sintli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71238,8631,spanish,nahuatl,"También llevaban fruta , chile verde y cebollas . Por esa época la gente de Milpa Alta no se ocupaba mucho del comercio en el mercado . Eran vergonzosos los del pueblo .","Noihqui oyaya tlanamacazque oquihuicaya xochicuali , chilchotl ihuan xonacatl , Ica yiman tica on ayemo ca Milpa Alta omocalactiaya coza tlanamacoz ipan tianquiztli . Ma opinaoaloya tochantlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71239,8632,spanish,nahuatl,la tinta negra y roja .,"in tlilli , in tlapalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71240,8633,spanish,nahuatl,Abandonaron Atotonilco el año 3 caña y se establecieron en Apazco en 4 pedernal .,Atotonilco quicauhque ipan yei acatl xihuitl ihuan omotlalique Apazco ipan nahui tecpatl xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71241,8634,spanish,nahuatl,"Si los padres son campesinos , los niños y las niñas desde muy chiquitos conocen miles de cosas que te refieren a la ocupación de sus padres , que un niño de la ciudad nunca llega a conocer .","Intla in tatahtin ixtlahuatlacah , pilantoton ihuan cihuantoton iniman octzitziquitzitzin ye conixmatih nochi tlen intatah ipan tequitih , ca in cente piltontli in hueyaltepetl nemi amo queman quixmati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71242,8635,spanish,nahuatl,"Los mexicas estuvieron cantando y danzando todo el día , como solían hacerlo ; al día siguiente reanudaron el canto y la danza , y fue entonces cuando murieron tenochcas y tlatelolcas .","Nima ye y cuicoanoua y mesica yn iuh quichiuaya y cemilhuitl ; çan oc uel mochiuh yn icomilhuitl cuicoanoque , ye yquac mique yn tenochca yn tlatilulca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71243,8636,spanish,nahuatl,¿ Cuál es el mayor ?,¿ Catlehua ocachi hueyi ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71244,8637,spanish,nahuatl,"no asustes a mis hijos ,","amo xiquinmohmouhti nopilhuan ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71245,8638,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in ytlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71246,8639,spanish,nahuatl,Y ahí donde va a dejar su carga si dejó rápido hay marchante .,wan nepa kaninyaw tlakawatiw ika ni karga in lá otlakaw sanwiliwi ka marcante .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71247,8640,spanish,nahuatl,"El dicho lunes 20 de mayo de 1596 vino el obispo de Jalisco don Francisco Santos García , que llegó a México al anochecer .","Auh yn ipan lunes omoteneuh a XX de mayo 96 años , yquac hualmohuicac maxitico yn obispo Xalixco don Francisco Sanctos García , ye tlapoyahua maxitico nican Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71248,8641,spanish,nahuatl,"2 Acatl , 1247 .","II Acatl xihuitl , 1247 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71249,8642,spanish,nahuatl,luego fueron a hablarles los principales y señores de culhuacan les dijeron hemos tomado a los principales mexicas hemos aprehendido a huitzillihuitzin señor de los mexicas y a su hermana mayor y a tetzcacohuacatl y a cimantzon yluego fueron a hablar los mexicas se introderon allá en culhuacan luego dijeron los señores cuando fue a hablar el que hace la ofrenda de incienso a tenuch ya está bien que no mueran los mexicas que no caigan sobre ellos sus amigos y cuando se enteraron los mexicas que no serían acosados sólo dijeron que no la axila la tiza la pluma el amate sobre ellos nos hizo huitzilopochtli porque se hizo ofrenda de incienso porque vinimos a establecer el juego de pelota el del del patolli pues irán a brotar nuestras cejas nuestras barbas las uñas mis nietos que irán a aparecer irán a decir si aún irá a brotar nuestra sangre cuando se haga de noche en culhuacan y socórrenos con la piedra y el remedio,auh niman quinnonotzato in culhuacan pipiltin tlahtoque quimilhuique ca otiquimanque in mexica pipiltin oticanque in huitzillihuitzin in intlahtocauh mexica ihuan in ihueltiuh ihuan tetzcacohuacatl ihuan cimantzon auh niman yahque tlanonotzato in mexica ompa callacque in culhuacan auh niman quihtoque in tlahtoque in ihcuac otlanonotzato in tenuchtlenamacae ca ye cualli macamo miquican in mexica ma impan huallaciti in imicnihuan auh in ihcuac oquimatque in mexica amocizque zan quihtoque ca moniziacatizatl ihuitl amatl in ipan otechiuh ihuitzilopochtli ca otlenamacac ca tictecaco in tlachtli in patolli ca quizatihui y nozo y tixcuamol in totentzonhuan in izti y noxhuihuan in quizatihui in quitotihui intla oc quizatiuh in tezyo in ihcuac tlayohualli mochihuatiuh in culhuacan auh inin macentetzintlipatzin tlixitechmomaquilli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71250,8643,spanish,nahuatl,“ Yo vi que nomás se baña y nomás se talla y,Na nikitak para san malti uan san,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71251,8644,spanish,nahuatl,. Luego hacia donde el sol se mete : se llamaba en las mujeres ” . También cuatro veces echan su sangre .,. Niman ye ompa in tonatiuh icalaquian mitouaya ciuatlan : no nauhpa in contlaza iezzo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71252,8645,spanish,nahuatl,— Yo anoche eché tortillas .,— ne ' wa yetiotlak onitlaškalo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71253,8646,spanish,nahuatl,Vuestro perro es bravo .,Mochichi tlacuahcuani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71254,8647,spanish,nahuatl,"El viernes 25 de abril de 1614 , fiesta de San Marcos evangelista , por la tarde , el arzobispo don Juan Pérez de la Serna confirió la confirmación en la iglesia mayor a los japoneses que aquí se habían hecho nuevos cristianos ; entre las 63 personas que recibieron la confirmación había un noble , y asistió al arzobispo el licenciado Vallecillo , fiscal del rey de lo civil , quien fue el padrino de los confirmados .","Axcan viernes yn ic 25 mani metztli abril de 1614 años , yhcuac teotlac huel ypan ylhuitzin San Marcos evangelista , yn teoyotica tlahtohuani arçobispo don Juan Pérez de la Serna oncan yglesia mayor oquinmomaquilli teoyotica techicahualiztli confirmación , quicuique yn omoteneuhque tlacpac yn yancuique nican christianosme omochihuaco Japón tlaca ; in yehuantin in epohualli yhuan ey tlacatl yn confirmación quicuique , ce ynpillo yn confirmación quicuic , auh yehuatl quimopalehuilli yn llicenciado Vallezillo fiscal del rey de lo civil teoyotica tettatzin padrino muchiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71255,8648,spanish,nahuatl,Te lo digo para que lo sepas .,Timitz ilhuia inic ticmatiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71256,8649,spanish,nahuatl,"Y en otra parte [ la cuarta ] mando ayan otro pedazo de tierra que está junto a las casas de un yndio llamado Pablo que vendía cacao , que linde con casas suyas que estan edificadas otras casas que su entrada tiene hacia la parte que se pone el sol mando así mismo lo ayan los dichos niños mis nietos Diego de Castañeda y Baltasar [ F . 5r ] y si fallescieren brevemente se vendan todas las dichas casas y del balor de ellas se haga bien por el ánima de su madre que fue mi hija Ana Tepitzin .",Ynic nauhcan niquinmaca Pablo catca cacauanamacac ycaltitlan mani tlalli yoan ipan mani calli tonatiuh ycalaquiampa itzticac no yntech pouiz in pipiltzitzinti noxuiuan Diego de Castañeda yoan Baltazar auh yn tla iciuhca momiquilizque muchi monamacaz yn calli ytech pouiz inanima yn inantzin catca nochpoch Ana Tepitzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71257,8650,spanish,nahuatl,"que nazca bien ,","mah cualtzin ixhua ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71258,8651,spanish,nahuatl,ames,manxitlazohtla,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71259,8652,spanish,nahuatl,También entonces fueron a apresar a unos tenancas ayotzincas .,Yhuan yhquac quimonanque yn ayotzinca yn tenanca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71260,8653,spanish,nahuatl,Al año siguiente se ataron los años de los mexicas .,Çano yquac ycexiuhyoc in molpili ynxiuh mexica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71261,8654,spanish,nahuatl,"¡ Que no sufran sus corazones ! , junto y al lado del Dador de la Vida .","¡ Maca cocoya inyollo ! , itloc inahuac in Ipal nemohua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71262,8655,spanish,nahuatl,¿ Por qué no vienes con nosotros ?,¿ Tleca amo tohuan tihuitz ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71263,8656,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71264,8657,spanish,nahuatl,"10 Tochtli , 1346 .","X Tochtli xihuitl , 1346 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71265,8658,spanish,nahuatl,"les hacía llevar puestos orejeras de cuero con cosas relucientes en medio , o bien bezotes largos y encorvados ;",quiuicaltiaya cuetlaxnacochtli itipepeyocyo anozo tezacanecuilli ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71266,8659,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71267,8660,spanish,nahuatl,"2 Tochtli , 1286 .","II Tochtli xihuitl , 1286 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71268,8661,spanish,nahuatl,"“ Eso queremos , que nos des trabajo",Ya nopa tijnekij titechmakas nopa tekitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71269,8662,spanish,nahuatl,"Primeramente se dejó ver de un estimado individuo de la clase humilde , de nombre Juan Diego , y después se apareció su preciosa imagen en presencia del primer Obispo Don Fray Juan de Zumárraga .","Acattopa quimottititzinoh ze mazeuhaltzintli itoca Juan Diego , auh zatepan monexitih in itlazohixiptlatzin in iixpan yancuican Obispo Don Fray Juan de Zumárraga .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71270,8663,spanish,nahuatl,En este año pusieron el temalácatl en Mexico .,Nican ypan in quimanque temallacatl yn Mexico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71271,8664,spanish,nahuatl,Ellos eran los que llevaban a la casa del que murió allá el llanto y las lágrimas . Con esta ocasión les daba a conocer a las gentes de la casa que tenían que recordarlo y hacerle los oficios mortuorios .,Yehuantin quicalaquia in choquiztli in ixayotl in ichan omiquito . Ic quitemachitia in ic nauilhuitl ilnamicoz miccauatizque in ichan tlaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71272,8665,spanish,nahuatl,"María , la vendedora de atole , alegaba que este camino era de su propiedad , y por eso promovía el pleito ; mas no es verdad que fuera de su propiedad , pues era camino común .","Auh ynin ohtli quimaxcatiaya yn omoteneuh cihuatl María xucoatolnamacac , ypampa yn moteylhuito ; auh yece amo nelli yn iaxca , ca noço otli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71273,8666,spanish,nahuatl,"Por aquí también se da si uno lo siembra , pero casi no lo siembran .","Nikauín no mochiua komo se kitoka , sayoj amo semi kitokaj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71274,8667,spanish,nahuatl,Entonces sí ya le dijeron a su hermana :,Uajka kena kiiluijkeya iniikni :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71275,8668,spanish,nahuatl,". Y cuando las han descabezado luego con una espina se punzan la oreja , la lengua se punzan .",. In oconquechcoton niman ye ic vitzauhqui ic quizo in innacaz anozo in inenepil in quizo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71276,8669,spanish,nahuatl,— ¿ Raspan ?,— namotlačikilia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71277,8670,spanish,nahuatl,Hágannos el favor .,Xtechchihuilican favor .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71278,8671,spanish,nahuatl,"Esto depende enteramente de tí . Si quieres tú , nos vamos . Me parece que ya pasó algún tiempo desde que fuimos la última vez a un cine .","In zan tehua motequi . Intla tiaznequi , mantihuian . Neci yohuehcan in ihcuac zaimanon otiahqueh cine .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71279,8672,spanish,nahuatl,"q . d . la serpiente de turquesa nos tuvo compasión esto es : ya nos dejó el hambre . q . d . que tu agua que yo no perezca . La caña de maíz , esto es , la caña verde",a y quetzalxiuhcovatl nechiya iquinocauhquetl id est ya ye otechcauh in mayanaliztli . q . n . ma mauh ma nipolivi in iyoatzin id est ovatl . in iuhqui chalchivitl noyollo ateocuitlatl nocon ya ittaz q . n . ninoyolceviz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71280,8673,spanish,nahuatl,"13 Tochtli , 1414 .","XIII Tochtli xihuitl , 1414 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71281,8674,spanish,nahuatl,"Los mexicas , según la tradición , vinieron hacia acá los últimos , desde la tierra de los chichimecas , desde las grandes llanuras .","In yuhca nemotzalli , mexica hualaque centzacutiaque in chichimecapan , in teutlalpan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71282,8675,spanish,nahuatl,"Ojalá que no te causemos enojo : danos a tu precioso hijo Cuacuauhpitzáhuac Epcoatzin , porque estamos asentados en tu territorio ’ ” .","Ma yc timitztoquallaniliti , ma xitechmomaquili y motlaçopiltzi yn Epcouatzi yn Quaquauhtzi , ca motlalpantzinco yn otitotlalico ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71283,8676,spanish,nahuatl,a ustedes los voy a hacer dueños ( de ellas ) .,namehhuan namechaxcatiliti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71284,8677,spanish,nahuatl,Se vende .,Monamaka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71285,8678,spanish,nahuatl,Chalchiuhpetlacalco & c q . d . Allá me quemé en una caja de jade : apenas me vinieron trayendo mis sacerdotes el vivir del agua de allá del Tlalocan .,Chalchiuhpetlacalco ninaxca q . n . oncan ninotlati in chal - chiuhpetlacalco ayaxcan inechalhuicatiaque in nocuacuilouan atli - yoloa in umpa tlallocan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71286,8679,spanish,nahuatl,¿ En qué puedo serle útil ?,¿ In tlenon cualli mopantzinco nicchihuaz ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71287,8680,spanish,nahuatl,"Y no sin consideración tomes algo , no así lo ambiciones , no a la ligera quieras aventajar a la gente , sobrepasarla en lo que no es tu mérito , en lo que no es tu merecimiento , en lo que no es un don para ti ; no así lo tomes , no así lo cojas . Porque sólo Él , el Señor Nuestro , Dios , hace a la gente , porque sólo Él se lo da , se lo otorga a cada uno . Pues eso tomarás , pertenecerá a tu vida lo que es tu mérito , tu recompensa , tu merecimiento , tu don . Que cuando te conceda algo el Señor Nuestro con eso estés , con eso te mantengas erguido , con eso vivas . Y no podrás bien así vivir , si no eres prudente , ( si no ) vives en humildad . Con esto se acrecentará aquello de lo que eres digno porque así sobre ti lo hará el Señor Nuestro . Pero si sólo lo tomas , nadie de esto hablará , a nadie así afligirás , porque es tu propiedad , porque es tu merecimiento , porque es tu don . Y si sin reflexión tomas lo que no mereces , lo que no es tu dádiva , con esto serás atribulado , serás avergonzado , y te angustiarás delante del Señor Nuestro .","Yhuan ma ilihuiz titlacuicui , ma ilihuiz titlanenec , ma ilihuiz timotlatepehualti , ma ilihuiz titepanahui in ahmo molhuil , in ahmo momacehual , in ahmo monemac ; ahmo zan ticmocuiliz , ahmo zan tiemaniliz . Ca zan yehuatzin in Totecuiyo , Dios , motechichihuilia , ca zan iceltzin quimotemaquilia in ceceyaca temaheehual , in tenemac . Ca yehuatl ticmocuitiz , ticmonemiliztiz immolhuil , immomacehual , immonemac . Ma quin ihquac in omitzmahcehualti in Totecuiyo , ipan tiez , ipan tihcaz , ipan tinemiz . Ahmo huel niman no ipan tinemiz , intla timihmatini , zan ycnotlacayotl in ipan tinemiz . Ye hueyaz in momacehual , ca intla mopan quichihuaz in Totecuiyo . Auh intla za tel nozo ticcuiz , ayac ye quen quihtoz , ayac ye tictoliniz , yehica ca maxca , ca momacehual , ca monemac . Auh intla ilihuiz xiccui in ahmo momacehual , in ahmo monemac ye titoliniloz , ye tipinauhtiloz yhuan ye timotcopohuaz ixpantzinco in Totecuiyo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71288,8681,spanish,nahuatl,"Los iban acompañando con cantos los clérigos y los hermanos hijos del Beato Juan de Dios , y también acudieron al entierro algunos padres religiosos de Santo Domingo , de San Francisco , de San Agustín y de la Compañía de Jesús .","Auh in quinhuicaque yn cuicatiaque clérigos yhuan in hermanos ypilhuantzitzin Bato Juan de Dios , tehuicaque yhuan cequintzitzin tottatzitzinhuan Sancto Domingo yhuan San Francisco yhuan Sant Augustín yhuan la Compañía de Jesús teopixque in motetoquillito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71289,8682,spanish,nahuatl,"La una tiene la puerta hazia el poniente , [ la segunda mira al occidente ] tapado con adobes y la tercera , ansí mismo tiene su portada hazia donde sale el sol pequeño y el quatro tiene su portada hazia Suchimilco , con otro aposentillo , y tenía una sobrina llamada Ana Tlaco y caso con Miguel Ocelotl y alli nacio Mariana difunta muger primera que fue de Pedro Luis natural de Guachinango .",Centetl xochimilcopa ytzticac ynic ontetl tonatiuh ycallaquiyanpa ytzticac tepantzauhtica yniquetetl [F . 9v . ] zan no ompa ytztica tonatiuh yquizanyanpa caltepiton ynic nauhtetl xochimilcopan ytzticac calixayo in ipilotzin catca Ana Tlaco niman noconnamicti ytoca Miguel Ocelotl oncan tlacat yn Mariana catca achtopa quimonnamicti in itoca Pedro Luys chane Quauhchinanco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71290,8683,spanish,nahuatl,"54 . Si así haces esto , lo que te he dicho , con lo que te he orientado , así en verdad bien vivirás , con el favor de las gentes , al lado de las personas . Así cumplo contigo , yo anciano , yo anciana , yo que enseño , yo que educo . Porque nada se volverá engaño alguna vez si tomas ( esta palabra ) , si la escuchas , si la coges , si a tu pecho , si a tu seno la acercas . Será tu don , será tu merecimiento , aquello con lo que así vivirás ; habrá venido el buen canto , la buena palabra , porque si no la tomas , ya sucedió , ocurrió la perversidad . Sólo vanamente perecerás en forma espantosa , sólo en vano verás lo que será escándalo de tu cabeza , muchachita , mi hijita , si no tomas , si no coges lo que es de la madre , lo que es del padre , ( si ) sólo a tu espalda , detrás de ti , lanzas , arrojas lo que te guía , lo que te conduce .","54 . Intla yuh ticchihuazin inic onimitznonotz , inic onimitzizcali yc nelli huel tinemiz in tepaltzinco , in tenahuactzinco . Yc mohuicpa ninoquixtia in nihuehue , in nilama , in nitlacazcaltiani , in nitlacahuapahuani . Inic ahtle nahualoca yez in quemmanian intla otican , intla oticcac , intla oticcuic , intla moxillan , intla motozcatlan oticmopachilhui . Omolhuiltic , omomahcehualtic yehuatl yc timonemtiz ; ohuetz in qualli cuicatl , in qualli tlahtolli ; intlacamo xiccui , omuchiuh , omotlahueliltic . Zan nen in timixtetzapoloz , zan nen immoquatetzauh tiquittaz , in tinocihuapiltzin , in tinoconetzin , canel ahmo ticcuic , ahmo tican in nanyotl , in tayotl , zan micampa , zan motepotzco otictlaz , oticmayauh immotquiloca , immomamaloca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71291,8684,spanish,nahuatl,"San Gabriel ,","San Gabriel ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71292,8685,spanish,nahuatl,E luego yncontinente en el dicho dia mes y año dicho en presencia de mi escrivano Diego Leonardo y regidor mayor Pedro Geronimo Pedro de San Francisco regidor fuimos al barrio [ tlaxilacalli ] de San Joan Yopico para dar la posesion a Hernan Perez español yenviados por los señores alcaldes .,Auh zan nima yquac yn ipa cemilhuitl omoteneuh in tlacpac yn ipan metztli yhoan xihuitl yn nehuatl Diego Leonardo escrivano yhoan regidor mayor Pedro Geronimo yhoan Pedro de San Francisco otihuallaque yn nican ypan tlaxilacalli Sant Juan Yopico ynic tocomacaco in posesion Hernan Perez español ynic otechalmihualique señores alcaldes .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71293,8686,spanish,nahuatl,"Partieron para establecerse en Tequixquíac , donde erigieron un altar de tierra y se quedaron dos años .","Ualleuaque omotlalico Tequixquiac , motlalmomoztique , uxiuhtique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71294,8687,spanish,nahuatl,"Ustedes rayos ,","Namehhuan quiauhteyome ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71295,8688,spanish,nahuatl,"Partieron para establecerse en Cohuatlicámac , donde también erigieron un altar de tierra , y allí se quedaron tres años .","Nima ye ualleua unmotlalico Couatlycamac , no uncan motlalmomoztique , yexiuhtique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71296,8689,spanish,nahuatl,un gran sapo se hizo porque las moscas le,ueyi akuakuajtli elito porke noponi sayolime,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71297,8690,spanish,nahuatl,El jardín grande también necesita mucha atención .,In hueyi xochitla noihqui miac mixotix .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71298,8691,spanish,nahuatl,"[ La muchacha ] lo dijo , dicen , a su madre","Kiiluikak , kíiluij , ke inana",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71299,8692,spanish,nahuatl,"Hubo blanco , blanco , y amarillo y negro .","Eliko chipauak , blanko , uan amarillo uan negro .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71300,8693,spanish,nahuatl,"esta gran selva ,","nehin hueyi cuauhta ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71301,8694,spanish,nahuatl,"Entonces abordaron una canoa , y deteniéndose a cierta distancia , preguntaron : “ Qué queréis ? ” .","Nima ye yc acalco motlalique , çan oc ueca motecaque , quimonilhuia : “ Tleyn anquitoznequi ? ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71302,8695,spanish,nahuatl,"En 1525 , mientras Cortés se dirige a Las Hibueras para castigar a Cristóbal de Olid , manda ahorcar a Cuauhtémoc y al rey de Tacuba .","Ipan etzontli oncaxtolli oncempoalli ommacuilli xihuitl , in oquic caxtiltepehuani yauh quicalito in Cristóbal de Olid in oncan motocayotia Las Hibueras , quinahuatia nía quimpiloah Cuauhtemoctzin ihuan itlahtocatzin Tlacopan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71303,8696,spanish,nahuatl,"En este año fueron nombrados cinco alcaldes en México : Martín Suárez Cozcacuauh , de San Juan , que era fiscal ; Miguel Sánchez Hueton , de San Juan , que era regidor ; don Bartolomé Francisco Xochiquen , de San Pablo , que fue alcalde por segunda vez ; don Miguel Sánchez , de Atzacualco , que fue alcalde por sexta vez ; y Gabriel Suárez , de Santa María , que fue alcalde por segunda vez .","Yquac ypan in motlallique alcaldesme nican Mexico , macuiltin omochiuhque : Martín Xuárez Cozcaquauh fiscaltia Sant Juan ychan , Miguel Sánchez Hueton regidortia Sant Juan ychan , don Bartholomé Francisco Xochiquen ycoppa alcaldetic Sant Pablo ychan , don Miguel Sánchez yc VIpa alcaldetic Atzaqualco ychan , Gabriel Xuárez ycoppa alcaldetic Sancta María ychan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71304,8697,spanish,nahuatl,"Al acercarse adonde estaban los jacales de los mexicas , éstos salieron a perseguirlos ; se trabó el combate , y los mexicas desbarataron a los tepanecas azcapotzalcas en Cuepopan , los hicieron huir y los fueron persiguiendo , hasta derrotarlos en Huitzquillocan .","Auh in ye huallacia yn oncan mamani yn ixacal mexica , auh nimann ic quintepotztique ; onca ye micalli , | | 92v oncan huel quimixpolloque yn Cuepopan yn tepaneca yn azcapotzalca , oncan quimonehualtique in ye quintoca , niman ompa quintepehuato yn itocayocan Huizquillocan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71305,8698,spanish,nahuatl,"Después de hallar el oro , a estos dos los colgaron a la mitad del camino para Mazatla .",Yn onez ymomesti quinpilloque Maçatla unepantla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71306,8699,spanish,nahuatl,". El que se volvía le veían como presagio funesto para la gente , lo juzgaban como cosa mal hecha , lo veían como cosa peligrosa .",. In aquin ual mocuepaya quitetzauhmatia quitlahtlaculmatia couicattaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71307,8700,spanish,nahuatl,amaríais,antlazohtlazquiah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71308,8701,spanish,nahuatl,"Palabras de exhortación que el padre así le dice a su hijo casado , hijo amado","Tenonotzaliztlahtolli in tetta yc quinonotza in ipiltzin namique , tlazopilli",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71309,8702,spanish,nahuatl,"También los chichimecas totolimpanecas amaquemecas , cuando llegaron adonde ahora es Amaquemecan , se dirigieron allá y encontraron a los dichos naturales ; y luego los amaquemecas los combatieron y los persiguieron para apoderarse de su ciudad y de su territorio .","Auh no yehuantin yn chichimeca yn totollinpaneca yn amaquemeque , yn iquac acico ynic huallaque oncan axcan Amaquemecan , ca ocno quimitztacico ocno ynpa acico yn omoteneuhque macehualtin ; auh ca ye quin yehuantin quinpeuhtacico ca ye quin yehuantin quintocaco yn amaquemeque ynic quincuillitacico yn imaltepeuh yhuan yn intlal catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71310,8703,spanish,nahuatl,"Ahora bien , aquello con que Tecuciztecatl hacía penitencia , todo precioso : sus ramas de abeto , plumas de quetzal ; sus bolas de grama , oro ; sus espinas , jades ; sus cosas ensangrentadas , sus sangramientos , coral , y su incienso un muy buen incienso .","Auh in yehuatl Tecuciztecatl in ipan tlamacehuaya muchi tlazotli : in iacxoyauh , quetzalli ; in izacatapayol , teocuitlatlin ihuitz , chalchihuitl ; in ictlaezhuilli tlaezzotilli , tapachtli , auh in icopal , huel yeh in copalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71311,8704,spanish,nahuatl,Parece que te gusta mucho la vida campestre . ¿ Cuánto les ha costado este primoroso rancho ?,Neci huel ticualita in ixtlahuapa nemiliztli . ¿ Quexquich antlaxtlahqueh itechpa inin cualtzin calmantli ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71312,8705,spanish,nahuatl,"En este año de Jesucristo nuestro señor se cumplieron 187 años desde que comenzó la ciudad de Colhuacan , desde que la fundaron los antiguos chichimecas colhuas .",Nican ynin yn ixiuhtzin totecuiyo Jesuchristo oncan ipan in chiuhcnauhpohualxihuitl ypan chiconxihuitl quichihuaco in ye yxquichica ompa yc ohualtzintic altepetl Culhuacan ynic quitlallico huehuetque chichimeca culhuaque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71313,8706,spanish,nahuatl,"Llega para gobernar México , en 1722 , don Juan de Acuña , tochtli marqués de Casafuerte .","Ipan nauhtzontli onchicuacempoalli omome xihuitl aci quimpachoco mexicah Tlahtocaixiptlatzintli in itoca tecuhtli Juan de Acuña , in aquin catca imarques Chicahuaccalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71314,8707,spanish,nahuatl,"Vosotros , vosotras",Anmehuantzitzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71315,8708,spanish,nahuatl,"En el año 7 Tochtli 1382 nos inundamos por las lluvias , y se perdieron todas las chinampas .","Chicome Tochtli yc tapachiuhque quiauhtica , muchi popoliuh yn chinamitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71316,8709,spanish,nahuatl,Yo escribí una carta a mi amigo .,Nehua onic ihcuilhui nomaicnin cente amatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71317,8710,spanish,nahuatl,"Oiga usted , ¿ qué dice el periódico ?","Xinechm ' ocaquiti , ¿ Tleno quihtohua amatenonotztli ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71318,8711,spanish,nahuatl,"Florea en junio , en julio ya hay chiltepin .","Xochiyoua junio , julio onkak ya chiltekpin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71319,8712,spanish,nahuatl,te voy a hacer un baño de vapor porque,nimitstemas porke tlauel sannijki achi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71320,8713,spanish,nahuatl,"Y eso es lo que igualmente afirmaban los antiguos mexicas tenochcas que después aquí nacieron , porque también a ellos se les dijo y se les informó que cuando aún no existían , al principio sus antepasados salieron de Chicomóztoc Quinehuayan , atravesando por donde se dividen las aguas celestes .","Ca yuh no oquihtotiaque in huehuetque mexica tenuchca yn quin nican otlacatico , yn ça onoylhuiloque yn ça onocaquitilloque yn aocmo nohuel yehuantin ocatca y huel yacachtopa ohualquizque yn canin Chicomoztoc Quinehuayan , yn canin ylhuicaatl yxeliuhyan ynic hualpanoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71321,8714,spanish,nahuatl,La piedra es más dura que la leña .,In tetl ocachi tepitztic queh in cuahuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71322,8715,spanish,nahuatl,"Y aunque lo encaminaban para que entrara por el frente del templo , por la puerta principal , donde en su honor habían colocado una gran puerta pintada , muy adornada con pinturas , que habían hecho los pintores por mandato de los señores canónigos del cabildo , la cual pusieron delante de la puerta de entrada , pues esperaban que por ahí habría de entrar al templo el arzobispo , y le insistían para que entrara por ahí , él no quiso , no lo aceptó ni lo tomó en cuenta , y así no entró por ahí .","Auh yhuan ynmanel no umpa quimoyacanilliaya ynic ye onpa quihualmocallaquiliznequia yn ixcopa teopan yn ompa catqui huey puerta , yn huell oncan ycatzinco tlaliloc huey tlacuilolpuerta yn huel tlacencahualli yc tlacuillolli yn huel ycatzinco quichiuhque tlacuilloque yntlanahuatiltica yn omoteneuhque cabildo tlaca canónigos , yn oncan quitlallique quimanque puerta yxcuac anoço yxco , yn oncan yc quimochialiaya onmocallaquiz teopan arçobispo , quimolhuiliaya ynic ye oncan mocallaquiquiuh , auh amono quimonequilti , çan niman amo quimocelili çan niman amotle ypan quimottilli yn teoyotica tlahtohuani , ynic amo oncan yc mocallaqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71323,8716,spanish,nahuatl,"El señor Cuahuitzatzin Tlailotlacteuctli llevaba ya algún tiempo en Texcalco Omemázac sobre el Amaqueme ; como ya se dijo , sólo iba de paso a Chiconcóhuac para hacer allí sus devociones .","Auh yn tlacatl Quahuitzatzin Tlayllotlacteuhctli onca huecahuac yn Texcalco Omemaçac yn icpac Amaqueme ; ye omito , çan hualhuia yn Chiconcouac huallachixtinenca ynic oncan hualmoxtlahuaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71324,8717,spanish,nahuatl,"También sirve para la tos : se tuesta , se le echa sal y se come .","No kualtia ijuak se tatasí maj se kiteuatsa , maj se kipoyeli uan maj se kikua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71325,8718,spanish,nahuatl,Todas estas variedades tienen sus hojas iguales .,Nochi in eyi taman nochi iujki saj ixiujyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71326,8719,spanish,nahuatl,"una semillita de pipián ,","ce ayohuachtzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71327,8720,spanish,nahuatl,"Se da mucho en las tierras altas , en la milpa y en las huertas .",Mochiua semi neuín ajkokopa itech milaj uan kaltsintan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71328,8721,spanish,nahuatl,fue a ver que seguía el monte .,ya kitlachalito san yayá kuatitla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71329,8722,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71330,8723,spanish,nahuatl,"Cuando el dicho tlatohuani Toteociteuctli Tecuachcauhtli construyó su tecpan en Chalchiuhtépec , llevó consigo a todos los tlayácatl o calpules de sus macehuales acxotecas ; allá pusieron también el tianguis donde comerciaban los acxotecas , y la casa de madera que les servía de cárcel .","Auh yn omoteneuh tlahtohuani Toteociteuhctli yn Tecuachcauhtli ynic oncan motecpancaltico yn omoteneuh yn itocayocan Chalchiuhtepec , mochintin oncan quinhualhuicac yn izqui tlayacatl calpolli yn imacehualhuan acxoteca ; yhuan ye no nicuel oncan quimanaco yn intiyanquiz yn oncan tiamiquia acxoteca , yhuan yn centetl yncuauhcal yn oncan teylpiaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71331,8724,spanish,nahuatl,Aviéndolo entendido los señores [ tlahtoani ] la compradora contó el dinero que eran treinta pesos para el cumplimiento de los ochenta los quales recibieron los alvaceas .,Yn iquac oquimocaquitique tlatoque cenca oquimopaccacelilique auh in motlatlacohuia niman iquac compouh in tominez za yxquich cenpohual onmatlactli pesos in iacica ypatiuh calli yc mocentlallia napohualli pesos ymatica concuique in alvaceasme .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71332,8725,spanish,nahuatl,"Pero no se secaron ni desaparecieron las aguas profundas de los grandes canales de México , sino solamente el agua superficial , aquella que estuvo a punto de sumergir la ciudad de México Tenochtitlan en el año de 8 Técpatl , 1604 , cuando hubo que renovar la albarrada que por todas partes estaba dañada y llena de hoyos .","Auh çan niman aocmo tlaahuecatlan mochiuh yn ipan huehuey acallotli yn nican Mexico , ca huel popolihuico yn huaquico yn omoteneuh tlacpac atl , yn ça huel achiton ica yc apachihuizquia altepetl Mexico Tenochtitlan yn ipan huehue xiuitl VIII Tecpatl de 1604 años , yn iquac ypan yehuatl moyancuilli mochi nohuian yn itlacauhtoca yn ça cuicuitla - | | 50 - coyontoca yn atenamitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71333,8726,spanish,nahuatl,"2 Acatl , 987 .","II Acatl xihuitl , 987 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71334,8727,spanish,nahuatl,"El domingo 24 de noviembre de 1613 , en la iglesia de San Agustín , se le dio el palio al muy reverendo maestro don fray Diego de Contreras , arzobispo de la isla de Santo Domingo ; le puso el palio sobre los hombros el muy reverendo señor don Juan Pérez de la Serna , arzobispo de México , en una solemne ceremonia .","Axcan domingo yn ic 24 mani metztli noviembre | | 235 de 1613 años , yhcuac oncan teopan Sant Augustín omacoc palio yn cenca mahuiztililoni teoyotica tlahtohuani maestro don fray Diego de Contreras arçobispo yn ompa ayhtic Sancto Domingo la ysla ; yehuatzin oncan in yacolpan quimotlalililico in palio in cenca mahuiztililoni teoyotica tlahtohuani don Juan Pérez de la Serna arcobispo Mexico , cenca huey tlamahuiztililiztica yn quimotlalilili .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71335,8728,spanish,nahuatl,Y enseguida pusieron como su tlatohuani a Cuahuitzatzin ...,Yc niman contlahtocatlallique yn . . . . | |,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71336,8729,spanish,nahuatl,El muchacho no tenía errores en su cuaderno .,Iamoxpan piltontli amotlen tlapololiztli oquipiaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71337,8730,spanish,nahuatl,No asustes a mis hijos .,Amo xquinmohmouhti nopilhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71338,8731,spanish,nahuatl,Lo primero digo que por mi sola se den ocho pesos para mi entierro oracion e una misa que se diga por mi .,Ynic 1 tlamantli niquitohua y nixcoyan naxca y noneyxcahuilaxca yn chicue pesos yc nitocoz yhuan oracion yhuan azo centetl misa nopan yc mitoz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71339,8732,spanish,nahuatl,Fué .,Oya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71340,8733,spanish,nahuatl,"Los quales tomaron dicha posesión de la dicha casa y solar en presencia del dicho alcalde [ arrojaron piedras ] ( entran en ella abriendo y cerrando las puertas en manera de posesion ) quieta y pacificamente sin contradiccion de persona alguna en presencia de los testigos llamados Pablo Hernandez merino e Juan Martin e Baltasar Juarez e Juan Bautista e se pusieron estacas ( en las esquinas de la dicha casa y solar en los terminos dellas ) todo lo qual pasó en presencia de [ Francisco Sandoval , fiscal , Diego Luis , alguacil y de ] mi [ Miguel Monise ] el escrivano .",Ynic oconanque posesio ytic ocallacque in calli ypan onenenque in tlalli tetica otlamomotlaque ayac otlachallani ayac tle oquito zan pacca yocoxca omochiuh ymixpan Pablo Hernandez merino Juan Martin Balthazar Xuarez Juana Baptista mochintin imixpan ynic omomaman estacas no yn ixpan mochiuh Francisco Sactoval fiscal Diego Luys alguacil Miguel Monice escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71341,8734,spanish,nahuatl,"Para entonces , Yohuallatónac llevaba 12 años gobernando como tlatohuani de Colhuacan .",Yn ihcuac yn ye quin ye matlactlomome xihuitl tlahtocati y Yohuallatonac tlahtohuani Culhuacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71342,8735,spanish,nahuatl,que caiga sobre nuestra Siembra .,mah huetzic itech totatoctzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71343,8736,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71344,8737,spanish,nahuatl,"Asimismo , cuando los mexicas se establecieron en Colhuacan , hacía 284 años que había perecido la gran ciudad de Tollan ; la destruyó Jesucristo nuestro señor a causa de sus grandes pecados , y por eso durante 11 años estuvo humeando sobre ellos una estrella desde el cielo .","Auh yhuan yn ihcuac yn yn oncan callaquico Culhuacan yn mexica , ye oiuh nepa matlacpohualxihuitl ipan nauhpohualli ipan nauhxihuitl opoliuh y huey altepetl Tullam ; quimoxixinilli yn iceltzin totecuiyo Jesuchristo ypanpa yn inhueytlatlacol , auh yehica ipampa matlactlonce xihuitl | | 67r yn inpan opopocac ce citlalli yn ilhuicatitech .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71345,8738,spanish,nahuatl,"Tierra de mi alma ,","Talticpactzin de mi alma ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71346,8739,spanish,nahuatl,"En ese mismo año llegó el señor virrey don Gastón de Peralta , comendador de Santiago .",Auh çanno yquac yn ipan omoteneuh xihuitl hualla yn tlacatl don Gastón de Peralta visurrey comendador Sanctiago .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71347,8740,spanish,nahuatl,"Nace en el potrero , donde se pudre el excremento de las vacas , ahí brotan los hongos .","Ixua ne ixtauat , kampa mijkuita in kuakuouej , de palani in ikuit , ompa eua in nanakat .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71348,8741,spanish,nahuatl,"El jueves 25 de enero de 1590 , fiesta de la Conversión de San Pablo , llegó y entró a la ciudad de México el señor virrey don Luis de Velasco Segundo , que era hijo de don Luis de Velasco el Viejo , segundo virrey de México .","Auh yn axcan juebes a veynte y cinco 25 días del mes de henero de 1590 años , ypan ylhuitzin la Conversión San Pablo , yquac maxitico mocallaquico nican Mexico tlahtohuani yn icome ytoca don Luis de Velasco visurrey , ynin ypiltzin yn huehue don Luis de Velasco visurrey catca ycome nican Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71349,8742,spanish,nahuatl,¡ estamos prestados unos a otros !,titotlanehuia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71350,8743,spanish,nahuatl,Si ya está delgado el corazón ya está bueno para caparlo .,in lá yopicaw inniyolo yekwalika para motlapana .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71351,8744,spanish,nahuatl,"Brotan miles de flores , abejas y mariposas , aparecen en todos lados y hacen sus alegres vuelos alrededor de los arbustos y árboles que se cubren con bellas flores de diferentes colores .","Miactin xochimeh potonih yoyolimeh ihuan papaloh , nepa canican hual monextiah | ihuan pahpaquiliztica cuah , ticpac patlantinemih mocua . tlapachohticateh ica miac xochimeh tlenzan cuacual . tzitzin ihuan huel tlapalih . queh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71352,8745,spanish,nahuatl,"Vino luego el mes de septiembre , y siguió lloviendo .","Auh niman ic hualmoman yn metztli septiembre , yn ipan in manin quiyahuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71353,8746,spanish,nahuatl,"8 Tochtli , 1474 .","VIII Tochtli xihuitl , 1474 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71354,8747,spanish,nahuatl,"En el tiempo de su gentilidad , según dicen , nadie osaba burlarse de esta ciudad de Amaquemecan Chalco ; nadie se alzaba contra ella , no se le enfrentaba ninguno de los pueblos enemigos , sabedores de su fama y honra .","Auh yn oyuh motlalli ynin altepetl Amaquemecan Chalco , yn çatepan cenca huey yn itenyo in ihuitzyo yn iyahuayo yn itecuanyo omochiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71355,8748,spanish,nahuatl,". Y en cuanto a los jefes militares de Tlatelolco y los jefes de los traficantes mucho se estrecharon unos con otros , mucha estimación se tenía , un solo ser era el suyo , mucho se estimaban , se hallaban unidos en un mismo gremio y organización .",". Auh in yehuantin in cuauhtlahtoque Tlatilolco iuan puchtecatlahtoque oc cenca omonepannauatecque cenca monepantlahzotlaya zan centetl inyeliz catca , cenca monepantlahzotlaya in petlapan in icpalpan mocentlaliaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71356,8749,spanish,nahuatl,"Cuando el señor don Luis de Velasco y el arzobispo salieron del palacio , iban avanzando juntos ; a la izquierda marchaba el arzobispo en su caballo , y a la derecha iba en el suyo el señor don Luis de Velasco , hasta llegar a Santa Ana , adonde lo fueron a dejar todas las autoridades .","Auh ynic nican moquixtique palacio tlahtohuani don Luis de Velasco yn inehuantzin arçobispo , ynic netloc mantiaque ; ye tlaopochcopa ycatia yn arçobispo ypan cecentetl yncavallotzin , ye tlamayecamcopa yhcatia yn tlahtohuani don Luis de Velasco , yn ixquichica umpa yc mocauhtzinoto Sancta Ana , ynic oncan mochintin quimocahuillito tlahtoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71357,8750,spanish,nahuatl,"El discurso , la exposición contenida en el primer libro se refiere a la disposición de todo este escrito ; pues conviene que en cada libro se comience con tal discurso y exposición , a fin de que de ese modo se avive en los futuros lectores el deseo de tomar en sus manos el libro para instruirse , ya que así podrán ver lo que en cada uno de ellos se contiene .","Auh ca tenonotzalliztli teyxtlamachtiliztli yn itechpa achto amoxtli yn icencahuallizchihualoca ynin amoxtlachihualliztlacuilloliztli ; ca nica yuh monequi ytech yn cecentetl amoxtli ma on ye peuhca tenonotzalizteyxtlamatilliztli , ynic yehica ynic quelehuizque canazque ytech momatizque i yehuantin amoxpohuanime yn quipohuazque amoxtli , quitazque yn tley ceceyaca cecentetl ypan oncan momati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71358,8751,spanish,nahuatl,— ¿ Y se confesó usted ?,— wan timoyolwi tikono .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71359,8752,spanish,nahuatl,Fuimos .,Otiahqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71360,8753,spanish,nahuatl,Y siendo preguntado este testigo si sabe de las tierras de Tlalyztacapan quien son los dueños y dijo este testigo lo que sé es que siempre tenía a cargo las sementeras y son de Lorenzo Ticocyahuacatl y a el se las dieron y es vecino de Mexico y dieronle ochenta brazas y de ancho beinte .,Ynin testigo otlatlaniloc cuix quimati yn ipampa tlalli milli Tlaliztacapan quexquich aquique tlalleque quitohua testigo inic noconmati ca mochipa nicnocuitlahuiya yn milli ca yehuatl tlalle nemaque yn Lorenzo Ticocyahuacatl nican chane Mexico yn inemac napohual huiyac ynic patlahuac cenpohualli maitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71361,8754,spanish,nahuatl,¿ Quién trajo estas novedades ?,¿ Aquin oquihualhuicac in tenehualiztin ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71362,8755,spanish,nahuatl,Las flores se cortan en la mañana . Luego que llega uno se hierven y se les pone sal y ya se comen con tortillas .,Ixochiyo se kiteki kualkan uan se kiejkoltia se kimana uan se kipoyelia uan se kikua ya ika taxkal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71363,8756,spanish,nahuatl,"“ ¿ Y cómo lo voy a hacer yo solo ? ” , le dijo , “ yo","¿ Uan kenijki nijchiuas na noseltik ? , kiilui ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71364,8757,spanish,nahuatl,No tiene hora fija .,Amo zan ce iman quipia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71365,8758,spanish,nahuatl,"Digo , pues , que tan luego como comenzaron a repicar las campanas en el Carmen repicaron también en la iglesia mayor , así como en todas las iglesias de los monasterios de frailes y monjas ; en toda la ciudad de México se encendieron fogatas en las azoteas o frente a las casas de los españoles y en las calles , de modo que en la ciudad de México se hizo como si fuera de día .","Auh niquihtohua yn oyuh peuh tlatzitzillica nican Carme no niman yc peuh in tlatzitzillicac yglesia mayor , yhuan ça ce ynic nohuiyan mochi teopan monasterios yn oncan moyetzticate teopixque frayles yhuan monjas tlatzitzillicac ; yhuan cenca huel nohuiyan tlatlac yn cuahuitl ciudad Mexico yn inchan yn intlatlapanco yn incaltenpa españoles , ça ce ynic nohuiyan ohtlipan tlatlac , yuhquin tlaztalotl moquetz Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71366,8759,spanish,nahuatl,Yo amaba,onitlazohtlaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71367,8760,spanish,nahuatl,"esta semilla ,","nehin semilla ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71368,8761,spanish,nahuatl,Yo amé,onitlazohtlac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71369,8762,spanish,nahuatl,nuestro perro .,tochichi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71370,8763,spanish,nahuatl,Pase por favor .,Ximopanolti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71371,8764,spanish,nahuatl,"Así pudieron descansar los mexicas tenochcas , pues , como arriba se dijo , los afligía mucho dándoles azotes y vendiéndoles sus casas ; dejó su cargo en el capítulo intermedio .","Yuhquin ceuhtiaque mexica tenochca , yn iuh omoteneuh tlacpac ynic cenca quintoliniaya in quinmecahuitequia yhuan quincalnamacaya ; capítulo in del medio ypan in in tequicauh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71372,8765,spanish,nahuatl,Los venía llamando su dios Totolin .,Quinnotztihuitz yn inteouh ytoca Totollin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71373,8766,spanish,nahuatl,Se siembra y hay que desherbarlo .,Se kitoka uan se kichipaua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71374,8767,spanish,nahuatl,Allá se dan la vuelta,Nepa mokuapatij,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71375,8768,spanish,nahuatl,"Fueron a sacar a los que estaban abajo , y , cuando los vieron , les dijeron el Marqués y Malintzin : “ ¿ Por qué tenéis miedo y andáis huyendo ? ” .",Auh niman quihualquixtito yn tlatzintla catca ; auh yn oquimittaque quito in Mali yhua Marqués : “ Tleyca amomauhtia ancholohua ? ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71376,8769,spanish,nahuatl,El dinero se esfuma y como tendremos una deflación dentro de poco tiempo no quiero hacer un mal negocio .,In tomin zan tomah pohpolihui ihuan quenin ye ce tepitzin tlapatiohuaz amo nicnequi ce amo cualli nechicoliztli nic chihuaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71377,8770,spanish,nahuatl,"Partieron , y en el año 1 Técpatl 1324 se asentaron en Tecuictollan ; estando allí erigieron un altar de tierra .","Nima ye yc oneua motlalito Tecuhtolla Ce Tecpa xiuitl yca , yn unca catca motlalmomoztique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71378,8771,spanish,nahuatl,"Sabino de plumas de quetzal ,","Quetzal ahuehuetl ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71379,8772,spanish,nahuatl,"Y para colocar la imagen del dicho santo en su capilla se hizo una gran procesión ; fueron a traerla de la iglesia de San Agustín las autoridades de la ciudad , el señor virrey y los oidores , de todos los cuales se inscribieron los nombres en la capilla del santo , como todavía puede verse .","Auh ynic quimotlalilique omoteneuhtzino sancto yn oncan ycapillatzin huey tlayahualoliztica ; oncan quimanillico yn Sant Augustín yn ciudad tlaca , mochintin yn tlahtoque visurrey oydores , ynic mochintin omicuiloque oncan ycapillatzin sancto , yn iuh neztica axcan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71380,8773,spanish,nahuatl,"Los señores aztecas oprimían mucho y esclavizaban a los mexitin ; y así , éstos tenían que darles cada día lo que se cría en el agua : peces , ranas , algas , larvas de mosco , tamales de gusanos , tortillas de moscos , acociles , huevecillos de mosco , y también patos , gansos , grullas , chichicuilotes , somorgujos y ánades ; con todo eso los afligían , y les exigían además muchas plumas de gaviota , de pelícano y de tlauhquechol .","Auh y yehuantin in mexitin yn intlahtocahuan azteca cenca quintoliniaya cenca quinmotlacahuatiaya ; yn momoztlae quinmacaya yn ixquich atlan | | 30v mochihua , yn michin yn cueyatl yn tecuitlatl yn izcahuitli yn ocuiltamalli yn axaxayacatlaxcalli yhuan yn acoçilin ahuauhtli , auh niman ya yehuatl yn canauhtli tlalalaca tocuilcoyotl atzitzicuilotl apopohtli yacaçintli ; ca cenca yc quintoliniaya , yn ixquich quimitlaniliaya im ça yeye mochi yn apipixcan yn atotolin ymihuiyo , niman ye yhuan tlauhquecholyhuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71381,8774,spanish,nahuatl,"¡ Tú , danos de comer ! ”","¡ ta xitechtlamaka ! Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71382,8775,spanish,nahuatl,"12 Tochtli , 1530 .","XII Tochtli xihuitl , 1530 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71383,8776,spanish,nahuatl,Aquí está su boleto .,Nicanca moamamachiotzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71384,8777,spanish,nahuatl,"en este día ,","itech nehin tonal ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71385,8778,spanish,nahuatl,En Tenochtitlan se terminaron los trabajos de la albarrada y de la calzada de Atlixocan al final del mes de diciembre del dicho año .,Auh yn nican Tenochtitlan ynic tlamico atenamitl yhuan yn otlih tlamellahua Atlixocan ye ytlamian in metztli de diciembre yn ipan xihuitl omoteneuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71386,8779,spanish,nahuatl,"Ay , eres mi caudillo , Príncipe Mago , y aunque en verdad , tú eres el que produce nuestro sustento , aunque eres el primero , solo te causan vergüenza",Ahvia ! An notequiva Navalpilli ac intla nelli motonacayouh tic ya chiuhqui tla ca achtoquetl zan mitz ya pinavia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71387,8780,spanish,nahuatl,Se comen sus hojitas .,In se kikualia ixiujyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71388,8781,spanish,nahuatl,"13 Técpatl , 1388 .","XIII Tecpatl xihuitl , 1388 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71389,8782,spanish,nahuatl,“ Pues ahora vamos a visitar al gran teul emperador que está en Castilla .,“ Auh yn axcan ca tihui tictotilizque in huey teoutl tlatohuani Castilla moyetztica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71390,8783,spanish,nahuatl,"lo que les estoy pidiendo con insistencia en este día ,","lo que tein namechtahtanilihtoc itech nehin tonal ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71391,8784,spanish,nahuatl,Yten declaro gue tengo otros quatro obillos de hilo [ de lana ] azul y otros nueve obillos de hilo verde que son de lana y otros seis obillos de hilo bianco de lana que aun no estan teñidas y en un sestillo esta cierta lana azul en tinta fina lo qual todo mando aya mi nieta Juana Maximiliana .,Yoan nicteneua oc cequi honca nauhtetl tzomiycpatetl azul yoan chicuhnauhtetl quiltic tzomiycpatetl auh chicuacentetl amo tlapallo tzomiycpatetl yoan chiquiuhtontli yquicac [F . 7v] ychcatzomitl azul huel quizqui yn izqui tlamantli y ytech pouiz yn noxhuiuh Joana Maximiliana .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71392,8785,spanish,nahuatl,"El presidente Lázaro Cárde nas decreta la expropiación petrolera , en 1938 .","Ipan nauhtzontli oncaxtolli oncempoalli ommatlactli onchicuei xihuitl , huei tlahtoani Lazaro Cardenas quimexicahuia techiahuacayotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71393,8786,spanish,nahuatl,Tú hazlo brotar .,Tehhua xicmatapana .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71394,8787,spanish,nahuatl,CANTO DE LOS CONEJOS EL QUE HABITA EN TEZCATZONCO,TOTOCHTIN INCUIC TEZCATZONCATL,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71395,8788,spanish,nahuatl,"Aquí se refiere cómo vinieron los merecedores de tierras de los tecuanipantlacas , a quienes venía conduciendo Tziuhtlacauhqui Yaópol Tzompahua ; éste era teomama , pues venía cargando a su dios , llamado Citécatl .","Auh nican pouhtica ynic huallaque yn intlamaceuhcahuan yn Tequanipan tlaca , yn quinhualyacan ytoca Tziuhtlacauhqui Yaopol Tzonpahua ; yehuatl hualteomama quihualmama yn inteouh catca ytoca Citecatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71396,8789,spanish,nahuatl,Aquí te presento estas oraciones,Nican nimitzmactilia nehin oraciones,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71397,8790,spanish,nahuatl,El año 6 caña viene a gobernar la Nueva España el Virrey Antonio María de Bucareli y Ursúa .,Ipan chicuace acatl xihuitl huitz teyacanaquiuh México Tlahtocateixiptlatzintli in itoca tecuhtli Antonio Maria de Bucareli y Ursua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71398,8791,spanish,nahuatl,"No sirve para remedio , sólo para comer .","Amo kualtia pajti , sayoj se kikua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71399,8792,spanish,nahuatl,Los mexicas tenían 195 años de estar en Tenochtitlan cuando llegaron los españoles .,Ye iuh nepa chiuhcnauhpohualxihuitl ypan caxtolxihuitl cate yn mexica Tenochtitlan yniqu inpan acico españolesme .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71400,8793,spanish,nahuatl,Entonces aventó primerito la escobeta .,entonses mač okwal Üamotlatewak primerito ye ' watl in šulwastli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71401,8794,spanish,nahuatl,Yo hago todos los días la misma cosa .,Momoztla nochipa zan inon nicchihua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71402,8795,spanish,nahuatl,"Cuando ya acabó de atender a la gente el que va a hacer el sacrificio , va a hacer su ofrenda de fuego . Lleva consigo codornices .",Auh in tecencauh in tealtiz niman ye ic yauh in tlenamacaz . Quitquilia in zollin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71403,8796,spanish,nahuatl,"Esto se hizo cuando era guardián del convento fray Juan de Salas , provincial fray Juan de Lazcano , comisario general fray Pedro de Pila , fiscal Francisco Sandoval , síndico y gobernador don Antonio Valeriano con don Juan Martín , alcaldes don Antonio de Mendoza y Gabriel Suárez , y ya había muerto Antonio Jiménez .","Auh yn ipantzinco mochiuh callitic guardián fray Juan de Salas , auh in provincial fray Juan de Lazcano , commissario general fray Pedro de Pilla , fiscal Francisco Sandoval , síndico yhuan governador don Antonio Valeriano , don Juan Martín , alcaldesme don Antonio de Mendoza , Gabriel Xuárez , auh oiuh momiquilli yn Antonio Ximénez .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71404,8797,spanish,nahuatl,si viviese,tlaninemizquiaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71405,8798,spanish,nahuatl,"Y puesto que no distan mucho entre sí Aztlan y Teocolhuacan , a los aztecas se les llamó también teocolhuas .","Auh ynic amo hueca quitztica yn Aztlan yn Teocolhuacan , ca no yntoca yn azteca teocolhuaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71406,8799,spanish,nahuatl,"El domingo en blanco en el original de noviembre de 1609 don Juan Bautista , que era juez gobernador en México Tenochtitlan , regresó a su casa de Malinalco .","Auh caxcan domingo yc en blanco tia metztli noviembre de 1609 años , yquac yah yn don Juan Baptista juez governador catca Mexico Tenochtitlan ychan Malinalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71407,8800,spanish,nahuatl,"“ Ah , no pienses así","Ah , axkana kejnopa ximoyolojui",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71408,8801,spanish,nahuatl,"Nosotros Baltazar de Luna , alguacil mayor , y los alguaciles : Hernando Esteban , Mateo Tozihui y Geronimo Meneses ; y los regidores : Pedro García , Carlos Xuarez y yo Francisco Moysen , escrivano , venimos aquí al tlaxilacalli de San Sebastian Zacatla , venimos a dar propiedad plena a Joseph Ramirez de la tierra , el chinamitl , para que allí venda agua .",Yn tehuantin Balthasar de Luna alguacil mayor yhuan alguaziles Hernando Estevan Matheo Tozihui Geronimo Meneses yhuan regidores Pedro Garcia Marcos Xuarez yhuan nehuatl Francisco Moysen escribano hotihuallaque in nican tlaxillacalpan San Sebastian Zacatla posesion ticchihuaco inic ticcemaxcatico in tlalli in chinamitl in Joseph Ramirez yhuan inic oncan quinamacaz atl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71409,8802,spanish,nahuatl,". los únicos que iban allá , los que allá entraban eran los de Tlatelolco , los de Tenochtitlan , los de Huitzilopochco , los de Azcapotzalco , los habitantes de Cuahtitlan . Solamente en todo tiempo eran éstos sus comisionados .",. zan iyoque in ompa uia in ompa calaquia in tlatilolca tenochca uitzilopochca azcapotzalca cuauhtitlan calque . Zan mochipa yeuantin in uicalhuan mochiuhtinenca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71410,8803,spanish,nahuatl,"También entonces se tasó en México el maíz de nuestro tributo , pues la tasación anterior databa de 10 años atrás ; la habían venido ajustando los tlatoque , y sólo hubo un año en que no se hizo el ajuste , cuando aquí fue juez gobernador don Andrés Francisco de Santa María , natural de Callayoco .","Yhuan yquac tlatzontlaliloto Mexico yn totlacallaquil tlaolli , quitlallica tlatzoncahualli matlacxiuhpa ; quimoyectililique yn tlahtoque , çan ce xiuitl yn amo tehuan yectiac ypan don Andrés Francisco de Sancta María Callayoco chane nican juez governador catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71411,8804,spanish,nahuatl,"Y agregó : “ Que dejen solo al tenochca , para que solo perezca .","Auh ynhi : “ Ma yyoca quiuallalica tenochcatl , ma yyoca unpopoliui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71412,8805,spanish,nahuatl,El año 6 pedernal ( 1836 ) los texanos se rebelan y hacen la guerra para separarse de México .,Ipan chichuace tecpatl xihuitl ( 1836 ) Texas chanehque maltepetlaliah ihuan quinchihuiliah yaoyotl in mexicah inic momaquixtizque in ihuicpa Anahuac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71413,8806,spanish,nahuatl,"13 Calli , 1609 .","XIII Calli xihuitl , 1609 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71414,8807,spanish,nahuatl,"un poco de Humo [ de copal ] ,","ce popochtzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71415,8808,spanish,nahuatl,"Le impusieron al príncipe el segundo nombre de Domingo porque lo bautizaron en la pila bautismal de la villa donde siendo niño había sido bautizado el bienaventurado siervo de Dios Santo Domingo de Guzmán ; y por haberse bautizado allá el príncipe , tomó el nombre de Domingo , y así se supo en México .","Auh yn ipampa yn icontetl ypan quimotocayotilique yn tlahtocapiltzintli príncipe ynic ytocatzin mochiuh Domingo , | | 43 ca yehica ypampa yn oncan moquatequitzino yn iquac piltzintli moyetzticatca yn itlaçotzin totecuiyo Dios yn tlacemicnopilhuiani Sancto Domingo de Guzmán yn ihtic nequatequilizacaxitl yn villa yn oncan quimoquatequillique ; auh çanno oncan yn oquimoquatequilique yn tlahtocapiltzintli príncipe , ynic oncan oquimocuilli yn itocatzin Sancto Domingo , ca iuh omachiztico yn nican Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71416,8809,spanish,nahuatl,"uno se llamaba Oxomoco ,","ce itoca Oxomoco ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71417,8810,spanish,nahuatl,¡ Qué pequeño es este niño ! iQué bella es esta ciudad !,¡ Tlen zan huel tziquitzin inin piltzintli ! Tlen zan huel cuacualtzin inin Hueyi Altepetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71418,8811,spanish,nahuatl,¿ Hay algo verdadero ?,¿ Azo tle nelli ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71419,8812,spanish,nahuatl,Parece que están trabajando con máquinas modernas .,Neci tequitihuah inca maquinah yancuiqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71420,8813,spanish,nahuatl,El licenciado Pedro Suárez de Molina 8,El licenciado Pedro Suárez de Molina 8,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71421,8814,spanish,nahuatl,"Este mismo lunes , al amanecer , asesinaron al alcalde Miguel Sánchez Tecuicitli , vecino de San Pablo , que había ido a Ometochtitlan a ver unas chinampas .","Auh çanno ypan in yn omoteneuh lunes yn ohuallathuic oquichtacamictique yn Miguel Sánchez Tecuicitli alcalde chane San Pablo , Ometochtitla oquittato chichinampan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71422,8815,spanish,nahuatl,"se fue y a muchos les gusto ,",yajki miyake kiitstokeya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71423,8816,spanish,nahuatl,"La calzada de Atlixocan quedó convertida en una laguna ; en todas las casas de los españoles brotó el agua , y estaban muy espantados , por lo que las abandonaron , dejaron la ciudad de México y se fueron a otros pueblos , donde se establecieron .","Auh yn Atlixocan tlamellahua otli huey atezcatl hueyatl mochiuh ; auh yn inchan españoles nohuian mollon yn atl , yc cenca omomauhtique , miequimtin yc mocalcauhque yc quitlalcahuique yn altepetl Mexico , yc nohuiampa altepetlypan yahque , ompa motlallito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71424,8817,spanish,nahuatl,"13 Tochtli , 1206 .","XIII Tochtli xihuitl , 1206 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71425,8818,spanish,nahuatl,"Y cuando los mexicas se asentaron en Tenochtitlan , los amaquemecas totolimpanecas y los tzacualtitlantenancas ya tenían 57 años de estar aquí .","Auh ynic motlallico Tenochtitlan yn mexica , ye iuh onpohualxihuitl ypan caxtollomome xihuitl nican cate yn amaquemeque yn totollimpaneca yhuan yn Tzaqualtitlan tenanca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71426,8819,spanish,nahuatl,También por primera vez fueron derrotados los chalcas .,No yhuan ycceppa pehualoque in chalca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71427,8820,spanish,nahuatl,no tienen nada .,tlauel axkipiyaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71428,8821,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin moc hihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71429,8822,spanish,nahuatl,Se dan tres clases :,Mochiua eyi taman :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71430,8823,spanish,nahuatl,“ Hombre Juanito,Ombre Juanito,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71431,8824,spanish,nahuatl,"Y cuando amaneció , cuando aclaró , se pudieron ver y apreciar todos los daños que había causado el temblor en la ciudad de México ; y , además , persistía el miedo por el temblor que había ocurrido a las 3 de la madrugada , y sentíamos como que la tierra se deslizaba , se tenía la impresión de que otra vez iría a temblar .","Auh yn otlathuic yn ohuel tlanez , yc niman moch nez yttaloc yhuan moch machiztic yn ixquichtlamantli oquitlaco tlallolinaliztli ynic nohuian nican yhtic ciudad Mexico ; yhuan çan ya yhui nemauhtilotoc ça ticmahmaticate yn iuh omochiuh tlallolinaliz yey tzilli yohuac , yuhquinn ipan titomati ça yayatimanin tlalli , yuhquinma ye occeppa mochihuaz yn iuh nemachotoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71432,8825,spanish,nahuatl,"El floreciente cacao ya tiene espuma , se repartió la flor del tabaco .","Ah zan xochicacahuatl in puzontimani , yexochitl in tlamaco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71433,8826,spanish,nahuatl,Tu hermana es hermosa .,Mocihuaicnin cuacualtzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71434,8827,spanish,nahuatl,Dígale por favor que me visite cuando antes .,Timitznotlatlahtia xonmolhuili man zaniman nechontlahpaloqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71435,8828,spanish,nahuatl,"Entremos por esta puerta , no por aquella .","Ica inin callatzacualli ticalaquican , amo ica neca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71436,8829,spanish,nahuatl,Con mis cantos los reúnoen el lugar de los atabales .,Zan can ica nocuic yca yanoconilacatzohua a in huehuetitlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71437,8830,spanish,nahuatl,"Al presente gobierna por segunda vez en esta Nueva España el señor don Luis de Velasco , quien entró a la ciudad de México el 15 de julio de 1607 ; vino de Azcapotzalco , donde se hallaba descansando desde que llegó del Perú , y se le hizo un solemne recibimiento cuando vino por segunda vez a ocupar el asiento señorial en México .","Auh yn axcan motlapachilhuitica ycoppa motlahtocatillia yn ipan in Nueva España yn tlacatl don Luis de Velasco , yn mocallaquico Mexico ypan yehuatl xihuitl de 1607 yc 15 mani metztli julio ; ompa hualmehuiti yn Azcapotzalco , ompa mocehuitzinoticatca ynic ompa hual - | | 112 - mohuicac Pirú , huel qualli ynic quimonamiquillique yn icoppa omohuetzitico ytlahtocaycpalpan Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71438,8831,spanish,nahuatl,"Igualmente , vuestros esclavos serán numerosos ; y , aparte de mantenimientos , os darán también plumas de azulejos , de tlauhquecholes y de tzinitzcan , y toda suerte de plumas finas , así como cacao de colores y algodón de colores .","| | 69r Auh yhuan yn amotlacahuan miyec onyezque ; quinnemiltizque , auh y nepapa yhuitl y xiuhtototl yn tlauhquechol yn tzinitzca yn ye yxquich yn tlaçoyhuitl auh y tlapapalcacahuatl yn tlapapalychcatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71439,8832,spanish,nahuatl,para que no se enojen,para mah amo cualanican,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71440,8833,spanish,nahuatl,Declaro que tengo tres tecomates ( xicaras de bever cacao en ellos ) dos dellos [ con los bordes ] berdes otro pintado mando se vendan para el dicho mi entierro . Declaro que me dieron quatro tomines que heran de un difunto ( mando que se le diga por el anima del dicho difunto una misa ) .,Ynic 8 tlamantli niquitohua oncatqui tecomatl hetetl ontetl tlatexohuilli auh in centetl tlacuiloltecomatl yquetetl yn niquitohua monamacaz yhuan notechpouhqui yez yc ninotocaz yhuan niquitohua nimacoc 4 tomi amo notomi micatzintli ytomin ynin momacaz yn 4 tomi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71441,8834,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71442,8835,spanish,nahuatl,Pipián con papas y nopales,Chilacachmolli ica CAMOHTLI IHUAN NOHPALLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71443,8836,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71444,8837,spanish,nahuatl,"El quinto virrey fue don Lorenzo Suárez de Mendoza , conde de la Coruña , quien gobernó desde el año 1580 hasta el 29 de junio de 1583 , en que murió , y después su cuerpo fue llevado a España ; gobernó aquí durante dos años , ocho meses y 33 días sic .","Auh yehuatl ycmacuilli visurrey mochiuhtzinoco yn don Lurenço Xuárez de Mendoça conde de Coruña , yn otlapacho yca yxquichcauh yn ipan xihuitl de 1580 auh yxquich yc huallantica ypan yc 29 mani metztli junio yn ipan xihuitl de 1583 yn momiquillico , auh çatepan huicoc yn inacayo España ; yn tlahtocatico nican onxihuitl ypan chicuetetl metztli ypan cenpohuallonmatlactli ypan eylhuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71445,8838,spanish,nahuatl,"Cuando llegaron los chichimecas totolimpanecas , y cuando también llegó el chichimeca Cuahuitzatzin , ya estaba allí la pequeña pirámide , donde ahora por eso se nombra Tzacualtitlan Tenanco .","Auh yn ihquac y huallaque yn chichimeca yn totollimpaneca , no yhuan yn hualla yn chichimecatl yn Quahuitzatzin ye ca yn tzaqualtzintli , yehuatl ynic axcan motenehua | | 125r Tzaqualtitlan Tenanco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71446,8839,spanish,nahuatl,A las ocho y media de la noche .,In chicueyi ihuan tlahco yohualpa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71447,8840,spanish,nahuatl,que nos sustentemos también [ en paz ] .,mah timotequipanocan no .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71448,8841,spanish,nahuatl,"Esa mafafa es blanca y de hojas anchas y la otra , de hojas moradas y hasta su camote es sabroso .",Kekexikilit yej istak uan mapatauak uan in metstsonkilit yej maikanmojmorado uan uelik hasta ikamojyoj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71449,8842,spanish,nahuatl,"Nosotros los alcaldes ordinarios por su magestad les ordenamos a ti Martin Cortes y don Antonio de Mendoza , regidores ; Joan de San Francisco escribano ; y a los alguaziles Sebastian Lopez , Felipe Luis y Juan Cano para que de inmediato vayan al tlaxilacalli de San Sebastián Ahuatonco , vayan a darle posesión al español Pedro Diaz y a su esposa Cecilia Ximenez .",Yn tehuantin alcaldes hordinarios por su magestad tamechnahuatia yn teuatl regidores Martin Cortes Don Andonio de Mentoza yhuan escribano Joan de San Francisco yhuan alguaziles Sebastian Lopez Felipe Luis Juan Cano niman iciuhca xonhuiyan yn ipan tlaxillacalli San Sebastian Ahuatonco xoconmacatin posesion Pero Diaz español yhuan ynamic Cencilia Ximenez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71450,8843,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin moc hihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71451,8844,spanish,nahuatl,estará bien como no así proceda usted vea aquí hay otras personas a esa hora ya habían llegado mis tíoso para qué calentarles la cabeza,cualli yez quenamo yuhqui ximochihuili ximohtili nican yeloa occequi tlaca immanon yomaxitihqueh notlahtzitzihuan itlahyez netzonteconehualoz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71452,8845,spanish,nahuatl,"Le decimos : ven a agarrar tortilla si quieres descansar , si no , tú sabes .",šika ' siki mo tlaškal wan šone : wa ašan mihčian mobiexa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71453,8846,spanish,nahuatl,¡ No vayais en vano !,¡ anentlaxia !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71454,8847,spanish,nahuatl,¿ En qué mes estamos ?,¿ In tlen metztli ticateh ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71455,8848,spanish,nahuatl,"por experiencia conozco los jades , las ajorcas preciosas ...","ye nonicyximatin chalchihuitl , ya in maquiztli . . .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71456,8849,spanish,nahuatl,De Chicomoztoc enhechizado sólo emprendí la marcha . De Tzivactitlan enhechizado sólo emprendí la marcha .,Chicomoztoc quinevaqui zan niaveponi zan in zan in teyomi . Tzivactitlan quinevaqui zan niaveponi zan in zan in teyomi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71457,8850,spanish,nahuatl,Todavía le falta un año para hacer el bachillerato . Después va a estudiar Ciencias Químicas . Este campo le interesa muchísimo .,Oc ce xihuitl quipolohua inic caxiltiz yectlazalolli . Niman Ciencias Químicas momachtiz . In ixmatilli huel miac quicualita .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71458,8851,spanish,nahuatl,"El habla otra vez : Señores , me habéis hecho un favor , ha tenido compasión vuestro corazón . ¿ Acaso he de echar por ahí vuestro pensamiento , vuestra palabra ?","Ye no ceppa quimilhuia : Piltzitziné , oannech mocnelilique , otlaocox in amoyollotzin . ¿ Azo cana nocontlazaz in amihiyotzin in amotlatoltzin ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71459,8852,spanish,nahuatl,La leche es un alimento bueno .,In chichihualatl ce techihchican tlailli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71460,8853,spanish,nahuatl,vendías,otitlanamacaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71461,8854,spanish,nahuatl,La calabaza se da en donde siembran chile o frijol .,In ayoj mochiua kampa chiltokaj oso etokaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71462,8855,spanish,nahuatl,"Han pasado 371 años desde que , en el año 7 Ácatl , 1239 , Tlazotzin dejó el caudillaje , tras haber acaudillado a los mexicas durante cinco años ; y luego , en ese mismo año , se instaló Tozcuecuextli para acaudillarlos .","Auh yhuan ye caxtolpohualxihuitl ypan yepohuallomatlactli ypan ce xihuitl yn ipan VII Acatl xihuitl , 1239 años , yn quicauh teyacanalizyotl yn Tlaçotzin , yn teyacan macuilxihuitl ; auh ça niman iquac yn ipan omoteneuh xihuitl motlalli yn Tozcuecuextli yn teyacanaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71463,8856,spanish,nahuatl,aquí voy a suplicarte,nican nimitztatauhtiti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71464,8857,spanish,nahuatl,". revístete ! Mi dios lleva a cuestas esmeraldas de agua : por medio del acueducto es su descenso . Sabino de plumas de quetzal , verde serpiente de turquesas",. Xi moquentiquetl . Noteuh achalchiuhmama tlacoapan a itemoya quetzal avevetl quetzal xivicoatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71465,8858,spanish,nahuatl,"Mi padre andaba en el monte y él conocía todos los hongos . Un día trajo a nuestra casa hongos de chile y un hongohombre . Estos dos hongos traían la muerte , porque los había tocado una serpiente . Y los trajo para enseñarnos a conocer los hongos : el que se puede comer y el que trae la muerte . Los despedazó con un cuchillo sobre una tabla y nos dijo : Vengan , vean y conozcan el hongo que no sirve y el que se puede comer . Este hongohombre y el hongo de chile se pusieron azules y luego se pusieron verdes . Traían la muerte .","Notatzin omonemitiaya ipan cuauhtlatli ihuan nochtin xoleme oquinmixmachiliaya . Ce tonali ohualmiquili tochan chilnanacatl ihuan ce tlacananacatl . Inimequez ome xoleme ocualicaya miquiliztli ipampa oquimamatocato coatl . Huan omiquilic oncuan techmotitilizquia oncuan tiquiixmatizquc xolet : tlen cuali mocuaz ihuan tlen ocuicatza miquiztli . Omotetequilic ica tepoztlatlateconi ipan ce huepali huan otechmolhuili : Xihualaca , xiquitaqui ihuan xiquixmatican tlen amo cuali xoletl ihuan tlen cuali mocuax . ” Inin xoletl tlacananacatl ihuan chilnanacatl oxoxoqueque ihuan zatepa oxoxoqueque quiltontiquez .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71466,8859,spanish,nahuatl,Llevaba once años gobernando cuando los mexicas erigieron un altar .,E iuh XI xiuitl tlatocati yn momoztique mexica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71467,8860,spanish,nahuatl,Este año inicia la llamada Guerra de los 3 Años y se promulgan las Leyes de Reforma .,Inin xiuhpan ompehua in motocayotia Yaoyotl ipan ei xihuitl ihuan panitlazalo Tlapapatiliztli in Inahuatil .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71468,8861,spanish,nahuatl,"Cuando se requería , a él y al padre Pedro Ortigosa , que ahora es asimismo religioso de la Compañía de Jesús , se les consultaba .","Ynehuantzin y padre Pedro Hordigosa , çanno umpa teopixqui de la Compañía de Jesús yn axcan moyetztica , yn ihcuac cenca monequi omotlananamiquillique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71469,8862,spanish,nahuatl,"El mismo viernes santo por la tarde , en Santiago Tlatelolco se hizo la procesión del santo entierro de Dios nuestro señor , y por primera vez llegó esta procesión de los tlatelolcas a la iglesia mayor , porque los años anteriores no había llegado allá ; muy admirablemente se representó toda la pasión de Dios nuestro señor .","Auh no yhuan yn ipan in omoteneuh viernes sancto ye teotlac in Santiago Tlatilolco yn imiquiliztlayahualoliztococatzin totecuiyo Dios , quin iyopa axcan huel oncan quimaxitillico yn iglesia mayor ynic otlayahualloque tlatilulca yn ayc oncan huallacini cecexiuhtica ; cenca mahuiztic ynic tecpantia muchi ypassiontzin totecuiyo Dios .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71470,8863,spanish,nahuatl,ya te correspondió la huerfanita me preguntó nii padre sí es ellaestá bien está bien entonces iré a ver a tu madrina sobre eso hace mucho que ella viene preguntando y para cuándo avisaron que fueras otra vez el jueves a qué hora a las cinco y media,yomitztlananquili in icnopilichpocaton nechmotlahtlanili notahtzin quema yehuatlo cuallica cualli ca tuz axcan niaz nicmohtiliti moteoticanantzin yehon ye huehcauh motlahtlanihtihuitz ihuan quemman omitznahuatihqueh tiaz occeppa ipan jueves tlen cahuitl macuilli ihuan tlahco,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71471,8864,spanish,nahuatl,"Los otros cinco se habían quedado en Atenco , a saber : Ocelotlteuctli , Cuapitzáhuac , Huehue Necuametzin , Yoltzin y Huehue Ecatzin .",Auh yn ocmacuiltin oncan mocauhque yn Atenco : yn Ocelotlteuhctli yhuan yn Quahpitzahuac yhuan yn Huehue Nequametzin yhuan yn Yoltzin yhuan yn Huehue Hecatzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71472,8865,spanish,nahuatl,"Cesaba cuando el sol está cayendo : hasta entonces comían . Cuando comieron , cuando acabaron , es cuando mueren los cautivos , los bañados ”",In necaualoya om mopiloua tonatiuh quin icuac tlacualoya . In on necaualoc in on tlanque miqui mamaltin tlaaltiltin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71473,8866,spanish,nahuatl,¡ Chimalpopoca ! ¡ Yo Axayácatl !,¡ Chimalpopoca ! ¡ ni Axayaca !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71474,8867,spanish,nahuatl,"Entre los españoles que murieron estaban un religoso de San Agustín , joven y que aún no decía misa , y un tal Diego de Paz , que era procurador de la Real Audiencia , todos los cuales perecieron ahogados .","Yn oncan momiquillique yn españolesme ce Sant Augustín teopixqui telpochtli ayemo missa quichihuaya , yhuan yn occe español ytoca Diego de Paz procurador Audiencia Real catca , yn oncan mochtin momiquillique matlanhuique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71475,8868,spanish,nahuatl,"En este año , según dejaron pintado algunos antiguos , murió Huéimac , tlatohuani de Tollan , que gobernó durante 37 años ; también entonces se enseñoreó en Tollan Topiltzin Acxitl Quetzalcóhuatl , cuando llevaba 28 años viviendo en Tollan .","Nican ypan in yn cequintin huehuetque quimachiyotia yn omiquico y Hueimac tlahtohuani Tullam , yn tlahtocat cenpohualloncaxtolli ypan onxihuitl ; no ypan in oncan hualmotlatocatlalli yn Topiltzin Acxitl Quetzalcohuatl yn Tullam , yn ihcuac yn ye iuh cenpohuallonchicuey xihuitl oncan | | 18v monemiltia Tullam yn Quetzalcohuatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71476,8869,spanish,nahuatl,Luego lo mandaban a la escuela .,satepa kititlania ' eskwela .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71477,8870,spanish,nahuatl,— ¿ Hasta donde los lleva usted a cuidar ?,— ašan kinwikak ihkwawtla in noe kinwikak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71478,8871,spanish,nahuatl,Espérame un momento ; voy a ponerme mi impermeable .,"Xinehchia tetepitzin ; nia naquiz notlaquenapalehuil ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71479,8872,spanish,nahuatl,De Asia .,De Asia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71480,8873,spanish,nahuatl,"Regresaron , pues , a los lugares a los que habían puesto nombres ; y fueron de nueva cuenta a Tonallitlatlayan , donde se quedaron cinco años .",Yuh quinnahuati yn inteouh yztaccuauhtli yn quitocayotiaya Totollin ; auh yehica ipampa ca huel yehuatl yn omoteneuh tlacatl Atonaltzin Chichimecateuhctli quihualmama yn itlapial yn itlaquimilol hualteomama | | 47v quihualnotztia yn inteouh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71481,8874,spanish,nahuatl,Y si alguna de las partes fuere contra ello que no sea oydo ni creydo porque sea efetuado y pasado en presencia de los alcaldes y del escrivano Martin Jacobita al qual ruego lo firme por mi para que se guarde y cumpla lo susodicho y no se vaya contra ello que es fecho a veynte dias del mes de agosto de mil y quinientos y cinquenta y un años .,Auh yn tla no tiquilochtizque amo niman tineltocazque atle ypan pouiz yn tlein niquitlaniz yehica ca teyxpan yn otitononotzque ca ymixpantzinco alcaldes auh ca nican moetztica yn nescrivano Martin Jacobita ca nicnotlatlauhtilia ynic nopan[F . 9v . ]pa timofirmatiz ynic uel neltiz notlatol aocmo yca nineleltitiuh ynic amo ytlacauiz ynic amo xitiniz quenmanian auh omochiuh yc cempoalli onaui metztli augusto de 1551 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71482,8875,spanish,nahuatl,"Ellos en mayo , ellos rozan y rozan .","Inijuanti kejní mayo , inijuanti tlayij , tlayij .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71483,8876,spanish,nahuatl,te pasen ? ”,"tlamantli para ma mitsmelaua ? Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71484,8877,spanish,nahuatl,para que me hagan el favor .,para nechchihuilican favor .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71485,8878,spanish,nahuatl,Ellos tienen .,Quipiah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71486,8879,spanish,nahuatl,Se da por allá arriba .,Mochiua neuín parajko .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71487,8880,spanish,nahuatl,se los vas a dar a las hormigas .,tijmakas tlen ne ormigas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71488,8881,spanish,nahuatl,E que les dijo mirad bien los linderos que se dan a los mayotecas y que dijeron de aqui enpiezan las tierras que se dieron que comienzan desde Techichiquilco Yzcahuitlacuchxitiloyan [ lugar donde se recogia y cocía izcauihtli ] hacia la parte de donde sale el sol ques como sigue .,Quito huel xiquittacan yn quaxochtli yn quenin quimomacazque moyoteca auh ca nican pehua ynic netlalmacoc oncan pehua Techichiquilco Yzcahuitlacuhcxitilloyan tonatiuh yquizayanpahuic conpehualtia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71489,8882,spanish,nahuatl,"y la piel de un venado , con esto hizo reverenciaa Axayácatl .","in tlaxipehualli in mazatl , ic quitlapaloco in Axaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71490,8883,spanish,nahuatl,"7 Calli , 1473 .","VII Calli xihuitl , 1473 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71491,8884,spanish,nahuatl,"12 Ácatl , 1595 .","XII Acatl , 1595 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71492,8885,spanish,nahuatl,"Nadie puede estar acaso a tu lado , tener éxito , reinar en la tierra .","Ayac huel zo itlan quiza , in on tlatohua tlalticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71493,8886,spanish,nahuatl,Mi amigo entra por la puerta .,No maicnin ca tlatzacualpan calaqui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71494,8887,spanish,nahuatl,Se siembra .,Se kitoka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71495,8888,spanish,nahuatl,"Y ahora ordeno que aún se analizará la demanda y primero lo escuchara el muy magnifico señor gobernador y otra vez se escuchará la información por lo que aqui pongo mi nombre y mi firma ahora martes a 30 de agosto de 1564 años . Don Martin de San Juan alcalde . Pasó ante mí Francisco Garcia , escribano .",Auh yn axcan nitlanauatia hoc monemiliz in tlatolli yhuan hoc quimocaquitiz in muy magnifico señor governador auh información hoccepa mocaquiz yc nican nictlalia notoca yhuan nofirmas . Axcan martes a XXX de agosto de 1564 años . Don Martin de San Juan alcalde . Pasó ante mí Francisco García escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71496,8889,spanish,nahuatl,". al que había cometido un delito lo mataban , lo arruinaban en la cárcel y acaso en cualquier otro lugar , y tal vez en su misma casa lo mataban , acababan con él .",". in aquin otlahtlaco quimictiaya quitlahtlatia in oncan cuauhcalli iuan in zazo campa , azo uel ichan in ompa conmictiaya contlahtlatiaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71497,8890,spanish,nahuatl,Mi hermano está joven .,Nocnin octelpocatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71498,8891,spanish,nahuatl,Yo nunca lo como .,Nej amo keman nikua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71499,8892,spanish,nahuatl,Sus flores son moradas y pequeñas .,Ixochiyo mojmoradoj uan tsikitsitsin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71500,8893,spanish,nahuatl,ay dijo ahora me va a apalear cuando sepa por qué razón he venido,iaxax oniquihto axcan nechmocuahhuiliz ihcuac momachitiz tleipampa onihualla,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71501,8894,spanish,nahuatl,Nomás nos cuentan ese cuento,San techpouiliaj nopa kuento,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71502,8895,spanish,nahuatl,Y las ochenta brazas de tierra questan en Tetlatiloyan sean asimismo para Hernando Hicnosuchitl y junto a estas dichas tierras estan quarenta brazas que to [ da ] bia están eriazas por labrar si las quisiere labrar quede en su albedrio ; en Tulan tengo ochenta [ brazas de ] camellones los veynte [ brazas de ] camellones están labradas todos los dichos camellones sean para mi muger .,Auh y nican Tetlatiloyan napohualli no quicuiz yn Hernanto Ycnoxochitl occequin zacatl oc onpohualo azo huel quichihuaz ye quimatin auh yn Tolla napohualli chinamitl cenpohualli petlahuatoc nicmacatiuh y nonamic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71503,8896,spanish,nahuatl,"Que por las espaldas tiene tres brazas y por el costado tiene otras tres brazas y un camellon que medido tiene cinco brazas y media que está pintado con el color azul la qual dicha tierra y camellon ansi mismo vendo al dicho Juan Quauhtli e a Miguel Popoyotl , Maria Tiacapan , Ysabel Jacobia por precio de seis pesos ( de oro ) que agora recibo ante la justicia [ para que no otra vez nos arrepintamos de nuestro dicho ]","Yn itepotz ematl auh yn iyomotlan zano yematl yuan centetl in chinamitl ynic motamachiua macuilmatl yhuan ce mitl ynic machiyotica texotli in tlapalli za no yeuanti ye quicohua in Juan Quauhtli , Miguel Popoyotl , Maria Tiacapan Ysabel Jacobia ynic ye quipatiyotia chicuacen pesos in tomines ye no concui yn ispan justicia ynic aocmo cepa titotlatolcuepazque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71504,8897,spanish,nahuatl,“ ¡ Empieza a caminar !,¡ Xitlakonana !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71505,8898,spanish,nahuatl,Es quelite .,In kilit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71506,8899,spanish,nahuatl,Las quales [ F . llv . ] enpiesan desde Techichiquilco que antiguamente ( se decia ) [ era ] Yzcahuitlaxcoyan [ lugar donde se recogía izcauihtli ] ques hacia el nacimiento del sol y corren hacia el poniente a donse se acaban que es a donde esta la yglesia de San Pablo ques como las tengo puestas tierras y la cantidad que son cada uno y esta es la berdad y no miento para el juramento que fecho tengo .,Auh ca umpa hualpehua yn Techichiquilco yn yehuecauh yzcahuitlaxcoyan tonatiuh yquizayanpahuic auh onpa tlami tonatiuh ycallaquiyanpa yn oncan ycac teocali San Pablo yn iuh oniqualtecpantia yn tlalli yn ixquich techpopohui camo niztlacati ca zan nimomaquixtia ypaltzinco in totecuyo dios .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71507,8900,spanish,nahuatl,— ¿ Después que vino usted ya no se levantó usted ?,tečmakake se boteya tečmakake onkán yotiwala ' ke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71508,8901,spanish,nahuatl,"Este frijol se siembra , también hay que limpiarlo .",In et se kitoka . In no mochipaujtani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71509,8902,spanish,nahuatl,"A finales de junio de 1609 se terminó de limpiar y desazolvar todas las acequias de México , que habían sido dañadas por las inundaciones ; se emplearon en ese trabajo cuatro meses .","Auh axcan ytlamian metztli junio de 1609 años , yquac otlamico yn izqui acallotli ypan Mexico omoyecti omoçoquiquixti , yn ipampa atl yn moyecti ; ynic nemohuac nauhtetl metztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71510,8903,spanish,nahuatl,"Artículo 71 . - El derecho de iniciar leyes o decretos compete : I . Al Presidente de la República ; II . A los Diputados y Senadores al Congreso de la Unión ; y III . A las Legislaturas de los Estados . Las iniciativas presentadas por el Presidente de la República , por las Legislaturas de los Estados o por las Diputaciones de los mismos , pasarán desde luego a comisión . Las que presentaren los diputados o los senadores , se sujetarán a los trámites que designe el Reglamento de Debates .","Tlen 71 Tlanahuatihcayotl . Tlen tlatechpohuili mopehualtis tlahtol tlanahuatilmeh noso tlahtol tematilismeh itechpohui : I . Hueyi Tlanahuatihquetl tlen Totlalnantzin ; II . Tepantlahtoanih ihuan Huehcapah Tepantlahtoanih tlen Sennechicolistli ; ihuan III . Tlahtocan tlen Tlaltlanahuatilmeh . In amatlapehualtilmeh tlen tlatemactilis Hueyi Tequihua tlen Totlalnantzin , Tlahtocan tlen tlaltlanahuatilmeh noso tepantlahtoanih tlen inin intechpohui , panoseh inimaco tequichihualismeh . Tlen quiixnextiseh tepantlahtoanih noso huecapah tepantlahtoanih , motlazquilis ipan tequichihuali tlen quiixnextis tlanahuatili tlen tlahtolcamanali .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71511,8904,spanish,nahuatl,y [ hacer ] llover .,uan uetsis atl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71512,8905,spanish,nahuatl,cenizas .,kuanextli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71513,8906,spanish,nahuatl,"Se jactaban de ser chichimecas ; imitaban todo lo que decían o hacían los ribereños , y se metían al agua para flechar .","Cenca quipopouhtinenca ynic chichichimeca , yn tleyn quichihuaya quimilhuiaya yn atempaneca , çan callaquia yn atlan ynic ontlaminia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71514,8907,spanish,nahuatl,"7 Calli , 1369 .","VII Calli xihuitl , 1369 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71515,8908,spanish,nahuatl,Esta agua sabe mal,Inin atzintli amo cualli momati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71516,8909,spanish,nahuatl,Mi mamá está vieja .,No nana ilamahtica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71517,8910,spanish,nahuatl,Así como ahorita ya se hizo monte,Ijkiya nopa asta nama kuatitla elkí,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71518,8911,spanish,nahuatl,La ciudad donde viven mis padres es muy grande .,In altepetl campa nemih notahuan cemi hueyi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71519,8912,spanish,nahuatl,"Le vine a decir a mi mamá , también a mi papá para que le vayan a decir al dueño para que no los suelte .",oniltelwiko no maman moči nopapan para ma kilwitiw n dueño a ' mo kinkakawas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71520,8913,spanish,nahuatl,y él [ muchacho ] buscó unos palos muy grandes,uan ya kitemo uejueyi kuauitl para kiteike nopa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71521,8914,spanish,nahuatl,La casa en que vivimos es muy cómoda .,In calli canin tichantih huel tlacualcan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71522,8915,spanish,nahuatl,"Pasado ya el tiempo y el momento que habían dicho los sabios , cuando dieron las 2 y media , finalmente comenzó a amarillear , y lentamente fue oscureciendo , ya no alumbraba tan fuerte el Sol , y las nubes se fueron poniendo sobre el Sol .","Auh ye oc conpanahui yn cahuitl yn imman ypan tlateneuhque tlamatinime , ye quin ipan yn omochihuaco ome tzillini ypan tlaco hora , yn opeuh huel yequene tlacoçahuia , yn çan ihuiantzin ye tlayohuatiuh , aocmo chicahuac tonaya , yhuan mixtli çan ipan oquiquiztinenca tonatiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71523,8916,spanish,nahuatl,Aquel caballo es muy caro .,Inon cahuayo huel patio .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71524,8917,spanish,nahuatl,El ajonjolí es frío .,In akolij sesek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71525,8918,spanish,nahuatl,"Entonces por primera vez pusieron para que fueran al frente en la procesión a los naturales mixtecos que eran congregantes , los cuales tomaron posesión de la capilla que antes era de los negros , a quienes se quitó la cofradía que allá tenían , y así esta capilla fue dada en posesión a los dichos mixtecos para que allá pusieran la cofradía de Nuestra Señora del Rosario ; y éstos llevaron en la procesión una imagen pequeña de Nuestra Señora del Rosario que pertenecía a los naturales .","Auh no oncan quiniuhti tlayacac quinmanque quiyacatihtiaque ynic tlayahualoloc in timacehualti yn mixteca tlacanechicolti , yn oynnemactic yn oconanque yn capilla catca tliltique yn oquixtilliloque yncofradía umpa quipiaya , auh ynic niman yehuantin oynnemactic omacoque ynin omoteneuh capilla yn omoteneuhque mixteca ynic oncan oquitlallique yncofradía yn itetzinco pohui totlaçonantzin Rosario ; ynic otlayahualoloc axcan yehuatzin oquimohuiquillique omotlayahualhui yn omoteneuhtzino çan achi tepitzin yn totlaçonantzin Rosario ymaxca macehualti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71526,8919,spanish,nahuatl,"A tres los quemaron en persona , aunque debían ser cuatro , pero perdonaron a un anciano , porque dijo que confesaría algo , y lo devolvieron a la Inquisición .","Auh yn huel tlaca tlatlaque yeyntin , nahuintin yezquia , çan mocauh yn ce tlacatl huehuenton , quihto ca oc onca yn tleyn quimocuitiz , yc occeppa quicuepque Ynquisición .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71527,8920,spanish,nahuatl,Poco,tepitzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71528,8921,spanish,nahuatl,"12 Técpatl , 1036 .","XII Tecpatl xihuitl , 1036 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71529,8922,spanish,nahuatl,año 2 caña 1247 años en este cumplieron cuatro años los mexicas en tecpayocan allí por cuarta vez hicieron atadura de sus años los mexicas sobre ellos cayó el madero de fuego en tecpayotcpetl todavía él tazcuecuextli hizo el encendido del leño en presencia de un señor su nombre yohualotzin,acatl xihuitl 1247 años ipanin in oncan nauhxiuhtique mexica in tecpayocan oncan ye nappa quilpillicos in inxiuh mexica icpac huetz in tlecuahuitl tecpayotepetl oc yehuatl tlecauhtlaz in tozcuecuextli ixpan ce tlahtohuani yohualotzin y toca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71530,8923,spanish,nahuatl,Ellos querían que esté siempre,Ijuanti kinekij ma itstos seyajtok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71531,8924,spanish,nahuatl,"Un niñito muy hablantín , a la mitad del corral , la hace de bailarín .","See tosaasaanil , see tosaasaanil . See tekorralitik , nitotitok , see koonetsiintli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71532,8925,spanish,nahuatl,"Lo que a nosotros parece muy importante , al otro puede parecerle muy ridículo .","Tlen tehuan tic hueyimati , acá occe zan quihuehuetzquiliz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71533,8926,spanish,nahuatl,Precisamente en este punto comienza su obligación del que va a hacer sacrificio de bañados .,Uel ipan in conpeualtia in itequipachol in yehoatl tealtiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71534,8927,spanish,nahuatl,"Soy vieja mujer de placer , soy vuestra madre , soy anciana abandonada , soy vieja sin jugo , es esto lo que hago , yo mujer de Chalco . He venido a dar placer , a mi vulva florida , mi boca pequeña . Deseo al señor , al pequeño Axayácatl .","Nahuililama , namonan , nicahualilama nihcpichilama , ipan nonchihua o nichalcotlacatl . Nimitzahuiltico noxochinenetzin , noxochicamapal , nenetzin . Ye no quelehuia in tlatohuani in Axayacaton .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71535,8928,spanish,nahuatl,Lo andaba viendo la anciana,Kitlachiltinemi nopa tenantsi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71536,8929,spanish,nahuatl,Y midiose la trasera dellas y tuvo tres brazas y por el lado tuvo diez brazas y todo se midió todo el zaguan y entrada tanbien se midio el pedazo de tierra y solar que compro Juana Francisca que esta metido en el sobaco y un lado de la casa e aposento que se le dio a la dicha Marta que esta hacia la parte donde sale el sol .,Auh ynic omotamachiuh yn itepotz hematl auh yn inacaz matlactli brazas ynic omocentamachiuh yn ithuallo yn oncan callacohua yhuan onomotamachiuh yn itlalcohual Juana Francisca yn iyomotlan mani yn icalnemac Martha yn tonatiuh yquizayanpa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71537,8930,spanish,nahuatl,Palabras de los sabios y sacerdotes,In tlamatinime ihuan teopixque intlahtol,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71538,8931,spanish,nahuatl,Juanito .,Juanito .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71539,8932,spanish,nahuatl,"Artículo 134 . - Los recursos económicos de que dispongan la Federación , los estados , los municipios , el Distrito Federal y los órganos político-administrativos de sus demarcaciones territoriales , se administrarán con eficiencia , eficacia , economía , transparencia y honradez para satisfacer los objetivos a los que estén destinados . Los resultados del ejercicio de dichos recursos serán evaluados por las instancias técnicas que establezcan , respectivamente , la Federación , los estados y el Distrito Federal , con el objeto de propiciar que los recursos económicos se asignen en los respectivos presupuestos en los términos del párrafo anterior . Lo anterior , sin menoscabo de lo dispuesto en los artículos 74 , fracción VI y 79 . Las adquisiciones , arrendamientos y enajenaciones de todo tipo de bienes , prestación de servicios de cualquier naturaleza y la contratación de obra que realicen , se adjudicarán o llevarán a cabo a través de licitaciones públicas mediante convocatoria pública para que libremente se presenten proposiciones solventes en sobre cerrado , que será abierto públicamente , a fin de asegurar al Estado las mejores condiciones disponibles en cuanto a precio , calidad , financiamiento , oportunidad y demás circunstancias pertinentes . Cuando las licitaciones a que hace referencia el párrafo anterior no sean idóneas para asegurar dichas condiciones , las leyes establecerán las bases , procedimientos , reglas , requisitos y demás elementos para acreditar la economía , eficacia , eficiencia , imparcialidad y honradez que aseguren las mejores condiciones para el Estado . El manejo de recursos económicos federales por parte de los estados , los municipios , el Distrito Federal y los órganos político-administrativos de sus demarcaciones territoriales , se sujetará a las bases de este artículo y a las leyes reglamentarias . La evaluación sobre el ejercicio de dichos recursos se realizará por las instancias técnicas de las entidades federativas a que se refiere el párrafo segundo de este artículo . Los servidores públicos serán responsables del cumplimiento de estas bases en los términos del Título Cuarto de esta Constitución . Los servidores públicos de la Federación , los Estados y los municipios , así como del Distrito Federal y sus delegaciones , tienen en todo tiempo la obligación de aplicar con imparcialidad los recursos públicos que están bajo su responsabilidad , sin influir en la equidad de la competencia entre los partidos políticos . La propaganda , bajo cualquier modalidad de comunicación social , que difundan como tales , los poderes públicos , los órganos autónomos , las dependencias y entidades de la administración pública y cualquier otro ente de los tres órdenes de gobierno , deberá tener carácter institucional y fines informativos , educativos o de orientación social . En ningún caso esta propaganda incluirá nombres , imágenes , voces o símbolos que impliquen promoción personalizada de cualquier servidor público . Las leyes , en sus respectivos ámbitos de aplicación , garantizarán el estricto cumplimiento de lo previsto en los dos párrafos anteriores , incluyendo el régimen de sanciones a que haya lugar . TÍTULO OCTAVO De las Reformas de la Constitución","Tlen 134 Tlanahuatihcayotl . In tomin tlapialismeh tlen Sentlanahuatiloyan , Caltlanahuatilmeh , Altepetlalmeh , ihuan Iyolo Hueyi Altpetl , ihuan noihqui tlen intechpohui altepechantli tequichihualismeh , mohuicas tequichihualistli ica nelcuali , cuali ihuan xitlahuac ihuicpa quiasicamatis tlen tlanequilmeh tlen ica moixtlalihtoqueh . In Tlaasiltili tle ica inin tequitl tle inin tlomin tlapialismeh moyehyecoseh ica instancias técnicas tle quiixtlalise , tlen ihquina qui ihtose , in Sentlanahuatiloyan , Caltlanahuatilmeh , Altepetlalmeh , iuan Iyolo Hueyi Altpetl , tlen ica mosentlalis inin tomin tlapialistli mo tlalis campa ihquia moihtohua ipan tlahcuilolpamitl tlen tiompano . Tlen tiompano , amo quiixpanos tlen moixtlalihtoc ipan tlanahuatihcayotl 74 , tlatlapantli VI iuan 79 . In tlacohualmeh , tetlaneltilmeh iuan tequixtilmeh tlen miac tlamantli tlapialmeh , tlatemactilistli tlen tequichihualmeh ihuan tetlanehuili tlachihualmeh tlen mochihuas , tlatemactiliseh noso mochihuaseh itechpan tlatematiltilistli tlen altepechantli ihuicpa matemactilican cuahcualmeh tlaixyeyecolmeh ipan ixtzactoc amatl , tlen moixtlapos iixpan altepechantli , tlen ica melahuac mochihuas maquiseli Sentlanahuatiloyan tlen cuahcualmeh ipatih , cuali tlachihuali , tlaxtlahuali , nelcuali tlatemactili ihuan sequinoc tlehuelmeh tlen ipatih . Queman in tlatematiltilismeh tlen mihtohua ipan tlahtolpamitl tlen onpanoc amo nelcuali ihuicpa monelchihuas inon tlanequilmeh , in tlanahuatilmeh quiixtlaliseh tlahtoltlaquetzalmeh , tlahtoltlachihualmeh , tlahtoltamachihualmeh , amatlanequilmeh iuan sequinoc tlehuelmeh ihuicpa moneltoquilis axnelpatioh , nelcuali , cuali , nelxitlahuac iuan cuali nemilistli tlen ica mochihuas manelcuali mopalehuili ihuicpa in Sentlanahuatiloyan . In tlatequihuili tlen tomin tlapialismeh tlen Sentlanahuatiloyan , tlen ica Caltlanahuatilmeh , Altepetlalmeh , iuan Iyolo Hueyi Altpetl , ihuan noihqui tlen intechpohui altepechantli tequichihualismeh , mochihuas quemi moihtohua ipan inin tlanahuatihcayotl iuan ipan amatlanahuatilmeh reglamentarias . In tlayehyecoli tlen ica motequihuihtos inin tlapialismeh mochihuas ica instancias técnicas tlen entidades federativas tlen nica moihtohua ipan ome tlahcuilolpamitl tlen inin tlanahuatihcayotl . In tequichihuanih tlen altepechantli eliseh yehuanti intlanequilis mamochihua inin tlahtoltlaquetzalmeh tlahtolmeh tlen Nahui Tocayotl tlen inin Amatlanahuatili . In tequichihuanih tlen altepechantli Sentlanahuatiloyan , Caltlanahuatilmeh , Altepetlalmeh , ihuan Iyolo Hueyi Altpetl , iuan inin delegaciones , quipia ipan nochipan cahuitl intlanequilis mamotequihui ica xitlahualistli inin tlapialismeh altepechantli tlen ini maco eltoc , iuan amo quiihtoseh quenihqui momohmoyahuas ica motlatlanise tlahtoli nechicolismeh . In Amatlayolmelahquetl , ica tlehueli tlayolmelahcayotl , tlen moixnextis quemi ino , tlen poderes públicos , órganos autónomos , tlen dependencias iuan entidades tlen administración pública iuan sequihnoc eyi órdenes tlen gobierno , quipiah caltlanahuatilistli iuan no tlayolmelahcayotl , tlamachtilistli noso tle orientación vocacional . Nion sempa inin tlayolmelahcayotl quimpixtos tocaitl , tlaicopincayotl , tlahtoli noso tlainextili tlen quinextis se acahya tlanahuatihquetl tlen tetlapalehuiya . Inin Amatlanahuatilcayotl , ipan yoyohyoca intlachihchihaul , moihtos quenihcatsa mochihuas nehlia tlenihqui moihtohua ipan ome tlahcuilolpamitl tlen tiompano , iuan noquihuicas tlatzahcayoltl tlen moihtohtos tlen tlanahuatihcayotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71540,8933,spanish,nahuatl,"6 Calli , 1433 .","VI Calli xihuitl , 1433 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71541,8934,spanish,nahuatl,"Amigos míos , los que estáis allí , los que estáis dentro de la casa florida , del pájaro de fuego , enviado por el dios . Venid a tomar el penacho de quetzal , que vea yo a quienes hacen reír a las flautas preciosas , a quienes están dialogando con tamboriles floridos : Los príncipes , los señores , que hacen sonar , que resuenan , los tamboriles con incrustaciones de turquesa , en el interior de la casa de las flores . Escuchad , canta , parla en las ramas del árbol con flores , oíd cómo sacude su florido cascabel dorado , el ave preciosa de las sonajas : el príncipe Monencauhtzin . Con su abanico dorado anda abriendo sus alas , y revolotea entre los atabales floridos .","Antocnihuané iquique ya onoque , ixiuhquechol cacahuaxochicalitec in . Ma oc xic hualacocui quetzalcuemitl , ma ya ma niquimonithua chalchiuhuilacapitz , huehuetzcaticate xochinteponaztica , mononotzque auh azo yehuan tepilhuan in teteuctin in contzotzona in conoolinia xiutlacuilolhuehuetl , xochincala itec . Ma xicaquican a Ihcahuaca , ye tlatoa xochicuahuitl imapan , motzetzeloticaqui in teocuitlaxochicoyol ayacach huitzil in quechol Monencauhtzin teuctli . Zacuaehcacehuaztica on mozozouhtinemi , patlantinemi xochihuehuetitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71542,8935,spanish,nahuatl,En el mes de junio comenzaron las lluvias .,Auh yn axcan ypan metztli junio ye no nicuel momanaco in quiyahuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71543,8936,spanish,nahuatl,"Heló pero hasta después hasta el mes de octubre y después para el mes de noviembre ya siguieron las heladas , siguieron hasta enero se paró .",osenwec pero asta después asta de ni mectli oktubre wan onkán para oksé mectli nobiembre yosegiru ineladas insetl yosigiro asta enero mosewi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71544,8937,spanish,nahuatl,"Después de escucharlos , Tezozomoctzin le dijo a su madre : “ Madre , tú estás sentada a mi lado , ¿ qué opinas ? ” .","Yn oquicac Teçoçomoctzi ye conilhuia yn inanzi : “ O nicauhtziné , ca timeuiltitica , quen tocomitalhuia ? ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71545,8938,spanish,nahuatl,"Cuando ya iban a la mitad , los colhuas pusieron por corazón del teocalli excrementos , plumas de lechuza y ratones muertos .","Auh ye tlatlaco quinemiltia , yn oquinyollotilique yn inteocal yn ica cuitlatl poxaquayhuitl quimichme .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71546,8939,spanish,nahuatl,"6 Calli , 1329 .","VI Calli xihuitl , 1329 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71547,8940,spanish,nahuatl,"De aquí aparece esto que se dice que aquel la luna Tecuciztecatl hubiera sido el sol si primero se hubiera echado al fuego , por la razón de que él primero se presentó ( y ) todo precioso con lo que hizo penitencia .","Ic uncan hin neci mitoa ca yehuatl tonatiuh yezquia in meztli Tecuciztecatl intla ye achto onhuetzini tleco , ipampa ca yehuatl achto mixquetz inic muchi tlazotli ipan tlamaceuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71548,8941,spanish,nahuatl,"En un sitio depositaron los tenochcas su suministro , y en otro los tlatelolcas .","Cecni quiteca yn itetlamamac tenochcatl , cecni quiteca yn itetlamamac tlatilulcatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71549,8942,spanish,nahuatl,Me pareció algo triste .,Neci otlacoyaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71550,8943,spanish,nahuatl,Alegraos,Xon ahuiyacan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71551,8944,spanish,nahuatl,Y bajaron los carrancistas con la cabeza de Reyes Muñoz en la mano . Se la habían cortado . Traían la cabeza de Reyes Muñoz y preguntaban : ¿ Quién reconoce la cabeza de este hombre ? Nadie respondió porque vendrían a matar los carrancistas otra vez .,Ihuan ohualtemoque in carrancistas ica itzonteco in matech ocualicayan . Oquinquechcotonqui . In matech tzontecomatl in Reyes Muñoz ihuan otlatlania : ¿ Ahquen quixmati itzonteco inin tlacatl ? ” Ayahca onahuat . Nochtlacatl oquixmatia amaca onahuat ipampa cuache temimictizque carrancistas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71552,8945,spanish,nahuatl,Se llevó el ayate .,Kiuik ayatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71553,8946,spanish,nahuatl,". Pues los comerciantes veteranos , los que fueron traficantes encubiertos , aun de noche entraban , cuando en se daba el toque en Cohuatlan . ( Ahora en la prima . )",. Auh in yehuantin huehuetque im puchteca in oztomeca oc uel youan in calaque ihcuac in Cohuatlan tlauitecoya . ( In axcan in ipan prima . ),https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71554,8947,spanish,nahuatl,"Aquí en Huexotzinco heconvocado esta reunión . Yo el señor Tecayehuatzin , he reunido a los príncipes : piedras preciosas , plumajes de quetzal .","Oc noncohuati nican Huexotzinco . y nitlahtohuani , ni Tecaehuatzin , chalchiuhti zan quetzalitztin , y niquincenquixtia in tepilhuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71555,8948,spanish,nahuatl,Después digo bueno hubieran ido pero luego quieren repartir .,ayamo ' nihneki tlatete . kos kanin ni tokas in notlaoli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71556,8949,spanish,nahuatl,"que no lo arruine el viento ,","mah amo ehecahuilo ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71557,8950,spanish,nahuatl,"El muchacho ya desde cinco años en ¿ delante , aprende a cabalgar .",In piltontli yemacuilxitia ye quizalohua in cahuayotlehcoz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71558,8951,spanish,nahuatl,"Pero al cabo se reunieron todos los tenancas , sus macehuales : los tlailotlacas , los atlauhtecas , los tlacatecpantlacas y los amilcas , a quienes había dejado en Atenco , y quienes en este dicho año de 8 Acatl se reunieron ; enseguida el chichimeca Cuahuitzatzin bajó del Amaqueme para ir a establecerse con los demás en Tzacualtitlan Tenanco , donde edificó un teocalli , la casa de NauhyoteuctlI .","Auh ye quin ihquac yn ocenquiçaco yn imacehualhuan yn tenanca : y tlayllotlaque , yn atlauhteca , y tlacatecpantlaca , yn amilca , yn ompa quinhualcauhtiaca Atenco , ye quin ihquac yn ipan in omoteneuh yn VIII Acatl xihuitl yn ocenquiçaco ; niman ye hualtemo yn icpac Amaqueme yn Quahuitzatzin chichimecatl ynic mocentlallico yn Tzaqualtitlan Tenanco , ye quiquetza yn teocalli yn ical Nauhyoteuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71559,8952,spanish,nahuatl,"11 Calli , 1373 .","XI Calli xihuitl , 1373 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71560,8953,spanish,nahuatl,Y ansí mismo bido la ynformación y la cantidad de tierra que se dio a cada uno y bido como se le dio la tierra a Miguel de los Angeles y como fue con boluntad de los moyo [ F . 12r . ] tecas e beneplacito de todos ellos y de don Martin Hernandez y Pedro Geronimo y Miguel de la Cruz el año de mil y quinientos y ochenta y seis años .,Yhuan informacion oquimocaquilti ynic cencentlacatl yn ixquich ytech pohui yhuan oquimottili ynic macoc tlalli Miguel de los Angeles yehuantin yn centlatol mochiuh yn moyoteca don Martin Hernandez Pedro Geronimo Miguel de la Cruz ypan de 1586 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71561,8954,spanish,nahuatl,"Mi abuelo compró este rancho hace treinta años . Le costó en aquel tiempo doscientos cincuenta y cinco mil pesos en oro . Hoy vale mucho más , pero el dinero no vale tanto como en aquellos tiempos .","Nocoltzin omocohuilli inin cal mantli ye cempualli ihuan mahtlactlixihuitl . Omoxtlahui ca imanon macuiltzontli mahtlacpohualli ihuan mahtlactli teocuitla pesoh . Axcan ye ocachi patio , ipampa tomin amohuel momalhuia queh imanon .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71562,8955,spanish,nahuatl,"Y los que arriba se dijo que señoreaban en Aztlan , cerca de Chicomóztoc , eran los aztecas chicomoztocas , cuyos macehuales eran los mexitin ribereños ; éstos eran pescadores de los tlatoque de Aztlan que mencionamos arriba .","Auh yn omoteneuhque tlacpac , yn oncan tlahtocatia yn oncan in Aztlan Chicomoz ynahuac y huel yehuantin azteca chicomoztoca ca ynmacehualhuan catca yn mexitin atenca ; yntlatlamacahuan catca yn otiquinteneuhque tlacpac tlahtoque Aztlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71563,8956,spanish,nahuatl,Tengo gran interés de aprender cuanto antes el español .,Huel notequimati zaniman ia tlahtolli niczaloz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71564,8957,spanish,nahuatl,"Éstos son los que primero merecieron tierras , los que primero se asentaron y anduvieron señalando sus posesiones desde lo alto de los cerros .",Yehuantin i yn achto tlalmaceuhque yn achto onoca yn tepetlycpac tlamaceuhtinenca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71565,8958,spanish,nahuatl,comer .,titechtlamak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71566,8959,spanish,nahuatl,"Esto ocurrió cuando don Juan de Cervantes era gobernador del arzobispo , y provisor , el doctor Ortiz .",Auh yn ipan mochiuh yn ixiptlatzin arçobispo don Juan Servantes auh yn provisor ytoca doctor Ortiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71567,8960,spanish,nahuatl,Hasta con eso,Asta ya nopa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71568,8961,spanish,nahuatl,pero buenos trabajadores,pero kuali tekitini,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71569,8962,spanish,nahuatl,"Pero uno de sus hijos se bautizó después como cristiano , y se llamó don Juan Ahuelíttoc .","Auh ca ça çen yn ipiltzin christiano omoquatequi , don Juan Ahuelitoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71570,8963,spanish,nahuatl,"se llama Pantla ,","motocayoti Pantla ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71571,8964,spanish,nahuatl,para que nos ayude .,para techpalehuiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71572,8965,spanish,nahuatl,"Ten acatamiento al anciano desolado , a la anciana desolada ; al que no logra su cena y su desayuno y al pobre .",Xocon mimacaci in icnoueue in icnoilama in auel necini in icochca in ineuhca iuan in motolinia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71573,8966,spanish,nahuatl,"Y enseguida así se hizo ; pero no había ni se daba en ellos ninguna de las cosas que ahora hay , como la hierba , los árboles y los animales vivientes .","Niman hualmoman çan oqu iuhcan ; ayatle ypan mochihua ayatle y huicallo mochiuhtoc yn iuh axcan tlaonoc , yn xihuitl yn quahuitl yn manenenque ypan nemi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71574,8967,spanish,nahuatl,"Una y otra vez heridos por las piedras , los mexicas se esfuerzan .","Ceceppa tetlaocolhuetequiti , inyequichihua in yemexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71575,8968,spanish,nahuatl,"Quiera Dios nuestro señor que esto venturosamente suceda , que en ellos se afirme constantemente la gracia divina , como lo desean y anhelan , y si en verdad están acudiendo de su entera voluntad , que Dios nuestro señor los ayude y los salve , para que en su presencia puedan estar y vivir por siempre .","Ma quimonequiltitzino yn totecuiyo Dios ma cualli yectli yc mochihua , ma tlacenmatican ma ynpan nelti yn cualli yectli yn teocualtiliztli yn teoteyectililiztli gracia , yn iuh quinequi yn iuh quimoyollotia , yntla huel nelli yncentlanequiliztica yc hui ma quinmopalehuillitzino ma quinmomaquixtilitzino yn totecuiyo Dios , yniqu ixpantzinco huel yezque nemizque yollizque muchipa cemihcac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71576,8969,spanish,nahuatl,"Allá fuimos los tlatelolcas a montar guardia en Huexotzinco , para contener a los tlaxcaltecas .","Unpa tonoque titlatilulca tiyautlapiato y Uexotzinco , tiquinpia yn tlaxcalteca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71577,8970,spanish,nahuatl,"Ve bien para donde dirige la convulsión : si acaso se endereza hacia el Norte — Sitio de los Muertos — , lado derecho del mundo , se atemorizaba mucho , se espantaba con el agüero , decía :","Uel quittaya in campa yeh itztiaz : intla ompa itztiuh in quitoaia Mictlampa , in imayauhcan tlalli , cenca ic momauhtiaya quitetzauhmatia , quitouaya :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71578,8971,spanish,nahuatl,Lo aventó en la barranca con su bastón le pegó en la cabeza lo empujó hasta abajo cayó y lo mató .,waltlamotlak itek in teškali kan igaíote kikapanili ipan iconteko kicinkoyokec asta tlacintla wecito ' yeka yokimikti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71579,8972,spanish,nahuatl,es nublado,tlaayajtok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71580,8973,spanish,nahuatl,— ¿ Y José a dónde fue ?,— wan i hosen kani oya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71581,8974,spanish,nahuatl,"El sábado 18 de octubre de 1603 se hizo capítulo en Xochimilco ; el guardián fray Francisco de Gamboa se fue a Tlatelolco , y fue nombrado guardián de San José fray Juan de Castañeda .","33 Yn ipan axcan sábado yc XVIII mani metztli de octobre de 1603 años , yquac mito capítulo yn ompa Xochimilco ; yn guardián fray Francisco Ganboa mohuicac Tlatilolco , auh yn guardián mochiuh ytoca fray Juan de Castaneda .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71582,8975,spanish,nahuatl,"Pero tendréis que ir lejos , por el rumbo de Xochimilco ” .","Ça ueca xiccallaquica , Xochmilcopa xitztiuia ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71583,8976,spanish,nahuatl,"También entonces se rebelaron los chiapantlacas , quienes cortaban ahuehuetes en Itzmiquilpan y los traían a rastras para hacer las columnas del templo de Huitzilopochtli ; se rebelaron al trabajar con pereza y quemar los mecates con que arrastraban los troncos .","Çano yquac quiualtzaque yn chiapantlaca , uepanato Ytzmiquilpa , aueuetl yn quiuillanato ytlaquetzallo yezquia yteucal Uizilopochtli ; y no umotlatziuhcaneque contlatique yn iuepamecauh y quiualtzaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71584,8977,spanish,nahuatl,Aquí empieza la Revolución Francesa .,Nican ompehua huei yaoyotl iitic Gallitlalpan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71585,8978,spanish,nahuatl,"Si esto fuera así , habría acaudillado a los mexicas durante 61 años ; pero lo cierto es que para entonces hacía 21 años que Tozcuecuextli había muerto , y hacía los mismos 21 años que estaba gobernando Huehue Huitzilíhuitl , primer tlatohuani de los mexicas .","Auh ytla yuhqui on epohualli ypan ce xihuitl yn oquinyacan mexica ; auh yece huel neltiliztli yn ihcuac yn ye iuh nepa cenpohualli ypan ce xihuitl omomiquilli yn Tozcuecuextli , auh ye no yxquichcauh tlahtocati yn Huehue Huitzilihuitl cenpohualli ypan ce huitl yn achto yntlatocauh mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71586,8979,spanish,nahuatl,grande y penoso esfuerzo es el que tuve que hacer junto con mi pariente para derruir con mucho cuidado y evitando ser vistos para que no fuéramos acusados de hacer un desaguisado en terreno ajeno uno de esos túmulos en donde efectivamente encontré pero sólo una vasija muy pequeña que estaba a punto de deshacerse por lo podrida y tapada con un pedazo de tela tan vieja que al solo tocarla se deshizo adentro había veintisiete monedas de plata finas y brillantes cual si acabaran de salir del banco desde luego insuficientes para intentar emprender un cambio de vida aquí da principio otra antigua cuenta de los años de méxico tenochtitlan la copié de la cuenta de los años de don gabriel de ayala principal de tetzcuco y aquí en méxico escribano de la casa de la audiencia,ihtic ce inontin teocholli huel nelli otitlanextihqueh yece zan ce tepiton comitl in achiuhqui ye xitiniz inic ye palanqui in zan tlapachiuhtaya ca ce tatapahzolli in zan omatococ zan niman mocuihcuic ihtic onyeya cempoalli ihuan chicome iztacteocuitlayo tlacohcohualoni in pepetlacaya yunquin quin oquizqueh tominpialoyan yece ahmo huel miectin inic nepalehuiloz in nenemilizpatiloz nican ompehua oc centlamantli huehue xiuhpohualli mexico tenuchtitlan itech onicopini in ixiuhpohualtzin don gabriel de ayala pilli tetzcuco ihuan nican mexico tecpan audiencia escrivano,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71587,8980,spanish,nahuatl,"como hermanas ,","quemeh icnime ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71588,8981,spanish,nahuatl,Eso no es de ninguna importancia .,Inon nian tlen ipatin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71589,8982,spanish,nahuatl,"Hay dos clases : una clase es chica y la otra , más grande .",Onkak ome taman : se taman pisiltik uan se taman okachi uejueyi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71590,8983,spanish,nahuatl,"Y todos saben muy bien que la faz del Sol no podrá por mucho tiempo estar ofuscada , oscurecida y ennegrecida , porque luego al punto vuelve a salir ; como al mediodía el cobertizo mira directamente al Sol , nos protege para que sus rayos no caigan sobre nosotros , pero en cuanto el Sol comienza a descender después de haber llegado a lo más alto , nos ilumina allí donde antes no nos iluminaba .","Auh mahuel yuh mochi tlacatl quimati ca niman amo huelitiz in huecauhtica yxpoyahuatiez yxcuichehuatiez yxmatlallehuatiez in tonatiuh , ca çan iciuhca onquiztiquiça ; ca in quenin nepantla tonatiuh in tlamellauhcaonmottitia in cehualcalli , ca tettzacuillia ynic amo topan tonaz , yece niman in ye ommopillotiuh in ye onmotzcallotiuh tonatiuh , techtlanextilia yn oncan amo techtlanextiliaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71591,8984,spanish,nahuatl,"Le respondió Yaópol : Me has hecho merced , se ha apiadado tu corazón .","Niman quinanquilli , quihto in Yaopol : Otinechmocnellili , otlacauhqui y moyollotzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71592,8985,spanish,nahuatl,¿ Dónde está tu pluma ?,¿ Canin ca moahuitz ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71593,8986,spanish,nahuatl,Tuvisteis .,Oanquipixqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71594,8987,spanish,nahuatl,Luego ya se seca .,onkán yewa : ki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71595,8988,spanish,nahuatl,"Otros carrancistas querían hacer caballerizas de la iglesia y metieron a los caballos a la iglesia . Pero como ya les había pasado muchas cosas , otros decían : No los metan dentro de la iglesia ; no les vaya a pasar algo a ustedes . Y luego sacaron a los caballos de la iglesia . Estuvieron en el atrio : los volvieron a la caballeriza .","Occequi carrancistas oquinequia oquicuepque teopantli cahuacorral ihuan oquincalaque cahuatin itic teopantli . Ican yopapano tlemach intlac occequi tlanonotzaya . Amo xiquincalaquica itic teocali , cuache tla namechpanoz . ” Zan niman ooquinquixtique cahuatin . Ipan cementerio ompoyon oyeya : oquicuepque cahuacorral .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71596,8989,spanish,nahuatl,quienes aquí vinieron a sembrar,"in aquique nican quinchayahuaco ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71597,8990,spanish,nahuatl,Todavía se estaba llenando,Noikí temia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71598,8991,spanish,nahuatl,"Ah , de este modo se destruyen tus enfermos , los que están desasosegados , los que de un lado a otro se agitan , los que en ninguna parte pueden hacer algo , éstos en cuyos dientes , en cuyas bocas hay tierra . Porque se ha oscurecido , como si se estuviera en la embriaguez , por algún lugar se hubiera caído . Y de este modo se destruye , porque ya no hay conocimiento de la gente , porque del todo se ha oscurecido ; porque ninguno atiende al otro . Perecen de hambre los ya crecidos , los que se están formando , los niñitos , los mamantes , coloraditos , los que nada saben . No es otra cosa sino verdad , los ha dejado la madre , el padre ; los ha cubierto la antigua inmundicia .","A ca ihuin mopoloa i , in motzontlahuitzoa , in ahuic motlaza , in acan hueli quichihua : a in itlanco , in icamac tlalli : a ca otlayohuac , ca iuhqui in oihuin tioac , ca za can huetzyo : auh za quen mopoloa o , ca zan niman aoc temachizcamamani , ca ohuellayoohuac , ca aocac teca : ca zan ye mapizmiquilia in oapahualoni , in izcaltiloni , in conetzintli in chichiltzintli : in aya quimomachitia . Ach atel ye nelli , a oco[n]cahuili in nantli ; in tatli : a huehuecuitlatl in quitzacua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71599,8992,spanish,nahuatl,En 1648 publica el P . Miguel Sánchez su libro sobre las apariciones de la Virgen de Guadalupe .,"Ipan nauhtzontli omompoalli onchicuei xihuitl , in teopixqui Miguel Sánchez quipanitlaza iamox itech inetenextiliz cenquizca Ichpochtli in itoca Guadalupe .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71600,8993,spanish,nahuatl,No se limpia .,Amo mochipaujtani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71601,8994,spanish,nahuatl,Y el señor de Chalma nos devolvió a nuestra mamá . Así es como nos devolvió a nuestra madre . Todavía vivió mucho . Y todos los años íbamos en peregrinación hasta los pies del Dios . Primero fuimos así : no llevamos nada . Y al siguiente año llevamos dos candeleras y ceras y flores como ofrenda por la salud de nuestra madre .,"Ihuan Toteotatzin Chalma oquimozcaltili tonantzin . Iqui in que otechmocuepilili tonantzin . Omohuecahuiti monemiti . Ica on xihuitl ihuan occe xihuitl otonyaya tohuentizque ixitlantzinco teotl . Achto zan iqui otiaque : amotla oticuicaque . Ipan ome xihuitl otohuetito ome candelerotin ihuan cirios , xochitl , ipampa otimotlazocamachililito que otechmozcaltili tonantzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71602,8995,spanish,nahuatl,Yo el alguazil mayor Pedro Garcia y Miguel Hernández esribano venimos a este barrio [ tlaxilacalli ] de San Sebastian Zacatla entramos en casa de Pedro Nali y su muger tomaron la posesion y entraron dentro en la casa y en nuestra presencia se tapió la casa que estava agujerada .,Yn tehuantin alguacil Pedro Garcia yhuan escribano Miguel Hernandez otihuallaque yn nican ypan tlaxilacalli Sanc Sebastian Zacatla ticallaquico yn ichan yn Pedro Nalli yhuan in inamic oconanque yn posesion ocallaque yn inchan yhuan tixpan omopepecho yn calli yn oncan oquicoyonica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71603,8996,spanish,nahuatl,[ Chikomexochitl ] Pensó y pensó,Moyolojuik moyolojuik,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71604,8997,spanish,nahuatl,"Allí , dicen , subían .","Noponi , kiijtouaj , tlejkoyaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71605,8998,spanish,nahuatl,"El que apenas va a entrar en la escuela desde la primera letra , así se llama , nos lo repetían a e i o u .",n akin kinye yawkalakis tečin kolexio o de primerito letras a ' mo kišmati ¡ ' tía nian se letra a ' mo kišmati tečtitiaya utečilwiaya ohkín ito : ka niskan letra ohkin ito : ka tečrepetirwiaya a e i o u .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71606,8999,spanish,nahuatl,"Le estoy muy agradecido a Ud . Don Carlos ; a mí me hacen daño las copitas , pero una cerveza no me perjudicará para nada .","Huel miac timitznotlazohcamatilia , Carlohtzin ; nehua nech cohcoltia in xoxotlalatl , mach ce tepachichic amotlen nech chihuiliz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71607,9000,spanish,nahuatl,"El viernes 6 de mayo de 1611 murió en Itztapalapan la señora doña Bárbara , hija del tlatohuani don Alonso Axayaca Ixhuetzcatocatzin .","Axcan viernes yc 6 mani metztli mayo de 1611 años , yhquac momiquilli yn Itztapallapan cihuapilli doña Bálbara , ychpochtzin catca yn tlahtohuani don Alonso Axayaca Yxhuetzcatocatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71608,9001,spanish,nahuatl,"Esto se hacía cuando el cielo se oscurecía por las nubes , pues en cuanto amenazaba la lluvia comenzaban a tocar las campanas en todas las iglesias , empezando por la iglesia mayor ; no importando si era de noche o cualquier otra hora , se tocaban las campanas para ahuyentar la lluvia .","Auh çan iquac yn yn iuh mochihuaya in mixtica tlayohuatimomanaya , in ye quiyahuiznequi niman ic pehuaya yn tlatzilliniloya noyan teopan , oncan quipehualtiaya yn iglesia mayor ; ca ytlanel yohualtica yn çaço quenmaca , tlatziliniloya yzquican ynic quiyauhtlaçalloya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71609,9002,spanish,nahuatl,En 1785 Wolfgang Amadeus Mozart estrena sus obras Don Juan y Las Bodas de Fígaro .,Ipan nauhtzontli onchiconauhpoalli ommacuilli xihuitl Wolfgang Amadeus Mozart quichalia ome itequiuh : Don Giovani ihuan Inenamictiliz in Figaro .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71610,9003,spanish,nahuatl,es él que escribió ” .,yaí tlajkuilotok .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71611,9004,spanish,nahuatl,Florea todo el tiempo .,Nochipa xochiyojtok .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71612,9005,spanish,nahuatl,había una muchacha,itstoya se ichpokero,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71613,9006,spanish,nahuatl,"10 Acatl , 1411 .","X Acatl xihuitl , 1411 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71614,9007,spanish,nahuatl,"7 Tochtli , 1278 .","VII Tochtli xihuitl , 1278 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71615,9008,spanish,nahuatl,Y eso es lo principal .,Ihuan inon tlen ocachi monequi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71616,9009,spanish,nahuatl,Ya habían matado a mi padre y en esos momentos mi madre lloraba mucho . Entraron a la casa los carrancistas y la miraron con la vista fija . Mi madre tenía en el hombro un ceñidor el cual había pertenecido a mi padre .,Yoquimomictilique notatzin ihuan ye yiman on nonantzin huel omochoquiliaya . Topan ocalaque in carrancistas ihuan zan oquinmocemixohtilique . Nonantzin omopiliaya ya colpatzinco ce ceñidor iyaxcatzin notatzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71617,9010,spanish,nahuatl,Con cantos circundo a la comunidad.Lo haré entrar al palacio allí todos nosotros estaremos hasta que hayamos ido a la región de los muertos,"Nic cuicailacatzoa cohuayotli . In tecpan nicquixtiz , an ya tonmochin , quin icuac tonmochin in otiyaque ye Mictlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71618,9011,spanish,nahuatl,Una zihuacalli que en la parte de atrás mide cuatro brazas y por el costado mide tres brazas ; la segunda casa [ mide ] en la parte de atrás dos brazas y una braza del codo a la otra mano y en el costado dos brazas y una braza del pecho a la mano .,Centetl zihuacalli yn itepotz nanmatl auh yn inacaz yematl ynic ontetl yn cali yn itepotz omatl ypan cenmitl yn inacaz onmatl ypan cenyolotli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71619,9012,spanish,nahuatl,"El jueves 8 de marzo de 1612 se hicieron en la iglesia mayor las honras fúnebres y una misa por don fray García Guerra , arzobispo y virrey de México .","Auh axcan juebes yc 8 mani metztli março de 1612 años , yhcuac in honrras ymissatzin omochiuh iglesia mayor in teoyotica tlahtohuani don fray García Guerra arçobispo yhuan visurrey moyetzticatca Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71620,9013,spanish,nahuatl,a ellos responden nuestras sonajas floridas .,zan quinanquiliya toxochayacach .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71621,9014,spanish,nahuatl,Aquí no hay .,Nikan amo onkak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71622,9015,spanish,nahuatl,DIALOGO,TENONOTZALLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71623,9016,spanish,nahuatl,"Después de barrer y limpiar al pie del nopal , erigieron allí un altar de tierra .",Auh yn otlatlachpanque yn otlacuicuique yn itzintla tenochtli oncan contlallique yntlalmomoz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71624,9017,spanish,nahuatl,"Y asi mismo los ocho aqui nombrados , gente del templo , si no reconocen plenamente que a eso estarán dedicados también serán castigados y harán el couatequitl . Y como en verdad lo ordenó aqui está su nombre y su firma , fecho ut supra . Antonio Valeriano .",Auh zan nohui in yehuantin chicueintin nican [F . 12v . ] motenehua in teopantlaca in tlacamo tlacenmatizque in ompa intlan ompa motlamitinemizque notlatzacuitilozque ihuan quichihuazque in cohuatequitl . Auh inic nelli omotlanahuatilli nica ca itocatzin ifirmatzin fecho ut supra . Antonio Valeriano [rúbrica] .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71625,9018,spanish,nahuatl,"Bueno , apenas hacen ...","Bueno , apenas kichiuaj . . .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71626,9019,spanish,nahuatl,El camote se come :,Se kikua ikamojyo :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71627,9020,spanish,nahuatl,"Después llegaron a Tlaxcallan , donde se asentaron ; entonces se extendió una enfermedad , que se manifestaba con catarro , fiebre y viruelas .",Ye yc calaque motlalito Tlaxcallan ; nima ye yc momanan cocolliztli tlatlaciztli tlachinoltotonqui çauatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71628,9021,spanish,nahuatl,"Cuando hubo llegado el momento de crear al hombre , dice el libro sagrado que se consultaron sobre cómo habría de hacerse .","Yn ipan cahuitl i ye quimochihuilliz yn tlacatl , quitohua yn ipa teoamoxtlacuilloli mocepantlallitzinoque yn iuh queni yez .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71629,9022,spanish,nahuatl,"2 Calli , 1221 : En este año , cuando salieron de Chicomóztoc los tecuanipantlacas , salió con ellos su tlatohuani llamado Cuitlachteuctli , que fue tlatohuani de Huixtoco cuando partieron y mientras vinieron caminando .","2 Calli xihuitl , 1221 años : Ypan in ynic ompa hualquizque Chicomoztoc yn Tequanipan tlaca , yn ompa hualquiz tlahtohuani ytoca Cuitlachteuhctli , tlahtohuani Huixtoco ynic niman ompa huallehuaque ynic ohualnenenque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71630,9023,spanish,nahuatl,"“ Pobres zopilotes , no comen nada ” .","Pobres sopilotes , axtlaike kikuaj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71631,9024,spanish,nahuatl,Me machacó,Nechtsotsomotak,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71632,9025,spanish,nahuatl,— Ya tenemos doce años aquí ya los cumplimos en el mes de agosto .,— yekipia dose años nikantikate yotikašilti ' ke dose años ipan mectli agosto .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71633,9026,spanish,nahuatl,"Estos tres , Huitzilihuitzin Tepanquizqui , Epcoatzin y su padre Acolnahuacatzin , murieron descuartizados en Oztopolco de Coyoacan , porque los tepanecas se enojaron al advertir que se estaban haciendo amigos de los mexicas .","Y Uitziliuiçi Tepanquizqui , yn Epcoaçi yoan yn inta Acolnauacaçi , ymeyxti mique tetecoque Uztopolco yn Coyoaca yntechpa mexica ; ynic quintlaçotlatiuh ypanpa quallanque tepaneca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71634,9027,spanish,nahuatl,"Este fue el vigesimotercer año en que no hubo tlatoque , sino sólo cuauhtlatoque en Colhuacan ; y en este año comenzó un gobierno más de cuauhtlato en Colhuacan .","Yn ipan in yccenpohualxihuitl omey ayac tlahtocat , çan quauhtlatolloc ; auh occeppa ypan in conpehualtique ynic quauhtlatolloc yn Colhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71635,9028,spanish,nahuatl,"Un viejito muy vivo , cada que llueve , cambia de vestido .","See tosaasaanil , see tosaasaanil . Se totlaakatsiin , nochipa kwak kiawi , notlakenpatla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71636,9029,spanish,nahuatl,"Detrás iba el patrón San Nicolás de Tolentino , representado de rodillas y con el torso desnudo , disciplinándose y sosteniendo un pequeño crucifijo en una mano .","Yc niman yehuatzin conmotoquilitia yn padrón San Nicolás de Tolentino , motlancuaquetzinotiuh motlactlacopetlahuiltihtiuh ynic tlachiuhtzintli , momecahuitectzinotiuh yhuan ce ymaticatzinco quimotzitzquilitiuh ce crucifixo tepitzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71637,9030,spanish,nahuatl,"Que la quieran , Dios nos libre que la pierdan .",ašán yukimanamakak ni modos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71638,9031,spanish,nahuatl,"13 Técpatl , 1336 .","XIII Tecpatl xihuitl , 1336 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71639,9032,spanish,nahuatl,El artista de las plumas finas,In amantecatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71640,9033,spanish,nahuatl,"Se hierven los dos litros de agua , mientras que con dos tazas de agua se bate la masa , y se agrega a la que ya estará hirviendo . Se pica finamente el epazote , se muelen los chiles con sal , y se lavan muy bien los chícharos , y todo esto se agrega al atole .","Ma cuacualaca in ome litro atl ; moatilia in textli ica ome tecontontli atzintli ; mochihua in atolli , motlalilia in xoxouhqui calhuahza in ye cualli tlachipauhtli ; cenca motetequi in yepazohtli , in chilli moteci ica iztatl ; mochinin motlalilia in atolli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71641,9034,spanish,nahuatl,"Termina el año 11 Calli , 1269 .","Quizqui yn XI Calli xihuitl , 1269 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71642,9035,spanish,nahuatl,LOS SIETE CUERVOS,IN CHICOME CACALOH,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71643,9036,spanish,nahuatl,"Cuando murió Ahuitzotzin se asentó Moteuczoma , en el año 10 Tochtli 1502 .","Yn omic ualmotlali Motecçuma , X Tochtli xiuitl yn ipan motlali .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71644,9037,spanish,nahuatl,"Fueron , y hallaron a los mexicas cantando a su Amatépetl ; a los coyoacas les pareció que era un tzitzímitl .","Nima ye yc uitze , ynpan acito y mexica quicuicatia yn imAmatepeuh ; yn quitaque coyouaque yuhquin tzitzimitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71645,9038,spanish,nahuatl,Hojas de elote,Eloizhuatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71646,9039,spanish,nahuatl,En Amalinalpan permanecieron 8 años los mexicas .,Amalinalpan chicuexiuhtique in mexicah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71647,9040,spanish,nahuatl,Es suficiente : ha quedado hecho nuestro deber . ”,Ye ixquich : in tonequixtil mochiua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71648,9041,spanish,nahuatl,"— ¡ No muera yo , oh dioses !",". — Macamo nimiqui , teteuhé .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71649,9042,spanish,nahuatl,todavía más lo están subiendo .,achiyok sayayá kitlejkoltiya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71650,9043,spanish,nahuatl,"Sed , estad . Plural .",Xiecan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71651,9044,spanish,nahuatl,"E lo que pregone el pregonero el que quisiere conprar las casas paresca ante la justicia para que se haga la [ carta de ] venta y ansi lo mandaron [ F . 18v . ] y por verdad lo firmaron de sus nombres : Antonio Valeriano ; Francisco Martin , alcalde , Toribio Lucas ; Miguel Sanchez , Juez . Pasó ante mí Diego Leonardo escrivano .","Niman yc tzatziz yn tecpoyotl yn aquin quicohuaznequi yn calli yxpantzinco neciquiuh in justicia inic huell omochihuaz yn venta tlanamaquilizamatl yuh omotlanahoatilique yc oquimoneltililique oquimotlalilique in intocatzin yhoan inin firmatzin . Antonio Valeriano , Miguel de Sanchez juez , Francisco Martin Alcalde , Thoribio Lucas . Pasó ante mi Diego Leonardo escrivano .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71652,9045,spanish,nahuatl,"Dígame usted , por qué no vino .",Xinechmolhuili tleca amo ohuala .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71653,9046,spanish,nahuatl,Entonces gritaron : “ ¡ Que venga acá un principal ! ” .,Nima ye yc ualtzatzi : “ Uallaz pilli ! ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71654,9047,spanish,nahuatl,"te entró el frío enteramente ” , así le dijo .","titlamo sesek kalaktok , kejni kiilui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71655,9048,spanish,nahuatl,vivisteis,oanemiqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71656,9049,spanish,nahuatl,"tal vez en un “ camino real ” [ sendero importante ] ,","xa itech hueyoh ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71657,9050,spanish,nahuatl,"Dentro de poco tiempo iré a montar guardia en Azcapotzalco , etcétera ’ ” .","Mach oc achica , nica nontlapia y ye Azcapotzalco yyo ouiya , etc’ ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71658,9051,spanish,nahuatl,Y agora Miguel de los Angeles vecino de Tequicaltitlan nos las quita y son ya dos años con este que las cultiba y nos dise asi que se las dio Martin Acatecatl y por eso benimos a pedir justicia que a mucho tiempo que las tenemos ase [ tachado : sentla años ] se [ tachado : t ] centa años que el que las dio fue el gobernador don Pablo Xochiquentzin y de como son nuestras ay testigos que lo saben .,Yn axcan y yehuatl Miguel de los Angeles nican chane Tequicaltitlan ye techcuilia yn totlal tomil ye yc onxihuitl axcan yn quichihua yuh techilhuia ca nechmacac yn don Martin Acatecatl ypanpa yn tiquitlani justicia ca yehuecauh yn tictopiyallia yepohualli onmatlactli xihuitl ca yehuatl quimotemaquillitiuh yn tlatohuani don Pablo Xochiquentzin auh ynic nelli totlal tomil ca uncate in testigos yn quimati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71659,9052,spanish,nahuatl,"Y por el camino se toparon con los diablos ; algunos de éstos estaban echados junto a unas biznagas , y otros estaban echados bajo los mezquites .","Yn otlica oncan ynpan acico yn tlatlacatecollo ; huey comitl ytlan huehuetztoque , yhuan cequintin mizquitl ytzintlan huehuetztoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71660,9053,spanish,nahuatl,"7 Tochtli , 1278 .","VII Tochtli xihuitl , 1278 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71661,9054,spanish,nahuatl,"7 Técpatl , 1408 .","VII Tecpatl xihuitl , 1408 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71662,9055,spanish,nahuatl,Atole de zarzamora,COHUATLANCAPOLATOLLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71663,9056,spanish,nahuatl,amase,tlazotlazquiaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71664,9057,spanish,nahuatl,"Cuando el embajador partió para España , por indicaciones del señor virrey tomó aquí en México a un español , cuyo nombre no se sabe pero que era hermano del doctor Martínez , para que fuera su secretario , porque conocía la lengua de los japoneses ya que siendo soldado había vivido entre ellos .","Auh yn omoteneuh embaxador ynic nican onpeuh ynic yah España , nican cantiquiz Mexico quihuicac ce español , amo huel momati yn itoca , in hermano yn doctor Martínez , ysecretario muchiuhtiuh ytencopatzinco nican visurrey , ypampa quimati yn intlahtol japonti ca ompa yntlan onemito yn ihcuac soldado catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71665,9058,spanish,nahuatl,venderá,tlanamacaz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71666,9059,spanish,nahuatl,FRASES,TLAHTOLTIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71667,9060,spanish,nahuatl,El mateado da ejotes de vaina morada y los frijoles son de cáscara lustrosa .,"Tein mateado , mojmorado exot uan pejpetaktik kachi in et .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71668,9061,spanish,nahuatl,"6 Acatl , 1251 .","VI Acatl xihuitl , 1251 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71669,9062,spanish,nahuatl,"Eso era lo que daba , a su vez , al comprador , al dueño del bañado : con que se le daba el bañado .",Oc ceppa no izqui ic quiquixtia in tecouani in tlaaltile ic ual maco ya in itlaaltil .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71670,9063,spanish,nahuatl,"También , en este año se hizo la célebre investigación sobre las apariciones de la Virgen de Guadalupe denominadas Informaciones de 1666 .","Noyuhqui ipan nauhtzontli omeppoalli onchicuace xihuitl , mochiuh huei itenyo itetlatemoliz in itech inetenextiliz cenquizca Ichpochtli in itoca Guadalupe . Inin tetlatemoliztli iximacho yuhquin Tlanonotzaliztli ipan 1666 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71671,9064,spanish,nahuatl,"Está tendido sobre unas andas , y lo llevaron en hombros los religiosos de Santo Domingo ; se hicieron plegarias por el arzobispo y virrey , para que Dios nuestro señor lo aliviara y le diera salud , para que no permitiera que muriese .","Y monoltitiuh andasco , quimonapalhuitiaque in Sancto Domingo teopixque , yn icatzinco tlatlatlauhtiloc arçobispo visurrey ynic quimopahtiliz quimoquechiliz totecuiyo Dios , ynic amo quimotlatlatiliz quimomictiliz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71672,9065,spanish,nahuatl,"Estando presentes por testigos los mayorales y mandones deste dicho barrio [ tlaxilacalleque ] Anton Garcia e Elias Baltasar Garcia , Lorenzo Martin , Baltasar Moysen , Antonio Rodriguez , Maria Petronila . E despues de aber concluso el dicho testamento declaró dexava por sus albaceas a Anton Garcia y Miguel Hernandez e Pedro Heliaz e Antonio Rodriguez español y Lorenzo Martin .",Yzcate yn imispan desdicos tlaxillacalaque Aton Garcia Lurenzo Maltin Pedro Elias Palthasal Garcia Palthasal Moysen Anto[n]io Rodriquez Maria Petronila yzcate noyollocacapa niquinnahuatia ynic nopa tlatozque yn itecopa yn anima alvaceas Anton Garcia Miguel Hernandez Pedro Elias A[n]to[n]io Rodriguez españor Lurenzo Maltin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71673,9066,spanish,nahuatl,Si nos hacen el favor les pagamos la yunta .,latečselilia ' intosentabo intihtlaštlawian yunta .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71674,9067,spanish,nahuatl,"Después que los chichimecas aztecas colhuas llegaron y aderezaron el sitio al pie del nopal , dijo Ténoch : ¡ Ay ! , quizá por esto hemos venido padeciendo , por esto se angustió nuestro corazón y nuestro cuerpo .","Auh yn iquac yn ohuacico yn chichimeca yn azteca yn colhuaque , yn iquac yn otlachichiuhque yn tenochtli ytzintla , auh niman ye quitohua yn Tenoch : Yhyoyahué ! , anca yehuatl in ynic otihualnentlamatiaque , ynic otonehuac yn toyollo yn tonacayo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71675,9068,spanish,nahuatl,sus .,ih .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71676,9069,spanish,nahuatl,"Partieron a buscarla , se internaron en el bosque , y encontraron a Xicomoyáhual parada en un árbol ; entonces le dijo Cópil : “ Hija mía , vete con Cuauhtliquetzqui , que es tu tío ” .","Nima ye yc ui canazque , quauitic callaque , quauhtitech moquetzticac yn ichpoch Xicomoyaual ; nima ye quinotza yn ichpoch , quilhuia : “ Nochpotzé , xicuica yn Quauhtliquetzqui , ca ça motla ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71677,9070,spanish,nahuatl,"Si es así me das esperanza pues iremos y huiremos de aquí para no estar en esta cueva , son ricos mis padres fueron hacendados y ahora me trajo este mono .",in lá ohkión tinečmaka esperanzas pus tlyaske wan tičoloske de nikan para a ' mo nikanias iteč inin kweba ne ' watl de rikos ino papanwan oya ' ke asiendados wan asan nečwalikak ini mono .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71678,9071,spanish,nahuatl,no sé cómo se llama el pueblo ...,axnijmati tlake itoka ne altepetl . . .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71679,9072,spanish,nahuatl,Esto era todo con lo que agasajaba a las personas el que iba a hacer este sacrificio .,Ixquich in quitetlauhtiaya tealtiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71680,9073,spanish,nahuatl,"Allá lo abandonó lo que le daba fuerzas ; allá murió , y murieron asimismo sus vasallos .",Yq uncan quicauh yn ixquich cotlatoctiaya ; uncan mic yoan yxquich unca mic yn imaceual .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71681,9074,spanish,nahuatl,allá van,nepa yauij,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71682,9075,spanish,nahuatl,Los mexicas celebraron este acontecimiento con la ofrenda de vidas humanas .,Huei mauhcatlacamictiliztica mexicah quilhuiquixtique inin inteocalchaliz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71683,9076,spanish,nahuatl,¿ Quién lo ha dicho ?,¿ Aquin oconihto ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71684,9077,spanish,nahuatl,. ¿ A dónde iré ? ; A dónde seguiré camino ? El provedor del Tlalocan : llueven los dioses .,". Campa ye nonyaz , camp a ohtli nictocaz ? Aoay Ayao ayao ayao ayao Tlalocan Tlamacazqui quiavi inteteu",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71685,9078,spanish,nahuatl,Y por esto venimos delante la justicia a tratar verdad como lo mandó y murió y lo dimos al fraile frai Bartolome Gonzalez para que el mesmo able por el difunto por aber mucho tiempo que e tratado dello y no se a hecho nada de lo que mandó el difunto .,Ypampa ascan otihuallaque in ixpan justicia ticneltilico yn itlanahuatil omomiquilli oticnonotzque in totatzin fray Bartholome Gonzalez ynic no yehuatl ynpan motlatoltiz yn omomiquilique cenca yehuecauh yn cauhtica tlatolli amo mochihua yn itlanahuatil omomiquili .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71686,9079,spanish,nahuatl,Se da de mayo a septiembre .,Mochiua de mayo a septiembre .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71687,9080,spanish,nahuatl,"Se bate la masa con agua , la manteca y la sal . El frijol , el haba o el arvejón , según lo que se haya elegido , se pone a cocer con sal y cebolla , y ya cocido se muele en el metate o la licuadora o en el molino .","Moatilia in textli ica pitzochiyahuizotl ihuan iztatl ; in etl ahzo ahuax , ahnozo calhuahza , tlein omopehpen . mohuicxitia ica iztatl ihuan xonacatl ; ihcuac inin ye tlahuicxitilli moteci metlapan ahzo ica tepuztlatzoaloni ahnozo texoaloyan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71688,9081,spanish,nahuatl,El fruto se come en salsa y en mole y también es medicinal : se abre y se le pone refino y se lo unta uno en el pecho cuando se tiene fiebre .,In takilot se kikua iuan chiltamoltal uan mole uan no kualtia para pajti : se kiixtapana uan se kitekilia refino uan se moyolixxakualoua ijuak se totonia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71689,9082,spanish,nahuatl,Dixo que este testigo sabe que las casas y tierra sobre que se trata este pleyto fueron de Joan Quauhtzetzeltzin yndio difunto y puede aver treynta años que a visto y presencia de este testigo las vendió a la dicha Angelina de la Cruz por cinco pesos que le pagó en reales .,Oquito in testigo ca uel melaoac yn niquitoa ca uel axcaoa catca in itoca Juan Quauhtzetzeltzin auh ca nixpan yn quinamacac quicohuili yn Angelina de la Cruz yecempoalli onmatlactli xiuitl quimacac macuilli peso .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71690,9083,spanish,nahuatl,"El miércoles 3 de mayo de 1600 , fiesta de la Santa Vera Cruz , llegó la noticia de que el arzobispo don Alonso Fernández de Bonilla había muerto en Perú , y enseguida todas las campanas comenzaron a tocar a muerto ; siguieron tocando por algunos días , y luego se dijo misa por él en la iglesia mayor .","Miércoles a III de mayo de 1600 años , huel ipan yn Sancta Vela Cruz ylhuitzin , yquac acico yn itlahtollo arçobispo don Alonso Fernández Bonilla ynic ompa omomiquilli Perú , auh niman yc peuh in nohuian tzillin campana yn miccatepoztli ; achi quezquilhuitl in tlatzillin , auh çatepan missa ypan mito yn iglesia mayor .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71691,9084,spanish,nahuatl,Cuando salgo ya me voy a cuidar otra vez .,oksepa nikisa yeniaw nitla ' pias .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71692,9085,spanish,nahuatl,El año 4 pedernal se hunde el buque bautizado con el nom bre de Titanic que llevaba 1500 pasajeros a bordo .,"Ipan nahui tecpatl xihuitl mopolactia huei tepozacalli motenehua Titanic , in tlein quimmamaya etzontli oncaxtolpoalli panonime .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71693,9086,spanish,nahuatl,mantienen,intechtekipanouaj,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71694,9087,spanish,nahuatl,Susténtalos .,Xiquintequipano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71695,9088,spanish,nahuatl,Y un cerro como ...,Auh yn tepetl yuhqui . . . . | |,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71696,9089,spanish,nahuatl,"Hay muchas clases de espinosos : una se llama xinolajuits , otra noktauits , da frutos muy grandes , le llaman también machojuits . Otra clase es la de frutos chicos , esta dicen que es el espinoso legítimo . Los frutos son de color verde , solo el xinolajuits da frutos blancos . Viene de dentro de la tierra y brota , luego va creciendo y haciéndose como una candela , luego se amarra sobre algo y trepa , después se tiende para dar frutos . Sus hojas son circulares y rasposas , como con esquinas . Se da en todas partes . Le gustan los lugares fríos . Se siembra y hay que limpiarlo , necesita cuidados .","In miak taman onkak yon uitsti . Seki kiluiaj xinolajuits , seki kiluiaj noktauits , tein uejueyi kiluiaj machojuits , seki yon teltsikitsitsin kiluiaj legítimo uitsti . Nochi mochiua xojxoxoktik , istak mochiuayejua in kiluiaj xinolajuits . Ijuak ualeua ne talijtik keponi uan kemaj ueyi mochiua , kemej eskia se candela mochiujtiuj uan kemaj mopiloua ya itech in teisá uan kemaj kampa tejko ya , peua mouilana ya uan nochi sentakui ya uan motaliIijtiuj ya in uitskonemej . Imaxiujyo yejyeualtik uan maxajxaxakachtik , achi maejeskinajyej . In noyan mochiua uan tauelita mas kampa taseseya . In se kitoka uan no mochipaujtani , kineki maj se kinejmachpiya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71697,9090,spanish,nahuatl,dónde se ha quedado .,cani mocahuac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71698,9091,spanish,nahuatl,"Así en ninguna parte pudieron establecerse , sólo eran arrojados , por todas partes eran perseguidos . Vinieron a salir por Tula , luego por Ichpuchco , Ecatepec , Chiquiuhtepetitlan . Y allí en Chapultepec , allí comenzaron a ser combatidos los mexicas , se les hizo la guerra . Y por eso luego se pasaron los mexicas a Culhuacan .","Ic acan huel motlalique , aoccan huellazaloque : zan nohuian ohualtotocoque . Quizaco in Tulla , quizaco in Ichpuchco , quizaco in Ecatepec , niman Chiquiuhtepetitlan . Auh in uncan in , Chapultepec oncan pehultiloque in mexica in yaochioaloque , auh niman ic onmiquianique in mexica in Colhoacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71699,9092,spanish,nahuatl,Sal al gusto,Iztatl . ixquich in monequiz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71700,9093,spanish,nahuatl,"Porque yo , mis trabajadores van a trabajar aquí ,","Porque nehhua notaquehualhuan nican tequititih ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71701,9094,spanish,nahuatl,que están en el camino ?,ohti yetoqueh ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71702,9095,spanish,nahuatl,"Tierra húmeda ,","talcuechactzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71703,9096,spanish,nahuatl,"— Como no , ya tiene su yerno con que ejemplo groseros si es cierto .",— bueno pus ingeman kikwaske molito niwalas močine ' wa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71704,9097,spanish,nahuatl,"Todo el mundo está mirándolos , colocado al pie del templo .",Mochi tlacatl quim on itta in tlatzintlan mani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71705,9098,spanish,nahuatl,"Entonces ya estábamos libres , trabajábamos .",ikwakon yotikatka libre titekitiske .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71706,9099,spanish,nahuatl,1 pizca de cominos,"Comino , ixquich in quicui tomahpil",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71707,9100,spanish,nahuatl,Todos los días hacía lo menos cuatro excursiones largas sobre los techos de la casa de los vecinos y a los jardines adjuntos,Momoztlatica cana nacpa onyahtinemia inicpac caltepacholli incalhuan in calehcapoh ihuan ipan in nahuac xochimiltin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71708,9101,spanish,nahuatl,"7 Acatl , 43 .","VII Acatl xihuitl , 43 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71709,9102,spanish,nahuatl,He aquí cómo el padre exhorta a su hijo cuando ya se ha casado,Izcatqui in quenin ittatzin quinonotza in itelpuch in ihquac omonamicti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71710,9103,spanish,nahuatl,"Esto fue lo que nos sucedió , lo que vimos , lo que nos causó asombro , tristeza y llanto , lo que padecimos .","Auh yxquich hi yn topa mochiuh , yn tiquitaque yn ticmauizoque yn techocti yn tetlaoculti ynic titlaihiouique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71711,9104,spanish,nahuatl,esos .,inomeh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71712,9105,spanish,nahuatl,"A todas partes iban , pero ningún sitio les gustaba .","Nouian nenque , acan tlaqualitaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71713,9106,spanish,nahuatl,— ¿ Tiene usted reses ?,— ome kokwe ' ti tikimpia ' kineki in edmundo mačtikinkunamakiltiske tikuna makiltiske tle .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71714,9107,spanish,nahuatl,Yo le vi tres veces en la calle .,Nehua yexpa oniquitac ipan ohtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71715,9108,spanish,nahuatl,que subieran al Tepeko [ para llegar al cielo ] .,para tlejko nopa Tepeko .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71716,9109,spanish,nahuatl,"Después se concertaron Tliltecatzin y Cuahuitzatzin ; éste le dijo a su anciano consuegro : Pobrecitos de nuestros hijos Tziuhtecatzin y Matlaltzin ; escucha , ya se están saliendo los calpoleque de Atenco ; se dispersan , como puedes verlo .","Auh niman mononotzque yn Tliltecatzin yhuan yn Quahuitzatzin ; quimolhuique yn ihuan yhuehuepo yn ihuexiuh : Motolinia yn topilhuan yn Tziuhtecatzin yhuan y Matlaltzin ; tla xicmocaquilti , ca ye hualquiça yn calpolleque yn atenca , ca xixini , yhuan ca ye tiquimitta .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71717,9110,spanish,nahuatl,"Sí , le conozco desde hace cinco años . Es un hombre muy correcto y serio . Es un padre modelo y quiere mucho a sus hijos .","Quema , ye macuilxipa niteixmati . In ce yec tlacatzintli . Ce cualli tahtli ihuan miac mopiltlazohtlalo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71718,9111,spanish,nahuatl,"Dijeron que este callejón que antes permaneció cerrado algunos años , después lo abrió Anton de San Francisco apenas hace 5 años que lo abrió , pertenece Anton de San Francisco . Por esto mucho nos convencimos nosotros los alcaldes , por cuya causa ordenamos que así permanesca cerrado como estaba cerrado .",Conitoque ca inin caltzallantli ca yepa tzauhcticatca in yc quezqui xihuitl auh quin yehuatl contlapo in Anton de San Francisco quin ye macuilxihuitl yn ocontlapo ytech pouhtica in Anton de San Francisco yc cenca otoyollopachiuh in tehuantin alcaldesme auh ypanpa yn axcan titlanahuatia zan iuh tzauhctiez in quin inin tzauhticatca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71719,9112,spanish,nahuatl,Por estos mismos años se dedica a la enseñanza y desarrolla sus importantes investigaciones Fray Bernandino de Sahagún .,Zanyeno ihcuac otemachti ihuan oquimochihuili huei itequiuh Teicniuhtzin Bernardino de Sahagún .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71720,9113,spanish,nahuatl,"En el año 12 Calli 1517 fueron derrotados en Ahuayocan los tenochcas , de los cuales murieron 1200 .","Matlactlomome Calli yquac Auayoca yxpoliuhque tenochca , etzontli miquito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71721,9114,spanish,nahuatl,"que la traigan ( aquí ) ,","mah quihualcuitih ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71722,9115,spanish,nahuatl,No se lo dés .,Amo xicmaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71723,9116,spanish,nahuatl,coyotes que vienen del otro lado .,euaj koyome .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71724,9117,spanish,nahuatl,vivan,man nemican,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71725,9118,spanish,nahuatl,"En este año perecieron los de Icpatépec ; también entonces perecieron los de Poctépec , Cozcacuauhtenanco y Metépec , que fueron derrotados en el día 1 Cóhuatl .","Nican ypan in polliuhque yn icpatepeca ; auh no yquac poliuhque poctepeca , cozcaquauhtenanca yuan metepeca , ypan Ce Couatl y poliuhque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71726,9119,spanish,nahuatl,"Entonces , en el año de mil quinientos treinta y uno , apenas a unos cuantos días del mes de diciembre , sucedió que había un individuo de baja categoría , muy pobre , cuyo nombre era Juan Diego , según se dice , originario de Cuautitlán , y en lo tocante a lo espiritual aun todo allá pertenecía a Tlatelolco . Y era sábado muy de madrugada , y venía en pos de lo espiritual y de sus mandatos .","In huel icuac in ipan xiuhitl mil y quinientos y treinta y uno , quin iuh iquezquilhuiyoc in metztli Diziembre , mochiuh oncatca ze mazeuhaltzintli icnotlapaltzintli , itoca catca Juan Diego , iuh mihtoa ompa chaneh catca in Cuauhtitlan , auh in ica teoyotl oc mochompa pouhiya in Tlatëlolco . Auh sabado catca huel oc yohuatzinco , quihualtepotztoccaya in teoyotl ihuan in inetihtitlaniz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71727,9120,spanish,nahuatl,". y aprendían su modo de hablar , con lo cual entraban de incognito , en tal modo que nadie en absoluto se daba cuenta de que eran mexicanos ; se pintaban de rojo la cara .",. iuan quimomachtiaia in intlahtul in ic naualcalaquia zan niman ayac uel quimittaya in azo mexica tlauhtica in mozaia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71728,9121,spanish,nahuatl,"11 Acatl , 1295 .","XI Acatl xihuitl , 1295 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71729,9122,spanish,nahuatl,"Se da solo , si nadie corta su semilla , se desperdicia y allí nace .","Iselti mochiua , amo akaj kitoka , iteyo mauiloua , ompa ixua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71730,9123,spanish,nahuatl,Las muchachas y los muchachos tendrán mucho placer .,In ichpacameh ihuan telpocameh miac pahpaquizqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71731,9124,spanish,nahuatl,". Y cuando ya era el buen signo del día , luego inmediatamente era cuando proseguían de prisa el camino , de modo que pudieran entrar bajo este signo a su casa . No de día , sino de noche , en barcas , venían a entrar presurosos .",. Auh in ye ipan cualli tonalli zan niman hicuac ual totocatiuetzi in ic uel ipan ual calaquia in inchan : amo cemilhuitl zan youaltica in acaltica ual calactiuetzia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71732,9125,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71733,9126,spanish,nahuatl,"Al sexto año de su gobierno , se ataron los años de los mexicas .",E iuh VI xiuitl tlatocanti yn molpili ynxiuh mexica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71734,9127,spanish,nahuatl,"Percibo lo secreto , lo oculto : ¡ Oh vosotros señores ! Así somos , somos mortales de cuatro en cuatro nosotros los hombres , todos habremos de irnos , todos habremos de morir en la tierra .","Zan niccaqui itopyo ipetlacallo , ¡ ah in tepilhuan ! tiyoque timiquini . Timacehualtin , nahui , nahui , in timochi tonyazque , timochi tonmiquizque in tlalticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71735,9128,spanish,nahuatl,ACEDILLO,ISKINADOJXOKOYOLIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71736,9129,spanish,nahuatl,"El lunes 31 de agosto de 1609 , en la ciudad de México Tenochtitlan hubo festejos con corridas de toros frente al cabildo seglar , por la celebración de la fiesta de San Hipólito mártir , patrón de la ciudad de México .","Axcan lunes yc 31 de agosto de 1609 años , yquac oquaquamiminalloc opahpacohuac nican Mexico Tenochtitlan uncan seral quiyahuac ypampatzinco yc quiz yn ilhuitzin Sant Ipólito mártyr patrón yn nican ciudad Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71737,9130,spanish,nahuatl,— Se ponen los otlames se ponen las estacas primero ; se ponen .,— o ' tlame mo : tla ! ia ' istaga ' ti primerito mo : tlalia ' o ' tlame mo : tlalia ' .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71738,9131,spanish,nahuatl,"Mas cuando ya iban en la canoa , los tlatelolcas gritaron : “ ¡ No podemos dejar solo al tenochca , que ha venido a luchar junto a nosotros ! ” .","Ça acaltican untzatzito y : “ Ça aucmo uelli yyoca quintlalia tenochca , y ye iuhqui yequene yc totech moquetzque y necalliztli ! ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71739,9132,spanish,nahuatl,[ El niño ] bajó,Temok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71740,9133,spanish,nahuatl,"Tenía un color blanco , ojos azules y un pelo tan fino como seda y una cola gruesa y tupida con pelo largo","Iztac itohmitl , texoxoctic ixtelolohuan ihuan icuitlapiltomahuac ihuan tlapochintic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71741,9134,spanish,nahuatl,Yo Miguel de los Angeles vecino de San Juan Tecuicaltitlan paresco ante vuestra merced y me postro como ante muy magnifico señor que tiene en guarda este pueblo y ciudad de Mexico por la magestad del rey y por su mandado respondiendo a la demanda de Martin y de sus hijos de la sementera y tierra que está en San Pablo Tlaliztacapan que la pretende diciendo es suya .,Yn nehuatl Miguel de los Angeles nichane Sant Juan Tequicaltitlan mixpantzinco ninopechteca yc tehuatzin cenca timahuiztililoni titlatoani yn tiemopielia altepetl y nican ciudad México yn itencopatzinco rey su magestad nicnanquilia yn itlatol in Franciso Martin yhuan ypilhuan yn ipanpa milli tlalli yn onpa mani Sanct Pablo Tlaliztacapan niquixtoca yn quimotlaltia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71742,9135,spanish,nahuatl,que no la escondan .,mah amo quitatican .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71743,9136,spanish,nahuatl,En nuestra casa tenemos muchas flores de todos los colores .,Tochan tiquinpia miac xochimeh in inochtin tlapaloh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71744,9137,spanish,nahuatl,"Al año siguiente se ataron los años de los mexicas , y éstos construyeron casas .","Yn ixiuh molpili mexinca çano yncexiuhyoc , yn omocaltique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71745,9138,spanish,nahuatl,Sus hojas son lisas y los tallos de sus ramas son delgados .,Ixiujyo maajalaxtik uan ikuoujyo mapijpitsauak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71746,9139,spanish,nahuatl,Los chalcas se pasaron todo el mes de noviembre cortando madera .,Auh ynic nenque yn quauhtecque chalca mochi yn ipan metztli noviembre .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71747,9140,spanish,nahuatl,1 cucharada de sal,Cenxumalli iztatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71748,9141,spanish,nahuatl,"Bebí pulque con hongos , llora mi corazón : sufro y soy un desdichado en la tierra . Me pongo a recordar que no gozo , que no soy feliz . Sólo soy un menesteroso en la tierra .","Oyanoconic in nanacaoctli , ya noyol in choca , nicnotlamti in tlalticpac zan nicotolinia , zan nic hualelnamiqui in ah nahuia ah nihuellamati , on tlalticpac zan ninotolinia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71749,9142,spanish,nahuatl,"11 Calli , 1321 .","XI Calli xihuitl , 1321 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71750,9143,spanish,nahuatl,Se vende mucho en el pueblo .,In semi monamaka xolal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71751,9144,spanish,nahuatl,"Por fin lo comprende mi corazón : escucho un canto , contemplo una flor . ¡ Ojalá no se marchiten !",Quin oc ca tlamati noyollo : yehua niccaqui in cuicatl niquitta in xochitl . Maca in cuetlahuiya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71752,9145,spanish,nahuatl,"Los mexitin adoraban exclusivamente al gran Diablo , a fin de que éste se apiadara de ellos , los ayudara y los salvara , y no permitiera que los mataran y destruyeran a todos , sino que los llevara a otro lugar , para que en otro sitio bueno y apropiado les diera tierras , donde se ocuparían tan sólo en servirlo .","Auh ynin ca huel yehuatl quimocenteotia | | 31r yn huey tlacatecolotl , ma cenca quinmicnelli ma quinpalehui ma quinmaquixti , ynic amo mochtin quinmictizque ynic amo quincenpopolozque , ma cana occeccan quinhuica ma cana cualcan yeccan quintlalmaca , yn oncan cenca quixcahuizque ynic quitlaecoltizque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71753,9146,spanish,nahuatl,Al terminar el corredor .,Campa tlantoc in ixcuaxilancalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71754,9147,spanish,nahuatl,Se da en el monte y también donde es pantanoso .,Mochiua kuoujtajpa uan no kampa achiauit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71755,9148,spanish,nahuatl,Un día fuimos para Uruapan por allá fuimos a dar la vuelta .,se tonali tia ' ke para oroapa ompiko titlamalakačoto .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71756,9149,spanish,nahuatl,La huida general,In chololiztli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71757,9150,spanish,nahuatl,"El martes 24 de marzo de 1615 fueron aprehendidos en Colhuacan cuatro forzados , de los que arriba se dijo que habían huido por el camino mientras los conducían a la China ; regresaban a escondidas y pretendían entrar a México de noche , pero en Colhuacan los descubrió un teniente .","Axcan martes yn ic 24 mani metztli março de 1615 años , ihcuac nahuintin forçados oncan temac huetzico in Culhuacan , yehuantin in tlacpac omoteneuhque yn ohtlipan cholloto in quinhuicaya la China ; auh ic hualmocuepaya çan ichtaca yohualtica yn nican Mexico callaquizquia , oncan quimittac in Culhuacan teniente .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71758,9151,spanish,nahuatl,que les pertenezca .,mah namotech pohui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71759,9152,spanish,nahuatl,". y en qué forma se pone ante la gente el recipiente de la salsa de chile , la canasta de las tortillas ; cómo se da de beber a las personas . Ten buen cuidado de ver quién es el que primeramente se coloca , para que ante la gente se haga la disposición general . Ve muy bien en qué forma se arreglan las cosas . ”",". auh yuh teixpan manalo in mulcaxitl in chiquihuitl , in iuh teamaco . Uel xi motlachielti in catlehoatl achtopa mocui in ic teixpan nequetzalo . Uel xic mottili in iuh tlatecpano . ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71760,9153,spanish,nahuatl,". Y los principales , los magnates llevaban puestas sus chaquetillas , y llevaban cargando sus calabazas para el tabaco ;",. Auh in teteoctin in achcacauhtin ixxixicol in commahaquitiaque iuan imihiyetecon in quimahmamatiaque ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71761,9154,spanish,nahuatl,Es camote ( kamoj ) .,In kamoj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71762,9155,spanish,nahuatl,Hongos “ escobetas ” COCIDOS AL VAPOR,Xelhuaznanacatl IHPOTOCTLAHUICXITILLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71763,9156,spanish,nahuatl,"El martes 15 de febrero de 1600 , el español don Juan Cano de Moteuczoma exhibió a Moteuczomatzin , representado por don Hernando de Alvarado Tezozomoctzin , a quien llevaron en andas y cubierto con un palio , y delante iban danzando hasta llegar frente a palacio ; se presentó ante el virrey , e hicieron fiesta los españoles .","Martes a XV de febrero de 1600 años yn don Juan Gano de Moteuhcçoma español quinexti yn Moteuhcçomatzin catca , ypan quixeuh in don Hernando de Alvarado Teçoçomoctzin , quinapalloque yca andas yhuan balio yc quicaltitiaque , yxpan macehuallotia ynic hualla tecpan quiyahuac ; yxpantzinco necico in visurrey yhuan mahuiltique castilteca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71764,9157,spanish,nahuatl,— Bueno pues cuando haga molito vendré yo también .,— inganin pus in altotonga pero ne ' wa a ' mo nias .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71765,9158,spanish,nahuatl,"porque [ mi hijo ] tiende a escaparse ” , dijo .","para ne kipí para cholos , kiijto .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71766,9159,spanish,nahuatl,"En la ciudad de México a veynte días del mes de mayo de mil quinientos y noventa y dos años , ante el señor don Antonio Baleriano juez goverandor [ F . 12r . ] de la parte de México y su término estando haziendo audiencia pareció otra vez la dicha Mariana natural de San Ipólito Teocaltitlan .",Yn ipan ciudad Mexico a veynte dias del mes de mayo de mil e quinientos noventa y dos años yxpantzinco yehuatzin don Antonio Valeriano juez governador yn nican ypan omoteneuh altepetl Mexico yhuan ynic nohuian ynic tlantica quaxochtli tecuhtlatoloyan moyetzticatca oncan occeppa yxpantzinco necico yn Marianan chane Sanct Ipolito Teocaltitlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71767,9160,spanish,nahuatl,1 kilo de tomate,Ce kilo tomatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71768,9161,spanish,nahuatl,"Otra razón por la que sólo se puso a un tlatohuani en Tzacualtitlan Tenanco fue porque la población estaba muy disminuida , pues cuando Huehue Moteuczoma Ilhuicaminatzin fue a combatirlos murieron muchos en la guerra ; a otros muchos se los llevaron consigo los tlatoque Cuauhtlehuanitzin Tlailotlacteuctli y Popocatzin Atlauhtecatlteuctli cuando huyeron a Huexotzinco ; y otros muchos macehuales se habían dispersado entre los pueblos vecinos ; y como Tzacualtitlan Tenanco quedó reducido a un pequeño pueblo , se puso allí sólo a un tlatohuani .","Auh | | 107v no yehica ynic ça ce motlalli tlahtohuani Tzaqualtitlan Tenanco ypampa yn tlacoxeliuh macehualli , yn iquac ompa yc tepehuato yn Huehue Moteuhcçoma Ylhuicaminatzin yxquich yn yaopan mic ; auh no yxquich yn quinhuicaque tlahtoque Quauhtlehuanitzin Tlayllotlacteuhctli yhuan Popocatzin Atlauhtecatlteuhctli ynic ompa yaque Huexotzinco ; auh no yxquich yn campa tepan moyahuac macehualli yn altepetlipan yaque ; auh ca ça yuhqui yn altepetepiton yc onmotlalli Tzaqualtitlan Tenanco , ynic ca ce tlahtohuani ommotlalli oncan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71769,9162,spanish,nahuatl,"El miércoles , víspera de la fiesta de San Andrés apóstol , la cual cayó en jueves 30 de noviembre , se dio posesión a los religiosos de San Francisco de la iglesia de San Juan , y en la fiesta de San Andrés se dijo allí misa , y asimismo se les dio la iglesia de Santa María en Cuepopan ; quien les dio posesión fue el alcalde de corte Cervantes .","Auh yn iquac miércoles yn ipan yvisperastzin Sant Andrés apóstol , juebes a XXX de noviembre , yquac omacoque yn Sant Francisco teopixque possesión ynic huel imaxca yez teocalli Sant Juan , auh y uel ipan ilhuitzin Sant Andrés oncan missa mito , yhuan Sancta María Cuepopan ; yn oquinmacac possesión alcalde de corte Servandes .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71770,9163,spanish,nahuatl,...,. . . xiuhtica ynic tetlan hualcallaque . . . quitillique yn mexica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71771,9164,spanish,nahuatl,"Como arriba se dijo , todos los habitantes de los alrededores estuvieron trabajando mientras duró la obra ; pero los mexicas no fueron a prestar servicio con los demás , porque tuvieron que trabajar en la propia ciudad de México .","Auh ye omito tlacpac , mochintin oncan tequitico yn altepehuaque yn techyahuallotoque yn ipan ixquichcauh nemohuac ; auh amo tehuanme ompa otequitito yn mexica , çan nican Mexico ochichiuhque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71772,9165,spanish,nahuatl,¡ Tráiganla !,¡ Xichualcuican !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71773,9166,spanish,nahuatl,señálenos usted el día dijo mi padre diga usted cuándo vendremos a saber cuándo quiere usted que se haga la fiesta de la boda,xitechmotonalquechili omihtilhui notahtzin ximotenehui quemman tihuallazque ticmatiquihue quemman timonequiltia mochihuaz in nenamictilizilhuitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71774,9167,spanish,nahuatl,"El mismo viernes santo , por la tarde , salió de la iglesia de Santo Domingo la procesión que cada año se suele hacer para sepultar la imagen de Dios nuestro señor muerto , la cual pertenece a los españoles y ellos la llevan .","Auh yhuan yn axcan ypan in omoteneuh viernes sancto yn oncan teopan Sancto Domingo yc oquixohuac ynic otlayahua - | | 214 - loloc teotlac , yn iuh mochipa mochiuhtiuh cecexiuhtica , ynic oquimotoquillique yn imiquilizyxiptlatzin totecuiyo Dios , yn intech ponhui ynic ompa quiça españoles .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71775,9168,spanish,nahuatl,"Y este hueitlatohuani , aunque ya estaba pereciendo la gran ciudad de Tollan , no abandonó enseguida la ciudad , sino que se quedó allí todavía 11 años , junto con otros muchos de sus macehuales toltecas .","Auh ynin huey tlahtohuani , macihui ye popolihuia yn huey altepetl Tullam , amo yciuhca quicauh yn altepetl , ca oc omatlactloncexiuhti yn oncan y mochintin yn occequintin ymacehualhuan tulteca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71776,9169,spanish,nahuatl,allí arriba ha subido .,noponi iixko tlejkotok .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71777,9170,spanish,nahuatl,¿ dónde vamos a agarrar esa silla ? ”,"kani tijkuise nopa siya ? Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71778,9171,spanish,nahuatl,Mi primo es un hombre joven y alto .,Noancaienin ce telpocatl ihua huehcapa tlacatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71779,9172,spanish,nahuatl,"Como nuestro jardín y el patio son grandes , necesitamos siempre un perro .","Quenin toxochimilian itualli huehueyintin , nochipa totechmonequi cente chichiton",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71780,9173,spanish,nahuatl,“ ¿ Dónde consigue mi hermana los pescados,Kani kinkui ne michime para ne techmaka ne,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71781,9174,spanish,nahuatl,alguno,aca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71782,9175,spanish,nahuatl,"Y en la izquierda sostiene el cestecillo : va bien lleno de tamales : no por su borde lo toma , sino también en la medianía de la palma de su mano lo para .","Auh in iopuchcopa ompa quitquitiuh in chiquihuitl : uel tentiuh in tamalli : amo itenco in cana , zan no imacpal nepantla in quiquetza chiquihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71783,9176,spanish,nahuatl,Serían . Estarían .,Yezquiah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71784,9177,spanish,nahuatl,"En este mismo día sábado fue sepultado el cuerpo del arriba mencionado don Antonio Cortés Totoquihuaztli el Joven , gobernador de Tlacopan , quien dejó dos hijas pequeñas ; este tlatohuani descendía de los tlatoque que gobernaron en Tlacopan desde que se fundó aquel tlatocáyotl .","Auh çanno yhcuac yn yn ipan omoteneuh cemilhuitl sábado yn otococ ynacayotzin yn omoteneuh tlacpac don Antonio Cortés Totoquihuaztli telpochtli Tlacopan governador catca , auh çan omentin çihuatzitzinti tepitzitzin yn ipilhuantzitzinhuan oquincauhtia ; ynin tlahtohuani huel oc yehuantin yntechpa oquiçaco yn izquintin otlahtocatico tlahtoque Tlacopa , ynic ompa hualtzintitica oncan tlahtocayotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71785,9178,spanish,nahuatl,"“ Y tú , Temíllotl , confiesa a cuántos teules mataste ” .","“ Auh yn tehuatl , Temillo , melahuac xicmocuiti quezqui huel otiquinpopolo teteo ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71786,9179,spanish,nahuatl,hacer lumbre .,motlipichise .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71787,9180,spanish,nahuatl,"Cuando llegó Coxcoxtli , estaban para ofrendar a los cautivos xochimilcas , a quienes habían puesto en el centro ; después de que bajó una figura de tzohualli , y también la xiuhcóhuatl , subieron a los xochimilcas , que fueron sacrificados .","Auh yn oya Cuxcuxtli omanaloque y xochmilca , uel tlanepantla yn quitlalique ; nima ye yc ualtemo tetztzoualli , nima ye yc ualtemo xiuhcouatl , nima ye yc tetlecauillo , nima ye yc miqui y xochmilca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71788,9181,spanish,nahuatl,DIALOGO,TENONOTZALLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71789,9182,spanish,nahuatl,El se portó muy bien con nosotros .,Yehua tohuan cualli oyec .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71790,9183,spanish,nahuatl,Bueno . En ese tren vamos a partir mañana .,Cualica . Ipan inon tepozihpotocalmimilol moztla tiquizazqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71791,9184,spanish,nahuatl,"También en este año de 4 Tochtli se enseñoreó como tlatohuani de Tzacualtitlan Tenanco Amaquemecan Cuauhtlehuanitzin Tlailotlacteuctli , el cual era hijo de Itztlotzin Tlailotlacteuctli ; le correspondía gobernar al primogénito Huehue Chimalpahíntzin , pero fue desechado , y por eso se le conoce como Huehue Chimalpahíntzin Mocauhqui .","Auh çano ypan in yn IIII Tochtli xihuitl y motlahtocatlalli Quauhtlehuanitzin Tlayllotlacteuhctli tlahtohuani Tzaqualtitlan Tenanco Amaquemecan , ynin ypiltzin yn Itztlotzin Tlayllotlacteuhctli ; auh yehuatl tlahtocatizquia yn inyacapan yn itoca Huehue Chimalpahintzin , auh çan mocauh , ynic mitohua motenehua Huehue Chimalpahintzin Mocauhqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71792,9185,spanish,nahuatl,"Conoce los colores , los aplica , sombrea ; dibuja los pies , las caras , traza las sombras , logra un perfecto acabado .","Tlatlapalpoani , tlatlapalaquiani , tlacehuallotiani , tlacxitiani , tlaxayacatiani , tlatzontiani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71793,9186,spanish,nahuatl,ALAUAKSEKNANAKAT,ALAUAKSEKNANAKAT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71794,9187,spanish,nahuatl,En este año los mexicas llegaron a Apazco .,Nican ypan in oncan ahcico yn mexica yn Apazco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71795,9188,spanish,nahuatl,vamos a colgarla afuera,tijuiyonise ne kalteno,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71796,9189,spanish,nahuatl,"¿ Qué ha hecho Ud . toda la semana , que no le he visto ?",¿ Tlen otimaiti nochi in cemana ca amo otimitznotilli ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71797,9190,spanish,nahuatl,"A los 25 años de su gobierno , los mexicas se unoaconejaron ; entonces fueron llevados como esclavos , con colleras de madera .",E yuh XXV xiuitl tlantocanti yn mocentechuique mexica ; e yquac yn quauhtica anotiaque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71798,9191,spanish,nahuatl,"Respondió el sacerdote encargado de estudiar y recortar los papeles : “ Señores , escuchadme : ¿ Qué podemos decir ? Faltan sólo cuatro días para que se cumplan 80 .","Conitoa teua amatlamatqui amatequi : “ Nopilçinçiné , ma xicmocaquitica : ‘Tley nel tiquitozque ? Ca ça nauilhuitl yn titlanapoualtizque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71799,9192,spanish,nahuatl,después,Zatepan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71800,9193,spanish,nahuatl,"Has venido en conjunto tú todo , tú cuanto hay habitante de la ciudad , tú traficante , tú comerciante recatado ;",Ca oticenquizaco in ye tixquich in ye timochin in taua in titepeua in tipuchtecatl in toztomecatl ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71801,9194,spanish,nahuatl,Yo soy el guerrero y ticomécatl Chichilcuáhuitl ” .,Niyaotequiua niticomecatl Chichilquauitl ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71802,9195,spanish,nahuatl,"¿ Brillará el Sol , amanecerá ?","¿ Tonaz , tlathuiz ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71803,9196,spanish,nahuatl,"No se da siempre , a veces nada mas .","Amo okachi mochiua , keman ueli saj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71804,9197,spanish,nahuatl,ahora ya vamos a desaparecer,namantsi ya tipoliuiseya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71805,9198,spanish,nahuatl,los tengo muy ampulados,tlauel niesayopopotik,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71806,9199,spanish,nahuatl,"Han pasado 169 años desde que , en el año 13 Técpatl , 1440 , murió el señor Itzcohuatzin , tlatohuani de Tenochtitlan , que gobernó durante 14 años ; y luego , en ese mismo año , se enseñoreó el señor Huehue Moteuczoma Ilhuicamina Chalchiuhtlatónac como tlatohuani de Tenochtitlan .","Auh yhuan ye chicuepohualxihuitl ypan chiuhcnauhxihuitl yn ipan XIII Tecpatl xihuitl , 1440 años , in omomiquilli tlacatl Ytzcohuatzin tlahtohuani catca Tenochtitlan , yn tlahtocat matlactlonnahui xihuitl ; auh çan niman iquac yn ipan omoteneuh xihuitl yn motlahtocatlalli yn tlacatl Huehue Moteuhcçoma Ylhuicamina Chalchiuhtlatonac tlahtohuani Te - | | 88 - nochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71807,9200,spanish,nahuatl,"Y salió de ellas ( un español ) yerno de Anton Josephe ( yndio ) y le dixo que mirava a las dichas casas y este testigo le respondió que las queria conprar a Joan de Escalante el qual le respondió que no las podía vender el dicho Joan de Escalante porque no heran suyas , sino de su muger .",Niman ocualquiz yn ymon Antonio Josephe onechilhui tlein ticmottililia calli oniquilhui ca niccohuilia yn Juan de Escalante niman onechnanquili onechilhui tleyen in quinamacaz Juan de Escalante cuix yaxca ytlatqui ca yaxca yn inamic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71808,9201,spanish,nahuatl,"Nunca antes se había visto en México que un presidente u oidor se hiciera clérigo , como ocurrió con el dicho don Pedro de Otálora , mas no por eso dejó su oficio como presidente de la Audiencia Real , pues así lo dispuso el rey nuestro señor que está en España .","Yn ayc yuhqui oyttoc nican Mexico ce pressidente ahnoço oydor omochiuh clérigo , yn iuh yehuatzin omochiuhtzinoco omoteneuhtzino don Pedro de Otálora , yhuan amo yc quimocahuilli yn itequitzin ynic pressidente mochiuhtzinotica | | 203 Audiencia Real , yuh quimonequiltia yn tohueytlahtocatzin moyetztica España .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71809,9202,spanish,nahuatl,Ustedes se enojan que estamos [ viviendo ],Omojuanti ininkualanij para sansejko,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71810,9203,spanish,nahuatl,"En este año terminó en Colhuacan el gobierno de los cuauhtlatoque , que duró 36 años ; y enseguida se enseñoreó Chalchiuhtlatónac como tlatohuani de Colhuacan , en el año 4 Técpatl , 1236 .","Nican ypan in tzonquiçaco ynic quauhtlatolloc yn Colhuacan , ynic ye mochi quauhtlatolloc cenpohualxihuitl oncaxtolli | | 74r yhuan ce xihuitl ; auh niman yc omotlahtocatlalli yn itoca Chalchiuhtlatonac yn Colhuacan tlahtohuani ipan in IIII Tecpatl xihuitl , 1236 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71811,9204,spanish,nahuatl,"Su mujer no se hallaba presente , pero cuando le fueron a decir y ella supo lo que le habían hecho a su marido , se enojó mucho y se afligió porque lo habían azotado , y luego se fue a quejar ante la Audiencia Real .","Auh yn icihuauh amo yxpan , auh yn ihquac oylhuiloc yn oquimatqui yn iuhqui ypan omochiuh ynamic , yc cenca cuallan motequipacho yn mecahuitecoc , ynic niman ypampa Audiencia Real omoteylhuito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71812,9205,spanish,nahuatl,De veras,Nelí,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71813,9206,spanish,nahuatl,Se da en la milpa .,Mochiua kampa milaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71814,9207,spanish,nahuatl,Ysestando en las mismas tierras todos principales [ tlahtoque ] mandaron que luego contasen y asi se contaron y midieron con la braza y medida de tierras [ tlalquauitl ] y allaron ducientas y beinte brazas que llegaron hasta dondesta el agua ques hacia el nacimiento del sol que se enpesaron a medir desde las tierras que eran de don Martin Hernandez .,Auh ynique ye oncan momaniltia milpan in tlatoque niman quimitalhuique mamopohua auh niman mopouh y nica tlalquahuitl yn mocenpouh matlacpoalli ompa ypan cenpoalli ompa acito yn atl oncan quiza tonatiuh yquizayanpahuic ytechman yn imil catca don Martin Hernandez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71815,9208,spanish,nahuatl,¿ cómo habrá de verme mi compañero de placer ?,¿ quen nechittaz in noyecol ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71816,9209,spanish,nahuatl,Un cuartillo de amaranto apostaron .,Se kuartiya uajtli kamotlani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71817,9210,spanish,nahuatl,"7 Técpatl , 1512 .","VII Tecpatl xihuitl , 1512 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71818,9211,spanish,nahuatl,"Este papel no lo confirmó nuestro señor el virrey don Antonio de Mendoza ; pero en la relación podrá verse cómo merecieron sus tierras Atonaltzin , Tliltecatzin , Cuahuitzatzin de Tenanco , e Itzcuauhtzin , porque ellos ganaron toda la región de los dos montes blancos y largos , el Popocatépetl , Tlamácaz , Ithualco , Xaltépetl , Ixmatlatépetl , Cuapotzalli , Quetzaltépetl , y asimismo otros parajes , bajando por Ilámac y Tequixquitlalpan .","8v Amatl yni amo tlachicahuilili in tohuey tlatocazin bizorrey don Antonio de Mendoza ; ihua yn quename necitiuh inpan in relación in tlalmaseuhqui in Atonalzin yhua in Tliltecazin ihua in Tenanco Quahuizazin ihua Izquauhzin , ca mochi oquitlaque yn ome tetepe istaque huehueitlaztique , Popotepetl , Tlamacas , Ithualco , Xaltepetl , Ixmatlatepetl , Quapozali , Quezaltepetl , yhua ocsequi paraxes , temo ic Ilamac ic Tequixquitlalpa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71819,9212,spanish,nahuatl,Yo pienso que es frío .,Nikixejekoua ne sesek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71820,9213,spanish,nahuatl,"al joven fuerte , al dueño de los escudos de tigre que ha regresado .","Yn tlahpaliuhquetl , ocelochimalequemocuenpani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71821,9214,spanish,nahuatl,"La tamalayoj , esa se deshace mucho , hasta su cáscara , al hervirla .","Tamalayoj , yejua yon yek pati in ieuayo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71822,9215,spanish,nahuatl,"Los dichos religiosos regían a los mexicas atzacualcas , y de su voluntad los religiosos carmelitas dejaron a los naturales .","Yehuantzitzin quinmopachilhuiaya yn omoteneuhtzinoque teopixque inn omoteneuhque mexica atzaqualca , auh çan yehuantzitzin yyollocacopatic yn omoteneuhtzinoque teopixque calmenitas ynic quinmocahuillique macehualtin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71823,9216,spanish,nahuatl,El ha visto la misma ciudad,Yehua yoquitac zan yeyehu hueyi al tepetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71824,9217,spanish,nahuatl,dos veces me sorprendieron con ellas las muchachas cuandoplaticábamos una vez di como prenda mi cobija cuando mis padres supieron esto se indignaron y más cuando a ellos llegó el chisme de que con otra muchacha 10 mismo me había ocurrido pero con ésta sólo di como prenda dinero también se supo de que ya entraba yo a su casa de que ya era yo novio oficial,oppa onechahcihqueh intloe otitononotztaya ceppa oninoprendahti ca notima iheuae notahtzitzihuan inin omomaehitihqueh omotlahuelcuitihqueh ihuan oeachi iheuae intechtzinco oahcic in tlahtolli in itloe occente ichpocatl ihcatic nopan omochiuh yece icanin zan ica tomin oninoprendahti no omahmachix ye iehan oncalaquia ihcuac onicnequia ninocetiliz itloc inin ammo oquinec ye achto onitetlatlauhti ihuan axcanocceppa ammo nitlaahcicamatia tlen quinequi inintin oniquihto intla ammo nechnequi cualli ca iammo niquinchihualtizl icanin ammonitlapoloz nitlaixtemoz occeccan izan nicnequi ce tlahtolli ihuan intlacammo ammol,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71825,9218,spanish,nahuatl,Y ya no se ve .,Uan ayok nesi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71826,9219,spanish,nahuatl,solo se hizo .,iselti mochijki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71827,9220,spanish,nahuatl,pasaron varios meses luego conocí a quÍen vino a hacerse mimujer una muchacha aún chiquilla sólo tenía 16 años y yo el doble ahora sÍ ya estaba feliz,opanoque miec metztli quintepan onicmiximachili ahquin omochiuhtzinoco in nocihuahuahtzin in ayammo mahcie in ichpocatl zan caxtolli ce xihuitl in oquipiaya ihuan nehuatl ioppa ixquich axcan quema ye nipahpaqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71828,9221,spanish,nahuatl,E ahora la muger que del dicho mi cuñado llamada Maria Tiacapan mi cuñada se me quiere quedar y alzar con las dichas mis casas diziendo el dicho su marido que heran suyas no siendo así por esto pido se me haga justicia .,Auh yn yehuatl nomiccahue[zhua]tzin in itoca Maria Tiacapan yequi mocaltia quitohua ca ye onechilhuitia y nonamic hocatca ca naxca ca nocal yxquichi inic niquitlani justicia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71829,9222,spanish,nahuatl,"Artículo 41 . - El pueblo ejerce su soberanía por medio de los Poderes de la Unión , en los casos de la competencia de éstos , y por los de los Estados , en lo que toca a sus regímenes interiores , en los términos respectivamente establecidos por la presente Constitución Federal y las particulares de los Estados , las que en ningún caso podrán contravenir las estipulaciones del Pacto Federal . La renovación de los poderes Legislativo y Ejecutivo se realizará mediante elecciones libres , auténticas y periódicas , conforme a las siguientes bases : I . Los partidos políticos son entidades de interés público ; la ley determinará las normas y requisitos para su registro legal y las formas específicas de su intervención en el proceso electoral . Los partidos políticos nacionales tendrán derecho a participar en las elecciones estatales , municipales y del Distrito Federal . Los partidos políticos tienen como fin promover la participación del pueblo en la vida democrática , contribuir a la integración de la representación nacional y como organizaciones de ciudadanos , hacer posible el acceso de éstos al ejercicio del poder público , de acuerdo con los programas , principios e ideas que postulan y mediante el sufragio universal , libre , secreto y directo . Sólo los ciudadanos podrán formar partidos políticos y afiliarse libre e individualmente a ellos ; por tanto , quedan prohibidas la intervención de organizaciones gremiales o con objeto social diferente en la creación de partidos y cualquier forma de afiliación corporativa . Las autoridades electorales solamente podrán intervenir en los asuntos internos de los partidos políticos en los términos que señalen esta Constitución y la ley . II . La ley garantizará que los partidos políticos nacionales cuenten de manera equitativa con elementos para llevar a cabo sus actividades y señalará las reglas a que se sujetará el financiamiento de los propios partidos y sus campañas electorales , debiendo garantizar que los recursos públicos prevalezcan sobre los de origen privado . El financiamiento público para los partidos políticos que mantengan su registro después de cada elección , se compondrá de las ministraciones destinadas al sostenimiento de sus actividades ordinarias permanentes , las tendientes a la obtención del voto durante los procesos electorales y las de carácter específico . Se otorgará conforme a lo siguiente y a lo que disponga la ley : a ) El financiamiento público para el sostenimiento de sus actividades ordinarias permanentes se fijará anualmente , multiplicando el número total de ciudadanos inscritos en el padrón electoral por el sesenta y cinco por ciento del salario mínimo diario vigente para el Distrito Federal . El treinta por ciento de la cantidad que resulte de acuerdo a lo señalado anteriormente , se distribuirá entre los partidos políticos en forma igualitaria y el setenta por ciento restante de acuerdo con el porcentaje de votos que hubieren obtenido en la elección de diputados inmediata anterior . b ) El financiamiento público para las actividades tendientes a la obtención del voto durante el año en que se elijan Presidente de la República , senadores y diputados federales , equivaldrá al cincuenta por ciento del financiamiento público que le corresponda a cada partido político por actividades ordinarias en ese mismo año ; cuando sólo se elijan diputados federales , equivaldrá al treinta por ciento de dicho financiamiento por actividades ordinarias . c ) El financiamiento público por actividades específicas , relativas a la educación , capacitación , investigación socioeconómica y política , así como a las tareas editoriales , equivaldrá al tres por ciento del monto total del financiamiento público que corresponda en cada año por actividades ordinarias . El treinta por ciento de la cantidad que resulte de acuerdo a lo señalado anteriormente , se distribuirá entre los partidos políticos en forma igualitaria y el setenta por ciento restante de acuerdo con el porcentaje de votos que hubieren obtenido en la elección de diputados inmediata anterior . La ley fijará los límites a las erogaciones en los procesos internos de selección de candidatos y las campañas electorales de los partidos políticos . La propia ley establecerá el monto máximo que tendrán las aportaciones de sus simpatizantes , cuya suma total no podrá exceder anualmente , para cada partido , al diez por ciento del tope de gastos establecido para la última campaña presidencial ; asimismo ordenará los procedimientos para el control y vigilancia del origen y uso de todos los recursos con que cuenten y dispondrá las sanciones que deban imponerse por el incumplimiento de estas disposiciones . De igual manera , la ley establecerá el procedimiento para la liquidación de las obligaciones de los partidos que pierdan su registro y los supuestos en los que sus bienes y remanentes serán adjudicados a la Federación . III . Los partidos políticos nacionales tendrán derecho al uso de manera permanente de los medios de comunicación social . Apartado A . El Instituto Federal Electoral será autoridad única para la administración del tiempo que corresponda al Estado en radio y televisión destinado a sus propios fines y al ejercicio del derecho de los partidos políticos nacionales , de acuerdo con lo siguiente y a lo que establezcan las leyes : a ) A partir del inicio de las precampañas y hasta el día de la jornada electoral quedarán a disposición del Instituto Federal Electoral cuarenta y ocho minutos diarios , que serán distribuidos en dos y hasta tres minutos por cada hora de transmisión en cada estación de radio y canal de televisión , en el horario referido en el inciso d ) de este apartado ; b ) Durante sus precampañas , los partidos políticos dispondrán en conjunto de un minuto por cada hora de transmisión en cada estación de radio y canal de televisión ; el tiempo restante se utilizará conforme a lo que determine la ley ; c ) Durante las campañas electorales deberá destinarse para cubrir el derecho de los partidos políticos al menos el ochenta y cinco por ciento del tiempo total disponible a que se refiere el inciso a ) de este apartado ; d ) Las transmisiones en cada estación de radio y canal de televisión se distribuirán dentro del horario de programación comprendido entre las seis y las veinticuatro horas ; e ) El tiempo establecido como derecho de los partidos políticos se distribuirá entre los mismos conforme a lo siguiente : el treinta por ciento en forma igualitaria y el setenta por ciento restante de acuerdo a los resultados de la elección para diputados federales inmediata anterior ; f ) A cada partido político nacional sin representación en el Congreso de la Unión se le asignará para radio y televisión solamente la parte correspondiente al porcentaje igualitario establecido en el inciso anterior , y g ) Con independencia de lo dispuesto en los apartados A y B de esta base y fuera de los periodos de precampañas y campañas electorales federales , al Instituto Federal Electoral le será asignado hasta el doce por ciento del tiempo total de que el Estado disponga en radio y televisión , conforme a las leyes y bajo cualquier modalidad ; del total asignado , el Instituto distribuirá entre los partidos políticos nacionales en forma igualitaria un cincuenta por ciento ; el tiempo restante lo utilizará para fines propios o de otras autoridades electorales , tanto federales como de las entidades federativas . Cada partido político nacional utilizará el tiempo que por este concepto le corresponda en un programa mensual de cinco minutos y el restante en mensajes con duración de veinte segundos cada uno . En todo caso , las transmisiones a que se refiere este inciso se harán en el horario que determine el Instituto conforme a lo señalado en el inciso d ) del presente Apartado . En situaciones especiales el Instituto podrá disponer de los tiempos correspondientes a mensajes partidistas a favor de un partido político , cuando así se justifique . Los partidos políticos en ningún momento podrán contratar o adquirir , por sí o por terceras personas , tiempos en cualquier modalidad de radio y televisión . Ninguna otra persona física o moral , sea a título propio o por cuenta de terceros , podrá contratar propaganda en radio y televisión dirigida a influir en las preferencias electorales de los ciudadanos , ni a favor o en contra de partidos políticos o de candidatos a cargos de elección popular . Queda prohibida la transmisión en territorio nacional de este tipo de mensajes contratados en el extranjero . Las disposiciones contenidas en los dos párrafos anteriores deberán ser cumplidas en el ámbito de los estados y el Distrito Federal conforme a la legislación aplicable . Apartado B . Para fines electorales en las entidades federativas , el Instituto Federal Electoral administrará los tiempos que correspondan al Estado en radio y televisión en las estaciones y canales de cobertura en la entidad de que se trate , conforme a lo siguiente y a lo que determine la ley : a ) Para los casos de los procesos electorales locales con jornadas comiciales coincidentes con la federal , el tiempo asignado en cada entidad federativa estará comprendido dentro del total disponible conforme a los incisos a ) , b ) y c ) del apartado A de esta base ; b ) Para los demás procesos electorales , la asignación se hará en los términos de la ley , conforme a los criterios de esta base constitucional , y c ) La distribución de los tiempos entre los partidos políticos , incluyendo a los de registro local , se realizará de acuerdo a los criterios señalados en el apartado A de esta base y lo que determine la legislación aplicable . Cuando a juicio del Instituto Federal Electoral el tiempo total en radio y televisión a que se refieren este apartado y el anterior fuese insuficiente para sus propios fines o los de otras autoridades electorales , determinará lo conducente para cubrir el tiempo faltante , conforme a las facultades que la ley le confiera . Apartado C . En la propaganda política o electoral que difundan los partidos deberán abstenerse de expresiones que denigren a las instituciones y a los propios partidos , o que calumnien a las personas . Durante el tiempo que comprendan las campañas electorales federales y locales y hasta la conclusión de la respectiva jornada comicial , deberá suspenderse la difusión en los medios de comunicación social de toda propaganda gubernamental , tanto de los poderes federales y estatales , como de los municipios , órganos de gobierno del Distrito Federal , sus delegaciones y cualquier otro ente público . Las únicas excepciones a lo anterior serán las campañas de información de las autoridades electorales , las relativas a servicios educativos y de salud , o las necesarias para la protección civil en casos de emergencia . Apartado D . Las infracciones a lo dispuesto en esta base serán sancionadas por el Instituto Federal Electoral mediante procedimientos expeditos , que podrán incluir la orden de cancelación inmediata de las transmisiones en radio y televisión , de concesionarios y permisionarios , que resulten violatorias de la ley . IV . La ley establecerá los plazos para la realización de los procesos partidistas de selección y postulación de candidatos a cargos de elección popular , así como las reglas para las precampañas y las campañas electorales . La duración de las campañas en el año de elecciones para Presidente de la República , senadores y diputados federales será de noventa días ; en el año en que sólo se elijan diputados federales , las campañas durarán sesenta días . En ningún caso las precampañas excederán las dos terceras partes del tiempo previsto para las campañas electorales . La violación a estas disposiciones por los partidos o cualquier otra persona física o moral será sancionada conforme a la ley . V . La organización de las elecciones federales es una función estatal que se realiza a través de un organismo público autónomo denominado Instituto Federal Electoral , dotado de personalidad jurídica y patrimonio propios , en cuya integración participan el Poder Legislativo de la Unión , los partidos políticos nacionales y los ciudadanos , en los términos que ordene la ley . En el ejercicio de esta función estatal , la certeza , legalidad , independencia , imparcialidad y objetividad serán principios rectores . El Instituto Federal Electoral será autoridad en la materia , independiente en sus decisiones y funcionamiento y profesional en su desempeño ; contará en su estructura con órganos de dirección , ejecutivos , técnicos y de vigilancia . El Consejo General será su órgano superior de dirección y se integrará por un consejero Presidente y ocho consejeros electorales , y concurrirán , con voz pero sin voto , los consejeros del Poder Legislativo , los representantes de los partidos políticos y un Secretario Ejecutivo ; la ley determinará las reglas para la organización y funcionamiento de los órganos , así como las relaciones de mando entre éstos . Los órganos ejecutivos y técnicos dispondrán del personal calificado necesario para prestar el servicio profesional electoral . Una Contraloría General tendrá a su cargo , con autonomía técnica y de gestión , la fiscalización de todos los ingresos y egresos del Instituto . Las disposiciones de la ley electoral y del Estatuto que con base en ella apruebe el Consejo General , regirán las relaciones de trabajo con los servidores del organismo público . Los órganos de vigilancia del padrón electoral se integrarán mayoritariamente por representantes de los partidos políticos nacionales . Las mesas directivas de casilla estarán integradas por ciudadanos . El consejero Presidente durará en su cargo seis años y podrá ser reelecto una sola vez . Los consejeros electorales durarán en su cargo nueve años , serán renovados en forma escalonada y no podrán ser reelectos . Según sea el caso , uno y otros serán elegidos sucesivamente por el voto de las dos terceras partes de los miembros presentes de la Cámara de Diputados , a propuesta de los grupos parlamentarios , previa realización de una amplia consulta a la sociedad . De darse la falta absoluta del consejero Presidente o de cualquiera de los consejeros electorales , el sustituto será elegido para concluir el periodo de la vacante . La ley establecerá las reglas y el procedimiento correspondientes . El consejero Presidente y los consejeros electorales no podrán tener otro empleo , cargo o comisión , con excepción de aquellos en que actúen en representación del Consejo General y de los que desempeñen en asociaciones docentes , científicas , culturales , de investigación o de beneficencia , no remunerados . La retribución que perciban será igual a la prevista para los Ministros de la Suprema Corte de Justicia de la Nación . El titular de la Contraloría General del Instituto será designado por la Cámara de Diputados con el voto de las dos terceras partes de sus miembros presentes a propuesta de instituciones públicas de educación superior , en la forma y términos que determine la ley . Durará seis años en el cargo y podrá ser reelecto por una sola vez . Estará adscrito administrativamente a la presidencia del Consejo General y mantendrá la coordinación técnica necesaria con la entidad de fiscalización superior de la Federación . El Secretario Ejecutivo será nombrado con el voto de las dos terceras partes del Consejo General a propuesta de su Presidente . La ley establecerá los requisitos que deberán reunir para su designación el consejero presidente del Consejo General , los consejeros electorales , el Contralor General y el Secretario Ejecutivo del Instituto Federal Electoral ; quienes hayan fungido como consejero Presidente , consejeros electorales y Secretario Ejecutivo no podrán ocupar , dentro de los dos años siguientes a la fecha de su retiro , cargos en los poderes públicos en cuya elección hayan participado . Los consejeros del Poder Legislativo serán propuestos por los grupos parlamentarios con afiliación de partido en alguna de las Cámaras . Sólo habrá un Consejero por cada grupo parlamentario no obstante su reconocimiento en ambas Cámaras del Congreso de la Unión . El Instituto Federal Electoral tendrá a su cargo en forma integral y directa , además de las que le determine la ley , las actividades relativas a la capacitación y educación cívica , geografía electoral , los derechos y prerrogativas de las agrupaciones y de los partidos políticos , al padrón y lista de electores , impresión de materiales electorales , preparación de la jornada electoral , los cómputos en los términos que señale la ley , declaración de validez y otorgamiento de constancias en las elecciones de diputados y senadores , cómputo de la elección de Presidente de los Estados Unidos Mexicanos en cada uno de los distritos electorales uninominales , así como la regulación de la observación electoral y de las encuestas o sondeos de opinión con fines electorales . Las sesiones de todos los órganos colegiados de dirección serán públicas en los términos que señale la ley . La fiscalización de las finanzas de los partidos políticos nacionales estará a cargo de un órgano técnico del Consejo General del Instituto Federal Electoral , dotado de autonomía de gestión , cuyo titular será designado por el voto de las dos terceras partes del propio Consejo a propuesta del consejero Presidente . La ley desarrollará la integración y funcionamiento de dicho órgano , así como los procedimientos para la aplicación de sanciones por el Consejo General . En el cumplimiento de sus atribuciones el órgano técnico no estará limitado por los secretos bancario , fiduciario y fiscal . El órgano técnico será el conducto para que las autoridades competentes en materia de fiscalización partidista en el ámbito de las entidades federativas puedan superar la limitación a que se refiere el párrafo anterior . El Instituto Federal Electoral asumirá mediante convenio con las autoridades competentes de las entidades federativas que así lo soliciten , la organización de procesos electorales locales , en los términos que disponga la legislación aplicable . VI . Para garantizar los principios de constitucionalidad y legalidad de los actos y resoluciones electorales , se establecerá un sistema de medios de impugnación en los términos que señalen esta Constitución y la ley . Dicho sistema dará definitividad a las distintas etapas de los procesos electorales y garantizará la protección de los derechos políticos de los ciudadanos de votar , ser votados y de asociación , en los términos del artículo 99 de esta Constitución . En materia electoral la interposición de los medios de impugnación , constitucionales o legales , no producirá efectos suspensivos sobre la resolución o el acto impugnado . CAPÍTULO II De las partes integrantes de la federación y del territorio nacional","Tlen 41 Tlanahuatihcayotl . In altepeyotl mosennahuatia ica tlahtoli mani ipan Sentlanahuatili Chicahualismeh , campa yehuan tlanahuatiah , ihuan tlen Tlaltlanahuatilmeh , campa iixcotiah intlanahuatihcayo , tlen quenihqui moihtohua ipan inin Amatlanahuatili Sentlanahuatiloyan ihuan tlen inaxca Tlaltlanahuatilmeh , tlen amo queman huelis quitlahtolcuepaseh tlen moihtohua ipan Tlahtoli Sentlanahuatili . In tlayancuilili chicahualistli tlen Tepantlahtoani ihuan Hueyi Tequihuacayotl mochihuas ica tlaselnemilistli tlaixhuasantli , xitlahuac ihuan ehechca cahuitl , ica inin tlaneltoquilistli : I . In tlahtol nechicolismeh nochi yehuan quincuesos altepeyotl , in tlahtol tlanahuatili quiihtos quenihqui mocalaquiseh ipan ohtequitl tlapehpentli . In Anahuac tlahtol nechicolismeh intechpohui huelis mocalaquiseh ipan tlapehpentli tlen Tlaltlanahuatilmeh ihuan altepeco tlanahuatilmeh . In tlahtol nechicolismeh quipiah tlanahuatili tlaoliniseh mamocalaqui altepeyotl ipan nemilistli sentlapalehuili , tlapalehuis mamosennechico Anahuac tlaixnextilistli ihuan quen nechicolistli tlen altepechanehque , quichihuaseh inin altepechanehque maquiasicamatican tequipanoseh ipan chicahualistli altepeyotl , quen itlanotzal amatequitl , tlahtolmelahualistli ihuan tlayeyecoli tlen ipan moteteoniah ihuan semihcac tlapehpentli , tlasennahuatilistli , ichtacapan ihuan xitlahuac . San altepechanehque huelis inselnahuatilis moihcuiloseh ipan tlahtol nechicolismeh . II . In tlahtol tlanahuatili quinelchihuas nopa tlahtol nechicolismeh mamopialicah sehca tlapalehuili tlen ica huelis tequipanoseh . Ipampa inon , intehpochui nochi tonal mopialiseh tlamantli tlen ica mocamohuiseh ihuaya altepeyotl , quen moixnehuia ihuan motecpana tlahtoli ipan tlanahuatili . Ipihuiyah , in tlahtol tlanahuatili quimanextis tlahtol tlatamachihuali tlen ica motomin palehuiseh tlahtol nechicolmeh ihuan queman calnehnemiseh , ihuan monequi quinelchihuaseh tlen tlapalehuili altepeyotl ma achi ixnesi ihuan amo tlen huala teaxca tlapiali . In altepeyotl tlaxtlahuili tlen tlahtol nechicolismeh tlen quipiaseh amatocayotl queman panotosa tlaixtlalistli , sentica motlalis tlen quinmactiliah tlen ica nochi tonatih ica tequipanohuah ihuaya tlen ica huelis quitemoseh tlaixhuasantli queman oncas tequitl tlen tlaixtlalistli ihuan quin mactiliseh quen nican moihtohua ihuan tlen quiihtos tlahtol tlanahuatili ; a ) In altepeyotl tlaxtlahuili tlen ica mopalehuiseh ipan tequiyotl tlen nochi tonatih quichihuah moixtlalis sesen xihuitl , motequihuis tlen achi amo miac ipatih tlen tequitl tlaixtlalistli tlen quiixyeyecos Organo Superior de Justicia tlen Instituto Federal Electoral , tlapohualmeh tlen huacapah tepantlahtoanih ihuan tepantloanih moixtlaliseh , tlapoalmeh tlahtocan nechicolismeh tlen tlaixnextiah ipan Tlahtocan Sentlanahuatiloyan ihuan quenachi huahcahua tequiyotl tlaixtlalistli . In 30% tlen nochi tlapoali tlen eliti itechpohui tlen saniman omoihto , moxelos inixcotiah tlahtol nechicolismeh seha tlapoali ihuan 70% tlen omocahua moxelos inixcotiah san quenihqui tlapihuili tlaixhuasantli tlen quinechicoseh ipan tlaixtlalistli tepantlahtoanih saniman echcatica . b ) In altepeyotl tlaxtlahuili tlen tequiyotl ica monechicos tlaixhuasantli tlen queman oncas tlaixtlalistli , sehca ipatih eliti tlapoali tlen altepeyotl tlaxtlahuili tlen itechpohui se ihuan se tlahtol nechicolistli tlen tequiyotl nochi tonatih mochihua ipan inon xihuitl . c ) Mocuepas se tlapihuili tlen tlahtocan nechicolismeh quitequihuiseh ipan se xihuitl tlen tequiyotl itechpohui tlamachtilistli , tequitlamachtilistli , atepetomiyotl ihuan tlahtoltequitl tlatehtemoli , ihuan noihqui tlen tequitl amochtlachihuali . In tlanahuatili quiixtlalis tlahlamiquilistli tlen quenihqui itlamiyah tlen tomin quitequihuiseh tlahtol nechicolismeh ipan tequiyotl tlaixtlalistli ; quiihtos quen achi miac tomintlaliseh tlen inihuaya tlatzquitoqueh ihuan ohtequitl motequihuis tlen ica quihuicaseh ihuan quipihpiaseh tlen canin hualah",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71830,9223,spanish,nahuatl,"Al punto hizo su oficio Ehecatl ( el viento ) y da muerte a los dioses . Pero , según dicen , Xólotl no quería morir .","Niman ic yeh itequiuh omochiuh in Hecatl , ye quimmictia in teteu . Auh in yuh conitoa , in Xolotl amo miquitlania .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71831,9224,spanish,nahuatl,"Entonces le otorgó el señorío y el tocado señorial , que era como una corona ; entonces se instituyó el título de Teohuateuctli .","Oncan quimacac yn tlahtocayotl yn teuhctzontli , yn iuhqui corona ypan pohuia ; auh oncan yancuica yc peuhqui yn Teohuateuhcyotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71832,9225,spanish,nahuatl,GUACAMOTE o GUACAMOTE BLANCO,KUOUJ KAMOJ KUOUIT oso ISTAKKUOUJKAMOJKUOUIT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71833,9226,spanish,nahuatl,vendais,manxitlanamacan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71834,9227,spanish,nahuatl,La mafafa morada no florea .,In amo xochiyoua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71835,9228,spanish,nahuatl,Florea en agosto y siempre tiene su fruto .,Xochiyoua agosto uan itakka nochipa onkak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71836,9229,spanish,nahuatl,Ahora aquí estoy ” .,Nama nika niitstok .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71837,9230,spanish,nahuatl,"6 Acatl , 1303 .","VI Acatl xihuitl , 1303 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71838,9231,spanish,nahuatl,"Dejó Ecatzin dos hijos : el primero llamado Huehueteuctli , y el segundo llamado Mapihuatzin .","Auh yn quincauhtia ypilhuantzitzinhuan omentin : yn icce ytoca Huehueteuhctli , yn icome ytoca Mapihuatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71839,9232,spanish,nahuatl,Y estas questan al cabo me dio quando fue el señor tlatoani a casa de Tolnahuacatl en donde me hizo merced dellas en la dicha casa estando presentes Martin Chachatl y Zacancatl y Tolnahuacatl estando asi mismo presentes los de Coatlayuccan todas las dichas tierras aqui nonbradas me hizo merced dellas nuestro gobernador [ tlahtoani ] don Diego de San Francisco .,Auh yn tlaquac yquac yn huia yn tlatohuani ychan Tolnahuacatl yn nechmacac o[n]pan ichan ymixpan Martin Chachal yhuan Zaca[n]catl Tolnahuacatl ymixpan yn cohuatlayauhque auh yn ye nohuiani yn mopohuan yn izquican ca moch inyollocopan yntechmomamaquilli yn totlatocauh yn don Diego de San Francisco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71840,9233,spanish,nahuatl,tirar ” .,xijmakauati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71841,9234,spanish,nahuatl,¿ Qué podrá llegar a ser la tea y la luz ?,"¿ Tle ocutl , tle tlahuilli mochihuaz ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71842,9235,spanish,nahuatl,"Ahora bien , así flechaban los chichimecas totolimpanecas : al flechar , nunca fallaban sus flechas , pues si tiraban al cielo daban en una águila o en alguna otra ave ; y aun cuando fallaran tirando al cielo , al caer a tierra las flechas de los teochichimecas iban a dar en un lobo , en un puma , en un venado , en una serpiente o en un conejo .",Auh ahcic yn macuililhuitl yn oncan quintlatenehuilli yn inteouh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71843,9236,spanish,nahuatl,Pasó ante nosotros ; y por eso lo confirmamos con nuestros nombres y nuestras firmas :,In tixpan opanoc ; ic ticneltilia yn totoca ihuan tofirma :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71844,9237,spanish,nahuatl,Me parece bien . Estoy algo fatigado del largo viaje en el tren . Espérame un momento . Voy a lavarme .,"Nicualita . Tepitzin niciahtoc ca in tepozcalmimilol huehca onhuala . XinechmocHUi tetepitzin , nia nomapahpacaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71845,9238,spanish,nahuatl,En el año 13 Técpatl 1440 se enseñoreó Huehue Moteuczomatzin .,Matlactlomey Tecpatl motlatocatlalli y Ueue Motecuhçomaçi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71846,9239,spanish,nahuatl,Este fue el tercer año en que hubo hambruna .,Yn ipan in ycyexihuitl mayanallo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71847,9240,spanish,nahuatl,ya viste,ya tikitak,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71848,9241,spanish,nahuatl,Quedará el águila frente al rostro del agua .,Cauhtimaniz y quauhtli atl yxpan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71849,9242,spanish,nahuatl,El germano Carlos Benz saca este año el primer coche automóvil . Su motor era movido con gasolina y había sido inventado en 1883 por Gottlieb Wilhelm Daimler .,Teutontlacatl in itoca Cari Benz inin xiuhpan quiquixtico inic ce nehnemiliztezpocalli in icel moliniani . Itepozyollo oliniloya ica techiahuacatlatlatiloni ihuan quiyocoxca Gottlieb Wilhelm Daimler ipan nauhtzontli ommatlactli onnauhpoalli omei xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71850,9243,spanish,nahuatl,Y abiendo oydo la ynformacion fuymos al barrio [ tlaxilacalli ] de Tlachcuititlan y bimos por bista de ojos la tierra y camellones .,Auh yn iquac oticaque yn informacion niman ompa otiyaque y ipan tlaxillacalli in Tlachcuititlan tistelolotica otiquitato in tlalli in chinamitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71851,9244,spanish,nahuatl,"Entiendo , por tanto , perfectamente que también yo debo comenzar con Dios nuestro señor ; es más , debo asimismo dirigirlo todo a él .",Auh cano yuh nicacicaytta y nehuatl ca no nonpehuaz yhuan ytechpatzinco yn totecuiyo Dios ; occenca yehuatzin yhuictzinco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71852,9245,spanish,nahuatl,". ¡ Sea deleitado junto al Arbol Florido : los variados pechirrojos , los pechirrojos oíd . Ya canta nuestro dios : oídlo ,",. Ma ya avialo Xochincuahuitl itlan : in nepapan quecholli ma ya in quecholli Xic caquican tlatoa Aya in toteouh . Xic caquican,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71853,9246,spanish,nahuatl,"En este año llegó el señor Ocelotzinteuctli , tlatohuani de Huixtoco Tecuanipan , cuando el teomama Huehue Tziuhtlacauhqui Yaópol Tzompahuacateuctli ya tenía un año y medio de estar en Tecuanipan Amaquemecan .","Nican ipan in yn tepan acico yn tlacatl ynn Ocellotzinteuhctli yn tlahtohuani hualmochiuhtia Huixtoco Tecuanipan , ye iuh ce xihuitl ipan tlaco xihuitl ye oncan ca Tecuanipan Amaquemecan yn Huehue Tziuhtlacauhqui Yaopol Tzompahuacateuhctli teomama .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71854,9247,spanish,nahuatl,"El sábado 4 de abril de 1615 , por la mañana , comenzaron a repicar las campanas de la iglesia mayor , cuando el provisor Castro impuso la excomunión a los alcaldes de corte por haber sentenciado a dos españoles , de los cuales uno tenía corona y al otro lo habían sacado de la iglesia , a que fueran ahorcados por la justicia ; tres días pesó sobre los dichos alcaldes de corte la excomunión , y todo el sábado , el domingo y el lunes estuvieron repicando las campanas , hasta el anochecer del tercer día , al toque de la oración .","Axcan sábado yn ic 4 mani metztli abril de 1615 años , ihcuac yohuatzinco yn opeuh ye tlatzillini yglesia mayor , ynic oquimotlalili descomunió provisor ytocatzin Castro yn inpan alcaldes de cortes , impampa omentin quintlatzontequilique justiciatica pilolozquia omentin españoles , ce corona quipia ce teopan quiquixtique ; auh eilhuitl in inpampa descomunió intech catca omoteneuhque alcaldes de corte , cemilhuitl in tlatzillin ipan omoteneuh sábado yhuan ipan domingo yhuan ipan lunes , ye yohua mocahuaco yn oiuh ontzillin oración .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71855,9248,spanish,nahuatl,"Pero entonces , apareció en el oriente Panfilo de Narváez , que vino a capturar a Cortés","Auh quinicuac onez tlauhcopa Narvaez , in aquin oquilpico in don Femando .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71856,9249,spanish,nahuatl,amamos,otitlazohtlaqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71857,9250,spanish,nahuatl,"A finales del mes de agosto llovió muy fuerte , y por eso hubo inundaciones en México .","Auh ynic tlamico metztli agosto cenca chicahuac yn manca quiyahuitl , ynic cenca tlaapacho Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71858,9251,spanish,nahuatl,en la primera ocasión que llegamos al seminario de cultura náhuatl ya encontramos allí a un compañero originario de una comunidad de esa etnia del estado de guerrero poco tiempo después llegaron compañeros de otras comunidades nahuas de nuestro país de por lo menos cinco estados de la república incluido por supuesto el distrito federal había compañeros de guerrero de puebla de veracruz de hidalgo,ihcuac quin iuhti otahcihqueh ipan seminario de cultura nahuatl ye ompa oyeya cente tocniuhtzin in otlacat ipan estado de guerrero cenca zan achitonca oahciqueh occehcan nahuatlaltlacah hueliz macuilli estadopa huel no iuhqui in distrito federal ohualhuiloac onyeyah guerrero hidalgo puebla veracruz tlacah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71859,9252,spanish,nahuatl,— ¿ Cuántos meses dura bueno el pulque ?,— ñan ika nihčiwilia kaso we ' kawi san iškič in tikiči ' ki nian nihmati keski mectli a ' mo čiwilia kaso keski mectli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71860,9253,spanish,nahuatl,"Al cabo de 13 años se separaron , cuando algunos se fueron a Tlatelolco Xalliyácac , en el año 1 Calli 1337 .",E iuh XIII xiuitl ynic ualmogeloque Tlantilolco Xaliyacac yn ipan Ce Cali xiuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71861,9254,spanish,nahuatl,"San Gabriel Arcángel ,","San Gabriel Arcángel ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71862,9255,spanish,nahuatl,He aquí la palabra,Izcatqui in tlahtolli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71863,9256,spanish,nahuatl,En este año los azcapotzalcas tepanecas asediaron por primera vez a los mexicas para someterlos .,Nican ypan in yancuican quinyaoyahualloque ynic quinpehualtique yn mexica yn azcapotzalca yn tepaneca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71864,9257,spanish,nahuatl,se metió .,kalajki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71865,9258,spanish,nahuatl,"Y habían pasado 4256 años desde que ocurrió la inundación universal llamada diluvio , que sucedió en tiempos del profeta Noé , y en que todo murió y pereció .","Auh no yhuan ye iuh nepa matlactzonxihuitl ipan matlacpohualxihuitl ipan onpohualloncaxtolli ipan ce xihuitl omochiuh yn apachihuiliztli cemanahuac motenehua diluvio , yn mochiuh ipantzinco Noé profeta , ynic poliohuac micohuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71866,9259,spanish,nahuatl,"Y ahora , en este año , inicio mi recuerdo [ memoria ] , con cinco yernos construí este templo , casa de Dios y de San Juan , yo el llamado don José de San Juan y “ mis hijos ” de nombre Francisco Juárez de San Juan y “ su hermano menor ” de nombre don Nicolás Bautista de San Bartolomé y dos de noxhuihuan , “ mis nietas ” , una se llama doña María de la Cruz y doña Cristina Toribia de San Juan y mi consorte llamada doña María Nicolasa , y la consorte de mi yerno Uamado don Francisco Juárez de San Juan , de nombre doña Inés Teresa , y otro hijo , joven , llamado don Pablo de San Francisco de San Juan y mi hija doña Nila Cataüna de San Bartolomé de San Juan ; todos nosotros somos xochitetecutin , 49 “ águilas ” , “ ocelotes ” ; todos son “ mis hijos ” , estos son “ mis descendientes ” .",Auh axcam ypam ynin xihuitli nicam nicpehualtia nomatica yca macuili nom/o/ nicchihua ynin teopam ychanzinco yn Dios yhuan no yehuazin San Juan nehuatli notoca d[on] Joseph de San Juan yhuan nopilhuan ytoca d[on] Francisco Juares de San Juan yhuan yte/z/auh ytoca dfon] Nicolás Bapticta de San Bartolomé yhuan omentin noxhuihuan cihuazizintin se ytoca dfoña] Maria de la Cruz yhuan dfoña] Chriztina Toribia de San Juan huan nonamic ytoca djoña] Maria Nicolasa yhuan nomonzin yn /o/mic ytoca dfon] Fran[cis]co Juárez de San Juan ytoca doña Ynez Teresa yhuan ocse nopilzin ytoca d[on] Pablo de San Frajncisco} de San Juan telpochtli yhuan nopilozin d[oñ]a Nilacha Catalina de San Bartolomé de San Juan timochintin xochitetecutin quauhtli ocelotli nochi nopilhuan ynin notlacamecayohuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71867,9260,spanish,nahuatl,"No es aquí nuestra casa , no viviremos aquí , tú de igual modo tendrás que marcharte .","Ah nican tochan , ah nican tinemizque , tonyaz ye yuhcan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71868,9261,spanish,nahuatl,"Es preciso que sepáis , hermanos míos , cómo muchos de los antiguos dicen , y así lo dejaron pintado , que antes aquí no había gente , sino que todo estaba despoblado .","Auh monequi anquimatizque , notiachcahuané noteyccahuané , ca miyec tlacatl yn ya huecauh huehuetque catca yn quitotihui yn iuh quimachiyotitihui yn nohuian y nican ca ayac ocatca tlacatl , quitohua quil çan nohuian yn ocatticatca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71869,9262,spanish,nahuatl,"que florezca ,","mah xochiyohua ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71870,9263,spanish,nahuatl,Se da sola .,Mochiua saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71871,9264,spanish,nahuatl,"8 Calli , 1201 .","VIII Calli xihuitl , 1201 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71872,9265,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71873,9266,spanish,nahuatl,un bebé nacerá,se konetsi nesis,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71874,9267,spanish,nahuatl,"del número 56 ( alakcho ) al número 85 ( papalokilit - ) , lo corregió Emma Yolanda Argueta Mereles ;","Peua 56 ( alakcho ) uan tami 85 ( papalokilit ) , : Emma Yolanda Argueta Mereles .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71875,9268,spanish,nahuatl,"Así todo , cuando ya tenía todo preparado , lo que se mencionó y se dijo , luego partía a Tuchtepec . Allá están en detención los traficantes , los comerciantes embozados , de todos los pueblos , gente de todos los rumbos allí tenían una morada común .","Auh in ye yuhqui , in o tlacencauh ye mochi nez ixquich omoteneuh in omito , niman ye im om peua in Tochtepec in ompa cem onoque in puchteca in oztomeca in ye nouian altepetl ipan , in ye nouian altepetl ipan tlaca , oncan cem onoca in ical .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71876,9269,spanish,nahuatl,— Sí hay todavía tortillas ; al rato voy a ir otra vez al molino .,— tlesanunka ' tlaškali se rato oksepa nias se molino .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71877,9270,spanish,nahuatl,"8 Técpatl , 1344 .","VIII Tecpatl xihuitl , 1344 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71878,9271,spanish,nahuatl,"( que ) te vayas a quedar , antepasada del fogón .",timocahuati ticon tenan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71879,9272,spanish,nahuatl,"que con un solo nombre era mencionada ,","in zan ic mocentenehua ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71880,9273,spanish,nahuatl,"Y cuando vino a salir el sol , cuando se presentó delante , como pintado de rojo , se estuvo contoneando de un lado a otro , no era posible verle cara a cara , le mortificaba a uno los ojos , mucho brillaba , lanzaba rayos de luz ( y ) su irradiación fue a llegar a todas partes , su calor entró a todas partes .","Auh inicuac oquizaco in omomanaco tonatiuh , yuhquin tlapalli monenecuilotimani , amo huel ixnamico , teixmimicti , cenca tlanextia , motonameyotia , in itonameyo nohuiyampa aacitimoquetz , auh in itonalmiyo nohuiyampa cacalac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71881,9274,spanish,nahuatl,Veintiocho centavos para una carta simple que no pese más de cinco grumos .,"Ompoalli ihuan chicueyi centavoh zan ihqui , tlacamo onyetiz octepitzin macuilli gratnoh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71882,9275,spanish,nahuatl,"¿ Acaso no estoy aquí , yo que soy tu Madre ? ¿ Acaso no estás a mi sombra y bajo mi amparo ? ¿ Acaso no soy yo tu salud ? ¿ Acaso no estás en mi regazo y entre mis brazos ? ¿ Acaso necesitas alguna otra cosa ?","¿ Cuix ahmo nican nicah nimonantzin ? ¿ Cuix ahmo nozehuallotitlan , necauhyotitln in ticah ? ¿ Cuix ahmo nehuatl in nimopaccayeliz ? ¿ Cuix ahmo nocuexanco , nomamalhuazco in ticah ? ¿ Cuix oc Ma in motech monequi ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71883,9276,spanish,nahuatl,"Acolmitzin , el hijo de Tlacateotzin , llegó a ser tlacatécatl ; solicitó por esposa a una hija de Oceloteuctli de Cuauhuacan llamada Mizquixahualtzin .","Auh yn Tlacateuçi ypilçi Acolmiçi tlacatecatl mochiuh ; y cociuatlani Quauaca yychpoch Ocellotecuhtli , y ciuatl ytoca Mizquixaualçi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71884,9277,spanish,nahuatl,"En este año , según afirman con verdad unos antiguos anales de Huexotla , llegaron a Azcapotzalco Tepanecapan Tochinteuctli y su mujer Miyahuatotocihuatzin , y se quedaron allí siete años .","Ypan in , yn quineltiliztohua huehue xiuhpohualli Huexotla , quin ipan in ynic oncan ahcico Azcaputzalco Tepanecapan yn Tochinteuhctli yn inehuan ycihuauh Miahuatotocihuatzin , oncan chiconxiuhtique yn Azcapotzalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71885,9278,spanish,nahuatl,viva,manemi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71886,9279,spanish,nahuatl,si yo amase,tla nitlazohtlazquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71887,9280,spanish,nahuatl,"11 Tochtli , 1490 .","XI Tochtli xihuitl , 1490 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71888,9281,spanish,nahuatl,"El conquistador hizo alianza con los tlaxcaltecas , que lo acompañaron hasta México .","Mocniuhtlacque tepehuani ihuan tlaxcaltecah , in quihuicaque Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71889,9282,spanish,nahuatl,"Pues debéis saber , hermanos míos , que los tlaxcaltecas los educaron un poco , diciéndoles cómo tenían que vivir .","Auh xicmatican , yn annotiachcahuan yn annoteyccahuan , ca yehuantin yn tlaxcalteca achitzin quimixtlamachtique , quimilhuique yn quenin nemonhuaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71890,9283,spanish,nahuatl,"Donde hay árboles y ríos , durante todo el verano la juventud se divierte bañándose todos los días .","Canin onca cuahtlah ihuan atoyatl , in pilantoton quinpactia momoztla maltizqueh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71891,9284,spanish,nahuatl,"En este año los mexicas se trasladaron a Chapoltépec ; los conducía su tlatohuani Huehue Huitzilíhuitl , y se quedaron 20 años en Chapoltépec .","Nican ypan in yn oncan hualmicuanique mexica yn Chapoltepec ; yehuatl quinhualyacana yn intlahtocauh Huehue Huitzilihuitl , oncan cenpohualxiuhtique yn Chapultepec .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71892,9285,spanish,nahuatl,Su sexto hijo se llamó Epcoatzin .,Yn ic VI ypiltzi Epcoatzi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71893,9286,spanish,nahuatl,lo ordenaron como se ha guardado,"quiteapana in yuh omopix ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71894,9287,spanish,nahuatl,"Vamos a poner bajo tierra al dios Chicomecoatl . Ea , venid en buena hora : el que tiene como afeite facial un espejo : yo pondré bajo ti",. ca nican tictlalanhuizque in tlamacazqui Chicomecoatl . Tla cuele xi hual huian tezcatl ixahual poztocatimani ca ye mopan nictlaliz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71895,9288,spanish,nahuatl,"En toda la Chinampa , en Colhuacan y en Cuitláhuac , pero principalmente en la ciudad de Xochimilco , se dañaron y se partieron por enmedio las iglesias , cayendo por tierra ; en la ciudad de México se supo que allá habían quedado sepultadas diez personas , pues sus casas se derrumbaron sobre ellas mientras dormían , y murieron al punto sin poder siquiera confesarse .","Auh yn iccen Chinampa yn Culhuacan yn Cuitlahuac , occenca umpa yn ciudad Xochimilco yn tlatlacauh tlacoyxtlapan yn teopancalli yn huel tlaltitech ahcico ; yhuan yuh machiztico yn nican Me - | | 154 - xico yn ompa motlapachoque matlactli tlacatl , yn inchachan yn incal ynpan pachiuh yn oncan cochia , yn huel niman micque yn amo moyolcuititihui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71896,9289,spanish,nahuatl,½ cebolla mediana,Tlahcoxonacatl ahmo huehyi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71897,9290,spanish,nahuatl,"Tenemos rosales blancos , de color rojo obscuro y amarillo","Tiquinpia caxtilanxochimeh iztaqueh , chichiltiqueh ihuan coztiqueh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71898,9291,spanish,nahuatl,"Que se abra tu corazón , que tu corazón venga a acercarse , me odias , pides mi muerte . Cuando me haya ido a su casa , haya yo perecido , tal vez por mí llorarás , por mí vendrás a afligirte , sólo tú , amigo mío , yo ya me voy , yo ya me voy a su casa .","In ma moyollo motoma , in ma ya moyollo acotinemi , tinechcocolia , tinechmiquitlani . In nonoya ye icha , minopolihui , ac azo oc ic noca xihualchoca , noca xihual icnotlamati , zan ti nomiuh , zan ye niyauh , zan ye niyauh ye icha .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71899,9292,spanish,nahuatl,"El lunes 23 de octubre se subió la campana que está colgada en el campanario de San José ; la subieron por la tarde , después de que la bendijeron los religiosos ; esto lo hicieron fray Francisco de Gamboa y fray Gaspar Ortiz .","Lunes a XXIII de octubre , yquac tlecoc mopillo yn campana yn icpac campanario yn Sant Joseph pilcac , ye teotlac in quitlecahuique , quimoteochihuillique in teopixque , ynin yehuatzin quimochihuilli yn Ganboa yhuan fray Gaspar .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71900,9293,spanish,nahuatl,"1 Calli , 1233 .","I Calli xihuitl , 1233 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71901,9294,spanish,nahuatl,"E mando que ninguno os lo impida e si alguno os lo impidiere paresca ante la justicia para que se averigue si son suyas e por la presente mando le den al dicho Pedro Nali toda su tierra e por verdad lo firmé de mi nombre que es fecho en Mexico a treynta dias del mes de marzo de mil e quinientos e setenta años .. Francisco Ximenez . Pasó ante mí Miguel Hernandez , escribano .",Niman amo haca mechtlacahualtiz yn tla haca amechtlacahualtiznequi zan ixpan xiquihuacan yn juzticia onpa neltiz yn azo ytlal zan in axcan notencopa nic mochi ancaxcatitihui yn itlal Pedro Nalli iuh nitlanahuatia ypanpa nican nictlalia notoca yhuan nofirma . Omochiuh Mexico a xxx dias del mes de marzo mil e quinientos e setenta años . Francisco Ximenez . Pasó ante mi Miguel Hernandez escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71902,9295,spanish,nahuatl,"También por esa razón vino don Rodrigo acompañado de los japoneses , porque había tomado en préstamo varios miles de pesos .",Auh no yehuatl ypampa ynic quinhualhuicac Jabón tlaca quicuico yn izqui mil pesos ytlaneuh don Rodrigo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71903,9296,spanish,nahuatl,"En el mes de enero de este nuevo año se comenzó a prestar servicio para reparar el camino de San Cristóbal Ecatepec , en el sitio llamado Acalhuacan , por disposición del señor virrey don Juan de Mendoza y Luna ; todos los pobladores de los alrededores acudieron a trabajar , y lo hicieron ellos solos , sin los mexicas .","Ypan in in yancuic xihuitl yhuan in yancuic metztli henero , yquac opeuh in ye tequitihua in ye ochichihualo yn ompa Hecatepec Sant Christóval , huel on - | | 40 - can yn itocayocan Acalhuacan , ytencopatzinco yn tlahtohuani visurrey don Juan de Mendoça y Luna ; mochi tlacatl oncan tequitico yn anahuacatl in techyahuallotoc , çan inneyxcahuil mochiuh yn altepehuaque , amo tehuanme in mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71904,9297,spanish,nahuatl,"Al cuarto día , el miércoles , los religiosos agustinos fueron a celebrar la misa de la santa , y predicó don fray Diego de Contreras , arzobispo de la isla de Santo Domingo .","Auh yn ipan miércoles yn icnahuilhuitl yehuantzitzin yn teopixque augustinos quimochihuililito missa sancta , yehuatzin motemachtilito in teoyotica tlahtohuani don fray Diego de Contreras arçobispo Sancto Domingo la ysla ayhtic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71905,9298,spanish,nahuatl,Le dijo : “ ¿ Dónde dejaste mi hijo ?,Kiilui : Kani tinechkauili nokone ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71906,9299,spanish,nahuatl,CEBOLLINA DE MONTE,XONAKAT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71907,9300,spanish,nahuatl,"Primeramente se quedó a descansar en Tacubaya , y después se fue a establecer en sus dominios de Tultitlán .","Atlacuihuayan motlallico , oncan mocehuico ; auh çatepann onya ompa motlallito yn imacehualpan Toltitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71908,9301,spanish,nahuatl,"También se hace tamal de comal o se revuelve con chile y ajo . Este honguito lo compran los mestizos . Dicen que se puede comer guisado , pero a veces nosotros lo tiramos .","No se se kichijchiua komaltamal , oso se kimaneloua iuan chil uan axox . In nanakatsin no kikouaj yon koyomej . Kijtouaj kuali se kikua tapalol , pero iksá tejuan tikpixouaj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71909,9302,spanish,nahuatl,"Entonces los chichimecas totolimpanecas amaquemecas llegaron a Chicomóztoc , después de haber estado mucho tiempo en Aztlan , pues los dichos totolimpanecas estuvieron allá 1110 años , según aparece en la cuenta de los antiguos ; entonces salieron , partieron , se movieron de Aztlan para llegar a Chicomóztoc .","Yn ihquac ynic oncan quiçaco Chicomoztoc yn chichimeca yn totollimpaneca amaquemeque , auh ynic ompa cenca huecahuaque , ynic ompa catca yn totollinpaneca yn Aztlan ontzonxihuitl ypan caxtolpohualxihuitl ypan matlacxihuitl , yn iuh neztica yn intlapohual huehuetque ; ynic niman ompa ohualquizque ohuallehuaque ohuallolinque yn Aztlan ynic oncan oquiçaco yn Chicomoztoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71910,9303,spanish,nahuatl,uno o dos días .,ce ome tonalme .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71911,9304,spanish,nahuatl,"En este año , el 29 de abril , la gente fue a Tlalmanalco ; la mandó llamar el alcalde mayor don Cristián , porque se dijo la misa por la reina , que había muerto en España .","Ypan in yhquac ypan yc XXIX mani metztli abril ohuilohuac yn ompa Tlalmanalco ; hualtenotz yn alcalde mayor don Christán , ypampa oncan ymissatzin mochiuh yn reyna ynic omomiquilli umpa España .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71912,9305,spanish,nahuatl,"Les seguían los muy reverendos religiosos menores , hijos de nuestro querido padre el patriarca San Francisco ; y eran como 110 los que iban en el dicho entierro .",Auh yc niman yehuantzitzin quimonmotoquilitiaque in cenca mahuiztililoni teopixque menores yn itlaçopilhuantzitzinhuan totlaçomahuiztatzin San Francisco patriarcha ; ahço huel macuilpohuallonmatlactin yn oncan momaniltitiaque omoteneuh yc tetococ .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71913,9306,spanish,nahuatl,Cuando [ la madre ] levantó la vista vio que,Kema motsontlananki kitlachili ya uajkapa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71914,9307,spanish,nahuatl,"1 Técpatl , 856 .","I Tecpatl xihuitl , 856 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71915,9308,spanish,nahuatl,"Asimismo , cuando los mexicas se establecieron en Colhuacan , hacía 610 años que había sido fundada la ciudad de Tollan , a la cual Dios nuestro señor destruyó 342 años después , es decir , en el año 1 Acatl , 1051 .","66v Auh no yhuan yn ihcuac yn yn oncan ocallaquico Culhuacan yn mexica , ye oiuh nepa centzonxihuitl ipan matlacpohualxihuitl ipan matlacxihuitl ye catqui y huel ytzinecan yc motlalli altepetl Tullam , yn çatepan y ye caxtolpohualxihuitl ipan onpohualli ipan omexiuhtica yn ipan I Acatl xihuitl , 1051 años , yn oquimopopolhuico totecuiyo Dios .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71916,9309,spanish,nahuatl,"señor Axayácatl . Nosotros juntos vamos a tomar ,","Axayacatl teuctli . Tocenmantazque ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71917,9310,spanish,nahuatl,"Digo , clamo con tristeza , que yo no os estorbe , amados de él . En seguida guardaron silencio . Vino luego a hablar el colibrí precioso , ¿ a quién buscas , cantor ? Al punto le respondo , le digo , ¿ dónde están las bellas , las fragantes flores con las que habré de alegrar a los que son semejantes a vosotros ? Luego me gorjearon intensamente , aquí hemos de mostrártelas a ti , cantor , acaso en verdad así darás alegría a quienes son como nosotros , los señores .","Niquihtoa ya , nitlaocoltzatzi a , ma namechelleltih , ytlazohuane . Niman cactimotlalique . Niman huallato in quetzalhuitzitziltzin . ¿ Aquin tictemohua , cuicanitzine ? Niman niquinnanquilia , niquimilhuia : ¿ Campa catqui in yectli ahuiac xochitl , ic niquimelelquixtiz in amohuampohtzitzinhuan ? Niman onechicahcahuatzque , ca nican tla timitzittititi , ticuicani , azo nelli ic tiquimelelquixtiz in toquichpohuan , in teteuctin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71918,9311,spanish,nahuatl,"Claro que sí nos queríamos nunca le dije nada nos entendíamos , nos queríamos .",totlasotlaya ' pobre nodifunto .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71919,9312,spanish,nahuatl,"Se come , se hierve en una olla , se sala y ya se come .","Se kikua , se kimana ika se komit uan se kipoyelia uan se kikua ya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71920,9313,spanish,nahuatl,En el año 8 Calli 1513 no sucedió nada .,Chicuecalli atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71921,9314,spanish,nahuatl,¿ Dónde se ha quedado ?,¿ Cani mocahuac ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71922,9315,spanish,nahuatl,"13 Tochtli , 1310 .","XIII Tochtli xihuitl , 1310 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71923,9316,spanish,nahuatl,Entonces le dijo :,Uajkini kiilui para :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71924,9317,spanish,nahuatl,Sólo se come el camote .,Ipa sayoj se kikua in ikamojyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71925,9318,spanish,nahuatl,"E que esto es lo que sabe [ en relación a la tierra y chinamitl de Tlachcuititlan ] ( y es verdad para el juramento que hecho tiene e no firmo porque dixo que no sabia firmar ) e hizo una cruz de su mano por firma , Ante my Francisco Garcia , escrivano .",Zan i[x]quich in nicmati yn itechcopa tlalli yn chinamitl yn onpa Tlachcuititlan yc nican nomatica niquetza cruz . Ante mi Francisco Garcia escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71926,9319,spanish,nahuatl,Porque él quiere peces muy grandes ” .,"Pampa ya kineki uejueyi michime . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71927,9320,spanish,nahuatl,"Aquí estás , hijo mío , chaval : ha quedado satisfecho nuestro corazón . Hemos tomado , hemos percibido tu llanto , tu afán de cumplir .",Ca nican tica nopiltzé xolé ca o toyollo on pachiuh . Ca otoconanque ca otoconcuique in mochoquiz in monetequipachol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71928,9321,spanish,nahuatl,"2 Calli , 1273 .","2 Calli xihuitl , 1273 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71929,9322,spanish,nahuatl,Y la cocina [ tezcali ] que su entrada tiene hacia la parte donde se pone el sol sea para todos mis nietos Juana Maximiliana y Diego de Castañeda y Baltasar y los dichos mis visnietos .,Auh yn tezcali in tonatiuh ycalaquianpa itzticac niquincemaxcatia yn noxhuiuan Joana Maximiliana yoan Diego de Castañeda yoan Baltazar yoan yn omoteneuhque nicuhtzitziuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71930,9323,spanish,nahuatl,A los quince días,Ika 15 días,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71931,9324,spanish,nahuatl,No florean .,Amo xochiyoua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71932,9325,spanish,nahuatl,E yo Anton Tlahui hago saber a la justicia que ansi mismo bendo una casa mia questa e tiene la puerta hacia do el sol sale .,Auh y neuatl Antonio Tlahui niccaquiltia yn justicia yc nicnamaca y nocal centetl tonatiuh yquizayanpa ytzticac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71933,9326,spanish,nahuatl,"Se acordaban los niños de lo que les habían dicho a sus padres : ¡ Si no obedecen , los apresaremos !",Quilnamique cocone tlen oquimilhuique tatatin ¡ namechtzacuazque ! ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71934,9327,spanish,nahuatl,“ Pero no le hace,Pero axkenijki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71935,9328,spanish,nahuatl,"En cuanto llegaron al pie del árbol , se detuvieron ; era un árbol muy corpulento .",Yn oacico yn quahuitl ytzintla nimann oncan motlallique ; ynin cenca tomahuac yn quahuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71936,9329,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71937,9330,spanish,nahuatl,"No se preocupe , estoy muy contento de haberle sido útil .","Amotlenica , nehua miac nipahpaqui tla cualli otimitznonahnamictzino .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71938,9331,spanish,nahuatl,"6 Técpatl , 1472 .","VI Tecpatl xihuitl , 1472 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71939,9332,spanish,nahuatl,"llamaron a todos los que dejaban ,","quinnonotztiaque in ixquichtin quincauhtiaque ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71940,9333,spanish,nahuatl,"En el año 4 Tochtli 1366 murió Ténoch , y entonces los tenochcas dejaron de llevar tributos a Tlatelolco .",Yn oyuh omic yn Tenoch Naui Tochtli ypan i mic ; niman i concauhque yn aoctle quiualcaua yn tenochca yn Tlatilulco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71941,9334,spanish,nahuatl,"El tlatohuani que los venía conduciendo se llamaba Totoltécatl Tzompachtli Tlailotlacteuctli ; él mismo era el cuidador de su diablo o dios , a quien llamaban Nauhyoteuctli Xípil , y lo venía cargando .","Auh yn quinhualyacan yn tlahtohuani hualmochiuhtia ytoca Totoltecatl Tzompachtli Tlayllotlacteuhctli ; yehuatl quihualmamatia yn inteouh diablo yn quitocayotiaya Nauhyoteuhctli in Xipil , ypial hualmochiuhtia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71942,9335,spanish,nahuatl,Y ruéguenle a la “ atmalin ” :,Huan xtahtohuican natmalin :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71943,9336,spanish,nahuatl,"El dicho señor virrey se apersonó en el balcón del palacio , y para felicitarlo se dispusieron abajo , formados en dos filas , todos los caballeros españoles , que sumaban 48 , ataviados con ricas vestimentas , y avanzaban inclinándose ante él para saludarlo , y todos los jinetes llevaban hachas encendidas en las manos ; esto se hizo a las 7 de la noche .","Yn oncan tecpan qui - | | 122 - yahuac palacio bentana hualmoquetzino yn omoteneuhtzino visurrey , yn quimopahpaquiltillique oncan hualmotztilitoya ynic oncan tlatzintla yxquichcapa ceceyaca oome mantihui yn ixquichtin cavalleros españolesme , in ye mochintin onpohuallonchicuey , in ye no nicuel mocencauhque yn intlaçotlatquitica , uncan conmotlapalhuiaya yxpantzinco onmopachohuaya yn tlahtohuani , moch tlacavallohuia candelas achas yn inmac tlatlatlatiuh ; ynin mochiuh ypan chicome tzillini ye yohuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71944,9337,spanish,nahuatl,"En seguida ellos le arengan en esta forma , le dicen : Muchacho , estás aquí : ¿ Quiénes somos nosotros ? , ¿ en qué estima nos tenemos ? Aquí nos abres la caja y el cofre del dios nuestro , el maravilloso Huitzilopochtli .",Niman ye ic quitlatlauhtia quilhuia : —Telpochtl é,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71945,9338,spanish,nahuatl,"Y aviéndolo entendido el dicho señor [ tlahtouani ] juez governador mandó fuesen a dar poseción al dicho español Luis Zavallos y se haga escritura de carta de venta y por su merced fue nombrado que [ el ] alcalde Francisco de la Cruz le diese la poseción en nombre de la real justicia al dicho español y ansí lo proveyó y mandó lo firmó . Antonyo Baleriano . Pasó ante my Martin Miguel Monice , escribano .",Auh yn iquac oquimocaquilti in tlatouani juez governador motlanahuatilli macotiuh posesion yn español Luys Zavallos yhuan mochihuaz escritura carta de venta auh yehuatzin quimixquechilli quimonahuatilli yn alcalde Antonio de la Cruz ynic conmochihuiliz posesion conmaxcatiliz conmotlatquitiliz yn español yn ica yjusticiatzin rey nuestro señor yuh motlanauatilli ynic neltic yzcatqui ytocatzin yfirmatzin fecho ut supra Antonio Valeriano paso ante mi Miguel Monice escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71946,9339,spanish,nahuatl,Entonces la mujer que iba con Huitzilíhuitl se puso a gritar : “ ¿ Por qué no habríamos de morir ? ¿ Por qué habrían de venir ellos ? Que escuchen los señores : ‘ ¿ Por qué no habríamos de morir ? ’ .,"Niman yc tzatzitiquiz y ciuatzintli , quito : “ Tleycan amo timiquizque ? Tleycan topan aciquiui ? Ma quimocaquitica yn tlatoque : ‘Tleycan amo timiquizque ? ’ .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71947,9340,spanish,nahuatl,mañana,Moztla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71948,9341,spanish,nahuatl,quién sabe por qué están enojados,kien sabe para kenke kualanij,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71949,9342,spanish,nahuatl,Pues ahora no me perdí .,Pues nama axkana naí nipolijki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71950,9343,spanish,nahuatl,"El maíz también es caña ( ouat ) , porque tiene su caña ( ouasin ) .","In taol , no ouat , ta ouasín kipiya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71951,9344,spanish,nahuatl,"63 . ¿ Acaso con tranquilidad , acaso con calma se vive en la tierra ? Esto es todo lo que así acerco a ti , a tu mano , a tu pie . Que sea así con tu mano , con tu rostro , con tu corazón . ¿ Acaso una sola vez te haré comer , te haré beber mi baba , la espuma de mi boca ? Sólo esto es ya lo que escuchas , hijo mío .","63 . ¿ Cuix oc ihuiyan , cuix oc yocoxca in nemohua in tlalticpac ? Ca zan ixquich yc nimitzonpachilhuiya in momatzin , in moexitzin . Ma yc quen moma , in mix , in moyollo . ¿ Cuix iyopa in nimitzqualtiz , nimitzitiz in notenqualac , in notenpopozoqui11o ? Zan oc ye ixquich in tocommocaquitia , notelputze .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71952,9345,spanish,nahuatl,[ San Juan y Santa Magdalena ] salieron,Kistejke,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71953,9346,spanish,nahuatl,Pero él le respondía : No quiero ; así ha de ser .,"Niman quinanquilli quilhui : Ca amo nicia , ca çan iuh yez .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71954,9347,spanish,nahuatl,"Y faltaban todavía 254 años para que llegara el capitán don Hernando Cortés , que después fue Marqués del Valle , para que viniera a conquistar estas tierras de Nueva España .","Auh no yhuan yn ihcuac yn oquiuh matlacpohualxihuitl ipan onpohuallonmatlactli ipan nauhxihuitl ahciquiuh yn capitán don Fernando Cortés , ynin çatepan Marqués del Valle omochiuh , ynic tepehuaquiuh nican ipan tlalli motenehua Nueva España .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71955,9348,spanish,nahuatl,"Y en seguida va la entrega de la comida . En esta forma la sostiene : En la mano derecha sostiene la cazuela del mole : no la sostiene por su borde , sino que está colocada en la medianía de la palma de su mano .","Auh niman yehuatl quitoquilia in tlacualli . In ic quitqui : imayauhcampa quitzitzquia in mulcaxitl : amo itenco in quitzitzquia , zan imacpal nepantla quimantiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71956,9349,spanish,nahuatl,"La décima parte de un peso , son diez centavos .",Imahtlacan ce pero mahtlactli centavoh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71957,9350,spanish,nahuatl,"Allí los velan toda la noche . Cantan , están bailando .",In oncan quintozauiaya ce youal in cuica mitotitinemi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71958,9351,spanish,nahuatl,"12 Tochtli , 1322 .","XII Tochtli xihuitl , 1322 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71959,9352,spanish,nahuatl,"12 Calli , 1309 .","XII Calli xihuitl , 1309 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71960,9353,spanish,nahuatl,"Todos tendrán que estudiar la canción dos o tres meses . Les suplico mucho que nadie falte ni un solo día . Así resultará bien la canción . Nadie se equivocará , nadie cometerá una falta , y saldrá bien la canción .","Ome nozo yeyi metztli quipia nochtin tlen momachtizque in cuicatl . Huel miac namechtlatlauhtia macamo ca tlacotona nian ce tonali . Oncuan on cuali quizaz cuicatl . Amoca moixpoloz , amoca motlapololtiz ihuan cuali quitoz cuicatl . ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71961,9354,spanish,nahuatl,"3 Tochtli , 1274 .","III Tochtli xihuitl , 1274 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71962,9355,spanish,nahuatl,24 elotes maduros,Cempoalli ihuan nahui elotl in ye omahcic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71963,9356,spanish,nahuatl,Pero ahora si quieres huiremos .,pero asan lá tneki tičoloske .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71964,9357,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71965,9358,spanish,nahuatl,"Al final del dicho mes de mayo los españoles comenzaron a excavar en el cerro de Chapoltépetl , por órdenes del señor virrey don Diego Fernández de Córdoba , marqués de Guadalcázar ; buscaban oro en el cerrito , pues algunos habían engañado al virrey diciéndole que allí estaba escondido mucho oro .","Auh çanno itlamian yn omoteneuh metztli mayo yn oquipehualtihque españoles ytech ye tlataca Chapultepetl , ytencopatzinco tlahtohuani visurrey don Diego Fernández de Córdova marqués de Guadarcáçar ; quitemohuaya ytech teocuitlatl yn tepetzintli , aquique yn quimoztlacahuilique visurrey ca ytech toctitica miec coztic teocuitlatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71966,9359,spanish,nahuatl,"Fue elevado al poder TÍZOC , séptimo rey de México , el año 1 pedernal , el cual gobernó por únicamente cuatro años .",Omotlahtocatlalitzino in Tizocatzin inic chicome itlahtocatzin México . Yehuatzin zan nahui xihuitl omoteyacanili .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71967,9360,spanish,nahuatl,"A la séptima hija , llamada Matlaltzin , la solicitaron de Totomihuacan — era la segunda vez que de allá solicitaban mujer — , donde tuvo por marido a Iztaccóyotl .","Auh yn icchicome Matlalçi ycopa ualçiuatlanoc Totomiuaca , yoquichui mochiuh Yztacoyotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71968,9361,spanish,nahuatl,¿ Tienes tu paraguas ? Abrelo .,¿ Ticpia moapalehuil ? Xictlapo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71969,9362,spanish,nahuatl,algún cristiano ( que ) acaso venga,ce cristiano tacan acza huitza,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71970,9363,spanish,nahuatl,"Es necesario que así se haga , porque el creador continúa haciendo desde su raíz y principio todas las diversas cosas que existen , y Dios es nuestro señor .","Auh ca tlaquauh ye inca cenca monequi yn iuh mochihuaz i yehuatl in , yehica ypampa ca cenca huell oc yehuatl yn tlayocoyani yn quimochihuillia yn itzinpehualloyo yn inelhuayo y mochi yn ixquich tlamantli yn nepapa oncatqui , auh ca yehuatzin yn totecuiyo Dios . | |",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71971,9364,spanish,nahuatl,"En la ciudad de Mexico a seis días del mes de hebrero de mil y quinientos y ochenta y siete años los muy magnificos señores don Antonio Baleriano juez gobernador y alcaldes Martin Xuarez , Miguel de los Angeles que guardan la justicia en nombre del rey nuestro señor delante dellos pareció Ysavel Maria muger de Domingo García vecinos de Santa Maria Tezcatzonco .","Yn ipan altepetl ciudad Mexico a seis dias del mes de hebrero de mil e quinientos e ochenta y siete años y mahuiztililoni tlatohuani don Antonio Valeriano juez governador yhuan alcaldes Martin Xuarez , Miguel de los Angeles yn quimopiellia justicia yn itechcopatzinco rey su magestad ymixpantzinco onecico Ysabel Maria ynamic Domingo Garcia ompa chaneque Santa Maria Tescatzonco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71972,9365,spanish,nahuatl,"Pero primero voy a contar unas palabras acerca de mi padre . Cuando yo era pequeña mi padre no trabajaba mucho . Sólo raspaba sus magueyes en el campo y así hacía el pulque con sus doce magueyitos . Como no eramos muchos hijos entonces se podía vivir con el dinero del pulque . Por esos tiempos costaba el litro de pulque tres centavos . Por esos tiempos no se usaba la palabra litro como hoy . Para medir había cuartillos , medios cuartillos y cuartos de cuartillo .",Achtopa inin tlatoli itech notatzin niauh nitlanonotzaz . Icuac nehua nitepiton notatzin ayemo huel omotequitiliaya . Zan yehuatl omotlaquichiliaya cuentla matlactli huan ome metoton huan omotlachiquiliaya oncuan on mochihuaz neuhtli . Ican ayemo miac tepilhuan oyeya cuali opanoaloya ica neuhtomin . Ipan on tonaltin ipatiuh ce litro neuhtli yeyi centavo . Ica ipan tica on amo omopiaya litros que axan . Ica tlatamachihualo iman tica on oyeya almontin tlacualmon ihuan cuarterón .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71973,9366,spanish,nahuatl,Respondieron : “ Ciertamente .,Conitoa : “ Ca quemaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71974,9367,spanish,nahuatl,Es quelite ( kilit ) .,In kilit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71975,9368,spanish,nahuatl,"3 Calli , 1521 .","III Calli xihuitl , 1521 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71976,9369,spanish,nahuatl,"Este Andrés de los Ángeles fue alcalde sólo durante medio año , pues murió ; y lo sustituyó Pablo Corrier , vecino de en blanco en el original , quien terminó el dicho año como alcalde .","Ynin Andrés de los Ángeles çan tlacoxihuitl yn alcaldetic , çan onmomiquillico ; yc niman yehuatl conpatlac yn Pablo Corrier chane en blanco , ynin quitzonquixtico yn omoteneuh xihuitl ynic alcaldetic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71977,9370,spanish,nahuatl,"A estos dos religiosos los ordenó el muy reverendo señor don fray García Guerra , arzobispo de México , en la iglesia de Santo Domingo de México .","Auh ynin yn omoteneuhtzinoque omentintzitzin teopixque yehuatzin oquinmoteochihuilli yn cenca mahuiztililoni teoyotica tlahtohuani don fray García Guerra arçobispo Mexico , oncan yn Sancto Domingo moteteochihuilli Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71978,9371,spanish,nahuatl,". Y también , que no en parte alguna tú eches a nadie al lodo , eches a nadie al barranco : ten acatamiento a las personas , ten reverencia a las personas .",. Auh no iuan ma cana tontezoquimotla tonteatlatzicuinalui xi moteimacaxili xi motemauhcaittili .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71979,9372,spanish,nahuatl,Nuestras flores ofrece .,Mana ya toxoch .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71980,9373,spanish,nahuatl,"El tlatocáyotl mexica se perdió con Huehue Huitzilíhuitl , al no dejar hijos ni hijas , ya que todos murieron sacrificados ; pues aunque es verdad que había quedado Acolnahuácatl , éste se hallaba establecido en Azcapotzalco Mexicapan , reconocido sólo por los tepanecas .","Yn oiuh onpoliuh tlahtocayotl yn itech Huehue Huitzilihuitl , ca nel noço aocac mocauh ypiltzin oquichtli ahnoço ychpuchtzin , ca mochintin omictiloque yn yaoc ; ça ycel mocauh yn Aculnahuacatl , yece occecni yn mo - | | 65v - tlallito Azcapotzalco Mexicapan , ca yuh quimocuitia yn tepaneca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71981,9374,spanish,nahuatl,"El año 1 pedernal ( 1896 ) el barón Pierre de Coubertin inaugura en Atenas , Grecia , los I Juegos Olímpicos .","Ipan ce tecpatl xihuitl ( 1896 ) tecuhtli Pierre de Coubertin quitzintia altepepan Athenae , ompa in Helenoyan , Inic Ce Olimpicayo Neahuiltiloni .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71982,9375,spanish,nahuatl,[ el niño ] se fue arriba del temascal,ya yajki ne temaskali ikuitlapa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71983,9376,spanish,nahuatl,"La séptima cosa que digo es que está en pie una ichpochcalli mía , es pequeña y mira hacia el oriente se la doy a mi hermana merior llamada Juana Xuarez ; ella sabe si me obsequia algo , para mi entierro .",Ynic VII niquitohua centetl onicac nochpochcal zan tepiton tonatiuh yquizayampa itzticac nicmacatiuh yn nicuihtzin ytoca Juana Xuarez yehuatl quimati yn tla itla nechtlaocoliz nitocoz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71984,9377,spanish,nahuatl,En Tetoman es tu vivienda : proveedor de Tetoman . No sin esfuerzo al Ave Quetzal yo debo alimentar .,. Tetoman a moyolcan a Tlamacazqui in tetometl . Azan axcan ye Quetzaltototl nic ya izcaltiquetl In Opuchin noteuh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71985,9378,spanish,nahuatl,Mamá me preguntó si tenía hambre .,Nonana onechtlahtlani tla onimayanaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71986,9379,spanish,nahuatl,Se embarcaron y salieron del puerto de Palos de Moguer el viernes 3 de agosto del dicho año ; y muy pronto tocaron tierra en la isla llamada de la Gomera .,"Auh ynic ompa huallehuaque ynic hualquizque ynic hualmacallaquique yn oncan neacallaquilloyan ytocayocan de Palos de Moguel , ypan viernes yc 3 mani metztli agosto yn ipan omoteneuh xihuitl ; auh yc niman ypan hualquizque yn tlalli yn itocayocan en la Gomera .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71987,9380,spanish,nahuatl,Este año murió el escritor don Femando de Alva Ixtlilxóchitl .,Inin xiuhpan omomiquilitzino tlahcuilocatzin in itoca don Fernando de Alva Ixtlilxochitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71988,9381,spanish,nahuatl,"Los religiosos las fueron a esperar en San Juan ; los señores de México , alcaldes y regidores , y todos los naturales , hombres y mujeres , salieron a recibirlas en el camino , y algunos fueron a por ellas hasta Santa Clara .","Auh in teopixque oncan quinmochielico yn San Juan ; auh yn tlahtoque Mexico alcaldes , regidores yhuan yn ixquichtin macehualtin toquichtin cihua quinnamiquito ohtlica , yhuan cequintin huell ompa Sancta Clara quinmanillito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71989,9382,spanish,nahuatl,Amarró al perro en el dedo del pie para que,Kiilpi ixokpiltipa nopa ichichi para ke machilis,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71990,9383,spanish,nahuatl,año 1casa 1285 años en este sojuzgaban a los mexicas allá en chapultepec su casa estaba en huey tenanco allí mataron al que conduce a la deidad cuauhtliquezqui lo mataron y de aquí se marcharon se fueron fueron a llegar a tlalcocornoco se marcharon fueron a llegar a atizappan se marcharon fueron a llegar a tlamtzinco se fueron fueron a llegar a tlenamacoyan se marcharon llegaron a huehuetlan se marcharon fueron a llegar a acuezcomac se marcharon fueron a llegar a atlixocan se marcharon fueron a llegar a colhuacan se marcharon vinieroll llegar a tepetocan se marcharon fueron a llegar a huitzilopochco se marcharon fueron a llegar a culhuacan se marcharon fueron a llegar a cchualtepec se marcharon fueron a llegar a teyon se marcharon fueron a llegar a tlamatitlan se marcharon fueron a llegar a tlapitzahuayan se marcharon vinieron a llegar a nexticpac vinieron de regreso vinieron a llegar otra vez a chapoltepec,1 calli xihuitl 1285 años ipanin quinhualpehuaya in mexica in oncan chapultepec huey tenanco inchan oncan quimictihque in teomama cuauhtliquezqui in oconmictique auh nican ehuaque yahque achito tlalcocomoco ehuaque ahcito atizappan ehuaque ahcito tlamtzinco ehuaque ahcito tlenamacoyan ehuaque ahcito huehuetlan ehuaque ahcito acuezcomac ehuaque ahcito atlixocan ehuaque ahcito colhuacan ehuaque ahcico tepetocan ehuaque ahcito huitzilopochco ehuaque ahcito culhuacan ehuaque ahcito cohualtepec ehuaque ahcito teyon ehuaque ahcito cuexomatitlan ehuaque ahcito tlapitzahuayan ehuaque ahcico nexticpac hualmocuepque ahcico occeppa chapoltepec,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71991,9384,spanish,nahuatl,". Luego cortan los que corresponden a Tlacotzontli y Zacatzontli . Al cortar el papel es como cola de mariposa , y está pintado como con gotas de hule derretido .",. Niman yeuatl quitequi in itech poui in Tlacotzontli in Zacatzontli . In ic quitequi amatl zan tzinpapalotic auh in ic talcuilolli zan tlaolchipinilli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71992,9385,spanish,nahuatl,Y yo escrivano yuso escripto doy fe de que en mi presencia vendieron las dichas tierras de suso declaradas los dichos con Baltasar Tlilancalqui y su muger Juana Tlaco que están en el dicho [ tlaxilacalli digo ] ( pago de ) Tolpan Techichiquilco .,Nyquitoa yn nehoatl yn escrivano yn tlatzintlan ninotocayotia ca ye nelli ca nixpan yn otlalnamacaque yn don Balthazar Tlillacalqui yoan yn inamic Juana Tlaco unpa mani ipan tlaxillacalli [entre paréntesis : digo] Tolpan Techichiquilco tlalitic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71993,9386,spanish,nahuatl,nuestra siembra .,totatoc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71994,9387,spanish,nahuatl,"¿ Acaso algo verdadero digo aquí , Dador de la Vida ? Sólo soñamos , sólo hemos venido a levantarnos con premura del sueño . Lo digo en la tierra , a nadie podemos decírselo aquí .","¿ Azo tle nello niquihtoa nican , Ipalnemohua ? Zan tontemiqui , zan cotonchitlehuaco , niquihtoa in tlalticpac , ayac huel on tiquilhuia ye nican .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71995,9388,spanish,nahuatl,"Artículo 78 . - Durante los recesos del Congreso de la Unión habrá una Comisión Permanente compuesta de 37 miembros de los que 19 serán Diputados y 18 Senadores , nombrados por sus respectivas Cámaras la víspera de la clausura de los períodos ordinarios de sesiones . Para cada titular las Cámaras nombrarán , de entre sus miembros en ejercicio , un sustituto . La Comisión Permanente , además de las atribuciones que expresamente le confiere esta Constitución , tendrá las siguientes : I . Prestar su consentimiento para el uso de la Guardia Nacional en los casos de que habla el artículo 76 fracción IV ; II . Recibir , en su caso , la protesta del Presidente de la República ; III . Resolver los asuntos de su competencia ; recibir durante el receso del Congreso de la Unión las iniciativas de ley y proposiciones dirigidas a las Cámaras y turnarlas para dictamen a las Comisiones de la Cámara a la que vayan dirigidas , a fin de que se despachen en el inmediato periodo de sesiones ; IV . Acordar por sí o a propuesta del Ejecutivo , la convocatoria del Congreso o de una sola Cámara a sesiones extraordinarias , siendo necesario en ambos casos el voto de las dos terceras partes de los individuos presentes . La convocatoria señalará el objeto u objetos de las sesiones extraordinarias ; V . Otorgar o negar su ratificación a la designación del Procurador General de la República , que le someta el titular del Ejecutivo Federal ; VI . Conceder licencia hasta por treinta días al Presidente de la República y nombrar el interino que supla esa falta ; VII . Ratificar los nombramientos que el Presidente haga de ministros , agentes diplomáticos , cónsules generales , empleados superiores de Hacienda , coroneles y demás jefes superiores del Ejército , Armada y Fuerza Aérea Nacionales , en los términos que la ley disponga , y VIII . Conocer y resolver sobre las solicitudes de licencia que le sean presentadas por los legisladores . Sección Quinta De la Fiscalización Superior de la Federación","Tlen 78 Tlanahuatihcayotl . Queman moquetzas Sentica Hueyitlahtocan oncas se Sennechicolistli campa tlatzquitoseh 37 tlacameh tlen 19 tepantlahtoanih ihuan 18 tlen huecapah tepantlahtoanih , quintocahtlaliseh campa tlatzquitoqueh queman tonilis tlamisa nochipa nechicolismeh . Ihuicpa nochi tlen se ihuan se tepantlahtoani in Tlahtocan quitocatlaliseh , se ipatlaca tlen tepantlahtoani tlen noihqui tequipanoa . In Sennechicolistli , iyoca tlen tlanahuatili quimactilia inin Amatlanahuatili , mopialis : I . Tlatemactilis icualitalis ihuicpa motequihuis Anahuac Tlamocuitlahuiani ipan sequin tlamantli moihtohua ipan 76 Tlanahuatihcayotl IV tlatlapantli ; II . Quiselis , queman monequis , itlahtol Hueyi Tequihua tlen Totlalnanztin ; III . Quisencahuas tlahtolmeh tlen itechpohui ; quiselis queman moquetzas Semicac Tlanahuatiloyan in amatlapehualtilismeh tlen tlanahuatilmeh quititlanilia Tlahtocan ihuan temactilis ihuicpa quicualitaseh Nechicolismeh tequiticayotl tlen quintitlaniliah , tlen yehuan monequi temactiliseh queman saniman pehuas nechicolismeh ; IV . Quiihtos tlen yehua noso tlen quiixtlalis Tequichihuani , in amatlanotzali tlen Hueyi Tlahtocan noso tlen setzin Tlahtocan nechicolismeh tlen sanquemantica , monequis ipan inin ome tlamantli momatlahanaseh ome tlen eyi tlatlapantli tlen tlacameh nopayoh yetoseh . In amatlanotzali quiihtos tlenon mochihuas ipan inon san quemantica nechicolismeh ; V . Tlatemactilis noso amo tlatemactilis isentequi tlen tocayotl Procurador General tlen Totlalnantzin , tlen tlatitlanis tlayecanani Hueyi Tequihua tlen Totlalnantzin ; VI . Tlatemactilis tlamacahualistli iasica sempohuali ihuan mahtlactli tonati tlen Hueyi Tlayecanani Totlalnanztin ihuan quitocahtlalis tlen quipatlas ; VII . Quisencahuas tocayotl tlen Hueyi Tequihua quichihuas tlen ministros , agentes , diplomáticos , cónsules , generales , huehueyi tequichihuanih tlen Hacienda , coroneles ihuan sequinoc huehueyih tlayecananih tlen Ejército , Armada ihuan Fuerza Aérea nacionales , quen quiixtlalis tlanahuatili , ihuan VIII . Quiixmatis ihuan quisencahuas tlamacahualismeh amatlatlanilmeh tlen quimactiliseh amatlanahuatil chihuanih . Tlaxexeloli tlen V : Tlen Fiscalización Superior tlen Sentlanahuatiloyan",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71996,9389,spanish,nahuatl,"Y por verdad lo firmamos de nuestros nonbres . Fecho en Mexico a nueve dias del mes de hebrero de mill e quinientos y setenta y ocho años , Graviel de la Cruz , alguacil mayor ; Pedro Gerónimo , regidor ; Diego Leonardo , escrivano .",Yc ticneltilia tictlalia yn totoca yoan tofirmas fecho en Mexico a 9 dias del mes de hebrero 1578 años Gabriel de la Cruz alguacil mayor Pedro Geronimo regidor Diego Leonardo escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71997,9390,spanish,nahuatl,"En este año el diablo Tezcatlipoca le habló a Quetzalcanauhtli , y le dijo : Quetzalcanauhtli , partamos , abandonemos la ciudad , porque estoy molesto y enojado , vayámonos para Coyohuacan .","| | 80v Nican ypan in yn ye quinotza yn Quetzalcanauhtli yn diablo yn Tezcatlipoca catca , ye quilhuia : Quetzalcanauhtlé , ma oc tihuiyan , ma oc tictlalcahuican yn altepetl , ye nellelaci ynic niquallani , ma oc onpa tihuiyan yn Coyohuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71998,9391,spanish,nahuatl,pero si eso va a suceder,pero uajka tlan ya nopa onkas,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 71999,9392,spanish,nahuatl,"Primero se ponen a hervir los dos litros de agua en que se va hacer el atole ; luego , se bate la masa con dos tazas de agua , se cuela y se va agregando al agua hirviendo . Aparte , se muele el amaranto en el metate o en la licuadora con una rajita de canela ; esto se le va poniendo al atole sin dejar de mover para evitar que se hagan grumos . Se endulza con azúcar o miel .","Achto ma cuacualaca in ome litro atl ica mochihuaz in atolli ; in textli moatilia ica ome taza atl , mocuachhuia ; inin motlalilihtiuh in atl in ye cuacualacatoc ; cecni moteci in michihuauhtli ahzo ipan metlatl ahnozo ica tepuztlatzoaloni ica canela tlatzicuehualton , inin motlalilihtiuh in atolli ihuan zan tequi molinia inic ahmo motelolohchihuaz . Motzopelilia ica azúcar ahnozo necuhtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72000,9393,spanish,nahuatl,Al presente están en el santo tribunal los muy reverendos señores licenciados don Alonso de Peralta y Gutierre Bernardo de Quirós .,Auh yn axcan cahuitl ypan moyetzticate yn ipan in cenquizca qualli sancto tetlatzontequililiztlahtocaycpalli yn cenca mahuiztililoni señores licenciados don Alonso de Peralta yhuan Gutierre Bernardo de Quirós .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72001,9394,spanish,nahuatl,Ya no más el corazón se queda para que se seque un poco que se seque el magueycito para que no se pudra .,sa ' ye ' wan niyolo mokawan ma pilini se tiempo ma pilini memeton para a ' mo palanis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72002,9395,spanish,nahuatl,"E Visto los dichos alcaldes la dicha querella hicieron parecer ante si a la parte y justicia y a los dichos querellantes e mandaron a los unos y a los otros dar ynformación de lo que decia y dada se la recibirian y harian justicia . Pasó ante mí Francisco de la cruz , escrivano de la audiencia .",Auh y no yuh ticaque yn teuantin yn tictocuitlauia justicia y nica audiencia auh niman otiquinauantique yn quiualuicasque yn itestigoua . Pasó ante mi don Francisco de la Cruz escribano audiencia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72003,9396,spanish,nahuatl,Aquí estamos poniendo la vista con la ayuda del señor amo nuestro ; el Dueño del mundo nos ha hecho el favor de ello . Y es todo .,Ca nican tontiachia ipaltzinco in tlacatl totecuyo in tloque nauaque otech mocnelili . Auh in ye ixquich . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72004,9397,spanish,nahuatl,"6 Técpatl , 1316 .","VI Tecpatl xihuitl , 1316 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72005,9398,spanish,nahuatl,dos mil,Macuil tzontli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72006,9399,spanish,nahuatl,"¡ Ustedes , vengan a traerlo !",¡ Namehhuan xichualcuitih !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72007,9400,spanish,nahuatl,Año de 1667 .,Ano de 167 .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72008,9401,spanish,nahuatl,"Esto se dispuso ahora , pues ya no es voluntad de nuestro señor el rey don Felipe III , que está en España , que así se haga por parte de los señores regidores de la ciudad , los cuales ya no deberán salir a recibir con el palio a los arzobispos cuando llegaren por primera vez a México , ya que se les ha quitado ese privilegio ; en adelante será privilegio exclusivo de los señores virreyes , cuando llegaren por primera vez a México , el ser recibidos con el palio .","Ca yuh axcan ohualmotlanahuatilli , caocmo yuh quimonequiltia yn tohueytlahtocatzin rey don Felipe Tercero moyetztica España aocmo yuh mochihuaz yn omoteneuhque ciudad tlaca regidores , aocmo yuh quinnamiquizque cuachcaltica in ihcuac ynic huallacizque yancuican Mexico arçobisposme , ca quinmoquixtililiaya ; auh ca ça yehuantin ynneyxcahuilnemac yez yn tlahtoque yn visurreyes | | 231 yn ihcuac huallacizque yancuican Mexico , ca yehuantin palio yca cuachcaltica namicozque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72009,9402,spanish,nahuatl,"Luego el colhua , y lo guiaba Cuauhtepextla .","Nima ye colhuacatl , ualteyaca Quauhtexpetla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72010,9403,spanish,nahuatl,Entonces salieron para venir acá .,Yn ohualquiztiaque ynic ohuallaque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72011,9404,spanish,nahuatl,"17 . Y cuídate de las palabras vanas , de las palabras de recreación porque no son buenas , no son correctas ; porque sólo infaman , pervierten a las personas ; no son serenamente rectas , precipitan a las gentes , las arrojan al río , al despeñadero , al lazo para cazar , a la soga . Hacen que la gente se tope , con la piedra , el palo . Y cuídate de permanecer en el mercado y en el río , en el camino no te detengas , no te sientes ; ahí está , ahí vive , ahí se halla su gran bebedero , su comedero del hombre tecolote . Eso es la mujer ajena , el marido ajeno , las propiedades ajenas , los bienes ajenos , la falda , la camisa ( de los otros ) .","17 . Yhuan ma ticmocuitlahui in ahuillahtolli , in camanallahtolli ca ahmo qualli , ahmo yectli , ca zan teahuilquixti , tetlahuelilocatili , ahmo ihuiyan yectli , tetlaz , temayauh in atoyac , in tepexic , in tzonhuazco , immecac . Quitenamicti in tetl , in quahuitl . Yhuan ma ticmocuitlahui , ma itech timoma in tianquiztli yhuan in apan , ohpan ma timoquetz , ma timotlati ; oncanca , oncan nemi in huey iteyya , in itequaya , in tlacatecolotl . Yehuatl in tecihuauh , yehuatl in tetlacauh , in teaxca , in tetlatqui , in tecue , in tehuipil .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72012,9405,spanish,nahuatl,"La nave llevaba ya siete días de navegación , y ellos estaban conversando .",Ye chicomilhuitl nenemi yn acalli tlatoticate oncan monotza .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72013,9406,spanish,nahuatl,Venían todos a balazos se mataban hasta corría sangre en el suelo de gente de los que se murieron muchos .,owala : ya mučti a balasos momiktiya ' ya asta nenmiya yestli ' tlalpa de xente de noikimihke miak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72014,9407,spanish,nahuatl,"Este Acamapichtli tomó por mujer a Ilancuéitl , hija de Xihuitltémoc , tlatohuani de Colhuacan .","Auh ynin | | 84r Acamapichtli yn quimocihuauhti ytoca Yllancueytl , ynin ychpoch yn tlahtohuani Colhuacan yn itoca Xihuitltemoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72015,9408,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72016,9409,spanish,nahuatl,Le estoy esperando desde hace tres horas .,Ye yeyi iman timitznochilihtica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72017,9410,spanish,nahuatl,"De mi cuñada cuando se bautizó la niña , se bautizó cuando estaba enferma de frío la abuelita dijo mira Pascacio agarra la casa , agarra el terreno de tu hermano , devuélvannos el dinero lo que pusimos para su entierro de tu hermano de lo que pusimos nosotros .",šaškanakan antes kanas in markos den difunto markos laka ' mo non ye ' wa kanas ašan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72018,9411,spanish,nahuatl,"El jueves 11 de abril de 1613 , por la tarde , regresó y entró a la ciudad de México el muy reverendo don Pedro de Otálora , presidente de la Real Audiencia de México , ya convertido en clérigo , el cual había ido a la ciudad de los Ángeles Cuetlaxcohuapan para ser allá ordenado con la epístola , con el evangelio y para decir la misa ; en dos días lo ordenó , hacia el final de la cuaresma , el obispo don Alonso de la Mota y Escobar , habiendo mandado el Santo Padre que fuera ordenado en tres días .","Auh axcan juebes yn ic 11 mani metztli abril de 1613 años ye teotlac , yhcuac nican Mexico mocallaquico ynic hualmocueptzino in yehuatzin cenca mahuiztililoni in ye teopixcatlahtohuani omuchiuhtzinoto clérigo don Pedro de Otálora presidente Audiencia Real Mexico , ynic ompa omohuicaya omoteochiuhtzinoto la ciudad de los Ángeles Cuitlaxcohuapan yn ica epístola yhuan yca evangelio yhuan yca yn missa oquimochihuilli ; çan oppa yca yn oquimoteochihuilli ynic ce quaresma oquiz yn obispo don Alonso de la Mota y Escobar , ca yuh hualmotlanahuatilli yn Sancto Padre ynic çan eilhuitl | | 216 teochihualoz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72019,9412,spanish,nahuatl,Mejor cárguenme si es que quieren que vaya,Mejor xinechmamaka para tla inkinekij ma,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72020,9413,spanish,nahuatl,qué hacen vecinos llamé en voz alta nada vamos justo a pararnos contestaron perdóneme usted ya vine usted me ordenó que viniera hoy,tlen nanmayitia chanehqueh onitetzahtzili ammitla quin titehuazque otlananquililoc xinechmotlapohpolhuili yonihualla tehuatzin otinechmonahuatili ma nihualla axcan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72021,9414,spanish,nahuatl,"como si fueran conejos los persiguen el joven fuerte , el cuexteca en la región de los magueyes .","zan quitocan tochin teuctlapaliuhquetl , yn cuexteca meyetla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72022,9415,spanish,nahuatl,"Don Miguel Quetzalmazatzin , escribano","Don Miguel Quezalmazazin , escribano Rubricado",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72023,9416,spanish,nahuatl,"Éstos son los pobladores que primero merecieron tierras , los que estaban asentados antes de que los azcapotzalcas y mexicas llegaran , los cuales anduvieron señalando sus posesiones : desde lo alto del cerro Xócotl , Tlacoxinqui señaló sus posesiones .","Yzcate yn chaneque yn achto tlalmaceuhque , yn achto onoya yn ayamo ualhuiloua , yn tlatlamachiotitinenque : yn tepeticpac y Xocotl ycpac y tlamachiotitinenca Tlacoxinqui ytoca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72024,9417,spanish,nahuatl,"También entonces llegó de España la noticia de la beatificación de San Ignacio de Loyola , fundador de la Compañía de Jesús .",No yquac hualla España yn ibeatificacioyotzin yn Sant Ignacio de Loyola fundador de la Compañía de Jesús .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72025,9418,spanish,nahuatl,y la música de las flautas .,in tlapitzalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72026,9419,spanish,nahuatl,". Y con aquellas mantas luego se compra : mantas para príncipes , con cazoletas adheridas , hechas de pluma , y mantas con pinturas de águilas , y con cenefas y orlas de pluma y pañetes propios de príncipes , con puntas largas y camisas y faldellines de mujer bordados .",. Auh in cuachtli niman ic mocoua in tlahtocatilmahtli iuitica tetecomayo iuan xaualcuauhyo tilmahtli iuan iuitica teneuauanqui iuan tlahtocamaxtlatl yacauiac iuan tlamachcueitl tlamachuipilli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72027,9420,spanish,nahuatl,"Y a finales del mes de marzo de 1609 , durante la cuaresma , partió para Michoacán , adonde lo había transferido , sustituyéndolo en Oaxaca , el rey nuestro señor , para que allá gobernara .","Auh ye quin ipan de 1609 años , ye ytlamian metztli março quaresma , yn onmopehualti ompa mohuicac yn Michhuacan , ompa comiquanilli yn tohueytlahtocauh rey , ynic ompa ye no yehuatzin motlapachilhuiz yc mopatlac yn Huaxacac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72028,9421,spanish,nahuatl,Gracias . Tenga la bondad de ver que lleven los baúles y maletas a la sala de equipaje . Yo voy a comprar los boletos .,Tlazohcamati . Xonmotlachialti man quinhuicacan in petlacaltin ihuan quimiltin ompa caltechialoyan . Nehua niquincohuatinin amamachiotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72029,9422,spanish,nahuatl,Con su permiso .,Mixtlantzinco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72030,9423,spanish,nahuatl,Y la casa está asia lebante y el suelo es de la dicha casa y el patio y lo que tiene la casa a las espaldas quatro brazas en quadra y por un lado tres brazas y un poco [ matzotzopaztli ] casi media braza lo mesmo de treslado y por el otro lado al paredón a ello dos brazas y media [ mitl ] llega hasta el agua [ atentli ] [ F . 15r . ] huitztlanpa y azia milpanpa que esta al sesgo el patio tres brazas llega el rencon y la buelta asia lebante donde sale el sol quatro brazas y media [ mitl ] llega al atengo .,Auh yn nocal centetl tonatiuh yquizayanpan itzticac huell itlallo yn ipan mani yhuan ythuallo auh ynic motamachihua yn calli yn itepotzco nanmatl necoc yxquich auh yn inacaztlan hematl yhuan cen matzotzopaztli no necoc yxquich auh yn inacaztla in calli in tepantontli yn cauhtica onmatl yhuan cenmitl atenco onaci huitztlanpahuic zan yacahuitzantica auh yn amilpampa ynic chicocalactica ythualli hematl Xomolco oanaci auh ynicolihuin tonatiuh yquizayanpa nanmatl ypan cenmitl no atenco onaci .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72031,9424,spanish,nahuatl,"4 Técpatl , 1496 .","IIII Tecpatl xihuitl , 1496 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72032,9425,spanish,nahuatl,"Allí se dieron las órdenes ,",oncan nemahuatiloc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72033,9426,spanish,nahuatl,Ella se sintió mal .,Yehua amo cualli omomat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72034,9427,spanish,nahuatl,"Florea como por julio , para Todos Santos ya hay , un poco antes de Todos Santos empieza a dar y después de ese tiempo ya se acaba .","Xochiyoua kemej itech julio , para Todosantoj onkak ya , tepitsin achto peua taki de Todosantoj uan panoua Todosantoj no peua tami ya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72035,9428,spanish,nahuatl,"Y cuando aún no le pegaban con palo en su cabeza , luego brotó una flor de magnolia , y allá se hizo guerra ; y ellos allí se escondían en la cima de un cerro nombrado Ocotepetl , ahí se habían establecido . Y cuando estalló la flor , lo oyeron ; luego todos huyeron ; sin número vinieron , quizá unos cuatro mil hombres . Y cuando explotó la flor tuvo eco entre los cerros ; por eso se asustaron , huyeron . Entonces fueron por el niño . El tlatohuani Xochiteuctli luego ordenó , dijo : ¡ sá-quenle el corazón ! Y rápidamente le quitaron , cayó , se lo dieron . Luego le exprimió el corazón , del que se había convertido en niño nahualli . El mismo gran nahualli de Osomatü de Atezca quería apoderarse de la magnolia , apropiarse de Tepeteopan y de todos los coüares de jade , de oro ; y ambicionaba tener el tianguiz .",Auh yn iquac otoponqui yn xochitli oquicaque . Niman mochintin ocholoque amo san tlapohuali yn ohualaque aso nahui mil tlacatl . Auh yn iquah otopomqui yn xochitli mochi tepetl oquinanquili yc comomauhtique ocholoque . Auh ynnon conetl oconanqui yn tlatohuani yn Xochiteuctü niman otlanahuati oquito xicquixtilicam yn iyolo . Niman yciuhcam oquiquixtiütihuezque oquimacaque . Niman oquipazquili yn iyolo yn inahual conetl omochiuhca ca san yehuatl yuei nahualli Atesca Osomatli oquelehuiayaya yn yoloxochiquahuitli yhuan Tepeteopam oquelehuiayaya yhuan miyec chalchihuitl coscatli teocuitlatli yhuan tiamquiztü yc omoxicoayaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72036,9429,spanish,nahuatl,"El segundo gobernador fue el licenciado Luis Ponce , descendiente de los duques de la ciudad de Arcos ; fue juez de residencia , y fue puesto en la gobernación el 2 de julio de 1526 , pero no concluyó su residencia , porque murió al poco tiempo .","Auh yehuatl ycome governador mochiuh in yehuatl el liceciado Luis Ponce , ompa yntechcopa quiça ytlacamecayohuan yn tlahtoque duques yn ipan altepetl motenehua de Arcos ; mochiuh juez de residencia , yn quiceli yn onmotlalli ypan ytepacholiz yn governació ycomilhuitl mani metztli julio yn ipan xihuitl de 1526 , auh amo huel quitzonquixti yn itetlatetemoliliz yn residencia , yehica niman onmomiquillico çan quexquichcauhtica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72037,9430,spanish,nahuatl,"Pasó cerca Malintzin , y le dijo a Mexícatl : “ ¿ Qué haces , tío Mexícatl ? ” .","Auh in Malintzin ohualquiz , quilhuia yn Mexicatl : “ Tleyn taxtica , notlatzin Mexicatl ? ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72038,9431,spanish,nahuatl,"Y luego , en este mismo año de 2 Calli , el hijo de Huehue Itzcuauhtzin llamado Ilancuéitl Atlauhtecatlteuctli se enseñoreó en Atenco , donde se asentó y empezó a gobernar .","Auh ça niman ipan in yn Ome Calli xihuitl motlahtocatlalli yn ipiltzin Huehue Ytzquauhtzin ytoca Yllancueytl Atlauhtecatlteuhctli yn onpa Atenco , çan onpa motlalli ye tlahtocati ompa yn Atenco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72039,9432,spanish,nahuatl,Pídele carne pídele todo todo que traiga para que así mismo cuando llegue cuando llegue ya no estamos aqui ya huimos para que vayamos a la casa de mi abuelito .,šikitlanili nakatl Šikitlanili moči ma kwalika para así mismo a ' sikiw kwak ya ' sikiw akmo onkan tikate yotičolo ' ke para tiaske ičan noawelito .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72040,9433,spanish,nahuatl,"Luego parecieron ante ellos los regidores Pedro Gerónimo y Pedro de San Francisco , dieron noticia sobre el averiguacion de testigos nonbrados cada uno de por si de cada barrio [ tlaxilacalleque ] sobre aber dicho la verdad en lo que toca a la vieja Maria Xoco y constar las casas fueron suyas y el suelo y todos lo certificaron y que ansí es verdad y no aver ningunos decendientes y aver fallecido todos y tanbién ser verdad que se vendan las casas [ F . 18r . ] como consta por certificación de testigo .","Niman nimixpantzinco onecico regidores Pedro Geronimo , Pedro de Sant Francisco oquinmocaquitilli yn intlaneltililiz in testigos ceceyaca omotocayotique in tlaxillacaleque yn iuh otlatolmelauhque yn itechcopa yllamatzin Maria Xoco ynic huel nelli yxcoyan yn ical yniquitlalpan mochintin quineltilique yhoan ynic nelli yn aocac oncan yn tepilhoan omochimomiquilique yhoan inic nelli monamacaz in calli yn iuh quineltilian in testigos .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72041,9434,spanish,nahuatl,Primeramente declaro que la casa y aposento en que al presente estoy en cama que su entrada tiene hacia donde el sol se pone que está enmaderada con viguetas con los altos que tiene mando que lo aya mi muger que se llama Maria Tiacapan con la tierra en que están edificadas .,Ynic centlamantli niquitohua yn oncan nihuetztoc nocal tonatiuh ycalaquiyanpa ytzticac quahuacatl in itlapachiuhca yhuan in icpac ca acocalli nicmaca in nonamic yn itoca Maria Tiyacapan zan quihuica yn tlalli in ipan ica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72042,9435,spanish,nahuatl,"12 Técpatl , 1296 .","XII Tecpatl xihuitl , 1296 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72043,9436,spanish,nahuatl,Tuvimos .,Oticpixqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72044,9437,spanish,nahuatl,"Pasaban por San Pablo Oztotepec , luego por San Salvador Cuauhtenco , San Miguel Topilejo . En este pueblo se sentaban los peregrinos a calentar su comida . Allí desayunaban una tortilla o un pan con un poco de café . Así desayunaba la gente .","Panoaya ica San Pablo Oztotepec , zan niman San Salvador Cuauhtenco , San Miguel Tupilejo . Ipan in xolal nochtin nenencatzitzintin omotlaliaya tlatotoniloz . Ompoyon momacehuizque ce tlaxcali , nozo ce pantzin ica tepitzin atl apozon . Iqui on ic otlayia tohuampohuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72045,9438,spanish,nahuatl,Este se deshierba .,In se kichipaua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72046,9439,spanish,nahuatl,"Por su parte , los mexicas comenzaron entonces a ensanchar la albarrada junto a las casas del Hospital de San Lázaro , por órdenes del señor virrey ; éste después mandó a los mexicas que construyeran sus casas , cuando hubieron terminado de ensanchar la albarrada .","Auh yn mexica no yquac quipehualtique in ye quipatlahua tetenamitl yn oncan Hospital caltitlan Sant Lázaro , ytencopatzinco mochiuh yn tlahtohuani visurrey ; yc quinmonahuatillica yn mexica ypan calquetzazque yn iquac tla oquipatlauhque tetenamitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72047,9440,spanish,nahuatl,Dicen que en verdad nos molesta el ardor del sol y del viento . Es éste lugar donde casi perece uno de sed y de hambre . Así es aquí en la tierra .,"Nelli mach in tetech cecehui in tonalli , in ehecatl , auh amicooayan , teuciooaya : za zan niman ye yuhca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72048,9441,spanish,nahuatl,otra vez se vienen a seguirlo para al menos,noja ualase kitokiliaj para sikera,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72049,9442,spanish,nahuatl,"Ya comenzada la guerra , en este mismo año de 6 Tochtli , 1446 , murió el dicho Cuatéotl , tlatohuani de Itzcahuacan Chalco Tlalmanalco , que gobernó durante 34 años .","Auh yn oyuh peuh yaoyotl , niman ipan in yn VI Tochtli xihuitl , 1446 , yn momiquilli yn omoteneuh Quateotl tlahtohuani Ytzcahuacan Chalco Tlalmanalco , yn tlahtocat | | 97r cenpohualxihuitl ommatlactli ypan nauhxihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72050,9443,spanish,nahuatl,"Pero aún no había ni calor del sol ni la influencia que viene de las estrellas llamadas planetas , porque todavía no habían sido hechos .","Auh ayemo no yeyca yn itotonillo yn tonatiuh yhua yn tetonalmacani yn inca tlamochihua planetas yn cicitlaltin , auh yehica cayemo no chihualloya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72051,9444,spanish,nahuatl,"Y en la señal de la posesion que tomó , tiró con piedras por todas las partes en el patio y dentro de la casa la qual tomó quieta y pasíficamente sin contradiccion alguna y sin que nadie hablase y donde llegava el sitio se yncaron estacas que fueron quatro [ una en cada esquina , y en el rincón no se hincó nada ya que está a linde del comprador de la casa ] .",Auh ynic oconan posession nohuian tetica otlamomotlac in callitic yn ythualco yhuan zan pacca yocoxca yn omacoc tlalquitzquiliztli ayac oncan otlachalani yn ma oquichihuilli contradicion auh yn oncan tlatlami tlapohualli tlatamachihualli cence estacas oncan omotetzotzon nauhcan yn omaaqui cecen tlanacaztla auh in xomolco atle motetzotzon ypanpa ca ycaltech yn omocalcohui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72052,9445,spanish,nahuatl,"Allá ahorcaron a Macuilxochitzin , tlatoani de Huitzilopochco , y a Pitzotzin , tlatoani de Colhuacan ; al tlacatécatl y al tlillancalqui de Cuauhtitlan los aperrearon .","Unca quipilloque Uizilopochco tlatoani Macuilxochitzi , nima ye Colhuaca tlatoani Pizozi no uncan quipilloque ; yoan Quauhtitla tlacatecatl yoan tlillancalqui quinpelloqualtique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72053,9446,spanish,nahuatl,"En cuanto lo supieron los tlatoque de Cholollan , de Cuauhquechollan , de Itzocan , de Tetzcoco y de Xochimilco , se enojaron mucho , y dijeron : Concertémonos contra el mexica , hagámosle la guerra ; ¿ qué es lo que hace ? , ¿ por qué ha ahuyentado a los tlatoque de Chalco ? , ¿ acaso no es el chalca nuestra madre y nuestro padre ? .","Auh yn oyuh quimatque yn Chollolan yhuan Quauhquechollan yhuan yn Itzocan yhuan yn Tetzcoco yhuan yn Xochmilco yn tlahtoque , cenca quallanque , quihtoque : Ma titononotzacan ypan yn mexicatl , ma ticyaomanillican ; tle ay , quen mochihua yn oquinchololti yn Chalco tlahtoque , cuix amo tonan cuix amo tota yn chalcatl ? .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72054,9447,spanish,nahuatl,"11 Tochtli , 34 .","XI Tochtli xihuitl , 34 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72055,9448,spanish,nahuatl,vuelta,kitlayaualkuili,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72056,9449,spanish,nahuatl,"13 Técpatl , 1492 .","XIII Tecpatl xihuitl , 1492 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72057,9450,spanish,nahuatl,"El nopal crece como si fuera un árbol , su base es gruesa y tiene ramas igual que un árbol . Es muy espinoso , sus espinas están muy cerca unas de otras .","In nojpal , yej no mokejketsa majyá kuouit , ijkón trozo itsintaj uan mamajtsakalej , ta moketsa kemej kuouit uan yek uitsyoj , yek aachka uitsyoj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72058,9451,spanish,nahuatl,¿ Qué hay de nuevo ?,¿ Tlein yancuic anca ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72059,9452,spanish,nahuatl,"Por todas partes ando , por doquiera converso yo poeta . Han llovido olorosas flores preciosas en el patio enflorado , dentro de la casa de las mariposas .","Nohuian nonnenemi , nohuian nontlatohua , nicuicanitl . In quetzalizquixochitl zan ye on tzetzeliuhtoc ye huapapalocalitec .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72060,9453,spanish,nahuatl,Que se la den con su ala ( de ustedes ) .,"Mah namechmacacan ica namoahtapal ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72061,9454,spanish,nahuatl,"Para entonces , Topiltzin Acxitl Quetzalcóhuatl llevaba 25 años viviendo en Tollan .",Yn ihcuac yn ye iuh cenpohuallonmacuilli xihuitl ye nemi Tullam yn Topiltzin Acxitl Quetzalcohuatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72062,9455,spanish,nahuatl,CANTO DE YACATECUHTLI,YYACATECUTLI ICUIC,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72063,9456,spanish,nahuatl,"Tierra de mi alma ,","Talticpactzin de mi alma ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72064,9457,spanish,nahuatl,"Inmediatamente rodeó el cerro , subió por la cañada a la otra parte , del lado donde sale el sol , va a salir prontamente para llegar a México , que no lo detenga la Señora del Cielo , pensando que por allí donde rodeó no es posible que lo vea , quien está mirando bien a todas partes .","Niman ic contlacolhuih in tepetl itzallan ontleccoc yenepa , zentlapal tónnatiuh iquizayampa , quizato inic iziuhca ahzitiuh Méxicco inic ahmo quimotzicalhuiz in ilhuicac zihuapilli , in momati ca in ompa in otlacoloh , ca ahuel quimottiliz , in huel nohuiampa motztilitica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72065,9458,spanish,nahuatl,"11 Tochtli , 1178 .","XI Tochtli xihuitl , 1178 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72066,9459,spanish,nahuatl,la hicieron tabla,se uapali konchijke,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72067,9460,spanish,nahuatl,"Asimismo entonces en el día y año arriba mencionado ante el magnífico señor don Antonio Valeriano , gobernador juez que guarda la justicia de su majestad , pareció Baltazar Sanchez y su hermano menor Gaspar Sanchez y sus mujeres Marina Tiacapan y Juana Tlaco , habitantes de San Juan Tequixquipan y ante mí el escribano .",Zan niman no yquac in ipan cemilhuitl yhuan xihuitl yn omoteneuh tlacpac y yehuatzin cenca mahuiztililoni in señor don Antonio Valeriano governador juez in quimopiyallia justicia in itechcopatzinco su magestad oquizaco yxpantzinco in Balthazar Sanchez yhuan yn iteyccauh Gaspar Sanchez yhuan ini incihuahuan Marina Tiacapan Juana Tlaco chaneque Sanc Juan Tequixquipan nixpan nehuatl escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72068,9461,spanish,nahuatl,Es frío .,In sesek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72069,9462,spanish,nahuatl,No querían que se casara porque ellos eran,Axkinekiyaya ma monamikti porke ijuanti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72070,9463,spanish,nahuatl,Quería que emprendieras este viaje,Onicnequia man xipehua in nehnemiliztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72071,9464,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72072,9465,spanish,nahuatl,"98 . Y la ancha pluma de quetzal , la que bien mide un brazo , la ondulante , la muy verde , la que bien reluce . Y la genuina águila , el genuino ocelote , lo que así toma , lo que así conserva , el que da renuevos , el que florece , el que da brotes , el de renombre , el que recibe honra , el que se aflige , el que sufre . Así está resbaloso , resbaladizo ( así se hace reverencia ) delante de ti , junto a ti ; allá donde así estás sentado derramas el llanto , las lágrimas . Sufren , padecen tu rostro , tu corazón , tu cuerpo , tu carne . Ya no apaciblemente , ya no con alegría vienes a despertar , te levantas ; ya no con tranquilidad haces el sueño , el descanso , sólo estás atemorizado ; ya no con sosiego vienes a dar luz , vienes a amanecer ( preocupado sobre ) cómo pasarás el día , la noche .","98 . Auh in patlahuac in quetzalli , in huel cenciacatl , in huitoliuhqui , in huel xopalehuac , in huel pepetzca . Auh yhuan in huel quauhtli , in huel ocelotl inic quiana , inic quitlatia , inic itzmolintoc , inic xotlatoc , inic cuepontoc , inic tleyotoc , in yc mahuizzotoc , inic tonehuatoc , chichinacatoc . Inic tlaalahuatoc , inic tlapetzcahui , immixpantzinco , immonahuactzinco , inic oncan in tommehuititica , in toconmatentica in choquiztli , in ixayótl . In ontonehuatica , in onchichinacatica immitzin’ , immoyollotzin , immotlactzin , immonacayotzin . In aocmo ihuiyan , aocmo icemele in tihualmixitia , in tihualmeuhtzinohua ; in aocmo ihuiyan in cochiztli , in netequiztli in ticmuchihuilia , in za tommomamauhtitoc , in aocmo ihuiyan tihualtona , tihualathui in quenin tocommotlaxiliz in cemilhuitl , in ceyohual .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72073,9466,spanish,nahuatl,"Por causa del agua hubo que multiplicar los puentes de madera , pues sólo por puentes se podía ir a muchas partes ; los muros de tierra se derrumbaron , y se caminaba por los estrechos espacios que servían de caminos .","Auh no yhuan ypampa yn atl yc nequapanchichihualoc , nohuian ça yehuatl ypan huilohuaya yn quapantli ; yhuan nohuian yn caltechtli motzintlaltenanyoti , pitzatzitzinica otlih ypan pohuia ypan huilohuaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72074,9467,spanish,nahuatl,"Los grandes crecen mucho y cuando acaban de crecer se ponen negros y si uno los deshace , se hacen finitos como ceniza cuando uno la sopla .","Tein uejueyi moskaltiaj semi uan tamimoskaltia yon tej uejueyi , tileui uan se kikuapata mochiua potoxtik majyá kuoujnex komo se kipitsa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72075,9468,spanish,nahuatl,"Madre mía , yo sufro , aquí tengo yo a mi hombre , no puedo ya hacer bailar el huso , no puedo meter el palo del telar : niñito mío , de mí te burlas . ¿ Qué me queda ? ¿ Lo haré ?","Ya cue nonantzin nontlaocolmiqui , o ye nican ye noquichuacan ahuel niquitotia in malacatl , ahuel nocontlaza in notzotzopaz , noca timoquequeloa , noconetzin . ¿ Auh quennel ? ¿ Noconchihuaz ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72076,9469,spanish,nahuatl,hay mucha carne,miyak onka nakatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72077,9470,spanish,nahuatl,"E Maria Martina e doña Juana de la Cruz e Petronila Vazquez [ senora ] ( española ) [ Maria de Villavar , señora , Lucia Rodriguez señora , Andres Perez , español ] e Maria Geronima [ señora ] e Maria Jimenez e Maria Joco , Maria Papan [ Bárbola Madalena Francisca , Maria Papan ] ,",Auh ycihua Maria Martina doña Juana de la Cruz Petronila Vazquez señora Maria de Villavar señora Lucia Rodriguez señora Antres Perez español Maria Geronima señora Maria Ximenez Justina Xoco Tepi Papan Barbola Madalena Francisca Maria Papan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72078,9471,spanish,nahuatl,"Artículo 44 . - La Ciudad de México es el Distrito Federal , sede de los Poderes de la Unión y Capital de los Estados Unidos Mexicanos . Se compondrá del territorio que actualmente tiene y en el caso de que los poderes Federales se trasladen a otro lugar , se erigirá en el Estado del Valle de México con los límites y extensión que le asigne el Congreso General .","Tlen 44 Tlanahuatihcayotl . In Mexihco Altepetl yehua in Altepeyolotl , ompa mani Sentica Yolchicahualistli tlen Itzonteco tlen Sentica Mexihco Tlaltlatlanhuatiliyan . Monelchihuas ica tlali tlen namah mopialia ihuan mostla noso huiptla moihcuenis Yolchicahualistli tlen Sentlanahuatiloyan , moquetzas ipan Tlaltlanahuatiloyan tlen Ixtlahuac Mexihco , monepantis ihuan mohueyilis tlali quen quiixtlalis Sentica Tlahtocan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72079,9472,spanish,nahuatl,de su cuerpo salen .,itlakayotipa kisaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72080,9473,spanish,nahuatl,Por esto ya estamos perdiendo mucho .,lca nehon cemi titapolohtoqueh ya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72081,9474,spanish,nahuatl,Mi hermana daña mucho a nuestro cuerpo ” .,"Tlauel techtiakasoló ne nouelti . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72082,9475,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72083,9476,spanish,nahuatl,"6 Técpatl , 1368 .","VI Tecpatl xihuitl , 1368 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72084,9477,spanish,nahuatl,Yo hablo muy poco inglés .,Nehua zan tepitzin ni inglestlahtohua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72085,9478,spanish,nahuatl,Pero es un requisito indispensable para vivir en armonía con los otros .,Noza in cenequiliztli inic occequin incepan cualli nemizqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72086,9479,spanish,nahuatl,Sepan quantos esta carta de venta vieran como nos don Baltasar Tlilancalqui y Juana Tlaco su muger vecinos que somos de esta ciudad de Mexico en la parte de Santiago Tlatiluíco en el barrio [ tlaxilacalli ] de Santa Ana Xopilco de nuestro grado y voluntad vendemos un pedazo de tierra que tenemos en el pago que llaman Tolpan Techichiquilco en medio de toda la que esta en el dicho lugar a vos Angelina Martina vecina del dicho pueblo de Santiago Tlatiluíco en el barrio [ tlaxilacalli ] de Sant Martin Tlilhuacan Telpochcaltitlan .,Maquimatican yn ixquichtin yn quitazque ynin carta de venta ca yn nehoatl don Balthazar Tlilancalqui yoan nonamic Juana Tlaco tichaneque yn ipan in ciudad Mexico Sanctiago Tlatilulco totlaxilacaltia Sancta Ana Xopilco ticcelia totlanequiliz uel toyolocopa timitznamaquiltia totlal Tolpan mani Techichiquilco tlalitic yn tehoatl Angelina Martina zan no nican tichane yn ipan in omoteneuh ciudad de Mexico Sanctiago Tlatiluíco motlaxilacaltia San Martin Tlilhoaca Telpuchcaltitlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72087,9480,spanish,nahuatl,"Cuando llegaron a Coyohuacan , el Diablo les apretó la nariz a todos los coyohuacas , con sólo decirlo ; y por haberles apretado la nariz , ahora la ciudad se llama Yacapichtlan .","Auh yn iquac yn acito yn ompa in Coyohuacan , auh yn ompa tlaca yn coyohuaque mochi tlacatl quinyacapictacic in diablo , yn ica yn tleyn yn itlatol ; auh ynic quimyacapictacic , yc axcan motocayotia Yacapichtlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72088,9481,spanish,nahuatl,si también me vas a hacer el baño de vapor,tla no tinechtemas no yaya nopa nijneki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72089,9482,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72090,9483,spanish,nahuatl,"A finales de marzo de 1609 , durante la cuaresma , partió de la ciudad de México para Michoacán el muy reverendo señor don fray Baltasar Covarrubias , religioso de San Agustín que era obispo de Oaxaca ; el rey nuestro señor lo transfirió a Michoacán para que fuera a gobernar allá , sustituyéndolo en Oaxaca ; este obispo nació en México , era criollo de aquí .","Auh yn axcan quaresma ye ytlamian metztli março de 1609 años , yquac nican Mexico onmopehualti ynic ompa mohuicac Michhuacan in yehuatzin cenca mahuiztililoni teoyotica tlahtohuani don fray Balthasar Acobarrobias teopixqui Sant Augustín , Huaxacac obispo ocatca ; auh yn Michhuacan umpa comiquanilli yn tohueytlahtocauh rey ynic ye no ye ompa yehuatzin motlapachilhuiz Michhuacan , yc mopatlac yn Huaxacac ; ynin obispo nican otlacat Mexico , nican tepiltzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72091,9484,spanish,nahuatl,Y estando en ellas hizo llamar y parecer a los vezinos de el dicho barrio [ chaneque Tlasilacalleque ] y a los albaceas a los quales dixo que si hera verdad que las dichas casas heran de Angelina de la Cruz ( yndia ) ya difunta .,Auh in iquac omaxitito yn oncan calli niman oquinmonochili yn oncan chaneque yn tlaxilacaleque yoan yn albaceas oquinmolhuili tla xioalhuian cuix ye nelli uel yiaxca catca ynin calli yn omomiquilli yn itoca catca Angelina de la Cruz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72092,9485,spanish,nahuatl,Los popoloca del altepetli de San Bartolomé y de San Juan deseaban insistentemente que los macehualtin del gobernador don Hernando no le fueran dejados ; yo don Baltazar de San Juan y yo de nombre don Martín Juárez Cortés de San Juan no pudimos dejar a los macehualtin que codiciaban para que trabajen .,San Bratolome altepetli yhuan San Juan huel oquilehuiyaya yn masehualtin yn gouernador d [on] Herna{n}do amo huelitic oquincahuili nehuatli Yn notoca dfon] Baltesa de San Juan yhuan nehuatli notoca don Martin Juares Cortes de San Juan amo huel otiquinotiquincauhque yn masehualtin oquelehuiyayan auin tequipanos,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72093,9486,spanish,nahuatl,En el año 3 Tochtli 1482 se enseñoreó Tizocicatzin en Tenochtitlan .,Yey Tochtli xiuitl yc omotlatocatlalli Tiçoçicatzi Tenochtitla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72094,9487,spanish,nahuatl,"Después llamó al tlenamácac Ténoch y le dijo : Ténoch , he aquí el corazón del brujo Cópil , a quien sacrifiqué ; ve a enterrarlo entre los tules y las cañas .","Niman oquinotz yn tlenamacac Tenuch , oquilhui : Tla xihuallauh , Tenuché , yzca | | 59v yn iyollo tlaciuhqui Copil , onicmicti ; xic - ualtoca yn tultzallan yn acatzallan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72095,9488,spanish,nahuatl,"En este año los mexicas echaron los cimientos de la casa del diablo Huitzilopochtli , y se sacó el fuego sobre cautivos de Cozcacuauhtenanco y de Tlaollan .","Nican ypan in quitetzonmanque yn ical catca yn diablo Huitzillopochtli , cozcaquauhtenanca Tlaollan tlaca yn inca momamal .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72096,9489,spanish,nahuatl,"Pero él no le hizo caso , se fue , y finalmente se hundió en las aguas .","Amo tetlacaman , çan ca huiz , yequene ye poliuhtiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72097,9490,spanish,nahuatl,". Las mujeres de nobleza de la costa con estas joyas cierran su cuerpo . Y argollas para las manos que se llaman cierres de mano . Y orejeras de oro , y orejeras de cristal de roca .",. Yehuantin in ciuapipiltin ic quitzacua in innacayo . Iuan in maxitlaztli in itoca matzatzaztli . Iuan teucuitlanacochtli iuan teuilonacochtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72098,9491,spanish,nahuatl,En este año se enseñoreó Tlazolyaotzin como tlatohuani de Huexotla .,Nican | | 27r ypan in motlahtocatlalli yn Tlaçolyaotzin tlahtohuani mochiuh Huexotla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72099,9492,spanish,nahuatl,"Replicaron entonces los ocho pueblos : Señores nuestros , os acompañaremos adondequiera que vayáis .","Auh niman oquitoque yn chicuey altepeme : Totecuiyohuané , campantiazque ca ça tamechtohuiquillizque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72100,9493,spanish,nahuatl,"Para la identificación de la flora en el sistema de clasificación botánica internacional , pudimos contar con la colaboración de la bióloga Susana Cruz , del ... Hemos utilizado varias fuentes documentales . En particular , el Catálogo de plantas útiles de la Sierra Norte de Puebla , México , por Miguel Ángel Martínez Alfaro , Virginia Evangelista Oliva , Myrna Mendoza Cruz , Gustavo Morales García , Guadalupe Toledo Olazconga y Alfredo Wong León ( México , Instituto de Biología de la UNAM , cuad . 27 . 1995 ) .","Nochi in xiujtsitsin uan kuoujmej tein nikan ixnesij tikixtaliaj ika eyi taman itokayuan : se ika maseualtajtol , oksé ika koyotajtol , uan oksé itokay kisak itech in « sistema de clasificación botánica internacional » . In tokaymej tikinajsijkej itech se amaix , monotsa Catálogo de plantas útiles de la Sierra Norte de Puebla , México , por Miguel Ángel Martínez Alfaro , Virginia Evangelista Oliva , Myrna Mendoza Cruz , Gustavo Morales García , Guadalupe Toledo Olazconga y Alfredo Wong León , ( México , Instituto de Biología de la UNAM , cuad . 27 . 1 995 ) .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72101,9494,spanish,nahuatl,Que haya también,Mah no onca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72102,9495,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72103,9496,spanish,nahuatl,Atole de chícharos,XOXOUHQUICALHUAHZA ATOLLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72104,9497,spanish,nahuatl,"El jueves santo de esta cuaresma , por primera vez salieron en procesión los hijos de Santa Catalina mártir ; fue una procesión muy hermosa , llamada de la Sangre de Cristo .","Auh no ypan yn axcan omoteneuh quaresma yn ipan juebes sancto , yquac yancuican achto oquizque yn ipilhuantzitzin Sancta Catharina mártyr ; huel qualli ynic quiz tlayahualoliztli , yehuatl in motenehua la Sangre de Christo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72105,9498,spanish,nahuatl,Debemos darles agua .,Monequi tíquin atlitizqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72106,9499,spanish,nahuatl,Y despues de fenecido entonces como justicia anpararan y ellos propios destribuyrán el dinero y dan poder y facultad a Joan de la Torre y a Gaspar de San Pablo herederos de María Xoco difunda y los ynstituye para que puedan vender las casas al que quisiere dar mas dinero .,Auh in iquac yn omocencauhqui in iquac quimochihuilizque in justicia no yehuantzitzin quimoxexelhuizque in tomines yhoan quinmomaquilia in inhuelitzin licencia in Joan de la Torre yhoan Gaspar de San Pablo yerederoshoan quinchiuhtiuh yn omomiquili Maria Xoco ynic huel connamacazque in calli yn aquin yn achi miec quitemaznequiz yn tomines .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72107,9500,spanish,nahuatl,Este hombre no dijo nada .,Inin tlacatl amotlen oquihto .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72108,9501,spanish,nahuatl,"En la ciudad de México a veynte y un días del mes de marzo de mil quinientos y noventa y dos años , agora son seis vezes que se pregona sobre la casa de Mariana que se a dicho y nonbrado el precio y valor de cient pesos y después de avelo dado a entender no ubo quien hablase . Testigos : Francisco Peres y el pregonero .",Yn ipan ciudad Mexico a veynte y uno dias del mes de marzo de mil e quinientos noventa y dos años axcan ychiquaceppa ynic tzatzihua calli yn ical Mariana omito omoteneuh yn izqui ypatiuh ytenyo macuilpohualli pesos auh yn iquac otecaquitilloc ayac tlananquilli testigo fray Antonio Perez yhuan tecpoyotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72109,9502,spanish,nahuatl,"Y yo de inmediato informé al juez gobernador y a los alcaldes ordinarios , por nuestro gran tlahtoani el rey nuestro señor , las palabras del español Pascual Hernandez de que cierra su palabra y ya no dará más ; ordenaron , dijeron , que sea llamada la abuela María Xuarez y al que era el esposo llamado Miguel Xuarez , que era esposo de la que ahora se vende su casa . Luego vinieron en el día , tiempo , año y mes dicho .",Auh yn nehoatl za niman oniquinnocaquiztilili juez gobernador yoan alcaldes ordinarios [ . . . ] catzinco tohueytlatocatzin rey nuestro señor yn itlatol Pazqual Hernandez español yniquitzaqua yn itlatol ynic acmo cepa tlatenyotiz omotlanahoatili oquimitalhuique manotzaloca yn teci yn itoca M[borrado : aría] Xuarez ycnocihuatl yoan yn tenamic ocatca yn itoca Miguel Xuarez ynamic ocatca axcan ycal monama [sic] zan niman yquac ohoal[ . . . ] yn ipan omito yn ilhuitl yn cahuitl yn xihuitl yn metztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72110,9503,spanish,nahuatl,Y si muriere y pasare de esta presente bida encomiendo mi ánima a dios nuestro señor que la crió ( y redimió por su preciosa sangre muerte y pasion ) y el cuerpo buelva a la tierra de donde fue formado y sepan que hago y ordeno este dicho mi testamento [ F . 20v . ] oy domingo honze dias del mes de junio de mill y quinientos y nobenta y cinco años ( el qual e deste que se sigue ] .,Y tla nechmopolhuiz yacachtopa yehuatl yn anima nicnomaquillia yn totecuyo dios yeica ca yyascatzin ca itlachihualtzin yn tla quihualmanilliz ma quihualmanilli zatepa yehuatl y nonacayo nicmaca yn tlalli ye ica ca tlalli mocuepaz auh yn axca domingo XI del mes de junio de 1595 años yn ye nictlallia y nodesdamiento [sic] .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72111,9504,spanish,nahuatl,"Cuando los traficantes bañaban gente para el sacrificio era en la fiesta del Levantamíento de Banderas . El que sacrificaban era un bañado ” . Lo compraban esclavo . En donde lo compraban era en Azcapotzalco , en el mercado .",In ihcuac tealtiaya im puchteca ipan im Panquetzaliztli . Auh in caltiaya yehuatl in tlaltilli . In quimictiaya tlacohtli . Ompa quimoncauaya in Azcapotzalco in tianquizco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72112,9505,spanish,nahuatl,déjalos que trabajen .,xquincahua mah tequitican .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72113,9506,spanish,nahuatl,"Y sacúdanse allá donde está nuestra milpa ,","Huan ximotzetzeloquih ne campa tomila ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72114,9507,spanish,nahuatl,"Tres años con tres meses habían estado en San Hipólito , en el barrio de Teocaltitlan .",Auh yexihuitl yhuan yey metztli yn moyetzticatca Sant Ipólito ypan tlaxillacalli Teocaltitlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72115,9508,spanish,nahuatl,No olvides este favor que te suplico .,Amo xiquelcahua nehin favor tein nimitztatauhtia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72116,9509,spanish,nahuatl,"Y como todos estos cautivos estaban repartidos , los varios pueblos de la tierra firme y de las chinampas , de Acolhuacan y de Matlatzinco , juntaron a sus cautivos en Mexico ; y así se contaron alrededor de 16 mil tzapotecas , 24 mil tlappanecas , 16 mil huexotzincas , y 24,600 tziuhcohuacas ; todos estos cautivos estaban repartidos y eran custodiados por los pueblos de los alrededores .","Ynic ye mochi yn mamaltin yn otzetzelliuhtoca y nohuian yn altepetlypan , y nican Mexico yn tlalhuactlipan yn chinampa yn Acolhuacan yn Matlatzinco | | 106v yn mamaltin yn ye mochi quinnechicoque yn quincentlallique ; yn mocenpouhque onxiquipilli tzapoteca , yexiquipilli yn tlahpaneca , onxiquipilli yn huexotzinca , auh yexiquipilli tziuhcohuaca ypan centzontli ypan matlacpohualli , anoço matlactecpantli mitohua ; auh ca yxquichtin in yn tzetzelliuhtoca yn pieloya y nohuian yn altepetlipan yn techyahualloticate .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72117,9510,spanish,nahuatl,"Los padres no obedecieron inmediatamente . Le contestaron al inspector : Ahora dice usted que les compremos zapatos y medias a las niñas , mas como no tenemos dinero tal vez no podamos obedecer pronto .","Tatatin amo zan niman otlaneltocaque . Oquinanquilique inspector ; Axcan titechmolhuilia tiquincahcohuizque ihuan tiquinmediascohuizque ichpocame , ican amo ticpia tomín huelez amo icihcan titlaneltocazque . ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72118,9511,spanish,nahuatl,Los tlaxcaltecas de Tenayocan estaban en el Tlaxcaltecatépetl ; y los de Huitzquillocan se fueron a Tliliuhquitépec .,Au in tlaxcalteca Tenayocan onocan onca yn itech Tlaxcaltecatepetl ; au i uyzquiloque ompa yaque yn Tliliuhquitepeque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72119,9512,spanish,nahuatl,"2 Calli , 1273 .","56v 2 Calli xihuitl , 1273 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72120,9513,spanish,nahuatl,"Ya también se anunciaba que por Chihuahua se estaban levantando Madero , Carranza y Obregón . Por el sur , digamos por Cuernavaca , también se anunciaba otra revolución . No se sabía quién la encabezaba .","Ca ipan inin xihuitl yopehuaya motenehuaz quename yomacohtaya ica Chihuahua Madero , Carranza huan Obregón . Ica tlaxitla ma tiquitocan ica Cuauhnahuac noihqui yomotenehuaya in revolución ; ancan ayemo machiaya ahquen oquipehualtiaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72121,9514,spanish,nahuatl,Porque yo os mande que las vendiésedes porque es cosa mía e agora soy ynformada que Alonso Quauhtli trata pleito sobre ello e su mujer e la hija de Simón .,Auh ca notencopa y nemechnonahuatili ynic monamacaz ca uel naxca auh yn axcan yn iuh niccaqui ynic moteylhuia yn Alonso Quauhtli yhuan yn icihuauh yhuan yn ichpoch Simon .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72122,9515,spanish,nahuatl,"Y ahora tú , Señor Santiago Apóstol ,","Axcan tehhua , Señor Santiago Apóstol ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72123,9516,spanish,nahuatl,"En todas partes vencía , porque tenía por muralla protectora a la lluvia y al viento .","Nouian tepeuhtiuitz , yn itena yetiuitz quiauitl yeecatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72124,9517,spanish,nahuatl,Ante mí el presente escrivano y ante los testigos yuso escriptos tomo por la mano a la dicha Maria Gerónima y la metió en unas casas que tienen las puertas hazia el sriente .,Auh niman ymatica oquimocuili oquimotennamiquili auh niman nixpan yn neoatl nescribano yoan testigos tlazintlan titoteneoazque ymatitech oquimanili yn Maria Geronima oquimocalaqui centetl ytic calli tonatiuh yquizayampa ytzticac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72125,9518,spanish,nahuatl,"Nace , crece y luego florea .","Ixua uan moskaltia , ijuak motamiti peua xochiyoua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72126,9519,spanish,nahuatl,Y tambien en todo tiempo anda cosechando su milpa la llamada María hija de Atlixelcatl ; y en todo el tiempo de 4 años siempre la disputan con la esposa del Toltecatl pero siempre ella la siembra la llamada Maria . Es toda mi palabra que digo y para certificarla aqui con mi mano pongo una cruz . Pedro Heca .,Auh ye no yxquich cauitl quipixcatinemi yn imil yn itoca Maria yn ichpoch Atlixelcatl auh yn ye yxquich cauitl in ye nauhxiuitl mochipa quimocuicuillia yn inamic Toltecatl auh mochipa yehuatl quitoca yn itoca Maria yxquich niquitohua notlatol yc nicneltillia nican nomatica niquetza cruz . Pedro Heca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72127,9520,spanish,nahuatl,"Nada es mi falda , nada mi camisa , yo , mujercita , estoy aquí , viene él a entregar su armonioso canto , viene aquí a entregar la flor del escudo . ¿ Acaso de algún modo somos dos , yo mujer de Chalco , yo Ayocuan ? Quiero que haya mujeres como yo , de allá de Acolhuacan , quiero que haya mujeres como yo , que sean tecpanecas . ¿ Acaso de algún modo somos dos , yo mujer de Chalco , yo Ayocuan ?","Aya tle nocue , aya tle nohuipil , nicihuatzintli , yehuan ya nican ; quimanaco yectli ye icuic , nican quimanaco chimalli xochitl . ¿ Quen mach tontla , ye nichalcacihuatl , n ' Ayocuan ? Niquimelehuia nocihuampohuan , in acolhuaque niquimelehuia nocihuampohuan , in tepaneca . ¿ Quen mach tontlaca ye nichalcacihuatl n ' Ayocuan ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72128,9521,spanish,nahuatl,CANTO DE XOCHIQUETZAL,XOCHIQUETZAL ICUIC,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72129,9522,spanish,nahuatl,"Sirve para comida : se comen las hojitas , luego se le conoce porque es muy oloroso .","Kualtia para tapalol , se kikua in ixiujyotsin , niman se kiixmati , kualtsin ajuiak .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72130,9523,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72131,9524,spanish,nahuatl,La casa está a una cuadra .,In calli ce calnacazco ca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72132,9525,spanish,nahuatl,"Se trabajó en Acalhuacan de Ecatepec durante cinco meses , hasta finalizar el mes de mayo .","Auh ynic ompa tequitihuac Hecatepec Acalhuacan macuiltetl metztli , ypan tlamico in metztli mayo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72133,9526,spanish,nahuatl,"Salen suavecitos , no tiesos .",yemankito : ton a ' mo kwawpic kisa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72134,9527,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72135,9528,spanish,nahuatl,"Surjan de mi interior ,",ma nellelquiza,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72136,9529,spanish,nahuatl,"Ya le hubiera contestado , pero no tengo su dirección .","Ye otimitznotlahcuilhuiani , mach amo nicmati campa timochantilia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72137,9530,spanish,nahuatl,El viejito dijo :,Nopa ueuentsi ya kiijto :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72138,9531,spanish,nahuatl,Los tlaxcaltecas pasaron adelante después de encontrar a los que estaban asentados donde ahora se nombra Amaquemecan .,Oca yehuantin in yn quinpanahuique tlaxcalteca yn oncan onoya yn catca yn axca Amaquemecan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72139,9532,spanish,nahuatl,Ahora ya no va a haber trabajo,Namantsi ya ayojkana onkas tekitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72140,9533,spanish,nahuatl,Y si es más el agua miel se endulza y si es más el pulque se hace fuerte .,wan in lá miek kači nekwatl nekwtia wa in lá miek kači nekwtli čičiya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72141,9534,spanish,nahuatl,"tal vez en el Fuego ,","xa itech titzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72142,9535,spanish,nahuatl,Y agora y agora [ sic ] Pedro Mazaquen e Ynes Tiacapan y Ana Mocel hablan que no tienen que dezir y sólo querer cudiciar las casas y esto responde este testigo y por verdad con sus propias manos hizo la cruz . Ante mí el escrivano .,Auh in axcan oncan tlatoa in Pedro Mazaquen yhoan yn Ines Tiacapan yhoan Anan Mocel ca amo yntlatohuayan zan quelehuia yxquichin in tlatol testigos yc oquineltili ymatica oquiquetz cruz nixpan escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72143,9536,spanish,nahuatl,"Pero no puedo pero tu padre capaz me come , capaz me come , me alcanza me come .",pero a ' weli pero mopapan kapás nečkwas kapás nečkwa neča ' si nečkwa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72144,9537,spanish,nahuatl,"2 Técpatl , 1312 .","2 Tecpatl xihuitl , 1312 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72145,9538,spanish,nahuatl,"Un español de apellido Illescas estaba a cargo de los trabajos del canal , y él mismo estudió y trazó el curso que habría de seguir el agua para ir hasta Chimalhuacán .","Ce español ypan icaca ytoca Ylescas yn quimotequiuhti aotlih , yehuatl quinemili quimachiyoti yn iyohui yezquia atl , ynic ompa ytztiazquia nepa Chimalhuacampa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72146,9539,spanish,nahuatl,Ahora ya no es alto donde todavía está pero,Nama ayok uajkapa kampa noja ne eltok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72147,9540,spanish,nahuatl,"Y después otros grupos que también llegaron a la ribera , como los amaquemecas y los tlacochcalcas que ahora se nombran tlalmanalcas , tomaron igualmente el nombre de chalcas , según se verá más abajo .","Auh yn çatepan ocno ontlamantin yn oncan in tepan ohuacico yn atentlipa , yehuantin yn amaquemeque yhuan tlacochcalca yn axcan ye motenehua tlalmanalca , ynic no oquimotocayotique chalca , yn iuh niman tlatzintla ye onnecitiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72148,9541,spanish,nahuatl,"( que ) eres Hombre , ( eres ) Mujer ,","titacatzin , cihuatzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72149,9542,spanish,nahuatl,"Volvieron por tercera ocasión , y los tenochcas se detuvieron en Nextlatilco , según lo convenido ; ellos no siguieron adelante , y los tlatelolcas acudieron solos .","Yn ic - expa ylloque , ça Nestlatilco motlalique yn tenochca , yn quenin omononotzque ; aucmo acique , ça yyoque acique tlatilulca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72150,9543,spanish,nahuatl,"Los dueños de barcas , todos los que tenían barcas , de noche salieron , y aun en el día salieron algunos . Al irse , casi se atropellan unos con otros .","Auh in acaleque , in ixquich acale , zan yohualtica in qujz , ihuan tel cemilhujtl in qujzque yuhquin moquequeztihui inic hui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72151,9544,spanish,nahuatl,collares de plumas rojas sobre la tierra se estremecen .,ihui quecholicozcatl huihuitolihui in tlalticpac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72152,9545,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72153,9546,spanish,nahuatl,"También en este año murió Chalchiuhtlatónac , tlatohuani de Opochhuacan Chalco Tlalmanalco , que gobernó durante cuatro años .","Auh no yquac yn ipan in xihuitl yn momiquilli yn itoca Chalchiuhtlatonac tlahtohuani Opochhuacan Chalco Tlalmanalco , yn tlahtocat nauhxihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72154,9547,spanish,nahuatl,2 tazas de capulines,Ome tecontontli capoli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72155,9548,spanish,nahuatl,De Colhuacan Chicomóztoc Quineuhyan salieron nuestros abuelos hacia todos los pueblos .,Yn Colhuaca yn Chicomoztoc yn Quineuhya unca quixouac uncan quizque yn tocolua ynic nouian altepetlypa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72156,9549,spanish,nahuatl,La noche se embriaga aquí . ¿ Por qué te hacías desdeñoso ? ¡ lnmólate ya ! Ropaje de oro,Yovalli tlavana iz . ¿ Tle ica timonenequia ? Xi ya quimotlatia teucuitlaquemitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72157,9550,spanish,nahuatl,"este Maíz ,","nehin taoltzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72158,9551,spanish,nahuatl,"distintas flores de Castilla , desde luego ahí se marcó , vino a aparecer la venerable imagen de la enteramente Virgen Santa María Madre de Dios , tal como ahora se conserva en su venerada residencia , en su estimado templo en el Tepeyac que se nombra Guadalupe .","tillan xochitl , niman oncan momachiyotih , nextiquiz in itlazohixiptlatzin in zenquizca ichpochtli Santa Maria teotl Dios Inantzin . in iuhcatzintli axcan moyetzticah in oncan axcan mopixtzinotica in itlazohchantzinco , in iteocaltzinco Tepeyacac , motocayotia Guadalupe .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72159,9552,spanish,nahuatl,"Y no era la primera vez ni eran ellos los únicos a los que había tratado así desde que llegó a México , porque a todos los mexicas tenochcas moyotecas los trataba de la misma manera , ya que por cualquier cosa , grande o pequeña , se enfadaba y se enojaba fray Jerónimo de Zárate , y enseguida los afrentaba y los exhibía en público ; y muchas otras cosas hacía con que causaba aflicción , pues a algunos los afrentaba por sus defectos exhibiéndolos en público , manifestando desde el púlpito y en el sermón las faltas que le hubieran confiado , fueran vergonzosas o no , y todo lo decía desde el púlpito , a todos lo comunicaba en el sermón , como si él fuera justicia mayor o inquisidor .","Auh amo quin iyopa inceltin yuh ynpan quichihuin yn ixquichica nican yc hualcallac Mexico , ca mochi tlacatl yuh ynpan quichihuaya yn mexica tenochca moyoteca , yehica in tleyn çan tepiton noço huey yc contequipachohuaya quicuallaniaya fray Jerónimo de Çárate , ca niman quinpinauhtiaya teyxpan quinquetzaya ; yhuan occequi miec tlamantli in quichihuaya in nican yc tlatoliniaya , in cequi ca huel tetlatlacoltica in tepinauhtiaya ynic teyxpan tequetzaya , pórbito quihtohuaya ypan sermón in tleyn tetlatlacol oquitemachili yn aço pinahuiztic yhuan ynmanel camo pinahuiztic , mochi oncan quihtohuaya yn ipan pórbito , quitecaquitiaya yn ipan sermón , yuhquima yehuatl justicia mayor yhuan yuhquinquisidor mochiuhticatca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72160,9553,spanish,nahuatl,"Bueno , bueno , pero no a todo el mundo le gusta este remedio . Por ejemplo , el bello sexo tiene aversión contra alcoholes fuertes como lo es el tequila .","Cualica , cualica , mach amo nochi tlacah quin pactiah in pahtli . Queh zohuameh quintlahyeltia nochi tlen tecocotlati queh in tequila .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72161,9554,spanish,nahuatl,¿ A dónde iremos donde la muerte no exista ? Mas ¿ por eso viviré llorando ?,¿ Can nelpa tonyazque in aic timiquizque ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72162,9555,spanish,nahuatl,Tenemos mucho sueño .,Cemi ticochiznequih .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72163,9556,spanish,nahuatl,— Camila .,— a primerito ye ' wan onečinyektaro saniman okpa otia ' ke kilwia kilwike in dóktor inikompadre a ' mo itla nihpia nokonew san tonewantoton in lisiana kitowa ' nene ' kilwian dóktor le dicen al doctor no tiene familia mi comadrita . . . nomas va a buscar sus centavos para vienes . . .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72164,9557,spanish,nahuatl,"Luego en apresurada forma se atavían los que han bañado a los esclavos : se ponen su chaleco sagrado , tal como el que le pusieron a su bañado .","Niman iciuhca mochichiua in tealtin : conmaquia iteuxicol , zan no iuhqui in conmaquia tlaaltilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72165,9558,spanish,nahuatl,Es muy mentirosa,Hueliztlacatini .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72166,9559,spanish,nahuatl,te suplico y ahora vamos a rezar el Padrenuestro .,nimitztatauhtia que axcan tirezarotih Padrenuestro .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72167,9560,spanish,nahuatl,"Era la primera vez que un criollo nacido en la Nueva España era elegido provincial desde la llegada inicial de los doce padres de San Francisco a la Nueva España , pues hasta entonces habían venido de Castilla todos los provinciales elegidos en los varios capítulos celebrados ; a partir de este capítulo comenzaron a ser nombrados provinciales de los religiosos de San Francisco algunos criollos nacidos en la Nueva España .","Quin huel yuhti axcan criyoyo nican otlacat ypan Nueva España provincial omochiuhca yn ompa yc ye yzqui xihuitl ahcico achto matlactlomome padreme San Francisco nican Nueva España , ca çan oc moch huitze Castilla yn omochiuhtinenca provinciales yn ipan izquitetl capítulo onhualmochiuhtia ; auh ca quin axcan ypan in yn omoteneuh capítulo onpeuh ontzintic ynic huel provinciales mochihuazque criyoyos yn nican tepilhuan Nueva España San Francisco teopixque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72168,9561,spanish,nahuatl,"10 Acatl , 1515 .","X Acatl xihuitl , 1515 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72169,9562,spanish,nahuatl,ahora aunque lleguen no les des de comer ” .,"nama yon aisikij amo xikintlamakas . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72170,9563,spanish,nahuatl,Se siembran de a cinco a cuatro maicitos y luego se le pide a la Tierra y a nuestro Dios y se da muy bien .,"Se kitoka majmakuil oso najnaui taoltsitsin uan kemaj se kitajtanilia taltikpak uan todios , uan kuali mochiuas .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72171,9564,spanish,nahuatl,"Primero labran y después de la labra , aterran . Se da , solo se necesita trabajo , que estén los que trabajan .","Achto milmeuaj uan de milmeuaj , tataluiaj , mochiua , sayoj moneki tekit , maj yetokan tein tekitij .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72172,9565,spanish,nahuatl,"Allá acudieron los señores de la Audiencia Real , para divertirse junto con el arzobispo y virrey ; y estaban viendo los toros cuando hubo un nuevo temblor de tierra , a las 3 de la tarde , cuando por segunda vez volvió a temblar .","Oncan cenquizque yn tlahtoque | | 156 yn Audiencia Real tlaca , oncan ytlantzinco cepanpacticate yn arçobispo visurrey ; yn quaquauhtlatlachia ynic oncan occeppa ynpa omochiuh tlallolinaliztli ye teotlac ypan yey tzillini , yn icoppa omochiuh yc mocuep yc oquiz yn tlallolinaliztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72173,9566,spanish,nahuatl,"Aquí se dicen las palabras que salían del corazón cuando rogaban a aquel que era su gran dios , Tezcatlipoca , o Tú de quien nosotros somos siervos , o Guerrero , al tiempo en que había una pestilencia para que la hiciera desaparecer . Los que imploraban eran los ofrendadores , los sacerdotes , los guardianes de los dioses . Reconocían que todo lo podía , el invisible , impalpable . Muy admirables son sus palabras de ejemplo , sus metáforas . Así se expresaban :","Oncan mitoa : in tlatolli in huel iniollo intech quizaya : in quitoaya : in icuac quitlatlauhtiaya , in huei inteouh catca ; in yehuatl Tezcatlipoca : anozo Titlacahua , anozo Yaotl : in icuac cocoliztli momanaya , inic quipopoloz . Yehuantin ic tlatlatlauhtiaya in tlenamacaque , in inteopixcahuan catca : iuh quimocuitiaya in ca ixquich ihueli , amo ittaloni , amo matoconi : cenca mahuizauhqui in machiyotlatolli , in metaphoras : inic tlatoaya :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72174,9567,spanish,nahuatl,cae llovizna,ayajatl uetsi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72175,9568,spanish,nahuatl,"También entonces se supo que en España el rey había nombrado al príncipe de Esquilache , su pariente , para que fuera como virrey al Perú y allá gobernara en sustitución de don Juan de Mendoza y Luna , marqués de Montesclaros , quien debía regresar a su casa de España ; éste había gobernado en México como virrey antes de marcharse al Perú adonde lo transfirió el rey .","Auh çanno yhcuac yn omachiztico yn quenin España yehuatzin rey ce yhuayolcatzin oquimixquechilli umpa príncipe de Esquirachi ynic yehuatl visurrey oquihualmochihuilli oncan huallamellahua Pirú , ynic oncan tlahtocatiz quimopatiliz yn oncan tlahtocati don Juan de Mendoça y Luna marqués de Montesclaros , mohuicaz mocuepaz yn ichan España ; ynin achto nican Mexico tlahtocatitiquiz visurreytitiquiz ynic ompa nican mohuicac Pirú umpa conmicuanilli yn rey .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72176,9569,spanish,nahuatl,"Termina el año 11 Ácatl , 1607 .",Quizqui yn 11 Acatl xihuitl de 1607 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72177,9570,spanish,nahuatl,en verdad me preocupaba que no me correspondiera temía yoque acaso me considerara viejo en esa ocasión pensé en ir ir a ver a su tía una buena mujer que vivía solita era viuda dije con sólo que le platique yo con prudencia acaso me ayude le diga a su sobrina,huel nelli nechtequipaehoaya in ammo nechtlananquiliz nieimacahcia ahzo nechmachiliz ye nichicahuac immanon onienemili niaz niemohtiliti iahuitzin ce cualli cihuatzintli in mochantiliaya zan icehceltzin ye oquiehmiceatzintli oniquihto zan ica nicmonematcanonochilia ahzo nechmopalehuiliz quimolhuiliz ipilohtzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72178,9571,spanish,nahuatl,"En cuanto tomaron posesión de sus señoríos los tlatoque de Chalco Amaquemecan , el Chichimecateuctli Toyaotzin y el Teohuateuctli Cacamatzin , se reunieron para determinar quiénes habrían de gobernar en Tzacualtitlan Tenanco , en Tecuanipan , en Panohuayan y en Atlauhtlan ; escogieron , pues , a los que habrían de gobernar en las diversas parcialidades de Amaquemecan , y enseguida enviaron mensajeros a Mexico para comunicarlo al tlatohuani Ahuitzotzin ; adelante aparecerán sus nombres .","Auh yn Chalco Amaquemecan tlahtoque yn Toyaotzin Chichimecateuhctli yn ihuan Cacamatzin Teohuateuhctli yn onmotlallito yn intlahtocayopan , niman ye mononotza yn aquin tlahtocatiz yn Tzaqualtitlan Tenanco yhuan Tequanipan yhuan Panohuayan yhuan yn Atlauhtlan yn izquican in ; auh yn omononotzque yn oquinpepenque yn aquique tlahtocatizque oncan yn ipan omoteneuh yzquialtepetl Amaquemecan , auh yc niman quinhualtitlanque y nican Mexico yn ixpa tlahtohuani Ahuitzotzin ; auh ye onneciz yn intoca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72179,9572,spanish,nahuatl,De nuevo mandó a otro,Seyok kinualtitlanki noja,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72180,9573,spanish,nahuatl,Tú eres el abogado [ señor ] de este Viento .,Tehhua tiabogado de nehin ehecatzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72181,9574,spanish,nahuatl,sus hermanos están enojados .,kualanij iikniua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72182,9575,spanish,nahuatl,Amén .,Amén .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72183,9576,spanish,nahuatl,"En el año 7 Calli 1473 se enfrentaron tlatelolcas y tenochcas ; entonces murió Moquihuitzin , quien gobernó sólo siete años .","Chicome Calli xiuitl yc mixnamique tlatilulca tenuchca ; unca momiquilli Moquiuitzi , çan chicoxiuitl yn tlatocat Moquiuitzi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72184,9577,spanish,nahuatl,"Cuando esto ordenó Tonatiuh , Moteuczoma e Itzcuauhtzin , el tlacochcálcatl de Tlatelolco , ya estaban presos .",Yn iquac tenauati Tonatiuh ye ylpitoc Motecuçoma yoan yn Tlatilulco Ytzquauhtzi tlacuchcalcatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72185,9578,spanish,nahuatl,"Al llegar , Tezozomoctzin se hallaba en el patio del templo , y junto a él estaba su madre Cuetlaxotzin .","Yn oiaque Teçoçomoctzi uncan ca teuythualco , nehuan cate yn inanzi Cuetlaxotzi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72186,9579,spanish,nahuatl,"Yo , Cuauhtencoztli , aquí estoy sufriendo . Con la tristeza he adornado mi florido tambor .","Zan ninentlamati a , zan ni Cuauhtencoztli . Zan tlayocolia ic mapanticac toxochihuehueuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72187,9580,spanish,nahuatl,"Luego , en la fiesta de San Bernabé “ se enfermó el sol ” se oscureció mucho , por todas partes aparecieron las estrellas . Entonces , en este año , don Baltazar de San Juan y don Diego Hernando se armaron de valor , con todos los macehualtin se fueron a México , fueron a exigir sus derechos , porque no se acostumbran en Tehuacán , pues ya muchos macehualtin se mueren ; se hizo fuerte 81 la teccihuatli , “ mujer teuctli ” doña Agustina de la Cruz de San Juan .",Niman ypam yllhuizin San Bernabel oqualos tonatiuh huel otlayahuac semanahuac mochi sisitlatin onesque . Niman ypam ynin xihuitli omochicauhque d[on] Baltesar de San Juan yhuan Diego Hernadon yhuan mochi masehualtin oyaque México oquitlatlanito hueliliztl{i} ypampa amo momati Thehuacam ca ye huel miyec m{o}miquilia masehualtin yhuan omochicauh yn teccihuatli d[o]ña Agostina de la Cruz de San Juam .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72188,9581,spanish,nahuatl,"Y si tenía buena cara , buen cuerpo , si era muy hermoso , que no tenía pero , que en ninguna parte tenía cicatrices , o no tenía chichones , ni piquetes ; que no era cabeza de caña , o cabeza de mano de metate , o cabeza de morral , o cabeza de cuchara , o cabeza aplastada , o cabeza bolsuda , etc .",Iuan in cualli ixayac in cualli inacayo in cenca chipauac in ahcan quenami in ahcan tihtiquiltic xihxipochtic cocomotztic cuatahcaltic cuametlapiltic cuachihtahtic cuaxomahtic cuacuapatztic cuaxiquipiltic etc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72189,9582,spanish,nahuatl,Ella vendrá de los Estados Unidos .,Yehua Estados Unidos onhualaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72190,9583,spanish,nahuatl,Dixo queste testigo sabe que las tierras y casas sobre que este pleyto fueron de Joan Quauhtzetzel porque en presencia y vista de este testigo las vendió a Angelina de la Cruz por cinco pesos ( de oro comun ) .,Oquito yn testigo ca uel melaoac yn niquitoua ca uel axcaoa catca yn itoca Juan Quauhtzetzeltzin auh ca nixpan yn quinamac quicohuili in Angelina de la Cruz quimacac macuilli peso .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72191,9584,spanish,nahuatl,Cuando llevaba siete años gobernando estalló la guerra de Chalco .,E iuh VII xitl tlatocanti y moma chalcayaoyutl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72192,9585,spanish,nahuatl,"Los siguió el acolhua , y lo guiaba Mázatl .","Quiualtoquili aculhua , ualteyaca Maçatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72193,9586,spanish,nahuatl,Este año desaparece la URSS .,Inin xiuhpan ompolihui in CCCP .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72194,9587,spanish,nahuatl,"sólo Tlailotlaqui , el señor Quiyeuhtzinpenetra al interior de Amecameca .",Quiyeuhtzin teuctli quenticalaquia yn Amaqueme .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72195,9588,spanish,nahuatl,El noveno hijo del señor Cuauhcececuitzin fue hijo bastardo y se llamó Juan ... azánotl .,Yn ic 9 ypilhuantzitzinhuan tlacatl Quauhcececuitzin çan icalpanpiltzin ytoca Juan . . . açanotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72196,9589,spanish,nahuatl,"Desde el principio de enero y durante todo el mes , los chalcas estuvieron trayendo morillos a México .",Yhuan yn ipan in xihuitl yancuic yhuan ypan yancuic metztli henero yxquich ypan oquauh yn chalca in nican Mexico quicallaquico yehuatl y morillos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72197,9590,spanish,nahuatl,"Ahora jueves a 6 dias del mes de enero de 1581 años ahora digo , en nombre del Hijo y del Espiritu Santo , que sepan todos los que vieren mi testamento que yo me llamo Elena Angelina y vivo aquí en Sant Martin en tlaxilacalli de Atezcapan , hago mi testamento .",Axcan ypan jueves yc VI dias del mes de enero de 1581 años yn axan niquitotica yn ica ytocatzin yn tepiltzin yn espiritu santo maquimatican yn ixquichtin yn quitazque yn notestamento ca in nehoatl notoca Elena Angelina nican nochan Sant Martin notlaxilacaltiui Atezcapan nichihua yn notestamento .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72198,9591,spanish,nahuatl,Sal al gusto,"Iztatl , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72199,9592,spanish,nahuatl,"El martes 29 de abril de 1614 , fiesta del bienaventurado San Pedro mártir , llegó de España la noticia de que el rey removía al licenciado Vallecillo , que era el fiscal del rey , y en su lugar nombraba como fiscal del rey de lo civil a Galdós de Valencia , quien anteriormente se desempeñaba como alcalde de corte .","Axcan martes yn ic 29 mani metztli abril de 1614 años , | | 248 yhcuac huel ypan ylhuitzin yn mocentlamachtiani San Pedro mártyr , ohualla tlahtolli España yn ipampa yehuatzin rey quihualmopatilia yn nican ytlachixcatzin fiscal del rey ocatca el licenciado Vallezillo , auh oc yehuatl ytlachixcatzin fiscal del rey de lo civil quihualmochihuilia yn Gardós de Valencia alcalde de corte ocatca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72200,9593,spanish,nahuatl,Cuando ya se orean unos días se hacen los hoyos .,kwak yopilinke keski to : nalli kitataka ' tlakoyoktoton .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72201,9594,spanish,nahuatl,Y al año siguiente se ataron los años de los mexicas .,Çano yncexiuhyoc y molpili ynxiuh mexica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72202,9595,spanish,nahuatl,"Y si no tiene sino tal vez una tía , o su abuelo o su abuela , o su jefe , o su regente , a ése sube consigo : los dos llevan su bastón con plumas finas arriba del templo de Huitzilopochtli .",Auh intla nozo on ca iyahuitzin anozo icultzin anozo icitzin anozo iteicauh anozo itiachcauh yehuatl quitlecauia in ohome ihuitopilli in icpac Huitzilopochtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72203,9596,spanish,nahuatl,Se da solo .,Mochiua saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72204,9597,spanish,nahuatl,"Bueno , será en otra vez cuando podamos platicar un rato .","Cualica , ye occepa cualli tononotzazqueh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72205,9598,spanish,nahuatl,"Hay que limpiarlo , necesita cuidarse . Unos dicen que florea en mayo , otros que en enero .","In mochipaujtani , moneki maj se kinejmachpia . Seki kijtauaj xochiyoua itech mayo uan seki itech enero . .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72206,9599,spanish,nahuatl,Somos pobres y estamos enfermos .,Tiicnotlacah ihuan tococoxticateh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72207,9600,spanish,nahuatl,Y así no había cerillo .,Uan ijkino axonkayaya serillo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72208,9601,spanish,nahuatl,"Acaban de llegar del teatro ,",Quimach in tlamahuizcalco onhualahqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72209,9602,spanish,nahuatl,"Salieron de Teocolhuacan para iniciar su camino en el año 1 Técpatl , según se dijo arriba .","Auh ynic hualquizque oncan Teocolhuacan ynic hualnenenque çan ya yehuatl yn ipan Ce Tecpatl xihuitl , yn tlacpac omoteneuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72210,9603,spanish,nahuatl,Su raíz es un camote y ahí vuelve a retoñar .,In no kamojyoua uan ompaya in itsmolini .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72211,9604,spanish,nahuatl,"8 Técpatl , 1604 .","VIII Tecpatl xihuitl , 1604 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72212,9605,spanish,nahuatl,"Pues cuando ya va a amanecer , cuando ha venido huyendo la estrella grande , cuando la aurora se inicia , cuando ya aclara , es cuando con toda prisa entierra el incensador las cenizas , las flores , el tabaco .","Auh in ye tlatuitiuitz in oual cholo uey citlalin , in ihcuac ye achi tlauizcaleua in ye tlachipaua ihcuac iciuhca contocatiuetzi in tlenamacac nextli in xochitl in yetl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72213,9606,spanish,nahuatl,Sólo a medio día se enteró su papá que algo,San nopa tlajko tonal kimatijki itata para ya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72214,9607,spanish,nahuatl,Hay dos clases : el que se da por aquí y el chile verde de por allá arriba . Todo lo venden verde .,Mochiua ome taman : tein nikauín chilxoxouik uan seki ajkopachilxoxouik . Nochi xoxouik kinamakaj . Ijuak oksi chichileui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72215,9608,spanish,nahuatl,"Aunque yo bien sabía que no es lugar donde se den flores la cumbre del cerrito , ya que solamente hay muchos riscos , muchos abrojos , muchas espinas , muchos nopales duros , muchos mezquites , no por eso dudé , no por eso vacilé .","Maziuhi in ca huel nicmatiya cahmo imochiuhyan x ' ochitl in icpac tepetzintli , ca zan tehtexcallah , netzollah , huitztlah , tenopallah , mizquitlah , ahmo ic oninotzotzon , ahmo ic nomehyollohhuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72216,9609,spanish,nahuatl,"Es hierba ,","In xiuit ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72217,9610,spanish,nahuatl,"Por esta razón ahora allá enviamos al alguacil mayor Francisco Ximenes , a los alguaciles Joan Aquicauh , Bartolomen Rocho , Miguel Mimich y al escribano Miguel de los Angeles ; ellos darán posesión a la llamada María Tecuichon y a sus hijos Bartolomen Tecocoua y Martin Ycnotlacate , con esto se hace de su plena propiedad .",Ypanpa yn axcan ompa tiquimoniua alguacil mayor Francisco Ximenez alguaciles Joan Aquicauh Bartolomen Rocho Miguel Mimich yuan escribano Miguel Mimich yuan escribano Miguel de los Angeles yeuantin in quimomacazque in posesion yn itoca Maria Tecuichon yuan yn ipiluan Bartolomen Tecocoua Martin Ycnotlacatl ynic icemaxcauh ye mochiua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72218,9611,spanish,nahuatl,traguen !,xinechtoluka !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72219,9612,spanish,nahuatl,"Así en su casa me aflijo , tú , madre mía , quizá ya no puedo hilar . Tal vez no puedo tejer , sólo en vano soy una niña . Soy muchachita , de mí se dice que tengo varón .","Anqui zo ye ichan ye nontlayocoya , tinonantzin , azo huel nitzahua , azo huel niquitia zan nen ca niconetl tzon . Nicihaupilli , in ic nihtolo in noquichhua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72220,9613,spanish,nahuatl,“ Ve a ver por qué ya se quedaron allá los que se,Xitlachiyati kenke para ikayato nopa tlen,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72221,9614,spanish,nahuatl,"o tal vez se ha quedado en la iglesia ,","ozo xa tiopan mocahuac ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72222,9615,spanish,nahuatl,"Por su generosidad sírvelo amorosamente para que te ayude , para que su corazón otorgue , para que te entregue sus dones , aquello de lo que eres digno , tu merecimiento , tu estar en pie , tu mantenimiento . Con eso podrás erguirte , con eso podrás vivir para que no andes metiéndote entre las nubes , en la oscuridad .","Ma ipampa in itetlazotlalitzin xicmotlazotlayecoltili , inic mitzmocneliliz , inic tlacahuaz in iyollotzin , inic mitzmomaquiliz in itenemactzin , immolhuil , immomacchual , immihcaya , immonenca . Inic huel tiheaz . inic huel tinemiz . inic ahmo mixtitlan , tlayohualtitlan ticalactincmiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72223,9616,spanish,nahuatl,"Este es el modo de combate que nos ha asignado a los traficantes el señor dios , a nosotros tus madres , tus padres .",Ca nel toyaotiliz in toztomeca ca uey in oticmauizaluique in tlacatl totecuyo in tehuantin in timonanhuan in timotahuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72224,9617,spanish,nahuatl,"Artículo 123 . - Toda persona tiene derecho al trabajo digno y socialmente útil ; al efecto , se promoverán la creación de empleos y la organización social para el trabajo , conforme a la ley . El Congreso de la Unión , sin contravenir a las bases siguientes deberá expedir leyes sobre el trabajo , las cuales regirán : A . Entre los obreros , jornaleros , empleados domésticos , artesanos y de una manera general , todo contrato de trabajo : I . La duración de la jornada máxima será de ocho horas ; II . La jornada máxima de trabajo nocturno será de 7 horas . Quedan prohibidas : las labores insalubres o peligrosas , el trabajo nocturno industrial y todo otro trabajo después de las diez de la noche de los menores de dieciséis años ; III . Queda prohibida la utilización del trabajo de los menores de catorce años . Los mayores de esta edad y menores de dieciséis tendrán como jornada máxima la de seis horas . IV . Por cada seis días de trabajo deberá disfrutar el operario de un día de descanso , cuando menos . V . Las mujeres durante el embarazo no realizarán trabajos que exijan un esfuerzo considerable y signifiquen un peligro para su salud en relación con la gestación ; gozarán forzosamente de un descanso de seis semanas anteriores a la fecha fijada aproximadamente para el parto y seis semanas posteriores al mismo , debiendo percibir su salario íntegro y conservar su empleo y los derechos que hubieren adquirido por la relación de trabajo . En el período de lactancia tendrán dos descansos extraordinarios por día de media hora cada uno para alimentar a sus hijos ; VI . Los salarios mínimos que deberán disfrutar los trabajadores serán generales o profesionales . Los primeros regirán en las áreas geográficas que se determinen ; los segundos se aplicarán en ramas determinadas de la actividad económica o en profesiones , oficios o trabajos especiales . Los salarios mínimos generales deberán ser suficientes para satisfacer las necesidades normales de un jefe de familia , en el orden material , social y cultural , y para proveer a la educación obligatoria de los hijos . Los salarios mínimos profesionales se fijarán considerando , además , las condiciones de las distintas actividades económicas . Los salarios mínimos se fijarán por una comisión nacional integrada por representantes de los trabajadores , de los patrones y del gobierno , la que podrá auxiliarse de las comisiones especiales de carácter consultivo que considere indispensables para el mejor desempeño de sus funciones ; VII . Para trabajo igual debe corresponder salario igual , sin tener en cuenta sexo ni nacionalidad . VIII . El salario mínimo quedará exceptuado de embargo , compensación o descuento . IX . Los trabajadores tendrán derecho a una participación en las utilidades de las empresas , regulada de conformidad con las siguientes normas : a ) Una Comisión Nacional , integrada con representantes de los trabajadores , de los patronos y del Gobierno , fijará el porcentaje de utilidades que deba repartirse entre los trabajadores ; b ) La Comisión Nacional practicará las investigaciones y realizará los estudios necesarios y apropiados para conocer las condiciones generales de la economía nacional . Tomará asimismo en consideración la necesidad de fomentar el desarrollo industrial del País , el interés razonable que debe percibir el capital y la necesaria reinversión de capitales ; c ) La misma Comisión podrá revisar el porcentaje fijado cuando existan nuevos estudios e investigaciones que los justifiquen . d ) La Ley podrá exceptuar de la obligación de repartir utilidades a las empresas de nueva creación durante un número determinado y limitado de años , a los trabajos de exploración y a otras actividades cuando lo justifique su naturaleza y condiciones particulares ; e ) Para determinar el monto de las utilidades de cada empresa se tomará como base la renta gravable de conformidad con las disposiciones de la Ley del Impuesto sobre la Renta . Los trabajadores podrán formular ante la oficina correspondiente de la Secretaría de Hacienda y Crédito Público las objeciones que juzguen convenientes , ajustándose al procedimiento que determine la ley ; f ) El derecho de los trabajadores a participar en las utilidades no implica la facultad de intervenir en la dirección o administración de las empresas . X . El salario deberá pagarse precisamente en moneda de curso legal , no siendo permitido hacerlo efectivo con mercancías , ni con vales , fichas o cualquier otro signo representativo con que se pretenda sustituir la moneda . XI . Cuando , por circunstancias extraordinarias deban aumentarse las horas de jornada , se abonará como salario por el tiempo excedente de un 100 % más de lo fijado por las horas normales . En ningún caso el trabajo extraordinario podrá exceder de tres horas diarias , ni de tres veces consecutivas . Los menores de dieciséis años no serán admitidos en esta clase de trabajos . XII . Toda empresa agrícola , industrial , minera o de cualquier otra clase de trabajo , estará obligada , según lo determinen las leyes reglamentarias a proporcionar a los trabajadores habitaciones cómodas e higiénicas . Esta obligación se cumplirá mediante las aportaciones que las empresas hagan a un fondo nacional de la vivienda a fin de constituir depósitos en favor de sus trabajadores y establecer un sistema de financiamiento que permita otorgar a éstos crédito barato y suficiente para que adquieran en propiedad tales habitaciones . Se considera de utilidad social la expedición de una ley para la creación de un organismo integrado por representantes del Gobierno Federal , de los trabajadores y de los patrones , que administre los recursos del fondo nacional de la vivienda . Dicha ley regulará las formas y procedimientos conforme a los cuales los trabajadores podrán adquirir en propiedad las habitaciones antes mencionadas . Las negociaciones a que se refiere el párrafo primero de esta fracción , situadas fuera de las poblaciones , están obligadas a establecer escuelas , enfermerías y demás servicios necesarios a la comunidad . Además , en esos mismos centros de trabajo , cuando su población exceda de doscientos habitantes , deberá reservarse un espacio de terreno , que no será menor de cinco mil metros cuadrados , para el establecimiento de mercados públicos , instalación de edificios destinados a los servicios municipales y centros recreativos . Queda prohibido en todo centro de trabajo , el establecimiento de expendios de bebidas embriagantes y de casas de juego de azar ; XIII . Las empresas , cualquiera que sea su actividad , estarán obligadas a proporcionar a sus trabajadores , capacitación o adiestramiento para el trabajo . La ley reglamentaria determinará los sistemas , métodos y procedimientos conforme a los cuales los patrones deberán cumplir con dicha obligación ; XIV . Los empresarios serán responsables de los accidentes del trabajo y de las enfermedades profesionales de los trabajadores , sufridas con motivo o en ejercicio de la profesión o trabajo que ejecuten ; por lo tanto , los patronos deberán pagar la indemnización correspondiente , según que haya traído como consecuencia la muerte o simplemente incapacidad temporal o permanente para trabajar , de acuerdo con lo que las leyes determinen . Esta responsabilidad subsistirá aún en el caso de que el patrono contrate el trabajo por un intermediario ; XV . El patrón estará obligado a observar , de acuerdo con la naturaleza de su negociación , los preceptos legales sobre higiene y seguridad en las instalaciones de su establecimiento , y a adoptar las medidas adecuadas para prevenir accidentes en el uso de las máquinas , instrumentos y materiales de trabajo , así como a organizar de tal manera éste , que resulte la mayor garantía para la salud y la vida de los trabajadores , y del producto de la concepción , cuando se trate de mujeres embarazadas . Las leyes contendrán , al efecto , las sanciones procedentes en cada caso ; XVI . Tanto los obreros como los empresarios tendrán derecho para coaligarse en defensa de sus respectivos intereses , formando sindicatos , asociaciones profesionales , etcétera ; XVII . Las leyes reconocerán como un derecho de los obreros y de los patronos , las huelgas y los paros ; XVIII . Las huelgas serán lícitas cuando tengan por objeto conseguir el equilibrio entre los diversos factores de la producción , armonizando los derechos del trabajo con los del capital . En los servicios públicos será obligatorio para los trabajadores dar aviso , con diez días de anticipación , a la Junta de Conciliación y Arbitraje , de la fecha señalada para la suspensión del trabajo . Las huelgas serán consideradas como ilícitas únicamente cuando la mayoría de los huelguistas ejerciera actos violentos contra las personas o las propiedades , o en caso de guerra , cuando aquéllos pertenezcan a los establecimientos y servicios que dependan del Gobierno ; XIX . Los paros serán lícitos únicamente cuando el exceso de producción haga necesario suspender el trabajo para mantener los precios en un límite costeable , previa aprobación de la Junta de Conciliación y Arbitraje ; XX . Las diferencias o los conflictos entre el capital y el trabajo , se sujetarán a la decisión de una Junta de Conciliación y Arbitraje , formada por igual número de representantes de los obreros y de los patronos , y uno del Gobierno ; XXI . Si el patrono se negare a someter sus diferencias al arbitraje o a aceptar el laudo pronunciado por la Junta , se dará por terminado el contrato de trabajo y quedará obligado a indemnizar al obrero con el importe de tres meses de salario , además de la responsabilidad que le resulte del conflicto . Esta disposición no será aplicable en los casos de las acciones consignadas en la fracción siguiente . Si la negativa fuere de los trabajadores , se dará por terminado el contrato de trabajo ; XXII . El patrono que despida a un obrero sin causa justificada o por haber ingresado a una asociación o sindicato , o por haber tomado parte en una huelga lícita , estará obligado , a elección del trabajador , a cumplir el contrato o a indemnizarlo con el importe de tres meses de salario . La Ley determinará los casos en que el patrono podrá ser eximido de la obligación de cumplir el contrato , mediante el pago de una indemnización . Igualmente tendrá la obligación de indemnizar al trabajador con el importe de tres meses de salario , cuando se retire del servicio por falta de probidad del patrono o por recibir de él malos tratamientos , ya sea en su persona o en la de su cónyuge , padres , hijos o hermanos . El patrono no podrá eximirse de esta responsabilidad , cuando los malos tratamientos provengan de dependientes o familiares que obren con el consentimiento o tolerancia de él ; XXIII . Los créditos en favor de los trabajadores por salario o sueldos devengados en el último año , y por indemnizaciones , tendrán preferencia sobre cualquiera otros en los casos de concurso o de quiebra ; XXIV . De las deudas contraídas por los trabajadores a favor de sus patronos , de sus asociados , familiares o dependientes , sólo será responsable el mismo trabajador , y en ningún caso y por ningún motivo se podrá exigir a los miembros de su familia , ni serán exigibles dichas deudas por la cantidad excedente del sueldo del trabajador en un mes ; XXV . El servicio para la colocación de los trabajadores será gratuito para éstos , ya se efectúe por oficinas municipales , bolsas de trabajo o por cualquier otra institución oficial o particular . En la prestación de este servicio se tomará en cuanta la demanda de trabajo y , en igualdad de condiciones , tendrán prioridad quienes representen la única fuente de ingresos en su familia ; XXVI . Todo contrato de trabajo celebrado entre un mexicano y un empresario extranjero , deberá ser legalizado por la autoridad municipal competente y visado por el Cónsul de la Nación a donde el trabajador tenga que ir , en el concepto de que además de las cláusulas ordinarias , se especificará claramente que los gastos de la repatriación quedan a cargo del empresario contratante ; XXVII . Serán condiciones nulas y no obligarán a los contrayentes , aunque se expresen en el contrato : a ) Las que estipulen una jornada inhumana por lo notoriamente excesiva , dada la índole del trabajo . b ) Las que fijen un salario que no sea remunerador a juicio de las Juntas de Conciliación y Arbitraje . c ) Las que estipulen un plazo mayor de una semana para la percepción del jornal . d ) Las que señalen un lugar de recreo , fonda , café , taberna , cantina o tienda para efectuar el pago del salario , cuando no se trate de empleados en esos establecimientos . e ) Las que entrañen obligación directa o indirecta de adquirir los artículos de consumo en tiendas o lugares determinados . f ) Las que permitan retener el salario en concepto de multa . g ) Las que constituyan renuncia hecha por el obrero de las indemnizaciones a que tenga derecho por accidente del trabajo , y enfermedades profesionales , perjuicios ocasionados por el incumplimiento del contrato o por despedírsele de la obra . h ) Todas las demás estipulaciones que impliquen renuncia de algún derecho consagrado a favor del obrero en las leyes de protección y auxilio a los trabajadores . XXVIII . Las leyes determinarán los bienes que constituyan el patrimonio de la familia , bienes que serán inalienables , no podrán sujetarse a gravámenes reales ni embargos , y serán transmisibles a título de herencia con simplificación de las formalidades de los juicios sucesorios ; XXIX . Es de utilidad pública la Ley del Seguro Social , y ella comprenderá seguros de invalidez , de vejez , de vida , de cesación involuntaria del trabajo , de enfermedades y accidentes , de servicios de guardería y cualquier otro encaminado a la protección y bienestar de los trabajadores , campesinos , no asalariados y otros sectores sociales y sus familiares ; XXX . Asimismo serán consideradas de utilidad social , las sociedades cooperativas para la construcción de casas baratas e higiénicas , destinadas a ser adquiridas en propiedad , por los trabajadores en plazos determinados ; y XXXI . La aplicación de las leyes del trabajo corresponde a las autoridades de los Estados , en sus respectivas jurisdicciones , pero es de la competencia exclusiva de las autoridades federales en los asuntos relativos a : a ) Ramas industriales y servicios : 1 . Textil ; 2 . Eléctrica ; 3 . Cinematográfica ; 4 . Hulera ; 5 . Azucarera ; 6 . Minera ; 7 . Metalúrgica y siderúrgica , abarcando la explotación de los minerales básicos , el beneficio y la fundición de los mismos , así como la obtención de hierro metálico y acero a todas sus formas y ligas y los productos laminados de los mismos ; 8 . De hidrocarburos ; 9 . Petroquímica ; 10 . Cementera ; 11 . Calera ; 12 . Automotriz , incluyendo autopartes mecánicas o eléctricas ; 13 . Química , incluyendo la química farmacéutica y medicamentos ; 14 . De celulosa y papel ; 15 . De aceites y grasas vegetales ; 16 . Productora de alimentos , abarcando exclusivamente la fabricación de los que sean empacados , enlatados o envasados o que se destinen a ello ; 17 . Elaboradora de bebidas que sean envasadas o enlatadas o que se destinen a ello ; 18 . Ferrocarrilera ; 19 . Maderera básica , que comprende la producción de aserradero y la fabricación de triplay o aglutinados de madera ; 20 . Vidriera , exclusivamente por lo que toca a la fabricación de vidrio plano , liso o labrado , o de envases de vidrio ; y 21 . Tabacalera , que comprende el beneficio o fabricación de productos de tabaco ; 22 . Servicios de banca y crédito . b ) Empresas : 1 . Aquéllas que sean administradas en forma directa o descentralizada por el Gobierno Federal ; 2 . Aquéllas que actúen en virtud de un contrato o concesión federal y las industrias que les sean conexas ; y 3 . Aquéllas que ejecuten trabajos en zonas federales o que se encuentren bajo jurisdicción federal , en las aguas territoriales o en las comprendidas en la zona económica exclusiva de la Nación . También será competencia exclusiva de las autoridades federales , la aplicación de las disposiciones de trabajo en los asuntos relativos a conflictos que afecten a dos o más Entidades Federativas ; contratos colectivos que hayan sido declarados obligatorios en más de una Entidad Federativa ; obligaciones patronales en materia educativa , en los términos de Ley ; y respecto a las obligaciones de los patrones en materia de capacitación y adiestramiento de sus trabajadores , así como de seguridad e higiene en los centros de trabajo , para lo cual las autoridades federales contarán con el auxilio de las estatales , cuando se trate de ramas o actividades de jurisdicción local , en los términos de la ley reglamentaria correspondiente . B . Entre los Poderes de la Unión , el Gobierno del Distrito Federal y sus trabajadores : I . La jornada diaria máxima de trabajo diurna y nocturna será de ocho y siete horas , respectivamente . Las que excedan serán extraordinarias y se pagarán con un ciento por ciento más de la remuneración fijada para el servicio ordinario . En ningún caso el trabajo extraordinario podrá exceder de tres horas diarias ni de tres veces consecutivas ; II . Por cada seis días de trabajo , disfrutará el trabajador de un día de descanso , cuando menos , con goce de salario íntegro ; III . Los trabajadores gozarán de vacaciones que nunca serán menores de veinte días al año ; IV . Los salarios serán fijados en los presupuestos respectivos sin que su cuantía pueda ser disminuida durante la vigencia de éstos , sujetándose a lo dispuesto en el artículo 127 de esta Constitución y en la ley . En ningún caso los salarios podrán ser inferiores al mínimo para los trabajadores en general en el Distrito Federal y en las Entidades de la República . V . A trabajo igual corresponderá salario igual , sin tener en cuenta el sexo ; VI . Sólo podrán hacerse retenciones , descuentos , deducciones o embargos al salario , en los casos previstos en las leyes ; VII . La designación del personal se hará mediante sistemas que permitan apreciar los conocimientos y aptitudes de los aspirantes . El Estado organizará escuelas de Administración Pública ; VIII . Los trabajadores gozarán de derechos de escalafón a fin de que los ascensos se otorguen en función de los conocimientos , aptitudes y antigüedad . En igualdad de condiciones , tendrá prioridad quien represente la única fuente de ingreso en su familia ; IX . Los trabajadores sólo podrán ser suspendidos o cesados por causa justificada ; en los términos que fije la ley . En caso de separación injustificada tendrá derecho a optar por la reinstalación en su trabajo o por la indemnización correspondiente , previo el procedimiento legal . En los casos de supresión de plazas , los trabajadores afectados tendrán derecho a que se les otorgue otra equivalente a la suprimida o a la indemnización de ley ; X . Los trabajadores tendrán el derecho de asociarse para la defensa de sus intereses comunes . Podrán , asimismo , hacer uso del derecho de huelga previo el cumplimiento de los requisitos que determine la ley , respecto de una o varias dependencias de los Poderes Públicos , cuando se violen de manera general y sistemática los derechos que este artículo les consagra ; XI . La seguridad social se organizará conforme a las siguientes bases mínimas : a ) Cubrirá los accidentes y enfermedades profesionales ; las enfermedades no profesionales y maternidad ; y la jubilación , la invalidez , vejez y muerte . b ) En caso de accidente o enfermedad , se conservará el derecho al trabajo por el tiempo que determine la ley . c ) Las mujeres durante el embarazo no realizarán trabajos que exijan un esfuerzo considerable y signifiquen un peligro para su salud en relación con la gestación ; gozarán forzosamente de un mes de descanso antes de la fecha fijada aproximadamente para el parto y de otros dos después del mismo , debiendo percibir su salario íntegro y conservar su empleo y los derechos que hubieren adquirido por la relación de trabajo . En el período de lactancia tendrán dos descansos extraordinarios por día , de media hora cada uno , para alimentar a sus hijos . Además , disfrutarán de asistencia médica y obstétrica , de medicinas , de ayudas para la lactancia y del servicio de guarderías infantiles . d ) Los familiares de los trabajadores tendrán derecho a asistencia médica y medicinas , en los casos y en la proporción que determine la ley . e ) Se establecerán centros para vacaciones y para recuperación , así como tiendas económicas para beneficio de los trabajadores y sus familiares . f ) Se proporcionarán a los trabajadores habitaciones baratas , en arrendamiento o venta , conforme a los programas previamente aprobados . Además , el Estado mediante las aportaciones que haga , establecerá un fondo nacional de la vivienda a fin de constituir depósitos en favor de dichos trabajadores y establecer un sistema de financiamiento que permita otorgar a éstos crédito barato y suficiente para que adquieran en propiedad habitaciones cómodas e higiénicas , o bien para construirlas , repararlas , mejorarlas o pagar pasivos adquiridos por estos conceptos . Las aportaciones que se hagan a dicho fondo serán enteradas al organismo encargado de la seguridad social regulándose en su Ley y en las que corresponda , la forma y el procedimiento conforme a los cuales se administrará el citado fondo y se otorgarán y adjudicarán los créditos respectivos . XII . Los conflictos individuales , colectivos o intersindicales serán sometidos a un Tribunal Federal de Conciliación y Arbitraje integrado según lo prevenido en la ley reglamentaria . Los conflictos entre el Poder Judicial de la Federación y sus servidores serán resueltos por el Consejo de la Judicatura Federal ; los que se susciten entre la Suprema Corte de Justicia y sus empleados serán resueltos por esta última . XIII . Los militares , marinos , personal del servicio exterior , agentes del Ministerio Público , peritos y los miembros de las instituciones policiales , se regirán por sus propias leyes . Los agentes del Ministerio Público , los peritos y los miembros de las instituciones policiales de la Federación , el Distrito Federal , los Estados y los Municipios , podrán ser separados de sus cargos si no cumplen con los requisitos que las leyes vigentes en el momento del acto señalen para permanecer en dichas instituciones , o removidos por incurrir en responsabilidad en el desempeño de sus funciones . Si la autoridad jurisdiccional resolviere que la separación , remoción , baja , cese o cualquier otra forma de terminación del servicio fue injustificada , el Estado sólo estará obligado a pagar la indemnización y demás prestaciones a que tenga derecho , sin que en ningún caso proceda su reincorporación al servicio , cualquiera que sea el resultado del juicio o medio de defensa que se hubiere promovido . Las autoridades del orden federal , estatal , del Distrito Federal y municipal , a fin de propiciar el fortalecimiento del sistema de seguridad social del personal del Ministerio Público , de las corporaciones policiales y de los servicios periciales , de sus familias y dependientes , instrumentarán sistemas complementarios de seguridad social . El Estado proporcionará a los miembros en el activo del Ejército , Fuerza Aérea y Armada , las prestaciones a que se refiere el inciso f ) de la fracción XI de este apartado , en términos similares y a través del organismo encargado de la seguridad social de los componentes de dichas instituciones . XIII Bis . Las entidades de la Administración Pública Federal que formen parte del sistema bancario mexicano regirán sus relaciones laborales con sus trabajadores por lo dispuesto en el presente apartado . XIV . La ley determinará los cargos que serán considerados de confianza . Las personas que los desempeñen disfrutarán de las medidas de protección al salario y gozarán de los beneficios de la seguridad social . TÍTULO SÉPTIMO Prevenciones Generales","Tlen 123 Tlanahuatihcayotl . Nochi tlacameh iuan sihuameh intechpohui quipiaseh nelcuali tequitl iuan ipati ipan altepeco ; ipampa inon , moolinis mamoyoliti tequitl iuan mamonechicocah tlen monequi ihuicpa inintequi , tlen quiihtohua tlahtol Tlanahuatili . In Sennechicolistli Tlahtocan , san amo quiixnamiquis tlen nica tlahtoltlaquetzalmeh monequi quiixnextis tlanahuatilmeh intechpa tequitl , tlen yohuanti tlanahuatise : A . Ihuicpa in tequitinih , miltequitinih , calihtic tequitinih , tlayecchihuanih ihuan sentlalistli , nochi tequipanoli : I . In tequipanoli san mohuecahuilis chicueyi cahuitl . II . In tequipanoli tlen tlayohua san mohuecahuilis chicome cahuitl . Axhuel mochihuaseh : tequipanoli tlen pitzotic noso temahmatih , tepostequitl tlen tlayohua mochihua ihuan nochi tequitl tlen mochihua panotoc mahtlactli cahuitl , tlen ayamo quiaxitiah matlactli ihuan chicuaseh xihuitl ; III . Axhuel motequihuis intequih tlen conemeh tlen ayamo quiaxitiah matlactli ihuan nahui xihuitl . Tlen quipanotoqueh inin xihuitl ihuan ayamo quiaxitiah matlactli ihuan chicuaseh xihuitl huelis tequitiseh axquipanos chicuaseh cahuitl . IV . Queman moaxitis chicuaseh tonati tequitl monequi quiyecmachilis nel amo miac , se tonatih siacahualistli . V . In sihuameh queman iihtipan quinemiltiah conetzin amo huelis quichihuaseh tequitl tlen monequi motetiliseh ihuan achi temahmatih ihuicpa cuali nemilistli tlen tlayolitia ; monequi quiyecmachiliseh se siacahualistli tlen chicuaseh samano tlen queman ayamo asi tonati quiixtlalihtoqueh asis conetzin ihuan chicuaseh samano tlen queman asitohca conetzin , ihuan monequi quiselis asitoc itlaxtlahuil , quipixtos itequih ihuan tlen itechpohui tlen motlaniltoc ipan itequih . Ipan cahuitl tlen tlachichitiah quipiaseh ome siacahualistli tlen axnochipa ipan se tonatih , tlahco cahuitl tlen se ihuan se ihuicpa quin tlamacaseh inconehuan ; VI . In tepitzin tomin tlaxtlahuili tlen monequi quiseliseh tequitinih elis tlen seha noso tlen ixtlamatinih . Tlen achtohuimeh ipatih elis ipan tlalnescayotili tlen moixnextis ; tlen ica ome motequihuis ipan pamitl tlen moixnextis tlen tomin tequitl noso ixtlamatilismeh , sequinoc tequitl noso sequinoc tlapehpeniltic tequitl . In tepitzin tomin tlen seha tlaxtlahuili monequi quiaxilis tlen ica quintlacualtis ichanehuah se tequitiquetl , ipan pamitl tlen tlatequihuili , tlen altepechantli ihuan iyocalistli , ihuan ihuicpa temacas tlanequili tlamachtilistli tlen iconehuah . In tepitzin tomin tlaxtlahuili tlen ixtlamatinih moixtlalis quicuitinemiseh tlen quenihqui tlaeltoc ipan miac tlamantli tomin tequitilismeh . In tepitzin tomin tlaxtlahuilmeh quiixtlalis se tlasennechicolistli campa monechicoseh tlainamiquinih tlen tequitinih , teaxcameh ihuan tlanahuatianeh tlen huelis mopalehuis ipan iyohtzitzin nechicolismeh tlen san tetlaihiliseh tlen moitas melahuac monequi ihuicpa nelcuali tequichihuas . VII . Hiicpa seh tequitl monequi seha tlaxtlahuili moselis , ihuan amo moitas tlenon itlacayo , ihuan canih ehuani . VIII . In tepitzin tlaxtlahuili amo huelis mocotonas , mopihuis noso mocuilis . IX . In tequitinih intechpohui quiseliseh tlen ipihuiyah quitlaniseh caltequitilismeh , tlen moyectlalis quen moihtohua ipan inin tlanahuatilmeh : a ) Se Anahuac Nechicolistli , campa tlatzquitoseh tlaixnamiquinih tlen tequitinih , tlen teaxcameh ihuan tlanahuatianeh , quiixtlalis porcentaje tlapihuili tlen moxelos inixcotiah tequitinih ; b ) In Anahuac Nechicolistli quichihuas tlatehtemolistli ihuan tlaixpohuali tlen monequis ihuan quinamiquis ihuicpa moixmatis nochimeh tlamantli tlen Anahuac tomin tequitl . Noihqui quicuilis tlen monequi mochihuas ihuicpa moolinis tepostequitl yolchicahualistli tlen totlalnantzin , tlen melahuac monequi quiselis tominchicahuali ihuan tlen monequi occepa quitehuiseh tominchicahualmeh ; c ) Yehua Nechicolistli huelis quiihitas in porcentaje tlen moixtlalihtos queman eltoseh tlaixpohualmeh ihuan tlatehtemolismeh tlen",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72225,9618,spanish,nahuatl,Al otro día fue a ver que otra vez estaba el,Tonili yajki sampa tlachiyato san yayá,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72226,9619,spanish,nahuatl,Son hasta quien sabe cuántos son no me acuerdo cuántos dos borregos y tres borreguitos tres borreguitos ¿ verdad ? creo tres borreguitos .,— asta kanin kwa ' timika tikín mopialis intewa ' kun .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72227,9620,spanish,nahuatl,¿ Estima usted a este señor ?,¿ Titemoyequitilia inin tlacatzintli ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72228,9621,spanish,nahuatl,"Todopoderoso Jesucristo ,","Cehuelitini Jesucristo ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72229,9622,spanish,nahuatl,"12 Calli , 1413 .","XII Calli xihuitl , 1413 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72230,9623,spanish,nahuatl,"Pasqual Hernandez que vivo aquí en la ciudad , parezco ante Uds . juez gobernador y alcaldes ordinarios , por nuestro gran tlahtoani nuestro señor , le suplico y digo que la casa situada en Tezontlalnamacoyan , que era casa de María Salome y que se la compré a Maria Xuarez y a Miguel Xuarez habitantes de San Martin Atezcapan .",Pazqual Hernandez nican nochan ciudad amixpantzinco nineci yn [ . . . ] tzin juez gobernador yoan alcaldes oridinarios yn icatzinco to huey tlatocatzin nuestro señor namechnotlatlauhtilia niquitoa ca yn yehoatl calli yn ompa mani Tezontlalnamacoyan yn ical catca Maria Salome auh ca onicohuilli yn Maria Xuarez yoan Miguel Xuarez chaneque San Martin Atezcapan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72231,9624,spanish,nahuatl,"51 . Ya tomarás con presteza el huzo , la tablilla para tejer y el agua , el metate y el molcajete , el canasto , no sólo te andes cargando de cosas , no se llenen de ellas tus manos . Y cuando contraigas matrimonio con quien es águila , ocelote , no ante él , encima de él andes . Cuando algo te pregunte , te encomiende , te avise , luego bien lo obedecerás , oirás con alegría su palabra ; no luego la tomarás con enojo , no luego te molestarás , no serás respondona , no contra él te vuelvas . Si algo así te molesta tampoco allí se lo recordarás , no así lo despreciarás , no te harás la voluntariosa , aunque sea una persona humilde .","51 . Ye ticcuitihuetziz immalacatl , in tzotzopaztli , yhuan in atl , immetlatl , yhuan immolcaxitl , in chiquihuitl ; ahmo zan timomamaitquitiez , ahmo moma mopantetemiz . Auh in ihquac in aquin ticmonamictiz in quauhtli , in ocelotl , ahmo ixco , ahmo ycpac tinemiz . In ihquac tleyn michihuallaniz , in mitztequiuhtiz , in tleyn mitznahuatiz , niman huel tictlacamatiz , ticpaccacaquiz in itlahtol , ahmo niman ticqualancanamiquiz , ahmo niman tixtomahuaz , ahmo ticcuecuepiliz , ahmo ihuic timilacatzoz . Intla itla yc mitztolinia , ahmo no oncan tiquilnamiquiliz , ahmo yc ticmoxictiz , yc timotlanectiz intla ycnotlacatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72232,9625,spanish,nahuatl,"Los mexicanos y todos los pobladores de Anáhuac , comandados por el joven emperador Cuauhtémoc , defendieron heroicamente la Ciudad .","Tenochcah ihuan mochintin anahuatlacah in quinyacanticatca in oc telpochtli hueitlah toani Cuauhtemoctzinnetla paltiliztica , netlapaloliztica quipalehuique in Altepetl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72233,9626,spanish,nahuatl,Bien habla y bien camina .,Kuali kamati uan kuali neinemi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72234,9627,spanish,nahuatl,"En estos árboles , tal como el ocote , se daba una yerbita que se vendía en la plaza y se llamaba flor de ocote . Se hervía y muchas personas la tomaban como desayuno .",Itech in cuauhtin quename ocotl ohuepahuia ce xiuhtontli coza omonamacaya tianquizco ihuan oquicuitiaya ocoxochitl” . Mopozonia ihuan miac tlacatl quename desayuno ica tlayia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72235,9628,spanish,nahuatl,"El domingo 5 de octubre de 1614 , en la iglesia de nuestra querida madre Santa María del Carmen se comenzó a celebrar la fiesta de la madre Santa Teresa de Jesús , virgen carmelita descalza ; ésta , como ya se dijo , no fue entonces canonizada sino sólo beatificada , y con ese motivo sus hijos los religiosos del Carmen celebraron su fiesta e invitaron a los demás a los festejos en su honor .","Axcan domingo yn ic 5 mani metztli octubre de 1614 años , yhcuac yn opeuh yn ompa totlaçonantzin Sancta María del Carme yn ilhuitzin ye quimochihuililia in omoteneuhtzino tenantzin la madre Sancta | | 260 Theresa de Jesús virgen carmelita descalça ; ynin ye omito ayemo ycenyo çan oc beatificación , ynic quimolhuichihuililia yniqu icatzinco moteylhuicohuanochilia ypilhuantzitzinhuan teopixque Carme .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72236,9629,spanish,nahuatl,CANTO DE CIHUACOATL,CIVA COATL ICUIC,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72237,9630,spanish,nahuatl,"Date prisa ; vámonos , antes que comiencen a caer las primeras gotas .",Xihcihui ; tiohueh noca pehuaz tlachipiniz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72238,9631,spanish,nahuatl,Frijol negro con tunas DE LOS PEDREGALES,Tlilemolli ica tenochtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72239,9632,spanish,nahuatl,"10 Calli , 1229 .","X Calli xihuitl , 1229 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72240,9633,spanish,nahuatl,"5 Calli , 1497 .","V Calli xihuitl , 1497 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72241,9634,spanish,nahuatl,El viejo anda demasiado despacio .,In huehcuentzin cemi yolic nehnemi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72242,9635,spanish,nahuatl,El uno dellos respondio ques Joan de la Torre dixo que en el tienpo del cocoliztli estando enferma María Joco aviendo estado muchos años biuda y su marido mucho tiempo avía que avía fallecido y entre ambos labraron y edificaron las casas .,Ynic ce tlacatl tlanaquilia Juan de la Torre conitoa in iquac ipan cocolitztli ye mococohua in Maria Xoco cenca huecauhtica xihuitl ycnozihuatiticatca auh in inamic catca ye huecauh momiquili auh zan conixcahuique yniquinmatica oquichiuh[que] in calli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72243,9636,spanish,nahuatl,¿ Qué es lo que va a gobernarnos ?,"¿ Tle tlatquiz , tle tlamamaz ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72244,9637,spanish,nahuatl,cuántos,Q U E Z Q U I,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72245,9638,spanish,nahuatl,"En este año se hizo una obra maravillosa en el sepulcro de la cueva del Amaqueme , el día 20 de junio .","Ypan in yhquac | | 142r omochiuh tlamahuiçolli yn itech yn Amaqueme sepulcro omochiuh texcalco , yn ipan metztli junio yc XX .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72246,9639,spanish,nahuatl,"Dentro de la iglesia de la Compañía de Jesús , que llamamos de los Teatinos , sucedía lo mismo , pues el agua brotaba en abundancia ; tampoco se podía entrar ni se decía allí misa , y también sacaron el Santísimo Sacramento y cerraron la iglesia .","Auh no yhuan yn ompa teopan la Compañía de Jesús yn tictocayotia Teatinos , yn ihtic çanno iuh mochiuh , cenca no meyaya mollonia , no cenca tentimoma yn atl ; aocmono huel callacohuaya yn itic teopancalli , yhuan aocmono huel oncan missa mochihuaya , no yc quimoquixtilique yn Sanctíssimo Sacramento , yc motzacca yn teopancalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72247,9640,spanish,nahuatl,Esta fruta no cabe en la bolsa .,Inin xochicualli amo aquis ihtic poxahtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72248,9641,spanish,nahuatl,Algo,itla,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72249,9642,spanish,nahuatl,Se acabó el cuento .,Tlanki nopa kuentos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72250,9643,spanish,nahuatl,"En este año los mexicas ataron sus años por tercera vez ; nadie más estuvo presente , los antiguos mexicas chichimecas lo hicieron para ellos solos en Atlitlalacyan .","Ypan in yquetetl oquilpique yn inxiuh yn mexica ; auh yac ymixpan , çan oc yneyxcahuil yn mexica yn huehuetque yn chichimeca ye oncan yn Atlitlayacyan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72251,9644,spanish,nahuatl,"lo llaman , lo buscan ,","quinotzah , quitemoah ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72252,9645,spanish,nahuatl,". Pues si con su mano lo cogió ( el que lo caza ) , luego se echa a perder su plumaje , con que el azulejo se hace de color verde sucio . También las pieles de tigres , los rojos .",. Auh intla zan imatica oconan niman ic poui in ihiuiyo in ic xiuhtototl za iuhqui in cuitlatexohtli mochiua . Iuan in tecuaneuatl tlatlauhque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72253,9646,spanish,nahuatl,". luego jades acanalados ; luego , delgados , muy variados de colores , jades de quetzal — hoy día los llamamos esmeraldas ;",. niman yeuatl in acatic chalchiuitl niman yehehuatl in tlacanaualli chalchiuitl in uel tlapaltic quetzalchalchiuitl —in axcan tiquitoua quetzalitztli ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72254,9647,spanish,nahuatl,"Sólo ya llora el príncipe Toteoci , señor Cohuatzin .","Zan ye chocan teuctli nacanaya Toteoci , Cohuatzin teuctla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72255,9648,spanish,nahuatl,"Aún más lejos marcha él ,",Oc nachca in motlamachititiuh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72256,9649,spanish,nahuatl,"Sin embargo , se cree que todos nosotros somos hijos de nuestro primer padre Adán y de Noé , porque de ellos descienden los antiguos chichimecas que hemos mencionado y que desembarcaron en Aztlan y allí se establecieron en el año 1 Tochtli ; para entonces , habían transcurrido 18 años desde la ascensión al cielo de Jesucristo , hijo único del Dios verdadero , cuando fue a abrirnos las puertas del cielo que estaban cerradas desde que en el paraíso terrenal pecaron nuestros primeros padres Adán y Eva .","Auh yece yuhca tlaneltoquiliztli ca moch tipilhuan yn achto tothatzin Adán yhuan yn Noé , ca oncan yntechcopa hualquiça yn otiquinteneuhque yn huehuetque chichimeca yn oncan atenquiçaco Aztlan , yn ipan Ce Tochtli xihuitl motlallico ; yn ihquac yn , quin oyuh nepa caxtollomey xihuitl motlecahuitzino yn ilhuicatl yhtic y nelli Dios ytlaçopiltzin Jesuchristo , ynic techmotlapolhuillito yn ilhuicac tlatzacuilotl , ynic tzauhcticac in ye yxquichica ompa ynic tlatlacoque parayso terenal yn achto tothatzin Adán yhuan Eva .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72257,9650,spanish,nahuatl,La flor del tekosej es roja y la del matojmixokoyolin también es roja .,Tekosej chichiltik in ixochiyo uan matojmixokoyolin no chichiltik in ixochiyo . In xokoyolin monamaka Kuesalan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72258,9651,spanish,nahuatl,Se vende mucho .,Semi monamaka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72259,9652,spanish,nahuatl,noveno .,ic chicnahtetl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72260,9653,spanish,nahuatl,"Y encima de las iglesias de los monasterios se encendieron muchas candelas de sebo , como todos lo vieron .","Auh yn monasterios teopixcan mochi sepo candelas ynteopantlapanticpac tlatlatlac , yn iuh mochi tlacatl oquittac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72261,9654,spanish,nahuatl,"[ Al margen izquierdo : sobre las casas ] En la ciudad de Mexico catorce dias del mes de noviembre de mil y quinientos y ochenta y siete años ante el alcalde Miguel de los Angeles parescieron Pablo Hernandez merino e Juan Martin , Baltasar Juarez , Juan Bautista vecinos que dijeron ser ( del barrio ) de Sant Juan Tlatilco .",Yn ipan ciudad de Mexico catorce dias del mes de noviembre de mil e quinientos e ochenta y siete años ymahuiztililoni alcalde Miguel de los Angeles yxpantzinco nezico Pablo Hernandez merino Juan Martin Balthazar Xuarez Juan Baptista nican chaneque San Juan Tlatilco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72262,9655,spanish,nahuatl,"Esto sucedió , como ya se dijo , el domingo por la tarde , al salir del palacio ; y al día siguiente , lunes , se celebraron las honras fúnebres y la misa , y acudieron los religiosos de los diversos pueblos para elevar plegarias por el rey .","Yn ipan in mochiuh , ye omito , domingo ye teotlac , yc quixonhuac yn palacio ; auh ymoztlayoc ypan lunes yn mochiuh yn horra ymissatzin , auh nohuian huallaque yn altepetlypan moyetzticate teopixque , yn ipan motlatlatlauhtillico yn huey tlahtohuani rey .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72263,9656,spanish,nahuatl,"soy yo , niñito mío , soy yo , niñito mío . Alégrate , que nuestro gusano se yerga . ¿ Acaso no eres un águila , un ocelote , tú no te nombras así , niñito mío ? ¿ Tal vez con tus enemigos de guerra no harás travesuras ? Ya así , niñito mío , entrégate al placer .","ne oc , in noconeuh , ne oc noconeuh . Xoconahuilti , xic tocuilehui . ¿ Ahzo ti cuauhtli , tocelotl , in timittohua noconetzin ? ¿ Ahzo moyaohuan inhuic ticuecuenoti ? Ma oc o noconexiuh , xocon ahuilti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72264,9657,spanish,nahuatl,"No se limpia , ni se cuida .","Amo se kichipaua , amo moneki se kinechmachpias .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72265,9658,spanish,nahuatl,"Y los dos sobrinos del arzobispo difunto , el padre fray Jerónimo Guerra , también religioso de Santo Domingo y vicario de Atlacohuayan , y un capitán de la guardia , iban enmedio llevando luto , siguiendo muy tristes a su querido tío , pues los dichos oidores los habían puesto enmedio ; y junto a ellos iba también enmedio otro hombre , llevando luto , que portaba una asta delgada y alta , en cuya punta había un travesaño , y de éste pendía desplegado un pequeño lienzo negro , en el cual estaban pintadas las armas de familia del difunto arzobispo y virrey .","Auh yn omentin ymachtzitzinhuan omoteneuhtzino miccatzintli yn arçobispo , yn icce yehuatzin in padre fray Jerónimo Guerra çanno Sancto Domingo teopixqui vicario Atlacohuayan , yn icome yehuatl yn capitán de la guardia , luto quihuillantiuh tlanepantla yhcatihui , cenca tlaocoxtiaque inic quimotepotztoquilitiaque intlaçotlatzin , quinnepantlaquetztiaque yn omoteneuhque oydores ; auh yhuan ocnoce tlacatl yn oncan yntlah ycatia tlanepantla no luto yn quihuillantia , quitquitia yehuatl ce quauhpitzactli hueyac yn icuac tlanepanolli tlacruztlalili , oncan ytech pilcatiah çouhtia ce tliltic tepitzin camixatzintli , ytech icuiliuhtia yn itlacamecayotlahuiztzin yn iarmastzin omoteneuhtzino miccatzintli arçobispo visurrey .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72266,9659,spanish,nahuatl,"En el interior del agua cantan , dan voces las flores divinas .","A ytec o cuica ya , a ontlahtoa y teoaxochitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72267,9660,spanish,nahuatl,— Bueno pero si le hace así le había usted de jalar la oreja a Liciana .,— noso nikitoa yetiotlak nihkwawiyaya san nečpopustekili in tlako : tl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72268,9661,spanish,nahuatl,"También traía consigo a una mujer , cuyo nombre no se sabe , la cual fue manceba de Tliltécatl ; la mujer llegò encinta , llegó trayendo en su vientre al hijo de Tliltécatl , hermano mayor de Atonaltzin .","Yhuan ce cihuatl yn quihualhuicac , amo huel momati yn itoca , ymecauh catca yn Tliltecatl ; huallotztita yn ihtic hualyeta cihuatl yn piltontli , ypiltzin yn Tliltecatl yn iachcauhtzin catca yn Atonaltzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72269,9662,spanish,nahuatl,de dónde sale este mal .,cani hualquiza nehin chahuiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72270,9663,spanish,nahuatl,"Desde el amanecer nos estuvieron combatiendo , a las cuatro ciudades de Chalco : Amaquemecan , Tlalmanalco , Tenanco y Xochimilco Chimalhuacan .","Hualquiça tonatiuh yn techpeuhque , yn iccen nahui altepetl Chalco : Amaquemecan , Tlalmanalco , Tenanco , Xochmilco Chimalhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72271,9664,spanish,nahuatl,"La razón de sostenerla en su derecha es que el que ha de recibir las flores está parado frente a frente del que da las flores , y en esta manera , viene a tomar la flor de escudo ’ en su izquierda ;","Ipampa in ompa quitzitzquia imayauhcan ca in yehuatl in xochimaco ca quixnamictimoquetza in texochimacac , auh in ic qui ual cuilia in chimalxochitl iyopuchcopa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72272,9665,spanish,nahuatl,Y ahora a ustedes qué les preocupa,Uan nama imojuanti tlake imechkuesó,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72273,9666,spanish,nahuatl,"¡ Se defiende el de Chalco , príncipe Toteoci !","¡ Ytic motenantia in chalcatl , ye Toteoci teuctla !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72274,9667,spanish,nahuatl,y tú sigues chapoleando porque quieres milpa,uan ta san yayá titlayi para tijneki mili,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72275,9668,spanish,nahuatl,Dicen los abuelitos que sus florecitas son moraditas .,Kijtouaj abuelitos in ixochiyotsin moraditoj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72276,9669,spanish,nahuatl,Florea de marzo hasta mayo .,Xochiyoua de marzo hasta mayo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72277,9670,spanish,nahuatl,Y su abuela allí se quedó .,Uan isisnana ya noponi mokajki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72278,9671,spanish,nahuatl,Yo he querido siempre a este muchacho .,Nehua nochipa onictlazohtlac inin piltontli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72279,9672,spanish,nahuatl,"También en este año los mexicas asolaron Panohuayan en la guerra de Amaquemecan ; pero regresaron de Panohuayan , sin entrar a Amaquemecan .","Yhuan no ypan in ynic tlalpolloto mexica yn Panohuayan ynic yaoyotl quichihuato yn Amaquemecan ; çan oc oncan hualmocuepque yn Panohuayan , ayemo acito yn Amaquemecan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72280,9673,spanish,nahuatl,Y los servidores de vuestra merced y biejos del dicho barrio que las guardan fueron llamados y ellos dijeron y declararon que la suerte questavan las tierras baldias de los moyotecas y como nadie las cultivaba lo qual declararon con juramento que avia muncho tiempo questaban baldias y cada uno de por si con [ tachado : la ma ] sus mano ysieron una cruz en es [ te ] papel [ entre renglones : los que ] .,Auh yn onpa tlapia yn milpan yn mocolhuan ca notzaloque yehuantin quitoque quiteneuhque yn iuh catqui milli yn zan cauhtimani y moyoteca tlalli ynic quichihua juramentotica quineltilique yn intlatol yn ixquich cahuitl zan cauhtimani yhuan cecentlaca imatica quiquetzque cruz yn ipan amatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72281,9674,spanish,nahuatl,ni Santa Magdalena está ? ”,"yon San Magdalena axakak ? Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72282,9675,spanish,nahuatl,"“ Bueno , yo me lo voy a llevar porque a mi","Bueno , nijuikas pampa ne nochichi",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72283,9676,spanish,nahuatl,". No hizo más que volverse , ya no hizo nada de guerra , su puro oficio fue ir a traerlos .",". Za ual mocuepato aocmo tle oquichiuato yaoyotl , za tequitl quim on anato .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72284,9677,spanish,nahuatl,"Entonces llegó no sé dónde ¿ ahora dónde nos vamos a sentar a donde viviremos ? , pues aquí mismo .",entós a ' siton ganoso ašan kani totlaliske kani točantiske pos nikan mero .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72285,9678,spanish,nahuatl,Se da en los cerros .,Mochiua tepetaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72286,9679,spanish,nahuatl,Su hermana Santa Magdalena les lleva de,Kiniontlamaka nopa inikni tlen ne San,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72287,9680,spanish,nahuatl,"Y así le gritó , le dijo :","Uan ijkino kitsajtsili , kiilui :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72288,9681,spanish,nahuatl,"Reñimos por unos cuantos gusanos para comer ; pues cuando alguien los ponía al fuego para asarlos , los tomaba del fuego a medio cocer y se los comía .",Ocuilli titonetechquaque ; yn iquac tlepan quimontlaliaya y ye ycuci ynacayo uncan concuic tleco quiquaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72289,9682,spanish,nahuatl,"En esa época era Secretario de Educación el señor Justo Sierra . Daba libros para que estudiaran los niños y papel para que escribieran . No se compraba nada [ para la escuela en esos tiempos ]; todo lo daban en la escuela y sólo exigían que fueran limpios los niños . Los de primer año , segundo , tercero y cuarto sólo aprendían , a contar y cantar . Los de quinto y sexto estudiábamos en libros , y si eran niñas se les enseñaba a cortar , bordar ropa bonita en la máquina . También nos enseñaban a dibujar en papel . Nuestros maestros también nos enseñaban a hacer pan .","Ye yiman tica on ometztac tlatihuani Justo Sierra , Secretario Educación . Omotemaquiliaya amoxtin ica momachtizque cocone ihuan amatl ica tlacuilozque . Amotla omocoaya . Nochi on oquitemacaya ompa tlamachtilcalco ihuan zan yehuatl yazque chichipatique cocone . Tlen primer año , segundo , tercero ihuan cuarto zan yehuatl omomachtiaya otlapoaya huan mocuicatiaya . Tlen mitoa quinto huan sexto omomachtiaya amatl ihuan tla cihuantoton oquinmachtiaya tlatetequizque , tlacuicuilozque cuali tzotzomatli ica máquina . Otechititiaya noihqui titlacuicuilozque itech amame . Noihqui otechnonotzaya totemachticauh quenin ica omochihuaya pantzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72290,9683,spanish,nahuatl,Y les cortaban el pelo a la usanza de los capitanes de guerra y les ponían collares y guirnaldas de flores y en las manos su flor de escudo y buen tabaco les colocaban .,iuan quin tequiaucaximaya iuan quim icpacxuchicozcatiaya iuan quimmaca chimalxochitl iuan cualli yetl inmac quintequilia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72291,9684,spanish,nahuatl,Qué bonitas son las flores en el jardín .,Tlen cualtetzitzin xochimeh in xochimila .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72292,9685,spanish,nahuatl,¿ Cómo estás ?,¿ QUENIN TICA ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72293,9686,spanish,nahuatl,". Y el que guía a la gente , el jefe de los traficantes , el que encabeza , hace una arenga , le dice :",. Auh in yeuatl teyacantica in puchtecatlahto yacattiuh in quitlatlauhtia quilhuia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72294,9687,spanish,nahuatl,Qué lástima .,Huel tetlacolti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72295,9688,spanish,nahuatl,vendiere,tlanamacaniz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72296,9689,spanish,nahuatl,"Enseguida se levantó el teomama Quetzalcanauhtli , y hablando a los chalcas les dijo : ¿ Qué hacéis , oh chalcas ? Estáis introduciendo novedades ; pues , ¿ acaso no es nuestra costumbre y tradición el sentarnos sobre cañas y luego sólo golpearnos con las manos ? Pero ahora vosotros pretendéis introducir novedades , o quizá ya las habéis introducido ; ¡ reflexionad sobre esto ! .","Niman ye hualmoquetza yn teomama yn itoca Quetzalcanauhtli , ye tlahtohua ye quimilhuia yn chalca : Tle amay , chalcayé ? Huelle ye anmonelchihua ; cuix amo çan tonahuatil çan tonepohual yn toneacatlalliaya titomamimictizque ? Auh y - | | 137v - n axcan in ye anmonelchihuaznequi , auh yn at ye yuh yn at ye anmonelchihua ; oc huel ximononotzacan ! .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72297,9690,spanish,nahuatl,"Se trataba de dos grupos diferentes , que no salieron juntos de Tollan , ni caminaron juntos para venir a asentarse en Cuitlatetelco , sino que acxotecas y tenancas caminaron unos en pos de otros .","Çan ocquezquintin , ayemo hualcenquiça ompa huallehuaque yn Tullam , ayemo quexquichcauh yn ohuallaque yn oncan omotlallico Cuitlatetelco , çan hualmotocatiaque yn acxoteca yhuan tenanca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72298,9691,spanish,nahuatl,Pero él [ joven ] silenciosamente lo desató,Pero ya tlajmajtsi kitojtomili,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72299,9692,spanish,nahuatl,"Después de escuchar esto , el Capitán mandó echar cadenas a los señores ; y dijo Malintzin : “ Esto dice el Capitán : ‘ Que se marchen , que vayan a decir a sus señores : Me han hecho merced .","Yn oquicac yequene yc uel quimonilpi tepoztli quimontlatlalili ; quiualilhuia Malinçi : “ Ca conitoa Capitán : ‘Ma uia , ma quinonotzati yn intlatocaua : Onechmocnelilique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72300,9693,spanish,nahuatl,Tenía .,Oquipiaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72301,9694,spanish,nahuatl,tú quédate como rey .,ta ximokaua tirey .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72302,9695,spanish,nahuatl,"Florea en abril y produce en agosto , entonces madura su semilla .","Xochiyoua abril uan teyoua agosto , ijuak chikauaya ya in iteyo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72303,9696,spanish,nahuatl,"En el año 1 Tochtli 1506 se construyó el acueducto de Chapoltépec ; también entonces murió Tzihuacpopocatzin , tlacatécatl de Tlatelolco , quien gobernó durante 19 años .","Ce Tochtli xiuitl yca moquetzaya ayotli Chapoltepec ; no yquac mic Tziuacpopocatzi Tlatilulco tlacatecatzintli , castolxiuitl onaui yn onteaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72304,9697,spanish,nahuatl,"A propósito de Huehue Quetzalmazatzin Chichimecateuctli , tlatohuani de Amaquemecan , y de Toteociteuctli Tecuachcauhtli , tlatohuani de Chalco , y con ellos dos comienza la relación acerca de cómo los chalcas amaquemecas se dispersaron en Amomolocco ; y luego , a propósito de Ayocuantzin y Cohuazacatzin , tlatoque de Amaquemecan , y con estos dos se narra cómo se consumó la dispersión en Amomolocco .","Ca ypampa | | 89r yn Huehue Quetzalmaçatzin Chichimecateuhctli yn Amaquemecan tlahtohuani auh in yehuatl yn Chalco tlahtohuani yn Tociteuhctli Tequachcauhtli , ca ymomextin yntech peuhtica yn tlatolli ynic nexexelloloc yn Amomollocco ; auh niman ye no yehuantin ynpampa yn Aoquantzin yhuan yn Cohuaçacatzin çanno Amaquemecan tlahtoque , yqu imontlamanixtinn in yn intechpa yn Amomollocco nexexelloloc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72305,9698,spanish,nahuatl,Me sentaré junto a tí .,Mohuan man notlalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72306,9699,spanish,nahuatl,"De sus hijas , una era doña María de Ircio , viuda de don Juan Altamirano ; y las otras dos eran monjas religiosas que estaban en el monasterio de nuestra querida madre Santa María Regina , a saber : la abadesa doña Beatriz de la Encarnación y doña Isabel de Jesús .","Auh yn omoteneuhque ychpochtzitzinhuan ce ycnocihuatl ytoca doña María Dircios , ynin ynamic catca don Juan Altamirano ; auh yn ocomentin cihuateopixque monjastin yn oncan moyetzticate monasterio totlaçonantzin Regina : yn icce ytoca doña Beatriz de la Encarnació abbadessa yn oncan , yn icome ytoca doña Isabel de Jesús .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72307,9700,spanish,nahuatl,"Y los que han cortado el pelo , luego dan grandes gritos , hacen mucho ruido , se golpean los labios al gritar .",Auh in yehuantin oquim on tzoncuique niman ic tzatzitiquiza ihcauaca motenuitequi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72308,9701,spanish,nahuatl,En estos lugares se da mucho .,Mochiua miak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72309,9702,spanish,nahuatl,". en ningún sitio me destruyó el dueño de todas las cosas : puede ser que en alguna parte haya yo ido a ofender a alguien , haya yo ido a echar lodo a alguno :",. ca hacan uel onech tlati in tloque nauaque : ahzo cana oniteatlatzicuinalhui onitezoquimotlac :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72310,9703,spanish,nahuatl,"Regresamos como a los cuatro años a nuestro pueblo . Toda la gente fue con corazón a ver lo que había tenido : tierras , milpas , casas .","Oticuepaloco cana ipan nahui xihuitl ompa ipan toxolal . Nochtlacatl ohuiloac ica teyolo , moctaz tlen tehuaxca : tlaltin , xolaltin , caltin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72311,9704,spanish,nahuatl,"Artículo 3 ° . - Todo individuo tiene derecho a recibir educación . El Estado - federación , Estados , Distrito Federal y Municipios - , impartirá educación preescolar , primaria y secundaria . La educación preescolar , primaria y la secundaria conforman la educación básica obligatoria . La educación que imparta el Estado tenderá a desarrollar armónicamente todas las facultades del ser humano y fomentará en él , a la vez , el amor a la Patria y la conciencia de la solidaridad internacional , en la independencia y en la justicia . I . Garantizada por el artículo 24 la libertad de creencias , dicha educación será laica y , por tanto , se mantendrá por completo ajena a cualquier doctrina religiosa ; II . El criterio que orientará a esa educación se basará en los resultados del progreso científico , luchará contra la ignorancia y sus efectos , las servidumbres , los fanatismos y los prejuicios . Además : a ) Será democrático , considerando a la democracia no solamente como una estructura jurídica y un régimen político , sino como un sistema de vida fundado en el constante mejoramiento económico , social y cultural del pueblo ; b ) Será nacional , en cuanto - sin hostilidades ni exclusivismos - atenderá a la comprensión de nuestros problemas , al aprovechamiento de nuestros recursos , a la defensa de nuestra independencia política , al aseguramiento de nuestra independencia económica y a la continuidad y acrecentamiento de nuestra cultura , y c ) Contribuirá a la mejor convivencia humana , tanto por los elementos que aporte a fin de robustecer en el educando , junto con el aprecio para la dignidad de la persona y la integridad de la familia , la convicción del interés general de la sociedad , cuanto por el cuidado que ponga en sustentar los ideales de fraternidad e igualdad de derechos de todos los hombres , evitando los privilegios de razas , de religión , de grupos , de sexos o de individuos ; III . Para dar pleno cumplimiento a lo dispuesto en el segundo párrafo y en la fracción II , el Ejecutivo Federal determinará los planes y programas de estudio de la educación preescolar , primaria , secundaria y normal para toda la República . Para tales efectos , el Ejecutivo Federal considerará la opinión de los gobiernos de las entidades federativas y del Distrito Federal , así como de los diversos sectores sociales involucrados en la educación , en los términos que la ley señale . IV . Toda la educación que el Estado imparta será gratuita ; V . Además de impartir la educación preescolar , primaria y secundaria señaladas en el primer párrafo , el Estado promoverá y atenderá todos los tipos y modalidades educativos - incluyendo la educación inicial y a la educación superior - necesarios para el desarrollo de la nación , apoyará la investigación científica y tecnológica , y alentará el fortalecimiento y difusión de nuestra cultura . VI . Los particulares podrán impartir educación en todos sus tipos y modalidades . En los términos que establezca la ley , el Estado otorgará y retirará el reconocimiento de validez oficial a los estudios que se realicen en planteles particulares . En el caso de la educación preescolar , primaria , secundaria y normal , los particulares deberán : a ) Impartir la educación con apego a los mismos fines y criterios que establecen el segundo párrafo y la fracción II , así como cumplir los planes y programas a que se refiere la fracción III , y b ) Obtener previamente , en cada caso , la autorización expresa del poder público , en los términos que establezca la ley ; VII . Las universidades y las demás instituciones de educación superior a las que la ley otorgue autonomía , tendrán la facultad y la responsabilidad de gobernarse a sí mismas ; realizarán sus fines de educar , investigar y difundir la cultura de acuerdo con los principios de este artículo , respetando la libertad de cátedra e investigación y de libre examen y discusión de las ideas ; determinarán sus planes y programas ; fijarán los términos de ingreso , promoción y permanencia de su personal académico ; y administrarán su patrimonio . Las relaciones laborales , tanto del personal académico como del administrativo , se normarán por el apartado A del artículo 123 de esta Constitución , en los términos y con las modalidades que establezca la Ley Federal del Trabajo conforme a las características propias de un trabajo especial , de manera que concuerden con la autonomía , la libertad de cátedra e investigación y los fines de las instituciones a que esta fracción se refiere ; y VIII . El Congreso de la Unión , con el fin de unificar y coordinar la educación en toda la República , expedirá las leyes necesarias , destinadas a distribuir la función social educativa entre la Federación , los Estados y los Municipios , a fijar las aportaciones económicas correspondientes a ese servicio público y a señalar las sanciones aplicables a los funcionarios que no cumplan o no hagan cumplir las disposiciones relativas , lo mismo que a todos aquellos que las infrinjan .","Tlen 3 Tlanahuatihcayotl . Nochi tlacameh intechpohui quiseliseh tlamachtilistli . In Caltlanahuatiloyan –Sentlanahuatiloyan , Tlaltlanahuatiloyan , Hueyi Altepetl Tlanahuatiloyan ihuan Altepetl Tlanahuatiloyan– temactilis conetlamachtilistli , ipehuayah tlamachtilistli ihuan telpocameh tlamachtilistli . In conetlamachtilistli , ipehuayah tlamachtilistli ihuan telpocameh tlamachtilistli , mosennechicoa ipan itlapech tlamachtilistli tlen nochipa motechnequilia . In tlamachtilistli tlen temactilis Caltlanahuatiloyan tlapalehuis manochi moyecchihua intlacayo tlacameh ihuan sihuameh ihuan quinyolmatis maquitlasohtlaca totlalnantzin ihuan mamopialicah semanahuac icniyotl , ipan sennemilistli ihuan sentlapalehuilistli . I . Quen tlasenmactilia 24 tlanahuaticayotl campa moihtoa momaquixtis teotlaneltoquilis , inin tlamachtilistli axcanah ipan motlalis teotlahtoli , ipampa inon axcanah mocalaquis teotlaneltoquilistli . II . Tlayeyecoli tlen quiyecanas inon tlamachtilistli ipan motetonis yancuic ixtlamatilistli , quicotonas axcuali tlahlamiquilistli , san molhui tlapalehuicayotl , axcuali tlaneltoquilistli ihuan axcuali tlaixyeyecoli . Ihuan no ihqui : a ) Mochihuas sentica tlanahuatiloyan , tlen quiihtosnequi tlanahuatiloyan amo san tlanahuatil pamitl ihuan san tlanahuatil tlahtoli , yehua melahuac ipan motlalis tlachixcayotl tlen ica mosen palehuiseh ipan tomincayotl , tlasentilistli ihuan altepeco tlaiyocalistli ; b ) Elis nochi Anahuac ipampa –amo acah mocualanchihuas ihuan moiyoca quixtis– quiasicamatis nochi tlen tech cuesoa , tlen quenihqui titequihuiseh topialis , quenihqui tihmanahuiseh tomaquixtilis tlahtoli , tomaquixtilis tomiyotl ihuan quenihqui tihmanahuiseh ihuan timiaquiliseh toiyocalis , ihuan c ) Tlapalehuis matimosenhuicacah , tlen ica huelis moyolchicahuas momachtiani , tlen ica tlatlepanitas , ihuan tetlacaitas ihuan quitlasohtlas ichanehuah ihuan nochi altepechanehque , noihqui ipan motlalis quiyeyecos inelhuayo icniyotl ihuan nochi tlen intechpohui tlacameh , huelis quicotonas tlapalehuilis tlen san sequin tlacameh , teotlaneltoquilis , tlanechicol tlacameh , tlen sihuayotl , noso san inseltlacameh . III . Ihuicpa melahuac mochihuas tlen moihtohua ipan ome tlahtolpamitl ihuan ipan ome tlatlapantli , Tlahtoani tlen Sentlanahuatiloyan , quisennextis hueyi pamitl ihuan tequipamitl tlamachtilistli tlen conetlamachtilistli , ipehuayah tlamachtilistli ihuan telpochcameh tlamachtilistli ihuan Caltlamachtiloyan tlen nochi totlalnantzin . Ica inon , Tlahtoani tlen Sentlanahuatiloyan , quintlacaquilis tlen quiihtoseh tequihuaquemeh tlen Tlaltlanahuatiloyan ihuan Hueyi Altepetl Tlanahuatiloyan , ihuan no ihqui tlen quihtoseh altepechanequeh tlen tlapalehuitohqueh ipan tlamachtilistli , quen quiihtos tlahtoltlanahuatili . IV . Nochi tlamachtilistli tlen temactilis Caltlanahuatiloyan amo tlainamaloh . V . Ipihuiyah tlen temactilis ipan conetlamachtilistli , ipehuayah tlamachtilistli ihuan telpocameh tlamachtilistli , quen moihtohua ipan achtoh tlahtolpamitl tlacuiloli , in Caltlanahuatiloyan quiolinis ihuan quipalehuis nochi sequinoc tlamantli ihuan tlachihuali tlamachtilistli –ipan motlalis ipehuayah tlamachtilistli ihuan huehcapan tlamachtilistli – tlen monequi ica moyolchicahuas totlalnantzin , quipalehuis yancuic tlatetemoani tlamatilistli ihuan tequichihuali tlamatilistli , ihuan quiyolchicahuas ihuan quiixnextis toiyocalis . VI . In tlapianih huelis temactiliseh nochi tlamantli tlamachtilistli . Quen moihtos ipan tlahtoltlanahuatili , in Caltlanahuatiloyan tlatemactilis ihuan quitilanas ipatiloyan amatl tlen tlamachtilsitli mochihuas ipan tlamachtiloyan tlen tlapianih . Tlen itechpohui conetlamachtilistli , ipehuayah tlamachtilistli , conetelpoch tlamachtilistli ihuan caltlamachtiloyan , tlen tlapianih monequiliseh : a ) Tlatemactiliseh in tlamachticayotl quen quiihtohua ohtli ihuan tlayeyecoli ixnesi ipan ome tlacuilolpamitl ihuan ome tlatlapantli tlahtoli , ihuan noihqui",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72312,9705,spanish,nahuatl,"En la soledad yo canto a aquel que es mi Dios En el lugar de la luz y el calor , en el lugar del mando , el florido cacao está espumoso , la bebida que con flores embriaga .","Zan ye ihuan noncuica yehyan , noteuh . In tonaya , tlatoayan , yie xochincacahuatl in pozontimani , a xochioctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72313,9706,spanish,nahuatl,"Una casa mía , con su despensa , está en pie en Tezontlalnamacoyan , mira hacia Xochimilco , y dentro de ella está una casa pequeña ; la tierra sobre la que está en pie mide en dirección , a Xochimilco tres brazas y un ciyacatl y por el oriente cinco brazas . Su patio mide , en dirección a Xochimilco dos brazas y un molicpitl , por el oriente junto con la casa son cinco brazas . Aqui digo que se venderá su precio será de treinta [ pesos ] . Con los tomines se dirá misa por nosotros dos , por mi esposo cuyo nombre era Bartolomé Xuarez ; todo [ el dinero ] entrará al templo .",Centetl onicac nocal ompa Tezontlanamacoya xochimilcopa itzticac tlecopayo yhuan caltepiton ytiquicac ynic motamachihua yn tlalli yn ipan icac yn xochimilcopa yematl yhuan ce ciyacatl auh yn tonatiuh yquizayanpa macuilmatl auh in ithualo yn ixochimilcopa ommatl yhuan cemmolicpitl auh in tonatiuh yquizayanpa za ye quihuica yn calli macuilmatl yn ica niquitohua monamacaz yn ipatiuh mochihuaz cempohualli onmatlactli auh yn tomines misa ic topan mitoz tomestin yn nonamictzin ytoca catca Pardolome Xuarez mochi teopan calaquiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72314,9707,spanish,nahuatl,"Así pues , les mandó decir : “ Está bien , podéis erigirlo ” .","Ynic nima ye quiualilhuia : “ Ca ye qualli , ma xictlallica ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72315,9708,spanish,nahuatl,hasta sobre el olote le quitó .,asta oloixko kikuili .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72316,9709,spanish,nahuatl,En la ciudad de Mexico Santiago Tlatilulco veynte e quatro dias de el mes de abril de mill e quinientos y noventa y un años don Gaspar de Mendoza juez governador por el rey nuestro señor en el dicho pueblo de Santiago Tlatilulco parescio ante él [ la carta de venta escrita en el otro lado por la que se dio casa a ] Ana Xuarez vezina de Santa Ana Huitzilan .,"Yn ipan in ciudad Mexico Sanctiago Tlatilulco yc cempoalilhuitia onnaui yn metztli abril de 1591 años yn iehoatzin don Gaspar de Mendoza governador juez , yn icatzinco onecico yn nican cectlapal ycuiliuhtoc carta de venta ynic omacoc yn calli Ana Xuarez chane Santa Ana Uitzillan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72317,9710,spanish,nahuatl,"que brote bien ,","mah cualtzin matapani ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72318,9711,spanish,nahuatl,"5 Tochtli , 1302 .","V Tochtli xihuitl , 1302 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72319,9712,spanish,nahuatl,Todavía es temprano ; aun tenemos tiempo para llegar .,Oc cualcan ; oc cualli tacizqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72320,9713,spanish,nahuatl,Empieza a florear como por marzo .,Peua xochiyoua kemej marzo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72321,9714,spanish,nahuatl,Se da en la milpa .,Mochiua milaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72322,9715,spanish,nahuatl,"Artículo 129 . - En tiempo de paz , ninguna autoridad militar puede ejercer más funciones que las que tengan exacta conexión con la disciplina militar . Solamente habrá Comandancias Militares fijas y permanentes en los castillos , fortalezas y almacenes que dependan inmediatamente del Gobierno de la Unión ; o en los campamentos , cuarteles o depósitos que , fuera de las poblaciones , estableciere para la estación de las tropas .","Tlen 129 Tlanahuatihcayotl . Queman amo oncas cualantli , amo acah tequihua tlen yaotecayotl huelis quichihuas sequinoc tequichihuaslitli san tlen melahuac ihuaya moixtlalihtoc yaotecayotl . San oncas Comandancias Militares nelitztoseh ihuan senitztoseh ipan castillos , caltlachicahualo ihuan caltlaahocuilmeh tlen tlatzquitoseh ipan Sentlanahuatiloyan ; noso ipan campamentos , cuarteles ihuan ostoco , tlen quiahuac chinanco mochantlaliseh ihuicpa asiseh tropas .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72323,9716,spanish,nahuatl,"Aquí estamos oyendo tu llanto , tu tristeza de cinco y de diez días , que ya hace un año , ya hace dos años andas muy entregado afanoso a tus oficios .",Ca nican ticcaqui in mochoquiz in motlaocol in ye macuil in ye matlac in ye ce xiuh in ye oxxiuh ic timotequipachotinemi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72324,9717,spanish,nahuatl,"Mucho tiempo hacía que estaban en Aztlan los chichimecas aztecas ; llevaban allá 1014 años , según aparece en la cuenta de los antiguos , cuando de allá partieron y se movieron para salir de Aztlan , y cuando también llegaron a Chicomóztoc Quinehuayan para luego venir caminando hacia acá ; vinieron avanzando despacio , vinieron deteniéndose en muchos sitios por el camino , no llegaron enseguida a Tenochtitlan , y más abajo aparecerá el año en que llegaron .","Auh ynic ompa cenca huecahuaque ynic ompa catca chichimeca azteca yn Aztlan ; ontzonxihuitl ypan matlacpohualxihuitl ypan matlactlonnahui xihuitl , yn iuh neztica yn intlapohual huehuetque , ynic niman ompa ohualquizque onhualpeuhque onhuallehuaque onhuallolinque yn Aztlan , ynic no oncan oquiçaco yn Chicomoztoc Quinehuayan , ynic niman nican ye hualnenemi ; yhuiantzin ye yatihuitze , oc ye motlatlallitihuitze nohuian yn otlipan , amo yciuhca yn ohuacico Tenochtitlan , yn iuh necitiuh tlatzintla yn tleyn ipan xihuitl acico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72325,9718,spanish,nahuatl,¿ Qué comerán mis hijos ?,¿ Toni quicuazqueh nopilhuan ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72326,9719,spanish,nahuatl,"Entonces se mataron los tenochcas entre sí , pues algunos decían : “ ¿ Dónde están nuestros hijos ? ¿ Los expulsarán de una vez , o podrán resistir ? ” .","Ye yquac y ye no momimictique tenochca , y quimolhuique : “ Catlique topilhua ? Aço ye cepa contlaçazque , ace oquichtizque ? ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72327,9720,spanish,nahuatl,"Si vendiera mi coche , necesitaría comprarme otro .","Tla nocalmimilo nicnamacazquiaya , notechmonequizquia occente nocohuiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72328,9721,spanish,nahuatl,"Dijo , pues , el lunes : ¡ Háganse el cielo y la tierra ! .",Quimitalhui ypan lunes : Ma mochihua yn ilhuicatl yhuan tlalticpactli ! .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72329,9722,spanish,nahuatl,"— Venid acá , dioses , ¿ quién tomará el trabajo , quién se echará a cuestas el hacer salir el sol , el hacer amanecer ?","— Tla xi hualhuian , teteoé , ¿ aquin tlatquiz , aquin tlamamaz in tonaz , in tlathuiz ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72330,9723,spanish,nahuatl,xayacámach,XAYACAMACH,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72331,9724,spanish,nahuatl,"De este dicho Tezozomoctzin nació el tlatohuani Axayacatzin ; Tezozomoctzin no llegó a gobernar , sólo fue tlatocapilli .","Auh ynin omoteneuh Teçoçomoctzin , ca ytech quizca ypiltzin yn Axayacatzin tlahtohuani ; auh yece yn Teçoçomoctzin amo tlahtocat , çan tlahtocapilli catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72332,9725,spanish,nahuatl,Ha tenido compasión de mí el señor mi dios : he de llegar con bien allá donde voy . ”,O nech mocnelili in tlacatl totecuyo : ca uel nahciz in ompa niauh . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72333,9726,spanish,nahuatl,¡ Háganlo llegar aquí !,¡ Xiquehcoltican nican !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72334,9727,spanish,nahuatl,“ Hazme un favor .,Xinechchiuilis se favor .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72335,9728,spanish,nahuatl,"Hernán Cortés y todos los españoles y los tlaxcaltecas huyeron de noche . Los mexicanos los descubrieron , los persiguieron y los vencieron .","Cortés ihuan mochintin caxtilantlacah ihuan tlaxcaltecah omochololtique yohualtica . Mexicah quinnextique , quintotocacque , quimpeuhque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72336,9729,spanish,nahuatl,"10 Tochtli , 1606 .","X Tochtli xihuitl , 1606 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72337,9730,spanish,nahuatl,Por eso hay guerras y fracasos en el mundo .,Ipampa inon tlalticpac onca ecaliztli ihuan tlapololotiliztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72338,9731,spanish,nahuatl,Algunos antiguos dejaron pintado que fue en este año cuando los aztecas llegaron al pie de un gran árbol que se quebró sobre ellos mientras venían de camino .,Nican ypan in yn cequintin huehuetque yn quimachiyotia ynic oncan acico yn azteca | | 70v yn itzintla yn huey quahuitl yn inpan poztec ynic huallaque azteca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72339,9732,spanish,nahuatl,"El jueves santo al anochecer , después de que en todas las iglesias de México se hubo reservado el Santísimo Sacramento en el monumento , se cerraron las puertas de las iglesias ; durante toda la noche permanecieron cerradas , porque se había dado un mandamiento y se pregonó que sólo al amanecer el viernes santo se volvieran a abrir .","Auh yn ipan juebes sancto , yn izquican teopan yc Mexico ynic tepetlacalco quimotzacuillique Sanctíssimo Sacramento , ynic hualyohuac , çan nohuiyan tzauhcticatca puerta teopan ; acan tlapoticatca ceyohual , ca yuh catca tlahtocatlanahuatilli yc tzatzihuac ya tlathuinahuac yn motlatlapo in ye ypan viernes sancto tlathuico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72340,9733,spanish,nahuatl,"Hay de todos los colores , pero la mayoría son rojas y amarillas .","Oncateh nochi in tlapalli , nozo ocachi miactin chihiltiqueh ihuan coztiqueh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72341,9734,spanish,nahuatl,"Y esto sabe y es la verdad para el juramento que hizo en lo qual se afirmó y ratificó y dixo es de hedad de ochenta años y rogue al escrivano lo firmase por mí porque no se escrevir . Don Gaspar de Mendoza , Pedro Daniel . Ante mí Francisco Millan , escrivano .",Oquito yn testigo ca uel melaoac ynic onoconan juramento ynic onitlatolmelauh yn ye ninemi tlalticpac ye napoalxiuitl auh ynic nicneltilia notlatol zan onictlatlauhti in escribano nopampa quitlalia notoca yoan nofirma ypampa amo nicmati nitlacuiloz don Gaspar de Mendoza Pedro Daniel nixpan Francisco Millan escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72342,9735,spanish,nahuatl,"En ocho palos nuevos se ahorcó a los negros ; y el noveno palo , que ya existía desde mucho antes , quedó en el centro , pues dispusieron en torno los ocho palos nuevos .","Auh chicuetetl in yancuic tepilolcuahuitl inca moquetz tliltique ; ycchiuhcnauhtetl mochiuh in yeppa ya huecauh yhcac tepilolcuahuitl tlanepantla moquetztiquiz , yehica yn omoteneuh chicuetetl yancuic tepilolcuahuitl yc quimanque çan quiyahuallochtique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72343,9736,spanish,nahuatl,"Según dicen , en un principio no era tan grande su desatino como lo fue en este año en que comenzaron el gran desatino , con el que los vino a engañar el diablo a quien llamaban Tetzáhuitl Huitzilopochtli ; éste escuchaba lo que le decían los aztecas , y luego les respondía , pero nadie lo veía .","Yuh quitohua , yn achto ayamo miyac catca ynnetlapolloltiliz yn iuhqui axcan ypan in xihuitl copehualtique yn huey netlapololtiliztli , yc oquimiztlacahuico tlacatecolotl | | 68v yn yehuatl yn quitocayotiaya Tetzahuitl Huitzillopochtli ; quicaquia yn tlatohuaya yn azteca , auh yhuan quinanquilliaya , auh yn amo quittaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72344,9737,spanish,nahuatl,"Y este sabe y es la verdad para el juramento que hizo ( en lo qual se afirmó y ratificó siendole leydo ) y dijo ser de hedad de sesenta años y que no le tocan las generales [ que no es pariente de Juan de Escalante y tampoco de su muger ] y firmólo el dicho juez governador don Gaspar de Mendoza . Ante mí Francisco Millan , escrivano .",Oquito yn testigo ca uel melaoac ynic onoconan juramento ynic onitlatolmelauh yn ye ninemi tlalticpac ye epoalxiuitl auh ynin ca amo nohoanyolqui in Juan de Escalante yoan inamic amo niquimiximati don Gaspar de Mendoza nixpan Francisco Millan escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72345,9738,spanish,nahuatl,"Le dieron tres navíos de Castilla artillados , y 120 compañeros españoles a sueldo , y todo lo necesario para la navegación ; también lo nombraron capitán general para que comandara a los españoles .","Yn quimomaquillique ey yn Castilla acalli tlayaochichiuhtli , yhuan chiquacenpohualli yn itehuicalycnihuan españoles tlaxtlahuilloque , yhuan mochi yn ixquich acalco monequiz ; yhuan yc quitocamacaque ynic general hualmochiuhtia , ca quinhualpachotia yn españoles .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72346,9739,spanish,nahuatl,Éste se enseñoreó cuando los mexicas ya estaban aquí .,Ye ymixpa y mesica motlatocatlalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72347,9740,spanish,nahuatl,"3 Tochtli , 1482 .","III Tochtli xihuitl , 1482 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72348,9741,spanish,nahuatl,Me gustan mucho las plantas bonitas .,Cemi niquincualita cuacualtzitzin cuahxochimeh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72349,9742,spanish,nahuatl,"Los descuartizaron en Amaquemecan , ante todos los chalcas reunidos ; la causa fue porque habían tratado con Moteuczoma sobre la rendición de los chalcas a Mexico .","Ca ompa yn Amaquemecan tetecoque , ynic nechalcanonotzalloc ; auh ca ypampa ynic quihualtlatlatolmacaya yn Moteuhcçoma ynic hualyayaocallaquia y nican Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72350,9743,spanish,nahuatl,"Cuando se fueron para abajo los zapatistas digamos para Cuernavaca llegaron a un monte que se llamaba el Cerro del Jilguero . Allí puso Zapata su campamento . Y aunque sabía que iba a perder , no le faltó el ánimo , sino que habló con sus soldados .","Icuac ohuiloac ica tlaxitla ma tiquitocan ica Cuauhnahuac acique ipan ce tepetl itoca tepetl Jilguero . Ompoyon oquitlaliz Zapata iestacamento . Ican yoquimatia yauh tlapoloz amo ica on omotecuicho , sino oquimilhuic isoldadohuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72351,9744,spanish,nahuatl,"Don Juan Bautista de Gaona , gobernador","Don Juan Bauhtista de Gauña , governador",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72352,9745,spanish,nahuatl,"dame cuenta ,","xinechmaca cuenta ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72353,9746,spanish,nahuatl,"A diez y ocho dias del mes de mayo de mil y quinientos y ochenta y siete años Pedro Ahuexotl pregonó en el varrio [ tlaxilacalli ] Tezcazonco que se vendían las casas y tierras de Ysavel Maria diciendo valen ochenta pesos y nadie las puxó ; testigo Pedro Hernandez.Ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",XXVIII pregon . A dieciocho dias del mes de mayo de mil e quinientos e ochenta y siete años in Pedro Ahuexotl otzatzic in ipan tlaxillacalli Tezcatzonco oquitecaquiti inic monamaca in ical in itlal Ysabel Maria oquiteneuh in ipatiuh napohualli pesos ayac tle quito testigo Pedro Hernandez . Ante mi Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72354,9747,spanish,nahuatl,ahora sí no comieron ni una sola tortilla ” .,"nama kena yon se tlaxkali axkana kikuajke . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72355,9748,spanish,nahuatl,"¿ Acaso entre flores vengo a introducir la flor del muicle , la flor menos bella ? ¿ Acaso soy también invitado , yo menesteroso , oh amigos ?","¿ ln cuix itla xochitl zan ni hual calaquia in tzitziquilxochitl , mozoquilxochitl ? ¿ Cuix yuhqui , cuix nayohui nonotolinia in antocnihuan ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72356,9749,spanish,nahuatl,"También ( les ponían ) el pañete de mano , en un lado , en la muñeca de la mano izquierda se lo ponían ( era como un manípulo ” ) .",Iuan moxotaztli centlapan inimaquechtlan contlaliaya umpa in iopuchcopa ( iuhquin manibulo ) .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72357,9750,spanish,nahuatl,"Como se vio que había muchos niños que rodeaban la escuela de Milpa Alta , bajaron los escolares desde Topilejo , San Pablo Oztotepec , San Pedro Atocpan , Santa Ana Tlacotenco , San Lorenzo Tlacoyuca , San Francisco Tecozpa , San Jerónimo Miacatlán y San Juan Tepenáhuac . Todas estas criaturas hacían gran alboroto en Milpa Alta .","lcan omotac ica miactin cocone opopolahuia itic tlamachtilcalco Momochco Malacatepec ohualtemoque momachtiquez desde Tupilejo , San Pablo Oztotepec , San Pedro Atocpan , Santa Ana Tlacotenco , San Lorenzo Tlacoyuca , San Francisco Tecozpa , San Jerónimo Miacatlan ihuan San Juan Tepenahuac . Nochtinin cocone ocacahuania ipan Milpa Alta .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72358,9751,spanish,nahuatl,Te suplico,Nimitztatauhtia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72359,9752,spanish,nahuatl,"4 Acatl , 1275 .","IIII Acatl xihuitl , 1275 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72360,9753,spanish,nahuatl,"Y mandó matar a Cohuatzinteuctli ; así que la madre de Cohuazacatzin y Cohuatzinteuctli , el natural de Mamalhuazocan , gobernaron en Amaquemecan durante nueve años .",Yquac quimicti ; auh chiuhcnauhxihuitl yn ipanpa tlahtocat yn inantzin yn Cohuaçacatzin yn Amaquemecan yn ihuan Cohuatzinteuhctli Mamalhuaçocan ychan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72361,9754,spanish,nahuatl,ha obscurecido hace ya un rato los últimos rayos de luz se escondieron en el horizonte un tenue velo negro ha cubierto todo lo que existe el silencio señor de la noche impone su dominio sólo de vez en cuando el aletear de un pájaro el ladrido de un perro hieren la tranquilidad de la noche,ye otlayohuacyeyehce in tonalmitl in tlatzacuhtihuitz ye omotlali campa monamiquih in tonalli ihuan in ilhuicatl ce pitzahuac tatapahtli ye oquiquimilo mochi in mani in necahualiztli yohualtlahtoani tepan motlalia zan quemmanian in tototl ipatlanaliz in chichi itlahuahhualoliz quicocolhuia in yohualpahcayeliztli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72362,9755,spanish,nahuatl,"te vas a ir , te vas a ir","tiyati tiyati ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72363,9756,spanish,nahuatl,Magnífico . ¿ A qué hora hay que levantarse ?,Cualica . ¿ Tlen iman tehuazqueh ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72364,9757,spanish,nahuatl,después de unos cinco minutos le fue a abrir,komo se sinko minutos kitlapoto,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72365,9758,spanish,nahuatl,picaron mucho .,kikuajke miyak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72366,9759,spanish,nahuatl,"tezcatzonco moyolcan q . d . En Tezcatzonco nació el conejo para ir ; lo crió , lo hizo y trajo nuestro dios . Dijo : Voy a echar , voy a horadar el Cerro de Mixcoatl en Colhuacan , esto es , lo conquistaré .",tezcatzonco moyolcan q . n . tezcatzonco oyul in tochtli in ic yaz oquiyocox oquivic in noteuh oquito nictlazaz nicmamaliz in Mixcoatepetl Colhuacan id est nictopevaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72367,9760,spanish,nahuatl,"Aquí comienza un viejo papel de anales mexica , que compusieron los antiguos chichimecas , nuestros antepasados y abuelos , los cuales vinieron a vivir aquí hace mucho tiempo ; por medio de él contaban sus años cuando vinieron a morar en estas tierras por disposición de Jesucristo , señor nuestro que está en todas partes , porque ciertamente vinieron por disposición suya .","Nican ompehua yn huehue mexica xiuhtlapohuallamatl , yn quitlallitiaque in ye huecauh onemico huehuetque chichimeca yn topallancacolhuan yn tachcocolhuan catca ; ynic xiuhtlapohuaya ynic onemico nican tlalticpac yn ipaltzinco yn tloque nahuaque totecuiyo Jesuchristo , ca nelli ca ypaltzinco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72368,9761,spanish,nahuatl,FRASES,TLAHTOLTIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72369,9762,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72370,9763,spanish,nahuatl,"Han pasado 310 años desde que , en el año 2 Ácatl , 1299 , en que se ataron nuestros años , capturaron en Acocolco de Chapoltépec a Huehue Huitzilíhuitl , que era el tlatohuani de los mexicas chichimecas , cuando los asediaron en Chapoltépec , cuando los mexicas fueron derrotados , cuando fueron llevados a los cuatro rumbos , y anduvieron llorando .","Auh yhuan ye caxtolpohualxihuitl ypan matlacxihuitl yn ipan 2 Acatl xihuitl , 1299 años , ypan toxiuh molpilli , yquac oncan cacique yn Acoculco Chapoltepec yn Huehue Huitzillihuitl tlahtohuani catca yntlan y mexica chichimeca , ynic oncan quinyaoyahualloque Chapoltepec , ynic nahualpoliuhque , nauhcampa huicalloque yn mexica , mochoquilitiaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72371,9764,spanish,nahuatl,Para que no pique la lengua el aguamiel . Ya se raspa ya se limpia ya se limpia ya se raspa ya se puede raspar .,onkan yemoičiki yemoišpo ' poa yemoišpo ' poa yerno ičiki yekwali .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72372,9765,spanish,nahuatl,allí apareció el maíz .,noponi monextik sintli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72373,9766,spanish,nahuatl,"El domingo 25 de abril se bendijo una custodia propiedad de los tepetlatzincas de Nativitas , y asimismo el palio y un incensario de plata .","Domingo a XXV de abril , yquac moteochiuh in custodia yn imaxca tepetlatzinca Natividas tlaca , niman yhuan | | 7 yn icehualcaltzin yn palio yhuan teocuitlatlecaxitl sesario .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72374,9767,spanish,nahuatl,uno de ellos 10 casó un sacerdote le hicieron una gran fiesta adornaron su casa con guirnaldas de flores se hizo mucha comida e invitaron a muchas personas otra una mujer sólo hizo escapar el novio con ella yo también pensé en casarme,ce yehuan omocihuauhti ica teopixqui oquichihuilihqueh huehyi ilhuitl oquitlamahuichihchihqueh ical ica xochicuzcame huehyi tlacualli omochiuh ihuan miec tiaca oquintlalhuihqueh occente ce cihuatl zan otlachololti no ne onicnemili ninocencahuaz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72375,9768,spanish,nahuatl,". Y estos son los efectos y propiedades de los traficantes : oro real , como cosa real se lo ponían los gobernantes de allá ,",". Auh in iz catqui in imixcoyan itlatqui catca puchteca : tepeyo teocuitlatl iuhquin tlahtocayotl conmaquia in ompa tlahtoque ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72376,9769,spanish,nahuatl,"Y siendo presente por testigos Bernardino Xuarez e Miguel Hernandez y Jusepe Lopez y unas mugeres Ysabel Ana , Juana Hernandez , Francisca Bastiana Petronila y por verdad y certificacion de ésto la enferma puso con su mano aquí una cruz y los albaceas por el otorgamiento de serlo por no saver escrevir firmaron por ellos juntas a unas cruzes que aqui ellos pusieron con sus manos testigos Martin Diego de San Francisco Mateo Xuarez , Teresa Xuarez albaceas . Ante mí Diego de Castro , escrivano .",Youh tiquitohua yn ixpan testigos Bernardino Xuarez Miguel Hernandez Joseph Lopez cihua Ysabel Ana Juana Hernandez Francisca Bastiana Pedronilla auh ynic oquineltilli yn cocoxqui yn itlatol nican ymatica oquiquetz cruz testigo Pedro Martin albacea testigo Matheo Xuarez albacea testigo Diego de San Francisco albacea testigo T[e]reza Xuarez señora albacea . Ante mi Diego de Castro escribano Publico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72377,9770,spanish,nahuatl,"Se abrió algo espantoso puras víboras atajaron al mono para que no pasara para que no los alcanzara , se pasaron los animales y ya no pudo pasar .",motlapo gran temawti kokoa kicakwili ' ke in mono para a ' mo walpanos kima ' sis motelkecke in yolkame wan ahkweli wal panoya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72378,9771,spanish,nahuatl,"Después de plantado se limpia seguido dos meses o hasta tres , según como crezca el magueycito , se va limpiando abajo se le va alzando la tierra .",in satepa de motoka mopo ' poa segido segido orne mectli okači asta yeyi según ngenin weyas in memeton mopopowtiwi ikšitla motlalwia ' .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72379,9772,spanish,nahuatl,"13 Calli , 49 .","XIII Calli xihuitl , 49 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72380,9773,spanish,nahuatl,Y el cuerpo mando a la tierra de que fue formado y para que se haga bien por mi ánima y no pene mucho tiempo en el purgatorio declaro que se de cierta limosna en el dicho ( monasterio de ) Santiago para que se digan por mi de misas .,Yn nonacaio ytech nicpoa tlalli ca nel ytech quiz auh in nanima inic huel paleuiloz ynic amo ompa huecauaz purgatorio nican catqui huentli nicchiua yn iglesia nican Santiago mitos misa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72381,9774,spanish,nahuatl,"Se bautizarán para ser por el sacramento hijos de nuestra madre la Santa Iglesia romana , estándole siempre sujetos en la santa fe ; y cuando los recibiere el pastor universal , el Santo Padre , que a todos nos gobierna y nos cuida , ellos también serán sus ovejas , y entonces él verá y conocerá a quienes todavía no le pertenecen y a quienes no conoce , a quienes han andado perdidos , viviendo como gente ruda entre varales , zacatales , llanos y montes , pero que ahora se van volviendo hacia él para reconocerlo como verdadero pastor universal y ponerse en sus manos , para que él también los gobierne y los cuide en la verdadera y santa fe católica , para que el Diablo ya no se siga apoderando de ellos mediante la idolatría y la invocación a los demonios , en las que aún se encuentran , aunque ya hay allá muchos cristianos .","Mocuaatequizque ynic no teoyotica sacramentotica ypilhuantzitzinhuan yezque tonantzin Sancta Yglesia romana , muchipa quimotlacamachiltizque teoyotica tlaneltoquiliztica ; auh yn ihcuac tla ye oquinmocelili yn cemanahuac teoyotica huey cemichcapixqui Sancto Padre tocentepachocatzin totecemtenecuitlahuicatzin , ca no yehuantin ychcatzitzinhuan yezque , quinmottiliz quinmiximachiliz yn amo yaxcatzitzinhuan yn amo quinmiximachiliaya , yn çan campa opoliuhtinenca cuillotla çacatla yxtlahuacan tepetla omaçattitinenca , yn axcan mocuepahui yhuicpatzinco ynic quimiximachilizque yn huel nelli ychcapixqui cemanahuac ymactzinco motlalizque , ynic no quinmopializ quinmopachilhuiz quinmocuitlahuitzinoz yn ica ypan mellauac cetiliztlaneltoquiliztli sancta fee cathólica , ynic aocmo ceppa quimanaz diablo quinmaxcatiz yn ica | | 245 tlateotoquiliztli yn tlacatecolonotzaliztli , yn iuh axcan nomah ypan cate , macihui in ye miectin umpa oncate christianosme .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72382,9775,spanish,nahuatl,Ya nos venimos .,ye tiwi : ceh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72383,9776,spanish,nahuatl,La batea allí lo fue a llevar para echar sus,Texuapali noponi kiuikato para kitemas iomiyo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72384,9777,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72385,9778,spanish,nahuatl,Y llegó el quinto día que su dios les había dicho .,"Yn oquihto yn toteouh yn axcan macuilli ycpac atliz tlacuaz yn izca tepetl ; tleyn quicuaç on , tleyn quiz , tleyn mochihuaz yn macuilli ? Tla tictemachican yn itlahtol .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72386,9779,spanish,nahuatl,En este año los mexicas derrotaron a los de Tziuhcóhuac y a los de Tetzapotitlan .,Nican ypan in yquac quinpeuhque Tziuhcohuac tlaca yhuan Tetzapotitlan tlaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72387,9780,spanish,nahuatl,"Ahora hay que hacer una apuesta ” , así le dijo","Nama ma timotlanika , ijkino kiilui",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72388,9781,spanish,nahuatl,si,tzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72389,9782,spanish,nahuatl,Entonces los antiguos chichimecas mexicas ataron sus años por séptima vez sic .,Nican quilpillique yn ixiuh yn huehuetque yn chichimeca mexica ycchicontetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72390,9783,spanish,nahuatl,"Todavía no era grande y en un mes , dos","Ayi ueyi uan no se metstli , ome meststli ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72391,9784,spanish,nahuatl,"Y después otra vez otro venía a salir por el poniente venían a salir las cuatro estrellas , así se encontraban .",wan okpa oksehpa oksé wal kisaya poniente wal kisaya poniente walkisaya moči nawi sitlalti ohkión monamikiya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72392,9785,spanish,nahuatl,"Todos andábamos como borrachos , espantados al ver cómo las casas se venían abajo y caían por tierra , porque caían muchas piedras y adobes de arriba ; por todas partes las casas se derrumbaron , se dañaron las casas y los muros , se agrietaron hasta las casas nuevas que acababan de construirse , hasta ésas se dañaron y se agrietaron .","Yuquinma ça ticepantlahuanque otochiuhque , ynic titomauhtia yn tiquitta calli quemman in mochi ye pachi yn tlaltitech ye yauh , yehica cenca miyec yn hualtepehuia tetl yn xamitl calticpac ; nohuian techachan tlalli tepehuia , nohuian ytlacauh yn calli yn tepantli , moch cuitlatzayan ynmanel yancuic calli yn quin moch omochiuh omoquetz , mochi occenca yehuatl moch itlacauh tzatzayan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72393,9786,spanish,nahuatl,"8 Tochtli , 1214 .","VIII Tochtli xihuitl , 1214 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72394,9787,spanish,nahuatl,solamente tenía coraje .,san mosisini .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72395,9788,spanish,nahuatl,"Sí , te lo voy a dar hijo y vete a ver por donde quieras porque si no ahí me estas haciendo tantas cosas , me estas endrogando .",kema nimicmakas ixo wan šiyaw a ber kamik tihnekis porke in lá ka ' mo onkán tineččwili ' tok tantas kosas tinečendrogarotok .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72396,9789,spanish,nahuatl,"Esta dicha doña Ana de Castilla era asimismo hermana menor del segundo don Luis de Velasco , marqués de Salinas , que fue dos veces virrey de México Nueva España , y que luego se marchó a España para ser allá presidente del Consejo de Indias , llamado por nuestro señor el rey don Felipe III .","Auh yhuan ynin omoteneuh doña Ana de Castilla ca huel ihuan tlacatia huel yuhctzin yn icome ytoca don Luis de Velasco marqués de Salinas , in yehuatl oppa visurrey omochiuh nican Mexico Nueva España , auh çatepan omohuicac yn España umpa presidente del Consejo de Indias omochiuhtzinoto , oquihualmonochilli umpa yn tohueytlahtocatzin rey don Felipe Tercero .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72397,9790,spanish,nahuatl,". plumas de quetzal y de tzinitzcan , de guacamayas , de dorado y negro pájaro , de azulejo , o plumas de ánade fino , o tal vez también jades , ámbar , o asideras para ánforas de concha , o cucharones de carey , o pieles de tigre , o bien cacao , y orejuela para su sazón que fueron a tomar los traficantes encubiertos .",". in quetzalli in tzinitzcan in teoquechol in zacuan in xiuhtototl in xomoiuitl anozo chalchiuitl azo apozonalli azo atzaccayotl azo acuauitl , azo tecuaneuatl , azo cacauatl azo teunacaztli in oquicuito in ic naualoztomecatito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72398,9791,spanish,nahuatl,"Tú Tierra ,","Tehhua talticpactzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72399,9792,spanish,nahuatl,"El viernes 11 de marzo de 1594 se le dio posesión a don Juan de Cervantes , arcediano de México , para ser vicario del arzobispo Bonilla , quien gobernó desde el dicho año de 1594 , cuando hacía tres años que había muerto en España don Pedro Moya de Contreras , hasta el año de 1600 , en que murió ; gobernó espiritualmente durante seis años , y durante ese tiempo fue su gobernador en México el arcediano don Juan de Cervantes .","Auh viernes yc XI mani metztli março de 1594 , yquac posseción macoc yn don Juan de Cervantes arcediano ynic yxiptlatzin mochiuh yn arçobispo Bonilla , yn otlapacho yca yxquichcauh yn i - | | 114 - pann omoteneuh xihuitl de 1594 , oiuh ye nepa yexihuitl ompa España momiquilli yn don Pedro Moya de Contreras , auh yxquich yc huallantica yehuatl ypan xihuitl de 1600 ynic momiquillico ; yn teoyotica tlahtocayotl ytechtzinco catca chiquacen xihuitl , yxquichcauh ypampa governadortic yn Mexico yn don Juan de Cervantes arcediano .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72400,9793,spanish,nahuatl,8 o 10 nopales tiernos,Chicuey ahnozo mahtlactli nohpalli in oc conetic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72401,9794,spanish,nahuatl,garras y huesos de pájaros .,"ihuan cequitoto icxitl , cequiomitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72402,9795,spanish,nahuatl,Dudas,Yolocuepaliztli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72403,9796,spanish,nahuatl,Y si viniese Pedro Luis de Guachinango yo le mando un pedacito de tierra que en el echo cespedes para si quisiere poner alguna pared y con quien caso Madalena es muy vellaca jamás me dio un poco de atoli y si se quisiere yr con el ella se lo sabe y jamas estuvo conmigo .,Auh in tla huallaz Quauhchinanco Pedro Luys nicmaca yn achiton quimotlachcuitlaxili azo tepantzintli oncan quimotlaliliz . Auh in quinoquimonamicti ytoca Magdalena ca cenca tlahueliloc ayc ma ytlatzin onechtlaocolli ma atoltzintli ca yehuatl quimati azo quihuicaz ca nellayc notla motlallia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72404,9797,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72405,9798,spanish,nahuatl,El tampoco estuvo presente .,Yehua amo oyeya noihqui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72406,9799,spanish,nahuatl,os,an,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72407,9800,spanish,nahuatl,¿ Fuma usted ?,¿ Timotlachichinaltia ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72408,9801,spanish,nahuatl,"Y después cuando ya se va calmando la Revolución a los dieciseis años se viene terminando la Revolución , vino a salir la gripa vino a salir la gripa .",wan satepan kwak yewalmo mosewitiwic in rebolúsion ipan diesiseis años in yemasewitiwíc in rebolúsion okisako gripa okisako n gripa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72409,9802,spanish,nahuatl,FRIJOL NEGRO,TILTIK ET,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72410,9803,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72411,9804,spanish,nahuatl,nos acercamos a las aguas preciosas .,ye ic tonaci ye chalchiuh atica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72412,9805,spanish,nahuatl,Brota solo y no necesita cuidado .,Mochiua saj uan amo mokuidarojtani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72413,9806,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72414,9807,spanish,nahuatl,“ ¿ Tú no quieres hacerme un [ favor ] .,¿ Ta axtijneki tinechchiuilis se . . . [favor] ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72415,9808,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72416,9809,spanish,nahuatl,nuestra casa ” .,tomochantise .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72417,9810,spanish,nahuatl,— ¿ Qué más ? ¿ a poco no ?,"— tlenon kači , apoko a ' mo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72418,9811,spanish,nahuatl,"Ya lo descargó ( bajó ) y si no hay marchante pues hay que dar su vuelta va a andar ofreciendo su carga para descargar , si se arreglaron y si no a otro lado la va a ofrecer donde le paguen más por su carga ; ya se arreglan .",yotlatemuwi wan in tlaka ' mo onka marcante pus non onka tlen pašalos kufreserotinemis ini karga para tlatemowi : s tía omareglaro wan in lá ka ' mo oksé lado kofreserotiw kanin kiyek tlaštlawiske ; ini karga ompa yemaíeglaroa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72419,9812,spanish,nahuatl,Sí o de estacas o de otlames se apura .,noso o de estagas no ' tlame makilia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72420,9813,spanish,nahuatl,¡ nunca pases el agua !,¡ axkema xipanos atitla !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72421,9814,spanish,nahuatl,quizás un envidioso le está haciendo algo a mi familiar .,xa ce nexicol teiza quichihuilihtoc nofamiliar .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72422,9815,spanish,nahuatl,"Y luego también me la cedió mi padre ; todo el tiempo que la tenemos es ya de cuarenta años . Ahora nos las quiere quitar la que se llama María Tlaco esposa del Toltecatl , no es su tierra , no es su propiedad por eso en verdad solicito justicia ante su presencia pues existen quienes estan enterados , los testigos lo saben . Pasó Ante mí Miguel de los Angeles escribano .",Auh niman no nechmacatia in notatzin yn ixquich cauitl ye ticpia ye onpouali xiuitl auh axcan ye techcuiliznequi yn itoca Maria Tlaco yciuauh in Toltecatl amo ma ytlal amo ma yyaxca auh ca nel niquitlani yn ispan justicia ca oncate in quimati in testigosme in quimati . Paso ante mi Miguel de los Angeles escribano,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72423,9816,spanish,nahuatl,"Y después en el año noventa es cuando ya venía la Revolución venía , la oíamos .",wan después ipan den laño nobenta i ' kwakun yewic in rebolúsion yewic yetkaki ' .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72424,9817,spanish,nahuatl,"Y esto compras por docientos pesos que nosotros hemos recibido ; lo que nos has dado entra al templo de Santiago con ello se dirá misa de requien por mi nieta difunta María Salomé . Nosotros aceptamos que el precio de la casa son justos los docientos pesos , no nos vamos a engañar , nunca diremos que sólo se hizo burla de nosotros , que se hizo burla a nuestra costa .",Auh ynin ticohoa matlacpoali pesos tomines yn tehoantin oticcelique yn otitechmacac cacalaqui teupan Santiago yc mitoz misa requien yn ipanpa omomiquili noxhuiuhutzin Maria Salome auh huel tictocuitia yn tehoantin yn ipatiuh calli ca ye ynamic yn matlacpoali pesos ayac titoxicotihui ayc tiquitotihui ca zan toca onecacayahualoc za no yc tiqueloloque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72425,9818,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72426,9819,spanish,nahuatl,El domingo 21 de marzo de 1604 se hizo gran fiesta en la azotea del palacio ; se pusieron en la cornisa faroles de papel donde ardían candelas de sebo .,"34 Domingo yc XXI mani metztli de março de 1604 años , yn yquac hin huey papaquiliztli mochiuh in palacion tlapanco ; amatlecomitl motecpan yn atenantitech yn oncan tlatlac sepo camdela .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72427,9820,spanish,nahuatl,En el año 11 Calli 1373 no sucedió nada .,Y Matlactloce Cali xiuitl atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72428,9821,spanish,nahuatl,"malinalla victli quiere decir : con coa aplanaba ; esto es su propia acción en la divina sementera y con su palo de sonajas yo sembraba , yo cavaba la tierra .",malinalla victli q . n . victica in tlachpanaya id est icelimiquia in uncan teumilpan auh ichicavaztica in ic nitlatatatacaya in ic nitocaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72429,9822,spanish,nahuatl,"En este año murió Huehue Quetzalmazatzin Chichimecateuctli , tlatohuani de Amaquemecan , que gobernó durante 19 años ; fue a morir en Acahualtzinco .","Nican ypan in yn momiquilli yn Huehue Quetzalmaçatzin Chichimecateuhctli yn tlahtohuani Amaquemecan , yn tlahtocat caxtolli onnahui xihuitl ; auh yn momiquillito ompa yn itocayocan Acahualtzinco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72430,9823,spanish,nahuatl,cielo se va a ir .,iluikak yati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72431,9824,spanish,nahuatl,"Así me anda haciendo así hace pero ni modo que voy a decir así me hace la muchacha así hace , ni modo , pero qué hago me dice así me hace Liciana la había comprado mi manta .",— asa in lén micmotlakolilis in sosowaton para nomantakon timokowilis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72432,9825,spanish,nahuatl,Que siete familias se vayan por un lado y que los mexicanos vengan conmigo por otro .,Cecni ma huian chiconcalpoltin ihuan oc cecni ma nehnemican nohuan in mexicah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72433,9826,spanish,nahuatl,1 pizca de cominos,Tepitzin comino,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72434,9827,spanish,nahuatl,"¿ Son acaso verdaderos los hombres ? ¿ Mañana será aún verdadero nuestro canto ? ¿ Qué está por ventura en pie ? ¿ Qué es lo que viene a salir bien ? Aquí vivimos , aquí estamos , pero somos indigentes , oh amigo . Si te llevara allá , allí sí estarías en pie .","¿ Cuix oc nelli tlaca ? ¿ Cuix oc nelli tocuic ? ¿ Tle nozo ica aya ? ¿ Tle hual quiza in oncan tinemi ? In oncan ticate , timotolinia , tinochniuh . Tla nimitz on huica tla ocan xonica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72435,9828,spanish,nahuatl,"¿ Quién hace aquí el tiempo de verdor ? Soy menesteroso , sólo yo Cuacuauhtzin . Quizá no os alegréis , no estéis contentos , amigos nuestros . ¿ Dónde tomaré bellas flores , bellos cantos ?","¿ O aic in xopan quichihua ? , nican zan ninotolinia , zan ye ni Cuacuauhtzin , ha tamonahuiyazque , ha tahuellamatizque , tocnihuan . ¿ Ca niccuiz in yectla xochitli , in yectli yan cuicatl ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72436,9829,spanish,nahuatl,"Fueron a acompañarlos los tlatoque de todos los pueblos y los religiosos de San Francisco de México Tlatelolco ; se les bendijo y se les despidió en Chiucnauhtlan , y el virrey también acudió a recibirlos .","Y nohuian altepetlypan tlahtoque yhuan in Mexico Tlatilolco Sant Francisco teopixque quinmohuiquillique , oncan teochihualloque nahuatiloque in Chiuhcnauhtlan , in visurrey no oncan quinmonamiquillito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72437,9830,spanish,nahuatl,En el decimonoveno día del ayuno cuaresmal los inquisidores del Santo Oficio de la Inquisición hicieron un auto de fe .,"Ynquisición Sancto Oficion yn omochiuh , yn quimochihuillique yehuantin ynquisidores , ypan castolli onnahui quaresma neçahuallo yn auto omochiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72438,9831,spanish,nahuatl,Se corta y se hierve a que se cueza bien y se come con frijoles .,Se kiteki uan se kimana maj oksi kuali uan iuan se kikua emol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72439,9832,spanish,nahuatl,"Y Tú ,","Huan tehhuatzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72440,9833,spanish,nahuatl,aquí tenía,nika kipixtó,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72441,9834,spanish,nahuatl,no dejaba su madre que los viera a esos,inana para ma kintlachili nopa anali,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72442,9835,spanish,nahuatl,Pues cuando se mostraba había alboroto general : se daban palmadas en los labios las gentes ; había un gran azoro ; hacían interminables comentarios .,"Auh in icuac necia tlacahuacaya , netenuitecoya , neizahuiloya , tlatemmachoya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72443,9836,spanish,nahuatl,todavía no ha llegado . Lo esperamos para mañana,Ayemo hualaci . Inic moztla tic chiah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72444,9837,spanish,nahuatl,nació el bebé,tlakatki nopa pilkonetsi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72445,9838,spanish,nahuatl,"el señor Quiyeuhtzin , penetra al interior de Amecameca .",Quieuhtzin teuctli . quenticalaquia yn Amaqueme .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72446,9839,spanish,nahuatl,"Los mexicas construyeron un jacal redondo ; y , por su parte , los tepanecas edificaron la sede del gobierno , que consistía en una plataforma con cuatro jacales , uno de los cuales era la morada del tezcacohuácatl Chacha .","Y mexica quitlayauallochtique xacalli ; auh yn tepaneca quimixcauique yn quiquetzque y tecuhtlatoaya , nauhtetl tlapancalli nauhtetl xacalli , ypan ycaco yn calli yn tezcacoacatl Chacha .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72447,9840,spanish,nahuatl,"pero ahora , yo lo voy a llevar .","pero nama , na nijuikas .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72448,9841,spanish,nahuatl,"El lunes 29 de noviembre de 1604 se asignaron trabajos en México y Tlatelolco y en sus sujetos , con todo arreglo ; y enseguida comenzaron los mexicas a levantar la nueva albarrada , se excavó el suelo en el barrio de San Juan , se derribaron las casas viejas , y se tiraron todos los huejotes para hacer pilotes .","Auh niman axcan ypan lunes yc XXIX de novienbre de 1604 años , netequimacoc in Mexico in Tlatilolco yhuan yn nohuian sojetos , huel mocencauh ; yc niman quipehualtique in mexica in ye quiteca yancuic tetenamitl , yn tlalmantli nohuian | | 39 motatacac yn nican tlaxillacalpan Sant Juan , yn calçolli moxixitinin , yhuan yn ixquich huexotl mochi motlaz ynic tlaquauhtzotzonaloc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72449,9842,spanish,nahuatl,"— Ya no , me dijo el padre , ya no vas a beber el pulque porque el pulque nos vuelve como locos .",— akmo wanečmolwili tiwpiški akmo nikunis inekwtli porque nekwtli telokolišti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72450,9843,spanish,nahuatl,"En este mismo año de 1 Tochtli , los chichimecas acolhuas tetzcocas se unoaconejaron , pues entonces riñeron entre sí , cuando el señor Quinatzin Tlaltecatzin llevaba 27 años gobernando como cuarto tlatohuani de Tetzcoco Acolhuacan .","Auh çanno ypan in yn omoteneuh Ce Tochtli xihuitl yn mocetochhuique chichimeca aculhuaque tetzcuca , çan monetechhuique yn moyaotlaque ipan , ye iuh cenpohuallonchicome xihuitl tlahtocati yn tlacatl Quihnatzin Tlaltecatzin yn icnahui tlahtohuani Tetzcuco Aculhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72451,9844,spanish,nahuatl,"Delante de los testigos que se hallaron presentes , Andres Garcia regidor , y los alguaciles Diego Aztoxochitl , Bernardino Xuarez , Juan Bautista , fueron los que midieron y en presencia de los españoles Francisco [ F . 14r ] Correa , Juan Luis de Cabrera , Francisco Rodriguez .",Ymixpan omochiuh testigosme Andres Garcia regidor yuan alguacilesme Diego Aztaxochitl Bernardino Xuarez Juan Baptista yehuantin otlatamachiuhque yuah ymixpan españolesme Francisco Correa Juan Luis de Cabrera yhuan Francisco Rodriguez yehuantini yn imixpan mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72452,9845,spanish,nahuatl,"Yo ya nací , yo ya nací : nací con la flecha de mi cacto , nací con la flecha de mi cacto . Yo ya nací , yo ya nací , nací con mi caja de red ,",. O ya nitemoc o ya nitemoc ica nitemoc notzivac imiuh ica nitemoc notzivac imiuh O ya nitemoc o ya nitemoc ica nitemoc nomatlavacal,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72453,9846,spanish,nahuatl,"Un día antes de llegar a Tlatzallan , el tlacatecólotl Huitzilopochtli , a quien adoraban los mexicas , se le apareció a Tlotépetl ; en el día de signo 4 Cuauhtli , Huitzilopochtli le habló a Tlotépetl , le dijo : “ Tlotépetl , no estés triste , no te aflijas ; yo sé lo que ha de hacerse , yo te voy guiando ” .","Ye yuh moztla uallacizque Tlatzalla , y ye quimotitia Tlotepetl Uitzilopochtli tlacateculotl yn oquimoteutique mexica ; Naui Quauhtli cemilhuitonalli ypa quinotza Tlotepetl , quilhuia : “ Tlotepetlé , macamo xitlaocoya macamo xinentlamati ; ye nehoatl nicmati , nimitzuica nimitzyacana ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72454,9847,spanish,nahuatl,No lo encuentran,Axkimelauaj,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72455,9848,spanish,nahuatl,Ay tlaxotla tenamitl quiere decir : empuja la muralla de los que son acometidos en guerra .,Ay tlaxotla tenamitl q . n . quitopeu in intenan in aquique yauchivalo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72456,9849,spanish,nahuatl,Es hierba ( xiuit ) .,In xiuit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72457,9850,spanish,nahuatl,"He aquí la fama y tradición que nos dejaron los antiguos sobre cómo contaban sus años y cuáles fueron los diversos años en que renovaron y comenzaron un nuevo ciclo , porque como si fuera una rueda de piedra hacían girar y dar vueltas al papel en que anotaban la cuenta de sus años , y cada 52 años renovaban sus cuentas cíclicas de años .","Ca yzcatqui yn quicauhtihui yn intenyo yn imitauhca huehuetque catca , ynic xiuhtlapohuaya yhuan yn izquixiuhtica quiyancuilliaya quipehualtiaya yancuic , ynmacaçan yuhqui temalla - | | [9v] - catl quimamallacachotihuia quicuecueptihuia yn inxiuhtlapohuallamauh , oonpohualxiuhtica ommatlatlactica ypan onxiuhtica in quiyancuilliaya in cecentetl temallacachtic xiuhtlatlapohualli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72458,9851,spanish,nahuatl,Es quelite ( kilit ) .,In kilit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72459,9852,spanish,nahuatl,"Se movió la tierra en la ciudad de México y también en el gran canal de Tepetzinco que está rumbo a Tetzcoco ; éste hacía mucho ruido al hervir y moverse , y asimismo las demás aguas que rodean a la ciudad de México hacían mucho ruido al hervir y alzarse .","Ynic huel omollini tlalli nican ciudad Mexico yhuan yn hueyapanatl yn Tepetzinco mani ynic ompa onacitimani Tetzcocopa ; cenca quiquinacatimanca ynic poçonia ynic molliniaya , yhuan yn occequi atl quiyahualotoc ciudad Mexico cenca mochi quiquinacaya ynic poçonia ynic macocuia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72460,9853,spanish,nahuatl,"Sí , señor aquí hay dos cartas que llegaron con el nombre de usted .",Quemahcatzin nicancateh ome ica motocayotzin ye oeheoqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72461,9854,spanish,nahuatl,"Se dice que hace mucho tiempo , cuando se iba a estrenar el temascal , antes de que entrara una persona , metían un perro . Y se decía que , en caso de que en el baño se hallara algo maligno , se pegaba al perro y éste lo sacaba . Con ello , lo malo no se pegaría en las personas y nada les ocurriría .","Mihtoa quimmach ye huehcauh , ihcuac yancuic in temazcal - li , achto calaquia ce tlacatl , quicalaquiaya centetl chichi . Mihtoaya quimmach intla itech in temazcalli itla ahmo cualli oyeya ipan inon chichi motzicoaya ihuan quiquixtiaya . Icanin inon ahmo cualli ahmo motzicoa ipan tlatlacah ihuan ahmitla impan mochihuaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72462,9855,spanish,nahuatl,"Aquí sí se da , nada más hay que sembrarlo .","In mochiua , sayoj maj se kitoka .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72463,9856,spanish,nahuatl,"Y luego , en este año de 9 Calli , encendieron el fuego nuevo en cuanto llegaron .",Auh ynin çan ya ipan yn IX Calli xihuitl oncan yancuican tlemamaltacico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72464,9857,spanish,nahuatl,PISINANAKAT,PISINANAKAT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72465,9858,spanish,nahuatl,"Luego , él le hizo saber lo que se haría . Entonces vino un águila , vino a asir a la serpiente . Y cuando voló se transformó en dos águilas , la despedazaron , se la comieron . Una vez que se la acabaron , luego Tlacacaczin ordenó que le trabajasen , que le sacudiesen la flor , barriesen , porque no llevaba a nadie de sus hombres , llegó solo . Y que sólo trajo una serpiente en la mitad de su cabeza ; por eso le llamaron Cohuazin , “ Serpiente ” . Por eso Xochitecutli ordenó que le trabajasen , “ sus hijos ” ; para eso vienen , para eso nacieron , para que sólo le sirvan a Cohuazin .",Auh yn yehuatli niman oquima yn tlein mochihuas niman ohualla ce quauhtli oquiquizquico ynon cohuatli auh yn iquac oquipatlanalti niman omochiuh ome quauhtli oquimococotonique oquiquaque yc omcam oquitlanque yn Tlacacaczin auh niman oquinahuatique ynic quitequipanos ynic xochizezelos tlachpanas ypampa amo aquin oquihualhuicac ytlacahuan zan icel huhuala auh san ipanpa oquihualhuicac se cohuatl yquanepantla ypanpa ynon oquitocayotique Cohuazin auh ypanpa ynin oquinahuati yn Xochitecutli ynic quitequipanosque yn ipilhuan yno hualasque ynom tlacaticque ca san ye ipa tetequipanosque yn Cohuazin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72466,9859,spanish,nahuatl,Yo mismo soy el Enemigo : busco a los enviados y a los mensajeros de mis tíos los emplumados de negro . Aquí los tengo de ver :,Nomatca nehuatl ni Yaotl ni ititlan ni icahuan nican niquintemoz in notlahuan tlamacazque tlilpotonque . Niman axcan niquim ittaz :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72467,9860,spanish,nahuatl,Y tuvo un hijo varoncillo ya difunto y la dicha Mariana falleció luego y quedó biudo el dicho Pedro Luis y Miguel Ocelotl el solo fue yerno ninguna cosa por sus manos puso pared .,Auh yn ipiltzin catca oquichtontli homomiquili auh in Maria Anan niman omomiquilli onicnooquichtic in Pedro Luys auh yn Miguel Hocelotl auh ca za nicel oncan month atle ymatica oquitlalli in tepantli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72468,9861,spanish,nahuatl,Nomás entrando se lo come [ el carbón ],Ya san ken kalakito xaxamaktsi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72469,9862,spanish,nahuatl,"7 Tochtli , 1382 .","VII Tochtli xihuitl , 1382 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72470,9863,spanish,nahuatl,"Esta primera Audiencia referida gobernó durante tres años , desde que llegó hasta 1530 , cuando el rey nuestro señor tuvo a bien quitar a todos los oidores , y luego envió en su lugar a otros , a saber : al licenciado Vasco de Quiroga , al licenciado Alonso Maldonado , al licenciado Francisco Ceinos fiscal del Consejo Supremo , al licenciado Juan de Salmerón , y fue nombrado presidente de la Audiencia en la gobernación de esta Nueva España don Sebastián Ramírez de Fuenleal , obispo de la isla de Santo Domingo .","Auh ynin achto Audiencia omito yn otlapacho yn ogovernadortic yexihuitl , yxquichyca ynic acico yehuatl ypan xihuitl de 1530 auh yuh ytlahuelitaltzin yuh quimonequilti yn tohueytlahtocauh quinmoquixtili mochintin yn catca oydoresme , auh niman oquinhualmotitlani yn inyeyampa occentlamantin , ma iuh momati : yehuatl yn liceciado Vasco de Quiroga , yhuan yehuatl yn liceciado Alonso Maldonado , yhuan yehuatl yn liceciado Francisco Zaynos fiscal del Consejo Supremo , yhuan yehuatl yn liceciado Juan de Salmerón , yhuan presidente mochiuh yn oncan Audiencia yn ipan tepacholiztli yn governació ynic nohuian ypan in Nueva España in yehuatzin don Sebastián Ramírez de Fuenleal obispo yn ompa Sancto Domingo ayhtic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72471,9864,spanish,nahuatl,"Aquí aparece cómo los antiguos ataron por primera vez sus años en la isla de Mexico Tenochtitlan , donde crece el nopal , donde descansa el águila , y por eso se llama Tenochtitlan ; los pueblos de los alrededores acudieron también por primera vez adonde los antiguos encendieron su fuego , y de allí tomaron todos el fuego nuevo .","Nican neztica in yacuican ynic oquilpique yn inxiuh yn huehuetque yn atlitic yn Mexico yn Tenochtitlan , anoço tenochtli oncan ycac , yn inecehuiayan yn quauhtli , ynic ye motenehua Tenochtitlan ; yn oncan ohuitza yn techyahuallotoc yancuican oncan otlequauhtlazque yn huehuetque , auh oncan no quicuico yn tletl yn techyahuallotoque tlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72472,9865,spanish,nahuatl,"En primer lugar , se dan silbos con las manos . Cuando oyen estos silbos los que hacen el convite , suspiran . Toman la tierra para llevarla a la boca todos , cuantas mujeres hay allí habitando , y los vecinos , cuando oían los silbidos , decían :",Achtopa mapipitzoua : in oquicac in tecuanotzani niman ye elciciui . On tlalcua mochintin in ixquichtin ciua oncan onoque iuan in icalnauactlaca in quicaquia mapipitzoliztli quitoaia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72473,9866,spanish,nahuatl,Luego ya le dijo así después dijo : entonces sí hijo me iré .,satepan yokilwi ohkion satepan ki ' to entonses este kema ixo nias .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72474,9867,spanish,nahuatl,"allá ha quedadoTlacamázatl , el chichimeca .",oncan ye cahualo chichimecatl y Tlacamazatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72475,9868,spanish,nahuatl,Me mandan a limpiar mis puercos .,nečtitlani ma nikintlapopowi in nolečonwan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72476,9869,spanish,nahuatl,Cuando se fueron los soldados a Tierra Fría dejaron sólo a Zapata en el Cerro del Jilguero y se dice que Zapata fue engañado . Fue un general llamado Amaro el que engañó a Zapata . Dijo : Ya vine a unirme con ustedes . Ya no soy carrancista . ¡ Hoy soy zapatista !,Iman ohualaque inimequez Tierra Fría soldados oquicahque Zapata ipan tepetl Jilguero huan tlanonotzaloque oquicuamanque Zapata . Oyac inin general itocan Amaro huan oquicuaman Zapata . Oquito : Ye niguala ononeloco namotlac . Aihmo nicarrancista ¡ axcan ye nizapatista ! ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72477,9870,spanish,nahuatl,tú haz una caja grande,ta xijchiua se kaia ueyi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72478,9871,spanish,nahuatl,Antes íbamos a la escuela con respeto .,okatka otiyaya in eskwela ika respekto .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72479,9872,spanish,nahuatl,"Y Mexícatl Cotzoolóltic le dijo : “ Es verdad , pues de noche los oímos decir : ‘ ¿ Adónde nos llevan estos extranjeros ? ¿ Será tan difícil que nos deshagamos de ellos ? ¿ Qué más da ? ’ .","Auh yehuatl Mexicatl in Cozoololtic oquito : “ Ca huel melahuac niquitohua , ca otiquincacque yn yohualtica mononotza quitohua : ‘Can techhuica in tenime yn otomin ? Cuix huecauh yntla tiquinmonpopolocan ? Tleynpa yani ? ’ Ca çan ihui yn oticcacque ynic mononotza yohualtica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72480,9873,spanish,nahuatl,"Buen señor , le dijo mi madre al inspector , le suplico mucho que se quede mi niña . Le gusta mucho aprender . Ya conoce algunas letras .","Nonantzin oquimolhuilic inspector , Mahuiztic tlacatl , huel miac nimitzmotlatlauhtilia ma mocahua nocihuanton . Coza quitequipachoa momachtiz . Ye quiixmati tepitzin letras” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72481,9874,spanish,nahuatl,"Los naturales , por su parte , se congregaron en San José , junto a San Francisco , y de allí salió la procesión ; en Ayotícpac , frente a las casas de Agustín Guerrero se reunieron naturales y españoles , y se formó un solo contingente ; fueron luego adonde las monjas de la Concepción , a Santo Domingo , a la Encarnación , a Santa Catalina de Sena y a la iglesia mayor , por frente al palacio .","Auh in timacehualtin Sant Francisco Sant Joseph cenquizque , niman ye yc oneohua in quixohuato ; oncan Ayoticpac yquiyahuac yn Augustín Guerrero yn monepanoto macehualtin yn españolesme , ynic oncan oncetiac tlayahualoliztli ; niman ye huillohua yn quixohuato Conceptión monjas , niman Sancto Domingo , niman Encarnació , Sancta Catharina de Sena , tecpan quiyahuac yglesia mayor .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72482,9875,spanish,nahuatl,En este año se repararon y se limpiaron todas las acequias de la ciudad de México ; de todos los pueblos vino gente a prestar servicio .,"Ypan in yquac moyecti motlacuicuilli yn acallotli yn nican Mexico , yn izqui acallotli ; nohuiampa huitza yn altepetlypan tlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72483,9876,spanish,nahuatl,"Al presente gobierna espiritualmente en esta Nueva España el muy reverendo don fray García Guerra , religioso de Santo Domingo y arzobispo , quien el 29 de septiembre de 1608 entró a la ciudad de México , donde le hicieron un solemne recibimiento .","Auh yn axcan motlapachilhuitica yn teoyotica motlatocatilia yn ipan in Nueva España yn cenca mahuiztililoni don fray García Guerra arcobispo Sancto Domingo teopixqui , yn mocallaquico Mexico ypan yehuatl in xihuitl de 1608 yc 29 mani metztli de setiembre , huel qualli ynic quimonamiquillique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72484,9877,spanish,nahuatl,"agua , le dijo .","ualo atl , kiijto .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72485,9878,spanish,nahuatl,"¿ Dónde andabas , oh poeta ? Apréstese ya el florido tambor , ceñido con plumas de quetzal entrelazadas con flores doradas . Tú darás deleite a los nobles , a los caballeros águilas y tigres .","¿ Can it ya nemia ticuicanitl ? Ma ya huel moquetza xochihuehuetl , quetzaltica huicontica teocuitlaxochinenepaniuhticac . Tiquimonalhuiltiz in tepilhuan teteucton in cuauhtli ocelotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72486,9879,spanish,nahuatl,y dicen que tenía una hermana,uan kiilui kipixfok se iuelti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72487,9880,spanish,nahuatl,a una clase le dicen papa roja ( chichitalkamoj ) y a la otra le dicen papa blanca ( istaktalkamoj ) .,se taman kiluiaj chichiltalkamoj uan se istaktalkamoj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72488,9881,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72489,9882,spanish,nahuatl,1 manojo de epazote,Ce mamahpicton yepazohtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72490,9883,spanish,nahuatl,"Los españoles atacaron primero a los viejos que tocaban el huéhuetl , los cuales llevaban a la espalda su calabazo para el tabaco y empuñaban sus sonajas ; los golpearon en las manos y en la boca , y luego los mataron .","Y ueuetzonaya ueuentzitzi ymihiyeteco ymayacach yehoan achto quinpeualtique , unca quimatlatlazque quintentlatlazque , nima ye yc micoa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72491,9884,spanish,nahuatl,"Se fue caminando por la orilla del bosque ; cuando llegó a Chalco , los conquistó , y allá Tímal hizo el sacrificio del rayamiento .","Nima ye yc quiquauhtentoca ; yn oacic Chalco nima ye yc tepeua , uncan tlauaua yn Timal .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72492,9885,spanish,nahuatl,El llegó muy tarde en la noche .,Yehua huel tlahea ohuala cayohua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72493,9886,spanish,nahuatl,"En este año perecieron los cuetlaxtecas ; la guerra había comenzado en tiempos de Huehue Moteuczomatzin Ilhuicamina , y la vino a terminar Axayacatzin .","Nican ypan in polliuhque yn cuetlaxteca ; oc ypan yn peuh yaoyotl yn Huehue Moteuhcçomatzin Ylhuicamina , auh yehuatl quitlamico yn Axayacatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72494,9887,spanish,nahuatl,Hay una sola clase .,Onkak ipa se taman saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72495,9888,spanish,nahuatl,"Y en su tiempo , descubrió Quetzalcóatl las grandes riquezas , las piedras preciosas , las turquesas genuinas y el oro y la plata , el coral y los caracoles , las plumas de quetzal y del pájaro color turquesa , los plumajes amarillos del pájaro zacuán , las plumas color de llama . Y también él descubrió las varias clases de cacao , las varias clases de algodón . Era un muy grande artista en todas sus obras : los utensilios en que comía y bebía , pintados de azul , verde , blanco , amarillo y rojo y era también artifice en otras muchas cosas más .","Auh ipan imatian , yequene yehuatl quinexti in huey necuiltonoliztli , in chalchiuhtli , in teoxiuhtli auh in teocuicatl , in coztic yn yztac , in tapachtli , in tecciztli , in quetzalli , in xiuhtototl , in tlahquechol , in zaquan , in tzinitzcan in ayoquan . Auh ihuan quinexti in tlapapalcacahuatl in tlapapalichcatl . Auh huel huel toltecatl catca in ipan ixquich in itlahual . In itlaquaya in iatliya in tapalcatl xoxoctic , quiltic , iztac coztic , tlapaltic tlacuilolli ihuan occequi miyec .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72496,9889,spanish,nahuatl,Yo le dije claramente que no estoy conforme .,Nehua melahcayopa oniquilhui amo nechpactia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72497,9890,spanish,nahuatl,¿ ya no quieren ofrecer sacrificios ?,¿ aoc tlamannequi ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72498,9891,spanish,nahuatl,Hasta allí empezó,Asta ya noponi pejki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72499,9892,spanish,nahuatl,"Cuando terminaron de comer , nuevamente les dieron regalos ; luego habló Cuauhtémoc a los señores de Acallan , les dijo : “ Tened salud con el favor de Dios ; alegraos .","Auh yn ontlaqualoc niman ocçepa tetlauhtia yn tetlauhtiloc ; niman quinmotlatlauhtili yn tlatoque Acalan , quimolhuilia : “ Ma yxquich amotlapaltzin ypaltzinco teoutl ; ma ximopaquiltitiecan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72500,9893,spanish,nahuatl,"El domingo 10 de noviembre de 1613 , en la iglesia mayor de México fue consagrado el muy reverendo maestro don fray Diego de Contreras , religioso de San Agustín , y se le dio el gobierno espiritual como arzobispo .","Axcan domingo yn ic 10 mani metztli noviembre de 1613 años , yhcuac oncan hueyteopan yglesia mayor Mexico oteochihualloc , macoc yn teoyotica ytlahtocayotzin yn cenca mahuiztilliloni maestro don fray Diego de Contreras ynic arçobispo muchiuhtzino , ynin teopixqui Sant Augustín .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72501,9894,spanish,nahuatl,Lleve las cartas al correo .,In paincalco xiquinmohuiquilih in amatlahcuiloltin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72502,9895,spanish,nahuatl,"3 Técpatl , 1404 .","III Tecpatl xihuitl , 1404 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72503,9896,spanish,nahuatl,"Hombre , Señor Nuestro , Dueño del Cerca y del Junto , Aquel por quien vivimos , Noche , Viento , Señor Nuestro , Tú de quien nosotros somos siervos , Guerrero : Ah , porque , en verdad , ahora , ante ti me yergo , Dueño del Cerca y del Junto , con un labio , con una boca te llamo , te doy voces , por razón de quienes son la cola , el ala , el hombre inútil , el que no sabe , el que vive en vano , duerme en vano , se levanta en vano , el que echa a perder tu día , tu noche .","Tlacatle Totecoe : Tloquehe , Nahuaquehe , Ipalnemoanie , Yohualle , Ehecatle , Totecoe , Titlacahuane , Yaotzine : a ca nelle axcan , mixpantzinco ninoquetza , mixpantzinco naci : in tiTloque , in tiNahuaque , cententica , ac cencamatica nimitznotza , nimitztzatzilia : in ica in ipampa , in cuitlapilli , in atlapalli : in nentlacatl in aquimatinemi , in nennemi , in nencochi , in nenmehua : in quinenquixtia in motlacatzin , in moyohualtzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72504,9897,spanish,nahuatl,"Súpolo también Huehue Quetzalmazatzin Chichimecateuctli , tlatohuani de Amaquemecan , y se dijo : Se ha ido Toteociteuctli Tecuachcauhtli ; y yo , ¿ me quedaré aquí ? ; ambos gobernamos a los chalcas , yo también quiero vivir .","Auh no quimah yn Huehue Quetzalmaçatzin Chichimecateuhctli yn Amaquemecan tlahtohuani , quihto : Oyaqui | | 86r yn Tociteuhctli yn Tequachcauhtli ; auh y nehuatl , cuix nican nehuatiaz ? ; ca tihuan yn ticpia yn Chalcayotl , ma ça ocnoachi nocontoca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72505,9898,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72506,9899,spanish,nahuatl,"Tú nos das de comer ,","Teh titechtamaca ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72507,9900,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72508,9901,spanish,nahuatl,¿ Cuántos segundos tiene un minuto ?,¿ Quexqui segondoh quipia ce minoto ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72509,9902,spanish,nahuatl,que apostar de veras .,nelí .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72510,9903,spanish,nahuatl,"Se da en el bosque , donde hay jonote podrido .",Mochiua kuouijtik kampa onkak xonokuopalak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72511,9904,spanish,nahuatl,"Después de atravesar la laguna desde Aztlan , los aztecas tomaron consigo a los pobladores de Colhuacan .",Auh ynic hualpanoque yn Aztlan yn azteca oncan quinhuallantiquizque yn Colhuacan yn oncan chaneque catca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72512,9905,spanish,nahuatl,Es hongo ( nanakat ) de cabeza redonda y de color rojizoi tiene su patita .,In nanakat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72513,9906,spanish,nahuatl,"Y tú eres mi mensajero , porque eres muy digno de confianza . Y te mando muy estrictamente , que sólo en presencia del mismo Obispo despliegues tu manta , y muestres lo que llevas .","Auh . in tehuatl in tinotitlan , ca huel motech netlacanecconi . Auh huel nimitztlacuauhnahuatia , zan huel izel iixpan Obispo ticzouhaz in motilmah , ihuan ticnextiliz in tlein tichuicca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72514,9907,spanish,nahuatl,estos hacedores de agua .,nehin achihuanime .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72515,9908,spanish,nahuatl,ninguno,ayac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72516,9909,spanish,nahuatl,"Las calabazas tenkuoujayoj , son verdes y chiquititas y su cáscara es muy dura .",In tenkuoujayoj xojxoxoktik uan tsikitsitsin uan ikakaujyo yek takuauak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72517,9910,spanish,nahuatl,"ya estás a punto de encontrarte con 1Serpiente ; Camino Recto , Senda Barrida vas a seguir : vas a encontrarte con llanuras , con tierra inmensa .",Ye on oncan ye toconnamiquiz in CeCoatl in otli melauac in uchpantli ye tocontocaz ; ye toconnamiquiz in ixtlauatl in uey tlalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72518,9911,spanish,nahuatl,que se la regale .,mah namechtayocoli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72519,9912,spanish,nahuatl,Cuando echa agua sobre el horno tronó,Kema kitekili atl nopa orno tlatomonki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72520,9913,spanish,nahuatl,"Se da en cualquier lugar del campo , se da frente a la casa .",In mochiua kuoujtaj uan kaltenoj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72521,9914,spanish,nahuatl,"El viernes 27 de agosto de 1604 , víspera de la fiesta de San Agustín , comenzó a caer un aguacero muy fuerte ; durante ocho días estuvo lloviendo , día y noche , esa gran aflicción se abatió sobre nosotros .","Yn ipan axcan viernes yc XXVII mani metztli de agosto de 1604 años , ça iuh moztla ylhuitzin Sant Augustín , auh huel iquac peuh in tlapaquiyahuitl ynic momanaco , huell ipan yn ivisperatzin Sant Augustín ; chicueylhuitl yn quiyauhtimanca cemilhuitl cecenyohual , huel tetlaocoltin yn topan mochiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72522,9915,spanish,nahuatl,"Sin embargo , no pudo atreverse : no bien alcanzó a llegar a él el ardor , no pudo más que retroceder , echarse a huir : no era para sufrirlo . Hasta cuatro veces hizo otro tanto y no sufrió , sino que no pudo echarse al fuego . Sólo que allí era el mandato de cuatro veces . Y por tanto , había intentado cuatro veces : luego por esto gritan a Nanahuatzin y le dijeron los dioses :","Auh zan ahuel motlapalo , in ye no itech onaci totonqui , zan ahual tzinquiza , hualtzincholoa , amo ontlayecoa : ulnappa , tlaelnappa in yuh quichiuh in moyeheco , zan niman ahuel onmomayauh in tleco : ca zan ye uncan tlatenehualli in nappan . Auh in ontlaquixti nappa ; niman ye ic yeh contzatzilia in Nanahuatzin , quilhuique in teteu :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72523,9916,spanish,nahuatl,Si hubiera mucho si lo comprarían .,In no kikouaskiaj komo onkaskia miak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72524,9917,spanish,nahuatl,¿ Qué le pasa ?,¿ Toni quipasaroa ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72525,9918,spanish,nahuatl,Mucha gente está asustada de los truenos .,Miac tlacah yomohcamiqueh ica tlatlatzcueponi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72526,9919,spanish,nahuatl,echo allí un cuartillo de amaranto y se,kitemiltejki noponi se kuartiya uajtli uan ya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72527,9920,spanish,nahuatl,"está presente este hijito tuyo ,","yetoc presente nehin moconetzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72528,9921,spanish,nahuatl,"El martes 5 de marzo de 1613 , durante la cuaresma , se llevaron para la China a muchos españoles , a algunos mestizos , a algunos mulatos , a dos negros y a tres naturales , los cuales iban forzados , enviados allá por la justicia del señor virrey , cabalgando de espaldas sobre caballos ; eran por todos 150 los que llevaban forzados , y de estos que así llevaban , algunos eran sentenciados por delitos , otros eran vagabundos , porque prendieron a los que no tenían oficio , y entre los españoles iban algunos nobles , de los llamados lucidos .","Axcan martes yn ic 5 mani metztli março de 1613 años quaresma , yhcuac quimonpehualtique nican yn China quinhuicaque españoles , cequintin mestiçoti yhuan cequintin mulatoti , ome tliltic , ey macehualli , yn çan tecuitlahuiltiliztica yc hui motenehua forçados , umpa quinmihualli justiciatica yn tlahtohuani visurrey , tepoçotiaque mochintin cavallo ypan ; quinhuicaque in ye mochi chiconpohuallonmatlactli yn forçados , ynin yc quinhuicaque cequintin tlatlacolleque , cequintin çan vagamundos ynic anoque atle ymofficio quipia , auh yn españoles cequintin huicoque huel momahuiztillitihui ynic huicoque motenehua huel luzidos .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72529,9922,spanish,nahuatl,"10 Acatl , 1463 .","X Acatl xihuitl , 1463 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72530,9923,spanish,nahuatl,SÉPTIMO PRESAGIO FUNESTO,INIC CHICUNTLAMANTLI TETZAHUITL,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72531,9924,spanish,nahuatl,"El Diablo por su parte se le aparecía y le hablaba a Huitziltzin , gran sacerdote , cuidador del dios y brujo que los acaudillaba ; y cuantas veces éste iba a mirar las ramas de oyamel , las encontraba bien dispuestas , como si alguien las hubiera acomodado .","Auh yehuatl oncan hualteyacanaya yn huey teopixqui tlamacazqui Huitziltzin tlaciuhqui , huel yehuatl in quimottitiaya quitlacanotzaya yn diablo ; yn ceppa hualhuia yn quihuallittaya yn acxoyatl , ça cecenmantoc yn aquin quihualcecenmanaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72532,9925,spanish,nahuatl,"Se fue , iba subiendo","Ne ya yato , tlejkotiyajki",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72533,9926,spanish,nahuatl,"Fue a ver el sitio llamado Amáxac ; allí dibujó un cuchillo de pedernal , y dijo : No he venido aquí para quedarme .","Contlachiyeltito yn ompa yn Amaxac ; ompa quicuilloto tecpatl , quihto : Ca amo nican y nihuallamattia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72534,9927,spanish,nahuatl,como nuestras siembras .,quenameh totatochuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72535,9928,spanish,nahuatl,En este año arreció la enfermedad .,Ypan in cenca totocac cocoliztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72536,9929,spanish,nahuatl,Axayamachanteuctli llegó buscando una cañada de agua ; Tlotliteuctli también llegó acá preguntado : ¿ Dónde queda la cañada de agua ? .,"Auh y Axaiamachanteuhctli yn hualla yhua yn quitemoco yn atzallantli ; y hualla ytoca Tlotliteuhctli acico yn nican ye tlatlani , quihto : Campa yn atzallan ? .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72537,9930,spanish,nahuatl,se contentaron los zopilotes .,pajke nopa sopilotes .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72538,9931,spanish,nahuatl,fue a decirle a su hermano Pedro .,yajki kiiluiti iikni Pedro .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72539,9932,spanish,nahuatl,Nuestra ropa se mojó .,Totzotzoma opaltic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72540,9933,spanish,nahuatl,"Percibo lo secreto , lo oculto : ¡ Oh vosotros señores ! Así somos , somos mortales , de cuatro en cuatro nosotros los hombres , todos habremos de irnos , todos habremos de morir en la tierra .","Zan niccaqui itopyo ipetlacallo , ¡ ah in tepilhuan ! tiyoque timiquini . Timacehualtin , nahui , nahui , in timochi tonyazque , timochi tonmiquizque in tlalticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72541,9934,spanish,nahuatl,"2 Acatl , 1455 .","II Acatl xihuitl , 1455 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72542,9935,spanish,nahuatl,". vino a barrer los caminos ! Ella , Sabino de Chalma , es habitantes de Colhuacan . Ea ! Donde se tienden los abetos ( país ) de nuestro origen la mazorca en divina sementera en mástil de sonajas está apoyada",val ochpan Chalima Avevetl ye Colhoa . Huiya ! Tonacaacxolman Centla teumilco chicavaztica motlaquechizca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72543,9936,spanish,nahuatl,¿ Qué cosa cayó en mi cabeza ?,Tlanijke uetsiko noatipa para nikani ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72544,9937,spanish,nahuatl,CANTO DE MACUIL XOCHITL,MACUIL XOCHITL ICUIC,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72545,9938,spanish,nahuatl,solo ” .,na noseltik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72546,9939,spanish,nahuatl,Ahora se llama 30 mexicano eso 30 y 10 ahora se llama hasta donde se ajustan los 50 centavos .,aškan ito : ka treinta mexikano non sempwali wan matlaktli treinta sentabos naškan i to : ka asta kampa mašiltis in sinkwenta sentabos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72547,9940,spanish,nahuatl,las nuestras .,tohuaxcahuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72548,9941,spanish,nahuatl,sexto .,ic chicuacentetl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72549,9942,spanish,nahuatl,"Han pasado 286 años desde que , en el año 13 Ácatl , 1323 , terminó el período de 16 años en que no hubo tlatohuani sino sólo cuauhtlato en Colhuacan .","Auh yhuan ye matlacpohualxihuitl ypan nauhpohualxihuitl ypan chiquacen xihuitl | | 83 yn ipan XIII Acatl xihuitl , 1323 años , ypan in tlamico ynic quauhtlahtolloc yn Culhuacan caxtolxihuitl once yn ayac tlahtocat .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72550,9943,spanish,nahuatl,"Y ahora por autorización del tlatohuani Ceynos nuestro acuerdo es que le hacemos cambio a la esposa del finado Amador Nangoro , llamada María Rodriguez , y ya le damos tierra allá mismo a la orilla del mercado .",Auh yn axcan ytencopatzinco yn tlatohuani Ceynos tonecentlalil ye mochiua ynic ye tocontlayxiptlayotilia yn inamic catca Amador Nangoro itoca Maria Rodriguez ynic ye toconmaca tlalli za no oncan yn tianquiztenco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72551,9944,spanish,nahuatl,Yo me fui al campo por una semana .,Onia ce semana ixtlahuapa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72552,9945,spanish,nahuatl,vendiera,tlanamacazquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72553,9946,spanish,nahuatl,"En el año 10 Acatl , 1255 , pereció en combate en Callimanyan Cuauhtzinteuctli , tlatohuani de Huixtoco , que gobernó de camino durante 14 años .","Auh X Acatl xihuitl , 1255 años , ypan yn oncan moyaomiquillico Calliymayan yn Quauhtzinteuhctli tlahtohuani Huixtoco , yn tlahtocat otlipan 14 xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72554,9947,spanish,nahuatl,"Y si uno se corta , se hierve y con eso se lava la herida .",Uan komo se moteki maj se kimolonti uan maj ika se kiixpaka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72555,9948,spanish,nahuatl,Agua ( en que ) lo llamo .,atzin nicnotza .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72556,9949,spanish,nahuatl,Por eso rogamos,Ica nehon titahtanih,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72557,9950,spanish,nahuatl,"7 Técpatl , 1252 .","VII Tecpatl xihuitl , 1252 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72558,9951,spanish,nahuatl,"Se impusieron también trabajos a las varias ciudades mencionadas de los chinampanecas , pues todos los chinampanecas vinieron a trabajar acá .","Auh ynic tetequimacoc yn ipan yzqui altepetl omoteneuh yn chinanpanecatl , ca huel ixquich nican quichihuaco yn itequiuh yn iccen chinampanecatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72559,9952,spanish,nahuatl,pero ella no sabe con quién lo tuvo,para ya axkimati aki ya iuan mopixtok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72560,9953,spanish,nahuatl,"En la casa de las pinturas comienza a cantar ,","Amoxcalco pehua cuica , yeyecohua ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72561,9954,spanish,nahuatl,"Luego le abren el pecho , le arrancan el corazón ; en el tazón del Aguila ” están poniendo los corazones .","Niman ye ic con eltequi con anilia in iyollo , cuauhxicalco contlalitica in yollotli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72562,9955,spanish,nahuatl,"13 Calli , 1349 .","XIII Calli xihuitl , 1349 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72563,9956,spanish,nahuatl,para que coman los zopilotes .,ma tlakuaka nopa sopilotes .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72564,9957,spanish,nahuatl,trabajaban,tekitiyaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72565,9958,spanish,nahuatl,Y también dejo un aposento que mira asia el oriente que tiene de largo dos brasas ( que son quatro varas ) y otras quatro de ancho y dicho aposento dejo a mi yerno Joseph Mahuito sin que nadie se lo contradiga .,Yhuan niquitohua hoc centetl calli tonatiuh yquizayanpa ytzticac yn itepotz onmatl auh yn inacaz omatl ynin nicmaca nomon Joseph Mahuitoca a[mo ytlacahuiz notlatol] .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72566,9959,spanish,nahuatl,Ella sabe cocinar bien .,Yehua quimati yectlacualchihuaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72567,9960,spanish,nahuatl,escuche usted hermano habló mi cuñado aquí nuestro papá ya me platicó que ahora usted y otras personas que aquí estamos deliberaremos para decidir lo que se hará con quien ya quiere unirse en matrimonio y que si no se lo permiten se marchará sin rumbo,ximocaquiti tocniuhtzin notextzin omotlahtolti nan yonechmononochili totahtzin axcan tehuatzin ihuan occequi tlaca nan ticate titixnehnehuilizque ica mocemihtoz tlen mochihuaz itechpa ahquinon ye quinequi mocencahuaz ihuan intla ammo quitlahuelcaquilia mach ixmantaz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72568,9961,spanish,nahuatl,Quizá todavía podáis hacer algo : ¡ partid al anochecer ! ” .,Auh ynhi : “ Azoc uel anquichiuazque : çan ic untlapoyaua xiquiçaca ! ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72569,9962,spanish,nahuatl,"En Xoxohuiltitlan y en Tepeyácac no hubo combates , pero los tlatelolcas estuvimos custodiando la calzada ; cuando llegaron los bergantines , al día siguiente abandonaron Xoloco , y durante dos días se combatió en Huitzillan .","Auh y Xoxouiltitla , yn Tepeyacac , ayac mical , çan ticpixque yn titlatilulca yn otli ; yn iquac onacico ymacal çan ymoztlaoc quicauhque Xoloco , omilhuitl yecalliuac Uitzalla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72570,9963,spanish,nahuatl,Termina el año 2 Calli .,Quizqui yn Ome Calli xihuitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72571,9964,spanish,nahuatl,Por aquí se da mucho .,Nikauín mochiua miak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72572,9965,spanish,nahuatl,Testigo . Toribio Chichimecatl vezino ( del barrio ) de San Sebastian Zacatla de hedad de setenta y cinco [ sic pro : setenta y nueve ] años el qual después de aver jurado ( en forma de derecho ) por dios nuestro señor e por Santa Maria e por una señal de cruz [ y si miente su alma se la llevará el diablo ] .,Testigo . Thoribio Chichimecatl ychan Sanc Sebastian Zacatla in ixiuhtlapohual yehepohualxihuitl on castolli on nahui oquichiuh juramento inic otlatlacoltiloc ynic amo yztlacatiz ypaltzinco dios yhuan Sancta Maria yhuan Sancta Cruz . Auh yn tla tiztlacatiz ca diablo quihuicas yn maniman .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72573,9966,spanish,nahuatl,Hasta el otro día ya se va otra vez a ver por donde .,asta ke oksé tonalli oka oksehpa yaw kampik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72574,9967,spanish,nahuatl,"Era como si la tierra se deslizara , no podíamos tenernos en pie , y nos caíamos al querer incorporarnos ; creíamos que se estaba acabando el mundo .","Ça huel yayatimani tlalli , aocmo huel titoquetzaya , ça tihuetztihuetzia yn titoquetzaya ; huel yuh ypan nemachoc ca yc ye tlamin cemanahuatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72575,9968,spanish,nahuatl,varios,miactin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72576,9969,spanish,nahuatl,"Donde venimos a traer agua , diario venimos a traer el agua con nuestras cubetas con nuestros garrafones llevamos colgando de aquí vamos hasta nuestra casa llegando hasta sudando vamos colgando con las cubetas ; están pesadas , pero pues a ver qué le hacemos , tenemos que venir a traer .",ganin tiwi : ce tatlakwiske del diario tiw : ce’ tikanaske a : ti kantukubetas kantogarafones tikimpilo ' tiwe de onkan tiawe asta točan tasitiwe asta yuti ' itonike dentitlapi ' pilotiwe kan kubetas yeyetike pero pus a ver tlenon tičiwiliske welika tikanakiwe .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72577,9970,spanish,nahuatl,Un día sigue al otro .,Ce tonalli occe contoca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72578,9971,spanish,nahuatl,¿ Por dónde anda mi corazón ?,¿ Zan on in nemia noyollo ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72579,9972,spanish,nahuatl,"El lunes 17 de marzo de 1614 , durante la cuaresma , llegó y entró a la ciudad de México el dicho señor Sebastián Vizcaíno , vecino de México , quien había ido a Japón acompañando a los otros japoneses que anteriormente vinieron a México , y ahora , a los tres años , regresó el señor Sebastián Vizcaíno acompañando nuevamente a los japoneses y al embajador enviados por el emperador de allá .","Axcan lunes cuaresma yn ic 17 mani metztli março de 1614 años , quin ihcuac ypan in nican Mexico ahcico ocallaquico yn omoteneuh señor Sebastián Vizcayno vezino Mexico , yn onhuiya Japón yn oquincahuato omoteneuhque occentlamantin achtopa nican Mexico onhuitza Japón tlaca , yexiuhtica yn omocuepaco señor Sebastián Vizcayno ynic oquinhualhuicac occeppa cequintin Japón tlaca | | 244 yhuan ce teuhctitlantli ye omoteneuh embaxador huey tlacatl yn hualmotitlani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72580,9973,spanish,nahuatl,que germine bien .,mah cualtzin ixhua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72581,9974,spanish,nahuatl,Amaba,otlazohtlaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72582,9975,spanish,nahuatl,Este quelite es frío .,In kilit sesek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72583,9976,spanish,nahuatl,"El sábado 21 de enero de 1612 fueron a hacerle una notificación en San José junto a San Francisco a fray Jerónimo de Zárate , capellán de San José ; quien le hizo la notificación fue el señor Francisco Franco , escribano de la Real Audiencia , por orden de los señores oidores , porque lo acusó María López , una vendedora de chocolate natural de Tetzcoco pero avecindada en Tlatilco de México , que pertenece a Moyotlan .","Axcan sábado yc 21 mani metztli henero de 1612 años , yhquac notificación oquichihuillito San Joseph San Francisco yn fray Jerónimo de Çárate capellán San Joseph ; yehuatl oncan notificación quichihuillico yn señor Francisco Franco escrivano Audiencia Real , yntlanahuatilticatzinco yn señores oydoresme yn iuh mochiuh , ypampa quiteylhui yn María Lúpez chocolanamacac Tetzcoco ychan , yece nican Mexico Tlatilco omochantico , ye nican Moyotlan ponhui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72584,9977,spanish,nahuatl,Que nunca an visto a la dicha ( Maria ) [ Ana ] Xoco xamas alli sobre se labrando los dichos camellones e questo saben por ser prencipales del barrio [ tlaxilacalleque Tlachcuititlan ] ( e si otra cosa supiera lo dixera e no saben otra cosa e es lo que pasa ) [ tachado : e luego yncontinente ] .,Auh yn yehuatl in Ana Xoco ayc onpa tiquita nima quichiua chinamitl yhuan nima oncan omocalti yxquich ticmati ca titlaxillacalleque Tlachcuititlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72585,9978,spanish,nahuatl,"Cuando vieron que sus guerrerosante ellos huían , iba reverberando el oroy las banderas de plumas de quetzal verdegueaban ,","In oquimittaque in yaohua imixpan hualehua , teocuitlatl pepetzcatihuitz , in zan quetzalpanitl ytlaxopalehua ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72586,9979,spanish,nahuatl,"Entonces se juntaron los españoles para atacarnos , y al cabo de diez días de combates salieron sus bergantines .","Ye yc cemotecaco y ye techicali , ye yuh matlaquilhuitl techicalli calli sic yn quiçaco yacal .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72587,9980,spanish,nahuatl,". como en cofre y caja veían las cosas , y aun de hurtadillas se metían por todas partes de la costa , de modo que andaban mirando todo como traficantes emboscados . ”",. in iuhqui topco petlacalco on tlachieya in zan oc ichtaca calaquia in nouian anauac in ic naualoztomecattitinenca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72588,9981,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72589,9982,spanish,nahuatl,cada ocho días,kada ocho días,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72590,9983,spanish,nahuatl,VI Lo sesto declaro que tengo otro pedazo de tierra en el pago de Sant Pablo Apepetzpan que linde con tierras de Luis Tehuan que tiene de largo 30 brazas y de ancho veinte brazas las quales doy y mando que ayan la dicha mi hija Ana y su madre Maria Tiacapan y esto se cumpla .,Ynic macuitlamantli niquitohua on mani nomil onpa San Pablo Apepetzan ytlan mani mimil Luis Tehuan inic huiac cenpohualli onmatlactli ynin patlahuac cenpohualli ynic nicmaca in nochpoch Ana nehuan in inan Maria Tiyacapan amo ytlacahuiz yn notlatol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72591,9984,spanish,nahuatl,"Al día siguiente , 15 de abril de 1612 , domingo de Ramos , hubo gran conmoción entre todos los españoles residentes en México , porque estaban muy asustados , y andaban averiguando muchas cosas acerca de sus esclavos negros ; estaban temerosos de ellos , y los trataban con mucho tiento cuando tenían que ordenarles algún trabajo .","181 Auh yn icomilhuitl axcan ypan domingo de Ramos yn ic 15 mani metztli abril yn ipan omoteneuh xihuitl 1612 , yhcuac cenca omocomonique yn mochintin españoles yn Mexico onoque , cenca omomauhtique , miec tlamantli yntechpa oquimotemohuillique yn tliltique yn intlacahuan ; ça quimimacaztinemia , ça ynhuicpa mihmattinemia ymanel quintequipanohua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72592,9985,spanish,nahuatl,"Cuando el dicho tlatohuani Huitznecáhual Tecuachcauhtli se fue a meter a Xicco , se asentó allí junto con su mujer la señora Acxomócuil .","Auh yn omoteneuh tlahtohuani Huitznecahual Tecuachcauhtli yn callaquito Xicco , yn oncan ynehuan motlalito yn icihuauh ytoca Acxomocuil cihuapilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72593,9986,spanish,nahuatl,"Y cuando ( el efecto del ) hongo los ha dejado , se ponen a conversar , se dicen lo que han visto .",Auh in oquincauh nanacatl mononotza quimolhuia in tlein oconmottilique .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72594,9987,spanish,nahuatl,"4 Tochtli , 1470 .","IIII Tochtli xihuitl , 1470 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72595,9988,spanish,nahuatl,"9 Acatl , 1267 .","IX Acatl xihuitl , 1267 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72596,9989,spanish,nahuatl,"11 Tochtli , 1282 .","XI Tochtli xihuitl , 1282 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72597,9990,spanish,nahuatl,Y el que las avian de conprar avia de ser morador de aquí de México por quanto averse averiguado ante los juezes y ser de la dicha Maria Xoco y no aver dexado otra cosa por quanto el dicho señor governador señores juezes mandar que se vendan .,Yniquicohuazque yn zan nican chaneque Mexico tlaca ipampa ca oneltic yn imixpantzinco jueces yn zan niyon in itlatquecalli auh omomiquili Maria Xoco auh ypanpa yn axcan motlanahuatilia yn señor gobernador yhoan señores jueces ynic monamaca yn calli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72598,9991,spanish,nahuatl,esa anciana se dijo que ya se había quemado .,moilui tlatlajka ma ya nopa tenantsi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72599,9992,spanish,nahuatl,"Se enteró Hernán Cortés de que el Imperio Azteca se extendía por todas partes , con riqueza y poderío .",Quipouhtique in tepehuani quenin intlahtocayo mexicah ixquich huelitini necuiltonoliztica nohuiampa mani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72600,9993,spanish,nahuatl,Nosotros estamos en el campo .,Tehuan ixtlahuapa ticateh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72601,9994,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72602,9995,spanish,nahuatl,Yucatán es el lugar donde hay mucho henequén .,Yucatan ye inon mantli campa miac henequén mochihua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72603,9996,spanish,nahuatl,"“ Bueno , y tú gracias porque tú nos diste de","Bueno , uan ta tlaskamati para ya ta",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72604,9997,spanish,nahuatl,"En el año 2 Ácatl 1403 se ataron los años de los mexicas , y nada más sucedió .","Omaca xiuitl unca molpi yxiuh mexica , atle muchiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72605,9998,spanish,nahuatl,"En la ciudad de Mexico Tenochtitlan oy viernes a cinco dias de mes de julio de mil e quinientos y sesenta y seys años [ nosotros ] los alcaldes Miguel Sanchez , Francisco Xuarez ques a nuestro cargo la administración de la justicia por la sacra cesaria catolica real magestad .","Y nican ciudad Mexico Tenochtitlan ax[sic] viernes a V dias del mes de Julio de mil quinientos y sesenta y seys años . Yn teuantin alcaldes Miguel Zanchez , Francisco Xuarez yn tictocuitlahuia justicia yn itechcopatzinco yn toueytlatocauh sacra cesarea y catolicas real magestad .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72606,9999,spanish,nahuatl,Esa muchacha la hija de aquel rey se lo llevó .,inon ičpokaton išpoč ino akinon rey okwikak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72607,10000,spanish,nahuatl,"Por ahora , me despido de ti , la más pequeña de mis hijas , mi virgencita , Señora , noble Señora ; ojalá y descanses . Inmediatamente , en el acto , se fue él a descansar a su casa .","Ca ye nimitznotlalcahuilia , noxocoyouh e , nochpochtzin e , tlacatl e , zihuapile , ma oc ximozeuhitzino . Niman ic ye in ichan mozeuhito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72608,10001,spanish,nahuatl,"Y entonces mandó a algunas personas de su casa , en quienes confía mucho que vayan tras de él , que espíen a dónde va , y a quién ve y le habla .","Auh in ye huitz niman ic quimonahuatilih quezqui in ichdn tlacah , in huel intech motlacanequi , quihualtepotztoccazqueh , huel quipihpiyazqueh , campa in yauh , ihuan aquin conitta , connotza .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72609,10002,spanish,nahuatl,"7 Acatl , 1291 .","VII Acatl xihuitl , 1291 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72610,10003,spanish,nahuatl,"Había zapateros en Milpa Alta . Uno era del barrio de San Mateo ; el otro nació en San Juan Iztayopan , pero se casó con una buena muchacha , de San Mateo también . Todo lo sabían hacer . Estos señores hacían zapatos y no cobraban caro . Avisaban para que dentro de una semana fueran a recoger los zapatos . Eran preciosos zapatos ; ahora les dicen choclos . También había otros zapatos bonitos : llevaban botones desde abajo hasta arriba . También había otros que adornaban . En mexicano les decían zayoltoton de tepoztli ( mosquitas de metal ) y también llevaban botones desde abajo hasta arriba . También había botas con agujetas ; se veían muy hermosas .","In cahchichiquez oyeya ompan Momochco Malacatepec . Cetzin ipan barrio San Mateo , occetzin San Juan Iztayopan omotlacatili ihuan omocihuauhtitzino noihqui ompan San Mateo itlac ce cuali ichpocatl . Nochi imacopatian . Inimequez tlatihuanime omotecahchichihuiliaya ihuan amo patio omotlaniliaya . Omotelhuiliaya chicome tonali tiquimaniliquiuh cacahtin . Cualtzitzin cahtin , axcan mocuitia choclo . Oyeya noihqui achi cualtzitzin cualtoton cahtin : ocuicaya botontin desde tlaxitla hasta tlacpac . Noihqui oyeya occequintin oquintlatlachaltiaya . Ica macehualcopa mitoaya zayoltoton de tepoztli ihuan noihqui botontin oquicaya desde tlaxitla hasta tlapac . Occequintin noihqui botastin ican abujetas achi cualtzitzin omohtaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72611,10004,spanish,nahuatl,FRASES,TALHTOLTIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72612,10005,spanish,nahuatl,"Y ansi lo mandó e firmó de su nombre que es fecho en Mexico a veynte dias del mes de mayo de myl y quinientos y noventa y dos años . Antonio Baleriano . pasó ante my Miguel Monyce , escribano .",Yuh motlanahuatilli yc nelli nican ca ytocatzin yfirmatzin fecho en Mexico a veynte dias del mes de mayo de mil e quinientos 92 años . Antonio Valeriano ytencopatzinco governador juez Miguel Monice escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72613,10006,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",| | 77 Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72614,10007,spanish,nahuatl,los libros de cantos y la música de las flautas .,"in cuicaamatl , in tlapizalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72615,10008,spanish,nahuatl,amaren,ontlazohtlazqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72616,10009,spanish,nahuatl,¿ Has aprendido tus lecciones ?,¿ Ye oticzalo motlamachtil ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72617,10010,spanish,nahuatl,"tal vez en una cisterna ,","xa itech atecomit ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72618,10011,spanish,nahuatl,". Y con que retornaban los dones los señores de la costa , los de Xicalanco y de Zimatlan y de Coatzacualco era grandes jades , redondos , muy verdes , de tamaño de tomates ;",. Auh in ic qui ual cuepcayotia in anauacatlahtoque in xicalanca : in cimateca in coatzacoalca : yeuatl in uei chalchihuitl in ololiuhqui quiquiltic tomatic ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72619,10012,spanish,nahuatl,Sal al gusto,"Iztatl , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72620,10013,spanish,nahuatl,No en vano tomé el ropaje de plumas amarillas : porque yo soy el que ha hecho salir al sol .,Tetzaviztli iya mixtecatl ce in mocxi . Pichavaztecatl tlapo moma .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72621,10014,spanish,nahuatl,"No necesito , pues , seguir multiplicando y acumulando más palabras , pero hay ciertamente algo que aún debe decirse , y son otros dos ejemplos tomados de las palabras que asentó San Agustín , como las que puso al principio del libro que escribió y que se titula La ciudad de Dios .","Auh camo notech monequi ynic cenca nictlapihuiz yn ipan in nicmiyequilliz yn tlatolli , auh ca ytla nel ca tle onyeni yn tley mitoz , ça huell ixquich yezquia ontlamantli neyxcuitilli ytlatoltzin quimotlallili i yehuatzin Sant Augustín , ynic quimotlalli yn ipa yn itzinpeuhcapa yn amoxtli quimicuilhui yn itoca libro de La ciudad de Dios , quitoznequi ytechpa tlatohua yn ialtepetzin Dios .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72622,10015,spanish,nahuatl,Yo quiero que hagas una casa,Na nijneki xijchiua se kali,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72623,10016,spanish,nahuatl,". Esto era en lo que consistía totalmente la hacienda y caudal propios de los traficantes , de los que andan a hurtadillas y de los que van en viaje por comisión real .",. Ixquich in in ic mochichiuaya in imixcoya intlatqui in puchteca in oztomeca in teocnenenque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72624,10017,spanish,nahuatl,"La justicia había sentenciado que los cuerpos de todos estos muertos fueran descuartizados , y que sus miembros fueran colgados en todas las calzadas que entran a la ciudad de México .","Auh ynin omoteneuhque mimicque , ynic tlatzontequililoque justiciatica mochintin xexelolozquia ynic ynnacayo miyxtlapanazquia , umpa onmopipilozquia mochi yn ipan yzqui huehuey ohtli ochpantli hualcallaqui Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72625,10018,spanish,nahuatl,"En el año 10 Ácatl 1515 se sometieron los huexotzincas , y también entonces fue destruido Iztactlalocan .","Matlactli Acatl xiuitl yquac ualcallaque uexotzinca , no yquac tlalpoliui Yztactlalloca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72626,10019,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72627,10020,spanish,nahuatl,"ir , ir e ir",yaui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72628,10021,spanish,nahuatl,¿ Cuántos años tiene usted ?,¿ Quexqui xihuitl timopilia ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72629,10022,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72630,10023,spanish,nahuatl,los hombres se les quitan el maíz desgranado,nopa maseualme kinkuiliaj ken ne sintlaoyali,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72631,10024,spanish,nahuatl,Y también digo que dejo unas tierras en la parte que llaman Yshuatepec Acatl Yacapan que tiene de largo treinta brasas y de ancho quarenta [ sic pro : veinte ] las quales dejo a Francisca Garcia .,Yhuan niquitohua occecni mani tlalli Yzuatepec Acatlyacapan ynic huiac xxx auh ynic patlahuac xx yn i nicmaca in Francisco Garcia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72632,10025,spanish,nahuatl,Y no puede desarrollarse nuestra plantita,Huan amo huel mozcaltia in toplantita,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72633,10026,spanish,nahuatl,"Este mismo año fue asesinado en Tijuana Luis Donaldo Colosio , quien abanderaba el partido político denominado PRI .","Zanyeno ihcuac , omictiloc Tijuanaltepeticpac Luis Donaldo Colosio , in aquin oquitquicca ipan altepetlacah incecniquizaliz motocayotia PRI",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72634,10027,spanish,nahuatl,"Y aquel sitio a un lado del Popocatépetl donde estuvieron los cocolcas , ahora por eso se llama Cocolco .","Auh yn oncan yc catca yn Popocatepetl ymapan yn cucolca , ca no yc monotza yc motocayotia | | 45v yn axcan Cucolco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72635,10028,spanish,nahuatl,"porque desde luego no me detendré ni tengo por penoso el camino , porque ciertamente iré , porque iré a hacer tu voluntad .","motlahtoltzin , ca niman ahmo nicnocahcauhaltia manoze nictecococamati in ohtli , ca nonyaz , ca noconchiuhatiuh in motlanequiliztzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72636,10029,spanish,nahuatl,"En este año tomaron posesión los de San Miguel , en el mes de febrero ; fueron a asentarse en Xocoyoltépec , por el rumbo de Atzinco .","Ypan in yhquac oconanque possesión San Miguel tlaca , ypan metztli febrero ; oncan Xocoyoltepec oneuhticac yc tlamellahua Atzinco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72637,10030,spanish,nahuatl,"Artículo 84 . - En caso de falta absoluta del Presidente de la República , ocurrida en los dos primeros años del período respectivo , si el Congreso estuviere en sesiones , se constituirá inmediatamente en Colegio Electoral , y concurriendo cuando menos las dos terceras partes del número total de sus miembros , nombrará en escrutinio secreto y por mayoría absoluta de votos , un presidente interino ; el mismo Congreso expedirá , dentro de los diez días siguientes al de la designación de presidente interino , la convocatoria para la elección del presidente que deba concluir el período respectivo ; debiendo mediar entre la fecha de la convocatoria y la que se señale para la verificación de las elecciones , un plazo no menor de catorce meses , ni mayor de dieciocho . Si el Congreso no estuviere en sesiones , la Comisión Permanente nombrará desde luego un presidente provisional y convocará a sesiones extraordinarias al Congreso para que éste , a su vez , designe al presidente interino y expida la convocatoria a elecciones presidenciales en los términos del párrafo anterior . Cuando la falta del Presidente ocurriese en los cuatro últimos años del período respectivo , si el Congreso de la Unión se encontrase en sesiones , designará al presidente substituto que deberá concluir el período ; si el Congreso no estuviere reunido , la Comisión Permanente nombrará un presidente provisional y convocará al Congreso de la Unión a sesiones extraordinarias para que se erija en Colegio Electoral y haga la elección del presidente substituto .","Tlen 84 Tequihuacayotl . Tla nelpolihuis Tlayecanani tlen Totlalnantzin , ihuan inin tlamantli onpanos ipan 2 xihuitl tlen itequichihualis , ihuan tla Sennechicolistli tequichihtos , saniman mocuepas quehuac Colegio Electoral , ihuan san monequi mosentiliseh ome tlen eyi tlatlapantli tlen asitoc tequichihuaneh , ica ichtacaya tlapohuali ihuan ica miac momatlananaseh , quitequihuamacas se Tlayecanani tlen san tlatocpa ; yehua Sennechicolistli amachihuas , ipan mahtlactli tonatih tlen queman motocahtis Tlayecanani tlen san tlatocpa , amatlanotzali tlen ica motlapehpenis Tlayecanani tlen quiixtlamis cahuitl tlen itechpohui ; san monequi mocahuilis tlen queman quisas amatlanotzali ihuan tlen queman mochihuas nechicolistli tlaixpehpentli , se cahuitl tlen amo quentzi mahtlactli ihuan nahui metztli ihuan amo panos caxtoli ihuan eyi metztli . Tla Sennechicolistli amo tequichihtos , in Sentiquichihuani Nechicolistli quitocahtlalis se Tlayecanani san tlatocpa ihuan quiquixtis amatlanotzali tlen axnochipa tlasentilistli tlen Hueyitlahtocan ihuicpa inin , yehua quitocahtlalis Tlayecanani tlen san tlatocpa ihuan quiquixtis amatlanotzali tlen ica motlapehpenis Tlayecanani quen quiihtohua tlanahuaticayotl tlen ompanoc . Queman polihuis Tlayecanani onpanos queman polihuis tlen san iyohtziya nahui xihuitl tlen itlanahuatil , tla Hueyitlahtocan tlen Sennechicolistli tequichihtos , quitocahtlalis Tlayecanani tlen san tlatocpa tlen quitlamis cahuitl tequichihualis ; tla Hueyitlahtocan amo monechicohtos , in Sentequichihuani Nechicolistli quitocahtlalis se Tlayecanani tlen san tlatocpa ihuan quiquixtis amatlanotzali mahuala Hueyitlahtocan tlen Sennechicolistli tlen axnochipa tlasentilistli ihuicpa mamocuepa Consejo Electoral ihuan maquichihua tlapehpentli tlen Tlayecanani santlatocpa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72638,10031,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72639,10032,spanish,nahuatl,Hacia el final del dicho mes de julio llovió muy fuerte .,"Auh ynic tlamico metztli omoteneuh julio , cenca chicahuac yn manca quiyahuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72640,10033,spanish,nahuatl,También después el sacerdote Polo les dijo a todos los hombres y mujeres cómo se debía sepultar a un muerto y así se hizo .,Noihqui topixque Polo oquinmononochiliaya nochtin tlaca ica cihuame quename motocaz ce miqui ihuan iqui omochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72641,10034,spanish,nahuatl,"Y se seca él también ,","Huan de huaqui no yehhua ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72642,10035,spanish,nahuatl,El sábado 7 de febrero de 1615 partieron de la ciudad de México con rumbo a su tierra de Japón diez japoneses que habían estado comerciando en México .,"Axcan sábado yn ic 7 mani metztli de febrero de 1615 años , ihcuac nican Mexico onpeuhque matlactin Japón tlaca , ompa hui yn inchan Japón , nican Mexico opochtecatico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72643,10036,spanish,nahuatl,Murió el jueves 27 de junio de 1596 .,Auh yn momiquilli ypan juebes a XXVII de junio 96 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72644,10037,spanish,nahuatl,En este año se enseñoreó Cuauhtlatónac como undécimo tlatohuani de Colhuacan .,Nican ypan in yn motlahtocatlalli yn Cuauhtlahtonac ycmatlactlonce tlahtohuani mochiuh yn Culhuacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72645,10038,spanish,nahuatl,Buscaremos pero a los peces grandes ” .,Tijtemotij pero tlen ueyi michi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72646,10039,spanish,nahuatl,"El jueves 9 de septiembre de 1599 , don Jerónimo López , natural de Xaltocan , que gobernaba en Tlatelolco , vino a México como gobernador y juez ; se intercambió con don Juan Martín , quien gobernaba aquí y se fue como gobernador y juez a Tlatelolco .","Yn ipan axcan juebes yc IX mani metztli de setiembre de 1599 años , yquac hualla in don Jerónimo López ynic governador juez mochihuaco nican Mexico , Xaltocan ychan , Tlatilolco tlapiaya ; auh yn don Juan Martín nican tlapiaya auh compatlaco , niman yc ya Tlatilolco , ompa tlahtocatito governadorjueztito ompa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72647,10040,spanish,nahuatl,"Y por verdad ponemos aqui nuestros nombres y firmas . Fecho en Mexico a diez y nueve de junio de mil y quinientos sesenta y seis años alguacil mayor Melchior Diaz ; alguaciles : Pedro Xiutemaloc , Pablo Celones . Yo Francisco Moisen , escrivano .",Auh inic ticneltillia nican tictlallia yn totoca yhuan tofirma . Fecho e Mexico a decinoeve de junio de mil e quinientos y setenta y seys años alguacil mayor Melchior Diaz alguaciles Pedro Xiuhtemaloc Pablo Cenones nehuatl Francisco Moysen escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72648,10041,spanish,nahuatl,"Las quales esquinas puse estacas y con una piedra las fixe en el suelo en presencia de los testigos [ tlaxilacalleque ] de Copulco los quales son : merino Pedro Gaspar , Pedro Elias , Gaspar Cuauhtli becinos del dicho barrio de Cuepopan ; otros testigos : Pedro Teci , Pedro Cuetzpal , Pedro Tepalecoc , Melchior Gaspar , Francisco Luis alguacil , Martin Malpan alguacil yhuan [ sic ] regidor Pedro de Santa Maria , Martin Ximenez delante destos dichos testigos .","Ynic omotamachiuh estaca onictetetzontzon ymixpan omochiuh yn oncan tlaxillacaleque Copolco merino Pedro Gaspar , Pedro Ellias , Gaspar Cuauhtli cuepopantlaca , Pedro Teci , Pedro Cuetzpal , Pedro Tepalecoc , Melchior Gaspar , Francisco Luys alguacil Martin Nalpan , alguacil yhuan regidor Pedro de Santa Maria Martin Ximenez auh yehuatzin testigos .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72649,10042,spanish,nahuatl,para todos ( ustedes ) .,para nanochin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72650,10043,spanish,nahuatl,Y así lo enpiezo en esta forma lo primero encomiendo mi anima e la dexo en manos de nuestro señor para que me la salve y perdone mis pecados y me lleve a su sancto reino y gloria quando mi anima se aparte del cuerpo .,Yzcatqui ye nicpehua[l]tia uel achto yehuatl y naniman ymactzinco nocontlalia yn totecuyo ynic nechmomaquixtiliz ynic nechmopopolhuiliz yn notlatlacol ynic nechmohuiquiliz yn ichantzinco yn ilhuicac yn iquac naniman oquitlalcahui nonacayo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72651,10044,spanish,nahuatl,amáremos,titlazohtlazqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72652,10045,spanish,nahuatl,Termina el año 6 Tochtli .,Quizqui yn VI Tochtli xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72653,10046,spanish,nahuatl,"Que no haya aridez [ que no falten provisiones ] ,","Mah amo tahuacto ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72654,10047,spanish,nahuatl,El sol desapareció en el poniente .,Tonalhuetzian yoixpolli in tonalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72655,10048,spanish,nahuatl,"No hay ( nada ) que brote ,","Amo teyi taceliya ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72656,10049,spanish,nahuatl,"Vos , señor",Tehuatzia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72657,10050,spanish,nahuatl,"También en este año de 2 Calli los mexicas se repartieron las tierras de Azcapotzalco , antes de que Maxtlaton fuera a Chalco Amaquemecan a proponer la guerra ; porque sólo hasta que Maxtlaton se enteró de que los mexicas se habían repartido las tierras de Azcapotzalco , se afligió y por eso fue a Chalco Amaquemecan a proponer la guerra .","Auh no ypan in yn Ome Calli xihuitl yn quimomamacaque mexica yn tlalli Azcapotzalco , yn oquic ayamo ompa onyaotlatohuaya Chalco Amaquemecan yn Maxtlaton ; auh ca ye quin iquac yn oconmat yn oconmomamacaque yn mexica yn tlalli Azcapotzalco , ca yehuatl yc motequipachi ynic ompa yaotlatoto Maxtlaton yn Chalco Amaquemecan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72658,10051,spanish,nahuatl,( que ) se desarrolle .,mozcalti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72659,10052,spanish,nahuatl,Lo siembran a orilla del chilar o donde siembran frijol .,In kitokaj kampa chilartenoj oso kampa kitokaj et .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72660,10053,spanish,nahuatl,Mi papa y yo vamos a trabajar a las ocho .,Notata ihuan nehua tontequiti chicueyiman .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72661,10054,spanish,nahuatl,Florece en abril ; en junio ya se da .,"Xochiyoua abril , junio onkak ya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72662,10055,spanish,nahuatl,". Y ( el otro ) le dice : Te afanaste , te fatigaste , muchacho ; favor haces a tus madres , tus padres ; pues habrás de recibir su aliento ; habrás de oír sus palabras . Descansa . ”",. Auh qui ual ilhuia : —Otiquihiyo oticciauh xolotzé otiquimicneli in monanuan in motauan : ah ticcuiz ah ticcacquiz in imihiyo in intlahtul . Ma xi moceui . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72663,10056,spanish,nahuatl,Perdone que le haya molestado tanto tiempo .,Xinechmopahcayohuilti ca in yehuehcan otimitznocuatotonili .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72664,10057,spanish,nahuatl,"6 Tochtli , 42 .","VI Tochtli xihuitl , 42 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72665,10058,spanish,nahuatl,"Después de salir de su morada de Aztlan y de llegar a Chicomóztoc , los totolimpanecas prosiguieron su camino hacia acá ; vinieron caminando despacio , deteniéndose en varios sitios , y por todas las regiones que atravesaron de camino les venía hablando su dios , una águila grande y cenicienta a la que llamaban Totolin .","Auh yn oyuh hualquizque ompa ynchan Aztlan yhuan ynic no niman oncan oquiçaco Chicomoztoc , niman nican ye hualnenemi ; yhuiyantzin ye yatihuitze , oc ye no motlatlalitihuitze , nohuiyan yn ipan yxquich tlalli quihualtocaque yn ohtlipan quinnotztihuiz yn inteouh yn tlacacuauhtli nextic yn çan quitocayotiaya Totolli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72666,10059,spanish,nahuatl,Tendrá .,Quipiaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72667,10060,spanish,nahuatl,"2 Ácatl , 1611 .","2 Acatl xihuitl , 1611 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72668,10061,spanish,nahuatl,"Está bien hija . Pero lo sabes bien , que a tu papá no le gustan mucho estas películas tan interesantes para tí . El viene siempre tan cansado de la ciudad , que raras veces se decide a ir a un cine ; pero aquí viene tú papá . Vamos a pedirle , que opine sobre el asunto . Oye Fernando : Tu hija quiere ir a ver una película americana a colores con música de Chopín . ¿ Qué dices ? ¿ Tienes ganas de ir al cine o no ?","Cualica nochpoch . Nozo yeticmati ca motata amo huel quinpactiah inintin peliculah tlein tehuatl zazan mitzpactiah . Yehua yeciahtemiqui nochipa in hueyaltepetl hualhuitz , ca zan quemanian onyaznequi itla cine ; nozo ye nicanhuitz motata . Man tiquitlanilitih itlahtol itechpa in nehnehuiliztli . Xontlacaqui , Fernando . Mochpoch conitaznequi cente película tlapalchiuhcan americana ica tlapitzal Chopin . ¿ Tlen tiquihtohua ? ¿ Tiaznequi cine nozo amo ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72669,10062,spanish,nahuatl,Por madado de la justicia les di las tierras e tres camellones y en cunplimiento de lo mandado por la justicia vine y les metí en la dicha posision para que nadie los perturbe della ni los dueños cuyas eran que son los que bendan agua no tienen parte ni cosa alguna dellas y estando ellos presentes se hincaron las estacas por que despues no digan que no se les dio a entender .,Ytencopa in justicia ynic niquimaxcatico yn intlal yuan yn inchinan etetl auh ynic oniuala ytlanauatiltica in justicia auh aocmo cepa tle quitoz yn anamac ca tetlalpa inca yn itoca Maria Tlaco zan oncan quinamaca yn atl amo ma ytlalpan auh niman yspan yn omoquequetz estaca ynic amo zatepan quitoz amo ninotzaloc,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72670,10063,spanish,nahuatl,"Acudieron todos los religiosos , así como el señor virrey y los señores oidores : el virrey don Gaspar de Zúñiga , el presidente Maldonado , don Francisco Tello , don Juan Fonseca , Santiago de Riego , el doctor Villagrán y el licenciado don Pedro de Otálora .","Auh nohuian hualmohuicaque in teopixque yhuan yn tlahtoque visurrey oydoresme : yehuatzin yn visurrey don Gaspar de Çúñiga , Maldonado presidente , don Francisco Dello , don Juan Funsega , Sanctiago de Rriego , el doctor Villagrán , el lliceciado don Pedro de Otálora .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72671,10064,spanish,nahuatl,HIERBABUENA,ALUEUENOJ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72672,10065,spanish,nahuatl,Los mexicas erigieron su altar en el año 2 Ácatl 1299 ; y también entonces se ataron sus años .,Yn iquac momomoztique Omaca xiuitl ypa ; ycuac no molpi yn ixiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72673,10066,spanish,nahuatl,"Nadie se las quitará , ni les impedirá , por esto castigaré ; quien lo intente tendrá una pena de 20 pesos de oro que pertenecerá a la camara del emperador , su magestad . Y si alguien provoca pleito que vaya ante el señor oidor que tambien le oirá y guardará su justicia . Así ordenó , firmó el doctor Zorita . Juan Cano escribano .",Auh ayac quicuiliz ayac quintlacahualtiz yehuatl ic nictlatzacuhuiltiz ic quinpenatia in aqui in aqui [sic] quixtocaz cempohuali pesos in coztic teocuitlatl yn itechtzinco pohuiz yn itecpancali yn enperador magestad yn tla aca tlatlahuelchihua ma ixpan yauh in señor oydor ca no quicaquiliz yhuan quimopieliliz in ijusticia yuhqui ynic oteonmonahuatilitzino yhuan omofirmatitzino doctor Zorita Juan Cano escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72674,10067,spanish,nahuatl,"y [ con ] los perros tuyos ” , así le dijo .","uan moaxka chichime , ijkino kiijtok .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72675,10068,spanish,nahuatl,"O sea , por eso quieren [ las autoridades ] que",Kenuak yeka ni kinejki sasampa ma tiyaka,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72676,10069,spanish,nahuatl,"Han pasado 110 años desde que , en el año 7 Ácatl , 1499 , se desbordó el Acuecuéxatl e inundó Tenochtitlan , en tiempos del señor Ahuitzotzin , y ésta es la verdad ; entonces , por causa del Acuecuéxatl , fueron muertos dos tlatoque : Tepiltzotzomatzin , tlatohuani de Coyohuacan , y Huitzillatzin , tlatohuani de Huitzilopochco .","Auh yhuan ye macuilpohualxihuitl ypan matlacxihuitl yn ipan VII Acatl xihuitl , 1499 años , yn oquiz Acuecuexatl yn tlaapachoco Tenochtitlan , ynin huel neltiliztli , ypan in tlacatl Ahuitzotzin ; yquac ypampa yn Acuecuexatl mictilloque omentin tlahtoque : yn icce yehuatl yn itoca Tepiltzotzomatzin tlahtohuani catca Cuyohuacan , yn icome yehuatl yn itoca Huitzillatzin tlahtohuani catca Huitzillopochco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72677,10070,spanish,nahuatl,No hay que limpiarlo .,Amo mochipaujtani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72678,10071,spanish,nahuatl,parece innecesario hacer hincapié en que el doctor leónportilla ha apoyado estos encuentros con su presencia y que si alguna vez estuvo ausente no fue sino porque sus tareas de representante de méxico ante la unesco lo mantenían alejado de nuestro país,nezquiani ahmo huel monequi in toconihtozqueh yehuatzin in temachticatzintli leonportilla oquimotlaxillotili totlacanechicoliz mochipa ompa moyetztica ihuan intla quemmanian ahmo ompaometzta yehuatlo ipampa itequiuhtzin in mexihcotlahtolitcatzintli ipan unesco ihuan cenca huehca metztaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72679,10072,spanish,nahuatl,"Entonces la gente empezó a regresar a sus casas de Tlatelolco , en el año 4 Tochtli 1522 .","Y ye yuhqui yquac peuh y ye ualcallaqui maceualli ynic motecaco Tlatilulco , Naui Tochtli xiuitl yca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72680,10073,spanish,nahuatl,Lo quinto que mando e dixo yo Juana Mocel es que asimismo tengo en este tiangues otra casilla que me vendió el padre fray Geronimo de Zárate en treinta pesos que le dí por ella en reales la cual dicha casilla hizo bender don Andres por virtud de un testamento que llevó a la iglesia .,Inic macuitlamantli niquitohua yn nehuatl ni Juana Mocel nican ycac oc centetl calli tianquistenco auh zan no yehuatl nechmomaquilitiuh yn totatzin fray Geronimo de Zarate nicnomaquilli cenpohualli on matlactli pesos . Auh ynin ca quitemacato yn don Andres yn testamento ynic monemacaz ynin calli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72681,10074,spanish,nahuatl,"Lo qual se averiguó en presencia del señor governador y juezes en firmeza de lo qual lo firmaron de sus nonbres [ ahí se hizo correctamento lo que dizen los albaceas ] Antonio Valeriano , Francisco Martin , alcalde ; Toribio Lucas , Miguel Sanchez , juez . Pasó ante mí Diego Leonardo escrivano .","Yuh oneltic yn ispantzinco señor governador yoan jueces yquimoneltililia quimotlalilia yn itocatzin yoan in infirmatzin oncan omoyectilli quitohoa albaceas . Antonio Valeriano , Francisco Martin alcalde Thoribio Lucas , Miguel Sanchez juez . Pasó ante mi Diego Leonardo escrivano .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72682,10075,spanish,nahuatl,"algo de señal , de muestra , para que le crea .","quitquiliz itla inezca , in ineltica , inic quineltoccaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72683,10076,spanish,nahuatl,Y que mi hermana mayor Chalchiuhtlicue ayune en adelante .,Auh ma oc omoçahua yn nohueltiuh yn Chalchiuhtlicue .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72684,10077,spanish,nahuatl,"25 . Y tampoco en algún lugar , en el cofre de las personas , en el arca de la gente , en su vasija , en su recipiente te arrojes porque allá tú también irás , allá irás a meterte . Y no te dediques a jugar patolli , a cosas vanas ; ahí te toparás con lo peligroso , lo pesado . Acaso en algún lugar , porque hayas robado , hasta entonces te avergüences . En el mercado de ti se gritará . ¿ A quién darás honra si yo que soy tu madre , tu padre , quedaré avergonzado por ti ante la gente ? Ya es bueno , ya es correcto que te cuides de las cosas mundanas ; obra , trabaja , recoge leña , labra la tierra , siembra nopales , siembra magueyes ; de eso beberás , comerás , vestirás ; con ello ya te pondrás de pie , con ello ya vivirás ; así serás mencionado , serás honrado ; así te conocerán tu agua , tu comida , tus parientes .","25 . Yhuan ma no cana tetopco , tcpetlacalco , tecomic . tecaxic , timayauh . ca oncan te no tiaz , oncan tactiaz . Yhuan ma tipato , ma ahuillotl ticmocuitlahui ; oncan ticmonamictiz in ohui , in etic . Azo huel cana ipampa tichtequiz , ca quin ihquac tipinahuaz . In tianquizco moca tzatzihuaz : ¿ Ac tictenyotiz , ca niman nehuatl in nimonan , in nimotta , in tinechpinauhtiz teixpan ? Ye qualli , ye yectli , xicmoeuitlahui in tlalticpacayotl ; xitlaay , xitlatequipano , xiquaquahui , xelimiqui , xinopaltoca , ximetoca ; yc tiquiz , ye ticquaz , ye tiemoquentiz , ye ye tihcaz , ye yc tinemiz , yc tihtoloz , titenehualoz ; yc mitziximatizque immauh , immotlaqual , immohuayolque . Testimonios de la antigua palabra """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72685,10078,spanish,nahuatl,½ cebolla de tamaño regular,"Tlahcoxonacatl , in ahmo huel huehyi",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72686,10079,spanish,nahuatl,La qual dicha tierra es nuestra propia en ninguna persona os la pueda quitar ni entrarse en ella por quanto son tierras de cacicazgos [ pilalli ] de mí el dicho don Baltasar Tlilancalqui y las huve y herede de mis padres abuelos y visabuelos y ahora de nuestra voluntad os damos la dicha tierra .,Auh ynin tlalli yn omoteneuh ca uel totlal ca uel taxca yn niman ayac uel mitzcuiliz ayac mitzeleuiliz ca nopillal yn nehoatl ni don Balthazar Tlillancalqui ca uncan nechcauhtiui yn nocolhua yn anachcocolhua uel totlanequiliztica yoan uel tocializtica yn timitzmaca totlal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72687,10080,spanish,nahuatl,"muchos guajolotes ,","miac totolime ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72688,10081,spanish,nahuatl,trabajar ” .,"intekitij . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72689,10082,spanish,nahuatl,sus .,in .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72690,10083,spanish,nahuatl,Magdalena .,uan ika nopa Magdalena .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72691,10084,spanish,nahuatl,Entonces yo vendía atole y tamales de carne en la plaza . Y un día bajaron los zapatistas por la calle Tecpampa . De un momento a otro echaron balazos y gritaron : ¡ Todavía vive Zapata ! ¡ Vive Zapata ! Aquí está su padre ; no ha muerto . ¡ Vive Zapata !,Nehuatl oninamacaya atoli ihuan nacatamali tianquizco . Ihuan ce tonaltica ohualtemoque zapatistas ica Texetaco otli . Oquixtetzico occequi ica Tecpampa otli . Ce vuelta otlacuecuepotzaque zapatistas ihuan otzatzique : ¡ Nemi Zapata ! ¡ Nemi Zapata ! Nian ca namotata ; ayemo miqui . ¡ Nemi Zapata ! ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72692,10085,spanish,nahuatl,"Al llegar los chalcas a Yacapichtlan , se echaron a llorar delante del Diablo y le suplicaban en voz alta .","Auh onacique in Yacapichtlan yn chalca , ye choca yn ixpan yn tlacatecolotl ye quinotza ye quitlatlauhtia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72693,10086,spanish,nahuatl,"Y luego , en este mismo año , el señor Huehue Huitzilíhuitl se enseñoreó como primer tlatohuani de los mexicas chichimecas , mientras venían caminando y deteniéndose en varios sitios por el camino .","Auh çan niman ipan in yn xihuitl yn motlahtocatlalli yn tlacatl Huehue Huitzilihuitl yntlahtocauh achto mochiuh yn mexica chichimeca , ynic huitze ynic motetecatihuitze yn innenemian ynic hualnenenque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72694,10087,spanish,nahuatl,Qué fina es una hoja del helecho y de la palma .,Tlen zan yectic in xihuipatlahuac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72695,10088,spanish,nahuatl,Ella tiene mucho dinero .,Yehua quipia miac tomin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72696,10089,spanish,nahuatl,"Artículo 93 . - Los Secretarios del Despacho , luego que esté abierto el periodo de sesiones ordinarias , darán cuenta al Congreso del estado que guarden sus respectivos ramos . Cualquiera de las Cámaras podrá convocar a los Secretarios de Estado , al Procurador General de la República , a los directores y administradores de las entidades paraestatales , así como a los titulares de los órganos autónomos , para que informen bajo protesta de decir verdad , cuando se discuta una ley o se estudie un negocio concerniente a sus respectivos ramos o actividades o para que respondan a interpelaciones o preguntas . Las Cámaras , a pedido de una cuarta parte de sus miembros , tratándose de los diputados , y de la mitad , si se trata de los Senadores , tienen la facultad de integrar comisiones para investigar el funcionamiento de dichos organismos descentralizados y empresas de participación estatal mayoritaria . Los resultados de las investigaciones se harán del conocimiento del Ejecutivo Federal . Las Cámaras podrán requerir información o documentación a los titulares de las dependencias y entidades del gobierno federal , mediante pregunta por escrito , la cual deberá ser respondida en un término no mayor a 15 días naturales a partir de su recepción . El ejercicio de estas atribuciones se realizará de conformidad con la Ley del Congreso y sus reglamentos . CAPÍTULO IV Del Poder Judicial","Tlen 93 Tlanahuatihcayotl . - Tlen Secretarios tlen Despacho , quema sanoc motlapos Ahachica nechicolistli , quiyolmelahuaseh Tlahtocan Sennechicolistli quenihqui eltoc nochi tlen inin tequichihualo . Catliueli Tlahtocan Sennechicolistli uelis quin nohnotsaseh nompa Secretarios tlen Altepetl , nompa Procurador General , tlen directores iuan administradores tlen entidades paraestatales , iuan ahquin tlayecananih tlen órganos autónomos , ihuicpa ma quiixnexticah inin amatlapohuali tlen quin tlahtlaniseh ma tlahtocah san tlen melahuac , quemah mo camanaloseh ica se amatlanahuatili noso tla quema quiixtomaseh se tlahtoli tlemach in tequichihualo noso ihucpa ma tlananquilicah tlemach camanali noso tlatsintocalistli . In ome Tlahtocan , queman se tlen nahui tlatlapantli tlen itlacayotipah , queman tepantlahtoanih , ihuan tlahco , queman tlen huehcapa tepantlahtoanih , quipiah tlanahuatili quinyolitiseh tequichihuanih ihuicpa mochihuas tlatehtemoli quenihqui tequitih tlen moihtohqui caltlanahuatilmeh tlen moselnahuatiah ihuan caltequitilmeh tlen quinpalehuia sentlanahuatiloyan . Tlen quinextis tlatehtemolistli momatiltis Tequichihuani tlen Sentlanahuatiloyan . Nopa tlen in tequi Tlahtocan Sennechicolistli ueliseh quintlahtlaniliseh amatlapouali noso amatl anque tlayecana ipan se dependencia iuan entidades tlen Hueyi Tequihua tlen ni Ueyi Altepetl , ica tlatsintocalistli mo ihcuilohtos ipan se amatl , yainoh mo nequi quinin nanquiliseh ma amo pano 15 tonali pehua quemah qui selihqueh . Ni tlanahuatiltéquitl mo chihuas san queh uala ipan Amatlanahuatili tlen Sentic Tlahtocan Sennechicolistli uan in amatlanahuatiltlatilantli . Pamitl tlen IV : Tlen Poder Judicial",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72697,10090,spanish,nahuatl,"Se dice que cuando aún era de noche , cuando aún no había día , cuando aún no había luz , se reunieron , se convocaron los dioses allá en Teotihuacan . Dijeron , hablaron entre sí : - ¡ Venid acá , oh dioses ! , ¿ quién tomará sobre sí , quién se hará cargo de que haya días , de que haya luz ?","Mihtoa in oc yohuaya , in ayamo tona , in ayamo tlathui , mocentlalique , mononotzque in teteo in ompa Teotihuacan . Quitoque , quimolhuique : Tla xihualhuiyan , teteoé , ¿ aquin tlatquiz , aquin tlamacaz in tonaz in tlathuiz ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72698,10091,spanish,nahuatl,El suyo .,ihuaxca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72699,10092,spanish,nahuatl,DIALOGO,NONOTZALIZTLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72700,10093,spanish,nahuatl,"4 Calli , 1405 .","IIII Calli xihuitl , 1405 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72701,10094,spanish,nahuatl," En el nombre de Dios Padre ,","En el nombre de Dios Padre ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72702,10095,spanish,nahuatl,Se vende ya hervido en Cuetzalan .,Se kinamaka tamanal ya ne Kuesalan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72703,10096,spanish,nahuatl,En el año 9 Ácatl 1475 perecieron los matlatzincas .,Chicuhnaui Acatl xiuitl yc poliuhque matlatzinca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72704,10097,spanish,nahuatl,"Después el gran Diablo se apareció a Huitzilópoch , el brujo que lo cuidaba y servía , y le habló de esta manera : Huítzil , servidor mío , en verdad has logrado que me compadezca de todos vosotros mis macehuales los mecitin ribereños .","Auh in yehuatl yn huey tlacatecolotl niman quimottiti ynic oquitlacanotz yn Huitzilopoch tlacatecolopixqui tlaciuhqui ytetlaecolticauh , quilhui : Nomacehualé , Huitzitlé , ca huel nelli ca cenca tinechtlaocoltia cenca yn amochintin yn annomacehualhuan atenca mecitin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72705,10098,spanish,nahuatl,"En este año se enseñoreó Nochhuetzin , que tomó el título de Tlailotlacteuctli en Tzacualtitlan Tenanco Amaquemecan ; y sólo gobernó durante medio año , porque murió en este mismo año .","Nican ypan in yn motlahtocatlalli yn Nochhuetzin Tlayllotlacteuhctli mochiuh yn Tzaqualtitla Tenanco Amaquemecan ; auh çan tlaco xihuitl ynn ontlahtocat , çan niman ypan in yn xihuitl momiquilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72706,10099,spanish,nahuatl,Es hierba ( xiuit ) también quelite ( kilit ) .,In xiuit uan in no kilit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72707,10100,spanish,nahuatl,"Ahora bien , con todo corazón ve declarando a nuestro señor tu pena ; no seas negligente , ten por tuya y toma con tiento la acción de merecer ante él ;",Ma oc ye moyolic xic motlaocolnonochilitiuh in totecuyo ; ma timoxiccauh ma xocon ixcaui xocon cenmati in tlamaceualiztli ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72708,10101,spanish,nahuatl,Nuestras amigas no tenían ganas de comer .,Tocihuaicnihuan amo otlacuaznequiah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72709,10102,spanish,nahuatl,"y hazlo florear ,","huan xicxochiyoti ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72710,10103,spanish,nahuatl,Luego ya me vengo .,onkan yeniwi : c .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72711,10104,spanish,nahuatl,"Venid acá , vosotros dioses : tú Cuaton , tú Caxoch , tú Tlahui , tú Ixapel . Estadme viendo , amor morado , amor blanco , amor azul ...",. in antlazolteteo in ti Cuaton in ti Caxoch in ti Tlahui in ti Xapel . Xi nech itztimamaniqui yayauhqui tlazolli iztac tlazolli xoxouhqui tlazolli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72712,10105,spanish,nahuatl,si ustedes quieren ayudarme,tlan inkinekij imojuanti innechpaleuise,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72713,10106,spanish,nahuatl,Y las dichas casas y suelo dellas y paredes se vendan en veynte pesos y las compre Ana Xuarez mi sobrina porque las casas están edificadas en sus propias tierras y el callejon que Va a dar hasta el acequia [ atentli ] pertenecen y son de las dichas casas .,Auh yn calli yoan ytlallo ytenpanyo monamacaz cempoalli mocuiz yehoatl quimanaz yn nopilotzin Ana Xuarez ca nel ytlalpantzinco yn ipan ycac calli auh yn atentli ca nel ymaxcatzin ca muchi quicenhuica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72714,10107,spanish,nahuatl,"Así pues , mi niña , mi muchachita , niñita , pequeñita , vive en calma y en paz sobre la tierra el tiempo que aquí habrás de vivir . No infames , no seas baldón de los señores , gracias a quienes has venido a esta vida . Y en cuanto a nosotros , que por tu medio tengamos renombre , que seamos glorificados . Y tú llega a ser feliz , mi niña , mi muchachita , pequeñita . Acércate al Señor Nuestro , al Dueño del Cerca y del Junto .","Auh inin noxocoyouh , nochpuchtzin , conetzintli , tepitzin : ma ihuian ma yocuxca , tonmonemitiz in tlalticpac . Intla ahci ticmotoquiliz , maca tle ic tonmizoloteoaz . Auh maca tle ic tiquimontzonteconacocuiz in motecuyohuan , in tlatoque , in intechpa timoquixti . Auh in tehuantin , ma mopaltzinco tontenioazque , tonitauhcaioazque . Tle ticmatcatzintli noxocoiouh , nochpuchtzin , tepitzin : ma itlan ximocalaqui in Totecuyo , in Tloque , Nahuaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72715,10108,spanish,nahuatl,"Les dijo Malintzin : “ Éste es el mensaje que debéis llevar a vuestros señores , esto dice el teul : ‘ Que vayan a decir a Cuauhtémoc : Que se deje solo al tenochca .","“ O ca yuhqui hi yn tlatolli anquimotquilia motechiuhcaua , ca conitoa teutl : ‘Ma quilhuiti yn Quauhtemoc , ma mononotzaca : Ma yyoca contlalique tenochcatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72716,10109,spanish,nahuatl,"El jueves 14 de diciembre de 1600 , nuevamente San Diego resucitó a otro niño , el cual recibió muchos honores .","Auh yn ipan XIIII deziembre de 1600 años , juebes , occeppa ce quimozcalili piltzintli in Sant Diego , cenca no mahuiçoloc yn piltontli yn mozcalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72717,10110,spanish,nahuatl,¿ Cuántos tiene un bisiesto ?,¿ Quezqui ce bisiesto ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72718,10111,spanish,nahuatl,Hay dos clases :,Onkak ome taman :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72719,10112,spanish,nahuatl,"Los mexicas estuvieron veinte años en Colhuacan ; allá tomaron mujeres y tuvieron hijos , pero al vigésimo año se enemistaron .","Yn Coluaca onoca mexica cempoalxiuitl ; unca mociuauatique unca mopiluatique , ye yccenpoualxiuitl ye tlaquallania .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72720,10113,spanish,nahuatl,Esta casa pertenece a un amigo mío .,Inin calli ihuaxca ince nomaicnin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72721,10114,spanish,nahuatl,"En todas partes se elevaron plegarias por las lluvias que caían ; en todas las iglesias se hacían procesiones tres veces al día , en la mañana , al mediodía y por la tarde , pero sólo en el interior , a fin de que cesara la lluvia , y para aplacar a Dios nuestro señor .","Auh yc yehuatl nohuian ypampa tlatlatlauhtiloc yn quiyahuitl manca ; huel izquican yn teopan tlayahualoloya yexpa yn momoztlaye , yohuatzinco niman ye nepantlah tonatiuh niman ye teotlac , çan callitic , yn ipampa yc cehuiz mocahuaz yn quiyahuitl , quimocehuiliz yn totecuiyo Dios .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72722,10115,spanish,nahuatl,una mata de maíz se hizo .,se piltoktsi elito .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72723,10116,spanish,nahuatl,En este año murió en Tzacualtitlan Tenanco Miguel Bautista de Zárate ; murió por haberse punzado un pie .,Ypan in yhquac momiquilli Tzaqualtitlan Tenanco Miguel Baptista de Zárate ; çan icximotzopini ynic momiquilli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72724,10117,spanish,nahuatl,Y a Pedro Geronimo le dio ciento y diez y a Miguel de la Cruz dio sesenta y el escrivano sesenta .,Auh yn Pedro Jeronimo quimomaquilli macuilpohualli onmatlactli auh yn Miguel de la Cruz quimomaquilli epohualli auh escribano ytech quimopohuilli epohualli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72725,10118,spanish,nahuatl,"Y luego fuimos a la casa del llamado Mateo Aquetzal y allí parecieron su padre llamado Martin Coza y su madre Ana Tiacapan . Sus casas una mira al poniente , otra mira hacia Xochimilco y otra mira hacia Tenayuca , todas las cuatro casas vemos el mismo dia , nosotros que somos mandados de la audiencia vimos todos cuantas casas son.Demanda e información presentada por Ana Xoco contra Pablo Maquex . Año 1564",Auh yn itoca Mateo Aquetzal niman otonyaque yn ichan oncan ohualnez yn itatzin ytoca Martin Coza yhuan yn inantzin Anna Tiacapan auh yn ical centetl tonatiuh ycallaquiapa ytzticac yhuan centetl Xochmilcopa ytzticac auh centetl Tenanyocanpan ytzticac yn otiquitoque yn za nopan cemilhuitl nauh in mochi calli yxquich yn otiquitaque audiencia titlanahuatilhuan in calli otiquitaque in izquitetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72726,10119,spanish,nahuatl,¿ Por qué se ha plantado [ instalado ] este calor ?,¿ Queyeh mocenquetza nehin totonic ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72727,10120,spanish,nahuatl,"Cuando los mexicas se hubieron marchado , los señores de Colhuacan mandaron decir a los xochimilcas : “ Xochimilcas , ¿ qué os parece ? Allá van los mexicas , no dejéis ninguno de ellos con vida ” .","Auh y ye iuhqui oyaque nima ye yc untlayua yn Coluaca tlatoque , quimonilhuia y xochmilca : “ Xochmilcaé , tle anquimati ? Ca ye unpa ui y mexica , ma oc ce anquicauhti ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72728,10121,spanish,nahuatl,"Esta segunda vez gobernó en México durante tres años , diez meses y 26 días .",| | 140 Auh ynic nican ycoppa motlahtocatillico Mexico yexiuitl ypan matlactetl metztli ypan cenpohuallonchiquacen tonatiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72729,10122,spanish,nahuatl,Allí estaba sentado dentro del horno cuando,Noponi oyektok orno ijtik kema kiitak,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72730,10123,spanish,nahuatl,"En este año llegaron y se subieron al cerro el señor Atonaltzin Chichimecateuctli , el señor Tliltecatzin Chichimecayaotequihua , Xochitzin Cohuayaotequihua , Mapihuatzin , y todos los totolimpanecas chichimecas ; allá encendieron su fuego en los días que tenían los signos de 9 Ozomatli , 9 Ehécatl y 1 Técpatl .","Nican ypan in y ye huallamati y ye hualleco yn tepeticpac yn tlacatl Atonaltzin Chichimecateuhctli yhuan | | 43v yn tlacatl Tliltecatzin Chichimecayaotequihua yhuan Xochitzin Cohuayaotequihua yhuan Mapihuatzin yhuan yn mochintin totollimpaneca chichimeca ; oncan quitlatique tonalli Chiuhcnahui Oçomatli , Chiuhcnahui Ehcatl , Ce Tecpatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72731,10124,spanish,nahuatl,"Han pasado 273 años desde que , en el año 13 Técpatl , 1336 , murió Huehue Acamapichtli , tlatohuani de Colhuacan , que gobernó durante 13 años .","Auh yhuan ye matlacpohualxihuitl ypan yepohualxihuitl ypan matlactlomey xihuitl yn ipan XIII Tecpatl xihuitl , 1336 años , yn momiquillico yn Huehue Acamapichtli tlahtohuani Culhuacan , yn tlahtocat matlactlomey xiuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72732,10125,spanish,nahuatl,"Tras la desaparición de Maxtlaton , los tepanecas coyohuacas se sometieron a Mexico , diciendo : Cultivemos las sementeras de los mexicas , construyamos sus casas .","Auh yn oya Maxtlaton , niman ic hualcallacque yn tepaneca coyohuaque yn Mexico , quitoque : Ma tiquinmiltican ma tiquincaltican yn mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72733,10126,spanish,nahuatl,— ¿ Que ya no ve usted ?,— ken a ' mo nitlačias solo niškokošoka ken a ' mo nitlačias kcnkwa ' ninenemis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72734,10127,spanish,nahuatl,E siendo preguntado por el tenor de la dicha peticion e declaracion dixo que este testigo sabe que las dichas tierras o tierra que en la dicha peticion esta declarado en el dicho barrio de Coatlan fue e poseyo el dicho Acamapichtli padre que fue de los dichos gobernador e Martin Momauti en la qual dicha tierra el dicho Acamapichtly tuvo edificadas casas y baños como oy en dia parece por un baño que se nonbra temazcal que esta lo mas deshecho y desbaratado e las dichas tierras o tierra la qual llega hasta el acequia por donde pasa y van las canoas y tienen de ancho veinte y ocho brazas y de largo quarenta y ocho brazas .,Auh ynic otlananquili yn testigo oquito ca nicmelahua yn notlatol ca huel nicmati yntlal yn onca mani Cohuatlan yn itlal catca yn Acamapichtzin yn oncan mamanca yn ical ca huey ynic mani yn tlalli onpa acitica yn - acalotenco ytech huallaci yn temazcaltontlicatca yn oxixitin ynic patlahuac cenpohualmatl ypan chicuematl auh inic hueyac honpohualmatl ypan chicuematl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72735,10128,spanish,nahuatl,"en esta tierra que os da el Señor Nuestro ,","inin tlalli amechmomaquilia in Totecuyo ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72736,10129,spanish,nahuatl,Los plantan en fila como a dos metros entre cada maguey .,kinplantaroa en fila komo de orne metro kada metí .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72737,10130,spanish,nahuatl,Yo de ellos ahora me acuerdo .,Ni quim ilnamiqui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72738,10131,spanish,nahuatl,Durante todo el mes de enero estuvo amenazando la lluvia en toda la Nueva España .,Yhuan yn ipan in omoteneuh metztli henero mochipa omoyeyeco yn quiyahuitl ynic mochi nohuian ypan Nueva España .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72739,10132,spanish,nahuatl,que dé fruto .,mah tacayohua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72740,10133,spanish,nahuatl,Se come cuando es ejote : se hierve y se sala y ya se come .,Se kikua ijuak exot : se kimana uan se kipoyelia uan se kikua ya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72741,10134,spanish,nahuatl,"Y se van , los mando al campo a que vayan a trabajar .",wan yeya : we nikintitlani teč in kampo mayakan tekititi ' .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72742,10135,spanish,nahuatl,"Y si llegaba a saber que había un testamento , si no se lo querían enseñar y no se lo mostraban al punto , encerraba a la gente en la prisión y los afrentaba ; con lo cual los mexicas se insidiaban los unos a los otros , pues si alguien algo le iba a decir y a confiar a fray Jerónimo de Zárate , para que él investigara y obligara a la gente a revelarle y manifestarle la verdad , si él descubría en los testamentos algún bien dejado por los difuntos , aunque hubieran pasado ya bastantes años desde la muerte del difunto , y aunque ya se hubiera ejecutado la última voluntad que él había expresado en su testamento , no obstante lo tornaba a investigar todo y los obligaba a pagar .","Auh yntla oquimah mopia testamento , yntlacamo quititiznequi yntlacamo yhciuhca connextiaya yxpan , ca yc teylpilloyan tetzacuaya no yc tepinauhtiaya ; ynic çano nepanol onmoztlacahuiaya mexica , yn aquin tleyn quitemachilia conilhuitimani connextilia yn fray Jerónimo de Çárate , ynic huel quitemoz ynic huel quitechihualtiz pani motlaliz neciz quinextilizque , in çaço tley ytech quittaya testamentos yn miccatlatquitl , inmanel cenca ye quezqui xihuitl omomiquilli micqui , intlanel ye omoneltilili ytlahtol in tlein ytestamento ytech oquitlalitia yn imiccanenahuatil , occeppa moch quitemohuaya quiteyxtlahualtiaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72743,10136,spanish,nahuatl,"La qual dixo : señor [ tlahtoani a quien beso pies y manos ] ya sabe vuestra merced y cómo yo bendo my casa y tierra y los altos y patio de ella la qual yo conpre como es notorio a todos y delante de todos los del dicho barrio , [ tlaxilacalleque ] quando yo la compré ya se an dado los pregones de los treynta dias y el español con quien me concerté las compre que es Luis Zavallos y me da por ella duzientos pesos y primero recibí ciento y cinquienta pesos [ y me dará cincuenta pesos ] con los quales son duzientos pesos que es lo que da por my casa .",Quimolhuili nictennamiqui yn momatzin yn mocxitzin in titlatouani ca ye oticmocaquilti ynic nicnonamaquilia yn nocal nauhtemani acocallo ythuallo auh ca zan no nicnocohui mochintin ymixpan mochiuh yn tlaxilacalleque yn iquac nicnocohui auh ca ye omochiuh in pregones ynic otzatzihuac in ce metztli otecaquitilloc yehuatl huel quimocohuia yn otitononotzque español Luys Zavallos yn nechmaca matlacpohualli pesos achtopa oniccuic chiconpohualli on matlactli pesos auh za onpohualli onmatlactli pesos yn nechmacaz yc aciz matlacpohualli pesos in tomines in nocalpatiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72744,10137,spanish,nahuatl,En el año 6 Técpatl 1368 no sucedió nada .,Y Chiquacen Tecpatl xiuitl antle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72745,10138,spanish,nahuatl,"Cristóbal Colón se empeñó en querer venir a descubrir tierras , como lo había hecho un piloto que tenía un navío , en el cual navegó por el mar ; pero no se sabe cómo se llamaba ni de qué nación era .","Auh ynic moyolleuh ynic cenca quinec | | 104r huallaz yn quinextiquiuh tlalli nican , auh yuhqui in nenemia ce tlacatl yn ipan hueyapan yn quinenemiltia hueyacalli calachixqui ; auh yece yn itoca amo huel momati yhuan campa tlacat amo huel mellahuac momati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72746,10139,spanish,nahuatl,"Ya se dijo que cuando éste murió , enseguida nombraron como su tlatohuani a Huehue Huitzilíhuitl , porque su madre Tlaquilxochtzin pertenecía a un linaje señorial , al ser hija del hueitlatohuani de Tzompanco .","Ye omoteneuh yn oiuh onmomiquilli yn yc niman contlahtocatlallique yn Huehue Huitzilihuitl , auh yehica ypampa ca hueytlahtocatlacamecayotl quipiaya yn inantzin Tlaquilxuchtzin ypampa ca ychpuchtzin yn tlahtohuani Tzompanco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72747,10140,spanish,nahuatl,"¿ O sólo aquí estánvuestras flores ? ,",¿ Ic zanio nican y izca anmoxochiuh ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72748,10141,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72749,10142,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72750,10143,spanish,nahuatl,también tu Esposa,ihuan monamictzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72751,10144,spanish,nahuatl,De mi tío .,Teca notetla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72752,10145,spanish,nahuatl,Y agora emos hablado a Ysavel Gilotl y a su hijo Juan Lopez y danos ciento y diez pesos ques lo que bale las casas y tierras .,Auh ypampa yn axcan otinnonotzque quimocohuia yn calli in tlalli yn yehuatl Ysabel Xilotl yuan in iconeuh Juan Lopez yxquich techmaca macuilpohualli pesos yhuan matlactli pesos yn ipatiuh mochiua yn calli yn tlalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72753,10146,spanish,nahuatl,Desgrana el elote,Kixima nopa elotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72754,10147,spanish,nahuatl,"a donde él va ,","Ca tictohuiquilitihui ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72755,10148,spanish,nahuatl,No se vende .,Amo monamaka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72756,10149,spanish,nahuatl,"Plática con la que nuestros varones hablan a su mujer , con quien se han casado por la Iglesia","Tenonotzaliztli inic quinonotza in toquichti in teoyotica inamic , in icihuauh",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72757,10150,spanish,nahuatl,ya no lo hace Dios .,ayojkana para Dios kichiua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72758,10151,spanish,nahuatl,amáramos,titlazohtlazquiah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72759,10152,spanish,nahuatl,"No más así andan , andan aspirando el olor de las flores , andan chupando las cañas de tabaco .",Zan ic nemi in tlanecutinemi in tlachichintinemi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72760,10153,spanish,nahuatl,"llena nuestra olla de frijoles ,","pexontoc in toemolcon ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72761,10154,spanish,nahuatl,Un corredor largo separa el edificio en dos partes .,Ce hueyac ixcuaxilancalli ohcan quixelohua in hueyi calli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72762,10155,spanish,nahuatl,"También allá les embizmó y emplumó las sienes , cuando les cambió su nombre por el de mexitin ; y les dio asimismo la flecha , el arco , el escudo y la red , pues los mexitin flechaban a todo lo que vuela .","Auh oncan no quinnacazpotonique , ynic oquicuepque yn intoca ynic ye mexitin ; yhuan oncan oquinmacac yn mitl yhuan tlahuitolli yhuan chimalli yhuan chitatli , yn tleyn acoyauh huel cominaya yn mexitin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72763,10156,spanish,nahuatl,Y cuando lo escuchó el gobernador dijo que ordenará a los merinos que tiene a cargo los tlaxilacalli aquí mencionados para que los dejen [ libres ] cuando les toque el couatequitl para que hagan bien los oficios divinos allá en el colegio de San Gregorio .,Auh in icuac oquimocaquilti in yehuatzin in gobernador oquimitalhui in quinahuatiz in merinos in quimocuitlahuia nican motenehua tlaxillacalli inic zan quincahuazque in cuac intech aciz cohuatequitl ipampa inic huel quichihuazque teotlamahuiztiliztli in onpa colegio San Gregorio .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72764,10157,spanish,nahuatl,cien mil,Macuilxiquipualli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72765,10158,spanish,nahuatl,La ciudad vencida,Otlan altepetl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72766,10159,spanish,nahuatl,"Don José del Castillo , alcalde ordinario","Don José del Castillo , alcalde ordinario",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72767,10160,spanish,nahuatl,"6 Calli , 1277 .","VI Calli xihuitl , 1277 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72768,10161,spanish,nahuatl,"Diario agarramos agua para tomar , para la comida .","del diario , del diario tatlakwi para tikoniske para ntokomida .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72769,10162,spanish,nahuatl,Tampoco en el año 7 Ácatl 1447 .,Chicome Acatl xiuitl anotle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72770,10163,spanish,nahuatl,"Partieron para establecerse en Tolpétlac Nepopohualco , donde erigieron un altar de tierra , y al tercer año murió Tecuilama ; luego se asentó Tlazotzin , y allá estuvieron cinco años .","Ualleuaque motlalico Tolpetlac Nepopoualco , motlalmomoztique , ye exiuhtia unca miqui Tecuhyllama ; nima ye yc omotlalia Tlaçotzi , macuilxiuhtique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72771,10164,spanish,nahuatl,"Ya están a punto de partir ; ya toda la gente , hombres , mujeres y niños van a la iglesia . Otra vez habla el sacerdote : ¡ Que les dé buen camino nuestro divino padre ! Que dentro de un año , en este día , nos volvamos a ver , nos saludemos y visitemos al señor que está crucificado en el madero , el que murió por nosotros . ¡ Que Él los bendiga !","Ye yiman hualoanazque ; ye nochtlacatl , tlaca , cihuame ica pipiltzitzintin huiloa teopa . Zan noihqui motlatoltia topixque : ¡ Ma ce cuali otli namechmaquili in Toteotatzin ! Oncuan on ce xihuitl ipan in totazque totlapalozque ihuan ticmotlapalhuizque inintzin cuauhtechmopilquititoc ; topampa omomiquili . Ihuan ma yehuatzin namechmoteochuilhuili . ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72772,10165,spanish,nahuatl,Y aviéndola visto su merced [ tlahtouani ] mandó que fuesen presos los que fueron testigos que fue a Martin Xacobo y a Francisco Ximenez porque no declararon berdad ni donde era la tierra .,Auh yn iquac oyuh conmocaquilti tlatohuani motlanahuatilli yn iquilpilozque yn otesticotique Martin Jacobo Francisco Ximenez amo huel quimelauhque yn tlatolli yn neltiliztli auh yn canin catqui yn intlal zan yehuatl neltiaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72773,10166,spanish,nahuatl,"¿ Habré de erguirme sobre la tierra ? ¿ Cuál es mi destino ? , yo soy menesteroso , mi corazón padece , tú eres apenas mi amigo en la tierra , aquí .","¿ Yeya nonehuaz in tlalticpac ? ¿ Yeya tle in nolhuil ? , zan nitoliniya , tonehua noyollo , tinocniuh in ayaxcan in tlalticpac , ye nican .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72774,10167,spanish,nahuatl,En este año se enseñoreó Cuauhtlatónac como tlatohuani de Colhuacan .,Nican ypan in yn omotlahtocatlalli yn Quauhtlahtonac yn Colhuacan tlahtohuani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72775,10168,spanish,nahuatl,"Plumas de pájaro azul ,","in ixquich in xiuhtotoihuitl ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72776,10169,spanish,nahuatl,MAZORQUITA,KUOUJELOT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72777,10170,spanish,nahuatl,"Luego , el viernes 13 de marzo , partieron de México 50 soldados , cuyo capitán llevaba la comisión de buscar por todas partes a los forzados que habían escapado , y la orden del señor virrey era que si encontrasen a los fugitivos , a menos que se entregaran de paz , si estuvieran rebeldes al punto les disparasen y los matasen con las ballestas y los pistoletes ; llevaban consigo a 300 macehuales flecheros , a quienes habían tomado por el camino para que ayudasen a los soldados a flechar y matar a los forzados fugitivos , pues así lo había ordenado el virrey .","Auh inic niman yn ipan viernes yn ic 13 mani metztli março , nican Mexico onpeuhque oyahque onpohuallonmatlactli soldadostin tiacahuan , ce tlacatl capitán mochiuhtia comissión qui - | | 271 - huicac ynic nohuiyan quintemozque yn ocholloto forçados , yn iuh yatia itlanahuatiltzin tlacatl visurrey intla oquimittaque cholloque , intlacamo çan ihuiyan hualmotemacazque , intla mocuecuetzozque niman ompa tepuztlahuitoltica pistoletetica quinmiminazque quinmictizque ; yhuan caxtolpohualli macehualtin tlaminani quinhuicaque , quimantiquizque ohtlipan in quinpalehuizque soldadostin in quinmiminazque quinmictizque in forçados choloque , ca iuh motlanahuatilli in visurrey .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72778,10171,spanish,nahuatl,Pasó el año y pasé a lo que se llama segundo año de enseñanza .,Opanoc xihuitl ihuan onipano quilhuia ome xihpa nomachtiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72779,10172,spanish,nahuatl,"Unos dicen que si se toma el caldito del frijol negro sin sal , es bueno contra golpes en el estómago .","Seki kijtouaj tenamiki maj se tayi in emolat tein tiltik emolat ijuak amo ya poyek , tenamiki para kemej yon se moijtiestalia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72780,10173,spanish,nahuatl,"De manera que sólo Huehue Tziuhtlacauhqui Yaópol y Chalchiuhtzin arribaron al lugar llamado Citlan , adonde llegó Huehue Tziuhtlacauhqui Yaópol llevando y cargando a su dios llamado Mixcóhuatl .","Auh ça yehuantin yn Huehue Tziuhtlacauhqui Yaopol yhuan yn Chalchiuhtzin yn ompa acica yn itocayocan yn Citlan , ynic yahca Huehue Tziuhtlacauhqui Yaopol quihuicaca quimamatia yn iteouh yn itoca Mixcohuatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72781,10174,spanish,nahuatl,1 kilo de carne de pollo,Ce kilo poyoxnacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72782,10175,spanish,nahuatl,"Artículo 35 . - Son prerrogativas del ciudadano : I . Votar en las elecciones populares ; II . Poder ser votado para todos los cargos de elección popular , y nombrado para cualquier otro empleo o comisión , teniendo las calidades que establezca la ley ; III . Asociarse individual y libremente para tomar parte en forma pacífica en los asuntos políticos del país ; IV . Tomar las armas en el Ejército o Guardia Nacional , para la defensa de la República y de sus instituciones , en los términos que prescriben las leyes ; y V . Ejercer en toda clase de negocios el derecho de petición .","Tlen 35 Tlanahuatihcayotl . Itechpohui tlen altepechaneh : I . Tlaixhuasanis queman tlatequihuetlaliseh ; II . Huelis itoca quiixhuasaniseh ihuicpa quiselis tlanahuatili , ihuan quitocatlaliseh ihuicpa sequinoc tequitl noso tequipanoli , tla quipia nelcuali tlaixnextilistli tlen moihtohua ipan tlahtol tlanahuatili ; III . Huelis monechicos iseltica ihuicpa ica cuali tlatzquis ipan altepetlahtoli tlen itechpohui totlalnantzin ; IV . Quiitzquis tepostli ipan Yaotecayotl noso Anahuac Tlapipialistli , ihuicpa quimanahuis Totlalnantzin ihuan caltlanahuatilmeh , quen moihtohua ipan tlahtol tlanahuatilmeh ; ihuan V . Huelis motlahtlanilis tlen itechpohui ipan nochi tlamantli tlanamacatiloyan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72783,10176,spanish,nahuatl,"Han pasado 45 años desde que , en el año 7 Técpatl , 1564 , murió el señor virrey don Luis de Velasco el Viejo ; entonces se instauró el tributo en México .","Auh yhuan ye onpohualxihuitl ypan macuilxiuitl yn ipan VII Tecpatl xihuitl , 1564 años , yn omomiquilli tlacatl huehue don Luis de Velasco visurrey ; yquac tzin - | | 98 - tic yn tlacallaquilli nican Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72784,10177,spanish,nahuatl,"Han pasado 92 años desde que , en el año 10 Ácatl , 1515 , desapareció y se fue el señor Nezahualpilli , tlatohuani de Acolhuacan Tetzcoco , que gobernó durante 46 años y vivió 54 años .","Auh yhuan ye nauhpohualxihuitl onmatlactli ypan onxihuitl yn ipan X Acatl xihuitl , 1515 años , yn opoliuh ynic çan ya yn tlacatl Neçahualpilli tlahtohuani catca Aculhuacan Tetzcoco , yn tlatocat onpohualxihuitl onchiquacen ; auh ynic mocenpohua yn ixquichcauh nen tlalticpac ynic tlacat ye onpohualxiuhtica onmatlactica ypan nauhxiuhtica ynic çan polihuico ynic çan ya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72785,10178,spanish,nahuatl,regresaba .,uala .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72786,10179,spanish,nahuatl,"Por ser todavía muy niño , a Cohuazacatzin no lo ataviaron con las insignias señoriales ; pero a la señora Tlacocihuatzin , que era la madre de Cohuazacatzin , sí la ataviaron señorialmente : le pusieron el tocado señorial y el xiuhhuitzolli , y le dieron las demás insignias distintivas del señorío .","Auh in yehuatl yn Cohuaçacatzin ca occenca piltzintli yn iquac , ayamo yehuatl quichichiuhque ; çan yehuatl quichichiuhque yn cihuapilli yn inantzin yn Cohuaçacatzin , ytoca yn cihuapilli Tlacocihuatzin , contlallilique yn teuhctzontli yhuan yn xihuitzolli yhuan yn ixquichtlamantli tlahtocayotl conmamacaque yn cihuapilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72787,10180,spanish,nahuatl,"47 . O si tú no fueras llamada , si a otra persona se le habla y no quiere con rapidez ponerse de pie , y si acaso no quiere escuchar , no quiere hacer lo que se le ha dicho , lo que se le ha ordenado , luego con prontitud te pondrás de pie , escucharás la palabra , harás aquello que debería de hacer la otra persona . Porque en verdad es mejor que así seas amada , si así haces esto .","47 . Intlanozo ahmo tehuatl tinotzaloz , intla occe tlacatl notzalo , in ahmo yciuhca moquetzaznequi , in acazomoquicaquiznequi , ahmo quichihuaznequi in tleyn ilhuilo , in tleyn tequiuhtilo , niman tehuatl timoquetztehuaz , ticcaquiz in tlahtolli , ticchihuaz in tleyn quichihuazquia in occe tlacatl . Ca nelli tlapanahuiya inic titlazotlaloz intla yuh ticchihuazyn .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72788,10181,spanish,nahuatl,Dixo este testigo que lo que sabe deste pleito sobre las casas es que vido que labró y edificó Pedro Nali y que la piedra adobes y madera hera de su muger Ana Xoco porque la susodicha tenia unas casas en Macpalxochititlan .,Auh yn testigo ynic otlananquili quitohua ca nicmelahua y notlatol in ipanpa calli ynic neteilhuilo axcan yn oquicuitlacoyonique ca huel yehuatl ymatica conquetz yn Pedro Nanalli auh yn tetl yn quahuitl yn yaxca yn cihuatzintli Anan Xoco yn ical honpa mancan yn Macpalxochititlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72789,10182,spanish,nahuatl,¿ Qué ya comiste ?, ¿ TLE YOTITLACUA ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72790,10183,spanish,nahuatl,la puso en la boca .,kikamatlali .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72791,10184,spanish,nahuatl,"un semillita de ajonjolí ,","ce acocoltzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72792,10185,spanish,nahuatl,"En efigie se quemó a 19 españoles y a una señora , cuyos huesos estaban en una caja de madera , a 20 en total .","Auh colotin tlachichihualtin matlactin chiuhcnahui castilteca , ce señora ycmatlactli , yc on ce quauhtanaco tentia yyomiyo , yccentecpantli tlatlaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72793,10186,spanish,nahuatl,Después empezó a secarse todo,Teipa san uajki nochi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72794,10187,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72795,10188,spanish,nahuatl,ir donde la fiesta .,tlaixpiya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72796,10189,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xiuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72797,10190,spanish,nahuatl,— ¿ A dónde fue mi tio ?,— kani wilak notio .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72798,10191,spanish,nahuatl,"El furor , las disputas sean olvidadas , desaparezcan en buena hora sobre la tierra .","Cualanyotl , cocolotl , ma zo ilcahui , ma zo pupulihui , yeccan tlalticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72799,10192,spanish,nahuatl,“ Y todavía vas a regresar,Uan noja tiualati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72800,10193,spanish,nahuatl,Aquí voy a ponerte en casa,Nican nimitzcaltaliti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72801,10194,spanish,nahuatl,"Esta relación la recogió y la dispuso Domingo de San Antón Chimalpáhin , natural de Amaquemecan .",Ynin tenonotzaliztlatolli oquitecpan oquicenquixti yn Domingo de Sant Antón Chimalpahin Amaquemecan chane .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72802,10195,spanish,nahuatl,continuamente está lloviendo,seyajtok uetstok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72803,10196,spanish,nahuatl,". Y los jefes de los traficantes que iban guiando eran compradores de gente , los que bañaban para el sacrificio ; su mercancía eran esclavos , ya sea mujeres , ya sea niños varones : allá los vendían .",. Auh in yeuantin teyacanque puchtecatlahtoque tealtianime tecouanime intiamic catca tlatlahcotli azo ciuatl anozo oquichpiltontli in ompa quim on namacaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72804,10197,spanish,nahuatl,La llamamos Silvia .,Otic cuitiaya Silvia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72805,10198,spanish,nahuatl,"Tuvo lugar esta batalla en la llanura llamada la Vega Real , a principios de abril del dicho año de 1495 .","Auh oncan mochiuh yn necalliliztli yn ipan yxtlahuatl yn quitohua quitenehua la Vega Real , yn ipan ypeuhyan metztli abril yn ipan in xihuitl omoteneuh 95 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72806,10199,spanish,nahuatl,"1 Técpatl , 1116 .","24r I Tecpatl xihuitl , 1116 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72807,10200,spanish,nahuatl,"Quien miente mucho , no es estimado .",Aquin huel ¡ ztlacatini amo yequitalo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72808,10201,spanish,nahuatl,". Era en este tiempo cuando se ponía en movimiento general todo el contorno , mucho se concentraba en México en la fiesta que salía cada año : era cuando exhibían sus galardones y , en fin de cuentas , cuando se reunían aquí los señores que gobernaban las ciudades .",. Yeh icuac ual cemolinia in cematonauac ual mocehmacia in nican Mexico in ilhuitl qui ual quiztiaya ce xiutica in qui ual mattiuia auh ye ixquich in omocemaáco tlahtoque in quipachoua altepetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72809,10202,spanish,nahuatl,tres hombres le acometieron dejándolo tirado herido de muertede su cuerpo brotaba la sangre creyó ver a la tierra de la cual también brotaban ríos vio a lo lejos los templos derruidos de tláloc y huitzilopochtli ya nada era igual antes de dormir eternamente antes de que en sus ojos se hiciera la noche para siempre todavía se le vio una sonrisa como de niño ahora acompañaría al sol iría a la casa del sol acompañaría a su amigo mixcolotzin en cuatro años serían dos colibríes,yei tlacah oquipehualtihquch oquimayahuihqueh ye tlacohcollicenca oezquizaya oquinemili quimotztilihtaya in tialtzintli in itechtzinco no quizaya in atl zan huehcatica oquimihtac in tlaloc ihuan huitzilopochtli inteocalhuan in ye xitinqueh ayocmitla iuhcatic axcan ye cemihcac cochizquiani axcan ye ipan ahcizquiani in cemihcac tlayohualli oc itech onez in ixhuetzquiliztli yuhquin conetl axacan yez itloctzinco in tonatiuh yaz in tonatiuh ichan quihuicaz in iicniuh mixcolotzin nahui xihuitl ipan ye ome huitzitzilin yezqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72810,10203,spanish,nahuatl,"María , la vendedora de atole , les iba gritando muchas cosas , y no se podrán repetir aquí todas las injurias y ofensas con que los reñía y denostaba , al fin mujer ; pero no era solamente la mujer , porque también su yerno se mostraba inconforme .","Auh in yehuatl omoteneuh María xucoatolnamacac cenca quintzatzatzillitihuia , amo huel mihtoz motenehuaz yn ixquich acualli ayectli tencuicuitlatlahtolli yc quimahuatihuia , cenca quinmahuizpollotihuia , ca nel cihuatl ; auh amo çan icel ynin cihuatl , yhuan ymon yn moteylhuique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72811,10204,spanish,nahuatl,Ya no es así ya no es así como antes asi les enseñaban .,yakmo ohkion yakmo ohkion keme antigua okin maetiyaya ' .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72812,10205,spanish,nahuatl,En veynte e quatro dias del mes de mayo de mil e quinientos y sesenta y quatro años . Nos los alcaldes don Antonio de Santa Maria e don Martin de San Joan que tenemos cargo de la justicia desta ciudad de Mexico [ Tenochtitlan ] por su magestad parescieron ante nos unos yndios del barrio [ Tlaxilacalli ] de Tlachcuititlan .,Axcan ipa cemiluitl miercores XX4 dias del mes de mayo de 1564 años yn teuantin alcaldes don Antonio de Santa Maria don Martin de San Juan justicia tictocuitlauian y nica ciudad de Mexico Tenochtitlan nican tixpa onuallaque ompa chaneque San Pablo tlaxillacalpa Tlachcuititla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72813,10206,spanish,nahuatl,"En el año 2 Ácatl 1351 el tlatoani se trasladó a Tlatelolco , y entonces se dejó de servir y llevar comida a Azcapotzalco .","Auh y ye yc ualmiquani Omaca xiuitl ynic omotlalico Tlatilulco , ye yquac oncoto yn tetlamamacaya tlacacallaquiaya Azcapotzalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72814,10207,spanish,nahuatl,allí le ganó .,noponi kitlanki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72815,10208,spanish,nahuatl,"¡ Vive en paz , pasa la vida en calma !","¡ Nemi zan ihuiyan , zan icemelia !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72816,10209,spanish,nahuatl,La acamaya vomitó vomitó,Akamaya ya misotlak,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72817,10210,spanish,nahuatl,". Y los que han de ir por primera vez , los muchachones , aún no cargan cosa alguna , sino ahora puramente los instrumentos para beber ; van cargando las cucharas de concha de tortuga .",". Auh in quin ihopa yazque in telpuchtepitoton aya tle quimamaltia zan oc yeuatl in atliualoni , quimamaltia in ayotectli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72818,10211,spanish,nahuatl,"Por su parte , los españoles , al borde de los caminos , están requisando a las gentes . Buscan oro . Nada les importan los jades , las plumas de quetzal y las turquesas .","Auh in izquican antica tetlatlazaltiaya in españoles in teucuitlatl qujtemoa . Amo tle ipan quitta , in chalchihuitl , in quetzalli yoan in xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72819,10212,spanish,nahuatl,"— Diga en el idioma que hablamos , qué toman .",— mitalwi kemen titlato ' a tlenon timitia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72820,10213,spanish,nahuatl,"El tomatillo se come , se hierve como la hierbamora .","In chiauakilit se kikua , se kimana kemej tomakilit uan se kikua ya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72821,10214,spanish,nahuatl,no estaba .,axakak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72822,10215,spanish,nahuatl,"En aquella misma hora bienaventurada en que nació Dios nuestro señor se hizo gran fiesta en el cielo , y todos los ángeles vinieron a reverenciarlo y adorarlo y a reconocerlo como su rey y señor y como reparador de los tronos que habían quebrantado los ángeles malos y perversos , pues eso fue lo que hicieron , cuando cayeron y fueron arrojados desde el cielo .","Yn iquac on , in çan ye inmah yn tlacemicnopilhuilizcahuipan yn ipan yn omotlacatilitzino yn totecuiyo Dios omochiuh hueilhuitl yn ompa ylhuicac , yhuan yn ixquichtin yn angelosme hualmohuicaque quimotlatlauhtilico quimoteotitzinoco yhuan quimiximachilico ynic yntlahtocatzin yhuan intecuiyotzin yhuan yntlahtocapetlaycpaltlachichiuhcatzin yn quihualtlatlapantehuaque yn aqualtin yn tlahueliloque angelosme , yn iuh quihualchiuhtehuaque , ynic hualhuetzque ynic hualtlaçalloque ylhuicac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72823,10216,spanish,nahuatl,"Adentro de las principales iglesias de México brotaba el agua , como en Santo Domingo , adonde ya no se podía entrar ni se decía allí misa , porque , como podría decirse , la nave de la iglesia estaba medio llena de agua ; por eso sacaron el Santísimo Sacramento , y se decía la misa en el claustro .","Auh yn nican Mexico yn izquitetl huehuey teopancalli yhtic , yn Sancto Domingo cenca mollonia meyaya , cenca tentimoma yn ihtic atl ; aocac | | 54 huell oncallaquia yhuan aocmo huel missa oncan mochihuaya , ypampa huel yuh mitoz ca ça tlacacitimania yn atl ytlacapan yn teocalli ; yc quimoquixtilique in Sanctíssimo Sacramento , auh ça oncan claustro yn mochihuaya missa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72824,10217,spanish,nahuatl,"Sólo dos años pudieron ver los panohuayantlacas a Atonaltzin Chichimecateuctli , como luego se verá .","Auh ça onxihuitl yn quitztacico yn Panohuayan tlaca yn Atonaltzin yn Chichimecateuhctli , yn iuh niman ye onneciz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72825,10218,spanish,nahuatl,"Luego le siguió el xochimilca , y lo guiaba CuauhquilaztlI .","Nima ye quiualtoquili xochmilcatl , ualteyaca Quauhquilaztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72826,10219,spanish,nahuatl,Después de la cena vamos a dar una vuelta por el centro de la ciudad . ¿ Qué le parece ?,Zatepan ye otonyohualtlacualcencahqueh tiazqueh tontlamalacachotihueh ca in nepantla hueyaltepetl . ¿ Quentimotilia ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72827,10220,spanish,nahuatl,"El domingo 27 de enero de 1613 bautizaron a la hija primogénita del señor don Diego Fernández de Córdoba , marqués de Guadalcázar y virrey de la Nueva España ; le pusieron al bautizarla el nombre de doña Mariana Manuela , y fue su padrino un padre muy santo llamado fray Pedro Lázaro , religioso de San Francisco .","Axcan domingo yn ic 27 mani metztli henero de 1613 años , ihcuac oquicuaatequique yn iyacapa yn ipiltzin tlahtohuani don Diego Fernández de Córdova marqués de Guadalcázar visurrey de la Nueva España ; quitocayotique ynic mocuaatequi ypiltzin ytoca mochiuh doña Mariana Manuel , auh yn ipadrino mochiuh ce tottatzin huel sancto ytoca fray Pedro Lázaro teopixqui San Francisco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72828,10221,spanish,nahuatl,"Este tuvo un hijo llamado Salvador de San Fabián ; éste , por su parte , fue el padre de Miguel de San Fabián , el cual murió el domingo 30 de junio de 1613 .","Ynin oquichiuh ce ypiltzin ytoca Servador de San Fabiá ; ynin oquichiuhtia ytoca Miguel de San Fabiá , ynin omomiquilico domingotica ypan yc 30 mani ytlamian metztli junio de 1613 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72829,10222,spanish,nahuatl,"El martes 5 de octubre de 1593 entré a servir en la iglesia y casa de mi querido padre el señor San Antonio abad , aquí en Xoloco , yo Domingo de San Antón Muñón Chimalpáhin , natural de Tzacualtitlan Tenanco Amaquemecan Chalco .","Yn ipan axcan a 5 de octobre de 1593 años ypan martes , yn onicallac yteopanchantzinco notlaçottatzin señor Sant Antonio abbad yn nican Xolloco nehuatl Domingo de Sant Antón Muñón Chimalpahin , ompa nochan Tzaqualtitlan Tenanco Amaquemecan Chalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72830,10223,spanish,nahuatl,"El lunes 30 de enero de 1612 , por la tarde , se hizo en Santo Domingo una procesión con disciplinas por don fray García Guerra , arzobispo y virrey , que estaba muy enfermo y en peligro de muerte , pues lo aquejaba una postema que tenía en el costado ; por lo dicho se hizo la procesión , se sacó en procesión la imagen de Cristo muerto , la que suelen bajar y sepultar cada viernes santo .","Axcan lunes yc 30 mani metztli henero de 1612 años , yhcuac oncan Sancto Domingo teotlac otlayahualoloc , ypampatzinco nemecahuitecoc in teoyotica tlahtohuani don fray García Guerra arçobispo visurrey ynic cenca mococotzinoticatca momiquiliznequi , yn quimococolhuia postema ytzcaltzinco motlalli ; auh yn omoteneuh yc tlayahualoloc , yehuatzin oquimotlayahuallochtilique quimoquixtilique yn Christo ymiquiliztzin , in quimotemohuilitihui yn quimotoquilitihui mochipa ypan viernes sancto .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72831,10224,spanish,nahuatl,"En este año fue nombrado gobernador el señor don Juan Bautista , natural de Malinalco , y fueron nombrados alcaldes don Antonio Valeriano el Joven , nieto del difunto don Antonio Valeriano el Viejo que era natural de Azcapotzalco , y don Miguel Huetzin , natural de Acatlan , ambos alcaldes de San Juan Moyotlan Tenochtitlan , así como don Melchor , vecino de San Pablo .","Yn ipan in xihuitl omoteneuh yehuatl governador yn tlacatl don Juan Baptista Malinalco ychan , auh alcaldes çan ya yehuatl yn telpochtli don Antonio Valleriano yn ixhuiuhtzin huehue don Antonio Valleriano catca Azcapotzalco ychantzinco yhuan don Miguel Huetzin Acatla chane , alcaldesme Sant Juan Moyotlan Tenochtitlan , yhuan don Melchior San Pablo chane .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72832,10225,spanish,nahuatl,Lo cuece . Aparte cuece el maíz en que lo ha de dar a la gente . Solamente en la superficie ponía un poquito del cuerpo ;,Quipauaci noncuan quipauaci in tlaolli in ipan quitemacaya : zan ixco quitlatlaliaya achiton ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72833,10226,spanish,nahuatl,"Quiere una casa para donde van a comer los compadres para hacer la comida , todo pero donde quiere casarse el muchacho no hay casa no ya hizo casa para que se case .",— pero onkate ičkame .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72834,10227,spanish,nahuatl,"Hoy no comeremos carne , sino un asado preparado de ingredientes vegetales , cereales y huevos .","Axcan amo titlanacacuazqueh tlamo ica quiquilit , izquitl ihuan totoltemeh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72835,10228,spanish,nahuatl,el vende,tlanamaca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72836,10229,spanish,nahuatl,venderías,titlanamacazquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72837,10230,spanish,nahuatl,"Y el día 31 de diciembre comenzó a caer el agua en la pila del mercado ; entonces se estrenó la pila de agua que está en el mercado , y la obra duró seis años .","Auh yn ipan metztli yn ic XXXI mani deciembre yn huetzico atl tianquizco acaxic ; yquac mochalli yn acaxitl yn tianquizco mani , chiquacenxiuhtica yecahuico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72838,10231,spanish,nahuatl,"Tal vez un huasteco , tal vez un vecino , tiene su nariguera , su nariz perforada , su flecha en la cara , su cuerpo tatuado con navajillas de obsidiana . Así se preparaba el carbón , al irse raspando , al irlo labrando .","In azo cuextecatl , azo teohueyo , yacahuicole , yacaco yanqui , ixtlamihua , motlaquicuilo , itzcoautica . Niman yoh motlatlalia in teculli , inic moxixima , ynic motlatlamachia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72839,10232,spanish,nahuatl,"Entonces murió el sacerdote que custodiaba a Huitzilopochtli , a quien preguntaron dónde estaban los atavíos del dios ; y junto con él murió también el sacerdote TotectlamacazquI .","Ye unca mic yn teua yn quipiaya Uitzilopoch , yn quitemoliaya yn canpa onoc ytlatqui tlacatecolotl , ynehuan Totectlamacazqui tlenamacac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72840,10233,spanish,nahuatl,Después a las arrieras ellos las andan buscando,Teipa nopa tsikame inijuanti nemij kintemouaj,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72841,10234,spanish,nahuatl,"¿ tuvo miedo ? En presencia de Ella , se inclinó con humildad y reverencia , la saludó , le dijo :","¿ momauhtih ? lixpàntzinco mopechteccac , quimotlapalhuih , quimolhuilih :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72842,10235,spanish,nahuatl,hablamos con las autoridades de la localidad quienes escucharon con beneplácito nuestra propuesta e inclusive se señaló una fecha tentativa para llevar a cabo la reunión,otiquinnonotzqueh in altepetecpancaltlacah in otechmocaquitihqueh tenohnotzcatica ihuan omotlatzontequili quemman tlein tonalli mochihuazquia in totlacanechicoliz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72843,10236,spanish,nahuatl,"1 Acatl , 1311 .","I Acatl xihuitl , 1311 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72844,10237,spanish,nahuatl,"Por aquí no lo siembran mucho , lo cultivan más los cuetzaltecos .","Nikauín amo semi kitokaj , semi kitokaj kuesaltekamej .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72845,10238,spanish,nahuatl,"35 . Y si alguien habla contigo , no estarás haciendo dibujos en la tierra , no estarás jugando con algo , no estarás golpeándote los pies , no estarás meneándolos , no estarás estregándolos , no estaras mordizqueando tu vestidura , no estarás escupiendo , no mirarás a una y a otra parte , no te levantarás con precipitación , tampoco estarás recostado , tampoco estarás rascándote .","35 . Auh intla aca mitzmononochiliz ahmo titlalihcuilotiez , ahmo itla tiemahuiltitiez , ahmo timocxitlatlahuitectiez , ahmo timocxitlatlahuitzoties , ahmo timocximamatilotiez , ahmo motilma tictlatlanquaquatiez , ahmo tichichichatiez , ahmo ahuic campa titlachiaz , ahmo timoquetztehuaz , ahmo no timotlazticaz , ahmo no timotatacaticaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72846,10239,spanish,nahuatl,"Pero ahora , pero ahora nosotros estaremos aquí .",Pero nama pero nama tojuanti tiitstose nikani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72847,10240,spanish,nahuatl,"El domingo 3 de mayo de 1609 , en la ciudad de los Ángeles Cuetlaxcohuapan fue consagrado y se le dio a don Juan de Cervantes el gobierno espiritual para que fuera obispo de Oaxaca , y , en cuanto se le entregó el gobierno , partió para Oaxaca ; este obispo nació en México , era criollo de aquí , descendiente de conquistadores .","Axcan domingo yc 3 mani metztli mayo de 1609 años , yquac teochihualoc ompa macoc yn ipan altepetl de los Ángeles Cuitlaxcohuapan yn teoyotica ytlahtocayo yn don Juan de Cervantes , obispo Huaxacac mochiuhtzino , yn oiuh macoc teoyotica ytlahtocayo yc niman oncan mohuicac ynic mohuetzitito Huaxacac ; ynin obispo nican tlacat Mexico , nican tepiltzin , yntech quiça yn conquistadoresme .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72848,10241,spanish,nahuatl,"Las abejas , insuperables trabajadores entre los insectos , compiten con ellas .",In yoyolimeh motequiahcoquixtia intzalan zazayoltin ihuan quin cempanahuia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72849,10242,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72850,10243,spanish,nahuatl,El está repitiendo su lección .,Yehua quiocpahuihtica itlamachtil .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72851,10244,spanish,nahuatl,Hace frío y así vino a iluminar el sol .,Tlaseseya uajkino tlaminako tonati,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72852,10245,spanish,nahuatl,"Como regalaste a tus otros hijos cosas muy buenas ,","Como quemeh cequi cuahcuali mopilhuan tiquintayocoli ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72853,10246,spanish,nahuatl,"6 Tochtli , 1186 .","VI Tochtli xihuitl , 1186 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72854,10247,spanish,nahuatl,"He aquí lo que tomáis y lo que percibís : Tengo la intención de poner mis ojos en el rostro , en la cabeza del maravilloso Huitzilopochtli :",Ca izcatqui anquimanilia anquimocuilia : ca ixco icpac nontlachiaznequi in tetzauitl in Huitzilopochtli :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72855,10248,spanish,nahuatl,"Una es la que del Iztactépetl llega a Amaquemecan y , pasando por Ayapanco , va a encontrarse y reunirse con la que sale por Tepopolla ; esta última baja del Popocatépetl , y la llaman corriente espantosa porque siempre se precipita en forma espantosa durante la época de lluvias , se junta en los caseríos de Amaquemecan y va a salir al dicho Tepopolla .","Yn itech Yztactepetl huiz Amaquemecan , hualquiça oncan Ayapanco , hualmonamiqui ynic ça cettitihuiz Tepopolla hualquiça ; yhuan ce Popocatepetl ytech hualtemo yn atl , quitocayotia tetzauhatl ypampa y mochipa tetzahuatiuh yc quiça , ynin çan xopantla yn hualmoyacatia , oncan hualtenepanohua y calla Amaquemecan , ynic moch oncan hualquiça omoteneuh Tepopolla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72856,10249,spanish,nahuatl,"por esto se muestra arrogante , se apodera de los plumajes de quetzal , de las frías turquesas se adueña .","ycan ye mahuiztia , quinamoya y quetzal , y patzaconxiuhquiyamoya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72857,10250,spanish,nahuatl,También le dicen torojet .,No kiluiaj torojet .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72858,10251,spanish,nahuatl,"Al día siguiente , el lunes 4 de octubre , fiesta de San Francisco , se exhibió una águila que habían hecho los tlacuilos , los cuales representaron un nopal , encima del cual estaba parada el águila , y sobre ésta , como a caballo , iba montado nuestro padre San Francisco ; pusieron la representación en el atrio , al pie de la cruz , y fue muy admirada , y el predicador fray Jerónimo de Zárate se refirió en el sermón al hecho de que San Francisco estuviera montado sobre el águila .","Auh in imoztlayoc lunes yn ipan ylhuitzin catca Sant Francisco , a 4 de octubre , yquac nez yn quauhtli quichiuhque tlacuilloque , tenochtli quichiuhque ycpac ycaca quauhtli , auh in totatzin San Francisco ypan mehuiltitica , yuhquinma ycavallo ypan moyetztica ; ythualco cruz ytzintla yn quiquetzque , cenca mahuiçolloc , yhuan ypan mehuiltitica yn Sant Francisco , huell ipan tlahto fray Jerónimo de Çárate temachtiani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72859,10252,spanish,nahuatl,"“ Ah , bueno .","Ah , bueno .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72860,10253,spanish,nahuatl,Testigo Martín Jacobo casado del tlaxcilacalli de San Martín Atezcapan hizo juramento mediante dios nuestro señor y la Virgen Santa María y la señal de la Santa Cruz . Allí le fue impuesta pena para que diga la verdad de lo que le sea preguntado y si digiese la verdad dios le premiará y si no será castigado en el infierno . Y él así dijo que dirá la verdad .,Testigo Martin Jacobo namique ytlaxilacaltia San Martin Atezcapan macoc juramento ypaltzinco yn totecuyo dios yhuan yn cihuapilli Sancta Maria yhuan yn imachiyo Sancta Cruz oncan tlatlacoltiloc ynic melahuac quitoz yn tleyn tlatlaniloz yn tlamelahuac quitoz yquimotlaocoliliz yn dios yn tlacamo mictlan quitzacuctiaz . Auh yn yehuatl yuh quito ynic melahuac quitoz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72861,10254,spanish,nahuatl,El cuarto es bastante grande . No me gustan los cuartos chicos . Necesito espacio para moverme . ¿ Qué tanto es la renta mensual ?,In calxelolli hueyi . Amo niquincualita in tzitziquitzitzin calxexeloltin . Notechmonequi hueyi calxelolli campa cualli noliniz . ¿ Quexquich ce metzpa quitlani ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72862,10255,spanish,nahuatl,vivirá aquí en la tierra .,ye nican in tlalticpac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72863,10256,spanish,nahuatl,½ kilo de arroz,Tlahco kilo arroz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72864,10257,spanish,nahuatl,"Todos los religiosos , frailes y monjas , que hay en México andaban preocupados por sus iglesias y por sus casas o monasterios , porque todas estaban inundadas , y adentro brotaba el agua .","Auh in yehuatzitzin yn ixquichtintzitzin teopixque fraylestin yhuan no yehuantzitzin yn ixquichtintzitzin cihuateopixque in monjastin yn Mexico monoltitoque , mochtintzitzin | | 57 motequipachotzinoque yn ipampa teopan yhuan nica yn incaltzin in monasterios , ynic cenca ye nohuian ye apachihuia , yhtic molon yn atl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72865,10258,spanish,nahuatl,"7 Calli , 1421 .","VII Calli xihuitl , 1421 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72866,10259,spanish,nahuatl,"Artículo 132 . - Los fuertes , los cuarteles , almacenes de depósito y demás bienes inmuebles destinados por el Gobierno de la Unión al servicio público o al uso común , estarán sujetos a la jurisdicción de los Poderes Federales en los términos que establezca la ley que expedirá el Congreso de la Unión ; mas para que lo estén igualmente los que en lo sucesivo adquiera dentro del territorio de algún Estado , será necesario el consentimiento de la legislatura respectiva .","Tlen 132 Tlanahauticayotl . In chicahuac calmeh , in nechicolcalmeh , in cuescomalmeh ihuan sequinoc tlamantli axtlachihuali tlapialmeh tlen quiixtlaltos Tlanahuaticayotl tlen Sennechicolistli tlen tlapalehuis ipan altepechantli , quicuilis tlanahuatili tlen Chicahualmeh Sentlanahuatilmeh quen moixtlalis ipan tlanahuatili tlen quiixnextis Tlahtocan tlen Sennechicolistli ; tlen teipan tlacohuas ipan mexicatl tlaltipactli tlen se Tlaltlanahuatili , monequis maquicualmati tlanahuatil tequichihuani tlen itechpohui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72867,10260,spanish,nahuatl,Su canto de enojo . Canta enojado .,itlavelcuic tlavelcuica,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72868,10261,spanish,nahuatl,"En este mismo año , a los tantos días del dicho mes de octubre , llegó de la China la noticia , se supo que los españoles habían conquistado la provincia llamada de Las Molucas , la cual ahora pertenece a nuestro señor el rey don Felipe III que está en España ; se supo asimismo que los cristianos capturaron al rey que gobernaba en Las Molucas .","Auh çanno ypan in yn izquilhuitia omoteneuh metztli octubre , yquac ohualla tlahtolli in la China omachiztico ye oquitlanque in españolesme yn altepetl yn oncan ytocayocan Maluco , ye ytechtzinco ponhui in yehuatzin tohueytlahtocauh rey don Felipe Tercero yn ompa España moyetztica ; yhuan yuh machiztico yn oncan tlahtocatia Maluco yn rey mochiuhticatca cacique in christianosme .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72869,10262,spanish,nahuatl,"En este año se enseñorearon como tlatoque de Amaquemecan Ayocuantzin Chichimecateuctli y Cohuazacatzin , si bien fue a la madre de éste a quien se entregó el señorío .","Nican ypan in yn motlahtocatlallique yn Aoquantzin Chichimecateuhctli yhuan Cohuaçacatzin , macihui y çan oc yehuatl yn inantzin cihuatlahtocamacoc , yn Amaquemecan tlahtoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72870,10263,spanish,nahuatl,"Como segundo alcalde se nombró por primera vez a don Antonio Valeriano el Joven , vecino de San Juan Moyotlan , el cual era nieto de don Antonio Valeriano el Viejo .","Yn icome motlalli alcalde quin iyopa yehuatl yn don Antonio Valeriano telpochtli Sant Juan | | 64 Moyotlan chane , ynin yxhuiuhtzin yn huehue don Antonio Valeriano .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72871,10264,spanish,nahuatl,"El día 3 del dicho mes de septiembre de 1607 , se empezó a repicar en todas las iglesias de México ; bajo pena de una especie de excomunión se ordenó que se tocaran las campanas , porque la situación era muy triste y espantosa .","Auh yn ipan axcan yn ic 3 mani metztli omoteneuh setiembre de 1607 años , yquac nohuian opeuh yn izquican teopan Mexico ye tlatzillinilo ; iuhqui descumunió yc motlalia ynic tlatziliniloya , cenca tetlaocolti yhuan temauhti teyçahui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72872,10265,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72873,10266,spanish,nahuatl,"Y como él no tiene necesidad de nada , en nuestro Señor se halla ... .","Auh yn itechpa in yuhqui yn atle . . . y neconi , yuhqui huiconi yn totlahtocauh yn . . . .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72874,10267,spanish,nahuatl,"Ya ha llegado , ya se yergue el cantor .","In o ya hual acic , on ya moquetza in cuicanitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72875,10268,spanish,nahuatl,"Ya que Pedro Hernandez , su esposa Maria y su cuñado la venden ¿ Acaso presisamente es de ellos , es su bien ? Luego respondieron los tlaxilacalleque , dijeron : Respondemos precisamente es bien de ellos , a nadie se la pretende , en verdad de su voluntad la venden .",Ynic ye quinamaca yn iehuantin Pedro Hernandez yhuan ynamic Maria Barbola yhuan itex Juan Perez cuix huel yn axcan yn tlatqui niman otlananquilique yn tlaxilacaleque oquitoque ca huel melaoac ynic titlananquilia ca ymaxca ca yntlatqui ca ayac ma aca quitlailehuia ca nel yn tlanequiliztica ynic quinamaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72876,10269,spanish,nahuatl,"He aquí los nombres de los cuatro teomamaque que venían cargando a Huitzilopochtli : el primer señor se llamaba Cuauhcóhuatl ; el segundo , Apanécatl ; el tercero , Tezcacohuácatl ; y la cuarta , Chimalma .","Auh yzca yntoca yn omoteneuhque nahuintin teomamaque yn quihualmamaque Huitzillopochtli : yn icce tlacatl ytoca Quauhcohuatl , yn icome ytoca Apanecatl , yn ic - ey ytoca Tezcacohuacatl , yn icnahui ytoca Chimalma .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72877,10270,spanish,nahuatl,"Los amaquemecas chalcas que fueron a refugiarse en Amomolocco pensaban que los demás amaquemecas chalcas les harían la guerra , que irían hasta Amomolocco para combatirlos .","Auh in yehuantin yn amaquemeque yn chalca yn momaquixtito yn onpa yn Amomollocco yn iuh momatque ye quinyaotlatalhuia yn amaquemeque yn chalca , ompa ye quinpehuatihui yn onpa cate yn Amomollocco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72878,10271,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72879,10272,spanish,nahuatl,"¡ No lo escondas ,","¡ Amo xictati ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72880,10273,spanish,nahuatl,"También sirve contra el empacho . Se frie junto con xalcuite negro , xalcuite blanco , tsonteposillac , mozote de monte , todo va junto . Y se le pone al niño en la pancita , cuando tiene empacho .","No kualtia para nexuitil , se kitsoyonia iuan tiltikxalkuouit uan istakxalkuouit , tsonteposijyakxiuit , kuoujmosot , seko saj uan kemaj se kininpoxtalilia ya in pilimej .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72881,10274,spanish,nahuatl,Por eso siempre se gasta algo con ellos,Ipampa inon nochipa itla mocohuiliah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72882,10275,spanish,nahuatl,Se vende en Cuetzalan .,In monamaka ompa ne Kuesalan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72883,10276,spanish,nahuatl,“ Se ha manifestado hablando nuestro señor el dios . ” Y luego con un solo dedo toman tierra para llevarla a la boca . Y eso mismo hace el que celebra la fiesta .,Omonauatili in tlacatl totecuio . . . ! ” Zaz ce imapil ic on tlalcuaya . Auh in yehuatl ilhuichiuaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72884,10277,spanish,nahuatl,". y cintas de oro para la frente y collares de dijes de oro , hechos en forma de dientes , y collares de petatillo de oro y collares de oro con figuras de frutas , hechos a fundición , y collares delgados de oro .",. iuan teocuitlaixcuamatl iuan teocuitlatlancozcatl iuan teocuitlacozcapetlatl iuan xocotic teocuitlatlapitzalcozcatl iuan pitzauac teocuitlacozcatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72885,10278,spanish,nahuatl, Cantos guerreros,Yaocuicatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72886,10279,spanish,nahuatl,por alguna parte,Cana,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72887,10280,spanish,nahuatl,"¿ Quiénes son ? Yo salgo a su encuentro , ¿ dónde los busco ? , en el lugar de los atables , aquí mismo .","¿ Catlique ? In nicquicnamiqui , ¿ canin quintemohua ? quen on huehuetitlan , ya nican ah .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72888,10281,spanish,nahuatl,La noche se acerca .,Ye huitz yohualli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72889,10282,spanish,nahuatl,solo les dan sus hojas a los puerquitos .,solo kininmaka in pitsotsitsin inixiujyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72890,10283,spanish,nahuatl,Se murió el Sr . Martínez .,Tlacapa Martínez omicuac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72891,10284,spanish,nahuatl,"En este año , en verdad , pereció la ciudad de los toltecas , cuando éstos comenzaron a abandonarla para dispersarse e irse por diversos lugares , donde muchos de ellos murieron y otros fundaron ciudades , como lo hicieron los chololtecas , que eran una parcialidad de los toltecas .","Nican ypan in y huel polihuico yn Tullam tlaca ymaltepeuh , yhcuac yn peuh y ye quihualcauhtimani yn imaltepeuh yn tulteca ynic momoyahuaque ynic nohuiampa yahyaque , ompa mimiquito , yhuan cequi maltepetlallito yn iuh quichiuhque chololteca , ca ynxeliuhcayohuan yn tulteca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72892,10285,spanish,nahuatl,mexicano ” .,mexikano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72893,10286,spanish,nahuatl,"En tanto dure el Universo , jamás perecerá la fama y la gloria de MéxicoTenochtitlan .","In quexquichcauh maniz in cemanahuatl , aic ixpolihuiz in inteyo in itauhca in MexicoTenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72894,10287,spanish,nahuatl,A él le gusta mucho cultivar árboles .,Teyehuatzin cemi quimocuali tilia cuahtocoz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72895,10288,spanish,nahuatl,"¿ Cuánto se va a pagar ? , preguntaron mis padres .","Omotlatlanique notatzitzihuan , ¿ Quexquich titlaxtlahuazque ? ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72896,10289,spanish,nahuatl,"Si te das prisa , no perderás el tren .","Tla ti icihuiz , amo mitzcahtehuaz in calmimilolli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72897,10290,spanish,nahuatl,XI Lo honceno declaro que tengo otro pedazo de solar [ tlalmantli ] que tiene de ancho tres brazas y media y de largo tiene 6 brazas lo qual compré con un aposento pequeño que su entrada tiene hacia Xochimilco y me costo ocho pesos y ahora digo que lo doy y mando a la dicha mi hija Ana y a su madre Maria para que alli tengan sus gallinas .,Ynic XI niquitohua noyollocacopa onmani notlalman ynic patlahuac hematl ypan cenyollotli ynic huiac chiquacen matl notlalcohual yhuan in caltepiton xochimilcocapa ytzticac nicmacac 8 pesos auh yn axcan niquitohua niquinmaca in nochpoch Ana yhuan in inantzin Maria yntotolhuan oncan quimanazque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72898,10291,spanish,nahuatl,Ellas no saben la verdad .,"Yehuan amo quimatih tlen , melahuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72899,10292,spanish,nahuatl,"Por eso no vale la pena perder su equilibrio mental , por unas cosas pequeñas .",Ipampa inon amitla onyez tlen tech cuatlapololtiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72900,10293,spanish,nahuatl,"Y los mezquites y los nopales y todas las otras yerbezuelas que allí se dan , parece que sus hojas son de esmeraldas , de turquesas divinas ; y su ramaje , sus espinas gruesas y delgadas brillan como el oro .","Auh in mizquitl , in nopalli , ihuan oczequi nepapan xiuhtohtontin oncan mochihchiuhani , iuhquin quetzaliztli , iuhqui in teoxiuhitl in iatlapallo ic nezi ; auh in icuauhyo , in ihuitzyo , in iahhuayo , iuhqui in coztic teocuitlatl ic pepetlacca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72901,10294,spanish,nahuatl,"Y cuando ya se hizo la vuelta otra vez los colocan en orden , los ponen unos frente a otros . Luego sube Painal arriba del ( templo de ) Huitzilopuchtli .",Auh in on tlayaualoque ye no ceppa quintecpana ceceyacan quinmana . Niman ye ic tleco in Paynalton in icpac Huitzilopochtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72902,10295,spanish,nahuatl,"El miércoles 29 de agosto de 1612 murió el licenciado Álvar Gómez de Abaunza , que era oidor de México , y a las 6 de la tarde fue sepultado su cuerpo en la iglesia del monasterio de Nuestra Señora de las Mercedes , casa de los religiosos que visten hábito blanco .","Axcan miércoles yn ic 29 mani metztli agosto de 1612 años , yhcuac omomiquilli yn el licenciado Álbar Gómez de Abaunça oydor catca Mexico , auh ye chicuacen tzillini teotlac yn otocoto ynacayo yn oncan teopan monasterio de Nu - | | 196 - estra Señora de las Mercedes , yn iztac hábito teopixque quimotlalilia ynchantzinco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72903,10296,spanish,nahuatl,las mías .,nohuaxeahuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72904,10297,spanish,nahuatl,En forma ordenada les da la carne para que,Ika pamitl kinimaka nopa nakatl ma,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72905,10298,spanish,nahuatl,"Se fue éste a buscar a susmujeres , les dijo :","Auh yn o ahcico , quimilhui ycihuahuan :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72906,10299,spanish,nahuatl,"Cuando ya llevan a la parturienta a su casa , en la calle van arrojando la hierba de pirú con que se hojeó o la grama que se tendió en el baño . Si así se hace , nada malo ocurrirá al niño .","Ihcuac ye quihuica in mixiuhqui ichan , ipan ohtli quicehcemmantihuih in tecapolxihuitl in ica omoxiuhhuihqueh ahnozo zacatl in omozouh ; intla yuhqui mochihua ahtle ahmo cualli ipan mochihuaz in conetl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72907,10300,spanish,nahuatl,"En este año se enseñoreó Miccacálcatl como tlatohuani de Tecuanipan Chalco Amaquemecan , y tomó el título de Chichimecateuctli ; éste , aun después , sólo tuvo el nombre referido , y le dio posesión de su señorío el tlatohuani mexica Ahuitzotzin en Tenochtitlan .","Auh no yquac yn ipan in xihuitl motlahtocatlalli yn Miccacalcatl tlahtohuani Tequanipan Chalco Amaquemecan Chichimecateuhctli mochiuh ; quin icel yn iuhqui ytoca mochiuh , ompa yn in mexicatl ompa contlahtocatlalli yn Ahuitzotzin tlahtohuani nican Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72908,10301,spanish,nahuatl,Se come con ajonjolí junto con frijoles negros y se le pone nakasuiyo y un poco de chile verde .,Se kikua akoloj iuan tiltiket uan se kitalilia nakasuiyo uan tepitsin chilxoxouik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72909,10302,spanish,nahuatl,"Éste vino a entregarse , sin que nadie lo trajera ; eran cuatro los que venían , trayendo sus pinturas , pero uno huyó , y sólo tres llegaron a Coyoacan .","Ça mocauaco , ayac quiualhuicac ; çan ymamatlacuilollo quiuatquique nauinti , ce choloque ça yey unacico coyoaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72910,10303,spanish,nahuatl,Entonces cumplió dos años de haber comenzado a gobernar el señor Huehueteuctli ChichimecateuctlI .,Yconxihuitl conpehualti yn tlahtocati yn tlacatl Huehueteuhctli yn Chichimecateuhctli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72911,10304,spanish,nahuatl,Todas las mañanas Catalina arregla las flores y el pasto .,Cecenohuatzintica Catalina quinyectlalia xochimeh ihuan zacatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72912,10305,spanish,nahuatl,Y después la iglesia se llamó la Visitación de las Descalzas .,Auh yc motocayoti yn teopan la Visitación Descalças .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72913,10306,spanish,nahuatl,"( Y las dichas tierras y casas están señaladas por una pintura como constara por la dicha carta de venta ) [ y lo que esta señalado con : pintura naranja no llega a la casa , solo les di posesion de la tierra ] e fueron testigos [ los tlaxilacalleque ] ( al darle la dicha posicion presentes los vendedores que lo consintieron e se les dio a entender todo ) Pedro Xuarez , Miguel Hernandez , Alonso Hernández , Pedro Sanchez , Juan Bernaldo , Tomas Hernandez , Pablo Mateo , Juan Antonio , Martin Sanches .","Auh ynic machiyotica in xochipalli nitlapali amo ytech ononacic in cali za yeuatl in tlali yn oniquimaxcati yn ixpan in tlaxilacaleque oniquinnotz Pedro Xuarez , Miguel Hernandez , Alonso Hernandez , Pedro Sanchez , Juan Gernaldo , Tomas Hernandez , Pablo Mateo , Juan Antonio , Martin Sancho .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72914,10307,spanish,nahuatl,"Ya no existimos . ¿ Acaso para ti somos nada ? Tú nos destruyes , tú nos haces desaparecer aquí .","ah tle ipan titechmati , ti tech tlatia , ti tech popolohua ye nican .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72915,10308,spanish,nahuatl,Es frío .,In sesek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72916,10309,spanish,nahuatl,"Para entonces , ya estaba muy enferma la dicha mujer vendedora de atole ; y para que pudiera levantarse la Santa Cruz , también dio su autorización el provisor doctor don Juan de Salamanca , pues a él también le pidieron permiso .","Yn ihcuac yn ye mococohua cenca ye tlanahui yn omoteneuh cihuatl xucoatolnamacac ; auh yhuan ynic moquetzino ynin omote - | | 222 - neuhtzino Sancta Cruz no yhuan yhuellitzin ylicenciatzin quimotemaquilli yn provisor doctor don Juan de Salamanca , ca quimitlanililique ynic huel moquetzino Sancta Cruz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72917,10310,spanish,nahuatl,"Después destruirás a águilas y tigres : solamente en tu pintura vivimos , aquí , sobre la tierra . Con tinta negra borrarás lo que fue la hermandad , la comunidad , la nobleza .",Ic tlatlapana cuauhyotl oceloyotl : in motlacuilolpan zan ti ya nemi ye nican tlalticpac . Ic tictlilania cohuayotl ah icniuhyotl ah in tecpillotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72918,10311,spanish,nahuatl,"Cuando murió Tlacoten se asentó su hermano menor Teuhtlehuatzin , el cual tampoco duró mucho tiempo entre los tenochcas , porque regresó a Azcapotzalco .","Yn omic ualmotlali çan iteycauh ytoca Teuhtleuatzin ; amo uecauac amo ytech moma yn tenochca , çan ya yn Azcanpoçalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72919,10312,spanish,nahuatl,En algunos lugares lo siembran solito por zureos .,Kasá nochi yejua saj kitokaj youi por panti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72920,10313,spanish,nahuatl,"Prepara en seguida todo lo que va a necesitarse para la gente . Pone el maíz desgranado en recipientes de madera , y también el frijol lo pone en recipientes de madera .",Auh niman yehuatl quicencaua in ixquich tetech monequiz : in tlalli cuauhcuezcomatl ic quimamana iuan in etl no quicuauhcuezconmotema ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72921,10314,spanish,nahuatl,Es hongo ( nanakat ) .,In nanakat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72922,10315,spanish,nahuatl,"Enseguida dijo el diablo Huitzilopochtli a los mexicas : ¡ Nos van a matar ; haced un hoyo en la pared trasera de la casa , y por ahí escapad ! .","Auh niman ye quimilhuia yn diablo Huitzillopochtli yn mexica : Yn axcan ye techmictizque ; xiccuitlacoyonican yn calli , ompa xiquiçacan ! .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72923,10316,spanish,nahuatl,En el nombre de ( la Santisima Trinidad ) padre hijo y del espiritu sancto ( tres personas y un solo dios berdadero ) e ynboco llamo en esta ora a la gloriosa birgen Santa Maria ( madre e yntercesora de todos los pecadores me alcanse de su hijo precioso mi señor Jesucristo perdon de mis culpas y pecados ) yo Juana Antonia vezina que soy ( del barrio ) de San Juan Necaltitlan estando como estoy enferma del cuerpo que fue nuestro señor serbido darme .,Mamoyectenehua yn itocatzin tetatzin tepiltzin espiritu sancto yhuan tona[n]tzin Santa Maria y nehuatl Juana Antonia nochan San Juan Necaltitlan yn axcan ca notech hoquimotlallili yn icocolliztzin yn totecuyo dios .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72924,10317,spanish,nahuatl,"Hasta sus mujeres los reprendían y los avergonzaban , diciendo a los tenochcas : “ Nomás estáis allí , ¿ no os da vergüenza ? Jamás mujer alguna se afeitará para vosotros ” .","Au in iciuaua moch no quipinauique quimauaque , quimiluique tenochca : “ Ca e amonoque , amo apinaua ? Ayc çiuatl amotla no moxauhtoca ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72925,10318,spanish,nahuatl,cerca,achkatsi itstoke,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72926,10319,spanish,nahuatl,siempre,nochipayok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72927,10320,spanish,nahuatl,"El segundo inquisidor fue el licenciado don Alonso Fernández de Bonilla , quien fue obispo electo del Nuevo Reino de Galicia o Jalisco , y después partió como visitador al reino del Perú .","Auh yehuatl ycome inquisidor mochiuhtzino yn licenciado don Alonso Fernández de Bonilla , ca onixquetzalloca ompa obispo mochiuhtzinozquia in yancuic yn motenehua del Nuevo Reyno de Galicia Xalixco , yhuan çatepan mohuicac ynic visitador mochiuhtzinoto yn ipan tlahtocaaltepetl Pirú .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72928,10321,spanish,nahuatl,"1 Técpatl , 1272 .","I Tecpatl xihuitl , 1272 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72929,10322,spanish,nahuatl,fueron buscando a su cuñado,ya kitemojtiouij inikuñado,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72930,10323,spanish,nahuatl,1 conejo teporingo,Ce cuitlatepolli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72931,10324,spanish,nahuatl,El Portentoso,Tlaxotlan tenamitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72932,10325,spanish,nahuatl,VII Lo setimo declaro que yo tenía en guarde ciertas tierras para sementeras de Pedro de Gante muchacho las quales estan en el pago de Sant Pablo Apepetzpan que tienen de largo 40 brazas y 20 en ancho y al presente están a mi cargo mando las aya y en ningun tiempo no las pretendan ni se las tomen mis hijos .,Ynic VII tlamantli niquitohua onicpielliaya ymilli yn itoca Pedro de Gande piltontli onpa mani yn San Pablo Apepetzpan onpohual huiac cenpohual patlahuac yn axcan ca zan no nicpiellia nicmacatiuh amo quenmanian quixtoquilizque in nopilhua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72933,10326,spanish,nahuatl,"En este año , el jueves 25 de abril , fiesta de Pentecostés , se estrenó el Hospital del Espíritu Santo ; se hizo una procesión que salió de la iglesia mayor para ir a dejar allá el Santísimo Sacramento ; acudió el virrey con todos los señores oidores a la dedicación y estreno de la iglesia .","Ypan in yn xihuitl , juebes a XXV de abril , yquac momamal yn Ospital del Espíritu Sancto penthecostés ; tlayahualoloc , yglesia mayor hualpeohuac oncan quimotlallilico Sacramento ; oncan huitza visurrey yhuan yxquichtin tlahtoque oydores yc mochalli yc momamal in teocalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72934,10327,spanish,nahuatl,"Bueno , y tus hermanos ¿ cómo están ? Ya hace algún tiempo que no veo a ninguno de ellos .","Cualica , ihuan mocnihuan ¿ Quenin cateh ? Ye huehcahua yehuan amo niquinita .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72935,10328,spanish,nahuatl,"En el dicho año de 13 Ácatl los colhuas reanudaron la guerra para perseguir a los mexicas , los cuales se fueron a asentar en Nextícpac y allí se quedaron un año , es decir , durante el año 1 Técpatl , 1324 ; después partieron de allí y llegaron a Tenochtitlan .","Auh ypan in yn omoteneuh yn XIII Acatl xihuitl in yancuica ye yc quipehualtia in yaoyotl in culhuaque ynic quinhualtocaque yn mexica , oncan motlallico y Nexticpac cexiuhtique , oncan yn xihuitl Ce Tecpatl , 1324 años ; niman oncan hualpeuhque ynic acico Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72936,10329,spanish,nahuatl,"ser la señal que tú pides , para que inmediatamente vaya yo a pedirle a la Señora del Cielo , que me envió acá como mensajero .","e , tlahtoani e , ma xicmottili catli yehuatl yez in inezcayo ticmihtlanililia , ca niman niyaz nicnihtlanililitiuh in ilhuicac zihuapilli onechhualmotitlanilih .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72937,10330,spanish,nahuatl,me ha hecho mercedes .,nech iya iquinocauhquetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72938,10331,spanish,nahuatl,Y dijo ansí [ Miguel de los Angeles ]: ello se ara yo respondere y apelare que aun no se den que yo lo sé y esto dijo el fiscal hestando precentes los biejos del dicho barrio [ ueuetque ] y los pleiteantes ante Miguel Monice escrivano .,Yhuan oquito ma oc onmochihua ca oc nicnanquiliz in tlatolli apelacion nicchihuaz ayamo yc maco oc neuatl nicmati yuh quito in fiscal ymixpan yn ompa huehuetque yhuan ymixpan yn moteylhuia nehuatl nixpan escribano . Ante mí Miguel Monice escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72939,10332,spanish,nahuatl,El hierro es más duro que la piedra .,In tepoztli ocachi tepitztic queh in tetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72940,10333,spanish,nahuatl,Se da en la milpa .,In mochiua milaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72941,10334,spanish,nahuatl,"5 Calli , 1445 .","V Calli xihuitl , 1445 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72942,10335,spanish,nahuatl,hace como adorno de su espalda,itlatsoyotl ikuitlapa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72943,10336,spanish,nahuatl,"Y el pedazo de solar conprado primero de por sí tiene dos brazas y un codo [ ciacatl ] la qual está al sesgo que en el limite tiene una braza y un codo [ yolohtli ] [ y de largo tiene cuatro brazas y un mitl , que llega a la entrada ] .",Auh yn achtopa tlalcohualli tlalli inic patlahuatica onmatl yuan cenciacatl auh inic chicoquiztica cenmatl yuan cenyollotli auh inic huiyaquixtica nanmatl yhuan cenmiti ynic onacitica callacohuayan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72944,10337,spanish,nahuatl,que esté [ el monte ] como estaba antes .,ma elto komo ipa eltó .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72945,10338,spanish,nahuatl,¿ Cuántas páginas tiene el libro ? 300 páginas .,¿ Quexqui ixamatl quipia inin amoxtli ? Caxtolpohualli ixamatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72946,10339,spanish,nahuatl,"El 2 de junio de 1606 llegó de Perú la noticia , se supo en México que había muerto en Perú el señor don Gaspar de Zúñiga y Acevedo , conde de Monterrey , que era virrey en Perú ; se supo que había muerto de cámaras , el viernes 10 de febrero .","Yn axcan yc 2 mani metztli junio de 1606 años , yquac Perú ohualla tlahtolli omachiztico yn nican | | 47 Mexico omomiquilli yn ompa Perú in yehuatzin tlacatl yn tlahtohuani don Gaspar de Çúñiga y Azevedo conde de Monterrey visurrey catca yn ompa Perú ; iuh machiztico yc X mani metztli de febrero viernestica in momiquilli , aminaliztli yn quimohuiquilli ynic momiquilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72947,10340,spanish,nahuatl,Yo voy a la ciudad .,Nehua in hueyi altepetl nía .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72948,10341,spanish,nahuatl,"No muestra el rostro de las cosas , da muerte a sus colores , mete a las cosas en la noche . Pinta las cosas en vano , sus creaciones son torpes , las hace al azar , desfigura el rostro de las cosas .","Tlaticehua , tlatlapalmictia , tlalayohualotia . Tlanencuilalia , tlaixtomahua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72949,10342,spanish,nahuatl,"En este año murió Cuauhtexpetlatzin , octavo tlatohuani de Colhuacan , que gobernó durante 58 años en Colhuacan .","Nican ypan in omomiquillico yn itoca Cuauhtexpetlatzin yn icchicuey tlahtohuani Culhuacan , yn tlahtocat ompohuallon - | | 25r - caxtolli ypan exihuitl yn nican Culhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72950,10343,spanish,nahuatl,"Y porque así llamaban al agua , de allí tomaron el nombre de Chalchiuhmomoztli que dieron al cerrito ; como si dijeran que el cerrito era el altar sobre el cual estaba el agua , es decir , Chalchiuhmatlálatl .","Auh yn ipampa yuh quitocayotiaya in atl , ytech conanque ynic oquitocayotique tepetzintli Chalchiuhmomoztli ; yuhquinma quihtoznequi yn tepetzintli ymomoz yaltar mochiuhtica yn icpac mani yn icpac mextica yn atl ahnoço Chalchiuh - | | 42r - matlallatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72951,10344,spanish,nahuatl,Dicen muchos que lo quitaron de nuevo .,Kiijtouaj miyak kiijkuenijke noja .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72952,10345,spanish,nahuatl,"99 . Y así sólo estamos tomando tu sudor , tu sombra ( tu protección ) . Se espantan , son llevados por el agua , tu rostro , tu corazón ; se atemoriza tu cuerpo , te arredra lo que detrás de ti ( pueda ocurrir ) . Ya no va allá lo que tomas , lo que coges , lo que bebes , lo que comes , el agua , el atole , la hierba medicinal . Sólo así a tus labios , a tu boca , se acercan ( no los disfrutas ); de ese modo en tus manos está tu corazón . Así con dificultad , no con tranquilidad ejerces el señorío , el gobierno ; así ayudas a su agua , a su monte ( a su pueblo ) , a su estera , a su sitial de Dios .","99 . Auh in za yuhqui toconcuicuitica immitonaltzin , immecahuillotzin . In za ommizahuitica , in za onatotocotica in mitzin , in moyollotzin ; in za tommotlacmamauhtitzinotica , in za tommoteputzmamauhtitzinotica . In aocmo umpa yauh in tocommanilia , in tocommocuilia , intocommitia , in tocommoqualtia , in atzintli , in atolatzintli , in tlapancatzintli . In za yuhqui motentzinco , mocamactzinco pilcatica , in za yuhqui momactzinco catqui immoyollotzin . Inic ayaxcan , inic aihuiyan in tecuhyotl , in tlahtocayotl in tocommuchihuilia ; inic ticmopalehuilia in iatzin , in itepetzin , in ipetlatzin , in icpaltzin Dios .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72953,10346,spanish,nahuatl,El ranchero tiene un caballo .,In ixtlahuatlacatl quipia cente cahuayo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72954,10347,spanish,nahuatl,"Artículo 49 . - El Supremo Poder de la Federación se divide para su ejercicio en Legislativo , Ejecutivo y Judicial . No podrán reunirse dos o más de estos Poderes en una sola persona o corporación , ni depositarse el Legislativo en un individuo , salvo el caso de facultades extraordinarias al Ejecutivo de la Unión , conforme a lo dispuesto en el artículo 29 . En ningún otro caso , salvo lo dispuesto en el segundo párrafo del artículo 131 , se otorgarán facultades extraordinarias para legislar . CAPÍTULO II Del Poder Legislativo","Tlen 49 Tlanahuatihcayotl . In Hueyi Chicahualistli tlen Sentlanahuatiloyan moxeloa , tlen ica tequichihuas , ipan Tlahtolchihualistli , Tequichihualistli ihuan Tlahtolsencahualistli . Amo huelis monechicoseh omeh noso eyih tlen inin Chicahualismeh ipan se tlacayotl noso nechicolistli , ihuan amo huelis motlalis in Tlahtolchihualistli ipan se tlacatl , quena queman tlehtleya hueyi tlanahuatilmeh motemactilis itechpa Sentica Tequichihualistli , quen mointohua ipan 29 Tlanahuatihcayotl . Ayocmo ipan seyoc tlahtoli , san moquixtia quen moihtohua ipan ome tlahtoltlacuiloli tlen 131 tlahuaticayotl , motemactilis tequihuecayotl ihuicpa huelis mochihuas tlahtoltlachihualistli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72955,10348,spanish,nahuatl,"Cuando se hubieron marchado los enviados de los señores tlatelolcas , los españoles fueron adonde estaban los señores de Tenochtitlan para interrogarlos , y entonces le quemaron los pies a Cuauhtemoctzin .","Y ye yuhqui yn oyaque tlatilulca tlatoque yntitlaua , niman ye yc intech moquetza Tenochtitlan tlatoque yn quintlatoltia , ye yquac quicxitlatique yn Quauhtemoctzi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72956,10349,spanish,nahuatl,Estoy yendo adonde dejé a mi hija ; vayamos a tomarla ” .,Auh ynhi : “ A ye niauh nechca onoconcauh nochpotzi ; ma oc toconanati ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72957,10350,spanish,nahuatl,Oración a Tezcatlipoca en tiempo de hambruna,In Tezcatlipoca itlatlatlauhtiliz in icuac mayanaliztli motecaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72958,10351,spanish,nahuatl,"En Xaltocan gobernaba Opanteuctli ; su mujer se llamó Azcaxóchitl , y su hija , Xicomoyáhual .","Auh y Xaltoca tlatocati Upantecuhtli ; yn iciuauh Azcatlxochitl , yn iychpoch ytoca Xicomoyaual .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72959,10352,spanish,nahuatl,"Muchos españoles y tlaxcaltecas murieron durante la fuga y , se dice , Cortés lloró junto al ahuehuete de Popotla , cerca de la ciudad de Tacuba . Por esta razón , los castellanos lo bautizaron como Arbol de la Noche Triste .","Chololizpan in , miectin hispan tecah ihuan tlaxcaltecah omicque ihuan don Fernando , quilmach , ochocac ahuehuetzintla in moquetzticac Popo tlan , inahuactiznco Tlacopan . Yehica caxtilantlacah oquitocayotique inin ahuehuetl yuhquin Tlaocoxyohualcuahuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72960,10353,spanish,nahuatl,"1 Técpatl , 1428 .","I Tecpatl xihuitl , 1428 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72961,10354,spanish,nahuatl,Dijo a los dioses :,Quimilhui in teteu :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72962,10355,spanish,nahuatl,"En este año los antiguos chichimecas colhuas vinieron a asentarse enmedio de las aguas , donde ahora se nombra Colhuacan ; venían gobernados por un cuauhtlato , pues no traían tlatohuani .","Nican ypan in yn motlallico y huallaque huehuetque chichimeca culhuaque yn anepatla yn axcan oncan motenehua Culhuacan ; çan ohualcuauhtlahtotiaque , ayac yntlahtocauh oquihualhuicaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72963,10356,spanish,nahuatl,si nos dará mi papá .,techmakas nopapá .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72964,10357,spanish,nahuatl,"Ante el rostro del agua , dentro de la guerra , en el ardor del agua y el fuego , sobre nosotros con furia se yergue Ixtlilotoncochotzin ,","Atl ia yxtla , yhtec tlachinolacueyotl , topan yc pozonipilia Ixtlilotoncochotzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72965,10358,spanish,nahuatl,"Ya nos fuimos de una vez y mi compadre , ese día me llevó mi compadre , del rancho me llevó , me dice siquiera comadrita con qué ganas no va usted a ir y para que se alivie usted qué ganas siquiera unos dias que tomemos nuestro pulque y se alivie usted unos dias y se alivia , no se va usted a morir .",ne ' wa nonnečpa ' tike nganin nopa ' ti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72966,10359,spanish,nahuatl,¡ Que permanezca la tierra !,¡ Ma huel manin tlalli !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72967,10360,spanish,nahuatl,"El primero de marzo de 1609 comenzó una fuerte epidemia de viruelas , de la que murieron muchos niñitos , tanto hijos de naturales como hijos de españoles y de negros , pues la muerte no hizo distinciones , y asimismo murieron en la epidemia algunas personas mayores ; durante el mes de mayo cedió la enfermedad , que duró dos meses y medio .","Auh yn axcan ypan in yc 1 mani metztli março de 1609 años , yquac opeuh cenca chicahuac momanaco yn çahuatl yn motenehua viruelas , cenca miequintin yc momiquillique yn pipiltzitzinti yn inpilhuan timacehualtin yhuan çanno yhui yn inpilhuan españolestin yhuan yn inpilhuan tliltique , çan mochtin neliuhtiaque yn momiquilique , yhuan cequintin ye huehueyntin tlaca ynic momiquillique çahuatl ; ypan cehuico yn mayo , ome metztli ypan tlaco yn manca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72968,10361,spanish,nahuatl,"Cuauhtliquetzqui dijo : Se ha fatigado el señor Huitzilopochtli viniendo a este sitio , el cual será precioso .","Auh yn Quauhtliquetzqui ye quitohua : Oquimihiyohuilti yn tlacatl ca omaxitico yn Huitzillopochtli , ca yehuatl | | 93v ontlaçotiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72969,10362,spanish,nahuatl,cuando [ el niño ] otra vez se le iba a acercar,kema sampa noja kinechkauiski,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72970,10363,spanish,nahuatl,"Cucharadas y píldoras me dieron cada cuatro horas lo tomaba , después me inyectaron .",— maske pero lá ohkión micmočiwililia lisian šimonakas wilanili .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72971,10364,spanish,nahuatl,"Pues así fue como Tetzauhtéotl vino trayendo a los mexitin que había sacado : éstos estaban poblados y tenían su ciudad en Aztlan Chicomóztoc , donde señoreaban los aztecas chicomoztocas , cuyo hueitlatohuani se llamaba Moteuczoma , el cual gobernaba juntamente a los aztecas y a otros varios pueblos .","Ca y yehuantin in yn quinhualquixti yn quenin quinhualhuicac Tetzauhteotl mexitin , auh ca yuhqui yn yn omochiuh : ca y yehuantin yn oncan huel chanchiuhticate y huel maltepeytoticate yn oncan tlahtocati yn oncan in Aztlan Chicomoztoc y huel yehuantin azteca | | 21v chicomoztoca , yn oncan huey centlahtoani mochiuhticatca ytoca Moteuhcçoma yn quincenpachohuaya azteca yhuan yn nepapan tlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72972,10365,spanish,nahuatl,Nadie,amaca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72973,10366,spanish,nahuatl,"“ ¡ No te duermas ! ¡ Ahora escápate ! , dijo .","¡ Amo xikochi ! jNama xicholos ! , kiijto .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72974,10367,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72975,10368,spanish,nahuatl,"Ven acá , sacerdote , que tienes por signo 1 - Agua . Han llegado acá ahora los dioses . Ahora he venido a traer al amado príncipe Chicomecoatl .",Tla xi hualmohuica tlamacazqui Ce Atl itonal . Ca ye axcan oyecoque tlamacazque . Axcan niccahuaco tlamacazqui 5 . tlazopilli Chicomecoatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72976,10369,spanish,nahuatl,"Se da en los troncos podridos , en el monte , donde hay troncos podridos .","In mochiua itech kuapalak , kuoujijtik , kampa kuapalaktaj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72977,10370,spanish,nahuatl,"a todos los grandes , un poco grandes",nochi tlen ueyi achi ueyi tijmakas,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72978,10371,spanish,nahuatl,( muchos ) caballos .,caballos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72979,10372,spanish,nahuatl,"He aquí el primer ciclo de su cuenta de años , el cual siempre comenzaban con el año 1 Tochtli y lo terminaban con el año 13 Calli .","Yzcatqui yn iccentetl xiuhtlapohualyahualli , mochipa yehuatl yc quipehualtiaya yn I Ce Tochtli xihuitl , auh yehuatl yc quitlamiltiaya yn Matlactliomey Calli xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72980,10373,spanish,nahuatl,"No sólo me inyectaron , me inyectaron primerito la que vive atrás de tu casa de la que se llama , esa señora parece que Ramira o como se llama , lo vas a saber , vive allá atras de tu casa de Capultitla no de atrás de la casa de mi hermano allá , tu papá .",— in kamila .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72981,10374,spanish,nahuatl,4 cucharadas de manteca,Nahui xumalli pitzochiyahuizotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72982,10375,spanish,nahuatl,amases,titlazohtlazquiaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72983,10376,spanish,nahuatl,"1 Calli , 1597 .","1 Calli xihuitl , 1597 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72984,10377,spanish,nahuatl,"10 Acatl , 1203 .","X Acatl xihuitl , 1203 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72985,10378,spanish,nahuatl,El prólogo fue corregido por Isauro Chávez Tomás .,"In Prólogo , kiyektalij Isauro Chávez Tomás .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72986,10379,spanish,nahuatl,"¿ Estás obrando acaso tus niñerías , tus puerilidades ? ¡ Que no vayas allá ! Tampoco hayas de obrar contra alguno .",Azo zan mococoneyo micnopillo timaitia ? Ma aoncan tinen . Acazomo titenamic ma auel ticchiuh ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72987,10380,spanish,nahuatl,Todos dixeron que vendían un aposento que tenia la portada hazia Suchimilco y otro aposento en la propia parte y otro aposento que su portada tiene hazia donde sale el sol aposento pequeño y otro aposento [ que es el cuarto ] que su portada tiene hazia el ponyente .,Conitoco muchintin quinamaca yn calli centetl xochimilcopa ytzticac ynic ontetl zan no ompa itzticac yniquetetl tonatiuh yquizayanpa ytztitac caltepiton ynic nauhte mani tonatiuh ycallaquianpa ytzticac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72988,10381,spanish,nahuatl,"13 Acatl , 1583 .","XIII Acatl , 1583 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72989,10382,spanish,nahuatl,vivía,oninemia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72990,10383,spanish,nahuatl,Lo juntaron,Kipejpenke,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72991,10384,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72992,10385,spanish,nahuatl,vamos a pescar .,titlajtlamati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72993,10386,spanish,nahuatl,Los que iban a pie ya no alcanzaban la misa . Ya no se preocupaban porque iban a llegar tarde . Algunas mujeres se sentaban a descansar mientras otras iban al mercado a comprar lo que se iba a comer a mediodía . Y se decían Se nos hizo tarde ; por eso no oímos misa . Descansaremos y luego iremos a saludar al buen Dios .,Tlen onentaya aihmo oc acia misa . Aihmo huel omotequipachoaya tlican ye tlaca cacique . Cequi cihuame motlaliaya mocehuizque nocauh cequi oyaya tianquizco tlacoazque tlen inon quicuazque tlacotonali . Ihuan omolhuiaya : Topan otlacactiac ; ipampa on aihmo tihcaque misa . Ma tocehuican ihuan zan niman tiazque tihmotlapalhuizque tomahuizticteco idios . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72994,10387,spanish,nahuatl,"Entonces vino un juez llamado Francisco Jiménez , vino a atarlo , se lo llevó allá a México . Entonces , luego allá dio la orden de imponerle castigo , para que ya no vuelva así a molestar a los tlatoque de San Bartolomé , a los xochitecuitin “ son águila ” , “ son ocelote ” .",niman huala ce juez ytoca Frafncis]co Ximenes oquilpico oquihuicac ompa México auh niman ompa oquimonahuatili oquimacac pena ypampa ayacmo occepa quin noz/ip/icam San Bartolomé tlatoque xochitecuitin quauhtli ocelotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72995,10388,spanish,nahuatl,Pobres muchachos vienen a dar su vuelta : ya vine tía .,an šwalakan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72996,10389,spanish,nahuatl,¿ Conoce Ud . la señora Sánchez ?,¿ Titemoixmatilia in cihuatzintli Sánchez ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72997,10390,spanish,nahuatl,Dixo [ el testigo ] que no les tiene ningun paresteco y que lo que sabe de este pleito es que Pedro Nali y su muger Ana Xoco podra aver a lo que este testigo se acuerda catorze años que los susodichos derocaron unas casas que tenian en Macpalxochititlan las quales eran de la dicha Ana Xoco .,Auh yn testigo quitohua amo queniquinnotza in ipan nitlaneltia ynic mocaltique yn Pedro Nanalli yhuan in inamic yn itoca Anan Xoco yn iuh niquilnamiqui azo ye matlacxihuitl nonahui y quixitinique calli yn onpa manca Macpalxochititlan yn ical Ana Xoco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72998,10391,spanish,nahuatl,Huehue Moteuczomatzin llevaba 25 años gobernando cuando se acabó de levantar el teocalli de Tlatelolco .,E iuh XXV xiuitl tlantoncanti yn ecauh Tlantilolcon teocali .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 72999,10392,spanish,nahuatl,"7 Técpatl , 1304 .","VII Tecpatl xihuitl , 1304 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73000,10393,spanish,nahuatl,"He aquí cómo llegaron los mexicas chichimecas al medio de las cañas y de los tules , donde con grandes trabajos merecieron tierras y tomaron posesión de ellas .","Yzcate yn acico yn mexica yn chichimeca catca yn ompa yn acayhtic yn tollitic , yn tlatzonilpico yn tlalmacehuaco yn cococayotica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73001,10394,spanish,nahuatl,"Va a decir que ya tiene novia , no tiene nada pero y si dice así yo tengo hermanos mis compadres tengo mis compadres para un casamiento .",kineki se čantli para kanin tlakwaske n kompadres para močiwas komida moči pero kenin kineki ma mosowawti npiltontli atlen tocan in lá yokičičiw in točan ma mosowawti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73002,10395,spanish,nahuatl,"La tercera cosa que digo es que Martín Aca que vive en Tezontlalnamacoyan me dará tres pesos ; si los paga , con ellos se dirá misa por mí .",Ynic III niquitohua nechmacaz yei pexo yn Martin Aca ychan Tezontlalnamacoya yn tlaoquistlauh misa yc nopan mitoz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73003,10396,spanish,nahuatl,"13 Calli , 1453 .","XIII Calli xihuitl , 1453 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73004,10397,spanish,nahuatl,"Atonaltzin y Cuahuitzatzin Tlailotlacteuctli se estuvieron tirando flechas ; pero luego de que ambos se vieron y se reconocieron como chichimecas se repartieron el cerro Amaqueme , donde enseguida fundaron la ciudad de Amaquemecan en este año .","Yn ihuan momimihque yn Atonaltzin yn Quahuitzatzin Tlayllotlacteuhctli ; auh yn çatepan yn omottaque yn omonenehuillique y neneuhque ynic chichimeca , niman quimotlapanique yn tepetl Amaqueme , ynic niman quitlallique yn altepetl Amaquemecan yn ipan in xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73005,10398,spanish,nahuatl,Lo he hecho para agradecerte de haberme,Ni tlachijtok tlake tlaskamati para ta,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73006,10399,spanish,nahuatl,A mí también me gusta .,No nehhua no nichuelita .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73007,10400,spanish,nahuatl,"9 Acatl , 1319 .","IX Acatl xihuitl , 1319 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73008,10401,spanish,nahuatl,Vienen mis hijos .,wice nopilwan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73009,10402,spanish,nahuatl,¿ Beben pura agua ?,sam puro a : tl nankimitia ' .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73010,10403,spanish,nahuatl,y relampaguear,uan tlapetlani,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73011,10404,spanish,nahuatl,"Con estas advertencias te damos la seguridad de corazón : Cuatro veces tienes que dar de comer a la gente : la primera vez para dar seguridad a la gente ; es la bienvenida ; la segunda , al exhibir tus objetos ; la tercera , cuando hagas el baño de las víctimas , la cuarta , cuando hagas el sacrificio .",Ca ic timitz yolpachiutia : Ca nappa in titetlacualtiz . In ic ceppa in titeyolmelauaz ; In ic oppa icuac in tontlaixnextiz ; In ic expa icuac in teteoaltiz ; In ic nappa icuac in titlamictiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73012,10405,spanish,nahuatl,( que ) hemos venido aquí .,nican tihualahqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73013,10406,spanish,nahuatl,Dixo que lo que sabe es que vio a un yndio que se decia Machuc e que vido a Maria yndia Xoco en las dichas casas que en la dicha tierra nunca vido casas e que la tierra hera de dicho Machuc son los dichos cinco camellones de tierra e que las labró e cultibó el dicho Machoc .,Auh in testigo oquito in niualnozcalli onca yn iuh Anna Xoco atle niquitac calli niquitoa in itlal in Machoc yhuan chinamitl V tetl quitec in Machoc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73014,10407,spanish,nahuatl,Termina el año 10 Calli .,Quizqui yn X Calli xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73015,10408,spanish,nahuatl,"Uno viene , quiere comer , lo atacan .","Ne se uala , kikuasneki , kifeuiaj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73016,10409,spanish,nahuatl,"Y grano de chía gruesa y chía fina preparaba en recipientes de palo : la van a necesitar todos , será ayuda para que no tengan sed .",iuan chientzotzol chiampitzauac cuezcontica quiquequetzaya intech monequia in ixquichtin quipaleuiaya in ic amo apizmiquizque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73017,10410,spanish,nahuatl,"12 Técpatl , 1608 .","XII Tecpatl xihuitl , 1608 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73018,10411,spanish,nahuatl,"Asimismo , se dijo que no habrían de dejar con vida a ningún varón español , ni a los ancianos ni a los hombres maduros ni a los jóvenes , y que incluso matarían a todos los niños , para que ninguno de ellos alguna vez pudiera engendrar y tener hijos ; y dizque habrían de matar también a las señoras , a las viejas inútiles y aun a las mujeres maduras y a las jóvenes , a menos que fueran agraciadas , pues a menos que fueran hermosas de rostro a todas les darían muerte , y de poder hacerlo , escogerían entre ellas .","Yhuan , yuh mihto , ca çan niman aocac quincahuazquia yn oquichtin españoles , yn huehuentzitzin yn iyolloco oquichtin yn telpopochtin , ça ce ynic ye mochi oquichpipiltzitzinti mochintin quinmictizquia huel quinpopollozquia , ynic aocmo yehuantin tlapilhuatizquia aocmo yehuantin tlacaxinachozquia ; yhuan quil no quinmictizquia yn señorati in ye yllamatzitzin yn aoctle ynnecoca , yhuan inmanel quin iyolloco cihua yhuan quil ynmanel noço | | 187 oqu ichpopochtin yntlacamo huel chipahuaque , quil yntlacamo huel cualxayaqueque mochintin quinmictizquia , yntla huelitini çan quintlapepenizquia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73019,10412,spanish,nahuatl,[ el anciano ] se aventó,momajkajki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73020,10413,spanish,nahuatl,"Este papel fue escrito hace ya mucho tiempo aquí en Tlatelolco , en el año 1528 , al poco tiempo de llegados los españoles ; comienza desde la salida de Teocolhuacan Aztlan , y todo aquí podrá verse .","Ynin amatl çan iuhui yn icuiliuhtica ye huecauh mochiuh nican Tlatilulco , ypan xihuitl de 1528 años , quin iuh hualhui castilteca ; huel ompa tlaana ynic hualquixohuac Deocorhuaca Aztla , ca tel mochi nican mottaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73021,10414,spanish,nahuatl,porque habrá visto,porque quitaz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73022,10415,spanish,nahuatl,¡ Mi hijo pequeño !,¡ Nicauhhe !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73023,10416,spanish,nahuatl,"Les respondió Tziuhtlacauhqui Yaópol : Me habéis hecho merced , oh tlatoque chichimecas ; yo seré vuestras manos y vuestros pies , yo estaré a la derecha y a la izquierda de vuestra ciudad .","Yc quinnanquilli , quihto yn Tziuhtlacauhqui in Yaopol : Ohuannechmocnelilique , tlahtoquehé chichimecayé ; ca namoma ca namocxi niyaz , ca nitzca ca niyopoch niaz yn al - | | 129v - tepetl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73024,10417,spanish,nahuatl,"“ Ah , yo pensé que estaba comiendo tus huesos","Ah , na nomoilui moomiyo nijkua",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73025,10418,spanish,nahuatl,Sal al gusto,"Iztatl , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73026,10419,spanish,nahuatl,"¿ A dónde en verdad me enviarás ? Porque tú eres mi madre , mi padre , porque soy tu sangre , tu color ; porque aún saldrá , se manifestará lo dicho , lo expresado por ti que eres mi madre , mi padre . ¿ Acaso me desampararás ? Sólo cuando no pueda hacerla mía , tu palabra , cuando no pueda apropiármela , entonces tú me abandonarás .","¿ Campa nel tinechmihualiz ? Ca tinonantzin , ca tinottatzin , ca nimezzo , ca nimotlapallo ; ca oc quizaz , ca oc huetziz in cententli , in cencamatl , immonanyotzin , immottayotzin . ¿ Cuix tinechmoxiccahuiliz ? Ma quin ihquac in ahuel nicana , in ahuel niccui ma tinechmocahuiliz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73027,10420,spanish,nahuatl,Subió el conejo sentado encima .,Tlejkok nopa konejo ipaniko yektok .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73028,10421,spanish,nahuatl,El sol se cubrió con las nubes .,In tonalli omotlati icapan mextli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73029,10422,spanish,nahuatl,"Los reyes no le concedieron enseguida la licencia , sino que encomendaron a ciertas personas que examinaran la solicitud , para ver si era factible ; pero esas personas no supieron atender la encomienda de los reyes , y no dieron una opinión favorable .","Auh yece amo niman iciuhca quimomaquillique yn inhuellitzin , maço nellihui yn tetech quimocahuilliaya tlahtoque ynic quittazque quinemillizque yn tleyn quitlani , yn aço huel mochihuaz ; auh yece amono huel quittaya quinemilliaya yn intech quimocahuilliaya yn tlahtoque , ynic çano ye quitlacohuaya quitzaqua yn tlatolli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73030,10423,spanish,nahuatl,"Rigieron a los atzacualcas durante 23 años , hasta que los dejaron en este año .","Auh yn ixquichcauh oquinmopachilhuique atzaqualca cenpohualxihuitl ypan yexihuitl , ynic çan quimonmocahuillico yn ipan in omoteneuh xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73031,10424,spanish,nahuatl,Vinisteis acá trayendo vuestro llanto y vuestra aflicción ; lo que pretendéis y queréis es algo grande y difícil .,Y nican anquitquitiuitze yn amochoquiz yn amotlaucol ; yn anquitemoa yn anquinequi a uey a yetic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73032,10425,spanish,nahuatl,"9 Tochtli , 1202 .","IX Tochtli xihuitl , 1202 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73033,10426,spanish,nahuatl,Si vendiese la casa ya no tendría ninguna propiedad .,"Tla nicnamacazquia in callí , ayocmo tlen nohuaxca nicpiazquia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73034,10427,spanish,nahuatl,No florea .,Amo xochiyoua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73035,10428,spanish,nahuatl,"Y no me tengo de llamar a engaño ny desdecirme agora digo yo y mis hijos que azemos esta escritura sobre que os bendo my casa y tierra y vos Luis de Zavallos , español y a su mujer , vezinos de esta ciudad de Mexico en el barrio [ tlaxilacalli ] de Teocaltitlan .",Auh amo niccuepaz yn notlatol yn axcan huel centetia yn notlatol niquitohua yhuan in nopilhuan ticchihua ynin escritura ynic nimitznamaquiltia yn nocal in notlal in tehuatl Luys de Cevallos tespañol yhuan monamic nican anchaneque Mexico ypan tlaxilacalli Teocaltitlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73036,10429,spanish,nahuatl,“ Que viera yo que mi hijo está sentado allí,Nokone nikitaski ne uajkapa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73037,10430,spanish,nahuatl,". Y cuando han ordenado todos sus ofrendas en medio del patio luego entran a su casa , se paran frente al fuego , allí descabezan codornices .",. Auh in ye yuhqui in o muchi centecpanque in inextlaual ithualnepantla niman ye ic calaqui in inchan ixpan moquetza in tletl uncan conquechcotona in zoli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73038,10431,spanish,nahuatl,Estaba yo mala después me vinieron a traer para ir a comer a la casa del padrino .,tiwe ' šiwtlakwatiwe onkán tia ' ke fitlakwato .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73039,10432,spanish,nahuatl,Así es como iban en sus canoas a hacer penitencia y a ofrendar sus ramas de oyamel en Chicomóztoc .,"Auh ynic huallamacehuaya acaltica , yn quihualtemaya yn imacxoyauh yn oncan ytocayocan Chicomoztoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73040,10433,spanish,nahuatl,"11 Técpatl , 1516 .","115r XI Tecpatl xihuitl , 1516 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73041,10434,spanish,nahuatl,"Ya entramos en una calle céntrica , donde hay un tráfico casi excesivo . Una hilera sin fin de coches elegantes , autobuses y trenes se mueven lentamente hacia adelante . ¿ Donde quieres bajarte .","Yoticalaqueh ipan cente ohtlipa altepenepantla , campa onca miac ohanaliztli . Calmimiloltin yomotecpanaqueh ihuan yoyolic nehnenticateh mocempanohuah . ¿ Canin titemoznequi ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73042,10435,spanish,nahuatl,"Y los dichos Pedro Mazquen e Ynes Tiacapan Madalena Ana Mocel no dixeron nada en presencia de todos los del barrio y mandones de el [ tlaxilacalleque ] y ansi se hizieron presentes los sobre dichos arriba nombrados aviendose fecho pregon y ansi se averiguó en presencia de los señores governador alcaldes juezes y por verdad los firmaron de sus nombres . Antonio Valeriano , Francisco Martin , alcalde , Miguel Sanchez , Toribio Lucas , juez.Paso ante mí Diego Leonardo , escrivano .","Auh in yehuantin Pedro Mazaquen yoan in Ynes Tiacapan yhoan Magdalena Anan Moncel atle oquitoque mochintin ymixpan tlaxilacaleque omochiuhtinen yn omotocateneuhque y tlacpac yhoan ypan in pregun ynic omochiuh yuh oneltic yn ixpantzinco mahuiztililoni señor governador alcaldes yuan jueces yc oquimoneltilique oquimotlalilique inin firmatzin . Antonio Valeriano , Francisco Martin alcalde , Miguel Sanchez Juez , Thoribio Lucas juez . Pasó ante mi Diego Leonardo escrivano .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73043,10436,spanish,nahuatl,a todos los ranchos les cambió su reglamento .,nochi rancho kinpatlili initlanauatil .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73044,10437,spanish,nahuatl,"El tlatohuani Atonaltzin Chichimecateuctli , Tliltecatzin Chichimecayaotequihua y los demás totolimpanecas chichimecas despidieron a sus acompañantes chalcas acxotecas con estas palabras : Id a decir a los tlatoque , y en especial a Toteociteuctli Tecuachcauhtli : ` Nos habéis hecho merced , porque vosotros sois nuestras madres y nuestros padres ; los chichimecas totolimpanecas también queremos haceros merced , porque nosotros somos igualmente vuestros padres y vuestras madres ' .","Auh yn tlahtohuani Atonaltzin Chichimecateuhctli yhuan Tliltecatzin Chichimecayaotequihua yhuan occequintin totollimpaneca chichimeca niman ye quimihua ye quimilhuia yn tehuicalti ohualmochiuhtiaque chalca acxoteca : Ma ximohuicacan , ma yntechtzinco xomaxitican yn tlahtoque yn Toteociteuhctli yn Tecuachcauhtli : `Ohuantechmocnelilique ca antonanhuan antothahuan ; auh no yhui yn tehuantin yn tichichimeca yn titototollimpaneca ca no titetlaçotlani ca no tamothahuan no tamonanhuan ' .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73045,10438,spanish,nahuatl,"Todos van tapando su nariz con pañuelos blancos : sienten náuseas de los muertos , ya hieden , ya apestan sus cuerpos . Y todos vienen a pie .","Zan muchintin hualmoyacapachotiaque iztac canaoc ica quintlayeltiaia in mimicque in ye iyaia , in ye potoni . Muchintin huallacxipanhuitiaque , quihualquiatzquitiaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73046,10439,spanish,nahuatl,"El viernes 15 de octubre de 1604 se hizo en México una procesión con penitentes , como si fuera jueves santo ; la procesión se hizo a causa del agua que inundó la ciudad .","Yn ipan axcan viernes a 15 de octubre de 1604 años , yquac tlayahualoloc tlamacehualoc yn nican Mexico , huel ihui juebes sancto mochihuani ; ynic tlayahualoloc yn ipanpa atl , yn oapachiuh Mexicayotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73047,10440,spanish,nahuatl,"Y luego parecieron los [ tlaxilacalleque ] yndios que tienen a su cargo el dicho barrio con los quales se aberiguó que la dicha tierra es de la dicha Ana Nencihuatl que se la dexaron sus aguelos y que era tierra de su patrimonio y ansi mismo hera anejo a la dicha tierra de diez camellones de tierra questa alli y los nonbres de los [ tlaxilacalleque ] que lo dixeron y con quien se abegriguó son Pedro Huitznahuatl , Martin Tlanoa , tepixque Martin Motec ; Grabiel Cohuatl .","Auh niman oualaque yn tlaxilacaleque oquineltilique quitoque huel nelli ca itlalpan quincahuilitiaque yn ici yn icol huel ihuehuetlal yoan yn ichinayo matlactetl huel iuh quineltilique yn tlaxilacaleque Pedro Uitznaoatl , Martin Tlanaoaoa tepixque Martin Motoc , Gabriel Couatl yeoantinin yn oquineltilique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73048,10441,spanish,nahuatl,Y ...,Auh . . . . | |,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73049,10442,spanish,nahuatl,½ cebolla,Tlahcoxonacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73050,10443,spanish,nahuatl,Cuando veía que había agua nomás le daba,Kema kampa kiita eltok atl san,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73051,10444,spanish,nahuatl,Tengo bastante dinero para mis compras .,Miac tomin nic pía inic notlacohuiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73052,10445,spanish,nahuatl,la mía .,nohuaxca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73053,10446,spanish,nahuatl,"Durante cuatro meses no hubo allá tlatohuani ; y luego vino de Tlaxcala el juez don Leonardo Xicoténcatl , a quien el virrey designó para que gobernara en la ciudad de Tlacopan .","Auh nahui metztli yn ayac tlahtohuani catca ; auh niman yc hualla yn Tlaxcallan juez ytoca don Leonardo Xicotencatl , quimixquechilli yn visurrey ynic yehuatl quipachoto altepetl Tlacopan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73054,10447,spanish,nahuatl,"Los integrantes del Taller son , en su gran mayoría , indígenas que siguen participando diariamente en la vida económica , social y ritual de su comunidad , San Miguel Tzinacapan . Ellos fueron los que recogieron , transcribieron y corregieron la mayor parte del material obtenido , mientras el papel específico del investigador extranjero fue de familiarizar al grupo con los elementos de teoría y metodología de la etnociencia , así como de participar en las etapas claves del trabajo . Se quiso así superar la clásica división del trabajo entre el antropólogo , “ sus ayudantes ” y “ sus informantes ” : pues tanto el primero ha participado en varias tareas básicas del estudio ( colecta de especímenes , entrevistas ... ) como los miembros del Taller han discutido e interpretado el material y varios interlocutores han comentado los resultados . Un primer análisis de las conocimientos maseuales sobre la fauna , la flora el cuerpo humano y le medio ambiente se publicó en un libro .","In tokniuan tein tekitij itech in Taller nochi maseualmej , ome eyin saj amo . In tokniuan nemij San Miguel Tsinakapan , ompa tekitij , ompa nemij uan ompa taneltokaj . Yejuan kiololojkej uan kijkuilojkej nochi in tamachilis . In tamachtijkej Pierre Beaucage yej kininextilij keniuj in kichiuaskej in tekit tein kitokaytijkej etnociencia , kijtosneki : maseualtamachilis ; in koyotsin no teuantik in tekit kampa monekia tapaleuis . Ika in taInamikilis tiknekij maj moelkaua yon moijtoua ika uitsa se koyot uan onkakej tein kipaleuiaj uan tein kimakaj in inintajtol ; itech nejín tekit , nochin iujki titekitikej , amo akaj okachi kimatik . In koyotsin no kisentilij uan kiuatsak in xiuit uan no kikixtijtinemik in tajtol , no tajkuiloj uan tein nikan kayomej tekitikej no kiitakej in tajtol tein mokixtij uan no ika timonojnotskej . Ixnesik ya itech se amaix , yon tekit tein mochiuj kampa moitak keniuj xejxeliujtokej in xiujtsitsin , kuoujmej uan okuilimej tein nikauin onkakej .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73055,10448,spanish,nahuatl,un día se sintió muy cansado y débil y ya no se levantó como de costumbre para irse al campo sin embargo eso lo atribuyó a la intensidad con que había tenido que trabajar últimamente pero días después además de que el cansancio y la debilidad se intensificaron sintió otras molestias como dolor en las coyunturas y frío intenso en todo el cuerpo,ce tonalli ommociauhmahtzino ayocmo mochicahuacamahtzino ayocmo meuhtzino yuhquin mochipa in ihcuac mohuicazquiani milla yece inon itech motlatlamili in huehyi tequitl in ipan omocatihtzino ayahmo miec tonalli yece zatepan ocachi ciahuiztli ahchicahualiztli ipantzinco oahcic ihuan occehcan quimococoihuiaya tozaliuhyampa ihuan cenca motetzilquixtiaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73056,10449,spanish,nahuatl,"Después que los tlatoque Ayocuantzin , Cohuazacatzin y Toteociteuctli hubieron recibido sus señoríos , los mexicas los fueron acompañando hasta sus sedes .",Yn otlahtocatlalliloque auh niman ya huillohua yn quincahuazque yn tlahtoque yn Aoquantzin yhuan | | 88v yn Cohuaçacatzin yhuan yn Tociteuhctli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73057,10450,spanish,nahuatl,"Todos son malcriados los muchachos apenas van creciendo pero ya son malcriados no tienen respeto de su papá ya no , ya se cambió ese respeto .",kimuči malkriados in pipiltoton kinye moskaltitikate pero yekimomačtia ' de malkriados a ' mo kipia ' respekto de nipapan akmo yomokambiaro de non respeito .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73058,10451,spanish,nahuatl,Adonde se alzaba el rumor de tules y cañas ellos llegaron cargando su imposición .,Nica yn tolli acatl ycoyoca euaia quimamatiuitze inauatil .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73059,10452,spanish,nahuatl,Los amaquemecas totolimpanecas y los tzacualtitlantenancas cumplieron 40 años de estar en Amaquemecan .,Auh no oncan onpohualxiuhtique yn yn amaquemeque totollimpaneca yhuan Tzaqualtitlan tenanca ynic cate nican Amaquemecan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73060,10453,spanish,nahuatl,"cosquillas , si no , te dejaré en el agua y me iré ”","tla nimitskajteuas ne atitla uan na niyasLo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73061,10454,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73062,10455,spanish,nahuatl,Después se moja la lana luego se lava .,saniman mosiawa ičkatl onkán moparka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73063,10456,spanish,nahuatl,"Pues cuando ya ha colocado esto , luego entra dentro de donde están los de Tlatelolco .",Auh in ocontlali niman ye ic calaqui in calitic oncan cate tlatilulca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73064,10457,spanish,nahuatl,"Aun cuando sean jades , piedras pulidas , tal vez para el Dador de la Vida , aquí a nadie podemos decirlo .","In manel ye chalchihuitl , tlamatilolli , on mazo ya Ipalnemohuani ayac huel tiquilhuia nican .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73065,10458,spanish,nahuatl,"Las llamadas tribus aztecas dejaron su antigua patria Aztlán , y en seguida pasaron por Culiacán la Grande .","In motocayotiah aztecacalpoltin , oquimocahuilitoh inhuehuetlaltzin itocayocan Aztlan , auh niman ic omopanolticoh huei Colhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73066,10459,spanish,nahuatl,"Al principio del mes de junio de 1615 los religiosos descalzos hijos de Nuestra Señora del Carmen se establecieron en Coyoacán , en una huerta junto a San Jacinto ; donde se establecieron había sido la huerta de don Juan de Guzmán Itztlolinqui , tlatohuani de Coyohuacan , cuyos hijos y nietos vendieron la huerta a los dichos religiosos para que allí construyeran su colegio , al que dieron el nombre de San Ángel mártir , donde los religiosos jóvenes aprenderían el latín .","Auh çanno ipehuayan in yn omoteneuh metztli junio de 1615 años , ihcuac ompa Cuyohuacan ynahuac San Jacinto | | 278 cecni huerta omotlalitzinoto in tlaçoteupixque yn itlaçopilhuantzitzin totlaçomahuiznantzin Nuestra Señora del Carme in motlacxipanhuilia ahnoço mocxipetlahuiltihtinemi moteneuhtzinohua descalços ; yn oncan motlalitzinoto yhuerta catca in Cuyohuacan tlahtohuani catca don Juan de Guzmán Itzllolinqui , ye ipilhuan ixhuihuan yn oquinnamaquiltico huerta yn omoteneuhtzinoque teupixque , yn oncan incolegiotzin quimochihuilique , yc motlatocamaquilique San Ángel mártyr , yn oncan quimomachtitzinohua latín telpopuchtin teupixque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73067,10460,spanish,nahuatl,Y para el cumplimiento de todo locontenydo arriba dicho nos ponemos en las manos de la justicia con nuestras personas y bienes y damos poder a la justicia y a los juezes del rey nuestro señor para que ellos lo confirmen todo quanto emos dicho y echo y tanbién dezimos que si ubiese alguna defensa para defendernos que no queremos nos balga .,Auh ynic huel ticneltilizque yn yn [sic] ixquich tlacpac omoteneuh ymac tictotlalia in justicia yn ica tonacayo yhuan totlatquitica yhuan tiquinmaca tohuelitiliz yn ijuezhuan totlatocauh rey nuestro señor ynic yehuantin quineltilizque yn totlatol yn oticchiuhque yhuan tiquitohua in zazo tlein topalhuiloca omochihuazquia in ipan omoteneuh aoc huel yc tictopalehuizque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73068,10461,spanish,nahuatl,"Artículo 33 . - Son extranjeros , los que no posean las calidades determinadas en el artículo 30 . Tienen derecho a las garantías que otorga el Capítulo I , Título Primero , de la presente Constitución ; pero el Ejecutivo de la Unión tendrá la facultad exclusiva de hacer abandonar el territorio nacional , inmediatamente y sin necesidad de juicio previo , a todo extranjero cuya permanencia juzgue inconveniente . Los extranjeros no podrán de ninguna manera inmiscuirse en los asuntos políticos del país . CAPÍTULO IV De los ciudadanos mexicanos","Tlen 33 Tlanahuatihcayotl . Mochihuah quiahuac ehuanih tlen amo quipiah nelcuali tlamantli tlen moixnextia ipan 30 Tlanahuatihcayotl . Mopialiah tlatechpohuili tlamanahuilistli tlen tlatemactilia Pamitl tlen I , Achtohui Tocayotl , tlen inin Amatlanahuatili ; san Hueyi Tequichihuani tlen Sentlanahuatiloyan quipias tlanahuatili tlen ica quiquixtis ipan Anahuac tlaltipactli , saniman ihuan amo monequis achtohui moixpantis , nochi quiahuac ehuanih tlen quiihtos amo cuali senyetoseh nican . Tlen quiahuac ehuanih amo huelis mocalaquiseh ipan tlahtoli tlen itechpohui totlalnantzin . Pamitl tlen IV : Tlen Mexihco Altepechanehque",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73069,10462,spanish,nahuatl,Cuando se fue,Kema yaiki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73070,10463,spanish,nahuatl,Y en Nesticpac tengo sesenta [ brazas de ] camellones de tierra los quales doy y dejo a Biatriz mi hija que uve en otra muger para que ella los puede bender o hacer lo que le pareciere a ella a su boluntad dellos y en lo que toca a las tierras questan en Coatlayauacan no duden ni tengan duda del arte questan porque las ochenta brazas questan al comienzo y al cabo destas dichas tierras estan ciento y beynte brazas los quales me fueron a mostrar Francisco Atlauhcatl y Bartolome Huehue y Juan Ticocyahuacatl .,Auh yn Nexticpac nicmacatiuh cecan nicchiuh zihuatzintli ytoca Peadriz yepohuali chinamitl azo quimonamaquiliz ye quimatin yni yehuatli Cohuatlayauhcan ayac yc motlapololtiz napohualli tlatzintlan chiquacepohualli tlaquac nechitititon Francisco Atlauhcatl Paltholome Huehue Juan Ticoyahuacatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73071,10464,spanish,nahuatl,Tengo mucho gusto de verle . ¿ Pero por qué no ha traído a su esposa ?,Miac nipahpaqui timitznotilia . ¿ Nozo tleca amo otitemohualhuiquili mocihuatzin ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73072,10465,spanish,nahuatl,"para que nos ayude mañana ( y ) pasado ,","para techpalehuiz mozta huipta ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73073,10466,spanish,nahuatl,vivieron,onemiqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73074,10467,spanish,nahuatl,Relampagueó y tronó .,Tlapetlanki uan tlatomonki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73075,10468,spanish,nahuatl,Y ya se compra su recaudito lo que se necesita aquí en su casa .,in ye kimokuwia iíekawdito len kimportaroa nikan itečiničan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73076,10469,spanish,nahuatl,ha subido arriba en un mango,uajkapa tlejkotok se mangokuauitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73077,10470,spanish,nahuatl,"Y si no , no más le damos otra “ valida ” vamos a laborear vamos a doblar a aterrar con la semilla con eso ya le pagamos la yunta .",in lá ka ' mo santitemaka ' oksé balida titlatla ' tlapo : ske titlaomewiske titlatlalwiske ikan semiya ' kun ikan non yutidaštla ' wike in yunta .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73078,10471,spanish,nahuatl,"Se venden las flores , se cortan los tallos que no llevan fruto , la pura flor .",Monamaka ixochiyo se kiteki tein amo taki ipa xochit saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73079,10472,spanish,nahuatl,"Hacía 82 años que habían salido de su morada de Aztlan Chicomóztoc , para venir rodeando tierras , hasta llegar a asentarse en la ribera junto a los chalcas acxotecas , donde tomaron el nuevo nombre de chalcas amaquemecas .","Auh yn ihcuac yn ye oiuh nepa nauhpohualli ypan ome xihuitl ompa hualquizque yn inchan Aztlan Chicomoztoc , ynic tlayahualloque , ynic oncan in motlallico yntlan chalca acxoteca yn atentlipan , ynic no yehuantin occentetl tocaytl oquicuitacico ynic no oquimotocayotique chalca yn amaquemeque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73080,10473,spanish,nahuatl,"lo que se va a necesitar : primeramente lo consigue : cacao de varias clases , vainilla , tabaco , gallinas , cazuelas para el mole , canastas , escudillas o cazuelas de barro , leña , o caña combustible que tiene que arder , con que se cuezan los pastelillos de masa de maíz al vapor : todo lo va llevando a su casa .","in tetech monequiz : achtopa ic tlateca : in cacauauatl in teonacaztli , in yeti in totoli in molcaxitl in chiquiuitl in zoquitecomatl in cuauitl anozo tlachinolacatl in tlatlaz in itlan icuciz tamalli : muchi quicaltema .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73081,10474,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73082,10475,spanish,nahuatl,"Y asi alguien provoca pleito , al cerrar el muro , ante nosotros vendrá . Como así ordenamos para que no se deje de hacer sino que precisamente se ejecute , ponemos nuestro nombre y nuestra firma . Hoy sabado a 21 de julio de 1571 años . Francisco de la Cruz alcalde , Thoribio Lucas , alcalde y yo Francisco Moysen , escribano .",Auh in tla aca tlachallaniz tixpan huallaz in iquac onmotzauh tepantli yuh titlanahuatia ynic amo tlatlacahuiz ynic huel mochiuaz . Tictlalia in totoca yhuan tofirmas . Axcan sabado a 21 de julio de 1571 años . Francisco de la Cruz alcalde Thoribio Lucas alcalde nehuatl Francisco Moysen escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73083,10476,spanish,nahuatl,amareis,antlazohtlazqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73084,10477,spanish,nahuatl,"La calabaza se puede comer frita , cuando está tierna y también es sabrosa en chilpozonte de res . Y , si ya está recia , es sabrosa también comerla en dulzada con panela .","In ayoj kuali se kikua tatsoyon ijuak selik uan no uelik iuan kuakuoujnakachilposon . Uan komo chikauak ya , no uelik se kikua maj se kitsopeli ika panela .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73085,10478,spanish,nahuatl,La he visto algunas veces por la calle . Me la presentaron en la casa del señor Cervantes . Tiene muchos hijos . Sale muy poco por estar tan ocupada con sus trabajos domésticos .,Quemanian ye oniteitac ipan ohtli . Onechteixmachiltihqueh techan tlacapa Cervantes . Cemi pilhuah . Amo huel quixohua ipampa miac tequitl techan onca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73086,10479,spanish,nahuatl,Marzo se llama marceño y el mes de abril ese es el maíz chico se llama maíz chico .,marso noito : ka marseño wanin mectli abril non ye ' watl tlaol ku : netl i to : ka tlaol ko : netl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73087,10480,spanish,nahuatl,"“ A mí me gusta , me gusta trabajar .",Na nikileui para na nikileui para nitekitis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73088,10481,spanish,nahuatl,"Si empezara a venir este Viento que viene aquí ,","Cuando pehuaz hualehuaz nehin ehecatzin ica nican hualehua ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73089,10482,spanish,nahuatl,qué les preocupa y por eso los dejé .,tlake imechkuesó yeka nimechkajtejtok .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73090,10483,spanish,nahuatl,No se desyerba porque se trepa en los árboles .,Amo se kitameuia por qué tejko itech kuouit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73091,10484,spanish,nahuatl,Se hicieron espinas en la espalda los que no,Elito kuitlapanuitsotijke ijuanti axkipiyaj,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73092,10485,spanish,nahuatl,"Ya estaban llegando a Xocoyoltepec , faltaba sólo un tramo de tierra , pero no había profundizado bastante en el tepetate la parte baja del canal por donde habría de ir el agua .","Auh ye ytechpa onacia yn Xocoyoltepec motenehua , yn ocachi nican hual yn tlalli , aocmo huel mohuecatlanohuaya ye tepatlapan yn tlani , yn oncan quiquetzaya aotlih yn oncan yazquia atl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73093,10486,spanish,nahuatl,Muchas gracias . Voy a presentarme mañana a la hora señalada y ojalá que nos divirtamos mucho,Tlazohcamati huel miac . Moztla ompa niez tlen iman yotocahqueh ihuan man miac titlamahuizozqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73094,10487,spanish,nahuatl,El se cayó del árbol .,Yehua in icpac cuahutl ohualhuetz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73095,10488,spanish,nahuatl,Nada me turba ni me transtorna la calma .,Amotlen nech tlapololtia ipan nopahcayotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73096,10489,spanish,nahuatl,Entonces los amaquemecas totolimpanecas y los tzacualtitlantenancas cumplieron 60 años de estar aquí .,Oncan in yepohualxiuhtique ynic cate nican yn amaquemeque yn totollimpaneca yhuan yn Tzaqualtitlan tenanca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73097,10490,spanish,nahuatl,"ya se está alzando esta milpita ,","moahcoctoc ya nehin miltzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73098,10491,spanish,nahuatl,El tiene un coche .,Yehua quipia cente calmimilolli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73099,10492,spanish,nahuatl,E agora es nuestra voluntad de vender y por la presente vendemos delante de la justicia a Juan Quauhtli y a su hijo Miguel Popoyotl su muger Maria Tiacapan y a su nuera llamada Ysabel Jacobia por precio de veinte e cinco pesos que agora rescebimos [ ante la justicia para que no alguna vez nos arrepintamos de nuestro dicho ] .,Otitopaccanonotzque yn itoca Juan Quauhtli yhuan yn itelpoch Miguel Popoyotl yuan yn inamic Maria Tiacapan yhuan yn icihuamon ytoca Ysabel Jacobia ynic ye quipatiyotia cempohualli pesos yuan macuil pesos ynic ye toyolopachihui ynic aocmo cepa titotlatolcuepaz[que] yzpan justicia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73100,10493,spanish,nahuatl,"Allá se alegranlas flores que son la comunidad de los príncipes , los señores , en sus casas de primavera .","Nimanoncan on ahuiya ixochicuapilhuan , ixopancala itecuhhuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73101,10494,spanish,nahuatl,Que aparezca también,Mah no neci,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73102,10495,spanish,nahuatl,en diversas oportunidades en que hemos platicado con esos compañeros ha surgido el recuerdo de aquellos días en que un vehemente deseo de conocer mejor nuestro pasado nos llevó a reunirnos entorno al maestro y hemos coincidido en que fue una feliz decisión el haber acudido en aquel tiempo al seminario pues si por entonces surgió una amistad que ha perdurado ya después cuando la vida nosllevó por distintos rumbos íbamos pertrechados de un conocimiento más firme y más amplio de nuestra cultura que ciertamente nos ha servido de mucho en las tareas que en diversas regiones del país hemos emprendido,miecpan in ihcuac titonechicoah in titononotzah tiquilnamiquih inon tonalli in ihcuac chicahualiztica ticnequiah tiquiximatizqueh toyalhuayo in otechnechicolti in inahuactzinco intotemachticatzin ihuan mocentlalia totlahtol inic cualli oquiz in tihuallayah ipan seminario yehica mochintin oticniuhtihqueh ihuan inon neicniuhtiliztli in huehcahuihtihuitz ihuan zatepan ihcuacotitohhuanaltihqueh ye otitoyaochihchiuhqueh ica cenca huey ihuan chicahuac tlamatiliztli in huel nelli cenca techpalehuiah in ipan tequitl in mieccan ticchiuhtihuitzeh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73103,10496,spanish,nahuatl,"Me siento algo mejor . Tenía una gripe , en estos días , que me molestó mucho . Pero gracias a Dios , ya estoy bien .","Ye ocachi cualli nica . Onitzompilahuia , in tonaltin , amo cualli onomat . Mach Teotzintli nitetlazohcamatia , ye cualli nica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73104,10497,spanish,nahuatl,"El viernes 13 de septiembre de 1613 llegó y entró a la ciudad de México un padre lego de San Francisco , el cual venía de Nuevo México , llamado también México Viejo ; este padre fue enviado en secreto para venir a traer las palabras de los demás religiosos de San Francisco que allá doctrinaban , con las que se quejaron ante el señor virrey de que el gobernador de allá los afligía mucho , pues a uno de los padres le rompió una pierna y un brazo , y el padre así lastimado se llamaba fray Jerónimo de Pedrazo .","Axcan viernes yn ic 13 mani metztli setiembre de 1613 años , yhcuac nican ciudad Mexico ahcico callaquico ce tottatzin San Francisco cuateçontzin , umpa hualla in Yancuic Mexico ahnoço Huehue Mexico ; ynin tottatzin yc hualla çan hualmochtacatitlan quihualhuicac yntlahtol yn ompa motemachtilia occequintin teopixque San Francisco , yc hualmoteil - | | 228 - huia yxpantzinco tlahtohuani visurrey yn quenin cenca quintollinia umpa governador , ynic ce ocalcapozhui tottatzin quicxipopoztec yhuan centlapal quimapoztec , ynin tottatzin cocoloc ytoca fray Jerónimo de Pedraço .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73105,10498,spanish,nahuatl,"También se dice que cuando hombres y mujeres se van ahí a “ hacer algo ” secretamente , quienes después se bañan , “ sobre ellos se hace la oscuridad ” ( se desmayan ) , se quedan dormidos , y cuando despiertan , les duele la cabeza . Esto demuestra que allá fueron antes algunos a hacer “ su porquería ” , que allá fueron a darse placer .","No yuhqui mihtoa quimmach quemmanian cequi tlacah ihuan cihuameh ompa yahuih michtacahuizqueh . Intla yuhqui , ahquihuan zatepan ompa motemah imicpac tlayohua , cochhuetzih ihuan ihcuac tlahtlachia quincocoah intzontecon . Inin teihtitia acameh ompa quichihuato impitzoyoh , ompa omopacmacatoh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73106,10499,spanish,nahuatl,Yo tengo diez centavos .,Nehua nicpia mahtlactli centavo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73107,10500,spanish,nahuatl,"Cuando murió Tozcuécuex , murió asimismo Cuauhtliquetzqui ; luego se asentó Huitzilíhuitl .",Y mic Tozcuecuex nehua mique yn Quauhtliquetzqui ; yn oumique niman yc omotlali Uitzilliuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73108,10501,spanish,nahuatl,"Señores nuestros , muy estimados señores : Habéis padecido trabajos para llegar a esta tierra . Aquí ante vosotros os contemplamos , nosotros gente ignorante . Y ahora ¿ qué es lo que diremos ? , ¿ qué es lo que debemos dirigir a vuestros oídos ? ¿ Somos acaso algo ? Somos tan sólo gente vulgar .","Totecuiohuane , tlatoquee , tlazotitlacae : oanquimihiyohuiltique . Ca nican amitzinco amocpactzinco titlachia in timachualti . Auh in axcan tlein , quenami , ca tlehuatl in tiquitozque in tiquehuazque amonacapazpantzinco . ¿ Maach titlatin ? Ca zan timacehualtotonti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73109,10502,spanish,nahuatl,"El lunes 13 de enero de 1614 , por la mañana , dio a luz la señora marquesa y virreina doña Mariana Riederer , quien tuvo una hija que luego se llamó doña Brianda , la cual era la segunda hija nacida en la ciudad de México del señor virrey don Diego Fernández de Córdoba , marqués de Guadalcázar .","Axcan lunes yn ic 13 mani metztli henero de 1614 años , yhcuac yohuatzinco yn omixiuh yn cihuapilli virreyna doña Mariana Riedre marquesa , cihuatl yn quichiuh ytoca doña Brianda , ycome ypilhuantzitzin in ye quinchihua nican ciudad Mexico , yn ipilhuantzitzin tlahtohuani visurrey don Diego Fernández de Córdova marqués de Guadalcáçar .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73110,10503,spanish,nahuatl,. Toda esta clase de cosas se produce allá en Tzinancantla y tierra de serranos .,. Izquitlamantli in ompa mochiua in Tzinancantlan in Tepetlahca tlalpan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73111,10504,spanish,nahuatl,aquí vienen los compañeros .,nika ualouij ne kompañeros .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73112,10505,spanish,nahuatl,está puesto su morral,kejne imorral,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73113,10506,spanish,nahuatl,En los veinte días siguientes sólo se combatió en Nonohualco y en Mazatzintamalco .,Y cempoalilhuitl çan oc quixcaui y mical Nonoualco ycoca Maçatzintamalco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73114,10507,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73115,10508,spanish,nahuatl,saboréelas mi corazón .,ma noyolquimati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73116,10509,spanish,nahuatl,También se puede comer con carne .,No kuali se kikua iuan nakat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73117,10510,spanish,nahuatl,"En este entonces me bauticé allá en Tlaxcalan , y luego me regresé aquí a mi casa de Tepeteopan . Y cuando me miraron “ mis hijos ” { súbditos } se alegraron muchísimo , se contentaron mucho cuando me vieron de regreso , me hicieron muy feliz , luego les dije : “ ¡ oh ! hijos míos ” , ¡ vengan ! “ ¡ oh ! queridos hijos míos ” escuchen lo que les voy a decir , que ante t [ o ] t [ ecuyjo Dios , escuchen , ahora ya llegó “ la vida eterna ” , la creencia de t [ o ] t [ ecuy ] o Dios { y } el bautizo . Que sólo mediante t [ o ] t [ ecuy ] o Dios , que ya no se pierdan , crean en t [ o ] t [ ecuy ] o Dios , así como yo creí , así mismo , ustedes crean .",Auh yn iquac ya oninoquatequi ompa Tlaxcalam ye niman onihuala nicam nochan Tepeteopam auh yn iquac onechictaque y{n} nopilhuan senca opapaque senca omoyollallique yn iquac onechitaque y/c/onihuala senca onechpapaquiltique niman oniquinmolhuili nopilhuane tía xihualhuiyan notlasopilhuane tla/x/iccaquicam namechilhuiyan mazann ipanpazinco yn t[o]t[ecuy]o Dios xicmocaquiticam yn axcam ca ye ohuala yn semicac yoliliztli yn ineltocacazin yn t[o]t[ecuy]o Dios y{n} nequatequilictli masan ipampazinco yn t[o]t[ecuy]o Dios maca yecmo ximotlapollotican maxicmoneltoquiticam yn t[o]t[ecuy]o Dios yn quenami nehuatl onitlaneltocac masa no yuhqui yn amehuantin xitlaneltocacam .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73118,10511,spanish,nahuatl,"Es el fruto de la colaboración entre un grupo local de estudios de la cultura maseual ( el Taller de Tradición Oral ) y un investigador canadiense , Pierre Beaucage , del Departamento de Antropología de la Université de Montréal , Quebec , Canadá .","In tekit kichiujkej seki tokniuan tein ipa ika nejín tekitij . In tokniuan motokaytiaj Taller de Tradición Oral , iuan mopaleuijkej se koyotsin kayot Canadá monotsa Pierre Beaucage ; in koyotsin tekiti itech se nemachtiloyan monotsa Universidad de Montréal , yej ompa ualeuj , kiualtitan in Departamento de Antropología .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73119,10512,spanish,nahuatl,"También en este año Tizocicatzin impuso por primera vez a los chalcas la tarea de traer árboles a rastras ; desde Xochiquiyauhco , a un lado del Popocatépetl , vinieron arrastrando grandes árboles .","Auh no yquac yn ipan in xihuitl yancuica quintequiuhti tlahuillantli yn chalca yn Tiçocicatzin ; ompa mohuillan yn Popocatepetl ynacaztlan ytocayocan Xochiquiyauhco , ynin huel huey quahuitl yn mohuillan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73120,10513,spanish,nahuatl,En 1742 se estrena en Inglaterra la famosa obra musical denominada El Mesías que escribiera el gran compositor alemán Jorge Federico Haendel .,"Ipan nauhtzontli onchicompoalli omome xihuitl mochiuh Anglitlalpan huei itlachaliliz cuicapiquiliztli motocayotia in Messiah , in oquiyocoxca huei teutoncuicamatini in itoca George Friederic Hándel .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73121,10514,spanish,nahuatl,"El miércoles 2 de mayo de 1612 fueron ahorcados 28 negros y siete negras , de modo que por todas fueron 35 las personas ahorcadas ; en ellas se aplicó la sentencia dictada , porque se les acusó , como arriba se dijo , de querer alzarse y dar muerte a sus amos españoles .","Axcan miércoles yn ic 2 mani metztli mayo de 1612 años , yhcuac piloloque cenpohuallonchicuey tlacatl yn tliltique oquichti , auh in tliltique cihua chicome tlacatl yn ihuan piloloque , in ye mochi yc mocenpohua cenpohuallon - | | 186 - caxtolli tlacatl in piloloque ; oynpan neltico ynic otlatzontequilliloque ynpan yah yn sentencia yn ipampa yniqu intech tlan , ye omoteneuh tlacpac , quil macocuizquia quinmictizquia yn intecuiyohuan españoles .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73122,10515,spanish,nahuatl,En este año los mexicas se aprestaron con sus armas para la guerra .,Auh yn yehuantin mexica yn ipan in xihuitl in ye yuhqui yn omocencauhque yn iyaotlatquitica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73123,10516,spanish,nahuatl,"Y fue el momento en que desplegó hacia él su manta blanca , pues llevaba en su regazo las flores , y así al esparcirse todas las","Auh ca niman ic quihualzouh in iztac itilmah , ic oquicuexanoticacca xochitl , auh in iuh hualtepeuh in ixquich nepapan Cax",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73124,10517,spanish,nahuatl,"Cuando se calmaron un poco sus murmuraciones y otras inquietudes y preocupaciones provocadas por los naturales que poblaban la isla , decidió ir a descubrir otras tierras , como la isla llamada Jamaica .","Auh yn iquac achi omocehuique ynin ynchachallacaya | | 112v yhuan yn occequitlamantli yn teamanaliztli yn teyoltequipacholliztli yn quichihuaya macehualtin yn aytic chaneque , yc niman quinemilli ynic yaz occecni yn quinextitiuh tlalli yn itocayocan Jamayca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73125,10518,spanish,nahuatl,"Las conquistas de Huitzilíhuitl fueron éstas : Toltitlan , Cuauhtitlan , Otonpan , Tollantzinco y Acolman .","Yn itepeual : Toltintla , Quauhtitla , Otompan , Tollantzinco , Acolman .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73126,10519,spanish,nahuatl,( Y se les diese carta de venta en forma e que nadie sobre la dicha compra les perturbase ny ynquietase por via de engaño fraude con cautela so pena que las personas que sobre las ynquietasen sin ser primero oydos y de derecho vencidos les condena al que lo contrario hiziere en seis dias de carcel y prision y en diez pesos de oro comunt para la camara de su magestad ) .,Ynin totlanahuatil yn aquin quitlacoz quichalaniz ypan tictlallia pena chiquacemilhuitl ylpitiyez carzel yhuan quixtlahuaz X pesos ytechtzinco pohuiz yn igamara su magestad .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73127,10520,spanish,nahuatl,"Don Juan de Sandoval Tecuanxayacatzin fue a Tlalmanalco , y terminó de persuadir a los tlatoque , diciéndoles : Reconoced a mi hermano mayor don Tomás Quetzalmázatl ; y contentaos con que os deje algunos de sus macehuales para que os sirvan .","Auh yn don Juan de Sandoval Tequanxayacatzin umpa callac yn Tlalmanalco , quintlatolmacato yn ompa tlahtoque quimilhuito : Tla xicmotlallican y notiachcauh don Thomás Quetzalmaçatl ; ma çan itla yc xicmoyollalilican ma quincahua yn imacehualhuan , ma çan ye amechmotlayecoltilican .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73128,10521,spanish,nahuatl,"Mas aunque tienen dos padres , a saber : San Antonio abad y San Basilio Magno , una sola es la vida religiosa de los monjes llamados basilios , los cuales no hace muchos años que se hallan establecidos en España ; vinieron de Italia y de Francia , y son especialmente numerosos en Oriente , es decir , en Grecia , en las dos Armenias , la Grande y la Pequeña , en Moscovia y en Etiopía que es el reino del llamado Preste Juan .","Yece ca yqu imomextintzitzin ynthatzitzinhuan mochiuhtzinoticate in San Antonio abad yhuan San Basilio Magno , yn ipan in ce ynteopixcanemilitzin tlaçoteopixque mongestin y ye moteneuhtzinohua basilios , yn ompa yn ayemo no huecauh yn ayemo miec xihuitl omotlalitzinoco España ; ompa ohualmohuicaque yn Italia yhuan Francia , occenca ompa yn miequintin onmoyetzticate yn tonatiuh yquiçayampa motenehua en Grecia yhuan yn ipan ome tlalli motenehua Armenias , in hueycan yhuan ipan tepiton Armenia , ihuan Moscovia yhuan Ethiopía yn itlahtocatlapacholpan huey tlahtohuani yn tocayotillo Preste Juan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73129,10522,spanish,nahuatl,"Ojalá que allá , en buen tiempo , en Tlaxcala , estén mis floridos cantos aletargantes .","Intla ca nipa , yeccan ten , Tlaxcalla , noxoxochipoyoncuica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73130,10523,spanish,nahuatl,"5 Acatl , 1419 .","V Acatl xihuitl , 1419 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73131,10524,spanish,nahuatl,"Supo el rey nuestro señor cómo hacía dos años que se habían efectuado las dichas congregaciones en todas partes , y por eso expidió un decreto , diciendo : Mando que si los naturales quisieren ser trasladados de las ciudades cabeceras y pueblos a los que pertenecen , si quisieren retornar a sus lugares de origen , lo puedan hacer ; mas sólo retornarán adonde tenían su residencia si lo quisieren de su voluntad .","Auh iuh quimocaquilti yn tohueytlahtocauh rey ye onxiuhtica nepa nohuian omochiuh yn congrecación , ynic axcan ohualmotlatitlani ohualmotlanahuatilli yn tohueytlahtocatzin , y iuh quihualmitalhui : | | 45 Yc nitlanahuatia yntla quinequizque mochintin macehualtin yn ohualliquaniloque yn imaltepeuh ypan yn inpopohuian , yntla occeppa mocuepazque ma mocuepacan ; ça yyollocacopatiz yntla quinequizque mocuepazque yn campa inyeyan ymonoyan catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73132,10525,spanish,nahuatl,"No se siembra , brota solo .","Amo se kitoka , ixua saj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73133,10526,spanish,nahuatl,"que no me lo escondan en la morada de los grandes Rayos ,","mah amo nechtatilican inchayohcan huehhueyi rayohtzitzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73134,10527,spanish,nahuatl,que sea sabroso .,tein huelic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73135,10528,spanish,nahuatl,"También los hombres cargaban sus escopetas para cazar conejos , venados y otros animalitos más chicos que se llaman teporingos . Se comían y todavía se comen estos animales .",Noihqui tlaca ontochacia oquimamaya tepoztlacueponiloni ihuan quimaci totochtin mamaza ihuan occequi yolcatoton ocuachi tepitoton oquincuitiaya teporingos” . Inimequez yolcame omocuaya ihuan mocua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73136,10529,spanish,nahuatl,No se cuándo florea .,Amo nikmati kemanian xochiyoua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73137,10530,spanish,nahuatl,quiso ir .,kinejki yas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73138,10531,spanish,nahuatl,"Pobre de ella nos vino a dejar maicito y ahora pues qué cosa , vaya siquiera .",ikwenta san onkankate .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73139,10532,spanish,nahuatl,"Entonces ahí llegó ; la buscaba su papá pero ya nunca la vió se fue al monte ; la buscaba tropa , todos y ya nunca la vió .",entonses ompa wasiko kitemoaya i papan iškič oakmo ihka okihtek oya tečinkwawtla ' tli ; temoaya ' tropa mučtin wan akmo keman okihtek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73140,10533,spanish,nahuatl,E despues de fallescida mi cuerpo sea sepultado y amortajado con una manta y sea sepultado en el monasterio de Santiago en la parte que para ello señalare el padre guardian .,Auh yn iquac ontzonquiz nonemiliz yuh nicnequi yn notlalnacaio ca ce tilmatli yc moquimiloz ompa motocaz in huey teopan Santiago yn cani nechmomachiotililiz padre guardian .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73141,10534,spanish,nahuatl,El doctor Juan Quesada de Figueroa 3,El doctor Jhoán Quesada de Figueroa 3,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73142,10535,spanish,nahuatl,— ¿ Chiquitos ?,— kačikitoton .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73143,10536,spanish,nahuatl,Por esta misma época tuvo lugar en Rusia la denominada Revolución Bolchevique .,Zanno ihcuac omochiuh itech in Rusian in motocayotia Bolcheviqu’icniuhyaoyotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73144,10537,spanish,nahuatl,"Vuestro hermoso canto : un dorado pájaro cascabel , lo eleváis muy hermoso .","Zan teocuitlacoyoltototl : o huel yectlin amocuic , huel yectli in anquehua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73145,10538,spanish,nahuatl,"el señorío de los tepanecas ,","tepaneca tlatocayotl ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73146,10539,spanish,nahuatl,Se vende en Cuetzalan .,In monamaka Kuesalan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73147,10540,spanish,nahuatl,y te vas a llevar una jícara para que no vayas,uan tijuikas se moateko para axkana tiatlitiyas,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73148,10541,spanish,nahuatl,"Le dijo : “ Así está bien , no te preocupes ” .",Quilui : “ Quemaca ; macamo xinetlamati ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73149,10542,spanish,nahuatl,AQUI COMIENZA LA RELACION DE LA PURI FICACION DE GENTE ( para EL SACRIFICIO ),NICAN OM PEUA IN TEALTILIZ TLAHTULLI I,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73150,10543,spanish,nahuatl,Por aquí se da mucho .,Nikauín mochiua miak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73151,10544,spanish,nahuatl,"todos se pusieron en marcha ,","Niman ic ompeuhque ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73152,10545,spanish,nahuatl,"Antes había respeto , íbamos a la escuela llegábamos nos hincábamos y rezábamos .",okatka yaya katka respekto otiyaya ' ninkolexio ta ' siya ' totlankwakecaya ' wan toresaroaya ' .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73153,10546,spanish,nahuatl,"En Tzonimolco , padres míos , que yo no os avergüence . En Tetemocan , padres míos que yo no os avergüence .",Huiya ! Tzonimolco notavan é ya namech ma ya pinauhtiz . Tetemocan notavan é ya namech ma ya pinauhtiz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73154,10547,spanish,nahuatl,Hay nubes negras en el cielo .,Tliltic mextli onca ilhuicapa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73155,10548,spanish,nahuatl,"Partieron para establecerse en Acolnáhuac , donde murió Tlazotzin y se asentó Tozcuécuex .","Ualleuaque motlalico Acolnauac , unca mic yn Tlazotzi , uncan umotlalia Tozcuecuex .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73156,10549,spanish,nahuatl,No he visto a nadie en la calle .,Amaca oniconitac ipan ohtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73157,10550,spanish,nahuatl,a trechos,Huehuehca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73158,10551,spanish,nahuatl,"A Xiuhcoyolmaquiztli , hermana mayor , la solicitó Cuetzpaltzin de Cuauhtépec como esposa para su hijo Matlaccalli de Quechólac .","Auh yn iueltiuh Xiuhcoyolmaquiztli uallitlanoc Quechollac , ualciuatla Cuetzpaltzi Quauhtepec , quiualciuatlani yn ipilçi Matlacalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73159,10552,spanish,nahuatl,"Vino luego el mes de febrero ; entonces aparecieron en la laguna de México los pelícanos , que antes no se veían por aquí .",Ayh niman hualmoman yn metztli de febrero ; yquac ypan in onecico nican Mexico hueyapan yn motenehua atotoltin yn ayc onecia nican .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73160,10553,spanish,nahuatl,"Fueron , pues , los enviados tlatelolcas ; y al llegar a Acallan , saludaron a los señores , y dieron a los de Acallan el mensaje de Cuauhtémoc .","Auh niman yaque in titlatin tlatilulca ; auh yn omaxitique Acalan niman quintlapaloque i tetecuhtin , Acalan tlaca quimonnonotzque yn iuh omotlanahuatilia Quauhtemoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73161,10554,spanish,nahuatl,31 centavos ; 31 centavos son dos y medio .,treintaiun sentabos ; treintaiun sentabos non ye ' wan dos i medio .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73162,10555,spanish,nahuatl,"No señor , me fui a ver a tres o cuatro doctores , pero no me curaron . Me pusieron inyecciones pero el alivio siempre fué temporal . Es el ácido úrico el que me pone enfermo , y parece que no hay remedio para acabar con él .","Amotzin . Oniquinmitato yeyi nozo nahui titicih , mach amo onech pahtihqueh . Onechtlalilihqueh mihminca pahtli , inic zantepitzin onechcehuiti . In acido úrico nech cocohtihuetzi , ihun neci araonca pantli tlen ica pohpolihuiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73163,10556,spanish,nahuatl,"4 Acatl , 1483 .","IIII Acatl xihuitl , 1483 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73164,10557,spanish,nahuatl,En las paredes del jardín tenemos muchos geranios de un color rojo vivo y de rosa pálido .,In tepancaltech xochimila tiquinpia geranioxochitl chichiltiqueh ihuan chichiliztalehqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73165,10558,spanish,nahuatl,"El jueves 23 de octubre de 1614 partieron de la ciudad de México dos religiosos descalzos de San Francisco , que iban al Japón para doctrinar allá .","Axcan jueves yn ic 23 mani metztli octubre de 1614 años , yhcuac nican Mexico onmopehualtihque omentin teopixque San Francisco descalços , mohuica Japón ompa motemachtilizque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73166,10559,spanish,nahuatl,"Los dichos religiosos de San Francisco llevaban una manga de cruz , a cuyos lados iban dos ciriales , e iba un sacerdote revestido con capa , a cuyos lados iban dos diáconos revestidos con dalmáticas .","Auh yn omoteneuhtzinoque teopixque San Francisco ce yn cruz manca quimohuiquilique , necoc ytloc mantia ome ciliares , yhuan ce capa quimotlalilitia yhuan necoc ytloctzinco mantiaque ome diágonos almáticas quitlalitiaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73167,10560,spanish,nahuatl,Es asesinado este año por Pinochet en Chile el presidente Salvador Allende .,In ompa Chillahtocayopan Augusto Pinochet oquimicti in huei tlahtoani Salvador Allende .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73168,10561,spanish,nahuatl,se echo al agua,momajkajki ipan atl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73169,10562,spanish,nahuatl,"Artículo 9 ° . - No se podrá coartar el derecho de asociarse o reunirse pacíficamente con cualquier objeto lícito ; pero solamente los ciudadanos de la República podrán hacerlo para tomar parte en los asuntos políticos del país . Ninguna reunión armada , tiene derecho de deliberar . No se considerará ilegal , y no podrá ser disuelta una asamblea o reunión que tenga por objeto hacer una petición o presentar una protesta por algún acto o una autoridad , si no se profieren injurias contra ésta , ni se hiciere uso de violencias o amenazas para intimidarla u obligarla a resolver en el sentido que se desee .","Tlen 9 Tlanahuatihcayotl . Amo huelis mocotonas tlen se itechpohui mosennechicos noso monechicos ica tlehtleya cuali tlahtoli ; san huelis ihquinon quichihuaseh altepechanehqueh tlen Totlalnantzin , tlen ica huelis mocalaquiseh ipan tlahtoltequihuacayotl tlen totlalpan . Amo tlenon tepostlatopontli nechicolistli , intechpohui mocuayehyecoseh . Amo huelis moihtos mocahua quiahuac tlanahuatili , ihuan amo huelis moxolehuas se hueyi nechicolistli ihuan nechicolistli tlen quiixtlalihtoc quichihuas se tlatlanilistli noso tlatemactilis se tlahtolcualantli ipampa tlehtleya amo cuali tlachihuali imaco tequihua , tla amo moihtohua axcual tlahtoli iixpah tequihua , ihuan tla amo mochihuas hueyi cualantli noso teixpanos tlen ica quimahmatis noso quitetzopas matlaxolehua quen yehuan quinequih .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73170,10563,spanish,nahuatl,"Y cuando daba de vueltas Nuestro Señor con el padrecito , descansaba en cada esquina el Santísimo . Y el padrecito rezaba y echaba agua bendita . Así lo hacía en las cuatro esquinas del barrio . ¡ Qué glorioso Señor es Nuestro Dios !","Ihuan icuac omotlaehualhuiaya Toteotatzin ihuan topixcatzintli , cano acia esquina , ompoyon omocehuitzinoaya in Santísimo . Ihuan topixcatzintli omoteochiuhtzinoaya ihuan omotlateochihuiliaya . Iqui in omochihuiliaya ipan nahui esquina de in xolal . ¡ Coza noihqui mahuizticatzintli in Toteotatzin !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73171,10564,spanish,nahuatl,"El domingo siguiente , 5 de noviembre de 1595 , entró a la ciudad de México Tenochtitlan el nuevo señor virrey don Gaspar de Zúñiga ; llegó por la tarde , y entró a la Audiencia cuando empezaba a oscurecer , al toque de la oración .","Auh qui domingo mocallaquico | | 16 yn ihtic altepetl Mexico Tenochtitlan , ypan a V de noviembre de 1595 años , yn maxitico yn yancuic tlahtohuani don Gaspar de Çúniga visurrey , ye teotlac yn maxitico , auh yn mocallaquito Audiencia ye tlapoyahua otzillin oración .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73172,10565,spanish,nahuatl,"Sobre la tierra se levanta , brota mi canto .",Nocuicehuallo tlalpan on quiza .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73173,10566,spanish,nahuatl,Se come : se hierve y se hace en chilpozonte . Dicen que antes usaban su raíz para pintar el mamal ( tela para cargar a los niños chiquitos ) .,"Se kikui ya , se kimana uan se kichilposouia . Kijtouaj uejkauj kikuiaj inaluayo para tapal , ika kitapaluiayaj mamal .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73174,10567,spanish,nahuatl,¿ Cómo todo comenzó ? He aquí la palabra que solían pronunciar los ancianos,¿ Quen mochi ompeuh ? Izcatqui in tlahtolli in quitotihui in huehuetque,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73175,10568,spanish,nahuatl,"Es frío el hongo , tal vez porque crece en los troncos podridos .","In nanakat sesek , ta por in itech kuopalak in mochiua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73176,10569,spanish,nahuatl,Y esta tierra está toda junta [ al margen izquierdo : que dio al alcalde cien brazas de tierra por éste título pretende Miguel de los Angeles las tierras ] y la [ entre renglones : que ] quedó baldia fueron quinientas y diez que no se dieron a nadie .,Ynin za niccemantimani auh yn oc cauhtica oc centzontli ypan macuilpohuali onmatlactli yn ayamo tetechpohui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73177,10570,spanish,nahuatl,"La cuarta tierra del mundo es el llamado Nuevo Mundo , que quiere decir mundo nuevo o tierra nueva ; se le llama así porque , además de estar separada y muy apartada de las otras tres tierras , nunca los antiguos conocieron esta tierra con noticias claras y ciertas .","Yn icnauhtetl yn tlalli ca yehuatl in yn quitohua Nuevo Mundo , quitoznequi yancuic cemanahuac , yancuic tlalpan ; ca ye yuhqui yn iuh motocayotia yehica ypampa yn occequi ynic catqui ca huel cececni cecentlamanquizticate yhuan hueca quintlacahuilitica yn occequintin yey tlalli , yn çan niman ayc in ye huecauh tlaca catca yn amo huel neltiliztica yhuan yn amo huel mellahuac tlaacicamachiliztica ocacicamattiaque ynin tlalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73178,10571,spanish,nahuatl,"En cuanto al cielo , lo que enseñan muchos teólogos doctores también se afirma en las definiciones del Concilio Lateranense , que se celebró a instancias del papa Inocencio III , en cuyo tiempo se realizó este concilio para definir que Dios nuestro señor al crear el cielo creó juntamente a los ángeles , creaturas muy admirables y puras .","Auh yn ilhuicatl , yn iuh quimitalhuia miyequintin teotlamatinime doctoresme yhuan mitohua yn ipa teotlaneltilliliztli yn Concilio Lateranense , mochiuh ypampatzinco i yehuatzin papa yn itocatzin Innocencio Tercero , ypantzinco y mochiuh concilio ynic moneltillia ca quimocepanchihuilli yn totecuiyo Dios yn ilhuicatl no niman iquac quinmochihuilli yn angelosme tlachihualtin cenca mahuiztique chipahuaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73179,10572,spanish,nahuatl,"En algún lugar , en algún lugar , en casa de Ayopechcatl , con adorno de collares da a luz . en algún lugar , en casa de Ayopechcatl ,","Cana cana ichan Ayopechcatl cozcapantica mixiuhtoc . Cana cana ichan Ayopechcatl cozcapantica mixiuhtoc ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73180,10573,spanish,nahuatl,"Artículo 12 . - En los Estados Unidos Mexicanos no se concederán títulos de nobleza , ni prerrogativas y honores hereditarios , ni se dará efecto alguno a los otorgados por cualquier otro país .","Tlen 12 Tlanahuatihcayotl . Ipan Nochi Mexihco Tlaltlanahuatiloyan amo tlaltemactiliseh pilcayotl ihuan huecauh tlacamecayotl , ihuan amo ipatih elis tlen sehcanoc tlali hualah pilcayotl ihuan tlacamecayotl tlanahuatili .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73181,10574,spanish,nahuatl,Le bautizamos Miguel .,Otictocayotihqueh Miguel .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73182,10575,spanish,nahuatl,Tres pedazos se hizo el Postejtli .,Eyi pedaso elki nopa Postejtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73183,10576,spanish,nahuatl,Allí agarraron un palo,Noponi kiitskijke se kuauitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73184,10577,spanish,nahuatl,yo,Nehua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73185,10578,spanish,nahuatl,En este año se enseñoreó Mallatzin como tlatohuani de Colhuacan .,Nican ypan in motlahtocatlalli yn itoca Mallatzin yn Colhuacan tlahtohuani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73186,10579,spanish,nahuatl,Y los habitantes de estos pueblos no podían ir a la costa : los únicos que entraban a esos rumbos eran los mexicanos de Tenochtitlan y los mexicanos de Tlatelolco ; como sus ayudantes iban los de Cuauhtitlan y los de Huitzilopochco .,Auh in altepeuaque amo uel calacque in anauac : zan iyoque in calaquia in mexica in tenochca in mexica tlatilolca ; inuicalhuan catca in Cuauhtitlan calque iuan uitzilopochca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73187,10580,spanish,nahuatl,"A su lado puso a otros dos tlatoque : al primero , que fue el tlatohuani de Tollan , lo puso a su izquierda como su teuctlato ; y al segundo , que fue el tlatohuani de Otompan , lo puso a su derecha también como su teuctlato .","Auh ytloc quinhuallali yn ocomentin tlahtoque : yn icce yehuatl yn tlahtoa - | | 16v - ni Tullam tlaopochcopa hualmotlalli y ye tlahtohua , auh yn icomentin tlahtoque yn itloc quihuallalli tlamayecancopa yehuatl yn tlahtohuani Otumpa y ye teuhctlahtohua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73188,10581,spanish,nahuatl,Cuando Ud . quiera .,Ihcuac timonequitiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73189,10582,spanish,nahuatl,Creo que ha llegado al tren .,Neci yoehcoco in tepozcalmimilolli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73190,10583,spanish,nahuatl,para el cumplimiento de todo lo contenydo arriba dicho doy poder a la justicia [ y jueces ] del rey nuestro señor y yo obligo my persona [ F . 15v . ] y bienes para que yo no me puede baler ny aprovechar de cosa ninguna .,Auh ynic huel ticneltilizque yn yn ixquich tlacpac omoteneuh ymac titotlalia in justicia yn ica tonacayo yhuan totlatquitica yhuan tiquinmaca tohuelitiliz yn ijuezhuan totlatocauh su magestad ynic quineltilizque in oticchiuque totlatol yhuan tiquitohua yn zazo tlein topallehuiloca mochihuazquia yn ipan omoteneuh aoc huel yc titopalehuizque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73191,10584,spanish,nahuatl,"El miércoles 9 de septiembre de 1615 , a las 11 horas del día , comenzaron a repicar las campanas en la iglesia de San Agustín , en el colegio de San Pablo , en Santa Cruz Contzinco , en San Sebastián , en Nuestra Señora de las Mercedes y en la Casa Profesa , para dar a conocer que a un niñito de apenas un año y medio , hijo de una mujer macehual mexica , que había caído en un pozo , por milagro lo había socorrido y resucitado San Nicolás de Tolentino , ya que al día siguiente se celebraba su fiesta ; el dicho niñito ciertamente había muerto , porque estuvo muerto dos horas y media , hasta que el santo lo resucitó .","Miércoles yn ic 9 mani metztli septiembre de 1615 años , ipan matlactlonce tzillini tlahca , yn opeuh ye tlatzitzilica ompa teupan Sant Augustín yhuan colegio San Pablo yhuan Sancta Cruz Contzinco yhuan San Sebastián yhuan totlaçonantzin Nuestra Señora de las Mercedes yhuan la Casa Profesa , yc omotemachizti in quenin çan nican ce macehualli mexica cihuatl yconeuh quin cexiuhtia piltzintli ipan tlacoxihuitl quipia yn ohuetzca poçoco yn aolhuaztonco in piltzintli oquichtontli , auh oncan tlamahuiçoltica oquimopalehuilli oquimozcalili in San Nicolás de Tolentino , ça yuh moztla ilhuitzin ; auh yn omoteneuh piltzintli ca huel micca , ca ome hora ihuan tlacohora in mictoca , ynic niniman oquimozcalili omoteneuhtzino sancto .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73192,10585,spanish,nahuatl,"85 . Aquel por quien se vive te resguardará , te protegerá para que bien estén , muy satisfechos estén tu rostro , tu corazón ; no por ellos te aflijas , no por ellos te preocupes , por lo que han de tomar , porque bien así sabe tu corazón que les diste toda tu protección al venir al mundo , al nacer , al vivir en la tierra . Y ahora , ya es todo lo que así acerco a tu mano , a tu pie , a tu pecho , a tu cabeza , a tu corazón , a tu cuerpo . ¡ Esfuérzate , hijo mío !","85 . In Ipalnemohuani immitziyanaz , in mitztlatiz inic huel onyetiaz , ye huel ompachiuhtiaz immitzin , moyollotzin ; ahmo inca tonmaamantiaz , ahmo inca tonmotequipachotiaz , in ipampa in tleyn concuizque , ca huel yuh quimattiaz immoyollotzin , in huel otiquintetzontitehuac inic yolizque , inic tlacatizque , inic nemizque in tlalticpac . Auh in axcan ye izquitzin inic nicpachohua immomatzm , immocxitzin , immelchiquiuhtzin , immotzontecontzin , immoyollotzin , immonacayotzin . Ma ximehuititie notelputze .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73193,10586,spanish,nahuatl,Muchas gracias . ¿ Dónde podría comprar unas estampillas ?,Tlazohcamati huel miac . Canin cualli niquincohuaz in painpepeyoctin ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73194,10587,spanish,nahuatl,"Hay tres clases : la col bolita , la col de hojas anchas y la col pequeña .","Onkak eyi taman : kolex bolita , mapapatauakkolex uan talpankolex .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73195,10588,spanish,nahuatl,con las labores del campo y otras actividades que se realizaban mientras los sembradíos no requerían cuidados mi padre pudo hacer una regular fortuna y aparte de mantener nuestra casa con las comodidades típicas de una casa de campo pudo adquirir nuevas tierras e ir juntando una cantidad de dinero de monedas de plata 0720 que ya no contaba una por una sino como se hacía entonces vasija por vasija las mismas en las que las tenía guardadas de aquellas en que vendían chiles preparados,in ica in imiltequiuhtzin ihuan occe tlatequipanoliztli in quimochihuiliaya in ihcuac ahmo in millachialoya notahtzin huel oquimonechicalhui zan cualli in tlatquitl ihuan cualyotica quimopiliaya in icaltzin yuhquin cateh in cualli miltequitcacalli oquimocohui ihuan no oquimonechicalhui tomin iztacteocuitlayo tlacohcohualoni 0720 in ayocmo quimopohuiaya cehcen ahnoce ica ce tepuzcomitl can yehuatzin quimopiliaya in iteocuitlatlatlatiltzin inontin tepuzcomitl in ica quinamacayah in chiltlachiuhtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73196,10589,spanish,nahuatl,Sal al gusto,"Iztatl , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73197,10590,spanish,nahuatl,"Entonces estaba este gran señor Justo Sierra y se le llamaba Secretario de Educación . Se preocupaba mucho por los estudiantes . Así se apuntaban más para aprender . El cinco de mayo repartía premios , juguetes y tres o cuatro libros muy bonitos . A mí , a Luz , me regalaron muchas cosas : juguetes y libros . Cada año salía aprobada y me daban un diploma .","Iman on ometztac inin tiatihuani Justo Sierras ihuan mitoaya Secretario de Educación . Omotequipachoaya inpampa momachtiquez . Oncuan on mochicahuazque tlazalozque . Ipan macuili tonali mayo otexexelhuiaya premios , icahuiltoton ihuan yeyi nozo nahui amochtin achi cualtzitzin . Nehuatl , niluz , hueyi onechtlatlacolique ahuiltoton ihuan amochtin . Cecenxihpa cuali oniquizaya ihuan onechmacaya ce diploma .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73198,10591,spanish,nahuatl,Si se sabe lavar y si no si se lavó la cara y si no y no nos importa . Que Dios los ayude .,ašan te ' wan nohki tečtlalwi ka orne pantoton in edmundo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73199,10592,spanish,nahuatl,movió,molini,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73200,10593,spanish,nahuatl,"Y si los tlaxilacalleque en algo los moles tan y no obedecen este mandamiento serán castigados , se hará justicia sobre ellos y los castigará nuestro tlahtoani el virrey .",Auh in tla itla ic quintequipachozque tlaxilacalleque in tla camo quitlacamatizque inin notlanahuatil tlatzacuiltilozque justicia inpan mochihuaz ihuan quin[tlatza]cuiltiz totlatocauh visorrey .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73201,10594,spanish,nahuatl,esta agua era solamente para lavar y se la daban de beber a losanimales el agua que tomaban las gentes de nuestro pueblo sólo la iban a traer lejos allá al lugar de nombre nochcalco,in atzintli in omitiaya tochantlacatzitzintin zan omoicaya mocuilizque huehca ompa itocayohcan nochcalco,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73202,10595,spanish,nahuatl,de doce metros voy a hacer la casa ” .,dose metros dose metros nijchiuas nompa kali .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73203,10596,spanish,nahuatl,"También les ponían en el labio un bezote a manera de flecha , o hecho de ámbar , y en las orejas , orejeras de cuero con un centro de cosa brillante les colocaban .",iuan tlamintentetl ahnozo apozonaltentetl in quimonaquiliaya intenco iuan cuetlaxnacochtli ihtipepeyocyo in quim onaquiliaya innacazco ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73204,10597,spanish,nahuatl,Después llegaron a Cuextecatlichocayan y a Cohuatlicámac .,Ompa quiçaco yn Cuixtecatlychocayan yhuan Cohuatlycama .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73205,10598,spanish,nahuatl,"El dueño del temascal da la comida : arroz , mole verde , frijoles , a veces da mole con tamales de frijol o de haba . Otras veces también se da tepache .","In ahquin iaxca in temazcalli quitemaca tlacualli : aloz - molli , ayohhuachmolli , yemolli , quemmanian tlemolli ica yeta - malli ahnozo ahuaxtamalli . Quemmanian no motemaca in tepachnecuhtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73206,10599,spanish,nahuatl,"10 Tochtli , 1294 .","X Tochtli xihuitl , 1294 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73207,10600,spanish,nahuatl,"El 4 de octubre de 1605 , fiesta de San Francisco , por segunda vez hubo festejos ; andaba la gente disfrazada de muchas maneras , y los españoles se divertían con gracejos y bromas .","Auh yn icoppa axcan yc 4 mani metztli de octubre de 1605 años , ypan ylhuitzin Sant Francisco , ye noceppa omochiuh papaquiliztli ; miectlamantli yn ipan moquixtique yn ipan mixeuhque , ynic mahuiltique españolesme ynic tlaquetzque ynic tetlahuehuetzquitique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73208,10601,spanish,nahuatl,Tendremos .,Ticpiazqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73209,10602,spanish,nahuatl,tanto,Ihquich .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73210,10603,spanish,nahuatl,"Está abriendo surcos , sembrando las semillas y granos , para obtener como recompensa las cosechas que hacen posible el sustento de su familia y de la humanidad en general .","Cuemeh quintlahpohtica , quitocatica in xinachtli , ca cuepcayotica quipiaz ce cualli pixquixtli ihuan ihquin quipiaz tlen ica quitlacualtiz icenyeliz ihuan nochi in tlacamecayo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73211,10604,spanish,nahuatl,"Primeramente fueron a presentarse ante el dicho tlatohuani Coxcoxtli que allá gobernaba , y ante los señores que lo acompañaban : Huehue Acamapichtli , Achitómetl Segundo y Chalchiuhtlatónac Segundo , y les suplicaron que les permitieran asentarse a un lado de la ciudad de Colhuacan ; ellos los acogieron , les dieron tierras y los fueron a dejar en el lugar llamado Tizaapan , donde se quedaron 25 años .","Achtopa quinmixpantito yn omoteneuh tlacatl Coxcoxtli yhcuac oncan tlahtocati , yhuan yn itlahtocayohuan yn Huehue Acamapichtli yhuan yn icome ytoca Achitometl yhuan no yn icome ytoca Chalchiuhtlahtonac , quinnonotzato ynic ymac motlalito altepetl Culhuacan ; ynic niman oquincelique ompa oquintlalmacaque ompa oquincahuato yn itocayocan Tiçaapan , oncan cenpohuallonmacuillixiuhtique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73212,10605,spanish,nahuatl,Y les dí y metí en la posesion a los dichos Martin Tenuch ( y Baltasar ) sobre [ tres brazas ] que trayan pleyto contra María Papan y agora a tomado posesion los dichos en la tierra Martin Tenuch y Baltasar la qual tierra [ que llega al camino ] es de seis brazas y media de ancho [ braza del pecho a la mano ] y de largo tiene del oriente ( a occidente ) quince brazas de largo desde la esquina de Martin Tlacuchcalcatl ( hasta hacia el occidente cuya casas linde con casas de los dichos Martin y Baltazar tiene por linderos al dicho Tlacuchcalcatl y a Tenan hasta el camino que va para Santiago ) .,Ynic onicmacaco posesion yn Martin Tenoch yematl ynic omixnamiquia Maria Papa auh ye concui yn axcan yn tlalli yn Martin Tenoch yhuan in Baltasar ynic patlahuac yn otitechpa VI matl ypan ce yollotli auh ynic hueyac yn tonatiuh yquizayanpan XV matl ytech onaci yn Tlacochcalcatl yn icalnacaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73213,10606,spanish,nahuatl,para todos ( ustedes ) .,para nanochin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73214,10607,spanish,nahuatl,allí está .,noponi itstok .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73215,10608,spanish,nahuatl,El quelite se come con ajonjolí .,In kilit se kikua iuan akolin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73216,10609,spanish,nahuatl,Los señores chichimecas seguían saliendo de Tonallitlatlayan para ir a ver que sus macehuales y conquistados no se asentaran en ningún lugar cercano .,Çan oc oncan onenehuaya yn chichimeca yn Tonalliytlatlayan ynic connemiliaya anoço connemilitinemia yn intlamecehual yn intepehualpan yn ma ahca omcan motlalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73217,10610,spanish,nahuatl,Las papas y camotes también se dan en el Norte .,In patatah ibuan camohtin noihqui ica tlalitztiayan momacah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73218,10611,spanish,nahuatl,A todos estos debe agasajar con donativos el que va a hacer sacrificio .,Yehuantin in itech monequi in quintlatlauhtiaya tealtiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73219,10612,spanish,nahuatl,1 docena de xoconostles,Mahtlactli ome xoconochtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73220,10613,spanish,nahuatl,"Para degollarlo , el criado le entregó una carta en su coche , a fin de que el rey se inclinara para mirar la carta , y entonces lo degolló , aunque no se sabe porqué .","Auh ynic quiquechcoton , çan carta conmacaya yn oncann icocheco ynic no yehuatl hualtlachiaya hualmoquechanaya yn tlahtohuani , yn oncan conquechcoton , amo huel momati yn tleyca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73221,10614,spanish,nahuatl,RELACION DEL LAVATORIO DE PIES,NECXIPAQUIHLIZ TLATUHLLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73222,10615,spanish,nahuatl,½ cebolla de tamaño mediano,Tlahcoxonacatl in ahmo huel huheyi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73223,10616,spanish,nahuatl,"Huitzilíhuitl aún no había sido sacrificado cuando llegaron los enviados ; le preguntaron qué le parecía , y si acaso vendrían todos sus vasallos , porque estaban llegando algunos de los que se habían salvado .","Auh y Uitziliuitl ayamo miqui ynic untlatitlanque ; conilhuia quen quitoa , cuix oc ypan aciquiui imaceualhua , ca ye uitze yn oc umacauhque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73224,10617,spanish,nahuatl,"7 Técpatl , 1304 .","VII Tecpatl xihuitl , 1304 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73225,10618,spanish,nahuatl,— Es que luego me canso .,— noso saniman nisiawi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73226,10619,spanish,nahuatl,"A continuación , le comunica , le descubre su preciosa voluntad , le dice : sábete , ten por cierto y entendido , mi hijito , que yo soy la enteramente por siempre Virgen Santa María , madre de Dios verdadero , de aquel por quien se vive , del creador de la gente , del que está próximo y cerca , del Señor del cielo , del señor del mundo .","Niman ye ic , quimonohnochilia , quimixpantilia in itlazohtlanequiliztzin , quimolhuilia : ma xicmati , ma huel iuh ye in moyolIoh , noxocoyouh ca nehuatl in nizenquizcazemicaquichpochtli , Santa María , in niinantzin in huel nelli Teotl Dios , in ipalnemmohuani , in tehyocoyani , in tloqueh nahuaqueh , in ilhuicahuah in tlalticpaqueh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73227,10620,spanish,nahuatl,"Pasados diez días , los señores de Colhuacan les dieron esta orden : “ Mexicas , tenéis que venir arrastrando una chinampa , donde estén una garza y una serpiente , y donde haya liebres ; la tendréis que venir a dejar a la entrada del palacio ” .","Auh y ye matlaquilhuitia , niman ye yc quinauatia Coluaca tlatoque , quimilhuia : “ Mexicaé , xicualhuillanaca yn chinamitl , unca uallicatiaz yn aztatl , unca uallonotiaz yn couatl , ciyotoc yn chinamitl ; unca anquitecaquiui yn tecpanquiauac ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73228,10621,spanish,nahuatl,"Durante la misa predicó el muy reverendo señor don fray García Guerra , arzobispo de México .",Auh yn ipan missa yehuatzin motemachtili in cenca mahuiztililoni teoyotica tlahtohuani don fray García Guerra arçobispo Mexico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73229,10622,spanish,nahuatl,"Mi abuelita de San Tobías dice siémbrenlo ustedes , siémbralo Pascacio .",štokaka n ixos name ' wanke ixos ñamo tla : 1 de namota ' kun .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73230,10623,spanish,nahuatl,"Si uno quiere , va a traer el quelite , porque algunos lo comen . Al hervirlo ya no huele feo .","Komo se kineki , se kikuiti in ikilo . Ta seki kikuaj in ikilo . Ijuak mani ya amo tsojyak ok .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73231,10624,spanish,nahuatl,Nunca se consolaba,Axkema moyoltlali,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73232,10625,spanish,nahuatl," Tierra de mi alma ,","Talticpactzin de mi alma ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73233,10626,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73234,10627,spanish,nahuatl,"El dicho lunes del mismo mes y año , San Diego resucitó a un niño , haciendo un gran milagro ; cuando murió , su madre lo llevó enseguida a la iglesia y lo puso delante de San Diego , y con llantos suplicaba al siervo de Dios San Diego .","Yn ipan omoteneuh lunes in metztli yhuan xihuitl , yquac ce piltzintli quimozcalili in Sant Diego , huey tlamahuiçolli yn mochiuh ; yn iquac omomiquilli , niman quihualhuicac yn inantzin in teopan yxpan quimotequilli in Sant Diego , cenca choquiztica quimotlatlauhtilli yn itlacotzin Dios Sant Diego .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73235,10628,spanish,nahuatl,"Así pues , de esta manera vencieron los chichimecas en este dicho año a los primitivos pobladores de Chalchiuhmomozco Tamoanchan .","Oca yuhqui yn , ynic quinpeuhque yn ipan in omoteneuh xihuitl yn achtopa oncan chanonoya Chalchiuhmomozco Tamoanchan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73236,10629,spanish,nahuatl,La caña de azúcar se da más bien en la costa .,In ohuatl tzopelic ica hueyi atlantenco ocachi cualli momaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73237,10630,spanish,nahuatl,"10 Tochtli , 1502 .","X Tochtli xihuitl , 1502 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73238,10631,spanish,nahuatl,"De donde están las flores enhiestas he venido yo : Viento que proveerá , Dueño del rojo crepúsculo . Del mismo modo tú , Abuela mía , la de la máscara , Dueña de la aurora Dios de presagios funestos , Señor mío , Tezcatlipoca",Ayya yao ! Xochitl icacan ompa ye nihuitz tlamacaz ecatl a tlapcoyoale Ayya yao ! Ah ivi in ti Noci Teumechave tlavizco ya cale,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73239,10632,spanish,nahuatl,"Tú eres el mero dueño de esta agua ,","tehhuatzin timero tidueño de nehin at ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73240,10633,spanish,nahuatl,"4 Tochtli , 1418 .","IIII Tochtli xihuitl , 1418 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73241,10634,spanish,nahuatl,"No descanséis , esforzados y bisoños , no sea que si huís , seáis consumidos , con esto caiga el cetro de vuestro abuelo Axayácatl .","Maximotlalican , inantequihuahque , amiyahque , maytlecax ypan anhualcholotin , anmotlatizque , ica ahuetzi y chiquacol yn amocolton in Axayaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73242,10635,spanish,nahuatl,Yten declaro que se me olvidava una joya que tiene en su poder Mateo Cibrian y por ella me a de pagar dos pesos los quales sean para cadellas para mi entierro .,Auh yzcatqui oc oniquelcauhca nomacuis quipia in Matheo Abrian nechmacaz 2 pesos auh nechaxtlahuiz nechmacaz in 2 pesos auh candella yc nopan tlatlaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73243,10636,spanish,nahuatl,No es cierto que vivimos y hemos venido a alegrarnos en la tierra .,Ah ca za tinemiihuan ti hual paqui in tlalticpac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73244,10637,spanish,nahuatl,"Y luego , en este mismo año , se enseñoreó Chalchiuhtlatonatiuh como tercer tlatohuani de los tecuanipantlacas .",Auh çan niman ipan in yn omoteneuh xihuitl oncan hualmotlahtocatlalli yn itoca Chalchiuhtlatonatiuh yc - ey tlahtohuani mochiuh yn ipan Tecuanipantlacayotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73245,10638,spanish,nahuatl,". tened cuidado de ellos ; tomad rigor en su régimen : no les dejéis por negligencia de aplicar la crianza , la educación .",. xi quin cuitlauiltican xi quin tlacuauhtzitzquiltican ; ma anquizxiccauhti in uapaualoni in izcaltiloni . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73246,10639,spanish,nahuatl,"El primero , llamado el licenciado Chávez , fue nombrado fiscal de la Audiencia de Guadalajara Jalisco ; éste era natural de España , pero estaba edificando casa en México cuando le llegó el nombramiento .","Yn icce ytoca el lliceciado Chápez fiscal mochiuh yn ompa Audiencia Guadraxara yn Xalixco ; ynin España chane , auh nican Mexico ye ochanchihuaya ynic nican ytequiuh oypan acico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73247,10640,spanish,nahuatl,"Sobre la estera de plumas amarillas y azules aquí estás erguida . Preciosa flor de maíz tostado , sólo te prestas , serás abandonada , tendrás que irte , quedarás descarnada .","Moxiuhcozquetzalpetlapan , tonihcaca . Cacahuaizquixochitl , zan tonnetlanehuilo , ticahualoz , tiyaaz , ximoaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73248,10641,spanish,nahuatl,"3 Calli , 845 .","III Calli xihuitl , 845 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73249,10642,spanish,nahuatl,"Llegaron en la procesión hasta San Francisco , luego a la Casa Profesa , luego a la iglesia mayor , luego , ya de regreso , llegaron a Santo Domingo , luego a las monjas de San Lorenzo , y finalmente de nuevo a su iglesia .","Auh ynic tlayahualloque yn huel ixquich ic oncan ahcico yn San Francisco , niman la Casa Professa , niman yglesia mayor , niman yc mocuepque Sancto Domingo quiçato , yc niman San Lurenço monjas quiçato , yc niman umpa yn inteopapn ahcito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73250,10643,spanish,nahuatl,Enseguida dijeron Huitzilihuitzin y el tlacateuctli Itzcohuatzin : Que los traigan acá .,Auh niman quito yn Huitzillihuitzin yhuan yn tlacateuhctli yn Itzcohuatzin : Tla huallano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73251,10644,spanish,nahuatl,"Sí , mamá . Estoy enteramente contento con mi automóvil . El motor está en muy buenas condiciones . Lo único malo es que una de las llantas es-tá defectuosa y como en es-tos tiempos no costea com-prar cosas nuevas , mejor es-pero hasta que se normalicen los tiempos . Esto era una de las causas por qué no vine en coche . Otra causa es que el viaje en coche dura veinte horas , mientras que por vía aérea se hace en tres horas . Así , uno no está medio muer-to del manejo del coche .","Quema , nonantzin . Cemi nipactica ica nocalmimilo . Itlaolinalaztli huel cualli ca . zantlen amocuallica cente illanta yocualoc ihuan quenin axcan amotlen ipatin ce itla yancuic mocohuiz , ocachi cualli nochiaz ixquichca moyectlaliz in cahuitl . Itechpa ca in tleca amo onihuala ipan calmimilolli . Ica occe noihqui in tehuicanih ipan calmimilo huecahua cempoalli iman , noca icapan ehecatl zan yeyi imán mochihua : Ihquion , ce amo cemi mictoc ica in calmimilo conyecana .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73252,10645,spanish,nahuatl,"Llego junto a la gente , he bajado yo","Ay topan huitz oya nitemoc ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73253,10646,spanish,nahuatl,Y si no le quisiere comprar pague el valor de la una casa que ha derribado y se venda a otro e el valor de ello se parta en quatro partes y la una parte sea para que se haga bien por mi ánima y la otra parte sea para el ornato [ cofradia ] del santisimo sacramento y la tercera parte sea para el sustento de los religiosos que residen [ en San Francisco ] ( en el monasterio del señor Santiago ) y la quarta parte sea para mi entierro y limosnas por yguales partes .,Auh in tla niman amo quinequiz quicoaz ma conixtlauaz yn oquixitini centetl calli ma cana oc cecni monamacaz yn quezqui ipatiuh mochiuaz nauhcan pouiz ynic cecni ytech pouiz yn nanima ynic ocan ytech pouiz cofradia del santisimo sacramento ynic hexcan yntech pouiz in nican moetzticate San Francisco padreme yc neciz intlaqualtzin ynic nauhcan yn oncan nitocoz nitlauenchiua yzquican neuiuixtiaz yn huentli mocauaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73254,10647,spanish,nahuatl,"Alegraos con las flores que embriagan , las que están en nuestras manos .","Ica xon ahuiyacan ihuinti xochitli , tomac mani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73255,10648,spanish,nahuatl,½ cebolla,Tlahcoxonacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73256,10649,spanish,nahuatl,El es un buen muchacho .,Yehua ce cualli piltontli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73257,10650,spanish,nahuatl,ya vino usted ya vino usted a saber la palabra esta palabraya está en nuestras manos sí ya ya le dije lo que usted me suplicó que le dijera sólo eso sabe usted lo que ella me contestó quién sabe qué le dijo,yotihualmouicac yotimomachitico in tetlahtol inin tlahtolli ye tomac ticpia quema yeca yeca oniquilhui tlen tehuatzin otinechmotlatlauhtili niquilhuiz zaninon timomachitia tlen yehuad onechmanquili ahquimati tlen omitzmolhuili,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73258,10651,spanish,nahuatl,"En este año murió Tehuehueltzin , tlatohuani de Cuauhnáhuac ; y enseguida se enseñoreó en su lugar Itzcohuatzin .",Nican ypan in yn omomiquillico yn Tehuehueltzin tlahtohuani catca Quauhnahuac ; niman iquac motlahtocatlalli yn ixiptla yn itoca Ytzcohuatzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73259,10652,spanish,nahuatl,"Florea , pero no sé cuándo . Su flor se parece a la del uiuilakanikuamekat , blanca y aterciopelada .","Xochiyoua pero amo nikmati kemanian , ixochiyo kemej uiuilakanikuamekat , istak ixochiyo uan moloxtik .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73260,10653,spanish,nahuatl,"Y dizque , si hubieran dado muerte a sus señores los españoles , ellos luego habrían tomado el gobierno ; dizque habría habido un rey negro , el cual desposaría a una mulata morisca de nombre Isabel , para que fuera reina y gobernara en México .","Auh quil yntla huel quinchihuani yntecuiyohuan españoles , yntla huel quinmictiani , quil yc niman yehuantin tlahtocatizquia ; quil ce tliltic rey mochihuazquia yhuan ce mulata morisca quil quimonamictizquia , reyna mochihuazquia ytoca Isabel yn otlahtocatizquia Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73261,10654,spanish,nahuatl,"El cacahuate primero se cosecha , se seca , luego se tuesta y ya se come .","In kakauatsin achto se kiichkua , se kiuatsa uan kemaj se kiteuatsa uan maj se kikua ya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73262,10655,spanish,nahuatl,"Los que están mirando , leyendo , los que cuentan , o refieren lo que leen . Los que vuelven ruidosamente las hojas de los códices . Los que tienen en su poder la tinta negra y roja y lo pintado , ellos nos llevan , nos guían , nos dicen el camino . Quienes ordenan cómo cae un año , cómo sigue su camino la cuenta de los destinos y los días y cada una de las veintenas , los meses . De esto se ocupan , a ellos toca hablar de los dioses .","Ahu in quitzticate , in quipouhticate ; in quitlatlazticate in amoxtli , in tlilli , in tlapalli , in tlacuilolli quitquiticate . Ca yehuantin techquiticate , techotlatoltia , yehuantin quitecpana in yuh huetzi ce xihuitl in yuh otlatoca in tonalpohualli auh in cecempohuallapohualli . Yehuantin in teniz in incocol , in mamal , in teotlahtolli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73263,10656,spanish,nahuatl,“ ¿ Qué me cayó en mi cabeza ?,Tlake pachaniko noatipa ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73264,10657,spanish,nahuatl,Luego ( el sacrificante ) baja . Cuando ha llegado al pie del templo le vienen a ayudar al que ofrece su víctima : Le van a llevar el cuerpo de su sacrificado a su casa .,Niman ye ic ual temo . In oadco tlatzintlan in oual temo in yehuantin quipaleuia in tealtiani . Oquiuiquilique in ichan in inacayo in itlaaltil .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73265,10658,spanish,nahuatl,"Ahora te suplico , Tierra .",Axcan nimitztatauhtia talticpactzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73266,10659,spanish,nahuatl,"No sirve para medicina ,","Amo kualtia para pajti ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73267,10660,spanish,nahuatl,allí empezó su abuelo,noponi pejki isistat,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73268,10661,spanish,nahuatl,precipitado era yo no mi padre me miró fijamente y le dijoa mi madre,lciuhcayo oniyeya ammo notahtzin zan onechmocecemihtili ihuan oquimolhuili in nonantzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73269,10662,spanish,nahuatl,"13 Técpatl , 1596 .","XIII Tecpatl xihuitl , 1596 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73270,10663,spanish,nahuatl,El año 6 tecpatl se trasladaron a Acolnáhuac y allí per manecieron 4 años .,"Ipan chicuace tecpatl xihuitl , omicuanicoh Acolnahuac in oncan nauhxiuhticoh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73271,10664,spanish,nahuatl,"También entonces murió en batalla en Atlixco Ilhuicaminatzin , tlatohuani de Xochimilco .",Auh no yquac yaomiquito Atlixco yn Ilhuicaminatzin tlahtohuani Xochmilco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73272,10665,spanish,nahuatl,"Después de fundada esta ciudad de Amaquemecan Chalco , fue creciendo su fama de valerosa , fiera e invencible .","Yn oiuh ontlatocamacato Amaquemecan , auh oncan polihuico yn yn itoca tepetzintli , yn achtopa yc quitocayotiaya Chalchiuhmomoztli ; auh oncan peuhtica yn yn ipan in omoteneuh xihuitl yn ça mocentocayoti Amaquemecan Chalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73273,10666,spanish,nahuatl,abajo,Tlatzintla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73274,10667,spanish,nahuatl,Pues estaban muy espantados de que los advenedizos hubieran degollado al mensajero con sus flechas .,Cenca yc momauhtique yn mitica oquiquechcotonque yn intecpoyouh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73275,10668,spanish,nahuatl,"No quiero morir , quiero ser partícipe del nuevo día y del nuevo amanecer .",Amo ninequi nimiquis ninequi niquitas yancuic tonati ihuan yancuic tlanextli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73276,10669,spanish,nahuatl,[ y ] su padre .,itata .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73277,10670,spanish,nahuatl,Mi Hermano hizo la traducción de este libro al castellano .,Nocnin oquicaxtilantlahtolcuep in amoxtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73278,10671,spanish,nahuatl,"23 . Y no anheles , no desees la falda , la camisa ( la mujer ) que infama , envilece , ensucia , pervierte a los hombres . No hagas de tu corazón tu madre , tu padre . No de la ceniza esparcida , no de la encrucijada , hagas tu madre , tu padre , así irás a dar a su cabello , su cabeza del Señor Nuestro . Esfuérzate como esclavo , trabaja delante de Él , junto a Él , porque aún eres una agüita , un pajarito ; porque aún eres brote de maíz , apenas espigas . Aun cuando eres como un jadecito , una turquesita , aun cuando eres como una plumita de quetzal , no de tu voluntad te envanezcas , te engrandezcas .","23 . Yhuan ma cuel ticmocuitlahui , ma tiquelehui yn cueytl , in huipilli , teahuilquixti , teyzolo , tecatzauh , tetlahuelilocatili . Ma moyollo , monan , motta ticchiuh . Ma nextepehualli , ma ohtlamaxalli tiemonanti , tiemottati , ye itzontlan , iquatla tiyaz in Totecuiyo . Ma ye oc xontlacoti , xontequiti ixpantzinco , inahuactzinco , ca oc tatzintli , titototzintli ; ca oc tixiloti , timiyahuati . Imma zan yuhqui tichalchiuhtzintli , titeoxiuhtzintli ; imma zan yuhqui tiquetzaltzintli , ma monehuiyan timotetezo , timohuahuazo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73279,10672,spanish,nahuatl,"¿ Acaso tú me has comprado , tú para ti me adquiriste , niñito mío ? ¿ Tal vez cambiarás mi placer , mi embriaguez ? Acaso desprecias , te has disgustado , pequeño compañero , ya me voy a mi casa , niñito mío .","¿ Cuix nozo tinechcouh , tinechnocoui , noconetzin ? ¿ Cuix tlapapatlaco , nahuihuan ye notlahuan ? Zazo tictlacanequi ye no ticualani , xolotzin , ye noniauh in mochan , noconetzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73280,10673,spanish,nahuatl,Y yo no me fui a perder,Uan axkana nipoliuito,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73281,10674,spanish,nahuatl,como le dicen .,kiiluiaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73282,10675,spanish,nahuatl,"Llevaron sus huesos en una caja pintada asimismo con llamas de fuego y con calaveras , y todos fueron quemados ; entonces quemaron los huesos de Antonio Machado , sastre y maestro de los judíos , habiendo sacado sus huesos de la iglesia de San Agustín .","Auh yn imomiyo caxatica quinhualnapalloque , no tlatleycuillolli caxa yhuan miquiztzontecontlacuillolo , moch tlatilloque ; yquac quitlatique yn iyomiyo Antonio Machado sastre yhuan ynmaestro catca yn judiosme , yn iyomiyo ompa quiquixtito yn Sant Augustín teopan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73283,10676,spanish,nahuatl,Dixo que no es pariente de las partes que dirá verdad de lo que supiere y que lo que sabe sobre las casas porque se trata pleito que son las que estan abiertas de un lado y hecho un portillo que este testigo no sabe quien aya traído la madera piedra y adobes .,Yn testigo quitohua can nicmellahua yn notlatol in inpan nitlaneltilia amo quen niquinnotza niquitoa yn ipanpa yn calli ynic neteilhuilo axcan yn za cuitlacoyonticac camo nicmati yn canpa hualla y tetl in quahuitl yn xamitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73284,10677,spanish,nahuatl,"Pero a otros les dieron tajos en los hombros : hechos grietas , desgarrados quedaron sus cuerpos . A aquéllos hieren en los muslos , a éstos en las pantorrillas , a los de más allá en pleno abdomen . Todas las entrañas cayeron por tierra . Y había algunos que aún en vano corrían : iban arrastrando los intestinos y parecían enredarse los pies con ellos . Anhelosos de ponerse a salvo , no hallaban a dónde dirigirse .","Auh in cequintin quimacolhuitecque , hualcacamatlapan , hualtzatzayan in innacayo : cequintin quincotzhuihuitecque , cequin quinmetzhuihuitecque , cequintin quimitihuitecque , niman moch hualmotoxahua in incuitlaxcol . Auh in aca oc nen motlaloa in icuitlaxcol , za quihuilana , iuhquin xoxoquiohua in momaquixtiznequi , aoc campa huel hui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73285,10678,spanish,nahuatl,ya no queda lejos para llegar al,ayojkana uajka kiitstok para iluikaktli para ke,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73286,10679,spanish,nahuatl,Y otra estrella venía a salir por el sur .,y wan oksé oksé sitlali wal kisaya in kometa ik sur .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73287,10680,spanish,nahuatl,"Les dijo Malintzin : “ Escuchad , esto dice el Capitán : ‘ ¿ Qué piensan los mexicas ? ¿ Es todavía un niño Cuauhtémoc ? ¿ No tiene compasión de niños y mujeres ? ; y también los ancianos están muriendo .","Quiualilhuian Malintzi : “ Tla xiualhuia , ca conmitalhuia yn Capitán : ‘Quen momati y mesica ? Cuix cenca oc piltontli Quauhtemoc ? Amo quitlauculia yn piltzintli ciuatzintli ? ; y ye iuhqui yc poliui ueuentzti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73288,10681,spanish,nahuatl,no te enojes .,amo xikualani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73289,10682,spanish,nahuatl,viviere,onemizqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73290,10683,spanish,nahuatl,Y cuando todavía no iba muy lejos luego,Uan kema ayi achi youi nimanísi kimachilijki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73291,10684,spanish,nahuatl,"Tú suplicas , tú dices a Miccálcatl , sólo Tlailotlaqui ,","Tocoyatitlani , tocoyaihtoa in Miccalcatl , y zan Tlailotlaqui ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73292,10685,spanish,nahuatl,"En vano he nacido , en vano he venido a salir de la casa del dios a la tierra ,","O nen notlacatl , o nen nonquizaco teotl ichan in tlalticpac ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73293,10686,spanish,nahuatl,Y no se sabe cuál era el nombre del árbol .,Auh amo momati tle ytoca yn quahuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73294,10687,spanish,nahuatl,"Porque han de venir nuestras cejas y nuestras barbas , y las uñas de nuestros nietos , y oirán lo que les refieran , si es que aún habrá de surgir nuestra sangre después de que se haga la obscuridad en Colhuacan .","Ca quiçatihui yn tixcuamol yn totentzonhuan yn izti yn toxhuihuan , yn quicaquitihui yn quihtotihui , yntla oc quiçatiuh yn tezyo yn ihcuac tlayohualli mochihuatiuh yn Culhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73295,10688,spanish,nahuatl,"Y los xochtecas olmecas quiyahuiztecas cocolcas , mientras estuvieron en el dicho Chalchiuhmomozco , reverenciaban sobremanera el sitio ; no hacían allí sus necesidades corporales , sino que para eso iban a la ribera , al lugar que ahora se nombra Cuitlatépec o Cuitlatetelco , pues reverenciaban sobremanera aquel lugar .","Auh y yehuantin yn xochteca yn ulmeca yn quiyahuizteca yn cucolca ynic oncan catca omoteneuh Chalchiuhmomozco , ynic cenca tlaymacacia ; ahuel oncan maxixaya , occenca ompa onhuia yn atenco yn onmaxixaya , y ye axcan oncan motocayotia Cuitlatepec ahnoço Cuitlatetelco , cenca tlaymacacia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73296,10689,spanish,nahuatl,"El lunes 2 de febrero de 1615 partió de la ciudad de México el señor obispo don fray Juan Zapata y Sandoval , con rumbo a la ciudad de Chiapas donde habría de gobernar ; tres meses y medio estuvo en México hasta que se marchó .","Axcan lunes yn ic 2 mani metztli de febrero de 1615 años , yhcuac nican ciudad Mexico onmopehualti yn teoyotica tlahtohuani don fray Juan Çapata y Sandoval obispo , ompa mohuica yn ipan ciudad Chiapa , ompa quimopieliz yn altepetl ; çan ey metztli ipan tlaco nican Mexico metzticatca ynic niman omohuicac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73297,10690,spanish,nahuatl,¿ Por lo que escucho es carbon lo que comes ? ”,"Sanijki nijkaki tlikoli tijkua ? Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73298,10691,spanish,nahuatl,1 rajita de canela,Ce tlatzicuehualton canela,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73299,10692,spanish,nahuatl,"Los mexicas le presentaron sus obsequios , diciendo : “ Señor tlatoani , tú has acogido el llanto y la aflicción que padecemos ” .","Ye contlatlauhtia contequilia yn ixquich yc mexica , conilhuia : “ Nopiltzintziné tlatouanié , ca yehuatl yn oticmocuilli yn tochoquiz yn totlaucol ynic tonentlamati ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73300,10693,spanish,nahuatl,"Cuando se le confirió el mencionado oficio al arcediano , se adornó la iglesia mayor y se hizo gran fiesta , toda la noche duró el festejo , y se encendieron teas arriba de la iglesia ; tomaron parte en el festejo los españoles , el cabildo , el deán , el propio arcediano , el provisor , los canónigos y todos los clérigos .","Auh huel tlacencahualloc yn iglesia mayor , huel huey papaquiliztli mochiuh yn iquac macoc teoyotica tlatocayotl , cenyohual in papacohuac , quahoocotl in tlatlac yn icpac teocalli ; yhuan mahuiltique yn españolesme yhuan yn cavildo , yn deán , arcediano , provisor , canonigostin , yn ixquichtin clérigos .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73301,10694,spanish,nahuatl,"También el viernes santo , al amanecer , salieron en procesión los nazarenos de Santiago Tlatelolco , los cuales llegaron a la iglesia mayor y a San Francisco , de donde regresaron .","Auh yhuan in ça ye no ypan in viernes sancto ye tlathui yn oquizque yn otlayahualloque Sanctiago Tlatilolco tlaca in motenehua nazarenos , no yglesia mayor ahcico yhuan San Francisco quiçato , ynic mocuepque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73302,10695,spanish,nahuatl,El correo no está lejos .,In paincalco amo huehca ca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73303,10696,spanish,nahuatl,"Es construida en Moscú la Catedral de San Basilio , en 1560 .","Ipan etzontli oncaxtolli omeppoalli xihuitl , huei iteocaltzin San Basilio chihualo Moscotitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73304,10697,spanish,nahuatl,Tráigannosla de alla en el mar .,Xtechhualcuilican ne itech hueyi at .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73305,10698,spanish,nahuatl,Anenicuic i ( d est ) amoca nen nonicuic in quetzalli in chal - chivitl in ixquich in notlatqui .,Anenicuic i ( d est ) amoca nen nonicuic in quetzalli in chal - chivitl in ixquich in notlatqui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73306,10699,spanish,nahuatl,pero la solidaridad de miguel leónportilla no solamente ha dado frutos en el seminario de cultura náhuatl,yece itenahnamiquiliztzin in miqueltzin leonportilla ahmo zan oquitemacac itlaaquillo in ipan seminario de cultura nahuatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73307,10700,spanish,nahuatl,Allá llegó .,Nepa noponi ajsito .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73308,10701,spanish,nahuatl,"¿ Cómo hay que vivir al lado de la gente ? ¿ Obra desconsideradamente , vive , el que sostiene y eleva a los hombres ?","¿ Quen in nemohua in tenahuac ? ¿ Mach ilihuiztia , nemia tehuic , teyaconi ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73309,10702,spanish,nahuatl,1 rama grande de epazote,Ce huey yepazohquilmaitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73310,10703,spanish,nahuatl,El elije las manzanas más bonitas .,Yehua quixelohua in achí cuahcualtin manzanah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73311,10704,spanish,nahuatl,"Que dejen solo al tenochca , para que él solo perezca ’ ” .",Ma yyoca quiuallalica tenochcatl ma yioca unpopoliui’ ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73312,10705,spanish,nahuatl,"¡ El Aguila , el Aguila , Quilaztli , con sangre tiene cercado el rostro , adornada está de plumas ! ¡ Plumas de Aguila vino ,",Cuahuin Cuahuin Quilaztla coaeztica xayavaloc ivivi Aya Cuauhivitl vitza,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73313,10706,spanish,nahuatl,la Sombra de este José Alcántara .,niecahuiltzin nehin José Alcántara .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73314,10707,spanish,nahuatl,"un pago [ moneda ] ,","ce taxtahuil ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73315,10708,spanish,nahuatl,vendían,otlanamacayah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73316,10709,spanish,nahuatl,"Ya me voy a su casa , pereceré .","In nonoya ye ichan , ninopolihui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73317,10710,spanish,nahuatl,JITOMATE,XITOMAT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73318,10711,spanish,nahuatl,"Cotztemexi regresó , pues , de allá , de Hueymollan Acallan .",Çan onca hualmocuep yn Hueymollan Acalan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73319,10712,spanish,nahuatl,"Y los tres principales que se mencionaron arriba tuvieron a su cargo la ciudad durante el tiempo en que no hubo tlatoque : el primero , llamado Quetzalpoyomatzin , era hijo de Huehue Quetzalmazatzin ; el segundo , Cuauhtlaltzin , era hijo de Temiztzin ; y el tercero , Yaotzitzin , era hijo de Huehue Ayocuantzin .","Auh yeyntin yn omoteneuhque yn tlacpac yn tlapiaya pipiltin yn quipiaaya altepetl yn ixquichcauh yn aocac tlahtohuani catca : yn icce ytoca Quetzalpoyomatzin ypiltzin yn Huehue Quetzalmaçatzin , yn icome ytoca Quauhtlaltzin ypil - | | 105v - tzin Temiztzin , yn ic - ey ytoca Yaotzitzin ypiltzin Huehue Aoquantzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73320,10713,spanish,nahuatl,Estamos en casa .,Tochan ticateh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73321,10714,spanish,nahuatl,"¡ Vive en paz , pasa la vida en calma ! Me he doblegado ,","¡ Nemi zan ihuiyan , zan icemelia ! In zan nonopechteca ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73322,10715,spanish,nahuatl,"En Presencia de los testigos : Martin Garcia , mayoral del barrio [ tepixque ] , Toribio Diego , Agustin Perez , viexos Pablo Tlapanecatl , Martin Graviel , Anton Ximenes , Joan Bautista Martin Perez , Pedro Martinez , Pedro Sanches estos fueron los testigos esto se hizo en su presencia se nos dio la posesion .",Ymixpan omochiuh yn testigos Martin Garcia Tepixqui Toribio Diego Agustin Perez huehuetque Pablo Tlapanecatl Martin Gabriel Anton Ximenez Juan Baptista Martin Perez Pedro Martinez Pedro Sanchez yehuantin yn testigos omochiuhque yn imixpan otemacoc posesion .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73323,10716,spanish,nahuatl,"También en este año regresó don Cristóbal Colón a España , llevando consigo al resto de sus compañeros españoles y a 10 naturales , así como algo de lo que se daba en aquellas tierras , y llevó también algunas muestras de oro a Castilla , adonde llegó el viernes 15 de marzo del dicho año de 1493 .","Auh no yquac yn ipan in xihuitl ynic mocuep don Christóval Colón yn ompa España , quinhuicac yn ocequintin ycnihuan españoles , yhuan matlactin macehualtin , yhuan cequi yn tleyn mochihua oncan ypan tlalli , yhuan quiteyttitito quitenextillito yn coztic teocuitlatl yn Castilla , ynic ompa acito ypan viernes yn iccaxtolilhuitl mani metztli março yn ipan omoteneuh xihuitl de 1493 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73324,10717,spanish,nahuatl,"Se pusieron , pues , de camino en el año 1 Técpatl .",Yc ye huitze ye hualnenemi yn ipan Ce Tecpatl xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73325,10718,spanish,nahuatl,"de esta manera son impedidos los que van a pueblos extraños , que allí les salen al paso entonces . Estarás rendido de fatiga , tendrás incomparable cansancio , te quedarás yerto de agotamiento , estarás agobiado por el ardor del sol , quedarás abrumado por el ímpetu del viento ; se te volverá la cara como si fuera de tierra , tendrás salpicada y manchada de polvo la cara ; te arderá la frente , te enjugarás el sudor con la mano ;",in iuhqui motzacua in auacan tepeuacan ca oc umpa on quizaz : ticianmiquiz timociappouaz timociuauhquetztiaz titonalciauhtiaz teecaciauhtiaz tixtlaltzin timochiuhtiaz tixtlalteppipixauhtiaz mixcuatzin tlatlatiaz mitonaltzin ticmacuitiaz ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73326,10719,spanish,nahuatl,"Entonces comenzó el tiempo en que dejó de llover , pues en Chalco , en toda la región de Chalco , se cumplió la palabra dicha por Tezcatlipoca .","Ya yquac peuh yn aocmo quiyahui , ynic Chalco nohuian Chalco y mochiuh ynin tlatolli omoteneuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73327,10720,spanish,nahuatl,"Se da en el monte , en los troncos de zapote negro o bienvenido . Se da solo . Se da poco .",Mochiua kuoujtaj itech tiltsapokuouit oso kakatekuouit . Eua saj . Amo kachi onkak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73328,10721,spanish,nahuatl,mil,Ometzontli huan mah tlacpualli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73329,10722,spanish,nahuatl,"tú Tierra de mi alma ,","teh talticpactzin de mi alma ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73330,10723,spanish,nahuatl,Ahora voy a contar sobre Chikomexochitl,Nama nijpouas tlen ne Chikomexochitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73331,10724,spanish,nahuatl,allí llegaron a Teotihuacan .,"oncan mocentecaco in Teotihuacan ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73332,10725,spanish,nahuatl,— Pero hay borregos .,— pero nian moči de te ' wanke de nonmotia atenko pordios de namotia atenko tečtlaštlawitiwi len weliti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73333,10726,spanish,nahuatl,"La quinta parte se llama Egipto , y aunque es pequeña , es la mejor de todas , porque es muy fértil y feraz a causa de la humedad y riegos del río Nilo ; en ella se halla la gran ciudad del Cairo , llamada por los antiguos Babilonia , que es de las más grandes y principales de todo el mundo .","Auh yn icnauhcan [sic] ca ye yn quitohua Egipto , auh macihui yn çan tepitzin ca occenca ye qualcan yeccan yn ipan ynic cenca tlamochiuhyan cenca tlacelia , ca ye iuh quichihua yn iyayo yn itlaahuililiz atoyatl yn motenehua Nilo ; auh yehuatl ipan in yn catqui yn huey altepetl yn motenehua gran ciudad del Cayro , ca yn oc ye huecauh catca quitocayotiaya Babilonia , ca occenca yehuatl in huey tachcauh occenca tlapanahuia ynic nohuian cemanahuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73334,10727,spanish,nahuatl,El año 8 caña llegaron a Tle maco donde permanecieron únicamente 5 años,"Ipan chicuei acatl xihuitl oacicoh Tlemaco , in canin zan macuilxiuhtique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73335,10728,spanish,nahuatl,venderemos,titlanamacazqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73336,10729,spanish,nahuatl,oír perfectamente bien lo que se escucha,AClcacaqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73337,10730,spanish,nahuatl,Y fueron llamados los biejos de Cohuatlayauhcan a Martin Lazaro y a Marin Zacarias regidor y a Martin Luis Cuitlachcohuacah y a Felipe Sanchez a los quales [ tachado : preguntaron los ] les fue preguntado antiguamente de donde enpiesan las tierras que les fueron dadas a los mayotecas .,Niman onotzalloque yn huehuetque Cohuatlayauhcan Martin Lazaro Martin Zacarias regidor Martin Luys Cuitlachcohuacatl Felipe Sanchez ylhuiloque yn ye huecauh canin huelpeuh tlalli ynic quinmacaque moyoteca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73338,10731,spanish,nahuatl,"13 Tochtli , 1570 .","XIII Tochtli xihuitl , 1570 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73339,10732,spanish,nahuatl,"Artículo 32 . - La Ley regulará el ejercicio de los derechos que la legislación mexicana otorga a los mexicanos que posean otra nacionalidad y establecerá normas para evitar conflictos por doble nacionalidad . El ejercicio de los cargos y funciones para los cuales , por disposición de la presente Constitución , se requiera ser mexicano por nacimiento , se reserva a quienes tengan esa calidad y no adquieran otra nacionalidad . Esta reserva también será aplicable a los casos que así lo señalen otras leyes del Congreso de la Unión . En tiempo de paz , ningún extranjero podrá servir en el Ejército , ni en las fuerzas de policía o seguridad pública . Para pertenecer al activo del Ejército en tiempo de paz y al de la Armada o al de la Fuerza Aérea en todo momento , o desempeñar cualquier cargo o comisión en ellos , se requiere ser mexicano por nacimiento . Esta misma calidad será indispensable en capitanes , pilotos , patrones , maquinistas , mecánicos y , de una manera general , para todo el personal que tripule cualquier embarcación o aeronave que se ampare con la bandera o insignia mercante mexicana . Será también necesaria para desempeñar los cargos de capitán de puerto y todos los servicios de practicaje y comandante de aeródromo . Los mexicanos serán preferidos a los extranjeros en igualdad de circunstancias , para toda clase de concesiones y para todos los empleos , cargos o comisiones de gobierno en que no sea indispensable la calidad de ciudadano . CAPÍTULO III De los extranjeros","Tlen 32 Tlanahuatihcayotl . In tlanahuatili quiyectlalis tlapechpohuili tlachihuali tlen tlanahuatil mexicayotl quinmactilia Mexihco ehuanih tlen quipiah seyoc tlacatililis ihuan quiixtlalis xitlahuac tlahtoli tlen ica amo mochihuas cualantli ipampa ome tlacatililis . In tequichihuali tlen tlanahuatilmeh tlen moixnehuis , ipampa iquinoh itlanahuatil inin Amatlanahuatili , monequis elis Mexihco ehuani itlacatilis , quinmactiliseh tlen ahquia quipiaseh inin amatl ihuan amo quicuiseh seyoc tlacatilistli . Inin tlahtoltzacuali nohquia motequihuis tlen tlehtleya tlen ihquinoh quiixnextiseh sequinoc tlanahuatilmeh tlen Sentica Hueyi Tlahtocan . Queman san tlaeltos , amo acah tlen quiahuac ehua huelis tequipanos ipan yaotecayotl , noihqui amo huelis tequipanos ipan tlamocuitlahuiani ihuan temachpan nemilispan . Ihuicpa huelis tequipanos ipan yaotecayotl queman san tlaeltos ihuan ipan Tlamotlayotl noso Ehecapan Chicahualistli nochipa tonati , noso quichihuas tletleya tlanahuatili noso tequipanoli ipan yehuan , monequi elis Mexihco ehuani tlacatililis . Nochi inin tlamantli monequis mopialiseh tlen tlacatecameh , tlen patlanih , teachcameh , tepostopehuanih , teposchihuanih ihuan , nochi sentica , ihuicpa tlacameh tlen quioliniah hueyi acali noso tepostototl tlen ica momanahuia mexica pantli noso machiotl tlanamacatiloyan tlen mexicayotl . Noihqui monequis ihuicpa tlen quichihuaseh tlanahuatili tlen tlacatecatl acalpan ihuan nochi tequiyotl tlen campa patlanih tepostotomeh . In Mexihco ehuanih achi cuali quinseliseh ihuan amo tlen quiahuac ehuanih tlen sehca innemilis , ihuicpa nochi tlamantli tlatequihuili ihuan nochi tequichihuali , tlanahuatili noso tequipanoli tlen tlanahuatiloyan campa amo monequi altepechantli . Pamitl tlen III : Tlen quiahuac ehuanih",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73340,10733,spanish,nahuatl,le ayudaron para que lo juntara .,kipaleuijke para kipejpenki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73341,10734,spanish,nahuatl,"Se dispersaron las canoas de los tlatelolcas , y se combatió en la calzada de Nonoalco y en Mazatzintamalco .","Nima ye yc moyaua yn imacal yn tlatilulcatl , ypa mical yn otli nonoalcatl ycoca Maçatzintamalco mical .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73342,10735,spanish,nahuatl,"En ese mismo año partió para Castilla el señor virrey don Gastón de Peralta , que gobernó en México durante tres años ; también en el dicho año llegó a México el señor virrey don Martín Enríquez , el cual no tenía encomienda .","Auh çanno yquac yn ipan omoteneuh xihuitl yn oyah Castilla yn tlacatl don Gastón de Peralta visurrey , çan exiuhtico yn nican Mexico tlahtocatico ; auh çanno yquac | | 99 yn ipan omoteneuh xihuitl yn ohualla yn acico Mexico yn tlacatl don Martín Emrríquez visurrey , ynin atle encomienda quipiaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73343,10736,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73344,10737,spanish,nahuatl,"6 Calli , 1537 .","6 Calli xihuitl , 1537 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73345,10738,spanish,nahuatl,"No es mi propiedad lo que vengo trayendo : es la propiedad de nuestras madres y de nuestros padres los traficantes , los comerciantes encubiertos . ”",Ca ahmo notlatui in on nic ual itquic ca intlatqui in tonanuan in totauan puchteca in oztomeca . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73346,10739,spanish,nahuatl,"León XIII ( Joaquín Pecci ) , en la sede de Pedro . Este papa escribió en favor de lostrabajadores la célebre encíclica Rerum novarum .","Ic matlactli omei Leon ( Gioacchino Pecci ) , motlalia ipan iicpaltzin in Pedro . Inin huei tlahtocateopixqui oquihcuilo in tenyo amatlahcuilolli motocayotia Rerum novarum impaltlatequipanoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73347,10740,spanish,nahuatl,El está fuera de la ciudad .,Yehua quiahuac in hueyi altpetl ca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73348,10741,spanish,nahuatl,". Tampoco nadie va siguiendo a los traficantes , nadie en absoluto de los viejos traficantes , o las mujeres traficantes .",. Ha no ac quintocatiuh in ixquich tlacatl im pochteca ueuetque im puchteca ciua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73349,10742,spanish,nahuatl,E yo el alguacil mayor que fui presente al dalle a los susodichos la posesion y se pusieron e hincaron quatro estacas por señal de que son de los dichos compradores las dichas tierras .,Auh i neuatl alguacil mayor ynic oniquimaxcati y nican nomotocayotique onicquequetz estaca nauhcan ynic machiyotica yn intlal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73350,10743,spanish,nahuatl,"Yo Luis de Zavallos que por la casa que se vende doy y lo cumplo a ciento cinquenta pesos y ansí lo digo delante de los testigos Bartolome Sanchez y Diego Aztaxochitl pregonero a veynte y uno de abril de mil quinientos y noventa y dos años , [ margen izquierdo : mejora su postura 150 pesos de contado ]",Yn nehuatl Luys [tachado : de] Zavallos niquitohua yn ipanpa calli monamaca nictema nicaxiltia chiconpohualli onmatlactli pesos yuh niquitohua ymixpan testigosme Bartholome Sanchez yhuan pregonero Diego Aztaxochitl ypan a veynte y uno de abril de mil e quinientos noventa y dos años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73351,10744,spanish,nahuatl,"También les tributaron naguas , huipiles y mastles de henequén , chalchihuites y un poco de oro .","Auh ynic hualcallacque : ychcueytl ychhuipilli ychmaxtlatl chalchihuitl , çan oc tepiton teocuitlatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73352,10745,spanish,nahuatl,cuánto,QUEHQUICH,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73353,10746,spanish,nahuatl,"1 Acatl , 1259 .","I Acatl xihuitl , 1259 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73354,10747,spanish,nahuatl,". el Ciervo de Colhuacan . .. ¡ de plumas es su atavío ! ¡ Ya el Sol prosigue la guerra , ya el Sol prosigue la guerra : sean arrastrados hombres : acabará eternamente !",. in Mazatl Colivacan iivitla ipotoca Aya Ahuiya ! Ye Tonaquetli yauhtlatoca Ahuiya ! Ye Tonaquetli yauhtlatoca ma vilano tlaca cenpoliviz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73355,10748,spanish,nahuatl,"También entonces se cayó una casa sepultando a una señora con sus hijos ; pero no murieron , porque la viga del techo cayó por un lado y contra la pared sin hacerles daño , con el favor de Dios nuestro señor .","Yhuan no yhquac motlapacho ypan calli actihuetz ce señora yhuan ypilhuan ; amo micque ynic ynpan callitic caltechpa çan tlamach ynpa monacacicmantihuetzico yn calquahuitl , ynic quimopalehuili totecuiyo Dios .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73356,10749,spanish,nahuatl,". Lo pone encima , los entrelaza todos muy bien , con lo cual los echa al fuego allí a medio patio .",. Zan pani quimana quicennapaloua in ic conmana tleco in uncan itualco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73357,10750,spanish,nahuatl,Nunca florea .,Amo xochiyoua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73358,10751,spanish,nahuatl,"Pero los pañetes femorales ricos largos , con puntas largas , con labrados de pelo de coyote , o pañetes con flecos , o de color de castaña , o bien enteramente blancos :",Yehuatl in tlazomaxtlatl yecauiyac iuan coyochcamaxtlatl azo tlapilmaxtlatl anozo cuappachmaxtlatl azo iztac maxtlatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73359,10752,spanish,nahuatl,"8 Calli , 1461 .","VIII Calli xihuitl , 1461 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73360,10753,spanish,nahuatl,iremos a la casa de EL .,o tiyazqueh ichan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73361,10754,spanish,nahuatl,"Ya han escuchado ¡ padres y madres ! Si comienza la semana y llega un niño sucio tendremos que mandarlo a su casa . Les ruego que hagan lo que yo Ies digo . De aquí saldrán niños que serán maestros , o sacerdotes , o licenciados y tal vez otros trabajen en otras partes . Así es que cuando lleguen a jóvenes y doncellas , las que estudien no andarán de criadas , moliendo nixtamal , haciendo tortillas , pegadas al lavadero .","Yonanquicaque ¡ nantatatin ihuan nannanatin ! Tla calaqui semana ihuan tlatzoyo hualaz conetl tictocazque ma yauh ichan . Huel miac namechtlatlauhtia nanquichihuazque tlen namechilhuia . Oncuan on nian quizazque coconentoton noihqui temachtiquez nozo totopixque nozo licenciados ihuan occequi cuacuali tequitizque cana occeni . Nochin tlen momachtiquiuh icuac ye telpocatl nozo ichpocatl amo tetequipanoz campa ticiz nextamali , tlaxcaloz huan itech tlapactel yetaz . ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73362,10755,spanish,nahuatl,"A éstos se les ordenó que ataviaran a Huitzilopochtli ; le pusieron , pues , al dios sus vestiduras de papel , y lo adornaron con todos sus atavíos .","Yehoanti quimonilhuico ynic mochichiuaz Uitzilopochtli ; nima ye quitlalia y Uitzilopochtli moch yc chichiuhtica yn iamatlatqui , auh yn ixquich ytlatlatquio muchi y quicencauhque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73363,10756,spanish,nahuatl,"Y nunca se acercaban a ella los brujos llamados viejos lechuzas , aunque eran grandes dueños de los nahuales del Diablo , porque le tenían mucho miedo a la ciudad de Amaquemecan Chalco .","Yn oc tlateotoquilizpan , yuh mihtohua , çan nimann ayac huel moquequellohuaya yn ihuicpa ynin altepetl Amaquemecan Chalco ; ayac huel yhuic ehuaya , ayac huel quimixnamictiaya yn nepapan tlaca yn quicocoliaya , in quicaquia ytenyo ymahuiço .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73364,10757,spanish,nahuatl,"El martes 4 de marzo de 1614 nuevamente vinieron y llegaron a la ciudad de México unos principales de Japón , los cuales entraron a caballo a las 12 horas del día .","Axcan martes yn ic 4 mani metztli março de 1614 años , yhcuac ye noceppa ahcico callaquico yn nican yhtic ciudad Mexico in yehuantin Japón tlaca pipiltin , tlacavallohuia ynic callaquico ypan matlactlomome tzillini nepantla ca yn tonatiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73365,10758,spanish,nahuatl,"Alegraos con las flores que embriagan , las que están en nuestras manos . Que sean puestos ya los collares de flores . Nuestras flores del tiempo de lluvia , fragantes flores , abren ya sus corolas . Por allí anda el ave , parlotea y canta , viene a conocer la casa del dios .","Ica xonahuiyacan ihuinti xochitli , tomac mani . Ma on te ya aquiloto xochicozquitl . In toquiappancaxochiuh , tla celia xochitli cueponia xochitli . Oncan nemi tototl , chachalaca , tlatohua , hual on quimati teotl ichan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73366,10759,spanish,nahuatl,Sal al gusto,"Iztatl , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73367,10760,spanish,nahuatl,"El domingo 21 de junio de 1615 se celebró la fiesta del Santísimo Sacramento en San Francisco , y entonces se estrenaron las nuevas rejas de hierro que se habían puesto y pintado en la capilla mayor , las cuales habían venido de España y eran muy hermosas ; las pintaron de verde , de amarillo y de dorado , y arriba pusieron y pintaron el nombre de Jesús .","Domingo in ic 21 mani metztli junio de 1615 años , ihcuac ilhuitzin mochiuh Sacramento in San Francisco , ihcuac no mochalli omoman yn omotlapallicuillo yancuic rrejas tepoztli yn oncan callihtic capilla mayor , España hualla cenca mahuiztic ; ynic oquitlapallicuilloque xoxoctic yhuan cequi coztic cequi yca coztic teocuitlatl , ynic omicuillo icpac motlalli yn itocatzin Jesús .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73368,10761,spanish,nahuatl,En este mismo año de 1 Técpatl el señor Huehue Acamapichtli se enseñoreó como tlatohuani de Colhuacan ; éste era hijo de CoxcoxtlI .,Yn Ce Tecpatl xihuitl in no yehuatl ypan motlahtocatlalli yn tlacatl Huehue Acamapichtli tlahtohuani Culhuacan ; ynin ypiltzin yn Coxcoxtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73369,10762,spanish,nahuatl,También se da en la milpa .,No mochiua milaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73370,10763,spanish,nahuatl,¿ Cuándo van a llegar mis hijos,¿ Quemanyan ahcitih nopilhuan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73371,10764,spanish,nahuatl,5 cucharadas de manteca,Macuilli xumalli pitzochiyahuizotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73372,10765,spanish,nahuatl,". Y si con bien llegares al pueblo donde intentabas ir , toma de prisa el hacha , el cortador de madera , la escoba , el encendedor del fuego , el alumbrar , el regar , lavar las manos , lavar la boca a la gente ,",. Auh intla uel itech tahciz in altepetl in ompa titlamattiuh ma xocon cuitiuetzi in tepoztli in cuauhtequiliztli in tlachpanaliztli in tletlaliliztli in tlauiliztli in tlatzehtzeloliztli in tematequiliztli in tecamapaquiliztli ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73373,10766,spanish,nahuatl,FRASES,TLAHTOLTIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73374,10767,spanish,nahuatl,"La construcción del templo duró doce años ; y hacía 82 años y dos meses que los españoles estaban en México , desde que habían llegado a conquistar la tierra .",Yn oyecahuico teocalli matlacxihuitl omome ; auh ye iuh nauhpohualxihuitl ypan onxihuitl yhuan ontetl metztli onoque yn españolesme ynic acico Mexico nican ynic tlalmacehuaco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73375,10768,spanish,nahuatl,"También en este año los naturales de la isla grande , que hasta entonces habían parecido amigos sinceros , mostraron que estaban fingiendo y se revelaron como enemigos abiertos ; así pues , se congregaron para combatir a los españoles .","Auh no yquac | | 113v yn ipan in xihuitl yn macehualtin yn oncan tlaca huey aytic huey atlalmanpa , auh quin iquaqu in ynic necia yuhquima nelli huel teycnihuan , ca çan motlapiquiaya auh huel quimellauhque ynic teyaohuan huel monextique ; auh mocenquixtique monechicoque ynic ye quimixnamiqui yn españoles .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73376,10769,spanish,nahuatl,"Enseguida voló la fama de esto por toda España ; y los reyes honraron mucho a don Cristóbal Colón , le otorgaron un nuevo nombramiento como almirante de las Indias , y lo hicieron noble concediéndole un escudo de armas con una leyenda entorno que decía : Por Castilla y por León , nuevo mundo halló Colón .","Ynic niman cenca tepan cahuan tepan actimotecac ynin in ynic mochi nohuian España ; auh in yehuantzitzin tlahtoque reyes cenca quimomahuiztillilique yn don Christóval Colón , yhuan yc niman quimomaquillique yancuic tocaytl ynic ytoca almirante de las Indias , yhuan ytlahuiz yarmas ynic pilli quimochihuillique , ynic quitlalli yn quiyahuallotoc tlatolli yn letras yn quitotoc : Ypampa yn Castilla yhuan ypampa yn León , in yancuic cemanahuatl oquittac yn Colón .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73377,10770,spanish,nahuatl,"Sin recato son llevados Motelchiuhtzin y Tlacotzin . Con cantos se animaban unos a otros en Acachinanco , ah , cuando fueron a ser puestos a prueba allá en Coyoacan .","Tel ah zan yhuian huicoque on in Motelchiuhtzin , Ha in Tlacotzin . Zan mocuicaellaquauhque Acachinanco In ah iquac in tlepan quixtiloto in Coyohuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73378,10771,spanish,nahuatl,Y luego en continente este dias mes y año dicho binieron los testigos .,Auh za niman no iquac yn ipan cemilhuitl yhuan xihuitl yn omoteneuh tlacpac niman ohuallaque in testigos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73379,10772,spanish,nahuatl,Se siembra .,Se kitoka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73380,10773,spanish,nahuatl,". No venían a llegar a sus casas : tal vez entraban a casa de un tío , o de una tía , o de una hermana propia , o a la casa de alguno otro ;",. Amo inchan in ual acia azo itla anozo iyaui ichan anozo iueltiuh anozo zan aca ichan in ipan ual calaquia ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73381,10774,spanish,nahuatl,"Para entonces , los mexicas llevaban siete años en Amalinalpan Azcapotzalco ; y Yohuallatónac Segundo , decimoquinto tlatohuani de Colhuacan , llevaba los mismos siete años gobernando .","Yn ihcuac yn ye iuh chiconxihuitl oncan cate yn Amallinalpan Azcapotzalco yn mexica ; auh ye no ixquichcauh tlahtocati yn icome ytoca Yohuallatonac yn iccaxtolli tlahtohuani Culhuacan , ye chicon - | | 40r - xiuhtia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73382,10775,spanish,nahuatl,Declaro que abia conprado una pierna de manta de hilo torcido [ ilacatziuhquitilmatli ] que lo tenía palabreado de dar por ella dos pesos y quatro tomines que es de mi hermana Juana la qual no se la e pagado mando se le paquen de mis bienes .,Ynic 5 tlamantli niquitohua onicpieya yllacaciuhqui tilmati ypatiuh 11 pesos 4 tomines auh ynin amo notilma ytilma noteyccauh Juana mostlahuiliz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73383,10776,spanish,nahuatl,"Pone los escudos de las águilas en los brazos de los hombres , allá donde arde la guerra , en el interipr de la llanura .","In quauhichimalli in temac , ye quimana , yan tlachinolli itic , yxtlahuatl itic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73384,10777,spanish,nahuatl,Ni por ir al viaje no piensa nada el muchacho . Sólo Dios por qué no piensa nada .,asta kimaka ki ' tos mač yokikwenti íamilito den weyapa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73385,10778,spanish,nahuatl,Las noktaayoj son largas y de cuellos chuecos y su cáscara no es muy dura .,"Noktaayoj , yej ueueyak uan kechchijchijkoltik uan ieuayo amo semi tajtakuauak .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73386,10779,spanish,nahuatl,"Porque se han ido , porque se han llevado","Ca oya , ca oquitquique ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73387,10780,spanish,nahuatl,Vemos que ya no estaba muy arriba como lo,Tikitaj ayok uajkapa eltó komo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73388,10781,spanish,nahuatl,"Nuestro príncipe , 1 - Caña Quetzalcóatl : cuatro eran sus casas en las que él residía , su casa de travesaños color de turquesa , su casa de coral , su casa de caracoles , su casa de plumas de quetzal . Allí hacía súplicas , hacía penitencias y ayunos .","In Topiltzin in Ce Acatl Quetzalcoatl nauhtetl in quimama ical , ixiteccizcal , itapachcal , iteccizcal , iquetzalcal . In oncan tlatlatlauhtiaya , tlamacehuaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73389,10782,spanish,nahuatl,"que la traigan de allá donde hay agua ,","mah quihualcuitih ne campa noncac nat ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73390,10783,spanish,nahuatl,aquí te suplico en esta hora .,nican nimitztatauhtia itech nehin hora .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73391,10784,spanish,nahuatl,"Vino luego el mes de agosto , y siguió lloviendo fuerte ; pudo verse cómo el agua iba subiendo y creciendo hasta derramarse en todo México Tenochtitlan , y empezó a inundarse la ciudad .","Auh yc niman hualmoman in metztli agosto , çanno yhui yn ipan cenca chicahuac yn mani quiyahuitl ; ynic mottac cenca ye tleco ye temi ye peyoni ye moteponaçohua yn atl ynic nohuian cen Mexico Tenochtitlan , ye apachihui yn altepetl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73392,10785,spanish,nahuatl,"Tomaron , pues , lo que habrían de llevarles , y enseguida Huehue Tziuhtlacauhqui y la mujer que estaba criando y educando al niño vinieron cargando sus regalos ; los enviados los condujeron ante la presencia de los tlatoque , y ellos se presentaron y hablaron con Cuahuitzateuctli y con Atonaltzin Chichimecateuctli .","Yc niman concuique yn in tetech acia , yc niman ye huitze ye quihuicatze yn Huehue Tziuhtlacauhqui , yhuan yn cihuatl yn tlacazcaltia yn tlacahuapahua ; yc quinhualhuicaque yn imixpan yn tlahtoque , quimixpantico quinnonotzaco yn Quahuitzateuhctli yhuan yn Chichimecateuhctli yn Atonaltzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73393,10786,spanish,nahuatl,la víspera del día de muertos,in oc imoztlayoc in miccailhuitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73394,10787,spanish,nahuatl,"Otro ve que ha de caer del terrado y ha de morir de la caída . Estas son unas cuantas cosas de las que pueden suceder a las gentes : todo eso lo veían allí , o que se ahogarían en el agua .","In aca conmottilia tlapanco ual uetziz mictiuetziz . Iz zazo quechquich tepan mochiuaz mochi oncan conittaya , in ahnozo ilaquiloz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73395,10788,spanish,nahuatl,FRIJOL GORDO,EXOYEMAN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73396,10789,spanish,nahuatl,Este quelite florea en marzo .,In kiltsin xochiyoua marzo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73397,10790,spanish,nahuatl,mucho,Miac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73398,10791,spanish,nahuatl,"Ya se dijo que en el año de 3 Tochtli , o en el de 2 Calli , los mexicas erigieron su altar de tierra .","Ye omito yn ipan xihuitl quitlallique yn intlalmomoz Yey Tochtli xihuitl , anoço Ome Tecpatl sic xiuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73399,10792,spanish,nahuatl,"Ya no dejan por eso su collar de flores , su guirnalda de flores , su ramillete de flores en forma de escudo , su tabaco . Todo el día están enflorados .",Aoc ic caua in xuchicozcatl in icpaxuchitl in chimalxochitl in yetl . Cemilhuitl in moxochitia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73400,10793,spanish,nahuatl,La carga lleva ya fue a vender si hay marchante llega y descarga .,i karga kwika yokonamakato lá onka marčante a ' si wan tlatemowia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73401,10794,spanish,nahuatl,"Tierra húmeda ,","talcuechactzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73402,10795,spanish,nahuatl,"Y por haberse hecho así hubo disensiones entre los religiosos : los clérigos , los dominicos y los franciscanos ; se llegó hasta la excomunión , impuesta por don Juan de Cervantes , que entonces era gobernador del arzobispo .","Auh ynic iuh mochiuh chalanaliztli ynnepantlatzinco catca in teopixque : clérigos , dominigos , franciscos ; yhuan descomunión catca , yehuatl iuh quichiuh yn don Juan de Cervantes yquac governador mochiuhticatca ypampa yn arçobispo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73403,10796,spanish,nahuatl,". Todo esto eran los efectos propios y las mercaderías de los traficantes : con esto hacían el trueque por todo lo que se mencionó : el ámbar , de que se hacían bezotes largos y curvas para el labio , de que tenían necesidad los señores viejos , los viejos capitanes , que ya no tienen miedo a la guerra ; que en nada la estiman , ya no les inmuta la cara : así se va a hacer guerra , así se hacen cautivos .",". Ixquich in inmixcoyan intlatqui in naualoztomeca : in ic concuia in ixquich omoteneuh : in apozonalli tezacatl mochiuaya iuan tencolli in intech monequia in ueuey oquichtin in ueuey tiacahuan in aocmo quimacia yaoyotl ; in aoctle ipan quittaya , in ouel imixmahcic in iuh yauhtia in iuh tetlamaltilo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73404,10797,spanish,nahuatl,Sirve para medicina y para comer .,In kualtia pajti uan maj se kikua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73405,10798,spanish,nahuatl,No sabemos si fué muerta por un perro o robada .,Amo tic matih auhnozo oquichtequeh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73406,10799,spanish,nahuatl,"Debe ser frío , porque no se seca luego .","Sesek eski , por in amo niman uaki .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73407,10800,spanish,nahuatl,Como dijo Ecatzin : ¿ Iba yo a contarlos ? En la batalla yo repartía golpes ; pude haber derribado a unos cuantos ” .,"Ca oconmitalhui in Ecatzin : cuix nitlapouhti ? Ca niayaoti , nitlahuitequi , nitemayauhtiquiça amo ça miec ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73408,10801,spanish,nahuatl,"En fin , se hacía gran burla de los tlacochcalcas .",Cenca yequene quinquequellohua yn tlacochcalca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73409,10802,spanish,nahuatl,". Ninguna era su falta , sino por malevolencia , de modo que con ellos se fomentaba a los cuacuahtin ” y a los otomí ” , jefes guerreros ; a costa de aquellos se seguía el camino , se mantenía en firmeza su propia gloria y su propio señorío .",. in ahmo tle intlatlacul zan nexicuxliztica in ic inca mozcaltiaya in Cuacuachictin in Otomi in yaotachcauan in ic inca oual ohtlatocatia in ic oual maantia in iteocyo in itlahtocayo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73410,10803,spanish,nahuatl,sólo un momento no habló el día vino a envolvernos con su aliento frío y estremecedor yo no sé si por el frío o porque ya estaba muy débil el caso es que mi amigo tembló como un caballo viejo agobiado por el trabajo su ropa andrajosa no podía calentarlo no obstante vi que estaba emocionado acaso porque hasta ahora pudo venir a ver su vida pasada su juventud sus ojos brillaban quería decirle algo pero qué mejor cerré la boca y esperé que él mismo retomara su palabra sacó un pañuelo viejo se limpió la cara y más o menos así habló,zan aehitonca ammo motlahtoltiln cemilhuitl otechquimilocoica iitztic ihuan tetzitzilcaihiyo ahzo ipampa in cecuiztli anozo ipampa yometztaya tzapoticatzintli nocupixtzin mohuihuiyoquiti yuhquin ce cahuahzolli in zazan oquitequipanoltihqueh icohcotoctzotzomahtzin ahhueli quimototoniliaya maciuhqui onicmohtili moyolyamanitihtaya euix ipampa quin axean mohuelitilico motlaehialtiz itepotzcopatzinco itelpocheayotzin lxtelolohtzitzihuan opepetlacaya onicnequia itla nicmolhuiliz yece tlen oeachi cualli oninotentzacuh ihuan onicmoehili ma huel yehuatzin mocencuili itlahtoltzin omoquixtili ce tempohpoalzolli omixpohpouhtzino ihuan yuhquimma omotlahtolti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73411,10804,spanish,nahuatl,El árbol es más alto que el arbusto .,In cuahuitl ocachi hueyi queh in tlacotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73412,10805,spanish,nahuatl,"Oy miercoles quince dias del mes de nobiembre de mil y quinientos y ochenta y nuebe años don Francisco de la Cruz , don Miguel Sanchez , Juan Garcia regidor , Juan de samtiago oy dicho dia bolvieron a ber las dichas tierras que dice Francisco Martin son suyas .",Yn ipan axcan miercoles yc castollilhuitl mani metztli de noviembre de mil e quinientos ochenta y nueve años y yehuatzin don Francisco de la Cruz don Miguel Sanchez Juan Garcia regidor Juan de Sanctiago occeppa axcan oquimottilito in milli in quimotlaltia Francisco Martin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73413,10806,spanish,nahuatl,¿ Qué pasó ? No pasó nada .,¿ Tlen opanoc ? Amitla opanoc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73414,10807,spanish,nahuatl,Aquí te presento aquí para que con mis hijitos,Nican nimitzmactilia nican para ica nopilhuantzitzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73415,10808,spanish,nahuatl,". Has tomado eso con que nos has dado de comer , con que nos has dado de beber : ¿ tal vez en olla ajena , en cazuela ajena metiste la mano ? ¿ Acaso lo ganaste jugando pelota , o jugando dados ? ¿ O es que al dueño de alguna mujer le hiciste traición tomando sus bienes y propiedades ?",. Ca no ticcuic in titechcualtia in titech itia : azo cana tecomic tecaxic otimayauito ? Azo tohollama azo tipahpatoua anozo cueye uipile otic naualchihuili iaxca itlatqui otiquichtequili ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73416,10809,spanish,nahuatl,". en ningún lugar acabó conmigo nuestro señor . Ea pues , a la aurora estaré en espera de mis madres , mis padres los traficantes , los comerciantes encubiertos , los viajeros :",. ahcan o nech tlati in totecuyo : auh ma oc tlauizcalpan niquinnochielia in tonanuan in totauan im puchteca in oztomeca in iyaque ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73417,10810,spanish,nahuatl,Yo quiero esto,Neh nicnequi nehin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73418,10811,spanish,nahuatl,"Treintaiún años después de que el mexica murió en Chapoltépec , llegó el nonohualca Tímal , que venía conquistando ; levantó dos casas de plumas de quetzal e hizo dos cuauhxicalli , pues le venía hablando su dios Tlacatecólotl .","Ye yuh cempoualxiuitl umatlactli oce omic y mexicatl yn Chapoltepec , yn quiçaco y nonoualcatl yn Timal tepeuhtiuitz ; untetl yn quetzalcalli cotlatoctia , untetl yn quauhxicalli , quinotztiuitz yn iteuh Tlacatecolotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73419,10812,spanish,nahuatl,"Cuando se han hecho las ofrendas , luego se empieza a cantar . Aún hay un poquito de sol cuando se da principio al canto .",Auh in on tlamanaloc niman ye ic peualo in cuico ; oc achiton tonatiuh in quipeualtia in cuica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73420,10813,spanish,nahuatl,"Por lo que hace a los jefes de traficantes , ellos no bailaban , sino que estaban en hilera vigilando , por ser ellos los que hacían el banquete .","Auh in yehuantin puchteca tlahtoque ahmo mihtotia , zan onoque mopixtoque ipampa ca yehuantin in tecohuachiua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73421,10814,spanish,nahuatl,"En la ciudad de Mexico a seis dias del mes de hebrero de mill e quinientos y setenta y ocho años los manificos señores don Antonio Valeriano juez governador y los señores alcaldes don Antonio de Mendoza , Francisco Martin , justicias por su magestad y los juezes .",En la ciudad de Mexico a seys dias del mes de hebrero de mil e quinientos y setenta y ucho años yn mahuiztililoni señor don Antonio Valeriano governador juez yhoan señores alcaldes don Antonio de Mendoza Francisco Martin in quimopiellia justicia in icatzinco su magestad yhoan jueces .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73422,10815,spanish,nahuatl, Las palabras divinas,Teotlahtolli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73423,10816,spanish,nahuatl,"Según afirman estos antiguos , sólo hasta después de que Atonaltzin regresó nuevamente acá , sólo hasta después de su regreso , aunque dicen que no de una vez , ambos tlatoque merecieron y trazaron sus tierras ; fueron mereciendo los llanos boscosos , los herbazales , los zacatales , los cerros y las barrancas , en fin , todo lo que se dijo arriba .","Yn iuh quitotihui yn omoteneuhque huehuetque , quilmach ye quin ihquac yn omocuepaco nican occeppa yn Atonaltzin , ye quin ihquac yn inecuepyan , yn iuh conitohua amo huel cemilhuitl , ynic niman ye tlalmacehua ye tlallicuillohua yn imomextin omoteneuhque tlahtoque ; ye quimacehua yn quahuixtlahuatl yn cuillotl yn cacatl yn tepetl yn atlauhtli , in ye mochi yn ixquichtlamantli yn iuh omoteneuh tlacpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73424,10817,spanish,nahuatl,"Que nunca esté haciendo frío [ que no esté desierta la cocina ] ,","Mah amo queman taceuhto ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73425,10818,spanish,nahuatl,"Su cuerpo fue sepultado el lunes por la tarde en la iglesia mayor ; asistieron al sepelio don Juan Pérez de la Serna , arzobispo de México , todos los señores del cabildo y dos oidores .",Auh ye quin teotlac lunes yn otococ ynacayotzin oncan yglesia mayor ; oncan motetoquillico in teoyotica tlahtohuani don Juan Pérez de la Serna arçobispo Mexico yhuan mochintin yn cabilto tlaca oncan otetocaco yhuan omentin oydores yn oncan oquimotoquillico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73426,10819,spanish,nahuatl,Subió la tierra,Tlejko ni tlali,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73427,10820,spanish,nahuatl,De esta manera se obraba antiguamente cuando se hacía festejo con cantos :,Ye ihui in in muchiuaia in ye uecauh in ic cuicuicoya :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73428,10821,spanish,nahuatl,"Con flores escribes las cosas , ¡ oh Dador de la Vida !",Xochitica oo tontlatlacuilohua in Ipalnemohuani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73429,10822,spanish,nahuatl,"Luego ya se le pone el lizo pero también delgado el lizo . ¡ Ay , se me quema la tortilla !",onkán yemošiyo : tis pero noso nohki pica : wak in šiyo : ti . ay yotlatlak in tlaškal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73430,10823,spanish,nahuatl,En el año 5 Calli 1497 perecieron los amaxtecas y los xochtlantlacas .,Macuilli Calli xiuitl yc poliuhque amasteca yoan xochtlantlaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73431,10824,spanish,nahuatl,Cada cual,cecen aquin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73432,10825,spanish,nahuatl,¿ Cuánto costó este caballo ?,¿ Quexquich ipatin inin cahuayo ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73433,10826,spanish,nahuatl,"Madre mía , Falda de estrellas ¿ tú se lo hiciste ? ¿ tú se lo metiste dentro ? También contigo nosotros , contigo nos revolveremos .",". Nonan Citlalcueye , oticmochihuili ? oticmoyolitili ? Ca no tehuatl ica tehuan ica timilacatzoa",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73434,10827,spanish,nahuatl,Luego iremos para ir pasando por el campo por donde viniste .,onkan tiaske ' para tipanotaske in kwawUa ' ti inganik otiwala .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73435,10828,spanish,nahuatl,"Y todavía de noche , le rogó su tío que muy de mañana , cuando estuviera aún oscuro , saliera para ir a llamar allá en Tlatelolco , alguno de los sacerdotes , para que venga a confesarlo , y a prepararlo , pues que sentía en su corazón , que ya era tiempo para morir , que ya no se levantaría , que ya no se aliviaría .","Auh in ye yohuac , quitlatlauhtih in itlah , in oc yohuatzinco , oc tiatlaybhuac , hualquizaz quimonochiliquiuh in oncan Tlatelolco , zemeh in tebpixqueh , inic mohuiccaz quimoyblcuitilitiuh , ihuan quimozencauhilitiuh , ye ica ca huel iuh cah in iyblloh , ca ye imman ca ye inic miquiz , ca ayoc meuhaz , ayocmo pahtiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73436,10829,spanish,nahuatl,"Déjales , dales a mi nieto , a mi collar y mi pluma de quetzal ” .","Auh ynhi : “ Ma xicmomacauilli , ma xiquimomaquili y nocozqui y noquetzal y noxuiuhtzi ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73437,10830,spanish,nahuatl,Dizque os dará un mensaje ” .,Quil tleyn ynauatil amechmomaquiliz ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73438,10831,spanish,nahuatl,La gata estaba encima de la mesa .,In cihuamizton ipan ahcopechtli ca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73439,10832,spanish,nahuatl,"Pero si no tiene las mantas con que ha de pagar el precio , allí en Huitzcalco se consumía la carne del sacrificado . Así se hacía cuando había cautiverio de bañado .",Auh intla ca oc tle icuach in ic quiquixtliz ompa popolihuia in inacayo in Uitzcalco . Ihui in mochiuaya in ic tlaamahuiloya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73440,10833,spanish,nahuatl,noventa,Nahuipualli huan mahtlactli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73441,10834,spanish,nahuatl,"7 Tochtli , 1434 .","VII Tochtli xihuitl , 1434 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73442,10835,spanish,nahuatl,"Pedro Hernandez y mi esposa María Barbola y Juan Perez habitantes de aquí de Santiago Tlatilulco pertenecientes al tlaxilacalli de Santa Ana Cuepopan humildemente parecemos ante Uds . que son nuestros teuhctli , que son tlahtoque , tu el señor governador y Uds . alcaldes ordinarios por el rey nuestro señor ; escuchen nuestras humildes palabras con las que ante Uds . nos presentamos , nosotros que somos maceualli pobres de Uds . de nuestra voluntad plena vendemos nuestra casa , de nuestro propio deseo , nadie nos induce , la cual está situada en el tlaxilacalli de Santa Ana Cuepopan .",Pedro Hernandez yhuan nonamic Maria Barbola yhuan Juan Perez nican tichaneque Santiago Tlatilulco ytech tipohui tlaxilacali Santa Ana Cuepopan nicnomachiliztica amixpantzinco tineci yn antotecuioan antlatoque tehuatzin juez governador yhuan amehuantzitzin alcaldes ordinarios yn icatzinco rey nuestro señor ma xitechmocaquilican yn tocnotlatol ynic nican amixpantzinco tineci yn tehuantin tamocnomaceualtzitzinhuan ca tocenyollocacopa ynic ticnamaca tocal totlanequiliztica ayac ma aca techcuitlahuiltia auh ompa mani yn ipan tlaxilacalli sancta Ana Cuepopan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73443,10836,spanish,nahuatl,Enseguida fueron unos principales mexicas a dar muerte a los guardianes de las trojes ; y destrozaron la cabeza a todos sus hijos y parientes recién nacidos .,Auh niman yc onehuaque yn mexica yn achcacauhtin yn quinmictizque yn cuezconpixque ; auh yn cacalloc yn quinquatetzotzonaco mochintin ynpipilhuan yn inhuayolque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73444,10837,spanish,nahuatl,empezó a llamar a los peones .,kininotsa nopa peones .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73445,10838,spanish,nahuatl,"Un día bajaron los zapatistas y quemaron la prefectura y el juzgado civil y algunas casas . Una de estas casas era de un señor rico llamado Luis Sevilla . Le quemaron su casa ; se sentía en el corazón cómo tronaban el maíz , las habas , los frijoles y los animales , que también se asaron en esa casa . Al otro día bajaron los zapatistas al pueblo y agarraron a los hombres para que les fueran a dar de comer a los caballos y para que les dieran agua . Eso es lo que hacían los zapatistas .","Ce tonaltica otemoque zapatistas ihuan oquitliquechique prefectura ihuan juzgado civil ihuan cequi caltin . Inin ce cali tlatihuani tlatquihua itocatzin Luis Sevilla . Oquimocalatitique . Tetlacolti : cuecuepotzaya tlaoli , ahuax , yetzintli ihuan yolcame noihqui otlihuahque ipan on cali . Occe tonaltica otemoque zapatistas ipan altepetl ihuan oquinquitzquiaya tlaca ican quintlamacatihue cahuatin ihuan quimatlitizque . Ye on oquichihuaya zapatistas .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73446,10839,spanish,nahuatl,"El miércoles 20 de agosto de 1614 murió el licenciado Aller de Villagómez , oidor de la Real Audiencia ; su cuerpo fue sepultado en la iglesia de San Agustín , y asistieron al sepelio el virrey y todos los señores oidores de la Real Audiencia .","Axcan miércoles yn ic 20 mani metztli agosto de 1614 años , yhcuac omomiquilli yn el licenciado Aller | | 255 de Villagómez oydor catca nican Audiencia Real ; yn inacayo teopan Sant Augustín tocoto , oncan motetoquillico visurrey yhuan mochintin tlahtoque oydores Audiencia Real tlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73447,10840,spanish,nahuatl,125 gramos de manteca,Tlahco cuarto pitzochiyahuizotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73448,10841,spanish,nahuatl,". Y así las cosas , cuando lo han apretado , cuando le han hecho percibir lo duro y lo fuerte : la palabra de reprensión ,",". Auh in ye iuhqui in oitech compachohque in oconquihquixtli in cuauyo in teyo in teaualiztlahtolli ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73449,10842,spanish,nahuatl,Tal vez se llama así porque sus hojas son grises .,Iujki monotsa tak por in nejnextik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73450,10843,spanish,nahuatl,"8 Acatl , 1383 .","VIII Acatl xihuitl , 1383 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73451,10844,spanish,nahuatl,Siempre está floreando .,In nochipa xochiyojtok .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73452,10845,spanish,nahuatl,"En este año granizó , y murieron muchos de los peces y de los animales que viven y se crían en la laguna .","Nican ypan in teciuh , moch micque yn mimichtin yhuan yn ixquichtin atlan chaneque yn atlan onoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73453,10846,spanish,nahuatl,Venderé mis vacas pero no venderé mis caballos .,"Niquinamacaz nohuacax , mach amo niquinamacaz nocahuayobuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73454,10847,spanish,nahuatl,me lleno de dolor ;,ye nicnotlamati ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73455,10848,spanish,nahuatl,"tal vez en el fogón ,","xa itech tixochit ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73456,10849,spanish,nahuatl,Tlacateotzin gobernó durante 17 años .,Yn Tlacanteontzi tlantocat XVII xiuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73457,10850,spanish,nahuatl,"Con cuerdas de oro ato mi ánfora preciosa . Yo que soy vuestro pobre amigo . Sólo atisbo las flores , yo amigo vuestro , el brotar de las flores matizadas . Con flores de colores he techado mi cabaña . Con eso me alegro , muchas son las sementeras del dios .","Noquetzalhuicolol teocuitla mecatica nic ilpia . Namocnoicniuh . Zan nixotlatlapia , namocniuhtzin . Noxochintlapitzacaltzin in ic nonpactica ye cuecuentla yehuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73458,10851,spanish,nahuatl,"Entonces terminó el año 13 Tochtli , y el Diablo les habló a los chichimecas diciendo : Ya hemos vivido aquí bastante , concluyó nuestra tarea , ¡ partamos ! .","Oc oncan ympan quiz yn XIII Tochtli xihuitl , nocuel quinnotza in diablo , quimilhui : Ca ya yxquich yn nican tinemi , oquiz yn totequiuh , ma tihuian ! .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73459,10852,spanish,nahuatl,"El año 5 caña murió Moctezuma el Viejo , apodado IIhuicamina , y acto seguido fue entronizado Axayácatl , como sexto rey de Tenochtitlan .",Ipan macuilli acatl xihuitl omic Huehuemotecuhzoma in itoca Ilhuicamina . Ic niman omotlahtocatlali Axayacatl inic chicuacen itlahtocauh Tenochtitlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73460,10853,spanish,nahuatl,Nadie sabe por qué .,Amaca quimati tleca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73461,10854,spanish,nahuatl,1 kilo de granos de elote muy tiernos,Ce kilo in conetic elotlaolli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73462,10855,spanish,nahuatl,"Han pasado 107 años desde que , en el año 10 Tochtli , 1502 , murió el señor Ahuitzotzin , tlatohuani de Tenochtitlan , que gobernó durante 13 años ; y luego , en ese mismo año , se enseñoreó el señor Moteuczoma Xocóyotl como tlatohuani de Tenochtitlan .","Auh yhuan ye macuilpohualxihuitl ypan chiconxihuitl yn ipan X Tochtli xihuitl , 1502 años , yn omomiquilli tlacatl Ahuitzotzin tlahtohuani catca Tenochtitlan , yn tlahtocat caxtollomey xihuitl ; auh çan niman iquac yn ipan omoteneuh xihuitl motlahtocatlalli yn tlacatl Moteuhcçoma Xocoyotl tlahtohuani Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73463,10856,spanish,nahuatl,"Ay , hijo mío . Qué contenta estoy . Déjame darte un beso . Cuánto tiempo hace que no te veo . Ya son casi cinco me-ses , desde que nos abandonas-te . No puedes imaginarte qué preocupaciones me causan tus largas ausencias .","Ihyoye , noconen . Tlen zan nipahpaqui . Xinechcahua timitzmatenamiquiz . Yeque manon ayocmotimitzita . Ye macuilli metzpa otitechcahten . Amo tacicamati tlen zan tequipacholli tinechmaca in ica tia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73464,10857,spanish,nahuatl,La mayoría de la gente no habla más que uno .,In miactin tlacah zan ce tlahtolli quixmatih .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73465,10858,spanish,nahuatl,¿ Acaso en mi vejezse dirán estas palabras de mis príncipes águilas ?,¿ cuix ye no huehueyoinin netlatoliz in noquapilhua ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73466,10859,spanish,nahuatl,"Yo , mi nombre es Xochitecuitli , “ soy águila ” , “ soy ocelote ” , nací aquí en el cerro llamado Quauhtli y un “ mi hermano menor ” de nombre Xayacazin Xochizin quauhtli , , “ águila ” y “ mi tío jaguar ” llamado Xochiayachtli ; nosotros aquí estamos , sacamos esta agua que tenemos en la llamada Huicolli Chalchihuitli Quezali , y otra agua allá en Teponaztepec no pudimos sacarla , por la laguna . Nos tuvieron coraje Ozomatli de Tepexic Atezca y todos sus macehualtin , gente de Tepexic , y también nos tuvieron coraje la gente de Cholula , junto con la de Huexotzingo .",Nehuatli no toca Nixochitecuitli niquauhtli nihocelotli nicam onitlacatqui yp{an} ynin tepetli ytoca Quauhtli yhuan ce noteycauh ytoca Xayacazin Xochizin quauhtli yhuan notlazin vtocam Xochiayachtli tequani vn tehuantin nicam ticate oticquizque y{n} adi nicam zipia ypan ytoca Huicolli Chalchihuitli Quezali yhuan occe atli ompa {Te}ponaztepez amo huel oticquixtique ca san nictezcauh yn tonatiuh auh yc otechiocoli yn {Te}pexic Atezca Ozomatli yhuan mochintin ymacehualhua yn tepexictlaca yhuan no yeh{uan}tin otechcocolique yn chololantlaca ca no yhuan huexozincotlaca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73467,10860,spanish,nahuatl,"Tanto la cabeza como el tronco del hongo se cortan en trozos medianos y se van colocando en la hoja de maíz junto con el epazote y las venas de chile , y se envuelven . Se ponen a cocer en un comal a fuego medio . Se voltean , y en 20 minutos ya están cocidos .","Mochi motetequi , itzontecon ihuan itzincuauhyo in nanacatl , ipan izhuatl motlatlalihtiuh ica in yepazohtli ihuan in chilcuitlaxcolli ihuan ye moquimiloa , mohuicxitia ipan comalli in ahmo huel totonqui , mocuehcuepa ihuan cempoalli minuto ipan ye tlahuicxitilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73468,10861,spanish,nahuatl,si amara,titlazotlazquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73469,10862,spanish,nahuatl,"También en el mismo momento nació una nueva estrella , que apareció por el oriente , indicando que había nacido la Estrella de Jacob , según lo profetizado por el profeta Balaán ; para que los tres reyes magos al contemplar la primera estrella se moviesen de su residencia y fuesen a buscar la otra estrella que estaba escondida en el portal de Belén , y para que a los judíos y a los idólatras llamados gentiles , a los pastores y a los reyes , a los pobres y a los ricos , a los que estaban cerca y a los que estaban lejos , se les manifestara el que nació para todos .","Auh yhuan huel yquac otlacat otlachihualtic ce yancuic citlalli , ohualnez yn ihuicpa tonatiuh yquiçayapa , ca quinezcayotia yn otlacat otlachihualti yn icitlal yn Jacob , yn iuh quimachtopaytalhuitia yehuatzin profeta Balaán , ynic yehuantzitzin yeyntin tlahtoque ynic quimottilizque yn ce citlalli yc mollinitzinozque yn inyeyantzinco quimotemollitihui yn ocnoce citlalli yn ompa catqui tlapachiuhtica yn tlatapallolcalixco yn Belén , ynic yehuantin judiosme yhuan yehuantin tlateotocani - | | [12r] - me yn motenehua gentilesme , yhuan no yehuatin yn ichcapixque yhuan no yehuantin yn tlahtoque , yhuan no yehuantin yn motolinicatlaca yhuan no yehuantin yn tlatlayme yn motlamachtiani , in yehuantin çan oncan tlanahuac catca yhuan in hueca catca , nextililozque yn ac yehuatzin motlacatilia ynpanpa mochintin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73470,10863,spanish,nahuatl,"En cuanto lo supo el tlenamácac Ténoch , le dijo al teomama Cuauhtlequetzqui : Señor Cuauhtlequetzqui , dizque ahora moriremos los mexicas , dizque eso anda diciendo el brujo Cópil , malinalca de Texcaltépec ; y dizque los tolocas ya vienen contra nosotros .","Auh yn tlenamacac Tenuch quenin oquimah , niman oquilhui yn Cuauhtlequetzqui teomama : Tlacatlé Cuauhtlequetzquié , quilmach ye timiquizque in timexica yn axcan , quilmach yuh quihtohua yn tlaciuhqui Copil yn Texcaltepec ychan malinalcatl ; yhuan quilmach tolloque in huitze .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73471,10864,spanish,nahuatl,"El domingo 2 de marzo de 1608 murió el señor don Juan de Alvarado , gobernador de Tetzcoco .","Yn axcan domingo yc 2 mani metztli março de 1608 años , yquac momiquilli yn tlacatl don Juan de Alvarado governador catca Tetzcoco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73472,10865,spanish,nahuatl,Hay dos clases .,Ome taman onkak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73473,10866,spanish,nahuatl,"Yo Huitzilopochtli ayac novivi esto es : nadie se me pa - rece , nadie es como soy yo .","Ini Vitzilopochtli ayac novivi i ( d est ) : ayac nechnenevilia , ayac iuhqui in iuhqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73474,10867,spanish,nahuatl,"Se vino luego a saber en México que se había perdido y comenzado a hacer agua el navío en el que venía don Rodrigo , porque tal vez los sorprendió y arrastró en el mar una tempestad , obligándolos a arrojar al agua el cargamento que traían .","Huel yuh nemachoc yn Mexico ca opolihuico opollaquico yn acalli yn ihtic hualyetihuia don Rodrigo , auh ancace ye ayehecatl ynpan moquetz in hueyapan ynic ayehecatica atocotiaque , auh yn intlatqui quihualcuia moch atitlan quitlazque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73475,10868,spanish,nahuatl,". ¡ No lo sabemos ! Pero si con esto te has precipitado en el río , en el roquedal , ya no será tu mérito , ya no será tu obra de merecimiento .",". Ca amo ticmati , yece ca ye ic tommomoyahui in atoyac in tepehxic ca aoctle momaceual yez aoc tle mulhuil yez .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73476,10869,spanish,nahuatl,se acercaron a Guatemala,acito in Cuauhtemalla atencotocatihui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73477,10870,spanish,nahuatl,— ¿ Está lejos Ayapanco ?,— tepecinko ompa tlakpak santepek tlakwakwaltoton sanweliwi pa ' pačiwke ičkame .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73478,10871,spanish,nahuatl,"Sólo una vez perecemos , sólo una vez aquí en la tierra .","Zan cen ti ya polihuia , zan cen ye nican in tlalticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73479,10872,spanish,nahuatl,pero como San Juan Bautista,pero komo San Juan Bautista,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73480,10873,spanish,nahuatl,"A veinte y seis de febrero de mil y quinientos y ochenta y siete años Pedro Ahuexotl pregonó en el barrio [ tlaxilacalli ] Apanohuayan diciendo que se vendían las casas y tierras de Ysavel María y que balían ochenta pesos y nadie respondió ; testigo Felipe García . Ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",XVII pregon . - A veinte y seis de hebrero de mil e quinientos e ochenta y siete años in Pedro Ahuexotl otzatzic in tlaxillacalpan Apanohuayan oquitecaquiti inic monamaca in ical in itlal Ysabel Maria oquiteneuh yn ipatiuh napohualli pesos ayac tlananquilli testigo Phelipe Garcia . Ante mí Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73481,10874,spanish,nahuatl,Allí se fue,Noponi yajki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73482,10875,spanish,nahuatl,"Allá también capturaron al tlatohuani Huehue Huitzilíhuitl y a su hija Azcaxochtzin , y los condujeron a Colhuacan ; iban desnudos , sin nada encima .","Auh oncan cacique quihuicaque yn Huehue Huitzillihuitl tlahtohuani nehuan yn ichpoch ytoca Azcatlxochtzin , yn quinhuicaque yn Culhuacan ; çan pepetlauhtiaque , aoctle yntech huetztia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73483,10876,spanish,nahuatl,"Así pues , sólo estos dos regresaron , como ya se dijo : Huehue Tziuhtlacauhqui y Chalchiuhtzin .","Auh ça omentin yn hualmocuepato , ye omito : yehuatl yn Huehue Tziuhtlacauhqui yhuan yn Chalchiuhtzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73484,10877,spanish,nahuatl,"Después les habló su dios , quien dijo a Atonaltzin Chichimecateuctli y a los demás totolimpanecas chichimecas : Dentro de cinco días comeré y beberé sobre este cerro .","Auh niman oncan quinnotz yn quimoteotiaya , quimilhui yn Atonaltzin Chichimecateuhctli yhuan yn occequintin totollimpaneca chichimeca : Yn axcan macuilli ycpac naliz nitlacuaz yn izca tepetl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73485,10878,spanish,nahuatl,Tus padres están en el co-medor .,Motahuan tlacualoyan cateh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73486,10879,spanish,nahuatl,No le entendí bien .,Ahuel onoc aticamtic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73487,10880,spanish,nahuatl,“ Ahora voy a terminar esta casa ” le dijo [ el,"Na nisenkauas , kiilui , ni",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73488,10881,spanish,nahuatl,"Asimismo , ataviaron con vistosos vestidos a sus negros y esclavos , que andaban detrás de sus señores .","No yhui yn intlilticahuan yn intlacahuan huel quincencauhque yn innechichihualtica , yn oncan quintocatinemia intecuiyohuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73489,10882,spanish,nahuatl,Y vemos que allí sí hay,Uan tikitaj kena onka noponi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73490,10883,spanish,nahuatl,Y así como oyeron esto los dichos señores alcaldes quedaron muy contentos y satisfechos en su corazon y luego probeyeron y mandaron en nombre de su magestad que adjudicavan y adjudicaron y dieron las dichas casas y tierra a la dicha Ana Tepi y le dieron licencia [ F . 17v . ] para que las tenga y posea para mientras biviere en esta vida .,Auh yn iquac oconmocaquiltique señores alcaldes cenca yc opachiuh yni iyollotzin niman omotlanahuatillique yn icatzinco su magestad quimaxcatillique quimonemactillique yn calli in tlalli Anan Tepi ylicencia conpiez yn oquixquich ica nemiz tlalticpac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73491,10884,spanish,nahuatl,"muchas gallinas ,","miac piome ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73492,10885,spanish,nahuatl,Luego semilla para asemillar el aguamiel .,onka semiya para mosemiyaroa in nekwtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73493,10886,spanish,nahuatl,Todavía no quiero que repartan ¿ a dónde voy a sembrar mi maíz ?,impara tlatetekos oan para ne ' wa akmo itla má moči ohkionya kion kičiwtinemi kemanian dios kimokastigarwis ye ' watl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73494,10887,spanish,nahuatl,Y qué cosa le va a hacer enojar .,Uan tlajki [ . . . ] kualanis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73495,10888,spanish,nahuatl,1 liebre,Cihtlinacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73496,10889,spanish,nahuatl,Es sabrosa para el chilpozonte de carne de res .,Uelik ika kuakuoujnakachilposon .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73497,10890,spanish,nahuatl,Atrás de nosotros viene un carro .,Tocuitlapan huitz cente calmimilolli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73498,10891,spanish,nahuatl,"Y no busques mal , no estés escudriñando a las personas por su riqueza cuando el Señor Nuestro a alguien se la da . No hagas sufrir a alguien , no así le hagas , no de alguien te burles porque luego así tú te afligirás ; y cuídate de no jugar con la maldad , no hagas tu madre y no hagas tu padre ( no hagas tuyo ) el esparcir de la ceniza , la encrucijada ( el peligro ) .","Auh yhuan ma timochicoma , ma titeixtoca in ipampa in icococatzin in Totecuiyo in ihquac aca quimomaquilia . Ma aca tictolini , ma aca quen ticchiuh , ma aca yca timocacayauh , ca niman tehuatl in timotoliniz ; yhuan ma ticmocuitlahui , ma ticmahuilti in tlahuelilocayotl , ma ticmonanti yhuan ma ticmottati in nextepehualli , in otlamaxalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73499,10892,spanish,nahuatl,Entonces dijeron bueno entonces lo mandaron que fuera a la escuela .,entonses kito ' ke bueno entonses kititlania ' yas mayaw in eskwela .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73500,10893,spanish,nahuatl,"Enseguida se asentó Tezozomoctzin , el cual tomó por mujer a Iztacxochitzin , hija de Ixcozauhcatzin de Tenayocan .","Nima ye ualmotlalia Teçoçomoctzi , ye uciuatlani Tenayoca ychpoch Yxcoçauhcatzi , y ciuatl ytoca Yztacxochitzi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73501,10894,spanish,nahuatl,Es bejuco ( kuamekat ) .,In kuamekat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73502,10895,spanish,nahuatl,Sólo hay una clase .,Ipa se taman saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73503,10896,spanish,nahuatl,"También en el año 1 Tochtli los mexicas le pidieron a Tezozomoctzin un hijo suyo para que los gobernara ; le dijeron : “ Señor tlatoani , tus siervos los ancianos mexicas nos han enviado para decirte : ‘ Escuche el señor : Tus pobres nietos quieren tener un señor : danos tu collar y tu pluma de quetzal .","Çano ypa Ce Tochtli xiuitl yn quitlatlauhtito y mexica yn Teçoçomoctzi ynic quitlanito yn ipiltzi , yn intlatocauh mochiuh , conilhuia : “ Nopiltzintziné tlatouanié , techualliuaque y motechiuhcaua mexica ueuetque , ca conitoa : ‘Ma quimocaquiti tlacatl : Motolinia y mocolhua , ca titoteutiznequi , ca tictomaco y mocozqui moquetzal .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73504,10897,spanish,nahuatl,"Tenanco tomó también el nombre de Atenco ; y después construyeron un gran templo para Nauhyoteuctli Xípil , a quien adoraban los tenancas .","Auh Tenanco mochiuh yn Atenco ; yc niman oncan moteocaltica , oncan quihueyllica yn ical yn quimoteotiaya tenanca Nauhyoteuhctli yn Xipil .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73505,10898,spanish,nahuatl,"Al tercer día , miércoles santo , por la tarde , salieron por primera vez en procesión los congregantes michhuaques con algunos mexicas , quienes habían fundado una nueva cofradía en el Hospital Real de Nuestra Señora de la Caridad , donde se atiende a los naturales , dedicada a la dicha nuestra querida madre ; hay allá una segunda cofradía dedicada a San Nicolás de Tolentino , y de éstos salieron en procesión unos cuantos , aunque la procesión fue larga pues llegó a la iglesia mayor .","Auh yn axcan yqueilhuitl miércoles sancto teotlac , yhcuac yancuican tlayahualloque yn tlacanechicoltin michhuaque cequi mexica , yn oncan yancuic yncofradía oquitlallique Hospital Real Nuestra Señora de la Charidad yn oncan tipahtillo timacehualtin , ynin ytech pohui yn totlaçonantzin omoteneuhtzino ; yn icome cofradía oncan ca San Nicolás de Tolentino ytetzinco pohui , ynin yc tlayahualloque çan ocquezquintin , yhuan huey yn quiyahualloque ahcico yglesia mayor .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73506,10899,spanish,nahuatl,ya no se entienden,ayok mokakiliyaj,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73507,10900,spanish,nahuatl,"Les respondieron los señores de Tlatelolco : “ Nos ha hecho merced nuestro hermano ; ¿ acaso no es nuestro padre y nuestra madre el acolhua chichimeca ? Pero escuche esto : Hace ya veinte días que debió hacerse lo que propone ; porque ahora lo que veo es que el tenochca ha desaparecido : ya nadie se proclama tenochca , sino que algunos se hacen pasar por cuauhtitlancalcas , y otros por tenayocas , azcapotzalcas , coyohuacas o cualesquiera otros ; eso es lo que yo veo .","Ye concuepa yn tlatoli yn Tlatilolco tlatoque , quimoniluia : “ Otechmocnelili yn ticauhtzi ; atel euatl ynic tona ynic tota yn acolua y chichimecatl ? Ca yzca quimocaquitia : A e cepouali quinequia y mochiuazquia yn iuh quiualmitaluia ; au in axca can oc niquitac ca ouel mixtlati : caocac motenochcaçaçilia , ca e çequi moquauhtitlacalcatlapiquia , cequi tenayoca , azcapoçalca , coyouaca , teca motlamiya ; can oc niquita .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73508,10901,spanish,nahuatl,Y ese maíz bonito que traen se les quitan,Uan ne sintli yekyektsi kiualika kinkuiliaj,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73509,10902,spanish,nahuatl,“ y yo voy a traer agua ” .,"uan na niatlakuiti . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73510,10903,spanish,nahuatl,"Los que llegaron a la ribera del lago fueron el dicho señor Huehueteuctli Chichimecateuctli y sus dichos tres hijos : Tliltecatzin , Xochitzin y Atonaltzin ; junto con ellos llegó también su tío Mapihuatzin , que era hermano de HuehueteuctlI .","Auh yn acico yn atentlipan yehuatl yn omoteneuh yn tlacatl Huehueteuhctli yn Chichimecateuhctli yhuan yn omoteneuhque yn eyntin ypilhuan : Tliltecatzin yhuan Xochitzin yhuan yn Atonaltzin ; yhuan yn intlatzin yn itoca Mapihuatzin tehuan oncan acico , ynin ynehuan tlacati yn Huehueteuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73511,10904,spanish,nahuatl,Así es que todos los hombres ya sabían lo que era un hongo bueno y uno malo . Por eso nadie llevaba a casa el que traía la muerte . Y luego se preguntaban : ¿ Cómo conoceremos el hongo que trae la muerte ?,Iqui in nochtin tlaca yomohtitiaya tlen cuali ihuan amo cuali xoletl . Oncuan on aihmo ca ocuicaya ichachanton xoletl tlen ocuicaya miquiztli . Ihuan ye yiman motlatlania : ¿ Quen ica tiquiixmatizque xoletl inon cuicatz miquiztli ? ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73512,10905,spanish,nahuatl,Te suplico un gran favor :,Nimitztatauhtia ica miac favor :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73513,10906,spanish,nahuatl,"En este año murió Chiauhcóhuatl , tlatohuani de Chiapantzinco Huexotzinco .",Nican ypan in miquico yn Chiauhcohuatl tlahtohuani catca yn Chiapantzinco yn Huexotzinco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73514,10907,spanish,nahuatl,"Oíd , señores nuestros , no hagáis algo a vuestro pueblo que le acarree la desgracia , que lo haga perecer . Tranquila y amistosamente considerad , señores nuestros , lo que es necesario . No podemos estar tranquilos , y ciertamente no creemos aún , no lo tomamos por verdad , aun cuando os ofendamos . Aquí están los señores , los que gobiernan , los que llevan , tienen a su cargo el mundo entero . Es ya bastante que hayamos perdido , que se nos haya quitado , que se nos haya impedido nuestro gobierno . Si en el mismo lugar permanecemos , sólo seremos prisioneros . Haced con nosotros lo que queráis .","Hui , totecuyhuane , ma itla anquichihualtihtin in amo cuitlapiltzin , yn amatlapaltzin , quenoc quilcahuaz , quenoc quipoloz . Ma oc ihuian , yocuxca , xicmottilican , totecuiyhuane in tlein monequi . Ca amo huel toiollopachiui auh ca za ayamo tontocaqui ayamo titonelchihua , tamechtoiolitlacalhuizque . Ca nican onoque in ahuaque in tepehuaque in tetecuti in tlatoque in quitqui in quimama in cemanahuatl Mazanoc ye inio in oticcauhque in oticpoloque in otoncuililoque , in otocavaltiloque in petlatl in icpalli : ca za oncan tonotiazque , ca tictzaccutiazque , ma topan xicnochihilica in tlein anquimonequiltizque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73515,10908,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73516,10909,spanish,nahuatl,"Y porque en verdad soy yo quien os habla y os envía , vosotros seréis tlatoque y principales , seréis señores de todo el mundo ; y puesto que seréis tlatoque y principales , gobernaréis y tendréis en vuestras manos no a unos cuantos , sino que vuestros macehuales serán innumerables .","Auh yehica ypampa yn nehuatl ca neltilliztica nelli namechilhuia ca namechihuatiuh , antlahtoque anpipiltin antetecuiyohuan anyezque yn ixquichica nohuianpa cemanahuac ; auh ynic antlahtoque anpipiltin anyezque ca anquinpiazque anquintzitzquizque amo çan quexquichtin , atzonquizque atlanque yezque yn amomacehualhuan yezque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73517,10910,spanish,nahuatl,Este frijol es caliente .,In et totonik tak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73518,10911,spanish,nahuatl,"que abunde [ se reproduzca ] ,","mah teyoti ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73519,10912,spanish,nahuatl,Aquí comienza la vida de nuestros primeros padres Adán y Eva .,4r Nican onpehua yn innemilliztzin yn achto totatzitzinhuan Adam yhuan Eva .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73520,10913,spanish,nahuatl,"Y para que esto se lleve a efecto , en todos y cada uno de los pueblos se han de constituir escribanos , cuyo oficio será asentar los testamentos , pues así se decreta en la real provisión .","Auh ynic huel mochihuaz , ynic nohuian altepetlypan ceceyaca cece escrivanostin yxquetzalozque , çan quixcahuizque yn quichihuazque testamentos , yn iuh ytech neztica provissión real .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73521,10914,spanish,nahuatl,el niño se fue,yajki nopa konetsa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73522,10915,spanish,nahuatl,"Mochiua kampa se kitoka , kemej yon milaj .","Se da donde se siembra , como en las milpas .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73523,10916,spanish,nahuatl,"El miércoles 16 de septiembre nos inundamos en todas partes ; hubo muchas goteras en los techos , en muchos sitios se cayeron casas , hubo derrumbes .","Miércoles a XVI de setiembre , yquac tapachiuhque nohuian ; cenca tlaxicac in tlapanco , yhuan mieccan xixitin papachiuh in calli , netlapacholloc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73524,10917,spanish,nahuatl,Es enredadera ( kuamekat ) .,In kuamekat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73525,10918,spanish,nahuatl,Necesita limpiarse .,No moneki maj se kichipaua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73526,10919,spanish,nahuatl,"Se han mostrado atrevidos lospríncipes , los de Acolhuacan , vosotros los Tepanecas .","Za ye netlapalolo in tehpilhuan , in acolihuaque , an antepane ca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73527,10920,spanish,nahuatl,"Yo hube sido , estado",Nehua oniyeni .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73528,10921,spanish,nahuatl,que viene con agua,tahuitza ica at,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73529,10922,spanish,nahuatl,Y gracias,Uan tlaskamati,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73530,10923,spanish,nahuatl,Y ella les lleva de comer de diario .,Uan ya kiniontlamaka mojmostla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73531,10924,spanish,nahuatl,"Y si no pues yo como ayer por Ayapanco está bonito , se llenaron las borregas .",— we ' kan ayapanko .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73532,10925,spanish,nahuatl,"Por esto me aflijo ,","Zan ye ica nichoca ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73533,10926,spanish,nahuatl,1 . Yten Mando yo Juana Mocel que yo tengo unas casas que son tres apocentos que todos tres tienen las puertas hacia Tenayuca estas dichas casas son mías propias .,Inic centlamantli niquitohua ni Juana Mocel onca caltzintli etequiztimani auh ynin yeteixti tenanyocanpa ytztimani ynin huel naxca notlatqui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73534,10927,spanish,nahuatl,"Vuestro hermoso canto : un dorado pájaro cascabel , lo eleváis muy hermoso . Estáis en un cercado de flores . Sobre las ramas floridas cantáis . ¿ Eres tú acaso un ave preciosa del Dador de la Vida ? ¿ Acaso tú al dios has hablado ? Habéis visto la aurora , y os habéis puesto a cantar .","Zan teocuitlacoyoltototl huel yectli in amocuic huel yectli in anquiehua anqui ye oncan . In xochitl yahualiuhcanin xochitl imanan amoncate in amontlatlatoa . ¿ O ach tiquechol in Ipalnemoa ? , ¿ o ach anca titlatocauh yehua achtotiamehuan anquiztoque ? Tlahuizcalli amoncuicatinemi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73535,10928,spanish,nahuatl,"Después cuando salió , pero ya trajo a su hijo ya lo trajo y se llamaba Juan el Oso .",satepa kwak okisako pero yokwalikak ikonew yokiwakikak ito : ka Juan del Oso .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73536,10929,spanish,nahuatl,"Si tienes hambre , pídele de comer .",Tlatimayana xiquihtlanilli tlacualli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73537,10930,spanish,nahuatl,Recibe deleite el Dador de la Vida .,Ahuiltilo Ipalnemohuani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73538,10931,spanish,nahuatl,"Y cuando sacaron al dicho difunto del palacio , al punto una nube oscura se extendió sobre la ciudad de México , el sol se ocultó y parecía que iba a llover , como si con eso se quisiera denotar que también los cuatro elementos se entristecían y afligían por la muerte del arzobispo don fray García Guerra .","Auh yn omoteneuh miccatzintli yn icquac quihualmoquixtilique tecpan palacio , ca niman hualmotlalli mixtli achi tliltic çan iyoca ypan in ciudad Mexico , yc mixtlapacho in tonatiuh ynic quiquiyahuia , inic yuhquinma oncan ytech nezqui no yehuatl y nauhtlamantli yn huelpeuhcayotl motenehua elementos no quicoco quitlaocolti yn imiquiliztzin teoyotica tlahtohuani don fray García Guerra .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73539,10932,spanish,nahuatl,"Así andan diciendo los viejos : para que no siempre andemos gimiendo , para que no estemos llenos de tristeza , el Señor Nuestro nos dio a los hombres la risa , el sueño , los alimentos , nuestra fuerza y nuestra robustez y finalmente el acto sexual , por el cual se hace siembra de gentes .","Yuh conihtotihue in huehuetque : inic amo cemicac tichocatinemizque , inic amo titlaoculmiquizque in timaceoalti , yehoatl techmomaquili in Totecuyo , in huetzquiztli , in cochiztli : auh ye in tonacayotl in tochicaoaca , in tooapaoaca : auh yequene ie yehoatl in tlalticpacayotl , inic nepixolo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73540,10933,spanish,nahuatl,La buena vecina tiene bellas rosas y claveles .,In yec cihuacalehcapo quinpia cuacualtzitzin caxtilanxochimeh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73541,10934,spanish,nahuatl,había llenado un cuartillo de amaranto .,kuartiya temito uajtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73542,10935,spanish,nahuatl,En el año 12 Ácatl 1491 no sucedió nada .,Matlactlomome Acatl xiuitl atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73543,10936,spanish,nahuatl,Que se haga [ crezca ] muy grande el elote .,Mah mochihua huehhueyi elot .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73544,10937,spanish,nahuatl,viviríais,anemizquiah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73545,10938,spanish,nahuatl,"Hoy jueves catorce dias del mes de marzo de mil e quinientos y sesenta y seys años los alcaldes don Miguel Sanchez , Francisco Juarez ques a nuestro cargo la administración de la justicia por su magestad parecieron ante nos estando en audiencia Gabriel Yaotl y Maria Teucchon su muger vezinos de San Juan Amanalco e hizieron saber su negocio al muy magnifico señor dotor Zaynos .","Yn ipan axcan cemiluitl jueves a XIIII dias del mes de marzo de 1566 yn tehuantin alcaldes don Miguel Sanchez , Francisco Xuarez in ticpia justicia yn ipampatzinco su magestad yn axca audiencia tixpan ohuallaque yn itoca Gabriel Yaotl nehuan in inamic ytoca Maria teuhcho nican chane San Juan Amanalco oquimocaquiltillique in muy magnifico señor doctur Ceynos ynin neteylhuil .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73546,10939,spanish,nahuatl,Ya se fueron .,Yajkeya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73547,10940,spanish,nahuatl,Pienso ir a América del Sur y ahí se necesita este idioma .,Nicnemilihtica niaz in Tlatzintla América ihuan ompa monequi in tlahtolli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73548,10941,spanish,nahuatl,"Si se siembra , se da mucho .",Komo se kitoka mochiua miak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73549,10942,spanish,nahuatl,FRIJOL PINTO o TORO,CHICHIMEKOJET oso TOROJET,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73550,10943,spanish,nahuatl,"También en este año Cuahuitzatzin e Itzcuauhtzin se marcharon de Tenanco Texocpalco y llegaron a la cumbre del cerro Amaqueme , donde se encontraron con otros dos tlatoque chichimecas , a saber , con los totolimpanecas Tliltecatzin Chichimecayaotequihua y su hermano menor Atonaltzin Chichimecateuctli .","Auh no yquac ypan in yn xihuitl ynic oncan onehuaque yn Tenanco Texocpalco y Quahuitzatzin yn ihuan Ytzquauhtzin , ynic niman acito yn onpa yn icpac yn tepetl yn Amaqueme , ynic ompa monamiquito yn ocnoomentin chichimeca tlahtoque totollinpaneca Tliltecatzin Chimecayaotequihua yhuan | | 75v yn iteyccauhtzin Atonaltzin Chichimecateuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73551,10944,spanish,nahuatl,La ponen parada en presencia del sol y luego la levantan cuatro veces a las cuatro direcciones . Eso es lo que hacían .,Quixnamoquitimoquetza in tonatiuh . Niman ye ic con iyaua in ixcopa nauhcampaixti . Yuh quichiuaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73552,10945,spanish,nahuatl,"Y por tal razón venimos al callejón [ ante ] los tlaxilacalleque : Thoribio Tlezanen , Miguel Hernandez , Balthazar Cohuatl , Pedro Gaspar , Juan de la Cruz , Miguel Damian , Pedro de Gante , Pedro Thomas , Martin Citlallatl , Mateo Xuarez , Francisco Hernandez y Matheo Xuarez ; todos los tlaxillacalleque certificaron la causa .",Auh inic otihuallaque in caltzallantli in nican tlaxilacalleque Thoribio Tlezannen in Miguel Hernandez Balthasar Cohuatl Pedro Gaspar Juan de la Cruz Miguel Damian Pedro de Cante Pedro Thomas Martin Citlallatl Matheo Xuarez Francisco Hernandez Matheo Xuarez in mochintin tlaxillacalleque quineltillique in tlatolli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73553,10946,spanish,nahuatl,Hay plátanos y guayabas .,onka plátano onka weyaba .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73554,10947,spanish,nahuatl,"9 Acatl , 1319 .","IX Acatl xihuitl , 1319 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73555,10948,spanish,nahuatl,"Luego fue Cuauhtliquetzqui y se tendió en el suelo ; al pasar por ahí Cópil , Cuauhtliquetzqui se apoderó de él y le preguntó : “ ¿ Quién eres tú ? ” .","Nima ye yc yauh yn Quauhtliyquetzqui , tlallan omotecac ; niman yc quiçaco yn Copil , niman quicuitiuetz , quilhui : “ Ac te ? ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73556,10949,spanish,nahuatl,No me gusta mucho .,Amo cazan nechpactia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73557,10950,spanish,nahuatl,La semana tiene siete días .,In semana quipis chicomeh tonalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73558,10951,spanish,nahuatl,No florea .,Amo xochiyoua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73559,10952,spanish,nahuatl,"“ Abuela , ¿ qué comes ?","Nosisna , tlake tijkua ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73560,10953,spanish,nahuatl,Ya no llueve .,Ayocmo quiahui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73561,10954,spanish,nahuatl,"En la ciudad de Mexico Tenustitlan a veynte y dos dias del mes de marzo de mil quinientos noventa y dos años . El señor Miguel Garcia alcalde hordinario que guarda la justicia por el rey nuestro señor en esta ciudad de la parte de Mexico y su jurisdiccion estando en audiencia y ante my Miguel Monyce , escribano nombrado .",Yn ipan ciudad de Mexico Tenochtitlan axcan lunes a veynte y dos dias del mes de marzo de mil e quinentos y noventa y tres años y yehuatzin mahuiztililoni don Miguel Garcia alcalde ordinario justicia quimocuitlahuitzinohua yn ipaltzingo rey nuestro señor yn nican ypan altepetl omoteneuh yhuan ynic nohuian yn ima mochiuhtica ynic tlantica quaxochtli audiencia tecuhtlatoloyan auh nixpan omochiuh Miguel Monice escrivano nonbrado .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73562,10955,spanish,nahuatl,"También para los que no han comido los hongos les ven lo que les ha de suceder y lo que ellos mismos han de hacer : unos robarán , otros serán adúlteros .","Auh in yehuantin in ahtle oquicuaque nanacatl no quimonihtilia in tle inpan mochiuaz , iuan in tlein quichiutinemi cequintin in ahzo ichtequi in ahzo tetlaxima .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73563,10956,spanish,nahuatl,"Y esto declaró este testigo y que no [ es pariente ] ( le tocan los generales ) sino que les ayuda por amor de dios por averlos acabado nuestro señor que quantos años tiene dijo que setenta años y puso lo aqui con su mano la cruz . Ante my Migue [ l ] Xuarez , escrivano .",Yxquichin yn oquimellauh testigos yuh quitohua amo nohuanyolque zan niquinpalehuiya ypaltzinco in totecuyo dios otlatlaniloc in testigo quezqui xihuitl nican nemi quitohua yepohualli onmatlactli xihuitl nican ymatica oquiquetz in cruz . Ante mí Miguel Xuarez escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73564,10957,spanish,nahuatl,"En este año los xaltepecas dieron muerte a unos mexicas ; y en el transcurso del mismo año los mexicas fueron a combatir a los xaltepecas , que fueron completamente derrotados .","Ypan in nican temictique yn xaltepeca , quinmictique yn mexica ; auh çano yquac ypan yn xihuitl yn quinpeuato in mexica , yccen iquac popoliuhque yn xaltepeca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73565,10958,spanish,nahuatl,"( E que asi mesmo sabe que ninguna persona las a tenido ny a pretendido tener abcion a ellas porque las tierras fueron o hobieran sydo de otra persona este testigo lo supiera ) [ Le fue dicho al testigo : - ¿ Cómo sabes ? ¿ Acaso alguien allí labraba para la mujer del Tolteca ? Dijo el testigo : - Nos confunde , pues apenas hace dos años allá cayó y no sabemos como es que se hace de surcos , pues desde luego asi se que la tierra pertenece a Alixeliuhqui . ] Y questa es la berdad para el juramento que thiene hecho .",Yuan ylhuiloc yn testico que ticmati cuix ica onpa otlalchiuaya yn Toltecatl yciuauh catca quito yn testigo zan techtlapololtiya ca yaquin oxihuitl yn onpa ouetzico auh amo ticmati quenin onpa mocuentiya ca za niman yuh nicmati yn tlali in itech poui yn Atlixeliuhqui ocayuiny nocomati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73566,10959,spanish,nahuatl,veintitrés,Cempualli huan yeyi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73567,10960,spanish,nahuatl,"Al final iba el arzobispo , revestido con casulla , con su báculo y mitra ; y todos los obispos llevaban puesta la capa pluvial .","Ça huallatzauhctia yn arçobispo casolla quihuallaquitia yhuan ytopil ymitra ; auh çan moch capa yn quitlallitiaque obisposme , don fray Gómez de Córdova obispo Quauhtemalla teopixqui Sant Jerónimo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73568,10961,spanish,nahuatl,Cada año tiene cincuenta y dos semanas .,Ce xihuitl quipiah omepohua lli ihuan mahtlactli ihuan ome semanah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73569,10962,spanish,nahuatl,"8 Técpatl , 1500 .","VIII Tecpatl xihuitl , 1500 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73570,10963,spanish,nahuatl,Prosiguió la guerra en Chalco .,Ya mani yaoyotl Chalco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73571,10964,spanish,nahuatl,Para que no se pudra porque nos va a hacer falta .,para a ' mo palainis porke tehčiwi : lis falta .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73572,10965,spanish,nahuatl,"Nuestro hijo , que se vaya a quedar",Ne tokone ya ma mokauati,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73573,10966,spanish,nahuatl,"Termina el año 10 Acatl , 1411 .","Quizqui yn Matlactli Acatl , 1411 , xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73574,10967,spanish,nahuatl,"Entonces no se encontraba en México el comisario , pues se había ido a Guatemala ; y tampoco el provincial se hallaba en México , pues andaba por los pueblos realizando la visita .","Yhcuac amo nican catca Mexico yn commissario , Quauhtemalan mohuicac ; yhuan yn provincial amono nican Mexico moyetzticat - | | 164 - ca , nohuiyan altepetlypan mohuicac visita quimochihuilito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73575,10968,spanish,nahuatl,"Y asi lo proveyeron y mandaron y firmaron Miguel Sanchez , alcalde , Pedro Gerónimo , alcalde . Yo Francisco Moisen , escrivano .",Yuh omotlanahuatillique yc oquimotlalilique yn ifirmatzin Miguel Sanchez alcalde Pedro Geronimo alcalde nehuatl Francisco Moysen escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73576,10969,spanish,nahuatl,"Y Juan Diego desde luego subió al cerrito , y al llegar a la cumbre , mucho se maravilló de todo lo que allí había , estaban brotando , estaban abriendo diversas flores preciosas de Castilla , sin ser todavía tiempo en que se dan ; porque ciertamente es cuando arrecia el hielo . Tenían mucha fragancia , como perlas preciosas , llenas del rocío de la noche .","Auh in Juan Diego niman ic quitleccahuih in tepetzintli , auh in oahzitoh icpac , zenca quimahuizoh in izquich onoc , xottlatoc , cuepontoc , in nepapan caxtillan tlazohxochitl , in ayahmo imochiuhyan ; ca ne{ huel icuac in motlapaltilia iz zetl . Huel zenca ahuiaxtoc iuhqui in tlazohepyoltohtli , inic yohualahuachyohtoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73577,10970,spanish,nahuatl,"señal que te ha pedido ; con eso te creerá y acerca de esto ya no dudará ni de ti sospechará ; y sábete , hijito mío , que yo te pagaré tu cuidado y el trabajo y cansancio que por mí has impendido ; ¡ ea ! , vete ahora , que mañana aquí te espero .","ca ye iuhqui , noxocoyouh , nican moztla oczeppa tihuallaz inic tiquitquilitiuh huey teopixqui in tlaneltiliztli in nezcayotl in mitztlahtlanilia ; ic niman mitztlahtolcaquiliz , ihuan itechpa ayoquic mitzchicomatiz , ahmo no motech chicoyollohuaz ; ihuan ma huel iuh ye in moyolloh noxocoyouh , ca nimitztlaxtlahuiz monetlacuitlahuiliz , motlatequipanoliz moziammiquiliz , in nopampa titlapohpolotoc ; tlacuele notelpochtzin ca tel moztla ye nican nimitzonchixtoz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73578,10971,spanish,nahuatl,como ustedes pueden ver parece ser éste un retrato de miguel leónportilla hecho con antelación en el mundo prehispánico,namehuantzitzin nanquimohtiliah inin nezquiani itlaixcopinaltzin miqueltzin leonportilla in omochiuh achtotipa ihcuac ayahmo ahciah in caxtiltecah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73579,10972,spanish,nahuatl,"Entonces mi padre cogía trabajo por destajo , como se dice . Y para poder trabajar bien se levantaba a las tres de la mañana ; se iba a cultivar el maíz o a limpiar los magueyes , o a sacar troncos de maguey . Para las nueve de la mañana mi padre ya había terminado su tarea ; luego llegaba a la casa ; ya estaba el almuerzo . Almorzaba con frijoles de olla , o molito de olla con carne y con su pulquito .","Ye yiman on notatzin omaniliaya tequitl que inon mitoa ica estajo . Ihuan oncuan cuali motequitiliz omeuhtzinoaya yeyi hora huatzinco ; nicaz motlatlalhuiz tlaoli , nozo mepopohuiz , nozo mometzontequixtiliz . Ihuan icuac aciz chihnahui tlatepoztlamachotiloni notatzin yomocencahuili ce tarea ; zan niman omaxitiaya calitic ; yecan almazal . Omamazalhuiaya ica ye moli nozo chilatl ica nacatl ihuan omitiaya ineneuhtzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73580,10973,spanish,nahuatl,"Artículo 80 . - Se deposita el ejercicio del Supremo Poder Ejecutivo de la Unión en un sólo individuo , que se denominará Presidente de los Estados Unidos Mexicanos .","Tlen 80 Tlanahuatihcayotl . Motlalia tlanahuatili tlen Hueyi Tequichihuani tlen Sennechicolislti imaco san se tlacatl , tlen motocayotis : “ Tlayecanani tlen Nochi Mexihco Totlalnantzin ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73581,10974,spanish,nahuatl,1 ½ kilos de masa,Ce kilo ihuan tlahco textli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73582,10975,spanish,nahuatl,II Testigo . Miguel Garcia vezino de Sant Sebastian Zacatla de hedad de setenta y ocho años el qual despues de aver jurado ( en forma de derecho ) por dios e por Santa Maria y una señal de cruz .,II . - Testigo . Miguel Garcia ychan Sanc Sebastian Zacatla in ixiuhtlapohual yehepohualxihuitl yhuan castolli omeyxihuitl oquichiuh juramento ynic otlatlacoltiloc inic amo yztlacatiz ypaltzinco dios yhuan Sancta Maria yhuan Santa Cruz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73583,10976,spanish,nahuatl,"trece mil Ángeles Serafines ,","mahtactiomeyi mil Ángeles Serafines ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73584,10977,spanish,nahuatl,Les doy de comer ahora .,nikintlamaka asan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73585,10978,spanish,nahuatl,relampaguea mucho,tlauel tlapetlani,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73586,10979,spanish,nahuatl,"cerca , no lejos",Amuehca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73587,10980,spanish,nahuatl,"Nadie , nadie , nadie , de verdad vive en la tierra .","Ayacr ayac , ayac , nel on tinemi nican .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73588,10981,spanish,nahuatl,En el año 4 Tochtli 1418 no sucedió nada .,4 Tochtli xiuitl atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73589,10982,spanish,nahuatl,XOXOKNANAKAT,XOXOKNANAKAT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73590,10983,spanish,nahuatl,( de ) donde se detuvo .,cani moilochti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73591,10984,spanish,nahuatl,"A diez y seis dias del mes de mayo de mil y quinientos y ochenta y siete años el Pedro Ahuexotl pregonó en el barrio [ tlaxilacalli ] Cuepopan que se vendían las casas y tierras de Ysavel Maria y davan ochenta pesos y nadie las puxó ; testigo Martin Juan . Ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",XXVI pregon . - A deciseis dias del mes de mayo de mil e quinientos e ochenta y siete años in Pedro Ahuexotl otzatzic in ipan tlaxillacalli Cuepopan oquitecaquiti inic monamaca yn ical yn itlal Ysabel Maria oquiteneuh in ipatiuh napohualli pesos ayac tlananquilli testigo Martin Juan . Ante mí Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73592,10985,spanish,nahuatl,"Los nonohualcas teotlixcas llegaron a Xallipitzahuayan conducidos por el diablo a quien vanamente adoraban y al que llamaban Tlatlauhqui Tezcatlipoca ; y era su tlatohuani y Teohuateuctli Cahuetzcatzin , el cual se enseñoreó en Tollan .","In yehuantin y nonohualca yn teotlixca yn oacico yn oncan Xallipitzahuayan , quinhualhuicac yn diablo yn çan tlapic quimoteotiaya yn quitocayotiaya Tlatlauhqui Tezcatlipoca ; auh yn tlahtohuani yn Teohuateuhctli hualmochiuhtia ytoca Cahuetzcatzin ompa moteuhctlalli yn Tollam .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73593,10986,spanish,nahuatl,"Comprendo perfectamente los sentimientos de su madre . Esta es la suerte de todos los padres . Durante más de veinte años se dedican a criar y educar a sus hijos , y cuando están grandes , éstos se casan y abandonan la casa , dejando a los anianos a su suerte . La única hija que me quedó después de la muerte de mi hijo Francisco , se casó el año pasado y vive en Veracruz . Así que quedamos solos , mi señora y yo en la casa grande que tengo en Coyoacán . Pero parece que ya se hizo noche . ¿ Qué horas tiene ?","Cualli nicacicamati teyolcocoliz in monantzin . Inin teinemiliz nochi in tatahtin . Ix quichca cenpoalixihtica mopilyec huepahuah , ihuan ibcuac pilantoton yomohuepahqueh , inimeh monamictia ihuan mochancahuah , q u i n cahtehuah in huehuentzitzin man nemican quenameh huelitizqueh . In no cente ichpoch ca omocahuac ihcuac notelpoch Francisco omic , ye noye c e x i ti c a omonamicti ihuan nemi in Veracruz . lhquion nehuatl ihuan no zohuan tocecel otocahqueh ipan hueyi calli in Coyohuahcan nicpia . Mach neci ye otlayohuac . ¿ Tlen iman timopilia ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73594,10987,spanish,nahuatl,"Mientras sacrificaban a los cautivos , los mexicas y Coxcoxtli escucharon cómo retumbaba el cielo .",Yn iquac ye micoua nima ye quicacque y mexica yoan y Cuxcuxtli ye nanatzca yn ilhuicatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73595,10988,spanish,nahuatl,"Han pasado 145 años desde que , en el año 11 Técpatl , 1464 , nació Nezahualpilli , hijo de Nezahualcoyotzin y después tlatohuani de Tetzcoco ; entonces hubo una fuerte sequía , y por los vientos se cayeron los árboles en muchas partes .","Auh yhuan ye chiconpohualxihuitl ypan macuilxihuitl yn ipan XI Tecpatl xihuitl , 1464 años , yn otlacat Neçahualpilli tlahtohuani Tetzcoco , ypiltzin y Neçahualcuyotzin ; yquac cenca otonalhuacohuac , motzitzineuh hehecatica yn quahuitl ynic nohuian .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73596,10989,spanish,nahuatl,Si no quieres que te lleve te voy a dejar a,Tla axtijneki ma nimitsuikas na nimitsmajkauas,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73597,10990,spanish,nahuatl,Es fría .,In sesek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73598,10991,spanish,nahuatl,". Y en esta forma las decían a la gente cuando su tío se presentó , se manifestó el que hace advertencias ; le dicen :",. Auh in ic quiteilhuiaya ihcuac in itlahtzin omonexiti in oquinehnexti in mononotzallani quitoa :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73599,10992,spanish,nahuatl,"que caiga sobre mis plantitas ,","mah huetziqui itech noplantitas ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73600,10993,spanish,nahuatl,y los pobrecitos llevaban por mucho dinero llevaban un peso pero bien recaudiado esos eran los ricos .,wan in pobresitos kwikaya ' muy weyi ni tomi kwikaya ' un peso pero bien recaudiado non ye ' on in íikos okatka ' .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73601,10994,spanish,nahuatl,Pablo .,Pablo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73602,10995,spanish,nahuatl,"Nuevamente se pusieron en marcha , y por la fiesta de Pillahuano llegaron a Tlapechhuacan ; en la veintena de izcalli , unos 200 días después de haberse marchado , llegaron a Tetzcoco , donde se establecieron y se quedaron dos veintenas .","Nima ye yc ualleua , Pillauanon quiçaco Tlapechuaca ; yzcalli matlacpoualtican quiçaco umotlalico Tetzcoco , uncan unpoualti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73603,10996,spanish,nahuatl,"Ahora cuando vino a salir lo oíamos , venía la Revolución .",ašan inkwak onisako otihkakia ' walaya n rebolusio .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73604,10997,spanish,nahuatl,"La descendencia y generación de los reyes y duques y señores naturales del pueblo de Amaquemecan , provincia de Chalco , es la que se sigue .","La decendencia y generación de los reyes y duques y señores naturales del pueblo de Amaquemecan , provincia de Chalco , es el que se sigue .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73605,10998,spanish,nahuatl,En este año se enseñoreó Quetzalmamalitzin como primer tlatohuani de Teotihuacan .,Nican ipan motlatocatlalli yn Quetzalmamalitzin ahto tlatoani mochiuh Teotihuacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73606,10999,spanish,nahuatl,"11 Técpatl , 1308 .","XI Tecpatl xihuitl , 1308 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73607,11000,spanish,nahuatl,"Oy lunes a quatro dias del mes de mayo de mil quinientos y noventa y dos años , el dicho Diego Aztaxochitl apregonó cómo se bende una casa de Mariana y que un español la compra y da por ella ciento y ochenta pesos y aviéndolo apregonado no ubo quien respondiese . Testigo el dicho pregonero .",Yn ipan axcan lunes a cuatro dias del mes de mayo de mil e quinientos noventa y dos años yehuatl Dieto Aztaxochitl otzatzic oquitecaquiti ynic monamaca yn ical Marianan español in quicohua quitema chicuhnapohualli peso auh yn iquac oquitecaquiti ayac otlananquilli yxpan testigo tecpoyotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73608,11001,spanish,nahuatl,Los usados siempre tienen defectos .,In tlen inca ye otequitqueh ye miac oihtlacaqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73609,11002,spanish,nahuatl,"Ante los testigos : don Juan de la Cruz regidor mayor , Alonso Hernandez , regidor , Lorenzo de Paz , regidor ; alguaciles mayores : Pedro Constantino , Juan Hernandez , Juachin de la Cruz ; Bartolome Bazquez alcayde , Miguel Hernandez , alguazil y para confirmar aquí ponen sus nombres y sus firmas : Juan Hernandez , Diego de Mendoza , Miguel García , escribano , Baltazar Martinez , alcalde y Gerónimo Lopez .","Auh yn ixpan testigos don Juan de la Cruz regidor mayor Alonso Hernandez regidor Lorenzo de Paz regidor alguaziles mayores Pedro Constantino Juan Hernandez Juachin de la Cruz Bartolome Bazquez alcayde Miguel Hernandez alguazil auh ynic quimoneltililia nican quimotlalilia yntocatzin yuan ynfirmatzin Juan Hernandez , Diego de Mendoza , Miguel Garcia escrivano . Baltazar Martin alcalde , Geronimo Lopez .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73610,11003,spanish,nahuatl,Dixo que lo que sabe es acerca de la dicha ( Maria ) [ Ana ] Xoco que despues que se acuerda bido y conoscio a un yndio llamado Tlacuch padre de la dicha Maria [ Ana ] Xoco que en las dichas tierras tenya unos xacales e que estos xacales estubieron mucho tiempo e quando esta ciudad se anego se cayeron .,Auh in testigo niman otlananquilli quitohua ynic nicmati yn itechcopa in Anna Xoco in nihualmozcalli on nemi yn itoca Tlacochin yn itatzin Anna Xoco onmanca yxacal centetl auh in xacalli yquac onxitin huetzico atl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73611,11004,spanish,nahuatl,Tierra de mi alma .,talticpactzin de mi alma .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73612,11005,spanish,nahuatl,"Por esto será conocido ,",Zan ye on iximatiz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73613,11006,spanish,nahuatl,"El año 6 conejo ( 1914 ) , los norteamericanos llegan a Veracruz , en donde vencen a la flota mexicana .","Ipan chicuace tochtli xihuitl ( 1914 ) , Tatlahtocayotl in Cepanca acico Chalchiuhcuecan , in oncan quimpehua iacalyaoquizcahuan México .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73614,11007,spanish,nahuatl,En este año se ataron nuestros años .,Ypan in yn toxiuh molpilli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73615,11008,spanish,nahuatl,Ellos remitieron dinero a sus padres .,Yehuan oquintitlanilihqueh tomin intatahuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73616,11009,spanish,nahuatl,"Si no , ¿ con qué fortaleceremos nuestro corazón ,","Como amo , ¿ toni ica timoyolchicahuazqueh ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73617,11010,spanish,nahuatl,para todos ustedes .,para nanochin namehhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73618,11011,spanish,nahuatl,"Después destruirás a águilas y tigres : solamente en tu pintura vivimos , aquí , sobre la tierra .",Ic tlatlapana cuauhyotl oceloyotl : in motlacuilolpan zan ti ya nemi ye nican tlalticpac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73619,11012,spanish,nahuatl,Y en Tepetlixpan nombró como tlatohuani a Quetzaltototzin .,Auh yn Tepetlyxpan ytoca Quetzaltototzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73620,11013,spanish,nahuatl,"Todos de allá han venido , de donde están en pie las flores . Las flores que trastornan a la gente , las flores que hacen girar los corazones . Han venido a esparcirse , han venido a hacer llover guirnaldas de flores , flores que embriagan . ¿ Quién está sobre la estera de flores ? Ciertamente aquí es tu casa , en medio de las pinturas , habla Xayacámach . Se embriaga con el corazón de la flor del cacao .","Zan moch ompa ye huitz xochitl icacan . Tecuecuepalxochitl , in teyollo mamalacachoa itzon yehuan . Con mayauhtihuitze contzetzelotihuitze in xochin tlamalin xochipoyon . ¿ Xochinpetlatl on aca ? Cenca ye mochan , ye moxcalaitec , cuica yehua on tlatohua , yehua Xayacamach . Quihuintia ye iyol cacahuaxochitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73621,11014,spanish,nahuatl,"Por esto yo gimo , yo Nezahualpilli , yo ahora lo recuerdo .","Ic aya onnichoca ya ni Nezahualpilli , noconilnamiqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73622,11015,spanish,nahuatl,"11 Acatl , 47 .","XI Acatl xihuitl , 47 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73623,11016,spanish,nahuatl,"La dicha infanta doña Isabel Tecuichpotzin de Moteuczoma era , a su vez , hija del hueitlatohuani Moteuczomatzin Xocóyotl , segundo de los tlatoque de este nombre que gobernaron en Mexico Tenochtitlan ; y la razón de mencionar aquí al hueitlatohuani Moteuczomatzin Xocóyotl es porque la dicha monja doña Isabel de Moteuczoma , que murió en este día , era su nieta .",Ynin omoteneuh tlahtocacihuapilli infanta doña Isabel Tecuichputzin de Muteuhcçuma huel ichputzin in huey tlahtohuani catca Muteuhcçumatzin Xocoyotl yn icteomeca yn iuhqui yntoca yn nican Mexico Tenuchtitlan tlahtoque catca ; auh ypampa ynic nican motenehua huey tlahtohuani catca Moteuhcçumatzin Xocoyotl ca huel ixhuiuhtzin yn omoteneuh cihuateupixqui doña Isabel de Muteuhcçuma yn axcan omomiquilli ipan cemilhuitl omoteneuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73624,11017,spanish,nahuatl,"En la segunda gobierna el gran rey llamado Gran Kan , emperador de los tártaros .","Auh yn icoccan oncan yn tlapachohua yehuatl huei tlahtohuani yn motenehua yn quitohua Gran Chan , emperador inhueytlahtocauh in motenehua tártaros .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73625,11018,spanish,nahuatl,"En este año perecieron los cuauhnahuacas ; tras su derrota , durante un año estuvieron sirviendo y tributando a la casa del tlatohuani Itzcohuatzin .","Nican ypan in polliuhque yn quauhnahuaca ; yn oquimonpeuhque , ce xihuitl yn tequitque tlacallaquique yn ichan tlahtohuani Ytzcohuatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73626,11019,spanish,nahuatl,Hay dos clases : el rojo y el blanco .,"Onkak in chichiltik uan onkak in istak , ome taman : istak chakaykamoj uan chichiltik chakaykamoj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73627,11020,spanish,nahuatl,Tiene microbios peligrosos .,Quinpia amocualtin yoyolcameh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73628,11021,spanish,nahuatl,"Y cuando comprobaron que ambos eran chichimecas , enseguida se dividieron el cerro del Amaqueme para fundar allí sus dos ciudades : la de Itztlacozauhcan Totolimpa Amaquemecan y la de Tzacualtitlan Tenanco Chiconcóhuac Amaquemecan ; entonces pusieron todas sus mojoneras , y luego se asentaron .","Auh yn çatepan yn omottaque yn omonenehuillique yn çan neneuhque ynic chichimeca , niman quimotlapanique yn tepetl Amaqueme ynic niman oncan quitlallique yn ome altepetl : yn icecca Ytztlacoçauhcan Totolimpa Amaquemecan , yn icoccan Tzaqualtitlan Tenanco Chiconcohuac Amaquemecan ; yhuan yquac quitlallique yn ixquich ynquaxoch , ynic niman motlallique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73629,11022,spanish,nahuatl,"5 Técpatl , 1432 .","V Tecpatl xihuitl , 1432 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73630,11023,spanish,nahuatl,Justo,cualyotica,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73631,11024,spanish,nahuatl,"Nos llamaron para embriagarnos en Michoacán , en Zamacoya - fuimosofrendas , nosotros mexicas :","Techtlahuancanotzque in Michhuacan , in Zamacoyahuac , tihuitzmanato ye timexica :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73632,11025,spanish,nahuatl,"El martes 19 de marzo de 1613 , fiesta de San José , comenzó a haber fuertes heladas en toda la Nueva España , las cuales destruyeron las plantas de maíz recién brotadas , agostaron los nopales tiernos , dañaron y tiraron los brotes y las flores de los frutales , de suerte que se perdió la cosecha de frutas ; por cinco días consecutivos heló , como nunca antes había sucedido , y heló en forma excepcionalmente fuerte .","Axcan martes yn ic 19 mani metztli março de 1613 años , huel ypan ylhuitzin San Joseph , yhcuac opeuh in ye cehuetzih chicahuac yn ipan ic nohuiyan motenehua Nueva España , cenca | | 206 quipolloco yn ixhuaca toctzintli , yhuan yn nopalli celtic mochi quicua , yhuan in xochicualli yxochiyo yn ixocoyo mochi quitlaco quitepec , çan tel cana in huel quitlaco xochicualli ; auh macuililhuitl yn cehuetz yn ayc yuh mochihuani , çan tel yuhquin tlacuilolchicahuacacehuetz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73633,11026,spanish,nahuatl,Ya está aquí el agua .,Ye nicanca atzintli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73634,11027,spanish,nahuatl,"A estos tlatoque de los pueblos que vinieron a escuchar la palabra señorial de Moteuczomatzin y del cihuacóhuatl Tlacaeleltzin , éstos les dieron órdenes y les asignaron las tareas que debían cumplir , sobre lo que se necesitaba para el templo de su dios Huitzilopochtli .","Oca yehuantin in yn altepetlypan tlahtoque yn quicaquico yn inteuhctlatol yn Moteuhcçomatzin yhuan cihuacohuatl Tlacayeleltzin , nican quinnahuatique nican quinmacaque yn intequiuh yn tleyn quichihuazque , yn itech monequiz yn inteouh yn Huitzillopochtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73635,11028,spanish,nahuatl,la mirada de itzcuauhtzin se perdía en el horizonte sus abuelos sus padres sus familiares habían perecido al igual que la grandeza de tenochtitlan ahora que había sido hecho prisionero contemplaba con otros ojos la realidad sentía en carne propia lo que en múltiples ocasiones debieron sentir sus enemigos huexotzincas chaleas xochimilcas y otros más el pesar le parecía una enorme lápida sobre su espalda sólo el recuerdo quedaba,itlachiaeliz in itzcuauhtzin ahcia huehcauhtica icolhuan itahhuan icencalhuan omihqueh yuhquin in itlahueyi cachihualiz in tenochtitlan axcan in ihcuac tema e ohuetz occetic quihtaya tlein quiyahualoaya iyollo ipan ahcic tlein miecpan ocommatqueh in iyaohuan in huexotzincah in chalcah in xochimilcah ihuan occequintin in iyolpatzmiquiliz yuhquin ce huey tetl in quimamahtihuitz zan tlalnamiquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73636,11029,spanish,nahuatl,"Saludó asimismo a la señora virreina , y luego regresó a su casa el arzobispo para comenzar a gobernar bien la ciudad de Tenochtitlan , a mostrarse buen pastor y a regir a sus ovejas los pobladores de México , tanto españoles como naturales , a todos los que somos sus gobernados .","Auh yn oconmotlapalhuico yhuan ynamictzin virreyna , yc niman mocueptzino motlallitzinoto yn ichantzinco arçobispo , ynic niman oncan ocomopehualtilli ytlamanitilitzin ynic ye quimopialia altepetl Tenochtitlan cualtica yectica , ynic neci cualli ychcapixqui ynic ye quinmopiallia ychcatzitzinhuan Mexico tlaca , españoles yhuan timacehualti , yn tixquichtin titlapacholtzitzinhuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73637,11030,spanish,nahuatl,". Esta es la forma con que les daban sus pláticas . Cuando acabó la plática , luego todos se ponen en pie ; ya se ha dispuesto un muy gran fuego ; allí hay preparado un gran lebrillo verde de copal , frente al fuego .",". Ihui in iz ca ic cen quinnauatiaya . In on tzonquiz tlahtulli niman ye ic nequetzalo ye omotlali in cenca vey tletl , xoxouic copalxialli ixpan mani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73638,11031,spanish,nahuatl,"13 . ¿ Y así , acaso es preferible que te vayas a colocar , que te vayas a topar con lo que enferma a la gente , lo que la atormenta , lo que la asusta , lo que la escandaliza , lo que la deprime ? ¿ Acaso hasta entonces vendrás a sentir envidia , vendrás a atemorizarte ? Acaso hasta entonces vendrás a decir : “ Cierto , sólo la verdad expresaron , me dijeron mi madre , mi padre ; debí haber escuchado , debí haberlo tomado como me lo dijeron , no debí burlarme de la gente , no debí menospreciar a los hijos de Dios ; debí haberlos amado , debí haberles suplicado , debí socorrerlos , debí verlos con alegría , debí consolarlos para que de ningún modo me ocurriera lo que ya ahora me ocurre , que he venido a topar , que he venido a acercarme a lo que enferma a la gente , lo que atormenta a las personas , lo que las aflige : su lazo para cazar , su soga , su gancho , su ortiga , su piedra , su palo del Señor Nuestro que ya junto a mí coloca , que ya junto a mí acerca . Me ha tomado , me ha atrapado , ¿ a dónde iré , dónde entraré ? ”","13 . ¿ Auh in iquin azo tlapanahuiya in itech tonehuatiuh , in tocommonamictitiuh in tecoco , in tetoneuh , in temamauhti , in teyizahui , in tecototzo ? ¿ Cuix ye quin ihquac tihualmoxicotiuh , tihualmomaniauhtitiuh ? ¿ Cuix ye quin ihquac tiqualihtotiuh : “ Tlacazo , za nelli in quihto , in nechilhui in nonan , in notta ; ma niccaquini , ma niccuini in yuh nechilhui , macamo tepan nicamanalohuani , maca niquintelchihuani in itlachihualhuan in Dios , ma niquintlazotlani , ma niquintlatlauhtiani , ma niquintlaocoliani , ma niquinpaccaittani , ma niquinyoUaliani inic ahmo no yuhqui nopan mochihuazquia in axcan ye nopan muchihua , in onoconnomamictico , in itech ononacico in tecoco , in toneuh in techichinatz , in itzonhuaz , in imecauh , in icolouh , in itzitzicaz , in iteuh , in iquauh in Totecuiyo , in ye notech conteca , in ye notech compachohua . Onechan , oonetzitzqui , ¿ campa niaz , campa nicalaquiz ? ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73639,11032,spanish,nahuatl,"Vienen de San Lorenzo , de Santa Marta , de Santa Cruz y de la Concha . Todos vienen con ceras , con incienso y con cohetes . Cuando termina el sacerdote la misa , vienen los salveros a encontrarlo .","Huitzi de San Lorenzo , Santa Marta , Santa Cruz ihuan La Concha . Nochtin on huitzi ica ceratin , ica popochtli ihuan cohetes . Tlatzonquiza misa topixcatzintli ihuan quinmonamiquiliz in salveros .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73640,11033,spanish,nahuatl,"Cuando llegaron allá , a cada uno de ellos le cortaron la mano derecha , y antes de cortársela les vendaron los ojos .","Auh yn oyuh oncan quimaxitico , yc niman cecenyaca | | 217 cecenme yn inyeccancopamacpal quintehtequillique , auh achtopa quimiyxquimilloque ynic quinmacpaltetecque ynic quinmacpaltlazque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73641,11034,spanish,nahuatl,En este asunto yo no hago nada .,Ipan inin tequitl amotle nicchihua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73642,11035,spanish,nahuatl,"4 Tochtli , 1366 .","IIII Tochtli xihuitl , 1366 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73643,11036,spanish,nahuatl,Con sus peones fue a chapolear,ika peones yajki tlayito,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73644,11037,spanish,nahuatl,Les dijo también : “ Mucho abusó el tenochca de los pueblos ; por eso se afligió el corazon de los tlatoque ” .,Conitoa : “ A uey ynic teca omocacaiauh yn tenochcatl ; no tonehuac yn iyollo yn atlipan tepetlipa tlatoca ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73645,11038,spanish,nahuatl,dejaron el área chapoleada .,kikajtejke nopa tlatlaxtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73646,11039,spanish,nahuatl,"Le dicen talxoxompe , tal vez porque crece alto .","In kiluiaj talxoxompe , tak por in eliuis ueuejkapan moskaltia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73647,11040,spanish,nahuatl,"Salieron todos los religiosos a recibirlo en Xoloco : los agustinos , los franciscanos , los dominicos , los clérigos y los teatinos .","Xolloco quimonamiquillito yn ixquichtin teopixque : augustinos , franciscos , dominigos , clérigos , teatinos .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73648,11041,spanish,nahuatl,"Y al presente y en cumplimiento se le entregó de la dicha casa pidieron al dicho alcalde les diese liscencia para poderles dar carta de venta dello y posesion a los dichos compradores por quanto lo susodicho , abia pasado ante el Fiscal de San Josephe Francisco de Sandoval y de Pedro Jacobita y escrivano ( de la yglesia ) que presentes estavan y entendida la certificación por los dichos oficiales de San Josephe la dicha relación ser berdadera y pasar en realidad de berdad .",Auh yn axcan tiquitlanico yn ihuelitzin ynic axcatilozque macozque posesion yhuan venta yn omotlacohuique ca ymixpan yn fiscal Francisco Santoval yhuan Pedro Jacobite yhuan escribano yn omocahuato Sanc Joseph in tomines cemphualli pesos yuh otlatolmelauhque yn testigos omochiuhque yn teopan tlatequipanohua Sanc Joseph .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73649,11042,spanish,nahuatl,Mi papá ha alquilado toda la casa .,Notata nochi in calli ye oqui . tlaquehui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73650,11043,spanish,nahuatl,— Me llamo Gregorio Romero y gracias .,— ne ' wa notoka ni Gregorio Romero y gracias .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73651,11044,spanish,nahuatl,Llorad porque el pueblo ya va a perecer .,Xachocaca can ompolliuiz y maceualli ayyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73652,11045,spanish,nahuatl,La papa se come en su caldo con cebolla o en chilpozonte con hojas de pimienta .,In talkamoj se kikua taaman iuan seboyaj oso chilposon iuan mimientajxiuit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73653,11046,spanish,nahuatl,"Además informó que el verdadero nombre del Subcomandante Marcos era el de Rafael Sebastián Guillén Vicente , originario de Tampico .","Noyuhqui otepanitlaz nelli itocatzin Achiyaoquizcayacanqui Marcos yuhquin Rafael Sebastian Guillen Vicente , in aquin omotlacatilitzinoca in oncan altepeticpac motenehua Tampico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73654,11047,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73655,11048,spanish,nahuatl,". ¡ Que no en parte alguna tropiece tu pie con camino pedregoso , con camino boscoso , con varales o gramales !",. Ma cana toconicxinamic in in tecouatl in cuauhcouatl in tlacotzontli in zacatzontli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73656,11049,spanish,nahuatl,Cuando llegó a su casa buscó la piedra y no,Kema ajsiko icha kifemo nopa tetl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73657,11050,spanish,nahuatl,En este año los mexicas todavía estaban entre los tules y las cañas ; y en este mismo año terminaron de vivir de la pesca .,Nican ypan in yn çan oc toltzallan acatzallan ynic catca mexica ; yn çan oc motlatlamalliaya ypan in tlamico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73658,11051,spanish,nahuatl,"y yo le voy a echar agua al baño ” , así le dijo .","uan na nikatekis ne orno , ijkini kiilui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73659,11052,spanish,nahuatl,"¡ dale también ! ” , le dijo","¡ no xijmaka ! , kiilui",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73660,11053,spanish,nahuatl,verde la piedra,xoxoktik nopa tetl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73661,11054,spanish,nahuatl,"El último día de junio de 1592 , martes , se comenzaron a trazar y excavar los cimientos de la iglesia de San Pablo , con lo que los padres religiosos de San Agustín , que allá están , tomaron posesión del sitio .","Martes yc tlami metztli de junio de 1592 años , yquac peuh in Sant Pablo | | 6 teocalli ynic motlallan motenexten , yc quichiuhque possesión yn teopixque Sant Augustín padreme yn onca moyetzticate .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73662,11055,spanish,nahuatl,1 kilo de verdolagas,Ce kilo itzmiquilitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73663,11056,spanish,nahuatl,"Asimismo , entonces Toteociteuctli Tecuachcauhtli llevaba 46 años gobernando en Chalchiuhtépec Chalco .",Auh no yhuan yn ihcuac yn ye oiuh nepa onpohualli ipan chicuacen xihuitl ye oncan tlahtocati yn Toteociteuhctli yn Tecuachcauhtli yn Chalchiuh . . . . | |,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73664,11057,spanish,nahuatl,Frijol quebrado CON XOCONOSTLES,CUATATAPAMOLLI ICA XOCONOCHTLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73665,11058,spanish,nahuatl,recuerdo haber leído alguna vez una definición de la profesión de maestro de un distinguido universitario que yo quisiera compartir con ustedes decía entre otras cosas,niquilnamiqui cehpa onicpouh itla in quenin ce tlacatl in ce mahuiztic calmecac tlacatl quinemiliaya in itlanahuatil in temachtiani in nicnequizquiani namechmoxeliuhcamactiz mihtalhuiaya itzalan occequih tlamantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73666,11059,spanish,nahuatl,Nunca sabemos cuando viene el señor .,Amoqueman ticmatih ihcuac huilohuatz tlacapa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73667,11060,spanish,nahuatl,"En este año el emperador Vespasiano destruyó Jerusalén , en castigo por la muerte de Jesucristo , a quien crucificaron los judíos ; para entonces , habían transcurrido 41 años desde que Dios nuestro señor murió en la ciudad de Jerusalén , la cual fue destruida en este año .","Ypan in yn tlalpolloto Jerusalem yn tlahtohuani Vespasiano , ynic motzoncuic yn imiquiliztzin yn Jesuchristo , ynic quimomictilique yehuantin judiosme yn itech cruz ; yn ihcuac yn , oyuh ye nepa onpohualxihuitl ypan ce xihuitl Jerusalem momiquilitzino yn totecuiyo Dios , yn ipan in ynic tlalpollihuico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73668,11061,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73669,11062,spanish,nahuatl,"Éste tiene la intención de poner , en las varias ciudades importantes donde residen numerosos españoles , a sendos clérigos que les administren los santos sacramentos ; y el primer paso es el que ahora se ha dado a conocer , al estar enviando a dos clérigos , para que uno se asiente en Tetzcoco y el otro en Toluca .","Yn ipan izquican in omoteneuh huehuey altepetl , yn campa cenca ye miectin onoque españoles in ye ompa chanonoque , nohuiyan umpa yntlan cecen clérigos quimonmotlaliliznequi ynic teoyotica sacramentotica quinmocuitlahuitihui españoles ; ca çan ic pehua yn axcan omachiztic ynic çan ocomentin quinmihualia clérigos , ce Tetzcoco conmotlalilia yhuan ce Tullocan conmotlalilia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73670,11063,spanish,nahuatl,"El maíz rojo se desgrana y se revuelve con la semilla que se va a sembrar , dicen que el maíz rojo es el hombre ( macho ) no se desgrana mucho de este .","In tsikataol se kioilia in xinach uan iuan se kitokati , kijtouaj yejua ya in takat , kan miak se kioilia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73671,11064,spanish,nahuatl,Es frío .,In sesek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73672,11065,spanish,nahuatl,"Fueron , pues , a decirle al Marqués : “ Son dos señores : Ecatzin , al que buscabas porque nos arrebató la bandera , y Temillotzin Tlacatécatl ” .","Auh yn oquimitaque niman quilhuito i Marqués : “ Ca omenti , ca yehuatl yn Eecatzin yn huel ticmotemolia yn ocaçic uantelan , yhuan Temilotzin Tlacatecatl ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73673,11066,spanish,nahuatl,amásemos,titlazohtlazquiayah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73674,11067,spanish,nahuatl,muchachito .,pilokichpiltsi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73675,11068,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73676,11069,spanish,nahuatl,"Dejadnos ir por allí ; quizá logremos coger un conejo o una serpiente , para que sobre ellos caiga el tizón de fuego ” .","Ma noço nechca tiuallaciti , aço cana ypan tiquiçatiui tochi anoço couatl ynic ouetziz tlequauitl ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73677,11070,spanish,nahuatl,"De los que murieron ahogados , después de algunos días aparecieron doce cadáveres , los cuales sacaron y llevaron a Chimalhuacán Atenco , donde los sepultaron .","Auh in yehuantin occequintin yn atitlan momiquillique çatepan ye yquezquilhuitiyoc in necico matlactlomome tlacatl , yn ompan quinquixtique yn quimanque Chimalhuacan Atenco yn mimiccatzitzinti , ompa tocoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73678,11071,spanish,nahuatl,Siembran su camote en cazuelas .,"Kitokaj , se kitoka ikamojyo ika cazuela .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73679,11072,spanish,nahuatl,"Y ¿ en qué forma , cuándo , dónde fueron los dioses invocados , fueron suplicados , fueron tenidos por tales , fueron reverenciados ? De esto hace ya muchísimo tiempo , fue allá en Tula , fue allá en Huapalcalco , fue allá en Xuchitlalpan , fue allá en Tlamohuanchan , fue allá en Yohualichan , fue allá en Teotihuacan . Ellos sobre todo el mundo habían fundado su dominio . Ellos dieron el mando , el poder , la gloria , la fama .","Auh iquin , ¿ canin in ie notzalo , in ie tlatlauhtilo , in ie neteutilo ? , in ye mahuiztililo . Ca cenca ie huehcauh , iquin ye Tollan , iquin ye Huapalcalco , iquin ye Xuchitlalpan , iquin ye Tlamohuanchan , in ye Yoalichan , iquin ye Teutihuacan . Ca yehuantin nohuian cemanahuac quitetecatiaque in ipetl in imicpal , yehuantin quitemaca in tecuyotl in tlatocayotl , yn tlelotl in mahuizzotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73680,11073,spanish,nahuatl,"7 Técpatl , 1252 .","VII Tecpatl xihuitl , 1252 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73681,11074,spanish,nahuatl,"El primero que se bautizó fue el señor noble de Japón , quien recibió en el bautismo el nombre de don Alonso , y fue su padrino don Fernando de Altamirano , capitán de la guardia ; el segundo japonés que se bautizó recibió el nombre de Lorenzo , y fue su padrino don Pedro Altamirano .","Yn icce moquatequi yehuatl yn pilli teuhctli Jabón ytoca mochiuh yn onca ypan baptismo don Alonso , teoyotica ythatzin mochiuh yn don Hernando de Altamirano capitán de la guardia yn ihquac ; auh yn icome moquatequi Jabón tlacatl ytoca mochiuh Lurenço , teoyotica ytatzin mochiuh yn don Pedro Altamirano .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73682,11075,spanish,nahuatl,se preocupaba,motekipacho,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73683,11076,spanish,nahuatl,Y por ningún lado los ricos dejan que coman mis hijos [ no les dan tierras para trabajar ] .,Huan amo canah quintacahuiliah ricos paratacuazqueh nopilhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73684,11077,spanish,nahuatl,"El sábado 10 de septiembre de 1611 fue día de guardar , porque se celebró la fiesta del señor San Nicolás de Tolentino , religioso de San Agustín , que fue nombrado patrón de la ciudad de México en relación al fuerte temblor que , como arriba se dijo , hubo en el mes de agosto , cuando San Nicolás le hizo un milagro a la señora que fue sepultada por el derrumbe .","Axcan sábado yc 10 mani metztli setiembre de 1611 años , yhquac pielli omochiuh yn ilhuitzin yc oquiz señor San Niculás de Tolentino Sant Augustín teopixqui patrón omochiuhtzino yn nican ypan ciudad Mexico yn ipampa tlallolinaliztli omochiuh chicahuac yn omoteneuh tlacpac ypan metztli agosto mochiuh , yn oncan quimochihuilli ce tlamahuiçolli San Niculás yn ipan ce señora motlapachoca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73685,11078,spanish,nahuatl,Tomaremos los dos cuartos . Disponga usted que nos suban los baúles . ¿ Dónde se encuentra el baño ?,Tiquin anacan in orne calxexeloltin . XimotlatequimaquiUi man quinehcahuican in petlacaltin . ¿ Canin ca in tealtiloyan ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73686,11079,spanish,nahuatl,están llorando .,chocatoqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73687,11080,spanish,nahuatl,No nos va a faltar qué comer ni para los animales que no les falte qué comer .,a ' mo tečpulos tlentikwaske ñan para nyulime a ' mo kimpuluis tlenkikwaske .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73688,11081,spanish,nahuatl,"Cuando Toteociteuctli , tlatohuani de Chalco , supo que ya iban para matarlos , se dijo : Todavía quiero vivir ; ¿ acaso me quedaré aquí a esperar la muerte ? .","Auh quima yn Chalco tlahtohuani yn itoca Toteociteuhctli in ye huitze yn quinmictizque , auh yc quihto yn Tociteuhctli : Ma ça ocachi nocontoca ; cuix nican nicnochiyaltitiyez yn miquiztli ? .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73689,11082,spanish,nahuatl,porque ellos la quieren .,porke ijuanti kitlasojtlaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73690,11083,spanish,nahuatl,"Que se distribuya el florido néctar precioso , oh hijo mío , tú , hombre joven y fuerte , yo palidezco .","In ma temacon quetzalocoxochitl , nopiltzin , titlahpaliuhquetl , yn ye nixoxoya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73691,11084,spanish,nahuatl,Así lo espero . Ya me fastidió esta vida agitada de la capital . En los últimos años de mi vida busco tranquilidad . Ojalá y pueda encontrarla en el campo .,Ihquion nic chia . Ye onech xihtlati inin amo cualli nemiliztli ipan in hueyi tlatzontequiloyan altepetl . Inpan in notlamian nemilizxihuih zan pahpaquiliztli nictemoa . Tlenzan ninequizquiaya in ixtlahuapa nicnextiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73692,11085,spanish,nahuatl,Ellas van a la escuela .,Yehuan Temachtiloyan yahueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73693,11086,spanish,nahuatl,El qual nos lo cometió para que acá supiésemos la la verdad e nos hizieron relacion diziendo que en donde ellos vendian agua y tenian sus canoas y la tierra en donde tienen una casilla que dizen Acali con dos camellones de tierra conpraron de Ana Tlaco cihuatl y le dieron por ello cinco pesos podía aver tres años y que de antes lo tenían y poseyan la dicha tierra donde está la casilla de agua y los camellones de tierra y en donde están las canoas de agua .,Auh totech oquihualmocahuilli inic toconmelauhcacaquizque yn tlatolli auh techcaquiltia quitohua ipanpa yn oncan tanamaca oncan onoc tacal yhuan in tlalli yn ipan icac tacal yhuan ontetlin chinamitl ynin ticcohuillique in itoca Ana Tlaco cihuatl ticmacaque macuilli pesos ye axcan heysihuitl auh in ixquichica yn ye ticpia in tlalli yn ipan icac tacal yhuan chinamitl yhuan in atl yn oncan onoc tacal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73694,11087,spanish,nahuatl,"Que no me la quiten ,","Mah amo nechcuilican ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73695,11088,spanish,nahuatl,"Y cuando sucede que la Luna se sitúa delante del Sol , precisamente mientras se hallan así alineados , la Luna tapa los rayos del Sol y nos deja en tinieblas , de modo que no podemos ver la luz del Sol — como , en este viernes , hemos visto y admirado que ocurrió sobre nosotros — ; por eso se opaca , se oscurece , se ennegrece la faz del Sol , aunque jamás pierde su resplandor , porque es una fuente de luz .","Auh yn ihquac ypanti yn metztli yxpan momana in tonatiuh , huel yxquichica yn quexquichcapa yc motzticate , ca yc quitzacuillia yn itlanextiliz yhuan techtlayohuillia in tehuantin , ynic amo huel tiquittazque yn itlanex in tonatiuh — yn iuh axcan ypan viernes | | 143 otiquittaque oticmahuiçoque otopan mochiuh — ; in tonatiuh auh yc ixcuichehua yxpoyahua yxmatlallehua in tonatiuh , maço nellihui in ayc quicahua yn itlanexyo ca nel tlanexmeyalotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73696,11089,spanish,nahuatl,"Ya antes iban allá a cazar y , habiendo visto el lugar , les gustó ; es donde ahora se nombra Tlatelolco .","Çan ompa ontlatlamaya , ynic tlachiyato ynic ompa tlahuelmatito ; yn axcan ye mitohua Tlatillolco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73697,11090,spanish,nahuatl,"Y ahora , nosotros ¿ destruiremos la antigua regla de vida ? ¿ La de los chichimecas , de los toltecas , de los acolhuas , de los tecpanecas ? Nosotros sabemos a quien se debe la vida , a quien se debe el nacer , a quien se debe el ser engendrado , a quien se debe el crecer , cómo hay que invocar , cómo hay que rogar .","¿ Auh cuix ye tehuantin toconitlacozque in huehue tlamanitiliztli , in chichimeca tlamanitiliztli in tolteca tlamanitiliztli in colhuaca tlamanitiliztli in tepaneca tlamanitiliztli ? Ca ye iuhca toyollo ipan yolihua , ipan tlacatihua ipal nezcatilo , ipal nehuapahualo inin nonotzaloca , inin tlatlauhtiloca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73698,11091,spanish,nahuatl,Los que vieron esto les contaron a otros por qué se enfermaban y por qué se lastimaban . Con esto jamás volvieron a hacer maldades dentro de la iglesia . Y entonces se arrodillaban para rezar .,Tle oquitaque ihuan occequi oquinonotzque tlen ipampa omococoque ihuan occequi omopepetotzque . Ica ín aihmo ce tonali tla oquichiuhque ocalaquia teopan ihuan omotlancuaquetzaya omoteochihuaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73699,11092,spanish,nahuatl,"En el año 8 Ácatl 1383 hubo hambruna , y los mexicas tuvieron que comer maíz añublado , atecocoles y hierbas acuáticas .","Chicuey Acatl yca timayanque , acpatlaolli atecocolli atetetzo yn quicuaque mesica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73700,11093,spanish,nahuatl,"Artículo 7 ° . - Es inviolable la libertad de escribir y publicar escritos sobre cualquiera materia . Ninguna ley ni autoridad puede establecer la previa censura ni exigir fianza a los autores o impresores , ni coartar la libertad de imprenta , que no tiene más límites que el respeto a la vida privada , a la moral y a la paz pública . En ningún caso podrá secuestrarse la imprenta como instrumento del delito . Las leyes orgánicas dictarán cuantas disposiciones sean necesarias para evitar que so pretexto de las denuncias por delito de prensa , sean encarcelados los expendedores , papeleros , operarios y demás empleados del establecimiento de donde haya salido el escrito denunciado , a menos que se demuestre previamente la responsabilidad de aquéllos .","Tlen 7 Tlanahuatihcayotl . Amo acah huelis quicotonas tlamaquixtilistli campa moihtohua huelis se tlahcuilos ihuan quinextis tlacuiloli tlen miac tlamantli . Amo tlen tlananahuatili ihuan amo acah tlanahuatiani huelis saniman axquicualitaseh , ihuan amo huelis tlatlaniseh tlatlanehuilistli inaxca tlachuiloli ihuan inaxca tepos amachihuani , ihuan amo huelis quicotonaseh amachihuani , tlen amo quipiah nepanyotl nemilistlil ; san monequi quitlepanitaseh yolchantli , nelcuali nemilistli ihuan altepeco yolsehuilistli . Amo queman huelis moichtequis tepos amachihuani quehuac yehua itlahtlacolpa . In tlahtol tlanahuatilmeh tematiltiseh san quesqui tlahtoltlanahuatili monequis tlen ica huelis mocotonas tlahtoli amatlapohuali quincahuilseh , quintzacuaseh amatlacuiloli tlanamacanih , tlasasacanih , ihuan sequinoc tequintinih ipan caltlanamacatiloyan tlen campa quisqui amatl tlatelhuili , san monequi achtohui monextis tla melahuac intlahtlacol tlen yehuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73701,11094,spanish,nahuatl,Allá lo fue a tirar en el agua .,Ya nepa kipachanito atitla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73702,11095,spanish,nahuatl,"Y en cuanto vieron que de la ribera se levantaba un humo como niebla , el tlatohuani Huehueteuctli Chichimecateuctli se atavió para la guerra y se embizmó las sienes con trementina y plumas , y lo mismo hicieron sus tres hijos : el primero Tliltecatzin , el segundo Xochitzin , y el tercero Atonaltzin ; y también un cuarto señor llamado Mapihuatzin .","Auh yn oncan in y ye ontlachia yn atenco poctli ayahuitl yehuatoc , yc niman ye mochichihua ye mopotonia yn tlahtohuani Huehueteuhctli Chichimecateuhctli yhuan eyntin ypilhuan : yn icce ytoca Tliltecatzin , yn icome ytoca Xochitzin , yn ic - ey ytoca Atonaltzin , yn icnahui ytoca Mapihuatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73703,11096,spanish,nahuatl,"El quelite es sabroso también , en caldo o en ajonjolí .",In ikilo no uelik taaman oso iuan akolin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73704,11097,spanish,nahuatl,"También en este año salió de Cuauhnáhuac el llamado Temázatl , que fue a caer en manos de los xochimilcas , quienes lo descuartizaron .","Auh no yquac yn ipan in xiuitl quiz yn itocatzin Temaçatl yn Quauhnahuac , auh ompa ynmac huetzito yn xochmilca , onpa quitetecque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73705,11098,spanish,nahuatl,¡ No te engañes !,¡ Amo ximoiztlacati !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73706,11099,spanish,nahuatl,Este señor es amabilísimo .,Inin tlacatzintli cemi yolyemanqui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73707,11100,spanish,nahuatl,"Testigo : Miguel de San Pedro [ casado ] vezino [ de la ciudad ] ( del dicho barrio de Sancta Ana ) testigo presentado en esta causa y aviendo jurado segun forma de derecho . [ Le preguntaron al testigo que sabes bien de la demanda de Maria Gerónima , esposa de Juan de Escalante contra Antonio Joseph y su esposa Magdalena Ines ¿ Quién era poseedor de la tierra ? ¿ Quién era dueño antes ? .",Testigo . - Miguel de San Pedro namique nichane ciudad macoc juramento etc . tlatlaniloc in testigo ylhuiloc quenin uel ticmati ynic moteilhuia Maria Geronima yn inamic Juan Escalante ynic nixnamiqui Antonio Joseph yoan yn inamic Magdalena Ynes Catca ac tlale ac axcaoa catca yn umpa otioallaque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73708,11101,spanish,nahuatl,"Cuando éstos llegaron , los aztecas mexicas chichimecas tenían ya 19 años de estar en Chapoltépec , y era su tlatohuani el señor Huehue Huitzilíhuitl .","Ye oncan ynpan acico ye iuh caxtollonnahui xihuitl oncan cate yn Chapultepec yn azteca mexica chichimeca , yehuatl yntlahtocauh mochiuhtica yn tlacatl Huehue Huitzilihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73709,11102,spanish,nahuatl,"Se pusieron en marcha los tres señores : Cuauhtemoctzin , tlatoani de Tlatelolco ; Coanacochtzin , señor de Tetzcoco ; y Tetlepanquetzatzin , señor de Tlacopan , junto con otros señores .","Niman mohuicaque tlatoque eyntin : Quauhtemoctzin Tlatilulco tlatohuani , niman Cohuanacochtzin chane Tezcoco , yn iey tlacatl Tetlepanquetzatzin chane Tlacopan , yhua oçequitin tlatoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73710,11103,spanish,nahuatl,Termina el año 10 Acatl .,Quizqui yn X Acatl xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73711,11104,spanish,nahuatl,"En este año hubo plaga de chapulines ; también hubo hambruna , porque los chapulines se comieron todo el maíz .","Nican ypan in tlachapolqualloc , temoque chapoltin ; yquac no mayanalloc , mochi quiquaque in tonacayotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73712,11105,spanish,nahuatl,"El sábado 16 de agosto de 1614 se celebró por primera vez la fiesta del bienaventurado San Roque , a quien tienen en el Hospital de San Lázaro en Atenantítech ; esto se hizo con la autorización del arzobispo de México y a solicitud del clérigo Agustín de León , patrón del dicho Hospital de San Lázaro .","Axcan sábado yn ic 16 mani metztli agosto de 1614 años , yhcuac yancuican omopix yn ilhuitzin mocentlamachtiani San Roque , yn ompa quimopielia Hospital San Lázaro Atenantitech ; ytencopatzinco muchiuh yn arçobispo Mexico , ytlaytlaniliztica mochiuh yn clérigo Augustín de León patrón yn oncan omoteneuh Hospital San Lázaro .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73713,11106,spanish,nahuatl,"8 Calli , 993 .","VIII Calli xihuitl , 993 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73714,11107,spanish,nahuatl,Y cuando el señor gobernador escuchó así sus palabras mucho las reforzó por la justicia para que no en algun tiempo se retracten de su palabra .,Auh in iquac yn oyuh conmocaquilti in señor governador yn intlatol cenca quinmotlachicahuililia in ica justicia ynic ayacmo ceppa motlatolcuepazque in iquin quenmania .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73715,11108,spanish,nahuatl,"Regresaron a Teztcoco , y se asentaron en Tlaliztacapan ; también murieron algunos tlatelolcas cuando los españoles se asentaron en Tetzcoco .","Ye nocepa çan unpa quiz yn unpa ualla Tetzcoco , ye no umotecato Tlalliztacapa ; ye no mique yn tlatilulca ynic ye no umotecato Tetzcoco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73716,11109,spanish,nahuatl,La cebolla es fría .,In sesek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73717,11110,spanish,nahuatl,“ Sienten que se cansan,Inkimachiliaj initlaxikouaj,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73718,11111,spanish,nahuatl,En el nombre de dios padre dios hijo dios espiritu santo tres personas en un solo dios todopoderoso ordeno mi testamento sepan quantos esta carta de mi testamento vieren como yo Angelina Martina que soy de hedad de ochenta y un anos vecina desta ciudad de Mexico en la parte de Santiago Tlatilulco en el barrio [ tlaxilacalli ] de Sant Martin Telpochcaltitlan Pochtlan ( de la parte de los mercaderes ) .,Yn ica itocatzin dios tetatzin dios tepiltzin dios espiritu Sancto ey personas huel yceltzin teutl dios tlatoani nicpeualtia notestamento maquimatican yn ixquichtin quitzazque yni notestamento ca yn neuatl Angelina Martina yc ninapoalxiuhtia oce nichane yn ipan i ciudad Mexico Santiago Tlatilulco notlaxilacaltia San Martin Telpuchcaltitlan Pochtla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73719,11112,spanish,nahuatl,y en sueños me dio pelos y señales del lugar en donde lo encontraría que era justamente dentro de uno de esos montones de piedra que había en el terreno de un lugar de nombre zoquiatonco al día siguiente acompañado de un familiar y provisto de un azadón y un pico me encaminé allá,ihuan no temiquizpan onechmomachiltili canin nicnextizquiani huel nelli ihtic ce inontin teocholli in ehuatiquetztaya ompa in itocayohcan zoquiatonco tlalmilli moztlatica itloctzinco ce nocniuhtzin ihuan ica tlaltepuztli ihuan tlalacha oninohhuanalti nepacopa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73720,11113,spanish,nahuatl,"con un palo la vamos a hacer , no da trabajo",se kuauitl tikonchiuase para axoui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73721,11114,spanish,nahuatl,Con esta procesión ganaban muchas indulgencias los que voluntariamente iban acompañando al Niño Jesús .,Ynin tlayahualoliztli cenca miec yn tetlapopolhuiliztli indulgencias oncan ytech quicnopilhuia yn aquique oncan yntlanequiliztica tlayahuallohua yn quimohuiquilia Niño Jesús .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73722,11115,spanish,nahuatl,y leónportilla es ha sabido ser un maestro en toda la extensión de la palabra,ihuan yehuatzin leonportilla cenca cualli temachtiani quemen quihtoa in tlahtolli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73723,11116,spanish,nahuatl,"— Para echar el trigo , trigo , maíz , para echar el maíz , españolita ( clase de cebada sin cáscara ) , cebadita .","— para in trigu itek motlalis trigo tlaoli tlaoli tek motlalis , españolita , o sebadita .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73724,11117,spanish,nahuatl,Después ellos ... ni lumbre hay .,Teipa inijuanti . . . yon tlitl axonka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73725,11118,spanish,nahuatl,"Ay , en México se está pidiendo préstamo al dios , En donde están las banderas de papel y por los cuatro rumbos están en pie los hombres . ¡ Al fin es el tiempo de su lloro !",Ahvia ! Mexico teutlaneviloc amapanitlan nauhcampa ye moquetzquetl ye quena ichocayan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73726,11119,spanish,nahuatl,por allá abajo ven humear,ika tlani kiitaj tlapopoka,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73727,11120,spanish,nahuatl,". Ya recibimos , ya tomamos vuestro pensamiento , vuestra palabra : en vuestro seno , en vuestro interior estaba bien guardado , estaba atado ;",". Ca o tic cuique , ca oc tic anque in amihiyotzin in amotlahtultzin , in amoxillantzinco in amotozcatlatzinco cuel pachiuhtia in ilpiltica ;",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73728,11121,spanish,nahuatl,Un gran venado está allí .,Se ueyi mazatl yatok noponi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73729,11122,spanish,nahuatl,A veces me llevan a los niños .,kimaka nečwika pipiltoton .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73730,11123,spanish,nahuatl,"2 Técpatl , 12 .","II Tecpatl xihuitl , 12 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73731,11124,spanish,nahuatl,De esta manera recordaron su angustia los mexicas .,Y ye yuhqui yn oquilnamique yntlayyouiliz mesica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73732,11125,spanish,nahuatl,"De allá vino Matlaccóatl para solicitar por esposa a una hija del chichimeca Tzihuactlatónac , y la mujer se llamaba Azcuéitl ; engendraron , y tuvieron por hijo único a Chiconquiauhtzin .","Unpa uallayoa Matlacoatl ynic quitlatlauhtico ynic quitlanilico yn iychpoch chichimecatl Tziuactlatonac , y ciuatl ytoca Azcueytl ; ye mopilhuatia quichiuhque Chiconquiauhtzi , çan iyo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73733,11126,spanish,nahuatl,"un granito de maíz ,","ce taoltzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73734,11127,spanish,nahuatl,"En el año 2 Tochtli 1442 perecieron los oztoticpactlacas , y murió Ceolinteuctli ; aparte de eso , nada sucedió .","Ome Tochtli xiuitl yc poliuh oztoticpactlacatl , unca mic Ceollintecuhtli ; atle mochiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73735,11128,spanish,nahuatl,"Pero Temiztzin suplicaba que se le diera también el título de Tlátquic ; entonces el Diablo le dijo a Quetzalcanauhtli : No le daré el título de Tlátquic , porque sólo una vez será madre y padre .","Auh yn Temiztzin quitlania quimitlaniaya yn Tlatquicayotl ; auh quilhui yn diablo yn Quetzalcanauhtli : Ca acan nictemacaz | | 81v yn Tlatquicayotl , ca çan nantiz ca çan tatiz yn quemanian .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73736,11129,spanish,nahuatl,todavía de noche muy temprano regresé a mi casa todavíame acosté después alguien me llamó en voz alta me levanté precipitadamentemi papá me esperaba ven a tomar tu café ya nos vamos a ir al campo me dijo,oc yuac oninocuep nochan oc oninotecac zatepan aca onechtzahtzili onicochihtlehuac nothatzin onechmochiliaya xiquiqui mocafen ye tiyazque milla onechmolhuili,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73737,11130,spanish,nahuatl,"11 Acatl , 1295 .","XI Acatl xihuitl , 1295 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73738,11131,spanish,nahuatl,Y en otras casas que tienen las puertas hazia el norte con sus dos patios y un callejon que va a dar a una acequia de agua [ atenco ] hazia el poniente y en ellas hallaron a Francisco de Castro español tejedor que bibia en ellas al qual echo de ellas el dicho juez governador y la dicha Maria Gerónima en señal de posesion abrio y cerro las puertas de las dichas casas y se paseo por ellas y por pos [ sic ] dichos patios [ dentro de la casa ] ( callejon ) .,Auh yn occentetl quauhtecpa ytzticac yoan yn ioatllo [sic] ontetl yoan caltzalanyo atencopa quiztica tonatiuh ycalaquiampa ytzticac uncan ocatcaya ce español ytoca Francisco de Castro español texedor oquimototoquili yehoatzinjuez gobernador auh yn yehoatl Maria Geronima yyoma otlatzatzacu yoan nouian onenen yn ioatoalco yoan calitic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73739,11132,spanish,nahuatl,"Y el tlatohuani Huehue Huitzilíhuitl se afligía mucho viendo a su hija desnuda , y le rogaba al tlatohuani Coxcoxtli : ¡ Compadécete un poco de mi hija , señor tlatohuani ! .","Auh yn tlahtohuani yn Huehue Huitzilihuitl yn ichpoch cenca quitlaocolti yn atle maytla ytech huetztia , quilhui yn tlahtohuani Coxcoxtli : Ma ytlatzin xicmotlaocollili y nochpochtzin , tlahtohuanié ! .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73740,11133,spanish,nahuatl,porque ella se aburría porque también quería,porke ya kikuesiui para ya kineki yas kampa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73741,11134,spanish,nahuatl,"Y digo que si en algun tiempo que por palabra o por manda yo aya hecho otorgado otro lo reboco anulo y doy por ninguno y de ningun valor y efecto y quiero que solamente se guarde y cumpla lo que en éste tengo ordenado y declarado en presencia de los testigos que para este efecto fueron llamados que son Martin Lazaro y Diego Sanchez y Martin de Albarado , Francisco Geronimo y mugeres doña Ynes Garcia y Angelina Maria y Marina Juana vecinos de la ciudad de Mexico en Santiago Tlatilulco .",Yoan niquitoa yn tla cana neciz ytla notlatol azo niquilhui anozo aca ytla nicmacaz muchi nicpopoloa atle ipan pouiz zan huel yeuatli neltiz mopiaz in notlatol onictecpan ymixpan omochiuh testigos y huel ipampa onotzaloque Martin Lazaro Diego Sanchez Martin de Alvarado Francisco Jeronimo ciua doña Ynes Garcia Angelina Maria Maria de Joana nican chaneque yn ipan i ciudad Mexico Santiago Tlatilulco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73742,11135,spanish,nahuatl,Cada hoja es diferente .,Amo nochi in cuahxihuitl cepan necih .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73743,11136,spanish,nahuatl,"“ No estés triste , mamá .",Amo ximokueso nomama .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73744,11137,spanish,nahuatl,allí se sentó .,noponi oyektok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73745,11138,spanish,nahuatl,Hongos “ tejamanileros ” EN SALSA VERDE,XüXOUHQUI CHILMOLLI ICA TLAXAMANILNANACATL,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73746,11139,spanish,nahuatl,". De esta manera decían los buenos , los educados , los bien criados , los doctrinados .",. Iui in in quitouaya in cualtin tlazcaltiltin in uellapaualtin in tlanonotzaltin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73747,11140,spanish,nahuatl,"5 Calli , 1185 .","V Calli xihuitl , 1185 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73748,11141,spanish,nahuatl,"Y durante la noche en esta forma hacían el ofrecimiento de copal : primera vez al anochecer ; segunda , a la hora de acostarse ; tercera , al toque de flauta ; cuarta , a la medianoche y quinta , cerca del alba .",Auh in yohualtica inic tlanamacohua : Inic cepa tlapoyahua ; inic oppa netetequizpan ; inic expa tlatlapitzalizpan ; auh inic macuilpa tlathuinahuac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73749,11142,spanish,nahuatl,y por eso venimos,uan yeka tiualauij,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73750,11143,spanish,nahuatl,"61 . Y ya te das cuenta , te has corregido , no hagas tú mismo andar de puntillas a la gente . Y se afligen los que te echaron en el mundo , los que en él te dejaron * . ¿ Acaso otro vez vendrán a hacerte comer , vendrán a hacerte beber lo dulce , lo sabroso , el rostro de la gente , el corazón de las personas ? Y más , di lo que dicen el anciano , la anciana . ¿ Porque no es esto algo ? Porque tengo sujetos a los que son tus manos , tus pies . Quizás así , quizás no así sea yo tu madre , sea yo tu padre ( así te aconsejo ) . ¿ Con esto me arrojarás , solo así me empujarás , a mí que soy tu madre , a mí que soy tu padre ? Tú que eres jade , pluma de quetzal , con calma , con tiento ( vive ) gracias al Dueño de la cercanía y de la proximidad . No con torpeza , no con tosquedad ( pases la vida ) . Aquí un día , dos días quizás aún te hará permanecer Aquel por quien se vive .","61 . Auh i ye tehuatl otitlachix , otimozcali , ma huel tehuatl xontcquequetzilti . Auh motolinia in omitzontepeuhteuhque , in omitzonchayauhteuhque . ¿ Cuix occeppa mitzonqualtiquihui , mitzonitiquihui in tzopelic , in ahuiyac , in teix , in teyollo ? Ye quene , ma tiquihto tlein quihtohua in huehue , in ilama . ¿ Ca ahmo tley ? Ca zan nimitzpachilhuiya immoma , in mocxi . At yuhqui , at ahmo yuhqui , in nimonan , in nimotta . ¿ Zan yc tinechmayahuiz , zan yc tinexopehuaz in nimonan , in nimotta ? Chalchihuitle , quetzalle , ma ihuiyan , ma yocoxca in ipaltzinco in Tloque , in Nahuaque . Macamo ixquizcacopa , ixtomauhcacopa . In nican in cemilhuitl , in omilhuitl , in at oc mitzonnemiltia in Ipalnemohuani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73751,11144,spanish,nahuatl,"Cuando han acabado de morir los cautivos , luego siguen los bañados ” ; van detrás de aquellos en fila para morir , los van guiando los cautivos .",Auh in otlanque miqui in mamaltin niman yehuantin in tlaaltiltin za on tlatzacutihui in miqui quinyacantiuh in tealtianime .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73752,11145,spanish,nahuatl,"tal vez en la Tierra ,","xa itech talticpactzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73753,11146,spanish,nahuatl,"se enreda y da vueltas , con sartales floridos de muerte .","in momalacachoa , yaoxochimiquiztica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73754,11147,spanish,nahuatl,un gran agua .,ueyi atl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73755,11148,spanish,nahuatl,"También entonces hubo eclipse de sol , y sólo quedó visible un poco ; aparecieron las estrellas , y la gente se espantó .","No yquac qualoc yn tonatiuh , ça achiton yn mocauh ; cenca nezque yn cicitlalti , ynic cenca nemauhtiloc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73756,11149,spanish,nahuatl,"peyac , al pie de donde sale el camino del poniente , por donde antes ha pasado , dijo : si sigo derecho el camino , no sea que me vea la Señora , que como antes me detendrá para que yo lleve la señal al jefe de los sacerdotes , así como me lo mandó mucho . Ea pues , nos queda nuestra pena , iré a llamar al sacerdote , que el pobre de mi tío no se esté solamente esperándolo .","tepetzintli Tepeyacac , ic icxitlán quiztica ohtli tonnatiuh icalaquiyampa , in oncan yeppa quizani quihtoh : intla zan nicmelauha ohtli , manen nechhualmottitiz in zihuapilli , ca yeppa nechmotzicalhuiz inic nichuicquiliz tlanezcayotl in teopixcatlahtoani , in iuh onechmonahnahuatilih . Ma oc techcauha tonetequipachol , ma oc nicnonochilitihuetzi in teopixqui , motolinia in totlahtzin ahmo zan quimochiyalitoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73757,11150,spanish,nahuatl,"Por la tarde se anunció pregón en el mercado de San Lázaro , diciendo que ya no habría más mercado en San Hipólito , sino que a partir del día siguiente todos harían su mercado allá ; pero sólo unos días se hizo mercado en San Lázaro , pues luego nuevamente se estableció el mercado donde los padres descalzos construyen su casa .","Auh in ye teotlac niman yc tzatzihuac in tianquizco Sant Lázaro , mito aocac ompa tiamiquiz in Sant Ipólito , yn moztla yxquich tlacatl nican tiamiquiz ; auh çan quezquilhuitl yn ontiamicoc , niman occeppa ompa momanato in tianquiztli yn oncan mocaltitzinohua padreme descalços .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73758,11151,spanish,nahuatl,"Para confirmar ponemos nuestro nombre y nuestra firma ahora jueves 18 de abril de mil y quinientos y setenta y un años . Francisco de la Cruz , alcalde y Toribio Lucas , alcalde . Ante mí Francisco Moysen , escribano .",Yc ticneltillia tictlallia totoca yhuan tofirma axcan jueves a 18 de abril de mil e quinientos y setenta y un años . Francisco de la Cruz alcalde Thoribio Lucas alcalde . Nixpan nehuatl Francisco Moysen escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73759,11152,spanish,nahuatl,"Nosotros los alcaldes don Miguel Sánchez y Pedro Geronimo les ordenamos a ti Pedro Jacobo , regidor , Miguel García , alguazil mayor , Juan Mendez , alguacil , y al escribano Francisco Ximenez que de inmediato vayan al tlaxilacalli de San Sebastian Ahuatonco para que vayan a dar posesión a la española Cecilia Ximenez , denle apropiación y toma de la tierra .",Yn tehuantin alcaldes don Miguel Sanchez Pedro Geronimo tamechnahuatia yn tehuatl regitor Pedro Jacobo yhuan Miguel Garcia alguazil mayor yhuan Juan Mentez alguazil yhuan escribano Francisco Ximenez niman yciuhca xonhuia yn ipan tlaxillacalli San Sebastian Ahuatonco posesio xocomacati in Cencilia Ximenez española xoconmacacan mazohualiztli tlalquitzquiliztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73760,11153,spanish,nahuatl,"Por todas partes Axayácatl hizo conquistas , enMatlatzinco , en Malinalco , en Ocuillan , en Tequaloya , en Xohcotitlan .","In otepeuh Axayacanohuian , Matlatzinco , Malinalco , Ocuillan , Tequaloya , Xohcotitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73761,11154,spanish,nahuatl,"Mucho entristeció al almirante don Cristóbal Colón la desgracia referida , pero como ya no podía hacer nada para remediarla , llevó los navíos de Castilla a otro puerto de la misma isla , donde fundó una gran ciudad que llamó la Isabela .","Auh cenca quitequipacho yn don Christóval Colón almirante ynin omito ynic amo qualli omochiuh , auh ynic acmo tlen huel yc quichihua oncan yn ipampa yn , auh niman ic ya quihuicac yn Castilla acalli occeccan atenquixohuayan yn çan ya no atenco , yn oncan oquitlalli huey altepetl ciudad quitocayoti La Isabela .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73762,11155,spanish,nahuatl,"Entonces se enseñoreó don Tomás de San Martín Quetzalmazatzin ; le dio posesión de su señorío el Marqués , cuando iba para Castilla .","Yhquac motlahtocatlalli yn don Thomás de Sant Martín Quetzalmacatzin ; yehuatl quitlahtocatlalli yn Marqués , yhquac ya Castilla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73763,11156,spanish,nahuatl,"1 Técpatl , 1376 .","I Tecpatl xihuitl , 1376 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73764,11157,spanish,nahuatl,"Aquí se nombran todos los principales : Poyáhuitl , Memella , Xolman , Michiníztac , Cemacachiquíhuitl , Aátlatl , Xomímitl , Atlacuáhuitl , Ténoch , Ocelopan , Acacitli , Océlotl , Chalchiuhtlatónac , Ayocuan , Xocóyol y Tláquetz .","Nican motocayontia in izquintin : yn icce itoca Poyauitl , Memella , Xolma , Michiniztac , Cemacachiquitl , Aatlatl , Xomimitl , Atlaquauitl , Tenoch , Ocelopan , Acantzintli , Ocelotl , Chalchiutonac , Ayonqua , Xocuyol , Tlaquetz , izquintin i .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73765,11158,spanish,nahuatl,todos los tipos de idiomas utilizan .,nochi tlen tlamantli tlajtoli kitekiuiyaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73766,11159,spanish,nahuatl,"Se da por aquí , en el monte .",Mochiua neuín kuoujtajpa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73767,11160,spanish,nahuatl,"Y enseguida se fueron para Coyohuacan , en la Tierra Caliente , en este año de 9 Técpatl ; y en cuanto dijo que su hermana mayor Chalchiuhtlicue ayunaría en adelante , el agua se volvió amarga .","Niman ye ontlamati yn ompa yn totonqui tlalpan yn Cuyohuacan , çan ye ypan in yn Chiuhcnahui Tecpatl xihuitl ; auh yn quitenehuilli yn oc onmoçahuaz yn ihueltiuh yn Chalchiuhtlicue , yquac chichix yn atl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73768,11161,spanish,nahuatl,"El señor virrey don Juan de Mendoza y Luna , marqués de Montesclaros , estaba por ello muy espantado y preocupado .",Auh ynic cenca omomauhti omotequipacho yn tlahtohuani visurrey don Juan de Mendoça y Luna marqués de Montesclaros .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73769,11162,spanish,nahuatl,Luego Chimalpopoca sujetó a los de Tequixquíac ; esto sucedió al cuarto año de su gobierno .,Yquac quimixquetz yn tlaquilque ; ynic yxquetzaloque e iuh naui xiuitl tlatocati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73770,11163,spanish,nahuatl,Ellas hablan con nosotros .,Yehuan tohuan tlahtohuah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73771,11164,spanish,nahuatl,"Se hierve el agua con el piloncillo . Se bate la masa con dos tazas de agua , y se agrega ya batida y colada al agua . Se asa el chile ancho y se pone a remojar ; después se escurre , se le sacan las venas y las pepitas , se les quita el rabito y se muelen en el molcajete junto con el anís . Se cuela y se le agrega al atole sin dejar de mover hasta que se cueza bien .","Atl mocuacualatza ica piloncillo ; in textli moatilia ica ome tecontontli atl ; motlalilia in textli in ye omoatili , in ye omocuachhui ; in chilpatlahuac motlehuatza , mociyahua , ma ixica ; moquixtilia in icuitlaxcol , in chilacachtli ; no moquixtilia in icuitlapil . Ipan temolcaxitl moteci mochi inin ica anis , mocuachhuia ihuan motlalilia in atolli ; zan tequi molinia ixquichcauh in ye ohuiccic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73772,11165,spanish,nahuatl,Nos dieron una botella nos dieron después ya vinimos .,kwak katka nodifunto ayk ayk niselosiarwi n pobre tlakatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73773,11166,spanish,nahuatl,"Otros antiguos dejaron pintado que en este año de 1 Técpatl los mexicas mataron a Maxtlaton , tlatohuani de Azcapotzalco ; pero no fue entonces cuando él murió , sino que sólo pereció la ciudad en este año .","Auh yn occequintin huehuetque yn iuh quimachiyotia , ypan in yn Ce Tecpatl xihuitl yn quimictique mexica yn Maxtlahton tlahtohuani Azcapotzalco ; auh yece ayemo mic yquac , ca çan yehuatl yn altepetl polliuh yn ipan yn xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73774,11167,spanish,nahuatl,"Aquí , junto a mí , Guillermo . A los demás les ruego sentarse en el fondo . ¿ Ya listo ? Vámonos .","Nican , notlac , Guillermo . In ocachtin niquintlatlahtia man tlahtic motlalican . ¿ Ye cualli ancateh ? Tiohueh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73775,11168,spanish,nahuatl,"Y que los dichos veynte pesos que ansí pagaron por la dicha casa vido este testigo que los pagó Maria Geronima muger de Joan de Escalante las quales se llevaron a la yglesia de Santiago Tlatilulco para hazer bien por el ánima de la dicha Angelina de la Cruz [ ante el testigo así ocurrió , informa por el juramento que hizo ] .",Tlatlaniloc yn testigo ylhuiloc ynin cempoalli peso ac oquiten oquito yn testigo ca uel melaoac yn niquitoa ca yehoatl quiten yn inamic Juan de Escalante ytoca Maria Geronima ocalac teopan ytech opouh yn ianima Angelina de la Cruz uel ixpan yn testigo yuh omochiuh ynic ca uel melaoac ynic onoconan juramento ynic onitlatolmelauh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73776,11169,spanish,nahuatl,"De aquí ya salen , las flores que embriagan , ¡ alegraos !","Ye motech on quiza a ihuintixochitli , ¡ ma xon ahuiyacan !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73777,11170,spanish,nahuatl,También nuestro padre el presidente Porfirio Díaz y el gran señor Justo Sierra nos van a obsequiar medallas que lleven escrito ‘ El Centenario ' .,Noihqui totatzin presidente Porfirio Díaz ihuan huey tlatihuani Justo Sierras quinmotetlacolilizque medayatin can icuilcatica ‘in Centenario ' . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73778,11171,spanish,nahuatl,"9 Tochtli , 1462 .","IX Tochtli xihuitl , 1462 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73779,11172,spanish,nahuatl,Ingredientes :,ITLANAHNAMIC :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73780,11173,spanish,nahuatl,"Todo acabó allá en Amáxac : después ya no tuvimos escudos ni macanas , ya no hubo nada de comer , y durante toda la noche estuvo lloviendo .","Y ye uncan Amaxac yn ixquich yaticatca , auctle tochimal tomaquauh auctle tochimal auctle tinquani , yuh ceyoual yn topan quiauh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73781,11174,spanish,nahuatl,"9 Ácatl , 1579 .","IX Acatl xihuitl , 1579 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73782,11175,spanish,nahuatl,“ No lo sé yo,Axnijmati na,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73783,11176,spanish,nahuatl,"En tiempo de Cuacuauhpitzaua . Comenzaron el arte de traficar los jefes de los comerciantes : Itzcohuatzin , Tziuhtecatzin .","Ipan otzintic in Cuacuauhpitzahua in quitzintique puchtecayotl yehuantin in in puchtecatlahtoque : Itzcohuatzin , Tziuhtecatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73784,11177,spanish,nahuatl,Ese creció ahora ¿ Cómo lo vamos a llamar ?,ye ' on yuweyak asan tlenon yas ito : ka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73785,11178,spanish,nahuatl,[ Y en todos los pregones no ubo quien respondiese ny puxase y los quatro que pretendieron comprar la casa no acudieron solo el dicho Luis Zavallos español fue el que mas dio por ella que compra la casa por la qual da dozientos pesos y con esto se acabaron los dichos pregones y aviéndolo vista el señor governador .,Yn ixquichica otzatziuac ayac otlananquilli ayac onez in tlacohuani quema otlananquilli nahui tlacatl amo cenca quineltilique ynin tlatol auh zan icel in Luis Zavallos yn achtopa tlananquilli español yehuatl oquimiyequilli in tomines ynic quicohua calli oquiten in matlacpohualli pesos huell ipan otlamico in tlatolli in termino amo miec tlacatl otlato yuh quimocaquilti yn tlatouani governador .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73786,11179,spanish,nahuatl,El está muy orgulloso de haber cumplido con su promesa .,Yehua mohueyimati cualli oquineltili tlen oquinehtolti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73787,11180,spanish,nahuatl,"Hasta sobre mí se sube , me tiró hasta agarra mi mano .","asta nečkokoaya se lado inoman nečkikickitikak nečpa ' pačilwitikak inoman se lado noman , nin lado noman nečpa ' pačilwitikak para a ' mo nolinis para a ' mo nihmakas m : fe maleta .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73788,11181,spanish,nahuatl,"¡ Que no se haga la noche de basura y quede echada ( o bien caída ) en mi humilde choza ; que tenga por suyo eso , y solamente ella , a quien dejo abandonada , mi madre , mi abuela , mi hermana mayor , mi tía , y por esta ella voy a ir triste y agobiado de pena .","Macamo on tlayouaticaz tlazolli on quizticaz vel onquiztoz in nocnoxalco ; ma oc con ixcaui in zan iyo noconcauhtiuh in nonantzin in notecitzin in noueltiuatzin in nauitzin , ca ica non notequipachotiuh ica non tlaocoxtiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73789,11182,spanish,nahuatl,yo no sé si por aquellos días leí otros textos más o menos paralelos pero de lo que sí estoy seguro es que este artículo cambió totalmente mi percepción del méxico precolombino,ahmo niquilnamiqui intla immanon occe amatl iuhcatic inonicpouh yece tlen huel cualli nicmati inon tlahcuilollionechtlapatili in notlachializ itechpa in huehue mexihco,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73790,11183,spanish,nahuatl,"Sólo los amaquemecas no fueron a trabajar con los demás , porque su tarea consistía en sacar morillos del monte , como arriba se dijo .","Auh çan inceltin yn amaquemeque | | 67 yn amo ompa tehuanme otequitito , çan yehuatl yntequiuh mochiuh yn tlacpac omoteneuh morillos quauhtlan quiquixtique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73791,11184,spanish,nahuatl,En esta ciudad de Mexico a veinte y dos dias del mes de noviembre de mil y quinientos y noventa y seis años estando en la casa e posada de Juana Mocel en presencia de mucha gente que allí estaba la suso dicha estaba en su cama echada dixo que de su voluntad y que requería hacer y ordenar su testamento y para ello yo el escrivano en presencia de todos lo hice y escribi segun su voluntad el cual es este que se sigue .,"In nica ypan altepetl ciudad Mexico a veynte y dos dias del mes de novienbre de mil e quinientos y noventa y seis años oncan yn ichan ycalitic ytoca Juan Mocel miec tlacatl yxpan oncan , ocatca huetztoc yn itlapechco oquito ytlanequiliztica yhuan yiollocacopa yn quichihuaznequi yn itestamento yn itlanequiliz auh ypanpa yn nehuatl niescrivano ynic nocontlaliz noconchihuaz yn itestamento nima miec tlacatl yxpan onicpehualti yzca yehuatlin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73792,11185,spanish,nahuatl,Si se siembra en mayo florea en junio .,"Komo se kitoka mayo , xochiyoua junio .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73793,11186,spanish,nahuatl,Asi como habla así las manos trabajan dice .,keme intomawan kión tokamak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73794,11187,spanish,nahuatl,Declaro que bendimos un pedazo de solar que teniamos patrimonial en el barrio de Santa Maria Cuepopan y me bino de mi parte dello dos pesos los quales me guarda mi tía Angelina mando se cobren della para el dicho mi entierro quando falleciere de esta presente bida .,Ynic 6 tlamantli niquitohua omonamacac tohuehuetlal yn onpa Sancta Maria Cuepopan auh oncan onimacoc 11 pesos auh yehuatl quipia y nahuitzin yn itoca Angelina nitlantiuh notech monequiz yc ninotocaz yn iquac yn tla oninomiquilli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73795,11188,spanish,nahuatl,". ¿ Será posible que yo tome a burla vuestro espíritu , vuestra palabra ? ¿ Acaso en parte alguna he de olvidaros , he de desecharos , yo bruto y perverso ?",. Azo noconauilmatiz in amihiyotzin in amotlatoltzin ? Azo cana namech on nolcauiliz nemech on notlaxililiz in nitlapaltontli in nitlaueliloc ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73796,11189,spanish,nahuatl,"Y en relación al tlalmantli que se mencionó en la peticion , citada en el reverso de este mandamiento , este es de Martin y Baltazar , es propiedad de Martin y de Baltazar , que son indios mencionados en el [ documento ] .",Auh in yehuatl tlalmantzintli in ipan moteneuh yn peticion omoteneuh yni icampa inin mandamiento este es de [sic]Martin e Baltazar yn iaxcan Martin yhuan Baltazar yndiome in ipan omoteneuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73797,11190,spanish,nahuatl,"Ya son llevados los mexicas , que antes estaban en Chapoltépec ; van lamentándose los mexicas : ‘ ¡ Ay ! ¿ Dónde están las raíces del cielo ? ¿ Dónde está el poder de Ipalnemoani ? ’ .","Ye uicallo y mexica , ye unca Chapoltepetl ycatca yyao oaniayye ; auc nello quitoa mexicatl : ‘Aya ! Can ineluayo ylhuicatl , can ontlatoa Ypalnemouani uixaueyé ? ’ .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73798,11191,spanish,nahuatl,"Tortolita , hijita , niñita , mi muchachita . Has recibido , has tomado el aliento , el discurso de tu padre , el señor , tu señor .","Cocotzin , tepitzin , conetzin , nochpuchtzin . Ca otoconmocuili , ca otoconmanili yn ihiyotzin in moconetzin in tlacatl in motecuyotzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73799,11192,spanish,nahuatl,La vaca es más grande que la cabra .,In huacar ocachi hueyi queh in cihuacuacuatentzo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73800,11193,spanish,nahuatl,"Y sólo porque el Diablo les habló a los mexicas , suspendieron éstos su retirada ; les dijo , pues , el Diablo a los mexicas : ¡ Chalco perecerá ! , y por eso cobraron nuevo ánimo los mexicas .","Auh yntlacamo tecolotl quinnotzani yn mexica ynic ye no mochi cauhque ynic mocuepque ; ca quimilhui yn tecolotl yn mexica : Ca polihuiz yaz yn Chalcayotl ! , auh ca yehuatl ipampa yn in ye no moquichquetzque yn mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73801,11194,spanish,nahuatl,". Si alguna cosa olvidaban , ya no la tomaban , ni tampoco la pedían ; ya no era posible .",. In azo itia oquilcauhtia in ma oc concuique in ma nozo conmacati aocmo ueliti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73802,11195,spanish,nahuatl,"Y puesto que eran entendidos , he aquí lo que hicieron hace mucho tiempo , aunque no se sabe en qué año ; cuando llegaron a la vista de las dos montañas grandes , el Iztactépetl y el Popocatépetl , se asentaron sobre un cerrito que quedaba frente a las dos montañas grandes .","Auh ynic tlamatinime catca , yzcatqui yn oquichiuhque yn iquin quenmah , tle ypan xihuitl amo momati ; yn ihcuac ohuacico yn oncan ymixpan yn ome huehueyntin tetepe yn Iztactepetl yhuan Popocatepetl , ycpac ahcico motlalico ce tepetzintli yn imixpan ca ynin omoteneuhque ome huehueyntin tetepe .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73803,11196,spanish,nahuatl,¡ yo soy menesteroso !,¡ ninotolinia !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73804,11197,spanish,nahuatl,"Aún estando alto el sol los llevaba ante Huitzilopochtli ; allí los metían en arena ( es decir ) , les daban a beber las lavazas de la piedra del sacrificio .",Oc achi uey in tonatiuh in quinuica ixpan Uitzilopuchtli im umpa quim on xalaquiaya ompa quiualitia itzpactli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73805,11198,spanish,nahuatl,"Enseguida el Marqués los nombró señores , diciéndoles : “ Ahora ya sois grandes señores , sentaos ” .","Auh niman oquitlatocatlali yn Marqués , oquimilhui : “ Yn axcan ahuehueyntin antlatoque , ximotlalican ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73806,11199,spanish,nahuatl,Yo hice la traducción de esta carta del inglés al español .,Nehua onicaxtilantlahtolcuep in inglesamatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73807,11200,spanish,nahuatl,"Tliltecatzin fue nombrado Chichimecayaotequihua , y gobernó al lado de su hermano menor el tlatohuani Atonaltzin , quien llegó a Chalchiuhmomozco Amaquemecan .","Auh yn Tliltecatzin Chichimecayaotequihua mochiuh , yhuan tlahtohuaya ytloc catca yn iteyccauhtzin tlahtohuani Atonaltzin , ya yehuatl in yn acico Chalchiuhmomozco Amaquemecan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73808,11201,spanish,nahuatl,Hacía dos años que no había arzobispo en México .,Auh çan huel onxihuitl yn ayac arçobispo catca nican Mexico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73809,11202,spanish,nahuatl,"primeramente digo y declaro que tengo unas casas que tienen tres aposentos que el uno tiene su entrada hacia donde se pone el sol que llaman aposento de mugeres [ ciuacalli ] y el segundo aposento es pequeño que tiene su entrada hacia donde el sol sale con su delantera y el tercero aposento tiene su entrada hacia donde el sol se pone con un corral pequeño y en donde está y bibe la vieja , es nuestra la tierra .",Ynic centlamantli niquitohua notlatol yn yehuatl nocal yetemani ynic centetl tonatiuh ycalaquianpa ytzticac cihuacalli ynic ontetl caltepiton tonatiuh yquizayanpa ytzticac calixayo yn iquetetl zan tonatiuh ycalaquianpa ytzticac yhuan corraltepito auh in ipan ca ylamatzin yn tlalli yhuan taxca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73810,11203,spanish,nahuatl,¡ Adivínenlo !,¡ Xicadivinarocan !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73811,11204,spanish,nahuatl,fueses estuviese,Tla tehua otiezquiaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73812,11205,spanish,nahuatl,"que tienen todo su cuerpo bien conformado , y lo mismo su apariencia ; no de ojos tristes o fieros , ni de ojos amortecidos ; que en ninguna parte tienen defecto ; bien firmes en sus pies cuando miran .","in moch quitquiticac in innacayo in intlachieliz : in ahmo ixmamahui , in ahmo ixmihmiqui : in acan mitzacuilia in uel im ixictlan tlachie .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73813,11206,spanish,nahuatl,"¿ Cómo va a saber ? , dijo el inspector . Si todavía está muy pequeña ; todavía no es grande . Ustedes quieren que reciba a su hija . Oigan : si recibimos a su hija , la dejarán ustedes aquí a las ocho . Tocarán la campana y tendrá que estar adentro o donde estén todas las niñas ; y vendrán ustedes por ella a mediodía . Otra vez vendrá a las dos y media . No piensen que sólo en la mañana va a estudiar . ¿ Qué dicen ? ¿ Aceptan o no ?","¿ Quenin quimatiz ? ” oquito inspector , Tepitzin cihuanton ; ayemo huel hueyi . Namehuan nanquinequi namechaniliz namoconeuh . Xiccaquican : tla ticanazque cihuanton nanquicahuaquihue nican ipan chicueyi tlamachotiloni . Tziliniz tepoztli yeyez calitic campa nochtin cocone yezque ; ihuan nancanaquihue tlaco tonali . Occepa hualaz ipan ome huan tlaco tlamachotiloni teotlac . Amo xiquitocan zan yehuatzinco momachtiz . ¿ Tlen nanquitoa ? ¿ Nanquicelia nozo amo ? ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73814,11207,spanish,nahuatl,"Sin embargo , el tlatohuani se enojó con el cantar que entonaron los mexicas , pues aunque era su canto , Maxtlaton también quería cantarlo .","Auh ca yehuatl yc quallan yn cuicatl yn quicuiqueuhque yn mexica , auh macihui yncuica ca çan ic quicuicaahua yn Maxtlaton .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73815,11208,spanish,nahuatl,"¿ Dónde andabas , oh poeta ? Apréstese ya el florido tambor , ceñido con plumas de quetzal , entrelazadas con flores doradas .","¿ Can tyanemi a , ticuicanitl ? Ma ya hualmoquetza xochihuehuetl quetzaltica huiconticac , teocuitlaxochinenepaniuhticac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73816,11209,spanish,nahuatl,y luego se hicieron un templo los mexicas y también fueron a hablarle a los señores y dijeron ya está bien lo levantaremos que adornarán su templo y se fueron los enviados del escremento lo vinieron a adornar mucho la envolvieron la mierda y el polvo la basura fueron a establecerlos y se marcharon se regresaron los mensajeros luego lo vieron los mexicas se sentían como aliado de algo muy querido y luego dijeron los mexicas está bien tal vez vinieron a establecer su polvo su basura y lo hicieron acaso en nuestra tierra estamos pues es en su tierra sólo así dijeron y luego dieron inicio a su bellaquería los mexicas ya matan aves ya matan a los perros roban la falda la camisa y huyen a quien era leñador le ponían fuego a su leña así empiezan los mexicas y los mataron los mexicas sólo los mataron narcotizados cuatro años se escondieron en contitlan,auh niman moteocaltique in mexica auh no quinnonotzato in tlahtoque auh quihtoque ca ye cualli titlaihuazque quiyollotizque in inteocal auh yahque in titlanti cuitlad in quiyollotico cenca quiquimiloque in cuidatl ihuan teuhtli tlazolli in quitlallito ahu in oyahque in ohualmocuepque in titlanti niman oquittaque in mexica in momatia ahzo itlan tlazotli auh niman quihtoque in mexica ca ye cualli mazo quichihuaco ahzo iteuhyo itlazollo in mayilia cuix totlalpan in ticate ca intlalpan zan iuh quihtoque auh niman quipehualtique in intlahuelilocayo in mexica ye totomictia itzcuinme quinmictia cueyitl huipilli quitetlatlalochtia in aquin cuacuauhcatzintli tletl quimontlaliliaya zan ic pehua in mexica auh quinmictique in mexica zan quinpoyomictique nauhxihuitl in contitlan motlatique,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73817,11210,spanish,nahuatl,"Salió a la orilla del bosque y encendió fuego ; acudió Ténoch , quien lo saludó diciendo : “ En hora buena ” .","Yn oquiçaco tlatlenpa nima ye yc tletlalia ; nima ye yc umpa ypan tleco Tenoch , quilhuia : “ Oticmihiouilti ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73818,11211,spanish,nahuatl,"Se tenía información de que el jueves santo , cuando se hiciera la procesión con los disciplinantes , habrían de matar a los españoles , pues así lo afirmaron los testigos ; y por el gran miedo que hubo en esta semana santa , en ninguna parte se hicieron procesiones .","Yn iuh omoteneuh yuh chihuililoque información , quil ypan juebes sancto yn ihcuac tlayahualolo ynnehuitequian yn españoles quinmictizquia , yn iuh quihtoque testigostin ; ypampa ynic cenca tlamauhtique ypan omoteneuh semana sancta ynic amo campa huel tlayahualoloc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73819,11212,spanish,nahuatl,Escuchad : hacia acá baja nuestro padre el dios .,Xontlacaquican : ye hualtemo ya in tota Teotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73820,11213,spanish,nahuatl,Sal al gusto,"Iztatl , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73821,11214,spanish,nahuatl,"En este año , Cuahuitzatzin seguía asentado en Texcalco Omemázac sobre el Amaqueme , y sólo iba de paso a Tzacualtitlan Tenanco .","Yn ipan in oncan onoc yn Quahuitzatzin yn Texcalco | | 126r Omemaçac yn icpac Amaqueme , huallachixtinemi yn Tzaqualtitlan Tenanco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73822,11215,spanish,nahuatl,"El quinto inquisidor fue el doctor don Bartolomé Lobo Guerrero , quien ahora es arzobispo del Nuevo Reino de Granada .","Auh yehuatl ycmacuilli inquisidor mochiuhtzino | | 116 yn doctor don Bartolomé Lobo Guerrero , auh axcan arçobispo mochiuhtzinotica in yancuic y motenehua del Nuevo Reyno de Granada .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73823,11216,spanish,nahuatl,"En este año pereció la ciudad de Amaquemecan , la traspasaron los mexicas cuando nos conquistaron ; al atardecer hicimos las paces con los mexicas .","Nican ypan in in yaqui altepetl yn Amaquemecan , yn connalquixtique yn mexica ynic techpeuhque ; auh çan tlaquallizpan yn tocnihuan mochiuhque yn mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73824,11217,spanish,nahuatl,"Cuando esto sucedió , el señor Coxcoxtli llevaba 19 años gobernando en Colhuacan .","Auh yn ihcuac yn mochiuh , ye iuh nepa caxtollonnahui xihuitl tlahtocati yn tlacatl Coxcoxtli yn oncan Culhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73825,11218,spanish,nahuatl,Dispense señora . Me dijeron que Ud . tiene un cuarto amueblado de alquiler . Por esto me dirijo a Ud . para ver sí es cierto .,Xinechmopahcayohuilti nonantzin . Onechilhuihqueh tehuatzin timopilia ce calxelolli timotlaquehuilia . Ipampa inon otimitznotilico tlamelahuac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73826,11219,spanish,nahuatl,"Artículo 62 . - Los diputados y senadores propietarios durante el período de su encargo , no podrán desempeñar ninguna otra comisión o empleo de la Federación o de los Estados por los cuales se disfrute sueldo , sin licencia previa de la Cámara respectiva ; pero entonces cesarán en sus funciones representativas , mientras dure la nueva ocupación . La misma regla se observará con los diputados y senadores suplentes , cuando estuvieren en ejercicio . La infracción de esta disposición será castigada con la pérdida del carácter de diputado o senador .","Tlen 62 Tlanahuatihcayotl . In tepantlahtoanih ihuan huecapah tepantlahtoanih tlen quipiah tlanahuatili ipan cahuitl tlen intequitiloyan , amo huelis quichihuaseh seyoc tequitlanahuatili noso tequitl tlen Sentlanahuatiloyan noso tlen Tlaltlanahuatilmeh tlen ica quiseliseh tlaxtlahuili , tla amo quipia amatl tlen Tlahtocan campa tlatzquitoqueh ; huanquinoh tlamis itequichihualis tlen queman mohuacahuilis ipan seyoc itequih . Seha tlatamachihuali motequihuis inihuaya tepantlahtoanih ihuan huehcapah tepantlahtoanih tlen tlaixpatlah , queman yehuan tequichihuaseh . Queman moixpatlas inin tlanahuatili mopolos tequihuacayotl tlen tepantlahtoani noso huehcapah tepantlahtoani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73827,11220,spanish,nahuatl,Los regidores en persona lo andaban repartiendo a los enfermos en los barrios de San Juan y de Santa María ; y se designó a unos doctores para que vieran qué medicinas necesitaban los enfermos para curarse .,"Quinmamacaya in cocoxque yn ipan cecen tlaxillacalli ynic Sant Juan yhuan Sancta María , quiyomahuiaya yn regidoresme ; doctorme yxquetzalloque ynpan yn quimitaya cocoxque yn tleyn intech monequi yn boticapatli yn intech monequia ynic patiloya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73828,11221,spanish,nahuatl,"Hay dos clases : algunos son largos y otros , boluditos .",Onkak ome taman : seki mochiua ueueyak uan seki ojololtik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73829,11222,spanish,nahuatl,"La estación más bella y más encantadora de todo el año en las zonas templadas de esta tierra , es indudablemente la primavera .","In inauhcan xihuitl ocachi tlacuacualtzin ihuan ocachi teyolpoxahui campa ahuel miac tlatotonia , huel melahuac ye in Xopaniztempan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73830,11223,spanish,nahuatl,"Se cuece el frijol , el haba o el arvejón con la media cebolla , el ajo y la sal , y cuando ya esté cocido , se muele hasta hacer una pasta . La masa se revuelve con la sal poniéndole un poquito de agua para que quede suave . Se hace la tortilla y , la masa en la mano , se le ponen dos cucharadas de la pasta que se haya hecho , extendida a lo largo de la mitad de la tortilla , y se cierra como quesadilla , y con las manos se tortea hasta que adquiere una forma como de cocol , y se pone a cocer al comal . Comúnmente se acompañan con una salsa hecha en molcajete y queso rallado .","Mohuicxitia in tliletl ahzo ahuax ahnozo calhuahzazazotlein in omoixpehpen inic mochihuaz in ihtacatlica in tlahco xonacatl , axox ihuan iztatl ; ihcuac ye tlahuicxitilli , mochi moteci ixquichcauh in ye tlatextli ; in textli moneneloa ica iztatl , motlalilia tepitzin atl inic poxahuiz . Ye mochihua in tlaxcalli , in oc tomac in textli , motlalilia ome xumalli tlatextli in omochiuh , momelahua inin textli mochi ipan tlahco tlaxcalli , inin motzacua , oc motlaxcaloa ixquichcauh nezquia in cocolpantzin ihuan mohuicxitia comalco . Achiuhqui mochipa mocua inin ica temolcaxmolli ihuan chichihualayotlatetzauhtli , inin achto ye omotlatetextili .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73831,11224,spanish,nahuatl,Así habría de perecer la ciudad de Tlatelolco .,Çan ihui ynic polihuizquia altepetl Tlatilulco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73832,11225,spanish,nahuatl,Sal al gusto,"Iztatl , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73833,11226,spanish,nahuatl,"69 . ¿ En dónde en verdad me arrojarás ? ¿ En dónde en verdad me dejarás ? ¿ Quizá así , quizá no así soy tu águila , soy tu ocelote ? ¿ Acaso así aquí te cansarás , te desalentarás , aun siendo yo tu don , tu merecimiento ? Y si aún un día , dos días , me hace vivir el Dueño de la cercanía y la proximidad , Aquel por quien se vive , Dios , ¿ acaso ya yo frente a la gente , sobre las personas te haré vivir ? ¿ Y acaso yo a la estera , al sitial , los empujaré con el pie ? ¿ Acaso he salido muchacho pendenciero , no respeto a los demás ? ¿ Acaso tú dices que es saber vano en la tierra ? Porque no en verdad , no es saber vano .","69 . ¿ Can nel tinechommotlaxiliz ? ¿ Can nel tinechommocahuiliz ? ¿ In at yuhqui , in at ahyuhqui in nimoquauh , in nimocelouh ? ¿ Cuix yc nican tommocuetlaxoz , tommozozotlauhtzinoz , anca zan yuhqui in nimocnopil , in nimomahcehual ? Auh intla oc cemilhuitl , omilhuitl nechonnemiti in Tloque in Nahuaque , in Ipalnemohuani , Dios , ¿ azo ye nehuatl in teixco , in teycpac in nimitznemitiz ? ¿ Auh azo nehuatl in petlatl , in ycpalli , in nicxopehuaz ? ¿ Azo oniquiz in nixquaqualachpiltontli , in ahteixco , in ahteycpac nitlachia ? ¿ Mazo tiquihtohua nenmacho in tlalticpac ? Ca ahmo nelli in nenmacho .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73834,11227,spanish,nahuatl,"Nuestra madre la Santa Iglesia les dio la regla y los sagrados votos de la vida religiosa de San Agustín , y el hábito que visten se distingue por una cruz o tau verde ; de ellos hay muchas abadías y prioratos en Francia y en Italia , donde son muy ricos y prósperos , y también en España hay varios hospitales donde se curan los enfermos que tienen la enfermedad de San Antón , pues a San Antonio abad lo reconocen por padre los dichos canónigos regulares o clérigos comendadores .","Auh ye quinmomaquilli yn tonantzin Sancta Yglesia yn iteooctacanemilizmachiyotzin yn ireglatzin Sant Augustín yn iteopixcatenemitiayatzin in teoyotica nehtolli , auh quihualhuica quitlallia yehuatl ymhabitotzin ypan pohui yn çan ixquich yc machiyotinemi ce cruz ahnoço ce tau xoxoctic ; ynin miec abbadías yhuan prioratos oncatqui | | 251 yn Francia yhuan Italia , yn ompa yn huel motlacamati mocuiltonohua , yhuan yn España oncatqui nepapan hospitales yn oncan pahtilillo cocoxque yn icocoliztzin San Antón , ca yehuatzin quimopialia yntatzin mochiuhtzinohua San Antonio abbad yn omoteneuhque canónigos reglares clérigos comendadores .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73835,11228,spanish,nahuatl,Chile guajillo,Huaxchilli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73836,11229,spanish,nahuatl,"A veces pienso que los indios esperamos a un hombre que todo lo pueda , que todo lo sepa , que ayude a resolver todos nuestros problemas .",Quemantica nimachilia tehuan timasehualme tichia se tlacatl tlen nochi hueli ihuan nochi quimatl : yehuatl huelis tech maquixtis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73837,11230,spanish,nahuatl,Mandó que no se remate la dicha casa por algunos dias hasta ver si alguna persona las viene a puxar y en defecto de no venyr a puxalla se dara 1 una carta de venta y poceción al dicho Luis Zavallos atento que ya tiene exsebidos los dichos pesos de oro que son ducientos pesos y ansí lo mandó e firmó de su nombre . Fecho en Mexico o supra . Antonio Baleriano . Pasó ante mí Miguel Monice escribano .,Auh yn iquac oquimocaquilti omotlanahuatilli ma oc quezquilhuitl mochie tlatolli azo aca ytla quitoquiuh auh yn tla ayac hualaz niman yciuhca macoz carta de venta yhuan posesion yn Luys Zavallos ypampa ca oquiten in tomines matlacpohualli yuh omotlanahuatilli yc oquimotlalili yn itocatzin yhuan yn ifirmatzin fecho en Mexico ut supra . Antonio Valeriano pasó ante mí Miguel Monice escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73838,11231,spanish,nahuatl,aventurarse a derruir alguno de aquellos túmulos exigía varios días de trabajo y la ayuda de muchas personas no era pues fácil hacer algo en primer lugar por la incertidumbre sobre el sitio en el que se había llevado a cabo el escondite y porque a esta altura ya el terreno estaba en propiedad de otra hija de mi padre y en caso de emprender alguna tarea allí habría habido necesidad de pedir la autorización de aquella cosa por lo demás casi imposible de lograr,inda ninotlapalozquiani nicxitiniz zazocahtli inontin teocholli monequia miec tonalli inic tequitihuaz no iuhqui ma nechpalehuican miec tlacah cenca ohuihtic in itla ompa mochihuazquiani ipampa ahmo huel cualli nicmatia canin otlatihtaya in tomin ihuan no iuhqui axcantica in tlalli ye iaxca occente iichpochtzin in notahtzin ihuan inda huel nelli ompa itla mochihuazquia huel monequia ma yehuatlo cihuatl tlacahua in iyollo ihuan in in huel nelli ahhueli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73839,11232,spanish,nahuatl,"Por esos tiempos casi nadie quería mandar a sus hijos a la escuela porque no podían vestir bien . Vivían sucios en sus casas , andrajosos ; andaban jugando los niños por la calle o andaban por las milpas .","Ica ipan in tonaltin amoca huel oquinequia quihuicaz in ipilhuan ompa tlamachtilcalco ipampa ahueli quintzotzomatizque achí cualtzin . Inchachan onemia tzotzoyoquez , tzatzapaltiquez ; zan ompa omahuiltitinemia pipiltoton ca ipan otli nozo oyatinemia ica cuecuentla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73840,11233,spanish,nahuatl,"Y luego hicimos parecer a los mandones del barrio [ tlaxilacalleque ]: a Pedro Hernandez , Thomas de Aquino , Bartolome Garcia , Graviel Juarez , Francisco de Luna , Francisco Sanchez , Joan Garcia , Diego Sanchez , ocho personas , dellos se recibio juramento por dios nuestro señor y nuestra señora Santa Maria siempre virgen e por una señal de cruz .",Niman tiquinnotzque yn tlaxilacaleque Pedro Hernandez Tomas de Aquino Bartolome Garcia Gabriel Xuarez Francisco de Luna Francisco Sanches Juan Garcia Diego Sanches chicuey tlacatl juramento omacoque inic otlatlacoltiloque in ipaltzinco in totecuyo dios yhoan totlazonantzin Santa Maria cenquizca ychpochtli yhoan yca in imachio Santa Cruz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73841,11234,spanish,nahuatl,Deme un vaso de agua .,Xinech momaquilli ce tezcatecomatzintli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73842,11235,spanish,nahuatl,En un año 5 pedernal fue des truida por los ingleses y una tempestad la llamada Armada Invencible .,"Ipan macuilli tecpatl xihuitl , in anglitlaltecah ihuan huei ehecatl ihuan in quiahuitl quitlapoloque miec caxtillanacalli in zatepan omoteneuh Amo Pololoni in Yaoquizcaacallan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73843,11236,spanish,nahuatl,"De lo qual e son testigos del merino Mateo Cibrian y Juan Techinan y Bartolome Osoma e Francisco Epcoatl y Baltazar Cohuatl , ancianos del barrio , y el alguacil Martin de la Cruz e Pedro Acozacatl e Martin Chochocatl y Pablo Hernandez e Sebastian Xuarez .","Yehuantin yn imixpan testigosme mochihua merino Matheo Abrian tepixque Juan Iechinan , Bartolome Ozoma , Francisco Epcohuatl , Balthazar Cohuatl huehuetque alguacil Martin de la Cruz Pedro Acozacatl , Martin Chochocatl , Pablo Hernandez , Sepastian Xuarez .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73844,11237,spanish,nahuatl,"Y aviendolo entendido los dichos señores alcaldes hubieron por bien de le dar facultad y poder lo qual cometen al regidor mayor Pedro Geronimo y a Pedro de San Francisco regidor y a mi Diego Leonardo escrivano lo qual se nos mandó por este mandamiento en firmeza de lo qual lo firmaron de sus nombres Francisco Martin , alcalde ; Miguel Sanchez ; Toribio Lucas . Por mandado de los señores Diego Leonardo , escrivano .",Auh yn iquac yn oyuh quimocaquiltique in mahuiztililonime señores alcaldes cenca oquimopaccacelilia quimomaquilia in inhueltzin yehuatl ytech quimocahuilia regidor mayor Pedro Jeronimo yhoan Pedro de Sant Francisco regidor yhoan nehuatl Diego Leonardo escrivano otechmonahuatilique yca in inmandamientotzin yc oquimoneltilique oquimotlalilique in intocatzin yoan yn infirmatzin . Francisco Martin alcalde Miguel Sanchez juez Thoribio Lucas juez ytencopatzinco señores Diego Leonardo escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73845,11238,spanish,nahuatl,"Más aún : Aquí está una palabra , una razón con que yo te consuelo , con que yo te conforto , hijo mío , con que yo , tu madre y tu padre hago para ti oficio de madre y de padre .",Auh in hin ca nican cententli cencamatl ic nimitzyollalia in ic nimichchicaua in tinopiltzin in ic nimonan nimota in ic timonanmati in ic timotamati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73846,11239,spanish,nahuatl,"Entonces estalló la guerra tepaneca , entonces fue muerto Maxtlaton ; y esto sucedió por órdenes de Cuauhtlatoatzin de Tlatelolco .","E inqua oli yn tepanecayaoyotl , ye yquac mic Maxtlaton , uel euatl yntecopa mochiuh yn Tohuatzin Tlatilulco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73847,11240,spanish,nahuatl,ocho,Chicueyi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73848,11241,spanish,nahuatl,Quizá aquí,Mach nican aya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73849,11242,spanish,nahuatl,"El domingo 25 de marzo de 1601 , fiesta de Nuestra Señora cuando fue saludada por el ángel San Gabriel , que se llama de la Anunciación , se hizo la justicia de la Santa Iglesia llamada el auto del Santo Oficio de la Inquisición ; frente a palacio , en los portales , se puso un estrado de madera donde se sentaron los señores inquisidores , el señor virrey y las demás autoridades y los religiosos .","Auh yn ipan axcan domingo , ypan ylhuitzin yn tlaçocihuapilli ynic quimotlapalhuico ángel Sant Gabriel yn motenehua Anunciación , yc XXV mani metztli de março de 1601 años , yquac omochiuh yn Sancta Yglesia yjusticiatzin y motenehua auto Sancto Oficion Ynquisición ; oncan yn tecpan quiahuac portales motlalli quauhtlapechtli yn oncan motlallitzinoque tlahtoque ynquisidores yhuan visurrey yhuan occequintin tlahtoque yhuan teopixque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73850,11243,spanish,nahuatl,"¿ Es que ya estaba cansado , venció acaso la fatiga al Dueño de la casa , al Dador de la vida ?","¿ O ach anca ciahui , ontlatzihui in yehuan chane , in Ipalnemoa ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73851,11244,spanish,nahuatl,Coyohuehuetzin y Topantemoctzin murieron en Cuauhtitlan .,"Auh yn Coyoueueçi , yn Topantemoczi , Quauhtitla mique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73852,11245,spanish,nahuatl,Se da dondequiera . Se da solo .,Kampa eski mochiua . Amo se kitoka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73853,11246,spanish,nahuatl,"El dicho arzobispo don Juan Pérez de la Serna , cuando llegó a México , luego removió al doctor don Juan de Salamanca , que era el provisor de los españoles , sustituyéndolo por el licenciado Castro , que fue nombrado provisor de los españoles .","Auh ynin omoteneuhtzino teoyotica tlahtohuani don Juan Pérez de la Serna arçobispo , ynic nican Mexico omaxitico , niman oquinmopatilitacico yn doctor don Juan de Salamanca provisor españoles ocatca , auh yehuatl yc quipatlatacico yn itoca licenciado Castro yn inprovisor españoles omochiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73854,11247,spanish,nahuatl,"El tekosej lo hay en todas partes , se da sobre las piedras . Se da solo , hay mucho .","In tekosej noyan onkak . Mochiua tekespan , mochiua saj . Miak onkak .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73855,11248,spanish,nahuatl,"Si ( está ) en el Agua , allí voy a llamarlo .","Como itech atzin , ompa nicnotzati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73856,11249,spanish,nahuatl,¡ Que haya ahora amigos aquí !,Ma oc an icniuhtihua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73857,11250,spanish,nahuatl,"El martes 10 de abril de 1612 , a las 5 de la tarde , salieron del palacio en procesión para ir a la iglesia mayor , donde se hicieron las honras y la vigilia por la muerte de nuestra señora doña Margarita de Austria , reina de España y esposa de nuestro señor don Felipe III , que al presente reina en España .","Axcan martes yc 10 mani metztli abril de 1612 años , yhcuac ye teotlac tlaca ypan macuilli tzillini yn oquixohuac oncan tecpan palacio otlayahuallolotia ynic ocallacohuato hueyteopan iglesia mayor ynic yhonrras yvigiliatzin omochihuilli ynic omomiquilli tohueycihuatlahtocatzin doña Margarida de Austria reyna de España moyetzticatca , yn inamictzin ocatca tohueytlahtocatzin don Felipe Tercero rey España yn axcan moyetztica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73858,11251,spanish,nahuatl,". Y cuando han acabado de arreglarlo luego lo meten en el armazón de madera , lo atan con cuerdas de cargar ; luego lo llevan a la cumbre de un cerro ;",. Auh in oconcencauhque niman ye cacaxco conteca quihilpia cacaxmecatica . Niman ye quiuica in tepeticpac ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73859,11252,spanish,nahuatl,Un muchacho trabaja mientras que el otro sigue jugando .,Cente piltontli tequiti noca occente ocmahuiltihtica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73860,11253,spanish,nahuatl,"Hay una sola clase . Se da en los cerros , en los bosques y en lugares difíciles de entrar .","Onkak se taman saj . Mochiua tepejxiyoj , kuoujtaj uan ouijkan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73861,11254,spanish,nahuatl,"En este año de 2 Calli , Itzcuauhtzin Atlauhtecatlteuctli , que había venido junto con Cuahuitzatzin , regresó a Atenco , donde murió en cuanto llegó , después de haber estado gobernando durante cinco años en Tzacualtitlan Tenanco .","Auh ypan in yn Ome Calli xihuitl yn Itzquauhtzin Atlauhtecatlteuhctli yn ihuan huallaque yn Quahuitzatzin çan icuitlahuic mocuep yn Atenco , ça onmictacic , çan macuilxiuhtico ynic tlahtocatico yn Tzaqualtitlan Tenanco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73862,11255,spanish,nahuatl,"En el año de mil seiscientos dos , número año 6 toch-tli en este entonces , se hizo la congregación , nos concentraron en el altepetl de Tehuacán . Para que se tenga memoria , aquí vendrán a visitar a “ nuestros hijos , , , a “ nuestros nietos ” y a otros de totechquisaquihui moscal-tiquihuin “ nuestros descendientes ” . Yo anoto y doy a conocer a Esteban Bautista Rodríguez Sánchez Olhuatecatli . Mis abuelos , mis abuelas viven en el altepetl de San Juan Ycquixochitidan , “ perteneciente ” a Tehuacán . Y año de 1602 . En mi presencia , yo don Diego de la Cruz , escribano .",Ypam xihuitli de mili seiscientos y dos= nomeros= 6= xihuitli tochtli yn iquac omochiuh comgregasiom otechololoque ypam altepetli Theohuacam yc molnamiquiz nicam quitaquihui topilhuan toxhuihuan yhuan sequime totechquisaquihui mosca ! tiquihui . Nehuatl nictlalia yhuan nicmachitia Estebam Bapticta Rodrigez Sancchiz Olhuatecatli nocolhuan nocizhuan chaneque ypam alte . petli San Juo[an] Ycquixochititlan ytlatilanal Theo/ . . . / mcam auh xihuitli de 1602 años= Nixpam nehuatli d[on] Diego de la Cruz= escriuano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73863,11256,spanish,nahuatl,"Pero el fiscal no se atrevía a azotarlo , por lo que nuestro padre se azotó él mismo ; los mexicas daban voces al verlo , y sorprendidos decían : ¿ Por qué hace esto nuestro padre ? , y le impidieron a nuestro padre fray Jerónimo de Zárate que lo siguiera haciendo , lo tomaron y lo llevaron adentro .","Auh yn fiscal amo tlapalohuaya in quihuitequiz , ynic çan iyoma yehuatl ya mohuitequi tottatzin ; yc cenca ycahuacaque in mexica yn quittaque , çan ic micahuique quihtoque : Tleyca yn iuh quimochihuilia yn tottatzin ? , auh çan quitlacahualtique yn tottatzin fray Jerónimo de Çárate ynic amo yuhqui quichihuaz , ça caantiaque in callihtic quicallaquique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73864,11257,spanish,nahuatl,Aquí te presento esta remuneración .,Nican nimitzmactilia nehin taxtahuil .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73865,11258,spanish,nahuatl,2 litros de agua,Ome litro atl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73866,11259,spanish,nahuatl,"Han pasado siete años desde que , en el año 6 Tochtli , 1602 , llegó a México el señor don fray García de Santa María de Mendoza y Zúñiga , arzobispo de México .","Auh yhuan ye chiconxihuitl yn ipan VI Tochtli xiuitl , 1602 años , yn omaxitico Mexico yn teoyotica tlahtohuani don fray García de Sancta María de Mendoça y Çúniga arçobispo Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73867,11260,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 ; aquél gobernó en México durante 14 años .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años ; yn tlahtocat Mexico 14 xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73868,11261,spanish,nahuatl,"Para entonces , habían pasado 624 años desde el nacimiento de Huehue Nauhyotzin , tlatocapilli de Colhuacan y tronco de linaje , que luego fundó el tlatocáyotl de Colhuacan , y de cuya estirpe descendieron después los nueve tlatoque que gobernaron en Mexico Tenochtitlan .","Auh nohuan yn ihcuac yn yn oncan ocallaquico Culhuacan yn mexica , ye oiuh nepa centzonxihuitl ipan matlacpohualxihuitl ipan cenpohuallonnahui xihuitl otlacat yn cuauhtzonyotl Huehue Nauhyotzin tlahtocapilli Culhuacan , yn çatepan yehuatl quitzinti yn tlahtocayotl Culhuacan , yhuan no onpa ytlacamecayotitech hualquiça yn çatepan yn chiuhcnahuintin omotlahtocatillico Mexico Tenuchtitlan . | |",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73869,11262,spanish,nahuatl,Los ayotes,Ayoj,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73870,11263,spanish,nahuatl,— Fue a limpiar los magueyes .,— oya tlamepopowato .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73871,11264,spanish,nahuatl,"Por allí anda el ave , parlotea y canta , viene a conocer la casa del dios .","Oncan nemi tototl , chachalaca , tlatohua , hual on quimati teotl ichan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73872,11265,spanish,nahuatl,En un día 23 de marzo fue creado Adán .,Ypa cempohualli omei 23 mani metztli março y chihualoc yocoyalloc yn Adam .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73873,11266,spanish,nahuatl,"Es quelite ( kilit ) , por eso lo llaman uaujkilit .","In kilit , yej ika kiluiaj uaujkilit .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73874,11267,spanish,nahuatl,[ Le fue preguntado al testigo si sabia que se le dio posesion a Juan de Escalante y a su esposa ] Y este testigo vido que la dicha Maria Gerónima tomó dos veces posesion de las dichas casas y tierras por mano de la justicia y Anton Jusephe yndio y Angelina Ynes su muger de su autoridad derribaron una pared de las dichas casas y cerró la antigua entrada y salida de ellas y arranco las estacas sin autoridad de la justicia que se avian puesto quando tomó la posesion de ellas la dicha Maria Gerónima .,Tlatlaniloc yn testigo ylhuiloc cuix ticmati ynic omacoc posesion in Juan de Escalante yoan yn inamic oquito yn testigo ca nelli ca uel melaoac yn niquitoa ca ye uppaniayan in maco posesion auh yn Antonio Joseph ca zan omoyocox ynic oquixixitini yn itepan Juan de Escalante yoan ynamic yoan yn ye uecauh inquizayan oquitzatzacu yoan in estacas oquiquiquixti amo ytencopa justicia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73875,11268,spanish,nahuatl,"un cigarro ,","ce cigarro ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73876,11269,spanish,nahuatl,No se limpia .,Amo mochipaujtani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73877,11270,spanish,nahuatl,"Cuando colgaron al tlatoani Cuauhtemoctzin , ellos se refugiaron en la caballeriza , la cual estaba sobre los tablones ; bajaron a la cavidad inferior , y allí se encerraron .","Yn iquac quimopilhuique tlatohuani Quauhtemoctzin yn calaque caualiliça ypan moquetztihui huapalli ; auh tlani temoque , ynpan quihualmotzauhque ymomextin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73878,11271,spanish,nahuatl,Lo qual le mando y doy en pago del dinero que le perdí de que ella lo ha por bien y es contenta dello y fuimos concertados en presencia de mucha gente en el dicho pedazo de tierra [ tlalmantli ] que así le doy y para que de aquí adelante no tratemos de ello .,Ye nictlaixiptlaiotilia yn ipampa ytomin nicpolo yc yiollopachiuh pacca yocuxca teixpan quicelia yn tlalmantli nicmaca yoan yc motentzaqua aoquic quemanian ytla quitotiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73879,11272,spanish,nahuatl,"De la misma manera , cuando la Luna llega a tapar el Sol , no puede estarlo cubriendo por mucho tiempo , porque la Luna sigue girando y así se aparta del Sol .","Ca çanno yuhqui yn ihquac metztli quitzacuillia yn tonatiuh , amo huel mochihuaz in huecauhtica quixtzacuiliz , yehica ca moma - | | 144 - lacachotiuh yhuan quitlalcahuitiuh yn metztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73880,11273,spanish,nahuatl,Tochihuitzin : Sólo vinimos a soñar,Tochihuitzin : Zan tontemiquico,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73881,11274,spanish,nahuatl,Se fueron a sus casas,Yajkeya inincha,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73882,11275,spanish,nahuatl,"Se murió ese mono papá ese ya se murió , bueno .",omik inon tata ' tli mono tata ' tli ye ' on omik weno .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73883,11276,spanish,nahuatl,"En las cuatro parcialidades o sectores en que está dividida la ciudad de México Tenochtitlan , en San Juan Moyotlan , en San Pablo Teopan , en San Sebastián Atzacualco y en Santa María Cuepopan , en toda la dicha ciudad de México Tenochtitlan había inundaciones .","Auh yn icnauhcampa quiztica yn icnauhcampa xeliuhtica yn Mexicayotl Tenochcayotl , yn Sant Juan Moyotlan , yn Sant Pablo Teopan , yn Sant Sebastián Atzaqualco , yn Sancta María Cuepopan , ynic nohuian omoteneuh yn iccen ixquich Mexico Tenochtitlan | | 55 ca nohuian tlaapachiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73884,11277,spanish,nahuatl,Nosotros oímos un ruido fuerte .,Tehuan huelihqui tlacacalata» tli oticoncaqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73885,11278,spanish,nahuatl,Tú sombreas a los que han de vivir en la tierra .,Toconotlapalpohua in nenemiz tlaticpac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73886,11279,spanish,nahuatl,"Han pasado 332 años desde que , en el año 7 Tochtli , 1278 , murió Tozcuecuextli , tras acaudillar a los mexicas durante 40 años ; y luego , en ese mismo año , los mexicas pusieron a Huehue Huitzilíhuitl como su tlatohuani ; lo pusieron en Chapoltépec .","Auh yhuan ye caxtolpohualxihuitl ypan cenpohuallomatlactli ypan ome xihuitl yn ipan VII Tochtli xihuitl , de 1278 años , yn miquico Tozcuecuextli , yn teyacan onpohualxihuitl ; auh çan niman iquac yn ipan omoteneuh xihuitl quitlahtocatlallique in mexica yn Huehue Huitzillihuitl yntlahtocauh mochiuh , ynin ye oncan yn Chapoltepec quitlallique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73887,11280,spanish,nahuatl,Tengo tres hermanas y dos hermanos .,Niquinpia yeyi nocihuaicnihuan ihuan orne no oquich icnihuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73888,11281,spanish,nahuatl,"En la ciudad de México a veynte y dos dias del mes de abril de mil y quinientos y ochenta y siete años los muy magnificos principales [ tlahtoani ] don Antonio Baleriano juez governador y alcaldes Martin Juarez , Miguel de los Angeles ante sus mercedes parescio Miguel de los Angeles , Diego Juarez vecinos de Santa Maria Tezcatzonco .",Yn ipan ciudad Mexico a veinte y dos dias del mes de abril de mil e quinientos e ochenta y siete años ymahuiztililonime tlatoque don Andonio Valeriano juez governador yhuan alcaldes Martin Xuarez Miguel de los Angeles in axcan ymixpantzinco necico in [Mi]guel de los Angeles Diego Xuarez nican chaneque San Francisco Tezcatzonco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73889,11282,spanish,nahuatl,Arriba del Popocatépetl estaban las posesiones de Tzontecómatl .,Auh yn icpac Popocatepetl ytlamaceuayan catca ytoca Tzontecomatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73890,11283,spanish,nahuatl,En este año los mexicas derrotaron a los matlatzincas de Tolocan ; los derrotó el tlatohuani Axayacatzin .,"Nican ypan in quinpeuhque Tollocan tlaca matlatzinca , yehuatl tepeuh yn tlahtohuani Axayacatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73891,11284,spanish,nahuatl,Con la leña yo allá con tanto trabajo ando cargando .,a bueno in lá ohkión pus tlenon pero nihčiwas ni modos yotimonamaki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73892,11285,spanish,nahuatl,Vinieron de Jalisco hace algo más de cinco años . Desde entonces viven siempre en la misma calle y en la misma casa .,In Xalixco ye cana macuilli xihuitl ohualahqueh . Ixquich imanon nochipa chantih ipan zan ye inon ohtli ihuan zan ye inon calli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73893,11286,spanish,nahuatl,"Allá le cambiaron el nombre al dios , al envoltorio de Huehue Tziuhtlacauhqui Yaópol , porque antes se llamaba Mixcóhuatl .","Oncan in quicuepillique yn itoca yn iteouh yn itlaquimilol yn Huehue Tziuhtlacauhqui Yaopol , ca achtopa ytoca catca Mixcohuatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73894,11287,spanish,nahuatl,El año de 1534 el rey Enrique VIII de Inglaterra se separa del papado de Roma y se autoproclama Jefe de la Iglesia Anglicana .,"In ipan etzontli oncaxtolli oncempoalli ommatlactli onnahui xihuitl , mochiuh inic chicuei Helliquetzin , in itlahtocauh huehue Anglitlalli , omicuania in ihuicpa huei iteopixcayo Roma ihuan ye icel omotocayotia yuhquin huei iteopixcauh inteonechicoliz anglitlaltecah .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73895,11288,spanish,nahuatl,"Respondieron los enviados : “ Lo tomaron Cuauhtemoctzin , el cihuacóatl y el huitznahuácatl ; ellos saben dónde está , que se les pregunte ” .","Nima ye y conitoa motitlanque : “ Ca oquimanili yn Quauhtemoczi , y ciuacoatl auh y uiznauatl ; a yehuanti comati yn canpa ca , ma quinmotlatlanili ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73896,11289,spanish,nahuatl,Aquí traigo un pedazo de pan .,Nican nicualhuica ce tlaco ton pantzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73897,11290,spanish,nahuatl,Estoy triste,Nitlayocoya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73898,11291,spanish,nahuatl,"Esta era la forma en que honraban a los señores . En cuanto a los que seguían , todo era cazuelas de barro .",Yehuatl in in ic quinmauiztiliaya in tlahtoque . Auh in quitoquiliaya zan mochi zoquitecomatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73899,11292,spanish,nahuatl,"Testigo Pablo Matian natural del [ tachado : pueblo ] ( barrio ) de Toltengo testigo susodicho , [ casado ] aviendo jurado en forma de derecho por dios nuestro señor de decir verdad de lo que supiere e dixo ser de hedad de treinta [ sic ] años poco mas o menos e prometió de decir verdad .",3 . - Testigo Pablo Matian ychan Toltenco omonamicti auh yn ixiuhtlapoual uel LXXX sihuitl omacoc juramento ynic otlatlacoltilloc ynic amo yztlacatiz ypaltzinco in totecuyo dios .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73900,11293,spanish,nahuatl,"Partieron para establecerse en Ciltlaltépec , donde Tlahuizcalpotonqui los recibió con flechas y con escudos ; se apoderaron de Tlahuizcalpotonqui , lo sacrificaron y ensartaron su cabeza en un palo ; por eso luego los mexicas dieron al lugar el nombre de Tzonpanco , porque allí llevantaron un tzompantle .","Ualleuaque omotlalico yn Çitlaltepeque , e onca quinamiqui mitica chimaltica ytocan Tlauizcalpontonqui ; conan quimictia yn Tlauizcalpontonqui , quiquauhçoque yn içonteco , qui euanti yc tlatocayontique y mexica ynic Çonpaco yni quimaque çopantli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73901,11294,spanish,nahuatl,"8 Tochtli , 1370 .","VIII Tochtli xihuitl , 1370 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73902,11295,spanish,nahuatl,Ante cuya presencia todos los pecadores nos sometemos a su divino amparo y estando en mi entendimiento y juicio natural y mi ánima firme ( en la sancta catolica fe ) hago y ordeno mi testamento ( en la forma siguiente ) .,Auh yn axcan ca yxpantzinco nonixtlapachtlaza y nitlatlacohoani amo nitlapolohoa cenca tlachixtica ynaniman ye noconpehoaltiya yn nodestamento .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73903,11296,spanish,nahuatl,"Llueven las flores , se entrelazan , hacen giros , vienen a dar alegría sobre la tierra .","Tzetzelihui , mimilihui , yahualihui xochitli , ahuiyaztihuitz in tlalticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73904,11297,spanish,nahuatl,"Estuve muy ocupado todos los días . Me llegó mucha corespondencia . Tenía que escribir muchas cartas . Además llegaron unos parientes de Guadalajara . Estuve dedicando mi tiempo libre a ellos , enseñándoles la ciudad y llevándoles a unos lugares de diversión . Esas son las causas porque no me fué posible verle antes . ¿ Qué hubo de nuevo mientras ? ¿ Cómo está su salud ?","Momoztla amo onocahyantic . Miac amatl onotechacic . Miac onitlahcuilozquia . Zatepan oehcoqueh cequin notlacamecayohuan in Guadalajara ohualahqueh . Ihcuac nocahyan oyeya inhuan oniahti nemia , hueyi altepetl oniquinititi ihuan oniquinhuicac campa tlamahuizco nozo pahpacualoyan oncateh Ipampa nochi inon ahuel otimitznotilli . ¿ Tlen yancuic omochin noca inon ? ¿ Quen timoamia ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73905,11298,spanish,nahuatl,"¿ De quién es esta casa , ¿ es de mi papá ?",¿ In aquin ihuaxca inin calli ? Notata ihuaxca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73906,11299,spanish,nahuatl,Haz dueños [ de eso ] a mis hijos .,Xquinaxcatili nopilhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73907,11300,spanish,nahuatl,"Salieron dichas fundadoras del llamado Colegio de las Mestizas , que ahora se llama el Colegio de las Niñas , junto al monasterio de San Francisco , y todas las que de allá salieron eran todavía simples señoras ; estas monjas se establecieron entonces allá junto con las dos mestizas , acerca de las cuales acabamos de decir que eran nietas del señor Moteuczomatzin Xocóyotl .","Oncan moquixtihque in motenehuaya in Colegio Mestiçati , yn oncan axcan ye motenehua Colegio de las Niñas , y huel ynahuac ytloc monasterio San Francisco , yn imochtintzitzin oncan moquixtihque | | 275 ca çan oc señorati ; auh ynin omoteneuhque çihuateupixque monjastin yn ihcuac motlalique yn inhuan omentzitzin mestiçati , ye omoteneuh yxhuiuhtzitzinhuan in tlacatl catca Muteuhcçumatzin Xocoyotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73908,11301,spanish,nahuatl,"Tú ( son ) hijos tuyos , no míos ( porque ) tú me los estás dando .","Tehhua mopilhuan , amo neh ta tehhua tinechimacatoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73909,11302,spanish,nahuatl,Y así lo dijeron en presencia de los testigos : Miguel Jacobo y Francisco Ximenez [ tachado : y Diego Carranza español ] y de los vecinos del barrio [ chaneque ] y Diego Carranza español escrivano del audiencia y Juan de Carranza español y el alguacil Felipe Jimenez y Diego Aztaxuchitl y los biejos [ ueuetque ] de Coatlayauhcan y tanbien pasó ante my Miguel Monice escrivano y tanbien los pleinteantes . Ante my Migue [ l ] Monice escrivano .,Yuh quimitalhuique ymixpan testigosme yn ompa chaneque Miguel Jacobo Francisco Ximenez yhuan Dario Carranza español escribano de audiencia Juan de Carranza español yhuan alguacil Phelipe Ximenez Diego Aztaxochitl yhuan huehuetque Cohuatlayauhcan tlaca auh no nixpan nehuatl escribano Miguel Monice yhuan in moteylhuia . Ante mí Miguel Monice escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73910,11303,spanish,nahuatl,"Y cuando vino a llegar junto al cerrito que tiene por nombre Tepeyac , ya esclarece ; oyó que de lo alto del cerrito se canta así como si diversos pájaros preciosos cantaran . Callan sus gargantas y como si el cerro respondiera una y otra vez . En gran manera es gustoso , suave y agradable su canto , que supera por completo al coyoltótol y al Tzinitzcan , y a otros preciosos pájaros canoros .","Auh in ahzico in inahuac tepetzintli in itocayocan Tepeyacac , ye tlatlalchipahua ; concac in icpac tepetzintli cuiccohua iuhquin nepapan tlazohtotomeh cuiccah . Cacauhani in intozqui , iuhquin quinahnanquilia tepetl . Huel zenca teyolquima , tehhuellamachtia in incuic quizempanahuia in coyoltototl in tzinitzcan ihuan in oczequin tlazohtotometh in cuiccah .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73911,11304,spanish,nahuatl,"Entonces nació el hijo de Cacamatzin Teohuateuctli , tlatohuani de Amaquemecan , que se llamó Quetzalmazatzin Segundo , y después , cuando vino la luz y la fe de Dios nuestro señor y se bautizó , recibió el nombre de don Tomás de San Martín , y llegó a ser Chichimecateuctli .","Auh ca no yquac tlacat yn ipiltzin Cacamatzin Teohuateuhctli tlahtohuani Amaquemecan , yn ipiltzin ytoca Quetzalmacatzin teonca yn iuhqui yntoca , auh yn çatepan yn iquac acico yn itlanextzin yhuan yneltocatzin totecuiyo Dios ynic moquatequi ytocan don Thomás de Sant Martín , Chichimecateuhctli mochiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73912,11305,spanish,nahuatl,"lias perdidas contra Silvia , recibiendo rasguños dolorosos se convenció que no es provechoso atacar gatos y desde entonces deja a cualquier animal de esta raza en paz .","cequintin tehuiliztli ihuicpan Silvia otlapolo , oquiyectonehui oqui momotzo , ye iman oquitac ca amo cualli ica mimizton motehuiz ihuan axcan ye quinyequitah in yoyolcameh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73913,11306,spanish,nahuatl,En este año perecieron los matlatzincas de Callimanyan ; Axayacatzin fue espontáneamente a combatir .,Nican ypan in polliuhque Calliymanyan tlaca matlatzinca ; uel ynomah ompa huiya yn Axayacatzin micallito .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73914,11307,spanish,nahuatl,Este florece cuando termina ya su crecimiento .,In xochiyoua ijuak chikauayati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73915,11308,spanish,nahuatl,"Nos enloquece el Dador de la Vida , nos embriaga aquí .","Tech yolopolohua in Ipalnemohuani , tech ihuintiya nican .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73916,11309,spanish,nahuatl,"Juntos se demandaron en tiempo de don Lucas García juez de residencia cuando aquí estaba ; la que era mujer del mencionado Cuata quería tomar [ la tierra ] f u n g i ó estar enferma y envuelta la llevaron , y allá por esto se demandaron en presencia de don Juan de los Angeles que era gobernador , y dios nuestro señor se lo llevó , solamente se escondió la que era mujer del mencionado Cuata .",Auh cepan yc omoteylhuique yn ipan don Lucas Garcia juez de resitencia yn iquac nican moyetzticatca canazquia yn icihuauh catca yn omoteneuh Quata zan mococoxcalpiqui quimiltica quihualahanque ynic onpan ynic moteylhuique yxpantzinco yn don Juan de los Angeles governador catca yn noquimohuiquilli yn totecuyo dios . Auh zan motlati yn icihuauh catca yn omoteneuh Quata .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73917,11310,spanish,nahuatl,"Pero esto no lo hago por mi cuenta , porque me envía Acxocuauhtli de Colhuacan .","Auh yni : “ Camo ninoyocoya , ca nitlayual yn Colhuacan Acxoquauhtli ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73918,11311,spanish,nahuatl,Se me olvidó decírselo .,Oniquilcan niquilhuiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73919,11312,spanish,nahuatl,Yten declaro que tengo a espaldas de una casa otro pedazo de tierra que compré a Martin Cihuatenetzin que medido hacia la parte de Xochimilco a lo largo tiene diez brazas y de ancho tiene ocho brazas y al remate hace una punta mando se venda y el valor della sea para que se haga bien por mi ánima .,Yoan nicteneua tecaltepotzco mani notlalcoal nicouili Martin Ciuatenetzin ynic motamachiua xochimilcopa itztoc ynic huiac matlacmatl auh ynic patluac chicuematl quapitzauatoc monamacaz naniman ytech pouiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73920,11313,spanish,nahuatl,veintiuno,Cempualli huan ce,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73921,11314,spanish,nahuatl,En el año 12 Técpatl 1504 perecieron los achiotecas .,Matlactlomome Tecpatl xiuitl yc poliuhque achioteca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73922,11315,spanish,nahuatl,"Después de salir , durante 13 años anduvieron caminando por entre magueyales y cactales .",Auh yn oyuh quizque matlacxiuitl omey yn quiztinenque y nequametitla yn tziuactla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73923,11316,spanish,nahuatl,"— Antes sí pero cuando vivía el abuelito , pero la defendían pero le pegaba Edmundo ya la defendía el abuelito .",pero našan akmo ašan kači akmo čoloa akmo mač sankilwis in lá tinečmiktis šnečmikti pero para nikisas ne ' wa a ' mo nikisas ne ' wa monikisas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73924,11317,spanish,nahuatl,"El miércoles 10 de junio de 1615 se informó por citación a los pobladores de Amaquemecan Chalco que el señor virrey quería otorgar en merced el Iztactépetl a los padres religiosos de la Compañía de Jesús , también llamados teatinos ; estos religiosos pretendían además apoderarse de dos sitios de estancia con sus bosques , para que allí pastaran sus rebaños .","Miércoles yn ic 10 mani metztli de junio de 1615 años , ihcuac oquinmachiztito citaçión oquinchihuillito yn Amaquemecan Chalco tlaca ynic yca çan merced ye quinmomaquiliznequi visurrey Iztactepetl in teopixque itehuicaltzitzinhuan Jesús yn moteneuhtzinohua tothatzitzinhuan de la Compañía de Jesús yhuan tocayotillo teatinos ; yhuan ome cidios de estancia mochin cuahuitl quimaniliznequia teopixque , ychcame oncan nemizquia yn imaxcahuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73925,11318,spanish,nahuatl,¿ Quién viene ?,¿ AQUIN HUITZ ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73926,11319,spanish,nahuatl,"Dizque para ello acudían de preferencia al lugar que ahora se llama Cuitlatépec o Cuitlatetelco , situado a cuatro leguas y media del cerro Chalchiuhmomoztli ; y dizque también se transportaban por los aires cuando iban allá a hacer sus necesidades , porque todos ellos eran grandes brujos y hechiceros , y muy perversos .","Yuh mihtohua , occenca ompa ynn onmaxixaya yn axcan oncan motocayotia Cuitlatepec ahnoço Cuitlatetelco , nahui legua yhuan tlaco quitztica yn tepetzintli Chalchiuhmomoztli ; yuh mihtohua , çan ehecaticpac ynic onhuia ynic onmaxixaya , ca noço mochintin nanahualtin tlaciuhque tlahueliloque catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73927,11320,spanish,nahuatl,¡ muéstramelo y preséntamelo !,¡ xinechnezcayotili huan xinechmactili !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73928,11321,spanish,nahuatl,duermen papá llaméya despertamos está bien sólo vengo a decirles una palabra di lo que quieras,n anmocochi tia totahtzin onitenotz yotitlahtlachixque cualli ca zan nihuitz nimechmolhuiliz ce tlahtolli xiquihto den ticnequiz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73929,11322,spanish,nahuatl,"62 . Ya sabes que el venado , cuando lo persiguen , va asustado , no sabe que va para caer en la trampa donde morirá . ¿ Y tú , acaso eres venado para que no sepas a dónde vas ? Porque te ha sido mostrado el camino que has de seguir , de tu arbitrio lo habrás consumado si lo pierdes . Como el árbol frutal que ya no reverdece , que ya no da retoños — sólo da retoños , sólo da renuevos si resiste a la helada — , entonces del todo se marchita , así se seca . Y tú , si ya no reverdecieras , dieras renuevos , cuando haya verdor , cuando haya renuevos , es porque de tu voluntad te has arrojado en la boca de las fieras .","62 . Ye ticmati ca immazatl in ihquac in quitoca , ca ixmauhtiuh , ahmo quimati inic yauh , inic matlac huetzitiuh , in oncan mictilo . ¿ Auh in tehuatl cuix timazatl inic ahmo ticmatiz in campa tiauh ? Ca tittitilo in ohtli in tictocaz ; monchuiyan ticmochichihuiliz , intla xicpolo . In yuhqui xochiquahuitl in aocmo celia , aocmo itzmolini , intla celia , itzmolini , ca zan quitlahuelnamiqui in cetl , ca zan oncequalo , inic onhuaqui . Auh in tehuatl , intlacamo ihquac ticeliaz , titzmoliniz , in ihquac tlacelia , tlatzmolini , ca zan monchuiyan in incamac timotlazaz tequanime .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73930,11323,spanish,nahuatl,"Los acaltecas habían adornado con ramas de oyamel , y salieron a recibir al señor con unos abanicos de plumas de quetzal para darle sombra , le revistieron una tilma y sandalias de turquesa , le pusieron un pectoral de oro y un collar de jade , y brazaletes de piedras preciosas .","Auh niman ye mohuica , auh in yehuatin acallantlaca huel otlaçencauhque acxoyatica , conmonamiquilico quetzalyecaçehuaztli yc comocaltilico , comololhuico xiuhtilmatli yhuan xiuhcactli yhuan chayahuac cozcatl coztic teocuitlatl yhua quetzaliztli cozcatl , macuextli quetzaliztli chalchihuitl huelaçotli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73931,11324,spanish,nahuatl,Se limpia para que produzca bien .,Seki kichipauaj para kualtsin taki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73932,11325,spanish,nahuatl,"Llévame al otro lado , hasta el otro lado",Xinechanalikixti asta ne atlajpenas,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73933,11326,spanish,nahuatl,"El timbal , la concha de tortuga repercuten en vuestra casa , permanecen en Huexotzinco .","Tetzilacatl , ayotl cahuantoc aya amocal , in manica Huexotzinco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73934,11327,spanish,nahuatl,para que también mis hijos se sustenten .,para no motequipanozqueh nopilhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73935,11328,spanish,nahuatl,vacío,tlakaktok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73936,11329,spanish,nahuatl,"Este mismo lunes santo , por la tarde , hicieron por primera vez su procesión los congregantes que en el Hospital de San Lázaro en Atenantítech habían fundado una nueva cofradía en honor de San Roque ; salieron unos cuantos a la puesta del sol , y fueron en procesión hasta la iglesia mayor .","Auh çanno ypan in yn omoteneuh lunes sancto , no yhcuac teotlac yancuican tlayahualloque yn tlacanechicoltin yn oncan oquitlallique yancuic yncofradía yn Hospital San Lázaro Atenantitech yn itetzinco pohui San Roche ; callaqui tonatiuh yn quizque çan ocquezquintin , yglesia mayor ahcico ynic tlayahualloque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73937,11330,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73938,11331,spanish,nahuatl,"Así pues , los primeros que llegaron fueron los xochimilcas , los segundos fueron los chalcas , los terceros fueron los tepanecas , los cuartos fueron los acolhuas , los quintos fueron los tlalhuicas , los sextos fueron los tlaxcaltecas , los séptimos fueron los teotenancas , y los octavos fueron los amaquemecas .","Auh yehica ca yehuantin y huel acachto ohuacico yn xochimilca , auh yn icontlamantin ohuacico ca yehuantin yn chalca , auh yn icyetlamantin ohuacico ca yehuantin yn tepaneca , auh yn icnauhtlamantin ohuacico ca yehuantin yn acolhuaque , auh yn icmacuillamantin ohuacico ca yehuantin yn tlalhuicca , auh yn icchiquacentlamatin ohuacico ca yehuantin yn tlaxcalteca , auh yn icchicontlamantin ohuacico ca yehuantin yn teotenanca , auh yn icchicuetlamantin ohuacico ca yehuantin yn amaquemeque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73939,11332,spanish,nahuatl,la que ya apesta,tlan ya poteui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73940,11333,spanish,nahuatl,"Tampoco podrán revestírselo en cualquier tiempo , sino sólo en las fechas que se les fije y establezca conforme a lo que viniere en las cartas de licencia y privilegio del Santo Padre , para que puedan usar el palio cuando se les prescriba ; y de ninguna manera podrán rebasar los días señalados , que son aquellos en que han de decir la misa revestidos con los ornamentos pontificales .","Yhuan amo quezquipa , auh ca çan huel ye yzquipa ypan yazque ynic huel quitlalizque | | 237 yn iuh quinmotlatlalilia quinmocuaxochtilia yn itech quihualhuica ytech yetihuitz yn iamatehuelitiliztzin yn iamatlacuiloltehuelitiliznemactzin Sancto Padre , ynic çan ic cen quihualhuica palio yn ihcuac quinmotitlanililia ; auh yn amotle huel oncan yc quipanahuizque yn izquilhuipan machiyotoc , ca yhcuac yn quimochihuilitihui missa yn ica ynteotlatquitlahtocanechichihualtzin motenehua hornamentos pontifical .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73941,11334,spanish,nahuatl,"Y del maíz que Axayacatzin había sembrado en Chalco Xocoyoltépec , y que se dio muy bien , ya no alcanzó a comer ; lo comió su hermano mayor Tizocicatzin .","Auh yn quitocatehuac tonacayotl yn Axayacatzin , ayocmo yehuatl quiqua yn mochiuh Chalco Xocoyoltepec ; ya yehuatl quiqua in itiachcauhtzin yn Tiçocicatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73942,11335,spanish,nahuatl,sean estéis,Man yehuan yecan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73943,11336,spanish,nahuatl,"Si mi corazón lo gustara , mi vida se embriagaría .","Intla noyol quimati , quihuintia ye noyolia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73944,11337,spanish,nahuatl,Que hasta una cequia y sanja de agua [ atenco ] tiene el solar quatro brazas en un altillo y.terremoto [ tlalmantli ] que es por la parte del sur que para la dicha entrada de la casa biene torciendo por el norte y ba a dar hazia el oriente que acaba con dos brazas y de subida del aposento altillo tiene como tres brazas del alto poco mas o menos segun refiere por la pintura adonde en las dichas cuadras y limites se pusieran estacas .,Auh in tlalmantli cauhtica namatl yn atenco yc onacitica za necoc yxquich yn tlamelahua coyohuacanpahuic namatl in tepantli auh ynic poztectica tonatiuh yquizayampa ce matl auh ynicoliuhtica homatl y za no yquizayampa tonatiuh auh ynicoliuhtica homatl ypan cemacolli yn tepantli calli yn oncan yc tlecohua tlapancalco yn iuh neztica ytech pintora yn tlamachiotl oncan cecen estacas omomaman .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73945,11338,spanish,nahuatl,"10 Calli , 33 .","X Calli xihuitl , 33 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73946,11339,spanish,nahuatl,para que se haga bonita su ropa .,para kena yejyektsi ma eli tlen itlake .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73947,11340,spanish,nahuatl,"El sábado 28 de septiembre , al tercer día de haber entrado a la ciudad de México , a las 9 de la mañana se presentó y se dejó ver en la iglesia mayor para decir la misa el doctor don Juan Pérez de la Serna , arzobispo de México .","Auh ye quin axcan sábado yn ic 28 mani metztli omoteneuh setiembre , in ye yeilhuitiyoc omoteneuh yc hualmocallaqui Mexico , yhcuac omotenextillitzinoco omoteyttititzinoco yohuatzinco ypan chiuhcnahui tzillini yn oncan yglesia mayor , yhuan missa quimochihuillico yn omoteneuhtzino yehuatzin teoyotica tlahtohuani doctor don Juan Pérez de la Serna arçobispo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73948,11341,spanish,nahuatl,". o tal vez con toda calma y paz buena es la comida que nos das y la bebida , o ¿ está manchada de mugre , de polvo , de basura ?",". Acazomo iuian yectli in titechcualtia in titechtia , azo tzoyo azo teuhyo azo tlahzullo ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73949,11342,spanish,nahuatl,"Entonces Quetzalcanauhtli se fue a Coyohuacan y apretó las narices a la gente , y por eso ahora el pueblo se llama Yacapichtlan .","Yhquac yah Quetzalcanauhtli yn ompa Coyohuacan teyacapiquito , yn axcan motocayotia Yacapichtlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73950,11343,spanish,nahuatl,es en serioen serio pero ya se supo que en alguna parte usted ya entra ya es novio oficial,melahuac melahuac yece yomahmachix ye cana timocalaquia melahuac tel ximocaquiti ammo nechpactia in tenemiliz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73951,11344,spanish,nahuatl,"Estas líneas las he escrito yo , don Domingo de San Antón Muñón Cuauhtlehuanitzin , quien , aunque indigno , he estado sirviendo en la casa de mi querido padre San Antonio desde hace 20 años , como a todos les consta .","Ynin tlahtolli nehuatl onicmachiyoti don Domingo de San Antón Muñón Quauhtlehuanitzin , macihui yn amo nolhuil nomacehual ynic nican nitlatequipanotinemi ychantzinco y notlaçottatzin San Antonio ye yxquichica axcan cenpohualxihuitl , yn iuh muchi tlacatl quimati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73952,11345,spanish,nahuatl,"Y como dicho tiene el dicho alcalde les dio la posesión a todos los susodichos [ pusieron estacas y midieron los alguaciles Martin Cano y Pedro Hernandez ] ( en haz y en paz de los becinos del dicho barrio ) y está firmado [ ya que vinieron a dar posesión ] de una firma que dice Miguel de los Angeles , alcalde , ( testigos ) Martin Cano , alguacil , Pedro Hernandez , alguacil.Paso ante mí Francisco Maldonado , escribano .","Ca yehuatli yn oquimomocemascatiltico yn omotlacouique auh yn oquinmamanque estacas yn otlatatamachiuhque alguaciles Martin Cano , Pedro Hernandez ynic ocomochihuillico posesion quimoneltililia quimotlalilia yn intocatzin yhuan yn infirmatzin . Fecho e Mexico ut supra Miguel de los Angeles alcalde Martin Cano alguacil Pedro Hernandez alguacil . Pasó ante mí Francisco Maldonado escribano .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73953,11346,spanish,nahuatl,"Hay mucho , no se chiquea .","Yek miak onkak , amo moneneki .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73954,11347,spanish,nahuatl,Uno de estos días voy a escribirle a usted y le contestaré todas sus preguntas .,Ce tonalpa timitznotlahcuilhuiz ihuan timitznonanquiliz nochi motlahtlaniltzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73955,11348,spanish,nahuatl,"La dedicación del templo se hizo en el tiempo de estos superiores religiosos : el comisario fray Pedro de Pila , el provincial fray Buenaventura de Paredes , el guardián fray Pedro de la Cruz , el guardián de San José fray Francisco de Gamboa , el predicador fray Juan de Torquemada , y el presidente fray Francisco Ormendia ; en su presencia se hizo la dedicación de la iglesia .","Auh yn teopixcatlahtoque yn inpantzinco omochiuh omomamal teocalli : fray Pedro de Pila conmissario , fray Bonaventura de Paredes provincial , fray Pedro de la Cruz guardián , fray Francisco de Ganboa guardián Sant Joseph , fray Juan de Torquemada temachtiani , yhuan fray Francisco Hormendia presidente ; yehuantin in yn imixpantzinco mochiuh ynic mochalli teocalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73956,11349,spanish,nahuatl,— Lo añadieron pero no más aquí estaba .,okitlakewke in san esteban blas kitlakcwke para kikopinke šamitl para tihtlasaloke n čačanton porke čičikiton čičikiton katka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73957,11350,spanish,nahuatl,"2 Calli , 1325 .","II Calli xihuitl , 1325 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73958,11351,spanish,nahuatl,"Y cuando fueron a { terminar de } circundar la tierra , luego se pusieron muy contentos , hicieron mucho ruido , se reunieron todos los nanahualtin y llamaron que viniera Chicóme Xochitü Yhuitü Nahuali , habitante del Uama-do Teozaqualco , vino a admirar , sacaron a Xochiteuctü , “ águila ” , “ ocelote ” . Bailaron todos los macehualtin , quedaron satisfechos , se contentaron porque repartieron la tierra ; por esto , todos se pusieron contentos , quedaron satisfechos . Posteriormente , vino un hombre llamado Tlacacazin ; en sus dos manos traía zacate torcido , y una culebra venía echada en la mitad de su cabeza , pues le tenía envidia , y otra culebra en sus pies , la traía para que mordiera al tlatohuani , Xochiteuctli , “ águila ” , “ ocelote ” .",Auh yn iquac omonamiquito yn tlali niman cemca opapaque omozolalique omocohuanozque mochitin nanahualtin yhuan oquinozque ohuala Chicóme Xochitü Yhuitli Nahuaü ycham ytocayocam Teozaqualco otlamahuisoco oquixtique yn Xochiteuctü quauhtli oce{l}otli . Omitotique mochintin macehualtin omoyolaüque yc {entre líneas : o}payque ye oquixeloque yn tlali ye yc nochi yc opapaque omoyolaüque . Niman sa tepam ohuala ce tlacatl/i/ ytoca Tlacacaczin ymac ohuale/ . . . /ctia sacamalinali yyomextli yman yhuan se cohuatl yquan/ i/panda ohualhueztotiya ypapan omoxicohuaya yhuan occe cohuatü ycxitlam oquihualhuicaya oquiquazquiya yn tiatohuani yn Xochitecutli quauhtli oce{l}oltli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73959,11352,spanish,nahuatl,Tiene un color amarillo rojizo .,In chichilcoztic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73960,11353,spanish,nahuatl,"Muchas veces , saliendo de Aztlan en sus canoas , habían ido allá , antes de tomar y venir siguiendo y acompañando al sacerdote Huitzilopochtli , que era también su caudillo y cuauhtlato , y con el cual hablaba el Diablo .","Mochipa acaltica y hualhuia ompa hualehuaya yn Aztlan , ynic niman oncan oquihuallantiquizque oquihualhuicaque ynic oquihualhuicatiaque çan huel yehuatl yn teyacanqui yn ohualcuauhtlahtotia tlamacazqui Huitzilopochtli yn oquihualnotztia diablo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73961,11354,spanish,nahuatl,También a los acompañantes se les obsequiaron collares .,No yhui tehuicaque no tlauhtiloque tehuan cozcatilloque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73962,11355,spanish,nahuatl,Los he dejado,Nopa nimechkajtejtok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73963,11356,spanish,nahuatl,"1 Tochtli , 3 aC .",I Tochtli xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73964,11357,spanish,nahuatl,Llegó cuando aquel tiempo ya llegó el tiempo nació su hijo .,owasi ' ko kwak nepaka ' tiempo yu a ' siki in tiempo otlakat ikunew .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73965,11358,spanish,nahuatl,"Uta , no va a ser difícil que se haga ” .","Uta , axoui para mochiuas .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73966,11359,spanish,nahuatl,"Fecha esta escritura en esta ciudad de Mexico , en la audiencia , ante el escribano nombrado , testigos delante de los mayorales de varrio [ tlaxilacalleque ] Sebastian Hernandez , Mateo Xuarez , alguacil , y Esteban de San Juan , escribano .",Auh ynin escritura oticchiuhque nican mexico audiencia yzpan escrivano nonbrado testigostin ymixpan tlaxilcalleque Sebastian Hernandez Matheo Xuarez alguacil yhuan Estevan de Sant Juan escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73967,11360,spanish,nahuatl,Aquí te voy a presentar estas oraciones,Nican nimitzmactiliti nehin oraciones,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73968,11361,spanish,nahuatl,si no tienen hambre mejor así ” .,"tlan axinimayanaj mejor meltika . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73969,11362,spanish,nahuatl,"Siempre acudían juntos tenochcas y tlatelolcas , y cada vez llevaban aves , pescados y ranas .","Ynhin upa yxtiuia nepanixtiuia yn tenochca yn tlatilulca , yzquipa yntlatqui yetiuia tototl michi cuiatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73970,11363,spanish,nahuatl,Teniendo . Gerundio .,Piahtica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73971,11364,spanish,nahuatl,Con todo su tierra sobrepuesta edificada con dos camellones que estan hazia la parte de oriente que es a un lado de San Joan Yopico y dixeron que de su voluntad y consentimiento venden las dichas casas pues la justicia nos dá licencia y poder y nos la dio el señor governador y los juezes .,Yhoan yn ixquich ytlallo in ipan mani yhoan ontetl ychinayo tonatiuh yquizanpa ytztitemi ynin ocan ynacaztla San Juan Yopico conitoco ca huel toyolocacopan totlanequiliztica ynic huel ticnamacazque yn calli ca yc otimacoque licencia justicia ini huelli otechmomaquili señor governador yhoan jueces .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73972,11365,spanish,nahuatl,"El sábado 2 de febrero de 1613 , fiesta de la Purificación de Nuestra Señora , en la iglesia de Santa María Nuestra Señora de Montserrat en Tequixquipan , hizo sus votos y la profesión el arriba mencionado don Luis de Alcega Ybarguen , caballero del hábito de Alcántara , comendador novicio , el cual profesó en las manos del padre prior fray Bernardino de Arguedas , religioso de San Benito que administraba la iglesia de Nuestra Señora de Montserrat ; porque a estos monjes religiosos les dejó la sagrada regla con que habrían de regirse , les dejó sus instrucciones el dicho padre y patriarca San Benito .","Axcan sábado yn ic 2 mani metztli febrero de 1613 años , huel ypan ilhuitzin totlaçonantzin Purificación , yhcuac oncan teopan totlaçonantzin Sancta María Nuestra Señora de Monserrate Tequixquipan omonetoltico oncan professión quichihuaco yn tlacpac omoteneuh don Luis Alçega Ybarguen cavallero del hábito de Alcántara , ynic comendador telpocatzin , auh ynic quichihuaco oncan professión | | 202 yehuatl ymactzinco yn padre prior fray Bernardino de Argedas teopixqui San Benito yn oncan quimopiallia teopancalli Nuestra Señora Monserrate ; yehica ypampa ynin teopixque monges yn inteotlatecpannemilitzin yn quinmotlallilitehuac regla ypan monemitizque , ynic quinmonahuatilitehuac yn omoteneuhtzino yntlaçottatzin San Benito patriarcha .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73973,11366,spanish,nahuatl,"El viernes 20 de marzo de 1615 los cofrades hijos del bienaventurado San Roque trasladaron a este día su procesión , la cual se hacía en Atenantítech en el Hospital de San Lázaro Acalcalco , con españoles y naturales que salían en procesión el lunes santo ; y salieron a las 4 de la tarde , en este dicho día viernes .","Axcan viernes yn ic 20 mani metztli março de 1615 años , ihcuac ipan in oquihuallicuanique in intlayahualoliz in inprossesión in cofrades yn itetzinco pohui yn ipilhuantzitzin tlacemicnopilhuiani San Roque , yn ompa quiçani Atenantitech Hospital San Lázaro Acalcalco , yn españoles yhuan timacehualtin yn oquiçaya lunes sancto ; auh çan ye ipan in teotlac nahui tzillini oquizque axcan ipan cemilhuitl viernes .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73974,11367,spanish,nahuatl,Amo xochiyoua .,"Amo monamaka , akin kuoujkuouiti komo ixtauat panoua , ompa kikui yon nanakat .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73975,11368,spanish,nahuatl,"En seguida , el año 7 pedernal , llegaron los mexicas a Amalinalpan , que pertenece al señorío de Azcapotzalco .","Ic niman , ipan chicome tecpatl xihuitl oacique mexitin Amalinalpan , in tlein itech pohui Azcapotzalco itlahtocayotzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73976,11369,spanish,nahuatl,"Éste nació en México , siendo criollo descendiente de conquistadores , y su nombre ha sido mencionado arriba en varias ocasiones , porque antes de ser obispo de Oaxaca ocupó tres cargos importantes en México : primeramente fue arcediano de la iglesia mayor ; en segundo lugar lo hizo su gobernador en México don Alonso Fernández de Bonilla , arzobispo de México , mientras éste andaba realizando la visita en el reino del Perú , habiendo muerto allá en el desempeño de su oficio , sin volver a México ; el tercer cargo lo desempeñó don Juan de Cervantes como catedrático de sagrada escritura , dando lecciones en la escuela de la universidad de México , para ir después como obispo a Oaxaca , donde murió , y ésta es la noticia que ahora llegó acá .","Ynin nican tlacat nican tepiltzin Mexico conquistadores yntechpa quiz , yhuan yehuatl in yn tlacpac mieccan omoteneuh yn itoca , ca achtopa etlamantli ytequiuh mochiuh yn nican Mexico yn ayemo yuh obispo mochiuhtzinohuaya : yn iccentlamantli nican yglesia mayor arcediano catca ; yn icontlamantli ytequitzin muchiuh ygovernador quihualmochihuillica nican Mexico yn teoyotica tlahtohuani don Alonso Fernández de Bonilla arçobispo Mexico yn oc yxquichica umpa monemiltiaya yn yn oquic visita quimochihuiliaya yn ompa ypan tlahtocaaltepetl Pirú , ynic ompa ypan momiquilli ytequitzin , amo huel hualmohuicac yn Mexico ; yn iquetlamantli ytequitzin muchiuh don Juan de Cervantes cathetrádico catca yn ica escriptura quiponhuaya yn nican de la viversidad escuella Mexico , ynic niman çatepan obispo mochiuhtzino Huaxacac , ynic ompa omomiquillito , ynic ohualla axcan ytenyotzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73977,11370,spanish,nahuatl,"En este año , por primera vez se ataron nuestros años .",Ypan in yn icceppa toxiuh molpilli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73978,11371,spanish,nahuatl,". Luego cortan el papel que corresponde a 1Serpiente , camino recto . Al cortarlos , también cuatro gajos : los pintaban con hule derretido : pintaban la serpiente , le ponían su cabeza y sus ojos , le hacían su boca , le ponían su lengua , le hacían su pescuezo .",". Niman yeuatl quitequi in itech poui Ce Couatl ohtli melahuac . In ic quitequi zan no ye in tlanauhtzontectli in ic quihcuilohua amatl oltica quicouaihcuiloua quitlalia in itzontecon iuan ixtelolo , quicamatia , quinenelpitia , quicuechtia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73979,11372,spanish,nahuatl,"Después de lo cual los mexicas se trasladaron a Colhuacan , en este mismo año de 2 Acatl .","| | 134r Auh niman ic onmiquanique yn Culhuacan yn mexica , çan ya yehuatl ypan yn Ome Acatl xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73980,11373,spanish,nahuatl,Regálales,Xiquintayocoli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73981,11374,spanish,nahuatl,para que allá ( yo ) llame .,para ompa nitanohnotzaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73982,11375,spanish,nahuatl,"El lunes 11 de diciembre de 1600 murió el señor don Juan Martín , que era gobernador y juez en Tlatelolco , donde gobernó durante un año y cuatro meses .","Yn ipan axcan lunes yc 11 once sic mani metztli deziembre de 1600 años , yquac momiquilli yn tlacatl yn don Juan Martín governador juez Tlatilolco moyetzticatca , ce xihuitl yhuan nahui metztli yn motlahtocatilli Tlatilolco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73983,11376,spanish,nahuatl,"En el año 8 Calli 1409 murió Cuacuauhpitzáhuac , tlatoani de Tlatelolco , que gobernó durante 60 años .","VIII Calli unca momiquilli yn tlatoani Tlatilulco Quaquauhtzi , yepoualxiuitl yn tlatocat Quaquauhtzi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73984,11377,spanish,nahuatl,se regresa,omokuapa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73985,11378,spanish,nahuatl,Ahora venimos con todo el corazón,Nama tiualauij ika nochi toyolo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73986,11379,spanish,nahuatl,"y estos huesitos ,","huan nehin omitzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73987,11380,spanish,nahuatl,"En verdad , ya nos llevan a Castilla .",Ca nel ye tihuico Castillan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73988,11381,spanish,nahuatl,Está presente cuando la mamá ordeña las vacas y da de comer a las aves domésticas .,Hualachia ihcuac inana ontlapatzca ihuan inpiomeh quintlamaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73989,11382,spanish,nahuatl,"En este año murió el Hijo de Dios , Jesucristo nuestro señor , a quien mataron los judíos y los fariseos , para salvarnos a los hombres de todo el mundo , que somos sus servidores y sus creaturas .","Nican ypan in yn ipiltzin Dios yn momiquillitzino , yn quimomictillique yn totecuiyo Jesuchristo yn judiosme yhuan yn phariseosme , ynic techmoma - | | [12v] - quixtilitzinoco y nohuian cemanahuac titlaca yn timacehualtin yn titlachihualtzitzinhuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73990,11383,spanish,nahuatl,Ya les pegó el muchacho les pegaba en la cabeza y los mataba porque le jalaban el pelo .,kinmi ' mikti in pipiltoton kinkwatetlacinia yokimikti porke kiwikana ' kanito ' miyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73991,11384,spanish,nahuatl,"En este año los mexicas se trasladaron a Tizayocan , donde se quedaron un año .","Nican ypan in yn oncan hualmicuanique Tiçayocan mexica , oncan cexiuhtique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73992,11385,spanish,nahuatl,"Luego probó en otro sitio donde igualmente habían excavado , en Ayapanco , donde se juntaba el agua ; allá se había comenzado a excavar hacia Amanalco Tepopolla , cerca de donde se quería llevar el agua , pero nada logró , y también allá desistió .","Auh niman occecni otlayeyecoco , yn ocohuitiaya oncan yn omoteneuh Ayapanco yn imonepanohuayan atl ; oncan quipehualti yn tlatacaya , ompa quicaya y motenehua Amanalco Tepopolla nepa ynahuac yn quihuicazquia atl , | | 62 auh amono huel quichiuh , çan concauh no yn oncan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73993,11386,spanish,nahuatl,Ésta le replicó : “ ¿ Es verdad lo que dices ? ¿ Es verdad que Cuauhtemoctzin está por hacernos la guerra ? ” .,Quito in Malin : “ Cuix hue melahuac yn tiquitohua ? Acaçomo melahuac yn iuh tiquitohua yaotecato in Quauhtemoctzin ? ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73994,11387,spanish,nahuatl,"En el mes de agosto , todos los ciudadanos salieron a votar en todo el territorio nacional .","In ipan tlaxochimaco metztli , mochin altepehuaque oquizque tetenehuatoh in ipan ixquich Anahuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73995,11388,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73996,11389,spanish,nahuatl,Una de las frutas más deli ciosas es la uva .,Intzalan xochicualtin ocachi huelic in cuahtotoloctli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73997,11390,spanish,nahuatl,"Anteriormente le ponían un ombligo para que saliera el humo . Ese agujerito se lo hacían arriba , a un lado ; pero ahora sólo le hacen un agujero por donde sale el agua sucia . También le hacen un ombligo del fuego ; aquí se pone la lumbre para que se caliente el temascal . Se prende la lumbre con ocotitos .","Achtotipa quitlaliliayah in ixic ica campa quizaz in poctli . Inon itlatlacoyocton quichihuiliayah inacacic , axcan zan mocoyonia ica campa quizaz in tzoatl . No quichihuiliah in itlexic . Nican tlepitzalo ica mototoniz in temazcalli ihuan motlecuiltia in tlecuahuitl ica ocototon .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73998,11391,spanish,nahuatl,¡ Que nuestros corazones no tengan tormento !,Ma oc on nentlamati in toyollo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 73999,11392,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74000,11393,spanish,nahuatl,"Entonces se van a su casa . Y cuando ya han llegado , luego prepara a su sacrificado .",Niman ye ic yauh in ichan . Auh in oya niman iciuhca quichichiuilia in itlaaltil .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74001,11394,spanish,nahuatl,"También habían traído consigo desde Aztlan a una mujer llamada Chimalma ; mientras vinieron de camino , los aztecas venían repartidos en siete parcialidades .",Yhuan ce cihuatl ytoca Chimalma ompa quihualhuicaque yn Aztlan ; chicoccan hualquiztiaque yn azteca ynic hualnenenque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74002,11395,spanish,nahuatl,¿ Que día será mañana ?,¿ Tlen tonalli moztla yez ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74003,11396,spanish,nahuatl,"En este dicho año de 1585 , el día 17 de noviembre , llegó el virrey don Álvaro Manrique de Zúñiga , que traía consigo a los padres carmelitas .","Auh çanno ypan yn omito xihuitl 1585 años no yquac maxitico visurrey don Álvaro Manrrique de Çúnica , quinhualhuicac yn padreme carmenitas , ypan metztli a 17 noviembre .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74004,11397,spanish,nahuatl,y Dios Espíritu Santo .,Dios Espíritu Santo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74005,11398,spanish,nahuatl,Digamos ahora brevemente cómo vinieron a la ribera del lago los nonohualcas teotlixcas chalcas .,Auh machitzin nican toconitocan yn quenin ohuallaque yn atentlipan y nonohualca yn teotlixca yn chalca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74006,11399,spanish,nahuatl,que no se destruya la Masa,mah amo huehhuelihui in tixtzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74007,11400,spanish,nahuatl,Es caliente .,In totonik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74008,11401,spanish,nahuatl,". Y cuando ya ha ido a hacer la invitación , a convocar a la gente , luego hace su ofrenda , florones de papel , que corresponden al fuego y a Yyacatecuhtli : luego hace su ofrenda al mediar la noche .",". Auh in ihcuac on tetlalhuito in on tennonotzato , niman yeh iciuhca amaxotla quichiua in inextlaual in itech poui in tletl iuan in iyacateoctli , niman ye ic moxtlaua in youalnepantla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74009,11402,spanish,nahuatl,"hambre , gana de comer , sed , agotamiento y fatiga por falta de alimento , cansancio duro .",in apizmiquiliztli in teociuiliztli in amiquiztli in atetzocoaquiliztli in ciammiquiliztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74010,11403,spanish,nahuatl,"Estos vinieron de Tollan ; y era su tlatohuani el Tecuachcauhtli Teconehuateuctli , el cual se enseñoreó en Tetlhuehueyacan , de donde se movieron para venir acá .","Auh çanno ompa huallaque yn Tollam ; auh yn intlahtocauh hualmochiuhtia ytoca Teconehuateuhctli Tequachcauhtli , ompa moteuhctlalli yn Tetlhuehueyacan , ynic huallaque ynic ompa huallolinque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74011,11404,spanish,nahuatl,Está cayendo nieve .,Cepayahui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74012,11405,spanish,nahuatl,". y esmeraldas de aguas negras , y escudos de turquesas , y esmeraldas pulidas , labradas por dentro y coral rojo legítimo y conchas rojas y conchas multicolores ;",". iuan tlilayotic quetzalitztli iuan xiuhchimalli iuan quetzalichpechtli tzalaiyo iuan tlapalteocciztli iuan tapachtli uel tlapaltic ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74013,11406,spanish,nahuatl,"Luego le dijo a Cuauhtliquetzqui : “ Toma a mi hija , pero no te burles de ella ” .","Nima ye quilhuia Quauhtliquetzqui : “ Xicuica nochpotzi , ma yca timocacayauh ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74014,11407,spanish,nahuatl,"Cuando [ la abuela ] entró , fue a destapar el",Kema kalakito kitlapoto nopa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74015,11408,spanish,nahuatl,Aparece aquí la orden dada por los españoles de que el tabaco no se comercializara en México .,Nican neci quenin caxtiltecah tenahuatique macamo namaco nican México in pizyetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74016,11409,spanish,nahuatl,"Rápidamente barre , pone una estera delante . Luego que ya la puso , desempaca lo que lleva para Yacatecuhtli .","Iciuhtica tlachpana , ixpan conteca petlatl . In ocontecac , niman ye ic quixintiniz in itlaquen yeticac in Yacatecutli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74017,11410,spanish,nahuatl,"Entonces se hizo la representación del rayamiento como antiguamente se practicaba , en honor de las autoridades .","Yhuan yquac mochiuh yn tlahuahuanaliztli yn iuh mochihuaya ye huecauh , yc quintlamahuiçoltique yn tlahtoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74018,11411,spanish,nahuatl,"8 Técpatl , 1292 .","VIII Tecpatl xiuitl , 1292 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74019,11412,spanish,nahuatl,También en este año Axayacatzin conquistó a Totonacapan Cuauhxoxouhcan .,Auh çano yquac yn ipan in xihuitl yn tepeuh yn Axayacatzin yn itocayocan Totonacapan Quaxoxouhcan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74020,11413,spanish,nahuatl,Tendré .,Nicpiaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74021,11414,spanish,nahuatl,El sábado 15 de septiembre de 1607 se empezó a excavar el canal del desagüe en Amaquemecan Chalco ; por orden del señor virrey don Luis de Velasco se impusieron trabajos que debían cumplir las cuatro regiones de Chalco .,"Auh yn axcan sábado yc 15 mani metztli yn omoteneuh setiembre de 1607 años , yquac peuh yn ompa Amaquemecan Chalco yn aotli ye motataca ; ytencopatzinco yn tlahtohuani don Luis de Velasco visurrey ynic mochiuh ynic ompa tequitihuac quinauhcanhuique yn chalca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74022,11415,spanish,nahuatl,De esto se comenzó a decir que en años anteriores morían muchos más porque no conocían bien los hongos . Los comían a lo tonto . Ahora se preocupan porque los hongos sean buenos . Ya nadie muere .,Yompon ohualpeuh zazanili que ica achtocopa omimicoaloya ican amo omixmatia xoletl . Omocuaya zan tlahuiz . Ipampa on netequipacholoya ma cuacuali xoleme yecan . Aihmo aca omiquia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74023,11416,spanish,nahuatl,Es muy buena carrera . ¿ Conoce Ud . al señor Sánchez desde mucho tiempo ?,In huel cualli ixmachiltiliztli . ¿ Ye huehcapa titemoixmatilia in tlacapa Sánchez ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74024,11417,spanish,nahuatl,once,Mahtlactli huan ce,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74025,11418,spanish,nahuatl,"Muy buena costumbre . La informalidad es una cosa detestable y causa muchas inconveniencias . Dispénsame por un momento , voy a pagar la cuenta del hotel . ¿ No quiere Ud . tomar algo mientras estamos en el restaurant ?","Ihquion cualica . Ihcuac topan tlahcati huel tepazolo ihuan nochi tlaihtlacahui . Xinechpahcayoui zan tepitzin , nia niquixtlahuaz tlen nitehuiquilia ipan in calotilcalco . ¿ Amitla timocualtizneqci noca ticateh ipan in tlacualnamacoyan ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74026,11419,spanish,nahuatl,"Y luego , en este mismo año de 13 Acatl , se enseñoreó Itzcohuatzin , el cual era hijo de Acamapichtli , primer tlatohuani de Tenochtitlan .","Auh çan niman ypan in yn XIII Acatl xihuitl yn motlahtocatlalli yn Itzcohuatzin , ynin ypiltzin yn Acamapichtli achto tlahtohuani Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74027,11420,spanish,nahuatl,"Durante tres días hubo juegos de cañas , y los señores españoles escaramuzaron a caballo en el corral y se lanzaron cañas ; todos los señores andaban ataviados con vestimentas y adornos muy preciosos y ricos .","Yeylhuitl motlalli ynic tlamiminalloc yhuan cavallotlatlallochtique yn oncan curral yn españolesme tlahtoque yhuan acatica mominque ; auh yn intlatqui yn innechichihual contlallique ynic mocencauhque , cenca mochi tlaçotli cenca miyec ypatiuh yn intech contlallique mochintin tlahtoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74028,11421,spanish,nahuatl,"Fueron sacrificados 20,000 hombres . Los sacerdotes les extraían el corazón con un cuchillo de pedernal y , todavía palpitante , lo ofecían a los dioses .","Mictiloque onxiquipilli ommatlactzontli tlacah . Tlamacazque tecpatica , ixcuahuactica quinquixtilitihuiah inyollo in tlein huenchihualoya in oc tecuinia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74029,11422,spanish,nahuatl,ya vino usted está bien salió todavía estaba amarrándose pasen nos dijo no vengo solo conmigo vienen mis padres y mi madrina está bien está bien pasen ustedes,yotihualmoicac cualli caomoquixti oc mocuitlalpihtzinohtaya hualmotlahtlapolhui ximopanoltican otechmolhuili ammo zan noyoca nihuitz nohuan mouicatze notahtzitzihuan oteoticanan tzin cuallica cualli ca ximopanoltican,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74030,11423,spanish,nahuatl,Eso dicen los antiguos .,Yuh quihtotihui yn huehuetque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74031,11424,spanish,nahuatl,Francisco Sanchez respondió y dixo delante de nosotros quando se hizo lo que Maria Joco vieja dexó mandado y dixo que se vendiesen las casas que heran quatro aposentos con sus tierras con sus dos camellones para que se digan de misas y una sobrina mia y mi yerno difunto Miquel Ocelotl para que por nosotros tres se digan de misas .,VI . - Francisco Sanchez yc tlananquilia conitohua ca huel tixpan muchiuh in iquac omonanahuatitia Maria Xoco yllamatzin yn iuh conitotia monamacaz yn ical nauhtequiztimani yhoan in itlallo yn otetl ychinayo misa yc topan mitoz yn y nopillo catca yhoan nomicamon Miguel Ocelotl teyxtin yc topan mitoz misa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74032,11425,spanish,nahuatl,"¡ Ave roja de cuello de hule ! , fresca y ardorosa , luces tu guirnalda de flores . ¡ Oh madre ! Dulce , sabrosa mujer , preciosa flor de maíz tostado , sólo te prestas , serás abandonada , tendrás que irte , quedarás descarnada .","¡ Zan ca tlauhquechol ! , celiya , pozontimani , mocquipaxcohiuh . ¡ Tinaan ! Huelicacihuatl , cacahuaizquixochitl , zan tonnetlahehuilo , ticachualoz , tiyaz , ximaaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74033,11426,spanish,nahuatl,"Tras derrotar a los de Tepetícpac y a los mazahuas , Axayacatzin se dirigió a Michhuacan para combatir a los de Tlaximaloyan ; decía Axayacatzin : Muy pronto llegaremos a Michhuacan .","Auh ynin yn oquimonpeuh yn Axayacatzin yn Tepeticpac tlaca yn maçahuaque , auh nimann ic oncallac yn Michhuacan yn Axayacatzin ynic oquinpehuato yn Tlacimalloyan | | 101r tlaca ; oquito yn Axayacatzin : Çan niman tacizque yn Michhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74034,11427,spanish,nahuatl,Hay dos clases :,Onkak ome taman :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74035,11428,spanish,nahuatl,viviendo,nemihtica,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74036,11429,spanish,nahuatl,"En este mismo año de 12 Técpatl , los nonohualcas teotlixcas tlacochcalcas se establecieron en Tlacocolhuacatépec , donde se quedaron dos años , mientras los conducía su tlatohuani Yacahuetzcatzin Teohuateuctli .","Auh çano ypan in yn omoteneuh yn XII Tecpatl xihuitl oncan yn canin | | 61v ytocayocan Tlacoculhuacatepec yn onmotlallico y nonohualca yn teotlixca yn tlacochcalca , oncan onxiuhtique , yehuatl quinhualyacana yn intlahtocauh Yacahuetzcatzin Teohuateuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74037,11430,spanish,nahuatl,CANTO DE ATLAHUA,ATLAHUA ICUIC,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74038,11431,spanish,nahuatl,¼ de kilo de chile guajillo,Ce cuarto huaxchilli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74039,11432,spanish,nahuatl,"Tal vez en el Viento ,","Xa itech ehecatzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74040,11433,spanish,nahuatl,"Mis amigos ya están en mi casa , vamos a pasar con mi coche a recogerte . ¿ Cuándo estarás listo ?","Nomaicnihuan ye nican nochan cateh , ihuan ica nocalmimilo tipanozqueh timitzantiquizazqueh . ¿ Queman ye cualli tiquizaz ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74041,11434,spanish,nahuatl,Y Luego este dia a dies dias del mes de octubre de mil e quinientos e ochenta y cinco años ante el juez y governador paresció Melchor de Parada español y de Parada abló y dijo como a el se le abía dado la casa y se le hizo el remate que por eso pedía e rogaba a la justicia le mandase dar [ F . 7r . ] posesión para que sean suyas las casas retenidas .,Yn ipan axca cemilhuitl a dies dias del mes de otubre de mil e quinientos e ochenta y cinco años yxpantzinco in señor onez in Melchior de Parada español ytlatoltica conmononochilli yuh conitohua ca onimacoc in tlalli yhuan ca omochiuh remate ypanpa nicnotlatlauhtillia in tlatocayotl ma nimaco posesion inic nicemaxcatilloz in calli omoteneuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74042,11435,spanish,nahuatl,Nadie los limpia .,Amo akaj kichipaua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74043,11436,spanish,nahuatl,"Les seguían los clérigos superiores y principales , los señores del cabildo llamados canónigos catedrales , hijos de nuestro querido padre el señor San Pedro , príncipe de la Santa Iglesia ; junto con éstos , en el mismo contingente , iban los clérigos de la parroquia de la Vera Cruz y los clérigos de la parroquia de Santa Catalina mártir .",Auh ynic niman yehuantzitzin quimonmotoquilitiaque in huel tlacpac moyetzticate in huel teachcauhtzitzinhuan clérigos in cabildo tlaca motenehua canónigos cathedrales yn itlaçomahuizpilhuantzitzinhuan totlaçomahuiztatzin señor San Pedro príncipe quihtoznequi tlahtocapiltachcauhtzin yn ipan Sancta Yglesia ; ynin çan ic mocetilitzinoque çan monepanotzinoque çan mocepanmaniltitiaque in Bela Cruz perroquia tlaca clérigos yhuan Sancta Catalina mártyr perroquia tlaca clérigos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74044,11437,spanish,nahuatl,"Entonces ya nos sentábamos en nuestro banco para estudiar , nos daba nuestra lección .",ikwakun yotečtlaliaya ' ipan tobanko para yetomačtiske tečmakan toleksion .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74045,11438,spanish,nahuatl,que yo ame,manitetlazohtla,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74046,11439,spanish,nahuatl,"Acompaña a su papá al campo y comienza a conocer los diferentes cereales , plantas , árboles y productos que produce la tierra de su papá .","Queh ixtlahuapa itata ihuan pehua quixmati nochi xinachtli , xihuimeh , cuameh , ihuan nochi tlen ipan itlal itata momaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74047,11440,spanish,nahuatl,Luego le pidieron que se mudara a Tepetonco ; le dijeron : Establécete aquí .,Auh niman ye quihuallihua yn Tepetonco ; quilhuique : Oncan xomotlalli on .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74048,11441,spanish,nahuatl,"Es bejuco ( kuamekat ) , pero muy bueno .","In kemej eskia kuamekat , pero semi bueno .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74049,11442,spanish,nahuatl,Luego se hila bola la lana ya se teje luego de separarlo con la aguja .,onkán yemocawan pakyo : tl yeyititiwa onkán de yeka mope ' pena .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74050,11443,spanish,nahuatl,Pedro y Pablo también amanecieron donde,Inijuanti no tianexilito kampa ininana itstó ne,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74051,11444,spanish,nahuatl,Es enviado este año a México Carlos Francisco de Croix como Virrey de la Nueva España .,Titlano teyacanaquiuh México Tlahtocateixiptla in itoca Carlos Francisco de Croix .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74052,11445,spanish,nahuatl,"Fue a espiar , y se detuvo a la orilla del bosque ; se llenó de temor al mirar cómo se alzaba el humo .","Nima ye yc uallachia omoquetzaco tlatenpa , ça ualmixmauhtia y uallachia poctli euatoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74053,11446,spanish,nahuatl,Por eso,Ica nehon,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74054,11447,spanish,nahuatl,"el que es Noche , Viento ,","in Yoalli , in Ehecatl ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74055,11448,spanish,nahuatl,". Y cuando habían ido a la casa del rey Ahuitzotl , luego él les daba sus bienes : mil seiscientas mantas chicas : las daba para comerciar .",. Auh in oyaque ichan tlahtouani Auitzotl teoctli niman ye ic quin maca in itlatqui : nauhtzontli in cuachtli in quin tiamictia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74056,11449,spanish,nahuatl,Este año concluye Bemini la monumental Plaza de San Pedro .,Inin xiuhpan Bernini quitlatzonquixti huei Iithualtzin in San Pedro .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74057,11450,spanish,nahuatl,Los padres de San Francisco vinieron a establecerse en Amaquemecan .,Sant Francisco padreme yn nican Amaquemecan motlallico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74058,11451,spanish,nahuatl,En este año muchos tetzcocas fueron a morir en la guerra de Tliliuhquitépec .,Nican ypan in miyequintin oyaomiquito yn tetzcoca yn onpa Tlilliuhquitepec .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74059,11452,spanish,nahuatl,"4 Técpatl , 1184 .","IIII Tecpatl xihuitl , 1184 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74060,11453,spanish,nahuatl,No lo quiero .,Amo nic nequi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74061,11454,spanish,nahuatl,"Ancha de asiento , angosta de vértice . Bien al medio del cielo , bien al centro del cielo llegaba , bien al cielo estaba alcanzando .","Tzimpatlahuac , cuapitzahuac : huel inepantla in ilhuicatl ; huel iyollo in aciticac ilhuicatl ; huel ilhicayollotitech aciticac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74062,11455,spanish,nahuatl,"Al llegar el Capitán , no se le recibió hostilmente , y pudo entrar con tranquilidad ; pero al día siguiente los atacamos , se alzó la gritería , y así comenzó la guerra .","Ynic onacico amo yaotica namicoc , çan iuian yn oncallaquico ; quin imoztlaoc yn tiquintocaque , tlacauacac , ye yc untzinti yaoyotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74063,11456,spanish,nahuatl,"Primeramente pasaron por la vieja ciudad de Cholula , aliada de los mexicanos . En este lugar , por una mera sospecha , mandó masacrar el guía de los invasores a una gran cantidad de gente inocente .","Achtopan oyaque huehue imaltepeuh chololtecah , in imicnihuan mexicah catcah . Nican zan ipampa ichicotlamatiliz caxtilyacanqui , zanyenoyehuatl tenahuati ma mictiloh huel miequintin in amo tlahtlacolehque chololtecah .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74064,11457,spanish,nahuatl,"Canto de Axayácatl , señor de México","Ycuic Axayacatzin , México Tlatohuani",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74065,11458,spanish,nahuatl,CHILTEPIN o CHILE PIQUÍN,CHILTEKPIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74066,11459,spanish,nahuatl,"“ Magdalena , no hay ni una sola tortilla ” , le dijo","Magdalena , axonka yon se tlaxkali , kiilui",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74067,11460,spanish,nahuatl,"Después el Capitán partió para la costa , dejando en su lugar a don Pedro de Alvarado Tonatiuh .","Auh yn Capitán niman ye yc unpeua atenco , quicauhtia yn don Pedro Alvarado Tonatiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74068,11461,spanish,nahuatl,". Pero cuando cazan al azulejo no con su pura mano los agarran : sino que con la mayor rapidez se apoderan de él , lo atrapan con gran prisa : con ramas de grama los cogen .",. Auh in ihcuac caci xiuhtototl amo uel imatica quitzitzquia : zan niman iciuhca quipitihuetzi quimomotzotiquiza iz zacatl ic quitzitzque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74069,11462,spanish,nahuatl,"¡ puede ser que mañana o pasado haya de socorrerme nuestro señor , o que yo me arruine , que me lleve el río , que sea yo desdeñado por nuestro señor dios !","ma moztla ma uiptla nech motlaoculili in totecuiyo , ma noce nitlapolo , ma ni tlaatocti , ma nitlachitonilli in tlacatl in tocuiyo ;",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74070,11463,spanish,nahuatl,"Entonces ocurrió un eclipse de sol , hubo gran oscuridad , y aparecieron las estrellas ; para entonces , Ayocuantzin Segundo tenía cinco años de edad .","Yquac qualoc tonatiuh , cenca tlayohuatimoma , nezque yn cicitlaltin ; oyuh ya macuilxihuitl tlacat yn icome Aoquantzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74071,11464,spanish,nahuatl,"Oy lunes a veynte y cinco dias del mes de henero de mill e quinientos e setenta y ocho años yo Lazaro de San Joan escrivano y testigos aqui nonbrados y Diego Aztasuchitl apregonó en todas partes del barrio , [ tlaxilacalli ] a altas bozes .",Yn ipan naxcan cemilhuitl lunes a veynte y cinco dias del mes de henero de mil e quinientos y setenta y ocho años y nehuatl nescrivano Lazaro de Sant Juan yhoan testigos motenehoazque yhoan Diego Aztaxochitl pregun oquichiuh nohuiyanpan tlaxilacalpan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74072,11465,spanish,nahuatl,así,Ihquion,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74073,11466,spanish,nahuatl,"Después de colocarlo allí , los aztecas sacaron sus itacates , y se disponían a comer cuando sobre ellos se quebró el árbol grande .","Yn ocontlallique niman concuique yn imitac , auh yc niman ye tlaquazquia yn azteca yn iquac niman ynpan poztec yn huey quahuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74074,11467,spanish,nahuatl,3 clavos de olor,Yei ahhuiyac clavo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74075,11468,spanish,nahuatl,". A éstos sí los pudieron contar : fueron sus cautivos de ellos : alguno aprehendió veinte , alguno aprehendió quince .",. Yehuantin in in uel quim om pouhque in immalhuan mochiuuhque in aca cahcic cen tecpantli in aca cahcic caxtulli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74076,11469,spanish,nahuatl,por aquí,Icanican .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74077,11470,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74078,11471,spanish,nahuatl,"Inmediatamente comenzó a cortar muchas , recogió gran cantidad , las echó en el regazo .","Niman ic peuh in quitehtequi , huel mochi quinechicoh , quicuexanten .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74079,11472,spanish,nahuatl,Es hongo de monte porque no se da cerca de la casa .,In kuoujtaj nanakat porque in amo mochiua in kaltsintan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74080,11473,spanish,nahuatl,"Entonces ahorcaron en Atenantítech a Nezahualquentzin , principal de Acolhuacan ; también fue muerto Cohuapopocatzin , tlatoani de Nauhtla , a quien flecharon y luego quemaron vivo .","Yquac quipiloque Acolhuaca pilli Neçaualquentzi Atenantitech ; ycome mic Nauhtla tlatoani ytoca Coualpopocatzi , quimiminque , yn ocomiminque ye nemitican tlatlac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74081,11474,spanish,nahuatl,"Y desde entonces se fue a vivir junto a ellos ; adondequiera que iba andaba cargando su petaca , y adonde se trasladaba allá llevaba colgada su petaca .","Auh yn oncan yc nenca yntlan ; yn campa onmohuicaya quimamatiuh yn ipetlacatl , auh yn canin onhuihuia quihualpillotaci yn ipetlacaltzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74082,11475,spanish,nahuatl,de diario trabajan .,mojmostla tekitij .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74083,11476,spanish,nahuatl,"Es yerba ( xiuit ) , pero se siembra por varetas .","In xiuit saj , pero ipa in kuouit in kitokaj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74084,11477,spanish,nahuatl,"Artículo 96 . - Para nombrar a los Ministros de la Suprema Corte de Justicia , el Presidente de la República someterá una terna a consideración del Senado , el cual , previa comparecencia de las personas propuestas , designará al Ministro que deba cubrir la vacante . La designación se hará por el voto de las dos terceras partes de los miembros del Senado presentes , dentro del improrrogable plazo de treinta días . Si el Senado no resolviere dentro de dicho plazo , ocupará el cargo de Ministro la persona que , dentro de dicha terna , designe el Presidente de la República . En caso de que la Cámara de Senadores rechace la totalidad de la terna propuesta , el Presidente de la República someterá una nueva , en los términos del párrafo anterior . Si esta segunda terna fuera rechazada , ocupará el cargo la persona que dentro de dicha terna , designe el Presidente de la República .","Tlen 96 Tlanahuatihcayotl . Ihuicpa motocatlaliseh Ministros tlen Suprema Corte tlen Justicia , in Tlayacanani tlen Totlalnantzin , tlatemactilis eyi tocayotl ipan Huecapa Tlahtocan , tlen yehua , achtohui moixnextiseh tlen tlacameh quintocatlaliseh , quitequimacas Ministro tlen ica moaxitis tlen polihui . In tocayotl mochihuas ica ome tlen eyi tlamatlanantli tlen nochiya tlatzquitoqueh ipan Huecapa Talhtocan nopoya monechicotoseh , tlen amo panos sempoali ihuan mahtlactli tonati . Tla Huecapa Tlahtocan amo quisencahuas ipan inin cahuitl , quitequihuis Ministro tlanahuatili se tlacayotl tlen itocah ixnesi tlen eyi tlatemactilihque , tlen quitocatlalis Tlayecaanani tlen Totlalnantzin ; Tla amo quiselis Huecapa Tlahtocan in eyi tocayotl , in Tlayecanani tlen Totlalnantzin quiiixtlalis se yancuic tocayotl , quen moihtohua ipan saniman tlacuilolpamitl . Tla inin yancuic eyi tocayotl ocsepa amo moselis , oquiselis tlanahuaticayotl in tlacatl tlen ixnesi ipan inin tocayotl , tlen quitocatlalis in Tlayecanani tlen Totlalnantzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74085,11478,spanish,nahuatl,"Yo , Tímal , me asentaré orgulloso en el lugar de las águilas y los jaguares ; yo engrandeceré a la nación chichimeca ’ .","Nehuan Timalli , a nictopaloz tlallamanic quauhtiuaya ocelotiuaya ; o a , niccentlamitiaz chichimecayotl’ .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74086,11479,spanish,nahuatl,"“ Espérate , espérate Juanito ” .","Ximochiya , ximochiya Juanito . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74087,11480,spanish,nahuatl,"Asimismo , habían transcurrido 14 años desde que Topiltzin Acxitl Quetzalcóhuatl se había marchado para siempre dirigiéndose hacia el oriente ; decían que se internó en la región del rojo y del humo , y que de allá volvería nuevamente .","Auh no yhuan quin oyuh nepa matlactlonnahui xihuitl yn ça cemi yc mohuicac yn Topiltzin Acxitl Quetzalcohuatl ynic tonatiuh yquiçayampa ytztia ; ynic mihtohua ompa tlapallantito poctlantito , ynic quihtotia ca occeppa hualmocuepaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74088,11481,spanish,nahuatl,"Ahora andamos sobre la tierra florida . Nadie hará terminar aquí las flores y los cantos , ellos perduran en la casa del Dador de la Vida .",Xochintlalticpac on ti ya nemi ye nican . Ayac quitlamitehuaz in xochitl in cuicatl in mania ichan Ipalnemohuani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74089,11482,spanish,nahuatl,"En este año , el señor Cuahuitzatzin Tlailotlacteuctli todavía estaba asentado en el dicho Texcalco Omemázac , sobre el cerrito del Amaqueme , donde cumplió 13 años .","Nican ypan in çan ye oc oncan onoc yn tlacatl Cuahuitzatzin Tlayllotlacteuhctli oncan huecahuac yn omoteneuh Texcalco Omemaçac yn icpac tepetzintzintli Amaqueme , oncan matlactlomeyxiuhti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74090,11483,spanish,nahuatl,tardó mucho en secar .,uajkajki nojki uajki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74091,11484,spanish,nahuatl,"He llegado , amigos nuestros , con collares os ciño , con plumajes de guacamaya os adorno , cual ave preciosa aderezo con plumas , con oro yo pinto , rodeo a la hermandad .","Ye nihualla , antocnihuan , noconcozcazoya nictzinitzcamana , nictlauhquecholilhuimolohua , nicteocuitla ihcuiya , nicquetzalhuixtoilpiz in icniuhyotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74092,11485,spanish,nahuatl,que todo se come y destruye el hielo .,"ipan metztli diziembre ca mochi quicua , quipohpoloa in zetl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74093,11486,spanish,nahuatl,"Y si nos cobran dinero , se paga .",wan in lá tečkobrarwiske tomin motlaštlawa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74094,11487,spanish,nahuatl,"Después de escuchar el mensaje traído por el acolnahuácatl Xóchitl , se consultaron los señores de Tlatelolco , y dijeron : “ ¿ Qué os parece , qué decís ? ” .","Yn oconcaque yn isquich yn tlatolli quiuatquic acolnauacatl Xochitl , nima ye yc mononoza Tlatilulco tlatoque , comolhuia : “ Quen anquitoa , quen amononoza ? ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74095,11488,spanish,nahuatl,"Ya se dijo que no se sabe bien de cuál de aquellas tierras partieron los antiguos , si de Asia , o de Africa , o de Europa , cuando esos antiguos chichimecas se separaron y dejaron allá a los demás pobladores para venir a desembarcar en las costas de Aztlan .","Ye omito camo huel momati yn campa yehuatl tlalli ypan ohuallehuaque yn huehuetque , aço Asia , anoço Africa , anoço Europa , yn moxelloque yn ompa hualtecauh - | | - que huehuetque chichimeca , ynic ohuallaque ynic oncan atenquiçaco Aztlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74096,11489,spanish,nahuatl,"Blancas vedijas de plumas de garza , se entrelazan con preciosas flores rojas . en las ramas de los árboles , bajo ellas andan y liban los señores y los nobles .","Aztacaxtlatlapantica , ye on malinticac in quetzalxiloxochitl : ymapan onnehnemi , conchihchichintinemihin teteuctin , in tepilhuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74097,11490,spanish,nahuatl,"Y que aun Él lo sepa , que todavía Él te ponga a prueba , aprecie tu valor pues es Dios , es Señor , es un gran protector . es amparador , es poderoso . Porque Él , Dios , es tu misma madre , tu padre , mucho se esmera para cuidar bien de ti , para amarte mucho más de lo que yo te amo a ti , yo , que soy tu madre , tu padre .","Auh ma oc yehuatzin quimomachitia , ma oc yehuatzin mitzmoyeyecalhui , mitzmotamachihuili , ca teutl , ca tlahtohuani , ca huey macoche , mamalhuace , ca huey tepotze . Ca yehuatzin Dios huel monantzin , mottatzin ; in cenca tlapanahuiya inic huel mitzmocuitlahuitzinohua , inic mitzmotlazotilia in ahmo mach yuhqui inic nimitzmotlazotilia in nehuatl in nimonan , nimotta .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74098,11491,spanish,nahuatl,"Artículo 46 . Las entidades federativas pueden arreglar entre sí , por convenios amistosos , sus respectivos límites ; pero no se llevarán a efecto esos arreglos sin la aprobación de la Cámara de Senadores . A falta de acuerdo , cualquiera de las partes podrá acudir ante la Cámara de Senadores , quien actuará en términos del artículo 76 , fracción XI , de esta Constitución . Las resoluciones del Senado en la materia serán definitivas e inatacables . La Suprema Corte de Justicia de la Nación podrá conocer a través de controversia constitucional , a instancia de parte interesada , de los conflictos derivados de la ejecución del correspondiente decreto de la Cámara de Senadores .","Tlen 46 Tlanahuatihcayotl . In Tlaltlanahuatilmeh tlen Sentlanahuatiloyan huelis san inihuantih mosencahuaseh , ica icniyotl tlahtoli , tlen canin monepantiah , san amo huelis mosencahuaseh tla amo quiselis tlahtoli Tlahtocan tlen Huecapan . Queman amo huelis mosencahuaseh , acahya tlen inihuantihya huelis moixpantis ipan Tlahtocan tlen Huecapah , tlen motequihuatlalis quen moihtohuan ipan 76 tlanahuaticayotl , tlatlapantli XI , tlen inin Amatlanahuatili . Tlahtoltlasencahuali tlen Huecapa Tlahtocan ipan inin tlamantli nochipaya elis ihuan amo acah huelis quiolinis . In Suprema Corte tlen Justicia Totlalnantzin , huelis quiixmatis iixpan tlatelhuili ipan tlanahuatiloyan , tla acahya motelhuis , tlen cualantli mochihuas ipan tlasencahuali tlen Huecapa Tlahtocan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74099,11492,spanish,nahuatl,Y ahora ya no pero me gustaba el pulque antes aunque raspaba pero todavía tomaba cuando raspaba .,wan ašanakmo nekwtli akmo nikilewia katka maske nitlačkia ' pero non saye nikoniya kwak nitlačikia ' .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74100,11493,spanish,nahuatl,"Han pasado 218 años desde que , en el año 3 Ácatl , 1391 , se enseñoreó el señor Huitzilíhuitl Segundo como tlatohuani de Tenochtitlan .","Auh yhuan ye matlacpohualxihuitl ypan caxtollomey xihuitl yn ipan III Acatl xihuitl , 1391 años , yn omotlahtocatlalli yn tlacatl yn icome Huitzillihuitl tlahtohuani Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74101,11494,spanish,nahuatl,Quiere hablar con su padre pero nunca lo encuentra .,Tlahtoznequi teca motahtzin ; mach aic tenextia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74102,11495,spanish,nahuatl,"Finalmente expresamos nuestra gratitud ala Telesecundaria Tetsijtsilin , de San Miguel Tzinacapan , y su directora María del Coral Morales Espinosa , que financió la publicación de este volumen bilingüe , contribuyendo así a la difusión de los estudios indígenas , tanto entre la gente de habla maseual como en el público en general .","Ika titamij tiktasojkamatiliaj in Telesecundaria Tetsijtsilin uan no in itayekankauj Coral Morales Espinosa akin techpaleuij ika tomin maj tikixnextikan in amaix maseualkopa una koyokopa , ika in tekit techpaleuia maj tikixnextikan nochi in maseualtamachilis tein moijkuiloua , maj kiixmatikan maseualmej uan nochi in okseki tokniuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74103,11496,spanish,nahuatl,Y de palabra dixeron a la justicia cómo Ysavel Maria difunta los avia dejado por albaseas para descargar su ánima y vender las casas y tierras que quedavan porque ella avia recevido dinero en quenta de las casas .,Yn tlatoltica quimonmononochilique conitoco ticaquiltia in justicia ypampa alvace[a] techcauhtia in omomiquilli yn itoca Ysabel Maria yuh quitotia tictzonquixtillizque in itlatol ticnamacazque yn ical in itlal ypampa ca oc yoma quinamacazquia in ical in itlal cequi quicuitia in tomines yn ipatiuh calli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74104,11497,spanish,nahuatl,año 10 casa 1281 años en este estuvieron en guerra los mexicas aquí en chapultepec quienes con su pereza tomaron al de nombre opilcatl quien trajo a su hija xicomoyahlla su hija su casa estaba en teotenanco y cuando se estableció luego hizo ofrenda de fuego como se dijo,x calli xihuitl 1281 años ipanin nican moyaomanique chapultepec in mexica intlatziuh oncan canque itoca opilcatl auh quilhualhuicac ichpuch xicomoyahual in ichpuch teotenanco ichan auh in ihcuac otlalli in niman tlenamacac in teneuh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74105,11498,spanish,nahuatl,". ¡ su cacto es su gloria ! ¡ que ya me llene mi príncipe Mixcoatl ! Nuestra Madre , la Guerrera , nuestra Madre , la Guerrera",tecuhtli a itzivac imaviz . Tla nech ya tetemili yeva nopiltzin Mixcoatl Ya Tonan ( ) Yaocivatzin Tonan Yaocivatzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74106,11499,spanish,nahuatl,"También invitaban a los que lavan la cara ; esos cuidarían al sacrificado . Eran mujeres , precisamente a la vista de ellas morían ( aquéllos ) .",Iuan omentin quinnotzaya in teixamicauan in quinmocuitlauiaya in tlaaltiltin ciua uel imixpan miquia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74107,11500,spanish,nahuatl,Que se la den con su ala ( de ustedes ) .,Mah namcchmacacan ica namoahtapal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74108,11501,spanish,nahuatl,"Yque nadie de aquí adelante nadie codicie las casas y tierras que delante de la justicia se dieron los tomines ciento y diez pesos para decir misas por los difuntos dieronse delante de los del barrio [ Tlaxilacalleque ] Martin Garcia , Miguel Garcia , Francisco Ximenez , Miguel Hernandez , Francisco Daniel , Pedro Jacovo , Martin Sanchez , Miguel de los Angeles , Martín Cano todos bieron los tomines .",Aocmo quenmanian aca conixtocaz yn calli in tlalli ca juzticia yxpan otoconcuique in tomines C pesos X pesos ynic misa ypan mitoz yn omomiquilli yhuan imixpan in tlaxillacalleque Martin Garcia Miguel Garcia Francisco Ximenez Miguel Hernandez Francisco Daniel Pedro Jacobo Martin Sanchez Miguel de los Angeles Martin Cano mochintin oquitaque yn tomines .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74109,11502,spanish,nahuatl,"Cuando el difunto padre Pedro de Morales vino de España , se dirigía al Nuevo Reino de Granada o al Perú con nombramiento de oidor , pero aquí en México Dios nuestro señor le inspiró que tomara los hábitos y entrara a la Compañía de Jesús , y en ella vivió hasta que ahora Dios nuestro señor dipuso que muriera , llevándoselo a su morada celestial pues le sirvió fielmente ; que Él lo tenga en su gloria .","Auh ynin omoteneuhtzino miccatzintli padre Pedro de Morales ynic hualmohuicac España ca oydor hualmochiuhtzinotia , umpa mohuicazquia yn Nuevo Granada Pirú , auh nican Mexico yn quimoyollotillico totecuiyo Dios ynic nican mocallaqui nican quimocuilli yn hábito de la Compañía de Jesús , ynic oncan axcan oquimopolhuico totecuiyo Dios , oquimohuiquilli yn ichantzinco ylhuicac ca nel oquimotlayecoltilli ; ma quimotimalhui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74110,11503,spanish,nahuatl,"Cuando venga el señor , favor de decirle que fuimos a visitarle .",Ihcuac tlacapa hualhuilohuaz xitemolhuilli otitetlahpalocoh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74111,11504,spanish,nahuatl,"Si no tienen hambre pues ya ” , dijeron ellos .","Tlan axmayanaj meltijka , inijuanti moiluiyaj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74112,11505,spanish,nahuatl,se estableció el señorío .,Yehuantin in motlacalique,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74113,11506,spanish,nahuatl,"Mucho desea las flores mi corazón , sólo me aflijo con cantos , sólo ensayo cantos en la tierra yo , Cuacuauhtzin . Quiero flores que vengan a estar en mis manos , yo sufro .","Quinenehqui xochitl ca nollollo , zan cuicanentlamatle , zan noncuicayeyeua , ye ni Cuacuauhtzin in tlalticpac , ninenehqui xochitl ma nomac onmaniqui ninentlamati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74114,11507,spanish,nahuatl,"Al morir Cuauhtlatoatzin se asentó Moquíhuix , en el año 12 Técpatl 1452 .",Y Moquiuix yn ipan XII Tecpatl xiuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74115,11508,spanish,nahuatl,Para eso aquí los he hecho dueños .,Ica nehon nican namechaxcatili .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74116,11509,spanish,nahuatl,"Pero cayeron en poder del enemigo muchos viejos mexicas ; allá perecieron estos guerreros águilas : Yaotzin , Cuauhhuehuetzin y Huitznáhuatl , viejos principales .","Ompa otemac - huehuetzito yn huehuetque yn mexica ; ompa oyxpollihuito otlamito yn quauhhuehuetque : in Yaotzin , yn Quahuehuetzin , yn Huitznahuatl , yn huehuetque yn pipiltin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74117,11510,spanish,nahuatl,"Por ahí venía a salir la estrella , humeaba , humeaba la cometa .",onkanik owalkisaya in sitlali in sitlali popo : ka popo : ka la kometa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74118,11511,spanish,nahuatl,En el año 6 Técpatl 1420 no sucedió nada .,VI Tecpatl atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74119,11512,spanish,nahuatl,Y se apregonó por todo el barrio [ tlaxilacalli ] y no pareció nadie de los naturales de Mexico que las quisiere conprar ni se atrevio a pujar mas desde ochenta pesos .,Occepa oquitecaquilti yc otzatzic nohuiyanpa tlaxilacalpan auh ca ayac onecico yn nican chaneque Mexico yn aquin quicohuaz yhoan ayac omotlapalo in ma ocachi quipanahui LXXX pesos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74120,11513,spanish,nahuatl,( Quando dios fuere servido y muriere de esta enfermedad ) mando se benda toda ella ( en ciento y sesenta pesos y acabada de bender la mitad ) del dicho valor se me manden dezir de misas para mi anima en el monasterio ( de San Francisco en la capilla ) de San Josephe ( nuestra casa e yglesia antigua ) y la otra mitad aya y herede y se le dé a mi madre Juana Antonia para ella ( porque es mi madre ) .,Auh yn iquac yn tla omonamacac yn ipatiuh yez yxquich notechpouhqui yez yc misa nopan mitoz yn toteopan Sanc Joseph yxquich ytech pouhqui yez yn nonantzin Juana Antonia ytech monequiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74121,11514,spanish,nahuatl,írselos a entregar,nimechmaktiliti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74122,11515,spanish,nahuatl,"Después de que Quetzalcóhuatl se hubo marchado hacia el oriente , todavía los toltecas en vano nombraron tlatohuani en Tollan , en la persona de un tal Matlacxochitzin , pero nadie sabe qué fin tuvo éste .","Auh yn oyuh mohuicac Quetzalcohuatl yn iquiçayampa tonatiuh , oc nen contlahtocatlallica yn tulteca yn ompa Tullan , yn itoca Matlacxochitzin tlahtohuani mochiuh , auh quen tzonquiçaco aocac quimati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74123,11516,spanish,nahuatl,"Partieron para establecerse en Apazco , donde al segundo año erigieron un altar de tierra ; murió Apanteuctli y en su lugar pusieron a Cítlal ; allá se quedaron tres años .","Ualleuaque omotlalico Apazco , motlalmomoztique , ye yuh oxiuhtia ; uncan mic Apantecuhtli , niman contlalique Citlal , yexiuhtique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74124,11517,spanish,nahuatl,"El martes 24 de octubre de 1595 se marchó el señor virrey don Luis de Velasco ; a las 3 de la madrugada salió y dejó la ciudad de México para dirigirse al Perú , tras haber gobernado aquí durante cinco años y diez meses .","Yn ipan axcan martes a XXIIII de octubre de 1595 años , yquac mohuicac in tlahtohuani visurrey don Luis de Velasco , yey hora tzilini yn moquixti yn quimotlalcahuilli altepetl Mexico ynic mohuicac Perú , yn otlahtocatico macuilxihuitl ypan matlactetl metztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74125,11518,spanish,nahuatl,"Los acxotecas chalcas que estaban asentados en la ribera , y en particular el tlatohuani Toteociteuctli Tecuachcauhtli , vieron cómo los teochichimecas totolimpanecas itztlacozauhcas ofrendaban a su dios .","Auh y yehuantin yn acxoteca yn chalca yn atentlipan onoque y ye ontlachia , occenca yehuatl yn tlahtohuani yn Toteociteuhctli yn Tecuachcauhtli y ye ontlachia yn oncan ye moteomanillia | | 50r yn teochichimeca yn totollimpaneca ytztlacoçauhque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74126,11519,spanish,nahuatl,"Dejó tres hijos : el primero fue el tlatocapilli Huehue Tezozomoctli ; el segundo , Huehue Acamapichtli , gobernó en Colhuacan ; y la tercera fue una mujer llamada MatotoztlI .","Auh yn quincauhtia ypilhuan yeyntin : yn icce ytoca Huehue Teçoçomoctli tlahtocapilli ; yn icome ytoca Huehue Acamapichtli , ynin tlahtocat yn oncan Culhuacan ; yn iquey cihuatzintli ytoca Matotoztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74127,11520,spanish,nahuatl,"Si tal vez un pájaro , el que va a salir del metal precioso , así se tallará , así se raspará el carbón , de suerte que adquiera sus plumas , sus alas , su cola , sus patas .","In anozo tototl , ipan quizaz teocuitlatl , niman yuh mocuicui , iuh moxima in teculli , inic mihuiyotia , matlapaltia , mocuitlapiltia , mocxitia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74128,11521,spanish,nahuatl,½ kilo de papas,Tlahco kilo camohtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74129,11522,spanish,nahuatl,Cuando nace se levanta y forma sus guías y allí va dando sus flores y luego se dan los ejotes .,"Ijuak ixua mokejketsa uan mo kechmekayotia uan ompa xochiyojtiuj ya , ompa ya mochiua exot .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74130,11523,spanish,nahuatl,¿ Quién está en el jardín ? Mi mamá .,¿ Aquin xochimilan ca ? Nonana .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74131,11524,spanish,nahuatl,cada rato me enfermo ” .,"tlauel ajachika nomokokó . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74132,11525,spanish,nahuatl,"Se pueden comer las hojas tiernas , saben igual que el quintonile del bueno ; asado es sabroso .","Kuali se kikua ikechselo uan no uelik kemej uaujkilit , maj se kiixka uan uelik .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74133,11526,spanish,nahuatl,"El sábado 19 de marzo , fiesta de San José , se estrenó una bandera de damasco rojo , en cuya orla se pintó el símbolo de atl tlachinolli , y todos los tlatoque que han gobernado en Mexico estaban pintados en las pencas de un nopal ; aparecía también una águila ceñida con la diadema del señorío , y sobre ella , como a caballo , estaba nuestro querido padre San Francisco , con la cruz y un papel desplegado en las manos .","Yn ipan axcan sábado a XIX de março , yn ipan ylhuitzin Sant Joseph , yquac mochalli momamal in vandera chichiltic tamasco , yn itech icuiliuhtoc ytech micuillo tlachinolli teoatl quitentocatoc , yhuan yn tlahtoque yn otlahtocatico Mexico , mochi tenochtli ymac ycuiliuhtihui tlatoque ; yhuan quauhtli tlahtocayotl conaquitica , auh ypan metztica in totlaçotatzin San Francisco , iuhquima cavallo pohui , ycruz ymaqu icac yhuan yn yamatzin quimoçohuilitica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74134,11527,spanish,nahuatl,silenciosamente lo desató del dedo del pie .,tlajmajtsi kitojtomili nopa iixiko .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74135,11528,spanish,nahuatl,"Lo recibieron muy bien los reyes católicos don Fernando y doña Isabel , quienes además se alegraron mucho con la relación que les expuso .","Auh huel qualli | | 110r yc quihualmonamiquillique in yehuantzitzin tlahtoque reyes don Fernando yhuan doña Ysabel cathólicos , auh cenca mopapaquiltique yn ipampa yn itenonotzalliz ymixpantzinco quitlalli quinmocaquiltilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74136,11529,spanish,nahuatl,"Los primeros que allí se establecieron fueron los ya mencionados olmecas xicalancas xochtecas quiyahuiztecas cocolcas ; ellos fueron los primeros que llegaron a asentarse y merecer tierras en Chalchiuhmomozco , en la llamada Nueva España .","Y huel achtopa oncan omochantico ca yehuantin yn omoteneuhque ulmeca xicallanca xochiteca quiyahuizteca cucolca , yn achtopa | | 41r huallaque yn motecaco yn tlalmacehuaco yn ipan tlalli Chalchiuhmomozco , yn ipan in motenehua Nueva España .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74137,11530,spanish,nahuatl,"Cuando llegaron los mexicas , hacía ya 170 años que había gobierno de tlatoque en Azcapotzalco , y entonces estaba gobernando el cuarto señor .","Yn acico mexica ye chicuepoualxiuitl omatlactli tlatocatiua Azcapotzalco , ye naui tlatocati Azcapotzalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74138,11531,spanish,nahuatl,"Yo habría sido , estado .",Nehua on nietazquiaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74139,11532,spanish,nahuatl,CANTO DE XIPPE TOTEC YOHUALLAHUANA,XIPPE ICUIC TOTEC YOALLAVANA,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74140,11533,spanish,nahuatl,"En el mismo mes de abril , nuevamente se fue a trabajar en Huehuetocan y en Citlaltepec ; allá fueron a prestar servicio los macehuales tlaxcaltecas y cholultecas .",Auh no yquac ypan yn omoteneuh metztli abril occeppa ompa otequitihuato yn Huehuetocan Citlaltepec ; ompa otequitito y nohuiampa tlaca altepehuaque yn tlaxcalteca yhuan chololteca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74141,11534,spanish,nahuatl,"Asimismo , entonces llegaron los padres descalzos de San Francisco , que se hallan en la Huerta y en Huitzilopochco .",Auh no yquac maxitico yn padreme Sant Francisco descalços yn moyetzticate Uerta yhuan Huitzillopochco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74142,11535,spanish,nahuatl,"Huehue Huitzilíhuitl fue a morir en Colhuacan , allá lo sacrificaron los colhuas ; había gobernado a los mexicas chichimecas durante 28 años .","Auh yn Huehue Huitzilihuitl ompa mic yn Culhuacan , ompa quimictique yn culhuaque ; yn tlahtocat cenpohuallonchicuexihuitl ynic quinpacho mexica chichimeca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74143,11536,spanish,nahuatl,"En este mismo año llegó el comisario como juez visitador , enviado por el papa para investigar a los religiosos de San Francisco , y llegó el jueves 19 de octubre .","Auh çanno ypan yn xihuitl yn omoteneuh maxitico juez visitador comisario , quihualmihualli papa ynic quintlatetemollico Sant Francisco teopixque , auh yn maxitico ypan ic XIX mani octubre juebestica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74144,11537,spanish,nahuatl,"Pero si alguno se apoderaba de los bañados allí en la Casa de las Espinas ( Uitzcalco ) , allí se tasaba el precio , se daba la definición de lo que valía el esclavo .",Auh intla ceme oquimacique in tlatlaaltiltin in oncan uitzcalco oncan motzontequia in imitoloca in quezqui ipatiuh tlacotli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74145,11538,spanish,nahuatl,"Esta sí se vende mucho , pues es una hierbita sabrosa .","In kemaj semi monamaka , ta uelik in xiujtsin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74146,11539,spanish,nahuatl,"Cuatro años estuvieron allí los mexicas desde que llegaron a asentarse para descansar al pie del ahuehuete ; este dicho árbol que se quebró sobre los mexicas lo habían plantado los aztecas , según decían los antiguos .","Oncan ocnauhxiuhtique yn mexica catca ynic oncan motlallico ytzintlan mocehuiaya yn ahuehuetl ; ynin quahuitl omoteneuh ynpan poztec mexica çanno yehuantin yntlaaquil mochiuh yn az - | | 76 - teca , yn iuh quitotihui huehuetque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74147,11540,spanish,nahuatl,"— Aun tú , aun para bien tú , Nanahuatzin , ea pues !","— Oc tehuatl , oc cuel tehuatl . Nanahuatzé , mayecuel !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74148,11541,spanish,nahuatl,"He traido la ejecutoria por la que se tiene la tierra , escuchenla ustedes que son tlahtoque . Hace cuatro años cuando mi marido estaba una vez enfermo entonces tomamos los tomines de la señora , solo fueron tomados [ en préstamo ] por partes . Así en verdad es una enfermedad , no se ve cómo se gasta el dinero .",Auh ca oniqualcuic yn jecotorio ynic mopia yn tlalli ma xicmocaquiltican yn antlatoque auh yn iquac cepa mococohuaya y nonamic ye nauhxihuitl auh yquac ticuique yn itominez señora zan mopipixauhcacuic ca nel iuhqui yn cocoliztli yn amo neci ynic polihui in tominez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74149,11542,spanish,nahuatl,"Mientras duró la oscuridad , el Sol estuvo tranquilo e hizo buen tiempo , y entretanto , como se dijo , las nubes se apartaron en círculo , aunque estaban muy cercanas , hasta que se oscureció y el Sol fue comido ; después ya nada pasó , nada sucedió .","Auh yn ixquichica in ynic tlayohuatihuetzca huel yxquichica ça huel momatticatca yn tonatiuh çan huel tlanaliuhtoca , yn ixquichica omoteneuh yc quiyahualiuhcatlalcahuica mixtli , çan huel oncan ahciticatca yn oncan ypan yc peuh ahcitoya mixtli , | | 149 ynic otlayohuaca ynic oqualoc tonatiuh ; çan niman aoctle ypan hualla , aoctle ypan oquiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74150,11543,spanish,nahuatl,"3 Técpatl , 1612 .","3 Tecpatl xihuitl , 1612 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74151,11544,spanish,nahuatl,"Repítalo , por favor .",Timitznotlatlahtilia xonmocpahuilli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74152,11545,spanish,nahuatl,"No crece muy alto . Es bajito , es yerba ( xiuit ) .","In amo uejkapantia , talpantsin saj . In xiuit .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74153,11546,spanish,nahuatl,"Y de como paso en realidad de verdad en certificacion dello lo firmaron de sus nombres y firmas . Fecho en Mexico a diez y siete dias de hebrero de mil quinientos ochenta e dos años Miguel Sanchez , jues de difuntos , Pablo Garcia , regidor mayor , don Antonio , regidor , Francisco Hernandez alguacil mayor , Damian Texoatl alguacil mayor , anthe mi Jhoan de San Francisco escribano nombrado .",Auh ynic oquimoneltililique oquimotlalilique yntocatzin yhuan yn infirmatzin fecho e Mexico a 17 dias de hebrero 1582 años Miguel Sanchez juez difondo Pablo Garcia regidor mayor Francisco Hernandez alguacil manyor Damian Dexoatl alguacil don Antonio regidor ante mi Juan de San Francisco escribano nombrado .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74154,11547,spanish,nahuatl,"También , siembran mucho por Cuetzalan : cebolla roja y cebollina y también por Pinahuitsta o por Huiziquitepec .",No semi kitokaj neuín Kuesaltekakopa in chichilcebolla uan xonakat uan no kitokaj neuín Pinauitsampa oso Uitsikitepekopa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74155,11548,spanish,nahuatl,". Y los llevaban así : les ponían insignias de guerra , aun siendo mujeres , les ponían esas insignias porque iban en son de guerra y tenían recelo de nuestros enemigos , el de Tecuantepec , el Zapoteca , el de Chiapas ; entre ellos pasaban .",. Auh quin uicaya intlauiz quin om aquiaya in ahzo ciuatl conaquiaya in tlauiztli : ipampa ca yaotitlan in quizaya in quim imacacia toyaouan tecuantepecatl tzapotecatl chiauhpanecatl in intzalan quiyaza .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74156,11549,spanish,nahuatl,Por eso aquí les suplico en esta hora .,Ica nehon nican namechtatauhtia itech nehin hora .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74157,11550,spanish,nahuatl,"Y antes de que los chalcas llegaran a Yacapichtlan , el Diablo le habló a Quetzalcanauhtli y le dijo : Quetzalcanauhtli , ya vienen los chalcas a llevarnos ; nos suplicarán con insistencia , y nosotros accederemos a ir con ellos .","Auh ayemo onaci | | 81r yn chalca in Yacapichtlan , ocuel quinahuati yn Quetzalcanauhtli yn diablo , quilhui : Quetzalcanauhtlé , ye huitze techanazque yn chalca ; cenca techtlatlauhtizque , auh ye ticeyaz , ma tihuiyan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74158,11551,spanish,nahuatl,¡ En ninguna parte está su modelo sobre la tierra !,¡ Acan machotica tlalticpac !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74159,11552,spanish,nahuatl,yo las mando como ...,na nikininauatí komo nopa . . .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74160,11553,spanish,nahuatl,"Ya no tengo a mi difunto , ahora no más mis hijos .",— tleka koma micmotla ' ilihtiliske .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74161,11554,spanish,nahuatl,". Oh , veámosla : en las Nueve Llanuras se nutrió con corazones de ciervos . ¡ Es nuestra Madre , la Reina de la Tierra ! Oh , con greda nueva , con pluma nueva",. Xoh ! Aya Tic ya ittacan Chicunavixtlavatla mazatl iyollo ica mozcaltizqui tonan Aya Tlaltecuhtli . Yancuic tizatla ye yancuic ivitla,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74162,11555,spanish,nahuatl,"allí salió del bosque , un gran venado está .",nepa kisato kuatitla se ueyi mazatl yatok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74163,11556,spanish,nahuatl,1 manojito de epazote,Ce mamahpicton yepazohtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74164,11557,spanish,nahuatl,"Eso lo llaman rojo divino ” . Con este sacrifican , abren el pecho . Con una cuchilla de pedernal muy bien aguzada . Esa es la cabeza enhiesta ” .",Yehuatl in quitouaya teotlahuitl in ic temictia teeltequi ixcuaeuac ica yeuatl in tecpatl uellatentilli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74165,11558,spanish,nahuatl,"Acordaron , pues , que al anochecer atacarían juntos todos los dichos pueblos , a fin de retirar sus servicios a Tenochtitlan ; pero los chalcas no participaban .","Auh que ya no quimolhuique çan yohuatzinco tlaquallizpan | | 97v in ye nocuel tetlan hualcallacque yn izqui altepeme omoteneuhque ynic ye no contzitzquique yn tequitl yn Tenochtitlan , amo tehuanme yn chalca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74166,11559,spanish,nahuatl,y rocíen nuestras plantitas .,huan xrociaroquih in toplantitas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74167,11560,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74168,11561,spanish,nahuatl,No florea .,"No se vende , quien va por leña , si pasa por el potrero , allí recoge este hongo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74169,11562,spanish,nahuatl,En el año 1 Tochtli 1402 no sucedió nada .,Ce Tochtli atle muchiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74170,11563,spanish,nahuatl,12 tunas de los pedregales,Mahtlactli ome tenochtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74171,11564,spanish,nahuatl,"El Diablo llevaba cinco años viviendo en Coyohuacan Yacapichtlan cuando , en este año de 13 Técpatl , todos los chalcas fueron a traer al Diablo y a rogarle ; fueron sólo los chalcas , mas no los amaquemecas .","Auh çano ypan in yn xihuitl ynic ompa nenca macuilxihuitl yn Coyohuacan yn Yacapichtlan yn diablo , auh ye ypan in yn Matlactliomey Tecpatl xihuitl in yequene yxquichtin hui yn chalca yn canazque yn quinotzazque yn diablo ; çan inneyxcahuil yn chalca , amo tehuanme yn amaquemeque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74172,11565,spanish,nahuatl,"En este año se iniciaron las guerras floridas , al tiempo en que los tlacochcalcas y todos los chalcas solían sentarse sobre cañas delante del Diablo .","Ypan in yn peuhqui xochiyaoyotl , auh yn ihquac macatlalliaya yn tlacochcalca yn i mochintin yn chalca yn ixpan in diblo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74173,11566,spanish,nahuatl,"Soy enviado de Dios , soy poseedor de las flores , yo soy Temilotzin , he venido a hacer amigos aquí .","Nech hualihua teotl , nehua ni xochhuatzin , nehua ni Temilotzin , nehua ye nonteicniuhtiaco nican .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74174,11567,spanish,nahuatl,"Es en verdad , tal vez como en su casa , obra nuestro padre , tal vez como plumajes de quetzal en tiempo de verdor , con flores se matiza ,","O ach , yuhqui nel ye ichan , totatzin ai , ach in yuhqui xoxopan in quetzalli , ya xochitica on tlacuilohua , tlalticpac ye nican ipalnemohuani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74175,11568,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74176,11569,spanish,nahuatl,Había otra yerba llamada tlaloreganillo ; también se guardaba con cuidado para cuando se enfermara alguno de dolor de estómago . Se hervía y la tenía que tomar calientita el enfermo .,Occente xiuhtontli itoca tlaloreganillo ; noihqui mopipiaya icuac cehua aca moticocoa . Oquipozoniliaya ihuan tototonqui oquipiaya tlen quiz cocoxqui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74177,11570,spanish,nahuatl,los echa uno y otro,kintepeuili ne se ne se,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74178,11571,spanish,nahuatl,No hay que limpiarlo .,Amo mochipaujtani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74179,11572,spanish,nahuatl,"Tozpanxochtzin murió sacrificada en Xochimilco , Cohuaxochtzin murió sacrificada en Xaltocan , y Chimallaxochtzin , como ya se dijo , murió sacrificada junto con su padre Huehue Huitzilíhuitl en Colhuacan ; sólo Acolnahuácatl se salvó refugiándose en Azcapotzalco , entre las jaras , donde sacan su arena las hormigas , adonde lo acompañaron muchos mexicas que después se establecieron en Azcapotzalco Mexicapan .","Auh yn Tozpanxochtzin yaomic Xochimilco , auh yn Cohuaxotzin yaomic Xaltocan , auh yn Chimallaxotzin , ye omihto , nehuan yaomicque yn ithatzin Huehue Huitzilihuitl yn ompa Culhuacan ; auh ça ycel yn Aculnahuacatl momaquixtito Azcaputzalco , tlacotl yhtic oncan yn mopotza azcame , quihuicaque miyequintin yn mexica , ompa motecato yn Azcapotzalco Mexicapan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74180,11573,spanish,nahuatl,Tezozomoctzin puso a Teyolcocohuatzin a gobernar en Acolman ; a Maxtlaton lo puso en Coyoacan ; a Cuacuauhtzin lo puso en Tepechpan ; y Moquihuitzin se asentó en Cuauhnáhuac .,Nima ye Teyolcocoaçi contlatocatlali Acolma ; auh nima ye contlatocatlalli Mastlato Coyoaca ; auh yn Quaquauhçi contlali Tepechpa ; Moquiuiçi omotlalli Quauhnauac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74181,11574,spanish,nahuatl,¿ Cuál de sus hermanos está enfermo ? El menor .,¿ Catlehua in mocnin mococoa ? In xoco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74182,11575,spanish,nahuatl,"1 Técpatl , 24 .","I Tecpatl xihuitl , 24 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74183,11576,spanish,nahuatl,las esparces .,Ticyamoyahua Aya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74184,11577,spanish,nahuatl,"Luego se buscó el oro : se investigó , se interrogó a la gente si alguien había tomado y guardado un poco de oro entre los escudos y las divisas , o si tal vez alguien había tomado un bezote , una nariguera o un adorno de oro de las imágenes de los dioses .","Nima ye yc motemoa teucuitlatl , tetlatemolilo ye tetlatlanilo yn açoc aca achi teucuitlatl y chimaltitech tlauiztitech oquicuic oquimopielti , yn anoço ytenteuh ytenpilol yn anoçoc aca oquitla oquiquistili yn iteua yn azo teucuitlatl yn anoço yyacametz anoço ynpilol .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74185,11578,spanish,nahuatl,"Yo Balthasar de Luna alguacil mayor y el alguacil Juan Aquicauh y el escribano Francisco Moise venimos aqui al tlaxillacalli de San Sebastian Cotolco a cerrar el callejón por el que contiende Anton de San Francisco y Ana Toztecaciuatl , por autorización de la justicia fuimos enviados .",Yn nehuatl Balthasar de Luna alguacil mayor yhuan alguacil Juan Aquicauh yhuan escribano Francisco Moysen otihuallaque in nican tlaxillacalpa San Sebastian Cotolco tictzacuaco in caltzallantli inic mixnamiqui Anton de San Francisco yhuan Ana Toztecaciuatl itencopatzinco in justicia otihuallihualloque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74186,11579,spanish,nahuatl,"Para entonces , habían pasado 76 años desde que los huixtocas salieron de su morada de Chicomóztoc hasta que llegaron a reunirse con los demás en Amaquemecan .",Yn ihcuac yn ye oiuh nepa epohualloncaxtolli ipan ce xihuitl ompa hualquizque | | 62r yn inchan Chicomoztoc ynic tepan oacico Amaquemecan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74187,11580,spanish,nahuatl,"Desamparados estánlos príncipes , yo soy Nezahualcóyotl , soy el cantor , soy papagayo de gran cabeza .","In icnoque on cate intepilhuan , non Nezahualcoyotzin , ni cuicanitl , tzontecochotzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74188,11581,spanish,nahuatl,Estando enferma del cuerpo y sano de la voluntad y en mi libre juicio y entendimiento y temiendome de la muerte que es cosa natural de la qual ninguna persona puede escapar hago y ordeno mi ultima y postrimera voluntad y para que se haga bien por mi ánima y por las de mis nietos y hermanos [ menores ] porque no padescan lo hordeno en la manera siguiente .,Mazo neliui yn mococoa in notlalnacaio yn cocoliztli amo nechtlapololtia yn nocializ in notlalnamiquiliz pactica haquenca yoan nicchixtica yn miquiztli yn aiac huel ixpampa yeoa nican nictlalia notlatol y za tlatzaccan notlanequiliz ynic paleuilo naniman yoan in noxhuiuan yoan in nicuhtzitziuan ynic amo motolinizque auh in yn nictecpana .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74189,11582,spanish,nahuatl,prontamente,Iciuhcan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74190,11583,spanish,nahuatl,"El dicho padre maestro fray Gonzalo de Hermosillo obtuvo su nombramiento en reñido concurso , como no se había visto nunca desde que existía la universidad en México , y para que se le diera el nombramiento fue decisivo el apoyo del señor virrey .","Auh yn omoteneuh padre maestro fray Goçalo de Hermosillo ynic quicuic huel yaoyotica yn ayc yuhqui oyttoc in ye yxquichica onca escuella Mexico , auh ynic huel omacoc çan iceltzin quimopallehuilli yn tlahtohuani visurrey .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74191,11584,spanish,nahuatl,Allá dejamos a vuestro abuelito Cacamaton.En el lugar de lavuestro abuelo .,Ye ticauhque in amocolton Cacamaton Tlahuanoyan nontlacactica in amocolton .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74192,11585,spanish,nahuatl,Pero no se pudo quebrar,Pero axueli posteki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74193,11586,spanish,nahuatl,"Pero después que han proferido su instrucción , su plática de educación , le dicen , en una forma de arenga suplicante :",Auh in ocon quihquixti tlacauapaualoni tlacazcaltiloni zatepan quitlatlauhtia quilhuia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74194,11587,spanish,nahuatl,porque pensó que se había quemado su nieto .,para moilui tlatlajka iixui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74195,11588,spanish,nahuatl,"El miércoles 4 de marzo de 1598 murió el doctor Ortiz de Hinojosa , provisor y electo que habría de ser obispo de Guatemala si no hubiera muerto ; desempeñó durante muchos años el cargo de provisor .","Miércoles a 4 de março de 1598 años , yquac momiquilli yn tlahtohuani provisor doctor Ortiz de Hinojosa , ye tlapepentzintli catca ynic obispo moyetztiezquia Quauhtemallan yntlacamo momiquiliani ; auh cenca huecauh yn tlahtocat in provisortic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74196,11589,spanish,nahuatl,"Como hay en todas partes , nadie lo vende .","Kemej noyan onkak , amo akaj kinamaka .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74197,11590,spanish,nahuatl,"Por un lugar difícil caminamos , andamos aquí en la tierra . Por una parte un abismo , por la otra un barranco . Si no vas por en medio , caerás de un lado o del otro . Sólo en el medio se vive , sólo en el medio se anda .","Tlachichiquilco in tihui , in tinemi tlalticpac . Nipa centlani , nipa centlani , nipa centlani : intla nipa xiauh , intla noce nipa xiauh , umpa tonhuetziz . Zan tlanepantla in huiloa , in nemoa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74198,11591,spanish,nahuatl,Yo ago mi testamento e ultima voluntad lo qual quiero se guarde e cumpla para siempre y que ninguna persona haga en contrario dello .,Yc nictlalia notestamento y za tlatzaccan y za tlatzonca notlanequiliz ynic mochipa mopiaz ynic ayac quitlacoz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74199,11592,spanish,nahuatl,fueras estuviera,Tla tehua tiezquia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74200,11593,spanish,nahuatl,"Dispénseme señor , por favor dígame dónde está el correo .","Xinechmopahcayohuilti notah tzin , xinechmolhuili canin ca paincalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74201,11594,spanish,nahuatl,— ¿ Por qué la van a aborrecer ?,— keme ' yekemanon kwalikak manta nečilwia neč para ne ' wa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74202,11595,spanish,nahuatl,Me lo pusieron debajo del brazo después dice el doctor : Pues ahora te voy a dar la medicina para que te la tomes para que te inyecten .,kučaradas wa píldoras nečmaka cada 4 horas nikoniya onkan yonečinyektaroke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74203,11596,spanish,nahuatl,"La segunda hija de Miguel de San Mateo Ticomecatlteuctli y de la misma madre se llamó María , y fue esposa de Juan Crisóstomo Castro , natural de Tecuanipan .","Auh yn icome ychpochhuan Miguel de San Mateo Ticomecatlteuhctli ce ynantzin ytoca María , ynin oquimonamicti yn Juan Chrisóstomo Castro Tequanipan chane .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74204,11597,spanish,nahuatl,3 cucharadas de manteca,Yei xumalli pitzochiyahuizotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74205,11598,spanish,nahuatl,"Es sabrosa , se come ,","In uelik , se kikua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74206,11599,spanish,nahuatl,Esta calle es muy larga,Inin calohtli HUEL hueyac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74207,11600,spanish,nahuatl,Entonces el padre empezó a enojarse y ese,Tetat nojki pejki kualani uan nopa ueuetlakatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74208,11601,spanish,nahuatl,"Estos dos eran los gobernantes de Chalco Atenco ; pero no es verdad que hayan muerto entonces , sino que sólo huyeron a Amaquemecan cuando los mexicas los ahuyentaron de Chalco Atenco .","Ynin | | 99r ymomextin oncan tlahtocatia yn Chalco Atenco ; auh amo nelli yn momiquillique , çan ompa onyaque yn Amaquemecan ynic quintocaque mexica yn oncan Chalco Atenco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74209,11602,spanish,nahuatl,Fuisteis,OaTiyahqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74210,11603,spanish,nahuatl,"Durante ese tiempo murieron muchos señores , virreyes y oidores que gobernaron en México , y nobles señores mexicas , así como obispos y prelados religiosos que vinieron a vivir en México Tenochtitlan .","Miyequintin in tlahtoque yn ipan omicque virreyesme oydoresme yn otlahtocatico Mexico , yhuan in mexica tlahtoque pipiltin , yhuan obispome | | 31 yhuan tlahtocateopixque yn omonemiltico nican Mexico Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74211,11604,spanish,nahuatl,"El llanto se extiende , las lágrimas gotean allí en Tlatelolco . Por agua se fueron ya los mexicanos ; semejan mujeres ; la huida es general .","Choquiztli moteca , yxayotl pixahui onca a in Tlatilolco . In atlan yahque on o in mexihcah ye cihua nelihui ica ye huiloanon .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74212,11605,spanish,nahuatl,a visitarnos y ( que ) mire en esta cocina .,techcalpanoqui huan tachiyaqui itech nehin cocina .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74213,11606,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74214,11607,spanish,nahuatl,le,i,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74215,11608,spanish,nahuatl,". Y cuando habían ido a recogerlas , las traían aquí a Tlatelolco . Y ya que habían venido , luego se sentaban juntos los traficantes tlatelolcas y los traficantes tenochcas .",. Auh in oconcuito nican quiualitque Tlatilolco . Auh in ouallaque niman ic mocentlalia in tenochca puchteca iuan tlatilolca puchteca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74216,11609,spanish,nahuatl,Y los dichos veyte pesos es el precio y valor de unas casas que dexó al tiempo de su fin y muerte la dicha Angelina de la Cruz ( yndia ) a Ana Xuarez ( yndia ) vezina de Sancta Ana Huitzilan muger de Francisco Xuarez albacea porque dexó mandado la dicha difunta que sucediesen sus parientes ( en las dichas casas y tierras y ellos la conparesen como se contiene por clausula del dicho testamento que su tenor es la que sigue ):,Auh ynin cempoalli pesos yuh oquitoque yn albaceas ca ypatiuh caltzintli yn quicauhtiuh Angelina de la Cruz micqui oquicouh yn Ana Xuarez zan no oncan chane yn Santa Ana Uitzillan yn inamic Francisco Xuarez albacea yn iuh quitotia micqui ynic zan yehoantin quicouazque yteixuihuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74217,11610,spanish,nahuatl,"Y después de que murió María la vendedora de atole , al poco tiempo murió también su yerno , de nombre en blanco en el original , por haberla apoyado en el pleito .","Auh yn omoteneuh María xucoatolnamacac ynic momiquillico , amo huecauhtica quitztia yn imon ytoca catca en blanco no momiquilli , ca noço quipalehuiaya yn omoteneuh ymonnan ynic moteylhuica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74218,11611,spanish,nahuatl,". Con esto los hacían llorar , los conmovían los jefes de los traficantes . Mucho les recomendaban que no tomaran a cosa , de juego , que no tuvieran como una diversion lo de nuestro señor .",. Yehuatl in in quinchoctiaya in ic nentlamatia in puchteca huehuetque . Cenca uel quin nauatiaya in ic amo quitlaauilquixtiliz in amo quitlaauilmachiliz totecuyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74219,11612,spanish,nahuatl,"Mi casa dorada de las pinturas ,","Noteocuitlaamoxcacal ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74220,11613,spanish,nahuatl,"Deja abrir la corola a tu corazón , dejaque ande por las alturas .","In ma moyollo motoma , in ma ya moyollo acotinemi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74221,11614,spanish,nahuatl,"Que no se lo lleve el viento ,","Mah amo cuica ehecat ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74222,11615,spanish,nahuatl,ALAKCHO,ALAKCHO,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74223,11616,spanish,nahuatl,"Cuando los mexicas llegaron a asentarse en Tenochtitlan , los azcapotzalcas tenían 331 años de estar establecidos .",Auh ye iuh nepa caxtolpohualxihuitl ypan cenpohuallomatlactli ypan ce xihuitl cate yn azcapotzalca ynic acico mexica yn Tenochtitlan ynic mocentlallico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74224,11617,spanish,nahuatl,ven mi hijo,xiualo nokone,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74225,11618,spanish,nahuatl,"Pues aunque estos pobladores aseguraban que habían comprado recientemente la casa , en realidad llevaban ya tiempo viviendo allí , pero su casa era más bien pequeña .","Auh macihui yn oncan in chaneque ca ye momati ca çan calcohuani , tel ye huecauh yn oncan cate ynic chancate , çan oc tepitzin yn calli yc catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74226,11619,spanish,nahuatl,"Al escuchar la orden , los mexicas se pusieron a llorar , diciendo : “ ¡ Infelices de nosotros ! ¿ Qué vamos a hacer ? ” .","Yn oyuh quiualnauatique nima ye mochoquilia y mexica , quitoa : “ Ototlauelliltic ! Quen ticchiuazque ? ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74227,11620,spanish,nahuatl,"El jueves 20 de enero de 1611 , fiesta de San Sebastián , se depositó el Santísimo Sacramento en la nueva iglesia de San Sebastián en Atzacualco ; entonces se terminó de construir la nueva iglesia que los padres de San Agustín y los atzacualcas habían levantado en Ahuatonco .","Axcan juebes yc 20 mani metztli henero de 1611 años , yhquac ypan ylhuitzin catca San Sebastián , yn mocallaqui Sacramento y yancuic teopan San Sebastián Atzaqualco ; yhquac yecauh in yancuic ynteopancal Sant Augustín padreme yhuan atzaqualca yn oncan quiquetzque Ahuatonco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74228,11621,spanish,nahuatl,Lo uno digo yo Francisco Hernandez que mi casa donde al presente hestoy hechado y enfermo que tiene la frontera hacia el poniente y donde estan las ymajenes con el patio y la entrada dello se benda y el precio en que se a de rematar esta boluntad de mis albaceas los quales nombraré y el aposento pequeño questa enmedio lo doy a mi muger Ynes Papan y no se lo tome ninguna persona y el comprador se ha de cerrar y se a de hacer la salida hacia el agua .,Ynic centlamantli niquitohoa yn nehoatl Francisco Hernandez y nocal yn oncan nihuetztoc tonatiuh ycalaquiyanpa ytzticac yuan yn totecuyo oncan monoltitoc yuan yn ithoallo yuan yn ompa hoalcallacohoa monamacaz yn quezqui mocuiz yehuantin quimati yn alvaceas niquintenehuaz auh yn caltepiton yn tlanepantla ycac nicmacatiuh y nonamic yn Ines Papan ayac quicuillia auh yn aquin calcouhqui quitzacuaz analpa mohuitiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74229,11622,spanish,nahuatl,"Se contaba el centavo desde que empieza 1 , 2 , 3 , 4 , 5 , 6 , 7 , 8 , 9 , 10 , 11 , 12 , 13 , 14 , 15 , 16 , 17 , 18 , 19 ,",mopoayan sentabo desde pewa se u : me yeyi nawi makwili čikwasen čikurme čikweyi čiknawi matlaktli matlaktlisé matlaktlimome matllaktlimeyi matlaktlanawi kaštoli kaštolonsé kaštolimome kaštolomeyi kaštolonawi sempwali .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74230,11623,spanish,nahuatl,amaría,tlazohtlazquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74231,11624,spanish,nahuatl,"Los pensamientos son amarillos , azules y rojos .","Inxochipenzamientoh coztiqueh , texohiqueh ihuan chichiltiqueh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74232,11625,spanish,nahuatl,"Cuando murió Cuacuauhpitzáhuac , se asentó Tlacateotzin en Tlatelolco .",Yn oyuh omic Quaquauhtzi nime ye onmotlalli yn Tlacateutzi Tlatilulco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74233,11626,spanish,nahuatl,". no sin esfuerzo , mis sacerdotes , el corazón del agua me vinieron a traer , de donde es el derramadero de arena .",. azan axcan nocuacuillo atl iyollo nech val ya vicatiaque xalli itepeuhyan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74234,11627,spanish,nahuatl,Nomás se fue a acabar el trabajo que hacían .,San tlamito nopa tekitl kichiuayayaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74235,11628,spanish,nahuatl,"hazlo dar fruto ,","xictacayoti ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74236,11629,spanish,nahuatl,"Pone un espejo delante de los otros , los hace cuerdos , cuidadosos ; hace que en ellos aparezca una cara .","Tetezcahuiiani , teyolcuitiani , neticihuiiloni , neixcuitiloni .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74237,11630,spanish,nahuatl,"75 . Que en ti vean , porque en el que instruye se inicia , se funda el modo como no dará tumbos el que aprende , los que sufren , uno o los dos que diseminaron , que esparcieron , a tu tablilla para tejer , a tu huso . Y aquí hónrame , halágame , a mí que soy tu madre , tu padre ; que buena sea tu palabra , y que rectamente así la respetes , así la honres . ¿ Acaso dos veces se nace ? ¿ Acaso dos veces se muere ? ¿ Acaso dos veces se vive en la tierra ? Pues sólo una vez , gracias al Señor Nuestro , Dios ; si no , sólo así será cuando se alcance la discreción .","75 . Ma motech quitta , in ipampa ca in teixtlamachtiani itechtzintiz , itechpehuaz in quenin ahmo ixmalacachihuiz in itlaixtlamachtil , immotolinia , in cerne , in ornen in itlatepehualhuan , in itlachayahualhuan , immotzotzopaz , immomalac . Auh nican xinechontimalo , xinechonchachamahua , in nimonan , in nimotta ; ma qualli immotlahtol , auh ma yectli inic xiquimonixtili , inic xiquimonmahuiztili . ¿ Cuix oppa in tlacatihua ? ¿ Cuix oppa immicohua ? ¿ Cuix oppa in nemohua tlalticpac ? Ca zan cemi , ipaltzinco in Totecuiyo , Dios ; intlacamo , zan ye in ihquac nezcaliloz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74238,11631,spanish,nahuatl,Entonces nació don Juan Bautista Toyaotzin .,Yn iquac tla - | | 141v - cat yn don Juan Baptista Toyaotzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74239,11632,spanish,nahuatl,"Las hojas del ajo son como las de la cebollina , rojizas . Hay sólo una clase . Aquí no lo siembran , lo siembran para arriba . No se da solito .","Ixiujyo axox kemej xonakat , chichiltik . In ipa se taman saj . Nikauín amo Kitokaj , kitokaj parajko . Kitokaj , amo moyokolia mochiua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74240,11633,spanish,nahuatl,"Comimos la carne , apenas sobre el fuego estaba puesta . Cuando estaba cocida la carne , de allí la arrebataban , en el fuego mismo la comían .","Titonetechquaque yn icuac tlepan quimontlaliaya . Y ye ycuici y nacayo , uncan concuictleco quicuaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74241,11634,spanish,nahuatl,Ya no pudieron trabajar,Ayok uelki tekitij,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74242,11635,spanish,nahuatl,ambos,inehuan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74243,11636,spanish,nahuatl,Aquí vas a sustentarnos,Nican titechtequipanoti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74244,11637,spanish,nahuatl,"8 Técpatl , 1188 .","VIII Tecpatl xihuitl , 1188 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74245,11638,spanish,nahuatl,¡ Partamos ! .,Ma tihuian ! .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74246,11639,spanish,nahuatl,"El día 7 de octubre fue apresado en Cuetlaxcohuapan don Antonio , que era hijo de don Carlos V y hermano mayor de don Felipe , rey de España , y había vivido en Portugal ; fue traído a la ciudad de México el lunes 29 de octubre , acusado de querer levantarse en armas , y fue encerrado en la cárcel de corte .","Yn ipan yc VII de octubre , yquac analloc Cuitlaxcohuapan ytoca don Antonio , ypiltzin catca don Carlos Quinto ytiachcauhtzin in don Pelipe rey España , yntlan nenca Portugal tlaca ; auh y hualhuicoc nican Mexico ypan lunes a XXIX días octobre , ytech tlan yaoyotl quichihuaznequia , nican otzaqualoc corte .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74247,11640,spanish,nahuatl,"Por entonces no había tlatohuani en Colhuacan , porque desde hacía 10 años los colhuas eran regidos por un cuauhtlato .","Auh yn ihcuac yn ayac tlahtohuani Culhuacan çan cuauhtlatollo , ye iuh nepa matlacxihuitl cuauhtlahtohua yn culhuaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74248,11641,spanish,nahuatl,"4 Acatl , 1275 .","IIII Acatl xihuitl , 1275 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74249,11642,spanish,nahuatl,En el año 3 Tochtli 1430 fueron derrotados los acolhuas .,Yey Tochtli xiuitl ypa yc poliuhque acolhuaque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74250,11643,spanish,nahuatl,"Entonces hubo mucho polvo , y por eso también hubo hambruna .","Nican teuhtli moquetz , yc mayanaloc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74251,11644,spanish,nahuatl,"Al venir , cuando fueron siguiendo su camino , ya no fueron recibidos en ninguna parte . Por todas partes eran reprendidos . Nadie conocía su rostro , por todas partes les decían : « ¿ Quiénes sois vosotros ? ¿ De dónde venís ? » .","Inic quihualtocatiaque in imohui aoccan celiloque za nohuian aioque , aocmo iximachque , nohuian ilhuiloque : ¿ Ac amehua , campa anhuitze ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74252,11645,spanish,nahuatl,En este año los matlatzincas mataron a los calpixque mexicas y a las mujeres mandonas por causa del tributo .,"Nican ypan in temictique yn matlatzinca , quinmictique yn mexica yn calpixque yhuan cihuatequitque ypampa yn tlacallaquilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74253,11646,spanish,nahuatl,"sino , esto es",Intlamo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74254,11647,spanish,nahuatl,voy en esta ocasión a referirme únicamente a algunos momentos que yo considero importantes surgidos de nuestra relación tanto individual como colectiva que durante muchos años hemos mantenido con el maestro,axcan zan nontlahtoz itechpa in ihcuac itla tlacempanahuiaya in omochiuh ihcuac otiyeyah inahuactzinco in temachticatzintli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74255,11648,spanish,nahuatl,". Cuauhpoyahuatl , Nentlamati , Uetzcatoca , Zanatl , Ueyzoma : daban órdenes a todos los que habían de guiar a los otros , de entre los comerciantes encubiertos ;",". Cuauhpoyahualtzin , Nentlamatitzin , Uetzcatocatzin , Zanatzin , Ueyzomatzin , quin nauatiaya in aquique teyacantiazque in naualoztomeca ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74256,11649,spanish,nahuatl,Se acabó la carne y así [ una hormiga ] le dijo :,Tlanki nopa nakatl uan ijkino nopa kiilui :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74257,11650,spanish,nahuatl,"Al amanecer del miércoles , segundo día del mes de enero y asimismo segundo día del nuevo año de 1613 , en la ciudad de México dio a luz la señora doña Mariana Riederer , marquesa y virreina de la Nueva España , esposa del señor don Diego Fernández de Córdoba marqués de Guadalcázar y virrey de la Nueva España , a quien le nació una hija que después se llamó doña Mariana Manuela .","Axcan miércoles ohuallathuic yn icomilhuitl mani yancuic metztli henero no yhuan quin icomilhuitia yancuic xihuitl de 1613 años , yhcuac nican Mexico omixiuh yn cihuapilli doña Mariana Riedre marquesa y virreyna de la Nueva España yn inamic tlahtohuani don Diego Fernández de Córdova marqués de Guadalcáçar visurrey de la Nueva España , yn ipiltzin otlacat cihuatl ytoca doña Mariana Manuel .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74258,11651,spanish,nahuatl,"En el año 3 Calli 1365 los cuauhnahuacas entraron en guerra , cuando se enfrentaron a los de Tzacualtitlan Chalco .","3 Calli xiuitl yancuican y yaotlatoque quauhnauaca , ynic ualixtocaua quauhnauaca Tzaqualtitla yn Chalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74259,11652,spanish,nahuatl,Florea en julio y agosto .,Xochiyouajulio uan agosto .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74260,11653,spanish,nahuatl,Voy a pagar la cuenta y retirarme . Dispénsenle que tenga que retirarme . Estoy acostumbrado a dirigirme a esta hora a mi casa pues la señora se pone nerviosa si no llego a lo menos a las ocho . ¿ Cuándo tendré el gusto de verlo en mi casa ? Es tiempo que Ud . venga a vernos después de tantos meses .,Nia nic ixtlahuaz in tlahuicalli ihuan ye nia . Xinechmopahcayohuilti ca in yeniaznequi . Inin iman yonomat nochan niaz ihuan zohuapa monemohtilo tla amo nonaci mahnel chicueyiman . ¿ Quemanon nopaquilizmochihuaz nochan timitznotiliz ? Ye iman tihualmuicaz titech motiliquin ixquichca miac memetztin yopanoqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74261,11654,spanish,nahuatl,"El narrador : donairoso , dice las cosas con gracia , artista del labio y la boca .","Tlaquetzqui : ahuile , camanale , tentlamache , tentoltecatl , camatoltecatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74262,11655,spanish,nahuatl,se reunieron y dijeron :,"niman mononotzque , mocentlalique ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74263,11656,spanish,nahuatl,"Para entonces , habían pasado 6359 años desde que Dios nuestro señor creó el mundo ; habían pasado asimismo 4117 años desde la inundación universal llamada diluvio , en que el mundo fue destruido , la cual sucedió en tiempos del profeta Noé .","Yn ihquac yn , ye oyuh nepa quimochihuillitzino yn totecuiyo Dios yn cemanahuatl ye caxtoltzonxihuitl ypan caxtolpohualxihuitl ypan onpohualloncaxtolli ypan nauhxihuitl ; no yhuan ye yuh nepa matlactzonxihuitl ypan macuilpohualxihuitl ypan caxtollomome xihuitl mochiuh yn apachihuiliztli cemanahuac yn motenehua diluvio , ynic polliohuac cemanahuac , yn ihquac ypantzinco | | mochiuh yn tlacatl yn tlaachtopayttohuani propheta yn itocatzin Noé .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74264,11657,spanish,nahuatl,"Se regresaron de Citlan , y al reanudar su camino llegaron a Huexotzinco ; después bajaron a Calpan , y cuando llegaron a Otlatépec , en la falda del monte , allí se establecieron .","Yn hualmocuepato yn Citlan , ynic noceppa ye huitze oncan quiçaco yn Huexotzinco ; niman Calpampa yc hualtemoque , ynic oncan acico yn itocayocan Otlatepec yn quauhtenco , oncan motlallico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74265,11658,spanish,nahuatl,"11 Acatl , 1295 .","61r XI Acatl xihuitl , 1295 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74266,11659,spanish,nahuatl,"Y de como se midio hacia el largo tiene tres brazas y de ancho dos brazas y esto solo se vido y anduvo de las dichas casas y solar en lo qual enteramos y apoderamos a la dicha Ana Tepi , [ nadie contradijo ni se opuso a Ana Tepi ] .","Ynic omotamachiuh ynic tlahuiyaquiya hematl auh ynic patlahuac onmatl yxquich ini yn omotac yn omonemili yn calli in tlalli ynic otoconaxcatique Anan Tepi , ayac ma oncan otlachalani y ma oquixnamic Anan Tepi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74267,11660,spanish,nahuatl,"Asi ordenmos por autorización de su magestad por esto aquí ponemos nuestra firma don Luis de Santa Maria , don Lucas Cortes alcalde y Tomas de Aquino alcalde . Paso ante mí Miguel de los Angeles escribano .",Yuh titlanauatia yn ipaltzinco su magestad yc nican tictlalia in tofirma don Luis de Santa Maria don Lucas Cortes alcalde Tomas de Aquino alcalde paso ante mi Miguel de los Angeles escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74268,11661,spanish,nahuatl,También sirve para remedio .,No kualtia pajti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74269,11662,spanish,nahuatl,le van a enseñar allí las flores a la muchacha,kiualnextiliaj noponi xochitl ne ichpokero para,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74270,11663,spanish,nahuatl,Crece como de tres metros .,Uejkapania kemej eyi metro .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74271,11664,spanish,nahuatl,"Y a ambos , a él y a su sobrino Juan Diego , los aposentó en su casa el Obispo por unos cuantos días , por todo el tiempo mientras se erigió el templo de la Soberana Señora allá en el Tepeyac , donde la vio Juan Diego .","Auh inehuan in imach Juan Diego quincallohtih in ichan Obispo achi quezquilhuitl , in oc ixquich ica moquetzinoh ite ' ¿ caltzin tlahtohcazihuapilli in oncan Tepeyacac in canin quimottitilih in Juan Diego .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74272,11665,spanish,nahuatl,— No más están buenos ya los deja usted .,— a ' mo asta ašan maske akmo miak in nenekwaton saye nikimičiki čičikiton .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74273,11666,spanish,nahuatl,"El curandero dijo : Ya no se va a aliviar la madre de ustedes . ¡ Sáquenla , váyanse ! Ya no tarda en morir .","Tepatique oquito : Aihmo cehuiz namonantzin . ¡ Xiquixtican , xiacan ! Aihmo huecahuiz miquiz . ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74274,11667,spanish,nahuatl,Cómo Servían al Sol a diversas horas del día y de la noche,"In quenin tlayecoltiloya in Tonatiuh in cemilhuitl , in ceyohual",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74275,11668,spanish,nahuatl,"Pero el señor virrey don Luis de Velasco amenazó con penas a todos los españoles , para que nadie saliera ni abandonara la ciudad de México , porque muchos empezaban ya a inquietarse y a inconformarse por causa del agua , que había subido y crecido mucho y se derramaba por todas partes .","Auh yc niman in yehuatzin tlahtohuani visurrey don Luis de Velasco pena quinmotlalili yn ix - | | 56 - quichtin españolesme , ynic ayac quiçaz quitlalcahuiz yn altepetl Mexico , ypampa yn cenca mochintin ye mocomoniznequia , cenca ye momocihuiaya , ye mamanaya yn ipampa atl , ynic cenca omacoc omoteponaço omopepeyontimoma nohuian .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74276,11669,spanish,nahuatl,"4 Calli , 1353 .","IIII Calli xihuitl , 1353 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74277,11670,spanish,nahuatl,"hay un cerro , muy grande .","eltok se tepetl , uejueyi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74278,11671,spanish,nahuatl,"Un señor que era mi tío me platicó de cómo le dijo don Everardo : Nos darás dinero o te tronchamos la cabeza , Mi tío contestó : No tengo dinero porque mi esposa y mis hijos ya subieron para Tepoztlán . Muchos hombres y mujeres se han ido para Tepoztlán y Amantla . Todo el dinero se lo llevaron para poder comer ya que no conocen a nadie allá en Tepoztlán . Entonces dijo el señor Everardo : No te voy a matar porque tú has dicho la verdad . Y también mi madre fue a suplicarle a don Everardo que no lo mataran porque tenía muchos hijos . Don Everardo no mató a mi tío Regino . Nomás lo puso a cuidar a un general muerto . No se supo quién lo mató y le fueron a avisar a don Everardo que estaba tirado en el suelo el general . Tenía su reloj de oro . Le dijeron a mi tío : Si alguien se lo quita , tú morirás . Y mi tío veló al general muerto .","Cetzin tlatihuani notiotzin onechmononochili quename oquinmolhuilic don Everardo : Titechmacaz in tomin ; ¡ tlacamo timitztlatzontequilizque ! ” Notio omotlananquili : Amo nicpiatomin ipampa nocihuauh ica nopilhuan yotlecoque ica Tepoztlan . Miaque tlaca ihuan cihuame oyahque ica Tepoztlan ihuan Amantlan . Nochi tomin ocuicaque ica tlacuazque ican amo ca quixmati Tepoztlan . ” Iman on oquitoc tlatihuani Everardo : Amo nimitzmictiz ican yotitito tlen melahuac . ” Ihuan nonantzin nehuatl omicac omotlatlatlauhtilito itlac don Everardo noihqui , macamo quimomictilican ican quimpia miaque tepilhuan . In don Everardo aihmo quimictic don Regino notiotzin . Zan oquimotlalilique quimixotiliz ce general mihque . Amo omachix ahquen oquimihtic ihuan otlanahuatique itlac don Everardo quename ompa huetztoc ce general . Oquipiaya itepoztlamachotiloni de oro . Huan oquimolhuilique notio : Tla aca quiquixtiliz , ye yiman on timiquiz . ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74279,11672,spanish,nahuatl,Todos estuvieron llorando por un buen rato y en seguida se separaron .,Mochintin huecauhtica chocacticatcah auh niman omoxexeloque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74280,11673,spanish,nahuatl,"En este segundo año de su gobierno , los mexicas conquistaron Chimalhuacan Atenco .",E iuh oxitl xiuitl tlantocanti yn otepeuh mexicatl yn Chimaluacan Antenco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74281,11674,spanish,nahuatl,Conquistó en Cuauhnáhuac ; entonces le dijo el Tlacatecólotl : “ Sabes que ya todos son nuestros amigos ; yo me voy ” .,"Yn otepeuh yn Quauhnauac ; nima e quinauatia , e quiluia y Tlacatecolotl : “ Ticmati e ysquich yn titocniua , e niauh ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74282,11675,spanish,nahuatl,"En el año 9 Ácatl 1371 derrotaron a los chichimecas de Metztitlan , los cuales se fueron a poblar adonde todavía ahora se encuentra Metztitlan .",Chicnaui Acatl xiuitl ypan i xitinque yn chichimeca y Metztitla onocan ynic yaque ymaltepetlalito yn axca uc ca Metztitla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74283,11676,spanish,nahuatl,"Señores nuestros traficantes : estáis aquí reunidos . Hemos tornado , hemos percibido el llanto y las lágrimas ; hemos abierto el cofre y la caja , el bulto atado y la cosa encerrada : el precio y valor del águila , del tigre .",Totecouan é pochteca yé ca nican anmonoltitoque ca otoconanque ca otoconcuique in choquiztli in ixayotl ca otocontlapoque in toptli in petlacalli in oilpitoca in otzauhctoca in ipatiuh in cuauhtli in ocelotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74284,11677,spanish,nahuatl,"Voy a ordenarle al mozo que te traiga a ti tu jugo y a mí el desayuno . Mira , allí viene mi amigo Jesús Figueroa . ¿ Me permites que te lo presente ? ¿ Cómo te va Jesús ? Permíteme presentarte al señor Alfredo Sánchez , un buen amigo mío .","Nia nictequimacaz in tequipano man mitz hualhuiquili naranjayotl el ihuan notlacual . Xiquitanepa huitz nomaicnin Jesús Figueroa , ¿ Ticnequi man timitzixma chilti ? ¿ Quentamia , Jesús ? Man timitzixmachilti Alfredohtzin Sánchez , ce cualli nomaicnin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74285,11678,spanish,nahuatl,El habló de ella .,Yehua teca otlahto .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74286,11679,spanish,nahuatl,"13 Calli , 1297 .","XIII Calli xihuitl , 1297 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74287,11680,spanish,nahuatl,"ciento , cien",Macuilpualli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74288,11681,spanish,nahuatl,"Los investigadores queremos expresar nuestro agradecimiento profundo a las muchas personas de la región de San Miguel Tzinacapan , Cuetzalan , Pue . , particularmente a los ancianos y a las ancianas ( cuyos nombres aparecen a continuación ) que , en el año 1986 , respondieron con paciencia y precisión a nuestras preguntas sobre las plantas alimenticias que conocemos y usamos los nahuas :","Tein teuantikej in mochiuj in tekit kinintasojkamatiliaj miak nochin tokniuan ininchankauan , nochi in tatajmej uan nanajmej tein inintokayuan ixnesij tani , semi ika miak pakilis kitemakakej in inintajtol , itech in xiuit 1986 , ijuak kinintatajtanijkej ika nochi in tataman kilit , nanakat uan takilot tein tikuaj timaseualmej :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74289,11682,spanish,nahuatl,Que haya todo .,Mah nochi onca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74290,11683,spanish,nahuatl,Olvidar pronto las cosas desagradables es una cosa que la mayoría de los hombres no pueden hacer .,"in moilcaruaz nochi tlen amo tepacti , miac tlacah ahuelquichihua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74291,11684,spanish,nahuatl,"1 Tochtli , 1298 .","I Tochtli xihuitl , 1298 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74292,11685,spanish,nahuatl,"Entonces murió la señora Cohuanentzin , madre de Toyaotzin ; había pasado un año desde el eclipse de sol .",Yquac momomiquilli yn cihuapilli yn Cohuanentzin yn inantzin Toyaotzin ; oyuh ye ce xihuitl qualoc tonatiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74293,11686,spanish,nahuatl,"abismo , lo más profundo",Tlahuehcan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74294,11687,spanish,nahuatl,¡ Canta,In ma xoncuicca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74295,11688,spanish,nahuatl,"Ahora bien , así que ambos se hubieron echado al fuego , inmediatamente se quemaron del todo . Luego se pusieron a esperar los dioses por dónde había de salir Nanahuatzin , el que primeramente se echó al fuego , para ser sol y para amanecer .","Auh in ye yuhqui in omextin onmomamayauhque tleco , inicuac ye otlatlaque . Niman ic quichixtimotecaque in teteu in campa yeh quizaquiuh in Nanahuatzin in achto onhuetz tleco , inic tonaz , inic tlathui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74296,11689,spanish,nahuatl,Por este tiempo no hay .,Kemej aman amo onkak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74297,11690,spanish,nahuatl,"Luego se hizo una descarga de arcabuces , y cuando la escucharon allá en San José , colgaron cuatro lienzos con pinturas en la iglesia ; todos fueron a mirarlas y admirarlas , españoles y naturales .","Niman huehuetz tlequiquiztli , auh ynic moquillique yn iuh mochiuh , ompa nauhtetl yn tilmatli ytech tlacuilloli mopipillo teopan Sant Joseph ; yxquich tlacatl quittac quimahuiço yn españoles yn timacehualtin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74298,11691,spanish,nahuatl,"Y luego se presentó la carta de venta , la escucharon , y entonces el alcalde quedó satisfecho . Y después dijeron los vendedores : eso es todo por lo que se le irá a dar posesión , pues ya tomamos los tomines , los necesité . Estas palabras fueron dichas ante los testigos : Clara Lopez , Ypolita Lopez y Juana de Zúñiga , también ante mí Diego Hernandez , escribano .",Auh niman hualnez yn carta de venta conmocaquiltique auh yquac yyollotzin pachiuh yn alcalde auh zatepan quitoque yn omotlanamaquillique ca za yxquich ynonmacatiuh posesio ca oticuique yn tomines onotechmonec ynin omito tlatolli ymixpan testigos Clara Lopez yhuan Ypholita Lopez Juana de Zuñiga no mixpan yn nehuatl Diego Hernandez escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74299,11692,spanish,nahuatl,"te voy a suplicar ,","nimitztatauhtiti ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74300,11693,spanish,nahuatl,Tuvo .,Oquipix .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74301,11694,spanish,nahuatl,"En este año murió Chimalpopocatzin , tlatohuani de Tenochtitlan , que gobernó durante 10 años .","Nican ypan in yn momiquilli yn Chimalpopocatzin tlahtohuani Tenochtitlan , yn tlahtocat matlacxihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74302,11695,spanish,nahuatl,( Testigo ) Baltazar Cotolcatl ( yndio natural desta ciudad de Mexico ) vecino e morador ( del barrio ) de Coatlan ( sujeto a San Sebastian en esta dicha ciudad ) . ( Testigo presentado ante los alcaldes yndios desta dicha ciudad por parte de don Luis de Santa Maria gobernador de los yndios desta dicha e ciudad e de su hermano don Martin Momauhti ) e asi presentado y aviendo jurado en forma de derecho dixo diria verdad de lo que supiese y le fuese preguntado . ( E siendo preguntado por las preguntas generales ) dixo ser de edad de sesenta y cinco años ( y que no le toca ninguna de las preguntas generales que le fueron declaradas y que ayuda dios a la verdad ) .,Baltazar Cotolcatl ychan Cohuatla omonamicti epohualxiuhtia ye on macuilli y ye nemi juramento oquitennamic yn ica bara de justicia ynic amo iztlacatiz ylhuiloc huel xoconmelahua yn motlatol yn tlatiztlacatiz ca diablo quihuicaz yn moyollia maniman auh yn tla huel toconmelahuaz motlatol yc mitzmotlaocoliliz yn totecuyo dios yhuan tonantzin Santa Maria mochipa ychpochtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74303,11696,spanish,nahuatl,"Dentro de la iglesia de San Francisco no brotaba tanta agua , sino sólo una poca .","Auh yn Sant Francisco teopancalli yn ihtic amo cenca miec ynic molon ynic mex atl , çan quexquich y ca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74304,11697,spanish,nahuatl,He dormido perfectamente bien .,Zancualyotica onicoch .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74305,11698,spanish,nahuatl,"Salieron de Culiacán y vinieron a descansar al pie de un árbol grande y frondoso . Allí levantaron un altar y comenzaron a tomar sus alimentos , pero se diceHuitzilopochtli les ordenó que se separaran . Dijo :","Oquizque huei Colhuacan ihuan itzintla hueicuahuitl , in cuauhmayo catca , mocehuicoh . Ompa momoztli conquetzacoh noihuan otlacuacoh , auh quilmach Huitzilopochtli tenahuati ma yehuantin moxexeloah . Quihto :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74306,11699,spanish,nahuatl,Diálogo de la poesía : flor y canto,"Tenonotzaliztli itechpa in xochitl , in cuicatl",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74307,11700,spanish,nahuatl,para que los aserraren los hombres .,maseualme .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74308,11701,spanish,nahuatl,Bueno pues vamos al monte a ver quién gana ahí .,bweno pus tiawa ' itič inkwawtla ' tle aber ake ' wa tlatlanis nepa ne ' watl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74309,11702,spanish,nahuatl,"Y también en todos los canales principales se puso vigilancia , a fin de ver por dónde saldrían los negros para venir a matar a los españoles , porque se decía que vendrían de la costa de Acapulco , donde se habían asentado algunos negros cimarrones , y que otros negros cimarrones vendrían de la Vera Cruz , regresando a la ciudad de México , de donde habían huido escapando de sus señores .","Yhuan yn ipan huehuey acallotlih nohuiyan ye yaotlapiallo tlachiallo in campa ye quiçaquihui tliltique yn quinmictiquihui españoles , ypampa yuh mihtohuaya umpa huallazque in ilhuicaatenco in hueyatenco Acapolco omotlallique cimalonti tliltique , yhuan cequintin Bela Cruz huallazque in tliltique cimalonti omocuepque in nican Mexico chollohua yn oquincauhtehuaque yntecuiyohuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74310,11703,spanish,nahuatl,"En el año 11 Ácatl 1451 heló , y se abrasaron las matas de maíz que iban creciendo .","Matlactloce Acatl xiuitl ceuetzico , yaualliui toctli ceuechililloc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74311,11704,spanish,nahuatl,"Enseguida los colhuas los llevaron delante de su Diablo , y allí los sacrificaron .","Niman ompa quintlamellahualtique yn ixpan yn intlacatecolouh yn culhuaque , ynic oncan quinmictique yxpan yn diablo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74312,11705,spanish,nahuatl,oya yehua vel mamavia quiere decir : sólo ahora tenía miedo cuando aun no se hace la guerra ’ .,Oya yeva vel mamavia q . n . zan oc momamauhtiaya in ayamo mochiva yauhyutl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74313,11706,spanish,nahuatl,"Y hoy de nuevo trabajan los hombres del pueblo . Tienen hijos : licenciados , maestros y sacerdotes . Ya abrieron los ojos .","Ihuan occepa tequiti axcan tlacame momochco . Quimpia tepilhuan : licenciados , temachtiquez , totopixque . Yoixtlapouhque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74314,11707,spanish,nahuatl,ahora verá usted conocía a una muchacha no era muy bonita y aparentemente no le gustaba hacerse amiga de los demás parecía no bueno su carácter nadie se atrevía a acercarse a ella pero yo sí una persona de su casa me dijo que ella me veía bien le caía yo bien y esto alentó mi corazón un día la encontré le hablé pero ni me escuchó otro día sólo me dijo en otra ocasión,axcan timohtiliz oniquiximatia ce ichpocatl ammo huel cualnezqui nezquiani ammo quipactiaya moteicniuhtiz nezquiani ammo cualli inemiliz ayac omixtlapaloaya itech mopachoz tei nehuatl quema ce ichan tlacatl onechilhui quinmach onechcualihtaya ihuan inin onechyolehuiti ce tonalli onicnamic onicnotz yece nien ammo onechcac occe tonalli zan onechilhui occeppa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74315,11708,spanish,nahuatl,"Entonces se descompone rápido se apesta el pulque pero si están por partes iguales el pulque y el agua miel , no más está bueno .",entonses modeskomponeroa rápido komiyaya i nekwtli pero in lá por iguales nekwtli wan newatl nekwtli san bweno .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74316,11709,spanish,nahuatl,"Desgraciadamente no . No tengo la menor idea , porque dilata tanto en escribirme . Espero que no haya sucedido algo desagradable .",Amotlen nicmati . Amomachia tleca huehcahua amo tlahcuilohua . Nic chia amitla amo cualli ipan omochin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74317,11710,spanish,nahuatl,"En agosto de este mismo año murió el señor don Antonio Valeriano el Viejo , natural de Azcapotzalco ; era yerno del señor don Diego de Alvarado Huanitzin , y fue gobernador de México Tenochtitlan durante muchos años .","Auh no yquac yn ipan in xihuitl omoteneuh yn ipan metztli agosto yn momiquilli tlacatl huehue don Antonio Valeriano Azcapotzalco ychantzinco ; ynin governador catca yn nican Mexico Tenochtitlan , ynin ymontzin catca in tlacatl don Diego de Alvarado Huanitzin , auh cenca huecauh yn quimopiallico altepetl Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74318,11711,spanish,nahuatl,— ¿ Quién otro más ?,— ¿ Aquin occe ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74319,11712,spanish,nahuatl,Adivina ( qué tiene ) este Alejandro .,Xicadivinaro nehin Alejandro .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74320,11713,spanish,nahuatl,Le dijo el Diablo al teomama Quetzalcanauhtli : Pregúntale a Temizteuctli si quiere algo .,"Auh quilhui yn teomama yn Quetzalcanauhtli yn diablo : Tla xictlatlani yn Temizteuhctli , cuix itla quinequi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74321,11714,spanish,nahuatl,"El lunes 20 de enero de 1597 , fiesta de San Sebastián , nuestro querido padre fray Alonso Urbano , guardián de San Francisco , dio 40 pesos de limosna para los enfermos ; con ellos se compró maíz , tortillas , pan y frutas .","Yn iquac Sant Sebastián ylhuitzin catca , yn ipan lunes a XX de henero de 1597 años , in yehuatzin totlaçotatzin fray Alonso Urbano guardián San Francisco onpohualli pesos quinmotlaocolili in cocoxque ; yc mocouh tlaolli tlaxcalli marquexodi xochiqualli xocotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74322,11715,spanish,nahuatl,E nos los alcaldes certificamos que pasó en nuestra presencia la venta de las dichas tierras y ambas las dichas partes contaron los dichos tomines atento a lo qual mandamos que ninguna persona quite ni desposea de las dichas tierras a la compradora de ellas en tiempo alguno so pena de cinco pesos y de ser azotado por el tianguez por quanto canoscemos al dicho don Baltasar y son suyas las dichas tierras .,uh yn tehoantin yn talcaldes ca nelli ca tixpan yn otlalnamacaque yoan yn tlalcouhqui yoan tixpan yn omopouh tomines auh titlanaoatia aiac niman motlapoloz quicuiliz yn tlalcouhqui yn aquin quicuiliz yn zan tentlapiquiliztica quimotlaltiznequiz yc ontlaxtlaoaz macuilli pesos ypan tianquizco tlayaoalochtiloz ypanpa ca tiquiximati yn don Balthazar Tlillacalqui ca uel ytlal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74323,11716,spanish,nahuatl,"En este mismo año de 1 Técpatl , el señor Quinatzin Póchotl Tlaltecatzin se enseñoreó como tlatohuani de Tetzcoco Acolhuacan ; entonces también tomó por mujer a la señora Cuauhcihuatzin , hija de Tochinteuctli , tlatohuani de Huexotla .",Auh çano ypan in yn omoteneuh xihuitl Ce Tecpatl yn motlahtocatlalli yn tlacatl Quihnatzin Pochotl Tlaltecatzin tlahtoani mochiuh Tetzcuco Aculhuacan ; yhcuac quimocihuahuati yn cihuapilli Cuauhcihuatzin yn ichpuchtzin en blanco . | |,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74324,11717,spanish,nahuatl,Florea como por julio .,Xochiyoua kemej itech julio .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74325,11718,spanish,nahuatl,"Con calma de la mano de ellos ve asido , toma su mano , ve en rededor de ellos , apégate a ellos , sal unido a ellos , ten contacto constante con los que van delante de ti .","Ma ihuian inmatitech xi quim on antiuh xi quim on aantiuh , xi quim on ololotiuh xi quim on tepeuitiuh xi quim on cenquixtitiuh xi quim on nechicotiuh in moteiicauan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74326,11719,spanish,nahuatl,El no habla inglés pero habla bien el castellano y el francés .,Yehua amo inglestlahtohua mach francés ihuan caxtilan yec tlahtohuani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74327,11720,spanish,nahuatl,grandes .,michime .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74328,11721,spanish,nahuatl,"Andaban fumando , andaban aspirando el aroma de las flores por el mercado ; allí andaban bailando .",tlahtlachichintinemi tlahneoctinemi in tianquizco oncan mihtotitinemi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74329,11722,spanish,nahuatl,"10 Calli , 1385 .","X Calli xihuitl , 1385 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74330,11723,spanish,nahuatl,"Hemos comido palos de colorín , hemos masticado grama salitrosa , piedras de adobe , lagartijas , ratones , tierra en polvo , gusanos .","Ticuaque y tzonpanquahuitl yn tequixquizacatl y xatetl , y cuetzpalli , quimichi , teutlaquilli , ocuilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74331,11724,spanish,nahuatl,"El domingo 26 de febrero de 1606 fue quemado un mulato que se hacía pasar por clérigo , aunque no había sido ordenado por la imposición de las manos del obispo ; hacía tiempo que decía misa , confesaba , daba la comunión , bautizaba y casaba parejas .","Yn axcan domingo yc 26 mani metztli de febrero de 1606 años , yquac otlatiloc ce tlacatl molato çan tlapic teopixqui clérigo omochiuhca , amo tlateochihualli catca ymac obispo ; huecauh yn missa oquitohuaya , oteyolcuitiaya , otetlaceliltiaya , otequatequiaya , otenamictiaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74332,11725,spanish,nahuatl,Llevaban 13 años y siete meses en la huerta de San Cosme y San Damián cuando se trasladaron a la nueva iglesia de San Diego en Huehuecalco .,Auh yn ompa moyetzticatca a la huerta Sant Cosme Sant Damián matlacxihuitl omey yhuan chicontetl metztli yn oncan yc hualmiquanitzinoque yancuic teopan San Diego Huehuecalco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74333,11726,spanish,nahuatl,"Este fue el cuarto año en que no llovió sobre los chalcas ; y quizá no llovió en la región , pero sí en ciertas partes .","Yhquac achto popocac yn tepetl yn axcan motocayotia Popocatepetl , çan Xalliquehuac catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74334,11727,spanish,nahuatl,Hemos bebido un refresco delicioso .,Oticoniqueh ce huelic ihuan tzopelcaitztic atzintli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74335,11728,spanish,nahuatl,No fue a ninguna parte .,Axkana ka yato .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74336,11729,spanish,nahuatl,"El Dador de la Vida se burla ; sólo un sueño perseguimos , oh amigos nuestros , nuestros corazones confían , pero él en verdad se burla .","Ipalnemohuani moquequeloa , zan temictli in tocotoa , in tocmiuh , on tlaneltoca toyolo , moquequeloa yehuatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74337,11730,spanish,nahuatl,"9 Calli , 1605 .","IX Calli xihuitl , 1605 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74338,11731,spanish,nahuatl,"A estos tlatoque de Chalco les comunicaron la palabra señorial de los tlatoque de Mexico ; Huehue Moteuczoma y el cihuacóhuatl Tlacaeleltzin suplicaron con humildad a los de Chalco , porque por entonces éstos eran sus iguales y no sus sujetos .","Yehuantin in yn Chalco tlahtoque yn quincaquiltito yn inteuhctlatol yn Mexico tlahtoque ; auh ynic çan omocnoyttohuaya yn Huehue Moteuhcçoma yn ihuan cihuacohuatl Tlacayeleltzin yn Chalco , yehica ca ycohuapan catca yn iquaqu in ayemo ytepehualpan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74339,11732,spanish,nahuatl,"En esta ciudad de México Tenochtitlan a veynte dias del mes de marzo de mil quinientos y noventa y dos años , el dicho pregonero Diego Aztoxochitl pregonó en Texcalcocolco y dio a entender cómo se vende la casa y tierra de Mariana y la casa tiene altos la qual están en ( el varrio de ) San Ypolito Teocaltitlan la qual está puesta en cient pesos que dan por ella un español y aviéndose dado el dicho pregon pareció el dicho Luis de Zavallos y dixo : yo tengo de comprarla dicha casa porque estamos concertados yo y Mariana . Testigo Diego Perez .",Yn nican ypan huey altepetl Mexico Tenochtitlan a veynte dias del mes de marzo de mil e quinientos noventa y dos años in tecpoyotl Diego Aztaxochitl Texcalcocolco otzatzic oquitecaquilti ynic quinamaca ycal ytlal in Marianan yn calli ococallo onpa mani Sanct Ipolito Teocaltitlan oquiteneuh macuilpohualli pesos quitenma ce tlacatl español auh iquac otzatzihuac occepa ohualla Luys Zavallo oquito ca huel nehuatl niccohuaz in calli ca nel otitononotzque in Mariana testigo Diego Perez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74340,11733,spanish,nahuatl,"Todos los habitantes de esta Nueva España pudimos ver que Dios nuestro señor es todopoderoso , que sólo él puede hacer todas sus maravillas , y lo que quiere hacer lo muestra en la Tierra , pues suele hacer las cosas de modo que se muestren ; porque cuando comenzaba a amarillear , cuando la faz del Sol se iba a cubrir con la Luna , cuando iba a ser comido , todo el cielo estaba cubierto de nubes , y no aparecía por ninguna parte , tan sólo en el sitio por donde andaba el Sol unas delgadas nubes se movían delante de su disco .","Auh ynic huell otiquittaque mochi tlacatl nican Nueva España titlaca ynic yxquichihuelitzin totecuiyo Dios , yn çan iceltzin huel moch quimochihuillia ytlamahuiçoltzin , in tleyn quimonequiltitzinoa quimochihuiliz quimoteyttitiliz nican tlalticpac , ca quimochihuilia yn quenin huel quimonextiliz ; ca yn ihquac yc ye pehua ye tlacoçahuia , in ye mixtlapachoz yca metztli tonatiuh yn motenehua ye qualoz , yn ilhuicatl ca nohuiampa mixtli yc tzauhctimanca , acan huel hualnecia , auh çan iyocan çan ixquich yn oncan yetiuh tonatiuh çan mixcanactli yn oncan huel yxpan yxco quiquiçaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74341,11734,spanish,nahuatl,El era.El estaba .,Oyeya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74342,11735,spanish,nahuatl,dentro del depósito no solamente llegaba agua también se juntaban piedras basura tierra cuando se llenaba el aljibe casi la mitad solo era tierra,ihtic in atecochtli ammo zan atl oahcia noyuhqui motepeuhtitlaliaya teme tlazollalli tlalli ihcuac motemitiaya in atlalilli cahxilia tlahcopa zan tlalli oyeya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74343,11736,spanish,nahuatl,hambre ” .,"tiapismikise . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74344,11737,spanish,nahuatl,"¿ Cómo ( y ) adónde van a ir mis hijos , dónde van a comer ?","¿ Queniuh cani yatih nopilhuan , cani tacuatih ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74345,11738,spanish,nahuatl,En el año 6 Ácatl 1407 no sucedió nada .,VI Acatl atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74346,11739,spanish,nahuatl,"Artículo 77 . - Cada una de las Cámaras puede , sin la intervención de la otra : I . Dictar resoluciones económicas relativas a su régimen interior ; II . Comunicarse en la Cámara colegisladora y con el Ejecutivo de la Unión , por medio de comisiones de su seno ; III . Nombrar los empleados de su secretaría y hacer el reglamento interior de la misma ; y IV . Expedir convocatoria , dentro del término de 30 días a partir de que ocurra la vacante , para elecciones extraordinarias que deberán celebrarse dentro de los 90 días siguientes , con el fin de cubrir las vacantes de sus miembros a que se refiere el artículo 63 de esta Constitución , en el caso de vacantes de diputados y senadores del Congreso de la Unión por el principio de mayoría relativa , salvo que la vacante ocurra dentro del año final del ejercicio del legislador correspondiente . Sección Cuarta De la Comisión Permanente","Tlen 77 Tlanahuatihcayotl . San iseltica se ihuan se Tlahtocan huelis quichihuas , amo mocalaquis seyoc : I . Quisencahuas tlen quenihqui mopanoltis ipan ichantlanahuatil ; II . Mocamahuis ihuaya seyoc Tlahtocan ihuan noihqui ihuaya Tequichihuani Sennechicolistli , ica nechicolis tequitiloyan tlen yehua ; III . Quintocahtalis tlen itequiticahua ihuan quichihuas amatlaxitlahquetl tlen yehua itechpohui ; IV . Quiquixtis amatlanotzali , ipan 30 tonati mopohuas tlen queman mocahuas cactli tlanahuatili , ihuicpa axnochipa tlaixpehpentli tlen monequi mochihuas ipan 90 tonati , tlen ica huelis motequihuis cactli tlanahuatili tlen itequiticahua quen moihtohua ipan 63 tlanahuaticayotl tlen inin Amatlanahuatili , tlen cactli tepantlahtoanih ihuan huecapa tepantlahtoani tlen Sentlanahuatiloyan tlen tlapehualtili amo nochi miac , san moquixtia tla cactli monextis ipan itlamiya xihuitl tlen ipan tequipanoyaya tepantlahtoani tlen itechpohui . Tlaxexeloli tlen IV : Tlen Sennechicolistli",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74347,11740,spanish,nahuatl,tiene,kipiya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74348,11741,spanish,nahuatl,"A los atlauhtecas de los términos , que también pertenecían a Amaquemecan , se les impuso la tarea de sacar del monte 4 mil morillos ; de manera que todo el tributo de los amaquemecas consistió en 11 mil morillos que debían traer a México .","Auh yn quaxochpan tlaca yn atlauhteca , yn ça ye yhuan ompa pouhque Amaquemecan , yn intequiuh mochiuh morillos yn quauhtla quiquixtique nahui 4 mill ; auh ynic mochi mocenpohua yn Amaquemecan tequitl mochiuh in ye mochi matlactloce mill in morillos yn nican hualla Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74349,11742,spanish,nahuatl,Llegaron entonces entre las cañas allá donde se yergue el nopal .,"Auh in oipan quizato acatitlan ihcac in tenochtli ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74350,11743,spanish,nahuatl,"Sus mujeres vinieron llorando a suplicar a los tlatelolcas ; y los de la ciudad pudieron ver cómo se les enviaban recados , pero los tenochcas no aparecieron por ningún lado .",Au in içiuaua mochoquilitinemi yn quintlatlauhtia yn tlatilolca ; au ie tlachia yn auaque yn tepeuaque e ualayua yn aoca uetzi tenochca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74351,11744,spanish,nahuatl,Quién sabe porqué la llaman así .,Ait keyéj iujki kitokaytiaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74352,11745,spanish,nahuatl,viztla Quiere decir llenan mi mano . Con el palo de so - najas es con que cavo la tierra .,viztla q . n . nomac temi nochicavaztica in ic nitocaya in ic nitlatatacaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74353,11746,spanish,nahuatl,"En este año murió Nauhyotzin Teuctlamacazqui , tlatohuani de Colhuacan .",Nican ypan in yn omomiquillico yn Nauhyotzin yn Teuhctlamacazqui tlahtohuani Colhuacan catca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74354,11747,spanish,nahuatl,"La tercera hija de Cuauhcececuitzin Tlamaocatlteuctli se llamó Chimalmantzin , y fue esposa del valiente guerrero Chilmoltzin .","Yn iquey ychpochhuan Quauhcececuitzin Tlamaocatlteuhctli ytoca Chimalmantzin , ynin conmonamicti Chilmoltzin tiyacauh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74355,11748,spanish,nahuatl,Y fueron testigos agora en la ynformacion que tanbién está escrito de sus nombres y tanbién di [ tachado : cen ] go que como si fuera manta que me la dieron y endonaron los dichos difuntos .,Auh yn otestigotique axcan yn ipan información ca no ycuiliuhtica yn intoca yhuan niquitohua ynin yuh tilmatzintli ca zan tequiti nimacoc nitlauhtiloc nechmomaquilique yn oquinmopolhui ypalnemohuani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74356,11749,spanish,nahuatl,"12 Técpatl , 1504 .","XII Tecpatl xihuitl , 1504 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74357,11750,spanish,nahuatl,"Dicen también que el lugar de donde salieron para venir acá siempre está cubierto de nubes y niebla , y que de allí les vino el nombre de mexitin .","Auh yuh mihtohua , cemihcac mixtitlan ayauhtitlan | | 28v mochipa mixtentimani yn oncan quiçaco yn huallaque , yehuatl ypampa ynic mihtohua ynic oquimotocayotique mexitin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74358,11751,spanish,nahuatl,"regalaste a mis hijos en aquel tiempo ,","tiquintayocoli nopilhuan ne tiempo ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74359,11752,spanish,nahuatl,Tú estás,Tica,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74360,11753,spanish,nahuatl,Llegamos muy tarde a esta ciudad . Vamos a buscar alojamiento en el hotel de enfrente . Me lo recomendaron como bueno y como no pensamos quedarnos aquí más que un día será mejor quedarnos cerca de la estación .,Cemi ye tlahea ipan inin Hueyi Altepetl otieheoqueh . Man tictemotih calohtiliztli ipan caloltilcalli t o i x p a n ca . Onech ilhuihqueh nelli huel cualli in ihuan quenin can ce tonalli nican tocahuaznequih ocachi cualli tocahuacan amo huehea in necehuiloyan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74361,11754,spanish,nahuatl,"Como nuestros cantos , como nuestras flores , así , tú , el guerrero de cabeza rapada , das alegría al Dador de la vida .","In neneuhqui in tocuic , neneuhqui in toxochiuh , can tiquaoxpan , in toconahuiltia ypalnemoa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74362,11755,spanish,nahuatl,ya no pudieron mandarse para trabajar más .,ayok uelki monauatiyaj para achiyok tekitise .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74363,11756,spanish,nahuatl,"Qué imponente es el aspecto de la Plaza de la Constitución ! Este es el Palacio Nacional . Tiene una fachada de más de 200 metros . Esta es la grandiosa Catedral . El templo de arquitectura colonial más bello de toda la América . Junto al Palacio de Ayuntamiento , se construye un Palacio gigantesco para el gobierno . ¡ Sí ! México merece el nombre da “ La Ciudad de los Palacios ” que le dio Von Humboldt , hace más de 100 años .",¡ Tlenzan tlamahuílizpan in Constitución Tianquizco ! In Tlalnantli Tecpan . Ixcuac quipia omacuilpoalli metroh . Inin hueyi Teopan . In Teopantli amanteca tlachihualli ocachi cuacualtzin inhuicpan inochtin cemanahuac America . Itlac in Tecpanco occe hueyi Tecpantli ye oquimanqueh inic Toyecuicac . Quema ! Quicualnextia in Mexihco itocaitl “ Hueyi Altepetl Tetecpantla ” ca oquimotocayoti Von Humboldt ye axcan macuilpoalli xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74364,11757,spanish,nahuatl,"Se congregaron las autoridades y todos los españoles , y luego se formaron en procesión para irlas a dejar a su nuevo monasterio de Santa Inés ; estas monjas que allá se establecieron son las hijas de Nuestra Señora de la Concepción , y este monasterio era la casa que había construido para sí Diego Caballero .","Auh yn ocenquizque tlahtoque yhuan yxquichtin castilteca , niman ye ic netecpano tlayahualoliztica quinmocahuilliton yn oncan yancuic monasterio Sancta Ynés ; ynin monjastin ypilhuantzitzinhuan totlaçonantzin Con - | | 26 - ceptión yn onca mohuetziltito , auh ynin monasterio yehuatl ytlaquetzal ychan catca in Diego Cavallero .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74365,11758,spanish,nahuatl,"El lunes 4 de febrero , en la iglesia de San José se dijo una misa por el santo padre Sixto V ; asistieron todos los religiosos : los dominicos , los agustinos , los teatinos , los carmelitas , los descalzos y los mercedarios , y también asistió el virrey .","Ypan in lunes yc 4 mani metztli de febrero , yquac missa ypantzinco mito in sancto padre Sixto Quinto , San Joseph yn missa ypan mito ; mochintin oncan mohuicatza in teopixque Sancto Domingo , Sant Augustín , teatinos , calmenitas , descarços , mercenadios , yhuan oncan mohuicatza visurrey .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74366,11759,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74367,11760,spanish,nahuatl,"Y , ¡ a comer ! , si hay tortillas .",Uan kemaj maj se takua ya komo se kipiya taxkal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74368,11761,spanish,nahuatl,Sal al gusto,"Iztatl , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74369,11762,spanish,nahuatl,— Creo que ya llegó con los borregos ¿ no ?,"— ma te ' kwa yuwa sowako ka inčikame , a ' mo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74370,11763,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74371,11764,spanish,nahuatl,"Y puede decirse que don Antonio el Joven regresó entonces a su casa de Azcapotzalco , porque su madre era una señora de allá y de allá era asimismo natural el dicho su abuelo .","Auh çan tel ychan yn omohuicac Azcapotzalco telpochtli don Antonio , umpa cihuapilli yn inantzin catca yhuan yn omotocateneuh ycoltzin catca umpa chane .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74372,11765,spanish,nahuatl,También en este año fueron asediados los huexotzincas .,Auh no yquac yn ipan in xihuitl callaliloque yn huexotzinca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74373,11766,spanish,nahuatl,"Asimismo , según afirma Beroso en sus escritos , la única lengua que había al principio se confundió en Babilonia , mientras gobernaba allá Nemrod , cuando habían transcurrido 144 años desde la inundación llamada diluvio , en que todo pereció en tiempos del dicho profeta Noé .","No yhuan , yn iuh quihtohua ipan yn iamoxtlacuilol yn itoca Beroso , yn ce tlahtolli catca yn mocuecuepaco oncan Babylonia , yhcuac yn oncan tlahtocatia yn itoca Nemroth , ye oyuh nepa chiconpohualli ypan nauhxihuitl 144 años mochi yn apachihuiliztli yn omoteneuh diluvio , ynic poliohuac ypantzinco omoteneuhtzino Noé profeta .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74374,11767,spanish,nahuatl,"Y cuando el concilio terminó , en la fiesta de San Lucas , se hizo procesión tres días seguidos : el viernes , el sábado y el domingo .","Auh ynic tzonquiz ypan yn ilhuitzin Sant Lucas çanno iuh tlayahualloloc eylhuitl : viernes , sábado , domingo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74375,11768,spanish,nahuatl,PIPIÁN,AYOJUACH,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74376,11769,spanish,nahuatl,que encuentren de todo .,mah nochi quiahcican .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74377,11770,spanish,nahuatl,Pues sí lo voy a sacar para qué gana para que otro siembre . Nosotros también sembraremos .,noawelita san tóbyas kito ' wa štokakan name ' wanke štoka paskasio .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74378,11771,spanish,nahuatl,"Recrudeció la enfermedad , hubo epidemia .","Cenca chicahuac necocoloc , manca cocoliztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74379,11772,spanish,nahuatl,No hay qué sembrar,Axtle tlen titokase,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74380,11773,spanish,nahuatl,el algodón lo puso [ en el regazo ] porque tiene,ichkatl kitlalilito para ya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74381,11774,spanish,nahuatl,Ella vendrá esta tarde i nuestra casa .,Yehua ipan inin teotlac tochan hualaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74382,11775,spanish,nahuatl,"10 Tochtli , 1190 .","X Tochtli xiuitl , 1190 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74383,11776,spanish,nahuatl,al ocurrir el fin del mundo,"in oiziuh tlalli ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74384,11777,spanish,nahuatl,"aquí quiero verlo ,","nican nicnequi niquitaz ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74385,11778,spanish,nahuatl,"Y a los siete días , el domingo 5 de febrero por la noche , le abrieron al arzobispo la postema que le aquejaba en el costado , de la cual salió mucho pus , y por ello estuvo a punto de morir .","Auh niman yn ichicomeyoc yn ipan domingo yn ic 5 mani metztli febrero ye yohua , yn oquimotlapolhuilique postema yn omoteneuh motlalli ytzcaltzinco arçobispo in quimococolhuia , temalli yn oncan hualquiz , yeuatl ynic momiquiliznequi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74386,11779,spanish,nahuatl,"que se multiplique ,","mah miaquiya ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74387,11780,spanish,nahuatl,"Éstos hicieron una gran procesión , la cual llegó a la iglesia mayor , y al frente marchaban los naturales .","Auh no huey yn oquiyahualloque yehuantin in , yglesia mayor ahcico , tlayacac mantiaque yn timacehualtin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74388,11781,spanish,nahuatl,Sí está alto allá,Kena uajkapa nepa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74389,11782,spanish,nahuatl,Aquí te voy a dar esta pequeña remuneración .,Nican nimitzmacati nehin taxtahuiltzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74390,11783,spanish,nahuatl,"E que esto sabe para el juramento que fecho tiene ( e no lo firmo porque dixo que no savia ) e hizo una cruz de su mano por firma . Ante my Francisco Garcia , escrivano .",Yxquichin quimati noyollo ynic onimacoc juramento ye nican nomatica niquetza cruz . Ante mi Francisco Garcia escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74391,11784,spanish,nahuatl,"52 . Si gracias a ti vive , por estar a tu amparo , bajo tu protección lo pondrás . Pero no así te considerarás como un águila , te considerarás como un ocelote . No harás sólo así ( con descuido ) lo que te encomienda para que no ofendas al Señor Nuestro y para que Él no te dé padecimientos . Sólo suavemente , sólo con calma , le dirás lo que te molesta . No delante de la gente , al lado de las personas lo avergonzarás , porque si lo avergüenzas , luego así tu corazón , tus entrañas , lo que ante la gente haces vivir , los arrastrarás .","52 . Intla huel moca nemi , ca ye huel mocuexanco , momamalhuazco ticmotlaliliz , ahmo yuhquin tehuatl timoquauhpohuaz , timocelopohuaz . Ahmo zan quen ticchihuaz in tlyn mitznahuatiz inic ahmo ticyolihtlacoz in Totecuiyo , yhuan iyehuatl inic ahmo mitztoliniz , zan ihuiyan , zan yocoxca , tiquilhuiz in tleyn yc mitztoliniz . Ahmo teixpan , tenahuac ticpinauhtiz , ca intla ticpinauhtiz , ca niman yuhquin tehuatl moyollo , mocuitlaxcol , in teixpan ticnemitia , in tichuilana .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74392,11785,spanish,nahuatl,"Le respondió Cuauhtlequetzqui : Más brujo soy yo que ellos ; aquí los esperaré , yo defenderé mi cerro de Chapoltépetl .","Auh yc niman quinanquilli yn Cuauhtlequetzqui , oquihto : Tlacuauh nehuatl nitlaciuhqui ; ca niquinchiaz ca çan nican nicpia y notepeuh yn Chapultepetl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74393,11786,spanish,nahuatl,Granos,Taol uan kuoujelot,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74394,11787,spanish,nahuatl,Hay dos clases : la mafafa morada ( metstsonkilit ) y la mafafa blanca ( kekexikilit o kuapitsokilit ) .,Onkak ome taman : metstsonkilit uan kekexikilit oso kuapitsokilit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74395,11788,spanish,nahuatl,"Han pasado 84 años desde que , en el año 7 Calli , 1525 , murió el señor don Hernando Cuauhtemoctzin ; lo colgaron de una ceiba , junto con don Pedro Tetlepanquetzatzin , tlatohuani de Tlacopan ; fueron condenados por una acusación falsa , y quien los sentenció fue el marqués don Hernando Cortés .","Auh yhuan ye nauhpohualxihuitl ypan nauhxiuitl yn ipan 7 Calli xihuitl , 1525 años , yn omomiquillico yn tlacatl don Hernando Quauhtimoctzin , çan quinpilloque ytech pochotl ynehuan yn don Pedro Tetlepanquetzatzin tlahtohuani Tlacupa ; çan tentlapictli yn quitzauhctiaque , yehuatl quintlatzontequilli yn marqués don Fernando Cortés .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74396,11789,spanish,nahuatl,"Desde lo alto del Chiucnauhtécatl , Huetzin señaló sus posesiones .",Auh yn Chicuhnauhtecatl ycpac yc tlamachiotitinenca ytoca Uetzi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74397,11790,spanish,nahuatl,Diez pesos .,Mahtlactli peso .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74398,11791,spanish,nahuatl,"El dicho señor Sebastián Vizcaíno también venía despacio , pues estaba enfermo , ya que en Acapulco lo hirieron acuchillándolo algunos de los japoneses , y , según se supo en México , eso fue porque traía a su cargo la custodia de todos los presentes y regalos que el emperador de allá le había dado para saludar y obsequiar con ellos al Santo Padre que está en Roma , a nuestro señor el rey que está en España y al señor virrey que está aquí en México ; todos esos regalos y dones estaban bajo su custodia , pues en sus manos los puso el emperador para que los trajera acá , y no se los dio en custodia al dicho embajador .","Oc no yhuiyantzin ye yatihuitz mococotihuitz yn omoteneuh señor Sebastián Vizcayno , quicocoque ynic oncan Acapulco quimictique quixillia yn japonti , yuh machiztico yn nican Mexico , ypampa yn ixquichtlamantli umpa ypial hualmuchiuhtihuia yn tleyn tetech axihualloni yn tetonaltilloni , quihualmahmacac umpa huey tlahtohuani emperador ynic quinhualmotlapalhuia quinhualmotonaltilia Santo Padre Roma moyetztica yhuan tohueytlahtocatzin rey España moyetztica yhuan nican Mexico moyetztica tlahtohuani visurrey ; yn innemactzin yn intonaltzin mochi yehuatl ypialtzin hualmochiuhtihuia huel ymac quihuallali ynic nican caxitiquiuh , auh yn amo yehuatl quimacac amo yehuatl ypial hualmochiuhtia yn omoteneuh embaxador .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74399,11792,spanish,nahuatl,"Y también , cuando nace un niño , los padres dan el xopacatl Esto quiere decir que le dan , a todo el que lo pide , una bebida alcohólica , pulque u otras cosas .","Ihuan no ihcuac tlacati in conetl in tahtli quitemaca in xopacatl . Inin quihtoznequi in tetahtzin quimmaca mochintin ahquihuan quihtlanilia techichic , necuhtli ihuan occequi tlamantli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74400,11793,spanish,nahuatl,"Cuando se enteraron los religiosos de San Francisco , al punto se reunieron con los dominicos , los agustinos y los clérigos , y fueron a reclamar en la Audiencia ante el virrey don Luis de Velasco , el inquisidor Santos García y don fray Domingo de Salazar , obispo de la China , que entonces se hallaba aquí .","| | 5 Auh yn iquac oquimomachiltique Sant Francisco teopixque , niman mocentlalitzinoque yn dominigos , augustinos , clérigos , moteylhuitzinoto yn Audiencia yxpantzinco visurrey don Luis de Velasco yhuan quisidor Sanctos García yhuan no yquac nican moyetztica don fray Domingo de Salaçar China obispo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74401,11794,spanish,nahuatl,"Artículo 17 . Ninguna persona podrá hacerse justicia por sí misma , ni ejercer violencia para reclamar su derecho . Toda persona tiene derecho a que se le administre justicia por tribunales que estarán expeditos para impartirla en los plazos y términos que fijen las leyes , emitiendo sus resoluciones de manera pronta , completa e imparcial . Su servicio será gratuito , quedando , en consecuencia , prohibidas las costas judiciales . Las leyes preverán mecanismos alternativos de solución de controversias . En la materia penal regularán su aplicación , asegurarán la reparación del daño y establecerán los casos en los que se requerirá supervisión judicial . Las sentencias que pongan fin a los procedimientos orales deberán ser explicadas en audiencia pública previa citación de las partes . Las leyes federales y locales establecerán los medios necesarios para que se garantice la independencia de los tribunales y la plena ejecución de sus resoluciones . La Federación , los Estados y el Distrito Federal garantizarán la existencia de un servicio de defensoría pública de calidad para la población y asegurarán las condiciones para un servicio profesional de carrera para los defensores . Las percepciones de los defensores no podrán ser inferiores a las que correspondan a los agentes del Ministerio Público . Nadie puede ser aprisionado por deudas de carácter puramente civil .","Tlen 17 Tlanahuatihcayotl . Amo acah huelis iselti momacuepas , ihuan noihqui amo huelis quichihuas cualantli tlen ica motlatlanis tlen itechpohui . Nochi tlacameh quipiah tlatechpohuilistli quiseliseh sentlapalehuilistli tlen Caltequichihuaneh tlen intequih nimantzin quichihuaseh intlanahuatil ipan cahuitl ihuan tlahtoli tlen quiihtoseh tlahtol tlanahuatilmeh , tematiltiseh tlasencahuali nimantzin , asitoc ihuan xitlahuac . Intequichihualis amo motlaxtlahuas , ipampa inon amo huelis quiquixtiseh tomin tlasencahualistli . Amatlanahuatili qui ihcuiloseh quenihqui ueliseh mo sencahuacuaseh ipan sequih cualantli . Ipan tlatsacuiltlatilantli qui tlatlachiliseh nochi quenihqui mo ixtomas , qui itaseh cenihqui mo ixtlahuas se tehmatilistli iuan quiihtoseh quemah mo nequi qui mocuitlahuitoseh tequiuehqueh tlen te tlatsacuiltiah . Nopa amatlatsacuiltiah tlen qui quetsaltía tlatehtemolistli tlen ica in tlahtol mo nequi quiixtomaseh in ixpan tlen miaquih tlacameh quin notstoseh ica uehcatonal tlen mo ixpanotoqueh . In tlahtol tlanahuatilmeh tlen sentlaltlanahuatiloyan ihuan chinanco tlanahuatiloyan quiixtlaliseh tlen monequis ihuicapa moasis tlanelchihualistli maquixticayotl tlen Caltequichihuaneh ihuan tlen melahuac intequitiyo . Ni Mexihco , in Altepetlmeh iuan in Iyolo Hueyi Altepetl quin mocuitlahuiseh ihquinoh ma onca tlen quin manahuiseh tlacameh tla quinequiseh iuan yohuantih quin tlaxtlahuiliseh , monequi eliseh cuahcualtsitsih uan no nequi qui itseh qui piaseh nochi in amah iuan ihinoh uelis tequitiseh cuali nochi te manahuihquetl . Tlen quin tlaxtlahuiseh amo ueli elis yon achi pilquentsi tlen quiseliah tlen tequiuehmeh tlen Tekiueh kanih on mo tlateiljuiyah . Amo acah huelis quiitzquiseh ipampa tlahuica tlen san altepetlacayotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74402,11795,spanish,nahuatl,"Parece que no es medicinal , pero sirve para comida , para los frijoles .","Pané amo kualtia para pajti , pero kualtia para tapalol , para emol .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74403,11796,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74404,11797,spanish,nahuatl,"Y agregaron : “ Esto es lo que te envían : los bezotes y orejeras de tus siervos , lo que adornaba a nuestros dioses , lo que se guardaba entre los escudos ” .","Auh yni : “ Ca yzcatqui yni quiualmotlatlauhtilia : ca yehuatl yn inteteuh yn inacoch y motechiuhcauh , auh yn toteuua yn intech ucatca , auh yn chimaltitech uca catca ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74405,11798,spanish,nahuatl,"Partieron para establecerse en Ocozacapan , donde erigieron un altar de tierra y se quedaron cinco años .","Ualleuaque umotlalico Ocoçacapa , no motlalmomoztique , macuilxiuhtique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74406,11799,spanish,nahuatl,para que me acabaran los peces .,ma nechtlamika michime .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74407,11800,spanish,nahuatl,juntado la anciana .,tenantsi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74408,11801,spanish,nahuatl,"Huehue Acamapichtli y su mujer Ixxóchitl fueron los padres de Acamapichtli Segundo , que fue el primer tlatohuani de Mexico Tenochtitlan .","Auh yn Huehue Acamapichtli yn ihuan ycihuauh Yxxochitl oncan quichiuhque yn icome ytoca Acamapichtli , yn tlahtocatico achto Mexico Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74409,11802,spanish,nahuatl,MATOJMIYOJXOKOYOLIN,MATOJMIYOJXOKOYOLIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74410,11803,spanish,nahuatl,"En ese tiempo gobernaba aquí en México el excelentísimo señor don Luis de Velasco el Viejo , segundo virrey de México , espiritualmente gobernaba su señoría don fray Juan de Zumárraga , religioso de San Francisco y primer obispo de México , y era gobernador de México Tenochtitlan el señor don Diego de San Francisco Tehuetzquititzin , natural de San Pablo Teopan Xochititlan .","Ca ihcuac ipantzinco nican Mexico motlahtocatilia y yehuatzin tlacatl excelentíssimo señor huehue don Luis de Velasco yn icome visurrey mochiuhtzinoco Mexico , auh no yehuatzin ipantzinco in teuyotica tlahtohuani su señoría don fray Juan de Çumárraga i huel achto çan oc obispo moetzticatca nican Mexico teupixqui San Francisco , auh no yehuatl ipan in tlacatl don Diego de San Francisco Tehuetzquititzin governador nican Mexico Tenuchtitlan chane catca San Pablo Teupan Xuchititlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74411,11804,spanish,nahuatl,Le llaman así porque es negro .,Iujki kitokaytiaj por in tijtiltik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74412,11805,spanish,nahuatl,Y le dijo :,Uan kiilui :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74413,11806,spanish,nahuatl,"Y por ser nuestro superior , en las solemnes ceremonias en que interviene , el arzobispo recibe honor al revestirse el palio , mas no sólo lo lleva él , sino también el patriarca y el primado ; y es tan importante el palio que nadie puede usar el título de patriarca , de primado o de arzobispo si primero no recibe el palio , y por lo mismo no puede revestírselo en los oficios pontificales ni realizar éstos , aunque sea obispo consagrado .","Auh yece yn huel ye tachcauh , ynic huey ynic tlateomania cerimonia yn ica arçobispo ytto , ynic mahuiztillillo ca yehuatl yca yn palio quitlalia quinemitia , auh amo çan ixquich yehuatl ycel yn quihualhuica , ca çanno yhuatl yn patriarcha yhuan yn motenehua primato ; auh ca yn ixquich yc huey yn palio ca ayac aquin huel quimotocayotiz patriarcha ahnoço primato ahnoço arçobispo yntlacamo achtopa quipiaz yn palio , amo huel ypampa yc quichichihuaz yn iteoyotica yteopixcatlahtocatequiuh , inmanel çan obispo tlateochihualli , amono huel teotequitiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74414,11807,spanish,nahuatl,"Les dijo el tlatoani : “ Mexicas , podéis marcharos ; yo os doy a Cuacuauhpitzáhuac Epcóhuatl , el cual se está criando en Oztocuihuayan ” .","Nima ye quiuallitoa tlatoani : “ Mexicaé , ma xiuia , namechmaca yn Epcoatl yn Quaquauhto , unpa uapauallo Oztocuiuaya ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74415,11808,spanish,nahuatl,tal vez en un “ camino real ” .,xa itech hueyoh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74416,11809,spanish,nahuatl,Ellos están enojados .,Kualanij inijuanti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74417,11810,spanish,nahuatl,y por nada .,uan san tlapik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74418,11811,spanish,nahuatl,"La iglesia mayor estaba bien , pero luego empezó a brotar un poco de agua .","Auh yn iglesia mayor teopancalli yhtic çan qualcan catca , ye quin ye pehuaznequia yn moloniznequia atl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74419,11812,spanish,nahuatl,"Si comenzaban a hacer la figura de un ser vivo , si comenzaban la figura de un animal , grababan , sólo seguían su semejanza , imitaban lo vivo , para que saliera en el metal , lo que se quisiera hacer .","Can in ixnen peualtia , moyolca peualtia , in mocuicui zan ixtihuia , moyoltihuia , in iquipan quizaz , in azo tlehin mochihuaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74420,11813,spanish,nahuatl,"[ A cada uno de los testigos tomó juramento en la Audiencia ] sobre el pleyto que trata [ Maria Gerónima y su esposo Juan de Escalante ] con Anton Josephe y Madalena Ynes su muger vezinos de Sancta Ana Huitzilan y el dicho juez gobernador los uvo por presentados y firmólo de su nonbre . Don Gaspar de Mendoza . Ante mí Francisco Millan , escrivano .",Cecenyaca oquinmomaquili juramento yn testigos nican audiencia yn ipanpa yc moteilhuia Maria Geronima yn inamic Juan de Escalante ynic mixnamiqui Antonio Joseph yoan yn inamic Magdalena Ynes chaneque Sancta Ana Huitzilla auh yn yehoatzin juez gobernador oquimopaccacelili auh ynic nelti yn quimotlalilia yfirmatzin ytocatzintica fecha ut supra don Gaspar de Mendoza nixpa Francisco Millan escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74421,11814,spanish,nahuatl,"Este día dijo el inspector a los padres y a los niños , recordarán ustedes que se cumple el siglo que ya no somos esclavos de los blancos que se llamaban españoles . Cuentan nuestros abuelos que los blancos calentaban fierros y quemaban a los indios o mexicanos . Por lo mismo quiero que ustedes y todos los niños recuerden en sus corazones lo que sufrieron nuestros abuelos . Mucho significa el 16 de septiembre . ¡ Se cumple un siglo que terminó la guerra !","Inin tonali” , oquihto inspector tatatin ihuan piltzitzintin , nanquilnamiquizque icuac caxiltiz ce siglo icuac aihmo otechmoxopechtique in cuitlaxcoliztaque inimequez quimilhuia españoles . Tlanonotzalo tocoltzitzihuan quename cuitlaxcoliztaque oquitotomaya tepoztli totonqui ihuan oquintlatlatiaya macehualtin nozo mexicatlaca . Ipampa in nicnequi nochtin pipiltzitzintin . ihuan namehua nanquitlalizque ipan namoyolo tlen tocoltzitzihuan omopapanoltique . Hueyi quitoznequi caxtoli ihuan ce tonali septiembre . ¡ Caxiltiz ce cientos icuac omotlan guerra ! ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74422,11815,spanish,nahuatl,En el año 3 Técpatl 1508 no sucedió nada .,Yey Tecpatl xiuitl atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74423,11816,spanish,nahuatl,½ cucharadita de orégano,Tlahcoxuxumalton orégano,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74424,11817,spanish,nahuatl,"5 Calli , 717 .","V Calli xihuitl , 717 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74425,11818,spanish,nahuatl,"Para esta fecha , ya tenían un año de haber llegado allá , ya estaban en Popotlan cerca de Tlacopan los mexicas chichimecas ; mientras vinieron avanzando y deteniéndose por el camino los había conducido TozcuecuextlI .","Auh yn ihquac yn ye ce xihuitl oncan oacico , ye oncan cate Popotlan ynahuac Tlacopa yn mexica chichimeca ; ynic yatihuitze ynic motetecatihuitze yehuatl quinhualyacana yn itoca Tozcuecuextli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74426,11819,spanish,nahuatl,Con medio año ya se vio que sí va a nacer un,Ika tlajko xiuitl ya nesi para kena nesis se,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74427,11820,spanish,nahuatl,Después fui porque soy madrina de Teresa .,oni ' a onka oni ' a satepan akmo ničičikawak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74428,11821,spanish,nahuatl,Nosotros éramos . Nosotros estábamos .,Otieyah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74429,11822,spanish,nahuatl,". Y cuando habían llegado los traficantes de la costa , a los que tenían el régimen de las poblaciones , a los gobernantes de la costa luego daban todo de lo que llevaban en tráfico :",. Auh in oacihque anauac pochteca in yehuantin quipachoua altepetl in tlatohque anauac niman ye ic quin maca in ixquich in omococouh :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74430,11823,spanish,nahuatl,Lávese las manos antes de comer .,"Achto timotlacualtiz , ximomahtequihtzino .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74431,11824,spanish,nahuatl,"Cuando ya está cocido , se saca de la lumbre para que se enfríe , se sirve en un platito y ¡ a comerlo con tortillas !","Ijuak oksi ya se kikixtia maj seui , se kiteka itech se platitoj uan maj se kikua ya ika taxkal .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74432,11825,spanish,nahuatl,"Siempre se mostraba de esta manera , como si fuera una especie de señalamiento , desplegando sobre nosotros su cauda dirigida hacia el oriente .","Mochipa yuh hualnecia , ynmacaçan hualmapillohuaya , ye nican tocpacpa yn quihualquetzaya ycuitlapil tonatiuh yquiçayampa onitzticaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74433,11826,spanish,nahuatl,"Artículo 133 . - Esta Constitución , las leyes del Congreso de la Unión que emanen de ella y todos los Tratados que estén de acuerdo con la misma , celebrados y que se celebren por el Presidente de la República , con aprobación del Senado , serán la Ley Suprema de toda la Unión . Los jueces de cada Estado se arreglarán a dicha Constitución , leyes y tratados , a pesar de las disposiciones en contrario que pueda haber en las Constituciones o leyes de los Estados .","Tlen 133 Tlanahuatihcayotl . Inin Amatlahuatili , in tlahtocan tlanahuatilmeh tlen Tlahtocan Sennechicolistli ipan moyolitiseh ihuan nochi Tlahtoltlanahuatilmeh tlen ihuaya mocualmatiseh , mocualchihuas ihuan mocualchihchihuaseh ica Tlayecanani tlen Totlalnantzin , ihuaya itlahtol selistli tlen Huehcapa Tlahtocan , yehuan eliseh in Hueyi Tlanahuatili tlen Sennechicolistli . In tlahtol tlasencahualmeh tlen se ihuan se Tlaltalnahuatili mosencahuaseh tlen omoihtoh ipan Amatlanahuatili , tlanahuatilmeh ihuan tlahtoltlanahuatilmeh , ihatzah tlahtoltlanequilmeh tlen tlaixnamiqui huelis oncas ipan Amatlanahuatilmeh noso tlanahuatilmeh tlen Tlaltlanahuatilmeh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74434,11827,spanish,nahuatl,"De cómo fue hecho y creado el mundo y todas las creaturas que hizo Dios nuestro señor en seis días , al cabo de los cuales creó a Adán .",Ynic chihualloc yocoyalloc cemanahuatl yhuan yn ixquich tlamantli tlachihualli yn quimochihuilli totecuiyo Dios yn ipa chiquacemilhuitl auh yc acictlanqui yn quimochihuilli Adam .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74435,11828,spanish,nahuatl,"Por esto yo me río , yo vuestro abuelo , de vuestras armas de mujer , de vuestros escudos de mujer .","Zanamoca nihuehuetzca , namocol , anmocihuatlahuizan , mocihuachimal .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74436,11829,spanish,nahuatl,"Los tlatelolcas se engañaron pensando que el mercado se pondría en Tlatelolco ; y las mujeres mexicas fueron a reclamar ante la Audiencia , pero nada lograron .","Yhuan yn tlatilolca moztlacahuica ompa tiamicozquia yn inchan Tlatilolco ; auh yc moteylhuique Audiencia yn mexica cihua , amo huel neltic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74437,11830,spanish,nahuatl,La cebada se siembra en el mes de julio .,sebada motepewa mectli xulio .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74438,11831,spanish,nahuatl,"que no me lo escondan en la morada de los grandes vientos ,","mah amo nechtatilican inchayohcan huehhueyi ehecame ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74439,11832,spanish,nahuatl,"Tomamos los tomines ante los testigos : Diego Hernandez , Baltazar Luis , Miguel de Rosas , Pedro Nuñez , Francisco Martín , Francisco de la Cruz , Juan de la Cruz y Juan García .",Ynic toconcuique yn tomines ymixpan in testigos Diego Hernandez Balthasar Luys Miguel de Rosas Pedro Nuñez Francisco Martin Francisco de la Cruz Juan de la Cruz Juan Garcia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74440,11833,spanish,nahuatl,Yo dormí mucho muy bien .,Nehua nochi in yohualli oniyecoch .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74441,11834,spanish,nahuatl,¿ Qué clase de gente es ésta ? Es buena gente .,¿ Quenameh inin tlacah ? In cualli tlacah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74442,11835,spanish,nahuatl,"Le respondió Yaópol : No voy a ningún lado , no me dirijo a ninguna parte , nomás vine aquí .","Quihto in Yaopol : Ca acan nitlamattiuh , ca acan niyauh , ca ça nican nihuallamattia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74443,11836,spanish,nahuatl,"Os habéis molestado , habéis tenido la pena . Aquí con una palabra , con un dicho os hago esta arenga , a vuestras maternidades , a vuestras paternidades .",O anquimociauiltique o anquihiyouiltique : ca nican cententica cencamatica nictlatlauhtia in amotenanyotzin in amotehtayotzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74444,11837,spanish,nahuatl,Hacía 113 años que los chichimecas totolimpanecas amaquemecas chalcas habían salido de su morada de Chicomóztoc .,No yhuan ye yuh nepa macuilpohualxihuitl ipan matlactlomey xihuitl ompa hualquizque yn inchan Chicomoztoc yn chichimeca totollimpaneca amaquemeque chalca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74445,11838,spanish,nahuatl,1 kilo de masa,Ce kilo textli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74446,11839,spanish,nahuatl,Entonces le dijo :,Uajkini kiilui :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74447,11840,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74448,11841,spanish,nahuatl,"Y cuando llegó a su presencia , mucho se maravilló de cuánto sobrepasa de manera perfecta en honra y respeto ; su vestidura brilla y resplandece como rayos de sol . Y las piedras , los riscos en los que se yergue , lanzan dardos resplandecientes , como de una ajorca de jades preciosos ; y se muestra la tierra como resplandor de arco iris .","Auh in oiuhahzito in iixpantzinco , zenca quimomahuizalhuih in quenin huellazempanahuia in ic zenquizca mahuizticcatzintli ; in itlaquentzin iuhquin tonnatiuh ic motonnameyotia inic pepetlacca . Auh in tetl , in texcalli , inic itech moquetza , inic quimina in itlanexyotzin iuhqui in tlazohchalchiuhitl maquiztli ; inic nezi iuhquin ayauhcozamalocuehcueyocca in tlalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74449,11842,spanish,nahuatl,Tezcacóatl llevaba a cuestas a Huitzilopochtli .,Tezcacoatl quimamaya Huitzilopochtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74450,11843,spanish,nahuatl,"Y para que se lleve a cabo lo que pienso en mi compasión para la gente , ve allá a la morada de palacio del obispo de México , y le dirás que yo te envío como mensajero para que manifiestes que muchísimo deseo que aquí se me haga casa , se me levante en el llano , mi templo ; con detalle manifestarás todo lo que viste , lo que te maravilló y lo que escuchaste .","Auh inic huel neltiz in nicnemilia in notehicnoittaliz ma xiauh in ompa in itecpanchan in Mexicco Obispo , auh tiquilhuiz in quenin nehuatl nimitztitlani inic tiquixpantiz in quenin huel zenca niquelehuia inic in nican nechcalti , nechquechili , in ipan in tlalmantli , noteocal ; huel moch ticpouhiliz in ixquich in otiquittac , oticmahuizoh , ihuan in tlein oticcac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74451,11844,spanish,nahuatl,"Los colhuas alzaron la gritería y los siguieron por el rumbo de Mexicatzinco ; cuando se detuvieron , se trabó la batalla en Acatzintitlan .","Nima ye yc ycauaca yn coluaque , Mexicatzincopa ytztiui , ynic ye unca ualmomana micalli Acatzintitla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74452,11845,spanish,nahuatl,"Cuando ya está caliente el temascal , alguien entra en él , saca los tizones que todavía humean y arroja agua sobre los tezontles del ombligo del fuego para que salga la ceniza .","Ihcuac ye ototonix in temazcalli ihtic aca calaqui , qui - quixtia in tlecohcotoccuahuitl , tlen oc popoca , ihuan quitla - xilia in atzintli ipan tlexihcotezontli ica tleconexquizaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74453,11846,spanish,nahuatl,"El 1 de abril de 1613 , lunes santo , por la tarde , en Santa María Cuepopan hicieron por segunda vez su procesión los miembros de la cofradía de las Ánimas , fundada por el padre fray Diego Mejía para , con el cordón de nuestro querido padre San Francisco , auxiliarlas y sacarlas del purgatorio ; y así pudo verse cómo en la procesión llevaron en andas a San Francisco que con su cordón iba sacando del purgatorio a las ánimas por disposición de Dios nuestro señor .","Axcan lunes sancto yn ic 1 cemilhuitl mani metztli abril de 1613 años teotlac , yhcuac ycoppa otlayahualloque yn Sancta María Cuepopan tlaca yn cofrades yn itech pohui animasme , yn ompa quimotlalili ynpalehuiloca in padre fray Diego Mexía , yn ica ymecanelpiayatzin ycordontzin totlaçottatzin San Francisco quinmopalehuilia quimonmoquixtilia yn ompa tetlechipahualloyan purgatorio ; ca yuh neztia oncan ynic tlayahualloque | | 207 quimohuiquillique andasco San Francisco quinmoquixtiltiuh yn animasme yn ica omoteneuh ymecanelpiayatzin yn icordontzin yn oncan omoteneuh tetlechipahualloyan ytencopatzinco yn totecuiyo Dios .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74454,11847,spanish,nahuatl,"Nos habremos ido a su casa ,","Tiyazque ye ichan ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74455,11848,spanish,nahuatl,"¡ Conquistadores de tiempos antiguos , volved a vivir !","¡ Tequihuaque huecayuh , xinencan !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74456,11849,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74457,11850,spanish,nahuatl,"Y aunque el dicho Diego Senete prosiguió el pleito , no se le hizo caso , no se escucharon sus reclamaciones .","Auh ynmanel oc nen moteilhuiaya omoteneuh Diego Senete , ça nipa hualhuetz , aocmo caquililoc yn ineteilhuil .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74458,11851,spanish,nahuatl,"todas las creaciones toltecas ,","quitquique in ixquich tultecayotl ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74459,11852,spanish,nahuatl,Hoy tenemos un magnífico tiempo .,Axcan tlachipahtica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74460,11853,spanish,nahuatl,Un peso sesenta y dos centavos .,Ome pesoh ihuan cempoalli ihuan macuilli centavoh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74461,11854,spanish,nahuatl,"Nosotros Pedro Jacobo , regidor mayor , Miguel García , alguacil mayor , Juan Mendez , alguazil , y el escribano Francisco Ximenez venimos aquí al tlaxilacalli de San Sebastian Ahuatonco venimos a dar posesión por lo que venimos a dar plena propiedad de la casa que compró la española Cecilia Ximenez .",Yn tehuantin regitor mayor Pedro Jacobo yhua Miguel Garcia alguazil mayor yhuan Juan Mentez alguazil yhuan escribano Francisco Ximenez otihuallaque in nican tlaxillacalpa San Sebastian Ahuatonco posesion ticcihuaco ynic ticcemaxcatico yn icalcohual in Cencilia Ximenez española .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74462,11855,spanish,nahuatl,"Que no lo arruine el viento ,","Mah amo ehacahuilo ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74463,11856,spanish,nahuatl,Todos así somos menesterosos .,Ah ca mochi ihui titotolinia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74464,11857,spanish,nahuatl,— “ ¡ En verdad me matarán ! ” Trajo entonces un grueso madero,"—“ ¡ Anca ye nechmictizque ! ”Quihualhuica in huepantli ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74465,11858,spanish,nahuatl,"Fue a sustituirlo , como juez gobernador de Tlatelolco , don Melchor de Soto ; éste era natural de allí , pero venía de Cuitláhuac , donde estaba como juez gobernador .","Auh yn Tlatilolco ypan oncallac conpatlato yehuatl yn don Melchior de Sotu , juez governador mochiuh yn Tlatilolco ; ynin huell oncan chane , yece ompa huallehuac yn Cuitlahuac , ompa juez governador catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74466,11859,spanish,nahuatl,"8 Acatl , 83 .","VIII Acatl xihuitl , 83 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74467,11860,spanish,nahuatl,Y pensaron que en cuanto los tlatoque llegaran los matarían .,Yn iuh momatque quinmictitacizque ynic acitihui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74468,11861,spanish,nahuatl,En este año no hubo tlatohuani en Atlauhtlan Tenanco .,Yn ipan in ayac tlahtohuani catca yn Atlauhtlan Tenanco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74469,11862,spanish,nahuatl,los,ih,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74470,11863,spanish,nahuatl,peones .,nikinpolojki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74471,11864,spanish,nahuatl,comer ” .,"axtitlakuase . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74472,11865,spanish,nahuatl,½ kilo de jitomate,Tlahco kilo xitomatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74473,11866,spanish,nahuatl,La naranja tiene muchas vitaminas .,In naranja huel vitaminahyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74474,11867,spanish,nahuatl,"Nosotros venderíamos nuestra casita , si tuviéramos un comprador .","Tehuan tocacal ticnamacaxquia , tla aquin techcohuilix ticpiazquiah",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74475,11868,spanish,nahuatl,"La bióloga Susana Cruz , coordinadora del Programa de Ciencias Ambientales en la Universidad Ibaroamricana ( Puebla ) identificó muchas plantas . El biólogo Herminio García Vázquez , de Santiago Yancuictlalpan , ayudó a la identificación de los hongos . También se utilizaron , más recientemente , fuentes accesibles por internet . Sin embargo quedaron varias dudas , que se señalaron en el texto .","In Biologa Susana Cruz , tein kiyekana in Programa de Ciencia Ambientales de in Universidad Iberoamericana ( Puebla ) kininajsij miakej xiujtokaymej . In Biólogo Herminio García Vázquez , akin kayot Santiago Yancuictlalpan , techpaleuij ika inintokayuan nanakamej . Yankuixtok no tiktemojkej inintokayuan in tatokmej itech internet , sayoj ika amo tikajsikej nochi , kemej ixnesi itech in amaix",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74476,11869,spanish,nahuatl,En su espalda subió y le está agarrando bien .,Ikuitlapa tlejkok uan kiitskitok kuali .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74477,11870,spanish,nahuatl,"Acolnahuácatl , caudillo y cuauhtlato de Azcapotzalco , se puso de parte de Xochimilco , de Colhuacan y de Xaltocan ; desde cinco rumbos fueron atacados los mexicas junto al bosque .",Auh yn Aculnahuacatl yn Azcaputzalco teyacana yn cuauhtlahtohua ocontlalli ytlahtol yn Xochimilco yhuan Culhuacan yhuan Xaltocan ; macuilcampa namoyaloque mexica cuauhnahuac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74478,11871,spanish,nahuatl,"Este año , también fue asesinado José Francisco Ruiz Massieu , dirigente del PRI . Uno de los homicidas , se dijo , era el diputado Manuel Muñoz Rocha ; pero más tarde el gobierno mexicano reveló que el autor intelectual del asesinato de José Francisco , era Raúl Salinas de Gortari , hermano del presidente .","No inin xiuhpan quimictique José Francisco Ruiz Massieu , in aquin catca ce yehuantin in quiyacanayah in PRI . Quilmach ce temictianime catca altepeteixiptla in itoca Manuel Muñoz Rocha ; auh quintepan mexicatlahtocayotl quinextili ca Raúl Salinas de Gortari , iicniuh in tlahtoani , tenahuati ma mictilo José Francisco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74479,11872,spanish,nahuatl,"2 Tochtli , 1442 .","II Tochtli xihuitl , 1442 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74480,11873,spanish,nahuatl,¿ Cuánto dinero tiene usted ?,Quexqui tomin timopilia ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74481,11874,spanish,nahuatl,Es frío .,In sesek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74482,11875,spanish,nahuatl,"7 Técpatl , 1304 .","VII Tecpatl xihuitl , 1304 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74483,11876,spanish,nahuatl,Estuvieron tirados todo un día y una noche .,Nochayauhtaya cemilhuitl ihuan cen yohuali .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74484,11877,spanish,nahuatl,"91 . ¿ Acaso sólo sobre nosotros bajará , sobre nosotros caerá el calor , la tibieza ? Y así es como nos da consuelo , así nos acoge el Señor , el Señor Nuestro , Dios , con todo su poder . Junto a Él arrójate , acomódate , porque Él mismo se hará la raíz de nuestro ser , porque en verdad así se hará , así es su palabra , con la que nos reconviene , nos ata ; ten consideración de Él en todas partes . Ve acercando tu rostro , tu corazón , ve observando , ve viendo qué es eso que de ti se tomará en la tierra . Como donde se busca , donde se pinta , poco es lo que se sigue , poco se camina , ve dándote cuenta de cuál ha de ser el infortunio , la desdicha , lo que es sólo la vanidad , la falta de respeto . No vivirás así ; sólo con tranquilidad , con tu prudencia irás al frente para que tampoco me inflames el pecho Ojalá que sólo con cuidado , con calma así vivas . Eso es todo , mi amada compañera . Sé agradecida con el Señor Nuestro , Jesucristo .","91 . ¿ Cuix zan topan temoz , topan huetziz in totoncayotl , in yamancayotl ? Auh inin quenami yc techmapanilia , yc techmicuiyelia in tlacatl , in Totecuiyo , Dios , ixquich ihuelitzin . Ittetzinco xommotlaza , xommomayahui , ca huel yehuatzin toyeliznelhuayo muchihuaz , ca huel yuh muchihuaz , in yuh itlahtoltzin , yc techmotolinilia , techmolpilia ; xocommattiuh nohuiyan , xoconaxititiuh immix , immoyollotzin . Xoconcuecueptiuh , xoconiitztiuh in catlehuatl motech mocuiz in tlalticpac . In yuhqui tlaixtotocpan , tlacuilolpan , in achi toco , in achi nenemohua , xoconyeyecotiuh in catlehuatl in ahtleonquizaliztli , in nepohualiztli , in zan nentlacayotl , in tixco , teycpac chualiztli . Macamo yuh tonnemiz , ma zan moyolic , monemachtica tommoyacantiaz inic ahmo no tinechonellelpopozahualtiz ; ma zan nematca , zan yocoxca , inic tommoncmitiz . Zan ye ixquich , notlazonamictzine . Xicmocnelilmachiti in Totecuiyo , Iesu Christo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74485,11878,spanish,nahuatl,FRIJOL DE LA TIERRA,TALET,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74486,11879,spanish,nahuatl,"En este año , Ocelotlteuclti , que era tlatohuani de Tecuanipan Huixtoco , llegó a reunirse con Tziuhtlacauhqui ; año y medio llevaba en Tecuanipan Amaquemecan Tziuhtlacauhqui Yaópol Tzompahua cuando llegó Ocelotlteuctli procedente de Atenco .",Ypan in yn xihuitl yn tepan acico yn Ocelotlteuhctli yn tlahtohuani hualmochiuhtia yn Tequanipan Huixtoco ; ye yuh ce xihuitl ypan tlaco ye nican ca Tequanipan Amaquemecan yn Tziuhtlacauhqui Yaopol Tzonpahua yniqu ipan acico yn Ocelotlteuhctli Atenco huallehuac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74487,11880,spanish,nahuatl,que quiere decir por donde se pasa,"quitoznequi , panuoaya ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74488,11881,spanish,nahuatl,nuestra pena : nuestro canto .,"in tetlacol , in tocuic on .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74489,11882,spanish,nahuatl,"Y firmólo el dicho juez governador don Gaspar de Mendoza soy testigo Garcia de Avalos . Ante mí Francisco Millan , escrivano .",Auh ynic ye nelli nican quimotlalilia ytocatzin yoan yfirmatzin don Gaspar de Mendoza soy y testigo Garcia de Avalos nixpan omuchiuh Francisco Millan escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74490,11883,spanish,nahuatl,quiso que sí,kinejki para kena,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74491,11884,spanish,nahuatl,"Aquí en la ciudad de Mexico ahora lunes 29 dias del mes de diciembre de mil quinientos setenta y dos años ante nosotros los alcaldes : don Miguel Sanchez y Pedro Gerónimo , que tenemos a cargo la justicia por su magetad , ahora vino la llamada Maria Xoco , habitante de San Sebastián Ahuatonco , vino a decir : He venido a comunicar a la justicia en relación a mi casa , la que he venido a vender ante la justicia ; por ella conversamos alegre y amistosamente .",Yn nican ciudad de Mexico axcan lunes XXIX dias del mes de diciembre de mil e quinientos setenta y dos años yn tehuantin alcaldes don Miguel Sanchez Pedro Geronimo justicia tictocuitlahuia in ipaltzinco su magestad in axcan tixpan hohualla ytoca Maria Xoco chane San Sebastian Ahuatonco conitoco nicnocaquiltico in justicia ypanpa nocal nicnonamaquilico yxpa in justicia yc otitupacanonotzque netlazotlaliztica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74492,11885,spanish,nahuatl,Entonces murió en México don Pedro Tlacahuepantzin .,Nican momiquilli yn don Pedro Tlacahuepantzin Mexico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74493,11886,spanish,nahuatl,"Para que fuera su confesor , el virrey trajo de España a un clérigo llamado el doctor Guerrero , comendador de Calatrava , que vestía el hábito de su encomienda con una cruz roja .",Auh yn iteyolcuiticauh yconfesor ohualmochiuhtia visurrey yn ompa oquihualmohuiquilli España ce clérigo quitocayotia doctor Guerrero comendador Calatraba chichiltic cruz yn icomienda quitlalia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74494,11887,spanish,nahuatl,"En seguida les da las flores . En esta forma las sostiene : en la mano derecha lleva la flor de escudo ” , y en su izquierda sostiene la flor de Aguila ” .",Auh niman yehuatl quitoquilia in xochitl . In ic quitqui : imayauhcampa in quitzitzquia in chimalxochitl ; auh iopuchcopa ompa quitziztquia in cuauhxochitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74495,11888,spanish,nahuatl,"Dales permiso ,","Xquinmaca penniso ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74496,11889,spanish,nahuatl,"Asimismo , entonces se supo y vino de España la noticia de que el rey enviaba a un clérigo comendador para que fuera deán en Perú y rigiera a los clérigos de allá ; este dicho comendador era un canónigo regular , religioso hijo del gran patriarca San Antonio abad , mi querido padre .","Auh çano yhcuac yn omachiztico ynic ohualla tlahtolli España yn quenin yehuatzin rey quihualmihuallia ce comendador clérigo deán muchiuhtihuitz , oncan quihualmotlalilia yn Pirú ynic oncan quinpachoz clérigos ; ynin omoteneuh comendador ca canónigo reglar ytetzinco pouhqui yteopixcatzin ypiltzin yn huey patriarcha San Antonio abbad notlaçottatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74497,11890,spanish,nahuatl,Y se la dio quieta y pacíficamente sin contradicción alguna y el alcalde Miguel de los Angeles la tomó de la mano y la metió en la dicha casa y cerro la dicha puerta .,Inic oconanque posesio[n] zan pacca yocoxca omochiuh ayac otlachalani ayac tle oquito yyomatzinco yn alcalde Miguel de los Angeles ymatitech comanilli ytic concallaquili in calli ypan motzauhc in poerta .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74498,11891,spanish,nahuatl,"No , señor , No ha venido nadie .","Amo , notahtzin . Amaca onhuala .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74499,11892,spanish,nahuatl,"Este mismo domingo murió en México la señora doña María Cerón , hija de don Martín Cerón tlatohuani de Xochimilco ; esta señora era nuera de los chalcas tlalmanalcas , pues era madre del principal don Alonso de la Cerda , hijo legítimo del difunto don Hernando de la Cerda el Joven tlatocapilli de Tlalmanalco .","Auh çan ye no yehuatl ipan in yn domingo omoteneuh , no yquac momiquilli yn cihuapilli doña María Cerón , yn ichpochtzin don Martín Cerón tlahtohuani Xochmilco , Mexico yn momiquillico ; ynin cihuapilli yehuatl yn Chalco Tlalmanalco cihuamontli catca , yn inantzin don Alonso de la Cerda piltzintli , ynin ytlaçopiltzin yehuatl quicauhtiuh yn don Hernando de la Cerda telpochtli tlahtocapilli Tlalmanalco catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74500,11893,spanish,nahuatl,"Han pasado 121 años desde que , en el año 8 Ácatl , 1487 , se dedicó la casa del diablo Huitzilopochtli , en tiempos del señor Ahuitzotzin .","Auh yhuan ye chiquacenpohualxihuitl ypan ce xihuitl yn ipan VIII Acatl xihuitl , 1487 años , yn omomamal ycal diablo Huitzillopochtli , ypan yn tlacatl Ahuitzotzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74501,11894,spanish,nahuatl,a su madre y luego [ la madre ] se enojó .,ke inana uan teipa kualanki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74502,11895,spanish,nahuatl,"Habiendo oído esto Huitzilihuitzin , Cuatlecohuatzin e Itzcohuatzin , se enojaron mucho y dijeron : Quedaos aquí .","Auh yuh quicac yn Huitzillihuitzin yhuan yn Quatlecohuatzin yhuan yn Itzcohuatzin cenca quallanque , quimilhuique : Oc ximotlallican .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74503,11896,spanish,nahuatl,"Asimismo , en este año los mexicas tenían un año de estar en Chapoltépec .","Auh çano ypan in yn omoteneuh xihuitl , yn ihcuac ye ce xihuitl oncan cate Chapultepec yn mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74504,11897,spanish,nahuatl,"El dicho don Rodrigo de Vivero se había perdido en el mar mientras volvía a México ; el año pasado de 1609 se supo que al ir a esperarlos no llegaron , y luego se dijo que quizá se había perdido el navío , o que quizá había naufragado en alguna parte del océano , perdiéndose juntamente el cargamento , como a veces suele ocurrir .","Auh ynin omoteneuh don Rodrigo de Vivero ca poliuhca hueyapan ynic hualhuia nican Mexico ; yuh machiztico yn axcan ye ce xihuitl ypan de 1609 años ynic ye chialloya auh ayac quiçaco , çatepan yuh mihto aço polihuico yn acalli , aço tlapanico cana hueyapan , anoce oypan pollaquico yn ica tlatquitl , yn iuh mochihuani quenmanian .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74505,11898,spanish,nahuatl,y te suplico .,huan nimitztatauhtia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74506,11899,spanish,nahuatl,En este año los mexicas derrotaron a los de Xicochimalco ; también entonces derrotaron a los de Xaltépec y a los de Totomihuacan .,Nican ypan in quinpeuhque Xicochimalco tlaca ; auh çanno yquac quinpeuhque poliuhque yn xaltepeca yhuan totomihuaque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74507,11900,spanish,nahuatl,"El hongo no es medicinal , sólo se come .",In nanakatsin amo kualtia para pajti sayoj se kikua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74508,11901,spanish,nahuatl,"A su tercer hijo , llamado Tezozomoctzin , que era tlacochcálcatl , lo instaló en Cuauhtitlan .","Yn ic - ei ypiltzi Teçoçomoctzi ye tlacuchcalcatl , yn contlalito Quauhtitla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74509,11902,spanish,nahuatl,La iglesia es la más hermosa que he visto .,In Teopan ocachi cuacualtzin tlen oniconitac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74510,11903,spanish,nahuatl,"Había gobernado en Jalisco durante dos años y cuatro meses ; su cuerpo fue sepultado en la iglesia mayor , donde se levanta el santo Crucifijo .",Auh yn ompa motlahtocatillito Xalixco çan onxihuitl ypan nahui metztli ; auh yn motocac ynacayotzin yglesia mayor oncan yn miquiltiticac sancto Crucifixo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74511,11904,spanish,nahuatl,"Durante cuatro años estuvo vacante la sede de Tenochtitlan , pues no hubo allá tlatoani ; y los tollantzincas perecieron cuando no había tlatoani .","Nauhxiuitl cactimanca Tenochtitla , ayac tlatocat ; yn poliuhque tollantzinca ayac tlatoani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74512,11905,spanish,nahuatl,"Deseo , anhelo la amistad , la nobleza , unos pocos amigos . Vengo a llorar , a afligirme , yo cantor . En verdad no cante yo mis flores , que con ellas me atavíe allá , en el lugar de los descarnados .","Nicnequi , niquelehuia in icniuhyotl , in tecpillotl , achi cohuayotl . Nihualchoca , nihualinotlamati nicuicanitl tlaca ahnicuicaz in noxochio , ma ic ninapatiaz can Ximohuayan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74513,11906,spanish,nahuatl,"Todas estas cosas se decían de los negros , además de otras muchas que no se dirán aquí , porque les imputaban muchas acusaciones ; y si es verdad que eso iban a hacer , o no es verdad , sólo Dios nuestro señor sabe si era así , porque la mayoría de ellos no lo reconocieron .","O yxquichtlamantli yn yn italhuililoque yn tenehuililoque yn tliltzitzin , yhuan occequi miectlamantli yn italhuiloque yn amo huel moch nican motenehuaz tlahtolli , ca cenca miec yn intech tlan ; yn aço nelli quichihuazquia yn anoço amo , ca çan iceltzin huel yehuatzin quimomachiltia yn totecuiyo Dios yntla yuhtica , yehica ypampa ca amo huel mellahuac quimocuititihui yn cequintin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74514,11907,spanish,nahuatl,"Y cuando ha preparado todo lo necesario luego hace la invitación . Llama a los traficantes encubiertos , a los que hacen sacrificios , a los que comercian con hombres . Llamaba a los doce pueblos . De noche entraban .",Auh in omocencauh in ixquich tetech monequi niman ye ic tenotzalo . Quinnotza in oztomeca in tealtianime in tecouanime . Matlactepetl omome quinotzaya youalnepantla in calaquia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74515,11908,spanish,nahuatl,En el año de 1665 .,En el año de 165 .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74516,11909,spanish,nahuatl,Este caballo costó cuatrocientos pesos .,Inin cahuayo oipatin cetzontli pezoh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74517,11910,spanish,nahuatl,El tifo es una enfermedad peligrosa y muy contagiosa .,In cocolitzintli huel ohui ihuan temahman .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74518,11911,spanish,nahuatl,vendierais,antlanamacazquiah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74519,11912,spanish,nahuatl,"Señor San Miguel Arcángel ,","Señor San Miguel Arcángel ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74520,11913,spanish,nahuatl,Mi padre está muy mejorado desde que vive en el campo .,Notahtzin ye ocachi moyecmatihua inihcuac ixtlahuapa onemihua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74521,11914,spanish,nahuatl,"Oye bien , hijita mía , niñita mía : no es lugar de bienestar en la tierra , no hay alegría , no hay felicidad . Se dice que la tierra es lugar de alegría penosa , de alegría que punza .","Huel xiccaqui nochpuchtze , nopiltze : ahyeccan in tlalticpac , amo pacoaya , amo huellamachoaya ; zan mihtoa ciauhcapacoaya , chichinacapacoaya in tlalticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74522,11915,spanish,nahuatl,XOCOYOLE,XOKOYOLIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74523,11916,spanish,nahuatl,"14 . Así dirás esto , ¿ quizás te has de enorgullecer , quizás ya en algo te ha levantado tu rostro el Señor Nuestro , así de aquellos primero te habrás reído , te habrás burlado ?","14 . In yuh tiquihtozin , ¿ acazocmo tatlamati , azo ye centlamantli ipan omitzmixehuili in Totecuiyo , in yuhqui yehuantin yacachtopa inca otihuezcac in inca otimotopeuh ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74524,11917,spanish,nahuatl,"Este año , es construida la Catedral de México .",Ipan inin xihuitl chihualo huei iteocaltzin México .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74525,11918,spanish,nahuatl,No se necesita limpiarlo .,Amo mochipaujtani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74526,11919,spanish,nahuatl,nos regaló nuestro Padre Jesucristo .,ticnezcayoti totahtzin Jesucristo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74527,11920,spanish,nahuatl,"¡ Tú dales un buen camino y una buena forma de vivir a los niños ! Así , cuando ya no vivan sus padres , crecerán y se acercarán a ti . Esto es lo que se llama enseñarles el camino a los hijos ; cuando sean grandes recordarán . Cuando éramos pequeñitos , nuestro padre , nuestra madre , nos llevaron a hacer ofrendas a Chalma .","Tehuatzin xiquinmaquili ce cuali otli ihuan ce cuali nemliliztli pipiltzitzintin . Oncuan on tlacayoh monemizque tatatin yehuan huepahui ihuan noihqui mitzhualmotepotztoquilizque . Yenin quitonezqui quimititia otli tepilhuan ; icuac ye huehueyi cual ilnamquiquizque . Icuac titziquitzitzin totatzin , tonantzin , otechmohuentilito ompa Chalma . ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74528,11921,spanish,nahuatl,"El otro , Jerónimo de Aguilar , servía en la casa de un noble señor maya y , tan pronto fue rescatado , se unió al grupo de los conquistadores . Jerónimo de Aguilar hablaba la lengua maya .","Occe tlacah in Jerónimo de Aguilar tetlayacoltiani catca mayatecuhtli in ichantzinco . Yehuatl in , oya itloc in tepehuani inoyuh notzalo , auh in axcammochipa quintepotztocac in caxtiltecah . Jerónimo de Aguilar mayatlahtoltica huel in tlahtoaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74529,11922,spanish,nahuatl,Y agora de my voluntad la bendo y a ella no soy persuadida y la bendo a Luis de Zavallos español y me da por la dicha casa Treynta pesos en reales .,Ypanpa axcan noyollocacopa nicnamaca ayac manechcuitlahuiltia yehuatl nicnamaquiltia yn español ytoca Luis de Cevallos yxquich nechmaca cenpoalli onmatlactli peso in tomines .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74530,11923,spanish,nahuatl,estuvieran,yezquiah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74531,11924,spanish,nahuatl,Llegaban los otros pues no hay comida porque él Chaparrito Bigotudo le hacía maldades .,wasitiwe okseki pus a ' tle komida porke yokičiwili maldád yewan chaparrito bigotudo kičiwilia maldades .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74532,11925,spanish,nahuatl,"Les seguían los niños huérfanos que se educan en San Juan de Letrán , en el llamado Colegio de los Niños , los cuales llevaban una cruz pequeña de plata .","Auh yc niman yehuantin quimontocatiaque in pipiltzitzinti ycnotlaca in huapahuallo San Juan de Letrá in motenehua Colegio de los Niños , quihuicaque yn incruz teocuitlatl plata tepitzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74533,11926,spanish,nahuatl,"Lamento infinitamente , pero me dispensan . Tengo un negocio muy urgente . Me esperan y no puedo detenerme ni un minuto .","Huel miac nech yolcocoa , xinechmopahcayohualtican . Ce hueyi tequitl nicpia . Nech chiah ihuan ahuel ni huehcahuaz nian ce minoto",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74534,11927,spanish,nahuatl,"En este año murió Huitzilíhuitl , tlatohuani de Tenochtitlan e hijo de Acamapichtli , que gobernó durante 26 años ; y enseguida se enseñoreó su hijo Chimalpopocatzin , al que Itzcohuatzin asistió como tlacatéccatl .","Nican ypan in yn momiquillico Huitzillihuitl tlahtohuani Tenochtitlan , ynin ypiltzin yn Acamapichtli , yn tlahtocat cenpohualxihuitl ypan chiquacen xihuitl ; auh çan niman iquac motlahtocatlalli yn ipiltzin yn itoca Chimalpopocatzin , auh yn Itzcohuatzin tlacateccati , ytlan quinanamiqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74535,11928,spanish,nahuatl,Y si viniere Pedro Luis un pedazo de tierra [ tlalmantli ] que en el echó cespedes haga alguna pared y se lo doy y con quien casó Madalena es muy traviesa y jamas se conpadeció de darme un poco de atoli y ella se lo sabe si se quisiere yr con él .,Auh in tla huallaz in Pedro Luys in noquimotlachcuitlaxili achiton tlalmantontli azo oncan tepantzintli quimotlaliliz nicmaca . Auh yn quinoquimonamicti Magdalena ca cenca tlahueliloc ayc ma ytlatzin onechtlaocoli atoltzintli yehuatl quimati azo quihuicaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74536,11929,spanish,nahuatl,"Si a uno le duele alguna parte del cuerpo , es muy bueno el ajo machacado , se lo pone uno con aceite y hojas de saúco .","Komo kanaj ika tekokoj , semi kuali maj se kitsonteui axox uan se motalilia ika aceite uan ika xomet .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74537,11930,spanish,nahuatl,estás un poco enferma porque ya eres,achi timokokouaya para ta,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74538,11931,spanish,nahuatl,Allí le dijo :,Nopaya kiilui :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74539,11932,spanish,nahuatl,"Todos están bien , gracias . El mayor va a casarse pronto y el menor va salir del colegio este año para estudiar después medicina .","Nochtin pacticateh , tlazohcamati . In ocachi hueyi ye mozohuahtiz , ihuan in ocachi tziquitzin ye quizaz nemachtiloyan inin xihuitl ihuan pehuaz momachtiz in tepahtiliztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74540,11933,spanish,nahuatl,Allí está el sombrero que usted está buscando .,Nepaca cuacecahuilli inon timotemolia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74541,11934,spanish,nahuatl,¿ Dónde se quedó el espíritu,¿ Cani mocahuac niespíritu,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74542,11935,spanish,nahuatl,"Al interior de las montañas , a la Tierra de Nuestro Sustento , a la Tierra Florida me introdujeron ; allí donde el rocío resplandece con los rayos del sol . Allí vi las variadas , preciosas , perfumadas flores , las amadas y aromáticas flores vestidas de rocío , con los resplandores del arco iris .","Tepeitic , Tonacatlalpan , Xochitlalpan , nechcalaquique . Oncan on ahuachtotonameyotimani . Oncan niquitta , ca ya in nepapan tlazoahuiac xochitl , tlazohuelic xochitl , ahahuachquequentoc , ayauhcozamalotonameyotimani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74543,11936,spanish,nahuatl,[ la abuela ] vio que traía un gran ayate,kiitak kiualika se ueyi ayatl kikuatlanantiuala,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74544,11937,spanish,nahuatl,"algunas águilas y tigres , algunos mexicanos , acolhuas , tepanecashan hecho esto a los chalcas .","cequi yan quauhtli , ocelotl , cequi ya mexicatl , acolhua , tepanecatlo mochihua in chalca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74545,11938,spanish,nahuatl,El licenciado Antonio Rodríguez 4,El licenciado Antonio Rodríguez 4,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74546,11939,spanish,nahuatl,"Florea en marzo , las flores son blancas .","Xochiyoua marzo , ta istak in ixochiyo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74547,11940,spanish,nahuatl,"Sobre la estera de las águilas , sobre la estera de los tigres , es exaltado vuestro abuelo , Axayácatl .","Quauhpetlapan , ocelopetlapan , onehuatica in amocol , in Axayaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74548,11941,spanish,nahuatl,"Este Acolnahuacatzin estaba gobernando cuando llegaron los mexicas , y fue el cuarto señor de Azcapotzalco .","Ynhin Acolnauacatzi yehuatl tlatocati yn iquac acico mexica , ye tenauhca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74549,11942,spanish,nahuatl,"8 Calli , 1409 .","VIII Calli xihuitl , 1409 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74550,11943,spanish,nahuatl,"Este dicho Chicomóztoc Tzotzompa Quinehuayan , donde se halla la cueva rocosa horadada en siete sitios , es un lugar muy espantoso , pues las siete cuevas están llenas de cactos y magueyes .","Auh ynin omoteneuh Chicomoztoc Tzotzompa Quinehuayan yn oncan coyonqui chicoccan texcalli oztotl cenca temamauhtican , tzihuacyotoc necuameyotoc yn omoteneuh chicomoztotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74551,11944,spanish,nahuatl,"Oyendo esto , los chalcas acxotecas y su tlatohuani Toteociteuctli Tecuachcauhtli se alegraron y les dijeron : Muy bien , id allá , no queda lejos , está aquí nomás , nosotros sabemos dónde queda el Chalchiuhmomoztli .","Auh yn oyuh quicacque yn yn chalca yn acxoteca yn tlahtohuani Toteociteuhctli yn Tecuachcauhtli yc pacque , quihtoque : Ma yhui , ca ye cualli , caocmo hueca , ca ça nican , ca yuh toconmati yn oncan ca yn Chalchiuhmomoztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74552,11945,spanish,nahuatl,SEXTO PRESAGIO FUNESTO,INIC CHICUACENTLAMANTLI TETZAHUITL,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74553,11946,spanish,nahuatl,Entonces hubo sequía y hambre en Mexico .,Nican tlequiyauh mayanaloc in Mexico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74554,11947,spanish,nahuatl,Primeramente declaro yo Pedro Xacobo que esta casa y aposento donde al presente estoi enfermo uve y conpre en cincuenta pesos de oro comunt que el un aposento del está y mira frontero del poniente y otro aposento está y mira frontero del sur y otro aposento pequeño con un altillo aposento en el declaro que esta dicha casa y solar [ comprado ] que llega hasta la cequia y zanja de agua [ atentli ] .,Ynic 1 tlamantli niquitohua y nehuatl Pedro Jacobo ynic icac yn calli yn oncan nihuetztoc onicnocohui ypatiuh mochiuh ompohuali pesos yhuan X pesos auh yn calli centetl tonatiuh ycalaquianpa ytzticac ynic ontetl xochimilcopa ytzticac yniquetetl caltepiton tlapancaloticac ynin niquitohua mochi mocenamacaz ca zan no nocalcohual omochiuh yn ipatiuh yez chiconpohuali pesos mochi quihuicaz yn iatenyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74555,11948,spanish,nahuatl,"Por quinta vez , habló el viernes ; entonces dijo Dios : ¡ Que haya y nazcan en las aguas los peces , grandes y pequeños , y las aves ! .",Auh yn icmacuilpa yn motlatolti ypan viernes ; yquac quimitalhui : Ma mochihuacan ma tlacatican yn atitlan yn mimichtin yn huehueyntin yhuan yn tepitoton yhuan yn totome ! .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74556,11949,spanish,nahuatl,El se va a la ciudad .,Yehuan hueyaltepepan ya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74557,11950,spanish,nahuatl,"Este Topaltzin Tlacateuctli tuvo un hijo llamado Cornelio Ramírez , el cual a su vez tuvo dos hijos : el primero se llamó Diego Ramírez ; y el segundo , Mateo Ramírez .","Ynin Topaltzin Tlacateuhctli oquichiuh ce ypiltzin ytoca Cornerio Ramírez , ynin oquinchiuh omentin ynpilhuan : yn icce ytoca Diego Ramírez , yn icome ytoca Mateo Ramírez .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74558,11951,spanish,nahuatl,"Aquí estás , hijo mío , muchacho mío , hijo mío totalmente . Estás en apuro . ¿ Qué harás ? ¿ qué obrarás ? ¡ Pues para eso te hizo el señor nuestro amo , el Dueño del universo , el poseedor de la tierra , por quien eres varón !","Ca nican tica nopiltzé notelpuchtzé nocenteconetziné : Timotolinia , ¿ Tle nel taiz ? ¿ tleh ticchihuaz ? Ca o ic mitz mochiuili in tlacatl totecuio in Tloque Nauaque in tlalticpaque in ic toquichtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74559,11952,spanish,nahuatl,"Bajaron de Huexotzinco y de Calpan , por donde habían andado rodeando , y al pasar por Atenco dejaron allí a algunos que eran de los mismos tecuanipantlacas ; llegaron a la falda del monte , y se asentaron en Otlatépec , donde encendían sus fuegos .","Ca Huexotzincopa yhuan Calpanpa y hualtemoque tlayehualloto , Atenco yn tecauhque yn quincauhtiquizca yn intequanipantlacapohuan ; oncan acico yn quauhtenco , oncan yn motlallico yn itocayocan Otlatepec , oncan tlapopotzaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74560,11953,spanish,nahuatl,"7 Tochtli , 1590 .","VII Tochtli xihuitl , 1590 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74561,11954,spanish,nahuatl,todos se fueron,nochi yajke,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74562,11955,spanish,nahuatl,"Ahora bien , Nanahuatzin de una vez fue a atreverse , se hizo violencia , esforzó su corazón , cerró los ojos por no tener miedo ; por nada se amedrentó , no se paró en la carrera , no retrocedió , sino que al punto se dejó caer , se fue a arrojar al fuego de una vez : al punto , pues , ya arde , chisporrotea y chilla ( en el fuego ) su carne .","Auh in Nanahuatzin zan cen in hualmotlapalo , quihualcentlami , quihuallancua in iyollo , hualixtetenmotzolo ; amo tle ic mixmauhti , amo mo quequetz , amo motilquetz , amo tzinquiz ; zan niman onmotlaztihuetz , onmomayauhtihuetz in tleco , zan ic cenya ; niman ye ic tlatla , cuecuepoca , tzotzoyoca in inacayo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74563,11956,spanish,nahuatl,Docto,tlamatini,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74564,11957,spanish,nahuatl,"Cuando murió Tlotépetl , los mexicas pusieron a Cuauhtliquetzqui para que los acaudillara .","Yn oyuh omic Tlotepetl nima ye conixquetzque yn Quauhtliquetzqui , yee quiualyaca mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74565,11958,spanish,nahuatl,tiene como sesenta años ...,kipiya komo sesenta años . . .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74566,11959,spanish,nahuatl,"No se siembra , brota solo y se echa a perder pronto si nadie lo corta .",In amo se kitoka ixua iselti uan amo uejkaua in onkak . Niman mauiloua komo amo akin motekilia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74567,11960,spanish,nahuatl,"Luego adquiría el cacao : unas veinte cargas , que se necesitaban para la gente .",Auh niman yehoatl in cacauatl quinextiaya : azo cen tecpan xiquipilli in tetech monequi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74568,11961,spanish,nahuatl,maíz que se da,eli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74569,11962,spanish,nahuatl,"Han pasado 23 años desde que , en el año 3 Tochtli , 1586 , partió para Castilla el señor don Pedro Moya de Contreras , arzobispo de México , que fue arzobispo de México Tenochtitlan durante diez años , y estuvo también tres años como visitador y como virrey gobernador de México .","Auh yhuan ye cenpohualxihuitl ypan yexiuitl yn ipan 3 Tochtli xihuitl , 1586 años , yn omopehualti mohuicac Castilla in teoyotica tlahtohuani don Pedro Moya de Contreras arçobispo Mexico , matlacxihuitl yn arcobispo moyetzticat Mexico Tenochtitlan , auh yhuan ynic visitador yhuan ynic governador mochiuhtzino Mexico yexihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74570,11963,spanish,nahuatl,En tiempos del general Díaz había un juez en Milpa Alta al que se le llamaba prefecto . Éste era el que mandaba a la gente del pueblo .,Iman imahtzinco general Díaz ompa Momochco oyeya altepetl quicuitiaya prefecto . Yehuatl on ma mitoz oquinmandaro ya oquinmandaroaya in altepetlaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74571,11964,spanish,nahuatl,Hace muy mal tiempo .,Amo cualli cahuitl quichihua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74572,11965,spanish,nahuatl,En el campo de batalla se le dio de beber a nuestro Amatépetl ; y Nanocihuatzin Tetocatzin recibió su merecido .,"Yxtlauaca ma ytiloc tAmatepeuh , ycuepca Nanociuatzi Tetocatzi , ayya y yeua ye .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74573,11966,spanish,nahuatl,Pero esos cometas ya no se veían desde antes de que se terminara el siglo pasado .,pero nonke kometas akmo itla omosewi ' ke den antes tlamini in siglo pasado .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74574,11967,spanish,nahuatl," Y otros cuentos , cuando empezaron los",Uan seyok kuentos tlen ne aguaceros,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74575,11968,spanish,nahuatl,— ¿ Ya va a ser el casamiento ?,— mačye serka diabli šotlatlapak ičpokaton .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74576,11969,spanish,nahuatl,"Habían estado en Teotenanco Temimilolco Cuíxcoc durante 118 años , hasta este año de 8 Tochtli ; y en Tizatépec los estuvo gobernando Totoltécatl Tzompachtli .",Auh yn ixquichcauh ynic ompa catca yn Teotenanco yn Temimilolco yn Cuixcoc macuilpohualxihuitl oncaxtolli ypan yexihuitl ynic axcan ypan in xihuitl VIII Tochtli ; ye tlahtocati oncan yn Tiçatepec yn Totoltecatl Tzonpachtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74577,11970,spanish,nahuatl,Hoy día viernes a 14 dias del mes de diciembre de mil e quinientos e sesenta y cinco años el muy respetable y muy magnifico señor doctor Ceynos oidor y presidente de la gran audiencia nos dejó a los que administramos justicia por su magestad aqui en la ciudad de México Tenochtitlan .,Yn ipan axcan cemilhuitl viernes a XIIII dias del mes de diciembre de mil e quinientos e sesenta y cinco años y yehuatzin yn cenca mahuiztililoni yn muy magnifico señor doctor Ceynos oidor y presidente yn onca hueycan tecuictlatoloya ototechquihualmocauili yn tehuantin justicia ticpia por su magestad yn nican ciudad de Mexico Tenochtitlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74578,11971,spanish,nahuatl,aquí nosotros vamos a poner estas,nican tehhuan tictalitih nehin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74579,11972,spanish,nahuatl,“ Pero nuestros hermanos sufren,Pero ya ne toikniua inijuanti tlajiiyouiyaj,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74580,11973,spanish,nahuatl,. Cuando los traficantes entraron a Tzinacantlan aún no había sido conquistado Tzinacantlan : al entrar no se descubría si eran mexicanos al ir disfrazados :,. In ihcuac calaque in Tzinacantlan in puchteca in ayamo peualo Tzinacantlan : in ic calaquia amo necia in azo mexica in ic mixpolouaya :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74581,11974,spanish,nahuatl,no sirve para medicina .,Amo kualtia para pajti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74582,11975,spanish,nahuatl,"Vete yendo en paz y calma . ¿ Qué piensas , hijo mío ?","Ma ihuian xon yatiuh . Tle ticmati , nopiltzé ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74583,11976,spanish,nahuatl,algunos meses después me platicaron que se había ido a trabajarpor mes de sirvienta a méxico si algunas veces venía a nuestro pueblo nunca la vi después supe que ya tenía compañero marido y que vivía en otro pueblo,cequi metztli ipan onechnonotzque maeh ometztequitito mexihco intla quemmanian huallaya tochan aye oniquihtac zatepan oniemat quinmach yoquipiaya itlaixnamie ihuan oehantia ipan occente altepetl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74584,11977,spanish,nahuatl,"9 Acatl , 1475 .","IX Acatl xihuitl , 1475 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74585,11978,spanish,nahuatl,Por eso suplico :,Ica yon nimotatauhtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74586,11979,spanish,nahuatl,"Mi corazón es flor : está abriendo la corola , Ah , es dueño de la media noche . Ya llegó nuestra Madre , ya llegó la diosa : Tlazolteotl .","Xochitl noyollo cuepontimani ye tlacoyovalle Yecoc ye Tonan , yecoc ye teutl Tlazolteutl a",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74587,11980,spanish,nahuatl,"Y en presencia de Diego Poliuiz , Francisco Aychuelitoloc , Juan Cohuatl , Marina Xoco , Marina Papan , Marina Xoco , Francisca Papan , Martin Nahualix que fungieron como testigos .","Yhuan imixpan Diego Polihuiz Francisco Aychuelitoloc Juan Cohuatl Marina Xoco , Mariana Papan , Marina Xoco , Francisco Papan Martin Nahualix testigos mochiuhque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74588,11981,spanish,nahuatl,( Nosotros ) vamos a mantenernos .,Titechtequipanotih .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74589,11982,spanish,nahuatl,"Predicó nuestro padre fray Elías de San Juan Bautista , sacerdote del Carmen ; la procesión se hizo por causa de la epidemia , para que se apiadaran Dios nuestro señor y nuestra señora Santa María .","Ompa motemachtilli yn totatzin fray Helías de Sant Juan Baptista Calme totatzin ; ynin mochiuh ynic tlayahualoloc ypampa cocoliztli , ynic moyolcehuitzinoz totecuiyo Dios yhuan yehuatzin yn tlaçocihuapilli Sancta María .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74590,11983,spanish,nahuatl,"En seguida corresponden el discurso los jefes de traficantes de cada uno de los doce pueblos , los que rigen , guían . Dicen :",Auh niman ye ic quicuepa in tlatolli in puchteca tlatoque in izquintin cecen altepetl ipan . Tlapachoua teyacana quitoua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74591,11984,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74592,11985,spanish,nahuatl,"dame cuenta de dónde se ha detenido ,","xinechmaca cuenta cani moilochti ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74593,11986,spanish,nahuatl,Se midieron por el oriente trece varas y de ancho siete varas hacia el poniente y hacia el camino en la parte superior mas ancha diez varas y media que era propiedad de mi nieta llamada María Salome esposa de Miguel Xuarez .,Ynic omotamachiuh matlactl omey varas yn tonatiuh yquizayan auh ynic patlaoac chicome varas yn tonatiuh ycalaquianpa auh yn otlicapahuic yquapatlaoac matlactli varas yoan media ca yaxca ocatca yn noxhuiuhtzin yn itoca Maria Salome yn inamic Miguel Xuarez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74594,11987,spanish,nahuatl,"En este año murió Huehue Tezozomoctli , tlatohuani de Azcapotzalco , que gobernó durante 60 años .","Nican ypan in yn miquico yn Huehue Teçoçomoctli tlahtohuani Azcapotzalco , yn tlahtocat epohualxihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74595,11988,spanish,nahuatl,No estabas en casa,Amo otieya ipan calli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74596,11989,spanish,nahuatl,La electricidad en el aire es la que es peligrosa .,In tlecuezalotl ¡ pan echecatl ohui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74597,11990,spanish,nahuatl,"En este año , Cuahuitzatzin seguía asentado en Texcalco Omemázac sobre el Amaqueme , y sólo iba a Tzacualtitlan Tenanco para hacer sus devociones .","Yn ipan in xihuitl oncan onoc yn Quahuitzatzin yn Texcalco Omemaçac yn icpac Amaqueme , çan hualyatinemi yn Tzaqualtitlan Tenanco yn hualmoxtlahua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74598,11991,spanish,nahuatl,mi mamá escuchó con coraje mi pafabray ahora tus prendas gritó enojada déjenlas que allá se queden en un lugar dinero en otro lugar tu cobija eres üm descarado nó importa mi cobija que con ella se envuelva eso no me preocupa,nonantzin omocualancacaquiti in notlahtol ihuan axcan moprendahhuanolnotlahueltzahtziti xcmocahuilican ma ompa mocahuacan cecean tomin occeccan motilma tlen zan tixcuauhtic maciuhqui notilma ma ompa ca milacatzo inon ammo nechtequipachoa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74599,11992,spanish,nahuatl,"Y puesto que están entre nosotros , los acxotecas , preguntémosles si acá venían , y si acaso piensan quedarse aquí .","Tla xictlatlani yn tacxotecatl ca motlan yn onoc , cuix ye nican yn huallamattia , yn at ye nican huallamattia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74600,11993,spanish,nahuatl,"Asimismo , cuando los mexicas se establecieron en Colhuacan en este año de 2 Acatl , 1299 , habían pasado 4099 años desde que se confundió la única lengua que había primeramente , la cual en Babilonia se convirtió en 73 lenguas diferentes ; esto les sucedió a los que por soberbia estaban edificando allá una torre , la cual , según decían , habría de llegar hasta el cielo , pero no lo permitió Dios nuestro señor .","Auh no yhuan yn ihcuac yn yn oncan callaquico Colhuacan yn mexica yn ipan in omoteneuh 2 Acatl xihuitl , 1299 años , ye oiuh nepa matlactzonxihuitl ipan nauhpohualloncaxtolli ipan nauhxihuitl omocuecuep yn çann oc ce tlahtolli catca achtopa , ynic mocuecuep ompa Babylonia epohuallonmatlactli ipan etlamantli tlahtolli ; yehuantin ynpan mochiuh yn ompa quiçallohuaya yn nepohualiztica yn tlachihualtepetl yn quihtohuaya ylhuicac acizquia , amo quimonequilti yn totecuiyo Dios .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74601,11994,spanish,nahuatl,2 litros de agua,Ome litro atl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74602,11995,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74603,11996,spanish,nahuatl,"Luego se levantó Temillotzin , y pensó Ecatzin que quizá iría a orinar .","Auh niman hualmoquetztehuac yn Temillotzin , y momati Ecatzin aço maxiçaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74604,11997,spanish,nahuatl,"Voy que te doy un varazo , dice .",boy ke nimicmaka se baraso mačkitoa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74605,11998,spanish,nahuatl,"Han pasado 36 años desde que , en el año 3 Calli , 1573 , llegó a México Tenochtitlan el señor don Antonio Valeriano el Viejo , sabio estudioso natural de Azcapotzalco , que fue nombrado juez gobernador de Tenochtitlan ; éste era yerno de don Diego Huanitzin .","Auh yhuan ye cenpohualxihuitl ypan caxtollonce xihuitl yn ipan 3 Calli xihuitl , 1573 años , yn ohualla Mexico Tenochtitlan yn tlacatl huehue don Antonio Valleriano tlamatini momachtiani juez governador mochihuaco Tenochtitlan , Azcapotzalco ychan ; ynin ymontzin yn don Diego Huanitzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74606,11999,spanish,nahuatl,Hay una sola clase de cebollina .,Ipa se taman saj in xonakat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74607,12000,spanish,nahuatl,veinte,Cempualli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74608,12001,spanish,nahuatl,Entonces se creyó y se dijo entre los vecinos del barrio que Dios nuestro señor había castigado a la dicha señora .,"Auh yuh mihto ypan yuh machoc , quihtoque yn nican tlaca ypan tlaxillacalli ca çan ycuallantzin yçomaltzin yn totecuiyo Dios quihualmihualli ypan yn omoteneuh señora .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74609,12002,spanish,nahuatl,"Embriagado con licor de aguas floridas , allá en la orilla del agua de los pájaros , cabeza rapada .","Zan teoaxochioctla yc yhuintic , ye oncan totoatenpan , aya quaxomotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74610,12003,spanish,nahuatl,Entonces mejor que lo hiciera Juan el Oso porque así le hace si andas haciendo eso .,entonses kačikwali in len kičiwaya mački ' to bweno inon Juan del Oso tleka ohkión tihčiwa in lá kión tičiwtinemi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74611,12004,spanish,nahuatl,Nosotros nos morimos de sed .,Tehhuan tiamiquih .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74612,12005,spanish,nahuatl,"11 Calli , 1581 .","XI Calli xihuitl , 1581 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74613,12006,spanish,nahuatl,Dando vuelta a la izquierda ahí se venden las estampillas .,Nepa mapochcuepalli quina* macah in painpepeyoctin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74614,12007,spanish,nahuatl,"Había una doncella en Tepoztlán . Todos los días iba a lavar ropa . Allá en el río comía . Llevaba su comida ; así es que cuando tenía hambre , comía .",Inin oyeya ce cihuapili ompa Tepoztlan . Ce momoztla oyaya tlapacaz achi miac tzotzomatli . Ompa atlaco otlacuaya . Oquihuicaya itacatl ; oncuan on tla yomayana otlacuaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74615,12008,spanish,nahuatl,En Xicco murieron el señor Huitznecáhual Tecuachcauhtli y su mujer Acxomócuil ; pero no se sabe cuántos años estuvieron en Xicco Huitznecáhual y su mujer la señora Acxomócuil .,Auh oncan momiquillique yn Xicco yn tlacatl Huitznecahual Tecuachcauhtli yn inehuan ycihuauh yn itoca Acxomocuil ; auh amo momati quex - | | 48v - quich cahuitique quezquipohualxiuhtihque ynic oncan catca Xicco yn Huitznecahual yn inehuan ycihuauh Acxomocuil cihuapilli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74616,12009,spanish,nahuatl,"La tierra mide de ancho cuatro brazas y una braza del pecho a la mano y de largo mide cinco brazas ; el chinamitl mide dieciocho brazas ; en cada una de las cuatro partes [ esquinas ] se pusieron una estaca , dos en la parte de arriba de los chinantli y dos abajo .",Inic motamachihua in tlalli inic patlahuac nanmatl yhuan cenyollotli auh inic huiac macuilmatl auh in chinamitl castolli omey maytl nauhcanpa omomaman cesen estacas ome chinanquac home tlalpan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74617,12010,spanish,nahuatl,FRASES,TLAHTOLTIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74618,12011,spanish,nahuatl,pollos,piyome,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74619,12012,spanish,nahuatl,"¡ oh mis tíos , tlaxcaltecas , chichimecas !","¡ notlatzintihua , tlaxcalteca yechichimeca !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74620,12013,spanish,nahuatl,Y 30 centavos .,wan in treinta sentabos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74621,12014,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74622,12015,spanish,nahuatl,¿ Cuál es su patria ? España es mi patria .,¿ Catlehua motlalnam ? España notlalnan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74623,12016,spanish,nahuatl,"4 Acatl , 963 .","IIII Acatl xihuitl , 963 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74624,12017,spanish,nahuatl,". Y aquí está nuestra adquisición , lo que hemos logrado , lo que fue el precio de nuestros pechos , de nuestras cabezas :",. Auh ca iz ca in tocococauh in oticmahceuhque intelchiquiuh in totzontecon ipatiuh omochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74625,12018,spanish,nahuatl,"Todos los que salieron traían en su compañía a una hermana mayor de Huitzilopochtli llamada Malinálxoch , a la cual abandonaron en Michhuacan , en Pátzcuaro ; ella después partió de allí para ir a establecerse en Malinalco , llevando consigo a todos sus macehuales , que luego se llamaron malinalcas .","Yhuan quihualhuicaque y mochintin hualcepayaque yn ihueltiuh yn Huitzillopochtli ytoca Mallinalxoch , yn oncan quihualcauhtiquizque Michhuacan yn oncan Bazquallo ; ynic çatepan oncan huallehuac ynic motlallico yn oncan Malinalco , quinhualhuicac yn ixquichtin yn imacehualhuan yn motenehua malinalca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74626,12019,spanish,nahuatl,Termina el año 1 Calli .,Quizqui yn Ce Calli xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74627,12020,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74628,12021,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74629,12022,spanish,nahuatl,Quienquien,aquinaquin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74630,12023,spanish,nahuatl,"En el año 5 Técpatl 1484 los oztoticpactlacas y los toztecas nos mataron a traición , pero en este mismo año perecieron .","Macuilli Tecpa xiuitl yc techpoyomictique oztoticpactlaca yoan tozteca , ça niman no yquac poliuhque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74631,12024,spanish,nahuatl,"Los españoles pusieron una culebrina enmedio de la calzada , y la dirigieron hacia el camino de Tecanman ; cuando dispararon la culebrina , el tiro fue a caer en Cuauhquiáhuac .","Contecaco unepantla tlequiquiztli , Tecama quiuatitique yn utli ; yn oquitlazque tlequiquiztli Quauhquiauac yn etzico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74632,12025,spanish,nahuatl,[ por eso ] no se quebraba .,axposteki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74633,12026,spanish,nahuatl,¿ Por qué se ha plantado [ detenido ] en este calor ?,¿ Queyeh mocenquetza itech nehin tacahuan ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74634,12027,spanish,nahuatl,"[ Le fue dicho al testigo : — ¿ Hace cuantos años ] Dijo el testigo un año antes de que llegara la epidemia . Vi bien el surco alli en Atlixoca . Y ahí nos atendía la mujer que ahora se demanda ; nos dio atole y tortilla , y muchas veces nos hospedamos en el hogar de Atlixeliuhqui : eran muchisimos los que allí enviaban a desyerbar , los enviaba nuestro tlahtoani don Gaspar y don Marcos , siempre ahi venian ; asi es como yo lo sé ] ( Y que rompieron y labraron las dichas tierras que al presente estan en Atlixucan sobre que dicen que es este pleyto e que asi mesmo sabe este testigo que pago a los dichos peones la dicha Maria Tiacchu [ sic ] y que les daba de comer y de beber questo es lo que sabe y no mas ) . Pasó ante mí Feliciano de Niza escribano y lo firmo el senor juez de su nombre Lucas Garcia . Feliciano de Niza [ rúbrica ] .",Ylhuiloc yn testico ya quesqui xihuitl quito yn testico ca oyuh ce xihuitl quizaco cocoliztli uel niquitac yn cuemitl onpa Atlisoca auh onpa techmocuitlahuiyaya yn axcan moteylhuia yn ciuatzintli atoltzintli tlascaltzintli techmacac auh miyecpa yn oncan tiualtocalotiya yn ychan Atliseliuhqui auh cenca miyequintin yn oncan oneuaya yn ozacamouaya ya quimoniuaya yn totlatocauan yn don Gaspar don Marcos nochipa oncan ualaya oncayu in y nicmati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74635,12028,spanish,nahuatl,estuviesen .,onyezquiayah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74636,12029,spanish,nahuatl,"Se tardaron en la obra , desde que se comenzó a excavar y partir el cerro hasta que se terminó y se abrió el canal , nueve meses y 19 días .","Auh yn ixquichcauhtica yc nemohuac , ynic aotatacoc ynic motlacohuiltec tepetl ynic motlapoco ynic tlamico yyohui atl chiuhcnauhtetl metztica ypan caxtollonahuilhuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74637,12030,spanish,nahuatl,CEBOLLINA ROJA,CHICHILCEBOLLINA,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74638,12031,spanish,nahuatl,coman,tlakuaka,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74639,12032,spanish,nahuatl,"Después de sepultarlo en la iglesia mayor , salieron para regresar al palacio , allá regresaron los señores oidores de la Audiencia Real y los demás que administran justicia , pues fueron a dejar a los dos sobrinos y a los pajes del difunto arzobispo ; los acompañaron asimismo los soldados , quienes de regreso llevaban al hombro sus arcabuces , y también llevaban en alto sus lanzas y sus banderas .","Auh yn oyuh conmotoquilique oncan iglesia mayor , yc niman quixohuac necuepalloc umpan tecpan palacio , mocueptzinoque umpa yn Audiencia Real tlaca oydores yhuan yn occequintin justicias quimocuitlahuia , quincahuato yn omentin omoteneuhque ymachtzitzinhuan omoteneuhtzino miccatzintli arçobispo yhuan yn ibangetzitzinhuan cahualloco ; yhuan no tecahuaco y moteneuhque soldadostin , ynic hualmocuepque ye quihualquechpanotiaque yn imarcaboz no yhuan ye quihuallacoctiaque yn imalanças yhuan yn invamderra yn inquachpan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74640,12033,spanish,nahuatl,Unos cuantos se salvaron metiéndose entre las aguas de Acocolco .,Yn oc quezqui mocauh Acocolco motecato atlitic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74641,12034,spanish,nahuatl,Y se les dá por la justicia y no se las ympida persona alguna y si sobre ello otra vez se tratare o se llamare a engaño se procedera contra el con todo rigor de justicia y pagara quinze pesos para la camara de su magestad y lo firmaron de nuestro nonbres Miguel Sanchez alcalde Francisco Xuarez alcalde ; pasó ante mí Miguel de los Angeles escribano [ va entre renglones : e Ysabel su muger bala ] .,Ynic oaxcatiloque itencopa in [F . 14 r . ] justicia niman naocmo cepa texixicoz yn aquin noccepa texixicoz ynic motlatolcuepaz cenca huey justicia ypan mochiuaz XV pesos tomines ynic ontlaxtlauaz ytech pohuiz in icamara su magestad . Yc nican tictlalia in tofirma Miguel Sanchez alcalde Francisco Joarez alcalde . Paso ante mi Miguel de los Angeles escribano . Sigue [F . 15r . ] Un piano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74642,12035,spanish,nahuatl,"Ya se dijo que ciertamente por disposición de Dios nuestro señor vinieron a morar aquí los antiguos , los cuales eran idólatras ; pero aun así fue maravilloso el modo en que vinieron , el modo en que se dispuso que vinieran a asentarse acá .",Auh ca ye omito omoteneuh ca nelli ca ypaltzinco yn totecuiyo Dios yn onemico yn huehuetque yn tlateotocanime catca ; auh yece no mahuiztic ynic onemico ynic otlamanitico ynic ohuallahuicaque ynic tlatecpanaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74643,12036,spanish,nahuatl,"He aquí una comparación : el cobertizo que oponemos al Sol tapa sus rayos para que no caigan sobre nosotros ; pero las demás personas , que no oponen cobertizo alguno al Sol , seguirán mirando la luz del Sol que está sobre ellos .",Izcatqui machiyotl : in cehualcalli in huel tiquixnamictia in tonatiuh ca quitzacuillia yn itlanex ynic amo topan tonaz ; yece yn occequintin yn amo quixnamictia yn incehualcal ca quittazque yn itlanextiliz in tonatiuh yn inpan momanaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74644,12037,spanish,nahuatl,Sólo con flores circundo a losnobles .,Zan nicxochimalina intecpillotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74645,12038,spanish,nahuatl,que nos deje,mah techcahua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74646,12039,spanish,nahuatl,Y mi papá es rey y no me han enseñado el,Uan na notata rey uan na axnechmachtijtok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74647,12040,spanish,nahuatl,"le gritó su papá , dicen .","kitsajtsili ipapá , kiiluij .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74648,12041,spanish,nahuatl,"En este dicho año los mexicas se trasladaron a Amalinalpan Azcapotzalco , donde se quedaron ocho años ; los conducía su primer tlatohuani , Huehue Huitzilíhuitl , que ya llevaba 26 años gobernándolos .","Auh çanno ypan in yn omoteneuh xihuitl yn oncan hualmicuanique mexica yn Amallinalpan Azcaputzalco , oncan chicuexiuhtique ; yehuatl quinhualyacana yn intlahtocauh achto mexica yn Huehue Huitzillihuitl , yn ihcuac yn ye iuh cenpohuallonchicuacen xihuitl tlahtocati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74649,12042,spanish,nahuatl,"En efecto , a tiempos se dividen y se detienen las llamadas aguas celestes o divinas , y así sucedió entonces ; y cuando a uno y otro lado se dividen las aguas celestes o divinas del mar , aparece la tierra enjuta .","Ihcuac yn moxelohua momacahua yn ylhuicaatl y noce quitocayotia teoatl , ca yuh mochiuh yn in ihcuac ; ynic necoc moxellohua yn ilhuicaatl yn anoce teoatl , huactimomana yn tlalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74650,12043,spanish,nahuatl,"E luego yncontinente en el dicho dia mes y año susodicho fuimos al barrio [ tlaxilacalli ] de Yopico donde están las casas y a las espaldas Diego Aztazuchitl , pregonero , dio un pregón en presencia de los mandones del barrio [ tlaxilacalleque ] Gaspar de San Pablo , Pedro Hernandez Joan de la Torre y no huvo quien dixese nada ni nadie las pujó y dio tres pregones . Ante mí Lazaro de San Juan escribano .","Zan niman ipan cemilhuitl yhuan metztli yhuan xihuitl yn tlacpa omoteneuh otoyaque yn ipan tlaxilacalli Yopico yn onca icac calli ytepotzco otzatzic in pregunero Diego Aztaxochitl yhuan mochintin ymixpan tlaxilacaleque Gaspar de San Pablo , Pedro Hernandez , Juan de la Torre . Ayac oquinanquilli ayac ocontlecahui expa yn otzatzic . Ante mi Lazaro de San Juan escribano .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74651,12044,spanish,nahuatl,". Cuando han ardido , luego cava la tierra allí mismo en medio patio : en este lugar entierra junto lo que ardió dentro de casa , la ceniza de los papeles , la envuelve muy bien , pero no la otra ceniza del fuego .",. In on tlatlac niman ye ic tlatataca in zan no oncan itualnepantla oncan quicentoca in calitic otlatlac amanextli zan quizololoua amo no ye in tleco nextli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74652,12045,spanish,nahuatl,"En la misma fiesta de San Mateo , nuevamente se dijo misa en la iglesia de Santo Domingo ; ya estaba totalmente arreglado el interior , que antes era inutilizable por el agua que había adentro .","Auh çanno ypan in , yn ipan ilhuitzin quiz Sant Matheo , oncan ye no nicuel ceppa missa mito yn ihtic teopancalli Sancto Domingo ; ye otlayecchichihualoc , ye qualcan yn ihtic , yn ipampa yc tlatlacauhca atl yn manca yhtic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74653,12046,spanish,nahuatl,"Entonces , Xochiteuitli luego ordenó , dijo , les dijo : vean ustedes los que aquí están , sépanlo , tú Temilotli y tú Yz-tlapalteohua , para que nunca les suceda lo mismo , lo que le pasó a este hombre . Este espectáculo , asimismo , le sucedió a la gente que vino de Tepexic , no les vaya a suceder lo mismo , que lo que platico no sea en vano . No vaya yo a escuchar por segunda vez esta noticia , porque esta tierra , sobre la que tengo poder , es del tlatohuani Moteucsomazin .",auh niman otlanahuati yn Xochiteuitli oquito oquinmilhui xiquictacam yn amehuantin nican ancate ximimaticam yn tehuatl yn Titemilotli yhuan tehuatl yn Tiyztlapalteohua amo quemaniam no yuhqui amopam mochihuas yn quenin omochiuh ypam ynin tlacatl ynin tlamahuisoli ca sa no yuhqui /ypa[n] o a/{entre líneas : o}mochiuh yn Tepexic ohuala ca no yuhqui amopam mochihuas ca ye yc sa cemi nitlatohua ayaemo oc {entre líneas : c}pa nicaquiz ynin tlatoli ypampa ynin tlali ca yene chicahuac yn huei tlatohuani Moteucsomazin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74654,12047,spanish,nahuatl,"La calabaza es fría , por eso les viene bien a los que se envenenan .",In ayotsin sesek por eso kininamiki tein mopajuiaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74655,12048,spanish,nahuatl,"Hace poco teníamos una gata muy fina , de raza Angora","Yece quimach oticpiaya cente yectic cihuamiztli , incenyeliz angora .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74656,12049,spanish,nahuatl,QUINTO PRESAGIO FUNESTO,INIC MACUILTETL TETZAHUITL,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74657,12050,spanish,nahuatl,"No señor , no lo leo .","Amotzin , amo nicamapohua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74658,12051,spanish,nahuatl,"El octavo hijo de Cuauhcececuitzin fue Papayohuatzin Tlacochcalcatlteuctli , el cual tuvo dos hijos : el primero se llamó Marcos ; y el segundo , Miguel Maldonado .","Yn icchicuey ypilhuan Quauhcececuitzin ytoca Papayohuatzin Tlacochcalcatlteuhctli , ynin oquinchiuh omentin ypilhuan : yn icce ytoca Marcos , yn icome ytoca Miguel Maldonado .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74659,12052,spanish,nahuatl,Aquéllos se dijeron : “ ¿ Qué querrán decirnos ? Vayamos a ver ” .,Auh ye comolhuia : “ Tleyn quitozque ? Ma ça toconcaquiti ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74660,12053,spanish,nahuatl,"Te andarás metiendo , entrando y saliendo , por pueblos extraños . Te darás de golpes en el pecho , estarás apretándote los dedos , es decir , que pueda ser que en ninguna parte se logre nada , puede ser que en ninguna parte tendrá entrada tu mercancía , tus efectos comerciales .",Timahaquiz timocacalaquiz timoquiquixtiz in auacan tepeuacan . Timotzotzonaz timocacapaniz — quitoz nequi — acazocantle uel on mochiuaz ; acazocantle onmaquitiz in motiamic in mocnopillo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74661,12054,spanish,nahuatl,"La segunda cosa que digo es que otra casa mía está en pié , es casa de altos que mira hacia el oriente , no tiene despensa , se la doy a mi hija llamada María , es su casa junto con el tlalmantli , donde se vende Tezontlalli , que está al oriente . Digo que se la doy a mi hija María .",Ynic ontlamantli niquitotiuh oc centetl onicac nocal tienta acocallo tonatiuh yquizayanpa itzticac amo tlecopayo nicmacatiu yn noconeuh ytoca Maria ca ical yhuan yn tlalmantli yn oncan monamaca tezontlalli yn tonatiuh yquizayampa . Auh ca niquitohua yhuan nicmaca yn noconeuh ytoca Maria .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74662,12055,spanish,nahuatl,"1 Para entonces Totepeuh , padre del tlatocapilli Huéimac , llevaba tres años gobernando en Colhuacan .",Yn ihcuac yn ye iuh exihuitl tlahtocati yn ithatzin Totepeuh yn Culhuacan yn Hueymac tlahtocapilli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74663,12056,spanish,nahuatl,También necesita limpiarse .,No moneki maj se kichipaua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74664,12057,spanish,nahuatl,"Entonces quedó en sus manos , él buscó mi nombre , luego me llevó en presencia de sus sacerdotes , me puso el nombre de don Joseph de San Juan , y el mismo sacerdote me bautizó , el llamado fray Juan Bautista , en presencia de otro sacerdote llamado fray Toribio Moto-linía , y otro sacerdote { tachado Martín } de nombre fray Martín de Valencia , y tres tlatoque de allá de Tlaxcalan . Me bauticé con “ los hijos ” del llamado Acxotecatl , uno de nombre Cristóbal , el otro llamado Juan y el otro llamado Luis . Realmente fuimos nosotros los primeros en bautizarnos .",auh yehuazin ynmac onechquezq[ui] onechpepenili y {n} notoca niman onechhuicac yxpamzinco yn teopixcazintli onechtocayoti d[on] Joseph de San Juan yhuan no yehuazin yn teopixcazintli onechmoquatequili ytocazin frai Juan Pabticcta yhuan occe teopixcazintli yxpamzinco ytocazin frai Toribio Motolinia yhua{n} occe teopixcazintli /Martin/ ytoca frai Martin de Ualensia yhuan yeyntin tlatoque ompa Tlaxcalam yhu{an} oninoquatequi ypilhuan ytoca Acxotecatl se itoca Christoual se itoca Juan yn ocse ytoca Luys huel achtopa tehuantin otimoquatequique .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74665,12058,spanish,nahuatl,Este quelite se extiende bonito sobre el sembrado .,In kilit kualtsin mososoua itech in tatok .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74666,12059,spanish,nahuatl,"Así lo dejó dicho Tochihuitzin ,",In ic conitotehuac in Tochihuitzin ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74667,12060,spanish,nahuatl,"Cuando todo hubo terminado , Coyohuehuetzin , Topantemoctzin y Temillotzin fueron acompañando a Cuauhtémoc , lo fueron a dejar adonde se hallaban el Capitán , don Pedro de Alvarado y Malintzin .","Y ye yuhqui yn ounalquiz , niman ye yc ui y Coyoueuezi , Topantemoczi , Temilozi auh yn Quauhtemocçi ; concauaco yn Quauhtemocçi yn uncan catca Capitán , don Pedro Alvarado , Malinzi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74668,12061,spanish,nahuatl,"— En Tepetzinco para arribita , esta bonito ( el pasto ) rápido se llenaron las borregas .",santa tamboratoton .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74669,12062,spanish,nahuatl,Háganme el favor .,Xnechchihuilican favor .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74670,12063,spanish,nahuatl,Y las tierras que estan detras de las dichas casas que pretendió quitarme Maria ( yndia ) hija de Cuitlapanocelotl se trató sobre ellas pleyto año y medio en la qual se gastaron sesenta pesos .,Auh in tlalli in itepotzco mani yn nechcuiliznequia Maria Cuitlapanocelotl yychpoch ynin ca ye titoteilhuique ce xihuitl yhuan tlaco auh in ipan poliuh tomines epohualli pesos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74671,12064,spanish,nahuatl,"Y dada esa precisa orden por la Señora del Cielo , se apresuró","Auh in oconmonahnahuatilih in ilhuicac zihuapilli , quihualtoc",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74672,12065,spanish,nahuatl,"Allá los antiguos tenancas merecieron unas chinampas y tomaron posesión de ellas , y allí estuvieron los linderos de los dichos tenancas chalcas ; luego los tenancas regresaron nuevamente a Cuitlatetelco , donde se establecieron por algún tiempo , y todavía los gobernó durante 10 años el tlatohuani Totoltécatl Tzompachtli Tlailotlacteuctli .","Oncan conmacehuato chinantzintli ontlatzonilpito yn huehuetque tenanca , ca huell oncan icac yn incuaxoch yn omoteneuhque tenanca chalca ; yc mocueppaco , çan nocuel oncan huallaque yn Cuitlatetelco , oncan motlallico yn tenanca oncan huecahuaque , oc matlacxihuitl yn oncan tlahtocattiticatca yn tlacatl Totoltecatl Tzompachtli Tlayllotlacteuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74673,12066,spanish,nahuatl,No esclarece .,Axkana tsalantiya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74674,12067,spanish,nahuatl,"No vayas buscando discusión , no sin consideración la ofrezcas ; sólo con calma , poco a poco expondrás ( tu palabras ) , y no irás como tonta , no irás jadeando , no irás riéndote , no irás viendo delante de ti , ni de través , no irás siguiendo con la mirada a la gente , no mirarás de frente a las personas , sólo irás erguida de frente , sólo irás viendo de frente cuando te dirijas a las personas o salgas ante ellas o cuando las encuentres . Así allá tendrás fama , honra . Así nadie te apartará , así tampoco a nadie molestarás . Sólo así , en el medio , está lo que corresponde a la comunidad , la honra .","Ma ticchachalantimayauh , ma ilihuiz ticman ; zan ihuiyan , zan iyolic ticmanaz yhuan ahmo tixtomahuatiaz , ahmo ticicatiaz , ahmo tihuetzcatiaz ; ahmo mixtlampa , ahmo monacaztlampa titlachixtiaz ; ahmo titeixtotocatiaz , ahmo tcixco titlachiaz ; zan titlamelauhcaihcatiaz , zan titlamelauhcatlachixtiaz in ihquac teixpan timohuicaz ahnozo teixpan timoquixtiz ahnozo timotenamiquiliz . Inic oncan ticmocuiliz in tleyotl , immahuizotl . Inic ayac mitzoliniz , inic ahnoyac tictoliniz . Inic zan nepantla yez in cohuayotl , immahuizotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74675,12068,spanish,nahuatl,Termina el año 7 Técpatl .,Auh quizqui yn Chicome Tecpatl xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74676,12069,spanish,nahuatl,"Hombre , Señor Nuestro , mira al que yace en la cuna , sobre la superfície de la tierra , el que nada sabe ; el pobre , el miserable , el que no sirve para algo , el que no se alegra , el que no está a gusto en sus huesos , en su carne , el que sufre en extremo , el que anda padeciendo en su corazón . Tal vez requerirás del águila , del jaguar , tal vez irá allá a la Casa del Sol , acaso seguirá a Cuauhtlehuánitl , el esforzado capitán . ¿ Acaso ofrecerá él bebida , comida , allá en el lugar encima de nosotros , en la región de los muertos , en los cielos ?","Tlacatle Totecoe , ma oc yehuatl xicmottili , in cuahuic onoc , in tlalli ixco ca , in aya quimomachitia : motolinia in icnotlacatl , in nentlacatl , in ahahuia , in ahuellamati : auh in aic totonia , in aic yamania : auh in aic huellamati , in iyomyo , in inacayo : in zan cen tôtonehuatinemi , in za cen chichichinacatinemi in iyollo : azo cana ticmonequiltiz , in cuauhtli in ocelotl : azo ompa yaz in Tonatiuh Ichan : azo quitocaz in Cuauhtlehuanitl , in cuicuilihuic , in tiacauh : azo teatlitiz , tetlamacaz , in topan in Mictlan , in ilhuicac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74677,12070,spanish,nahuatl,y dijo que [ ... ] fue a ver,uan kiijto para [ . . . ] kiitato,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74678,12071,spanish,nahuatl,por aquí así ha ido .,ika nika ijkini ika ijkini yajto .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74679,12072,spanish,nahuatl,"Son las nueve y media ; en unos treinta minutos llegaremos ; ya pasamos Portales y Churubusco ; allí se ven los famosos alamos de Xochimilco ; se dice que esta especie de álamos no la hay en ninguna otra parte del mundo . Ya llegamos . Aquí está el Club . Vamos a tomar dos lanchas . En dos se meterán seis , En esta lancha más chica van a tomar lugar dos muchachos , podemos remar unas tres horas y divertirnos hasta medio día .","Ye chicnaliui ihuan tlahco imán ; ca cempoalli ihuan mahtlactli minoto ye tacizqueh ye oticpanohqueh Portales ihuan Huitzilopochco ; ompa moh cuameh Xochimilco ; mohtohua ca inon alamoh amo cana occe tlalticpac oncateh . Yotaciqueh . Nicanca in Club . Tiohueh tiquin anacan ome acaltin . Inpan ome chicuacen calaquizqueh . Ipan inin acalli ocachi tzitziquitzin onmotlalizqueh ome pilan tonton , cualli titlanelozque cana yeyi imanin ihuan miac fitlamahuizozqueh achi in tlahco tonalpa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74680,12073,spanish,nahuatl,"Doy comienzo a mi canto , yo cantor , que se repartan las flores y haya alegría , felicidad en la tierra .","Nompehua noncuica , nicuicanitl ma temaco xochitl , ma onahuilo , ica ontlamachtilo in tlalticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74681,12074,spanish,nahuatl,". Cuando se han reunido , ya todos los allegados y las mujeres traficantes , los que bañan esclavos para el sacrificio , luego se da lavamano y lavaboca a la gente",. In ocenquizque in ye ixquich tlacatl iuanyolque iuan puchtecaciua tealtiani niman ye ic tematequilo tecamapaco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74682,12075,spanish,nahuatl,En 1870 se reúnen en el Vaticano todos los obispos de la Iglesia católica . Este evento se conoce como Concilio Vaticano I .,"In ipan nauhtzontli ommatlactli omeppoalli ipan matlactli xihuitl , mocentlalique in ompa altepeticpac Vaticano mochtin huehueintin iteopixcahuan Nohuianyo Teonechicoliztli . Yehuatl on iximacho yuhquin Inic ce Inecentlaliliz in Vaticano .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74683,12076,spanish,nahuatl,"“ Que sí , así hazlo ” , le dijo su esposa .","¡ Ma yeka ijkí xijchiua ! , kiilui nopa isiua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74684,12077,spanish,nahuatl,Después que esté grande ya más grande como de un año o dos años ya grandecitos ya se puede capar .,onkan ye wewe ' yi yekači we ' wey komo se šiwitl o orne šiwitl ye we ' waytoton ye kwale motlapana .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74685,12078,spanish,nahuatl,"7 Calli , 953 .","VII Calli xihuitl , 953 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74686,12079,spanish,nahuatl,"El dicho palio debe estar hecho así : consiste en una pequeña banda o faja circular de unos dos dedos de ancho , la cual descansa sobre ambos hombros , colgando al centro y por detrás una tira como de un jeme de largo , y por el frente una tira apenas un poco más corta ; esta faja se apoya sobre los hombros , y en la parte que rodea el cuello por atrás tiene puestas tres agujas o alfileres , las cuales denotan misterios ; en las tiras del palio que penden hay unas bolitas de plomo , y no pueden ser de plata ; y tiene también unas cruces rojas bordadas , seis al frente y dos atrás , las cuales denotan asimismo grandes misterios .","Ca yuh monequi ynin motenehua palio ynic tlachiuhtli : yuhquinma çan nelpiloni ypan pohui yn motenehua faxas tepitoton achi onmapilli ynic patlahuac , yn moteca quiyahualiuhca ahcitoc yn necoccampa acollipa , auh yn itepotzco tlanepantla yn icampa achi hueyac cemiztitl ynic huiac , auh yn ixpan çan ye no yxquich huiac ça tell achiton ynic tepiton ; auh ynon yuhqui nelpilloni faxas quicepanpachohua yn acolli , yn ica occequi faxas yn quiyahuallotoc ytepotzco quechtli auh ytech quipia ytech tlatlalili ey tepozhuitzmalotl agujas ahnoço alfileres , ca quihtonequi quinezcayotia tlamahuiçolli ; auh yn ipipilcaya palio ytech quipia ytech cahca quezqui tetl telolototonti temetztli , amo huel yztac teocuitlatl yez ; auh yhuan ytech quipia ytech cahca cruz chichiltic chicuacen yn itlamellauhyan auh çan ome tlatlatepotzco , çan itech tlatlamachiuhtli , ynin miec ytech ca quinezcayotia miec teotlamahuiçolli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74687,12080,spanish,nahuatl,"Algunos dicen además que muy apropiadamente fueron creados en un mismo día los seres que son semejantes entre sí , es decir , las aves y los peces , porque sin duda existe un parentesco entre los que vuelan en los aires y los que nadan en las aguas ; y esto lo dicen el mismo San Agustín y Ruperto Abad .","Yhuan quimitalhuia occequi ca huel qualli yc quinamiquico yn ineneuhca yn chihualloque cemilhuitl ypa yn totome yhuan yn mimichtin , ynic huayolcayotl yntechpa ca yn patlantinemi yhuan yn matlanellohua atitlan ; ca yuh quimitalhuia yn Sant Augustín yhuan yn itoca Ruperto Abbad .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74688,12081,spanish,nahuatl,allí hizo fuego .,noponi tlipitski .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74689,12082,spanish,nahuatl,"Tiene sala , comedor , tres re-cámaras , cuarto de criados , cocina y garage .","Qui pia celiloyan , tiacualoyan , yeyi cochialoyan , incal in tequipanohqueh , tlacualchihcan ihuan calmimiloyancalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74690,12083,spanish,nahuatl,¿ Habrá acaso calma ?,¿ O ach acoc necehuiz ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74691,12084,spanish,nahuatl,"Sino que se multiplique ,","Sino que mah miaquiya ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74692,12085,spanish,nahuatl,Aquel pájaro es azul .,Neca tototl matlaltic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74693,12086,spanish,nahuatl,". en cuanto a los azulejos y los verdes finos , allí vienen a comer el fruto de la ceiba negra .",. auh in xiuhtotome iuan chalchiuhtotome in oncan qui ual cua yehuatl in itzamatl itlaaquillo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74694,12087,spanish,nahuatl,"El martes 29 de noviembre de 1611 nuevamente regresaron y partieron para Nuevo México el padre fray Isidro y Francisco Faustino Quetzalmazatzin , donado natural de Amaquemecan , los cuales habían venido a tomar a otros religiosos de San Francisco para llevarlos a Nuevo México , donde habrían de doctrinar .","Axcan martes yc 29 mani metztli noviembre de 1611 años , yhquac oceppa omocuepque yn oyahque Yancuic Mexico yn padre fray Isidro yn inehuan Francisco Faustino Quetzalmaçatzin donado Amaquemecan ychan , yn quinmanillico occequintin San Francisco teopixque yn ompa quinmohuiquillia Yancuic Mexico , umpa motemachtilizque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74695,12088,spanish,nahuatl,"El caudillo de éstos era Huitzilopochtli , cuidador y servidor del gran diablo Tetzauhtéotl , el cual a menudo se aparecía a Huitzilopochtli y hablaba con él ; y cuando después Tetzauhtéotl lo dejó en su lugar , fue cuando tomó el nombre de HuitzilopochtlI .","Auh yn inteyacancauh ocatca yn itoca Huitzilopochtli yn hueytlacatecolopixqui ytetlaecolticauh , y huey tlacatecolotl Tetzauhteotl cenca quitlacanotzaya quimottitiaya yn Huitzilopochtli ; ynic çatepan oquimixpitlati yn Tetzauhteotl ynic ça ytoca mochiuh Huitzilopochtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74696,12089,spanish,nahuatl,Que no lo saque un ( animal ) cualquiera .,Mah amo quitilana ce cualquiera .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74697,12090,spanish,nahuatl,Sería . Estaría .,Yezquia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74698,12091,spanish,nahuatl,"El primero de enero , en añonuevo , se nombró a los alcaldes de México : en San Juan Moyotlan fueron nombrados los señores José Suárez Tlecuiltzin , vecino de San Antón Acatla , y Sebastián en blanco en el original , vecino de Atizapan ; fue nombrado fiscal de San Francisco don Antonio Valeriano el Joven , vecino de Tequicaltitlan ; y en San Pablo fueron nombrados alcaldes los señores Hernando Teucxochitzin , vecino de Tlachcuititlan , y en blanco en el original .",Auh yn ipan in yancuic xihuitl yhuan yancuic metztli henero yn ipan omotlallique alcaldesme Mexico : San Juan Moyotlan tlaca Joseph Xuárez Tlecuiltzin San Antón Acatla chane yhuan Sebastián en blanco Atiçapan chane ; auh fiscal San Francisco mochiuh yn don Antonio Valeriano telpochtli Tequicaltitlan chane ; auh yn San Pablo tlaca alcaldesme mochiuhque Hernando Teuhcxochitzin Tlachcuititlan chane yhuan en blanco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74699,12092,spanish,nahuatl,"El domingo 28 de marzo , en la madrugada , la gente se congregó a las puertas de la iglesia de San José , y salió nuestro padre fray Juan de Santiago y empezó a empujarla y a golpearla con su cordón para sacarla del atrio , y también la golpeó con un palo .","Domingo a 28 de março , yquac yohuatzinco tlahuizcalpan in Sant Joseph teopan yn ocenquixohuac yn onetecoc , yn ohualquiz totatzin fray Juan de Santiago , niman ye yc tepehuia ymecauh yca in tehuitequi ynic hualtequixtia ythualco , yhuan quauhtica tehuitec .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74700,12093,spanish,nahuatl,El mensajero les dijo : “ Xomímitl ha tomado cautivos a unos de Colhuacan ” .,"Quimononotzaco : “ Ca otlama y Xomimitl , colhuaque yn oquimacic ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74701,12094,spanish,nahuatl,Estos son los nombres de esas tribus : Matlatzincas Tecpanecas Chichimecas Malinalcas Cuitlahuacas Xochimilcas Chalcas Huejotzincas,Izcatqui iniqueon calpoltin intocatzin : Matlatzincah Tecpanecah Chichimecah Malinalcah Cuitlahuacah Xochimilcah Chalcah Huexotzincah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74702,12095,spanish,nahuatl,"1 Técpatl , 1584 .","1 Tecpatl xihuitl , 1584 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74703,12096,spanish,nahuatl,"así regala a mis hijos ,","ihcon xiquintayocoli nopilhuan ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74704,12097,spanish,nahuatl,"He venido a estar triste , me aflijo .","Zan nihualayocoya , nicnotlamati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74705,12098,spanish,nahuatl,"3 Calli , 1365 .","III Calli xihuitl , 1365 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74706,12099,spanish,nahuatl,"Y los tecuanipantlacas no ganaron tierras de monte , sino solamente terrenos llanos y algunos herbazales .","Auh yn Tequanipan tlaca atle oquitlanque quauhtlatli , ca zan yxtlauctli yn oquitla yn cuizintli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74707,12100,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74708,12101,spanish,nahuatl,No encuentro el libro en ninguna parte ; lo he buscado en todas partes,"Amocana nicnextia in amoxtli , nepa canican yonictemo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74709,12102,spanish,nahuatl,Muéstrales también a qué los estás invitando [ lo que ofreces ] .,No xquinezcayotili tein teh titehuantitoc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74710,12103,spanish,nahuatl,"Y cuando se fueron ,","Auh inic yaque ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74711,12104,spanish,nahuatl,"En este año los aztecas llegaron al pie de un árbol grande , junto con los teomamaque llamados Cuauhcóhuatl , Apanécatl , Tezcacohuácatl y Chimalma .","Nican ypan in yn acico yn azteca yn itzintla huey quahuitl , auh in yehuantin yn teomamaque yn itoca Quauhcohuatl yhuan yn itoca Apanecatl yhuan yn itoca Tezcacohuacatl yhuan yn itoca Chimalma .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74712,12105,spanish,nahuatl,4 dientes de ajo,Nahui axoxtlantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74713,12106,spanish,nahuatl,Aquí comienza la genealogía de los tlatoque de Azcapotzalco .,Nican umpeoa yn imecayo tlatoque Azcapotzalco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74714,12107,spanish,nahuatl,Sobre que pide justicia y se quexa que se las tomava ( por fuerza e contra su voluntad ) un yndio llamado Pablo Macuex y que el derecho que tenya a las dichas tierras hera que hera del linaxe de ( Totol ) [ nuestro abuelo ] ( dueño que fue de las dichas tierras ) y de nonbre se decia Tocuiltecatl y este tuvo diez hijos y destos diez hijos solo uno dellos enxendro ( una hija ) que decia el hijo Tlacuchin y que hera este su padre [ de Ana Xoco ] el dicho Tlacuch hizo del dicho Totol y su aguelo de la dicha Maria es el dicho Totol ) e que demas desto tenya otras nyetas ( e que tenian allí sus casillas donde es la diferencia .,Ypanpa ninoteylhuico ye nechcuilia yn itoca Pablo Macuex auh yn ica in totlacamecayo in tocol ytoca Tocuiltecatl mopilhuati matlactin quichiuh auh za ce in mopilhuati ytoca Tlacochin auh totatzin in nehuatl Anna Xoco yhuan hoccequintin teyxhuihuan oncate .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74715,12108,spanish,nahuatl,"Eran solamente unos cuantos los mexicas que allá iban , porque los había amonestado y se lo había prohibido fray Jerónimo de Zárate , capellán de San José , el cual no quería que los mexicas moyotecas participaran en aquella procesión de San Juan de la Penitencia , pues en ella pretendían llevar las nuevas imágenes de San Juan Bautista y de la muerte de San Diego que los mexicas habían hecho y que se habían bendecido en San José el domingo de Ramos anterior .","Çan ocquezquintin yn oncan tehuan quizque , yehica ypampa quimixnamic quintzacuilli in fray Jerónimo de Çárate capellán San Josep , amo quinec yn oncan tehuan quiçazquia mexica moyoteca yn San Juan la Penitencia , yehica yn oncan quinmoquixtiliz - | | 208 - quia in yancuicatzitzinti quinmochihuillique mexica yn imixiptlatzin San Juan Baptistatzin yhuan ymiquillitzin San Diegotzin , in ye huiptla ypan domingo de Ramos catca yn ihcuac oncan San Joseph quinmoteochihuillique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74716,12109,spanish,nahuatl,"el que habita en región de nubes : ¡ uno es tu pie ! El habitador de fría región de alas : ¡ se abrió tu mano ! Al muro de la región de ardores , se dieron plumas , se va disgregando , se dió grito de guerra . .. ¡ Ea , ea , ho , ho ! Mi dios se llama Defensor de hombres . Oh ya prosigue , va muy vestido de papel , el que habita en región de ardores , en el polvo , en el polvo se revuelve en giros .",ivitl in macoc mupupuxotiuh yauhtlato noteouh Aya tepanquizqui mitoa ya yeva vel mamavia in tlaxotecatl teuhtlan teuhtlan milacatzoa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74717,12110,spanish,nahuatl,"Luego Ilancuéitl dejó en su lugar a su hijo Itzcuauhtzin ; lo puso a gobernar , le cedió el señorío y el título de AtlauhtecatlteuctlI .",Auh in yehuatl yn Illancueytl niman ye quimixiptlatia yn ipiltzin yn itoca Ytzquauhtzin ; quitlahtocatlalli quicahuilli yn itlahtocayo yn Atlauhtecatlteuhcyotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74718,12111,spanish,nahuatl,"Y aunque Tziuhtlacauhqui llegó solo a Tecuanipan Amaquemecan , después llegaron también allá sus dos padres , como se dijo arriba , los cuales llegaron juntamente con el tlatohuani Ocelotlteuctli y se llamaban Cuáuhquetz y Eztecon .","Auh ynic ca yçel acico yn nican Tequanipan Amaquemecan , yhuan ye centlamantin yn ittahuan yn ipan acico nican , yn iuh omito tlacpac , yn i mochtin hualcenyahque tlahtohuani Ocelotlteuhctli , yn itoca Quauhquez yhuan Heztecon .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74719,12112,spanish,nahuatl,su abuela que está sentada se paró,nopa isisna nopa yetok kema moketstejki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74720,12113,spanish,nahuatl,"El viernes 17 de febrero salieron de aquí los chapulines para irse a Tlatelolco ; y , cuando se movían , se oscurecía adondequiera que iban .","Axcan viernes a XVII de febrero , yquac nican quizque chachapoltin Tlatilolcopa hualitztiaque ; ye tlapoyahua can nohuian cenmantiaque ynic yaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74721,12114,spanish,nahuatl,"También les ponían su chaleco sagrado , les llegaba hasta el muslo con su fleco de plumas esponjadas y , en cuanto al color , azul , negro , rojo , con cabezas y costillas pintadas y con que se ataba era un ceñidor verde .","Iuan inteuxicol in conaquiaya inmetzpan tlami , ic tenpozonqui potonqui auh in ic tlacuilolli texotli , tlilli , tlapalli , tzotzontecomayo omicallo iuan in ic mocuitlalpiaya xiuhtlalpilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74722,12115,spanish,nahuatl,para que aquí ( yo ) me dé cuenta,para nican nimomaca cuenta,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74723,12116,spanish,nahuatl,Se da en la milpa o también se le encuentra en los cafetales .,"Mochiua milaj , oso maski kajfentaj se kiajsi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74724,12117,spanish,nahuatl,y nosotros vamos con él,"Auh in ica oc ye tihui ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74725,12118,spanish,nahuatl,Y el Arranca Pinos empezaba a llorar porque ya le hizo maldad y no lo quería dejar hacer la comida .,wan i arranca pinos pewaya čoka porke yokičiwili maldád wan a ' mo kineki kikawilis kičiwas in komida .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74726,12119,spanish,nahuatl,"Vinieron a convocarse los viejos águilas , Tlacaélel , Cahualtzin , dizque subieron a dar de beber a sus capitanes , a los que saldrían contra el señor de Michoacán .","Mononotztoque quauhhuehuetque , in Tlacaelel , Cahualtzin , quilmach acanihque iachcahua , cancauhtiquizque teuhtli Michhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74727,12120,spanish,nahuatl,"7 Tochtli , 30 .","VII Tochtli xihuitl , 30 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74728,12121,spanish,nahuatl,"12 Calli , 1361 .","XII Calli xihuitl , 1361 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74729,12122,spanish,nahuatl,"El sábado 30 de noviembre de 1613 , fiesta de San Andrés apóstol , en la iglesia de San Francisco predicó el padre fray Buenaventura de Paredes , guardián de México , informando a los españoles que de España había llegado la licencia para que a los casados vecinos de México que quisieren vivir fervorosamente se les pueda dar el hábito y lo vengan a tomar en la iglesia de San Francisco , a fin de servir a Dios nuestro señor en sus casas , como se acostumbra en España .","Axcan sábado yn ic 30 mani metztli noviembre de 1613 años , yhcuac ypan ylhuitzin San Andrés apóstol , yn oncan teopan San Francisco yc omotemachtilli yn padre fray Buenaventura de Paredes guardián nican Mexico , oquinmomachiztilli yn españoles ynic ompa España ohualla huelitiliztli licencia yn ipampa yn aquique namiqueque quinequi moyollehuazque vezinoz Mexico , huel macozque yn hábito yn oncan teopan San Francisco quicuiquihui ypan çan inchanchan yc quimotlayecoltilizque yn totecuiyo Dios , yn iuh tlamani umpa España .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74730,12123,spanish,nahuatl,"Han pasado 136 años desde que , en el año 7 Calli , 1473 , los tlatelolcas fueron derrotados y perecieron , y quien los derrotó fue Axayacatzin .","Auh yhuan ye chiquacenpohualxihuitl ypan caxtollonce xihuitl yn ipan VII Calli xihuitl , 1473 años , yn opoliuh yn opehualloque tlatilolca , yehuatl quinpeuh yn Axayacatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74731,12124,spanish,nahuatl,Y si en algun tiempo yo dixere alguna cosa no balga ninguna y agora digo que ago dexación de la casa y tierra y os la dexo con vuestra poceción y si alguna cosa en ella hiziéredes ya es vuestra de vos el dicho Luis Zavallos y os doy todo my poder cumplido para que podaís tomar la poceción y la justicia os la puede dar para mayor fuersa e para vuestra mujer e hijos porque es verdad que os la vendo .,Auh in tla itla quenmanian niquitotiuh aocmo nopalehuiloca mochihuatiuh auh yn axcan niquitohua nicccahua in calli in tlalli nimitz - [F . 6v . ] cahuilia yca in posesion yn tla itla oncan ticchihuaz ca ye maxca motlatqui in ti Luis Cevallos nimitzmaca yn nohuelli ynic monoma ticcuitiuh posesion justicia mitzmacaz ynic huel ticmaxcatiz yhuan in monamic mopilhuan ypanpa huel melahuacayotia ynic nimitznamaquiltia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74732,12125,spanish,nahuatl,"Dios nuestro señor es también el fin de todas las cosas que existen , e igualmente el hombre es el fin de todas las creaturas vivientes y corporales , porque éstas fueron creadas para su servicio .","No yhuan yn totecuiyo Dios | | 3v ca ytzonquizca yn mochi yn ixquich tlamantli oncatqui , auh çano yuhqui i yehuatl yn tlacatl yntzonquizca y mochintin yn ixquichtin tlachihualti y manenenque yolcame y nacayoque , yehica ypampa ynic quinmocuitlahuizque ca yc chihualloque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74733,12126,spanish,nahuatl,"que brote ,","mah matapani ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74734,12127,spanish,nahuatl,"12 Tochtli , 1582 .","XII Tochtli , 1582 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74735,12128,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74736,12129,spanish,nahuatl,"De todo había ; íbamos a la plaza el que llevaba un peso , dos pesos son esos los riquitos era algo .","de muči okatka tiyaya ' n plasa iká nakin kiwikas un peso , dos pesos non ye ' on in rikitos okatka algo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74737,12130,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74738,12131,spanish,nahuatl,Allá los sorprendió el final del año 1 Técpatl .,Ompa ynpan quiz yn Ce Tecpatl xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74739,12132,spanish,nahuatl,"En cuanto a Ecatzin , lo llevaron a Castilla ; allá fue a saludar al gran emperador , pues no le dieron muerte .","Auh yn Ecatzin caxitique Castilla , huel quimotlapalhuito y huey tlatohuani emperador , ca hamo mictilloc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74740,12133,spanish,nahuatl,Ustedes van a trabajar .,Imojuanti intekitise .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74741,12134,spanish,nahuatl,"El chamaco ya se fue ya huyó ya no hay respeto ya no , ahora en lugar de respeto es la jugada y ya ni a su papá ni a su mamá ya les tiene respeto se entiende .",čamako yoya yučulo akmo ka respekto yakmo ašan a lugar de respeto xugada wan yanok ipapan imaman akmo kipialia respekto se entiende .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74742,12135,spanish,nahuatl,"Y los xaltocamecas respondieron : Vamos a Xochimilco , para ir luego a hacer la guerra .","Auh tlananquilique , niman quihtoque yn xaltocameca : Ca tiyaoquiçazque yn Xochimilco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74743,12136,spanish,nahuatl,"El domingo 17 de noviembre de 1613 se supo en la ciudad de México que don Juan Pérez de la Serna , arzobispo de México , estaba enviando a dos clérigos hijos de San Pedro a sendas ciudades .","Axcan domingo yn ic 17 mani metztli noviembre de 1613 años , yhcuac yn omachiztic yn nican Mexico in yehuatzin teoyotica tlahtohuani don Juan Peres de la Serna arçobispo Mexico omentin clérigos San Pedro ypilhuantzitzin quinmihualia , cecen yn ompa ypan ome alte - | | 234 - petl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74744,12137,spanish,nahuatl,"El domingo 3 de octubre de 1593 el señor inquisidor Santos García recibió su nueva investidura como obispo ; fue consagrado en San José , junto a San Francisco , por el visitador don Diego Romano , obispo de Cuetlaxcohuapan .","Yn ipan axcan domingo a tres días del mes de octubre de 1593 años , in yehuatzin teoyotica tlahtohuani ynquisidor Sanctos García quimocuilli in teoyotica ytlahtocayotzin ynic obispo mochiuhtzino ; oncan teochihualloc in Sant Josep yn Sant Francisco , yehuatl quimoteochihuilli in visitador don Diego Romano Cuitlaxcohuapan obispo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74745,12138,spanish,nahuatl,Diga usted sí o no .,šmitalwi k : ema o a ' mo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74746,12139,spanish,nahuatl,El cerro se reventó y se cayó donde habían,"Kotonki tepetl uan uetski kani tlejkok ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74747,12140,spanish,nahuatl,así se sacude y caen pescados,ijkini motsejtseló uan ya tepeuij michime,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74748,12141,spanish,nahuatl,y San Juan él no trabajaba,uan ne San Juan ya axtekitiyaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74749,12142,spanish,nahuatl,"Hicieron sacrificios delante del Capitán , el cual se enojó con quien le ofrecía la sangre en un cuauhxicalli , y por eso lo hirió golpeándolo con su espada , por lo que se dispersaron los que habían salido al encuentro .","Yn Capitán yxpan tlamictiloc , yee y quallan yn eztli quauhxicaltica quimacaya Capitá , yee yc quimicti yn eztli quimacaya quiuitec espadatica , yee yc xitinque yn tenamique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74750,12143,spanish,nahuatl,Una tortillita no más ...,SE TAXKALTSIN SAJ . . .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74751,12144,spanish,nahuatl,"Y a los ocho días , el viernes 13 de febrero del dicho año de 1598 , se hizo procesión en el atrio de San Francisco ; fray Francisco de Gamboa y fray Juan de Castillo estaban muy enojados porque la habían hecho primero en Santa María ; y así fue como comenzó la costumbre de hacer cada año procesión en los viernes de cuaresma .","Auh yn ichicueylhuiyoc viernes ypan a XIII de febrero , yn çan ye ypan xihuitl omoteneuh de 1598 años , yquac tlayahualoloc in Sant Francisco ythualco , cenca yc moquallanalti in Ganboa yhuan fray Juan ynic achtopa ompa peuh Sancta María ; auh yc cemicac peuh mochipa iuh mochiuhtiaz yn cecexiuhtica yn ipan quaresma yn viernestica tlayahualolotiaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74752,12145,spanish,nahuatl,"Y allí se colocaron estacas , allí donde termina el lindero , ante los testigos : Thomas de Aquino , Francisco de la Cruz , Marina Xoco , Juan de Rosas , Lucia Tlaco y Juan Xilo .",Auh oncan omomaman estacas yn oncan tlatlami quaxochtli ymixpan in testigos Thomas de Aquino Francisco de la Cruz Marina Xoco Juan de Rosas Lucia Tlaco Juana Xillo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74753,12146,spanish,nahuatl,Te suplico con todas las fuerzas de mi corazón .,Nimitztatauhtia ica nochin fuerzas de noyolo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74754,12147,spanish,nahuatl,"Y éstos fueron quienes los escucharon : los señores de Coyoacan , Tlacopan , Azcapotzalco , Tenayocan , Cuauhtitlan , Toltitlan , Chiucnauhtlan , Cuitláhuac , Tepechpan , Itzocan , y Coanacotzin de Tetzcoco ; éstos fueron los señores que escucharon las razones que dijeron los tenochcas .","Auh yzcate yn tlacaque : coyoaque , tlacopaneca , azcapotzalca , tenayoca , quauhtitlancalque , toltitlancalque , chicuhnauhteca , Tetzcoco Coanacotzi , Cuitlauac , Tepechpan , Ytzyocan ; yni ça moch euanti yn tlatoque yn quicanque yn iuh quitoque yntlatol yn tenochcan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74755,12148,spanish,nahuatl,primero,Achtopa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74756,12149,spanish,nahuatl,¡ nació el que manda en la guerra !,¡ Otlacatqui yautlatoquetl !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74757,12150,spanish,nahuatl,3 dientes de ajo grandecitos,Yei axoxtlantli in ye huehueihton,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74758,12151,spanish,nahuatl,año 12 pedernal 1243 años en este llegaron aquí los mexicas a tecpayocan aquí permanecieron cuatro años quien guía es tozcuecuexcatl viene fungiendo como cuauhtlahtol y los que vienen haciéndose sus padres son el primero su nombre xiuhcac el segundo su nombre huitzilihuitzin quien es aún mozo y cuando aún no era gobernante el tercero su nombre tlacotzin el cuarto su nombre tenantzin,xii tecpatl xihuitl 1243 años ipanin in oncan ahcico mexica in tecpayocan oncan nauhxiuhtique yehuatl hualteyacana tezcuecuexcatl cauh tlatohuiz3 auh in itahuan mochiuhtihuitze inic ce itoca xiuhcac inic ome itoca huitzilihuitzin oc telpochtli in ihcuac in ayamoitoca tenantzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74759,12152,spanish,nahuatl,"Fue mujer de Huehueteuctli una hija de Chicahuaztli , que venía desde Chicomóztoc , la cual se llamaba Tzihuacxochtzin ; de ellos nacieron tres hijos : el primero se llamó Tliltecatzin , era el primogénito y llegó a ser Chichimecayaotequihua ; el segundo se llamó Xochitzin y llegó a ser Cohuayaotequihua ; y el nacido en tercer lugar se llamó Atonaltzin y llegó a ser Chichimecateuctli , a pesar de ser el menor .","Auh yn icihuauh mochiuh Huehueteuhctli ytoca Tzihuacxotzin , ychpochtzin yn itoca Chicahuaztli , yn ompa hualla Chicomoztoc ; oncan otlacatque yeyntin ynpilhuantzitzin : yn icce ytoca Tliltecatzin teyacapan | | Chichimecayaotequihua mochiuh , yn icome ytoca Xochitzin Cohuayaotequihua mochiuh , yn iqueyntin tlacati ytoca Atonaltzin ya yehuatl yn Chichimecateuhctli mochiuh ça xocoyotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74760,12153,spanish,nahuatl,"De los japoneses que vinieron , unos eran ya cristianos , y otros todavía paganos , pues no estaban bautizados .","Auh in yehuantin in omoteneuhque Jabón tlaca ynic nican huallaque ca ya cequintin christianosme , auh cequintin oc tlateotocanime ayemo moquatequiaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74761,12154,spanish,nahuatl,"El 2 de mayo de 1606 murió don Diego Romano , obispo de Tlaxcala .","Yn ipan axcan yc 2 mani metztli mayo de 1606 años , yquac omomiquilli in don Diego Romano obispo catca Tlaxcallan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74762,12155,spanish,nahuatl,Se vende .,In no monamaka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74763,12156,spanish,nahuatl,El trigo se barbecha la tierra y después ya se tapa la semilla .,in trigo mobarbečaroa in tlaltikpaktli wan satepa yemosemana in semiya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74764,12157,spanish,nahuatl,"Todo está aquí dicho y referido ; mas no por eso te turbes , cristiano lector , no te desasosiegues , solamente ten fe en el único y verdadero Dios .","Mochi nican pouhtoc teneuhtoc ; ma yc timotlapololti , yn ac tehuatl yn tichristiano , macamo mitztlapololtiz , xicmoneltoquiti çan huel ce nelli Dios .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74765,12158,spanish,nahuatl,2 litros de agua,Ome litro atl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74766,12159,spanish,nahuatl,pero había mucha agua .,Pero eltó atl miyak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74767,12160,spanish,nahuatl,¡ Ojalá jamás se marchiten !,Macah in cuetlahui !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74768,12161,spanish,nahuatl,"No . Don Carlos . Salí de la casa , porque acabé con los deberes diarios y quise distraerme con un pequeño paseo en las calles .","Amo , Carlohtzin . In ñochan oniquiz , ipampa onitlacencan ica nochi in nocecentonaltequi ihuan onicnec notlatlapololtiz ica tepitzin ipan ohtli nipaxialoz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74769,12162,spanish,nahuatl,"Sienpre se las an contradicho [ desde que construyó ] su casa y no la deja , siempre me regañaba y ahora las quiere tomar ] e que no tiene ningun parentesco con el susodicho ( sino que les hace fuerza e que se las toma ) e que tiene testigo como son suyas , [ y que vendrán ] .",Auh yn iquac omocalti nictlacahualtiaya amo quicahua zan mochipa nechahuaya auh yn axcan ye quicuizque amo tiquiximati amo quen nicnotza ypanpa in ninoteylhuico oncate in notestigohuan in quimati ynic notlal auh ynic naxca uallazque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74770,12163,spanish,nahuatl,"Que vaya yo , si no voy , si no soy bruja para que ande yo en la noche .",kinkwakonko nias pero nikilnamiki nias non tlenkwa ' nika ' mo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74771,12164,spanish,nahuatl,fueseis estuviésemos,Tla amehuan oanyezquiayab .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74772,12165,spanish,nahuatl,No como antes que iban,Axkana komo achtó yauiyaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74773,12166,spanish,nahuatl,"Han pasado 14 años desde que , en el año 12 Ácatl , 1595 , partió para Perú el señor virrey don Luis de Velasco Segundo , que gobernó en Tenochtitlan durante cinco años y diez meses ; en ese mismo año llegó a México el señor virrey don Gaspar de Zúñiga y Acevedo , conde de Monterrey .","Auh yhuan ye matlacxihuitl ypan nauhxihuitl yn ipan XII Acatl xihuitl , 1595 años , yn omohuicac | | 102 Perú yn tlatl yn icome ytoca don Luis de Velasco visurrey , yn tlahtocat Tenochtitlan macuilxihuitl ypan matlactetl metztli ; auh çan niman iquac yn ipan omoteneuh xihuitl yn ohualmohuicac yn omaxitico Mexico yn tlacatl don Gaspar de Çúniga y Azevedo conde de Monterrey visurrey .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74774,12167,spanish,nahuatl,"Les replicaron los chalcas acxotecas : Está bien , os acompañaremos .","Niman quihtoque yn chalca acxoteca : Ca ye cualli , ca amechmocahuilitihui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74775,12168,spanish,nahuatl,"¿ Y qué pasó con la compra del rancho , que Ud . planeaba ?",¿ Ihuan tlen opanoc ca in calmantli otimocohuihtzinozquia ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74776,12169,spanish,nahuatl,"Sólo con flores circundo a los nobles . Con mis cantos los reúno en el lugar de los atabales . Aquí en Huexotzinco he convocado esta reunión . Yo , el señor Tecayehuatzin , he reunido a los príncipes : piedras preciosas , plumajes de quetzal . Sólo con flores circundo a los nobles .","Zan nicxochimalina in tecpillotl , zan ca in nocuic ica noconilacatzohua in huehuetitlan . Oc noconcohuati nican Huexotzinco in ni tlatohuani in Tecayehuatzin , chalchiuhtin , zan quetzalitztin in niquincenquixtia in tepilhuan . Zan nixochimalina in tecpillotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74777,12170,spanish,nahuatl,Les hacía maldades siempre les quebraba cazuelas se cagaba en la cazuela dentro de la comida .,kičiwilia maldades močipa kintlapanilia kaswelas i ' tek walmošišan in kaswela i ' tek in komida .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74778,12171,spanish,nahuatl,"Entonces todos los mexicas alzaron la gritería ; los rodearon , y él les dijo : “ Mexicas , ¿ acaso ya he muerto ? Por vosotros voy a Xaltocan y a Mazahuacan : dentro de cinco días pereceréis .","Nima ye yc ycauaca y muchinti mesica ; quimonololhuico , nima ye y quitoa : “ Mexicaé , ca nel onimic ? Amoca niauh Xaltoca , Maçauaca : axca macuilli anpopolliuizque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74779,12172,spanish,nahuatl,después de varias reuniones de grupos indígenas de casi todos los estados del país y llevadas a cabo en diversos puntos de la república aunque ya un año después del v centenario nos organizamos entonces en lo que llamamos con poca modestia es cierto asociación de escritores en lenguas indígenas por fin había culminado un anhelo largamente acariciado,in ye miecpan macehuallahtoltlacanenechicoloc in ohualhuiloac mieccan ipan totlalnan maciuhqui ce xihuitl ipan in omochiuh in macuilli macuipohualxiuhtiliztli ye otitocentlalihqueh in ipan inotictocayotihqueh ahmo icnomatiliztica huel melahuac asociacion de escritores en lenguas indigenas cemmanyan ye huel omochiuh in ye huehca tiquelehuihtihuitzah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74780,12173,spanish,nahuatl,"Las cuatro estaciones del año se llaman : primavera , verano , otoño e invierno .","Inauhcan xexelolxihuitl mo cuitiah Primavera , Verano , Otoñe ihuan Invierno .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74781,12174,spanish,nahuatl,Después fueron a hacer la guerra en Metztitlan y en Michhuacan ; luego en ...,"Nima ye Meztitla , nima yaotlato Michuaca ; nima . . . .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74782,12175,spanish,nahuatl,"Pero también allá los fueron a vencer los chichimecas totolimpanecas ; entonces los olmecas se dispersaron definitivamente y fueron a establecerse en Xochtlan Quiyahuiztlan , donde se hallan asentados los que toman a las fieras y a la lluvia por nahuales .","Auh ca nocuel ompa quinpehuato yn chichimeca yn totollimpaneca ; yccen ic oncan momoyahuaque ynic motlalito yn campa Xochtlan yn Quiyahuiztlan , yn campa onoque in tecuannahualleque yn quiyauhnahualleque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74783,12176,spanish,nahuatl,"Luego se les enfrentaron los xochimilcas , y los mexicas empezaron a capturar enemigos , pero sólo les cortaban las orejas ; se anudaron las tilmas para formar bolsas y allí fueron poniendo las orejas de los xochimilcas .","Auh yc niman oyntech moquetzque y xochmilca , ye tlama y mexica ye quimaci yn xochmilca , ça moch quinacaztlaça ; moxixiquipilquentique auh ompa contlaztiaque yn innacaz yn xochmilca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74784,12177,spanish,nahuatl,Cada hora es preciosa .,Cecen iman cuacualtzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74785,12178,spanish,nahuatl,con qué disfrutar el alimento,toni ica titehueliazqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74786,12179,spanish,nahuatl,Nuestra casa es grande .,Hueyi in tocal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74787,12180,spanish,nahuatl,3 dientes de ajo pequeños,"Yei axoxtlantli , tzitziquitzin",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74788,12181,spanish,nahuatl,"Se pone un cuidandero ( guardián ) , ese es la víbora y de veras se da todo lo que se siembra .","Uan se kital i lia in tajpixkej , yejua ya in kouat uan neli motachiua ika in tatok .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74789,12182,spanish,nahuatl,"Entonces comenzó el gobierno de los cuauhtlatoque en Tlatelolco ; éstos son todos los señores que gobernaron la ciudad de Tlatelolco : primero se enseñoreó el tlacatécatl Chichitzin ; cuando éste murió , se asentó el tlacatécatl Quicemitohuatzin ; cuando éste murió , se asentó Tlacatécatl ; cuando éste murió , se asentó el tlacatécatl Tlacochcálcatl ; cuando éste murió , se asentó el tlacatécatl Totozacatzin ; cuando éste murió , se asentó Tlacatécatl ; cuando éste murió , se asentó Itzcuauhtzin ; cuando éste murió , se asentó Tlacochcálcatl ; cuando éste murió , se asentó Teyolcocohuatzin ; cuando éste murió , se asentó Tlacochcálcatl ; cuando éste murió , se acabaron los cuauhtlatoque que gobernaron la ciudad de Tlatelolco .","Ye yquac peuh yn ça quauhtlatolo nican Tlatilulco ; yehuatin i yn oquipixque altepetl Tlatilulco , yn izquitin i mochiuhque tlatoque : Chichitzin tlacatecatl omotlatocalali ; yn omic hualmotlali Quiçemitohuatzin tlacatecatl ; yn omic hualmotlali Tlacatecatl ; yn omic hualmotlalli Tlachcalcatl tlacatecatl ; yn omic hualmotlali Totoçacatzin tlacatecatl ; yn omic hualmotlali Tlacatecatl ; yn omic hualmotlali Ytzquauhtzin ; yn omic hualmotlali Tlacochcalcatl ; yn omic hualmotlali Teyolcocohuatzin ; yn omic hualmotlali Tlacochcalcatl ; yn omic yc onca tlami quauhtlatoque yn quipisque altepetl Tlatilulco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74790,12183,spanish,nahuatl,¿ Quién en verdad no tendrá que ir allá ?,¿ Ac nel ah yaz ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74791,12184,spanish,nahuatl,"En este año murió Huehueteuctli Chichimecateuctli , tlatohuani de Amaquemecan , que gobernó durante 56 años ; y luego , en este mismo año , se enseñoreó Ipantlacualoctzin , que tomó el título de Chichimecateuctli y fue tlatohuani de Amaquemecan ; éste era hijo de Huehueteuctli Chichimecateuctli .","Nican ypan in yn momiquillico yn Huehueteuhctli yn Chichimecateuhctli tlahtohuani Amaquemecan , yn tlahtocat onpohualxihuitl ypan caxtolli once xihuitl ; auh çan niman iquac yn ipan in xihuitl yn motlahtocatlalli yn Ipantlaqualloctzin Chichimecateuhctli mochiuh tlahtohuani Amaquemecan ; ynin ypiltzin yn Huehueteuhctli yn Chichimecateuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74792,12185,spanish,nahuatl,"( Si no , ) no hay ninguna milpa ,","Amo teh oncac mila ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74793,12186,spanish,nahuatl,"Huitzilopochtli , el joven guerrero , el que obra arriba , va andando su camino !",Vitzilopuchtli yaquetl aco in ai in ohvihvihvia . Anen niccuic tozquemitl quen ya noca o ya tonac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74794,12187,spanish,nahuatl,"Cuando el águila vio a los mexicas ,",auh in yehuatl in quauhtli in oquimittac in mexica,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74795,12188,spanish,nahuatl,"Artículo 67 . - El Congreso o una sola de las Cámaras , cuando se trate de asunto exclusivo de ella , se reunirán en sesiones extraordinarias cada vez que los convoque para ese objeto la Comisión Permanente ; pero en ambos casos sólo se ocuparán del asunto o asuntos que la propia Comisión sometiese a su conocimiento , los cuales se expresarán en la convocatoria respectiva .","Tlen 67 Tlanahuatihcayotl . In Hueyi Tlahtocan noso san se tlen Caltlahtocan , queman oncas se tlehueli tlahtoli tlen san yehua itechpohui , huelis monechicoseh ipan axnochipa nechicolistli nochi tonati tlen queman quinmatiltis Tlanechicolis Sentequichihuani ; ipan ome tlamantli san quitlachiliseh tlahtoli noso tlahtolmeh tlen quinmatiltis Nochipa Tlanechicolis , tlen quinmatiltis ipan tlahtolnatzali tlen itechpohui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74796,12189,spanish,nahuatl,Rayos hacía,Rayos kichiua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74797,12190,spanish,nahuatl,"Sepan cuantos vieren este documento como nosotros Pedro Hernandez y su esposa María Barbola y el llamamdo Juan Perez que de nuestra voluntad plena , por nuestro deseo vendemos nuestra casa situada allá en el tlaxilacalli de Santa Ana Cuepopan ; por nuestra voluntad la vendemos al español llamado Pasqual Hernandez .",Maquimatican yn ixquichtin quitazque ynin amatl yn quenintin Pedro Hernandez yhuan nonamic yn itoca Maria Barbola yhuan yn itoca Juan Perez tocenyollocacopa totlanequiliztica ynic ticnafmaca] tocal ompa mani yn ipan tlaxillacalli Sancta Ana Cuepopa totla[ne]quiliztica ynic ticnamaquiltia yn iehuatl español iuh itoca Pascual Hernandez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74798,12191,spanish,nahuatl,"11 Calli , 21 .","XI Calli xihuitl , 21 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74799,12192,spanish,nahuatl,Allá continuó gobernándolos Totoltécatl Tzompachtli .,Oncan noceppa ye tlahtocati yn Totoltecatl Tzonpachtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74800,12193,spanish,nahuatl,"Al otro día se tiende para que se seque no como quiera se tiende en el frío porque se hace delgadita la cobija , cuando hace sol se tiende .",oksé to : nalli mosoa para wakis a ' mo como quiera mosoas i ' teki in sekwistli porque šayaliwi in tilma ' tli kwak tlatlatotonia ikwakon .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74801,12194,spanish,nahuatl,". Pues cuando oyó fama de ellos Ahuitzitzin , que ya vienen los traficantes , los que andan en cuevas que fueron de viaje hasta Ayotlan , luego dió orden para que los fueran a encontrar .",". Auh in oquicac in inteinyo in Auitzotzin in ye uitze in puchteca in oztomeca in ouia Ayotlan , niman otlanauati in ic namicozque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74802,12195,spanish,nahuatl,"El Sol y la Luna no están en un mismo cielo , sino que cada uno de ellos está en su propio cielo , y así el Sol se halla en el cuarto cielo ; y cada uno de los varios cielos superpuestos gira por su cuenta .","Yn tonatiuh yn metztli amo ça cen ilhuicatl ytech yn cate onoque , ca cecentlanepanolli ytech onoque yn ilhuicatl , ca yn tonatiuh ycnauhtlanepanolli ylhuicatl yn itech ca ; auh in cecentlanepanolli ylhuicame cecentlamantli yc momallacachohua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74803,12196,spanish,nahuatl,"Los españoles encendieron fogatas afuera de sus casas , y vino gente de todas partes ; los españoles festejaron , y anduvieron toda la noche de aquí para allá .","Auh nohuian tletlallique yn incaltenpan castilteca , auh nohuian huitza yn altepetlypan tlaca ; auh in castilteca mahuiltique motlatlalloque in yohualtica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74804,12197,spanish,nahuatl,Ya habían contestado pero la carta no les había llegado .,Ye otlananquilihqueh mach in amatl ayemo oconceliayah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74805,12198,spanish,nahuatl,". Luego salían a medio patio : allí colocaban en orden sus ofrendas que le tocan a la tierra , que ellos llamaban Taltecutli , y a 1Serpiente , la que es camino recto . Y a Tlacotzontli Zacatzontli .",". Niman ye ic quiza in ithualnepantla : oncan contecpana in inextlaual in itech poui tlalli quitoauaya Tlalteoctli iuan Ce Couatl in yeuatl in ohtli ( melauac ) , iuan Tlacotzontli Zacatzontli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74806,12199,spanish,nahuatl,"El fruto se puede comer en caldo o en chilpozonte , también se puede comer con carne o con ajonjolí . Se puede comer como quiera uno , puede comerse no más hervido .","In itakilo no kuali se kikua caldito oso chilposontsin , se kimaneloua iuan nakat oso akoloj , nochi ueli , se kichiua kemej se kinekis , ueli se kikua iujki saj taamanal .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74807,12200,spanish,nahuatl,Este vino es más viejo que aquel,Inin octli ocachi ye ohue* huehtic queh neca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74808,12201,spanish,nahuatl,Ya se la acabaron los marranos .,yokiyakoke in lečonti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74809,12202,spanish,nahuatl,y todo esto ha sido posible inicialmente gracias a la solidaridad y los consejos de miguel leónportilla,ihuan mochi inin huel omochiuh ipaltzinco in totemachticatzin in itechicahualiztzin in itenahnamiquiliztzin in miqueltzin leonportilla,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74810,12203,spanish,nahuatl,"El cuarto virrey fue don Martín Enríquez de Almanza , hermano del Marqués de Alcañices ; gobernó desde el primero de noviembre de 1568 hasta el año de 1580 , en que partió al Perú como virrey ; gobernó aquí durante 13 años .","Auh yehuatl ycnahui visurrey mochihuaco yn don Martín Enrríquez de Almansa , huel inehuan tlacati yn yn Marqués de Alcañizes ; yn otlapacho yca yxquichcauh ynic peuh achtopa metztli noviembre | | 110 yn ipan xihuitl de 1568 auh yxquich yc huallantica yehuatl ypan xihuitl de 1580 , ynic mohuicac umpa visurrey mochiuhtzinoto yn Pirú ; yn tlahtocatico nican matlactlomey xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74811,12204,spanish,nahuatl,Oy martes cinco dias del mes de mayo de mil y cincuenta años [ sic ] hordeno y mando de mi boluntad yo Martin Lazaro que no tengan enojos ni rencillas sobre mis casas mis hijos la casa de las mugeres que dicen cihuacali con la casa de los soberados [ sic pro : sobrados ] y los corredores sea todo para Anton Topilaneuc y la casa donde al presente estoy echado con lo que está junto pegado a ella sea para Hernando Hicnosuchitl y la casa que está enmedio con el portal que tiene sea para mi muger y las tierras que tengo en Coatlayauccan que son ochenta brazas sean para Anton Topilneuc justamente con ochenta brazas de tierra questan en Azcaputzalco las quales ronpió y labró de nuebo su madre asimismo sean para el dicho Anton .,Axcan martes V dias del mes de mayo de 1551 años yzcatquin notlatol niquitotiuh y nehuatl y ni Martin de Lázaro yn nocal amo ypa mahuazque yn nopilhuan yn cihuacalli ihuan yn acocaili yhuan yn tlaquetzalchayahuac mochi itech pouhqui yn Anton Topilaneuc auh yn oncan nihuetztoc y nica teycac ytech pouhqui yn Hernanto Ycnoxochitl auh in tlanepantla ycac yn tlaquetzalchayahuac ytech pouhqui y nonamic auh yn nomil yn Cohuatlayauhcan napohualli yc tlapiezquen yn Anton [Topilaneuc] yhuan yn Azcapotzalco napohualli oc ye ytlazacamol yetiuh yn inantzin no ytech pouhquin yn Anton .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74812,12205,spanish,nahuatl,le dice San Pablo a Pedro .,nopa Pedro San Pablo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74813,12206,spanish,nahuatl,Veintitrés y trece son treintaiséis .,"Cempoalli ihuan yeyi ihuan mahtlactli ihuan yeyi , ye cempualli ihuan caxtolli ihuan ce .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74814,12207,spanish,nahuatl,"Después rodearon el cerro de Chalchiuhmomoztli ; y tras haberlo rodeado , los chichimecas nuevamente fueron a asentarse sobre el cerro de Tonallitlatlayan , a un lado del Chiconquiyauhtépetl , pues consideraban aquel lugar como su morada .","Auh niman ic ye onhui y huel oncan tepetl ixpan Chalchiuhmomoztli , ca yehuatl oncan hualteyacan yn tlacatl Tliltecatzin Chichimecayaotequihua , conixtetzotzonaco cuahuitl ; ynic axcan motocayotia Cuauhxayacatitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74815,12208,spanish,nahuatl,CANTO DE CHICOME COATI,CHICOMECOATL ICUIC,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74816,12209,spanish,nahuatl,vendía,onitlanamacaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74817,12210,spanish,nahuatl,El domingo 26 de abril se llevaron para Castilla dos ocelotes de piedra que estaban en el tecpan de la comunidad .,"Domingo a 26 de abril , yquac quimonpehualtique yn ocellome Castillan , quinhuicaque onteme tecpan comonidad manca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74818,12211,spanish,nahuatl,También entonces se puso el nuevo retablo .,Auh no yquac moman in yancuic retablo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74819,12212,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74820,12213,spanish,nahuatl,Por eso dicen que esta doña María de Castilla Tzonatzin era nieta del tlatohuani Cuauhcececuitzin .,Ynin omoteneuh doña María de Castilla Tzonatzin ca ye no yxhuiuh yc quinotza yn tlahtohuani Quauhcececuitzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74821,12214,spanish,nahuatl,en verdad yo no podía ayudar bien pero mi padre pensó que aunque aún era pequeño estaba bien que me acostumbrara a la vida de los trabajadores del campo,huel melahuac ammo huel cualli nitlapalehuiaya yece notahtzinoquimonemilili maciuhqui oc nitzitziquitzin cualli yezquiani ninomatiz ipan miltequitcanemiliztli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74822,12215,spanish,nahuatl,se fueron .,yajke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74823,12216,spanish,nahuatl,Florea por julio y agosto .,Xochiyoua xa julio uan agosto .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74824,12217,spanish,nahuatl,"Han pasado 13 años desde que , en el año 13 Técpatl , 1596 , el señor don Juan Martín , mestizo , fue nombrado teniente para que auxiliara a don Antonio Valeriano el Viejo , juez gobernador de Tenochtitlan .","Auh yhuan ye matlacxihuitl ypann exihuitl yn ipan XIII Tecpatl xihuitl , 1596 años , yn theniente mochiuh yn tlacatl don Juan Martín mestiço quipallehui yn huehue don Antonio Valeriano governador Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74825,12218,spanish,nahuatl,". Y en cuanto a los jefes de los traficantes , a los que andan recatados por cuevas comerciando , los que acechan a la gente , los que entran en plan de guerra , principalmente los honraron : les pusieron en los labios bezotes de oro , con que se diera a conocer que ellos eran correos y espías reales ;",". Auh in yeuantin in puchtecatlahtoque in naualoztomeca in teyaualoni , yaoc calaquini oc cenca oquin mahuizzoti : teocuitlatentetl quim on aquili intenco in ic quin nezcayoti yehuantin in teucnenencauan omochiuhque ;",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74826,12219,spanish,nahuatl,"Por esa razón todos se pusieron de acuerdo , diciendo : Que oigan nuestra palabra el señor Huitzilíhuitl , Cuatlecóhuatl y el tlacateuctli Itzcóhuatl : ` Que vengan acá , y que con sus flechas y escudos nos hagan frente a todas las ciudades ' .","Auh ypampa yn nohuian | | 87r mononotzque , quihtoque : Ma quicaqui yn totlatol yn teuhctli yn Huitzillihuitl yn Quatlecohuatl yhuan yn tlacateuhctli yn Itzcohuatl : `Ma yc hualmotlalli , ma yhuihui ma mitica ma chimaltica yn techitta yn tahuaque yn titepehuaque ' .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74827,12220,spanish,nahuatl,"Al octavo día , el domingo , don Juan Pérez de la Serna , arzobispo de México , fue a celebrar la misa de Santa Teresa de Jesús y predicó , y así concluyeron los festejos .","Auh yn ipan domingo yn ichicueylhuiyoc yehuatzin in teoyotica tlahtohuani don Juan Pérez de la Serna arçobispo Mexico yn quimochihuililito ymissatzin Sancta Theresa de Jesús yhuan motemachtilli , | | 261 ça motlatzacuilli yehuatzin yniqu ilhuitl quimochihuili .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74828,12221,spanish,nahuatl,Y la tercera vez que invitaban a la gente era cuando bañaban a los que iban a sacrificar y los vestían con sus atavíos ; les ponían el llamado anecuyotl ” ( ceñidor de cabeza ) en sus cabezas .,Auh in ic expa tenotzaya icuac in teteualtia icuac quim on aqui aya imicpac in tlaaltiluan mitouaya anecuyotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74829,12222,spanish,nahuatl,Estos son algunos de los pueblos conquistados : Coaixtlahuaca Mamalhuaztepec Tenango Teteotepec Chiconcuac Jiutepec Totolapan Chalco Cuernavaca Atlatlaucan Oaxtepec Yautepec Tepoztlán Tepalcingo Yecapixtla Iguala Taxco Tlalcozautitlán Tepecuacuilco Quiyauhteopan Chontalcoatlán Hueipuchtla Atotonilco Axoapan Tula Jilotepec Izcuicuitlapilco Atotonilco Tlapacoyan Chapulixitla Tlatlauhquitepec Cuetlaxtlan Huatusco,Izcatqui ceme nepapantlacah in oquimpopolo : Coaixtlahuacan Mamalhuaztepec Tenanco Teteuhtepec Chiconquiauhco Xiuhtepec Totolapan Chalco Cuauhnahuac Atlatlauhcan Huaxtepec Yauhtepec Tepuztlan Tecpatzinco Yacapichtlan Yohuallan Tlachco Tlalcozauhtitlan Tepecuacuilco Quiyauhteopan Chontalcoatlan Hueipuchtla Atotonilco Axoapan Tollan Xilotepec Itzcuincuitlapilco Atotonilco Tlapacoyan Chapolicxitla Tlatlauhquitepec Cuetlaxtlan Cuauhtochco,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74830,12223,spanish,nahuatl,tercero .,ic yetetl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74831,12224,spanish,nahuatl,Porque Francisco Martin y sus hijos trujeron ynformacion falsa con falsos testigos que no lo savian porque la tierra que pide y alega ques suya está en otra parte como está y consta en la quenta y si pide justicia siga su negocio .,Auh yn yehuatl Francisco Martin yhuan yn ipilhuan quihualhuicaque ynformacion zan falso testigos amo huel quimati ca oc cecni yn catqui yn intlatoc yn inmil yn iuh catqui tlapohualli auh in tla nozo quitlaniz yn justicia ma moteilhui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74832,12225,spanish,nahuatl,"por ventura , tal vez",Azo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74833,12226,spanish,nahuatl,Así pasó .,Ken nopa elki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74834,12227,spanish,nahuatl,"Se hace cada uno de los tamales en dos hojas de mazorca , poniéndoles un trozo de pescado , un poco de epazote , la sal , las venas y un nopalito . Se envuelven y se ponen a cocer en un comal a fuego medio . Una vez que se ha cocido de un lado se voltea para que se cueza del otro .","Mopiqui in tamalli ica ome izhuatl ; ipanin motlalia michin centlatlapantli , no iuhqui tepitzin yepazohtli , iztatl , chilcuitlaxcolli ihuan ce nonohpalton ; moquimiloa ihuan comalco mohuicxitia . Ahmo huel totonqui yez in comalli ; mocuehcuepa cehcentlapal .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74835,12228,spanish,nahuatl,"Y también digo que tengo unas tierras en Cochtocan cuatrocientas brazas de largo y veinte de ancho , la qual dejo a mi mujer ya nombrada sin que nayde se lo estorbe con que concluyo mi testamento .",Yhuan niquitohua on mani notlal in Cochtocan centzontli matl ye huiac ynic patlahuac cenpohualli yn i nicmaca nonamic omito ayac tle quitoz yuh niquitohua in notlatol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74836,12229,spanish,nahuatl,No puedo cuidarlos .,— keski močkacikun .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74837,12230,spanish,nahuatl,"También se alquilaban las doncellas para trabajar como sirvientas . Pero como no conocían la manera de vivir de la capital , los mexicanos les pagaban poco . No como ahora que las sirvientas ganan mucho dinero . Les pagaban a estas doncellas cinco o diez pesos . De allí no pasaba su sueldo .","Noihqui ichpocame oquintlaquehuaya metztequitizque . Ican amo oquimatia que nemoa México mexicatlaca , oquintlaxtlahuiaya achi tepiltzin . Amo quen axan , metztequitzquez quitlani hueyi tomin . Inimequez ichpocame zan oquintlaxtlahuiaya macuili peso cana matlactli . Ompoyon amo panoaya tlaxtlahuili .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74838,12231,spanish,nahuatl,"Buenos días , Alfredo . Encantado de verte después de tanto tiempo . Quiero irme a una peluquería . Pero antes pienso tomar una taza de café . ¿ No tienes ganas de acompañarme ?","Ce cualli tonalli , Alfredo . Huel miac nopaquiliz mochihua , yehuehcatica ihuan quimach axcan timitzita . Cuatezonohuayan niaznequi . Mach achto niconiznequi tepitzin cafen . ¿ Amo nohuan tiaznequi ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74839,12232,spanish,nahuatl,Buenas noches señora . ¿ Cómo le va Ud . ?,"Quenotimoyohuilti , nonantzin . ¿ Quentimohuica ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74840,12233,spanish,nahuatl,"8 Acatl , 1279 .","VIII Acatl xihuitl , 1279 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74841,12234,spanish,nahuatl,"Luego aquellos dos tlatoque merecedores de tierras , a saber , Cuahuitzateuctli y Atonaltzin Chichimecateuctli , dijeron al ver aquello : ¿ Quiénes estarán haciendo humo en la falda del monte ? ; padres nuestros , que vayan a flecharlos y a matarlos , porque han caído en nuestras manos y ya son nuestros cautivos , puesto que nosotros merecimos y marcamos primero estas tierras ; ¿ qué harán esos malvados ? .","Auh yc niman ye quitohua yn imomextin yn tlahtoque yn tlalmaceuhque yn Quahuitzateuhctli yhuan yn Atonaltzin Chichimecateuhctli , ye quihtohua in ye ontlachia , quihtoque yn tlahtoque : Aquique y nachca yn tlapopotza yn quauhtenco ? ; totahuané , xiquinmictiti , ompa xiquimonmiminati , ca otomac huetzico , ye tomalhuan , ca ye otitlamaceuhque otitlamachiyotique ; tley quichihuazque yn tlahuelliloque ? .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74842,12235,spanish,nahuatl,"Aquí se dice también cuántos son los cielos que se sobreponen , los que están arriba y los que están abajo , pues están dispuestos como una gran cebolla , y se hallan todos juntos como dentro de una cáscara ; mas a pesar de hallarse juntos , no se sabe cuántas leguas hay de distancia entre cada uno de los varios cielos sobrepuestos ; esto nadie puede saberlo , sino sólo Dios nuestro señor , aunque los sabios que se nombran astrólogos saben que hay por todos once cielos sobrepuestos , y que en cada uno de siete cielos diferentes están las siete estrellas que rigen los destinos de la gente y que se llaman planetas .","Yhuan nican mitohua motenehua yn quezqui tlanepanolli yn ilhuicatl yni catqui ynic tlecoticate yhuan ynic hualtemoticate , auh ca huell iuhqui ynic cate yn huehuey xonacatl yn itoca cebulas , ynic nenepaniuhticate yn icacallo ; yece maço nellihui y nenepaniuhticate , camo huel momati in quecizquitzontli leguas yn quecizquitzontli necehuilliztica ynic momamacauhticate yn tlatic yn ipa yn izqui tlanepanolli yn ilhuicatl ; ca ayac aqui huel quimati , ca ça yehuatzin quimomachiltitzinohua yn totecuiyo Dios , yhuan i yehuantin tlamatinime yn motocayotia astrólogos yn quimati i ye mochintin ynic cate yn izqui tlanepanolli yn ilhuicame ca matlactetl once , auh no yhuan ca chicontlanepanolylhuicatitech ca cecenteylhuicatitech yn cate yn chicontetl cicitlalti yn tetonalmaca yn mitohua motenehua panetas . . . .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74843,12236,spanish,nahuatl,"En San Pablo Teopan fueron nombrados alcaldes Francisco Martín , vecino de Zoquipan , y Pablo Damián , vecino de Ometochtitlan .",Auh yn alcaldesme motlallique San Pablo Teopan Francisco Martín chane Çoquipan yhuan Pablo Damián chane Ometochtitlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74844,12237,spanish,nahuatl,En el año 8 Técpatl 1396 no sucedió nada .,VIII Tecpatl atle muchiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74845,12238,spanish,nahuatl,CONTEMPLO UNA FLOR,NIQUITTA IN XOCHITL,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74846,12239,spanish,nahuatl,"estaban los sabedores de cosas ,","Auh inique y onecatca in tlamatinime ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74847,12240,spanish,nahuatl,"Tierra llana ,","talmanictzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74848,12241,spanish,nahuatl,"Veo una flor ,","niquitta in xochitl ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74849,12242,spanish,nahuatl,que te ayude tu suerte .,ma mitspaleui mosuerte .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74850,12243,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74851,12244,spanish,nahuatl,Le dijo :,Kiilui :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74852,12245,spanish,nahuatl,Y qual ellos hicieron por mi a tal depare dios nuestro señor quien haga por ellos quando fallescieren .,Auh yn tla iciuhca muchiuaz ynic niquinnotlatlauhtilia yeuatzin in totecuyo dios quinmotlaocoliliz ynic no yuh yn ipan muchiuaz yn iquac miquizque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74853,12246,spanish,nahuatl,"Ocelopan dijo : ¡ Ay ! , quizá por esto hemos venido padeciendo .","Auh yn Ocellopan niman ye quitohua : Ynyoyahué ! , anca yehuatl inin ynic otihualnentlamatiaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74854,12247,spanish,nahuatl,"y otra vez , ya cerca de la orilla , otra vez lo","sampa noja , ya achi atlajteno , sampa noja",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74855,12248,spanish,nahuatl,Es igual . No tenemos prisa . Podemos bajar por la escalera . Subir y bajar escaleras es un ejercicio muy bueno para la digestión .,"Zazoqucnin . Amaca tech icihuitia . Cualli titemozqueh icapan mamatlac . Temamatla tlehco ihuan temo , ce cualli techicahualti ihuan temayanalti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74856,12249,spanish,nahuatl,"Tal vez es frío , porque se da dentro de la tierra .","Tak sesek , tatalijtik in onkak .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74857,12250,spanish,nahuatl,"Llegamos a las doce de la noche , llegamos allá nos quedamos en la casa de mi comadre , allá nos quedamos .",ta ' siko a las doce de la noche a ' siko ompa tokawke čankunko nokomadre ompa tokawa ' ko .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74858,12251,spanish,nahuatl,En el año 9 Tochtli 1514 perecieron los cuezcomaixtlahuacas .,Chicuhnaui Tochtli xiuitl ycuac poliuhque cuezcomayxtlauaque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74859,12252,spanish,nahuatl,"Éstas fueron las conquistas de Moteuczoma : Tlatlauhquitépec , Zozollan , Atlauhco , Tecuictépec , Nocheztlan , Huilotépec , Tlanitztlan , Zollan , Icpatépec , Tlacotépec , Chichihualtatacallan , Texotlan , Piaztlan , Molanco , Huitztlan , Tzihuactlan , Tlachinollan , Amatlan , Pipiyoltépec , Toztépec , Mictlan , Huexolotla , Tliltépec , Xoconochco , Tecozauhtla , Tecpantlayácac , Caltépec , Tepepan , Teoatlipantzinco , Tlacaxolotlan , Atlachinollan , Mazatlan , Cihuatlan , Tlachquiyauhco , Malinaltépec , Quimichtépec , Centzontépec , Quetzaltépec , Cuezcomaixtlahuacan , Comaltépec , Xalapan , Xaltianquizco , Yolloxonecuillan , Izcentépec , Itzcuintépec e Iztitlan .","Yzca yn itepeual : Tlatlauhquitepequec , Tzotzollan , Atlauhco , Tecuictepequec , Nocheztlan , Totontepeque , Tlaniztla , Çolla , Ycpantepec , Tlacotepec , Chichiualtatacallan , Texotla , Piaztlan , Molanco , Uiztlan , Tziuactla , Tlachinolla , Amaxtlan , Xicontepequec , Toztepequec , Mictlan , Uexolontla , Tliltepeque , Nopalla , Tecoçautla , Tecpantlayacac , Caltepec , Tepepan , Teoatlypantzinco , Tlacaxolotlan , Achtlachinollan , Mazatlan , Ciuatlan , Tlachquiyauhco , Mallinaltepequec , Quimichtepequec , Çentzontepequec , Queçaltepeque , Cuezcomayxtlauacan , Comaltepec , Xalapan , Xaltianquizco , Yolloxonecuillan , Yzcenitepec , Yzcuitepec , Yztitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74860,12253,spanish,nahuatl,De los que se dan aquí hay dos clases : el mateado y el pitaleño .,Ome taman tein nikan mochiua : mateado uan pitaleño .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74861,12254,spanish,nahuatl,más rico,ocachi tlatquihua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74862,12255,spanish,nahuatl,Mole colorado,Tlemolli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74863,12256,spanish,nahuatl,En donde quiera ya a encontrar gente que habla este idioma .,Zazocanin quinextiz tlacah tlahtohuani ipan intlahtolli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74864,12257,spanish,nahuatl,por el agua en sus barcas vinieron,"Atlan , acaltica , in huallaque",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74865,12258,spanish,nahuatl,Le respondió aquél : Vengo bajando de Huexotzinco .,Quihto : Ca Huexotzincopa onihualtemoc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74866,12259,spanish,nahuatl,"Se come el fruto y las hojas . Se cortan las hojas tiernas , se hierven y se les echa sal .","In se kikua ikilo uan itakilo . Ikilo se kikechkojkotonati , se kimana uan se kipoyelia uan se kikua ya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74867,12260,spanish,nahuatl,"Si , mi querido amigo , en la estación La Venta , que es la terminal de los trenes eléctricos , siempre hay campesinos de los pueblos vecinos , que ofrecen sus caballos alquilándolos por horas .","Quema , notlahzomaicnin , ompa necehuiloyan La Venta , nochipa oncateh ixtlahuatlacah incahuayohuan quintlaquehuiah ceceniman .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74868,12261,spanish,nahuatl,"Andaban , pues , diciendo los chichimecas : ¡ Cocque ticque ! Nos ha dicho nuestro dios que dentro de cinco días comerá y beberá sobre este cerro ; ¿ qué comerá ? , ¿ qué beberá ? , ¿ qué pasará dentro de cinco días ? Esperemos el cumplimiento de su palabra .",| | 46r Auh ye quimolhuia yn chichimeca : Cocque ticque ! .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74869,12262,spanish,nahuatl,( En este dicho dia mes y año dicho ) y en presencia de la justicia se resumió y repartió el dinero del valor de la dicha casa y solar los quales y por todo se montó cincuenta pesos ( de oro comun ) porque resibieron las dos menores hijas del dicho difunto llamadas Clara llevó y se le dieron y entregaron quince pesos y la segunda hermana Maria llevó otros quinze pesos de su parte de que quedaron contentas a todo su boluntad y como está dicho y declararado y los beynte pesos primeros se dieron al dicho [ templo ] ( guardian y fiscal y escrivano de San Josephe ) para las dichas misas [ por la muerte de Alonso Tocatl ] .,Axcan yxpantzinco in justicia ynic tzonquiza y ipatiuh mochihua yn calli tlalli yn ye mochi ompohaulli onmatlactli pesos yc mocenpoa yceceme oquicuique cihuatzitzinti Clara caxtolli pesos oquicuic y Maria yn Tepiton castolli pesos oquicuique ynic yyollo opachihuitilloque ypampa ca tepilhuan zan cempohualli pesos yn teopan ocalac ymisa ynpan omomiquili Alonso Tocatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74870,12263,spanish,nahuatl,½ cebolla,Tlahcoxonacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74871,12264,spanish,nahuatl,es importante señalar que desde la primera reunión el impacto que esta causó en el pueblo fue notoriamente singular grande fue el entusiasmo de aquellos días en los que la gente parecía haber descubierto mediante lo que se dijo de la lengua y la cultura de antigua raigambre un mundo que no había que dejar morir e hizo surgir en nosotros la esperanza de que podría hacerse el rescate de lo que yapara entonces se hallaba en notorio declive,tlapanahuia in tiquihtozqueh ye ihcuac omochiuh inic ce tlacanechicoliztli inin cenca oteizahui ompa ipan altepetl cenca oteyolahcoman in ipan inon tonalli in tlatlacah nezquiani in itla oconnextihqueh itechpa tlen omihto itechcopa in tohuehuetlahtol tohuehuetlamatiliz yehuatlo in cemanahuac in monequia ahmo ticcahuazqueh ma miqui ihuan mochinin otechtlatemachiti huel oc itla mochihuazquiani inic motemaquixtiz inon tlen immanon ye ixneztica pohpoliuhtoya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74872,12265,spanish,nahuatl,y así nomás se fastidiaron,ijkí ya nopa san kuesijke,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74873,12266,spanish,nahuatl,"Y empezaron a hablar , a recitar y a cantar sus cantos , en su lengua chichimeca , en la manera que acostumbraban .",Cuix oc techiximati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74874,12267,spanish,nahuatl,"La quinta hija , llamada Atotoztli , fue llevada a Totomihuacan , donde tuvo por marido a TochinteuctlI .","Yn ic 5 çano ciuatzintli ytoca Atotoztli , uicoc Totomiuaca , yoquichhui muchiuh Tochintecuhtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74875,12268,spanish,nahuatl,"También fueron separados algunos varones . Los valientes y los fuertes , los de corazón viril . Y también jovenzuelos , que fueron sus servidores , los que tenían que llamar sus mandaderos .","Auh no cequintin pepenaloque in toquichtin yehoantin in chicahuaque , in inyolloco oqueichtin ihuan in quin telpupuchtotonti in qujntitlanizque , in intiltanhuan yezque , in motenehua intlamacazcahuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74876,12269,spanish,nahuatl,"El jueves 30 de octubre de 1614 , a las 6 de la tarde , murió el licenciado Antonio Rodríguez , oidor de la Real Audiencia de México ; al día siguiente , el viernes por la tarde , su cuerpo fue sepultado en San Francisco , y asistieron al sepelio el señor virrey don Diego Fernández de Córdoba , todos los señores oidores de la Real Audiencia , los alcaldes de corte y el arzobispo don Juan Pérez de la Serna .","Axcan jueves yn ic 30 mani ytlamian yn metztli octubre de 1614 años , ihcuac teotlac ye chicuacen tzillini omomiquilli yn licenciado Antonio Rodríguez oydor catca nican Mexico Audiencia Real ; auh ye quin imoztlayoc ipan viernes teotlac in motocac ynacayo San Francisco , oncan no motetoquillico tlahtohuani visurrey don Diego Fernández de Córdova yhuan mochintin yn Audiencia Real tlaca oydores , alcaldes de cortes yhuan i yehuatzin yn arçobispo don Juan Pérez de la Serna .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74877,12270,spanish,nahuatl,Artículo 47 . - El Estado de Nayarit tendrá la extensión territorial y límites que comprende actualmente el Territorio de Tepic .,Tlen 47 Tlanahuatihcayotl . In Tlaltlanahuatili tlen Nayarit quipias iasica tlali ihuan nepamitl tlen namah iixcotiah Tlaltipactli tlen Tepic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74878,12271,spanish,nahuatl,"Solamente un año estuvo fray Boyl , religioso de San Benito , en las islas del mar océano , y luego se volvió a Castilla .","Auh çano xiuhtico yn hueyatlalman itic yn fray Boyl Sant Benito teopixqui , auh yccen ya yn Castilla yn iquac quin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74879,12272,spanish,nahuatl,"Así pues , los que habían tomado mujeres , y las que habían tomado maridos , se ocultaron en el año 8 Tochtli 1318 ; cuatro años estuvieron los mexicas ocultos en Contitlan .","Auh ynic ye tetlatilo yn unpa ciuaua , uncan tlatiloque yn unpa moquichoati , uncan tlatiloque Chicuey Tochtli xiuitl ; nauhxiuhtica yn Contitlan onoca mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74880,12273,spanish,nahuatl,"a ustedes aquí los voy a hacer dueños de estas sus Palabras ,","namehhuan nican namechaxcatiliti nehin namotahtoltzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74881,12274,spanish,nahuatl,"Después se hicieron la guerra , durante 12 años hubo guerras floridas ; solamente los macehuales eran sacrificados , mas no los principales , y por eso se les llamaba guerras floridas .","Niman ic moyaomanilique , matlacxihuitl omome yn çan oc xochiyaoyotl mochihuaya ; çan iyoque yn macehualtin miquia , auh yn pipiltin amo miquia , yehica ytoca xochiyaoyotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74882,12275,spanish,nahuatl,"Nace y se enreda en las milpitas , ahí da su fruto .","Ixua uan tejko itech mil , ompa ya taki .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74883,12276,spanish,nahuatl,"Por manera que toda la tierra de la casa tiene doce brazas en ancho y siete y media [ yolohtli ] de largo que llega hasta el rincon a donde se pusieron las estacas y hasta donde se señaló la medida de las casas , tiró piedras donde tomó la posesion .",Ypampa yc mocentamachihua in tlalli matlacmatl ypan onmatl ynic patlahuac auh ynic huiya chiconmatl ypan cenyollotli ynic onaci yn oncan xomollactica oncan omomaman cecen estacas yn oncan tlatlantica tlatamachihualli tetica otlamomotlac ynic oneltic ynic oconan posesion .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74884,12277,spanish,nahuatl,"En ese mismo año fueron llevados a Coyohuacan , donde estuvieron presos y encadenados , los señores de Mexico : Cuauhtemoctzin , Motelchiuhtzin , el cihuacóhuatl Tlacotzin , Oquiztzin y Huanitzin ; allá les quemaron los pies por causa del oro que habían perdido los españoles en Tolteca Acalloco , cuando huyeron de Tenochtitlan y los persiguieron de noche , haciendo que se refugiaran en Tlaxcallan para curarse .","Auh no yquac yn ipan xihuitl omoteneuh yquac oncan Cuyohuacan huicalloque , oncan ylpitoya tepoçotoya in Mexico tlahtoque : yn Quauhtimoctzin yhuan Motelchiuhtzin yhuan Tlacotzin cihuacohuatl yhuan Oquiztzin yhuan Huanitzin ; oncan quinxotlatique ypampa yn coztic teocuitlatl yn quipolloque españolesme yn oncan Tolteca Acalloco ynic cholloque ynic quintocaque Tenochtitlan yohualtica , ynic yaca Tlaxcallan ompa mopatito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74885,12278,spanish,nahuatl,Así lo hicieron .,Keinopa kichijke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74886,12279,spanish,nahuatl,Qué bueno ; ya estamos otra vez en el hogar .,Cualica ; occepa ye tochan ticateh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74887,12280,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74888,12281,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74889,12282,spanish,nahuatl,"Aqui se acabaron asta el camino de San Pablo Tlalyztacapan que asi se vinieron midiendo las tierras midieronlas los aqui arriba contenidos hijosdalgo [ pipiltin ] y tanbien don Alonso de San Francisco y los alguaciles Jhoachin Miguel Francisco y Francisco de la Cruz , Miguel Sanchez , Pablo Xuarez . Pasó ante my Miguel Xuarez , escribano .",Oncan otlamico hotlica Sant Pablo Tlaliztacapan ynic ohualmopouhtia tlalli milli yehuantin otlapouhque yn omoteneuhtzinoque tlacpac pipiltin yhuan don Alonso de Sant Francisco yhuan alguaciles Juachin Miguel yhuan Francisco . Don Francisco de la Cruz Miguel Sanchez Pablo Xuarez . Pasó ante mí Miguel Xuarez escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74890,12283,spanish,nahuatl,"Comunicaron sus inquietudes al santo padre Alejandro VI , el cual recibió aquella noticia con gran alegría y júbilo , por escuchar una cosa tan novedosa .","Ynic niman comomachiztillique yn innetequipacholtzin yn sancto padre ytocatzin Alexandro Sexto , auh ynic no cenca huey papaquiliztica netimaloliztica yn quihualmocelili yn quihualmonamiquilli tlatolli , yn quimocaquilti yn occenca centlamantli yancuic tlatolli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74891,12284,spanish,nahuatl,Ustedes están,Ancateh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74892,12285,spanish,nahuatl,siquiera para llevarlo [ a San Juan ] ” .,"sikera tijuikase . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74893,12286,spanish,nahuatl,Y delante de la muger que era de Juan Ecapitzac arroxaron piedras dentro de la dicha casa en manera de dar credito a todo lo hecho y asi se asientan nuestros nombres y firmas a veynte y nueve dias del mes de setiembre de mil y quinientos y sesenta y nueve años y porque no supo firmar aqui asiento su nombre Pedro Garcia alguacil . Paso ante mí Miguel Hernandez escribano . [ interprete : ? ] Jhoan de Cisneros .,"No ixpan in inamic catca Juan Ecapitzac otlamomotlaque yn inchan ynic oneltic tlatolli ypanpa yn nican tictlalia totoca yhuan tofirma , a XXIX dias del mes de setiembre de 1569 . Amo quimati yn tlacuiloz ypanpa yn nican [tachado : quichihua] nictocayotia Pedro Garcia alguacil . Paso ante mi Miguel Hernandez escribano .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74894,12287,spanish,nahuatl,Hay dos clases : una blanca y una roja .,Onkak ome taman : se istak uan se chichiltik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74895,12288,spanish,nahuatl,"donde tú estás ,","campa teh tiyetoc ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74896,12289,spanish,nahuatl,Muchos no la quieren,Miactin amo quinpactia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74897,12290,spanish,nahuatl,8 rajitas de canela,Chicuey tlatzicuehualli canela,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74898,12291,spanish,nahuatl,"Y cuando así lo escucharon plenamente el juez gobernador y los alcaldes luego de inmediato tomaron de la mano al comprador y lo pasearon por todas partes donde está situada la casa junto con su tierra . La casa está edificada en dos partes , una que mira hacia Xochimilco y la segunda que mira al poniente , se midieron diez varas por todas partes y arrojó piedras a la cuatro partes y también en las cuatro partes se pusieron estacas .",Auh in iquac oyuh quimacicacaquiltique yn iehuatzin juez governador yhuan alcaldes niman yciuhca ymatitech conmanilique yn mocalcohuiani nohuian quimonenenemiltilique yn ixquich ye mani calli yhuan ytlalo auh ynic mani calli ontequiztimani centetl xochimilcopa itzticac auh ontetl tonatiuh ycalaquiampa yc omotamachiuh matlactli varas nohuianpa yxquich auh nauhcampa otlatepacho no nauhcampa estagas omomaman .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74899,12292,spanish,nahuatl,Dónde va a cocer,Kani iksis,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74900,12293,spanish,nahuatl,Sólo con flores circundo a los nobles .,Zan nicxochimalina in tecpillotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74901,12294,spanish,nahuatl,Cantos de Cacamatzin,Cacamatzin Icuic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74902,12295,spanish,nahuatl,Hace mucho tiempo estaba .,Uajkajki itstó .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74903,12296,spanish,nahuatl,"Artículo 27 . - La propiedad de las tierras y aguas comprendidas dentro de los límites del territorio nacional , corresponde originariamente a la Nación , la cual ha tenido y tiene el derecho de transmitir el dominio de ellas a los particulares , constituyendo la propiedad privada . Las expropiaciones sólo podrán hacerse por causa de utilidad pública y mediante indemnización . La Nación tendrá en todo tiempo el derecho de imponer a la propiedad privada las modalidades que dicte el interés público , así como el de regular , en beneficio social , el aprovechamiento de los elementos naturales susceptibles de apropiación , con objeto de hacer una distribución equitativa de la riqueza pública , cuidar de su conservación , lograr el desarrollo equilibrado del país y el mejoramiento de las condiciones de vida de la población rural y urbana . En consecuencia , se dictarán las medidas necesarias para ordenar los asentamientos humanos y establecer adecuadas provisiones , usos , reservas y destinos de tierras , aguas y bosques , a efecto de ejecutar obras públicas y de planear y regular la fundación , conservación , mejoramiento y crecimiento de los centros de población ; para preservar y restaurar el equilibrio ecológico ; para el fraccionamiento de los latifundios ; para disponer , en los términos de la ley reglamentaria , la organización y explotación colectiva de los ejidos y comunidades ; para el desarrollo de la pequeña propiedad rural ; para el fomento de la agricultura , de la ganadería , de la silvicultura y de las demás actividades económicas en el medio rural , y para evitar la destrucción de los elementos naturales y los daños que la propiedad pueda sufrir en perjuicio de la sociedad . Corresponde a la Nación el dominio directo de todos los recursos naturales de la plataforma continental y los zócalos submarinos de las islas ; de todos los minerales o substancias que en vetas , mantos , masas o yacimientos , constituyan depósitos cuya naturaleza sea distinta de los componentes de los terrenos , tales como los minerales de los que se extraigan metales y metaloides utilizados en la industria ; los yacimientos de piedras preciosas , de sal de gema y las salinas formadas directamente por las aguas marinas ; los productos derivados de la descomposición de las rocas , cuando su explotación necesite trabajos subterráneos ; los yacimientos minerales u orgánicos de materias susceptibles de ser utilizadas como fertilizantes ; los combustibles minerales sólidos ; el petróleo y todos los carburos de hidrógeno sólidos , líquidos o gaseosos ; y el espacio situado sobre el territorio nacional , en la extensión y términos que fije el Derecho Internacional . Son propiedad de la Nación las aguas de los mares territoriales en la extensión y términos que fije el Derecho Internacional ; las aguas marinas interiores ; las de las lagunas y esteros que se comuniquen permanentemente o intermitentemente con el mar ; la de los lagos interiores de formación natural que estén ligados directamente a corrientes constantes ; las de los ríos y sus afluentes directos o indirectos , desde el punto del cauce en que se inicien las primeras aguas permanentes , intermitentes o torrenciales , hasta su desembocadura en el mar , lagos , lagunas o esteros de propiedad nacional ; las de las corrientes constantes o intermitentes y sus afluentes directos o indirectos , cuando el cauce de aquéllas en toda su extensión o en parte de ellas , sirva de límite al territorio nacional o a dos entidades federativas , o cuando pase de una entidad federativa a otra o cruce la línea divisoria de la República ; las de los lagos , lagunas o esteros cuyos vasos , zonas o riberas , estén cruzadas por líneas divisorias de dos o más entidades o entre la República y un país vecino , o cuando el límite de las riberas sirva de lindero entre dos entidades federativas o a la República con un país vecino ; las de los manantiales que broten en las playas , zonas marítimas , cauces , vasos o riberas de los lagos , lagunas o esteros de propiedad nacional , y las que se extraigan de las minas ; y los cauces , lechos o riberas de los lagos y corrientes interiores en la extensión que fija la ley . Las aguas del subsuelo pueden ser libremente alumbradas mediante obras artificiales y apropiarse por el dueño del terreno , pero cuando lo exija el interés público o se afecten otros aprovechamientos ; el Ejecutivo Federal podrá reglamentar su extracción y utilización y aún establecer zonas vedadas , al igual que para las demás aguas de propiedad nacional . Cualesquiera otras aguas no incluidas en la enumeración anterior , se considerarán como parte integrante de la propiedad de los terrenos por los que corran o en los que se encuentren sus depósitos , pero si se localizaren en dos o más predios , el aprovechamiento de estas aguas se considerará de utilidad pública , y quedará sujeto a las disposiciones que dicten los Estados . En los casos a que se refieren los dos párrafos anteriores , el dominio de la Nación es inalienable e imprescriptible y la explotación , el uso o el aprovechamiento de los recursos de que se trata , por los particulares o por sociedades constituidas conforme a las leyes mexicanas , no podrá realizarse sino mediante concesiones , otorgadas por el Ejecutivo Federal , de acuerdo con las reglas y condiciones que establezcan las leyes . Las normas legales relativas a obras o trabajos de explotación de los minerales y substancias a que se refiere el párrafo cuarto , regularán la ejecución y comprobación de los que se efectúen o deban efectuarse a partir de su vigencia , independientemente de la fecha de otorgamiento de las concesiones , y su inobservancia dará lugar a la cancelación de éstas . El Gobierno Federal tiene la facultad de establecer reservas nacionales y suprimirlas . Las declaratorias correspondientes se harán por el Ejecutivo en los casos y condiciones que las leyes prevean . Tratándose del petróleo y de los carburos de hidrógeno sólidos , líquidos o gaseosos o de minerales radioactivos , no se otorgarán concesiones ni contratos , ni subsistirán los que en su caso se hayan otorgado y la Nación llevará a cabo la explotación de esos productos , en los términos que señale la Ley Reglamentaria respectiva . Corresponde exclusivamente a la Nación generar , conducir , transformar , distribuir y abastecer energía eléctrica que tenga por objeto la prestación de servicio público . En esta materia no se otorgarán concesiones a los particulares y la Nación aprovechará los bienes y recursos naturales que se requieran para dichos fines . Corresponde también a la Nación el aprovechamiento de los combustibles nucleares para la generación de energía nuclear y la regulación de sus aplicaciones en otros propósitos . El uso de la energía nuclear sólo podrá tener fines pacíficos . La Nación ejerce en una zona económica exclusiva situada fuera del mar territorial y adyacente a éste , los derechos de soberanía y las jurisdicciones que determinen las leyes del Congreso . La zona económica exclusiva se extenderá a doscientas millas náuticas , medidas a partir de la línea de base desde la cual se mide el mar territorial . En aquellos casos en que esa extensión produzca superposición con las zonas económicas exclusivas de otros Estados , la delimitación de las respectivas zonas se hará en la medida en que resulte necesario , mediante acuerdo con estos Estados . La capacidad para adquirir el dominio de las tierras y aguas de la Nación , se regirá por las siguientes prescripciones : I . Sólo los mexicanos por nacimiento o por naturalización y las sociedades mexicanas tienen derecho para adquirir el dominio de las tierras , aguas y sus accesiones o para obtener concesiones de explotación de minas o aguas . El Estado podrá conceder el mismo derecho a los extranjeros , siempre que convengan ante la Secretaría de Relaciones en considerarse como nacionales respecto de dichos bienes y en no invocar , por lo mismo , la protección de sus gobiernos por lo que se refiere a aquéllos ; bajo la pena , en caso de faltar al convenio , de perder en beneficio de la Nación , los bienes que hubieren adquirido en virtud de lo mismo . En una faja de cien kilómetros a lo largo de las fronteras y de cincuenta en las playas , por ningún motivo podrán los extranjeros adquirir el dominio directo sobre tierras y aguas . El Estado , de acuerdo con los intereses públicos internos y los principios de reciprocidad , podrá , a juicio de la Secretaría de Relaciones , conceder autorización a los Estados extranjeros para que adquieran , en el lugar permanente de la residencia de los Poderes Federales , la propiedad privada de bienes inmuebles necesarios para el servicio directo de sus embajadas o legaciones , II . Las asociaciones religiosas que se constituyan en los términos del artículo 130 y su ley reglamentaria tendrán capacidad para adquirir , poseer o administrar , exclusivamente , los bienes que sean indispensables para su objeto , con los requisitos y limitaciones que establezca la ley reglamentaria ; III . Las instituciones de beneficencia , pública o privada , que tengan por objeto el auxilio de los necesitados , la investigación científica , la difusión de la enseñanza , la ayuda recíproca de los asociados , o cualquier otro objeto lícito , no podrán adquirir más bienes raíces que los indispensables para su objeto , inmediata o directamente destinados a él , con sujeción a lo que determine la ley reglamentaria ; IV . Las sociedades mercantiles por acciones podrán ser propietarias de terrenos rústicos pero únicamente en la extensión que sea necesaria para el cumplimiento de su objeto . En ningún caso las sociedades de esta clase podrán tener en propiedad tierras dedicadas a actividades agrícolas , ganaderas o forestales en mayor extensión que la respectiva equivalente a veinticinco veces los límites señalados en la fracción XV de este artículo . La ley reglamentaria regulará la estructura de capital y el número mínimo de socios de estas sociedades , a efecto de que las tierras propiedad de la sociedad no excedan en relación con cada socio los límites de la pequeña propiedad . En este caso , toda propiedad accionaria individual , correspondiente a terrenos rústicos , será acumulable para efectos de cómputo . Asimismo , la ley señalará las condiciones para la participación extranjera en dichas sociedades . La propia ley establecerá los medios de registro y control necesarios para el cumplimiento de lo dispuesto por esta fracción ; V . Los bancos debidamente autorizados , conforme a las leyes de instituciones de crédito , podrán tener capitales impuestos , sobre propiedades urbanas y rústicas de acuerdo con las prescripciones de dichas leyes , pero no podrán tener en propiedad o en administración más bienes raíces que los enteramente necesarios para su objeto directo . VI . Los Estados y el Distrito Federal , lo mismo que los Municipios de toda la República , tendrán plena capacidad para adquirir y poseer todos los bienes raíces necesarios para los servicios públicos . Las leyes de la Federación y de los Estados en sus respectivas jurisdicciones , determinarán los casos en que sea de utilidad pública la ocupación de la propiedad privada , y de acuerdo con dichas leyes la autoridad administrativa hará la declaración correspondiente . El precio que se fijará como indemnización a la cosa expropiada , se basará en la cantidad que como valor fiscal de ella figure en las oficinas catastrales o recaudadoras , ya sea que este valor haya sido manifestado por el propietario o simplemente aceptado por él de un modo tácito por haber pagado sus contribuciones con esta base . El exceso de valor o el demérito que haya tenido la propiedad particular por las mejoras o deterioros ocurridos con posterioridad a la fecha de la asignación del valor fiscal , será lo único que deberá quedar sujeto a juicio pericial y resolución judicial . Esto mismo se observará cuando se trate de objetos cuyo valor no esté fijado en las oficinas rentísticas . El ejercicio de las acciones que corresponden a la Nación , por virtud de las disposiciones del presente artículo , se hará efectivo por el procedimiento judicial ; pero dentro de este procedimiento y por orden de los tribunales correspondientes , que se dictará en el plazo máximo de un mes , las autoridades administrativas procederán desde luego a la ocupación , administración , remate o venta de las tierras o aguas de que se trate y todas sus accesiones , sin que en ningún caso pueda revocarse lo hecho por las mismas autoridades antes de que se dicte sentencia ejecutoriada . VII . Se reconoce la personalidad jurídica de los núcleos de población ejidales y comunales y se protege su propiedad sobre la tierra , tanto para el asentamiento humano como para actividades productivas . La ley protegerá la integridad de las tierras de los grupos indígenas . La ley , considerando el respeto y fortalecimiento de la vida comunitaria de los ejidos y comunidades , protegerá la tierra para el asentamiento humano y regulará el aprovechamiento de tierras , bosques y aguas de uso común y la provisión de acciones de fomento necesarias para elevar el nivel de vida de sus pobladores . La ley , con respeto a la voluntad de los ejidatarios y comuneros para adoptar las condiciones que más les convengan en el aprovechamiento de sus recursos productivos , regulará el ejercicio de los derechos de los comuneros sobre la tierra y de cada ejidatario sobre su parcela . Asimismo establecerá los procedimientos por los cuales ejidatarios y comuneros podrán asociarse entre sí , con el Estado o con terceros y otorgar el uso de sus tierras ; y , tratándose de ejidatarios , transmitir sus derechos parcelarios entre los miembros del núcleo de población ; igualmente fijará los requisitos y procedimientos conforme a los cuales la asamblea ejidal otorgará al ejidatario el dominio sobre su parcela . En caso de enajenación de parcelas se respetará el derecho de preferencia que prevea la ley . Dentro de un mismo núcleo de población , ningún ejidatario podrá ser titular de más tierra que la equivalente al 5 % del total de las tierras ejidales . En todo caso , la titularidad de tierras en favor de un solo ejidatario deberá ajustarse a los límites señalados en la fracción XV . La asamblea general es el órgano supremo del núcleo de población ejidal o comunal , con la organización y funciones que la ley señale . El comisariado ejidal o de bienes comunales , electo democráticamente en los términos de la ley , es el órgano de representación del núcleo y el responsable de ejecutar las resoluciones de la asamblea . La restitución de tierras , bosques y aguas a los núcleos de población se hará en los términos de la ley reglamentaria ; VIII . Se declaran nulas : a ) Todas las enajenaciones de tierras , aguas y montes pertenecientes a los pueblos , rancherías , congregaciones o comunidades , hechas por los jefes políticos , Gobernadores de los Estados , o cualquiera otra autoridad local en contravención a lo dispuesto en la Ley de 25 de junio de 1856 y demás leyes y disposiciones relativas ; b ) Todas las concesiones , composiciones o ventas de tierras , aguas y montes , hechas por las Secretarías de Fomento , Hacienda o cualquiera otra autoridad federal , desde el día primero de diciembre de 1876 , hasta la fecha , con las cuales se hayan invadido y ocupado ilegalmente los ejidos , terrenos de común repartimiento o cualquiera otra clase , pertenecientes a los pueblos , rancherías , congregaciones o comunidades y núcleos de población . c ) Todas las diligencias de apeo o deslinde , transacciones , enajenaciones o remates practicados durante el período de tiempo a que se refiere la fracción anterior , por compañías , jueces u otras autoridades de los Estados o de la Federación , con los cuales se hayan invadido u ocupado ilegalmente tierras , aguas y montes de los ejidos , terrenos de común repartimiento , o de cualquiera otra clase , pertenecientes a núcleos de población . Quedan exceptuadas de la nulidad anterior , únicamente las tierras que hubieren sido tituladas en los repartimientos hechos con apego a la Ley de 25 de junio de 1856 y poseídas en nombre propio a título de dominio por más de diez años , cuando su superficie no exceda de cincuenta hectáreas . IX . La división o reparto que se hubiere hecho con apariencia de legítima entre los vecinos de algún núcleo de población y en la que haya habido error o vicio , podrá ser nulificada cuando así lo soliciten las tres cuartas partes de los vecinos que estén en posesión de una cuarta parte de los terrenos , materia de la división , o una cuarta parte de los mismos vecinos cuando estén en posesión de las tres cuartas partes de los terrenos . X . ( Se deroga ) XI . ( Se deroga ) XII . ( Se deroga ) XIII . ( Se deroga ) XIV . ( Se deroga ) XV . En los Estados Unidos Mexicanos quedan prohibidos los latifundios . Se considera pequeña propiedad agrícola la que no exceda por individuo de cien hectáreas de riego o humedad de primera o sus equivalentes en otras clases de tierras . Para los efectos de la equivalencia se computará una hectárea de riego por dos de temporal , por cuatro de agostadero de buena calidad y por ocho de bosque , monte o agostadero en terrenos áridos . Se considerará , asimismo , como pequeña propiedad , la superficie que no exceda por individuo de ciento cincuenta hectáreas cuando las tierras se dediquen al cultivo de algodón , si reciben riego ; y de trescientas , cuando se destinen al cultivo del plátano , caña de azúcar , café , henequén , hule , palma , vid , olivo , quina , vainilla , cacao , agave , nopal o árboles frutales . Se considerará pequeña propiedad ganadera la que no exceda por individuo la superficie necesaria para mantener hasta quinientas cabezas de ganado mayor o su equivalente en ganado menor , en los términos que fije la ley , de acuerdo con la capacidad forrajera de los terrenos . Cuando debido a obras de riego , drenaje o cualesquiera otras ejecutadas por los dueños o poseedores de una pequeña propiedad se hubiese mejorado la calidad de sus tierras , seguirá siendo considerada como pequeña propiedad , aún cuando , en virtud de la mejoría obtenida , se rebasen los máximos señalados por esta fracción , siempre que se reúnan los requisitos que fije la ley . Cuando dentro de una pequeña propiedad ganadera se realicen mejoras en sus tierras y éstas se destinen a usos agrícolas , la superficie utilizada para este fin no podrá exceder , según el caso , los límites a que se refieren los párrafos segundo y tercero de esta fracción que correspondan a la calidad que hubieren tenido dichas tierras antes de la mejora ; XVI . ( Se deroga ) XVII . El Congreso de la Unión y las legislaturas de los Estados , en sus respectivas jurisdicciones , expedirán leyes que establezcan los procedimientos para el fraccionamiento y enajenación de las extensiones que llegaren a exceder los límites señalados en las fracciones IV y XV de este artículo . El excedente deberá ser fraccionado y enajenado por el propietario dentro del plazo de un año contado a partir de la notificación correspondiente . Si transcurrido el plazo el excedente no se ha enajenado , la venta deberá hacerse mediante pública almoneda . En igualdad de condiciones , se respetará el derecho de preferencia que prevea la ley reglamentaria . Las leyes locales organizarán el patrimonio de familia , determinando los bienes que deben constituirlo , sobre la base de que será inalienable y no estará sujeto a embargo ni a gravamen ninguno ; XVIII . Se declaran revisables todos los contratos y concesiones hechos por los Gobiernos anteriores desde el año 1876 , que hayan traído por consecuencia el acaparamiento de tierras , aguas y riquezas naturales de la Nación , por una sola persona o sociedad , y se faculta al Ejecutivo de la Unión para declararlos nulos cuando impliquen perjuicios graves para el interés público ; XIX . Con base en esta Constitución , el Estado dispondrá las medidas para la expedita y honesta impartición de la justicia agraria , con objeto de garantizar la seguridad jurídica en la tenencia de la tierra ejidal , comunal y de la pequeña propiedad , y apoyará la asesoría legal de los campesinos . Son de jurisdicción federal todas las cuestiones que por límites de terrenos ejidales y comunales , cualquiera que sea el origen de éstos , se hallen pendientes o se susciten entre dos o más núcleos de población ; así como las relacionadas con la tenencia de la tierra de los ejidos y comunidades . Para estos efectos y , en general , para la administración de justicia agraria , la ley instituirá tribunales dotados de autonomía y plena jurisdicción , integrados por magistrados propuestos por el Ejecutivo Federal y designados por la Cámara de Senadores o , en los recesos de ésta , por la Comisión Permanente . La ley establecerá un órgano para la procuración de justicia agraria , y XX . El Estado promoverá las condiciones para el desarrollo rural integral , con el propósito de generar empleo y garantizar a la población campesina el bienestar y su participación e incorporación en el desarrollo nacional , y fomentará la actividad agropecuaria y forestal para el óptimo uso de la tierra , con obras de infraestructura , insumos , créditos , servicios de capacitación y asistencia técnica . Asimismo expedirá la legislación reglamentaria para planear y organizar la producción agropecuaria , su industrialización y comercialización , considerándolas de interés público .","Tlen 27 Tlanahuatihcayotl . In axcayotl tlali ihuan atl mani ipan iitihco anahuac tlaltipactli , achtohui iaxca totlalnantzin , tlen yehua mopialihtoc ihuan quipia itechpohui quinmactilis san tlacameh , tlen ica mochihuas sentlapiali . In tlalquixtilistli san huelis mochihuas tla motequihuis ihuan nochi altepeyotl quinpalehuis ihuan monequi motlaxtlahuas . In Totlalnantzin nochipa cahuitl itechpohui quiixcahuilis in teaxcayotl sequinoc tlamantli tlapiali tlen quiihtos altepeyotl , ihuan no ihqui quicualtlalis , tlen nochi tlacameh mopalehuiseh , in tlatequihuili tlen oncah ipan tlaltipactli tlen huelis se moaxcatis , tlen ica huelis mochihuas tlaxexeloli campa nochi quiasiseh yolchicahualistli tlen altepeyotl , momocuitlahuis , moasis yolchicahualistli tlen nochi totlalpan ihuan nochi cuali itztoseh tlen chantih ipan chinanco ihuan altepeco . Ipampa inon , moihcuilos tlahtol tamachihuali tlen monequis ihuicpa mochantlaliseh tlacameh ihuan moixtlalis tlen nelcuali monequis , tlatequihuili , cuatitlancahuali ihuan tlali tlatequihuili , atl , hueyi cuatitla , ihuan ihcon mochihuas tlachihuali tlen altepeyotl ihuan mochihuas tlayeyecoli ihuan mocualtlalis tlaquetzali , tlamocuitlahuili , tlacualchihuali ihuan mohueyichichuali tlen inyolo altepechantli , tlen ica mosenpixtos ihuan motlatlamanis senyetos cuatitlamitl , ihuicpa moxexelos hueyi tlalmeh , ihuicpa mochihuas , quen moihtohua ipan tlanahuatili itechpohui , in nechicolistli ihuan sentica tlatequihuili tlen tlalpianeh ihuan calpolmeh ; ihuicpa yolchicahualistli tlen calpoli tepitzin tlapiali ; ihuicpa mohueyilis miltequitl ; cuacuehmeh , cuatitlamitl ihuan sequinoc tomin tequitl tlen mochihua ipan calpolmeh , ihuan ihuicpa amo mocahuilis ma quitlatlacahuica tlen ocah ipan tlaltipactli ihuan tlahtlacoli tlen huelis quipantis axcayotl ihuan quitlahtlacahuis altepeyotl . Itechpohui Totlalnantzin quimatis xitlahuac nochi tlamantli tlen oncah ipan tlapechtli hueyi Anahuac ihuan atzintla tlen ayahualmeh ; tlen nochi tepoz ostoco noso atlamaneloli tlen motlaloa , mantoc , tlaxacualoli noso ameyalotl , mosenchihuah ipan ostoco ihuan itlacayo seyoc tlamantli tlen quenihqui tlali , huelis tiquihtoseh tepesili tlen ipan moquixtia tepostli tlen motequihuia ipan industria ; campa moyolitia chalchihuitl , istatla ihuan istapan tlen moyolitia ipan hueyiatl ; tlamantli tlen moeliltia tepexico queman monequis tlacoyontli ; ameyalotl tlen tepesili noso sequinoc tlamantli tlen motequihuia quiyolchicahua tlali ; tepostlatatili tlen chicahuac , chapopohtli ihuan nochi tlatlatili tlen chicahuac , tlen atic , noso poctic ; ihuan cactli tlen mochihtoc ipan Anahuac tlaltipactli , quen tlahuexca ihuan tlahtoli quiixtlalis Semanahuac tlanahuatili . Iaxca Totlalnantzin atl tlen hueyiatl tlalticpac ihuexca ihuan tlahtoli quen quiixnextis Semanahuac tlanahuatili ; tlaacalactli tlen hueyiatl ; amanalmeh ihuan ameyalotl tlen ihuaya monamiqui nochipa noso san quemantica ihuaya hueyiatl ; amanalmeh tlen tlaihtic tlen inselti mochihtoqueh tlen ihuaya monamiquih tlen motlaloa atl ; in atemimeh ihuan amaxalmeh , pehua campa mosentlaltica atl , atlahuitectli noso xopanatl , ihuan campa onasi ipan hueyiatl , amanali , ameyalotl nochi iaxca Anahuac ; tlen mosentlaltica atl ihuan imacuayohuan , queman aohtili tlen yehuan nochi noso san achi , mochihuas nepamitl tlen anahuac tlaltipactli noso ome tlaltlanahuatiloyan , noso queman panos tlen se Tlaltlanahuatili ipan seyoc noso quiixpanos nepamitl tlen totlalticpac ; in amanalmeh , ameyalotl tlen imapa , iixpan noso itempan , tlaixpano ihuaya nepamitl tlen ome noso achi miac tlaltlanahuatilmeh noso totlalticpac ihuaya seyoc nechca tlalticpactli ; tlen ameyalotl tlen hualquisa ipan axalpan , iixpan hueyiatl , atlahtli , atempan tlen amanali , ameyalotl tlen iaxca nochi Anahuac , ihuan tlen moquixtis ipan ostotipan ; ihuan atlahtli , atempan tlen amanalmeh ihuan tlaltzintla atlahmeh tlen ihueyixpan quiixtlalis tlahtol tlanahuatili . In atl tlen momana",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74904,12297,spanish,nahuatl,“ Sí ” .,"Kena . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74905,12298,spanish,nahuatl,Aquí está el comedor .,Nicanca in tlacualoyan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74906,12299,spanish,nahuatl,“ Ahora no dejamos ir al baile a esa,Para nama axfikauiliaj ma youi ipan baile,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74907,12300,spanish,nahuatl,"El tallo se come , para esto se pela y se hierve con frijoles .","Se kikualia in ikuoujyo , kipixkaj uan kimanaj iuan et .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74908,12301,spanish,nahuatl,1 kilo de carne de conejo,Ce kilo tochnacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74909,12302,spanish,nahuatl,Lo sesto digo y mando que lleven y den en limosna un peso a San Sebastian y tanbien digo que nueve viguetas con que se a de cubrir la casa y el tetzotzunque Pablo Ytzcuin [ el ] ( ello ) sabe de dos pesos e quatro tomines y quatro reales le tengo de dar a Ana Tlaco y en los adoberos que dicen Xancopinca se an de dar cinco tomines . [ Al margen izquierdo : se pagarán 2 pesos a 4 tomines ] .,Ynic 6 tlamantli niquitohua y huentli mocahuatiuh ceh pesos San Sebastian yhuan niquitohua IX quahuacatl yc motlapachoz yn calli . [Al margen izquierdo : Yxtlahuiz 2 pesos 4] Auh yn tetzotzonqui Pablo Ytzcuin yehuatl quimati ome pesos yhuan 4 tomines . Auh yn nahui tomin nicmacaz Ana Tlaco yhuan xancopinca motemacaz macuiltomin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74910,12303,spanish,nahuatl,"102 . Y escoges , haces que concuerden el espigado jade , el bien formado , el bien horadado , el bien redondeado ; la ancha turquesa , la bien desbastada ; el bien adelgazado jade , el perfecto , el que brilla . Has desplegado , has puesto en orden los collares , las plumas de quetzal , las de buen principio , las de buen remate , las que bien miden un brazo , las ondulantes , las muy verdes , las que relucen . Y escoges , pones en orden todo lo que es valioso , las variadas y finas plumas , al xiuhtototl , al tlauhquecholtototl , al tzinitzcan , al ave zaquan . Los cuidas , los guardas ; en su propio lugar los colocas , en su mismo refugio los pones , en donde están los ofreces . Porque pintas , coloreas , los libros , lo que se escribe , porque dispones el color negro , el rojo , el modelo , la medida , el ejemplo , el dechado , la pauta . Como a la piedra , al madero ( se les pinta ) , te das color . Nunca será olvidada , nunca se perderá tu fama , tu renombre .","102 . Yhuan ticcenquixtia , ticnenehuilia in acatic , in huel ololiuhqui , in huel xictic , in huel malacachiuhqui in chalchihhuitl ; impatlahuac in teoxihuitl , in huellachictli ; in huellacanahualli in chalchihuitl , in huel cenquizqui , in huel cuecueyoca . In tiezo , in tichuipana in cozcatl , in quetzalli , in huel tzine , in huel yaque , in huel cenciacatl , in huitoliuhqui , in huel xopalehuac , in pepetzca . Yhuan ticcenquixtia , tichuipana in nepapan tlazotli , in nepapan tlazoihuitl : in xiuhtototl , in tlahquechol , in tzinitzcan , in zaquan . In tictoptema , in ticpetlacaltema ; in huel iyeyeyan tictlalia , in huel itetencan tictema ; in huel imamayan ticmana . Ca tictlapalania , ca tictlapalaquia in amuxtli , in tlacuilolli ; ca tictlalia in tlilli , in tlapalli , immachiotl , in octacatl , in xiotl , in quatzontli , in nezcayotl . Yuhquin tetl , quahuitl , timocuicui , timihcuilohua . Ayc ilcahuiz ; ayc polihuiz immotenyo , immihtauhca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74911,12304,spanish,nahuatl,"Entonces se derrumbó una cañada en Azcapotzalco , en el sitio llamado Cuauhyahualolco , donde reventaba el agua ; y el agua que bajaba de los cerros era un lodo espeso que se precipitó rodeando la ciudad de Azcapotzalco , la cual estuvo a punto de perecer .","Yhuan iquac yn ompa Azcapotzalco cuitlaxitin ce atlauhtli , yn oncan ytocayocan Quauhyahualolco , yn oncan hualcuitlaquiçaya atl ; tepeatl cenca hualtillahuatihuia yn hualtemoya quauhtla , ynic oncan ypan hualhuia ypan hualxelihuia yn altepetl Azcapotzalco , yc ye polihuizquia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74912,12305,spanish,nahuatl,"8 Calli , 1357 .","VIII Calli xihuitl , 1357 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74913,12306,spanish,nahuatl,"- ¡ Hijitos míos , pues ya tenemos que irnos lejos ! Y a veces decía :","- ¡ Nonopilhuantzitzin , ye ic zan ye thui ! In quenmaniyan quitoa :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74914,12307,spanish,nahuatl,"En ese año fue allá don Andrés de Tapia Motelchiuhtzin , y cuando venía ya de regreso murió en Aztatlan , pues lo flechó un chichimeca ; Motelchiuhtzin fue cuauhtlato de Tenochtitlan durante cinco años .","Yquac ypan in ompa ya yn don Andrés de Tabian Motelchiuhtzin , auh ye yc hualmocuepaya oncan momiquillico yn Aztatlan , oncan ce chichimecatl quimin ; yn oquauhtlahto Motelchiuhtzin Tenochtitlan macuilxihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74915,12308,spanish,nahuatl,No se siembra .,Amo se kitoka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74916,12309,spanish,nahuatl,Por eso le pusieron el nombre de Chalchiuhmomoztli al cerrito que ahora se llama Amaqueme .,"Ypampa yn quitocayotique Chalchiuhmomoztli yn tepetzintli , yn axcan ye itoca Amaqueme .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74917,12310,spanish,nahuatl,Siembren ustedes hijos ese terreno es de su papá .,ašan para te ' wa štoka wan skiera šiteččiwilikan kaso .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74918,12311,spanish,nahuatl,"Como si fueran flores , allí se despliegan los mantos de quetzal en la casa de las pinturas . Así se venera en la tierra y el monte , así se venera a nuestro dios . Como dardos floridos e ígneos se levantan tus casas preciosas . Mi casa dorada de las pinturas , ¡ también es tu casa , Dios Nuestro !","Ach in iuhqui xochitl zan quetzallia quemitl huilantoc amoxcalitec . In ic on pialo in teotl aya tepetl . Xochimitletlehuatoc , mochalchiuhcancal noteocuitlaamoxcacal , ance ye mochan , in teotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74919,12312,spanish,nahuatl,No necesita cuidados .,Uan amo mokuidarojtani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74920,12313,spanish,nahuatl,Sal al gusto,"Iztatl , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74921,12314,spanish,nahuatl,fuerza .,fuersa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74922,12315,spanish,nahuatl,Testigo : Pedro de Sandoval e Juan de Gúzman español y Melchor Hernandez y Diego Quesalme e Francisco Juan y alguaciles Pedro Eca y Martin Quautli y Pedro [ Ahuexotl ] ( Campos ) que fueron los que llebaron cargadas las estacas con que se dio esta posesión .,"Yn ipan omochiuh in testigo Pedro de Sanctoval Juan de Guzman español yoan Melchior Hernandez , Diego Quetzalmitl , Francisco Juan yuan alguacilles Pedro Heca , Martin Quauhtli , Pedro Hahuexotl yeuantin oquimamanque yn estacas ynic omoneltilli posesion .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74923,12316,spanish,nahuatl,Entonces se asentaron el tlacateuctli Yollocuanitzin y el tlacochcálcatl Itzcuauhtzin .,"Ualmotlalique tlacatecuhçi Yolloquanitzi , tlacuchcalcatl Ytzquauhçi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74924,12317,spanish,nahuatl,"Y luego , en este mismo año , el tlatoloyan secundario de Tollan fue sustituido por el de Cohuatlichan , adonde se trasladó su sede , y el tlatoloyan secundario de Otompan fue sustituido por el de Azcapotzalco , adonde se trasladó su sede , de suerte que nuevamente se restableció el tlatoloyan tripartito de Colhuacan .","Auh çan niman ipan in yn omoteneuh xihuitl nicuelle oncan hualmicuani in tlahtolloyantli yn ococcan yn Tullam , ypatca mochiuh yn Cohuatlychan , oncan hualmicuani , auh yn Otumpa ypatca mochiuh yn Azcaputzalco , oncan | | 20v hualmicuani ycoccan tlahtolloyan ; mochiuh yancuican yn ic - excan tlahtolloyan mochiuh Culhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74925,12318,spanish,nahuatl,"Artículo 29 . - En los casos de invasión , perturbación grave de la paz pública , o de cualquier otro que ponga a la sociedad en grave peligro o conflicto , solamente el Presidente de los Estados Unidos Mexicanos , de acuerdo con los Titulares de las Secretarías de Estado y la Procuraduría General de la República y con la aprobación del Congreso de la Unión y , en los recesos de éste , de la Comisión Permanente , podrá suspender en todo el país o en lugar determinado las garantías que fuesen obstáculo para hacer frente , rápida y fácilmente a la situación ; pero deberá hacerlo por un tiempo limitado , por medio de prevenciones generales y sin que la suspensión se contraiga a determinado individuo . Si la suspensión tuviese lugar hallándose el Congreso reunido , éste concederá las autorizaciones que estime necesarias para que el Ejecutivo haga frente a la situación ; pero si se verificase en tiempo de receso , se convocará sin demora al Congreso para que las acuerde . CAPÍTULO II De los mexicanos","Tlen 29 Tlanahuatihcayotl . Queman totlalpan calaquiseh , oncas cualantli ipan altepeyotl , noso seyoc tlamantli cualantli tlen quicalaquis mahmayotl ipan altepeyotl , san Tlayecanani Tequihua tlen Sentlanahuatiloyan Mexihco Totlalnantzin , itechpan tlahtoli tlen Quiyecanah Secretarías de Estado ihuan Procuraduría General de la República ihuaya itlahtolseliltis tlen Sentica Hueyi Tlahtocan ihuan queman inin mosiahcahuas , tlen Comisión Permanente , huelis quicotonas ipan nochi Mexihco tlalticpactli noso san campeca tlali , tlanelchihualistli tlen motlahcohuia tlen amo huelis moixquetzas , saniman ihuan amo ohuin cuesoli ; san monequi amo mohuecahuilis , ica sentica tematiltilistli ihuan amo aquen huelis motlatlacahuis . Tla inin tlacotontli mochihuas queman monechicohtos Hueyi Tlahtocan , inin temactilis tlamaquixtilistli tlen quiitas monequi ihuicpa Tequichihuani tlen Sentlanahuatiloyan huelis quiixnamiquis tlahtoli ; tla mochihuas queman mosiacahua , saniman monotzas Hueyi Tlahtocan ihuicpa momsencahua tlahtoli . Pamitl tlen II : Tlen Mexihco Tlacameh",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74926,12319,spanish,nahuatl,No quiso verlo,Axkinejki kiitas,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74927,12320,spanish,nahuatl,"Pero al tenochca Mexícatl nadie lo invitó , y se quedó a descansar en su jacal ; desde allá miraba , alcanzaba a escuchar el son del teponaztle y el canto , de lejos veía cómo se agitaban las plumas de quetzal .","Auh yehuatl Mexicatl tenochca ayac quinoz , ca çe yxacal ompa moçehuia ; auh ye ontlachie , huel hualcaquizti teponaztli yhuan y cuicatl , ontlachie quetzalli yuhqui xoquiuhtiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74928,12321,spanish,nahuatl,". Y cuando han llegado a su casa , luego se van a poner ante los jefes de los traficantes ; los traficantes encubiertos les platican como han ido a ver las cosas : les dan cuenta total y recta de todo lo que allá sucedió .",. Auh in oahcico inchan niman ye ic quinmottitia in puchtecatlahtoque in naualoztomeca quinnonotza in iuhcan otlachieto uel quimelaua in intlahtul in ixquich ompa mochiua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74929,12322,spanish,nahuatl,Está bien que regresaste .,Kuali ta tiualajki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74930,12323,spanish,nahuatl,¿ Cómo se llaman los doce meses del año ?,¿ Quenin mocuitiah in mahtlactli ihuan ome metztin in xihuitl ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74931,12324,spanish,nahuatl,No se va a cansar por ahí en el camino donde se cansa por el camino el animal ya no aguanta porque no comió bien .,a ' mo siawitiw nepik o ' tli kampa siawi o ' tli akmo tlašikoa in yulitl porke a ' mo yektlakwa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74932,12325,spanish,nahuatl,"Cada día iba Cuahuitzatzin a ver aquello y se imaginaba , o que alguien encendía allí fuego , o que en la arena de la ribera vivía alguna serpiente .","Momoztlaye yn quihuallittaya Quahuitzatzin , yn momatia aço acame yn oncan tlatlatia , ancaço oncan onoc cohuatl yn axalpan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74933,12326,spanish,nahuatl,". Y después , como Tlacochcalcatl , Tezcatzin y como Tlacateccatl , Totozacatzin : ambos caballeros águilas , nobles mexicanos .",". Auh niman ye Tlacochcalcatzintli , Tezcatzin , Tlacateccatzintli , Totozacatzin : omextin cuauhpipiltin mexicapipiltin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74934,12327,spanish,nahuatl,El no sabe nada .,Yehua amotlen quimati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74935,12328,spanish,nahuatl,Yten declaro que tengo seis obillos de hilo de algodon y nueve obillos de hilo leonado y dos telas de hilo urdidos de color leonado y quatro obillos de hilo [ de lana ] azul y un poco de lana que esta en un costal y es teñida en azul [ que no salió bien ] mando se venda y el valor de ello sea para la Santisima Trinidad en el altar de los mercaderes [ pochteca ] y tanbién se lleven dos petates de palma [ alauac petlatl nuevos ] para que se pongan delante del altar de la Santisima Trinidad .,Yoan nicteneua honca chicuacentetl yamanqui iztac icpatetl yoan chicuhnauhtetl yapalictetl yoan ontlatetectontli quapachicpatl yoan nauhtetl tzomiycpatetl azul yoan achiton costaltica cah ichcatzomitl za no azul amo uel quizqui monamacaz ytech pouiz yn santisima trinidad yn iteopan pochteca yoan ome alauacapetlatl yancuic mocauatiuh yxpantzinco mozouaz in santisima trinidad .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74936,12329,spanish,nahuatl,"Se preguntaron : “ ¿ Adónde vamos , adónde nos dirigimos ? Aún no somos muchos ; no vayan a despojarnos .","Nima ye mononotza , quitoa : “ Can tiui , can titlamatiui ? Caocmo timiequi ; ma cana tinamoelloti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74937,12330,spanish,nahuatl,6 chiles guajillos,Chicuacen huaxchilli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74938,12331,spanish,nahuatl,¿ Tiene usted otro sombrero ?,¿ Timo pilia occe cuayecahuil ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74939,12332,spanish,nahuatl,Alguien vino a decirme que tal vez dentro de tres días nos destruirá Cópil ” .,Aquin onechnotz quilmach yeylhuitl y ye techualpoloua yn Copil ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74940,12333,spanish,nahuatl,"Y al anochecer , al toque de la oración , por ello se repicó en todas las iglesias de los monasterios de México , los españoles encendieron fogatas frente a sus casas y en las azoteas , y estuvieron ardiendo candelas de sebo en las luminarias .","Auh ynic niman ohualyohuac yn ontzillin horación ypampa nohuiyan otlatzitzillicac yn huel yzquican teopan monasterios Mexico , yhuan nohuiyan cuahuitl oquitlatlahtique yn inquiyahuac yn intlapanco españoles , yhuan candelas sepo tlatlatlac luminarios .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74941,12334,spanish,nahuatl,"Iba siguiendo lentamente su camino , hasta situarse por donde el sol inicia su declinación ; y cuando el sol se metía y desaparecía , enseguida empezaba a brillar la estrella humeante , con su cauda resplandeciente y larga , que aparecía como humo de niebla .","Auh can ihuian huallotlatocatia ynic nican motlallico tonatiuh ynepillohuayan ; yn iquac callaquia tonatiuh yn onpoliuh , niman hualnecia yn popocaya citlalli , hualmoquetzaya ycuitlapil yn itlanex cenca huiac , çan iuhquin ayauhpoctli yn hualmoquetzaya ynic hualnecia ypocyo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74942,12335,spanish,nahuatl,En la ciudad de Mexico en la parte de Santiago Tlatilulco veynte ocho diaz del mes de julio mil e quinientos y noventa y dos años notifiqué y dí a entender a Anton Josephe y a Madalena Ynes su muger vezinos ( del barrio ) de Sancta Ana Huitzilan lo proveydo y mandado por el señor virrey desta Nueva España .,Yn ipan ciudad Mexico Santigo Tlatelulco yc cempoalli onchicuey mani metztli de julio de mil quinientos y noventa y dos años otiquintlacaquiltique yn Antonio Joseph yoan ynamic Magdalena Ynes chaneque Santa Ana Huitzilla ypanpa yn itlanoa[a]tiltzin totlatocauh visorrey y nican Nueva España yn tlacpac teneuhtica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74943,12336,spanish,nahuatl,Tenía otro como ...,Seyok noja kipixtó komo se . . .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74944,12337,spanish,nahuatl,Y los alcaldes de corte :,Auh yn alcaldes de corte :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74945,12338,spanish,nahuatl,Después ya se niveló el agua .,Tejpa elito san parejo elito .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74946,12339,spanish,nahuatl,Es hongo ( nanakat ) .,In nanakat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74947,12340,spanish,nahuatl,Mi hijo que vive en el campo vendrá a visitarnos mañana .,"Noconen ix , tlahuapa nemi moztla techtlahpaloquin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74948,12341,spanish,nahuatl,"De la quinta hija de Cuauhcececuitzin se desconoce el nombre , pero fue esposa de Topaltzin Tlacateuctli , principal de Panohuayan , el cual descendía de Totecnochhuetzin , que fue de los primeros que llegaron a Panohuayan .","Yn icmacuilli ychpochhuan Quauhcececuitzin yn itoca amo huel momati , ynin conmonamicti yn itoca Topaltzin Tlacateuhctli pilli Panohuayan , ytechpa quiztica yn Totecnochhuetzin yn acico Panohuayan achtopa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74949,12342,spanish,nahuatl,Hacia el final de este año de 11 Técpatl la guerra llegó a la ciudad de Amaquemecan y a todas las provincias de Chalco .,"Auh ye ytlamian in yn Matlactlionce Tecpatl xihuitl yn itech acito yaoyotl yn altepetl yn Amaquemecan , yhuan ynic nohuian provicias Chalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74950,12343,spanish,nahuatl,De un peso se llama después un peso se llama ahora un peso antes dos pesos ahora dos pesos .,den peso non ito : ka onkan se peso non se peso ito : ka aškan ito : ka un peso nokatka orne peso aškan dos pesos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74951,12344,spanish,nahuatl,"El domingo 17 de septiembre de 1600 se establecieron las monjas frente al Hospital de las Bubas ; salieron de la Concepción , y primero las llevaron a la iglesia mayor .","Yn ipan axcan domingo yccaxtolli omome mani metztli de setiembre de 1600 años , yquac motlallique monjastin in de las Vobas Hospital quiahuac ; ompa hualquizque yn Concepción , oncan quinhualhuicaque yn iglesia mayor .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74952,12345,spanish,nahuatl,. Y eso también decían de los que morían en guerra ; decían : Va en pos del sol : va al cielo . VI,. Auh za no yuhqui inpan mitohuaya in yaomiquia quihtohuaya : Quitoca in tonatiuh : ilhuicac yauh . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74953,12346,spanish,nahuatl,"venerado Defensor Jesucristo ,","tazohmahuiz tepixcatzin Jesucristo ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74954,12347,spanish,nahuatl,"Entonces , en este año , otra vez se regresaron aquí los habitantes de San Bartolomé , San Cristóbal y San Juan , en manos de los tlatoque y tetecuctin de San Bartolomé ; todos dispuestos , todos los macehualtin de Xonacatepec y gente de San Juan Tepanco",Niman ypam ynin xihuitl occepa hualmocuepque ni sam ychan San Bartolomé yhuan San christoualtlaca yhuan San juantlaca yhuan ymac yn tlatoque tetecuettin San Bartolomé mochi ymach mochi masehualtin Xonacatepet yhuan San Juan tepamcotlaca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74955,12348,spanish,nahuatl,"Se cumplieron entonces también 140 años desde que por primera vez empezó a haber tlatoque en Colhuacan ; y durante esos 140 años fueron sus sujetos las seis ciudades arriba mencionadas , a saber : Xochimilco , Cuitláhuac , Mízquic , Coyohuacan , Ocuillan y Malinalco , en cada una de las cuales había un tlatocáyotl , y las seis obedecían al tlatohuani principal de Colhuacan .","Auh no yhuan y huel yancuican oncan yc huel achtopa oncan yc hualtzintic ynic ye tlahtocatihua Culhuacan ye chiconpohualxihuitl ; auh no yhuan çan huel yxquichica yn yn omoteneuh chiconpohualxihuitl yn itlahuillanalhuan mochiuhque yn tlacpac omoteneuhque chicuacen altepetl : yn Xuchimilco , yn Cuitlahuac , yn Mizquic , yn Cuyohuacan , yn Ocuillan , yn Malinalco , yn ipan in cecentlahtocayotl catca ychicuacemixtin quitlacamatia yn tlahtocatachcauh Culhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74956,12349,spanish,nahuatl,"La gente de por allá arriba lo siembra mucho . Se siembra la semillita . Éste sí , es necesario limpiarlo , si no se deshierba , no se da . Sí , se da mucho , si uno lo siembra .","Ne ajkopatokniuan semi kitokaj . In se kitoka iteyotsin . In kemaj mochipaujtani , komo amo , amo mochiua . In kemaj miak mochiua como se kitoka .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74957,12350,spanish,nahuatl,"En este año murió Chalchiuhtlatónac Segundo , decimotercer tlatohuani de Colhuacan , que gobernó durante 10 años ; y luego , en este mismo año , se enseñoreó Cuáuhtlix como decimocuarto tlatohuani de Colhuacan .","Nican ipan in yn omomiquillico yn icome ytoca Chalchiuhtlatonac yn icmatlactlomey tlahtohuani Culhuacan , yn tlahtocat matlacxihuitl ; auh ça niman ipan in yn omoteneuh xihuitl oncan hualmotlahtocatlalli yn itoca Cuauhtlix yn icmatlactlonnahui tlahtohuani mochiuh Culhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74958,12351,spanish,nahuatl,"Palabras de salutación con las que algún señor saluda , habla a uno de linaje o principal .","Tetlapaloliztlahtolli in aca tlahtohuani yc quitlapalohua , quinonotza , in pilli tecuhtli",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74959,12352,spanish,nahuatl,"También en este año Nezahualpilli , tlatohuani de Tetzcoco , capturó a Huehuetzin Xocóyotl , tlatocapilli de Huexotzinco y hermano menor de Toltécatl ; la insignia de Nezahualpilli era un tamborcillo de oro , y la insignia de Huehuetzin de Huexotzinco era asimismo un tamborcillo de oro .","Auh no yquac ypan in xihuitl tlamato yn Neçahualpilli tlahtohuani Tetzcoco yn Huexotzinco , yquac cacic yn itoca Xocoyotl Huehuetzin tlahtocapilli ompa , yteyccauh yn Toltecatl ; teocuitlahuehuetl yn itlahuiz hualmochiuhtia yn Neçahualpilli , auh çano teocuitlahuehuetl yn itlahuiz hualmochiuhtia yn Huehuetzin yn Huexotzinco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74960,12353,spanish,nahuatl,yo mañana me voy a ir .,nehhua mozta niquizati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74961,12354,spanish,nahuatl,"Pues el vendedor de esclavos contrata cantores de atabal . Estos les están tañendo el atabal , les están tocando el tambor , les están echando sus cantos a los esclavos .",Auh in yehuatl tlacanecuilo quim ontlaqueua in teponazcuicanime . Yehuantin quintlatzotzonilia quinteponazilhuia quincuicatlaxilia in tlatlacohtin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74962,12355,spanish,nahuatl,"Mira , así seguirás el camino de quienes te educaron , de las señoras , de las mujeres nobles , de las ancianas de cabello blanco que nos precedieron . ¿ Acaso nos lo dejaron dicho todo ? Tan sólo nos daban unas cuantas palabras , poco era lo que decían . Esto era todo su discurso .","O izcatqui in ohtli tictocaz , ihuin tinemiz , y : ihuiin yn otechmozcaltilitiaque , in motecuiiotzitzihuan , in totecuyoan , in cioapipiltin , in ilamatlaca , in tzoniztaque , in quaiztaque . ¿ Cuix cenca ixquich quicahuaya in , ca zan cencamatl in quitemacaya , in quicahuaya , in quihtoaya ca zan ie ixquich intlatol .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74963,12356,spanish,nahuatl,"Busco a mis capitanes , se ha ido el señor , quetzal floreciente , se ha ido el joven y fuerte guerrero , el azul del cielo es su casa .","Zan niquintemoa nachihua , o yahquin teuctli , xochiquetzal , yahqui tlapaliuhquetl , ylhuicaxoxohuic ichan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74964,12357,spanish,nahuatl,"12 Acatl , 1387 .","12 Acatl xihuitl , 1387 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74965,12358,spanish,nahuatl,Y haviendo visto el dicho juez governador la clausula de el testamento de la dicha Angelina de la Cruz en razon de lo que declara acerca de las dichas casas y que a quien se da la dicha posesion escrita de la dicha Angelina de la Cruz mando proseguir en los autos de la dicha posesion y que ninguna persona la ynpida ni contradiga lo hecho en razon de las dichas dos casas patios y callejon hasta llegar a la asequia del agua [ acalohtli ] y cañaverales .,Auh yn iquac oquimottilli yn totlatocauh yn testamento yehoatl oquichiuhtia Angelina de la Cruz uncan quiteneuhtiuhqui [i]n calli auh ca yce[l]tzin yn axcan moteilhuia omotlanaoatili oquimoneltilili yn posesion ayac quitzinquixtiz ynmuchi yxquich nican omoteneuh [tachado : yn tepantli atenco aci] ytoalli yoan calli ontetl yoan ytechyoco onaci acaloco onaci ompa acatitlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74966,12359,spanish,nahuatl,"Tan sólo tres días se quedó el arzobispo en la ciudad de los Ángeles Cuetlaxcohuapan , y luego partió de allí , poniéndose en camino para ir a la iglesia de nuestra querida madre y señora Santa María de Guadalupe en el Tepeyac , de donde nuevamente partió para llegar el día jueves arriba mencionado a la ciudad de México , adonde entró en secreto , y se quedó todo el día viernes en su casa , encerrado y sin dejarse ver de nadie .","Auh çan hualmeylhuitiltitiquiz yn arçobispo yn oncan moyetzticatca la ciudad de los Ángeles Cuitlaxcohuapa , ynic niman oncan hualmehuiti ye hualmonenemitia ynic niman oncan maxitico totlaçonantzin nuestra señora Sancta María de Guadalupe Tepeyacac , ynic noceppa oncan ohualmehuiti ynic omaxitico nican Mexico yn ipan axcan omoteneuh cemilhuitl juebes , ynic çan hualmochtacacallaqui , yn iccemilhuitl ypan omoteneuh viernes mocehuitzino yn ichantzinco , çan motzauhctzinoticatca ayemo moteyttititzino .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74967,12360,spanish,nahuatl,híjole,íjole,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74968,12361,spanish,nahuatl,"Artículo 72 . - Todo proyecto de ley o decreto , cuya resolución no sea exclusiva de alguna de las Cámaras , se discutirá sucesivamente en ambas , observándose el Reglamento de Debates sobre la forma , intervalos y modo de proceder en las discusiones y votaciones . A . Aprobado un proyecto en la Cámara de su origen , pasará para su discusión a la otra . Si ésta lo aprobare , se remitirá al Ejecutivo , quien , si no tuviere observaciones que hacer , lo publicará inmediatamente . B . Se reputará aprobado por el Poder Ejecutivo , todo proyecto no devuelto con observaciones a la Cámara de su origen , dentro de diez días útiles ; a no ser que , corriendo este término hubiere el Congreso cerrado o suspendido sus acciones , en cuyo caso la devolución deberá hacerse el primer día útil en que el Congreso esté reunido . C . El proyecto de ley o decreto desechado en todo o en parte por el Ejecutivo , será devuelto , con sus observaciones , a la Cámara de su origen . Deberá ser discutido de nuevo por ésta , y si fuese confirmado por las dos terceras partes del número total de votos , pasará otra vez a la Cámara revisora . Si por ésta fuese sancionado por la misma mayoría , el proyecto será ley o decreto y volverá al Ejecutivo para su promulgación . Las votaciones de ley o decreto , serán nominales . D . Si algún proyecto de ley o decreto , fuese desechado en su totalidad por la Cámara de revisión , volverá a la de su no rigen con las observaciones que aquella le hubiese hecho . Si examinado de nuevo fuese aprobado por la mayoría absoluta de los miembros presentes , volverá a la Cámara que lo desechó , la cual lo tomará otra vez en consideración , y si lo aprobare por la misma mayoría , pasará al Ejecutivo para los efectos de la fracción A ; pero si lo reprobase , no podrá volver a presentarse en el mismo período de sesiones . E . Si un proyecto de ley o decreto fuese desechado en parte , o modificado , o adicionado por la Cámara revisora , la nueva discusión de la Cámara de su origen versará únicamente sobre lo desechado o sobre las reformas o adiciones , sin poder alterarse en manera alguna los artículos aprobados . Si las adiciones o reformas hechas por la Cámara revisora fuesen aprobadas por la mayoría absoluta de los votos presentes en la Cámara de su origen , se pasará todo el proyecto al Ejecutivo , para los efectos de la fracción A . Si las adiciones o reformas hechas por la Cámara revisora fueren reprobadas por la mayoría de votos en la Cámara de su origen , volverán a aquella para que tome en consideración las razones de ésta , y si por mayoría absoluta de votos presentes se desecharen en esta segunda revisión dichas adiciones o reformas , el proyecto , en lo que haya sido aprobado por ambas Cámaras , se pasará al Ejecutivo para los efectos de la fracción A . Si la Cámara revisora insistiere , por la mayoría absoluta de votos presentes , en dichas adiciones o reformas , todo el proyecto no volverá a presentarse sino hasta el siguiente período de sesiones , a no ser que ambas Cámaras acuerden , por la mayoría absoluta de sus miembros presentes , que se expida la ley o decreto sólo con los artículos aprobados , y que se reserven los adicionados o reformados para su examen y votación en las sesiones siguientes . F . En la interpretación , reforma o derogación de las leyes o decretos , se observarán los mismos trámites establecidos para su formación . G . Todo proyecto de ley o decreto que fuere desechado en la Cámara de su origen , no podrá volver a presentarse en las sesiones del año . H . La formación de las leyes o decretos puede comenzar indistintamente en cualquiera de las dos Cámaras , con excepción de los proyectos que versaren sobre empréstitos , contribuciones o impuestos , o sobre reclutamiento de tropas , todos los cuales deberán discutirse primero en la Cámara de Diputados . I . Las iniciativas de leyes o decretos se discutirán preferentemente en la Cámara en que se presenten , a menos que transcurra un mes desde que se pasen a la Comisión dictaminadora sin que ésta rinda dictamen , pues en tal caso el mismo proyecto de ley o decreto puede presentarse y discutirse en la otra Cámara . J . El Ejecutivo de la Unión no puede hacer observaciones a las resoluciones del Congreso o de alguna de las Cámaras , cuando ejerzan funciones de cuerpo electoral o de jurado , lo mismo que cuando la Cámara de Diputados declare que debe acusarse a uno de los altos funcionarios de la Federación por delitos oficiales . Tampoco podrá hacerlas al decreto de convocatoria a sesiones extraordinarias que expida la Comisión Permanente . Sección Tercera De las Facultades del Congreso","Tlen 72 Tlanahuatihcayotl . Nochi tlayeyecoli tlen tlahtol tlanahuatili noso tlahtol tematiltilistli , tlasencahuali amo san itechpohui tlen ahcaya Tlahtocan , moihitas itecpayah ipan ome Tlahtocan , ihuan moixtlachilis Tlahtoltlatecpantli tlen Tlahtolcamanali tlen catlia ihqui , ihuecahuayo ihuan quenihqui mochihuas tlahtolcamanali ihuan tlaixhuasantli . A . Queman moselis se amatlayeyecoli ipan Tlahtocan tlen campeca ipehuayah , panos ipan seyoc campa oncas tlahtolcamanali . Tla inin quiselis , motitlanilis Hueyi Tequichihuani , ihuan tla yehua amo quipias amatlaixtlachiali , saniman quiamaquixtis . B . Momatis quiselihtoc Chicahuac Tequichihuani , nochi amatlayeyecoli tlen amo mocuepas ica amatlaixtlachiali campeca quistehqui , ipan mahtlactli tonati tequitiloyan ; ihuan tla ipan inin cahuitl in Hueyi Tlahtocan quicontonas nechicolismeh , huelis mocuepas ipan ipehuayah tlen achtohui tonatih tlen tlatequihuili queman monechicos in Hueyi Tlahtocan . C . In amatlayeyecoli tlen tlahtol tlanahuatili noso tlahtoltlamatilistli amo quicualitas Tequichihuani nochi noso achitzin , quicuepas ica amatlaixtlachiali campeca Tlahtocan quistehqui . Monequi ocsepa quiihitas ye inin , ihuan tla quicualmatiseh ome tlen eyi tlatlapantli tlen nochimeh momatlahanah , ocsepa panos campa Tlahtocan tlen tlaixtlachilia . Tla inin quiixhuasaniseh cachi miaqueh , in amatlayeyecoli mocuepas tlahtol tlanahuatili noso tlahtoltlamatilistli ihuan ocsepa Tequichihuani ihuicpa quiamanextis . In tlamatlanantli tlen tlahtol tlanahuatili noso tlahtol tlamatilistli elis amatocayotl . D . Tla tlehueli amatlayeyecoli tlen tlahtol tlanahuatili noso tlahtol tematiltilistli , quisencotonaseh quemah quitlatlachiliseh ipan Tlahtocan , ocsepa mocuepas campa quistehqui ica ixtlachilistli tlen yehuan Tlahtocan quichihuilis . Tla ocsepa motlachilis ihuan mocualmatis ica nochimeh tlen nopanoy monechicohtoqueh , ocsepa mocuepas campa Tlahtocan mocotonqui , ihuan yehua ocsepa quiixtlalis , tla quicualmatiseh tlen miaquintin , panos imaco Tequichihuani ihuicpa tlen moihtohua ipan tlatlapantli A ; tla quicotonaseh , amo huelis ocsepa monextis ipan seha nechicolismeh . E . Tla se amatlayeyecoli tlen tlahtol tlanahuatili noso tlahtol tematiltilistli moquixtilis se achi , noso mopatlas , noso quipihuis Tlahtocan tlen quitlachilis , in yancuic tlahtolcamanali tlen Tlahtocan campa quistehqui san moitas tlen moquixtihtos noso tlen mopatlac noso mopihuih , ihuan amo huelis mopatlas tlanahuaticayotl tlen moselihtohcah . Tla tlen tlapihuili noso tlapatlali tlen quichihtos Tlahtocan amatlachiliani quicualitaseh miaquintin tlen momatlahanah ipan Tlahtocan campa quistehqui , mopanoltis nochi amatlayeyecoli imaco Tequichihuani , ihuicpa mochihuas tlen moihtohua ipan tlatlapantli A . Tla tlapihuili ihuan tlapatlali tlen quichihuas Tlahtocan amatlachiliani quicotonaseh miaquintin tlen momatlahanah ipan Tlahtocan campa quistehua , mocuepas ihuicpa mamocui tlahtoli tlen inin tlahtocan , ihuan tla miaquintin tlen momatlahanah quicotonaseh ica inin ompaya tlaixpohuali tlen tlapihuili noso tlapatlali , in amatlayeyecoli , tlen moselihtocahca ipan ome Tlahtocan , mopanoltis imaco Tequichihuani tlen ica mochihuas tlen quihtohua tlatlapantli A . Tla Tlahtocan amatlachiliani ocsepa quinequis , ihuan quitlahtolpalehuiah miaquintin tlen momatlalanah ompa yetoqueh , mamotlachili tlapihuili noso tlapatlali , nochi amatlayeyecoli moixnextis ipan seyoc cahuitl nechicolismeh , noso nochi omeh Tlahtocan quihtoseh , ihuicpa miaquintin tlen ompa yetoqueh , ma moixnexti tlanahuatili noso tlahtoltlanahuatili , san tlen tlanahuaticayotl moselitohca , ihuan mamochiacah tlen mopihuihtoc noso mopatlatoc ihuicpa motlachilis ihuan moixhuasanis ipan sequinoc tlen hualas nechicolismeh . F . Ipan tlaixyeyecoli , tlapatlali noso tlacotontli tlen tlahtol tlanahuatilmeh noso tlahtol tlamatilismeh , moixtlachilis seha ohpamitl tlen ica motecpanas . G . Nochi amatlayeyecoli tlen tlahtol",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74969,12362,spanish,nahuatl,Termina el año 11 Acatl .,Quizqui yn XI Acatl xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74970,12363,spanish,nahuatl,"82 . Porque bien así te enceguecerás , renquearás , se torcerá tu brazo ; así será allá después , porque así te has hecho perverso , te has perdido sin provecho ; habrá tomado de ti el Señor Nuestro lo que te halagaba , lo que te hacía orgulloso . Sólo es bueno , sólo es recto que obedezcas a tus madres , a tus padres que con trabajo de servidumbre , con trabajo tributario te guían . Porque tampoco están contentos , tampoco están alegres ; porque también anda afligido , anda angustiado su corazón , su cuerpo . Si , entonces , no los obedeces , si sólo frente a ellos te yergues si sólo eres respondón , si repentinamente los agredes , así , aún vendrá aquí su aflición , su angustia , su inquietud , su preocupación , su tribulación , por tu desobediencia , por tu agresividad .","82 . Ca huel yc tonixpopoyotiz , tonqueznecuilihuiz , tommatzicolihuiz tla oc in nepa , in zatepan ca ye otontlatlacamiccatic , otonnenpoliuh , omitzmocuilili in Totecuiyo in omitzaatlamachtiaya , in omitzcuecuenotiliaya . Zan ye qualli , zan ye yectli , xiquintlacamati immonahuan , immottahuan , in tequitica , in tlacoyotica , immitzmoyacanilia . Ca ahmo no ahuiya , ahmo no paqui ; ca no tonehuatinemi , chichinacatinemi in inyollotzin , in innacayotzin . Intla ihquac , ahmo tiquimmotlacamachitiz , intla zan imixco tehuaz , intla zan tiquinnananquilia , intla zan tiquinquaquatihuetzi , ca oc hualaqui in intonehuiz , in inchichinaquiz , in inneamanaliz , in innetequipachol , in innemocihuiliz in ipampa in ahmo motetlacamachiliz , in moteixconemiliz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74971,12364,spanish,nahuatl,"Después el tlatohuani Yacahuetzcatzin Teohuateuctli , el sacerdote y teomama Quetzalcanauhtli y otros seis principales llegaron a reunirse con ellos en Chapoltépec ; allí estuvieron un año , es decir , todo este año de 1 TochtlI .","Yc niman quihualtocatia yn tlahtohuani Yacahuetzcatzin Teohuateuhctli , yc no niman yehuatl yn tlamacazqui Quetzalcanauhtli teomama yhuan occhicuacemintin pipiltin yn oncan ahcico yn Chapultepec ; oncan in cexiuhti - | | 62v - que yn moch ipan in Ce Tochtli xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74972,12365,spanish,nahuatl,"Volando me vivo ,","Nipapatlantinemi ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74973,12366,spanish,nahuatl,"Vamos , que está allí la cesta de nuestro alimento : ella te encaminará , pues ya es la ocasión , ella te guarda , es tu Madre !",Tihuian ca nican cah T onacachiquiuhtli : mitz otlatoctiz ca ye ixquich cahuitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74974,12367,spanish,nahuatl,"1 Calli , 1129 .","I Calli xihuitl , 1129 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74975,12368,spanish,nahuatl,Canto de primavera,Xopancuicatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74976,12369,spanish,nahuatl,ni siquiera una hormiga lo come porque todos,yon axkaneli axkana kikua pampa nochi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74977,12370,spanish,nahuatl,"In semi monamaka ne Kuesalan itech iluit , yejua semi kikouaj .","Se vende mucho allá en Cuetzalan , en las fiestas lo compran mucho .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74978,12371,spanish,nahuatl,"La razón de mencionar y consignar aquí en qué año destruyó Vespasiano a Jerusalén , es para que se sepa cuántos años llevaban entonces los dichos antiguos chichimecas de estar en Aztlan , a fin de que nadie se turbe , a fin de que nadie ose afirmar que Vespasiano destruyó en Jerusalén a aquellos antiguos , y que luego los vino persiguiendo cuando esos antiguos navegaron sobre el mar en canoas hasta desembarcar donde ahora se nombra Nuevo México ; porque si alguien tal cosa afirmare estará mintiendo , no será verdad si alguien afirmare que nosotros somos descendientes de aquellos judíos a quienes destruyó Vespasiano , porque no fue entonces cuando vinieron a asentarse en Aztlan los dichos antiguos chichimecas , sino que allí se asentaron desde antes .","Auh yn ipampa nican yhuan | | motlallia momachiyotia yn tleyn ipan xihuitl tlalpollo Vespasiano Jerusalem , yc momatiz in yecuel yzquixihuitl oncan cate Aztlan yn omoteneuhque huehuetque chichimeca , ynic ayac yc motlapololtiz , ynic ayac quimotlahtoltiz ynic ayac huel quihtoz ca yehuantin yn huehuetque yn quinpolloto Jerusalem Vespasiano , yhuan yehuatl ompa quinhualtotocac in yehuantin huehuetque yn hueyapan huallaque acaltica , yn oncan quiçaco yn axcann ompa motenehua Yancuic Mexico ; ca yn aquin yntla ca yuhqui quimotlahtoltiz yn ca huel yztlacatiz , amo mellahuac yn tleyn yn aquin quimotlahtoltiz yntla ompa aca yntech techontlamiz yn judiosme yn quinpolloto Vespasiano , yehica camo yquac oncan motlallico yn Aztlan yn omoteneuhque huehuetque chichimeca , ca ye nepa yn motlallico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74979,12372,spanish,nahuatl,"Y los señores de Tecpayocan , Huáuhquil y Tlotliteuctli , por segunda vez se fueron a Cohuatlicámac y a Huauhquilichan ; allá fueron a gobernar a los chichimecas que habían salido de Tecpayocan .","Au i Tecpayocan onoca , y Uauhquil , yn Tlotlitectli , yn icopa yaque y motoçauica y Couatlicamac y Uauhquilicha ; euatl ompa tlatocayotito yn Tecpayocan euac chichimeca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74980,12373,spanish,nahuatl,"Como un escudo que baja , así se va poniendo el Sol . En México está cayendo la noche , la guerra merodea por todas partes , ¡ oh , Dador de la Vida ! , se acerca la guerra .","Zan chimaltemo yehuan Tonatiuh oyohualtemoc . Mexico tizatl ihuitl moyahuatihuitz ¡ lpalnemoani ! , tlalpan ahci ye nican .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74981,12374,spanish,nahuatl,Con buenas palabras los despedía el sacerdote . Toda la gente lloraba y le pedía al Buen Dios que le diera buen camino y que a sus hijos les diera buena manera de vivir . Así vendremos a ponernos alrededor de tus pies . Nomás eso te rogamos .,Ican cuali tlatoltin motelhuiliaya topixque . Nochtlacatl chochocoa ihuan quimolhuilia Mahuiztic Teotl ma cuali otli quinmaquili ihuan tepilhuan ma cuali nemiliztli . Oncuan on mocxitlantzinco tipopolahuizque . Zan ye on huel miac totlatlauhtia . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74982,12375,spanish,nahuatl,Artículo 57 . - Por cada senador propietario se elegirá un suplente .,Tlen 57 Tlanahuatihcayotl . Itechpan se Senador tlen teaxca moixtlalis se ipatlaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74983,12376,spanish,nahuatl,Luego ya se baja de los otlames .,onkán yewál motemowia de no ' tlame .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74984,12377,spanish,nahuatl,Y luego los reyes católicos don Fernando y doña Isabel pusieron su pensamiento en la conversión de los naturales .,Auh niman in yehuantzitzin tlahtoque reyes don Fernando yhuan doña Isabel cathólicos yc oquimotlallilique yn intlalnamiquillitzin yn intechpa yn innemilizcuepalloca yn macehualtin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74985,12378,spanish,nahuatl,amamos,titlazohtlah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74986,12379,spanish,nahuatl,El licenciado Aller de Villagómez 7,El licenciado Aller de Villagómez 7,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74987,12380,spanish,nahuatl,"Al hombre , pues , lo exaltaron sobremanera , porque en verdad así lo decidieron las tres divinas personas , las cuales dijeron : Así se hará , así saldrá su condición de hombre , será conforme al ser de Dios .","Auh ca cenca hualca ynic quimohuecapanilhui huellacpacca yn tlacatl , ca nell iuhqui quimolnamiquillitzinoque yn imeyxtintzitzin teotlacatzintzinti yn divinas personas , y omotlatoltitzinoque : Yn iuh mochihuaz yn iuh quiçaz yn itlacaquizca yn itlatlalliloca , yn iuh mocopinaz yn ça huell iuhcatzintli teutl Dios .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74988,12381,spanish,nahuatl,De qué le va a servir si va usted .,inlá timikas šimika šimote : lwili maske tiotlahkan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74989,12382,spanish,nahuatl,"Ya bajamos de arriba del cerro de Minas . Tomamos el camino como a las cinco de la tarde . Ya vamos hacia donde vamos a dormir : Santa Marta . Los de ese lugar ya tienen comida y café , por si alguien quiere tomar y comprar pan o comer tortilla . Luego se van acostar .","Ye titemo icpac Minastepetl . Tonoana queman macuili tepoztlapoali huatzincopa . Ye tiahue campa ticochizque itocayoca : Santa Marta . Ompoyon chanequez ye quipia tlacuali , atlapozonali , tla ca quinequiz tlayiz ihuan quicoaz pantzin nozo quicuazque in tlaxcali . Ihuan motecatihue .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74990,12383,spanish,nahuatl,"En este año el señor Huehue Itzcuauhtzin Atlauhtecatlteuctli , al cumplir seis años de haberse ido a gobernar en Tzacualtitlan Tenanco Amaquemecan , regresó nuevamente a Atenco , cerca de Ayotzinco , y ahí en Atenco murió a poco de haber llegado , en este dicho año de 2 Calli , pues no murió antes de regresar a Atenco .","Nican ypan in y yehuatl tlacatl Huehue Ytzcuauhtzin Atlauhtecatlteuhctli çan chicuacenxiuhtito yn Tzacualtitlan Tenanco Amaquemecan ynic tlahtocatito , auh çan ye nocuel ycuitlac - huic hualyahqui yn oncan Atenco ynahuac Ayotzinco , çan omictacico yn oncan Atenco yn ipan in omoteneuh Ome Calli xihuitl , yece yn oquic ayemo momiquiliaya yn ihcuac oncan ahcico Atenco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74991,12384,spanish,nahuatl,El es un buen escritor .,Yehua ce cualli tlahcuiloh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74992,12385,spanish,nahuatl,sólo de ceniza está tirada su abuela .,san kuajnextli pachantok isisna .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74993,12386,spanish,nahuatl,"con ansias yo las deseaba , vana sabiduría tenía yo ...","zan noconelehuiya , zan ninetlamatia . . .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74994,12387,spanish,nahuatl,"Carbón , la cantidad necesaria","Tecolli , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74995,12388,spanish,nahuatl,— El maíz el maicito se siembra en el mes de marzo .,— in tlauli in tlaolkuntl i moto : ka de mes de marso .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74996,12389,spanish,nahuatl,Me levanto yo .,nimewa ne ' watl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74997,12390,spanish,nahuatl,"E que lo que sabe es que quando hera governador desta ciudad de Mexico don Pablo [ Xochiquentzin ] ( el dicho Pablo Ma - [ F . 10r ] quex labro y beneficio y cortó e hizo camellones ( los que son sobreste pleito y que los cespedes que sacó de los camellones que son de las sanjas ) [ él fue el primero que los echo ] ,",Auh niman otlana[n]quilli yn testigo quitoua amo niztlacati yn ipaltzinco totecuyo dios ynic nicmatin ynquac tlatocati yn don Pablo Xonchinquetzin yn contec chinamitl ye ancachton yn otlatec .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74998,12391,spanish,nahuatl,que yo nunca perezca !,ma ca aic nipoliuhi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 74999,12392,spanish,nahuatl,Van dando grandes resuellos al ir subiendo arriba del templo de Huitzilopochtli . Una sola vez le dan la vuelta .,Mocuayyahuitiuh in ic tleco in icpac Huitzilopochtli . Za cepa in quiual yaualoua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75000,12393,spanish,nahuatl,"En este año llegaron los tecuanipantlacas ; los venía conduciendo Yaópol Tziuhtecatzin Tzompahuacateuctli , que era su tlatohuani cuando se asentaron en Amaquemecan .",Nican ypan in yn acico yn | | 76v Tequanipan tlaca ; yehuatl quinhualyacan yn Yaopol Tziuhtecatzin Tzonpahuacateuhctli tlahtohuani hualmochiuhtia ynic motlallico Amaquemecan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75001,12394,spanish,nahuatl,¿ Es posible actuar con discreción ?,¿ Ach quen tlatlamati ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75002,12395,spanish,nahuatl,"Nadie andaba ya por las calles de la ciudad de México , todas las calles estaban desiertas ; y muchas señoras , por el miedo que tenían , muy de mañana se confesaron y comulgaron , se dispusieron espiritualmente .","Çan nima aocac ohtli quitocaticatca yn ihtic ciudad Mexico , ça huel cacacticaca yn ohtli ; yhuan cenca miyequintin señorati momauhtiaya , oc yohuatzinco moyolcuitique yhuan tlacellique , mocencauhque teoyotica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75003,12396,spanish,nahuatl,"Él escuchó sus ruegos y resucitó al niño ; cuando éste resucitó , comenzaron a repicar las campanas , y todos los religiosos y los españoles fueron a ver el milagro .","Auh yn oquimohuelcaquiti yn tlatlatlauhtilli , niman mozcalli yn piltzintli ; yn omozcalli , niman yc peuh ye ic tlatzitzillicac , yxquichtin quimottilique yn teopixque yhuan castilteca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75004,12397,spanish,nahuatl,. Y aquello con que pintaban el hule era un punzón de hueso como cascabel . Luego hacen chamuscarse : está ardiendo en tanto que lo van pintando .,. Auh in ic quicuiloua in olli ic quizo coyolomitl . Niman ye ic contlecuinaltia tlatlatinemi in ic tlahcuiloua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75005,12398,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75006,12399,spanish,nahuatl,"Han pasado 284 años desde que , en el año 2 Calli , 1325 , los mexicas se asentaron en la isla de Tenochtitlan ; como ya se dijo , fueron doce los que llegaron : el primero se llamaba Ténoch y era el cuauhtlato que los acaudillaba ; el segundo se llamaba Cuauhtliyolqui y también los acaudillaba ; el tercero se llamaba Tzonpantzin ; el cuarto , Ahuéxotl ; el quinto , Izhuactláxquitl ; el sexto , Ocomecatzin ; el séptimo , Chicopachmani ; el octavo , Ahatzin ; el noveno , Tenzacátetl ; el décimo , Acacitli ; el undécimo era el teomama Cópil ; y el duodécimo era el también teomama Xiuhcaque .","Auh yhuan ye matlacpohualxihuitl ypan nauhpohualxihuitl ypan nauhxihuitl yn ipan 2 Calli xihuitl , 1325 años , yn omotlallico nican atlihtic Tenochtitlan yn mexica ; matlactli omomentin yn acico , ye omito : yn icce yehuatl hualquauhtlahtotia hualteyacan yn itoca Tenoch ; yn icome ytoca Quauhtliyolqui , ynin no hualte - | | 84 - yacan ; yn iquey ytoca Tzonpantzin ; yn icnahui ytoca Ahuexotl ; yn icmacuilli ytoca Yzhuactlaxquitl ; yn icchiquacen ytoca Ocomecatzin ; yn icchicome ytoca Chicopachmani ; yn icchicuey ytoca Ahatzin ; yn icchiuhcnahui ytoca Tençacatetl ; yn icmatlactli ytoca Acacitli ; yn icmatlactloce ytoca Copil teomama ; yn icmatlactlomome ytoca Xiuhcaque teomama .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75007,12400,spanish,nahuatl,Pero la mujer sabía que tuvo el niño del mono .,pero nsowatl pos kimatia okipiš in ikonew den mono .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75008,12401,spanish,nahuatl,"¡ Mariquita , Mariquita ! dice el sacerdote , ¡ Levántate , levántate ! ¿ Qué haces ? ¿ Por qué estás dormida ?","¡ Malintzin , Malintzin ! ” quimolhuilia in teopixqui , ¡ Ximehua , ximehua ! ¿ Tlen ticchihua ? ¿ Tlica ticochi ? ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75009,12402,spanish,nahuatl,"Después ese mismo [ pez ] se movió , movió y",Teipa yaya nopa molini molini,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75010,12403,spanish,nahuatl,"50 . Y si a alguien en algún lugar encontraras , a un hombre malvado , si se burlara de ti no le rías , sólo callarás , nada verás , nada deducirás de su palabra , de su broma ; nada de eso recordarás , de lo que deshonra a la gente , lo que ensucia a las personas , las transgresiones .","50 . Auh intla aca canapa ticnamiquiz in oquichtlahueliloc , intla mitzcamanalhuiz ma tichuetzquili , zan timocahuaz , ahmo tle ipan tiquittaz , ahtle ipan ticmatiz in itlahtol , in icamanal ; ahtle ipan tiquilnamiquiz , in teizolo , in tecatzauh , in tlahtlacolli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75011,12404,spanish,nahuatl,"Este año es asesinado en la ciudad de Dallas , el Presidente de Estados Unidos John Fitzgerald Kennedy .","Inin xiuhpan quimictiah ipan altepetl Dallas , John Fitzgerald Kennedy , huei itlahtocatzin Tlatlahtocayotl in Cepanca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75012,12405,spanish,nahuatl,"Entonces se dispersaron allá donde estaban refugiados , aunque algunos regresaron a Amaquemecan .","Auh oncan in momoyahuaque yn canpa yayaque , auh occequintin hualyaque hualmocuepque yn oncan Amaquemecan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75013,12406,spanish,nahuatl,"No fue posible que marcharan separados , y todos iban revestidos con sobrepelliz y bonete ; y no se podían contar todos los clérigos que iban en el dicho entierro , porque eran muchos , y llevaban una manga de cruz , a cuyos lados iban dos ciriales , e iba revestido con capa el muy reverendo señor doctor Saucedo , el arcediano , a cuyos lados iban dos diáconos revestidos con dalmáticas negras , y éstos dos eran racioneros , y todos los demás canónigos y racioneros iban revestidos con el manto del coro , de tafetán negro , como suelen ir revestidos en la cuaresma para la función de la Cena .","Amo huel mochiuh ynic nononcua mantiazquia , auh mochintintzitzin sobrepelliz quimotlalilitiaque ynbonetestzin ; auh amo huel mopohua in ye mochintzitzin clérigos oncan | | 172 momaniltitiaque omoteneuh yc tetococ ca cenca miyequintzitzin , ce yn cruz manca quimohuiquillique , necoc ytloc mantia ome ciliares , auh yehuatzin capa quimotlalilitia in cenca mahuiztililoni señor doctor Zausedo arcediano , yhuan necoc ytloctzinco mantiaque ome diágonos almáticas tliltic quimotlalilitiaque , ymomextintzitzin racioneros , auh ynic ye mochintintzitzin canónigos racioneros mochintin tliltic manto del coro tabetán in quimotlalilitiaque , yn iuh mochipa ypan quaresmatica quimotlalilitihui yn ipan motenehua la sena .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75014,12407,spanish,nahuatl,"En este año salieron por primera vez de su morada de Aztlan los aztecas mexitin chichimecas , los cuales ahora se nombran tenochcas ; habían transcurrido 1064 años desde el nacimiento de Jesucristo , hijo único del Dios verdadero , cuando los mexitin abandonaron allá a los demás pobladores .","Ypan in ye achtopa ynic ompa hualquizque yn inchan Aztlan yn azteca mexitin chichimeca yn axcan ye mitohua tenochca ; ye yuh nepa ontzontli ypan matlacpohualxihuitl ypan yepohuallonnahui xihuitl motlacatillitzino y nelli Dios ytlaçopiltzin Jesuchristo , ynic hualtecauhque mexitin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75015,12408,spanish,nahuatl,"No traían barbas , y sus rostros eran como de mujer , porque estaban lisos y descoloridos ; así eran en su cuerpo todos los japoneses , y tampoco eran muy altos , como todos pudieron apreciarlo .","Yhuan amo tentzoneque , yhuan çan iuhquin cihuaxayaqueque , yhuan çan iztalecpopol ynic chipahuaque , yn inxayac çan iztalectic ; moch iuhque yn Jabón tlaca , yuhqui ynnacayo yhuan amo cenca quauhtique , yn iuh mochi tlacatl oquimittac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75016,12409,spanish,nahuatl,Y hágannos el favor,Huan xtechchihuilican favor,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75017,12410,spanish,nahuatl,También entonces hubo plaga de ratones .,Yhuan no yhcuac cenca tlaquimichqualloc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75018,12411,spanish,nahuatl,"No tanto , pero tengo una cita con un amigo en un café céntrico , y no quiero hacerlo esperar .","Amozazan , nozo ica cente nomaicnin otocahqueh ompa cafenamacoyan totaz queh ihuan amo nic nequi nech onchixtaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75019,12412,spanish,nahuatl,Los libros son para mi papá .,In amoztin yetoqueh inic notahtzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75020,12413,spanish,nahuatl,"Yo , el llamado don José de San Juan , aquí escribo de cómo llegaron los castellanos { españoles } , aquí en la Yancuic Tlalpam , llamada Nueva España , cuando vino de Castilla el señor don marqués , capitán Cortés , en el año que aquí se menciona de 1518 , cuando entraron en el gran altepetl { “ señorío ” } de Tlaxcalan .",Nican nicmachiotia nehuatli notoca d[on] Joseph de San Juofan] yn quenin ohualaque yn castillamlaca nicam Yancuic Tlalpan motenehua Noeva Espamnia ynquac ohualmohuicac s[eño]r d[on] marquez capictam Cortes de Castillan ypam ynin xihuitli nican motenehua de 1518 años= yn iquac ocalaque ypam beiy altepetli Tlaxcalam .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75021,12414,spanish,nahuatl,que,AUH,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75022,12415,spanish,nahuatl,"Momochco Malacatetípac mi pueblo , se llama Milpa Alta en español , o la Asunción Milpa Alta , y está entre los cerros del Cuauhtzin y del Teuhtli .","Momochco Malacateticpac , naltepeuh , itocan Milpa Alta caxtilancopa nozo Asunción Milpa Alta ihuan intzalan tetepeme Cuauhtzin ihuan Teuhtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75023,12416,spanish,nahuatl,ya vino usted está biensalió todavía estaba amarrándose pasen nos dijo no vengo solo conmigo vienen mis padres y mi madrina,otechhualmotlalili hualmotlamiti molpihtzino mochipa imactzinco icigarrohtzin px xinechmotlapohpolhuili ye nican metzticate notahtzitzihuan noteoticanantzin topale omihtilhui noteoticanantzin otechilhui nan noteoticacone timitzmohtiliquihue mach titechmonochilia quinmach yotlananquili mopilohtzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75024,12417,spanish,nahuatl,"El séptimo virrey fue el señor don Luis de Velasco , caballero del hábito de Santiago , hijo del segundo virrey de esta Nueva España , quien gobernó desde el año de 1590 hasta el de 1595 , en que fue como virrey al Perú ; gobernó aquí durante cinco años y diez meses .","Auh yehuatl ycchicome visurrey mochiuhtzinoco yn tlacatl don Luis de Velasco cavallero yn ica ytlaquentzin yn ihabitotzin Sanctiago , ypiltzin | | 111 yn icome visurrey catca yn ipan in Nueva España , yn otlapacho yca yxquichcauh yn ipan xihuitl de 1590 auh yxquich yc huallantica yehuatl ypan xihuitl de 1595 , ynic mohuicac ompa visurrey mochiuhtzinoto yn Perú ; yn tlahtocatico macuilxihuitl ypan matlactetl metztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75025,12418,spanish,nahuatl,"Comienzo ya aquí , ya puedo entonar el canto : de allá vengo , del interior de Tula , ya puedo entonar el canto ; han estallado , se han abierto las palabras y las flores . Oíd con atención mi canto : ladrón de cantares , corazón mío , ¿ cómo los hallarás ? Eres un menesteroso . Como de una pintura , toma bien lo negro y rojo , el saber , y así tal vez dejes de ser indigente .","Ninonpehua , nihuelncuica , ompa ye huitz Tollanitic , nihuelicuica , otozcuepo , motoma xochitl . Huel xiccaqui ye mocuic : cuicaichtequini ¿ quen ticcuiz , noyol ? Timotolinia yuhquin tlacuilolli huel titlani , huel xontlapalaqui at ahihuetzian timotolinia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75026,12419,spanish,nahuatl,"No quiero morir , quiero disfrutar los nuevos cantos floridos , los nuevos cantos del pueblo .",Amo ninequi nimiquis ninequi nicactehuas yancuic xochicuicatl yancuic masehualcuicatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75027,12420,spanish,nahuatl,— ¿ Y usted ?,— ne ' wa ičkame nikinpia wanla ' mo ye ' wan lisiana in lá ka ' sin kompania yeyaw .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75028,12421,spanish,nahuatl,Ahora para ti siémbralo y siquiera hágannos caso .,štečyewaloti name ' wanke a ' mo onka okin oksé akioksé kanas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75029,12422,spanish,nahuatl,Entonces los mexicas asolaron Itztompatépec .,Auh no yquac tlalpolloto yn mexica yn Itztonpatepec .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75030,12423,spanish,nahuatl,¡ toma tu escudo : cántaro de agua florida !,¡ xicana in mochimal : xochiacontzin !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75031,12424,spanish,nahuatl,"Y el carrancista bajó la capa de San Mateo . Empezó a hacerla pedazos y luego le empezó la fiebre . El otro carrancista que estaba abajo decía : ¡ Yo no te hago nada , Mateo ! ¡ Ni tampoco te rompo tus vestiduras ! Por lo tanto te ruego que no me vayas a dar la fiebre . Yo creo que eres muy milagroso . Yo no lo quería creer . Ahora lo he visto con mis ojos cómo le diste la enfermedad a mi compañero carrancista . A ése le diste la fiebre .","Ihuan inin ce carrancista oquitemohuic capa de San Mateo . Opeuh quicocototza ihuan zan niman opeuh huehueyoca . In oc centetl carrancista tlaxitla oyeya quimolhuilia : ¡ Nehuatl amo tlanimitzchihuilia Mateo ! ¡ Nian amo nicocotoza motzotzoma . Ica on huel miac nimitztlatlauhtia , amo tinechmacaz atonahuiztli . Nehuatl noneltoca ica coza timilagroso . Amo oquinequia noneltocaz . Axcan nixpan pano ica nixtelolohuan oniquictac quenin otihuitequilic cocoliztli in nomaiuhniuh carrancista . Inon otiquimacac atonahuiztli . ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75032,12425,spanish,nahuatl,amemos,manitlazohtlacan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75033,12426,spanish,nahuatl,No o quiero ; es malo .,Amo nictlazohtla ; amo cualli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75034,12427,spanish,nahuatl,yo soy mexicano ” .,na nimexikano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75035,12428,spanish,nahuatl,"Y al amanecer , ya estaba ahí la chinampa ; luego la fueron arrastrando hasta Azcapotzalco , y la dejaron donde comenzaban las casas .","Auh yn tlathuic , ye oncann onoc yn chinamitl ; niman ye quihuillana niman caxitique yn Azcapotzalco , caltenco contetecato .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75036,12429,spanish,nahuatl,"Hacia la mitad de este dicho año de 2 Acatl se trasladaron a Acocolco ; allí los mexicas fueron asediados , muchos de ellos cayeron en manos de sus enemigos , y allí los sorprendió la fecha de la atadura de sus años .","Auh ye tlacoxiuhtica yn ipan omoteneuh 2 Acatl xihuitl yn onmiquanique yn oncan yn Acocolco ; oncan yaoyahualloloque yn mexica , auh oncan temac tlanque , oncan ynpan motlalli yn molpixihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75037,12430,spanish,nahuatl,vendimos,otitlanamacaqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75038,12431,spanish,nahuatl,Mandamiento del doctor Zorita traducido al nauatl .,Yn inmandamiento doctor Zorita nahuatlatolcopa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75039,12432,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75040,12433,spanish,nahuatl,te regalemos este,timitznezcayotiah nehin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75041,12434,spanish,nahuatl,Este horrendo crimen es conocido como La Matanza de Cholula .,Iximacho inin imauhcatlahtlacol yuhqui Chollollan Itlacamictiliz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75042,12435,spanish,nahuatl,"4 Técpatl , 40 .","IIII Tecpatl xihuitl , 40 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75043,12436,spanish,nahuatl,"¿ Dónde merecí yo nacer , en la tierra engalanarme ? Grata cosa donde se vive , sólo dice esto mi corazón .","¿ Can onnicmacehuia in mach iuhcan nitlacat , in tlalticpac ixama ? Ic yectli ya huelihui campa nemoa zan quitoa noyol .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75044,12437,spanish,nahuatl,Está hecho del cuero de los chivos o del cuero de borregos .,tlačičwtli de ikwitlaš in čibos o ikwitlaš iškame .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75045,12438,spanish,nahuatl,"De estos antiguos que acabamos de mencionar y que llegaron a Atenco como jefes de los tecuanipantlacas , cuatro habían ido a rodear tierras y luego regresaron : el primero fue el teomama Huehue Tziuhtlacauhqui Yaópol Tzompahua ; el segundo , Ecaxoctli ; el tercero , Huehue Ixcotzin ; y el cuarto , Chalchiuhtzin .","Auh in yehuantin in yn omotocateneuhque yn acico Atenco huehuetque yn imacicahuan Tequanipan tlaca , auh nahuintin yaca yn tlayahualloto y mocuepato : yn icce yehuatl yn teomama Huehue Tziuhtlacauhqui Yaopol Tzonpahua , yn icome yehuatl yn Hecaxoctli , yn iquey yehuatl yn Huehue Yxcotzin , yn icnahui yehuatl yn Chalchiuhtzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75046,12439,spanish,nahuatl,Entremos a la sala de espera .,Ticalaquican in calchialoyan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75047,12440,spanish,nahuatl,"Al este por donde vino Villa , era el poniente , contra el gobierno .",este kanik kisako poniente biya a kontra den gobierno a kontra .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75048,12441,spanish,nahuatl,Pues yo el rey .,pus ne ' wa ni rey .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75049,12442,spanish,nahuatl,"Según se dijo , si los negros hubieran logrado hacer la guerra , ellos habrían gobernado ; según se supo , ellos habrían puesto en esta Nueva España a un rey suyo , habría sido rey un negro llamado don en blanco en el original , y asimismo habría sido reina una negra llamada en blanco en el original .","Auh yuh mito , yntla huel quichihuani yaoyotl yntla huelitini , ca yehuantin otlahtocatizquia ; yn iuh machiztic , yn ipan in yancuic tlalli Nueva España motenehua ye oquitlallica yntlahtocauh , ce tliltic yn tlahtohuani yn rey mochiuhca ytoca don en blanco , auh no ce tliltic cihuatl cihuatlahtohuani reyna | | 117 omochiuhca , ytoca en blanco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75050,12443,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75051,12444,spanish,nahuatl,"20 años después de haber ascendido al poder , es decir , el año 7 caña , murió el primer gran tlahtoani o rey de los mexicas.El señorío de México pertenecía aún a la jurisdicción de Azcapotzalco .","In oquiz cempoalxihuitl inoyuh motlahtocatlali , ipan chicome acatl xihuitl omomiquilitzino inic ce huei mexicah intlahtocatzin . Tenochtitlan itlahtocayo oc ompohuia Azcapotzalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75052,12445,spanish,nahuatl,"Resuena un hermoso canto , eleva su canto Tlapalteuccitzin . Hermosas son sus flores , se estremecen las flores , las flores del cacao .","In huel yectli on cuicatl ihcahuaca , conehua ye icuic Tlapalteuccitzin . Huel ahuia ixochiuh , tzetzelihui , xochitl cacahuaxochitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75053,12446,spanish,nahuatl,"A muchos les dieron zapatos , es decir , a los que no traían zapatos . Allí les pusieron sus zapatos . Y si les tenían que dar ropa , también los vestían .","Miactin oquinmamacaque cactin , tlen inomequez zan chichipahuaque icxiton oyaya . Yehuan on ompa oquimaquique cactin . Ihuan tla oquinmacazque tzotzomatli noihqui oquintlaquiaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75054,12447,spanish,nahuatl,amarais,antlazohtlazquiah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75055,12448,spanish,nahuatl,"Y los otros doce chichimecas que aún no hemos nombrado fueron a asentarse y a merecer tierras en Tlatelolco ; los nombraremos después , en el año en que se asentaron en Tlatelolco .",Auh yn ocmatlactlomomentin chichimeca ayemo nican motocatenehua yehuantin y Tlatilolco motlalito yn ompa tlalmacehuato ; ye quin ompa motocatenehuatihui yn ipan xihuitl ynic ompa motlallito yn Tlatilolco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75056,12449,spanish,nahuatl,lejos,Huehca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75057,12450,spanish,nahuatl,"que no se lo lleve el agua ,","mah amo cuica at ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75058,12451,spanish,nahuatl,"Llegaron a Huaxcuauhtla , erigieron un altar de tierra , y allí se quedaron doce años .","Auh yn ounacico Uaxquauhtla nima ye yc quitlalia tlalmomoztli , yn uncan unoca matlacxiuitl umome .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75059,12452,spanish,nahuatl,"Cuando murió Acamapichtli se asentó Huitzilíhuitl , en el año 8 Técpatl 1396 .","Yn oyuh omic ualmotlali yn itoca Uitziliuitl yn ipan VIII Tecpatl xiuitl , ypam motlali .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75060,12453,spanish,nahuatl,"Se dan cuatro clases de epazote : epazote zorrillo , epazote chino , epazote blanco y el epazote rojo o morado .","Mochiua naui taman epasot : sorriyajepasot , chinajepasot , istakepasot uan yon chichilepasot .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75061,12454,spanish,nahuatl,"El año 1 casa ( 1597 ) fue cruce calli cificado San Felipe de Jesús junto con otros religiosos en Nagasaki , Japón , por órdenes del emperador Taikosama . Felipe de Jesús había nacido en la Ciudad de México .","Ipan ce calli xihuitl ( 1597 ) Taikosama , intlahtocauh nipontlaltecah , quinahuati ma quimmamazohualtican in San Felipe de Jesús ihuan occequintin teopixque ompa Nagasakipan . Felipe omotlacatilitzinoca ipan Altepetl México .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75062,12455,spanish,nahuatl,Y declaro que toda la herramienta con que trabajava por el mucho tiempo que he estado enfermo se a vendido para mis necesidades .,Auh in ixquich notepoztoton yn notlatequipanohuaya ocatca ca nel ye ixquich cahuitl yn ninococohua mochi omonanamacac onotech monec .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75063,12456,spanish,nahuatl,"El mal pintor : corazón amortajado , indignación de la gente , provoca fastidio , engañador , siempre anda engañando .","In amo cualli tlahcuilo yoloquimimil , tecualani , teziuhtlatli , tenenco , tenenenco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75064,12457,spanish,nahuatl,El vecino perdió toda su fortuna .,In calehcapo nochi itlatqui oquipolo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75065,12458,spanish,nahuatl,el maíz blanco tiene la cáscara blanca y el maíz es blanco .,Tein istaktaol nochi iujki saj istak in ieuayo uan istak in taol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75066,12459,spanish,nahuatl,Ella está en casa todos los días .,Yehua momoztla ipan calli ca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75067,12460,spanish,nahuatl,"El que acarrea mi agua florida , Huanitzin , ya viene a dármela ,","Noxochiazazacayatzini Huanitzin , nechyamacaco ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75068,12461,spanish,nahuatl,"Pero a quienes acababan de traer la chinampa , les dieron un nuevo mandato : “ Mexicas , los señores de Colhuacan os mandan decir que les traigáis un venado que no esté herido , y que no tenga ningún hueso roto .","Yn oquiuillanque chinamitl ye no quintequitia , quimilhuia : “ Mexicaé ! Quimitalhuia yn Colhuaca tlatoque ma ynpaltzinco canati maçatl yn acan tlamintli , ma cana cequi quitlaxiliti yn iyomio .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75069,12462,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75070,12463,spanish,nahuatl,"Pero la tierra que yo os prometo y otorgo es una tierra enteramente poblada , donde no hay baldíos ; pues hace ya mucho tiempo que allá llegaron a establecerse quienes se dividieron y separaron de vosotros .","Auh yece ynn oncan namechnemactia yn oncan namechtenehuilia ca tetlalpan ca ye nohuian onohuac , ca aocmo cana cactimani ; auh yece ca cenca huecauhtica yn aquique yn amocotoncahuan amoxeliuhcayohuan yn acitihui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75071,12464,spanish,nahuatl,Y la dicha tierra tiene de ancho veinte y ocho brazas y de largo quarenta y ocho brazas la qual dicha tierra sabe este testigo fue e la tuvo e poseyo el dicho Acamapichtli padre que fue de los dichos gobernador e don Martin Momauiti a los quales este testigo conoce y sabe ser hijos e descendientes del dicho Acamapichtly .,Ynic patlahuac cenpohualmatl ypan chicuematl [F . 2r] auh ynic hueyac honpohualmatl ypan chicuematl yn itlal catca yn axca yn itlatqui yn Acamapichtli yn itatzin catca yn axca Mexico tlatohuani yn don Luis de Santa Maria yhuan in occe tlacatl yn itoca don Martin Momauhti ca omextin ytechpa quizque yn Acamapichtzin ca yntatzin catca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75072,12465,spanish,nahuatl,"También en este año Huehue Moteuczoma Ilhuicamina conquistó Cohuaixtlahuacan ; asimismo , destruyó a los de Tepozcolollan .","Auh no yquac ypan in yn tepeuh yn Huehue Moteuhcçoma Ylhuicamina yn Cohuayxtlahuacan ; auh no yquac yn ipan in tlalpolliuh Tepozcollolam tlaca , pehualloque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75073,12466,spanish,nahuatl,"Entonces fueron nombrados como alcaldes de México Diego de San Francisco , natural de Tequicaltitlan , y Esteban en blanco en el original , natural de San Cristóbal Xancopincan Aztacalco .",Nican motlallique in alcaldesme Mexico Diego de San Francisco ychan Tequicaltitlan yhuan Estevan en blanco ychan San Christóval Xancopincan Aztacalco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75074,12467,spanish,nahuatl,FRASES,TLAHTOLTIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75075,12468,spanish,nahuatl,"Así lo hicieron , saliendo a recibirlos sin llevar consigo sus flechas ni sus arcos ; nomás así salieron .","Auh yuh quichiuhque , yc niman ye hui yn quinnamiquizque , aoctle yn - | | 50v - ic huetztiuh yn inmiuh yn intlahuitol , ça yuhque in yahque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75076,12469,spanish,nahuatl,"También se inundó la mitad del mercado de San Juan , y en la mitad que no se inundó quedó un pequeño espacio donde se comerciaba ; se pensaba que allí habría de celebrarse el mercado , porque el mercado de San Hipólito estaba todo inundado .","Yhuan yn Sant Juan tianquiztli no apachiuh centlacoltica , auh yn occentlacolli amo apachiuh , ca quexquichton yn mocauh yehuatl ypan tiamicoya ; ça mocenmatia oncan yn tiamicoya , yn ipampa moch apachiuh yn tianquiztli Sancto Pólito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75077,12470,spanish,nahuatl,Pero de diario ellos no descansan,Pero mojmostla ya inijuanti axmoseuiaj,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75078,12471,spanish,nahuatl,"En este año , en verdad , se marchó Topiltzin Acxitl Quetzalcóhuatl , con lo que pereció definitivamente la ciudad de Tollan ; en este año de 1 Acatl se marchó para ir a meterse en las aguas grandes y celestes del mar , dirigiéndose hacia el oriente .",Nican ypan in huel mellahuac yn mohuicac yn Topiltzin Acxitl Quetzalcohuatl ynic ye cemi pollihuico altepetl Tullam ; ypan in yn Ce Acatl xihuitl yn mohuicac ynic hueyapan ylhuicaapan callaquito tonatiuh yquiçayampa ytztia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75079,12472,spanish,nahuatl,"Y si no tiene tío , y tiene hijo , ése lo acompaña : los dos suben , los dos llevan bastón emplumado .",Auh intla ca ayac itatzin intla on ca ipiltzin yehuatl quiuica omextin tleco ohome quitqui in ihuitopilli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75080,12473,spanish,nahuatl,Luego ya se teje se le ponen los otlames se urde .,onkán yemi ' kiti motlarlilia o ' tlame mošiyotia mokwacontia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75081,12474,spanish,nahuatl,"Los niños cuando están chicos no toman mucha parte en los trabajos , pero cuando alcanzan doce o trece años , ya están trabajando duro , conociendo poco a poco todos los trabajos pesados que necesitarán cuando estén grandes .","In pilantoton amo zazan tequitih ihcuac ayemo mohuepahuah mach ihcuac ye onmahtlactli ihuan ome nozo mahtlactli ihuan yeyi xihtihqueh , cemi ye tequitih , ye quixmatihtihueh nochi in ohuihtequitl tlen quichihuazqueh ihcuac yomohuepahqueh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75082,12475,spanish,nahuatl,"Nuevamente los acxotecas partieron de allí y se mudaron a la ribera ; el señor Toteociteuctli Tecuachcauhtli fue a asentarse en Chalchiuhtépec , donde construyó su tecpan .",Auh yc niman ye noceppa oncan huallehuaque hualmicuanique yn acxoteca yn çanno atentlipa ; oncan motlallico yn tlacatl Toteociteuhctli yn Tecuachcauhtli oncan motecpancaltico yn itocayocan Chalchiuhtepec .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75083,12476,spanish,nahuatl,"El lugar se llama Chicomóztoc porque hay allí una cueva rocosa horadada en siete sitios ; y también se llama Quinehuayan , recibe este nombre porque cuando los mexicas llegaron allá se pusieron como endemoniados .","Ynic Chicomoztoc motenehua ca chicoccan yn coyonqui yn texcalli oztotl ; yhuan ytocayocan Quinehuayan , ynic motenehua Quinehuayan oncan yntech quineuh in mexica yn ihcuac oncan quiçaco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75084,12477,spanish,nahuatl,Haz dueños a mis hijos .,Xquinaxcatili nopilhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75085,12478,spanish,nahuatl,"Y en las ocasiones que allí quería poner sus linderos el mencionado Cuata siempre se lo impedían las mencionadas nietas del mencionado Chimaltzin por razón que es su morada que es su tierra . Sólo decía el mencionado Cuata : hijos míos no me apropio de la casa solamente se las cuido ; no sea que alguna vez mis hijos se vuelcan malos , les dejaré advertido que no es mi casa .",Auh yn quenmaniya oncan motepantiznequia yn omoteneuh Quata nochipan contlacahualtia yn omoteneuhque yn ixhuihuan yn omoteneuh Chimaltzin ye yca ca ychan ca yn tlalpan zan quitohuayan [F . 113v . ] yn omoteneuh Quata nopilhuane ca hamo nicnocaltiya ca zan nemechnotlapialilia azo quenmania tlahuelilocatitihui yn nopilhua ca niquinnahuatitiaz ynic amo nochan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75086,12479,spanish,nahuatl,"Al venir hacia acá , en la ciudad de los Ángeles Cuetlaxcohuapan fue consagrado y recibió el gobierno espiritual de manos del obispo de allí , don Alonso de la Mota y Escobar , en la fiesta de San Miguel .","Auh ynic hualmohuicac , ye quin oncan yn ciudad de los Ángeles Cuetlaxcohuapan y hualmoteochiuhtzinotiquiz in teoyotica ytlahtocayotzin ymactzinco quihualmocuilitiquiz yn oncan obispo don Alonso de la Muta y Escobar , huel ipan ylhuitzin San Miguel .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75087,12480,spanish,nahuatl,"5 Acatl , 1211 .","V Acatl xihuitl , 1211 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75088,12481,spanish,nahuatl,"Ciertamente ahora hay cansancio , ahora ciertamente hay vejez .","Tlacazo ayaxcan in huehuetihua , tlacazo ayaxca in huehueyotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75089,12482,spanish,nahuatl,"Cierra todo el chocolate . En esta forma lo sostiene : en su derecha para el tazón : no lo va tomando por el borde , sino que en medio de su mano va llevando colocada la espátula de tortuga para mover el cacao ,","Auh za on tlatzacuia in cacauatl . In ic quitqui : imayauhcampa quiquetza in tecomatl : amo itenco cantiuh , zan no imacpal nepantla quiquetztiuh in ayotectli ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75090,12483,spanish,nahuatl,Mi mamá y nuestra criada Catalina trabajan todos los días en la casa .,No nana ihuan cihuatequipano Catalina momoztla tochan tequiti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75091,12484,spanish,nahuatl,"¿ Dónde vives , oh mi dios , Dador de la Vida ? Yo a ti te busco . Algunas veces , yo poeta por ti estoy triste , aunque sólo procuro alegrarte .","¿ Can tinemi , noteouh Ipalnemohuani ? Nimitztemohua in quenmanian , in moca nitlaocoya anicuicanitl , zan nimitzahuiltia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75092,12485,spanish,nahuatl,Ingredientes :,ITLANAHNAMIC :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75093,12486,spanish,nahuatl,"Y mientras estuvieron allí , tampoco se atrevían a hacer sus necesidades corporales junto al Popocatépetl , sino que iban a hacerlas un poco más lejos , cerca de Atlixco , y por eso ahora el lugar se llama Cuitlaóztoc ; éste fue el segundo sitio donde los xochtecas olmecas quiyahuiztecas cocolcas dejaron en esos nombres su marca y su recuerdo .","Auh ynic ompa catca anohuel oncan maxixaya in itlan Popocatepetl , ocno nepa yn onmaxixaya ye ocachi hueca ynahuac Atlixco , yc axcan motocayotia Cuitlaoztoc ; ycoccan quitlallique ynnezca yntoca ymelnamicoca yn xochteca yn ulmeca yn quiyahuizteca yn cucolca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75094,12487,spanish,nahuatl,"Y aunque no se sabe con certeza dónde queda aquella tierra de donde partieron los dichos antiguos que vinieron a desembarcar en Aztlan , debemos creer , y así tranquilizar nuestro corazón , que estaba en una de las tres tierras que subsisten divididas y separadas en tres sitios distintos : o en la primera tierra llamada Asia , o en la segunda tierra llamada Africa , o en la tercera tierra llamada Europa ; y pues estas tres tierras están en lugares distintos , de una de ellas tuvieron que partir los dichos antiguos chichimecas que vinieron a desembarcar en Aztlan , en esta cuarta tierra que está aparte en un cuarto lugar , en el llamado Nuevo Mundo , el cual es como las otras tres tierras y en el cual quedan comprendidas tanto la tierra de Aztlan como esta tierra de Mexico Tenochtitlan donde estamos poblados los naturales .","Auh maço nellihui yn amo huel momati mellahuac yn campa yehuatl tlalli ypan huallehuaque yn omoteneuhque huehuetque yn oncan atenquiçaco Aztlan , auh yece huel iuh ticneltocazque huel iuh toyollo pachiuhtiez ca ceme yehuantin ypan yn etetl tlalli yn excan xeliuhticate yn excan quizticate yn huel nononqua cate : yn icceccan centetl tlalli ypan motenehua Asia , yn icontetl tlalli ypan motenehua Africa , yn iquetetl tlalli ypan motenehua Europa ; ca yninn omoteneuhque yetetl tlalli yn huel cececcan quizticate , ca onpa ceme yehuantin ynpa yn ohuallehuaque yn ohuallaque yn omoteneuhque huehuetque chichimeca yn oncan atenquiçaco Aztlan , yn ipan icnauhtetl tlalli yn icnauhcan xeliuhtica yn icnauhcan quiztica tlalli , yn ipan in motenehua Yancuic Cemanahuatl Nuevo Mundo , yn çan ihuanpo , yn çan ic netechantica yn tlalli Aztlan yhuan nican tlalli Mexico Tenochtitlan yn ipan tonoque timacehualtin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75095,12488,spanish,nahuatl,Los azcapotzalcas quedaron muy maravillados .,Auh cenca quimotetzanhuique yn azcapotzalca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75096,12489,spanish,nahuatl,Aquí se nombran también los arzobispos que han gobernado en esta Nueva España desde que la ganaron los españoles hasta el presente año de 1608 .,Yhuan nican tenehualo yn arçobisposme in ye otlapachoco yn ipan in Nueva España in ye yxquichcauh yc oquitlanico yhuan ynic yehuatl axcan ypan xihuitl de 1608 .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75097,12490,spanish,nahuatl,Para Nezahualcóyotl,Nezahualcoyotzin icuic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75098,12491,spanish,nahuatl,"En este año mudamos el templo cuando se hizo “ la gran fiebre ” , muchos de “ nuestros hijos ” { súbditos } murieron ; bajamos nuestro santo San Bartolomé aquí a San Juan ; sólo uno se vino a fundar , un solo uey altepectli , “ pueblo grande ” se vino a hacer , y le trabajamos a nuestra querida y respetable madre Santa María Concepción . Yo el llamado don Baltazar de San Juan soy fiscal de la santa iglesia mayor y alcalde ordinario . El señor marqués nos vino a dar lo que le obsequió mi abuelo , que fue don José de San Juan Xochitecutli , “ es águila ” , “ es ocelote ” .",Ypam ynin xihuitli odquiquanique ynin teopam yquac omochiuh uey cocoüztli totoncayotli miyequintin omomiquiüque yn topilhuan otichualtemohuique yn tosa{n}to San Bartolomé nicam San Juan sa ce omochihuaco sa ce omochihuaco altepectli uey yhuan ototicmot/e/quipanilhuia yn totlasomahuisnanzin Sancta Maria Comsepsiom nehuatli notoca dfon] Baldesar de San Juan nifiscal yn sancta ygllesia mayor yhuan nialcalte ordenarlo otechn/e/mactico sfeñojr marquez oquitlaocoli nococolzin ocatca dfon] Joseph de San Juan Xochitecutli qu{a}uhtli ocelotli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75099,12492,spanish,nahuatl,E vydo el pedimiento por los dichosalcaldes mandamos diesen ynformacion y dada dixeron y aclararon los testigos ques verdad que avia quarenta años que tenían y poseyan la tierra do [ sic ] esta la dicha casilla el dicho Graviel Yaotl y Maria Teucchon su muger .,Auh yn teuantin alcaldes yuh oticcaque yn tlatolli niman nomochiuh información yn testigos oyuh quineltilique yn tlatoli oquitoque ca ye neli ca ye ompoualxihuitl y nipa cate in tlali yn itoca Gabriel Yaotl ynamic Maria Tecuichon .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75100,12493,spanish,nahuatl,Xomímitl dijo : Aquí es ciertamente adonde veníamos .,Auh yn Xomimitl niman ye quitohua : Oncan yecin otacico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75101,12494,spanish,nahuatl,"10 Calli , 1229 .","X Calli xihuitl , 1229 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75102,12495,spanish,nahuatl,Entonces se fue el mono luego ya los fue a atajar a los arrieros para quitarles .,entonses yoya imono onkán yokinsakwiliton arieros para kinkištili .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75103,12496,spanish,nahuatl,"nosotros entretanto rugiremoscomo tigres , nosotros viejos guerreros águilas .","ancazaiquic tocelochocazque , in tiquahuehuetque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75104,12497,spanish,nahuatl,tú no te enojes .,tehhua amo xicualani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75105,12498,spanish,nahuatl,También se vende .,No monamaka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75106,12499,spanish,nahuatl,que cambie su reglamento ” .,ma mokuapa intlanauatil .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75107,12500,spanish,nahuatl,"En este año , cuando Toteociteuctli Tecuachcauhtli llevaba 18 años gobernando en Chalchiuhtépec Chalco en la ribera , se reunieron todos los chalcas acxotecas y dijeron : ¿ Quiénes son estos chichimecas que están entre nosotros , viviendo así , y a quienes conducen sus tlatoque Atonaltzin Chichimecateuctli y Tliltecatzin Chichimecayaotequihua ? .","Ye ipan in y ye mononotza , ye iuh caxtolli ypan ey xihuitl oncan tlahtocati yn Chalchiuhtepec Chalco yn atentlipan yn Toteociteuhctli yn Tecuachcauhtli , yn mochtin yn chalca acxoteca ye quitohua : Aquique yn yn nican totlan cate yn chichimeca , yn iuh nemi , | | 53v yn quinyacana yn intlahtocahuan yn Atonaltzin Chichimecateuhctli yhuan yn Tliltecatzin Chichimecayaotequihua ? .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75108,12501,spanish,nahuatl,"Algunos opinaron que del norte había de salir , por lo cual hacia allá estuvieron mirando ; algunos que del poniente , algunos que del sur ; hacia allá estuvieron mirando ; por todas partes opinaron ( que saldría ) por razón de que la claridad rodeada estaba . Pero algunos bien estuvieron viendo hacia el oriente , dijeron :","Cequintin momatque ca mictlanpa in quizaquiuh , ic umpan itztimomanque ; cequintin cihuatlampa , cequintin huitztlampa itztimomanque , nohuiyanpa motemachique ipampa in zan tlayahualo tlatlahuillotl . Auh in cequintin huel umpa itztimomanque in tlauhcopa , quitoque :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75109,12502,spanish,nahuatl,"El inspector llamó a los padres y les dijo : Si esos niños sucios siguen viniendo así , los tendremos que mandar a todos a sus casas y no aprenderán . ¡ Ustedes los padres ! ¿ Qué dicen ? ¿ Asearán a sus hijos ? ¿ O se tendrán que ir de la escuela ? Nosotros los maestros queremos que los niños crezcan limpios . Así también será grande Milpa Alta , porque sabrán leer , escribir y contar , también dibujar en el papel que se llama cartoncíllo . Aprenderán muchas buenas lecciones . Todavía están pequeños ; queremos enseñarles a asearse ; y si ustedes los padres no se preocupan , nosotros los maestros sí nos preocupamos mucho , para que los niños aprendan cómo vivir . ¡ Ustedes los padres contestarán por los niños !","Oquinotzque tatatin ihuan oquimilhuic inspector : Inomequez cocone tzotzoyoquez , tla iqui on hualatazque nochipa tiquintocazque inchan ihuan amo momachtizque . ¡ Namehuan nantatatin ! ¿ Tlen nanquitoa ? ¿ Nanquimicelizque namopilhuan ? ¿ Nozo yazque de yipan tlamachtilcali ? Tlen ticnequi tehuan titemachtiquez coconentoton huepanhuizque chichipahuaque . Noihqui oncuan on hueyi yez Momochco Malacateticpac ica quimatizque momachtizque , tlacuilozque ihuan tlapohuazque , noihqui tlacuicuilozque itech amatl quicuitia cartoncillo . Tlemach cuacuali tlamachtili quizalozque . Oc tepitoton ; ticnequi tiquinmictitizque que camicelizque ihuan tla namehuan nantatatin amo namotequipachoa , tehuan titemachtiquez coza totequipachoa impampa piltzitzintin quizalozque que ica nemtzque . ¡ Namehuan nantatatin nantlananquilizque ica coconentoton ! ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75110,12503,spanish,nahuatl,"Hasta me dolía un lado mi mano me estaba agarrando me estaba apachurrando la mano un lado de mi mano este lado me estaba apachurrando para que no me moviera para que no le pegara , es re mala .",— yakmo išmočokiti kači timokokonoa se čo : ka kači mokokoa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75111,12504,spanish,nahuatl,No se limpia .,Amo se kichipaua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75112,12505,spanish,nahuatl,"Y para certificar que venimos a darles posesión , para confirmar , aqui ponemos nuestro nombre y nuestra firma . Hecho en México a 12 días del mes de abril de 1584 años . Pablo García , alcalde , Miguel Sánchez y don Antonio de Mendoza . Pasó ante mí Diego Hernandez , escribano .",auh ynic nelli otiquinmacaco posesion ticneltillia nican tictlallia totoca yhuan tofirmas fecho en Mexico a XII dias del mes de abril 1584 años Pablo Garcia alcalde Miguel Sanchez Don Antonio de Mentosa . Pasó ante mí Diego Hernandez escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75113,12506,spanish,nahuatl,Tiene más dinero de lo que necesita .,Ocachi tomin quipia ca tlen itechmonequi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75114,12507,spanish,nahuatl,El vino está delicioso .,In octli cemi huelic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75115,12508,spanish,nahuatl,— ¿ Quien contra quién ?,— akin tía akin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75116,12509,spanish,nahuatl,"Le dijo Temillotzin a Ecatzin : “ Señor Ecatzin , ¿ adónde nos llevan ? Vámonos a nuestra casa ” .","Niman ye quilhuia en Ecatzin : “ Tlatohuanié Ecatziné , can tihui can titlamati ? Ma tihuian yn tochan ! ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75117,12510,spanish,nahuatl,La casa es muy cómoda .,Ipan in calli huel tlacualcan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75118,12511,spanish,nahuatl,Ya llegó dijeron ya llegó mi hija ya la conocí pero ya trajo un hijo .,yowa ' sito entonses ki ' toke yowa ' siko nokonew yonikišmat pero kwalikak ini konew .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75119,12512,spanish,nahuatl,"El viernes 15 de agosto de 1614 , fiesta de nuestra señora Santa María de la Asunción , a las 5 de la tarde , murió don Antonio Cortés Totoquihuaztli el Joven , gobernador de Tlacopan ; sólo cuatro días estuvo enfermo , y no se supo de qué enfermedad murió , no se sabe si fue de fiebre verde o pleuresía , solamente se dijo que tenía muchas preocupaciones cuando murió , pues le estaban moviendo pleito sus macehuales los tepanecas tlacopanecas .","254 Axcan viernes yn ic 15 mani metztli agosto de 1614 años , yhcuac huel ypan ytlaçoylhuitzin totlaçonantzin Sancta María nuestra señora Asumpción , teotlac ypan macuilli tzilli yn omomiquilli don Antonio Cortés Totoquihuaztli telpochtli governador catca Tlacopa ; çan nahuilhuitl yn omococo , amo huel oneztia yn tley cocoliztli yc omomiquilli , yn aço matlaltotonqui amo huel momati , çan yn iuh omihto ca çan miec netequipacholli oquimopialiaya yehuatl ynic omomiquilli , quiteylhuiyaya yn imacehualhuan tepaneca tlacopaneca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75120,12513,spanish,nahuatl,"La hija grande está preparando una ensalada de lechuga , zanahoria rallada , pepinos y jitomates .","In hueyi cihuaconetl quichihtica quiltlacualli ica quilpat la h u a c , ximallizanahoria , ayotontli ihuan xitomatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75121,12514,spanish,nahuatl,Prefiero una clara .,Opachi nicnequi cente chipapechtal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75122,12515,spanish,nahuatl,Y anda un hombre que se llama Juanito .,Uan nemi se maseuali itoka Juanito .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75123,12516,spanish,nahuatl,"Te acercarás así allá , al lugar de los cántaros ,","Ye ic tonaciz oncan tecomatla ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75124,12517,spanish,nahuatl,todos mi madre y mi hermana menor pensamos que lo que tenía debía de ser un resfriado muy fuerte y le dimos cuanto conocíamos para curarlo días después ya no quiso tomar ningún alimento y esto ya nos alarmó hablamos y acordamos que debía yo ir por el médico a momozsco malacateticpac porque en santa ana no lo había me encaminé hacia allá por el antiguo camino de piedra ya casi para obscurecer pero cuando aquel lo vio ya no nos dio ninguna esperanza mi padre ya estaba en agonía,timochintin nonantzin noteicu oticnemilihqueh hueliz chicahuaccecuiztli ipantzinco oahcic ihuan oticmatlitilihqueh mochinon in tiquiximatiah inic ticmopahtilizqueh cequi tonalli ipan ayocmitla oquimonequilti in quimocualtiz ihuan in in ye otechmauhcamictih oticcentlalihqueh in totlahtol in niyazquiani in nichualhuicazquiani in tepati ihuan oninohhuanalti oninehnen ixquichcauh momozco malacateticpacopa yehica nican tochan ahmo onyeya in tepahtiani inin oahcico yece ayocmitla netemachiliztli totech oquicauh notahtzin ye omotzonquixtihtaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75125,12518,spanish,nahuatl,"Pero cuando se enteraron de esto los cautivos mexicas , no consintieron , y dijeron : No queremos , porque Huitzilopochtli ya nos tiene destinados para la tiza , las plumas y los papeles ; él ya ha encendido el copal , y nosotros ya hemos dispuesto el juego de pelota y el patol .","Auh yn ihcuac oquicacque oquimatque yn mexica maltin , amo cizque , çan quihtoque : Camo tiçia , ca tiçatl yhuitl amatl yn ipan otechiuh yn Huitzilopuchtli ; ca otlenamacac , ca tictecaco yn tlachtli yn patolli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75126,12519,spanish,nahuatl,"La primera persona se llama Francisco Lázaro , la segunda es Pedro de la Torre , estos dos son del tlaxilacalli de Cohuatlan ; el tercero se llama Gaspar Xuarez que vive en Cotolco ; el cuarto se llama Francisco Martin que vive en Cuitlahuactonco : el quinto se llama Martin Alonso y el sexto se llama Francisco Juan ambos del tlaxilacalli de Zacatla ; el septimo se llama Matheo Sanchez que vive en Tomatla ; el octavo se llama Gaspar Xuarez que es de San Pablo Contzinco , esto es todo lo que te comunico .","Inic ce tlacatl itoca Franciso Lazaro inic ome Pedro de la Ratore ini momextin intlaxilacatian Cohuatlan inic ei itoca Gaspar Xuarez ichan Cotolco inic nahui itoca Francisco Martin Cuitlahuactonco ichan . Auh inic chiuace macuilli ytoca Martin Alo[n]so , auh inic itoca Francisco Juan imomextin intlaxillacaltian Zacatla , auh inic chicuase tlacatl itoca Matheo Sanchez Tomatla ichan , auh inic chicuey . itoca Gaspar Xuarez in San Pablo Contzinco oca yehuatlin ini mitznocaquilltilia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75127,12520,spanish,nahuatl,El poema de Tlaltecatzin,Tlaltecatzin icuic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75128,12521,spanish,nahuatl,"El jueves 28 de mayo de 1615 , ya para terminar el mes , se acabó de desecar la laguna que estaba frente a la iglesia y casa de nuestro querido padre San Antonio abad .","276 Jueves yn ic 28 mani metztli mayo de 1615 años , ye itlamian ynin metztli yn ohuaquico yn atl nican ixpan mani iteupancaltzin totlaçothatzin San Antonio abbad .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75129,12522,spanish,nahuatl,Por esto emos venido a la justicia para que se benda la casa y la tierra y esto fue lo que pidieron los albaceas pues a ocho meses que se dieron los pregones por la casa que dejo Julia Sant Miguel porque nadie la a comprado .,Ypanpa ticcaquiltia in justicia ynic monamacaz calli tlalli yxquichin ynin tlaytlanilliz omochiuh in alvaceastin yhuan conitoque ca ye chicuey metztli yn otzonquiz in pregones yn ypanpa centetl calli in quicauhtia Juliana de San Miguel ayacmo haca quicohua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75130,12523,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75131,12524,spanish,nahuatl,"Para entonces , habían transcurrido asimismo 2863 años desde que enviado por Noé fue a establecerse en España el patriarca Tubal , nieto de Noé e hijo de Jafet , el cual llevó consigo a su mujer y a sus hijos y a otra mucha gente que lo iba siguiendo .","No yhuan ye yuh nepa chicontzonxihuitl ypan yepohualxihuitl ipan yexihuitl quihualmihualli , huel yehuatzin ytencopatzinco yn Noé ynic ohualla ynic oncan motecaco ynic oncan motlallico España in yeuatl patriarcha Tubal , yxhuiuhtzin yn Noé ypiltzin yn Japheth , yhuan ycihuauh ypilhuan yn quinhualhuicac yhuan occequi miec tlacatl yn quihualtepotztocaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75132,12525,spanish,nahuatl,"¿ No hemos de tener alegría , no hemos de conocer el placer , amigos nuestros ?","¿ Ha tamonahuizque , ha tahuellamatizque , tocnihuan ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75133,12526,spanish,nahuatl,"A nueve dias del mes de mayo de mil y quinientos y ochenta y siete años Pedro Ahuexotl pregonó en el barrio [ tlaxilacalli ] Cualhua [ entre renglones : ca ] to que vendían las casas y tierras de Ysavel Maria y davan ochenta pesos y nadie respondió ; testigo Pedro de San Miguel . Ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",XXII pregon . - A noeve del mes de mayo de mil e quinientos ochenta y siete años in Pedro Ahuexotl otzatzic in tlaxillacalpan Colhuacato[nco] oquitecaquiti inic monamaca yn ical in itlal Ysabel Maria oquiteneuh in ipatiuh napohualli pesos ayac tlananquilli testigo Pedro de San Miguel . Ante mí Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75134,12527,spanish,nahuatl,Luego ya está hecho el cuero para echar el aguamiel o pulque y con eso van a raspar y ya sirve para echar el aguamiel o para echar el pulque .,onkán yekwalika ' kwitlaštli para motekas i nekwatl o nekwtli wan ikanon yetla ' čiko wan ye serbiroa para nekwatí para nekwtli moteka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75135,12528,spanish,nahuatl,"Así llevados llegaron a las costas del imperio del Japón , donde los pobladores los recibieron de paz , y ellos se entrevistaron con el emperador del Japón .","Ça yuhque ynic ompa quinhuicac umpa atenquiçato yn ipan huey tlahtocaaltepetl Jabón , ynic ompa çan tlamatca yocoxca quihualnamicque yn Jabón tlaca , mottaque ynehuan yn tlahtohuani emperador Jabón .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75136,12529,spanish,nahuatl,"Como vestidura de plumaje de ave zacuán , de la preciosa ave de cuello de hule , nos iremos acabando . Meditadlo , señores , águilas y tigres , aunque fuerais de jade , aunque fuerais de oro también allá iréis , al lugar de los descarnados .","Ya quetzalli ya zacuan , xiuhquecholli itlaquechhuan tonpupulihui , tiyahui in ichan . Xic yocoyacan , in antepilhuan , cuauht ' amocelo , ma nel chalchiuitl , ma nel teocuitlatl , no ye ompa yazque oncan on Ximohua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75137,12530,spanish,nahuatl,. Y se lograron cautivos también de parte de cada traficante : no hay cuenta de cuántos aprendieron de los que no tenían insignias militares ; no los contaron : solamente se metieron los que tenían banderetas de pluma de quetzal .,. Auh in immalhuan mochiuhque in cehcemme puchteca amo zan tlapoualli in quim ahcique in amo tlauiceque ; amo quim pouhque zanioque in on actituitze quetzalpatzactli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75138,12531,spanish,nahuatl,La casa está junto a la iglesia .,In calli itlac teopantli ca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75139,12532,spanish,nahuatl,Testigo Martin Xacobo vecino de San Pablo Tlalyztacapan casado del fue tomado y recebido juramento por dios y Santa Maria y por la señal de la cruz .,Testigo - Martin Jacobo chane Sant Pablo Tlaliztacapan namique juramento oquichiuh ynic otlatlacoltiloc yn ipaltzinco dios yhuan totlazonantzin Santa Maria yhuan y nica yn imachio in cruz etc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75140,12533,spanish,nahuatl,"Los peregrinos también llevaban algo de aguardiente , anís y jerez . Así es que si alguien iba sudando y quería tomar agua fría , le echaban al agua un poco de aguardiente para que no se enfermara . Anís y jerez para los que iban a caballo . Iban las mujeres y doncellas ; mas , como no podían apearse de los caballos , probaban el jerez , para no tener mucha sed hasta no llegar al agua . Luego se subía todo el mundo a sus caballos en Minas , un cerrito . Este cerro está arriba de Agua de Cadena .","Noihqui ocuicaya mohuentiquez tepitzin aguardiente , anís ihuan jerez . Oncuan on tla mitonitiuh ahquen quiz atzintli itztic quipiaya tlen quitequilizque tepitzin aguardiente oncuan on amo mococoz . Ihuan anís ihuan jerez inon tlen cahuapa . Oyaya cihuame nozo ichpocame ican ahueli ocahuatemoya oquicamamatia in jerez oncuan on aihmo huel amiquiz , hasta icuac axihuaz campa onca atl . Ye yiman yomocahuatlalique nochtlacatl Minas , cen tetepetl . Inin tepetl ca yihpac Agua de Cadena .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75141,12534,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75142,12535,spanish,nahuatl,vendiéramos,titlanamacazquiah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75143,12536,spanish,nahuatl,"Se llama istaknanakat porque este honguito es blanco . También se llama xononanakat , porque se da en el palo de jonote ( xonot ) .",Monotsa istaknanakat por in istak in nanakatsin uan xononanakat por in itech xonokuouit in mochiua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75144,12537,spanish,nahuatl,No se vende .,Amo monamaka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75145,12538,spanish,nahuatl,"Pero repartes tus dones , tus alimentos , lo que da abrigo , ¡ oh , Dador de la Vida ! Nadie dice , estando a tu lado , que viva en la indigencia . Hay un brotar de piedras preciosas , hay un florecer de plumas de quetzal , ¿ son acaso tu corazón , Dador de la Vida ? Nadie dice , estando a tu lado , que viva en la indigencia .","An ca moneyocol ticmana , motzacune in Ipalnemoani : Ayac zan quitoa monahuac icnopillotica tontlatlanilo . Chalchiuhitzmolintoc on quetzalcuepontoc ¿ ach in moyollo ipalnemoa ? Ayac zan quitoa monahuac , icnopillotica tontlatlanilo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75146,12539,spanish,nahuatl,Esta victoria y conquista fue causa de que después todos los habitantes de la isla quedaran sujetos y obligados a tributar .,Auh ynin tepanahuiliztli yn tepehualiztli auh ca yc yehuatl ypampa yn otetech pouhque ohuillanoque yn çatepan yn ixquich tlacatl yn aytic tlaca ynic otlacallaquique .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75147,12540,spanish,nahuatl,"13 Tochtli , 1362 .","XIII Tochtli xihuitl , 1362 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75148,12541,spanish,nahuatl,"Acudieron en persona el virrey y los señores oidores , para ir en procesión a dejar a nuestra señora la Madre de Dios .","Auh inyomatzinco visurrey yhuan tlahtoque oydores yn oncan mohuicatza , ynic quimotlallilico cihuapilli Dios inantzin motlayahualhuique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75149,12542,spanish,nahuatl,"Esta compra sí se realizó . Querían mucho dinero por él Me pidieron doscientos cincuenta mil pesos , pero al fin logré comprar la propiedad por doscientos mil pesos . La casa y los edificios necesitan mucha reparación . Además tengo que comprar por lo menos tres muías y unas tres vacas . Un administrador español va a dirigir el rancho y espero que en poco tiempo deje una utilidad correspondiente al capital invertido . Ya tenía el rancho las máquinas necesarias excepto un camión de carga que pienso comprar en estos días .","Quema , omochin in tlacohualli . Itechpa miac tomin oquinequiah . Onech ihtlanilihqueh $250 000 , ( Mahtlacompoalli omatlatli xiquipilli pezoh ) inic ye cualli notech omochin onicohuac in calmanqui ica $200 000 ( mahtlacpohualli xiquipilli pezoh ) . In tepamitl ihuan caltin ye intech monequi moyectlalizqueh . Inocachi , notechmonequi yeyi nanatzcameh ihuan mahnel yeyi huacax . Cente caxtilan tequixexeloh ipan nocalmancan tequitiz ihua nnic chia ca amo huehcahuaz nictlaniz nochi tomin tlen ica onicon . Ye oquipiaya in calmanqui cequintin tepozaztin , mach amo oquipiaya cente tlamamalcalmimilo ca ipan in tonaltin nia nocohuiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75150,12543,spanish,nahuatl,"Al chichimeca yo ahora recuerdo , por esto sólo me aflijo .","Chichimecatl aya noconilnamiqui , zannichoca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75151,12544,spanish,nahuatl,"En este año , el domingo 20 de abril , se hizo en San José un auto de fe , en el que fueron exhibidos 20 judíos relapsos .","Yn ipan in xihuitl yn ipan axcan domingo yc XX mani abril , yquac auto mochiuh yn Sant Joseph , centecpantli teyttitiloque judiosme yn tlateotocanime .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75152,12545,spanish,nahuatl,También me iré,No niyas,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75153,12546,spanish,nahuatl,Dios lo ayuda a buscar más carga . En alguna parte le pidieron otra clase de carga o va a entregar .,dios kimopalewilia kitemos okseki karga ; kana okitlaneli ' ke oksé kosa kargita kentregarotiw .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75154,12547,spanish,nahuatl,Sucede muy raras veces .,Zan quemanian ihquion mochihua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75155,12548,spanish,nahuatl,"— Lava , barre , hace tortillas , echa tortillas , hace algo , tuesta maguey , saca la penca .","— tlapa ' pako , itlačpanalo , tlaškalolo kimanan tlaškali , este , tla ' ton ayoa , tlačičinolo tlawa ' somalo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75156,12549,spanish,nahuatl,"Tú sabes bien dónde se ha quedado ,","Tehhua ticmattoc cuali cani mocahuac ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75157,12550,spanish,nahuatl,"El segundo virrey fue don Luis de Velasco el Viejo , caballero descendiente de los nobles guerreros del Condestable de Castilla ; gobernó desde el año de 1550 hasta el de 1564 , en que murió en México y fue sepultado en la iglesia de Santo Domingo ; gobernó durante 14 años .","Auh yehuatl ycome visurrey mochihuaco yn huehue don Luis de Velasco , cavallero ompa yntechcopa quiça ytlacamecayohuan yn pipiltin in yaoyotl yntequiuh yn ompa chaneque yn Condestable de Castilla ; yn otlapacho niman iquac yxquichyca yn ipan xihuitl de 1550 auh yxquichyca acico yehuatl ypan xihuitl de 1564 , momiquilli Mexico , ompa toctitoc yn inacayo Sancto Domingo ; yn tlahtocat matlactlonnahui xiuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75158,12551,spanish,nahuatl,Allí están las arrieras,Noponi itstoke nopa arrieros,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75159,12552,spanish,nahuatl,"¡ Oh , cuetlaxtecas , que os rebeláis y proclamáis vuestras palabras falsas , dejad ya de proclamar vuestras palabras falsas ! ” .","Ye , cuetlaxtlatelateca , ye anquitzaqua amoztlacate amoztlacatlatol , maço xicauaca amoztlacate amoztlacatlatol yyao ! ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75160,12553,spanish,nahuatl,"6 Calli , 1381 .","VI Calli xihuitl , 1381 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75161,12554,spanish,nahuatl,El cual mando a la tierra pues fue de ella formado que al fin como tal ha de ser y volvera ella y mando que sea sepultada en nuestra capilla de San Jusepe donde el padre mandare señalar mi sepoltura y entierro .,Auh yn nonacayo ytech nicpohua yn tlalli yehica ca ytech oquiz ca tlalli ca zoquitl auh yn iquac tla onimic yn nonacayo onpa motocaz yn toteupan yn tocapilla yn San Joseph onpa nechmomachiotiliz yn teupixqui yn notecoch yn notlatatac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75162,12555,spanish,nahuatl,El me escribió una carta muy larga .,Yehua onechtlahcuilhui ce hueyi amaihcuilolli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75163,12556,spanish,nahuatl,"Para entonces , hacía 182 años que Topiltzin Acxitl Quetzalcóhuatl había llegado para quedarse a vivir en Tollan , hasta que se marchó , porque ya se dijo arriba que cuando se marchó para siempre se fue a meter en el mar ; y decían que de allá habría de volver .","Auh yhuan ye oyuh nepa ya chiuhcnauhpohualxihuitl ypan onxihuitl yaqui ynic nemico nican Tollan yn Topiltzin Acxitl Quetzalcohuatl , ynic ya , ca ya omito tlacpac ca hueyapan callaquito yquac | | 69v yccen ya ; quitotia ca hualmocuepaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75164,12557,spanish,nahuatl,hay que deshierbarlo un mes después .,"Mochipaujtani , se metstika satepan se kitoka maj se kichipaua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75165,12558,spanish,nahuatl,"6 Calli , 1225 .","VI Calli xihuitl , 1225 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75166,12559,spanish,nahuatl,entonces vengan de aquí en quince en esa ocasión sacaremos lacebolla como usted diga,tuz xihualmouicacan axcan caxtolli immanon ticquixtizque in xonacatlquen timihtilhuiz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75167,12560,spanish,nahuatl,"El gobernador don Antonio Valeriano , los alcaldes Francisco de la Cruz y Hernando García , don Juan Martín y todos los señores principales de San Pablo , y los regidores , a fin de dar posesión a los religiosos , todos ellos tomaron piedras y las llevaron en brazos , y los religiosos las iban poniendo con argamasa en la zanja .","Yhuan governador don Antonio Valeriano , alcaldes Francisco de la Cruz yhuan Hernando García , don Juan Martín yhuan mochintin Sant Pablo tlaca pipiltin , regidores , ypampa ca oaxcatilloque omacoque yn teopixque , ypampa mochi tlacatl tetl quicuic quinapallo , in teopixque in contlallique tlatatacco tenexçoquititlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75168,12561,spanish,nahuatl,"Se da solo . Donde hay , se corta con machete .",Mochiua saj . In se kitexima kampa onkak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75169,12562,spanish,nahuatl,Testigo Juan Mazatl vecino de Atlixuca casado de hedad de cinquenta y cinco años el qual despues de aver jurado ( en forma de derecho ) por dios nuestro señor e por Santa Maria e por una señal de cruz .,III . - Testigo . Juan Mazatl ychan Atlixocan namique in ixiuhtlapohual ye onpohualxihuitl honcaxtolli oquichiuh juramento in i tlatlacoltiloc ypaltzinco dios yhuan Sancta Maria yhuan Sancta Cruz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75170,12563,spanish,nahuatl,"Ahora ofrecen ésta , ahora , otra .",Axcan inin nozo occe quimaihtohuah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75171,12564,spanish,nahuatl,El pez él anda,Yaí nemi nopa michi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75172,12565,spanish,nahuatl,Las quales se las quería tomar una yndia llamada Ana Xoco e su marido Pedro Xochitlal e que a que las tienen e poseen [ y los echaron ] en tiempo que fue governador desta dicha ciudad de Mexico don Pablo [ Xochiquentzin ] que labró y benefició los camellones e pedazo de tierra que hera una laguna que hincho de cespedes .,Auh yn techcuilliznequi yn totlal yn tocal tochinan yntocan Ana Xoco ynuan inamic yntocan Pedro Xochitlal auh yn yc ticpia chinamitl yn tictenque yhquac tlatocati yn don Pablo Xochiquetzin auh no ynquac nictlachcuitlaz y notlalman atla catca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75173,12566,spanish,nahuatl,En este año los acolhuas de Cohuatlichan y de Cohuatépec se fueron a refugiar en Tetzmollocan .,"Nican ypan in yn acolhuaque y Cohuatlychan tlaca yhuan cohuatepeca yn Tetzmollocan motecato , yc ompa yahque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75174,12567,spanish,nahuatl,"En el año 12 Tochtli 1426 murió Tezozomoctzin , tlatoani de Azcapotzalco ; tras su muerte , Maxtlaton , que era tlatoani de Coyohuacan , se apoderó del tlatocáyotl de Azcapotzalco , y por esa razón se desató la guerra .","XII Tochtli xiuitl unca miquico Teçoçomoctzi Azcapotzalco tlatoani ; yn oyuh omic y Mastlato Cuiouaca tlatoani catca çan comocuili yn tlatocaiotl , çan ic omotecpac quiualolini y yaoiotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75175,12568,spanish,nahuatl,"Ahora ya no raspo , sólo Dios si le echan algo o no .",ašan akmo ne ' wa nitlači ' ki solo diós koštla ' kitekilia ' koša ' mo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75176,12569,spanish,nahuatl,2 tazas de chícharos,Ome tecontontli calhuahzaxoxouhqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75177,12570,spanish,nahuatl,Eso dicen que van a sembrar,Ya ne kiiluiaj para kinekij kitokase,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75178,12571,spanish,nahuatl,La casa está bonita por fuera ; pero por dentro no .,Ca quiahuac caucualtzin in calli ; amo ihquion ca tlahtic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75179,12572,spanish,nahuatl,— ¿ A qué horas va a llegar ?,— en oras wa ' šowakiw .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75180,12573,spanish,nahuatl,"En la ciudad de México a once días del mes de enero de mil quinientos noventa y tres años , ante don Antonio Valeriano , juez gobernador , llegó el reverendo padre Juan de Sandoval de la Compañia [ de Jesús ] , que tiene a cargo el colegio de San Gregorio .",Yn ipan ciudad de Mexico a once dias del mes de henero de mil e quinientos y noventa y tres años in yehuatzin don Antonio Valeriano juez gobernador ixpantzinco hualmohuicac in yehuatzin cenca mahuiztililoni totlazotatzin Juan de Sandoval de la compañia in quimocuitlahuitzinohua colegio de San Gregorio .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75181,12574,spanish,nahuatl,"Han pasado 242 años desde que , en el año 5 Ácatl , 1367 , se enseñoreó el señor Acamapichtli como primer tlatohuani de Tenochtitlan .","Auh yhuan ye matlacpohualxihuitl ypan onpohualxihuitl ypan ome xihuitl yn ipan V Acatl xihuitl , 1367 años , yn motlahtocatlalli yn tlacatl Acama - | | 86 - pichtli achto tlahtohuani Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75182,12575,spanish,nahuatl,"3 Tochtli , 1430 .","III Tochtli xihuitl , 1430 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75183,12576,spanish,nahuatl,"Los sabedores de discursos , es de ellos obligación , se ocupan día y noche de poner el copal , de su ofrecimiento , de las espinas para sangrarse .","In tlatolmatinime , auh in intequiuh in quimocuitlauia in copaltemaliztli , in tlenamaquiliztli , in huitztli , in acxoyatl , in necoliztlili .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75184,12577,spanish,nahuatl,¿ Qué nos hizo de comer ?,tla ' tokomidita tleno timočiwili .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75185,12578,spanish,nahuatl,"Luego llegó otro hombre , sólo era caminante { vagabundo } . Xochiteuitli le ordenó que contara a la gente . Y no pudo contar . Rechazaba a los que contaba . Entonces le ordenaron que contara una milpa , cuántas matas había con espigas . Así discutieron , así terminaron aceptándose . Luego , ahora lo que hizo él fue adueñarse de “ sus ma-cehuales ” que estaban allá en Copaltepec . Luego esto causó enojo . Luego fueron allá por ellos , los trajeron allí a Tepeteopan , allí los concentraron ; conversaron acerca de su alimento . Luego , los mataron porque les codiciaban su jade , teponaztle , escudo , quetzal ; se lo codiciaban por aquel pecado { atrevimiento } . Luego [ al caminante ] , lo despellejaron , le extrajeron la piel , sobre ella bailaron .",Niman ohuala occe tlacazintli sa nenencazintli oquinahuati yn Xochiteuitli tlacapohuac auh auel oquinpo amo quinxicohuaya oquipohuaya niman axcan oquinahuatique quipohuac ce mili quezqui tlaczontli omca miyahuatü yc omcam omotlamque yc otlamqui oquixicoque . Niman axcam tleyn oquichiuh y{n} yehuatl ye quimoaxcatía ynmacehualtin ompa Copaltepec ocatca niman yc otlaqualani niman ompa oyaque oconanato oquihualhuicaque omcam Tepeteopam ornean omocentlalique omononozque ynin quiquazque niman oquimictique ypampa oquelehuiyaya ynchalchiuh tepocnastli yhuan chimali quezali oquelehuiyaya yca ynon otlatlaco niman oquixipeuhque oquiquixtilique yn iyehuayo ypan omitotique .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75186,12579,spanish,nahuatl,El año 1 casa ( 1545 del calendario europeo ) tuvo lugar en la ciudad de Trento el XIX Concilio Ecuménico .,"In ipan ce calli xihuitl ( in ye neneuhqui etzontli oncaxtolli omompoalli ommacuilli xihuitl ipan ixiuhpohual in Huehue Cemanahuac ) , mochiuh altepepan in itoca Tridentum inic caxtolli onnahui huei",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75187,12580,spanish,nahuatl,"Se detuvo Juan Diego a mirar ; se dijo : ¿ Acaso soy merecedor , soy digno de lo que oigo ? ¿ O solamente lo sueño ? ¿ O solamente despierto de dormir ? ¿ En dónde estoy ? ¿ En dónde me miro ? ¿ Acaso allá donde dijeron los viejos nuestros antepasados ? ¿ En la tierra de las flores , en la tierra de abundancia de los abuelos ? ¿ Acaso allá en la tierra celestial ?","Quimotztimoquetz in Juan Diego , quimolhuih : ¿ Cuix nolhuil , cuix nomazehual in ye niccaqui ? ¿ Azo zan nictemiqui ? ¿ azo zan nicochitlehua ? ¿ Canin ye ticah ? ¿ Canin ye ninotta ? ¿ Cuix ye oncan in quihtohtehuanqueh huehuetqueh tachtohuan ? ¿ Tocohcolhuan inxochitlalpan , intonnacaybtlapan ? ¿ Cuix ye oncan in ilhuicatlalpan ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75188,12581,spanish,nahuatl,"La tercera parte se llama Libia , que quiere decir arboledas , zacatales , llanos , porque lo que en ella principalmente hay son grandes extensiones con arboledas y zacatales y tierras desiertas , regiones desocupadas , vacías y desoladas , en las que nadie habita .","Auh yn iquexcan ca mitohua Libia , ca quitoznequi quauhtlan çacatlan quahuixtlahuacan , auh yehica ca occenca yxquich yn ipan oncatqui ca occenca tlapanahuia ynic huehuey yn quahuixtlahuatl yn çacayxtlahuatl yhuan tlalcauhyan , çan cactimani yuhcatla , çan nemiuhyan , ayac nemi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75189,12582,spanish,nahuatl,Aquellas mujeres son hermo-sas .,Necateh zohuameh cualtetzitzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75190,12583,spanish,nahuatl,"Artículo 95 . - Para ser electo Ministro de la Suprema Corte de Justicia de la Nación , se necesita : I . Ser ciudadano mexicano por nacimiento , en pleno ejercicio de sus derechos políticos y civiles ; II . Tener cuando menos treinta y cinco años cumplidos el día de la designación ; III . Poseer el día de la designación , con antigüedad mínima de diez años , título profesional de licenciado en derecho , expedido por autoridad o institución legalmente facultada para ello ; IV . Gozar de buena reputación y no haber sido condenado por delito que amerite pena corporal de más de un año de prisión ; pero si se tratare de robo , fraude , falsificación , abuso de confianza y otro que lastime seriamente la buena fama en el concepto público , inhabilitará para el cargo , cualquiera que haya sido la pena , y V . Haber residido en el país durante los dos años anteriores al día de la designación ; y VI . No haber sido Secretario de Estado , Procurador General de la República o de Justicia del Distrito Federal , senador , diputado federal ni gobernador de algún Estado o Jefe del Distrito Federal , durante el año previo al día de su nombramiento . Los nombramientos de los Ministros deberán recaer preferentemente entre aquellas personas que hayan servido con eficiencia , capacidad y probidad en la impartición de justicia o que se hayan distinguido por su honorabilidad , competencia y antecedentes profesionales en el ejercicio de la actividad jurídica .","Tlen 95 Tlanahuatihcayotl . Ihuicpa motlapehpenis Ministro tlen Suprema Corte tlen Justicia tlen Totlalnantzin , monequis : I . Mexica altepechaneh ica itlacatilis , nelcuali quitequihuitos tlahtoli ihuan altepeyotl tlen itechpohui ; II . Quiaxitihtos sempoali ihuan caxtoli xihuitl queman asis tonatih quitocahtlaliseh ; III . Mopialis queman quitocatlaliseh , matlactli xihuitl huecahuayotl , amatocayotl tlen tlahtol tlaxitlahquetl , quiixhuasanihtos tequihua noso caltlanahuatili tlen melahuac quipia tlanahuatili ; IV . Mopialis nelcuali tlatenehualistli ihuan amo queman quiixpantihtoseh ica tlehueli tlahtlacoli ihuan quitlatzacuiltihtoseh ica se xihuitl tlatzactli ; tla tlachtectos , tlacahcayatos , tlaixpanotos ihuan sequinoc tlamantli tlen quipitzohuis tlaixnehualistli tlen inixpa altepechanehque , mocotonas itlanahuaticayo , san tlehueli tlahtlacoli tlen quicahuiltoseh ; V . Mochantlalihtos ipan totlalnantzin ome xihuitl ihuecahuayo queman asis tonati quitocatlaliseh ; ihuan VI . Amo tequichihtos quen Secretario tlen Estado , Procurador General tlen Totlalnantzin noso tlen Justicia tlen Distrito Federal , Huehcapa Tepantlahtoani , Tepantlahtoani tlen Sentlanahuatiloyan ihuan amo Hueyi Tequihua tlen se Tlaltlanahuatiloyan noso Jefe tlen Iyolo Hueyi Altepetl , tlen se xihuitl panotos queman quitocatlaliseh . In amatocayotl tlen Ministros cachi cuali ipan huetzis tlacameh tlen melahuac cuali tequipanotoseh , quipiaseh tlalnamiquilistli ihuan xitlahuac tlasencahtoseh noso nochi quinixmahtoseh ica cuali inyolo , cuali tequitinih ihuan cuali ohtli quihualicah ipan tequitlasencahuali .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75191,12584,spanish,nahuatl,fue entonces cuando como si alguien nos hubiera convocado de distintas regiones de habla náhuatl del país nos reunimos en el seminario de cultura náhuatl bajo la responsabilidad del doctor leónportilla,immanon yuhquin aca otechnotzani otitonechicohqueh miec nahuallahtoltlaltlacah ipan seminario de cultura nahuatl nican unam in quimoyacanilia yehuatzin in miqueltzin leonportilla,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75192,12585,spanish,nahuatl,"Se mostró : ya arden las columnas . De adentro salen acá las llamas de fuego , las lenguas de fuego , las llamaradas de fuego .","In nez ye tlatla in tlaquetzalli . In itec , hualquiza in tlemiyahuatl , in tlenenepilli , in tlecuezalotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75193,12586,spanish,nahuatl,"Y cuando ya es totalmente de día se mete la gente , se retrae . El canto se dejaba a la hora de la comida .",Auh uel iuh cemilhuitl in calacoua in nepielo aocmo nehtotilo . Im mocauaya cuicatl zan tlacualizpan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75194,12587,spanish,nahuatl,Susténtamelos .,Xinechintequipanohuili .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75195,12588,spanish,nahuatl,"Y después de salir de Aztlan , llegaron enseguida a Chicomóztoc ; allí llegaron todos los siete calpules , conducidos por el gran sacerdote Huitziltzin .","| | 28r Auh y yehuantin in yn oyuh ompa huallehuaque Aztlan yc niman oncan oquiçaco yn Chicomoztoc ; mochintin oncan quiçaco yn chiconcalpoltin , quiyacantihuitz yn huey tlamacazqui Huitziltzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75196,12589,spanish,nahuatl,"Y ésta escritura de venta la hicimos ante el juez gobernador y los alcaldes ordinarios y el escribano nombrado aquí en Tlatilulco . Testigos : Bartolome Luis , Escribano del rey . Y para confirmar que ante ellos se hizo , por esta razón aqui ponen su firma y su nombre ; Geronimo Lopez , Geronimo de Soto , alcalde , Sebastian de San Francisco , alcalde , y Bartolome Luis .",Auh ynin escritura de venta oticchiuque yxpantzinco juez governador yoan alcaldes ordinarios yoan escribano nombrado ynincan Tlatilulco . Testigos Bartolome Luys escrivano del rey auh ynic nelti yn ixpantzinco omochiuh ypanpa yzquimotlalia yfirmatzin yntocatzin . Geronimo Lopez Geronimo de Soto alcalde Sebastian de San Francisco alcalde Bartolome Luis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75197,12590,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75198,12591,spanish,nahuatl,"Tierra húmeda ,","talcuechactzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75199,12592,spanish,nahuatl,"Cuando llegaron a Chapoltépec , los mexicas no venían separados , todavía estaban juntos .","Yn mexica amo ualgeliuhtiaque in acico Chapoltepeque , çan oc cencante .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75200,12593,spanish,nahuatl,Pero su patrón lo va a arreglar y el pobre animal está cargando se está esperando para descargar .,pero ye ' wa nite : ko inkareglarotiw wanin pobre yulitl tlamama ' tika moči : štika para tlatemo : wis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75201,12594,spanish,nahuatl,"En las iglesias de los monasterios de los religiosos y de las monjas se hicieron procesiones a causa de la inundación que hubo en México Tenochtitlan , cuando la laguna subió , las acequias rebosaban , y el agua estaba crecida y extendida ; la gente se preguntaba espantada : ¿ Qué nos sucede en México ? .","| | 36 Auh yn izquican teopan monasterios yn teopixque oncan moyetzinoticate yhuan monjas , nohuian tlayahualoloc yn ipampa ynic otapachiuhque yn nican Mexico Tenochtitlan , yn hueyatl huel macoc moteponaço , auh yn ixquich acallotli huel teten yn atl , huel pepexon titillin yn nohuian ; auh huel mauhtiloc , mitohuaya : Tley ye topan mochihua Mexico ? .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75202,12595,spanish,nahuatl,"El primero que avanzó y reinició la pelea fue Tohueyo , el jefe de Huitznáhuac ; nos congregamos en Amáxac , y allí se encarnizó la lucha .","Ça ye nono ic conistito conpeualtito yaoyotl Uiznauac tiachcauh Toueyo ; yc yequene tecemolinique Amaxac , acitimoquezaco necalliliztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75203,12596,spanish,nahuatl,"En este año aparecieron los mexitin por Hueimacco , en Chapoltépec , cuando Mallatzin llevaba seis años gobernando como tlatohuani de Colhuacan .","Nican ypan in nezque yn mexitin yn oncan Chapoltepec yn Hueymacco , ye yuh chicuacen xihuitl tlahtocati yn Mallatzin Colhuacan tlahtohuani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75204,12597,spanish,nahuatl,"En el que ve bien que tiene cuerpo bien formado , como estatua , como columna , luego conversa con el vendedor de esclavos acerca de cuánto es el precio de ése , o de otros esclavos ( de su calaña ) .",In ipan oc ca uel mimati inacayo in uellamelauac in iuhqui cuillotic in anoce ipan oc ca temimiltic niman ye ic quitenonotza in tlacanecuilo in quezqui ipatiuh intiacauh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75205,12598,spanish,nahuatl,"70 . ¿ Acaso vemos detrás de nosotros , a nuestra espalda , cómo viene lo arenoso , lo tempestuoso , que es aquí como una trampa para la gente ? ¿ En el lazo para atrapar personas nos meteremos ? ¿ Y con esto , acaso por mí te alegrarás , por mí te regocijarás que soy tu águila , que soy tu ocelote ? ¿ Y sobre mí pondrás aquí todos tus escudos , sobre mí colocarás tus macanas ; aquí junto a mí acercarás lo caliente , lo tibio , y lo frío , lo helado , lo que instruye , lo que hace ver ? ¿ Acaso desalentaré a tus manos , a tus pies para que así me arrojes , para que así me lances , a mí que soy tu collar , tu pluma de quetzal ? ¿ Acaso escucharé , acaso no tomaré en cuenta lo seco , lo húmedo ( lo que pertenece a la vida ) , que en mí colocas ?","70 . ¿ Cuix tontlachia in ticampa , in toteputzco in quenami huitz in xalteyo , in ehecayo , in catlehuatl inic nican tematlac ? ¿ Tetzonhuazco in taquizque ? ¿ Auh inin cuix yc noca tahahuiyaz , noca tipaquiz , in nimoquauh , in nomocelouh ? ¿ Auh izquin nican nopan ticmanaz , immochimallahuiz , nican nopan tictecaz immomacquauhtlahuiz ; nican , notech ticpachoz in totonqui , in yamanqui , auh in itztic , in cecec , in teizcali , in tetlachialti ? ¿ Auh ahnozo nimitzcuetlaxilhuiz immomatzin , immocxitzin ca yc tinechommayahuiz , ca yc tinechontlazaz , in nimocozqui , in nimoquetzal ? ¿ Azo niccaquiz , acanozomo niccaquiz in tzihuactli , in tetehuitl , in tinechommotlalililia ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75206,12599,spanish,nahuatl,andar la neblina,nemis ne ayajtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75207,12600,spanish,nahuatl,Entonces llegaron a otro lado otro trecho .,Entonses owa ' siko oksé lado se distansia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75208,12601,spanish,nahuatl,"Los chichimecas totolimpanecas también vinieron caminando , hablando en su lengua chichimeca , e invocando al Diablo que era su dios .","Auh y yehuantin yn chichimeca totollimpaneca no yahtihuitze nenentihuitze , quihtotihuitze quipouhtihuitze yn inchichimecatlahtol , yhuan quitlatlauhtitihuitze yn inteouh catca diablo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75209,12602,spanish,nahuatl,en medio,Nepantla,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75210,12603,spanish,nahuatl,"Ya para entrar el día diez de enero repican las campanas en San Pablo Oztotepec , repican en San Pedro Atocpan . Quiere decir que ya vienen los peregrinos . Luego comienzan a repicar en el pueblo de Milpa Alta , para que ya estén los músicos en el camino llamado Tlalatlahco , mientras los peregrinos descansan en San Pedro Atocpan . Avientan tres cohetazos en San Pedro .","Ye yiman ye ticalaquizque matlactli tonali enero tlatzilini San Pablo Oztotepec , tlatzilini San Pedro Actopan . Inon quitoznequi ye huitze mohuentiquez . Zan niman pehua tlatzilini ompa Momochco Malacateticpac , oncuan on ye cate tlatzotzonquez ipan otli can quicuitia Tlalatlahco noca mohuentiquez mocehuitoque San Pedro Actopan . Quitlacali yeyi tlacueponaltin oncuan San Pedro .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75211,12604,spanish,nahuatl,lo fue a enterrar,uan kitlanantejki uan kitokato,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75212,12605,spanish,nahuatl,"Y aquí nos defendimos en nuestro “ cerro de guerra ” , donde se llama Tepeteopan . Aquí peleábamos y los de Tehuayocan nos reforzaron , nos ayudamos ; y yo Xo-chitecutl , “ era águila ” , “ era ocelote ” , en aquel entonces . Luego vino la gente de Osomatli de Tepexic Atezca , quería vencernos ; a media noche llegó su nahual ; vino a caer convertido en niño , con él iba a vencer a Xochitecuitli , “ águila ” , “ ocelote ” . Entonces , éste se dio cuenta de lo que ocurría .",Auh nican otimopalehuique nican ypan toyaoyotepeuh ytocayocan Tepeteopan nican otimotlaniaya yhuan tehuayocantlaca otimochicauhque otimopalehuique vhuan nehuatli Nixochitecutl niquauhtli niocelotl yquac ynon . Niman ohualaque tepexictlaca Osomatli otechtlanicquiya yohualnepantla ohuala yn inahual omomayahuico omochiuh ce conezintli ypan omopo{n}qui yc oquitlanicquiya yn Xochitecuitli quauhtli ocelotl . Auh yn yehuatl niman oquima yn tlen yn mochihua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75213,12606,spanish,nahuatl,¿ Qué tal te gusta esta música ?,¿ Tlen ticualita inin tlapitzali ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75214,12607,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75215,12608,spanish,nahuatl,"Mientras venían de camino los antiguos mexicas , sobre ellos se quebró el árbol a cuya sombra se detuvieron a descansar .",Ynic huallaque huehuetque yn inpan poztec otlihpan yn itzintlan mocehuiaya mexica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75216,12609,spanish,nahuatl,"En este año los tlacochcalcas chalcas vieron humear por primera vez al Popocatépetl ; ellos pensaron que era la primera vez que humeaba , mas no es cierto , porque antiguamente muchas veces había humeado y dejado de humear .","Ypan in yancuica quittaque yn tlacochcalca chalca yn popocac yn Popocatepetl ; yn quimatque quiniuhti opopocac , auh ca ye amo , ca miyecpa in huecauhtica yn cahuaya yn amo popoca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75217,12610,spanish,nahuatl,"11 Calli , 1217 .","XI Calli xihuitl , 1217 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75218,12611,spanish,nahuatl,"A algunos desde luego les marcaron con fuego junto a la boca . A unos en la mejilla , a otros en los labios .",Cequjntin niman quincamatlatique cequintin quincamaicuiloque . Cequintin quintenicuiloque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75219,12612,spanish,nahuatl,yo quisiera que se casen por la iglesia que antes vayan a la iglesia y después al registro civil,nehuatl nicnequi ma mocencahuacan ica teopixqui achto ma yacan teopan zatepan ipan registro civil,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75220,12613,spanish,nahuatl,Cuando tronó la lumbre,Kema tlatomonki tlitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75221,12614,spanish,nahuatl,"Si tienes que admirarte ante cosas tan temerosas como éstas , hijo mío , no tengas temores , no te dejes caer en desmayo , no te muestres como alma mujeril :",Intla ticmauizoz in iuhqui hin nopiltzé ma titlapinauhti ma titlacuecuetlaxo ma timociuatlamachti :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75222,12615,spanish,nahuatl,"Mi Dios Mazorca ,",Notecuh Cintla,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75223,12616,spanish,nahuatl,"4 Tochtli , 1262 .","IIII Tochtli xihuitl , 1262 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75224,12617,spanish,nahuatl,que no haga frío nunca [ que no se apague ],amo queman mah tacehui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75225,12618,spanish,nahuatl,"Otros antiguos dejaron pintado que en este año fueron derrotados los de Xiquipilco , cerca de Tolocan .","Auh occequintin huehuetque quimachiyotia ypan in yn pehualloque yn xiquipilca , Tollocan ynahuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75226,12619,spanish,nahuatl,"4 Acatl , 1431 .","IIII Acatl xihuitl , 1431 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75227,12620,spanish,nahuatl,"Este señor Everardo , el general de Zapata , diremos , mandaba a todo el pueblo para que todos regalaran tortillas , agua y comida para los animales . Y tenía cada barrio que llevarla al cuartel . Todos obedecían . En la mañana , en la tarde , llevaban comida para los zapatistas y para los animales . En estos días se llevaron lejos a don Abraham Monterola . Ya nunca se supo de él , si lo mataron . También a un señor llamado Juan Bastida se lo llevaron . Ya nunca se supo dónde quedaron .","Inin tlatihuani Everardo ma tiquitocan yehuatl oquintequihtiaya nochi in pueblo quitetla colizque tlaxcali , atl ihuan tlacuali para yolcame . Huan quicahuatihue ompan cuartel . Nochtlacatl otlaneltocaya . Huatzinco , teotlac , oyaya tlacuali para zapatistas ihuan yolcame . Ipan in tonaltin oquimiquilique don Abraham Monterola hue ' ca . Ayoquic omachix , tla oquimomictilique . Noihqui tlatihuani itoca Juan Bastida ; noihqui oquimiquilique . Ayoquic omachix canon necahualo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75228,12621,spanish,nahuatl,del que ya nadie puede ahora acordarse,"in aocac huel conilnamiqui ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75229,12622,spanish,nahuatl," Tierra ,","Talticpactzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75230,12623,spanish,nahuatl,Y que se la venden al español llamado Pascual Hernandez y que el precio de su casa por todo les da ochenta y cinco pesos y que precisamente los vendedores en sus manos recibieron todos los tomines mencionados .,Auh yehuatl quinamaquiltia yn español yn itoca Pazqual Hernandez auh ynic quinpatiotilia yn incal yxquich quinmaca napoali pesos yhuan macuili pesos auh huel ynmatica oquicelique yn tlanamacaqui yn tomines yn ixquich omoteneuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75231,12624,spanish,nahuatl,1 taza de arroz,Ce xaxalohton arroz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75232,12625,spanish,nahuatl,Sólo hay una clase .,In ipa se taman saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75233,12626,spanish,nahuatl,"Cuando los mexicas llevaban allí 40 días , Acolnahuacatzin , tlatoani de Azcapotzalco , mandó que fueran a ver el humo que se levantaba de entre las cañas ; envió al tezcacoácatl y tlacochcálcatl Cacáhuitl , el cual fue a ver a los mexicas que enmedio de las cañas estaban haciendo humaredas .","Ye yuh unpoualli cate y ye uallaiua Acolnauacatzi tlatoani Azcapotzalco uallachia ye poctli euatoc acaytic ; ye quiualliua tezcacoacatl tlacuchcalcatl Cacauitl , yn quimitaco mexica acaytic motlapopochillitoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75234,12627,spanish,nahuatl,Llegó y les preguntó : “ ¿ Quiénes sois vosotros ? Porque me envía Acolnahuacatzin ” .,Yn oualla quimilhui : “ Ac amehua ? Ca nechualliua yn Acolnauacatzi ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75235,12628,spanish,nahuatl,"Y cuando ha llegado a Tuchtepec el que va a hacer sacrificio de esta especie , entra luego a la casa de los de Tlatelolco . Les lleva la carga de lo que va a obsequiar y las cucharas para el cacao .",Auh in oacito Tochtepec in yehuatl tealtiz niman ye ic calaqui in ichan tlatilulca . Quimamalia in quitetlauhtiz iuan in acacuauitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75236,12629,spanish,nahuatl,"Es sabroso en caldito , frito y con ajonjolí .","In uelik caldito , tatsoyon uan akoloj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75237,12630,spanish,nahuatl,"El domingo 20 de abril de 1614 , por la tarde , en la iglesia de San Francisco se bautizaron otros 22 japoneses , y quien los bautizó fue el arzobispo de México don Juan Pérez de la Serna .","Axcan domingo yn ic 20 mani metztli abril de 1614 años , yhcuac teotlac ye no cenpohuallomome Japón tlaca omocuaatequique yn oncan teopan San Francisco , yehuatzin oncan oquinmocuaatequillico in teoyotica tlahtohuani arçobispo Mexico don Juan Pérez de la Serna .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75238,12631,spanish,nahuatl,vio venir a un conejo .,kema kitlachili se kuatochi uala .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75239,12632,spanish,nahuatl,"¡ Día de llanto , día de lágrimas !","¡ Choquizilhuitl , in yehua ya yxayoilhuitl !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75240,12633,spanish,nahuatl,"que no tenga gusanos ,","mah amo ocuilohua ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75241,12634,spanish,nahuatl,vendiéremos,titlanamacazqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75242,12635,spanish,nahuatl,"Gracias , Don Carlos . Estamos todos bien , menos mamá , que está un poco enferma . Desde que murió mi papá se siente muy sola . Mis hermanos ambos se casaron y viven en Guadalajara .","Tlazohcamati , Carlohtzin . Tonochtin tipacticateh , amo ihquion nonantzin ca tepitzin mococolo . Ye inihcuac notahtzin omomiquilli huel tececel momatilo . Inehuai . nocn i h u a n omozohuahtihqueb ihuan a x c a n Guadalajara chantih .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75243,12636,spanish,nahuatl,papacito San Juan Bautista .,papacito San Juan Bautista .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75244,12637,spanish,nahuatl,"Los mexicas ataron sus años por quinta vez en Colhuacan , desde su salida de Aztlan .",Ycmacuilpa oncan ynpan toxiuh molpilli in mexica yn Culhuacan in ye yxquichica yc ompa huitze Aztlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75245,12638,spanish,nahuatl,"El señor Zapata se puso al frente de sus hombres y así le habló a toda la gente de Milpa Alta : ¡ Júntense conmigo ! Yo me levanté ; me levanté en armas y traigo a mis paisanos . Porque ya no queremos que nuestro padre Díaz nos cuide . Queremos un presidente mucho mejor . Levántense con nosotros porque no nos gusta lo que nos pagan los ricos . No nos basta para comer ni para vestirnos . También quiero que toda la gente tenga su terreno : así lo sembrará y cosechará maíz , frijolitos y otras semillas . ¿ Qué dicen ustedes ? ¿ Se juntan con nosotros ?","Tlatihuani Zapata oquimecanaya itlacahuan . Ocalaquia quinonotzaya nochtlacatl Momochco . ¡ Notlac ximomanaca ! Nehuatl onacoc ; oncuan on ica tepoztli ihuan nochantlaca niquinhuicatz . Ipampa in Totatzin Díaz aihmo ticnequi yehuatl techixotiz . Ticnequi occe altepetl achi cuali . Ihuan totlac ximomanaca ipampa amo nechpactia tlen tetlaxtlahuia tlatquihua . Amo conehui ica tlacualo ica netzotzomatiloz . Noihqui nicnequi nochtlacatl quipiaz itlal : oncuan on quitocaz ihuan quipixcaz tlaoli , yetzintli ihuan occequi xinachtli . ¿ Tlen nanquitoa ? ¿ Namehuan totlac namomanazque ? ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75246,12639,spanish,nahuatl,"Y al otro clérigo lo ponía en Toluca , para que administrara los santos sacramentos a los españoles , que allá también eran numerosos ; pues estas y otras ciudades importantes pertenecen al único arzobispado o jurisdicción del arzobispo de México .","Ce Tullocan conmotlalilia clérigo , ynic no umpa teoyotica sacramentotica quinmocuitlahuitiuh españoles , ca no çenca miequintin yn onpa onoque ; ça çe ynic ye nohuiyan yn izquican ypan huehuey altepetl yn itlapacholpantzinco arçobispo Mexco in motenehua arçobispado .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75247,12640,spanish,nahuatl,iba por otra parte,seikanok yaui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75248,12641,spanish,nahuatl,tirar en el agua .,atitla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75249,12642,spanish,nahuatl,"En 1596 no cejó la enfermedad , sino que continuó con la misma fuerza ; murieron muchachos , muchachas , gente madura , viejos , viejas , niños y niñitos .","Auh yn ipan 1596 años amo quiz amo caxahuac yn cocoliztli , çan ye yhui totocac ; huel ixpoliohuac in telpochtli yn ichpochtli in tlapallihui yn huehuentzin ylamatzin piltzintli conetzintli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75250,12643,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75251,12644,spanish,nahuatl,mis hijos van a,nopilhuantzitzin yohuih,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75252,12645,spanish,nahuatl,Entonces llegó al último con sus abuelitos cuando ya casi llegan a ese río donde estaba lavando la mamá y ya llegaran ya supo donde había estado su mamá .,entonses owa ' siko sa lultimo itlani awelitos kwak ye serka a ' si iteč inon rio ganin oktlapaktokan imaman wan yowa ' sito yotlaištlamat imaman ganin okan katka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75253,12646,spanish,nahuatl,"Dejó a sus tres hijos ya mencionados : al primero , Tliltecatzin , que era el primogénito ; al segundo , Xochitzin ; y al tercero , Atonaltzin .","Auh oncan quincauhtia ye omotocateneuhque yn eyntin ypilhuantzitzinhuan : yn icce Tliltecatzin teyacapan , yn icome Xochitzin , yn iquey Atonaltzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75254,12647,spanish,nahuatl,. Mi vida se refrescará : el hombre primerizo se robustece : ¡ nació el que manda en la guerra ! Mi dios Mazorca con la cara en alto sin motivo se azora .,. noyol cevizqui tlacatl achtoquetl tlacuava otlacatqui yautlatoquetl Notecuh Cintla acoxaya iliviz zonoa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75255,12648,spanish,nahuatl,Bueno . ¿ A qué hora comienza ?,Cualica . ¿ Tlen iman pehuaz ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75256,12649,spanish,nahuatl,Termina el año 8 Técpatl .,Quizqui yn 8 Tecpatl xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75257,12650,spanish,nahuatl,tú,HUAN .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75258,12651,spanish,nahuatl,"7 Técpatl , 1460 .","VII Tecpatl xihuitl , 1460 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75259,12652,spanish,nahuatl,Y el dicho señor governador y los señores juezes mandaron que se queden en Hernan Perez español y trayga los ochenta pesos en tomines y se haga las escrituras de venta .,Auh yehuatzin señor governador yoan señores jueces omotlanahoatilique iniquitech cahualloz yn yehuatl Hernan Perez español ma quihualitqui y nopoualli pesos y tomines ma niman mochi[F . 12v . ]huaz escritura venta .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75260,12653,spanish,nahuatl,"A diez de hebrero 1587 años Pedro Ahuexotl pregonó en el dicho barrio [ tlaxilacalli Tezcatzongo ] se vendían las casas y tierras de Ysavel Maria dan ochenta pesos y nadie respondió . Testigo Pedro Xuarez . Ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",IIIL - Pregon a diez de hebrero 1587 años in Pedro Ahuexotl otzatzic in ipan tlaxillacalli Tescatzonco oquitecaquiti inin monamaca ycal ytlal Ysabel Maria oquiteneuh in napohualli pesos ayac tle oquito testigo Pedro Xuarez . Paso ante mi Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75261,12654,spanish,nahuatl,en la parte alta de santa ana tlacotenco donde están la escuelade los niños pequeños y el jagüey no hace mucho que estaba un árbol de ciprés que plantaron hace muchos años este árbol no era muy grande sus ramas tampoco eran grandes pero sí llenas de follaje los niños acostumbraban jugar junto a él y los adultos que no vivían lejos o cuando por ahí pasaban también gustaban de reunirse debajo de él a platicar,ipan santa ana tlacotenco itlacpacyo campa cate in pipiltoton tlamachtilcalli ihuan xahuen quin ammo huehca oyeya ce tlatzcacuahuitl in oquitocaque ye miec xihuitl inin cuahuitl ammo huel huehyi oyeya icuauhmahuan ammono huehhueyi yece miec xiuhyo in pipiltoton itech momatia mahuiltizque ihuan in huehhueyi in ammo huehca ochantia anozo ihcuac ica ompa panoya no quinpactiara ompa itzintla monechicozque mononotzazque,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75262,12655,spanish,nahuatl,"que no tenga polillas ,","mah amo ihcochiyohua ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75263,12656,spanish,nahuatl,"La casa del campesino por lo regular tiene un patio amplio , grandes establos y trojes para almacenar los productos cosechados .","Ichan ixtlahuatlacatl nochipa hueyi itualli quipia , cahuayohcaltin ihuan ohuatlapil canin quiyeyantia nochi tlen quipixca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75264,12657,spanish,nahuatl,Y ruego y encargo a mis albaceas que cunpla lo susodicho que el uno se llama Pedro Ylcahuiloc y el otro conque son dos se llama Ana Leon ellos an de cunplirlo y tal qual ellos lo hicieren hallen quien por ellos haya quando desta vida vaian y asi no digo mas y con esto cunplo y hago lo que debo delante de mi dios .,Auh niquinnotlatlauhtilia yn alguaceas y nopan tlatozque ynic ce ytoca Pedro Ylcahualoc ynic ome ytoca Ana Lleon yehuan in nopa tlatozque yn ica naniman ynic no yuhqui ypan mochihuaz yn iquac miquizque oca ye yxquich ynic ninomaquixtia ipaltzinco yn dios .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75265,12658,spanish,nahuatl,¿ con qué los vamos a cocer ? ”,"tlake ika tijkakatsose ? Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75266,12659,spanish,nahuatl,". Los que tuvieron el mando fueron éstos : un Tlacatecatl de bajo orden , Tzihuacpopocatzin , y un Tlacochcalcatl de bajo orden , Itzcuauhtzin : ambos personas nobles .",". In contlapielique yeuantin in : Tlacateccatzintli , Tziuacpopocatzin , Tlacochcalcatzintli Itzcuauhtzin : omextin tlazopipiltin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75267,12660,spanish,nahuatl,Lo buscó [ al muchacho ] donde dormía,Kitemo kampa kochiyaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75268,12661,spanish,nahuatl,Se hizo en tres pedazos .,Mochijki eyi pedaso .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75269,12662,spanish,nahuatl,"Se da en el monte , pero no en cualquier mes , solo en abril y mayo . En este mes de julio no hay .","In mochiua kuouijtik , pero no itech tiempo saj , kemej abril uan mayo , kemej aman julio amo teyi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75270,12663,spanish,nahuatl,"Se dice que cuando llegó acá el merecedor de tierras de los tecuanipantlacas , el llamado Tziuhtlacauhqui , la mujer que éste traía consigo ya era manceba de Tliltécatl , ya venía encinta y en su vientre traía al hijo de Tliltécatl , hermano mayor de Atonaltzin , y que bajaron de Huexotzinco .","Ynic mitohua , yn ihquac acico yn intlamaceuhcauh yn Tequanipan tlaca yn itoca Tziuhtlacauhqui , cihuatl yn quihualhuicac ymecauh catca yn Tliltecatl , huallotztita yn ihtic hualyetia cihuatl yn piltontli ypiltzin yn Tliltecatl in yachcauh catca yn Atonaltzin , ca Huexotzincopa yn hualtemoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75271,12664,spanish,nahuatl,El jefe de la familia todavía no llega .,In tecenyelizteco ayemo aci .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75272,12665,spanish,nahuatl,¿ Dónde está tu sombrero ?,¿ Canin ca mocuacecahuil ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75273,12666,spanish,nahuatl,". Y todo lo que es cosa del culto religioso , el repartimiento de la noche , la velación ;",. Auh in ixquich in tlamaceualiztli in youaltamachiualiztli in ixtozzoliztli ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75274,12667,spanish,nahuatl,E si es verdad quello pasa ante el doctor Ceinos e yo no estuviera preñada yo fuera ante su merced .,Auh azo nelli yn ixpantzinco oacic yn tlatoalli yntotlatocatzin señor dotur Ceinos yn huel nica yn tlacamo notztitica ca yxpantzinco onacizquia yn totlatocatzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75275,12668,spanish,nahuatl,En los Estados Unidos y en Canadá la gente habla inglés .,In Estados Unidos ihuan in Canada tlacah inglescopatlahtohua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75276,12669,spanish,nahuatl,"¡ a cuestas llevaremos el agua , vamos a acarrearla en verdad !","¡ tamemezque , tazacatihui yenel !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75277,12670,spanish,nahuatl,"Oh , mi doncellita , la más pequeña de mis hijas , noble Señora , ojalá estés contenta ; ¿ cómo te levantaste a la luz y al calor del sol ? , ¿ acaso estás bien de salud de tu cuerpo , oh mi Señora , mi muy querida y estimada hija ? Voy a causar pena a tu estimada y reverenciada persona ; sábete que está muy grave un servidor tuyo , mi tío ; una gran enfermedad se ha apoderado de él , y está por morir . Y todavía iré de prisa a tu casa en México , para llamar a uno de nuestros sacerdotes queridos de Nuestro Señor , que lo vaya a confesar y que lo vaya a preparar , pues que nacimos para venir a esperar el trabajo de nuestra muerte . Y si lo voy a hacer , luego otra vez volveré acá , para ir a llevar tu mensaje , Señora , mi doncellita .","Nochpochtzin e , noxocoyouh è , zihuapile , ma ximopahpaquiltili , iquen otimixtonnaltih ? ¿ cuix ticmohuelmachitia in motlazohnacayotzin , notecuhyo I nopiltzintzin e ? Nictequipachoz in mixtzin in moybllohtzin ; ma ximomachiltitzino ca huellanauhtoc ze . momazeuhaltzin , notion , huey cocoyaliztli in itech omotlalih , ca ye ic cah momiquiliz . Auh oc noniziuhtiuh , in mochantzinco Mexicco , noconnohnochiliz zemeh in itlazohuan totecuhyo in toteopixcahuan , conmoyolcuitilitiuh ihuan conmozencauhilitiuh , ca nel ye inic otitlacatqueh in ticchiyacoh in tomiquiztequiuh . Auh intla onoconneltilito , ca niman nican oczeppa nihualnocuepaz , inic nonyaz noconitquiz in mihiybtzin in motlahtoltzin , tlacatl e , nochpochtzin e .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75278,12671,spanish,nahuatl,Crece así bonito de 25 a 40 cms . donde tiene abono .,Ijkontsin moskaltia de 25 a 40 centímetros kampa kipiya abono .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75279,12672,spanish,nahuatl," En el nombre de Dios Todopoderoso ,","En el nombre de Dios Todopoderoso ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75280,12673,spanish,nahuatl,"les gustó a los coyotes , indígenas","kiitstokeya koyome , maseualme",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75281,12674,spanish,nahuatl,½ kilo de harina de pipián,Tlahco kilo chilacachtextli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75282,12675,spanish,nahuatl,fuese estuvieses,Tla yehua oyezquiaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75283,12676,spanish,nahuatl,DIALOGO,TENONOTZALLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75284,12677,spanish,nahuatl,Yo quiero que me ayudes porque yo ...,Na nijneki xinechpaleui pampa na . . .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75285,12678,spanish,nahuatl,Dicen que aquel cuento fue de aquel tiempo .,ki ' toa ' mač sé kwento oya de aquel tiempo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75286,12679,spanish,nahuatl,El es un viejo amigo mío .,Yehua ye huecapa nomaicnin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75287,12680,spanish,nahuatl,Como mi boca así trabajara yo .,la kamo tlanayi sikiera nomemeyaluw nionimicmakak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75288,12681,spanish,nahuatl,Entonces le dijo Tliltecatzin : Conque no traes nada para comer ; esto es lo que yo traigo ; ahora yo me compadezco de ti y te comparto de mi itacate .,"Occeppa conilhui yn Tliltecatzin : Ço mach atle ticqua tleyn tiqua , y nehuatl yzca y nicqua y nitac mochiuhtinemi ; auh yn axcan nimitztlaocollia nimitzmaca yn nitac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75289,12682,spanish,nahuatl,"El propio Moteuczoma había enviado esos regalos al Capitán , para que éste se volviera ; y se dio a los cuetlaxtecas el encargo de llevarlos .","Ynhin yxquich quimamacato Capitán ymoma Motecuzoma , ça ye yqu ilotiz yn Capitán ; yehuatl ytequiuh mochiuh yn cuetlaxtecatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75290,12683,spanish,nahuatl,— ¿ Y de dónde estaba usted mala ?,— ken matis nečkokoaya nokšiwan nomawan nokwerpo sentetl nečkokoaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75291,12684,spanish,nahuatl,Y huyó a Totomihuacan .,Ynic Totomihuacanpa ytztia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75292,12685,spanish,nahuatl,Mucha gente busca la felicidad en todas partes y nunca la encuentra .,Miac tlacah canohuian pahpaquiliztli quitemoah ihuan ayic quinextiah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75293,12686,spanish,nahuatl,Levantó su canasta y se vino .,Kitlanantejke ikanasta uan ualajki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75294,12687,spanish,nahuatl,"Lo que les ha de suceder todo lo veían allí , lo mismoque si iban a morir tal vez en la costa .",In zazo tle in inpan mochiuaz muchi oncan conittaya in anozo anauac miquitiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75295,12688,spanish,nahuatl,"Al quinto día , el jueves , los religiosos mercedarios fueron a celebrar la fiesta de la santa , y uno de ellos predicó .","Auh yn ipan juebes yn icmacuililhuitl yehuantzitzin yn teopixque mercenadios quimolhuichihuililito sancta , no ce temachti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75296,12689,spanish,nahuatl,. Este es el modo con que llegaban acá los traficantes disfrazados .,. Iuhqui in in ic ualahcia in oztomeca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75297,12690,spanish,nahuatl,. ya canta el precioso faisán : en la noche lució el Dios Mazorca .,. Ye cuica tocnihuan ye cuica ye quetzalcuxcux youaltica tlahui Cinteutl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75298,12691,spanish,nahuatl,que no se muera por demasiado sol .,mah amo tonalmiqui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75299,12692,spanish,nahuatl,a lo mejor el diablo .,nopa uelis ne axkuali tlakatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75300,12693,spanish,nahuatl,Luego llegó el día en que los niños platicaban en la escuela :,Ye yiman oyecoc tonali icuac coconentoton opaquiya omononotzaya nochtin ipan tlamachtilcalí :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75301,12694,spanish,nahuatl,Y en señal de la dicha poceción tomó piedras por todas partes tiro con ellas y dentro de la dicha casa y patio lo qual tomó quieta y pasíficamente sin que nadie lo contradixese y asta donde llega la pertenencia incaron unas estacas en cada esquina y fueron cinco estacas .,Auh ynic oconanque posesion nohuian tetetica otlamomotlaque yn callitic yhuan ythualco ayac oncan otlachalani zan pacca yocoxca yn omacoque tlalquitzquiliztli auh yn oncan tlatlantica tlapohualli estacas oncan omotetzotzon macuilcan yn omaaque cecen calnacazco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75302,12695,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75303,12696,spanish,nahuatl,"Y el que tal hacía , el que bañaba esclavos para el sacrificio , todo el tiempo que en la tierra vivía otro tanto guardaba la caja sagrada de su sacrificado .",In aquin yuh quichiuaya in in tealtiaya in quexquich cauitl tlalticpac oc nemia ixquich cauitl quipiaya in itepetlacal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75304,12697,spanish,nahuatl,"Aquí se expresan las palabras que salían de sus corazones con las que rogaban a Tezcatlipoca , al que llamaban Noche , Viento . Así le pedían riquezas para no ser infelices . Los que le suplicaban eran los sacerdotes . Y reconocían que era él quien daba la riqueza , el descanso , el consuelo y la alegría ; concedía él toda la felicidad .","Oncan motenehua : in tlatolli in huel iniollo intech quizaya : inic quitlatlauhtiaya Tezcatlipoca : in quitocayotiaya Yohualli , Ehecatl : inic quitlaniliaya necuiltonoliztli , inic amo motolinizque . Yehuantin , ic tlatlatlauhtiaya in tlenamacaque : ihuan huel quimocuitia , in ca yehuatl , quitemaca in necuiltonoliztli in necehuiliztli : ihuan in neyollaliliztli , ihuan in papaquiliztli : ca yehuatl quitemaca in ixquich in netlamachtilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75305,12698,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75306,12699,spanish,nahuatl,"Se come esta hierbita : se hierve , pero antes se le quitan los tallitos y luego se hierve con ajonjolí y un chilito y ya se come .","Se kikua ixiujyotsin . Para tapalol : se kimana , achto se kiyektia uan se kimana ya , kipantaliIiaj akoltsin uan se chilito uan kuali se takua ya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75307,12700,spanish,nahuatl,viviré,ninemiz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75308,12701,spanish,nahuatl,Dónde la van a agarrar para hacer fuego,Kani kikuise para motlipichise,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75309,12702,spanish,nahuatl,Este hueitlatohuani Moteuczoma tenía dos hijos ; y cuando ya estaba a punto de morir les entregó a ambos el señorío .,Auh ynin omoteneuh huey tlahtohuani Moteuhcçuma oncatca omentin ypilhuan ; auh yn ihcuac ye momiquiliz niman ye quintlahtocatlalia yn omoteneuhque omentin ypilhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75310,12703,spanish,nahuatl,— Eso si es cierto no más hace daño el pulque agrio .,— te i ' te koko onin kitlapana .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75311,12704,spanish,nahuatl,"En la ciudad de México a seis días del mes de mayo de mil quinientos y noventa y dos años , oy son treynta días que se pregona y da a entender de la casa y tierra que se bende de Mariana , natural de San Ipólito Teocaltitlan y el dicho pregonero dixo que un español da ciento y noventa pesos por la casa y aviendolo apregonado luego vino el dicho Luis Zavallos español y dixo [ F . 11 v . ] yo cumplo la casa que compro a dusientos pesos porque ansí es mi voluntad , lo qual dixo delante de los testigos : Diego Perez , español y el preognero y Luis de la Cruz . [ Margen izquierdo : ajusta su postura a 200 pesos . ]",Yn nican ciudad Mexico a seis dias del mes de mayo de mil e quinientos noventa y dos años axcan yc cenpohualli onmatlactli tonatiuh ynic tzatzihua calli tlalli yn ical Marianan chane Sanct Ipolito Teocaltitlan zan no oncan mani monamaca in tecpoyotl oquiteneuh in chicuhnapohualli onmatlactli pesos quitema in ce tlacatl español ynic quipatiyotia in calli auh yn iquac otzatzihuac yc niman ohualla in Luis Zavallos español oquito nicaxiltia ynic niccohua calli nictema matlacpohualli pesos huel noyolocacopa yn iuh niquitohua yhuan ynic nicaxiltia in matlacpohualli pesos in tomines yuh niquitohua ymixpan testigosme Diego Perez español yhuan tecpoyotl yhuan Luis de la Cruz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75312,12705,spanish,nahuatl,Primero se hierven .,Achto se kimana .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75313,12706,spanish,nahuatl,"¿ Qué significa todo esto ? Así estimo tu palabra , compañero en el lecho , tú , pequeño Axayácatl . Con flores lo entretejo , con flores lo circundo , lo que nos une levanto , lo hago despertarse . Así daré placer a mi compañero en el lecho , a ti , pequeño Axayácatl .","¿ Tlen mach ? Ipan nicmati motlatoltzin , neyocoltzin t ' Axayacaton , Nic xochimalina , nicxochilacatzohua . Zan nictocuilehuilia , zan niquiquixhuia . Ya tla noconahuilti in noyecoltzin , t ' Axayacaton .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75314,12707,spanish,nahuatl,A veces todo parece pura locura .,Quemanian neci nochi tecuatlapololti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75315,12708,spanish,nahuatl,". En seguida cortan los que corresponden a Yacatecuhtli Cocochimetl Yacapitzauac : este es el bastón de bambú . Se los colgaban enteramente juntos : ese era el que tenían por dios los traficantes , los mercaderes de lo desconocido por dondequiera que andaban .",. Niman yehuatl quitequi in itech poui in Yacateoctli in Cocohcohimetl Iyacapitzauac yeuatl in otlatopilli . Quicencuitlalpiaya uel yeuatl in quimoteotiaya in puchteca in oztomeca in campa uia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75316,12709,spanish,nahuatl,"36 . No por algo vengas a disgustarte , de lo que está a tu espalda , detrás de ti ( lo que ya pasó ) , lo que para ti en vano se hizo salir , en vano se levantó ( se te manifestó ) . Porque en verdad no lo tomaste , no hiciste tuyo el llanto , las lágrimas y porque en verdad no arrimaste junto a ti al alacrán , a la ortiga , cuando como comida te era dado , porque sólo lo arrojaste , lo empujaste con la mano , lo menospreciaste ; así podrías haberte educado , podrías haber visto . Pero sólo piedra , palo sobre ello arrojaste .","36 . Ahmo tle ye tihualmoxicoz , immicantla , immotepuztla , ca mohuic onequixtiloc , oncntlaehualoc ; ca nel ahmo tican , ahmo ticcuic in choquiztli , in ixayotl , auh ca nel ahmo motech oticpacho in colotl , in tzitzicaztli , otiquaqualtiloya , ca zan otictlaz , oticmaxopeuh , otiquicxotlac inic timozcalizquia , inic titlachiazquia . Ca zan tetl , quahuitl ipan oticma .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75317,12710,spanish,nahuatl,me molió,nechtiski,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75318,12711,spanish,nahuatl,"q . d . como un jade mi corazón ya veré el oro de agua . q . d . yo me refrigeraré en mi corazón . q . d . Mi dios alguno con su trabajo se produce nuestro sustento , y lo que es su trabajo se hace primero ; todo el mundo te viene a dar , y cuando ya se produjo , todos otra vez , todo el mundo te viene a dar tu sustento .",q . n . In noteuh cequi tlatlacotian in mochiua in itonacayouh auh in tlein tlacotian achto muchiva muchi tlacatl achto mitz valma ca auh in icuac ye omochiuh muchi oc cepa n omuchi tlacatl mitz valmaca in motonacayuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75319,12712,spanish,nahuatl,"8 Calli , 1305 .","VIII Calli xihuitl , 1305 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75320,12713,spanish,nahuatl,"— ¡ Dioses , yo tengo que ser !","— Teteoé , ca nehuatl niyez .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75321,12714,spanish,nahuatl,"Ya nos la dejaron la semilla ya se dió al otro año al otro año es cuando ya se dió la semilla , heló pero no tanto .",yotečkawli ' ke in semiya yomočiw ipan oksé šiwitl ipan oksé šiwitl ikwakon yomočiw in semiya osenwec pero akmo tanto akmo tanto .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75322,12715,spanish,nahuatl,"- Hijitos míos , ¿ a dónde os llevaré ?","- Nonopilhuantzitzin , ¿ campa namechnohuiquiliz ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75323,12716,spanish,nahuatl,"Era doctrina de nuestros mayores que son los dioses por quien se vive , ellos nos merecieron , con su sacrificio nos dieron vida . ¿ En qué forma , cuándo , dónde ? Cuando aún era de noche . Era su doctrina que ellos nos dan nuestro sustento , todo cuanto se bebe y se come , lo que conserva la vida , el maíz , el frijol , los bledos , la chía . Ellos son a quienes pedimos agua , lluvia , por las que se producen las cosas en la tierra . Ellos mismos son ricos , son felices , poseen las cosas , de manera que siempre y por siempre las cosas están germinando y verdean en su casa , allá « donde de algún modo se existe » , en el lugar de Tlalocan . Nunca hay allí hambre , no hay enfermedad , no hay pobreza . Ellos dan a la gente el valor y el mando .","Quitotihui ca yehuantin teteu impalnemoa , yehuantin techmaceuhque ¿ in iquin in canin ? , yohuaya . Auh quitotihui , ca yehoantin techmaca in totochca in toneuhca . Auh in ixquich yn ioani , in cualoni , in tonacayotl , in tlaolli , in etl , in oauhtli , in chian . Yehuantin tiquimitlanilia yn atl , in quiahuitl inic tlamochihua tlalticpac . No yehoantin mocuiltonoa , motlamachtia , axcahuaque yehuantin tlalquihuaque . Inic muchipa cemicac tlatzmolintoc , tlaxoxouixtoc in inchan , in canin in quenamica Tlalocan aic tle maianaliztli umpa muchihua , atle cocoliztli , atle netoliniliztli . Auh no yehoa quitemaca moquichchotl , in tiachcauhiotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75324,12717,spanish,nahuatl,"El lunes 19 de diciembre de 1611 comenzó a caer una lluvia pertinaz y cerrada , y luego nevó en el Iztactépetl y en el Popocatépetl , los cuales quedaron cubiertos de nieve , pues sobre todos los bosques de las laderas cayó nieve ; durante cuatro días hizo mucho frío , desde que comenzó la lluvia y luego nevó hasta el jueves en que cesó de llover .","Axcan lunes yc 19 mani metztli de diziembre de 1611 años , yhquac opeuh yn omoman quiyahuitl cehualatl , ynic o - | | 160 - ceppayauh yn intech Yztactepetl yhuan Popocatepetl , cenca yc moquimiloque yn ceppayahuitl , yhuan ynic nohuiampa quauhtla yn intech tetepe nohuian yntech huetz yn ceppayahuitl ; nahuilhuitl yn cenca cehuac ynic quiyauh ypan juebes yn quiçaco cehualatl ynic ceppayauh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75325,12718,spanish,nahuatl,"Artículo 13 . - Nadie puede ser juzgado por leyes privativas ni por tribunales especiales . Ninguna persona o corporación puede tener fuero , ni gozar más emolumentos que los que sean compensación de servicios públicos y estén fijados por la ley . Subsiste el fuero de guerra para los delitos y faltas contra la disciplina militar ; pero los tribunales militares en ningún caso y por ningún motivo , podrán extender su jurisdicción sobre personas que no pertenezcan al Ejército . Cuando en un delito o falta del orden militar estuviese complicado un paisano , conocerá del caso la autoridad civil que corresponda .","Tlen 13 Tlanahuatihcayotl . Amo acah huelis quiixpantiseh ica iyohtzih tlanahuatilmeh noso tlasencahuali caltequichihuaneh . Amo acah tlacatl noso tlanechicolistli huelis mopialis tlasenmanahuilistli , ihuan amo huelis quiselis miac tlaxtlahuilis san tlen itechpohui altepetequitl ihuan tlen moihtohua ipan tlahtol tlanahuatili . Mocahua tlasenmanahuilistli tlen yaoyotl ihuicpa tlen tlahtlacoli ihuan tlaixpanihuilistli ipan yaotecayotl ; amo ipampa inon in caltequichihuaneh yaotecayotl amo huelis quiaxiltiseh tlahtoli ipan sequinoc tlacameh tlen amo tlatzquitoqueh ipan yaotecayotl . Queman se tlahtlacoli noso axtlatlepanitali yaotecayotl ipan motlalis se masehuali , quiixmatis cuesoli altepeco tequihua tlen itechpohui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75326,12719,spanish,nahuatl,Está cazando con predilección ratas y ratones .,Huel quipactia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75327,12720,spanish,nahuatl,no me engañes !,amo xinechcahcayahua !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75328,12721,spanish,nahuatl,Gobernó Matlaccóhuatl durante 70 años ; aún los venía acaudillando él cuando llegaron a Azcapotzaltonco .,"Yn tlatocat Matlacouatl yepoualxiuitl umatlactli ; oc yehoatl y ualteyaca yn acico , yn iquac acico umpa Azcapotzaltonco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75329,12722,spanish,nahuatl,"Tezcatzonco & c . q . d . ya llora ; se ha hecho ofrenda al dios . En el palacio de Tezcatzonco esto es , el pulque toma cuerpo , el dios .",tezcatzonco tecpanteutl q . n . ye choca in omacoc teutl tezcat - zonco tecpan id est uctli quimonacayotia teutl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75330,12723,spanish,nahuatl,"Yo sólo me aflijo , digo : que no vaya yo al lugar de los descarnados . Mi vida es cosa preciosa . Yo sólo soy , yo soy un cantor , de oro son las flores que tengo .","Ah zan ninetlamati , niquitohua : Maca niya ompa ximohuayan . Tlazotli noyol . In nehua , nehua , zan nicuicanitl , teocuitlayo noxochihuacayo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75331,12724,spanish,nahuatl,"Sólo en un punto , como si fuera una pequeña estrella , era visible un poco de su brillo , sobresaliendo junto a la orilla del resto , que estaba opaco , ofuscado y negro , cuando el Sol se oscureció de repente .","Auh ça huel pizcantzin , ça yuhquin ce citlaltepitzin , aquitzin ytonameyo hualnezca , yn ça ytloc ynahuac ytenco hualquizticatca yn ixcuichehuaca yn ixpoyahualiz yn ixmatlallehuaca , ynic oyxtlillehuatihuetzca tonatiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75332,12725,spanish,nahuatl,Cuauhtlatoatzin derrotó a los tepanecas ; entonces murió Maxtlaton .,Yn tepanecatl itepeual yn Quauhtlantouantzi ; e yquac mic y Maxtlato .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75333,12726,spanish,nahuatl,"Y porque Acamapichtli Segundo descendía de ambos linajes , los mexicas lo fueron a traer de Colhuacan para que fuera su primer tlatohuani , y vino a ser la raíz y el tronco señoriales de Tenochtitlan .","Auh ca yehuatl in ypampan ynic occampa tetechpa quiztica yn icome Acamapichtli , ynic ompa canato Colhuacan yn mexica ynic yehuatl achto yntlahtocauh mochiuh , tlahtocaquauhtzonyotl tlahtocanelhuayotl mochihuaco y nican Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75334,12727,spanish,nahuatl,Moctezuma Ilhuicamina hizo la guerra a muchas naciones e incrementó considerablemente los dominios mexicas .,Motecuhzoma Ilhuicamina nepapan tlacah quinyaochihuili ihuan cenca yuh quimiequili mexicah intlahtocayo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75335,12728,spanish,nahuatl,"Mientras anduvieron por Nextícpac , por Tecuictollan , por Iztacalco , estaban juntos ; cuando se asentaron en Temazcaltitlan continuaban juntos .","Ynic neminto y Nesticpac , yn Tecuictolla , yn Iztacalco , ça cencate ; yn oyuh motlalico Temazcaltintla ça nepanixticante .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75336,12729,spanish,nahuatl,"En el dicho año de 3 Tochtli , 1326 , comenzaron a vivir de la pesca , aquí entre los tules y las cañas ; y durante ocho años estuvieron viviendo de la pesca .","Auh niman yc conpehualtique in ye motlatlamallia yn ipan in omoteneuh Yey Tochtli xihuitl , 1326 , y nican toltzallan yn acatzallan ; auh chicuexihuitl yn can oc motlatlamalliaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75337,12730,spanish,nahuatl,"Fueron exhibidas las efigies de 16 reos , con capirotes de papel en la cabeza , llamas de fuego pintadas en sus vestidos , y las sentencias escritas sobre el pecho , tanto de los que ya habían muerto como de otros que andaban prófugos .","Auh yn teyttitiloque castolloce çan collotin tlachichihualtin , moch amaquahuitzeque tlatleycuilollo yn quihualmaquitiaque , moch tlahtolli yn imelpan huallicuiliuhtia , yehuan yn omicque yhuan cequintin ocholloque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75338,12731,spanish,nahuatl,"40 . Aún soy un niñito , un chiquillo , que aún remuevo la tierra , que aún estoy jugando con tiestos , que aún juego con mi orina , con mis heces , que todavía mis babas , mis mocos , revuelvo en mis manos . Porque todavía no mucho me doy cuenta , escucho ; no mucho he crecido , aún no soy prudente .","40 . Auh ca tel oc nipiltontli , niconetontli , oc nitlalololohua . oc nitapalcamahuiltitica ; oc naxix , oc nocuitl nicnahuiltia ; oc notenqualac , oc noyacacuitl nomac nictecuiya . Ca ayamo cenca nitlachia , nitlacaqui ; ayamo cenca ninozcalia , ayamo ninihmati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75339,12732,spanish,nahuatl,". Pero , aunque nos has dado de comer , nos has dado de beber , ¿ acaso por eso nos cerrarás los labios ? , ¿ acaso , por eso , hemos de tenerte miedo ? ¿ Acaso ya no saldrá bien nuestra corrección , nuestra instrucción ?",". Auh manel nican titech tlacualtia titech atlitia , cuix ic titech tentzacuaz ? Cuix ic timitz imacacizque ? Cuix aocmo uel quizaz in totlacauapauaya totlacazcaltiaya ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75340,12733,spanish,nahuatl,Delante de todos se pusieron las estacas y las casas estan hacia la parte que van a Cuyuacan y quatro brazas y media [ omitl ] por las espaldas y a los lados tres brazas otro aposentillo que mira [ tachado : al sol ] a donde se pone el sol otro a donde se pone el sol [ sic ] que estan enfrente el uno del otro y las paredes y las tierras se les entregó todo y por verdad se dio posesion y se pusieron estacas a donde se acabó la quenta y esta señalada la mojonera se le dio por suya .,Mochintin ymixpan yn omomaman estacas auh yn iquac yn calli coyohuacampa ytzticac yn itepotz nanmatl yhuan cemomitl yn iyomotlan hematl oc centetl tonatiuh ycallaquiyampa ytzticac ce no centetl tonatiuh ycallaquiyampa ytzticac yc mixnamictimani yhuan in tepancalli yhuan in tlalcoualli mochi otiquimoncemaxcatico auh inic huel oneltic yn posesion oncan momama cecen estacas yn oncan tlami tlapoualli yn oncan tlatlanti quaxochtli yehuatli yn otiquimoncenmaxcatico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75341,12734,spanish,nahuatl,"Gracia y favor me habéis hecho , oh señor venerable , ha dado su don vuestro corazón . ¿ Quién soy yo y por quién me estimo que aquí me hago digno de tal merced ?","— Oanech mocnelilique in oceloquichtlé otlacauhqui in amoyollotzin . Ac nehuatl , ac ninomati in nican cencamatzintli nic icnopilhuia ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75342,12735,spanish,nahuatl,"Sesenta pesos , más o menos , No se preocupe por eso .","Cana yeyipoalli peso , mach amo ica ximotequipachohtzino",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75343,12736,spanish,nahuatl,1 manojito de cilantro,Ce mamahpicton cilantro,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75344,12737,spanish,nahuatl,"Hay cinco clases : blanco , amarillo , morado , rosado ( xokoyoli ) y rojo .","Onkak makuil taman : istak , kostik , yauit , xokoyoltsin , tsikat .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75345,12738,spanish,nahuatl,¡ Cantemos ya !,¡ Tla oc toncuicacan !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75346,12739,spanish,nahuatl,En este año prosiguió la guerra en Chalco .,Auh yn ipan in mani yaotl yn Chalco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75347,12740,spanish,nahuatl,"2 Tochtli , 1494 .","II Tochtli xihuitl , 1494 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75348,12741,spanish,nahuatl,"Artículo 108 . - Para los efectos de las responsabilidades a que alude este Título se reputarán como servidores públicos a los representantes de elección popular , a los miembros del Poder Judicial Federal y del Poder Judicial del Distrito Federal , los funcionarios y empleados y , en general , a toda persona que desempeñe un empleo , cargo o comisión de cualquier naturaleza en el Congreso de la Unión , en la Asamblea Legislativa del Distrito Federal o en la Administración Pública Federal o en el Distrito Federal , así como a los servidores públicos de los organismos a los que esta Constitución otorgue autonomía , quienes serán responsables por los actos u omisiones en que incurran en el desempeño de sus respectivas funciones . El Presidente de la República , durante el tiempo de su encargo , sólo podrá ser acusado por traición a la patria y delitos graves del orden común . Los Gobernadores de los Estados , los Diputados a las Legislaturas Locales , los Magistrados de los Tribunales Superiores de Justicia Locales y , en su caso , los miembros de los Consejos de las Judicaturas Locales , serán responsables por violaciones a esta Constitución y a las leyes federales , así como por el manejo indebido de fondos y recursos federales . Las Constituciones de los Estados de la República precisarán , en los mismos términos del primer párrafo de este artículo y para los efectos de sus responsabilidades , el carácter de servidores públicos de quienes desempeñen empleo , cargo o comisión en los Estados y en los Municipios .","Tlen 108 Tlanahuatihcayotl . Ihuicpa tlen mochihuas iixcahuil tlen moihtohua ipan inin tocayotl moitaseh quehuac altepeco tequitinih tlen ixnesiseh ipan chinanco tlapehpeniyotl , tlen tlatzquitoqueh ipan Poder Judicial tlen Sentlanahuatiloyan ihuan tlen Poder Judicial tlen Iyolo Hueyi Altepetl , in tequichihuanih ihuan tequitinih , ihuan sentica , nochi tlacatl noso sihuatl tlen quichihuas se tequitl , tequihuacayotl noso tequichihuali tlen san tlehueli tlamantli ipan Administración Pública Federal noso ipan Iyolo Hueyi Altepetl , ihuan noihqui tequichihuanih tlen Instituto Federal Electoral , tlen inixcotiah elis tlen tlachihuali noso tlailcahuali tlen ipan huetzis queman quichihuaseh tequitl tlen intechpohui . In Tlayecanani tlen Totlalnantzin , queman cahuitl tlen itlanahuatil , san huelis quitelhuiseh tla quicahcayahuas totlalnantzin ihuan sequinoc hueyi tlatlacolmeh tlen san altepechantli . In hueyi Tequihuameh tlen Tlaltlanahuatilmeh , in tepantlahtoanih tlen chinancopa amatlanahuatil chihuanih , in Magistrados tlen Tribunales Superiores tlen Justicia Locales ihuan , tlen seha tlamantli , tlen tlatzquitoqueh ipan Tlahtocan tlen Judicaturas Locales , yehuan intlahtlacol tla moixpanos inin Amatlanahuatili ihuan tlahtol tlanahuatilmeh tlen Sentlanahuatiloyan , ihuan noihqui tla amo cuali moitzquis tlaxtlahuili ihuan tlapialmeh tlen sentlanahuatiloyan . In Amatlanahuatilmeh tlen Tlaltlanahuatilmeh tlen Totlalnantzin nelcuali quiihtoseh , quen moihtohua ipan se tlahtolpamitl tlen inin tlanahuaticayotl ihuan ihuicpa tlen itechpohui intequichihualis , intlachialis tlen altepeco tequitinih tlen quiseliseh se tequitl , tlanahuatili noso tequichihuali ipan Tlaltlanahuatilmeh noso Altepeco Tlanahuatilmeh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75349,12742,spanish,nahuatl,la hicieron tabla,se uapali konchijke,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75350,12743,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75351,12744,spanish,nahuatl,Vengan a girar con sus fuerzas .,Xichualmalacachotih ica namofuerzas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75352,12745,spanish,nahuatl,"Así lo suelen hacer todos los comendadores que hay en Francia , en Italia y en España , en las partes donde tienen iglesia y hospital de nuestro querido padre San Antonio abad , que han fundado con milagros celestiales y con el poder de Dios nuestro señor los dichos nobles religiosos clérigos comendadores que hacen voto de atender los hospitales .","Yn iuh tlamanitia mochintin comendadores yn ompa yc nohuiyan moyetzticate Francia , Italia , España , yn izquican yc quimopielilia yteocaltzin yn ihospitaltzin yntlaçottatzin San Antonio abbad , ca nel ylhuicacpa tlamahuiçoltica yc quinhualmotlalili yhuelitilizticatzinco yn totecuiyo Dios , ynic oncan otzintique opeuhque yehuantzitzin in omoteneuhque tlaçopipiltin teopixque clérigos comendadores ynic monetoltia quimocuitlahuitzinohua hospitales .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75353,12746,spanish,nahuatl,Y desde donde enpiesan y acavan las quales contaron a cada ochocientas y quarenta y enpiezan desde las espaldas de la yglesia y acaban hasta el cerrillo de la arena donde está un gran sauce .,Yhuan yn onpa hualpeuhtica yhuan ynic tzonquiztica auh ynic quipuhque otzontli ypan onpohualli teopancaltepozco peuhtica oncan tlami xalmimiloticpac oncan ycac huey huexotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75354,12747,spanish,nahuatl,Hacia allá,Nechcapa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75355,12748,spanish,nahuatl,"Ya por estos tiempos empezaron a entrar allá en Milpa Alta ciertas personas llamadas otomíes y zapotecos . Las mujeres iban con sus maridos . Los hombres venían con los zapatistas . Hablaban lo que se llamaba otomí y algunas de las mujeres hablaban el zapoteco . A la tortilla le llamaban chúzcuta . Se hablaban otros idiomas . Yo no entendía nada de lo que querían decir estas palabras . Cuando andaban los zapatistas se oían lenguas diferentes . Oíamos que platicaban ; se hablaban , pero sólo Dios Nuestro Señor sabía lo que decían .",Ye yipan tica in opehque calaquizque ompan Momochco Malacatepec inimequez quicuitiaya otomites ihuan zapotecaz . Inimequez cihuame oquiyolaliaya inamihuan yehuan . Tlaca oyaya intlac zapatistas . Noihqui otlatoaya otomite ihuan occequintin cihuame otlatoaya mitoa zapoteca . Ihuan tlaxcali oquicuitiaya chúzcuta” . Occequi tlatoli otlatoaya ; nehuatl amo nicaqui cuali tlen quitoznequi inon tlatoltin . Iman zapatistas oyatinemia ica ompa miaque tlatoltin . Oticaquia mononotza ; molhuia ihuan zan yehuatzin toteco Dios momachtiaya tlen quitoa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75356,12749,spanish,nahuatl,"Se pone la carne a hervir en litro y medio de agua , con cebolla , ajo y sal hasta que se cueza . Los chiles se tuestan junto con los jitomates , la cebolla y el ajo , y se muelen y fríen en la manteca , con un poco de sal . Se agrega el caldo en que se coció la carne , así como la carne y los hongos . Se tapa y se deja cocer a fuego lento .","Ihtic ce litro ihuan tlahco atl motlalia in nacatl , ica xonacatl , axox ihuan iztatl , ma cuacualaca ixquichcauh in ye tlahuicxitilli ; in chilli moihcequi ica xitomatl , xonacatl ihuan axox ; mochinin moteci , zatepan motzoyonia ica yei xumalli pitzochiyahuizotl ; motlalilia achitzin iztatl ; motequilia in iztayutl campa ohuiccic in nacatl ; motlalilia in iztayutl campa ohuiccic in nacatl , ihuan nacatl , in nanacatl ; motlapachoa inic huicciz ica ahmo huey tletl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75357,12750,spanish,nahuatl,"9 Acatl , 1215 .","IX Acatl xihuitl , 1215 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75358,12751,spanish,nahuatl,Principio del diálogo,Tlatolpehualiztli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75359,12752,spanish,nahuatl,"Y los chinamitl que son tres miden de largo diez brazas . Y el que vende las casas se llama Balthazar Mocnoteca y su esposa llamada Marina Papan junto con Alonso Tenechicohua , Bartolomé Quiyauh , Ana Teyhucchon y Ana Tiacapan .",Auh yn chinamitl yetetl ynic huehueyac matlatlacmatl auh yn mocalnamaca ytoca Balthazar Mocnoteca yuan inamic ytoca Marina Papan yhuan yehuan Alonso Tenechicohua Baltolome Quiyauh Anan Teyhucchon Anan Tiacapan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75360,12753,spanish,nahuatl,Sal al gusto,"Iztatl , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75361,12754,spanish,nahuatl,En el año 2 Calli 1429 perecieron los coyoacas ; también entonces los tlatoque Cuauhtlatoatzin e Itzcoatzin enviaron a Mixcóatl para que fuera a echar las raíces del señorío en Xilotépec .,"Ome Calli xiuitl yc poliuhque coyoaque ; no yquac coniuaque tlatoque Quauhtlatoazi , Yzcoatzi , Mixcoatl yn unpa coniuaque ye ehuatl yn tlanelhuatito Xilotepec .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75362,12755,spanish,nahuatl,"El 24 de marzo de 1614 , lunes santo , llegó y entró a la ciudad de México el dicho embajador que venía de Japón , y se hospedó en una casa junto a la iglesia de San Francisco ; a este embajador , según se supo y se dijo en México , lo envió el emperador de Japón para que vaya a Roma a ver al santo padre Paulo V y a dar la obediencia a la Santa Iglesia , pues todos los japoneses desean hacerse cristianos .","Axcan lunes sancto yn ic 24 mani metztli março de 1614 años , ye quin ihcuac yn yn nican yhtic ciudad Mexico oancico ocallaquico yn omoteneuh teuhctitlantli embaxador yn ompa Japón ohualla , San Francisco teopancaltitlan motlallico ce caltica ; ynin omoteneuh teuhctitlantli embaxador , yn iuh nican Mexico machiztic yuh mihto , yc quihualtitlani yn intlahtocauh emperador Japón umpa yauh yn Roma quimottiliz yn sancto padre Paulo Quinto yhuan quimomaquiliz yntetlacamachiliz yn itechpa Sancta Yglesia , ynic christianosme muchihuaznequi muchintin Japón tlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75363,12756,spanish,nahuatl,"Luego fueron algunos tlatelolcas a tomar a Xóchitl , y quien los guiaba era Tohueyo , el jefe de Huitznáhuac .","Nima ye yc oui tlatilulca canato , unteaca Uitznauac tiachcauh Toueyo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75364,12757,spanish,nahuatl,acullá,Nechca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75365,12758,spanish,nahuatl,"Habiendo partido , llegaron a Tollan , donde erigieron un altar de tierra y se quedaron nueve años .","Ualleuaque unacico yn Tolla , motlalmomoztia , chicuhnauhxiuhtique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75366,12759,spanish,nahuatl,"También entonces Totozacatzin , tlacatécatl de Tlatelolco , fue sacrificado en el recinto sagrado de Huexotzinco , cuando quiso apoderarse de Camaxtle .","Ça ye no yquac yn Tlatilulco Totoçacatzi tlacatecatl teutualco mic Uexotzinco , canazquia Camastle .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75367,12760,spanish,nahuatl,También sirve para empachos y para las lombrices :,No kualtia para nexuitil uan para yon kouamej :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75368,12761,spanish,nahuatl,"Se rebana la cebolla en rodajas ; los hongos , muy limpios , se parten en trozos . Si el epazote está tierno , se corta en trocitos ; si no , se utilizan únicamente las hojas . Todo esto se fríe en una cazuela con la manteca o el aceite , poniendo primero la cebolla y enseguida los hongos con el epazote , las venas de chile y la sal . Se deja a que se sazone sin que se seque .","In xonacatl moyahualtequi , cualli mochipahua in mazayelnanacatl , motetequi ; in yepazohtli , intla oc conetic , no motetequi ihuan intla ye chicahuac zan mocuihcuilia in iatlapal ; mochinin motzoyonia ipan zoquicaxitl ahnozo tepuzcaxitl ica pitzochiyahuizotl , campa achto ye omotlali in xonacatl ; zan niman motlalia in mazayelli ica yepazohtli , in chilcuitlaxcolli ihuan in iztatl . Motzoyonia yece macahmo huaqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75369,12762,spanish,nahuatl,"Por esta causa comenzó la guerra y Chalco fue asediado , por este enojo se suscitó la guerra ; quienes dieron origen y principio a esta guerra fueron Cuatéotl , tlatohuani de Chalco Tlalmanalco , y Toteociteuctli Tecuachcauhtli , tlatohuani de Acxotlan Calnáhuac .","Auh ca yehuatl in ynic peuh yaoyotl , ynic hualmotzauhc Chalco , ynin quallantli yaoyotl yc motlalli ; ca oc yehuatl ytlapehualtil ytlatzintil yn Quateotl tlahtohuani Chalco Tlalmanalco ynehuan yn Toteociteuhctli Tequachcauhtli tlahtohuani Acxotlan Calnahuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75370,12763,spanish,nahuatl,"¿ No habremos de gozar , no habremos de conocer el placer , amigos nuestros ?","¿ Ha tamonahuiyazque , ha tahuellamatizque , tocnihuan ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75371,12764,spanish,nahuatl,". los vientres maduros llegan a la vida . ¡ Levántate , ven , sé enviado , levántate , ven , Niño Nuevo , levántate , ven",. cana ichan chacayoliva . Xi val meva xi iva xi val meva yancuipilli . xi val meva .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75372,12765,spanish,nahuatl,Ya no podía pasar el mono venía gritando para alcanzar a su mamá para comerse a su hijo .,yakmo yahkweli walpanoya mono wal ca ' citaya para ka ' sis in imaman kikwas ikonew .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75373,12766,spanish,nahuatl,DIALOGO,TLANONOTZALLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75374,12767,spanish,nahuatl,"Artículo 114 . - El Procedimiento de juicio político sólo podrá iniciarse durante el período en el que el servidor público desempeñe su cargo y dentro de un año después . Las sanciones correspondientes se aplicarán en un período no mayor de un año a partir de iniciado el procedimiento . La responsabilidad por delitos cometidos durante el tiempo del encargo por cualquier servidor público , será exigible de acuerdo con los plazos de prescripción consignados en la Ley penal , que nunca serán inferiores a tres años . Los plazos de prescripción se interrumpen en tanto el servidor público desempeña alguno de los encargos a que hace referencia el artículo 111 . La ley señalará los casos de prescripción de la responsabilidad administrativa tomando en cuenta la naturaleza y consecuencia de los actos y omisiones a que hace referencia la fracción III del artículo 109 . Cuando dichos actos u omisiones fuesen graves los plazos de prescripción no serán inferiores a tres años . TÍTULO QUINTO De los Estados de la Federación y del Distrito Federal","Tlen 114 Tlanahuatihcayotl . In tequichihualistli tlen tlahtocan tlatelhuili san huelis mopehualtis ipan cahuitl tlen queman altepeco tequitini quichihuas tlanahuatili ihuan se xihuitl teipan . In tlatacuiltilmeh tlen itechpohui mochihuas amo panos se xihuitl tlen queman pehuas tlahtolchihualistli . In tlaixcahuilistli tlahtlacolmeh tlen mochihtos ipan cahuitl tlen queman tlanahuatiaya tequitini tlen altepeco , monequi motlahtlanilis quen cahuitl tlami quen ixnesi ipan tlanahuatil tlatacuiltili tlen amo queman elis achi quentzi tlen eyi xihuitl . In cahuitl tlen itlamilis tlahtoli moixcotonas tla altepeco tequitini quichihua seyoc tlanahuatili tlen moihtohua ipan 111 Tlanahuatihcayotl . In tlahtol tlanahuatili quinextis sequin tlamantli tlen ica moixtlamiltis tlahtlacoli tlen tequichihualistli monequi quiitas catlia ihqui tlamantli ihuan tlechquetl oneli tlachihuali ihuan tlailcahuali tlen moihtohua ipan III tlatlapantli tlen 109 Tlanahuatihcayotl . Queman inon tlachihualmeh ihuan tlailcahualmeh melahuac malhuilmeh in cahuitl tlen queman tlamis tlahtoli amo elis san quentzi eyi xihuitl . tocAyotl tlen mAcuili Tlen Tlaltlanahuatilmeh Sentlanahuatiloyan ihuan Iyolo Hueyi Altepetl",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75375,12768,spanish,nahuatl,"El segundo arzobispo fue don fray Alonso de Montúfar , religioso de Santo Domingo , quien gobernó desde el año de 1554 , cuando hacía siete años que había muerto don fray Juan de Zumárraga , hasta el año de 1572 , en que murió ; don fray Alonso de Montúfar gobernó espiritualmente en México durante 19 años .","Auh yehuatl ycome arçobispo omochihuaco yn don fray Alonso de Montúfar teopixqui Sancto Domingo , yn otlapacho yca yxquichcauh yn ipan xihuitl de 1554 , oiuh ye nepa chiconxihuitl momiquilli yn don fray Juan de Çumárraga , auh yxquich yc huallantica yehuatl ypan xihuitl de 1572 yn momiquillico ; don fray Alonso de Montúfar yn teoyotica motlahtocatilli Mexico caxtollonnahui xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75376,12769,spanish,nahuatl,En el año 11 Ácatl 1399 los azcapotzalcas nos mataron a traición .,XI Acatl techpopoyomictique azcapotzalca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75377,12770,spanish,nahuatl,Se cortan las flores que no llevan fruto .,Xochit se kiteki tein se kiita que amo kuika itakilo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75378,12771,spanish,nahuatl,En Colhuacan era tlatohuani el señor CoxcoxtlI .,Auh yn oncan tlahtohuani yn Culhuacan yehuatl yn tlacatl yn itoca Coxcoxtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75379,12772,spanish,nahuatl,"3 Acatl , 1235 .","III Acatl xihuitl , 1235 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75380,12773,spanish,nahuatl,"que florezca ,","mah xochiyohua ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75381,12774,spanish,nahuatl,El nuestro .,tohuaxca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75382,12775,spanish,nahuatl,"Y decían que a los primeros hombres su dios los hizo , los forjó de ceniza . Esto lo atribuían a Quetzalcóatl , cuyo signo es 7 - Viento , él los hizo , él los inventó . El Primer Sol que fue cimentado , su signo fue 4 - Agua , se llamó Sol de Agua . En él sucedió que todo se lo llevó el agua . Las gentes se convirtieron en peces .","Auh quitohuaya ca nextli in quinchiuh , yn quinyocox inteouh quitohuaya . Ytech quitlamaiaya in Quetzalcoatl Chicome ecatl itonal in quinchiuh , in quinyocox . Inic ce Tonatiuh onmanca in itzinean . Nahui atl in itonal , mitoa Atonatiuh . In ipan in ye ihcuac in mochiuh in atocoac yn aneneztihuac in tlaca michtihuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75383,12776,spanish,nahuatl,amaran,tlazontlazquiah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75384,12777,spanish,nahuatl,Tenemos este lema en nuestra casa : Come cosas saludables para conservar tu salud .,Tochan ticpia in yectlahtolli : • Xicua yectlacualli inic mopaquilit * mocbihuaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75385,12778,spanish,nahuatl,"Nuestro corazón hace nacer , germinan flores de nuestra carne .","Hual cecelia , hual itzmolini in toyollo xochitl in tonacayo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75386,12779,spanish,nahuatl,Tráiganlo de la mano . Libérenlo .,Xicmahchanatih . Xiquixtitih .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75387,12780,spanish,nahuatl,Dónde le va a ganar .,Kanke tlanis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75388,12781,spanish,nahuatl,Por qué haces esto y yo gasté en,Kenke kejni tijchiua uan na peones,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75389,12782,spanish,nahuatl,"Su abuelo cuando se fue , [ su nieto ] se le va a",Isistat kema yaski kinechkauiti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75390,12783,spanish,nahuatl,Sal al gusto,Iztatl . ixquich in monequiz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75391,12784,spanish,nahuatl,— No .,— a ' mo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75392,12785,spanish,nahuatl,para llegar al cielo,para kiajsiskí iluikaktli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75393,12786,spanish,nahuatl,"en este día , en esta hora .","itech nehin tonal , itech nehin hora .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75394,12787,spanish,nahuatl,"Sí , hijito . Tu hermana ya se fue a trabajar . Tu sabes que tiene que estar en su despa-cho a las 8 de la mañana . Ya tomamos el desayuno . Pero , por eso no te preocupes . Co-mo tienes vacaciones , tienes derecho a holgar . Toma tu baño y después vete al come-dor donde te espera tu ma-má .","Quema , nococonen . Mocihuaicnin yoya otequitito . Tehua ticmati cayompa icaltequitcan chicueyi iman ohuatzintica yez . Yotalma zalohqueh . Mach , amo ipampa ximotequipacho . Quenin ticpia tequicehuiliztli , motechpa ca in amo titequitiz . Ximalti ihuan zatepan xia tlacualoyan campa mo nana mitzchia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75395,12788,spanish,nahuatl,En el año 11 Tochtli 1490 perecieron los chiapanecas .,Matlactloce Tochtli xiuitl yc poliuhque chiapaneca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75396,12789,spanish,nahuatl,DIALOGO,NONOTZALIZTLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75397,12790,spanish,nahuatl,Todavía ni se hablaba de que llegaran los carrancistas .,Carrancistas amo mitoaya calaquizque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75398,12791,spanish,nahuatl,He aquí la explicación sobre cómo se oscurecen el Sol y la Luna .,Yzcatqui tlahtolli in quenin yxpoyahuac in tonatiuh yhuan yn metztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75399,12792,spanish,nahuatl,Ayer en la noche estuvo muy callado,Yalhua icayohua zan otlamataya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75400,12793,spanish,nahuatl,"Nueva plaga de langosta cayó sobre los campos en el año 12 caña , causando enorme destrucción .",Ipan matlactli omome acatl xihuitl temocque chapolme in quipoloque millan occeppa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75401,12794,spanish,nahuatl,"Así comenzó la nueva orden de los religiosos de San Antonio , que tienen hospitales donde se cura la erisipela , es decir , la enfermedad de los que tienen el llamado fuego de San Antonio ; y la fundaron dos nobles caballeros que residían en Viena de Francia , a saber : el ya mencionado don Gastón y su hijo don Girondo .","Auh ynin yc peuh yancuic teopixcatlatecpantli horden yn itetzinco pohui San Antonio , ca hospitalleque oncan pahtililo in tlecocoliztli ahnoço ytletzin mihtohua San Antonio yntech ca ; ynin ye omoteneuh yehuantin quitzintique quipehualtique omentin tlaçopipiltin cavalleros umpa chaneque yn Viena Francia : yn icce ye omotocateneuh ytoca don Gastón yhuan ypiltzin ytoca don Girondo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75402,12795,spanish,nahuatl,al amado príncipe Chicomecoatl . ¡ Que aquí en buen lugar él se fatigue que han llegado ya los dioses !,. in tlazopilli Chicomecoatl Ca nican cualcan ma hiyititiez ca ye omocahuique tlamacazque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75403,12796,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75404,12797,spanish,nahuatl,"Fue preguntado cómo está enterado acerca de la demanda Ana Papan , Marina Susana Bárbara María y Mencia Marta . ¿ Acaso es verdad que les quitan su casa y su tierra ? dijo : sé que el poseedor de la tierra y de la casa se llamaba Chimaltzin no se bautizó , murió cuando aún no venían los españoles .",Tlatlaniloc quen quimati yn iyollo yn itechpan ynic moteylhuia Ana Papan yhuan Marina Susana Yhuan Barbara Maria yhuan Mencia Marta cuix nelli yn quincuiliyan yn ical yhuan yn itlal quito caynic nicmati ca yehuatl tlalle calle catca ytoca Chimaltzin ayamo moquatequitia auh yn momiquilli ayamo hualhui yn españoles .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75405,12798,spanish,nahuatl,"¿ Qué piensas ? , ¿ qué recapacitas ? , ¿ qué tomas para ti , hijo ? ¡ Vete en paz y calma , deja a tus tías y a tus tíos .","Tle ticmati tle tic momachitia , tleh tic matcatzintli nopiltzé ? Ma iyolic xi mouicatiuh xi quim on tlalcaui in mauiuan in motlauan . ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75406,12799,spanish,nahuatl,Cuando dijo de repente a la muchacha :,Kema kiijtojki ichpokero :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75407,12800,spanish,nahuatl,"Se estuvieron acechando y trabaron pelea en Tepetzinco , donde el brujo Cópil cayó en manos de Cuauhcholohua o de Cuauhtlequetzqui ; éste lo tomó y allí mismo le dio muerte .","Auh oncan yn omonamicque yaoyotica yn omonahualtotocaque yn Tepetzinco , oncan ymac yn Cuauhchollohua ahnoço Cuauhtlequetzqui ohuetzico yn tlaciuhqui Copil ; ocacic , niman oncan oquimicti yn Cuauhtlequetzqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75408,12801,spanish,nahuatl,tu pie también los de Pichavaztla y los de Mixtlan .,in micxi no pichavazteca iuan in mixteca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75409,12802,spanish,nahuatl,Y bisto por el governador [ tlahtoani ] mandó luego se haga ynformación .,Auh yn iquac oyuh conmocaquilti yn omoteneuhtzinco gobernador tlatohuani yc niman omotlanahuatilli mochihuaz informacion .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75410,12803,spanish,nahuatl,"Fue preguntado a la que demandan esposa de Gaspar Carrillo ; y Marina y Francisco . ¿ Acaso ellos son poseedores de casa , son moradores ? dijo : no , solo es yerno el mencionado Francisco . Fue preguntado la esposa de Gaspar Carrillo y tía Marina . ¿ Acaso es casa de sus padres ? . Dijo : no , cuando vino su padre que fue Cuata de alla de Tenochtitlan.Solamente se la prestaron los tlaxilacaleque [ llamados ] Xalacatl , Calmaxalolcatl y Xiloxochcatl .",Tlatlaniloc ymixnamiqui yn Gaspar Carillo yn inamic yhuan Marina yhuan Francisco cuix ma yehuati calleque chaneque quito ca hamo ca zan montli yn omoteneuh Francisco . Tlatlaniloc yn Gaspar Carillo yn inanmic yhuan yn iyahui Marina cuix ma ytahua yncal quito cahamo zan quitlaneuhtique yn tlaxilacaleque Xalacatl Calmaxalolcatl yhuan Xiloxochcatl ynn ita catca ytoca Juan Quata umpa hualla yn Tenochtitlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75411,12804,spanish,nahuatl,"Se hierve el agua con la canela y el azúcar . Se muele el arroz en el metate o en la licuadora ; si es en el metate , tiene que quedar completamente molido y la pasta que se obtenga se bate en un recipiente con dos tazas de agua . Cuando esté hirviendo el agua que se puso al principio , se agrega poco a poco lo batido y se mueve constantemente hasta que se cueza bien .","Mocuacualatza in atl ica canela ihuan tlatzopeliloni ; arroz moteci ipan metlatl ahnozo ica tepuztlatzoaloni ; intla metlapan . ma cenca cual 1 i moteci ihuan inin textli in hualquiza moatilia ihtic in comitl ica ome tecontontli atl ; ihcuac ye cuacualaca in atl in achto omotlali , zan tlamach motlalilihtiuh in tlaatililtextli ihuan zan tequi molinia ixquichcauh in ye cualli tlahuicxitilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75412,12805,spanish,nahuatl,Cómo está yendo para el Postejtli .,Kenijki eme para yajtiyajtok para ne Postejtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75413,12806,spanish,nahuatl,Por aquí se da mucho .,Kemaj miak mochiua nikauín .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75414,12807,spanish,nahuatl,"El cuarto arzobispo fue el licenciado don Alonso Fernández de Bonilla , clérigo , quien primeramente fue fiscal del Santo Oficio de la Inquisición , luego inquisidor de México , después obispo electo del Nuevo Reino de Galicia , y finalmente partió como visitador al reino del Perú , donde desempeñaba su oficio realizando la visita cuando fue nombrado arzobispo de México .","Auh yehuatl ycnahui arçobispo mochiuhtzinoco yn licenciado don Alonso Fernández de Bonilla clérigo , ynin achto fiscal moyetzticatca yn ipan Sancto Officio Ynquisición , niman inquisidor mochiuh yn nican Mexico , auh niman ompa onixquetzalloca ynic ompa obispo mochiuhtzinozquia yn yancuic yn motenehua Nuevo Reyno de Galicia , auh çatepan mohuicac visitador mochiuhtzinoto yn ipan tlahtocaaltepetl Pirú , auh ompa ypan moyetzticatca yn itequitzin ynic visita quimochihuillia , ynic niman oquimixquechillique ynic arçobispo omochiuhtzino Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75415,12808,spanish,nahuatl,Primeramente declaro que esta casa mía donde al presente estoy enferma que el un aposento [ ciuacalli ] del que mira frontero del poniente con otro aposento y un alto encima aposentos pequeños con su solar y acequia de agua [ atentli ] si dios me llevare de esta bida esta dicha casa mis quatro hijos llamados Juana Martin e Juan Francisco y Juana Pasquala .,"Ynic 1 tlamantli niquitohua yni nocal y noca nihuetztoc centetl ciuacalli tonatiuh ycalaquiyapa ytzticac yhuan centetl caltepito yhuan callixatl accocallo yhuan yyatenyo niquitohua yn tla nechmopolhuiz yn totecuyo dios yn yehuantin yn inahuixtin nopilhuan y nican ye motlallia yn itoca Juana Martin , Juan Maltin , Juan Francisco , Juana Basqualla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75416,12809,spanish,nahuatl,vivido,nemicoc,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75417,12810,spanish,nahuatl,"1 Acatl , 1311 .","I Acatl xihuitl , 1311 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75418,12811,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75419,12812,spanish,nahuatl,Éste preguntó a Moteuczoma cómo acostumbraban celebrar la fiesta de su dios ; le dijo : “ ¿ De qué manera se hace ? Revestidle sus atavíos ; celebrad la fiesta ” .,"Nima ye quitemolia Motecuçoma yn quenin quilhuiquistilia ynteuh ; nima ye quimilhuia : “ Quenami ? Ma xictlalica yn quesquich ytlatlatquio , ma xicchiuaca ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75420,12813,spanish,nahuatl,"Y el domingo siguiente , fiesta de Santa Úrsula virgen , se abrió asimismo la iglesia de la Compañía de Jesús ; había estado cerrada para que los religiosos pudieran arreglar y elevar el piso , porque también esta iglesia se había llenado de agua .","Auh yn la Compañía de Jesús ye quin çatepan domingo yn motlapo teopancalli , ypan ylhuitzin catca yn ichpochtli Sancta Úrsula ; ca ça tzauhcticatca ynic ye no yehuantzitzin teopixque omotlayecchichihuillique yn tlalpantli | | 60 oquimacocuillique , ynic no cenca tentimanca atl teopan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75421,12814,spanish,nahuatl,Así nos habremos dado en préstamo los unos a los otros,In yuh ca zan tictlanehuico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75422,12815,spanish,nahuatl,"No tendrás parte en tu merecimiento , pues llegarás a la medida final de tu esfuerzo , allí fallará tu aliento y tu fortaleza .",Amo tixcanuiz in mocneliloca ca timihiyotamachiuaz uel on tlamiz in mihiyo in motlapaliuiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75423,12816,spanish,nahuatl,Termina el año 9 Tochtli .,Quizqui yn IX Tochtli xiuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75424,12817,spanish,nahuatl,mucha agua .,miyak atl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75425,12818,spanish,nahuatl,"Lo solicitó asimismo al rey de Inglaterra , pero éste tampoco quiso .","Auh no quitlatlauhtito yn tlahtohuani | | 105r rey Ingalaterra , amono quinec .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75426,12819,spanish,nahuatl,"Con esto pasarás la vida en la tierra : que prolongues tu vida , que alargues tus días ; ojalá que pongas en práctica un poquito de lo que te decimos .",Ic timonemitiz in tlalticpac ma tinencaua ma ticemilhuiti ma achi tictoca inin timitzilhuia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75427,12820,spanish,nahuatl,"Les daban mucho ánimo al baile , con que bailaran allí en el mercado . Tenían separados a sus esclavos los traficantes de ellos .",Cenca uel quincuitlauiltiaya in ic uel mihtotiaya in oncan tianquizco . Nononcua quinmanaya in intlacauan in tlacanecuiloque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75428,12821,spanish,nahuatl,". Los vino a colocar entre los príncipes , los_nobles . Allí estaban en hileras ordenadas los dignos de gloria , los jefes de la guerra , nadie se ha ausentado .",. Quim on tlalito in intlan in tlahtoque in pipiltin . In oncan tecpantoque im mahuiztique in yaotachcauan in ayac in uiui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75429,12822,spanish,nahuatl,Visto los dichos alcaldes la dicha querella la mandaron que diese ynformacion e luego los traxo de los quales recibieron juramento .,Auh yn iuh ca audiencia ytlanauatiltzin niman ouallaque in testigos omacoque juramento .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75430,12823,spanish,nahuatl,"concédeles que desforesten ,","xquintacahuili mah tamayahuican ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75431,12824,spanish,nahuatl,"En la ciudad de Mexico a ocho dias del mes de noviembre de mil y quinientos ochenta y nueve años escuchó la petición del abajo nombrado el muy respetable don Antonio Valeriano juez gobernador de aqui de la ciudad de Mexico , esta , petición se leyó en la audiencia .",Yn ipan ciudad de México a ocho dias del mes de novienbre de mil quinientos ochenta y nueve años y cenca mahuiztililoni don Antonio Valeriano juez governador yn nica México huey altepetl ypan ynin peticion audiencia omopouh oncan oquimocaquilti yn itlaitlaniliz tlazintla tocateneuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75432,12825,spanish,nahuatl,En el año 4 Ácatl 1483 Tizocicatzin comenzó a edificar el teocalli de Tenochtitlan .,Nauacatl xiuitl y contzinti teucalli Tenochtitla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75433,12826,spanish,nahuatl,Entonces el Diablo partió y llegó enseguida al centro de la pirámide .,Niman ye huitze oncan quiçaco yn diablo yn oncan tzaqualtzintli ytic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75434,12827,spanish,nahuatl,Y en la propia calzada tengo otras casas antiguas que pretende tener derecho a ellas un yndio de la parte de Mexico al barrio de Tezcatzonco que se llama Diego Hernandez y otra yndia que se dice Juana Hernandez que a las espaldas de las dichas casas tengo otro pedazo de tierra de mi patrimnonio que medido en largo hacia la parte de Quauhtitlan tiene seis brazas [ quauitl ] y de ancho tiene quatro baras [ quauitl ] y de ancho tiene quatro baras [ quauitl ] y al cabo hace una punta lo qual aya y Ynes Tiacapan con el aposento que tiene atras .,Auh y za ye no oncan omoteneuh hotenco mani hueuecalli yn quimacaxtia Tenochtitlan Tezcatzonco chaneque ytoca Diego Hernandez yoan Joana Hernandez yncaltetzonco mani noueuetlal ynic motamachiua quauhtitlanpa itztoc ynic uiac chiquacen cuauitl auh ynic patlaoac nauhquauitl quapitzauatoc ytech pouiz Ynes Teacapan y za ye no ie caltepotzetica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75435,12828,spanish,nahuatl,Y allí cuando cayó,Uan noponi kema uetski,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75436,12829,spanish,nahuatl,"ten gran cuenta del lavado de la boca , del lavado de las manos , del barrer y levantar basura ante él .",xic mocuitlaui in tecamapaquiliztli in tematequiliztli auh in tlachpanaliztli in tlacuicuiliztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75437,12830,spanish,nahuatl,"También en este año apareció , entonces humeó muy intensamente una estrella , y el resplandor que de ella salía comenzaba temprano por la tarde .","Yhuan ypan in huell onez , yquac ynic cenca chicahuac opopocaya citlalli , tlanextli ytech omoquetz ocachi tlaca yn pehuaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75438,12831,spanish,nahuatl,"Y Carranza , no mas lo mató .",wan in karansa san okimikti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75439,12832,spanish,nahuatl,". Y hasta allí se les dan sus aderezos ( de mexicanos ): sus insignias de varones , sus bezotes de ámbar y sus orejeras de cascabeles finos , sus mantas de tejido fino , su abanico de plumas de faisán con ribetes de plumas de turpial fino , sus pintados bastones , con colgajos de plumas amarillas de guacamaya , y con plumas de pájaro negrusco , con los cuales bastones iban siguiendo su camino , con ellos llegaban aquí a México .",. Auh quin on maco in innechichiualiz : in inneoquichihtol in apozonaltentetl iuan quetzalcoyonacochtli quetzalichayatl coxoli hecaceuaztli zacuantica tlatzinpacholli xauactopilli toztlapilollo cuitlacochyo in ipan ual ohtlatocatiaya in ic ual ahcia nican Mexico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75440,12833,spanish,nahuatl,La papa se vende mucho en Cuetzalan .,In talkamoj semi monamaka ne Kuesalan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75441,12834,spanish,nahuatl,Ella no puede ganarle,Ya no axueli kitlani,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75442,12835,spanish,nahuatl,"De éstos nació Petronila Juana Bautista , la cual se amancebó con un español llamado Juan Sánchez ; y de ellos nacieron dos mestizos : la primera , de nombre Anica ; y el segundo , de nombre Dieguillo , los cuales viven en Cuetlaxcohuapan .","Oncan otlacat Pedronilla Juana Baptista , ynin conmomecati ce español ytoca Juan Sánchez ; oncan otlacatque omentin mestiçoti : yn icce ytoca Aniga , yn icome ytoca Dieguillo , Cuitlaxcohuapan cate .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75443,12836,spanish,nahuatl,Mi amigo sale por la noche .,Nomaicnin ica yohualli quiza .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75444,12837,spanish,nahuatl,Voy a ponerla,Nictaliti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75445,12838,spanish,nahuatl,"En el año 5 Técpatl 1432 los matlatzincas fueron atacados ; cuando los matlatzincas perecieron se dispersaron entre los pueblos , pues tras hacer la guerra se marcharon adonde todavía ahora están establecidos .","Macuilli Tecpatl motlaçulteuuique matlatzinca ; ye yquac momoyauac tepa xiti matlatzincatl , yaoyotl quichiuh , ye yquac moyauaque yn axca oc no çatepa moyauatoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75446,12839,spanish,nahuatl,"En el año de 1700 murió el matlactli rey de España Carlos II . Este omei personaje fue el último de los tecpatl reyes españoles pertenecientes a la familia de Austria , pero no dejó descendencia .","Ipan nauhtzontli ommacuilpoalli xihuitl omic huei caxtiltlahtoani in itoca inic ome don Carlos . Tlacatzin in , tetzacutica huehueintin caxtiltlahtoque catca in aquique itech pohuiah icenyeliz Teutontlalli nozo Austria , auh yehuatl aic oquintlacachiuh ipipilhuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75447,12840,spanish,nahuatl,Mis hermanos están hoy con nuestros abuelos .,Nocnihuan axcan teca tocoltzitzihuan cateh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75448,12841,spanish,nahuatl,E por eso ruego a vosotros que lo solicitéys y no os descuidéis de favorecer a las personas a quien yo las e vendido las dichas mis casas e que hableys por ellos .,Auh yn ica ye nemechonnotlatlauhtillia macamo xiquinmoxicahuilican yn oniquinnamaquilti nocal ma ypan ximotlatoltican .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75449,12842,spanish,nahuatl,"Después de ser confirmados como tlatoque de Chalco , se quedaron cuatro días en Mexico para hacer sus ayunos señoriales ; y luego se marcharon , dejando con bien a Tizocicatzin .","Auh yn oyuh motlahtocatlallique yn tlahtoque Chalco , oc nahuilhuitique y nican Mexico yn moteuhcçauhque ; auh niman yc onehuaque yaque oc concauhtiaque yn Tiçocicatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75450,12843,spanish,nahuatl,Luego ven que humea por allá arriba,Teipa kiitase ika ajkopa tlapopoka,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75451,12844,spanish,nahuatl,"La cobija sale bien blanca , pero blanca .",tilma ' tli yek iistak kisa pero iistak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75452,12845,spanish,nahuatl,aplaude .,momakakapatsa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75453,12846,spanish,nahuatl,III Testigo . Andres Sanchez vezino de Sant Sebastian Zacatla de hedad de sesenta años el qual despues de aver jurado ( en forma de derecho ) por dios e por Santa María y por una señal de cruz .,Testigo . Andres Sanchez ychan San Sebastian Zacatla yn ixiuhtlapoual yehepohualxihuitl oquichiuh juramento inic otlatlalcoltiloc ypaltzinco dios yhuan Sancta Maria Yhuan Sancta Cruz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75454,12847,spanish,nahuatl,"teuhtla milacatzoa quiere decir : cuando se movió , cuando comezó la guerra ya nadie tiene miedo , cuando el polvo se alza , cuando ya se hizo polvoso en la guerra .",teutla milacatzoa q . n . in olin in opeuh yauhyutl aoc ac mo - mamauhtia in icuac ye teuhtli moquetza in oteuhtica tlayoac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75455,12848,spanish,nahuatl,"el alakcho blanco ( istakalakcho ) , el alakcho rojo ( chichilalakcho ) y el alakcho negro ( tiltikalakcho ) u oreja de ratón ( kimichnakas ) .","istakalakcho , chichilalakcho uan tiltikalakcho oso kimichnakas .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75456,12849,spanish,nahuatl,A sus dominios de Azcapotzalco le llegó el nombramiento que le enviaba nuestro señor el rey don Felipe III que está en Castilla .,"Auh ompa ypan acico yn itlahtocayo yn imacehualpan Azcapotzalco , yn quihualmotitlanilili ytlahtocayo yehuatzin yn tohuetlahtocauh don Felipe Tercero yn ompa moyetztica Castilla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75457,12850,spanish,nahuatl,Y ella se dijo que ya se había quemado,Para ya moilui tlatlajka,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75458,12851,spanish,nahuatl,10 chiles serranos o venas,"Mahtlactli tepetlachilli , ahnozo chilcuitlaxcolli",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75459,12852,spanish,nahuatl,Unos tienen treinta días . Otros tienen treinta y un días . Febrero tiene veintiocho días .,Cequin quin ' pia cempoalli ihuan mahtlactl ihuan ce tonalli . Febrero quipia cempohualli ihuan chicueyi tonal tin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75460,12853,spanish,nahuatl,"5 Calli , 41 .","V Calli xihuitl , 41 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75461,12854,spanish,nahuatl,Me levantan para que vaya a cuidar por allá .,nečewa ' niawni tla ' pias onkan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75462,12855,spanish,nahuatl,"El cuerpo de la dicha señora doña Ana fue sepultado en Santo Domingo , donde asimismo están sepultados su marido y su padre don Luis de Velasco el Viejo .","Auh ynin omoteneuh cihuapilli doña Ana Sancto Domingo yn tocoto ynacayo , yn ompa toctoque ynamic yhuan omoteneuh yttatzin catca huehue don Luis de Velasco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75463,12856,spanish,nahuatl,"Pero el embajador no quiso bautizarse aquí , según se dijo , porque deseaba bautizarse en España .","Auh in yehuatl teuhctitlantli embaxador amo quinec yn nican mocuaatequiz , yuh mihto ye quin ompa yn España mocuaatequiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75464,12857,spanish,nahuatl,"Se fueron a Castilla y , llegados allá , hablaron a los reyes don Fernando y doña Isabel en contra del almirante don Cristóbal Colón , afirmando que todo lo que había dicho don Cristóbal no era más que vanidad , presunción y burla .","Auh yc yaque yn Castilla , ynic niman quinmononochillitacique yn tlahtoque don Fernando yhuan doña Isabel ynic quixnamiqui quiyaochihua don Christóval Colón almirante , yn quitotacique yn ixquich yn quexquich yn oquito don Christóval ca çan nechachamahualiztli nehueyliztli yhuan teca netenquelloliztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75465,12858,spanish,nahuatl,"Y aviendo entendido su merced queda satisfecho y luego mandó se hiziese escritura de ello y diere posesion al conprador español y ansí la mandó e firmó de su nombre , don Miguel Garcia , alcalde . Pasó ante my Miguel Monyce , escribano .",Auh yn iquac oquimocaquilti yc pachiuh yn iyollotzin niman motlan[a]huatilli mochihuaz yn escritiura yhuan posesion macoz yn motlacohuia yn español yuh motlanahuatilli yc nican quimotlalili ytocatzin yfirmatzin don Miguel Garcia alcalde . Pasó ante mi Miguel Monice escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75466,12859,spanish,nahuatl,Y dixo el dicho Pablo Macuex que tenia que decir y alegar y tambien dixo lo mismo [ Martin ] Miguel y la dicha posesion esta firmada de Francisco Martin alguacil [ mayor ] y de Francisco Garcia escrivano . Juro a dios y a esta cruz que ba esta sustancia y posesión bien y fielmente trasuntada e porque es verdad lo firmo de mi nombre . Luis Pynelo [ rúbrica ] .,Auh in Pablo Macuex oquito hoc totonteylhuizque in tehuantin yhuan in Martin Miguel onoyuhconito hoc tontoteylhuizque yc nican tictlalia totoca yhuan tofirmas Francisco Martin alguacil mayor . Pasó ante mi Francisco Garcia escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75467,12860,spanish,nahuatl,"En el año 1 Tochtli 1454 no llovió , y los mexicas fueron azotados por el hambre ; los mexicas fueron llevados con colleras .","Ce Tochtli xiuitl yn nima aucmo quiauh , yquac xitinque mesica maianaliztica ; quauhtica anotiaque mesica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75468,12861,spanish,nahuatl,"1 Acatl , 1467 .","I Acatl xihuitl , 1467 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75469,12862,spanish,nahuatl,Cierto,melahuac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75470,12863,spanish,nahuatl,"En veinte y ocho dias del mes de febrero de mill e quinientos y setenta y ocho años el dicho Diego Aztasuchitl pregonero dio otro pregon sobre las casas que se venden en Yopico y aviendo dado otro pregon en el barrio [ tlaxilacalli ] de Teocaltitlan sobre un mentidero no huvo nadie que las pujase y dio tres pregones . Testigo Diego Sanchez , Francisco Sanchez . Ante mí Lazaro de San Joan escrivano .",En Veynte y ocho dias del mes de febrero de mil e quinientos y setenta y ocho años yn nehuatl Diego Aztaxuchitl pregunero otzatzic yn ipanpa calli monamaca yn onca Yopico auh yn otzatzic ipan tlaxilacalli Teocaltitlan ycpac yn tlaquilyahualli ayac oquinanquilli ayac quitlecahuia auh expa yn otzatzic . Testigo Diego Sanchez Francisco Sanchez . Ante mi Lazaro de San Juan escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75471,12864,spanish,nahuatl,A mí me curaron donde me curé .,nšan telwia ine : yo lá saye nipa ' te in lá mo ' en dios iwelikon .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75472,12865,spanish,nahuatl,Si supiera la verdad se enojaría mucho .,"Tla quimatizquia tlen mela huac , huel ocualaniani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75473,12866,spanish,nahuatl,"Pídeme un favor , y no te lo negaré .",Itla icneliliztli xinechihtlani ihuan amo noxixicoz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75474,12867,spanish,nahuatl,Anteayer vino a visitarme tu amigo .,Yehuiptla onechtlahpaloco momaicnin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75475,12868,spanish,nahuatl,Mi tío no estuvo en el campo sino en la ciudad .,Noteahui amo ixtlahuapa onyelohuac tlacamo in hueyaltepetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75476,12869,spanish,nahuatl,3 ramitas de epazote,Yei quilmaitl yepazohtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75477,12870,spanish,nahuatl,Se come .,Se kikua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75478,12871,spanish,nahuatl,¿ No quieres sentarte y platicar un poco con nosotros ?,¿ Amo timotlaliznequi ihuan tohuan timononotzaz ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75479,12872,spanish,nahuatl,"Es toda su información . Fue preguntado cuál es su edad dijo que 60 años y como en verdad es su voz y su palabra todo lo que aquí se escribió , por esta causa una cruz aquí pone , porque no sabe escribir . Ante mí yo el mencionado escribano , Martin Jacobo , Lorenzo del Aguila . Pasó ante mi Anton Cruzate escribano nombrado :",Yxquichi yn itlatol omochiuh tlatlaniloc ye quexquichcauh yn nemi quito ye yepoalxiuitl . Auh ynic [F . 114v] nelli yten ytlatol yn ixquich nican onicuilo ypampa ce cruz ymatica nican quiquetzan ypampa amo quiximati tlacuiloliztli nixpan oninoteneuh escrivano . Martin Jacobo [rúbrica] Lorenzo del Aguila [rúbrica] paso ante mi Anton Cruzate escribano nombrado [rúbrica] .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75480,12873,spanish,nahuatl,Termina el año 6 Acatl .,Quizqui yn Chiquacen Acatl xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75481,12874,spanish,nahuatl,"Allí , allí había mucha gente","Noponi , noponi itstoke miyake gentes",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75482,12875,spanish,nahuatl,"que crezca ,","mah hueiya ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75483,12876,spanish,nahuatl,"Fue en seguida elevado al poder como quinto rey de Tenochtitlan el llamado Moctezuma el Viejo , El que Flecha el Cielo .","Niman ic omotlahtocatlalitzino inic macuilli huei itlahtocatzin Tenochtitlan in motocayotia Huehuemotecuhzomatzin , in Il huicamina .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75484,12877,spanish,nahuatl,Es hierbita ( xiujtsin ) .,In xiujtsin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75485,12878,spanish,nahuatl,huesos,noponi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75486,12879,spanish,nahuatl,La vecina tiene una casa .,In cihuacalehcapo quipia conte calli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75487,12880,spanish,nahuatl,"la hoja del mango , bonita , amarilla .",mango ixiuiyo tlen yeiyektsi kostik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75488,12881,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75489,12882,spanish,nahuatl,"Dixo que lo que sabe es que conoce al dicho Pablo Macuex y quel dicho Pablo se quexo antel dotor Zorita sobre que le querían tomar unos camellones de tierra [ que el les había echado céspedes ] los quales son cinco , [ y se los dio Zorita ] .",Auh ynic nicmati onceppan yc moteyluique yn ixpantzinco Zorita yn itoca Pablo Macuex auh ynic macoc tlalli ynuan chinamitl can za quimotlachcuitlaxilli auh yn chinamitl ynic moteyluin zan yeppa macuiltetl yn quimacac Zorita .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75490,12883,spanish,nahuatl,". Pues , cuando oyó el rey Ahuitzotl que se había cerrado el cerco contra los traficantes y los comerciantes disfrazados , luego envió gente allá : el que fue enviado fue Motecuzomatzin , que ejercía el oficio de Comandante del Arsenal : aún no había sido puesto como rey en aquel entonces .",. Auh in icuac oquicac in tlatohuani Auitzotzin in o impan ual motzaoc in naualoztomeca niman otlaiua . Yehuatl oiualoc in Moteoczomatzin ; tlacochcalcatitia ayamo tlatocatilo in icuac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75491,12884,spanish,nahuatl,"Le dijeron luego los citecas : Nosotros ahora aquí le cambiaremos el nombre a tu dios , ya no se llamará Mixcóhuatl , sino Citécatl ; le cambiamos el nombre para que se sepa que desde Citlan regresaste .","Auh niman quilhuique yn citeca : Yn axcan nican ye tictocamaca y moteouh , aocmo ytoca Mixcohuatl , ye ytoca Citecatl ; yc ticuepillia yn itoca ynic neciz yn Citlan otimocuepaco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75492,12885,spanish,nahuatl,"Me voy a la cocina , luego me apuro a barrer .",niaw kosina wan nimakilia nitlatlačpana .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75493,12886,spanish,nahuatl,Hongos de ocote EN SALSA VERDE,XOXOUHQUI CHILMOLLI ICA OCONANACATL,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75494,12887,spanish,nahuatl,"Cuando ya la levantaron luego la ponen en el papel sagrado que sustituye al dios , allí está y luego es abrasada por las llamas .",Auh in oconiyauh niman ipan quiteca in tetepoualli oncan mani niman ic tlatla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75495,12888,spanish,nahuatl,"si se entristece ,","como tayocoya ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75496,12889,spanish,nahuatl,"Libro de pinturas es tu corazón . Canta , tú , cantor , tañes tu atabal , ¡ oh cantor ! En el interior de la casa de la primavera das deleite a la gente .","Amoxtlahcuillolli moyol . Xoncuica , ticuicamitl , titzotzona mohuehueuh , ticuicani . Xopancalitic titeahuiltia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75497,12890,spanish,nahuatl,me vaya .,na niyasa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75498,12891,spanish,nahuatl,"Los poyauhtecas vinieron de regreso ; se regresaron desde el lugar que por eso ahora se nombra Ilohuayan , adonde ahora se nombra Panohuayan .","Auh y poyauhteca çan illotico ; oncan ylloque yc axcan motocayotia Yllohuayan , ynic motenehua axcan Panohuayan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75499,12892,spanish,nahuatl,"Va elevándose el llanto , hacia allá son impelidas las gentes , en el interior del cielo hay cantos tristes , con ellos va uno a la región donde de algún modo se existe .","Choquiztlehuatiuh , yece ye oncan nepan netlazalo , ylhuicatl ytic cuicachocoa , ica huiloan quenonamican .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75500,12893,spanish,nahuatl,"Bajó sin duda al lugar de los atabales , allí anda el poeta , despliega sus cantos preciosos , uno a uno los entrega al Dador de la vida .","Yn tlacahce otemoc ayahuehuetitlan , ye nemi in cuicanitl zan quiquetzalintoma ya , quexexeloa aya ycuic Ipalnemoa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75501,12894,spanish,nahuatl,las molenderas .,ticini .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75502,12895,spanish,nahuatl,"Artículo 48 . - Las islas , los cayos y arrecifes de los mares adyacentes que pertenezcan al territorio nacional , la plataforma continental , los zócalos submarinos de las islas , de los cayos y arrecifes , los mares territoriales , las aguas marítimas interiores y el espacio situado sobre el territorio nacional , dependerán directamente del Gobierno de la Federación , con excepción de aquellas islas sobre las que hasta la fecha hayan ejercido jurisdicción los Estados . TÍTULO TERCERO CAPÍTULO I De la división de Poderes","Tlen 48 Tlanahuatihcayotl . In ayahualmeh , tepeyacac ihuan axalmeh tlen hueyiatl tlen itechpohui Anahuac Tlali , tlapechtli tlen semanahuac , iyolo tlen ayahuali atzintla , tepeyacac ihuan axalmeh , tlaltipactli tlen hueyial , aihtic tlen hueyiatl ihuan nochi ehecaixpa tlen anahuac tlaltipactli , xitlahuac motlatzquilihtos ipan Sentica Tlanahuaticayotl , san amo tlen ayahualmeh tlen namah nohuah quinnahuatiah Tlaltlanahuatilmeh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75503,12896,spanish,nahuatl, Voy a contar cuentos porque conozco un poco,Na nijpouas ne kentos porke nijmati kentsi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75504,12897,spanish,nahuatl,"pienso , digo y recuerdo :","Nicmati , niquihtoa , niquilnamiqui ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75505,12898,spanish,nahuatl,"Allí levantaron un montículo de céspedes ; levantado el montículo , salieron de caza para ir a buscar una serpiente o un conejo ; tomaron por el rumbo de Acuezcómac , y fueron a dar con un sendero trillado que venía de Colhuacan .","Nima ye yc motlalia tlachcuitetelli ; yn omotlalli tlachcuitetelli nima ye yc ui yn amizque yn quitemozque yn couatl yn tochi ; Acuezcomac ytztiui , ypan quiçato tlaxipetlalli ycxiotli umpa ualpeuhticac yn Colhuaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75506,12899,spanish,nahuatl,viviereis,tlanineminiz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75507,12900,spanish,nahuatl,Los de Pipiltlan son nuestros enemigos : ¡ ven a unirte a mí ! Con combate se hace la guerra : ¡ ven a unirte a mí !,Pipilteca toyaovan xi nech on centlalizqui icalipan yauhtiva vi nech on centlalizqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75508,12901,spanish,nahuatl,"¡ Oh , vosotros que de allá de Tlaxcala habéis venido a cantar , al son de brillantes timbales , en el lugar de los atabales ! Flores fragantes : el señor Xicoténcatl de Tizatlan , Camazochitzin , quienes se alegran con cantos y flores , aguardan la palabra del dios .","O anqui ye oncan Tlaxcalla chalchiuhtetzilacacuicatoque , in huehuetitlan . Xochin poyon , poyon , Xicotencatl teuctli in Tizatlacatzin , in Camaxochitzin , cuicatica in mellelquiza , xochitica ye on chielo itlatol icelteotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75509,12902,spanish,nahuatl,Los cuerpos de los dichos asesinados fueron sepultados el martes .,Auh yn omoteneuhque mimiccatzitzinti ye quin martes ypan tocoque yn innacayo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75510,12903,spanish,nahuatl,"no los dejes ,","amo xquinmahcahua ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75511,12904,spanish,nahuatl,No se siembra .,In amo se kitoka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75512,12905,spanish,nahuatl,Hay unas azules y moradas entre ellas .,Intzalan oncateh texohtiqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75513,12906,spanish,nahuatl,"Y asi lo proveyeron y mandaron y firmaron . Antonio Baleriano , Miguel de los Angeles , alcalde , Martin Juarez , alcalde . Pasó ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",Yuh omtlanahuatilique yc oquimotlalilique yn itocatzin yuan infirmatzin . Antonio Valeriano Martin Xuarez alcalde Miguel de los Angeles alcalde . Pasó ante mi Francisco Maldonado escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75514,12907,spanish,nahuatl,"Porque los obispos y los arzobispos , como pastores que son , cuando acontece algo grave y espantoso , ellos , que encabezan y gobiernan a la Santa Iglesia , deben ser los primeros en hablar y advertir sobre lo que conviene : sobre las plegarias , las penitencias y las procesiones que han de realizar sus ovejas , sus gobernados .","Ca ychcapixque yn obisposme yn arçobisposme , yn ihquac yuh tley tepan mochihua yn yn cenca temamauhti teyçahui , yn oquic tzonteconti moteyacanillia motepachilhuia yn ipan Sancta Iglesia , ca yehuantzitzin achtopa tzatzizque , quiteylhuizque yc tenemachtizque yn tleyn yn catlehuatl huel monequi : yn tlatlatlauhtiliztli , yn tlamacehualiztli , yn tlayahualoliztli quichihuazque yn imichcahuan yn intlapacholhuan yn altepehuaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75515,12908,spanish,nahuatl,"En el año de mil quinientos veintiuno , fuimos al encuentro de la gente . Aquí en nuestro altepetl Yzquixochiqu { a } hutidan , en el agua de la afrenta , recibimos la creencia que traía la gente de Castilla , el marqués capitán Cortés .",Ypam xihuitl de mil y quinientos y veinte y un años= otitenamique . Nican ypam todaltepam Yzquixochiqu {a}hutidan atl ytepachoayan oticmonamiquilique tianeltoquiliztli oquihualmohuiquilique castillandaca marquez cappitan Cortez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75516,12909,spanish,nahuatl,Yten declaro que junto a las casas de Martin Vazquez Yxhohoc hacia la parte del acequia [ acalohtli ] tengo un pedazo de tierra de mi patrimonio que medido hacia la parte de donde sale el sol tiene catorce brazas [ quauitl ] y de ancho hacia la parte de Quauhtitlan tiene lo propio en ancho mando se venda y de su valor se haga bien por mi ánima .,Yoan nicteneua Martin Vazquez Yxohoc icaltitlan acalotenco mani noueuetlal ynic motamachiua tonatiuh iquizaian ytztoc ynic huiac matlacquauitl onnaui auh ynic patlauac quauhtitlanpa itztoc necoc yxquich monamacaz naniman itech pouiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75517,12910,spanish,nahuatl,"Salieron en procesión el miércoles santo , a las 3 de la tarde ; se formaron en San José los que habrían de sacar en las andas floridas las imágenes de Jesús orando a su padre Dios y del despedimiento de su madre nuestra señora Santa María ; llevaban una bandera ceniza , y se cubrían la espalda con un escapulario también cenizo .","Huel iquac quizque in miércoles sancto , yey hora quizque ; huell oncan in Sant Josep motecpanque yn quimoquixtilique yehuatl yn xochitepanco yc quimotlatlauhtili ytlaçotatzin Dios yhuan ynic quimonahuatili ytlaçonantzin Sancta María motocayotia Despedimiento de Nuestra Señora ; auh nextic yn invandera yhuan nextic yn escapulario contlalique ymelpan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75518,12911,spanish,nahuatl,[ Pero ] no se hizo ver .,Ya axkana kimonextili,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75519,12912,spanish,nahuatl,Empezó a irse .,Tlakonanki yajki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75520,12913,spanish,nahuatl,"Bueno , hija ya lograste lo que querías . Vamos a tomar una cena ligera y hacer preparativos para la salida . ¿ Qué vestido quieres ponerte ?","Cualica , noconen , ye omochin tlen oticnequia . Man zantepitzin tontlacuacan ihuan man tic chihuacan tlen ica tiquizazqueh . ¿ Tlen motlaquen timaquiz ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75521,12914,spanish,nahuatl,se obedecían para que el cerro llegara al,moneltokayaya para ma ajsiti iluikak tlen ne,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75522,12915,spanish,nahuatl,le vamos a hacer un cajón para allí encerrarle,tijchiuilise se kajón para noponi tijtsakuase,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75523,12916,spanish,nahuatl,"Si de veras va a ser grande la casa , si va a ser",Tla nelí ueyi eliski nopa kali eliski se ueyi kali,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75524,12917,spanish,nahuatl,"Después fue a ver el sitio llamado Tlaxichcuauhtla ; allí dibujó un bezote como los bezotes de caracol que distinguen a los huexotzincas , y dijo : Tampoco he venido aquí para quedarme .","Ynic nocuel ye ompa contlachiyeltito yn Tlaxichquauhtla ; no umpa conicuilloto tençacatl , yuhqui ypan pohui yn tecciztençacatl ynic ynezca yn huexotzincatl , nocuel quihto : Ca amo oncan in y nihuallamattia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75525,12918,spanish,nahuatl,"Le respondió : “ Yo soy Cópil , uno de vosotros ; pues nosotros somos de los que nos perdimos en Tzonpanco .","Quinanquili , quilhui : “ Ca nehuatl y niCopil , y nimoxeliuhca , ca çano titehuanti yn titopopoloque Tzonpanco ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75526,12919,spanish,nahuatl,No has visto qué está haciendo .,Axtle tijtlachilijtok tlen kichiua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75527,12920,spanish,nahuatl,Se vende .,In monamaka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75528,12921,spanish,nahuatl,Y que la dicha tierra los susodichos la han tenido y tienen como cosas propia aviendola eredado de sus antepasados ( y que lo que dicho y declarado tiene es publico e notorio entre los dichos yndios ) y este testigo por tal lo sabe y tiene y es la verdad para el juramento que tiene fecho ( y en ello siendoles [ F . 6v . ) leido e dado a entender se afirmo e ratifico en ello ) e lo señalo de su señal ( y los dichos alcaldes lo firmaron de sus senales ) paso ante mí Rodrigo de Santiago [ sic ] ( mandamiento de los dichos alcaldes ) .,Auh yn axcan ynic moteylhuia ca yntlal ca quincahuilitiah yn intatzin ynic amo niztlacati ypa[n]pa yc nica nomatica niquetza cruz . Francisco Conma paso ante mi escribano Pedro de San Diego .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75529,12922,spanish,nahuatl,Porque creo que ya no voy a aguantar brincar allí en el río .,akmo nišikoa nicikwinis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75530,12923,spanish,nahuatl," Tierra de mi alma ,","Talticpactzin de mi alma ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75531,12924,spanish,nahuatl,"También entonces los religiosos llegaron a San Matías Iztacalco , donde se estableció fray Francisco Reynoso , que fue allá primero para conseguir el terreno .","Auh no yquac mocallaquique teopixque yn Iztacalco Sant Mathías , yn motlallitzinoto ytoca fray Francisco Reynoso , achto huel mohuetziltito yancuican tlalmacehuato yn ompa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75532,12925,spanish,nahuatl,"Tíos míos , traficantes , gente de las cuevas : os habéis fatigado ; tomad descanso , reposad . ”","Notlatzitzinuan e , puchteca e , oztomeca e , oanquimihiyouiltique ; ma xi mohuetzitican , ma xi moceuican . ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75533,12926,spanish,nahuatl,Los carrancistas sacaban los ornamentos de las iglesias y se los ponían . Cuando querían andar vestidos de estas vestimentas les pasaba algo grave y se caían los carrancistas del altar . Otros bajaban a los santos del altar para jugar con ellos . Pero amanecían muertos .,"In carrancistas oquimoquixtiliaya tzotzomatli de teopantli ihuan omaquiaya yehuan . Icuac oquinequia motlaquitazque in tzotzomatli de teopantli , ohualaya in milagro ihuan omotepexihuiaya cuauhtlapechco in carrancistas . Occequintin oquinmotemohuiliaya in santos ica omahuiltiaya . Zan otlathuia yomic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75534,12927,spanish,nahuatl, Caminemos solos,Toselti matinemican,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75535,12928,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75536,12929,spanish,nahuatl,"No los dejes , no los abandones .","Amo xiquinmahcahua , amo xiquinmapetzco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75537,12930,spanish,nahuatl,Se da solo .,Mochiua saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75538,12931,spanish,nahuatl,"Si algo queremos hacer o decir que sea recto y bueno , debemos comenzarlo con Dios nuestro señor , porque él es el único Dios , y así tendrá un término y culminación muy altos ; se refiere que en su libro de las Sentencias el poeta trágico Sófocles decía que ninguna de las cosas que comienzan tiene un final bueno y feliz .","I ye ticnequi ye ticchihuazque yhuan yn tlei yc ye titlatozque yn qualli yectli yez , ytechpatzinco yn ticpehuazque yn totecuiyo Dios ynic yehuatzin ycel teutl Dios , auh cano yhuan ytla yn cenca acotlacpacca yn itlatzontequilliz yn itenanamiquilliz ; yn mitohua motenehua ypa yn iSentencias yn iyamauh yn itoca Sóphocles poeta trágico quitohuaya ca ça niman amo tle oncatqui qualli yectli ytzonquizca y nepepeuhcayotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75539,12932,spanish,nahuatl,AXIUJKENKECH,AXIUJKENKECH,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75540,12933,spanish,nahuatl,"Yérguete , tú , amigo nuestro , toma tus flores en el lugar de los atabales . Que salga tu amargura , adórnate con ellas , las flores preciosas ; se están repartiendo las flores de cacao , las de oro .",Xi moquetza titocniuh xoconcui moxochiuh huehuetitlan . Ma melel quiza inca xi mapana quetzaloco xochitli omaco mani zan teocuitla cacahua xochitli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75541,12934,spanish,nahuatl,"11 Tochtli , 1334 .","XI Tochtli xihuitl , 1334 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75542,12935,spanish,nahuatl,Luego le mandaban cita vayan a ver su nieto porque ya mató a alguien .,satepa kititlania ' sita čikonihtati namošwiw porke yotlamikti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75543,12936,spanish,nahuatl,"Ven a agarrar tu tortilla y vete , ahora te espera tu vieja .",kitowa eh nehčia nečtlatlawelia nečtlatlawelian picosowatl nečtlailihtaw newatl ne ' wa a ' mo neki onkanias nikinawis ma nikona ' sino notlaškal onkan yeniyaw .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75544,12937,spanish,nahuatl,"No se siembra ,",In amo se kitoka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75545,12938,spanish,nahuatl,"Engendraron , y tuvieron dos hijas : Anepantlatzin y Xiuhcanahualtzin .","Ye mopilhuatia ye quichiua Anepantlaçi , ycome Xiuhcanaualçi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75546,12939,spanish,nahuatl,"¿ qué podrá ser ? ,","¿ Quen huel ? ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75547,12940,spanish,nahuatl,"“ Ah , bueno .","Ah , bueno .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75548,12941,spanish,nahuatl,"Si uno tiene susto y se ha quedado uno en la tierra o en el agua , le ponen a uno ajo en las articulaciones y en la garganta y en la nuca y se debe acostar uno para sudar y se cura uno . Y la que sabe paladear , con la uña toma un poco de ajo y con eso paladea .","Komo se momoujtijtok , tekuitok tal oso at , tetaliliaj axox kampa se saj saliujtok uan se itoskatampa uan se ikechkochikan uan maj se moteka uan se mitonia uan tenamiki . Uan akin kuali tatempachoua , kiixtekui uan ika tatempachoua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75549,12942,spanish,nahuatl,¿ Ya te terminaron los zapatos ?,¿ Yomitzin cencahuilique mocahhuan ? ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75550,12943,spanish,nahuatl,E pues a tanto tiempo que está en ellas y solamente a de aver las casas porque la tierra es nuestra y para gozar y aver las dichas casas a de dar alguno cosa para hacer bien por los muertos .,Auh inin ca nel ye ixquich cahuitl yn ipan ca ca [sic] concuiz y calli auh in tlalli ca taxca auh inic quicuiz calli azo ytla quintlaocoliz yn mimicque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75551,12944,spanish,nahuatl,Nace sólo sobre el árbol de teshuate .,In eua saj itech tesuakuouit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75552,12945,spanish,nahuatl,"Lo primero que supimos de la revolución fue qué un día llegó . Cuando entró toda su gente traía ropa blanca : camisa blanca , calzón blanco y huaraches . Todos estos hombres hablaban el mexicano . También el señor Zapata hablaba el mexicano . Cuando todos estos hombres entraron a Milpa Alta se entendía lo que decían . Estos zapatistas traían sus sombreros ; cada uno traía el santo que más amaba en su sombrero , para que lo cuidara . Venían todos con un santo en el sombrero .","tlatihuani Zapata Morelos . Ihuan omixmatia ican cuali itzotzoma ocualicaya . Oquipiaya ce calacecahuili patlactic , polainas ihuan . Itlacahuan oquipiaya intzotzoma nochi iztac : icoton iztac , icalzon iztac ihuan tecahtin . Inimequez tlaca nochtin otlatoaya macehualcopa . Noihqui tlatihuani Zapata omotlatoltiaya in inacehualatoli . Ica on icuac omocalaquia in Milpa Alta nochtlacatl oquicaquia tlen omitalhuiaya . Inimequez zapatistas oquipiaya in calacecahuil ; itech oquintlaliliaya tlen isanto oquitlazotlaya oncuanon quipalehuiz . Nochtin iqui on ohualaya in calacecahuil ica santo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75553,12946,spanish,nahuatl,Yten declaro gue tengo veynte y dos xicaras casi nuevas mando las aya la dicha mi nieta Juana Maximiliana y Diego de Castañeda y su hermano [ menor ] Baltasar .,Yoan nicteneua cempoaltetl omome xicalpechtotontin achi yaiancuic yntech pouiz yn noxhuiuan Joana Maximiliana yoan Diego de Castañeda yoan yn iteicauh Balthazar .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75554,12947,spanish,nahuatl,"Por esta causa ahora pido y suplico que acepten lo que así pido ante Uds . , pido justicia y confío en sus señorías . Pasqual Hernandez .",Ypampa yn axcan namechnotlaytlanilia namechnotlatlauhtilia maxicmonequiltican yn iuh nitlaytlani amixpantzinco ca niquitlani justicia nictemachia yn amotlatocayotzin Pasqual Hernandez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75555,12948,spanish,nahuatl,qué los detuvo para ya no regresar .,tlake kitsakuili para ayok ualajke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75556,12949,spanish,nahuatl,vivieseis,anemizquiayah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75557,12950,spanish,nahuatl,vivieres,anemizqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75558,12951,spanish,nahuatl,Lo qual todo que dicho es quiero se cunpla y guarde sin que se eceda de ello y ruego a Cristoval Ribeiro mayordomo de la cofradia y asi mismo quiero que el escrivano Juan de Sant Silbestre se quieran encargar anbos del cunplimiento de todo lo que dicho es y los nombro por mis albaceas e ynstituyo por tales para que con brevedad se cumpla todo lo contenido en este mi testamento .,Yxquich on oniquito ynic neltiz ynic atle ytlacauiz niquinnotlatlauhtilia in Cristobal Riberio mayordomo de la codradia yoan huel yuh nicnequi ynic no yeuatl yez yn escrivano Joan de San Silvestre ynic yeuantin ipan motlatoltizque yn ixquich onicteneuh yoan yeuantin noalbaceas niquinchiuhtiuh nechmopaleuilizque ynic yciuhca muchiuaz neltiz yn izquitlamantli ytech nictlalitiuh notestamento .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75559,12952,spanish,nahuatl,DIALOGO,TLANONOTZALLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75560,12953,spanish,nahuatl,un Millón .,Cemillon,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75561,12954,spanish,nahuatl,Y así sucedió,Uan ijkí nopa mochijki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75562,12955,spanish,nahuatl,Santo ángel de nuestra guarda .,Santo Angel de nuestra guarda .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75563,12956,spanish,nahuatl,Entonces se ataron nuestros años ; por quinta vez ataron sus años los antiguos mexicas .,Ypan in toxiuh molpilli ; ycmacuiltetl quilpillique yn ixiuh yn mexica huehuetque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75564,12957,spanish,nahuatl,"Pero este terreno ya nos lo compraron , ésta no es herencia .",nina ' mo erensia n ' a : li tía yotokowi ' ke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75565,12958,spanish,nahuatl,"Luego ya le da el peine , le da la escobeta , le da el listón , todo .",ónkan wan yekimakan cikawastli yekimakak šohwastli yekimakan listón moči .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75566,12959,spanish,nahuatl,"En este dicho año de 1590 murió el santo padre Sixto V , que era religioso de San Francisco .","Yn ypan in xihuitl omoteneuh 1590 , yquac momiquilli yn sancto padre Sixto Quinto Sant Francisco teopixqui catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75567,12960,spanish,nahuatl,Habían transcurrido 4072 años desde que la única lengua se dividió en 73 lenguas ; en Babilonia fue donde las lenguas se dividieron y confundieron .,Ye matlactzonxihuitl ipan epohualli ipan matlactlomome xihuitl omocuecuep yn epohuallonmatlactli ipan etlamantli tlahtolli ; yn ompa Babylonia oxexeliuh oncan omoyahuac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75568,12961,spanish,nahuatl,"El 24 de agosto de 1594 , fiesta de San Bartolomé , los habitantes de Tacubaya sacaron a relucir un mandamiento que directamente les había dado el virrey don Luis de Velasco para poder comerciar el pulque blanco y venderlo en la ciudad de México , sin que nadie se lo quitara o los tomara presos por ello , y mostraron ese mandamiento al gobernador de México don Antonio Valeriano y a los alcaldes .","Auh yn ipan yquac ylhuitzin Sant Bartholomén a 24 de agosto 94 años , in yehuantin Atlacuihuayan tlaca ynic motlayecoltiaya yztac octli yquac quiquixtique mandamento yn tlacpac | | 14 quinmomaquilli visurrey don Luis de Velasco ynic huel quinamacazque nican Mexico , ayac quincuiliz yhuan anoac quimilpiz , quinmottitilique mandamiento governador Mexico don Antonio Valeriano alcaldesme .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75569,12962,spanish,nahuatl,¿ Por qué lo haces así ? ”,"Kenke kejní tijchiua ? Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75570,12963,spanish,nahuatl,"Se puso un estrado de madera a lo largo de las columnas de San José ; y enfrente se colocaron todos los religiosos de los varios conventos , así como el señor virrey , los oidores y los alcaldes ordinarios de la ciudad , hallándose también presentes el comisario y el provincial .","Auh quauhtlapechtli moman in Sant Joseph temimiltitlan tlamellauhyan ; tlayxpan yxquichtin mohuicatza in teopixque yn izquican moyetzticate teopixque , yhuan tlahtoque visurrey yhuan oydores yhuan ciudad tlaca alcaldes hordinarios , yxpantzinco mochiuh in conmissario yhuan provincial .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75571,12964,spanish,nahuatl,Y así se declaró delante de los señores alcaldes y quedaron satisfecho y bieron el testamento . Que acavaron de creer y entender ser berdad lo que les an dicho sobre el testamentó .,Yuh oneltic yn tlatolli yn imixpatzinco in señores alcaldes yc cenca opachiuh yn iyollotzin yhuan oquimotillique yn testamento oncan oquimacicacaquitique yn tlatolli yn iuh mellahuatica yn itechpa in testamento .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75572,12965,spanish,nahuatl,Necesita muchos cuidados .,Semi maj kinejmahpijkan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75573,12966,spanish,nahuatl,"Con ellos llegó todavía el sacerdote y teomama Cuauhtlequetzqui ; hacía 165 años que había llegado a Cohuatépec cerca de Tollan , en el año 1 Técpatl , cuando comenzó el período de 38 años durante el cual fue caudillo y cuauhtlato de los mexicas , al cabo de los cuales dejó ese cargo .","Ocno tehuan oncann acico yn yn tlamacazqui teomama Cuauhtlequetzqui ; | | 58v yn ihcuac yn oyuh ye nepa chicuepohualxihuitl ipan macuilxihuitl oncan callaquico yn Cohuatepec ynahuac Tullan yn ipan Ce Tecpatl xihuitl , yn ihcuac oncan quipehualti ynic ocuauhtlahto ynic oquinyacan mexica yn çan ixquichica cenpohualloncaxtolli ypan exihuitl , niman oquicauh yn iteyacanaliz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75574,12967,spanish,nahuatl,". Y hecho así , luego se sienta delante de ellos y les hace una arenga , les dice :",. Auh in ye yuhqui niman ye im ixpan motlalia quintlatlauhtia quimilhuia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75575,12968,spanish,nahuatl,"2 Calli , 1429 .","94r II Calli xihuitl , 1429 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75576,12969,spanish,nahuatl,Estoy encantado con su trabajo .,Miac nechpactia motequi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75577,12970,spanish,nahuatl,"Todo es sencillo : la ropa , las costumbres , la nutrición ,","Nochi zan cuolyetoc : in tzotzomah , nemilizyotl , tlacualli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75578,12971,spanish,nahuatl,"2 Técpatl , 1260 .","II Tecpatl xihuitl , 1260 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75579,12972,spanish,nahuatl,avia axalco & c . q . d . en la arena el palacio del dios .,avia axalaco tecpan teutl q . n . axala in teupan teutl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75580,12973,spanish,nahuatl,"En este año murió Yohuallatónac , tlatohuani de Colhuacan , que gobernó durante ocho años .","Nican ypan in omiquico in Yohuallatonac yn tlahtohuani Colhuacan , yn tlahtocat chicuexihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75581,12974,spanish,nahuatl,"Al terminar , se pone a hervir en agua de cal para que suelte lo agrio , se lava y ya se preparan los frijoles con xokoyolin y con tequelite .","Kemaj se kiayotia ika tenexat uan se kikauantia maj xokokkisa , se kipaka uan se kichiua ya xokoyolemol iuan nakastekilit .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75582,12975,spanish,nahuatl,Otra vez fueron a chapolear y chapolear un día .,Sampa kikonanke tlayij tlayij noja se tonati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75583,12976,spanish,nahuatl,E fueron llamados los principales [ pipiltin ] de las cuatro parcialidades a Pablo Garcia alcalde y a don Miguel Sanchez y don Francisco de la Cruz y a Pablo Xuarez y vido su merced la orden de cómo se dieron las tierras y quenta que trujeron los biejos de Coatlayuhcan .,Oquimonochillique yn nauhcapayxti pipilti Pablo Garcia alcalde don Miguel Zanchez don Francisco de la Cruz Pablo Xuarez oquimottili yn iuh tecpantica yn iuh nemacoc tlalli yn iuh ohuallapouhtiaque huehuetque Cohuatlayauhcan chaneque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75584,12977,spanish,nahuatl,No se dan mucho .,Amo miak mochiua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75585,12978,spanish,nahuatl,"Y así como Dios nuestro señor es el principio de todos los hombres de la tierra , porque él es su hacedor y creador , así también Adán , en cuanto primer hombre , sólo él es principio de todos los hombres de la tierra , porque de él descienden todas las generaciones .","Yn iuhqui yehuatzin totecuiyo Dios ca yntzinpeuhcayotzin y mochintin yn ixquichtin yn tlalticpac tlaca yehica ypampa ynic yehuatzin tlachihualle tlayocoyalle , auh çano yuhqui i yehuatzin Adam ca achto tlacatl çan oqu iceltzin ca yntzinpeuhcayo y mochintin yn ixquichtin tlalticpac tlaca , yehica yn itechpa tlacamecayotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75586,12979,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75587,12980,spanish,nahuatl,"3 Acatl , 1443 .","III Acatl xihuitl , 1443 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75588,12981,spanish,nahuatl,"Tan pronto como visteis la aurora , os habéis puesto acantar .","Achtotiamehuan anquitztoque tlahuizcalli , amoncuicatinemi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75589,12982,spanish,nahuatl,"Estos eran teuctlatoque de Cuahuitzatzin , al cual acataban , porque su sede , que se hallaba en el tecpan de Tlailotlacan , era la principal .","Yteuhctlahtocahuan catca yn Quahuitzatzin , ytech ytzticatca , ynic hueycan iyeyampa catca yn onca Tlayllotlacan tecpan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75590,12983,spanish,nahuatl,"Artículo 51 . - La Cámara de Diputados se compondrá de representantes de la Nación , electos en su totalidad cada tres años . Por cada diputado propietario , se elegirá un suplente .","Tlen 51 Tlanahuatihcayotl . In Tlahtocan tlen Tepantlahtoanih mosentalis ihuaya tlen quiixnextiah Totlalnantzin , quintlapehpeniseh eheyi xihuitl . Iixcotiah se ihuan se Tepantlahtoani , motlalis se ipatlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75591,12984,spanish,nahuatl,"quizá , acaso",Hueliz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75592,12985,spanish,nahuatl,"Y cuando los naturales terminaron su trabajo en Ecatepec , enseguida se les ordenó que limpiaran y desazolvaran todas las acequias de México , y que rellenaran y elevaran todas las calzadas de México , con lo que dichos naturales estuvieron muy agobiados y padecieron necesidad de comida en este año de 1605 .","Auh yn oiuh ontlanque yn intequiuh ompa Hecatepec yn altepehuaque , auh niman nocuelle onahuatilloque ynic ohuacalloyectico ohuacalotlaçoquiquixtico nohuian yn ipan izqui acallotli Mexico , yhuan oochichihuaco ootlatlaltemaco ocacocuico yn izqui huehuey otlih Mexico , ynic oncan cenca omotolinico oapizmiquico tlaqualtica in macehualtin altepehuaque yn ipan in xihuitl omoteneuh de 1605 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75593,12986,spanish,nahuatl,"Cuando los antiguos chichimecas llamados aztecas llevaban 1014 años de estar en aquella isla , en la nombrada gran ciudad de Aztlan , y , según dicen y dejaron pintado los antiguos , en el año 1 Técpatl de su cuenta , que corresponde al año de Dios nuestro señor que arriba aparece , es decir , a 1064 , cuando habían transcurrido 1064 años desde el nacimiento del Hijo del verdadero Dios , su dios llamó a los dichos aztecas ; primero éste los llamó , y después ellos lo tomaron por su dios .","Auh yn oyuh ye ontzonxihuitl ypan matlacpohualxihuitl ypan matlactli onnahui xihuitl cate yn onca anepantla aytic yn ipan mitohua motenehua hueycan altepetl ciudad Aztlan in yehuantin huehuetque chichimeca yn ye motenehua azteca , auh , yn iuh quitohua huehuetque yn iuh quimachiyotitihui , Ce Tecpatl xihuitl ypan yn intlapohuatl , auh ynic quinamiqui yn totecuiyo Dios yxiuhtzin ya yehuatl in yn tlacpac neztica de 1064 , oyuh ye ontzonxihuitl ypan matlacpohuali ypan epohualli onnahui xihuitl motlacatillitzino y nelli Dios ypiltzin , yn iquac oquinnotz yn inteouh in yehuantin azteca ; ynin achto yc quinnoch ynic çatepa oquimoteotique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75594,12987,spanish,nahuatl,"9 Técpatl , 1228 .","IX Tecpatl xihuitl , 1228 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75595,12988,spanish,nahuatl,"El maíz es nuestra comida . Cuando es elote se come asado o en chilpozonte con epazote , es sabroso también hervido o lo desgranan y hacen tamales .","In taol yejua totakualtsin , ijuak elot uelik tateuats oso chilposon iuan epasot , no uelik tamanal oso kioyaj uan kichiuaj elotamal .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75596,12989,spanish,nahuatl,"Éste venía con la encomienda de hacer la paz con los cristianos , para no hacerse la guerra , sino siempre estimarse y vivir en paz , para que los mercaderes españoles pudieran entrar al Japón sin que se lo impidiera la gente de allá , y asimismo , que los japoneses pudieran entrar a México a comerciar vendiendo los bienes que allá se producen , sin que nadie se lo impidiera .","Tlamatcayeliztli paz quichihuaco yn inhuicpa christianosme , ynic ayc moyaochihuazque , çan mochipa tlamatca yezque motlaçotlazque , ynic huel callaquizque españoles mercaderes pochteca yn onpa Jabón , ayac huel quintzacuiliz yn ompa tlaca , auh çanno yhui yehuantin Jabón tlaca huel hualcallaquizque yn nican Mexico motlayecoltiquihui , nican quinamacaquihui yn tleyn intlatqui ompa mochihua , ayac aquin huel nican quintzacuilliz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75597,12990,spanish,nahuatl,"La casa está situada allá en Tezontlalnamacoyan , a la orilla del camino , el gran camino que derecho vá a Santa Catalina . Y al llegar luego fueron llamados a los tlaxilacalleque , a los habitantes de ahí y a la gente colindante , les fue dicho : Vengan , ¿ qué es lo que saben de esta casa ? ¿ De quien es propiedad ? ¿ De quien es bien ? Respondieron , dijeron : oh tlahtoani es propiedad precisa de María Salomé difunta , y es su abuela María Xuarez y Miguel Xuarez que era esposo de la difunta , son precisamente los propietarios , a nadie se la pretenden .",Auh yn cali oncan yn icac Tezontlalnamacoyan otenco yn ipan tlamelaoa hueyotli yn yaticac Sancta Catalina yn onmaxitique niman onotzaloque yn oncan chaneque yn tlaxilacaleque ynin calnahoac tlaca oylhuiloque tlaxihoalhuian quen huel anquimacti yn ica ynin calli aquiaxca aquitlatqui otlananquilique oquitoque tlatoquehe ca huel yehoatl axcahoa yn Maria Salome omomiquili auh ca ycitzin yn Maria Xuarez yoan yn Miguel Xuarez ca ynamic ocatca yn omomiquili ca huel axcahoaque cayac maca quitlayelehuilia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75598,12991,spanish,nahuatl,"1 Técpatl , 1064 .","I Tecpatl xihuitl , 10064 sic años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75599,12992,spanish,nahuatl,Ordenó Tlotépetl a los cuaochpame y a los matlactezacahuacas : “ Partamos ” .,"Auh yn Tlotepetl y ye quinauatia yn quauchpame , y matlacteçacauaque , ye quimilhuia : “ Manoço tiuia ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75600,12993,spanish,nahuatl,"Solamente habrían de perdonar a las señoras agraciadas y de hermoso rostro , a las mujeres maduras y a las jóvenes , y en especial no matarían a las niñas bonitas , sino que las guardarían para hacerlas sus mujeres .","Auh quil ça yehuantin quincahuazquia yn huel chipahuaque señorati yn huel cualxayaqueque , in ye yyolloco cihua yhuan yn ichpopochtin , ça ce in ye mochintin cihuapipiltotonti yn huel cualxayaqueque çan yehuantin amo quinmictizquia , çan quincahuazquia yehica ypampa quil quinmocihuauhtizquia in tliltique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75601,12994,spanish,nahuatl,Entonces perecieron los toltitlancalcas .,No yquac poliuhque toltitlancalque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75602,12995,spanish,nahuatl,"Este mismo lunes , al amanecer , murió Francisco de Leyva , que había sido nahuatlato del virrey ; éste era muy temido en todas partes por los naturales , porque era muy malo , siempre descontento con cualquier trabajo que se hacía , de palabras duras y amargas , que no reparaba en nadie , pues no respetaba ni siquiera a los gobernadores , y hacía escarnio de la gente .","Auh çano ypan in yn omoteneuh lunes yn ohualtlathuic omomiquilli yn Francisco de Leyba , ynahuatlahtocauh catca visurrey ; ynin cenca tlamamauhtiaya nohuiyampa yn toca timacehualti ynic cenca tlahueliloc , huel teahuani catca yn ipan tleyn tequitl mochihuaya , huel tentlahueliloc camachichi catca , ayac quixittaya , manel governadoresme amotle yc quinmahuiztiliaya , yhuan cenca teca omocacayauhtia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75603,12996,spanish,nahuatl,"A las 10 de la mañana , que era la cuarta hora del día , y frente al palacio , comenzó a ahorcarlos el mulato Cristóbal Tranpípitl , con la ayuda de su hijo .","Auh yn quinpehualti ye quinpipilohua Christóval Tranpipitl mulato , matlactli tzillini ypan quarta hora yn tlaca yhcuac yancuican quipalehui yn ipiltzin yniqu inehuan tepilloque oncan tecpan quiyahuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75604,12997,spanish,nahuatl,"Los escucharon , y fueron a decirles al Marqués y a Malintzin : “ ¿ Quiénes son los que están hablando en la cala de la nave ? ” .",Auh yn oquicacque quilhuitito in Marqués yhuan Mali : “ Aquique in tlatohua ytic acalli ? ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75605,12998,spanish,nahuatl,Que sean puestos ya los collares de flores .,Ma on te ya aquiloto xochicozquitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75606,12999,spanish,nahuatl,"Adiós , amigo .","Octepitzinica , nomaicnin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75607,13000,spanish,nahuatl,"De hojas redondas como rabiajxiuit , así se levanta desde el suelo , el tallo es liso y tiene mucho agua .","Mayejyeualtik kemej rabiajxiuit , ijkoni mokejketsa talixko , ikuoujyo alaxtik uan semi ayoj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75608,13001,spanish,nahuatl,el tío trajo aquí a los muchachos vinieron a vivir a la orilla delpueblo la muchachita era todavía un polluelo gordita estaba la bichita cómo era linda la muchachita su cabello llegaba hasta donde es nuestra cadera todos los días andaba yo pensando nunca los tendré de cabecera no podía yo hablarle declararme siempre la veía con otra muchacha la cuidaban demasiado qué le haré pensé si voy a entrar a su casa allá acaso pueda decírselo pero saldrá bien esto y si allá sólo me apalea,nican oquinmohualhuiquili in telpocame intlahtzin oehantihualoco tlacaltenco in ichpocaton oc oyeya ce pipioxton itomahuac in yoyolitzinl iquen ica euacualtzin in nananchintonl iitzon toimpan oahcial momoztla onicnemilihtinemia ammo quemman ninotzontlantiz on ahhueli onienotzaya nochipa niquihtaya idoe occente ichpoeatl iocuel zazan quixotiaya ti en nicayitiz in onicnemili intla nicalaquiti ichan ompa ahzo huel niquilhuiz yece eualli quizaz in ihuan inda ompa zan nechcuahhuia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75609,13002,spanish,nahuatl,"Testigos que se hallaron presentes los vezinos del dicho barrio [ tlaxilacalleque ] y alguaciles Juan Martin y Diego Aztaxochitl que son los que midieron y los que yncaron [ F . 16r . ] las estacas y Juan del Castillo y Bartolomé de la Guerta , españoles .",Testigosme ymixpan omochiuh yn oncan chaneque tlaxilacalleque yhuan alguacil Juan Martin Diego Aztaxochitl yehuantin otlatamachiuque yhuan oquitetzotzonque yn estacas yhuan españoltin Juan de Castillo Bartolomé de la Huerta .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75610,13003,spanish,nahuatl,"El miércoles 11 de diciembre de 1602 , el señor virrey Don Gaspar se trasladó a Tlatelolco para inspeccionar el trabajo comunal , el cual se iba a suprimir porque causaba grandes sufrimientos a los mexicas tlatelolcas ; hacía poco que se había anunciado tal cosa , y se hicieron pregones que fueron escuchados por los españoles , pero nada se hizo , pues no se suprimió .","Axcan miércoles yc XI mani metztli en blanco de mill 602 años , in tlahtohuani visurrey don Gaspar yquac Tlatilolco mohuicaya ypampa cohuatequitl quimonemilili , ynic polihuizquia ypampa cenca yc motolinia yn mexica tlatilolca ; achi huecauh ynic mochiuh tlahtolli , pregones yc mochiuh caquitilloque in castilteca , auh amo huel mochiuh amo huel poliuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75611,13004,spanish,nahuatl,"Cuando nos derrotaron , los señores de Tlatelolco se refugiaron en Cuauhtitlan : Topantemoctzin , el tlacochcálcatl Coyohuehuetzin y Temillotzin .","Yn oiuh tixitinque yn Tlatilulco tlatoque motlalito Quauhtitla : yn Topantemoctzi , tlacuchcalcatzintli Coyoueuetzi , Temilotzi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75612,13005,spanish,nahuatl,Con mucho gusto .,Ca miac pahpaquiliztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75613,13006,spanish,nahuatl,"¡ que no vayan en vano ! ,",¡ aneyatlaxiauh !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75614,13007,spanish,nahuatl,"Al poco tiempo se nombró al vicario , pero todavía se esperó a que terminara el capítulo de San Agustín ; el primer vicario de los atzacualcas fue el padre fray Agustín de San Pablo , aunque seguía estando en San Agustín .","Achi ye quexquichcauhtica yn motlallico yn vicario , oc mochix ye quin ipan quiz ynic mochihuaco capítulo Sant Augostín ; yehuatl achto yn vicario mochiuh yn atzaqualca yn padre fray Augostín | | 66 de Sant Pablo , yece çan oc oncan moyetzticatca yn Sant Augustín .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75615,13008,spanish,nahuatl,"Mas , señores nuestros , hay quienes nos guían , nos gobiernan , nos llevan a cuestas , en razón de cómo deben ser venerados nuestros dioses , cuyos servidores somos como la cola y el ala , quienes hacen las ofrendas , quienes inciensan .","Auh inin totecuyone , ca oncate in oc techyacan , in techitqui , in techmama , in ipampa in tlayecultilo ca in totehuan in intlamacehuahuan , cuitlapilli , atlapalli , in tlamacazque , in tlemamacazque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75616,13009,spanish,nahuatl,"Para entonces , Totepeuh llevaba 18 años gobernando como tlatohuani de Colhuacan .",Yn ihcuac yn ye iuh caxtollomey xihuitl tlahtocati yn Totepeuh Culhuacan tlahtohuani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75617,13010,spanish,nahuatl,te esperaba ” .,nimitschiya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75618,13011,spanish,nahuatl,"13 Calli , 1245 .","XIII Calli xihuitl , 1245 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75619,13012,spanish,nahuatl,". En seguida responden a su palabra , le dicen :",. Auh niman ye ic quincuepilia in intlatul quimilhuia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75620,13013,spanish,nahuatl,Nos divertimos pero salimos otra vez fuimos a la huerta de plátanos .,otečtlamawsisolti : to tiwalkiske oksehpa tiahke tek in werta plátano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75621,13014,spanish,nahuatl,Este hongo es frío .,Sesek in nanakatsin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75622,13015,spanish,nahuatl,Gracias .,Tazohcamatic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75623,13016,spanish,nahuatl,te suplico un gran favor,nimitztatauhtia ica miac favor,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75624,13017,spanish,nahuatl,secarse esa agua .,uajki nopa atl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75625,13018,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75626,13019,spanish,nahuatl,"Después que los mexicas hubieron construido sus casas , Cuáuhtlix les dijo nuevamente : Construid vuestro teocalli , y nosotros os daremos lo que habrá de ser su corazón ; y enseguida los mexicas comenzaron a construir su teocalli .","Auh yn oconchiuhque yn incal mexica , niman noceppa oquimilhui yn Quauhtlix yn mexica : Ximoteocaltican , tamechmacazque yn iyollo yez ; auh niman oquipehualtique yn inteocal mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75627,13020,spanish,nahuatl,Al otro día otra vez se juntan y ya salen los colegiales .,oksé tonalli oksepa yemonečikoa ' wan yokiske in kolexiantes .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75628,13021,spanish,nahuatl,nosotros nomás lo mantenemos ” .,"tojuanti san titekipanouaj . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75629,13022,spanish,nahuatl,Y entonces con medio año nació,Uan nojki ika tlajko xiuitl tlakatki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75630,13023,spanish,nahuatl,". Pues cuando daba orden el rey Ahuitzotzin de dónde tenían que entrar los jefes de los traficantes , los que andan recatados por las cuevas , los espías de guerra , los llamaba ante sí Ahuitzotzin . Ellos oían su orden para ir como exploradores reales a la costa .",. Auh in icuac tlanauatiaya Ahuitzotzin in campa calaquizque in puchtecatlahtoque in naualoztomeca in teyaoualouani iaoc quin ual notzaya in Auitzotzin . Yeuantin concaqui in itlatul in ipampa teocnehnemoaz in anauac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75631,13024,spanish,nahuatl,"Yo voy a vender , como su boca así debías de trabajar ah pero yo quisiera ya te di mi pecho ya te di la vida para qué sirve ya viven ustedes si yo ya no puedo pero siquiera ustedes trabajen dice como habla .",kionik keme ' ik tokamak kionik ohkión in tomawan kitoa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75632,13025,spanish,nahuatl,Los españoles llegaron cuando él llevaba cuatro años gobernando en Tlatelolco ; en su tiempo se hizo la guerra aquí en Tlatelolco .,"Ypan açico castilteca qui ye nauhxihuitl tlatocati y nican Tlatilulco , ypan mochiuh yayotl y nican Tlatilulco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75633,13026,spanish,nahuatl,"Maria vecina de Tlatilco me debe seis pesos que por ello se habia de tejer , mando que se cobren de ella luego y los pague .",Maria chane Tlatilco quipie notomin VI pesos zan no ycpatl yc quichihua ynin ma yciuhca quixtlahuaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75634,13027,spanish,nahuatl,Dejó levantada [ la olla ],Kitlanantejki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75635,13028,spanish,nahuatl,"7 Calli , 17 .","VII Calli xihuitl , 17 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75636,13029,spanish,nahuatl,algodón .,tlapochina .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75637,13030,spanish,nahuatl,"Y por esta razón discutieron y se alteraron las dos órdenes ; en cambio , las demás órdenes religiosas que había en México no riñeron por ello , sino que salieron ordenadamente y en paz , yendo adelante los padres descalzos hijos de San Francisco , y así entraron en la iglesia mayor .","Auh yehuatl yc mochallanique yc çan ixneliuhque yn ontlamantin teopixque ; auh yn occequintin yn izquitlamantin nepapan teopixque Mexico moyetzticate atle yc tlachallanique , çan qualli moquixtique ynic motecpantiaque , yehuantzitzin motlayacatilitiaque yn padreme descalços Sant Francisco ypilhuantzitzin , tlayacac mantiaque ynic callacohuac yglesia mayor .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75638,13031,spanish,nahuatl,"Un noble español , llamado don Mateo de Moleón , había hecho el voto de edificar la iglesia , y ofreció 12 mil pesos de oro para que se construyera la iglesia .","Auh ce tlacatl español pilli monetolti yn quiquetzaz teocalli ytoca don Matheo de Moleón , matlactli omome mill pesos yn quihuenchiuh teocuitlatl ynic mochihuaz teocalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75639,13032,spanish,nahuatl,Solo hay una clase .,Ipa se taman saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75640,13033,spanish,nahuatl,"Primero fue Cuauhtlitlacuayan Texcalyácac , luego Cuauhtenampa y Acatlaxo Tepetícpac , después Tonallitlatlayan ; y finalmente , en este año de 1612 , la gente edificó sus casas y puso el pueblo en San Francisco Tlalpan , como había hecho en su tiempo don Tomás de San Martín Quetzalmazatzin Chichimecateuctli al trazar los linderos .","Quauhtlitlaquayan Texcalyacac , niman Quauhtenanpa , yc niman Acatlaxo Tepetlycpac , yc niman Tonalliytlatlayan ; yn omotepantique Sant Francisco Tlalpan tlaca yn ipan axcan xihuitl de 1612 años ynic omaltepetlallique , yn iuh quichiuhca ye huecauh don Thomás de San Martín Quetzalmaçatzin Chichimecateuhctli ynic moquaxochtica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75641,13034,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in ytlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75642,13035,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75643,13036,spanish,nahuatl,En seguida eligieron a Ahuítzotl como octavo rey de Tenochtitlan .,Ic niman quimotlahtocatlalitzinoque in Ahuitzotzin inic chicuei itlahtocatzin México .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75644,13037,spanish,nahuatl,No crea usted lo que ha dicho aquella persona .,Amo ximoneltoquiti in tleninon tlacatl oconihto .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75645,13038,spanish,nahuatl,"¿ De dónde viene , de dónde sale ?","¿ Cani hualehua , cani hualquiza ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75646,13039,spanish,nahuatl,"Llevando a sus cautivos , siguieron ojeando y gritando , y fueron a dar con un venado que andaba entre las cañas .","Nima ye yc quiuica yn imalhua , ycauacatiui yn tlapeuia , yqu ipan quiçaco maçatl acatitla nenemi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75647,13040,spanish,nahuatl,"Yo busco el dinero Liciana apenas trae esa comadre lo busca porque no tiene animales , nada tiene , ni casa tiene , pero nada más las dos .",ašan otiake onkan ohkion tia ' ke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75648,13041,spanish,nahuatl,"El viernes 4 de junio comenzaron las lluvias , como a las 2 de la mañana , y cuando amaneció el día de la visita general ya había mucho lodo .","Viernes yc 4 mani metztli de junio , yquac peuh moquetzaco in quiyahuitl , aço he ome ora yn moquetzaco , auh yn hualathuic visita general yecuel cenca çoquititlan mochiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75649,13042,spanish,nahuatl,"de noche , de día ,","tayohua , taneci ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75650,13043,spanish,nahuatl,lo fue a tirar,kimajkauato,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75651,13044,spanish,nahuatl,abren sus corolas ... ¡ Ay !,cueponi . . . Yeehuaya !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75652,13045,spanish,nahuatl,Sea alabado el nombre del señor . Entendí vuestras palabras de vos mi madre y señora [ teuhctli ciuapilli ] e vos mi hermano don Pedro Dionisio que vinieron escritas en vuestra carta sobre el suelo e tierra de mis cassas que están y son en las espaldas de las casas de ( Alvarado ) . [ Tonatiuh ] .,Ma moyectenehua in itocatzin y totecuiyo Dios ca oniccac yn motlatoltzin yn tinotecuiotzin yn ticihuapilli yuan tehuatzin yn tinoquichtihuatzin don Pedro Dionisio yn oypanhualicuiliuhtia yn amamatzin yn itechcopa yn notlal yhuan nocal yn oncan mani Tonatiuh ycaltitlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75653,13046,spanish,nahuatl,Y el dicho dotor ( mandó llamar todos los dichos prencipales del dicho barrio e parescieron e declararon lo que dicho tiene ) [ le informamos que el que primero echo céspedes ya que era todo agua y por esta via se lo adjudicó el dicho dotor a el dicho Pablo .,Auh niman nic tocomellauillique yn tlatouani Zorida yn acachto tlatec auh ynuan y notlachcuitlaz yn zan atla catcan ynpanpa yn macoc Pablo Macuex .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75654,13047,spanish,nahuatl,"Artículo 135 . - La presente Constitución puede ser adicionada o reformada . Para que las adiciones o reformas lleguen a ser parte de la misma , se requiere que el Congreso de la Unión , por el voto de las dos terceras partes de los individuos presentes , acuerde las reformas o adiciones , y que éstas sean aprobadas por la mayoría de las legislaturas de los Estados . El Congreso de la Unión o la Comisión Permanente en su caso , harán el cómputo de los votos de las Legislaturas y la declaración de haber sido aprobadas las adiciones o reformas . TÍTULO NOVENO De la Inviolabilidad de la Constitución","Tlen 135 Tlanahuatihcayotl . Inin Amatlanahuatili huelis mopihuis noso mopatlas . Ihuicpa in tlapihuilmeh noso tlapatlalmeh huelis ipan motlalis Amatlanahuatili , monequi ipan Tlahtocan tlen Sentlanahuatiloyan , mamomatlahanacan ome tlen eyi tlatlapantli tlen tlacameh monechicohtoseh , tlen quicualitaseh mamopatla noso mamopihui ihuan inin maquiselican achi miaqueh tlen tlanahuatil chihualisemeh tlen Tlaltlanahuatilmeh . In Tlahtocan tlen Sennechicolistli noso in Sennechicolistli Tequichihuani tla inon monequis , quipohuaseh tlamatlalantli tlen tlanahuatil tequichihuanih ihuan quiihtoseh tla moselihqui tlapihuilmeh noso tlapatlalmeh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75655,13048,spanish,nahuatl,"III Lo 3o . declaro y de mi propia voluntad que otra casa y apocento que tengo que su entrada tiene hacia la parte del poniente que la portada tiene de ladrillo , la doy y mando , a Marta Yzquixoch con la tierra en que estan edificadas y los altos della que está atajado por medio los doy e mando a Lorenzo Mateo para que ambos lo gocen .",Yniquetlamantli niquitohua noyollocacopa oc no on icac nocal tonatiuh ycalaquiyanpa ytzticac xamixcalli yn iyaztocallo nicmaca in itoca Marta Yzquixoch yhuan in tlalli yn ipan icac auh in icpaquicac acocalli heltzaccayo in Lurenzo Matheo concahuitimanizque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75656,13049,spanish,nahuatl,"No sólo uno o dos días ,","Amo zayoh ce ome tonal ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75657,13050,spanish,nahuatl,Así le dicen porque es enredadera que sube sobre un palo .,Iujki kiluiaj por in motejkoltia itech kuouit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75658,13051,spanish,nahuatl,"meses , hizo que ya hablaba bien",elki yajki para ya kuali kamati,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75659,13052,spanish,nahuatl,en un lugar,Cecni,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75660,13053,spanish,nahuatl,"Encontraron a los mexicas , y les ordenaron : “ Mexicas , ahora toca a vosotros , porque ya vienen los xochimilcas ” .","Yn onezque y mexica , nima ye yc quinauatia , quimilhuia : “ Mexicaé , tla oc amehuanti , ca ye unca y nemini xochmilcatl ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75661,13054,spanish,nahuatl,"Enseguida produjo la tierra toda clase de árboles que reverdecen y echan ramas , hojas y flores , a fin de que fueran sustento y ayuda de nuestro cuerpo hecho con barro de la tierra .",Auh niman quixhualti yn tlalticpactli yn ixquich cecentlamantli quahuitl celtic yn xihuitl yn xochitl yn quauhxihuitl ynic yez yn ichiuhca yn imanca yn ipallehuilloca yn ipayo yn tlallotica çoquiyotica tonacayo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75662,13055,spanish,nahuatl,"imposible , no es posible",Ahuel,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75663,13056,spanish,nahuatl,“ Nomás para ustedes ” .,Tlen san puro omojuanti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75664,13057,spanish,nahuatl,Atole de capulín,Capolatolli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75665,13058,spanish,nahuatl,"El sábado 29 de enero de 1611 se celebró capítulo en San Francisco de México ; y fue elegido provincial el padre fray Hernando Durán , criollo natural de Cuetlaxcohuapan .","Axcan sábado yc 29 mani metztli henero de 1611 años , | | 139 yhquac capítulo mochiuh nican Mexico San Francisco ; yehuatl provincial mochiuh yn padre fray Hernando Durán Cuitlaxcohuapan ychan criyoyo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75666,13059,spanish,nahuatl,No sirve para medicina . Se comen sus hojas tiernas y los tallos tiernos . Su semilla también se come . Se pone a secar para que se le salga la cáscara ; se quita la cáscara como al café y se sopla .,"In amo kualtia para pajti , solo para se kikuas , se kikualia ixiujyo uan ikuoujyo komo sejselik . Iteyo no se kikua , yej se kiuatsa maj kisa ieuayo se kieuayojkixtia kemej kajfen uan se kiixpitsa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75667,13060,spanish,nahuatl,"Aquí en la ciudad de Mexico Tenochtitlan a veintinueve dias del mes de julio de mil quinientos setenta y siete años ante los muy magníficos señores alcaldes Pablo Xuarez y Pedro Geronimo , que guardan la justicia por su magestad en la mencionada ciudad , pareció Juan García habitante de San Sebastian Ahuatonco .",Yn nican ciudad Mexico Tenochtitlan a beinte y noeve dias del mes de julio de mil e quinientos y setenta y siete años yn muy magnificos señores alcaldes Pablo Xuarez Pedro Geronimo yn quimopiellia justicia yn itechcopatzinco su magestad yn omoteneuh cuidad ymixpantzinco onecico Juan Garcia chane San Sebastian Ahuantoco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75668,13061,spanish,nahuatl,anteayer,Yehuiptla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75669,13062,spanish,nahuatl,"Su tierra [ mide de ancho ] diez brazas , de largo ciento sesenta [ brazas ] . Nadie podrá en algun caso quitarles cuanta es su tierra ya que les dieron posesión por autorización de la justicia . Y a la esposa del Toltecatl se le condenó a que nunca más tome la tierra ajena , que habia pretendido , públicamente se hizo que la dejara . Asi lo ordenamos por su magestad , hoy miercoles a tres dias del mes de marzo de 1563 años . Don Lucas Cortes alcaldes , don Tomas de Aquino alcalde . Pasó ante mí Miguel de los Angeles escribano .",Yn intlal matlacmatl auh inic uiac chicuepouali niman ayac uel cepa quimoncuiliz yn isquich yn intlal ynic oaxcatiloque ytencopa in justicia auh yn inamic Toltecatl ysnauatilo ynic aocmo cepa contecuiliz in tlali ynic otlayeleuica teyxpan caualtillo yuh titlanauatia yn ipaltzinco su magestad axcan miercoles a tres dias del mes de marzo de 1563 años . Don Lucas Cortes alcalde don Tomas de Aquino alcalde paso ante mi Miguel de los Angeles escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75670,13063,spanish,nahuatl,Así de enojados estaban los señores anahuacas a causa de los tlatoque de Chalco .,Oyhuin yn quallanque yn anahuaca yn inpampa yn Chalco tlahtoque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75671,13064,spanish,nahuatl,Allá se vistieron con yerbas .,Auh ca oncan quimoquentique yn amoxtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75672,13065,spanish,nahuatl,"Arreglado , coser cortar se corta se cose luego ya ( el muchacho trae un ayate viejo ) se plancha se cambia se lava .",nele ' wel a ' comalos tlatetekos tlateteko ' tla ' comalo onkan yeka tlaplančarolo netlapatililo tlapa : ko .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75673,13066,spanish,nahuatl,". Unidos unos con otros se hacían sus arengas , expresaban su pensamiento y su palabra , sus intenciones y sus consejos .",. Mocepan tlahtlauhtia quiquiztia in imihiyo in intlatul in intlacazaz caltiliz in intlacauapaualiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75674,13067,spanish,nahuatl,En el año 9 Calli 1397 no sucedió nada .,IX Calli atle muchiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75675,13068,spanish,nahuatl,La calabaza es fría .,In ayoj sesek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75676,13069,spanish,nahuatl,mavizpan q . d . tengan miedo a la gente .,mavizpan q . n . temamauhtican .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75677,13070,spanish,nahuatl,½ cebolla de tamaño mediano,Tlahcoxonacatl ahmo huel huehyi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75678,13071,spanish,nahuatl,"Las tribus eran guiadas por cuatro nobles , cuyos nombres eran : Tezcacóatl , Cuauhcóatl , Apanécatl y , finalmente , Chimalma .","Quinyacanayah nahuixtin pipil tin in calpoltin . Intocatzin catca Tezcacoatl , Cuauhcoatl , Apanecatl , auh zatlatzaccan Chimalma .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75679,13072,spanish,nahuatl,"Cuando se hizo la fiesta con la procesión dicha , fueron a tomar el Santísimo Sacramento en la iglesia mayor para luego llevarlo por las calles , y lo pusieron frente al cabildo seglar , delante de los portales , donde se hizo un primer coloquio ; enseguida lo llevaron a la iglesia de San Agustín , y frente a la puerta se hizo un segundo coloquio ; y después dieron vuelta en la esquina para llevarlo al Hospital del Espíritu Santo , donde se hizo el cuarto sic coloquio .","Auh ynic mochiuh ylhuitl yn tlayahualoliztli ye omito , yglesia mayor yn quimanillico yn Sancramento ynic quimohuiquillique otlipan , oncan quimoquixtilico yn seral quiyahuac yxpan purtales oncan ce mochiuh coloquio ; niman quimoquixtilico Sant Augustín teopancalli yxpan oncan puertatitlan ycome coloquio omochiuh ; niman yc nepa calnacazco onnecolloloc , niman Hospital del Espíritu Sancto quimoquixtilito , ycnahui coloquio oncan mochiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75680,13073,spanish,nahuatl,Eran muchos hombres los que dormían en el bosque . El hombre que había ido a traer la comida no había llegado . Todos dijeron : ¡ Vamos a buscar hongos ! Aún tenemos dos o tres tortillas para cada quien . Ya empieza el hambre y no tenemos con qué enrollar nuestras tortillas .,Ican miactin tlaca ompa ocochia cuauhtla . Ihuan ce tlacatl ahquen oquihuicaya in tlacual amo acito . Yiman tica on quitoa nochtin : Tiahue tictemoa xoletl . Oc topilia ome nozo yeyi tlaxcali . Yauh pehuaz timayanazque ihuan antlein tlen ica ticuamanazque totlaxcal . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75681,13074,spanish,nahuatl,Ante mí don Diego de San Francisco governador de Mexico por su magestad y ante los alcaldes parescio Miguel Ahuiani y bendio las casas que fueron de su padre y el precio y balor son treynta y siete pesos .,Nehuatl ni don Diego de San Franciso Gobernador Mexico ytencopatzinco yn por su magestad Noeva España y[u]an alcaldes nispan ohualla y Miguel Ahueyeni quimonamaquilia yn itatzin yn ical catca yn ipatiuh mochihua XXXVII pesos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75682,13075,spanish,nahuatl,"13 Acatl , 1063 .","XIII Acatl xihuitl , 1063 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75683,13076,spanish,nahuatl,Es muy bueno sudar de vez en cuando .,Huel cualli quemanian tonitonizqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75684,13077,spanish,nahuatl,"Oh caminantes que están enfrente de Dios ¡ Divino Padre : aquí tienes a tus hijos de tierras lejanas ! Te han venido a buscar . Abandonaron sus casas y sus animales , porque decidieron llegar hasta tus plantas .","¡ In nenencame ica toteotatzin ! ¡ Toteotatzin nian tiquinmopilia mopilhuantzitzin in huecatlaca ! Mitzmotepotztoquilia . Cualcuauhtehua incal ihuan yoyolime , ipampa mopantzinco oyolehque hualazque mocxitlantzinco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75685,13078,spanish,nahuatl,"El lunes 8 de enero murió el oidor Valderrama ; se le hinchó un pie , y los doctores se lo amputaron para que sanara , pero no sanó sino que de eso murió , y fue sepultado en Santo Domingo .","Yn ipan lunes yc VIII mani metztli de henero , yquac momiquilli oydor Balderama ; ycxipoçahuac quitequillique yn doctoresme ynic patiz , auh aocmo huel patic yc momiquilli , Sancto Domingo motocac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75686,13079,spanish,nahuatl,y se echo a correr,uan momajkajki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75687,13080,spanish,nahuatl,"Les preguntó : ¿ Cómo es el deseo de Uds . ? ya nadie dará más . Pasqual Hernandez cierra la palabra y quiere dar docientos pesos de oro común . Dijeron : Que sea todo . Quedamos satisfechos.Luego se pusieron en la mesa los docientos pesos y luego los recibieron ante el juez gobernador y los alcaldes ordinarios aquí en la Audiencia y me ordenaron a mi el escribano que escriba la carta de venta , ellos hablarán la abuela María Xuarez y Miguel Xuarez . Y como en verdad se hizo ante ellos los tlahtoani , para confirmar ponen su nombre y firma , hecho ut supra . Geronimo Lopez por autorización del juez gobernador y los alcaldes . Geronimo de Soto , alcalde , Sebastian de San Francisco , alcalde , Guillermo Cruzate , escribano .",Oquimilique cuix amoyollo pachiui ynic omochiuh pregones cempoalli on matlactli auh anquinequi . Aocac quitenyotizque za ycq[ . . . ] qua yn itlatol Pazqual Hernandez quitemaznequi matlacpoa[ . . . ] de oro comun oquitoque ma yxquich ca toyollopachihui niman omo[ . . . ] yn tomines mexapan matlacpoali pesos niman oconcelique yn[ . . . ] tzinco juez gobernador yoan alcaldes ordinarios huel nican aud[ . . . ] auh onechmonahoatilique yn hehoatl escrivano niquicuiloz carta de [ . . . ] ta yehoantin tlatozque yn teci Maria Xuarez yoan Miguel Xoarez auh ynic nelti ymixpantzinco omochiuh tlatoque yc quimoneltilili quimotlalilia yntocatzin yfirmatzin fecho ut supra Geronimo Lopez yntencopatzinco juez gobernador yoan alcalde Geronimo de Soto alcalde Sebastian de San Francisco alcalde Guillermo Cruzate escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75688,13081,spanish,nahuatl,vendiendo,tlanamacatica,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75689,13082,spanish,nahuatl,"Los tlacochcalcas que llegaron fueron el tlatohuani Acxocuauhtli , el Teohuateuctli Cahuetzqui y el Tlátquic Chalchiuhtlatónac ; el tlatohuani de los mexicas era Acamápich , y el cuidador de su dios era Huitzilíhuitl .","Auh yn ahcico Acxoquauhtli yn tlahtohuani , Cahuetzqui Teohuateuhctli , Tlatquic Chalchiuhtlatonac ; auh yn mexica yn inteopixcauh Huitzilihuitl , auh yn tlahtohuani Acamapich .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75690,13083,spanish,nahuatl,vivimos,tinemih,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75691,13084,spanish,nahuatl,Ya es hora de cenar . ¿ Qué le parece si tomamos algo en el restaurant de este hotel ?,Ye imán yohualpa titlacuazqueh . ¿ Tlen timohtalhuia tla ¡ tla ticoncuazqueh ipan tla cualoyan quipia in tecaloltilcalco ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75692,13085,spanish,nahuatl,Termina el año 9 Acatl .,Quizqui yn IX Acatl xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75693,13086,spanish,nahuatl,"q . d . 13 - Aguila es mi signo : yo soy vuestra madre y vosotros mis hijos los habitantes de Chalman . Coged la flecha de cacto , llenadme .",q . n . Matlactli umei cuauhtli notonal in anmonan auh in ann - opilhuan anchalmeca xi cuiti in tzivactli xi nech temilican .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75694,13087,spanish,nahuatl,"El domingo 27 de junio se hizo la procesión con el Santísimo Sacramento en San Francisco ; y también se hizo procesión en San Agustín , en Santo Domingo y en Tlatelolco .","Domingo a 27 de junio , yquac motlayahualhui in Sacramento in Sant Francisco ; yhuan Sant Augustín , Sancto Domingo yhua Tlatilolco yn tlayahualoloc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75695,13088,spanish,nahuatl,"Pero cuando los tlatoque de Mexico presentaron sus peticiones a los tlatoque de Chalco , a éstos les molestó que quisieran imponerles obligaciones , porque aún no estaban sujetos al mexica tenochca , sino que eran sus iguales .","Auh ca çano yehuatl yca yn Chalco ynic omocnoyttohuaya tlahtoque Mexico , auh çan ic quallanque yn Chalco tlahtoque ynic quintequitlalhuito , auh ca yehica ypampa ca ayemo ytepehualpan yn mexicatl tenochcatl , ca çan oc ycohuapan catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75696,13089,spanish,nahuatl,Por eso te hemos puesto en un cristal,Uan yeka timitstlajtoke teskatl ijtik,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75697,13090,spanish,nahuatl,"Han pasado 342 años desde que , en el año 11 Calli , 1269 , los cuatro tlatoque chichimecas llegaron a reunirse sobre la cumbre del Amaqueme ; primeramente llegaron los tlatoque de Amaquemecan , los totolimpanecas Tliltecatzin Chichimecayaotequihua y su hermano menor Atonaltzin Chichimecateuctli .","Auh yhuan ye caxtolpohualxihuitl ypan onpohualli ypan onxihuitl yn ipan XI Calli xihuitl , 1269 años , yn acito yn ompa ycpac tepetl Amaqueme , ynic onpa monamiquito y nahuintin tlahtoque chichimeca ; achtopa yehuantin ompa acito yn totolimpaneca yn Tliltecatzin Chichimecayaotequihua yhuan yn iteyccauhtzin Atonaltzin Chichimecateuhctli Amaquemecan tlahtoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75698,13091,spanish,nahuatl,"Atonaltzin Chichimecateuctli gobernó en Atenco Chalchiuhtépec durante 19 años , junto a los acxotecas .",Auh ca yxquichcauh oncan tlahtocat yn Atenco Chalchiuhtepec yn Atonaltzin Chichimecateuhctli yn caxtollonnahui xihuitl yn intlan acxoteca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75699,13092,spanish,nahuatl,vendereis,antlanamacazqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75700,13093,spanish,nahuatl,"Cuando los zapatistas subieron hacia Tepoztlán , muchos murieron en el pueblo que se llama Amantla . Mataron a los zapatistas : allí murió un general llamado Marcelino Muñoz y otro llamado Reyes Muñoz .",Icuac zapatistas otlecoque ica Tepoztlan achi miaque zapatistas omique ipan ce xolal itocayoca Amantlan . Oquinmimictique zapatistas ; ompoyon omic cente general itoca Marcelino Muñoz ihuan occe itoca Reyes Muñoz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75701,13094,spanish,nahuatl,"6 Tochtli , 1290 .","VI Tochtli xihuitl , 1290 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75702,13095,spanish,nahuatl,¿ Ya llamaste a un doctor competente ?,¿ Ye oticnotz ce cualli tepahtiani ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75703,13096,spanish,nahuatl,Es frío .,In sesek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75704,13097,spanish,nahuatl,te voy a matar .,nimitsmiktis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75705,13098,spanish,nahuatl,Gobernó Acamapichtli durante 21 años .,Y tlatocat Acamapich XXI xiuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75706,13099,spanish,nahuatl,¿ Por qué trabajan si se cansan ?,Para kenke intekitij uan tlan intlaxikouaj ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75707,13100,spanish,nahuatl,"Y a María Constanza también la exhibió desnuda , con los senos al aire ; para lo cual fue a sacarla de su casa el dicho domingo , pues dicen que ni siquiera había ido a misa al templo de San José .","Auh in María Gostança ynic teyxpan quiquetz quiteyttiti quipepetlauh , ychichihual pani catca ; çan ipampa ychan canato yn ipan omoteneuh domingo , quill amo missa quicaquito teopan San Joseph .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75708,13101,spanish,nahuatl,"E nos hizo relación diciendo que un Lazaro Pantecatl , su marido difunto le abía dexado una casa que tenia a la puerta acia Suchimilco que thenia [ en la parte de atras tres brazas y en su costado tres brazas y una braza del pecho a la mano ] ( seis brazas en quadra ) e una braza de un patio e un pedazo de tierra de ochenta ( brazas ) en Tula todo lo qual le abía dexado como [ lo dispuso en su testamento ] .",Oquitoco ca nicmocaquiltilia yn justicia yn ipanpa nonamic ocatca ytoca Martin Lazaro Pantecatl nechmacatia yn ical xochimilcopa ytzticac yn itepotz ematl auh yn iyomotlan za no yematl yuan ceyolotli yuan yn itoalo cematl yuan in tlalli napouali onpa mani yn itocayocan Tolan ypan quítlalitia yn testamento ynic techtlamamacatia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75709,13102,spanish,nahuatl,"Partió de Azcapotzalco para venir a instalarse en su asiento señorial , pues allá estaba nomás descansando , sin cargo alguno ; hacía tres años y seis meses que había llegado del Perú , donde había sido virrey , y adonde lo fue a sustituir el conde don Gaspar de Zúñiga y Acevedo .","Ompa hualmehuiti yn Azcapotzalco ynic motlallitzinoco yn itlahtocaycpalpan , auh ynic çan catca yn mocehuitzino , yn atle ytequiuh catca ; yexihuitl ypan chiquacentetl metztli ynic ompa hualmohuicac | | 52 Perú , ompa visurrey moyetzticatca , yehuatzin ompa quihualmopatillito yn conde don Gaspar de Çúñiga y Azevedo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75710,13103,spanish,nahuatl,"Su flor es chiquita , parece tiesa , cuando florea se paran bonito las flores ; una por una en hilera , como si alguien las hubiera acomodado y cuando se cansa la florecita se desprende de su cáliz y cae , queda solo su corazón , ése será el ajonjolí que se da dentro de un ejote . Cuando madura se pone amarillo y lo cortan con todo y tallo y lo ponen en hileras al sol para que se seque y se abran los ejotes ; cuando suenan como sonaja , tienden un costal y una manta encima y ahí golpean el ejote para que salga la semilla . Otra vez lo ponen en hileras y lo vuelven a sacudir y la semilla se pone a secar para guardarla . Hay una sola clase .","Ixochiyo ijkontsitsin , pané kajkaltik , xochiyouakualtsinmokejketsasejséuipantok kualtsin , pané akaj kiuipana uan tasemati xochitsin , tsinkajkaxania , xiini , mokaua ya iyolxochiyo , yejua ya eski akolij , mochiua exot ijtik ya yetok akolij . Ijuak chikaua ya kosauia uan kitekij ya nochi ika ikuoujyo uan kiuipanaj uan kikejketsaj maj uaki ika tonal uan motejtentapoua ya exot , ijchayaka uan kisouaj se koxtal uan se manta uan kimajmagaj in exot maj kijkisa ya initeyo . Se pakiuipan ajuanika ojpa kitsetselouaj uan se kiuatsa ya iteyo para se keuas ya . In ipa se taman saj mochiua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75711,13104,spanish,nahuatl,"Y este sábado dicho , antes de sacar su cuerpo de la capilla donde estaba tendido , los diversos religiosos que hay en la ciudad de México dijeron reponsos por él ; y cuando hubieron terminado , se dispusieron para salir del palacio .","Auh yn omoteneuh axcan ypan sábado , yn oquic ayemo quihualmoquixtiliaya ynacayotzin yn oncan monoltitoya capilla , oncan cecen responso ypantzinco quimihtalhuito mochintzitzin yn izquitlamantin nepapan teopixque Mexico onoque ; auh yn ihcuac ye otlanque in ye ixquich , niman ye netecpano ynic quixohuaz oncan palacio ye teotlac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75712,13105,spanish,nahuatl,"un frijolito ,","ce etziquitzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75713,13106,spanish,nahuatl,"alia en las sementerasacuáticas , en la orilla del agua , los mexicanos en la región de los magueyes .","miquiztlahuanque , yc oncan amillan ypan , atempanmexica y mehetla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75714,13107,spanish,nahuatl,En la ciudad de Mexico beinte y cinco dias del mes de septiembre de mil e quinientos y ochenta e seis años yo Miguel de Los Angeles alcalde hordinario en esta dicha ciudad por su magestad ( en cumplimiento de lo pedido por los dichos albaceas y compradores ) bine a este barrio [ tlaxilacalli ] de Necaltitlan a dar la posesion a Pedro Jacobo y a su muger Maria vezinos [ de Necaltitlan ] ( del dicho barrio ) .,Yn en la ciudad de Mexico Tenochtitlan a veinte y cinco dias del mes de setiembre de 1586 años yn nehuatl alcalde Miguel de los Angeles justicia tictocuiltahuiya yn itechcopatzinco rey su magestad onihuala yn nican ypan tlaxilacalli Necaltitlan oniquimacaco posesion yn itoca Petro Jacobo yhuan yn inamic Maria nican Necaltitlan chaneque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75715,13108,spanish,nahuatl,Toda la semana heló muy fuerte .,Huel ce semana yn chicahuac ocehuetz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75716,13109,spanish,nahuatl,"Y se pague de mis bienes todo lo qual que dicho es por este mi testamento que del dicho Pedro Jacobo tengo fecho oy dicho dia es la berdad sin aber otra cosa en contrario y por descargo de mi conciencia todo lo qual paso mediante el presente escrivano y testigos y mayorales [ tepixque ] y parientes mios y en presencia de todos ellos nombro y declaro por mis albaceas a Josephe Hernandez y a Juan Moysen e a Francisco Flores , Juan Bautista siendo testigos a lo que dicho es Luis de Mirabal español e Maria de Mirabal española e Ysabel Bazquez españolas e Domingo Minero .","Yxquich ynic nictzonquixtia y notestamento y nehuatl Pedro Jacobo amo centetl oniquilcauh ymixpan yn tepixque yhuan nohuayolque auh niman niquimixquetza alvaceas ynic ce tlacatl Joseph Hernandez merino , Juan Moysen , Francisco Flores , Juan Bautista , tetigos Luys de Villabar español Maria de Villabar señora Ysabel Vazquez señora Domingo Minero .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75717,13110,spanish,nahuatl,"AQUI ESTA COMO ESTUVO ESTABLECIDO EN TIEMPOS ANTIGUOS EL ARTE DE TRAFICAR , EN QUE MODO COMENZO",IZ CATQUI IN YUH TLAMANCA IN YE UECAUH IN IPAN PUCHTECAYOTL,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75718,13111,spanish,nahuatl,"Empieza y no termina , y por ahí se camina .","See tosaasaanil , see tosaasaanil . See tootlaakatsiin , xkeeman tlamis .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75719,13112,spanish,nahuatl,"Vosotros dijisteis que nosotros no conocemos al Señor del Cerca y del Junto , a aquel de quien son los cielos y la tierra . Dijisteis que no eran verdaderos nuestros dioses . Nueva palabra es ésta , la que habláis , por ella estamos perturbados , por ella estamos molestos . Porque nuestros progenitores , los que han sido , los que han vivido en la tierra , no solían hablar así . Ellos nos dieron sus normas de vida , ellos tenían por verdaderos , daban culto , honraban a los dioses . Ellos nos estuvieron enseñando todas sus formas de culto , todos sus modos de honrar a los dioses . Así , ante ellos acercamos la tierra a la boca , por ellos nos sangramos , cumplimos las promesas , quemamos copal y ofrecemos sacrificios .","Anquimitalhuia ca amo tictizimachilia in Tloque Navaque , in ilhuicahua , in tlalticpaque . Anquimitlahuia ca amo nelli teteu in totehuan . Ca yancuic tlatolli in anquimitalhuia , auh ic titotlapololtia , ic titotetzauia . Ca in totechiuhcahua in oyeco , in onemico tlalticpac amo iuh quitotihui . Ca yehuantin techmacatihui in intlamanitiliz , yehoantin quineltocatihui , quintlaiecultitihui , quin mahuiztitlitiui in teteu yehuantin techmachtitiaque in ixquich in tlaiecoltiloca , in immahuiztililoca , inic imixpa titlalqua , inic titizo , inictitoxtlahua , inic ticopaltema , auh inic titlamictia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75720,13113,spanish,nahuatl,El ejote maduro se puede comer hervido .,"Tein chikauak ya in exot , kuali se kikua taamanal .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75721,13114,spanish,nahuatl,"12 Tochtli , 1582 .","XII Tochtli xi - | | 17v - huitl , 1582 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75722,13115,spanish,nahuatl,Molestaba a su abuelo por tenerlo ahí .,Kiamana nopa isistata para kipixtok noponi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75723,13116,spanish,nahuatl,"y tú la vas a ver dónde agarra los pescados ” , le",uan ta tijtlachilis kani san kinkui ne michime,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75724,13117,spanish,nahuatl,"En este mismo mes de octubre , por disposición del virrey don Juan de Mendoza y Luna los mexicas tenochcas comenzaron a prestar servicios comunales para reparar y renovar la albarrada que estaba toda dañada y con hoyos , la cual se había construido en tiempos del señor virrey don Luis de Velasco el Viejo , en el año 12 Técpatl , 1556 .","Auh çan ya yehuatl ypan in in metztli omoteneuh octubre , yn opeuhque mexica tenochca ytencopatzinco yn visurrey don Juan de Mendoça y Luna ynic otequitque , ynic quichiuhque quipahpatique quiyancuillique yn tetenamitl y nohuian oytlacauhca yn ococoyonca , yn iccen iquac tlachiuhtli yn ipan tlahtohuani huehue don Luis de Velasco visurrey yn ipan 12 Tecpatl xihuitl 1556 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75725,13118,spanish,nahuatl,que es lo más que puedo .,más que tein nihueliz ya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75726,13119,spanish,nahuatl,". Y cuando lo habían dado , luego les retornaban dádivas los gobernantes de la costa :",. Auh in o quim om macaque niman ye ic quiualcuepcayotia in anauatlahtoque :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75727,13120,spanish,nahuatl,Fui a lavar y me trajo hasta aquí .,nitlapakato wan nečwalantewak onečwalikak de nikan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75728,13121,spanish,nahuatl,Son las siete y cuarto .,Ye chicome ihuan nahcan ti cateh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75729,13122,spanish,nahuatl,"También los alcaldes de corte : don Marcos Guerrero , el licenciado Ayala y el licenciado Diego Núñez Morquecho .","Alcaldes de corte : don Marcos Querrero , el lliceciado Ayala , el lliceciado Diego Núñez Morquecho .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75730,13123,spanish,nahuatl,"Les seguían todos los señores oidores de la Real Audiencia , revestidos con sus ropones y togas de luto .","Auh yc niman yehuantzitzin quimonmotoquilitiaque in mochintin Audiencia Real tlaca tlahtoque oydoresme , moch luto yn inrobones yn indurga quimotlalilitihui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75731,13124,spanish,nahuatl,"En este año llegaron los nonohualcas poyauhtecas llamados panohuayantlacas ; los venía conduciendo Tlotliteuctli , y se asentaron en Amaquemecan .","Nican ypan in yn acico y nonohualca yn poyauhteca yn motenehua | | 77r Panohuayan tlaca ; yn quinhualyaca yn quihualhuicac ytoca Tlohtliteuhctli , oncan motlallico yn Amaquemecan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75732,13125,spanish,nahuatl,"Buenas noches , amigos .","Man ce cualli yohualli , nomaicnihuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75733,13126,spanish,nahuatl,"Luego desata los bastones de bambú : si es uno , si son dos , si son tres , si son cuatro los que va a sacrificar otros tantos toma , precisamente los de buena calidad , con buen pie .","Niman ye ic quitotoma in otlatopilii : intla ce intia ome intla yey intla naui caltiz izqui conana yehuatl in uel cualli in uel xocpale ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75734,13127,spanish,nahuatl,"Ya tocó el timbre . Es la señal de que el taxi está en la puerta . Por favor llame al mozo para que baje el equipaje . Un momentito por favoy . Voy a dar su propina al personal del hotel . Ya , listo . Ahora podemos salir . ¿ Qué tanto cobra el taxímetro ?",Ye otlatzilin . In quihtoznequi in calmimillolli caltempan ca . Ximonochilli in tequipano man quitemohui in toquimil . Zan tepitzin xinechmochili . Nia niquintlaxtlahuiz in tequitqueh in caloltilcalco . Nochi yeca . Axcan cualli tiquizazqueh . ¿ Quexquichton itlaxtlahuil in calmimilolli ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75735,13128,spanish,nahuatl,"En esa relación se evidencia que Amaquemecan era una gran ciudad , porque en tiempos antiguos eran seis los tlatoque que gobernaban en esta ciudad .","Auh oncan in yehuatl in yca ynin tlahtolli ynic neci ca huey altepetl huey ciudad catca yn Amaquemecan , yn oc ya huecauh yn oc tlani ynic chiquacen tlahtoque catca quipachohuaya quipieya yn ompa altepetl yn iquac i .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75736,13129,spanish,nahuatl,De ninguna manera estoy conforme con esta idea .,Melahuac amo nicualita inin nemiliztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75737,13130,spanish,nahuatl,Muchas gracias . Por favor despiértenos mañana a las siete horas . Tenemos mucho que hacer y queremos aprovechar cada minuto del día ¿ A qué hora sale el tren de la tarde para el norte ?,Tlazohcamati huel miac . Timitz totlatlahtia xitech moixitih chicóme imán ohuatzinco . Miac tequitl tic pih ihuan tic patiznenequih cecen minoto in tonalpa . ¿ Tlen imán ica teotlac quiza in ta* pozihpotocmimilolli ica tlacpac ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75738,13131,spanish,nahuatl,"Y enseguida fue nombrado inquisidor mayor don Gutierre Bernardo de Quirós , séptimo de los inquisidores mayores que ha habido en esta gran ciudad de México Tenochtitlan .","Auh yc niman yehuatzin inquisidor mayor omochiuhtzino yn don Gutierre Bernardo de Quirós , ycchicome yn ynquisidores mayores ye mochiuhtzinoa yn nican ypan huey altepetl ciudad Mexico Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75739,13132,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75740,13133,spanish,nahuatl,"Los peces se quedaron en el agua y bajaron al abismo , y las aves volaron y fueron hacia arriba ; los bendijo Dios nuestro señor , y a cada uno de ellos le dio su estado y su nacimiento para que crecieran y se multiplicaran .","Auh yn mimichtin mocauhque oncan yn atitla centlani temoque , auh yn totome patlanque acopa yaque ; quinmoteochihuilli yn totecuiyo Dios auh cecentlamantli yn quinmomaquilli yn inyelliz yn intlacatilliz ynic mozcaltizque tlapihuiyezque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75741,13134,spanish,nahuatl,"si se seca ,","como huaqui ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75742,13135,spanish,nahuatl,amabas,otitlazohtlaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75743,13136,spanish,nahuatl,"4 Tochtli , 1314 .","IIII Tochtli xihuitl , 1314 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75744,13137,spanish,nahuatl,y sus ojos se hicieron saltones,ya misotlak elito ixpolontik elito,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75745,13138,spanish,nahuatl,¡ no vayas en vano !,¡ ya anentlaxiye !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75746,13139,spanish,nahuatl,Sí así dijo :,Tlan ijkí kiijto :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75747,13140,spanish,nahuatl,"La primera parte es aquella que está completamente unida a Europa , donde se obedece al gran rey llamado Gran Duque de Moscovia .","Ca yn icceccan catqui oncan çan iccen netechanticate yn Europa , yn oncan tlacamacho huey tlahtohuani yn motenehua ynic quinotza Gran Duque yn itocayocan Moscovia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75748,13141,spanish,nahuatl,"También vino de España , para ser aquí juez de los obrajeros , otro caballero llamado don Francisco de Cardona , comendador de Montesa , que igualmente vestía el hábito de su encomienda con una cruz roja .","Yhuan occe cavallero ytoca don Francisco de Cardona comendador de Montesa , no chichiltic cruz çan ixquich nepaniuhqui yn icomienda quitlalia , no umpa hualla yn España , ynin nican injuez mochihuaco yn obrajeros .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75749,13142,spanish,nahuatl,"Sólo allá son felices los señores , los príncipes :","Zan ye ontlamachotoc a in tepilhuan , in pillin :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75750,13143,spanish,nahuatl,Entonces los acaltecas sacaron un teponaztle y un tambor vertical para danzar y bailar .,Auh yehuantin acallantlaca oquihualtecaque teponaztli yhuan quetzaltemanlli ynic maçohuallo netotiloya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75751,13144,spanish,nahuatl,"Estos chichimecas andaban completamente desnudos , pues no se cubrían ni siquiera con un trapo , ni mujeres ni hombres , sino que andaban en cueros como vinieron al mundo ; andaban así nomás , sin ponerse siquiera un mastle , pues eran como animales que no discurrían ni sabían nada .","Auh yzcate yn chichimeca ca pepetlauhtinemia , atle ymanel ce tzotzomatli quimoquentiaya ymanel cihuatl ymanel toquichtin , yece çan huel iuhqui nacateme yn iuhqui quenin omotlacatilique ; ca çan iuhquin nemia manel ce maxtlatl amo quitlalliaya , ca çan huel iuhqui yolcatzitzinti ypan pohuia atle ynyollo catca catle quimatia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75752,13145,spanish,nahuatl,"... vinieron unos en pos de otros y , al acabar de llegar todos , se reunieron los dos grupos ; el primer sitio al que llegaron a establecerse fue Cuitlatetelco en la ribera .","48r . . . çan hualmototocatiaque , ynic çan mochintim acico monepanoco yn imontlamanixtin ; y huel achtopa oncan Cuitlatetelco atentlipa yn imaxiliztica yn imecoliztica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75753,13146,spanish,nahuatl,"Los hijos que dejó el tlatohuani Huitzilíhuitl son estos cinco tlatocapipiltin : el primero se llamó Teotlatlauhqui ; el segundo , Huehue Cuitlahuatzin , fue a gobernar en Itztapalapan ; el tercero fue Huehue Moteuczoma Ilhuicaminatzin ; a la cuarta , llamada Yaocíhuatl , la pidió por esposa un tlatocapilli de Cohuatlichan de nombre Toyaotlancatzin , hijo de Huehue Cuextécatl tlatohuani de Cohuatlichan , y de ellos nació Huehue Tepolomitzin , el cual , aunque nació en Cohuatlichan , no vivió allá , sino que se vino a vivir a Mexico al lado de su tío Huehue Moteuczoma Ilhuicaminatzin ; el quinto de los hijos de Huitzilíhuitl también fue mujer , pero no se sabe su nombre .","Auh yn ipilhuan quincauhtia yn tlahtohuani Huitzillihuitl yn tlahtocapipiltin macuiltin : yn icce ytoca Teotlatlauhqui ; yn icome ytoca Huehue Cuitlahuatzin , ynin ompa tlahtocatito yn Itztapallapan ; yn ic - ey ytoca Huehue Moteuhcçoma Ylhuicaminatzin ; yn icnahui cihuatl ytoca Yaocihuatl , ynin ompa quihualmitlani yn Cohuatlychan tlahtocapilli ytoca Toyaotlancatzin , ynin ipiltzin yn Huehue Cuixtecatl tlahtohuani Cohuatlychan , auh yc ompa tlacatito yn itoca Huehue Tepollomitzin , auh macihui yn ompa quichihuato yn inantzin y Cohuatlychan , camoma ompa ne , ca çan nican Mexico nemico ytlan yn itlatzin | | 90r Huehue Moteuhcçoma Ylhuicaminatzin ; yn icmacuilli yn ipilhuan Huitzillihuitl çano cihuatl , amo huel momati yn itoca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75754,13147,spanish,nahuatl,"Así fue como salieron los macehuales cuando se dispersaron entre los pueblos circunvecinos , cuando se fueron a meter en los rincones y entre las casas .","Ca ye yui yn quiz maceualli ynic nouia moyauac yn atlipan tepetlypa , yn texomolco tecaltech maaquito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75755,13148,spanish,nahuatl,"Y si tiene mujer el que hace el sacrificio , los dos suben arriba , los dos llevan su bastón con plumas finas ; en la mano lo van llevando , y lleva arriba su remate ondulante de plumas de quetzal .",Auh intla on ca icihuauh in tealtiani omextin tleco ohome quitqui in ihuitopilli inmac tentiuh quetzalli in in imiyauahyo yetiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75756,13149,spanish,nahuatl,"Que lo sepan quienes verán este papel : la primera parte es Europa ; la segunda , Asia ; la tercera , Africa ; y la cuarta , el Nuevo Mundo .","Ma quimatican yn in aquique quittazque amatl : yn icceccan ca Europa , yn icoccan ca Asia , yn iquexcan ca Africa , yn icnauhcan ca Nuevo Mundo , ynin quitoznequi Yancuic Cemanahuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75757,13150,spanish,nahuatl,"El año pasado se cumplieron 1600 años desde el nacimiento del Salvador , y ahora comienza el nuevo año de 1601 .","Ypan in yn xihuitl omoteneuh ypan otlamico yn itlacatilizxiuhtzin temaquixtiani ohacic nauhtzonxihuitl , yc onpehua yn axcan yancuic xihuitl seiscientos y uno años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75758,13151,spanish,nahuatl,"1 Acatl , 1519 .","I Acatl xihuitl , 1519 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75759,13152,spanish,nahuatl,"¡ Con los de él , alegráos !",¡ yca xonahuiacan !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75760,13153,spanish,nahuatl,"El día 15 de junio de 1592 se dijo misa por el arzobispo en la iglesia mayor , y se erigió un monumento ; y en cada una de las ocho iglesias de la ciudad los religiosos dijeron una misa mayor por él .","Auh ypan caxtolilhuitl junio de 1592 años , in missa ypantzinco mito yn iglesia mayor , motlalli monomento ; auh ynic chicueteocalli nican moyetzticate teopixque cecentetl missa mayor ypan quimitalhuique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75761,13154,spanish,nahuatl,"El dicho Ocelotzinteuctli llevaba 11 años gobernando a los huixtocas cuando llegaron a reunirse con Huehue Tziuhtlacauhqui Yaópol en Tecuanipan Amaquemecan Chalco , y cuando llegaron a establecerse en Huixtoco .","Ye oiuh nepa matlacxihuitl ipan ce xihuitl ye tlahtocati yn omoteneuh Ocellotzinteuhctli , yniqu ipan acico omoteneuh Huehue Tziuhtlacauhqui Yaopol yn oncan Tecuanipan Amaquemecan Chalco , ynic no oncan motlallico Huixtoco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75762,13155,spanish,nahuatl,La causa está en nosotros mismos .,In totechpan ca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75763,13156,spanish,nahuatl,( Y la carta de pago del dicho guardian demostraron en descargo dellas y el dicho alcalde bisto y entendido la razon y claridad ) .,Auh otlananquilique oquitoque ca tixpan hotiquitaque yn noconcahuato Sanc Joseph capilla yn itech pohui yanima niman omomiquilique Alonso Tocatl ynic misaynpan omito yhuan ca omacoque carta de pago ynic nelli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75764,13157,spanish,nahuatl,Luego se enseñoreó Totoquihuatzin en Tlacopan ; él fundó y echó las raíces del tlatocáyotl .,Quin iquac motlatocatlali Totoquiuatzi Tlacopa ; qui yehuatl contzinti conelhuaioti yn tlatocayotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75765,13158,spanish,nahuatl,"El primero , la primera .",ic centetl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75766,13159,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75767,13160,spanish,nahuatl,"En este año aparecieron los vestidos negros con franjas amarillas y las tilmas labradas con plumas de guajolote y con flores rojas ; eran dos las mujeres que empezaron a hacerlos , y los hacían con grandes trabajos ; aparecieron en tiempos de Moteuczomatzin .","Ypan in nez yn cozhuahuaqui yn tlilquemitl yn totoltipetlayo y nochpallaxochyo tilmatli ; omentin yn cihua yntlanextil , huey choquiztica yn quichiuhque ; ypann yn Moteuhcçomatzin yn nez .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75768,13161,spanish,nahuatl,Del otro siglo pasado ya venía la Revolución pero todavía no llegaba aquí .,den oksé siglo pasado in yewic in rebolúsion pero ayamo wala ' sia nikan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75769,13162,spanish,nahuatl,que tenía una hermana .,Kipixtok se iuelti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75770,13163,spanish,nahuatl,"a los que se fueron , a Tezozomoctzin , a Quahquauhtzin .","aynoyaque , yehua Tezozomoctzin , o yehuan Quahquauhtzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75771,13164,spanish,nahuatl,Un bejuco,Se kuamekat,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75772,13165,spanish,nahuatl,"So pena que al contrario hiziese será castigado conforme a justicia y ansí lo mandó e firmó de su nombre . Fecho en Mexico a veynte y dos días del mes de marzo de mil quinientos noventa y tres años . Don Miguel Garcia . Pasó ante my Miguel Monyce , escribano . [ Margen izquierdo : a fecha 22 de marzo de 1593 años ] ,",Auh yn aquin quenmanian ypan tlachalaniz in calli tlalli yc tlatzacuiltiloz in mellahuac justicia yuh motlanahuatilli ynic neltic yzcatqui ytocatzin yfirmatzin fecho en Mexico a veynte y dos dias del mes de marzo de mil e quinientos y noventa y tres años . Don Miguel Garcia Alcalde ytencopatzinco alcalde Miguel Monice excrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75773,13166,spanish,nahuatl,"Cuacuauhpitzáhuac tuvo seis hijos , el mayor de los cuales fue Tlacateotzin .","Yn ipilhua Quaquauhtzi chicuey , yn iacapa Tlacateutzi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75774,13167,spanish,nahuatl,Se da mucho si se siembra .,Miak mochiua komo se kitoka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75775,13168,spanish,nahuatl,Sólo esto quiere mi corazón : la muerte en la guerra .,zan quinequi toyollo yaomiquiztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75776,13169,spanish,nahuatl,"Cuando ya se hizo esto , se mete grama ( yamanca zacatľ ) , se tiende y luego ya puede uno entrar para bañarse .","Ihcuac inin ye omochiuh mocalaquia in yamancazacatl , mozohhua ihuan ye cualli calacoaz , netemaloz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75777,13170,spanish,nahuatl,vivía,onemia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75778,13171,spanish,nahuatl,Viene dando vuelta alrededor del sujeto llevando una batea de madera y en ella va poniendo los cabellos .,Zan ic ual moyaualotiquiza cuauhcaxitl quitquitinemi oncan contentiuh in tzontli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75779,13172,spanish,nahuatl,"Cuando llegaron allá , los chichimecas totolimpanecas subieron enseguida hasta la cima del teocalli de los acxotecas chalcas , donde estaba Acollácatl Nahualteuctli a quien adoraban los acxotecas ; y allá colocaron el envoltorio y el cacastle en que traían a su dios nuestros abuelos los chichimecas .",Auh i yehuantin yn chichimeca totollimpaneca yn oquimoncallaquito yc niman ye ycpac tleco yn inteocal yn acxoteca yn chalca yn oncan onoc yn Acollacatl Nahualteuhctli yn quimoteotiaya yn acxoteca ; no oncan quitecato yn inquimil yn incacax yn ihtic quihualhuica yn inteouh yn chichimeca yn tocolhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75780,13173,spanish,nahuatl,"Aquí se dice y se consigna , en este final del año 12 Técpatl , 1608 , cuánto tiempo ha pasado desde que al principio Dios nuestro señor hizo y creó el mundo , desde que formó el cielo y la tierra y todas las cosas que en ellos existen ; asimismo , aquí se exponen otras noticias sobre lo que aconteció antiguamente , según podrá verse en lo que consta más abajo .","Yhuan nican motlalia motenehua yn ipan yn itlamian in yn omoteneuh XII Tecpatl xihuitl de 1608 años , in ye quexquichcauh yn ompa ytzinecan yn oquimochihuilli yn oquimoyocolli cemanahuatl yn totecuiyo Dios , ynic oquimotlalili yn ilhuicatl yn tlalticpatli yhuan yn ixquich tlamantli yn ipan onoc ; yhuann occequi tlahtolli nican motecpana yn tleyn ye huecauh omochiuh , yn iuh niman ye onneciz nican tecpantoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75781,13174,spanish,nahuatl,"Cuando Huehue Huitzilíhuitl fue sacrificado en Colhuacan , llevaba 73 años gobernando como tlatohuani de los chichimecas mexicas ; y si se calcula su edad , resulta que alcanzó los 100 años , pues sabemos que había nacido en Tizayocan , mientras los mexicas venían de camino .","Auh yn ihcuac yn yn ompa Culhuacan oquimictique Huehue Huitzilihuitl , ye iuh nepa epohuallonmatlactli ipan exihuitl ye yntlahtocauh ynic quinpacho chichimeca in mexica ; auh ynic mochi mocenpohua yn onen tlalticpac macuilpohualxihuitl huel caxilli , auh yehica ipampa ca ticmati ompa motlacatili yn Tiçayocan ynic huallatiaque mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75782,13175,spanish,nahuatl,"Y nadie se lo ympida por bia de la justicia que me profiero al saneamiento y seguridad ante qualesquier justicias y por ende puse una cruz por firma mia Ysavel Ana . Lo qual paso en presencia de los becinos del dicho barrio [ tlaxilacalleque ] nombrados Pablo Hernandez merino e Juan Bautista y Juan Perez e Baltazar Juarez , Francisco Ximenez ( alguaciles ) Miguel Muñoz e Lucia Ana , Agustín de Santiago , escrivano . [ Intérprete :] Joan , de Riberol [ rúbrica ] .",Aoh yn tla aca quenmanian quichalaniz amo itlamatian y motlalcohuiyani nehoatl niquixnamiquiz yn ixpan justicia auh ynic aoquiccepa ninotlatolcuepaz nica nomatica niquetza cruz yhoan nofirma . Ysaber Ana . Ymixpan tlaxilacaleque Pablo Hernandez merino Juana Baptista Joan Perez Barthasal Xuarez Francisco Ximenez . Testigos : Miguel Momatzacuili Luciana Agustin de Santiago escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75783,13176,spanish,nahuatl,"Al oírlo , los mexicas se echaron a llorar ; pero el diablo Huitzilopochtli les dijo nuevamente : No os aflijáis ; vayamos a cantar .","Auh yn oquicacque mexica , niman ye yc choca ; auh niman ye noceppa oncan quimilhui yn diablo Huitzillopochtli : Maca ximotequipachocan , tla toncuicacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75784,13177,spanish,nahuatl,los nuestros .,tohuaxcahuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75785,13178,spanish,nahuatl,"Hombre y niño , mi señor , tú , gran señor , tú , pequeño Axayácatl ;","A oquichpilli , notecuyo , titlatohuani , t ' Axayacaton ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75786,13179,spanish,nahuatl,"En este año murió Yohuallatónac Segundo , decimoquinto tlatohuani de Colhuacan , que gobernó durante ocho años .","Nican ypan in momiquillico yn icome ytoca Yohuallatonac yn iccaxtolli tlahtohuani Culhuacan , yn tlahtocat chicuexihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75787,13180,spanish,nahuatl,"Después fuimos , otros 50 ; le digo no hay quien , me cobró otros",otitlaštlawake otia ' ke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75788,13181,spanish,nahuatl,"5 Tochtli , 2 .","V Tochtli xihuitl , ii .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75789,13182,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75790,13183,spanish,nahuatl,"Si alguien se preparaba un bocado , también tenía que defenderlo .","Yn oc nen aca moteycuciliznequi , ça chimaltitla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75791,13184,spanish,nahuatl,"Quizá es verdad que está sufriendo la gente por los abusos ; que vayan y se asienten en sus casas de Tlatelolco , que los tlatelolcas se asienten en sus tierras .","Azo nelli ye motolinia maceualli ye yca necacayauallo ; ma ualhuia ma motecaqui yn inchan Tlatilulco , yn ixquich yntlal ma ypa motecaca tlatilulca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75792,13185,spanish,nahuatl,AJO,AXOX,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75793,13186,spanish,nahuatl,"En Tabasco , cerca de la población de Centla , los mayas le hicieron la guerra a Cortés , pero éste pudo vencerlos , gracias a la superioridad de sus armas .","Ompa Onohualco altepenahuac in itoca Centla , mayatlacah quiyaochiuhqui don Femando , auh yehuatl in , huel quimpehua yehica oc cenca temictiloni catca iyaonechichiuh tepehuani in amo imaxca mayaonohualcah .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75794,13187,spanish,nahuatl,lentamente,Yoyolic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75795,13188,spanish,nahuatl,"La niña desde chica ayuda a su mamá a cuidar los animales chicos de la casa , tales como los puercos , patos , guajolotes , gansos , las palomas y las gallinas .","In cicihuanton ca octzitziquitzin yequinahnamiqui inana quin ixotiah yoyolcameh quemeh pitzomeh , aztameh , huehuexolo , huihuiloh ihuan piomeh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75796,13189,spanish,nahuatl,"¡ Qué bueno que ya vino ! Aunque es temprano , siempre le gusta a uno no esperar .","¡ Tlen zan cualli ca yotualmuicac ! Mazqui oc ocualcan , tepacti amotochiah .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75797,13190,spanish,nahuatl,"Y así , cuando hizo su ofrenda de fuego , se sienta delante de los demás y una persona se queda junto a él .",Auh in ye yuhqui in on tlenamacac niman ye ic teixpan on motlalia ce tlacatl itech mocaua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75798,13191,spanish,nahuatl,También entonces se asentó Moteuczomatzin .,Çano yquac ualmotlalli y Motecuhçomatzi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75799,13192,spanish,nahuatl,"Libro de la creación del cielo y de la tierra , y de nuestro primer padre Adán y de nuestra primera madre Eva .","Amoxtli yn iyocoyalloca yn ilhuicatl yhuan tlalticpactli , yhuan yn achto totatzin Adán yhuan yn achto tonantzin Eva .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75800,13193,spanish,nahuatl,"Luego , en este año , nuevamente vinieron los sacerdotes fray Juan de Sárate . Aquí terminaron los pleitos . Pusieron como único guardián al sacerdote fray Rodríguez , su benedictino . En este año se edificó aquí el templo de Atlhuelican , se cambió de allá de Tehuacán abajo , en presencia de mí , llamado don Baltazar de San Juan ; y se construyó ahí frente a Tehuacán , donde viene el camino de San Diego [ donde vive él ] llamado Francisco Gaspar , precisamente donde se llamaba Cuetlaxhua y los guardianes fray Nicolás Coruera .",Niman ypam ynin xihuitl occepa hualaque theopixque frai Juan de Sarade nicam otlamqui pleitos yn sa cemi omotlalique yn theopixque guardiam frai Rotriges yueneuictas . Ypam ynin xihuitl omotlali ynin theopam nicam Atlhuelicam hualneiquaniloc ompam Theohuacam tiazintla nixpam nehuatl notoca d[on] Baltesar de San Juan yhuan yxpam ompa Theohuacam omotlali auh campa huiz otli San Diego ytoca Francisco Gaspar auh ca huil tocayotiyaya Cuetlaxhuayhuan guardiame frai Nicolás de Coruera .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75801,13194,spanish,nahuatl,¿ De dónde habrá de partir ?,¿ Tle itech pehualoz ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75802,13195,spanish,nahuatl,no se pudo quebrar .,axueli posteki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75803,13196,spanish,nahuatl,Parecieron ante nos doña María de don Diego y don Pedro Dionisio vecinos de San Pablo Teocaltitlan e dixeron como venían a ynformar a la justicia de una casa que esta hacia do el sol sale que por las espaldas tiene quatro brazas e por el lado tiene tres brazas y tres camellones de tierra que estan hacia el ocidente que tienen de largo cada una catorce brazas y de ancho diez brazas y en otra parte [ en el tlalmantli de ancho tiene diez brazas y de largo ] tiene honce brazas segun que mas claramente paresce por la pintura de amarillo .,"Tixpan ohuallaque doña Maria de don Diego , don Pedro Dionisyo , ompa chaneque San Pablo Teocaltitlan quitoque ca tictocaquiltilico in justicia yn itechcopa in tocal centetl tonatiuh yquizayanpa ytzticac yn itepotz namatl auh yn iyomotlan yematl yhuan yetetl in chinamitl tonatiuh ycalaquiyanpa ytztitemi ynic huiyac matlacmatl yhuan nanamatl yhuan tlalmantli ynic patlahuac matlacmatl auh ynic uiac matlacmatl yuan ce matl yn ye mochi ynic machiyotimani coztic tlapalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75804,13197,spanish,nahuatl,Yo estoy,Nica,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75805,13198,spanish,nahuatl,Quizá es designio de Huitzilopochtli que nada suceda .,Auh y mach yehuatl yn inauatil y Uitzilopochtli cayatle uetzi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75806,13199,spanish,nahuatl,"Luego por esto juntos , se ponen a ver , se miran unos a otros , se dicen :","Niman ye ic nepanotl mohotta , quimottitia , quimolhuia :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75807,13200,spanish,nahuatl,"Asimismo , ya llevaban 24 años de estar en Aztlan Mexico los antiguos chichimecas .",No yhuan ye yuh cenpohuallonnahui xihuitl oncan cate yn Aztlan Mexico yn huehuetque chichimeca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75808,13201,spanish,nahuatl,Asi mismo declaro que en Toztlan di una piedra que dicen cozcatl de lo cual es testigo Martin Tzapotla tiachcau por ello digo que den lo que les pareciere a mis hiios aunque no sean mas de cinco pesos todo lo qual digo y dejo mandado yo Martin Lazaro becino que soy ( del barrio ) de Moyotlan . Asi mismo digo y mando que las casas de nuestro patrimonio que mi hermana parta las dichas casas con mis hijos los morillos y de las dos bigas grandes sea el uno para ella y el otro sea para mis hijos y asi mismo se parta por medio la piedra la mitad sea para la dicha mi hermana y la otra mitad sea para mis hijos para que dello agan una pared en esta casa ( y el suelo sea todo para los dicho mis hijos porque les pertenece y nadie se lo quite ) . Asi mismo declaro que dejo ocho mantas que yo traya lo qual dejo en voluntad de lo que se a de acer a mi muger juntamente con Anton como hijo suyo y mando que a una hermana que tengo que se dice Ana Tlaco le den dos pesos .,Yhuan Toztlan nictemacac nocozquin ymachiz yn Martin Tzapotla tiachcauh ytla yquitlaocolizque yn nopilhuan ma uel za macuil peso quimacazque ye yxquich y notlatol niquitotiuh nehuatl ni Martin de Lazaro Moyotla nochan ocatca yzcatqui yhuan yn tohuehuecal quixelhuiz y nopilhuan y nohueltiuh ce canaz yn huepantli ce canazque y topilhuan yhuan yn tetl quixelhuiz yxquich concuiz ixquich quicuizque y nopilhua oc yc tepantlatzacuilli quitecazque y nican yhuan cuizque chicuetetl oncan notilmatzin za ye quimatin y nonamic yhuan yn Anto ca yconeuh ce tlacatl noteycauh o peso quimacazque ytoca Ana Tlaco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75809,13202,spanish,nahuatl,"El padre Juan de Polo decía tres misas los domingos y dos durante la semana , comenzando a las cinco de la mañana . A las cuatro de la mañana llamaba el sacristán . Cuando iban a repicar las cinco salía el sacerdote revestido para que empezara la misa . Durante la semana había dos misas diarias y a las seis de la tarde el rosario .",In topixque Juan de Polo omochilhuiliaya yeyi misa ipan domingo ihuan ica semana ome ipan macuili tlapoali huatzincotica . Nahui tlamachotiliztli otenotzaya teteachca . Icuac tziliniz macuili tlapoali ye yiman on moquixtiaya topixque ica itzotzomatzin oncuan ye pehuaz moteochihuaz misa . Ipan semana oyeya ome misa huan ce rosario ipan teotlactli chicuacen tlapoali .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75810,13203,spanish,nahuatl,Este fue el segundo año en que hubo hambruna .,Yn ipan in ycoxihuitl in ye mayanallo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75811,13204,spanish,nahuatl,A su muchacha pero no la encontraron entonces .,ičpoč pero a ' mo ka ' sike ikwa ' kon .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75812,13205,spanish,nahuatl,"8 Tochtli , 1318 .","VIII Tochtli xihuitl , 1318 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75813,13206,spanish,nahuatl,fuéramos estuvieras,Tla yehua yezquia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75814,13207,spanish,nahuatl,"Luego por ese camino llegaron a Santo Domingo , para después volver a tomar un camino recto y así regresaron marchando derecho hasta ir a salir frente a los portales del Marqués del Valle , desde donde introdujeron al difunto en la iglesia mayor ; para entonces ya se había puesto el sol , y ya había oscurecido cuando llegaron .","Ynic niman ypan ohtli Sancto Domingo quimoquixtilito , quimonamictilito yn ohtli ynic niman ça tlamellauhca oquihualmocuepillique ça oquihualmotlamellahualtilique ynic oncan quimoquixtilico yquiyahuac yn iportales Marqués del Valle , ynic niman oncan oquimocallaquillico miccatzintli iglesia mayor ; huel yhcuac onaqui tonatiuh , ynic onyohuac in quimaxitilico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75815,13208,spanish,nahuatl,Y la muchacha se aburría por estar sola .,Uan nopa ichpokero kuesiui para iselti itstok .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75816,13209,spanish,nahuatl,En la sala hay muebles antiguos .,Ipan hueyi calli oncateh cuacualzolli icpaltin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75817,13210,spanish,nahuatl,"En este año los mexicas derrotaron a los de Mizquitlan , Cuauhpilollan y Tzapotlan .",Nican ypan in quinpeuhque Mizquitlan tlaca yhuan Quahpillolan tlaca yhuan Tzapotlan tlaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75818,13211,spanish,nahuatl,En el año 13 Tochtli 1414 no sucedió nada .,XIII Tochtli atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75819,13212,spanish,nahuatl,venden,tlanamacah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75820,13213,spanish,nahuatl,"aquí sobre la tierra está el Dador de la vida.En el lugar donde suenan los tambores preciosos , donde se hacen oír las bellas flautas , del dios precioso , del dueño del cielo ,","Chalchiuh teponaztlimimilintocan , on chalchiuhtlacapitzohuayan , in itlazo teotl , a in ilhuicahua ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75821,13214,spanish,nahuatl,Dixo esta testigo que lo que sabe de la casilla de agua en donde vende agua Grabiel Yautl y Maria su muger . A quarenta y quatro años que lo tienen y posen en donde tienen agua de canoas y la casilla [ F . 17v . ] ysiempre han bendido alli agua .,Otlananquili yn testigo quitohua ynic nicmati yn itechcopa in imacal oncan onoc in imacal Gabriel Yaotl nehuan in inamic Maria yn onca quinamaca atl yhuan in quiquetzque ymacal ynic tlaltzitzquiticate ye axca onpohualli xihuitl ipan nauhxihuitl yn mochipa oncan anamaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75822,13215,spanish,nahuatl,"Pasada la pascua de Resurrección , en abril de 1594 , los padres mercedarios fueron a establecerse frente a las casas del hilandero Luis de Dueñas , en el barrio de Tomatlán ; tres años y cuatro meses habían estado en el barrio de San Hipólito Teocaltitlan .","Yn padreme mercenadios yn iquac mohuicaque motlallitzinoto yn iquiahuac Luis de Tueñas tzauhqui , ypan tlaxillacalli Tomatlan , çan ic onquiz in pasqua Resurretión , ypan abril de 1594 años ; yexihuitl yhuan nahui metztli yn oncan catca ypan tlaxillacalli Sant Ipólito Teocaltitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75823,13216,spanish,nahuatl,nosotros,Tehuan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75824,13217,spanish,nahuatl,CANTO DE IXCOZAUHQUI,IXCOZAUHQUI ICUIC,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75825,13218,spanish,nahuatl,Casi todo el norte de América habla el ingles .,Cemi nochi Mictlanco catlacpac América inglestlahtohua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75826,13219,spanish,nahuatl,"En este año murió Cuauhtlatónac , tlatohuani de Colhuacan , que gobernó durante 14 años .","Nican ypan in omiquico yn Quauhtlatonac yn tlahtohuani catca Colhuacan , yn tlahtocat matlactli onnahui xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75827,13220,spanish,nahuatl,"Ensangrentado va mi príncipe , amarillo señor nuestro de los cuextecas , el ataviado con faldellín color de zapote , Tlacahuepan se cubre de gloria , en la región misteriosa donde de algún modo se existe .","Yezo yahqui nopillotzin , cozahuic cuexteca totee , tzapocueye , Tatlacahuepan motimalohua , ya quenonamican .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75828,13221,spanish,nahuatl,conocimiento .,tlalnamiki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75829,13222,spanish,nahuatl,". Los que bebían primero también presentaban uno delante de Xiuhtecuhtli , el fuego ; luego también uno presentaban delante de Yacatecuhtli .",. In ique achtopa no centetl ixpan conquetzaya in Xiuhtecuhtli in tletl ; niman ye no centetl ixpan conquetzaya in Yacateoctli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75830,13223,spanish,nahuatl,Antonio Martín Marqués,Antonio Martín Marqués,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75831,13224,spanish,nahuatl,"13 Calli , 985 .","XIII Calli xihuitl , 985 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75832,13225,spanish,nahuatl,"He recibido su carta , pero no he tenido tiempo para contestarla .",Ye oniconceli moamatzin . mach amo nocayantiac niconanquiliz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75833,13226,spanish,nahuatl,". Pero no sólo éstos los combatían , hacían contra ellos lucha , sino que los cercaban en unión todos los de la costa , cuando luchaban contra ellos estando allá encerrados en Cuauhtenco .",. Auh amo zanioque in quim om peuaya in quim on ihcalia zan uel quim on olloluiaya in ye ixquich anahuacatl . In ic quim on ihcalia in oncan tzaoctimanca Cuauhtenanco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75834,13227,spanish,nahuatl,A veces nos da maicito .,nian kimati geni kate pobre nokniw namonka akin tlapias .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75835,13228,spanish,nahuatl,una vez mi padre me platicó que en una época ya lejana algunos de sus amigos lo propusieron para ocupar un cargo el de condurir a nuestro pueblo santa ana tlacotenco sus amigos mostraban hacia él un gran entusiasmo pero no eran pocos los que a su vez pensaban de manera diferente porque él entonces vivía en verdad en la estrechez aquí pongo un poco de lo que al respecto alguna vez me contó,cehpa notahtzin onechmononochili quimmach ye huehca cequintin iicniuhtziztihuan oquimoixpchpenilihqueh inic moteyacaniliz ompa santa ana llacotenco altepetl yehuantin inon cenca quimpahpaquiltiaya yece onyeya ahquihuan ahmo quinyolpachihuitiayah inin ipampa immanon notahtzin cenca motolinihtzonoaya nican nictlalia zan tepitzin in yehuatzin quemmanian itechcopa onechmopohuilili,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75836,13229,spanish,nahuatl,amaremos,titlazohtlazqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75837,13230,spanish,nahuatl,viviremos,anemizqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75838,13231,spanish,nahuatl,"Así pues , esta nueva orden de San Antonio , que se fundó en el dicho año de 1095 , cuando San Antonio se le apareció con la encomienda de la cruz y le ordenó a su devoto y siervo don Gastón que fundara a los clérigos comendadores y que edificara un hospital que habría de ser cabeza de los demás , tuvo su comienzo hace 520 años , ahora que estamos en el año de 1614 .","Auh ynin omoteneuh yancuic teopixcatlatecpantli yn ihordetzin San Antonio , yn oncan yc hualtzintic yn oncan yc hualpeuh yn ipan omoteneuh xihuitl 1095 , yn ihcuac ypan in yc quihualmonextilitzino quihualmottititzino yca yn icruztzin yn icomiendatzin quihualmonahuatilli yn San Antonio yn omoteneuh ytetlaçotlacatzin yn itetlayecolticatzin don Gastón ynic quintlalli omoteneuhque comendadores clérigos yhuan ynic quichiuh quiquetz ce hospital tzontecomatl mochiuhtica , yn oncan huel peuhqui ca axcan ye centzonxihuitl ypan chicuacenpohualxihuitl , hue yxquich oahcic axcan yn ipan in ticate xihuitl de 1614 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75839,13232,spanish,nahuatl,"Que a vosotros os vea , os fortalezca el Señor Nuestro , el conocedor de los hombres , el inventor de la gente , el hacedor de los seres humanos .","Amechmochichihuiliz in Totecuyo , in Tehimatini , in Teyocoiani , in Techichihuani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75840,13233,spanish,nahuatl,"También en este año murió la cihuatlatohuani Xiuhtoztzin Tlailotlacteuctli , hija del tlatohuani Cuahuitzatzin , que gobernó en Tenanco durante nueve años ; y luego , en este mismo año , se enseñoreó su hijo Itztlotzin , que tomó el título de Tlailotlacteuctli en Tzacualtitlan Tenanco Amaquemecan .","Auh no ypan yn in xihuitl yn momiquilli yn cihuapillatohuani Xiuhtoztzin Tlayllotlacteuhctli , yn ichpochtzin tlahtohuani Quahuitzatzin , | | 82v auh ynic tlahtocat Tenanco chiuhcnauhxihuitl ; auh ça niman ipan in yn xihuitl yn motlahtocatlalli yn itelpochtzin ytoca Ytztlotzin Tlayllotlacteuhctli mochiuh yn Tzaqualtitlan Tenanco Amaquemecan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75841,13234,spanish,nahuatl,"Tras haberle tomado juramento , el señor don fray García Guerra abrió la dicha puerta , y luego lo pusieron debajo de un palio nuevo y precioso , para llevarlo así , según era costumbre recibir a los virreyes cuando por primera vez entraban a la ciudad de México .","Auh yn ihquac ye ono conmanililique juramento yhuan in ye oquimotlapolhui omoteneuh puerta yn tlahtohuani don fray García Guerra , yc oncan niman quimocaltilique ytzintla quimocallaquillique cachcalli motenehua palio , yancuic cenca tlaçotli , ynic oncan quihualmocaltilitiaque , yn queninn iuh namico occequintin visurreyesme yn huel yancuican hualcallaqui nican ypan ciudad Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75842,13235,spanish,nahuatl,"Perdóneme . Yo quise traerla , pero tenía un dolor de cabeza y no quiso salir de la casa .","Xinechmopahcayohuiti . Onic hualhuicaznequia , nozo oquicocoaya itzonteco ihuan amo oquinec ichan quizaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75843,13236,spanish,nahuatl,"No quiero morir , quiero que sea vigorosa mi propia vida , ansio recuperar mis raíces : no deseo abandonar mi vida en la tierra .",Amo ninequi nimiquis ninequi sampa nimoyolchicahuas ocsepa cuali nimonelhuayotis amo quema ninequi nitlacatehuas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75844,13237,spanish,nahuatl,"Ella tiene sesenta y ocho años . Se casaron en mil ocho cientos noventa y nueve . Mi papá fue su primer hijo . El se murió ya hace tres años . La tía que vive con ellos , es la tercera bija que tuvieron .","Teyehuatzin quipia yeyi pohualli ihuan chicueyi xihuitl . Omonamictihqueh ipan nahuitzontli caxtolpohualli ihuan chicnahui xihuitl , Achto teinconen teyehua notahtzin ; teyehua ye axcan yeyi xihuitl omicoac . In teahui tetlac nemihua , in ye yeyi cihuaconetl oquipixqueh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75845,13238,spanish,nahuatl,diversos,cecenmotah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75846,13239,spanish,nahuatl,". Están paradas mirando cuando hayan de emprender el viaje . Y se junta todo : la comida del camino , el maíz molido . Pero lo meten a casa no en el día , sino por la noche .",". Quichizticate in quenman om peuazque . Auh mochi quinechicoua : in ihtacatl in pinolli . Auh in quicaltema amo cemilhuitl , zan youaltica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75847,13240,spanish,nahuatl,Llevaban aquí 36 años los amaquemecas totolimpanecas y los tzacualtitlantenancas cuando llegaron los panohuayantlacas .,"| | 136r Auh ye cenpohualxihuitl ypan caxtolxihuitl ypan ce xihuitl cate yn amaquemeque yn totollimpaneca yhuan yn Tzaqualtitlan tenanca , y huallaque y Panohuayan tlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75848,13241,spanish,nahuatl,( En la ciudad de México ) a beynte dias del mes de dicienbre de mil e quinientos e cinquenta e ocho años tomó esta ynformación Lucas Garcia jueces de residencia ( por su magestad en esta ciudad de Mexico en la parte de Santiago y la dicha ynformación la mandó tomar el muy magnifico señor el licenciado Alonso de Zorita oydor por su magestad en esta Real Audiencia de México e Nueva España ) y la dicha ynformación se toma para saber y aberiguar a quien pertenece las tierras [ de Atlixocan ] sobre el pleyto que tratan Maria Teccho y de la otra parte Marina Tlacohch [ esposa que era de Toltecatl ] vecinas del barrio de San Sebastian e sobre ello se recibieron los testigos ( asi de la una parte como de la otra los siguiente ):,Cenpouali de diciembre 1558 años yquac quimanili información y yehuatzin Lucas Garcia juez de residencia ynic tlatolmelauhque yn testicos yn ipanpa yn ineteylhuil yn itoca Maria Tecuihchon chane Sanc Sevastian y nehuan monamiqui Marina Tlacoh yciuauh catca Toltecatl za no oncan chane Sanc Sevastian ytechpa yn tlali yn onpa Atlisocan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75849,13242,spanish,nahuatl,"que crezca ,","mah hueiya ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75850,13243,spanish,nahuatl,doscientosaa,Mahtlacpualli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75851,13244,spanish,nahuatl,"Creo que no , aunque el sabor agrio del limón les disgusta a muchas . Les gusta mejor el chocolate .","Nicneltoca , nozo ixocoyatl limón amo quinpactia in ichpocameh . Ocachi quinpactia in chocolatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75852,13245,spanish,nahuatl,"El bienaventurado patriarca San Ignacio , padre de los religiosos clérigos de la Compañía de Jesús , no salió desde un principio en la dicha procesión , sino que fue a encontrar al Santísimo Sacramento frente a la iglesia del Hospital del Espíritu Santo ; allá lo llevaron sus hijos en hombros sobre unas andas desde su morada de la Casa Profesa .","Auh in yehuatzin tlacemicnopilhuiani huey tetatzin patriarcha Sant Ignacio yn intatzin clérigos teopixque la Compañía de Jesús ayemo motlayahualhui yn ipan in mochiuh tlayahualoliztli , ca çan oc oncan yn Hospital del Espíritu Sancto teopan quiyahuac yn conmonamiquillico Sacramento yn Sant Ignacio ; oncan quihualmoquixtilique yn ichantzinco la Cassa Proffessa antastica yn ipilhuantzitzinhuan quimonapalhuique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75853,13246,spanish,nahuatl,"En aquel tiempo , los laguneros y pescadores que estaban asentados en torno de la bahía o gran laguna llamada Metztliapan odiaban y aborrecían sobremanera a los mexitin , a quienes hubieran querido sojuzgar y destruir del todo .","Ca yeppa hueyatlahuaque tlatlamani huey yn atezcatl yn quitocayotia Metztliyapan huel quiyahualloticatca auh yhuan cenca quincocoliaya cenca quintlaelittaya in mexitin , oquinpopolozquia oquinpehuazquia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75854,13247,spanish,nahuatl,"La octava hija de Cuacuauhpitzáhuac se llamó Matlaltzin , y fue la segunda que llevaron a Totomihuacan , donde tuvo por marido a Iztaccóyotl .","Yn ic VIII ypilzi Quaquauhzi ytoca Matlaltzi , ycome unpa uicoc Totomiuaca , yoquichhui mochiuh Yztaccuyotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75855,13248,spanish,nahuatl,"En 12 pedernal , se fueron los mexicas a Tecpayocan .","Ipan matlactli omome tecpatl xihuitl , oyaque mexicah Tecpayocan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75856,13249,spanish,nahuatl,"Luego inmediatamente va el que cortó el pelo , arrebata el sahumador , y va a hacer la ofrenda de fuego al medio del patio : a los cuatro rumbos del mundo levanta su sahumador .",Niman iciuhca yauh in otetzoncuic quicuitiquiza in tlemaitl niman ye ic tlenamaca in oncan itualnepantla : nauhcampaixti con iyaua in itlema .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75857,13250,spanish,nahuatl,l kilo de hongos de ocote,Ce kilo oconanacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75858,13251,spanish,nahuatl,Auto grande de México .,Auto grande de México .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75859,13252,spanish,nahuatl,Temillotzin se fue a establecer en Capoltitlan ; y don Juan Huehuentzin se estableció en Atícpac .,"Niman ye yc uitz yn Temillotzi , umotlalico Capoltitla ; auh yn don Juan Ueuenzi omotlalico Aticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75860,13253,spanish,nahuatl,"Llevaré conmigo las bellas flores , los bellos cantos .","Ca niccuiz in yectla xochitli , in yectli yan cuicatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75861,13254,spanish,nahuatl,todos vayamos,kinekij,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75862,13255,spanish,nahuatl,"se las diste ,","tiquinmacati ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75863,13256,spanish,nahuatl,"Tráigame por favor dos botellas de cerveza clara y dos tortas de queso o jamón y unas aceitunas . A propósito , Ernesto , ¿ cómo está su familia ? Ud . sabe que su papá , era amigo mío . Fuimos al colegio juntos y llevamos siempre buena amistad .","Xinechmohualhuiquilli ome tehuilotl ica chipahuac tepachichic ihuan orne ihtacatl ica xamon nozo quehso ihuan cequintin aaeitunanaeh . Ihyo , Ernesto , ¿ Quenin ca in mocenyeliz ? Tehuatzin timomachitia ca in motahtzin nomaicnin oyelohuaya . Tocepan nemachtilcalco otihuiah ihuan nochipa cualli otohuicaqueh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75864,13257,spanish,nahuatl,Malintzin le fue a decir al teul Marqués lo que había oído CotztemexI .,Auh yehuatl in Malintzin niman quinonotz in teoutl Marqués yn iuh oquicac Coztemexi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75865,13258,spanish,nahuatl,La piña también es muy sabrosa .,In matzatli huel huelic noihqui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75866,13259,spanish,nahuatl,"Luego da sus órdenes : rápidamente se hace la comida , las gallinas , el cacao .",Niman ic tlanauatia : iciuhca mochihua in tlacualli in totolin in cacauatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75867,13260,spanish,nahuatl,"De pronto salimos del sueño , sólo vinimos a soñar , no es cierto , no es cierto que vinimos a vivir sobre la tierra . Como yerba en primavera es nuestro ser . Nuestro corazón hace nacer , germinan flores de nuestra carne . Algunas abren sus corolas , luego se secan .","Zan tocochitlehuaco , zan tontemiquico , ah nelli , ah nelli tinemico in tlalticpac . Xoxopan xihuitl ipan tochihuaca . Hual cecilia , hual itzmolini in toyollo xochitl in tonacayo . Cequi cueponi , on cuetlahuia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75868,13261,spanish,nahuatl,— Como el otro día me trajo una tela me dice que va a ser para mí .,oksé nihkuwas pero nečilwia nikán nikwalikak manta para te ' wakun .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75869,13262,spanish,nahuatl,Se come hervido y endulzado .,In se kikua tamanal uan tatsopelil saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75870,13263,spanish,nahuatl,"En este año , el día 22 de julio , fiesta de Santa María Magdalena , llegó el acueducto a San Juan .",Ypan in yn iquac ypan metztli yn ic XXII mani julius ypan ylhuitzin Sancta María Magdalena yquac acico yn aotli Sant Juan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75871,13264,spanish,nahuatl,"Entonces humeó por primera vez la montaña que ahora se llama Popocatépetl , y que entonces se llamaba Xalliquéhuac .","XII Acatl xihuitl , 1347 sic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75872,13265,spanish,nahuatl,"5 Calli , 1601 .","V Calli xihuitl , 1601 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75873,13266,spanish,nahuatl,"7 Calli , 1317 .","VII Calli xihuitl , 1317 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75874,13267,spanish,nahuatl,"Así , así . No muy bien . Duermo mal , porque el reumatismo que me viene todos los inviernos , me molesta mucho .","Zan ihqui , zan ihqui . Amo huel cualli . Amo cualli nicochi , ipampa in cuahcihuiztli nopan huitz ihcuac cehua , huel miac nechpazolohua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75875,13268,spanish,nahuatl,Y luego le dijo [ uno de los zopilotes ]:,Uan teipa kiilui :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75876,13269,spanish,nahuatl,Nuevamente le preguntaron Huitzilihuitzin e Itzcohuatzin : ¿ Y entonces quiénes habrán de gobernar en Amaquemecan ? .,Noceppa quihto yn Huitzillihuitzin yhuan yn Itzcohuatzin : Auh aquique yn tlahtocatizque yn Amaquemecan ? .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75877,13270,spanish,nahuatl,"Cuando se seca , lo desgranan , y paran la olla al fuego para hacer el nixtamal . Luego lo martajan en el metate o lo muelen en el molino , paran el comal en el fogón y ya hacen las tortillas para comer .","Ijuak uaki ya in sinti kioyaj uan kinexketsaj , mochiua nextamal , kikuechouaj ika metat oso ika molino . Kitikoketsaj in komal uan kichiuaj ya in taxkal para se takuas .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75878,13271,spanish,nahuatl,"Artículo 65 . - El Congreso se reunirá a partir del 1o . de septiembre de cada año , para celebrar un primer período de sesiones ordinarias y a partir del 1o . de febrero de cada año para celebrar un segundo período de sesiones ordinarias . En ambos Períodos de Sesiones el Congreso se ocupará del estudio , discusión y votación de las Iniciativas de Ley que se le presenten y de la resolución de los demás asuntos que le correspondan conforme a esta Constitución . En cada Período de Sesiones Ordinarias el Congreso se ocupará de manera preferente de los asuntos que señale su Ley Orgánica .","Tlen 65 Tlanahuatihcayotl . In Hueyi Tlahtocan monechicos ipan 1º tlen septiembre metztli tlen nochi xihuitl , ihuicpa mochihuas tlen se itehquia nechicolistli , ipan 1º tlen febrero metztli tlen nochi xihuitl ihuicpa mochihuas tlen ome itehquia nechicolistli . Ipan ome Nechicolismeh tlen Hueyi Tlahtocan ipan motlalis tlen ixtlamachtilistli , tlayeyecoli ihuan tlaixhuasantli tlayeyecolmeh tlen tlahtol tlanahuatili tlen ixnesis ihuan tlaxolehuali tlen sequinoc itechpohui tlahtolmeh quen moihtohua ipan Amatlanahuatili . Ipan se ihuan se cahuitl tlen itehquia nechicolistli in Hueyi Tlahtocan ipan motlalis nochi tlamantli tlahtoli tlen moixtlalia ipan Iyolcayo Tlahtol tlanahuatli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75879,13272,spanish,nahuatl,Después saludaremos cuando se termine vamos a saludar a los compadres .,onkan totatlapaluske kwaktlasesewi tikintlapaluske nkompadritos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75880,13273,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75881,13274,spanish,nahuatl,"Partieron y se asentaron en Iztacalco ; luego los mexicas solicitaron a los que habían tomado mujeres de Colhuacan que éstas llevaran sus papeles de registro , y solicitaron a las que allá habían tomado maridos que éstos llevaran sus papeles de registro .","Nima ye yc ualleua umotlalico Yztacalco ; nima ye motlatlania y mexica y ciuauaque catca Coluaca yn iciuaua quiuatquilique yn imamatlacuilol , auh y ciua yn unpa oquichuaque catca ymmoquichua ymamatlacuilol quiuatquilique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75882,13275,spanish,nahuatl,Este árbol es caliente .,In kuouit totonik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75883,13276,spanish,nahuatl,También entonces los mexicas derrotaron a los de Iztactlalocan .,Yhuan yquac quinpeuhque Yztactlallocan tlaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75884,13277,spanish,nahuatl,". Pues cuando hubo muerto Auitzotzin en Tenochtitlan , luego fue cuando fue instalado a reinar Motecuhzomatzin : también su casa en Tenochtitlan ;",". Auh in ihcuac omomiquili Auitzotzin Tenochtitlan niman ihcuac on tlatocatlaliloc in Motecuhzomatzin in za ye no ompa ichan Tenochtitlan ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75885,13278,spanish,nahuatl,Sal al gusto,"Iztatl , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75886,13279,spanish,nahuatl,"Había allá arriba una roca , sobre la cual dibujaron una vestimenta de papel , labrando la roca con pedernales ; de allí tomaron el nombre que dieron a su ciudad , la cual hasta el día de hoy se llama Amaquemecan Chalco .",Çan oc nican huallatenco yn acito chichimeca totollimpaneca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75887,13280,spanish,nahuatl,Chikomexochitl :,Chikomexochitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75888,13281,spanish,nahuatl,Se da solo .,Mochiua saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75889,13282,spanish,nahuatl,¿ Qué pasó ?,¿ Tlen opanoc ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75890,13283,spanish,nahuatl,"Este se llama takuauaket ( frijol duro ) , tal vez porque el frijol es muy duro , aunque lo hierven , no se cuece .","In monotsa takuauaket , tak por in tajtakuauak in et , ta maski kimanaj amo oksi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75891,13284,spanish,nahuatl,Este es nuestro vigilante en la noche .,Inin techtlahpia ica yohualli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75892,13285,spanish,nahuatl,"Diógenes Laercio , en la vida de los sabios llamados filósofos , al disponerse a explicar los fundamentos de la filosofía , comienza mostrando cómo Dios nuestro señor es el principio de la ciencia divina , y así lo dejó escrito en las primeras palabras del libro que compuso ; y puesto que así acostumbraban hacer los sabios antiguos , porque eran sacerdotes paganos y entendían que toda ciencia es divina y viene de arriba , consideremos también nosotros que las leyes terrenas nos atañen en cuanto hombres , y veamos cómo aquellos gentiles , aunque idólatras , y los cristianos comenzaban sus obras en el nombre de Dios nuestro señor , porque él es el principio y el fundamento de todo lo bueno y recto .","Auh i yehuatl ytoca Diógenes Laercio yn ipa ynnemilliz yn tlamatinime yn mitohua motenehua philósophos , i ye quitoz quitenehuaz yn itzinpeuhcapa yn tlamachilliztli philosophía nimann ic compehualtia yn quiteyttitia quitenextillia yn queni yehuatzin teoyxtlamachilliztzintli yn totecuiyo Dios , yn quichiuh tlatolpeuhcatenonotzalliztli yn ipan iamauh oncan quihto ; auh ca i yehuantin achto yn iuh tlamanitique yn iuh quichihuaya ca teopixque catca gentiles yn tlapallehuiaya yn ixquich tlamantli ca teoyotl ca nel tlamachilliztli acotlacpacca yhuan huel tlecotica , | | 6v ca ytla huel tiquitztimotlallican y nahuatilli tlalticpac yn totech pouhqui ynic titlaca , ca ymanel yehuantin tlateotocanime yn gentiles anoço yehuantin christianostin yn tiquimita ca ytechpatzinco pehua yn totecuiyo Dios , ca nel yehuatzin tzinpeuhcayotzintli ytepechotzin yn ixquich qualli yectli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75893,13286,spanish,nahuatl,"Cuando regresó a España , allá fue presidente del Real Consejo de Indias desde el año en que llegó hasta el de 1592 , en que murió en España ; allá estuvo seis años .","Auh ynic mohuicac España ompa mochiuhtzinoto presidente del Real Consejo de Indias , yn ompa moyetzticatca yca yxquichcauh yn ipan mohuicac xihuitl auh yxquich yc huallantica yehuatl ypan xihuitl de 1592 ynic momiquilli ompa España ; yn ompa moyetzticatca chiquacen xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75894,13287,spanish,nahuatl,"En el año 11 Técpatl 1412 murió Huitzilihuitzin , tlatoani de Tenochtitlan , que gobernó durante 22 años .","XI Tecpa xiuitl unca momiquili Uitziliuitzi Tenochtitla tlatoani , cempoualxiuitl omome yn tlatocat .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75895,13288,spanish,nahuatl,"Han pasado 369 años desde que , en el año 9 Calli , 1241 , los antiguos chichimecas totolimpanecas amaquemecas llegaron a Chalco Atenco ; era su tlatohuani Huehueteuctli Chichimecateuctli , y traía consigo a sus tres hijos : Tliltecatzin , Xochitzin y Atonaltzin .","Auh yhuan ye caxtolpohualxihuitl ypan yepohuallonchiuhcnahui xihuitl yn ipan IX Calli xihuitl , 1241 años , yn acico oncan Chalco Atenco yn huehuetque chichimeca totolimpaneca yn amaquemeque ; yehuatl tlahtohuani hualmochiuhtia yn Huehueteuhctli yn Chichimecateuhctli , yhuan acico quinhualhuicac yeyntin ypilhuan : yn icce ytoca Tliltecatzin , yn icome ytoca Xochitzin , yn iquey ytoca Atonaltzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75896,13289,spanish,nahuatl,FRASES,TLAHTOLTIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75897,13290,spanish,nahuatl,Lo venden por medidas .,Monamaka ika tamachiujtsin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75898,13291,spanish,nahuatl,No lo venderé porque tengo necesidad del vehículo .,Amo nicnamacaz ipampa in notechmonequi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75899,13292,spanish,nahuatl,". Pues en los pueblos , como Tochtepec , o la costa , o Xoconochco , toda la mercadería que transportaban no chistaban que era suya , no se la atribuían , no la daban por propia , sino que decían a la gente :",". Auh in ompa altepetl ipan , in ahzo Tochtepec ahnozo Anauac , Xoconuchco in quexquich quitqui itlatqui amo no quimomachitoca , amo quimotlatquitoca amo quimaxcatoca , zan quiteilhuia :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75900,13293,spanish,nahuatl,"6 Acatl , 1199 .","VI Acatl xihuitl , 1199 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75901,13294,spanish,nahuatl,Danos al menos estas semillas,Xitechmaka siquiera ni xinachtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75902,13295,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75903,13296,spanish,nahuatl,"Entonces convocaron a la guerra : “ ¡ Tepanecas , apoderémonos de ellos ! ¿ Acaso son tantos los mexicas , que se engañan declarando la guerra ? ” .","Nima ye yc yaotlatoa : “ Tepanecaé , ma tiquinmontopepeniti ! Cuix oc miequi y mexica yn iztlacaticate ynic ye yaotlatoua ? ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75904,13297,spanish,nahuatl,Les respondió el Tecuachcauhtli Toteociteuctli : Ya murió ; se supo que murió .,"Auh quinnanquilli quimilhui yn Tequachcauhtli yn Toteociteuhctli : Ca omomiquilli , ca ye monamicti yn momiquilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75905,13298,spanish,nahuatl,"Entonces murió Cihuatlacolotzin , mujer de Toyaotzin Chichimecateuctli .",Yhquac momiquilli yn Cihuatlacollotzin yn icihuauh yn Toyaotzin Chichimecateuhctli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75906,13299,spanish,nahuatl,"Tierra llana ,","talmanictzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75907,13300,spanish,nahuatl,"El sábado 28 de enero se celebró el capítulo en Xochimilco , y allá se reunieron los religiosos ; lo convocó el nuevo comisario fray Pedro de Pila , que había recibido dos meses antes el cargo de comisario .","Ypan in sábado a XXVIII de henero , yquac capítulo mochihuato yn Xochimilco , ompa mocentlallitzinoque yn teopixque ; yehuatl quimochihuilli in comissario yancuic fray Pedro de Pilla , ye iuh nepa ome metztli macoc ynic conmissario mochiuhtzino .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75908,13301,spanish,nahuatl,"7 Técpatl , 1200 .","VII Tecpatl xihuitl , 1200 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75909,13302,spanish,nahuatl,"No se ha de poner y decir aquí todo lo que le hacía a la gente , pues no es necesario decirlo todo , sea bueno o malo ; él solo deberá dar a Dios nuestro señor cuenta de todo , y no es menester que se le diga , dejémoslo así , pues él tiene conciencia y bien sabe , porque es un religioso consagrado a Dios nuestro señor , que en su sola presencia deberá rendir cuentas cuando muriere .","Amo huel mochi nican mihtoz motenehuaz ca cenca miec tlamantli | | 163 yn tepan quichihuaya , amo monequi moch mihtoz , aço qualli ahnoço amo cualli ; ma çan icel yc quimomaquiliz cuenta in totecuiyo Dios , macamo ytalhuillo ma çan motelchihua , quiyocolli yehuatl quimati , ca nel teopixqui ytetzinco pouhqui in totecuiyo Dios , ca tel yxpantzinco yxcoyan yc cuenta quimomaquiliz yn ihquac momiquiliz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75910,13303,spanish,nahuatl,está tocando ahora ” .,tlatsilini nama .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75911,13304,spanish,nahuatl,( Y el dicho alguazil mayor y escrivano ) en el dicho cumplimiento metimos dentro de la dicha casa ( a los dichos Pedro Jacobo y a su muger Maria y estando dentro de la dicha casa se pasearon por toda ella hechando fuera a los que dentro estavan y en todo el solar de la dicha casa ) arrojando de unas a otras partes piedras la qual dicha posesion ( tomaron quieta y pacificamente sin contradision de persona alguna ) y el [ F . 19v . ] solar y casa y entrada está frontero del poniente e tiene de pared la dicha casa de ancho dos brazas y media [ yolohtli ] en las esquinas se pusieron estacas y por la parte del sur tiene de pared dos brazas y un codo [ mitl ] de ancho y de largo tiene cinco brazas y un codo [ mitl ] .,Auh niman otiquimoncalaquique yn inchan yhuan tetica otlamomotlaque ynic oconanque posesion auh ynic omotamachiuh yn tlalli yn ipan icac calli yn quixohuayan poerta ycac yn tonatiuh ycalaquiyampahuic homatl ypan ce yollotli oncan ce estacas omoquetz auh ynic coliutica coyohuacanpahuic homatl ypan ce mitl auh in calli in tepantli coyohuacampahuic macuilmatl ypan ce mitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75912,13305,spanish,nahuatl,"De las hermanas mayores de Acolmitzin , a la primera , llamada Pillicihuatzin , la solicitó por esposa Tlaltecatzin de Cuauhnáhuac .","Auh yn Acolmiçi yueltiua achto uallitlanoc yn Quauhnauac Pilliciuaçi , ualciuatla Tlaltecaçi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75913,13306,spanish,nahuatl,Otra vez fue a decirle :,Sampa yajke kiiluito :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75914,13307,spanish,nahuatl,"Cuando llegó el año 2 caña hubo guerra y en ella perdieron la vida Tecpatzin , Huitzilihuitzin y Tetepantzin .","Ihcuac oacic ome acatl xihuitl yaoyotl oncatca . Ompa omomiquilitzinoque , Tecpatzin , Huitzilihuitzin ihuan Tetepantzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75915,13308,spanish,nahuatl,"Se pone a cocer el pollo con media cebolla y tres dientes de ajo , y en el metate o en la licuadora , se muelen todos los ingredientes y se cuelan . En una cazuela , se pone el aceite o la manteca y se fríe la pepita verde con lo que se molió en la licuadora , moviendo constantemente para que no se hagan grumos . Se sazona hasta que se seque un poco , se le pone el caldo y se le agrega sal si hace falta .","Mohuicxitia in poyoxnacatl ica tlahcoxonacatl ihuan yei axoxtlantli ; moteci metlapan ahnozo ica tepuztlatzoaloni mochi in tlanahnamictli ; ipan zoquicaxitl motlalia in pitzochiyahuizotl ihuan motzoyonia in ayohhuachtli ; inin motlalilia mochi in omotez , in ye tlacuachhuilli ; zan tequi molinia inic ahmo motelolohchihuaz ; motlehuatza ixquichcauh ye tepitzin huacqui , motlalilia in iztayutl ; motlalilia iztatl intla monequi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75916,13309,spanish,nahuatl,Nadie come el animal .,Axaka kikua nopa tekuani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75917,13310,spanish,nahuatl,"10 Acatl , 1307 .","X Acatl xihuitl , 1307 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75918,13311,spanish,nahuatl,"Y el tlalmantli , desde hace cuarenta años , lo tiene mi madre Magdalena Tecuihchon y el español con el que conversamos por todo me da veintiocho pesos , primero recibimos dos pesos en tiempo de la epidemia ; por esta causa lo he venido a manifestar a la justicia .",Auh yn tlalmantli ye yxquichica onpohualli xihuitl yn quimopiellia nonantzin Magdalena Tecuihchon auh yn español ynic otitononotzque yxquich nechmaca cempohualli on chicuey pesos achtopa oticuique ome pesos yn ipan cocoliztli ypanpa y niquixpantillico justicia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75919,13312,spanish,nahuatl,Allí está sentado,Noponi yetok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75920,13313,spanish,nahuatl,al dedo de mi pie lo voy a amarrar para que,noixiko nikilpis para ya nijmachilis kema nijki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75921,13314,spanish,nahuatl,Entonces los mexicas cumplieron 260 años de estar en Tenochtitlan .,Ypan in yn xihuitl oncan matlacpohualxihuitl ypan yepohualxihuitl quichiuhque ynic cate mexica Tenochtitlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75922,13315,spanish,nahuatl,Le llaman así ( ‘ collar de guajolote ’ ) porque es boludo .,Iujki kitokaytiaj por in ololtik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75923,13316,spanish,nahuatl,"El mal cantor : suena como campana rota , ayuno y seco como una piedra , su corazón está muerto , está comido por las hormigas , nada sabe su corazón .","In amo cualli cuicani nanaltic , izahuaccon , izahuactepetla . Yollomicqui , yolloazcacualoc , atle yyollo quimati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75924,13317,spanish,nahuatl,brevemente,Iciuhcayampa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75925,13318,spanish,nahuatl,"Mucho han padecido desde que fueron sitiados y perecieron en Chapoltépec , y luego en Colhuacan .",A uey y ye quihiouia y ye quitzacua yuian yn poliuhque Chapoltepec auh yn Colhuaca ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75926,13319,spanish,nahuatl,Sirve para medicina cuando le duele a uno la cabeza : hay que cortarla en rebanadas delgaditas y se la pone uno en las sienes y ya se envuelve uno la cabeza .,No kualtia para pajti ijuak tekokoj se itsontekoj maj se kiteki kajkanauak uan maj se motalili se ikuajkuanakastaj uan maj se mokuapiki ya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75927,13320,spanish,nahuatl,"yo , Tochihuitzin , soy tejedor de grama , el sartal de florespor allá cae .","ni zacatimaltzin , in Tochihuitzin , ompa ye huitzexochimecatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75928,13321,spanish,nahuatl,"11 Tochtli , 1438 .","XI Tochtli xiuitl , 1438 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75929,13322,spanish,nahuatl,¿ Oíste ese ruido ?,¿ Oticac inon tlacacalatztli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75930,13323,spanish,nahuatl,"Sirve también para curar tumores en los ganglios , se corta en rebanadas delgadas y se pone .",No kualtia para topits se kipajtis maj se kikanaujkatetejteki uan maj se kitalili .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75931,13324,spanish,nahuatl,"Le llaman así porque brota en montón y da mucha semilla , por eso le llaman uaujti y sus semillas son muy pequeñitas .","In kitokaytiaj uaujkilit por que kampa mochiua seko saj uan tel miak in iteyo mochiua , yej ika kiluiaj uaujti , uan iteyoyekpisilitos .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75932,13325,spanish,nahuatl,"El sabio : una luz , una tea , una gruesa tea que no ahúma . Un espejo horadado , un espejo pulido por ambos lados . Suya es la tinta negra y roja , de él son los códices , de él son los códices .","In tlamatinini : tlahuilli ocutl , tomahuac , ocutl apocyo . Tezcatl coyahuac , tezcatl necuc xapo . Tlile , tlapale , amuxhua , amoxe .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75933,13326,spanish,nahuatl,La traen de Zacapoaxtla y del otro lado de Xocoyolo .,In kualkui de nikan Sakapoala uan anal de Xokoyolo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75934,13327,spanish,nahuatl,"En la soledad yo canto a aquel que es mi Dios . En el lugar de la luz y el calor , en el lugar del mando , el florido cacao está espumoso , la bebida que con flores embriaga .","Zan ye ihuan noncuica yehyan , noteuh . In tonaya , tlatoayan , yie xochincacahuatl in pozontimani , a xochioctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75935,13328,spanish,nahuatl,Esta cosa me causó mucho dolor de cabeza .,Huel miac onotzontecocualo ica in tlachihuali .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75936,13329,spanish,nahuatl,Es un hongo del elote .,In nanakat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75937,13330,spanish,nahuatl,"Bueno , vamos , para allá . Siéntese por favor , Ernesto . ¿ Qué clase de cerveza desea Ud . negra o clara ?","Cualica , ompa tiohueh . Ximotlalihtzino , Ernesto . ¿ Catlehua tepachichic timonequitia , tliltic nozo chipahuac ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75938,13331,spanish,nahuatl,"Y luego , en este mismo año de 10 Técpatl , se enseñoreó Cuauhtzinteuctli como tlatohuani de Huixtoco , aunque no se sabe en qué tierra o pueblo lo pusieron como tlatohuani , para luego proseguir su camino .","Auh ça niman ipan in | | 132r yn X Tecpatl xihuitl yn hualmotlahtocatlatlalli yn Quauhtzinteuhctli tlahtohuani Huixtoco , ynin yn quihualtlahtocatlallique amo huel momati campa tlalli campa altepetl ipan , ynic niman ohualnenenque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75939,13332,spanish,nahuatl,"Yo entono su canto , al señor , pequeño Axayácatl , lo entretejo con flores , con ellas lo circundo .","Noconehuitica icuic in tlatohuani Axayacaton , nic xochimalina , nic xochilacatzohua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75940,13333,spanish,nahuatl,Le preguntó Tliltecatzin : ¿ Cómo te llamas ? .,Quilhui yn Tliltecatzin : Tle motoca ? .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75941,13334,spanish,nahuatl,Mamá ha escrito una carta pero todavía no la despacha .,Nantli oquihcuilo cente amatl mach ayemo quititlani,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75942,13335,spanish,nahuatl,"Del interior del cielo vienen las bellas flores , los bellos cantos . Los afea nuestro anhelo , nuestra inventiva los echa a perder , a no ser los del príncipe chichimeca Tecayehuatzin . ¡ Con los de él , alegraos !","A in ilhuicatl itic ompa ye huitz in yectli yan xochitl , yectli yan cuicatl in . Compoloa a in telle , compoloa a in notlayocol . In tlacazo yehuatl in chichimecatl teuctli in Tecayehuatzin ica xonahuiacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75943,13336,spanish,nahuatl,En el año 2 Ácatl 1507 se ataron los años ; entonces perecieron los teuctepecas .,Omacatl xiuitl yquac molpi xiuitl ; yquac poliuhque tecuhtepeca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75944,13337,spanish,nahuatl,"8 Tochtli , 1318 .","VIII Tochtli xihuitl , 1318 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75945,13338,spanish,nahuatl,Y estas casas las edificamos solos con nuestras manos y aqui nadie las contradiga y si viniere Pedro Luis natural de Guachinango un pedacito de tierra pues que el puso cespedes ponga alguna pared no enbargante que se caso Madalena es muy traviesa y nunca se compadeció de mí de darme un poco de atol y si la quisiere llevar el se lo sabe que la muger tiene casas y esto dixo la vieja .,Auh in caltzintli ca zan toneyxcahuil ynic tomatica oticquetzque ayac oncan tlachallaniz auh in tla huallaz yehuatl yn Pedro Luys chane Quauhhchinanco yn niccaca tlalmantontli achiton ca oquimotlachcuitlaxili azo tepantzin oncan quitlaliz . Auh quenca yn quinocomonamicti Magdalena ca cenca tlahueliloc ayc ma ytla onechtlaocolli atoltzintli yehuatl quimati azo quihuicaz ca chane in cihuatzintli yuh quitotia yn illamatzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75946,13339,spanish,nahuatl,Aquí se representa cuando cayó el tizón de fuego ; también entonces se ataron los años de los mexicas .,Nica motecpana in yquac in tlequauitl uetz ; no yquac molpili yn ixiuh mexica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75947,13340,spanish,nahuatl,Siempre está floreando .,Nochipa xochiyoua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75948,13341,spanish,nahuatl,"Empiezan a darse por ahí abajo , por Tetsijtsilin .","Peua mochiua ya ampo uin tanikuakopa , Tetsijtsilinkopa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75949,13342,spanish,nahuatl,El poema de Tlaltecatzin,Tlaltecatzin icuic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75950,13343,spanish,nahuatl,Ahora te voy a echar semillas de amaranto,Nama nimitstemilis ne uajtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75951,13344,spanish,nahuatl,"Para cuando ya llegó la hora los dejan , ya salen ya le dicen al maestro “ con permiso maestro , hasta mañana , venimos luego ” .",wan den paran yoa ' siki in ora kinkakawa ' yekisa ' yekinawatia in maistro con permiso maestro asta mustia tiwice onkán .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75952,13345,spanish,nahuatl,Hay un árbol en frente de la casa .,Ce cuahuitl calixpan ca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75953,13346,spanish,nahuatl,"El xokoyolin se come , se comen los tallos que se desprenden del tallo central .","Xokoyolin se kikua , se kikua ikuoujyo tein mokojkopina .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75954,13347,spanish,nahuatl,"en el mar ,","itech mar ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75955,13348,spanish,nahuatl,Y luego que se enteró su padre y luego que se,Uan nimantsi kiixmatijki itata uan nimantsi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75956,13349,spanish,nahuatl,"el Señor , Noche , Viento ,","in Tlacatl , in Yoalli , in Ehecatl ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75957,13350,spanish,nahuatl,Aquella tinta es verde .,Neca tlapalatl xoxoctic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75958,13351,spanish,nahuatl,É1 no trabaja,Ya axtekiti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75959,13352,spanish,nahuatl,¿ Por qué no estudias ?,¿ TLECA AMO TIMOMACHTIA ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75960,13353,spanish,nahuatl,Eso es lo que depositan y después ya nació la semilla ya se amarra .,ye ' on yokis yekidepositaroa wan onkán yoyišwak in semiya yemulpia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75961,13354,spanish,nahuatl,"Al amanecer del martes 20 de marzo de 1612 se supo que había muerto durante la noche Diego Caballero , fundador y patrón del monasterio de las monjas de Santa Inés ; él asumió la fundación y el patronato de dicho monasterio , que está junto al Hospital de Las Bubas , y dejó cuantiosos bienes a ese monasterio .","Axcan martes yc 20 mani metztli março de 1612 años , yn ohuallathuic ye omomiquilli yohualtica in Diego Cavallero fundador y patrón yn oncan monasterio Sancta Inés monjas ; yehuatl ytlatzintil quichiuh yhuan ytlapachol yn omoteneuh monasterio catqui ynahuac Hospital de las Bovas , cenca miec yn iaxca ytlatqui quicahuillitia omoteneuh i monasterio .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75962,13355,spanish,nahuatl,"Todas las señoras lloraban la pérdida de sus maridos , porque se decía que los negros darían muerte sólo a los españoles varones , mientras que a las señoras las perdonarían porque las iban a tomar por esposas ; los españoles se pasaron toda la noche en vela , sin dormir , encendiendo lumbres en sus casas , y se llegó al amanecer sin que se hubieran acostado .","Auh in señorati mochintin mochoquiliaya in ye quincahuazque ynnamic - huan , ypampa yuh mihtohuaya çan yehuantin yn oquichti españoles mictilozque , auh in señorati çan cahualozque , quinmocihuahuatizque yn tliltique ; cenyohual yn amo cochque yxtoçoque , nohuiyan tlatlatique yn inchachan omoteneuhque españolesme , çan iuh tlathuilique yn amo cochque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75963,13356,spanish,nahuatl,"Así se venera en la tierra y el monte , así sevenera al único dios.Como dardos floridos e ígneos se levantan tus casas preciosas .","Ynic onpialo tlaloyan , tepetl , ynic onpialo yn icel teotl . Xochimitletlehuatoc mochalchiuhcancacal .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75964,13357,spanish,nahuatl,"El miércoles 2 de septiembre de 1603 los religiosos de Santo Domingo se asentaron contraesquina de la plaza del Volador , en la que fue casa de don Francisco Tello , alcalde de corte ; los religiosos de Santo Domingo la llamaron convento de San Luis , y también pusieron allí un colegio .","Axcan miércoles yc 2 mani metztli de septiembre de 1603 años , yn Sancto Domingo teopixque yquac motlallique yn quapatlanallizquauhtitlan calnacazco ychan catca don Francisco Tello alcalde de corte ; Sant Luis yc tlatocayotique yn Sancto Domingo teopixque yhuan yn colegio quichiuhque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75965,13358,spanish,nahuatl,"En este año , Cuahuitzatzin seguía asentado en Texcalco Omemázac .",Yn ipan in xihuitl çan ye oc oncan onoc yn Quahuitzatzin yn Texcalco Omemaçac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75966,13359,spanish,nahuatl,"Y tenían a su cargo Tlalmanalco , como si fueran tlatoque : Xaltemoctzin , jefe de los tlacuiloque , y Yaotentzin .","Auh yn Tlalmanalco yn tlapiaya yn iuhqui tlahtocapohuia : ytoca Xaltemoctzin tlacuilloteuhctli , yn icome ytoca Yaotentzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75967,13360,spanish,nahuatl,"Pero si el bañador no tiene mujer , y si tiene un tío , los dos suben y los dos van llevando su bastón con plumas finas .","Auh intla ac ayac iciuauh in tealti , intla ye on ca itlaltzin omextin tleco ohome quitqui in ihuitopilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75968,13361,spanish,nahuatl,¿ Cuál es su mejor amigo ? Fernando es mi mejor amigo,¿ Catlehua ocachi cualli momaicnitzin ? Fernando ocachi cualli nomaicnin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75969,13362,spanish,nahuatl,Salieron y nomás desapareció el maíz,Kistejke san polijki sintli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75970,13363,spanish,nahuatl,Le dicen así porque se pone grasoso ( chiauak ) al hervirlo .,Iujki kitokaytiaj por in majyá chiauaya ijuak se momanilia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75971,13364,spanish,nahuatl,"van , se dice",yauij moijtó,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75972,13365,spanish,nahuatl,mañana y tarde,taneci huan tiotac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75973,13366,spanish,nahuatl,"ese maíz blanco , amarillo , negro .","nopa sintli tlen chipauak , kostik , yauik .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75974,13367,spanish,nahuatl,Gracias . Otra cosa señora . ¿ Tiene teléfono la casa ?,Tlazohcamati . Itla occe zohuatzintli . ¿ Quipia huehcatlahtolaztli in calli ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75975,13368,spanish,nahuatl,apertura .,tepetlatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75976,13369,spanish,nahuatl,"Estaban en Chapoltépec , pero ya vienen de regreso ; entonces la oscuridad se abatió sobre nosotros , y la herencia del año 1 Tochtli 1298 fue sólo el llanto .","Ye unca Chapoltepetl ycatya ayyo ycuepca ; yquac topa mochiua yeuaya , Ce yn Tochtonalli xiuin tlatquic yeuaya choquiztli yeuaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75977,13370,spanish,nahuatl,"Ya tengo que abandonarla , sólo contemplo mi casa , en hilera se quedan las flores . ¿ Tal vez grandes jades , extendidos plumajes","Inniquiyacahua , zan niquitta nochan , xochimamani . ¿ Mach huey chalchihuitl , quetzalli patlahuac",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75978,13371,spanish,nahuatl,"Aquí están los principales tlatelolcas que fueron traidores , los que anduvieron hablando en los dos lados , con lo que se perdió la ciudad ; aquí se nombran todos ellos : Tecóhuatl Mexícatl , vecino de Amáxac ; Ecatzitzímitl , vecino de Santa Ana Yacacolco ; Tepoco , vecino de San Martín ; Calmécatl , vecino de San Martín ; y Tzoníhuitl , vecino de Tecpantzinco .","Izcate necoc quitlalique yntlatol yn pipilti traytoles in tlatilulca quinahualpolozquia altepetl ; nican motocatenehua yn izquitin : Tecohuatl Mexicatl Amaxac chane , Ecatzitzimitl Sancta Ana Yacacolco chane , Tepoco Sant Martín chane , Calmeca Sant Martín chane , Çonihui Tecpantzinco chane .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75979,13372,spanish,nahuatl,"Por lo dicho se hizo la procesión , la cual salió de la iglesia de Santo Domingo para ir a la iglesia mayor , y en ella se sacó la imagen del Entierro de Cristo .","Auh yn omoteneuh yc tlayahualoloc , ynic hualquixohuac Sancto Domingo teopan yc niman oncan hualhuilohuac yn iglesia mayor , quimoquixtilico yn inetoquiliz yxiptlatzin Christo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75980,13373,spanish,nahuatl,"Artículo 94 . - Se deposita el ejercicio del Poder Judicial de la Federación en una Suprema Corte de Justicia , en un Tribunal Electoral , en Tribunales Colegiados y Unitarios de Circuito y en Juzgados de Distrito . La administración , vigilancia y disciplina del Poder Judicial de la Federación , con excepción de la Suprema Corte de Justicia de la Nación , estarán a cargo del Consejo de la Judicatura Federal en los términos que , conforme a las bases que señala esta Constitución , establezcan las leyes . La Suprema Corte de Justicia de la Nación se compondrá de once Ministros y funcionará en Pleno o en Salas . En los términos que la ley disponga las sesiones del Pleno y de las Salas serán públicas , y por excepción secretas en los casos en que así lo exijan la moral o el interés público . La competencia de la Suprema Corte , su funcionamiento en Pleno y Salas , la competencia de los Tribunales de Circuito , de los Juzgados de Distrito y del Tribunal Electoral , así como las responsabilidades en que incurran los servidores públicos del Poder Judicial de la Federación , se regirán por lo que dispongan las leyes , de conformidad con las bases que esta Constitución establece . El Consejo de la Judicatura Federal determinará el número , división en circuitos , competencia territorial y , en su caso , especialización por materia , de los Tribunales Colegiados y Unitarios de Circuito y de los Juzgados de Distrito . El Pleno de la Suprema Corte de Justicia estará facultado para expedir acuerdos generales , a fin de lograr una adecuada distribución entre las Salas de los asuntos que competa conocer a la Corte , así como remitir a los Tribunales Colegiados de Circuito , para mayor prontitud en el despacho de los asuntos , aquéllos en los que hubiera establecido jurisprudencia o los que , conforme a los referidos acuerdos , la propia Corte determine para una mejor impartición de justicia . Dichos acuerdos surtirán efectos después de publicados . La ley fijará los términos en que sea obligatoria la jurisprudencia que establezcan los Tribunales del Poder Judicial de la Federación sobre interpretación de la Constitución , leyes y reglamentos federales o locales y tratados internacionales celebrados por el Estado Mexicano , así como los requisitos para su interrupción y modificación . La remuneración que perciban por sus servicios los Ministros de la Suprema Corte , los Magistrados de Circuito , los Jueces de Distrito y los Consejeros de la Judicatura Federal , así como los Magistrados Electorales , no podrá ser disminuida durante su encargo . Los Ministros de la Suprema Corte de Justicia durarán en su encargo quince años , sólo podrán ser removidos del mismo en los términos del Título Cuarto de esta Constitución y , al vencimiento de su período , tendrán derecho a un haber por retiro . Ninguna persona que haya sido Ministro podrá ser nombrada para un nuevo período , salvo que hubiera ejercido el cargo con el carácter de provisional o interino .","Tlen 94 Tlanahuatihcayotl . Motemactilia tequihuacayotl tlen Poder Judicial tlen Sentlanahuatiloyan ipan Suprema Corte tlen Justicia , ipan se Tribunal Electoral , ipan Tribunales Colegiados ihuan Unitarios tlen Circuito ihuan Juzgados tlen Distrito . In tequiticayotl , tlamocuitlahuilistli ihuan xitlahuac nemilistli tlen Poder Judicial Sentlanahuatiloyan , amo ihquinoh tlen Suprema Corte tlen Justicia tlen Totlalnantzin , imaco elis Consejo tlen Judicatura Federal quen moihtohua ipan tlahtolpechtli tlen Amatlanahuatili , moixtlalis ipan tlahtol tlanahuatilmeh . In Suprema Corte tlen Justicia tlen Totlalnantzin mochihchihuas ica matlactli ihuan se Ministros ihuan Sentica tequichihuas noso achiton ipan Salas . Quen moihtos ipan tlahtol tlanahuatili in Sentica nechicolismeh ihuan achiton nechicolismeh tlanempa mochihuaseh , ihuan san quemantica ichtacaya tla ihquinoh itlanequilis nelcuali nemilistli noso itlanequilis altepeyotl . In itequihuacayo tlen Suprema Corte , itequichihualis ipan Sentlanahuatiloyan ihuan achiton nechicolismeh , tlen intechpohui Tribunales tlen Circuito , tlen Juzgados tlen Distrito ihuan Tribunal Electoral , ihuna noihqui tlehtleya tlahtoli tlen quichihuaseh altepeyotl tequitinih tlen Poder Judicial tlen Sentlanahuatiloyan , mochihuas quen moihtohua ipan tlahtol tlanahuatilmeh , ihuan quen ixnesi ipan tlahtolpechtli tlen inin Amatlanahuatili . In Tlahtocan tlen Judicatura tlen Sentlanahuatiloyan quiixtlalis quesquih , tlaxexeloli nechicolismeh , tlanahuatili ipan altepeyotl ihuan , tla monequis , mosencahuas ica pamitl , tlen Tribunales Colegiados ihuan Unitarios tlen Circuito ihuan tlen Juzgados tlen Distrito . In Sennechicolis tlen Suprema Corte tlen Justicia quipias tlanahuatili ihuicpa quinextis Sentica tlanahuatilmeh , tlen ica huelis nelcuali quixelos ipan Salas amatlahtolmeh tlen itechpohui quiixmatis Corte , ihuan noihqui quititlanis campa Tribunales Colegiados tlen Circuito , ihuicpa cachi niman quisencahuas amatlahtolmeh , tlen sequin monequis tlaixpantilistli noso tlen monequis moihtohua ipan sentica tlanahuatilmeh , yehua Corte quiihtos ihuicpa cachi cuali mochihuas tlasencahuali . Inon tlasencahuali ipatih elis queman monextis ipan amatl . In tlahtol tlanahuatili quiixtlalis tlahtoli tlen queman monequilis tlanahuaticayotl tribunales tlen Poder Judicial tlen Sentlanahuatiloyan tlen quenihqui moasicamatis Amatlanahuatili , tlahtol tlanahuatilmeh ihuan amatlaxitlahualmeh tlen sentlanahuatiloyan noso tlen chinancopa ihuan Semanahuac amatlachihualmeh tlen quichihtos Mexicayotl Sentlanahuatiloyan , ihuan noihqui amatlanequilmeh ihuicpa mocotonas noso moixpatlas . In tlaxtlahuili tlen quiseliseh tlen intechpohui Ministros tlen Suprema Corte , in Magistrados tlen Circuito , in Jueces tlen Distrito ihuan Consejeros tlen Judicatura Sentlanahuatiloyan , ihuan noihqui Magistrados Elecotorales , amo huelis molocotzos queman tequipanohtoseh . In Ministros tlen Suprema Corte tlen Justicia huecahuaseh caxtoli xihuitl ipan intequih , san huelis quin ihcueniseh quen quiihtohua tlahtoli tlen Nahui Tocayotl tlen inin Amatlanahuatili ihuan , queman tlamis cahuitl tlen intequipanolis , intechpohui mopialiseh se tlapalehuili tlen ica mohcueniseh . Amo acah tlacayotl tlen Ministro tequipanotos huelis ocsepa motocatlalis ihuicpa seyoc yancuic cahuitl , quena huelis tla tequipanotos san tlatocpa noso conpatlas acahya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75981,13374,spanish,nahuatl,"9 Acatl , 1371 .","IX Acatl xihuitl , 1371 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75982,13375,spanish,nahuatl,"Estás en pena , hijo mío , muchacho : ¡ Esfuerza el ánimo : ¿ es que tienes que hacer vida verdadera ? ¿ Acaso aquí tienes que morir ? ¡ Que en algún lugar vaya a tener valor , vaya a tomarse en cuenta el llanto y la tristeza de tus antecesores los viejos !",Timotolinia nopiltzé telpuchtlé : Ma xi mellacuaua : ca nel timonemitiz ? Cuix nican timomiquiliz ? Ma cana ixtlauhto popouhto in inchoquiz in intlaocol in motechicauan in ueuetque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75983,13376,spanish,nahuatl,En el año 2 Tochtli 1390 no sucedió nada ; y durante cuatro años no hubo tlatoani en Tenochtitlan .,Ome Tochtli xiuitl atle muchiuh ; nauhxiuitl yn aiac tlatoani catca Tenochtitla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75984,13377,spanish,nahuatl,Tu corazón está triste .,Huallaocoya moyollo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75985,13378,spanish,nahuatl,"Con este año comienza la relación acerca de cómo llegaron y entraron a Mexico Tenochtitlan los antiguos chichimecas mexitin , de cómo merecieron tierras aquí en la nopalera , adonde llegaron los antiguos , a quienes venían conduciendo estos diez : el primer señor era Ténoch , su cuauhtlato ; el segundo , Ahuéxotl ; el tercero , Xomímitl ; el cuarto , Ocelopan ; el quinto , Acacitli ; el sexto , Tenzacátetl ; el séptimo , Cuatlecóhuatl ; el octavo , Cuauhtlequetzqui ; el noveno , Cocihuatli ; y el décimo , Axolohua .","Nican ypan in yn xihuitl ynic nican pehua nican motenehua ynin tlahtolli yn intechcopa ynic acico yn quenin ocallaquico y nican Mexico Tenochtitlan yn huehuetque yn chichimeca mexitin , ynic tlalmacehuaco nican tenochtli ymancan yn acico huehuetque , yn hualteyacanque matlactin : yn icce tlacatl Tenoch yehuatl in hualquauhtlahtotia , yn icome Ahuexotl , yn iquey Xomimitl , yn icnahui Ocelopan , yn icmacuilli Acacitli , yn icchiquacen Teçacatetl , yn icchicome Quatlecohuatl , yn icchicuey Quauhtlequetzqui , yn icchiuhcnahui Cocihuatli , yn icmatlactli Axollohua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75986,13379,spanish,nahuatl,"4 Calli , 1509 .","IIII Calli xihuitl , 1509 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75987,13380,spanish,nahuatl,"“ Sí ” , le dijo .","Kena , kiilui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75988,13381,spanish,nahuatl,grande,aistero,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75989,13382,spanish,nahuatl,"Y la tierra que está sin ocupar [ mide ] cuatro brazas y una braza del pecho a la mano ; para confirmar allí colocamos estacas , allí donde terminan los linderos ; y nosotros que venimos a dar la posesión para certificar aqui ponemos nuestro nombre y nuestra firma ahora lunes 29 dias de diciembre de 1572 años . Juan Mendez , alguazil , Miguel Garcia , alguazil mayor , y Pedro Jacobo , regidor .",Auh in tlalcahualtitica namatl ypan cenyollotli inic oneltic onca oticmamanque estacas yn oncan tlatlami quaxochtli auh in tehuantin ynic oticchihuaco posesion ticneltillia nican tictlalia totoca yhuan tofirmas axcan lunes XXIX dias de diciembre de 1572 años . Juan Mentez alguazil Miguel Garcia alguazil mayor Pedro Jacobo regidor .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75990,13383,spanish,nahuatl,"Así vino a hacerlo también aquel famoso señorque con ajorcas de quetzal y con perfumes , deleitaba al único Dios .","No iuh quichihuacon teuctlon , timaloaye can quetzalmaquiztla matiloltica ya conahuiltia ycel teotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75991,13384,spanish,nahuatl,Este año renuncia a la corona el emperador Maximiliano y es fusilado en el Cerro de las Campanas .,Inin xiuhpan Maximiliano tlahtocayotelchihua ihuan mictilo itzintla in canin motenehua Tlatzitziliniliztepec .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75992,13385,spanish,nahuatl,"Y allá a Chalchiuhtzin le cayó un rayo ; eso dicen los antiguos , que cuando llegó a la cumbre del Popocatépetl le cayó un rayo .","Auh oncan huitecoc yn Chalchiuhtzin ; yn iuh quitotihui huehuetque , ye huell onacia yn itzonco yn icpac Popocatepetl yn oncan huitecoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75993,13386,spanish,nahuatl,Y asi mismo torno a declarar que de los dichos mis bienes se les den a los dichos mis albaceas a todos ellos y para ellos quatro pesos ( de oro comunt ) por el travajo que por mí se an de ocupar es todo y porque es verdad todo lo susodicho lo firme de mi letra y de mi nombre con una señal de cruz a tal Pedro Jacobo y del presente escrivano lo firme de mi nombre Miguel de San Luis escrivano .,Aun ho yhuan niquitoua onca quizas macozque alvaceas 4 pesos ynic nicneltililia notlatol yz nictlallia notoca yhuan nofirma Pedro Jacobo yhuan nehuatl Miguel de San Luys escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75994,13387,spanish,nahuatl,Ayan esta dicha casa para ellas con cargo que lleven ochenta pesos ( al monasterio de San Francisco ) en San Josephe para que se nos digan de misas por mi ánima y por el ánima de mi marido Hernando de San Mateo y por Jacobo Hernandez y por su muger que fue Madalena Gerónima ya difuntos con esto se les quede las dichas casas a los dichos mis hijos .,Yntech nicpouhtiuh niquimacatiuh ynic ye niquimacatiuh napohualli pesos quicahuatihui yn teopa San Joseph misa yc topan mitoz y nehuatl Juana Antonia yhuan nonamic Ernando de San Matheo yhuan Jacobo Hernandez yhuan inamic Maria Geronima ynic ye niquimacatiuh macayac quichalaniz yn notlatol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75995,13388,spanish,nahuatl,"Artículo 15 . - No se autoriza la celebración de tratados para la extradición de reos políticos , ni para la de aquellos delincuentes del orden común que hayan tenido en el país donde cometieron el delito , la condición de esclavos ; ni de convenios o tratados en virtud de los que se alteren las garantías y derechos establecidos por esta Constitución para el hombre y el ciudadano .","Tlen 15 Tlanahuatihcayotl . Amo oncah tlatemactilistli tlen ica mochihuas amatlacuiloli ihuicpa quinmalahcahuaseh tlen tlahtol tlatlacahuianeh , ihuan no ihqui amo ihuicpa tlen nochi tonal tlatlacahuianeh tlen hualahuih seyoc tlali campa quichihque tlatlacahuili , amo tohuenyo mochihuaseh , ihuan no ihqui amatlahcuiloli noso amatlahtoli campa ixnesis mopatlas tlanelchihualistli ihuan taltechpohuilistli tlen moixtlalia ipan Amatlanahuatili ihuicpa in tlacatl ihuan altepetlacatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75996,13389,spanish,nahuatl,Pero es el gobierno así es ya les quitó ese respeto .,pero ye ' watl gobierno gobierno yeyuhkin yokinkwli inon respekto .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75997,13390,spanish,nahuatl,Q . d . ( Quiere decir ) La Mujer Aguila se afeitó el rostro con sangre de serpiente y con plumas de águila ; se denomina su cabellera de águila ; con estas insignias fue traída de Colhuacan .,Q . n . ( Quitoz nequi ) In cuauhcivatl ic oxavaloc in coaeztli ivan in cuauhtli iviyo moteneua icuauhtzon ipan val vicoc in umpa Colhuacan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75998,13391,spanish,nahuatl,"Esto sucedió en tiempos de Huehue Huitzilíhuitl , tlatohuani de los mexicas , cuando llevaba 55 años gobernando .","Yn mochiuh yn ipan yn intlahtocauh mexica Huehue Huitzilihuitl , ye iuh nepa onpohualloncaxtolli ye tlahtocati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 75999,13392,spanish,nahuatl,Está bien que te llames Buen Joven .,Kuali ta motoka tibuen joven .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76000,13393,spanish,nahuatl,Así se llama porque parece árbol ( kuouit );,Iujki monotsaporin pané kuouit ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76001,13394,spanish,nahuatl,Se lo vino a decir a San Juan Bautista :,Kiiluiko San Juan Bautista :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76002,13395,spanish,nahuatl,"No caminaron mucho trecho , se trasladaron nomás a Cuitlatetelco , que ahora se llama San Nicolás , donde se establecieron ; llegaron todavía conducidos por su tlatohuani Totoltécatl Tzompachtli Tlailotlacteuctli , con el cual también venían su mujer Cuauhxochtzin , Tonacachímal y otros antiguos chichimecas .","Amo huey yn tlalli quihualtocaque , ye nocuelle oncan acico oncan hualmicuanique oncan motlallico yn Cuitlatetelco yn axcan ytocayocan San Nicolás ; yn oncan hualla çan ya oc yehuatl yn quihualyacan yn quinhualhuicac yn intlahtocauh yn itoca Totoltecatl Tzompachtli Tlayllotlacteuhctli , yhuan yn icihuauh yn itoca Cuauhxuchtzin , yhuan yn itoca Tonacachimal , yhuan yn occequintin huehuetque chichimeca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76003,13396,spanish,nahuatl,"Luego Cuauhtlequetzqui dejó el cargo de cuauhtlato ; pero el cargo de teomama no lo dejó , porque con él hablaba siempre Huitzilopochtli , representante del Diablo , mientras vinieron caminando por muchas partes , hasta que llegaron a asentarse en Chapoltépec , y hasta que luego lo capturaron y lo sacrificaron en este año de 1 Calli .","Niman oquicahuaco ; auh ynic teomama amo quicauh , ca huel yehuatl in yn oquihualnotztia yn diablo yxiptla Huitzilopuchtli ynic nohuian ohualnentiaque yn mohuipan yn ixquichica , | | 60v ynic oncan in ohuacico omotlallico Chapultepec , ynic oncan ocacique oquimictique yn ipan in omoteneuh Ce Calli xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76004,13397,spanish,nahuatl,"Aquí está una comparación tomada del libro intitulado Sermonario que compuso el muy reverendo padre fray Juan Bautista , religioso de San Francisco ; lo compuso en náhuatl , y en él habla acerca del Sol , explica cómo perece , lo que se dice es comido .","142 Auh nican ca centlamantli tlahtolmachiyotl ytech tlaquixtilli yn iamoxtzin yn iSermonariotzin oquimotlallilitia yn cenca mahuiztililoni padre fray Juan Baptista teopixqui San Francisco moyetzticatca ; yn nahuatlahtolpan oquimotlallilitia yn oncan yhuan ytechpa motlahtoltitiuh yn tonatiuh in quenin polihui , yn iuh mihtohua quallo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76005,13398,spanish,nahuatl,Termina el año 8 Acatl .,Quizqui yn VIII Acatl xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76006,13399,spanish,nahuatl,En el año 5 Tochtli 1510 fueron derrotados los icpatepecas .,Macuilli Tochtli xiuitl yquac yaque ycpatepeca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76007,13400,spanish,nahuatl,No se puede,Axueli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76008,13401,spanish,nahuatl,"Luego tambien dijo el testigo : pués bien sé que es merced de Atlixeliuhqui , que se la dieron los mexica hace ya cuarenta años .",Niman noquito in testigo ca uel nicmati ca yehuatl ynemac mochiuh yn Atlixeliuhqui yquac quimacaque in mexica ye ompoualxiuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76009,13402,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76010,13403,spanish,nahuatl,"Allá escucho sus voces , enverdad al Dador de la vida responde , responde el pájaro cascabel , anda cantando , ofrece flores .","In canon in noconcaqui ytlatol , tlacahzo yehuatl Ipalnemoa , quiyananquilia , quiyananquilia in coyolyantototl , oncuicatinemi , xochimana .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76011,13404,spanish,nahuatl,Y después que están grandes las milpitas ya que están grandes se les mete el otro arado .,wan okpa satepan yeweyi miltoton yeweyi oksé oksé arado mokalakia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76012,13405,spanish,nahuatl,Ahí vive y tapa la casa ( hazle techo ) .,— pero weyi katka tle a ' mo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76013,13406,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76014,13407,spanish,nahuatl,Yten declaro que me deve diez y siete pesos mi yerno Hernando Ximenez de los quales se lleven cinco pesos a nuestra señora de Guadalupe para que alla se digan de misas por mi y se de un peso a ( la hermita de ) San Martin y así mismo otros quatro pesos que se tomen de ellos y se paguen a unos mercaderes [ pochteca ] que se llaman Graviel Hernandez y Tomas Xuarez y otros mercaderes [ pochteca ] y los otros siete pesos restantes se gasten en mi entierro .,Yoan niccteneua caxtolli omome pesos in nomon Hernando Ximenez oncan quizaz macuilli pesos mocauatiuh noestra señora de Guadalupe ompa misa ic nopan mitoz yoan ce peso honcan quizas mocauaz San Martin yoan naui pesos oncan quizas niquinpielia pochteca macozque Gabriel Hernandez yoan Tomas Xuarez yoan occequintin pochteca auh yn chicome pesos nopan poliuiz yc nitocoz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76015,13408,spanish,nahuatl,"6 Calli , 1173 .","VI Calli xihuitl , 1173 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76016,13409,spanish,nahuatl,"En el curso de los acontecimientos , la tragicomedia no se acaba .",Ipan in nelohnemilizitli in teyoltequipacholli amo tlami .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76017,13410,spanish,nahuatl,"Algunas abren sus corolas , luego se secan .","Cequi cueponi , on cuetlahuia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76018,13411,spanish,nahuatl,HONGOS “ CLAVITOS ” EN SALSA DE GUAJILLO,HUAXCHILMOLLI ICA XOLETL,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76019,13412,spanish,nahuatl,"El año 10 caña ( 1619 ) , llegaron al norte los primeros esclavos negros , traídos por los ingleses .","Ipan matlactli acatl xihuitl ( 1619 ) , acicoh mictlampa inic ceme tliliuhque tlatlacotin , in aquique quinhualitquicoh in anglitlaltecah .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76020,13413,spanish,nahuatl,"Y cuando el español quiso probar el curso del agua , ésta se revolvía en la orilla de las casas y no se dirigía hacia las Amilpas , sino que regresaba .","Auh ynic quiyeyecoca atl yn español , çan onmotzotzonaya nepa calyacac auh y nepAmilpan aocmo huel onyauh , çan hualmocuepaya yn atl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76021,13414,spanish,nahuatl,soy de México,niuala ika México,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76022,13415,spanish,nahuatl,"Porque se vive en la tierra , hay en ella señores , hay mando , hay nobleza , águilas y tigres . ¿ Y quién anda diciendo siempre que así es en la tierra ? ¿ Quién anda tratando de darse la muerte ? Hay afán , hay vida , hay lucha , hay trabajo . Se busca mujer , se busca marido [ ... ] .","Ca nemoa in tlalticpac , tecutihua , tlatocatihua , piltihua , quauhtihua , ocelotihua . Auh ¿ aquin za quitotica ca yuhcan in tlalticpac : auin za momiquizyecotica , ca tlaaihua , ca nemiltilo , necaltilo , tlatequipanolo auh necioatlanilo , nenamictilo , neuccotilo , tlapaliuhcatihua . Huehuehtlahtolli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76023,13416,spanish,nahuatl,"Le fue dicho al testigo : ¿ sabes acaso si la mujer del difunto Toltecatl alli labró ? . Dijo el testigo . - no lo sé , sólo un poco de tierras se las labraron nuestros hijos .",Ylhuiloc yn testico cuix ticmati yn Toltecatl yn iciuauh catca cuis oncan tlachiua quito yn testico amo nicmati auh ca zan achiton ca topipilhuan oquimozacamoluilique ytoca Francisco Yecatl ytech poui yn axcan moteylhuia Marina Tecuihchon quitlachiuiliyaya ysquich yn nicmati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76024,13417,spanish,nahuatl,"“ Ah , chinga ... nuestro perro se escapó ” , le dijo a","Ah , chinga . . . nopa tochichi no cholojki , kiilui",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76025,13418,spanish,nahuatl,"Y esto mando asi porque ninguno quede agraviado co [ entre renglones : mo ] muy magnifico y caballero [ teuhctli ] e hijodalgo [ pilli ] y asi hizo esta merced en presencia de lo aqui arriba nombrados . Ante mí Francisco Xuarez escrivano , va testado do dice quarenta no bala ba entre renglones do dis no bala .",Ynic ayac moxicoz yuh motlanahuatilli yn ipan ymahuizcatzin ynic pilli ynic teuhtly ynic quimochihuilli merced yn ixpan tlacpac teneuhtica yn intoca . Ante mí Francisco Xuarez escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76026,13419,spanish,nahuatl,"Pero así hizo , todos dijeron pues eso hace tu hijo .",pero ohkion kičiwa močtin kito ' ke pus non kičiwa mokonew .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76027,13420,spanish,nahuatl,milpa ” .,"mila . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76028,13421,spanish,nahuatl,"Ay , extiéndete en Poyauhtlan . Con sonajas de nieblas es llevado al Tlalocan",Ahvia ! Xi yah moteca a in Yoyauhtlan ayauhchicavaztica vicalo Tlallocan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76029,13422,spanish,nahuatl,"Esos años han pasado desde entonces hasta ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76030,13423,spanish,nahuatl,que ya sabrá que estamos juntos ” .,para ya kimatis tiitstoke sentika .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76031,13424,spanish,nahuatl,"Cuando hubo esta inundación , cuando vino tanta agua que bajaba de los montes , mucho le preocupó al señor virrey la ciudad de México amenazada por las aguas ; y cuando los mexicas tenochcas terminaron de reparar la albarrada , se les impuso otro trabajo .","Ynic cenca ye apachihui ynic nohuiampa ypan ye huitz atl , quauhcopa hualtemo , cenca quimotequipachilhui yn tlahtohuani visurrey yn altepetl Mexico ynic atica ye polihuiz - | | 38 - nequi ; auh yn ontlah yn oconchiuhque yn oconpahpatique mexica yn ixquich omoteneuh tetenamitl , yc ye nocuel centlamantli motlalli yn intequiuh tenochca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76032,13425,spanish,nahuatl,"A mí mismo me abandono , ¡ Ah , mi Dios ! Digo : váyame yo , como los muertos sea envuelto , yo cantor , sea así .","Ninocahua , ¡ ah notecu ! Ah niquitohua : ma niyauh , ma ninoquimilolo , ni cuicanitli , ma ihui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76033,13426,spanish,nahuatl,Ni en el año 9 Calli 1449 .,Chicuhnaui Calli xiuitl anotle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76034,13427,spanish,nahuatl,CUAUHTENCOZTLI,CUAUHTENCOZTLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76035,13428,spanish,nahuatl,Las labores de desazolve duraron un mes y ocho días .,Ynic nemonhuac çoquiquixtiloc ce metztli ypan chicueylhuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76036,13429,spanish,nahuatl,se reunían en un solo lugar .,sejkotsi mosentiliyayaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76037,13430,spanish,nahuatl,"En 1969 , un año 9 casael hombre llegó a la luna , calliEl astronauta Neil Armstrong , que había salido de la tierra con otros compañeros , bajó de la nave espacial y caminó sobre la superficie lunar .","Ipan nauhtzontli oncaxtolli omeppoalli onchiconahui xihuitl ipan chiconahui calli xihuitl , in tlacatl acito ixquichca in metztli . Cicitlaltepozacalteyacanqui in itoca Neil Armstrong , in aquin achtopan oquizca ihuan occequintin tlacah in ihuicpa inin Tlalticpactli , otemoc ihuicpa icicitlaltepozacaltzin ihuan onehnen ipan metztli",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76038,13431,spanish,nahuatl,"Después de haber puesto a gobernar a su hijo , le dijo : Hijo mío , yo te ordeno que vayas a reconocer los herbazales , los zacatales , las tierras que merecieron el señor Cuahuitzatzin Tlailotlacteuctli y tu abuelo Itzcuauhtzin Atlauhtecatlteuctli en Tzacualtitlan de los toltecas Tenanco .","Yn oquitlahtocatlalli yn ipiltzin , niman ye quinahuatia quilhuia : Xihuallauh y tinopiltzin , nimitznahuatia xoconmati yn cuillotl yn çacatl yn tlalli yn oquimacehuato yn tlacatl Quahuitzatzin Tlayllotlacteuhctli yhuan y mocoltzin ocatca yn Itz - | | 127v - quauhtzin Atlauhtecatlteuhctli yn ompa tolteca Tzaqualtitlan Tenanco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76039,13432,spanish,nahuatl,"En Zoquinpan vivieron los mexicas 14 años y por entonces sus mujeres dieron a luz muchos hijos , por lo que al lugar le dieron el nombre de Mixhuca o lugar donde se pare .",Zoquipan omochantilique mexicah matlactli onnahui xihuitl ihuan zanyeno ihcuac incihuahuan omixiuhque miecpa ; ic oquitocayotique Mixiuhcan nozo in oncan mixihuih in cihuah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76040,13433,spanish,nahuatl,"Del que no es diestro para bailar , su precio era treinta mantas .",In amo cenca mimati ic mitotia in ipatiuh cen quimilli on matlactli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76041,13434,spanish,nahuatl,Tenga la bondad de acompañarme . El número quince Es el primero . El cuarto da a la calle . El número 17 de enfrente también está desocupada .,"Ximopanolti , noca xihualmuica . In ce ye in caxtolli . In calxexelol panohtli ontlachia . In caxtolli ihuan orne toixpan ca noihqui icahyantica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76042,13435,spanish,nahuatl,porque la ha hecho enojar .,para kikualantijtok .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76043,13436,spanish,nahuatl,En el año 13 Técpatl 1492 no sucedió nada .,Matlactlomey Tecpa xiuitl atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76044,13437,spanish,nahuatl,"Cuando se ha ataviado de prisa luego se apaga el fuego . En plena oscuridad dan de comer a los bañados panes de bledos , que han de ir metidos en miel . Les daban cuatro bocados ; los cortaban con un hilo de fibra de maguey .",In on mocencauhtiquiz niman cehui in tletl . Zan tlayouaya in quincualtia tzoualli necutitlan conaquitiuh . In quincualtia nauh camatl ichtica in quixotlaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76045,13438,spanish,nahuatl,"También en todas las iglesias de los monasterios en que hay frailes religiosos se hicieron plegarias por el dicho señor arzobispo ; asimismo se hicieron plegarias en todas las iglesias de los monasterios de monjas , y diariamente , durante una semana , estuvo expuesto el Santísimo Sacramento , a fin de que el arzobispo no muriera , sino que Dios nuestro señor le diera salud .","Auh no yhui yn izquican teopan monasterios yn oncan moyetzticate teopixque frayles , | | 165 huel yzquican no ypampatzinco tlatlatlauhtiloc yn omoteneuhtzino teoyotica tlahtohuani arçobispo ; auh çanno yhui yn izquican teopan monasterios monjas tlatlatlauhtiloc , huel ce semana yn izquican mixtlapohuiltiticatca Sanctíssimo Sacramento cecemilhuitl , ynic amo momiquiliz , çan quimochicahuiliz in totecuiyo Dios .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76046,13439,spanish,nahuatl,"Abrían temprano la escuela . Cuando yo comencé a estudiar los maestros llegaban allá a Milpa Alta como a las nueve o nueve y media de la mañana . Poco tiempo después se decidió que , ya que este plantel era grande , se les arreglaran cuartos donde pudieran vivir los maestros . Cada uno tenía su cuarto .","Oncuan on nochipa cualcan oquitlapoaya tlamachtilcali . Icuac onipeuh momachtia temachtiquez oyecoya ompa Milpa Alta . Queman chicnahui tlamachotiloni huan tlaco . Zan nohuian omonemili quename inin tlamachtilcali hueyi oyeya , oquitlauhqueque quen caltin can chantizque temachticahuan . Xexelihca oyeya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76047,13440,spanish,nahuatl,"Luego , otra vez lo abrazaron , lo llevaron a Huicoltepec Xochihuacan , fue a bendecir la tierra e hicieron un pequeño templo , ahí pusieron una cruz . Y luego dijo el sacerdote , el bautizador , llamado fray Martín de Valencia , dijo : “ aquí se llamará Santa Cruz Uicoltepes Xochihuacan , aquí bendigo este altepetl ‘ pueblo ’ en el nombre de ‘ aquel por el cual vivimos ’ , siempre verdadero Dios Padre , Dios Hijo y Dios Espíritu Santo , que así sea por siempre ” .",Niman occepa oquinapaloque oquihuicacque ompam Huicoltepec Xochihuacam oquiteochihuato yn tlali yhuan oquichiuhque se teopam tepizin omcam oquiquezque se cruz auh niman oquito yn teopixcazintli yn tequatequiani ytocazin fra/ic/ Martin de Ualensia oquito nicam ytoca yesqui Sancta Cruz Uicoltepes Xochihuacam nicam nicteochihua ynin altepezintli yca ydasomahuiztocazin yn ipalnemohua/hi/ni semicac neli Dios te Dios tezctazin yhuan Dios tepilzin yhuan Dios espirto sancto ma yuh mochihua cemicac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76048,13441,spanish,nahuatl,"“ ¿ Por qué me siguen ahora ? ” , les",Kenke para nama noja innechualtokiliaj ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76049,13442,spanish,nahuatl,"Los ocho pueblos de naturales que he mencionado vinieron cada uno por sí , y por eso cuando vinieron no llegaron acá al mismo tiempo , sino que llegaron separados .","Auh yn izquicanme chicuetlamantin macehualtin onimechtenehuillihui ceceyacan ca cececni huallaque , auh ypampa in yn iquac yç ocallaquico ohuacico camono cemilhuitl ypan callaquico , ca çan ceceyacan ca cecentlatlantin ynic ohuacico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76050,13443,spanish,nahuatl,no se perderá .,axkana para poliuis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76051,13444,spanish,nahuatl,y como sea empezó a secarse,uan nopa ipanima pejki uajki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76052,13445,spanish,nahuatl,.,"Auh yntla nican huallaciznequia , çan niman miquia , aocmo huel mocuepaya yn canin inchan ; ahnoço oc huel mocuepaya , ca ça cana ohtlipan onmiquia ; ahnoço oc huel onacia yn inchan , ça onmictacia , ayocmo huel cemilhuitiaya . . . . | |",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76053,13446,spanish,nahuatl,"Al día siguiente , el miércoles 20 de mayo , a las 5 de la tarde , fue sepultado el cuerpo de la dicha doña Isabel en el monasterio de la Concepción , con la asistencia de sus parientes , ya vueltos españoles , los llamados Andradas .","Auh yn omoteneuhtzino doña Isabel ca ye quin imoztlayoc ipan miércoles teotlac macuilli tzilli yn ic 20 mani metztli mayo yn otococ ynacayotzin oncan monasterio Consepció , ymixpantzinco yn ihuayolque y ye españoles omocuepque quintocayotia Andradas .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76054,13447,spanish,nahuatl,Yo conozco a un amigo que sembró mucho jitomate este año .,Nehua nic ixmati ce maicnin ca ipan in xihuitl miac xitomatl oquitocac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76055,13448,spanish,nahuatl,diez,Mahtlactli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76056,13449,spanish,nahuatl,"El año 3 pedernal los mexicanos fueron enviados por Cocoxtli a Tizapán , para que las serpientes acabaran con ellos . Ellos , empero , acabaron con las serpientes . Tizapán pertenecía a la jurisdicción de Contitlan .","Ipan yei tecpatl xihuitl , Cocoxtli oquincauh mexicah mamotlaliah Tizapan inic in cocoah quimmictizque . Auh in mexicah oquincuacque ihuan aocmo oncatca in cocoah . Tizapan itech pohuia Contitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76057,13450,spanish,nahuatl,El poderío de los mexicas,Mexicahueliyotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76058,13451,spanish,nahuatl,En seguida adquiría los guajolotes : unas ochenta o cien piezas .,Auh niman yehuatl quinextia in totolin : azo nauhtecpantli anozo macuil tecpantli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76059,13452,spanish,nahuatl,hequedado abandonado al lado de la gente en la tierra,no nicnocahualoc in tenahuac tlalticpac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76060,13453,spanish,nahuatl,"Pero cuando ya fue a llegar al llegar ya pasé del agua , después ya pasé .",yotia ' ke saspa wan nokompadre ikwakon nečwikak inokompadre den íančo nečwikak nečilwia kiera komadrita tlenkwa gana a ' mo timi : kas wan para timopa ' tialtis tlenkwa gana sikiera keske tonalton má tikoni ikan tonekw wan šimopa ' tialti wan keski totalton šimopa ' tialti a ' mo timomikilis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76061,13454,spanish,nahuatl,que tienes escudo de luz de sol !,"tlauhtonnatiuhchimaleh ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76062,13455,spanish,nahuatl,6 carpas pequeñas,Chicuacen carpamimichtin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76063,13456,spanish,nahuatl,“ Ustedes se preocupan que se cansan al,Imojuanti imokuesouaj para initlaxikouaj,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76064,13457,spanish,nahuatl,“ Nuestro hijo se ha encariñado mucho con,Tlauel kitojtoka ne tokone ne,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76065,13458,spanish,nahuatl,". Pero los jefes de los traficantes se ponían bezotes de oro y bezotes de ámbar , con los cuales eran honrados y condecorados por ser los que entraron a la costa , como espías de guerra : solamente en las fiestas se los ponían : era su adorno , su muestra de hombría y virilidad .",". Auh in puchtecatlahtoque in conaquihtoque teocuitlatentetl apozonaltentetl in ic momauizotitoque in ipampa anauac calaquini , yaopan naualoztomeca : zanio ihcuac in ilhuitl conaquiaya iuan in inechichiualiz in innoquichitul .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76066,13459,spanish,nahuatl,"En tres años se terminó la iglesia que construyeron los atzacualcas por instrucciones de los padres de San Agustín , pues éstos regían a los atzacualcas desde que los dejaron sus primeros padres y regentes los padres carmelitas descalzos , y entonces los agustinos tomaron y se apropiaron el antiguo templo de los atzacualcas .","Yexiuhtica yn oyecahuico teocalli ynic quichiuhque atzaqualca , ya yehuantin ypan motlahtoltique yn Sant Augustín padreme , ca nel yehuantin ye quinmopachilhuia yn atzaqualca in ye yxquichica yc quincauhque yn achtopa yntahuan yn intepachocahuan catca calmenitas descalços padreme , yn oquicuique yn oquimotechtique yn inhuehueteocal | | 138 catca atzaqualca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76067,13460,spanish,nahuatl,Por suyos albaceas quedamos para acudir a su ánima y mandarse y mandarse desir sus missas y murio su marido que se llamaba Diego Xuarez el qual hizo su testamento en el mandó que bendiesemos su casa y tierras .,Alvaceas techcautia ypan titlatozque ynic niman ynic misa ynpan mitoz omentin in inamic catca ytoca Diego Xuarez quitlalitia yn itestamento oncan quitotia ynic ticnamacazque yn ical yn itlal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76068,13461,spanish,nahuatl,"Yten declaro que en el cercado está enterrada una braza de piedra que es en quadra que la una bara della mando la aya y herede la dicha mi nieta Juana Maximiliana y ( lo demas ayan ) los dichos mis visnietos , Simon , Pedro y Bernardino .",Yoan nicteneua tepancalco toctitoc tetl cenmatl necoc yaualti cenquapantli yntech pouiz yn noxuiuan Joana Maximiliana yoan nicuhtzitziuan Simon Pedro yoan Bernaldino .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76069,13462,spanish,nahuatl,"Exhortación con que el padre así habla , así instruye a su hijo para que bien , rectamente viva","Tenonotzaliztli ¡ n tetta ye quinonotza , ye quizcalia in ipiltzin inic qualli , yectli ye monemitiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76070,13463,spanish,nahuatl,En veynte y dos dias del mes de novienbre de mil e quinientos y sesenta y tres años ( se presentó esta peticion y declaración ante los alcaldes don Lucas Cortes e Tomas de Aquino Yndios e principales desta ciudad de Mexico ): yo don Luis de Santa María gobernador ( de los yndios ) por su magestad en esta ciudad de Mexico de Tenochtitlan parezco ante la justicia ( de los alcaldes de los yndios desta dicha ciudad ) sobre ciertas tierras mias e de un mi hermano [ mayor ] que se nonbra don Martin Momauti .,In ipan axcan cemilhuitl lunes a XXII dias del mes de noviembre de mil e quinientos e sesenta y tres años in nehuatl don Luis de Santa Maria gobernador por su magestad yn nican ciudad Mexico Tenochtitlan nictlalia notlatol nicmocaquiltilia yn justicia ypanpa yc titoylhuia totlal tomextin notiachcauh don Martin Momauhti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76071,13464,spanish,nahuatl,En el año 12 Tochtli 1478 tampoco sucedió nada .,Matlactlomome Tochtli anotle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76072,13465,spanish,nahuatl,"Yo sólo digo , yo , Cacamatzin , ahora sólo me acuerdo del señor Nezahualpilli .","Zan niquitohua , zan ni Cacamatzin , zan niquilnamiqui in tlatohuani Nezahualpilla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76073,13466,spanish,nahuatl,"Yo he merecido las tierras que están hacia el Iztaccíhuatl , las cuales he puesto aparte en mi papel de bosques .","Auh y nehuatl onicmaseuh ytechcopa yn Istacciuapili , ca nonqua onictlaly y noquauhtlaamauh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76074,13467,spanish,nahuatl,"Espéreme un momentito , vengo en seguida .","Xinechmochili tetepitzin , niman nihualaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76075,13468,spanish,nahuatl,Tenían .,Oquipiayah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76076,13469,spanish,nahuatl,Y nadie perturbe sobre las casas despues de fallecida y ansi lo dexó mandado y las casas son quatro y se muy bien que son suyas y sus bienes las casas con dos camellones .,Auh in calli ayac ontlachallaniz yn iquac tla onimomiquili yuh conitotia inic omonanahuatitia auh in calli nauh tequitimani ca huel nicmati ca zan ninneyxcahuil huell imaxcan yncal yhoan ontetl ychinanyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76077,13470,spanish,nahuatl,Después quisieron sembrar otra vez al menos,Teipa noja kinejke kitokase sikera semiya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76078,13471,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76079,13472,spanish,nahuatl,"En este año , según dejaron pintado algunos antiguos , se enseñoreó Xólotl o Tochinteuctli , estando todavía en Amaqueme Chicomóztoc ; él fue el primer tlatohuani de los acolhuas tetzcocas , o el jefe de los huexotlacas .",Nican | | 17r ypan in yn cequintin huehuetque quimachiyotia yn motlahtocatlalli yn Xollotl ahnoço Tochinteuhctli yn oc ompa Amaqueme Chicomoztoc ; yn achto yntlahtocauh mochiuh ynn acolhuaque tetzcucoca ahnoço yehuantin yn huexotlaca ymacicauh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76080,13473,spanish,nahuatl,"Está bien , tú que estás aquí : Hemos tornado , hemos percibido , hemos oído tu espíritu , tu palabra :","Ca ye cualli , ca nican tica , ca otoconanque ca otoconcuique auh ca otoconcacque in mihiyo in motlatol :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76081,13474,spanish,nahuatl,"Luego da sus órdenes en la casa de los traficantes . En seguida emprende el viaje hacia acá , y ha de venir trayendo un bastón con plumas finas .",Niman ye ic tlanauatia in ichan puchteca . Niman ye ic ualpeua quitquitiui in ihuitopil yez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76082,13475,spanish,nahuatl,Y estando en esto paresió ante el dicho juez governador Madalena Ynes muger de Anton Jusephe y dixo que no se podía dar la dicha posesion porque heran suyas las dichas casas y que tiene papeles y recabdos de ellas .,Niman oncan onez yxpantzinco juez gobernador yn itoca Magdalena Ynes ynamic Antonio Joseph oquito camo uel momacaz posesion ca naxca notlatqui nicpia yn amatl ynic naxca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76083,13476,spanish,nahuatl,Y están juntas con las de Martin Mexicatl que tanbién se las dieron y que tienen asi mismo ochenta [ sic pro : cuarenta ] brazas de largo y de ancho beinte y queste testigo las cultibaba con [ tachado : Martin ] Pablo Hernandez ya difunto y que a muncho tiempo que las cultibaban y que a sesenta años que se las dieron a Marin Mexicatl y a Lorenzo Ticocyahuacatl y que se las dio a los suso [ F . 13r . ] dichos don Pablo Xochiquentzin governador .,Auh zan nehuan mani yn Martin Mexicatl yn inemac yn milli ompohual huiyac ynic patlahuac cenpohualli ca nehuatl niquinmilchihuiliyaya ticoncahuiyaya Pablo Hernandez omomiquilli ca yehuecauh yn ticchihua ye ixquich cahuitl yepohuatl xihuitl yn macoque tlalli milli yn Martin Mexicatl yhuan Lorenzo Ticocyahuacatl ca yehuatl quinmomaquilli in don Pablo Xochiquentzin tlatohuani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76084,13477,spanish,nahuatl,venderé,nitlanamacaz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76085,13478,spanish,nahuatl,algunos,acah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76086,13479,spanish,nahuatl,Vienen afligidos Temilotzin y Tohtzin .,"Zan ye hualicnotlamati in Temilotzin , in Tohtzi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76087,13480,spanish,nahuatl,"El sábado 19 de abril de 1614 los religiosos de San Agustín celebraron en la ciudad de México dos capítulos : el primero lo hicieron en la iglesia de San Agustín , y en él eligieron por provincial al padre maestro fray Francisco Muñoz para que rigiera la provincia de México y sus dependencias ; el segundo capítulo se hizo en la iglesia del colegio de San Pablo , y en él eligieron a un provincial para que rigiera la otra provincia que tienen en Michoacán , y estos religiosos vinieron a San Pablo a celebrar su capítulo por mandato del señor marqués y virrey don Diego Fernández de Córdoba y de los señores oidores de la Real Audiencia , porque había grandes disensiones entre los religiosos de la dicha provincia de Michoacán .","Axcan sábado yn ic 19 mani metztli abril de 1614 años , yhcuac nican Mexico ome capítulo quichiuhque yn Sant Augustín teopixque : yn icce capítulo oncan quichiuhque yn inteopan Sant Augustín , yehuatl oncan quitlallique provincial mochiuh yn padre maestro fray Francisco Muñuz , ynin nican pouhqui tlapachoz ypan provincia Mexico yn ipan yxquich ytlatititzal muchiuhtoc ; auh yn icome capítulo mochiuh oncan yn teopan colegio San Pablo , no oncan occe provincial quitlallique ompa pouhqui umpa | | 247 ytlapachol mochihua yn ipan ycome provincia quipia Michhuacan , ca umpa huallaque ynin teopixque San Pablo oquichihuaco capítulo ytencopatzinco tlahtohuani visurrey don Diego Fernández de Córdova marqués yhuan Audiencia Real tlaca tlahtoque oydores , ypampa cenca mochallaniaya in teopixque yn ompa tlaca ypan omoteneuh provincia Michhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76088,13481,spanish,nahuatl,"Me dice así , le digo se enoja ¿ qué es lo que le da coraje ? pero vienen los muchachos .",probes pipiltoton nečalye ' waloa ' niwala tia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76089,13482,spanish,nahuatl,"Y agregaron : “ Colhuas , destruyámoslos como se acordó ” .","Auh ynhi : “ Coluaquehé , ça tiquinpopoloua y ye yuhqui yn onenonotzaloc ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76090,13483,spanish,nahuatl,E tomó posesión entrando a ella en la casa abriendo y serrando las puertas y andando por ellas tirando con piedras por los camellones y tierra y no lo contradijo nadie ni ubo ninguna contradiccion .,Ynic oconan posesion ytic ocallac yn calli ypan omotzauhc in [roto] ca tetica otlamomotlac ypan onenen in tlalli in chinamitl ayac tle oquito ayac otlachallani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76091,13484,spanish,nahuatl,aquí [ en ] este [ lugar ] donde estás viviendo .,nican nehin campa tinentoc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76092,13485,spanish,nahuatl,"El domingo 31 de octubre de 1610 , a las 10 de la noche , murió don Juan Altamirano , comendador de Santiago , quien era yerno del señor don Luis de Velasco , marqués de Salinas y virrey que ahora nos gobierna en México ; y fue sepultado el lunes siguiente .","Axcan domingo ye yohuac matlactli tzillini yc 31tia metztli octubre de 1610 años , yquac omomiquilli yn don Juan Altamirano comendador Sanctiago ymontzin catca yn tlacatl don Luis de Velasco marqués de Salinas visurrey Mexico yn axcan moyetztica motlahtocatilia ; auh ye quin lunes y motocac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76093,13486,spanish,nahuatl,"Artículo 76 . - Son facultades exclusivas del Senado : I . Analizar la política exterior desarrollada por el Ejecutivo Federal con base en los informes anuales que el Presidente de la República y el Secretario del Despacho correspondiente rindan al Congreso . Además , aprobar los tratados internacionales y convenciones diplomáticas que el Ejecutivo Federal suscriba , así como su decisión de terminar , denunciar , suspender , modificar , enmendar , retirar reservas y formular declaraciones interpretativas sobre los mismos ; II . Ratificar los nombramientos que el mismo funcionario haga del Procurador General de la República , Ministros , agentes diplomáticos , cónsules generales , empleados superiores de Hacienda , coroneles y demás jefes superiores del Ejército , Armada y Fuerza Aérea Nacionales , en los términos que la ley disponga ; III . Autorizarlo también para que pueda permitir la salida de tropas nacionales fuera de los límites del País , el paso de tropas extranjeras por el territorio nacional y la estación de escuadras de otra potencia , por más de un mes , en aguas mexicanas ; IV . Dar su consentimiento para que el Presidente de la República pueda disponer de la Guardia Nacional fuera de sus respectivos Estados , fijando la fuerza necesaria ; V . Declarar , cuando hayan desaparecido todos los poderes constitucionales de un Estado , que es llegado el caso de nombrarle un gobernador provisional , quién convocará a elecciones conforme a las leyes constitucionales del mismo Estado . El nombramiento de Gobernador se hará por el Senado a propuesta en terna del Presidente de la República con aprobación de las dos terceras partes de los miembros presentes , y en los recesos , por la Comisión Permanente , conforme a las mismas reglas . El funcionario así nombrado , no podrá ser electo Gobernador Constitucional en las elecciones que se verifiquen en virtud de la convocatoria que él expidiere . Esta disposición regirá siempre que las constituciones de los Estados no prevean el caso ; VI . Resolver las cuestiones políticas que surjan entre los poderes de un Estado cuando alguno de ellos ocurra con ese fin al Senado , o cuando , con motivo de dichas cuestiones se haya interrumpido el orden constitucional , mediando un conflicto de armas . En este caso el Senado dictará su resolución , sujetándose a la Constitución General de la República y a la del Estado ; La ley reglamentará el ejercicio de esta facultad y el de la anterior . VII . Erigirse en Jurado de sentencia para conocer en juicio político de las faltas u omisiones que cometan los servidores públicos y que redunden en perjuicio de los intereses públicos fundamentales y de su buen despacho , en los términos del artículo 110 de esta Constitución ; VIII . Designar a los Ministros de la Suprema Corte de Justicia de la Nación , de entre la terna que someta a su consideración el Presidente de la República , así como otorgar o negar su aprobación a las solicitudes de licencia o renuncia de los mismos , que le someta dicho funcionario ; IX . Nombrar y remover al Jefe del Distrito Federal en los supuestos previstos en esta Constitución ; X . Autorizar mediante decreto aprobado por el voto de las dos terceras partes de los individuos presentes , los convenios amistosos que sobre sus respectivos límites celebren las entidades federativas ; XI . Resolver de manera definitiva los conflictos sobre límites territoriales de las entidades federativas que así lo soliciten , mediante decreto aprobado por el voto de las dos terceras partes de los individuos presentes ; XII . Las demás que la misma Constitución le atribuye .","Tlen 76 Tlanahuatihcayotl . Itequihuahcayo tlen Huecapa Tlahtocan . I . Quitlahtlachichilis tlahtoli tlen quiyahuac quichihua Tequichihuani tlen Sentlanahuatiloyan , itechpan tlen ixnesi ipan amameh tlen se xihuitequitl quiixnextiseh Hueyi Tequihua tlen Totlalnantzin ihuan Tequitlahcuiloani tlen Caltlanahuatiloyan ipan Hueyitlahtocan . Ihuan ipihuiyan , quicualitas amatlacuiloli tlen Semanahuac ihuan sequinoc tlahtomahuisotl amatlaixhuasantli tlen Tequichihuani tlen Sentlanahuatiloyan quiixhuasanis , ihuan noihqui tlen quinequis quitlamiltis , tlaixtelhuis , quicotonas , quipatlas , quitlatlamanis , quiquixtis tlahtoli ihuan quichihuas tlayeyecoli tlen inon amameh ; II . Quinelselis amatocayotl tlen quichihuas Hueyi Tequichihuani tlen Procurador General tlen Totlalnantzin , Ministros , agentes diplomáticos , cónsules generales , empleados superiores tlen Hacienda , coroneles ihuan sequinoc hueyi tlayecananih tlen Ejército , Armada ihuan Fuerza Aérea Nacionales , quen moihtos ipan tlahtol tlanahuatili ; III . Nohquia temachtis ihuicpa maquisacah yaotecameh tlen nochi Anáhuac quiahuac totlalticpac , matlaixpanocah ipan totlaticpac yaotecameh tlen sahanoc ehuaneh ihuan mamochanquetzacan yaotecameh tlen sehcanoc ehuanih , quipano se metztli , ipan Mexihco iapan ; IV . Tlatemactilis inelcualitalis ihuicpa Hueyi Tequihua tlen Totlalnantzin huelis quinahuatis Guardia Nacional quiahuac campa chachihuah Tlaltlanahuatilmeh , san monequi quiihtos tlen ica quichihua ; V . Quiihtos , queman nempolihuiseh nochi amatlanahuatili tequihuacayotl tlen se Tlaltlanahuatiloyan , mamotlali se gobernador san tlatocpa , ihuan yehua quiquixtis amatlanotzali tlen ica moixtlalis yancuic tequihua quen moitohua ipan tlanahuatilmeh tlen Tlaltlanahuatiloyan . In tequihuacayotl tlen Gobernador mochihuas ipan Huecapan Tlahtocan ihuan hueyi Tequihua tlen Totlalnantzin quiixtlalis eyi tocayotl , ihuan moselis ica ome tlen eyi tlatlapantli tlen nochimeh , ihuan queman axnochi tequipanohtoqueh , tlen Nechicolistli Tequichihuani , ica seha tlahtoli . In tequihua tlen ihquinon quitequimacaseh , amo huelis quiixtlaliseh Gobernador ipan tlaixtetemolistli tlen mochihuas , ipampa yehua quiixicuilos amatlanotzali . Ni tlanahuatili ipatih elis nochipa tla amatlanahuatilmeh tlen Tlaltlanahuatilmeh amo quiitaseh ni tlamantli ; VI . Quixolehuas sequin tlamantli tlahtoli tlen nesis ipan chicahualistli tlen sequin Tlaltlanahuatilmeh ihuan onyas moixpantiti ipan Huecapa Tlahtocan , noso queman ica tlehtleya tlahtoli moixcotonas nemilistli tlen amatlanahuatili , motlahohuis mahmatli ica tepostli . Ipan inin tlahtoli in Huecapa Tlahtocan tlasencahuas , ipan motetonis Amatlanahuatili tlen totlalnantzin ihuan tlen Tlaltlanahuatiloyan . In tlahtoltlanahuatili quisencahuas tequichihuali tlen inin tequihuacayotl ihuan tlen iyohyoc ; VII . Mochihuas tlasencahquetl ihuicpa quiixmatis ipan tlatelhuili tlen tlahtlacoli noso tlailcahuali tlen quichihuaseh altepeco tequitinih ihuan quintlatlacahuiseh tlen quincuesohua altepechanehque ihuan tlen cuali innemilispan , quen moihtohua ipan 110 tlanahuaticayotl tlen inin Amatlanahutili ; VIII . Quintequihuatlalis Ministros tlen Suprema Corte de Justicia tlen Totlalnantzin , quicuis tocayotl tlen eyi quinixtlalis Hueyi Tequihua tlen Totlalnantzin , ihuan noihqui quiselis noso amo quiselis amatlahtlanilistli tlamacahuali noso tequicahuali tlen yehuantin , tlen motlatlanis tequichihuani ; IX . Quitequihuamacas noso quipatlas tequihua tlen Iyolo Hueyi Altepetl quen tlahtoli moihtohua ipan inin Amatlanahuatili ; X . Tlaixhuasanis ica se tlahtol tlamatiltilistli tlen quiseliseh ome tlen eyi tlatlapantli tlen nopayoh mosentilihtoqueh , icniyotl tlahtol tlapalehuilmeh tlen nepamitl quichihuaseh Tlaltlanahuatilmeh ; XI . Quisenxolehuas cualantli tlen oncas ipan nepamiltl Tlaltlanahuatilmeh tlen inihuantih motlatlaniseh , tlen ica tlahtoltlamatilistli tlen nochi quiseliseh ica tlamatlalantli ome tlen eyi tlatlapantli tlen",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76094,13487,spanish,nahuatl,Después de las cuatro lo encontrará .,Zatepan nahui iman titemonextiliz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76095,13488,spanish,nahuatl,Otorgan este año el Premio Nobel al científico Alberto Einstein .,Tlamatini in itoca Albert Einstein maco inin xiuhpan huei teicnelilli motenehua Nobel .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76096,13489,spanish,nahuatl,Una vez más dijeron los dioses :,Occeppa quitoque in teteu :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76097,13490,spanish,nahuatl,"También quiere expresar una gratitud particular a la familia Osorio Sierra , de San Miguel , que le proporcionó , durante sus varias estancias , además de una sabrosa comida , unas enseñanzas sin par sobre la lenguay la cultura maseual ( náhuat ) .","No kineki kinintasojkamatilis in tokniuan Osorio Sierra , kayomej San Miguel , kampa kualtsin takualis kimakajkej uan miak nemachtil ika in maseualtajtol uan keniuj motanemilia itech in maseuaInemilis .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76098,13491,spanish,nahuatl,Se da dondequiera en el cafetal .,Mochiua kampa eski kajfentaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76099,13492,spanish,nahuatl,En presencia de muchos testigos e prencipales que tienen cargo del dicho barrio [ tlaxilacalleque ] que son Martin Ayaxcan Merino e Martin Tlacoca [ F . 16v . ] e Tomas de Sant Miguel e Miguel Garcia e Miguel de la Cruz e Diego ( Tezcacoacatl ) [ Izcaquauh ] y [ los tetahuan ] Miguel Yaacamecatl e Juan Damian Chililicatl e Martin Cipac e otros muchos . [ También ante Pedro Xochitlal ] .,Ymixpan in tlaxillacalleque Martin Ayaxcan merino Martin Tlacocohua Thomas de San Miguel Miguel Garcia Miguel de la Cruz Diego Izcaquauh tetahuan Miguel Yecamecatl Juan Damian Chililicatl Martin Cipac yhuan no yxpan Pedro Xochitlal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76100,13493,spanish,nahuatl,"Y la razón por la que yo , don Domingo de San Antón Muñón Cuauhtlehuanitzin , consigno aquí la muerte de la señora doña Martina es porque me consta que era de la prole y descendencia , de los cabellos y las uñas , de quien vivió hace mucho tiempo en Mexico Tenochtitlan , del muy temido Huehue Tlacaeleltzin , cihuacóhuatl y principal de Tenochtitlan , que cogobernó asistiendo a los cinco grandes tlatoque de Tenochtitlan : a Itzcóhuatl , a Huehue Moteuczoma Ilhuicaminatzin , a Axayácatl , a Tizócic y a Ahuítzotl , junto a los cuales se mantuvo asistiéndolos en todos los asuntos en que participó el dicho gran capitán general y cihuacóhuatl Huehue Tlacaeleltzin , según arriba aparecen todas las hazañas que llevó a cabo durante los gobiernos de los varios tlatoque de Tenochtitlan mencionados .","Auh yn ipampa iniqu iz nicmachiyotia nehuatl don Domingo de San Antón Munón Quauhtlehuanitzin yn imiquiliz omoteneuh cihuapilli doña Martina , ca huel nicmati ca ceme oc yehuantin yn inecauhcahuan yn itlaquillohuan yn mihtohua ytzonhuan yztihuan in ye huecauh onemico nican Mexico Tenochtitlan yn cenca otlamamauhtico yn aquin catca Huehue Tlacayeleltzin cihuacohuatl tlahtocapilli Tenochtitlan , yn oyntlan tlahtoco yn oquinnanamiquico macuiltin huehueyntin tlahtoque Tenochtitlan : yn Itzcohuatl , yn Huehue Moteuhcçoma Ylhuicaminatzin , yn Axayaca , yn Tiçocic , yn Ahuitzotl , yn izquintin in tlahtoque oyntlan yeco oquinnanamiquico yn ipan yxquichtlamantli oquichihuaco yn omoteneuh huey yaotachcauh capitán general catca Huehue Tlacayeleltzin cihuacohuatl , ca tel umpa neztica in tlacpac yn ixquichtlamantli oquichiuhtia yn yn ipan yntlahtocatian yn izquintin omoteneuhque Tenochtitlan tlahtoque catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76101,13494,spanish,nahuatl,¡ Príncipes chichimecas !,"Antepilhuan , in antetecutin zan chichimeca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76102,13495,spanish,nahuatl,"11 Calli , 1477 .","XI Calli xihuitl , 1477 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76103,13496,spanish,nahuatl,"dónde , adonde",Canin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76104,13497,spanish,nahuatl,En el año 3 Técpatl 1404 no sucedió nada .,III Tecpatl atle muchiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76105,13498,spanish,nahuatl,dónde se ha detenido,"cani modetenero ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76106,13499,spanish,nahuatl,Carlos es el mayor de sus hijos . Tiene 18 años . Después le sigue Felipe quien tiene 15 años y Juan que tiene tres . Entre las muchachas la mayor es Margarita y la más joven Anamaría . Esta última apenas comienza a ir a la escuela . Consuelo ya entró a Secundaria . Margarita ya está empleada en una casa de comercio .,"Pilantoton quinyecanah Carlos . Caxtolli ihuan yeyi xihuitl quipia . Quintoca Felipe aquin caxtolli xihuitl quipia ihuan Juan ca yeyi quipia . Intech in ichpocameh Margarita ocachi hueyi ihuan Anamaría Ocachi tzitziquitzin . Inin quimach open ya Temachtilcalco . Consuelo ye ontemachtilcalco ocalac , Margarita ye ipan ce calnamacoyan tequiti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76107,13500,spanish,nahuatl,"in pipiteca toyaoan xi nech on centlalizque quiere decir : los de Pipitlan sus enemigos se hicieron , las casas se hacen , la guerra se hace en las casas .","In pipiteca toyacan xi nech centlalisque ( sic ) , q . n . in pipiteca yyaoan mochiuhque in calla in mochioa yauyutl in calipan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76108,13501,spanish,nahuatl,3 litros de agua,Yei litro atl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76109,13502,spanish,nahuatl,"Yo no me he de levantar , contestó Mariquita . Aquí es mi casa . Ahora levántenme si son tan fuertes . Mi marido , este gran señor , quiso que aquí me quedara dormida y aquí dormiré . Cuidaré todas las tierras . Desde aquí tendré cuidado de lo que beben , de lo que han de comer y todos se tendrán que encontrar con el Teuhtli . Por allí están todos los borregueros , los que me cuidaron y ahora cuidan a los borregos . Cuando comienza a venir la lluvia , cuando viene el granizo , a estos borregos se les llama ‘ borregos sabios ' .","Nehuatl amo ninehuaz” , ohualnanquili Malintzin . Axan nian nochan , Axan xinechehuacan tla nanchichicahuaque , Nonamic , inin tlatihuani , oquinec nian nicochhuetziz huan nian nicochtaz , Niquixotiz nochtin xolal . Oncuan niquintlalpoliuh tlen quízque , tlen quicuazque huan nochtin nenanamicoz Tehhuehuentzin . Ompoyon metzticate nochtin memepixque , tlen onechmixotilique huan axan quimixotilia metoton , inin metoton , icuac pehua quiahuiz huitze , icuac huitz tecihuitl ; yehuan in quincuitia ‘tlamatquez metoton ' . ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76110,13503,spanish,nahuatl,"Porque había la intención de que al día siguiente , martes santo , por la tarde , salieran otras dos procesiones para instituir dos nuevas cofradías : la primera cofradía la formaron algunos españoles y los mexicas moyotecas en el monasterio de las monjas de San Juan de la Penitencia , y eran estos hijos de San Juan quienes iban a hacer la procesión ; el mismo martes santo , en la segunda procesión iban a salir por primera vez los mexicas de Santiago Tlatelolco , los hijos de nuestra querida madre Santa María del Rosario , también llamados hijos del Niño Jesús Perdido .","Yehica ypampa ye iuh catca teyollo yn muztla ypan martes sancto teotlac no omen yancuic tlayahualloliztli prossesión oquiçazquia yn oncan omotlali yancuic cofradías : yn icce cofradía yehuantin quitlallique yn españoles yhuan mexica moyoteca oncan yn monasterio San Juan de la Penitencia monjas , ya yehuantin in in tlayahualozquia ypilhuantzitzin San Juan ; auh yn icome tlayahualoliztli yancuic oquiçazquia ypan in omoteneuh martes sancto yehuantin yn mexica Tlatilulco Sanctiago tlaca | | 183 yn ipilhuantzitzinhuan totlaçomahuiznantzin Sancta María del Rrosario no yhuan motenehua ypilhuantzitzin el Niño Jesús Perdido .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76111,13504,spanish,nahuatl,"Hay que comprar en las tiendas : azúcar , café , sal . condimentos , latas de mermelada y legumbres , mantequilla , aceite , de comer , cerillos , etc . ,","Innamacoyan monequi mocohuaz : tzoca , cafen , iztatl , tlahuehuelic , tzopelcalata ihuan quilitl , yecchiahua , aticchiahua , cuacuaxotlalli , occe , occe .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76112,13505,spanish,nahuatl,las tuyas .,mohuaxcahuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76113,13506,spanish,nahuatl,"Y detras de aposento que sale a la calle [ atenco = asequia ] estan con el suelo y aposento que tiene un alto que anbos aposentos tienen su entrada hacia donde sale el sol con el patio mando sea y lo aya mis bisnietos que son Simon , Pedro y su hermana [ menor ] Bernardino",Auh yn itepotzco yn atencopa mani tlalli yoan ipan hicac calli hacocallo yionteixti tonatiuh yquizaian itzticac yoan hituallo intech pouiz yn omentin pipiltzitzintin nicuhtzitziuan Simon Pedro yoan yteicauh Bernaldina .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76114,13507,spanish,nahuatl,"10 Acatl , 995 .","X Actl xihuitl , 995 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76115,13508,spanish,nahuatl,"A los 75 años de haberse movido , de haber salido y partido de Chicomóztoc Quinehuayan llegaron acá ; venían bajando de Huexotzinco y de Calpan , por donde habían ido a rodear .",Auh ya yepohualxiuhtica oncaxtollixiuhtica ynic ompa hualquizque ynic ompa huallehuaque huallolinque yn Chicomoztoc Quinehuayan ynic acico nican ; ca Huexotzincopa yhuan Calpan yn huallaque y hualtemoque tlayehualloto .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76116,13509,spanish,nahuatl,"Aquí se nombran los jefes mexicas , éstos son sus nombres : el primero Ténoch , Ahuéxotl , Acacitli , el teomama Xiúhcac , Ocelopan , Tenzacátetl , Ahatl , Xomímitl , el teomama Cópil , y CuauhtliyolquI .","Nican tocateneuhticate , yzca yn intotoca yehuantin in : yn icce Tenoch , Ahuexotl , Acacitli , Xiuhcac teomama , Ocelopan , Tençacatetl , Ahatl , Xomimitl , | | 138r Copil teomama , Quauhtliyolqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76117,13510,spanish,nahuatl,"Y Juan Diego , así como oyó la plática de la Señora del Cielo , en gran manera por esto se consoló , quedó por esto bien tranquilo su corazón .","Auh in Juan Diego in oiuhquicac in iihiyotzin in itlahtoltzin in ilhuicac zihuapilli , huel zenca ic omoyoollalih , huel ic pachiuh in iyolloh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76118,13511,spanish,nahuatl,"En este año murió Yohuallatónac , tercer tlatohuani de Colhuacan , que gobernó durante 60 años ; y luego , en este mismo año , se enseñoreó Quetzalacxoyatzin como cuarto tlatohuani de Colhuacan .","Nican ypan in yn omomoquillico yn itoca Yohuallatonac yn ic - ey tlahtohuani Culhuacan , yn tlahtocat epohualxihuitl ; auh ça niman ypan in yn omoteneuh xihuitl oncan hualmotlahtocatlalli yn itoca yn Quetzallacxoyatzin ycnahui tlahtohuani mochiuh yn Culhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76119,13512,spanish,nahuatl,"Estos son los tlatoque de Tlailotlacan , ya mencionados , que edificaron el teocalli , la casa de Nauhyoteuctli : el primero , el dicho tlatohuani chichimeca Cuahuitzatzin Tlailotlacteuctli ; el segundo , Cuachipazoltzin Tlacateuctli , chichimeca que era el jefe de los tlacatecpanecas ; y el tercero , Teccízmitl Amilcatlteuctli , chichimeca que era el jefe de los amilcas .","Yn teocalli yn ical Nauhyoteuhctli yn quiquetzque yzcate yn tlahtoque yn Tlayllotlacan ye omotocateneuh : yehuatl yn tlatohuani yn chichimecatl yn Quahuitzatzin Tlayllotlacteuhctli ; yn icome ytoca Quachipaçoltzin Tlacateuhctli , ynin chichimecatl ymacicauh yn tlacatecpaneca ; yn iquey ytoca Teccizmitl Amilcatlteuhctli , ynin chichimecatl ymacicauh yn amilca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76120,13513,spanish,nahuatl,"¿ Acaso allá se ven , acaso allá dialogan él y Nezahualcóyotl en el lugar de los atabales ?","¿ Cuix on motta , cuix om monotza in Nezahualcoyotl huehuetitlan ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76121,13514,spanish,nahuatl,"Tiene las hojas un poco anchas , sus frutos son boludos y se abren si se les mueve cuando ya están maduros .","In mapapatauak tepitsin , tojtoponi in iteyo , yej achi ololtik ; pero sepa saj in tapani in ijuak se kiolinia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76122,13515,spanish,nahuatl,"Llegó un día en que cierto carrancista quiso bajar a Nuestra Madre de la Asunción [ la patrona del pueblo ] . Llamó a otros hombres para que le ayudaran a bajar a nuestra madre . Ella cuida a nuestro pueblo y está puesta en alto . Cuando hay alguna fiesta la bajan unos veinte hombres y la amarran con fajas labradas muy fuertes para que no revienten . Y los carrancistas dijeron : Bajaremos a esta señora , le quitaremos su corona , sus arracadas y sus ropas . No sabían que nuestra madre era tan pesada .","Oyec tonali ce carrancista oquinequia quimotemohuilizque tonantzin La Asunción . Quintzatzilia occequi tlaca oncuanon quipalehuizque quinmotemohuilizque tonantzin . Yehuatzin motlaixotilia ipan toxolal ihuan huecapa metztica . Ihcuac tla ilhuitl quinmotemohuilia cana cempoali tlaca ihuan quinmolpilia ica nelpilontin chichicatiquez ; oncuanon amo tlatzcotoni . Ihuan in carrancistas oquitoque Tictemohuizque inin xenola , tiquixtilizque in corona , pipiloltin ihuan itzotzoma” . Amo ipan omomatia tla yeticatzintli in tonantzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76123,13516,spanish,nahuatl,"Porque si no , ¿ cómo comeremos ?","Porque como amo , ¿ queniuh titacuazqueh ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76124,13517,spanish,nahuatl,"¡ Como jades yo las estime ,","Ma in chalchiuhitl nicmatia ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76125,13518,spanish,nahuatl,"En este mismo jueves llegó de España la noticia , informaron que había muerto nuestra señora doña Margarita de Austria , reina de España y esposa de nuestro señor don Felipe III rey de España .","Auh çanno ypan in yn omoteneuh ypan cemilhuitl juebes yn ohualla tlahtolli umpa España , quitemachiztico ynic omomiquilli yn tohueycihuatlahtocatzin doña Marcarida de Austria reyna España ocatca yn inamictzin tohueytlahtocatzin don Felipe Tercero rey España .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76126,13519,spanish,nahuatl,"Pero Totoltécatl Tzompachtli Tlailotlacteuctli , tlatohuani y teomama que venía cargando al diablo a quien adoraban , llamado Nauhyoteuctli Xípil , continuó guiando y gobernando a los demás chichimecas .","Auh in yehuatl yn itoca Totoltecatl Tzompachtli Tlayllotlacteuhctli tlahtohuani yn hualteomama yn quihualhuicac yn quimoteotiaya diablo yn itoca Nauhyoteuhctli yn Xipil , ça yehuatl yn mocauh yn quinpachoticatca yn quinyacanaya yn occequintin chichimeca catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76127,13520,spanish,nahuatl,"El xokoyole que se vende , lo siembran .",Tein monamaka xokoyolin no kitokaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76128,13521,spanish,nahuatl,". Y cuando han llegado a la ciudad , también los de Tlatelolco se juntan en unidad con ellos , se hace una sola casa de ellos : nadie se sale aparte , nadie puede ir solo a parte alguna .",. Auh in ihcuac o ahcito in altepetl ipan in tlatilulca zan mocentlalia zan centetl in incal mochiuaya : ayac noncua moquixtia ayac uel icel campa uia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76129,13522,spanish,nahuatl,Hable usted más fuerte para que pueda entenderle mejor .,Ocachi huelihqui ximotlahtolti inic ocachi ualli timitznoacicamatiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76130,13523,spanish,nahuatl,"Asimismo , dizque matarían a todos los religiosos que hay en México ; pues de ellos solamente dejarían a tres órdenes : a los religiosos carmelitas descalzos ; a los religiosos descalzos de San Diego , hijos de San Francisco ; y a los teatinos o religiosos de la Compañía de Jesús .","Auh yhuan yn izquitlamantin teopixque Mexico monoltitoque , quil no mochintin quinmictizquia quinpopolozquia ; auh quil ça yetlamantin in teopixque quincahuazquia : yn iccentlamantin quil yehuantzitzin in teopixque carmenitas descalços , yn icontlamantin quil yehuantzitzin yn teopixque San Diego moyetzticate descalços San Francisco ypilhuantzitzin , auh yn iquetlamantin quil yehuantzitzin yn la Compañía de Jesús teopixque teatinos .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76131,13524,spanish,nahuatl,"Con este lo sacuden , este le hacen que encumbre alto su vida .",ic quiuiuitequi in ic quiuecapanilhuia in inemiliz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76132,13525,spanish,nahuatl,"Este hongo se come en chilpozonte o en caldito , es muy sabroso .",Se kikua in nanakatsin ika chilposon oso kaldoj . Semi uelik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76133,13526,spanish,nahuatl,vivan,xinemican,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76134,13527,spanish,nahuatl,"porque soy un Buen Joven ” , dijo el muchacho y","porke na nibuen Joven , kiijto noponi",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76135,13528,spanish,nahuatl,"6 Calli , 1069 .","VI Calli xihuitl , 1069 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76136,13529,spanish,nahuatl,catorce,Mahtlactli huan nahui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76137,13530,spanish,nahuatl,Esta palabra señorial la firmo yo :,Nicfirmaroa yn tlatocatlatoli nehuatl :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76138,13531,spanish,nahuatl,"A doce dias del mes de hebrero de mil y quinientos y ochenta y siete años Pedro Ahuexotl prego [ nó ] en el dicho barrio [ tlaxicalli Tezcatzongo ] que se vendían las casas y tierras de Ysavel Maria y mentó dan ochenta pesos y nadie respondió . Testigo Juan Francisco . Ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",VI . - Pregon a doce dias del mes de hebrero de mil e quinientos e ochenta y siete años in Pedro Ahuexotl otzatzic in tlaxillacalpan Tezcatzonco oquitecaquiti inic monamaca ycal ytlal Ysabel Maria oquiteneuh in ipatiuh napohualli pesos ayac otlananquilli ixpan testigo Juan Francisco ante mi Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76139,13532,spanish,nahuatl,vendieron,otlanamacaqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76140,13533,spanish,nahuatl,"Que tampoco te conozcan dos o tres rostros que tú hayas visto . Quienquiera que sea tu compañero , vosotros juntos tendréis que acabar la vida . No lo dejes , agárrate de él , cuélgate de él , aunque sea un pobre hombre , aunque sea sólo un aguilita , un tigrito , un infeliz soldado , un pobre noble , tal vez cansado , falto de bienes , no por eso lo desprecies .","Amo no ome , yei , mixco mocpac matiz : in otiquittac yn aquin amihuan , amonehuan anmopopolihuitizque : ma ticcauh xictzitzqui , itech ximopilo , ma nel icnotlacatl , ma nel icnoquauhtli , icnoocelutl , ma nel icnotiacauh , in anozo icnotepiltzin , in azo ye tlaciahui , ma ic tiquihix : ca amechmimachiliz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76141,13534,spanish,nahuatl,"Esta cuestión no se sabe con certeza , si fue así o no fue así ; sólo consta que el cuerpo de aquella gente es como el nuestro , y que por tanto los habitantes de Curlandia se parecen a nosotros .","Ynin tlahtolli ca amo huel mellahuac momati , aço yuhqui anoço amo yuhqui ; yece huel mellahuac yn iuhqui tonacayo yn ompa tlaca no yuhqui yn innacayo , ynic yehuatl ypampa tenenehuilia yn ompa chaneque Curlant .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76142,13535,spanish,nahuatl,"Y la hija mayor del dicho difunto ( casada ) fue la que senaló de su mano y medida la dicha casa y solar y mandó poner las dichas estacas que puso el alguazil mayor Pablo de San Juan y para que dello conste dí el presente oy jueves beynte y cinco del mes de setiembre del dicho año de ochenta y seis . Ante mí Bernaldino Juarez , escrivano nombrado .",Auh yn ichpoch Alonso Tocatl Ytiyacapan yehuatl quiteytitinen yn oncan moquequetz estacas ynic oquichiuh alguazil mayor Pablo de San Juan fecho a jueves a XXV dias del mes de septiembre de 1586 años . Ante mi Bernardino Xurez escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76143,13536,spanish,nahuatl,"Este dicho donado Francisco Faustino Quetzalmazatzin era de los nuestros , pues era natural de Amaquemecan Chalco , donde era principal .","Auh ynin omoteneuh Francisco Faustino Quetzalmaçatzin donado çan titehuantin nican titlaca Amaquemecan Chalco ychan , umpa pilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76144,13537,spanish,nahuatl,"Ah , tú anciana","Ah , titenantsi",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76145,13538,spanish,nahuatl,"Oy sábado onze días del mes de abril de mil quinientos y noventa y dos años , el dicho pregonero pregonó en el barrio [ tlaxilacalli ] de Colguacatonco y dio a entender que se vende la casa y tierra de Mariana y no ubo quien dixese cosa alguna . Testigo Diego Aztaxochitl .",Yn ipan axcan sabado a unce dias del mes de abril de mil e quinientos noventa y dos años in tecpoyotl otzatzito yn ipan tlaxilacalli Colhuacatonco oquitenyoti ynic monamaca yn ical yn itlal yn Mariana auh ayac tle yc otlananquilli testigo Diego Aztaxochitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76146,13539,spanish,nahuatl,Como ahora mi papá nos repartió . — Mi compadre de San Tobías quiere repartir para que me mantengan con el terreno que me dejó mi difunto donde voy a estar para mí .,pero nele ' wel yutukuwihke tlali tlaka ' mo erensia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76147,13540,spanish,nahuatl,"3 Acatl , 1339 .","III Acatl xihuitl , 1339 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76148,13541,spanish,nahuatl,"Pero aquel hombre no quería comer con agrado porque se fuera a envenenar con el hongo . El buen hombre , el que había hecho la comida , dijo : Siéntense ; vamos a comer . Nadie va a morir . Todos : gritan ¡ Vamos a ver , vamos a ver lo que le puso usted !","Inon ce tlacatl amo yolehuia iyolo achi omoyolcocuaya ica mopahuiz ica xoletl . Mahuiztic tlacatl , in oquitlali tlacuali , quitoa : Ximotlalican ; tiahue titlacua . Amaca miquiz . ” Nochtin tzatzi : Tla tiquitacan , tla tiquitacan , tlen otimotlalili . ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76149,13542,spanish,nahuatl,"Con frecuencia lloraba delante del diablo Tetzauhtéotl , suplicándole que defendiera y ayudara a sus macehuales ; porque los mexitin lo adoraban a él solo , y no adoraban a los dioses de los aztecas chicomoztocas , que eran diferentes .","Mochipa yxpan chocaya ynic quitlatlauhtiaya yn tlacatecolotl Tetzauhteotl yn ma quinpalehui yn ma quinmanahui yn imacehualhuan ; ca nel quimoteotia çan icel , ca amono quinmoteotia yn inteohuan yn azteca yn chicomoztoca ca centlamantin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76150,13543,spanish,nahuatl,"Al anochecer , al segundo toque de la oración o del Ave María , se comenzó a repicar las campanas en la iglesia del monasterio de Nuestra Señora del Carmen y a tocar la música , en la azotea se pusieron banderas y se encendieron muchas fogatas , y se echaron cohetes ; y la razón por la que en el Carmen comenzaron los repiques fue porque la dicha santa era su madre , ya que ella renovó la regla religiosa para que la observaran como al principio los religiosos del Carmen o carmelitas descalzos , los cuales comenzaron y fueron por ella fundados en la ciudad de Mancera , perteneciente a la provincia de Salamanca en España .","Auh ynic niman yc onyohuac , çan huel ycontzillin yn horación anoço Ave María , yc niman achtopa umpa peuh yn teopan monasterio Nuestra Señora del Carme in ye tlatzitzillica in ye tlapitzallo , vandera tlapanco motehtecac yhuan miec cuahuitl tlatlac yn tlapanco yhuan couetes quitlatlazque ; auh yniqu ipampa umpa peuh yc tlatzitzillicac Carme ca yehica ypampa ynin omoteneuhtzino sancta ca huel ynantzin , yehuatzin occeppa quinmoyancuilili yn teopixcatlatecpancanahuatilli regla achto ynic quimochicahuacapielia umpa moyetzticate Carme teopixque | | 259 carmelitas descalços , ca huel ytlatlaliltzitzinhuan ynic ompa huel y tzintia achto motlallique ynin frayles descarços carmelitas yn ipan altepetl Manzera España , ytlahuillanalpan in huey altepetl Salamanca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76151,13544,spanish,nahuatl,"1915 En esta guerra , las partes se atacaban con submarinos torpederos . Aquí se ve el ataque al buque llamado Lusitania .","Inin yaoyopan moyaotlayah in yaome ica nepapan tlapolactilacalli in tlein quimamaya huei tlequiquizmictiloni , huei tlequiquizxittomoni . Nican motta quenin icalilo huei tepozacalli motenehua Lusitania .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76152,13545,spanish,nahuatl,"¿ Dónde tomaré bellas flores , bellos cantos ?","¿ Can niccuiz in yectli xochitli , in yectli yan cuicatl ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76153,13546,spanish,nahuatl,"Tierra de mi alma ,","Talticpactzin de mi alma ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76154,13547,spanish,nahuatl,"sólo estamos prestados unos a otros ,",zan titotlanehuia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76155,13548,spanish,nahuatl,"11 Técpatl , 1412 .","XI Tecpatl xihuitl , 1412 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76156,13549,spanish,nahuatl,"Pero si luego quieren repartir , mejor no .",— maske pero a ' mo kwalika saye tewa ' kun tikimopielia saye tikinmodirihirwis tewa ' kun de ley .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76157,13550,spanish,nahuatl,que no lo toque una mosca .,mah amo quimatoca ce moyot .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76158,13551,spanish,nahuatl,con qué viviremos ?,toni ica tinemizqueh ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76159,13552,spanish,nahuatl,"3 Tochtli , 1170 .","III Tochtli xihuitl , 1170 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76160,13553,spanish,nahuatl,"Se come , y cuando ya se comió , otra vez se da lavamanos y se lavan la boca . Luego se da a la gente el cacao , las cañas de tabaco , Después se hacen los regalos .",Tlacualo auh in on tlacualoc ye no ceppa tematequilo tecamapaco . Niman ye ic teamaco teyyemaco . Zatepan tetlauhtilo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76161,13554,spanish,nahuatl,"Se hará ofrenda de flores , con ellas se ataviará , el Guerrero del sur .","Xochitl mantiuh , ica momaquixtia in Huitznahuatl Yaotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76162,13555,spanish,nahuatl,". En Tezcatzonco bebe ya se coció el bianco licor bebe , te ruego , el pulque .",. Tezcatzonco xocon i yeva iztapalati ( ) tla oc xocon i octli ahoa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76163,13556,spanish,nahuatl,"Por merecimiento estás allá , príncipe Cuatéotl , el que hace brillar a las cosas .","Yn tlamacehualli ipan tonca , teuctli can Quateotl , chalchiuhtlatonac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76164,13557,spanish,nahuatl,Te suplico un gran favor :,Nimitztatauhtia ica miac favor :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76165,13558,spanish,nahuatl,No quiero morir,Amo ninequi nimiquis,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76166,13559,spanish,nahuatl,"En este año murió Nauhyotzin Segundo , séptimo tlatohuani de Colhuacan , que gobernó durante 47 años ; y luego , en este mismo año , se enseñoreó Cuauhtexpetlatzin como octavo tlatohuani de Colhuacan .","Nican ypan in yn omomiquillico yn Nauhyotzin yn icome yuhqui ytoca yn , yn icchicome tlahtohuani Culhuacan , yn tlahtocat ompohualxihuitl onchicome ; auh ça niman ipan in yn omoteneuh xihuitl oncan hualmotlahtocatlalli yn itoca Cuauhtexpetlatzin ycchicuey tlahtohuani mochiuh yn Culhuacan . | |",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76167,13560,spanish,nahuatl,Y despues de llegados luego enpesaron a pasearlos y a contar las brazas que tenían y luego las estacaron y dieron poseción dellas .,Auh yn iquac yn otonacique niman ye quimotepotztoquilia quimopohuilia yn izqui pohualli yhuan niman estacas quimomamanilitiaque ynic posesion quimochihuilique .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76168,13561,spanish,nahuatl,vio que se metió su abuela .,kalakito isisna .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76169,13562,spanish,nahuatl,Regreso de los mexicas,In mexica hualmocuepque,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76170,13563,spanish,nahuatl,"Y cuando en la iglesia mayor de México se celebró por primera vez esta fiesta , dijo la misa el muy reverendo señor arzobispo de México don Juan Pérez de la Serna .","Auh ynic nican Mexico yglesia mayor ynic yancuican omochihuin ylhuitl , yehuatzin missa quimihtalhui yn cenca mahuiztililoni teoyotica tlahtohuani arcobispo Mexico don Juan Pérez de la Serna .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76171,13564,spanish,nahuatl,"En este año concluyó el período de 36 años en que no hubo tlatoque en Colhuacan , sino sólo cuauhtlatoque , pues entonces se enseñoreó Chalchiuhtlatónac Segundo como decimotercer tlatohuani de Colhuacan .","Nican ypan in yn otzonquiçaco ynic cuauhtlahtolloc , cenpohualloncaxtolli yhuan ce xihuitl yn Culhuacan yn ayac tlahtocat ; auh yehuatl ypan in yn omoteneuh xihuitl oncan hualmotlahtocatlalli yn icome ytoca Chalchiuhtlahtonac yn icmatlactlomey tlahtohuani mochiuh Culhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76172,13565,spanish,nahuatl,Cuando eran como las diez San Pablo ve,Kema ya komo a las dies siita malti iuelti tlen,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76173,13566,spanish,nahuatl,"Después Quetzalmazatzin , para consolarlos , les repartió ricas tilmas bordadas y chalchihuites ; les dejó asimismo a los tlatoque de Tlalmanalco macehuales y tierras , para que dichos macehuales pertenecieran a Tlalmanalco .",Ynic niman yn quitlamamacaco Quetzalmaçatzin chayahuac tlaçotilmatli chalchihuitl yn quimamacaco ynic quiyollalico ; ynic quimoncauh macehualtin yhuan tlalli quincahuilli yn Tlalmanalco tlahtoque catca ynic ompa opouhque macehualtin Tlalmanalco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76174,13567,spanish,nahuatl,Ya hay buen tiempo .,Yotlachipahuac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76175,13568,spanish,nahuatl,porque [ habían visto que ] allí traían,porke noponi kiualika nopa arrieros nopa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76176,13569,spanish,nahuatl,"Les seguían los deudos del difunto , los muy reverendos religiosos llamados predicadores , hijos de nuestro querido padre el patriarca Santo Domingo ; eran como 110 los que iban en el dicho entierro y llevaban una manga de cruz , a cuyos lados iban dos ciriales , e iba un sacerdote revestido con capa , a cuyos lados iban dos diáconos revestidos con dalmáticas .","Auh yc niman yehuantzitzin in huel yehuantin miccahuaque quimonmotoquilitiaque in cenca mahuiztililoni teopixque in moteneuhtzinohua predicadores yn itlaçopilhuantzitzinhuan totlaçomahuiztatzin Sancto Domingo patriarcha ; ahço huel macuilpohuallonmatlactin yn oncan momaniltitiaque omoteneuh yc tetococ , ce cruz manca quimohuiquilique , necoc ytloc mantia ome ciliares , yhuan ce capa quimotlalilitia yhuan necoc ytloctzinco mantiaque ome diágonos almáticas quitlalitiaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76177,13570,spanish,nahuatl,donde no hay siembra .,campa amo teyi tatoc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76178,13571,spanish,nahuatl,Cocoxtli exclamó horrorizado al ver los sacos rebosantes de narices :,Omauhcatzatzic Cocoxtli in oyuh quittac pexonqui xixiquipilli :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76179,13572,spanish,nahuatl,su .,i,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76180,13573,spanish,nahuatl,"Y luego se cerró el gran canal de Mexicatzinco , para evitar las avenidas de agua que antes se precipitaban hacia México .","Auh no niman iquac motzaquato yn Mexicatzinco huey acallotlih , ynic aocmo oncan hualcallaquiz chicahuac atl Mexicopa in ye nepa huitz huallauh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76181,13574,spanish,nahuatl,"Y después se hila si quieren delgado el ayate delgado se va agarrando el ixtle de tres hilitos , se va agarrando y si se quiere grueso pues más harto .",wan onkán močawa inlá monekis pipicawak in ayatl picawak mantiw in ičtli yeyi ičtoton mantiw wan in lá monekis tomawak pus kači mimiak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76182,13575,spanish,nahuatl,Solo hay una clase .,Ipa se taman saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76183,13576,spanish,nahuatl,¡ Que no os hagan prisioneros !,¡ amechana !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76184,13577,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76185,13578,spanish,nahuatl,"Que brote bien ,","Mah cualtzin matapani ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76186,13579,spanish,nahuatl,Mi hermano enfermo tiene que curarse,"Nococoxcaicnin , tlen zan mopahtiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76187,13580,spanish,nahuatl,"Le fue preguntado los que demandan esposa del español Gaspar Carrillo , Marina y Francisco , ¿ Acaso son poseedores de la tierra y de la casa ? Dijo : no , solamente se lo han prestado los tlaxilacaleque , Calmaxalolcatl , Xalacatl y Xiloxochcatl .",Tlatlaniloc ymixnamiqui Gaspar Carillo español yn ynamic yhuan Marina yhuan Francisco cuix mayehuatl tlalleque calleque quito ca hamo ca zan quitlaneuhtique yn tlaxilacaleque yn Calmaxalolcatl yhuan Xallacatl yhuan Xiloxochcatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76188,13581,spanish,nahuatl,En el año 3 Calli 1469 se enseñoreó Axayacatzin .,Yey Calli xiuitl yc motlatocatlalli Axayacatzi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76189,13582,spanish,nahuatl,Decimos que son nuestras las tierras en donde ellos edificaron queremos que nos las derriben y que si se vendieren avemos por bien que como cosa nuestra se vendan con las demas que queremos vender que son nuestras casas e tierras propias todo lo que esta señalada con color amarilla .,Yuh tiquitoua ca totlalpa in mocaltique zan conxitinizque anozo yuan connamaquiltizque yn ye ticnamaquiltia yn tocal in tochina yn totlal yn ye mochi ynic machiyotica coztic tlapalli yn axcan ticnamacaco yn ispan justicia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76190,13583,spanish,nahuatl,"Miraron a lo lejos , y les pareció ver a un caminante ; entonces se dijeron : “ Mexicas , alguien se acerca , ¡ escondámonos ! ” .","Nima ye yc ueca conita , çan quenin neztiuitz nenenqui ; nima ye yc quimolhuia : “ Mexicaé , aqui ye uitz , ma oc titotlatica ! ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76191,13584,spanish,nahuatl,Cuacuauhpitzáhuac gobernó durante 37 años .,Quaquapiçauac yn tlantocat XXXVII xiuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76192,13585,spanish,nahuatl,"El martes 6 de enero , fiesta de los Santos Reyes , danzaron para el señor virrey don Juan de Mendoza y Luna ; vino gente de todos los pueblos a bailar y danzar .","Yn ipan axcan martes ypan ymilhuitzin Reyesme yc 6 mani metztli de henero , yquac quimacehuitique yn tlahtohuani visurrey don Juan de Mendoça y Luna ; nohuian huallaque yn altepetlypan tlaca yn macehuaco mitotico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76193,13586,spanish,nahuatl,A éste le dicen tomate arribeño .,In monotsa ajkopaxitomat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76194,13587,spanish,nahuatl,AQUIAUHTZIN,AQUIAUHTZIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76195,13588,spanish,nahuatl,"5 Calli , 1029 .","V Calli xihuitl , 1029 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76196,13589,spanish,nahuatl,"Tierra de mi alma , Antonio Martín Marqués .","talticpactzin de mi alma , Antonio Martín Marqués .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76197,13590,spanish,nahuatl,"Fueron con ellos dos músicos mexicas que tocaban chirimías y tambores : Agustín Cano , de San Pablo , y Domingo Sánchez , de San Juan .","Yhuan no omentin yahque tlapitzque tlatzotzonque mexica : ce Sant Pablo ychan ytoca Augustín Cano , yn icome ytoca Domingo Sánchez San Juan ychan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76198,13591,spanish,nahuatl,si amare,tla nitlazohtlaniz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76199,13592,spanish,nahuatl,"Entonces , desde esos tres cerros , los zapatistas rodearon a los federales . Los corretearon por el monte . Unos se fueron hacia San Pedro Oztotepec . Llegaron al cerro llamado el Cuauhtzin . Allí se afilaron muchos zapatistas ; estaban escondidos en los cerros . Entonces vieron pasar a los federales . Los zapatistas comenzaron a disparar . Allí se acabaron los federales que eran muchos . Se escaparon tres o cuatro federales . Llegaron a Milpa Alta y ya había llegado el refuerzo de la capital .",Iman on ica ipan yeyi tetepe oquehualoque in federales . Oquinchololtique ica cuauhtla . Cequi oyaque ica San Pablo Oztotepec . Oacito ipan tepetl itocan Cuauhtzin . Ompoyon omomanque achi miac zapatistas : omotlatitaya ipan tetepe . Iman on yoquitaque ipanotica federales . Zapatistas opeuhque quincuecuepotza . Ompoyon otlanque achi miaque . Ocholoque yeyi nozo nahui federales . Oacique Milpa Alta ihuan ompa yoyeya ocuachi federales ; oquintitla general Díaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76200,13593,spanish,nahuatl,"Se come lo tierno , se corta como el quelite del chayóte .","Se kikua , se kikualia iselo kemej yon uitskilit se kikechkotona .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76201,13594,spanish,nahuatl,"Al final marchaban los tlatelolcas , que sacaron tres banderas grandes , la cruz de la Soledad , la cruz del guion y una manga de cruz .","Tlatilolca ça tlatzauhctiaque , yei yn invandera oncan quiquixtique huehuey , cruz Soledad guion cruz yhuan cruz manca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76202,13595,spanish,nahuatl,"El tlatohuani Itzcohuatzin dejó dos hijos : el primero se llamó Tezozomoctzin , y de la segunda no se sabe el nombre .","Auh yn tlahtohuani Ytzcohuatzin yn quincauhtia ypilhuan omentin : yn icce ytoca Teçoçomoctzin ; yn icome cihuatl , amo huel momati yn itoca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76203,13596,spanish,nahuatl,Con nuevo entusiasmo comienza el campesino a labrar sus tierras .,Ica yancuic chicahualiztli in tlaltequitqui quipehualtia itlatequipanolli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76204,13597,spanish,nahuatl,Hay dos clases :,Onkak ome taman :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76205,13598,spanish,nahuatl,te pedimos un favor .,timitstlajtlaniliaj se favor .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76206,13599,spanish,nahuatl,Un día le dijeron a Tziuhtlacauhqui Yaópol : Seguramente te gusta este lugar ; pues quédate aquí .,"Niman ye quilhuia yn Tziuhtlacauhqui yn Yaopol : Cuix ye oncan in yn titlahuelmati , yn at ye oncan ; ma ye oncan ximotlalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76207,13600,spanish,nahuatl,¿ Qué dirán los tlatoque ? ; os acompañaremos para ir a saludarlos .,Auh quen quimitalhuizque yn tlahtoque ? ; ma tamechtohuiquillican ma tiquintotlapalhuiti ! .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76208,13601,spanish,nahuatl,"Cuando llovió , nadie sembró maíz , chía , huauhtle o calabazas ; nadie sembró , pero todo brotó , por los montes y en los caminos .","Yn oquiauh ayac tocac yn tlaolli yn chia yn auauhtli yn ayotli ; ayac quitocac , ça nouian iyxuac yn tepetitech yn otlica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76209,13602,spanish,nahuatl,Después [ dicen ] San Pedro y San Pablo :,Teipa nopa San Pedro uan nopa San Pablo :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76210,13603,spanish,nahuatl,Largo,hueyac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76211,13604,spanish,nahuatl,El licenciado Diego Núñez de Morquecho 2,| | 190 El licenciado Diego Núñez de Morquecho 2,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76212,13605,spanish,nahuatl,Favor de darme timbres para dos cartas . ¿ Dónde está el buzón para las cartas ?,Nimitznotlatlahtia zinechmomaquili ome in painpepeyoctin . ¿ Caninca in tlacoyoctli inic niquintlaliz amaihcuiloltin ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76213,13606,spanish,nahuatl,"No quiero morir , anhelo leer los nuevos libros y admirar el surgimiento de la nueva sabiduría .","Amo ninequi nimiquis ninequi niquipohuas yancuic masehualamoxme , ninequi niquitztehuas yancuic tlalamiquilistli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76214,13607,spanish,nahuatl,"En este año los mexicas llegaron por primera vez a Chalco , sobre el Amaqueme , y ahí flecharon el templo del diablo al que adoraban los amaquemecas ; también flecharon el templo del Diablo que había en Tzacualtitlan Tenanco .","Nican ypan in in yacuican yn acito yn mexica yn Chalco yn Amaqueme ycpac , quimiminato yn ical tlacatecolotl yn quimoteotiaya amaquemeque ; yhuan Tzaqualtitlan Tenanco diablo ycal catca yn quimiminato .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76215,13608,spanish,nahuatl,". Cuando llegaba a su casa , solamente de noche venía a entrar , no de día , de modo que solamente ya oscurecido llegaba .",". In ihcuac in oual ahcic in ical ihtic zan youaltica in ual calaquia , amo cemilhuitl , zan ic tlapoyaua ual ahci .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76216,13609,spanish,nahuatl,Los chalcas asediaron a los mexicas en Chapoltépec .,Chalca teyaoyahualoque Chapoltepec .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76217,13610,spanish,nahuatl,"Ahora hemos de marcharnos , porque vamos a establecernos allá y a conquistar a los macehuales que están poblados por todo el mundo .","Auh ca yehica ypampa ca tiazque yn axcan , ca titotecatihui ca titotlallitihui yhuan titepehuatihui tiquinpehuatihui yn ipan nohuian cemanahuatl yn ye onoque macehualtin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76218,13611,spanish,nahuatl,También quemaron mi casa los zapatistas porque yo vivía junto al cuartel de los federales . En esos días los zapatistas mataron a federales como quien deja piedras regadas .,Noihqui nocal oquitlatique zapatistas ipampa onichantia in cecatitla cuartel federales . Ye yiman tica in otlamimihtique in zapatistas ; quen otlatechayauhtaya in federales .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76219,13612,spanish,nahuatl,Su flor se come en tamal de comal y también es sabrosa en caldo .,In ixochiyo se kikua komaltamal uan no uelik taaman .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76220,13613,spanish,nahuatl,— Ahora lo que le va a regalar la señora para su manta la va usted a comprar .,— nitlawelčokak kwalikaka nomanta para ne ' wa nikwalikak imanta para tewa ' kun mama .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76221,13614,spanish,nahuatl,Gobernó Ahuitzotzin durante 18 años .,Yn tlatocat Auitzontzin XVIII xiuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76222,13615,spanish,nahuatl,Te suplico un gran favor :,Nimitztatauhtia ica miac favor :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76223,13616,spanish,nahuatl,Tamales de elote MARTAJADOS,Pahpayan elotamalli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76224,13617,spanish,nahuatl,"Han pasado 37 años desde que , en el año 2 Técpatl , 1572 , murió don fray Alonso de Montúfar , arzobispo de México , que gobernó espiritualmente durante 19 años .","Auh yhuan ye cenpohualxihuitl ypan caxtollomome xihuitl yn ipan 2 Tecpatl xihuitl , 1572 años , yn omomiquilli don fray Alonso de Muntúfar arçobispo Mexico , yn teoyotica motlahtocatilli caxtollonnahui xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76225,13618,spanish,nahuatl,4 dientes de ajo,Nahui axoxtlantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76226,13619,spanish,nahuatl,Una vaca cuesta más de trescientos pesos .,Cente cihuacuacue ipatin quipanahuia in caxtolpohuar mahtlactli ihuan orne li pezoh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76227,13620,spanish,nahuatl,12 nopales medianos,Mahtlactli ome nohpalli ahmo huel huehyi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76228,13621,spanish,nahuatl,Y quedó como ahorita con sol .,Mokajki nojkí komo nama tona .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76229,13622,spanish,nahuatl,". eran ellas : largas plumas de quetzal , y toda la cola del quetzal , y las plumas rojas del quetzal y pájaros verdeazules , y el llamado tzinitzcan .",. yeuatl iuiac quetzalli iuan totocuitlapiltic quetzalli iuan chilchotic quetzalli iuan xiuhtototl iuan tzinitzcan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76230,13623,spanish,nahuatl,"Estos llegaron a Tecuanipan en el dicho año de 12 Técpatl , 1296 , cuando el mencionado Ocelotlteuctli llevaba 10 años gobernando ; entonces llegaron a reunirse con Tziuhtlacauhqui Yaópol en Tecuanipan Amaquemecan , y allí se establecieron .","Yn acico yn ipan in omoteneuh yn | | 133v XII Tecpatl xihuitl , 1296 años , ye yuh nepa ye matlacxihuitl ye tlahtocati yn omoteneuh yn Ocelotlteuhctli ; ynic acico ypan Tziuhtlacauhqui Yaopol yn nican Tequanipan Amaquemecan , ynic motlallico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76231,13624,spanish,nahuatl,El me conoce a mí y a mi hermana .,Yehua nech ixmati ihuan quixmati nocnin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76232,13625,spanish,nahuatl,"Al quinto año de su gobierno se enfrentó a Moquíhuix de Tlatelolco , en el año 7 Calli 1473 .",E yuh V xiuitl tlantocanti yn omixnamicque Tlatilulco Moquiuis ypa VII Calli xiuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76233,13626,spanish,nahuatl,"Se supo en la Inquisición que no estaba ordenado , y lo apresaron en el Santo Oficio ; y como se comprobó que así era , lo quemaron .","Auh machiztito yn ompa Ynquisició yn amo tlateochihualli , anoc yn ompa Sancto Oficio ypan ; auh yn oyttoc in ca nelli iuhqui , yc tlatiloc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76234,13627,spanish,nahuatl,"Con este se hace atole : primero se desgrana , su olote es delgado como un dedo , parece elote .","Ika se kichiua atol : achto se kioya uan iyolkuoujyo pitsauak kemej se imajpil , pané elot .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76235,13628,spanish,nahuatl,Respondieron los chichimecas totolimpanecas : Sólo con vosotros iremos allá adonde vamos .,Yc niman quihtoque yn chichimeca totollimpaneca : Aamoca ça tiazque ca ompa yn titlamatihui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76236,13629,spanish,nahuatl,CAMOTE DULCE,ATOLKAMOJ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76237,13630,spanish,nahuatl,Y que este testigo sabe que las dichas tierras o tierra que en la peticion arriba susodicha esta declarado la qual dicha tierra esta ( en el dicho barrio ) de Coatlan fue de Acamapichtli ( padre que fue del dicho gobernador e de Martin Momauti su hermano ) y las dichas tierras o tierra llegan junto a un baño que nonbran temazcal y tienen de ancho veinte [ F . 4v . ] y ocho brazas y de largo quarenta y ocho brazas .,Auh ynic otlananquili yn testigo oquito nicmelahua yn notlatol yn ipan tlalli yn oncan mani Cohuatlan yn itlal catca yn Acamapichtzin yn ixquich ynic mani nicmati oncan tlantica yn temazcaltontli ycac patlahuac cenpohualmatl ypan chicuematl auh ynic hueyac honpohualmatl ypan chicuematl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76238,13631,spanish,nahuatl,"Le respondió Temiztzin : Nada ; solamente he venido a saludarlo , solamente he venido a ofrendar a mi dios y señor .","Yc quinanquilli quito yn Temiztzin : Ca hamo ; ca çan nicnotlapalhuico , ca çan nicnotlatlauhtillico yn noteouh yn notlahtocauh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76239,13632,spanish,nahuatl,"Y mucha gente se golpeó al huir en la oscuridad , cuando salieron corriendo de sus casas los españoles .","Yhuan miyec tlacatl mococo ynic tlayohuayan chollohuaya , ynic hualquiztiquizque ynchachan españolesme .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76240,13633,spanish,nahuatl,"1 Técpatl , 1324 .","I Tecpatl xihuitl , 1324 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76241,13634,spanish,nahuatl,"Artículo 111 . - Para proceder penalmente contra los diputados y senadores al Congreso de la Unión , los ministros de la Suprema Corte de Justicia de la Nación , los magistrados de la Sala Superior del Tribunal Electoral , los consejeros de la Judicatura Federal , los Secretarios de Despacho , los diputados a la Asamblea del Distrito Federal , el Jefe de Gobierno del Distrito Federal , el Procurador General de la República y el Procurador General de Justicia del Distrito Federal , así como el consejero Presidente y los consejeros electorales del Consejo General del Instituto Federal Electoral , por la comisión de delitos durante el tiempo de su encargo , la Cámara de Diputados declarará por mayoría absoluta de sus miembros presentes en sesión , si ha o no lugar a proceder contra el inculpado . Si la resolución de la Cámara fuese negativa se suspenderá todo procedimiento ulterior , pero ello no será obstáculo para que la imputación por la comisión del delito continúe su curso cuando el inculpado haya concluido el ejercicio de su encargo , pues la misma no prejuzga los fundamentos de la imputación . Si la Cámara declara que ha lugar a proceder , el sujeto quedará a disposición de las autoridades competentes para que actúen con arreglo a la ley . Por lo que toca al Presidente de la República , sólo habrá lugar a acusarlo ante la Cámara de Senadores en los términos del artículo 110 . En este supuesto , la Cámara de Senadores resolverá con base en la legislación penal aplicable . Para poder proceder penalmente por delitos federales contra los Gobernadores de los Estados , Diputados Locales , Magistrados de los Tribunales Superiores de Justicia de los Estados y , en su caso , los miembros de los Consejos de las Judicaturas Locales , se seguirá el mismo procedimiento establecido en este artículo , pero en este supuesto , la declaración de procedencia será para el efecto de que se comunique a las Legislaturas Locales , para que en ejercicio de sus atribuciones procedan como corresponda . Las declaraciones y resoluciones de las Cámara de Diputados o Senadores son inatacables . El efecto de la declaración de que ha lugar a proceder contra el inculpado será separarlo de su encargo en tanto esté sujeto a proceso penal . Si éste culmina en sentencia absolutoria el inculpado podrá reasumir su función . Si la sentencia fuese condenatoria y se trata de un delito cometido durante el ejercicio de su encargo , no se concederá al reo la gracia del indulto . En demandas del orden civil que se entablen contra cualquier servidor público no se requerirá declaración de procedencia . Las sanciones penales se aplicarán de acuerdo con lo dispuesto en la legislación penal , y tratándose de delitos por cuya comisión el autor obtenga un beneficio económico o cause daños o perjuicios patrimoniales , deberán graduarse de acuerdo con el lucro obtenido y con la necesidad de satisfacer los daños y perjuicios causados por su conducta ilícita . Las sanciones económicas no podrán exceder de tres tantos de los beneficios obtenidos o de los daños o perjuicios causados .","Tlen 111 Tlanahuatihcayotl . Ihuicpa huelis quin tlatzacuiltiseh Tepantlahtoanih ihuan Huecapah Tepantlahtoanih tlen Tlahtocan Sennnechicolistli , in Ministros tlen Suprema Corte tlen Justicia tlen Totlalnantzin , in magistrados tlen Sala Superior tlen Tribunal Electoral , in Consejeros tlen Judicatura Federal , in Secretarios tlen Despacho , in diputados tlen Asamblea tlen Distrito Federal , in Jefe tlen Gobierno tlen Distrito Federal , in Procurador General tlen Totlalnantzin ihuan Procurador General tlen Justicia tlen Distrito Federal , ihuan noihqui in consejero Presidente ihuan Consejeros electorales tlen Consejo General tlen Instituto Federal Electoral , ipan nechicolistli tlen tlahtlacolmeh tlen cahuitl tlen queman intlanahuatil , in Tlahtocan tlen Tepantlahtoanih quiihtos ica senmiaquintin tlen imahuan ompa yetosqueh , tla huelis noso amo huelis quitlahtlacoltiseh in tlatlacoani . Tla tlasencahuali tlen Tlahtocan axtetlahtlacoltis mocotonas nochi tequichihualistli tlen teipaya , inon amo quitzacuilis tlahtoli ihuicpa mocotonas tlahtlacoli tlen ica quitelhuiah tlen queman tlamitia itlanahuatil , inon nechicolistli amo quisencahuas tlahtoli tlen quicahuiliah . Tla in Tlahtocan quiihtos huelis motoquilis tlahtoli , in tlacatl motemactilis inimaco tequihuaquemeh ihuicpa matequichihuacah quen quiihtohua tlahtol tlanahuatili . Tlen iixcahuil Tlayecanani tlen Totlalnantzin , san huelis motelhuis ipan Huecapa Tlahtocan quen moihtohua ipan 110 Tlanahuatihcayotl . Ipan inin tlamantli tlahtoli , in Huecapa Tlahtocan tlasencahuas quen moihtohua ipan tlahtlacoli amatlanahuatilmeh . Ihuicpa huelis quintlatzacuiltiseh ica tlahtlacoli tlen sentlanahuatiloyan in Tlanahuatianeh tlen Tlaltlanahuatilmeh , Tepantlahtoanih tlen Chinancopa , Magistrados tlen Tribunales tlen Justicia tlen Tlaltlanahuatilmeh ihuan , seha tlamantli , imahuan tlen Consejos tlen Judicaturas Locales , motoquilis seha tequichihualistli tlen ixnesi ipan inin tlanahuaticayotl , san inin tlamantli tlahtoli , in tlasencahuali tlen tlahtlacoli motematiltis ipan Chinancopa Tlanahuatilchihuanih , ihuicpa tlen yehua itequichihualis maquichihua tlen monequis . In tlahtol tlasencahualmeh tlen Tlahtocan Tepantllahtoanih noso Huecapan Tlahtocan amo huelis motehuis . In yolpacholi tlen quihualicas tlahtoli tlen queman quitlahtlacoltiseh tlahtlacoani elis quiihcueniseh ipan itlanahuatil quehuac acahya tlen quinotzah ipan tequichihualistli tlanahuatili . Tla inin tlasencahuali tlamis ipan tlamaquixtilistli huanquinoh tlen quitlahtlacoltiah huelis sampa quicuis itequih . Tla tlasencahuali quineltlahtlacoltis ihuan nopa tlahtlacoli quichihtos tlen queman tlanahuatiaya , amo huelis quimacaseh tlapohpolhuili . Ipan tlatelhuili tlen san altepechantli campa quitelhuiah se altepeco tequitini amo monequis tlahtoli tlatelhuili . In tlatzacuiltilmeh motequihuis quen moihtohua ipan tlanahuatilmeh tlen tlatzacuiltili , ihuan queman tlahtlacoli tlen mochihuas anque ihquinoh nemis mocahuilis tomih noso quitlahtlacahuis tlen acahya iaxca , monequi motamachihuas tlen quenihqui mocahuili tlen quicuic ihuan tlen monequis ica mocualtlalis tlahtlacoli tlen ica axcual nenqui . In tomin tlatzacuiltilistli amo huelis quipanos expa tlen moaxcatihtos noso tlen ipatih tetlahtlacahuih .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76242,13635,spanish,nahuatl,1 kilo de chile mulato,Ce kilo mulatochilli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76243,13636,spanish,nahuatl,"Pasada la pascua de Resurrección , a finales del mes de abril , partieron para Nuevo México otros dos padres de San Francisco , acompañados por 20 soldados y llevando consigo todo lo que allá se requiere , como son : cartillas para que aprenda la gente de allá , cornetas , chirimías , sacabuches , un órgano , campanas , papel blanco , clavos y otras cosas necesarias ; llevaron también consigo a algunos oficiales artesanos para que enseñaran a la gente de allá los diversos oficios .","Auh çan ic onquiz yn pasqua Rresureción , çan ye ypan ye ytlamian yn metztli abril nicuell omentin Sant Francisco padreme mohuicaque in Yancuic Mexico , quinmohuiquillique 20 suldadosme , yquac mochi ya yn ixquich ompa monequiz : yn cartillas quimomachtizque ompa tlaca , yhuan ya cornedas chirimías çacapoch yhuan ce órgano yhuan campanas , yhuan yztac amatl clavos yhuan occequitlamantli yn ompa monequiz ; moch ya yhuan quezquintin quinhuicaque officialesme yn tolteca yn quinmachtizque ompa tlaca yn ica yzquitlamantli tequitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76244,13637,spanish,nahuatl,Ingredientes :,ITLANAHNAMIC :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76245,13638,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76246,13639,spanish,nahuatl,Aquí termina la relación del señor don Domingo Hernández Ayopochtzin .,Oncan tlami | | 135r yn yn itlahtoltzin yn tlacatl don Domingo Hernández Ayopochtzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76247,13640,spanish,nahuatl,anteriormente algunas veces les hacían su echadero les hacían su casa una como vasija de grama donde dormían se esparcía la grama tibia se tendía junto a una pared y se le daba forma cóncava allí también junto a la pared se colocaban algunas tablillas con las que se tapaba su echadero de estos animales sólo en ocasiones les hacían un jacalito de grama o de tablillas pero en la actualidad en muchas ocasiones él solo el perro busca dónde puede dormir a veces si en la casa de su amo hay animales de carga sólo se acuesta sobre los avíos de éstos o dentro del pesebre pero puede también decirse que a los perros casi siempre les gusta echarse a dormir en el suelo enfrente de la casa de su amo,achtohpah quemmanian quintlatecontiaya oquinchihuiliaya incacal inzacatecon campa cochizque motzetzeloaya in yamanca zacatl mozohhuaya tepantitech ihuan mochihuaya caxtic ompohyon no tepantitech motlaliaya cequi tlaxamaniltin ica motlapachoaya intlapech inintin yoyolime zan quemmanian quincalquechiliaya ce xaxahcalton anozo ce tlaxamanilcacalton yece axcantica miecpan zan yehuatl in chichi quitemoa canin cualli cochiz quemrnanian intla ichan iteco oncate cahuahtin zan moteca impan cahuahpehpechtin anozo ihtic in cahuahtlacualoyan vece no huel mihtoz in chichime cahxilia mochipa quimpactia motecazque zan tlalpan tecalixpan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76248,13641,spanish,nahuatl,año 3 pedernal 1248 años en este se separaron los mexicas allá a tcpetzinco junto a tlatelolco allí permanecieron cuatro años vinieron a llegar allí el señor el principal huitzillihuitl el viejo y quien carga a la deidad quauhtliquetzqui y tzimpantzin y tetzimahua,lll tecpatl xihuitl 1248 años ipanin in oncan hualmicuanique mexica in tepetzinco inahuac tlatilulco oncan nauhxiuhtique in acico oncan yehuantin in tlahtocapilli huehue huitzillihuitllo ihuan in teomama cuauhtliquetzqui ihuan tzimpantzin ihuan tetzimahua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76249,13642,spanish,nahuatl,"Y pues se requerían , mandaron que al punto se aparejasen 17 navíos de Castilla , y que en ellos fueran alrededor de 1500 hombres , y 12 clérigos y un religioso de San Benito que fuese por vicario y representante del santo padre .","Auh ynic yntech monequiz yc motlanahuatillique yciuhca mochichihuaz caxtolli omome yn Castilla acalli , yhuan yxquich etzontli ypan caxtolpohualli yn tlacatl yaz , auh matlactli omome clerigostin , yhuan ce teopixqui San Benito ca yvicariotzin ypampatzin hualmochiuhtia yn sancto padre .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76250,13643,spanish,nahuatl,"Allí lanza sus cantos , a sí mismo se responde con cantos el centzontle , ave de cuatrocientas voces ; le contesta el coyoltótotl . Hay música de sonajas , variados , preciosos , pájaros cantores . Allí alaban al Dueño de la tierra , bien resuenan sus voces .","in centzontlatoltozoh ; quinnananquilia in coyoltototl . Ayacachicahuacatimani in nepapan tlazocuicani totome , oncan quiyectenehua in Tlalticpaque , huel tetozcatemique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76251,13644,spanish,nahuatl,"En este año murió Itzcohuatzin , tlatohuani de Cuauhnáhuac , que gobernó durante nueve años ; y durante tres años no hubo tlatohuani en Cuauhnáhuac .","Nican ypan in yn omiquico yn Itzcohuatzin tlahtohuani catca Quauhnahuac , yn tlahtocat 9 xihuitl ; auh yexihuitl yn ayac tlahtocat Quauhnahuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76252,13645,spanish,nahuatl,"Llegó el mes de julio , en el cual siguió lloviendo .","Auh niman hualmoman yn metztli julio , yn ipan in mani quiyahuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76253,13646,spanish,nahuatl,"El domingo 28 de febrero de 1610 , a las 10 horas del día , partió de la ciudad de México con rumbo a la China don Diego Vásquez del Mercado , clérigo y arzobispo de Manila , llevando consigo a doce religiosos de San Agustín para que doctrinaran en la China .","Auh axcan domingo yc 28 mani metztli huel itlamian febrero de 1610 años , yquac ypan matlactli tzillini tlaca , yn nican Mexico omoquixti ynic onmopehualti ynic ompa mohuicac a la China in teoyotica tlahtohuani don Diego Pásquez de Mergado arçobispo de Manilla , ynin clérigo , quinmohuiquilli matlactlomomentin Sant Augustín teopixque yn ompa motemachtilizque a la China .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76254,13647,spanish,nahuatl,"En este año murió Ténoch , que gobernó en Tenochtitlan como cuauhtlato durante 44 años .","Nican ypan in yn momiquilli Tenoch yn quauhtlahtohuaya Tenochtitlan , yn quauhtlahto Tenochtitlan onpohualxihuitl onnahui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76255,13648,spanish,nahuatl,"10 Técpatl , 1216 .","X Tecpatl xihuitl , 1216 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76256,13649,spanish,nahuatl,Estas fueron a dar exactamente a la mitad del flanco del teocalli de los xochtecas olmecas xicalancas quiyahuiztecas cocolcas ; allí quedaron clavadas las flechas del tlatohuanI .,Auh huel yehuatl huel yyelpan ytlacapan huel ytlacotian yn quinhualminilli yn inteocal yn xochteca yn ulmeca yn xicallanca yn quiyahuizteca yn cucolca ; yn oncan callactihuetz yn oncan moquetztihuetzito yn imiuh tlahtohuani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76257,13650,spanish,nahuatl,"Se comen las hojas con frijoles , ya sea frijol negro , gordo , chichimeco o frijol duro , sirve para todos . Para ponerles de esta hierbita , uno pica o muele cuatro de sus hojas con chile verde seco y un poco de masa , lo de una tortilla ; esta masa se deshace en un plato y se le pone a los frijoles .","Se kikuia in ixiujyo iuan emol , komo tiltiket , komo exoyeman , chichimekoj oso takuauaket , nochin kualtia komo se kitalilia . Se kipankokotochilia oso se kikuecholia naui ixiujyo ika pisilchiluak uan tsiktsin tixti , kemej se kikui para se taxkal uan se kimapata ika se kaxit uan se kipantekilia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76258,13651,spanish,nahuatl,"En este mismo año llegó a México el señor don Juan Bautista , natural de Malinalco , como juez gobernador de Tenochtitlan , y es el que gobierna actualmente ; éste es el trigesimosegundo gobernante de los mexicas tenochcas desde que se movieron y salieron de su morada de Huehue Mexico Aztlan Quinehuayan Chicomóztoc , que ahora se nombra Yáncuic Mexico o Nuevo México .","Auh çan niman ipan in yn omoteneuh xihuitl yn ohualcallac yn nican Mexico yn tlacatl don Juan Baptista juez governador mochiuh yn Tenochtitlan , Malinalco ychan , yn axcan moyetztica tlahtocati ; ynin yccenpohuallonmatlactli ypan ome i ye yntepachocahuan mexica tenochca in ye yc ompa hualquizque in ye yc ompa huallolinque yn inchan yn ompa Huehue Mexico Aztlan Quinehuayan Chicomoztoc , yn axcan quitocayotia Yancuic Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76259,13652,spanish,nahuatl,quinientosas,Cetzontli huan macuipualli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76260,13653,spanish,nahuatl,"y en cuanto a los pañetes femorales , de largas puntas , y faldellines con puntas en la orilla , o faldellines de olán , y camisas con flores bordadas repartidas , o bien con muñecos .",ihuan in mextlatl yacauiac iuan cueitl tetenazcayo chicocueitl ihuan huipilli xochimoyauac anozo xoxoloyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76261,13654,spanish,nahuatl,"Murieron aspados , con las manos clavadas en una cruz , en la provincia llamada Japón ; y otros cristianos que eran japoneses también murieron entonces , pues los mataron juntos ; esto se hizo por órdenes del emperador del Japón .","Ynic momiquillique cruztitech quinmamaçohualtique , ytech quitetzotzonque yn inmatzin , auh yn huel momiquillique yn ipan altepetl ytocayocan Xabón , yhuan occequintin christianosme ompa tlaca yn Xabón yn imochtintzitzin momiquillique , quinmocepanmictillique ; ytencopa mochiuh yn ompa huey tlahtohuani Xabón .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76262,13655,spanish,nahuatl,"En la ciudad de México , el 11 de septiembre de 1594 , el reverendo prelado y gran sabio don Sancho Sánchez de Muñón , que era el maestreescuela de México , aceptó quedarse en el barrio de Tepetlatzinco Nativitas , adonde había ido el día anterior para inspeccionar el templo .","Yn ipan ciudad Mexico a XI de setiembre de 1594 años , in yehuatzin mahuiztililoni huey teopixqui yhuan huey tlamatini don Sancho Sánchez de Muñón maestrescuela moyetzticatca yn nican Mexico , ytlanequiliztzintica mochiuh ynic ompa moyetztiez ypan tlaxillacalli Tepetlatzinco Natividas , achtopa quimonemililito in teocalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76263,13656,spanish,nahuatl,Y el cercado de adobes que tiene quede y sea de Francisco Ximenez y de su muger Juana Hernardez vecino ( del barrio ) de Tezcatzonco y esto an de desbaratar .,Auh yoan tepantlatzacuillo muchiua yxamitl yntech pouiz Francisco Ximenez yoan ynamic Joana Hernandez Tezcatzonco chaneque zan quixitinizque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76264,13657,spanish,nahuatl,Artículo 39 . - La soberanía nacional reside esencial y originariamente en el pueblo . Todo poder público dimana del pueblo y se instituye para beneficio de éste . El pueblo tiene en todo tiempo el inalienable derecho de alterar o modificar la forma de su gobierno .,Tlen 39 Tlanahuatihcayotl . In Anahuac Sentlanahuaticayotl mani ipan inelhuayotipa altepeyotl . Nochi chicahualistli tlen altepechantli moyolitia ipan altepeyotl ihuan mochantlalia tlen ica mopalehuis yehua altepeyotl . In altepeyotl nochi tonatih quipia xitlahuac itechpohui quixolehuas noso quipatlas tlen quenihqui mochihua tlanahuatihcayotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76265,13658,spanish,nahuatl,También entonces se enseñoreó Tlahueloctzin .,Çano yquac ualmotecuhtlalli yn Tlauelloctzi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76266,13659,spanish,nahuatl,"El 10 de abril de 1610 , sábado santo , partió de la ciudad de México con rumbo al Perú el señor don Alonso de Peralta , arzobispo de las Charcas en el reino del Perú .","Auh axcan sábado sancto yc 10 mani metztli abril de 1610 años , yquac nican Mexico moquixti ynic onmopehualti ynic ompa mohuicac Pirú yn teoyotica tlahtohuani don Alonso de Peralta arçobispo de las Charcas yn ompa ypan tlalli Perú .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76267,13660,spanish,nahuatl,Luego volvió ese hombre mono llegó .,satepa yokwalkwep kasi yowalmokwep inon tlakatl mono wa ' siko .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76268,13661,spanish,nahuatl,SOY RICO,YE NONNOCUILTONOHUA,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76269,13662,spanish,nahuatl,Por los Tratados de Letrán se crea el Estado del Vaticano .,Ipal Laterannenonotzalli otzintic tlahtocayotl in itoca Vaticano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76270,13663,spanish,nahuatl,"En este año murió en Itztépec Ecatzinteuctli Chichimecateuctli , tlatohuani de los chichimecas totolimpanecas amaquemecas mientras vinieron caminando , que los gobernó durante 15 años desde que salieron de Chicomóztoc Quinehuayan ; y luego , en este mismo año , se enseñoreó Huehueteuctli Chichimecateuctli como tlatohuani de los totolimpanecas amaquemecas , hallándose todavía en Itztépec .","Nican ypan in oncan momiquillico yn Itztepec yn Ecatzinteuhctli yn Chichimecateuhctli yn intlahtocauh yn chichimeca yn totollinpaneca yn amaquemeque ynic huallaque , yn tlahtocat caxtolxihuitl ynic ompa hualquizque Chicomoztoc Quinehuayan ; auh çan niman ypan in yn xihuitl motlahtocatlalli yn itoca Huehueteuhctli Chichimecateuhctli yn intlahtocauh totollinpaneca amaquemeque , ça ya oc oncan yn Itztepec yc catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76271,13664,spanish,nahuatl,"Entonces , luego nos demandamos en México , a causa de que nos afligen mucho , codician a los macehualtin . Entonces , luego le fuimos a informar al virrey don Luis de Velasco , del nuevo señor que llegó , que fue enviado a México .",auh niman otimoteylhuique México ypampa miyec techtequipachohua quelehuiya auh niman otiquixpamtilito yacuicam hualmohuicac sfeñojr uisorei dfon] Luis de Uelazco ca yehuazi/n/ {en el margen izquierdo : Años= 1552= 8= tecpatl} omotlanahuatili ompa México,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76272,13665,spanish,nahuatl,"Milnacaztzin , hombre muy rico de Panohuayan , tenía un hijo llamado Icnoixtzin .","Milnacaztzin huey tlatlaymetl catca Panohuayan chane , ynin oquichiuhtia ce ypiltzin ytoca Ycnoyxtzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76273,13666,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76274,13667,spanish,nahuatl,"11 Acatl , 1243 .","XI Acatl xihuitl , 1243 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76275,13668,spanish,nahuatl,"Les seguían los también llamados hermanos , los hijos del Beato Juan de Dios , que atienden el Hospital de Los Desamparados ; eran como doce y llevaban una manga de cruz , a cuyos lados iban dos ciriales , y el hermano mayor o sacerdote fundador iba revestido con capa , a cuyos lados iban dos diáconos revestidos con dalmáticas , y luego otros sacerdotes y hermanos de la orden del siervo de nuestro Señor Juan de Dios .","Auh yc niman yehuantin quimontocatiaque in çanno motenehua hermanos yn ipilhuantzitzin Beato Juan de Dios , in çano quimocuitlahuia Hospital Desmamparados ; ahço çan quen matlactlomomentin yn oncan mantiaque , ce yn cruz manca quihuicaque , ytloc mantia ome ciliares , yhuan ce capa quitlalitia yehuatl in hermano mayor ahnoço fundador sacerdote , yhuan ytloc mantiaque ome diágonos almáticas quitlallitiaque , no sacerdotes çanno hermanos yn itlatecpampa yn itlaçotzin totecuiyo Juan de Dios .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76276,13669,spanish,nahuatl,la nuestra .,tohuaixca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76277,13670,spanish,nahuatl,Y si en algún tiempo alguna persona fuere contra lo susodicho o contradixere la dicha venta me sea dado noticia para que yo saiga y fenesca la que ansí pidieren y si no acudiere a ello digo que volvere los pesos ( de oro ) que he recibido pues son los duzientos pesos y más os pagare todas las costas y mas todo lo que hubiéredes echo edificado en la dicha casa .,Auh yn tla quenmanian aca quitzohuiz quetlatolhuiz ca ninotzaloz ypan nitlatoz nehuatl nictzonquixtiz in tlatolli auh in tlacamo yuh nicchihuaz ca zan nimitzcuepiliz in motomines in matlacpohualli pesos yn otinechmacac yhuan mochi nimitzixtlahuiliz in costas yhuan yn ixquich motequipanoliz ynic otitlachichiuh yn oncan calli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76278,13671,spanish,nahuatl,Atole de elote,Eloatolli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76279,13672,spanish,nahuatl,El pintor,In tlahcuilo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76280,13673,spanish,nahuatl,La situación es sumamente peligrosa .,In tlanamanic huel ohui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76281,13674,spanish,nahuatl,Pero él le replicaba : ¡ No quiero ; así ha de ir ! .,"Niman quilhui : Camo nicia , ca çan iuh yaz ! .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76282,13675,spanish,nahuatl,"El año 9 caña ( 1683 ) el polachiconahui co Juan III Sobieski , comanacatl dante de los ejércitos europeos , derrota a los turcos en la famosa Batalla de Viena .","Ipan chiconahui acatl xihuitl poltecatl in itoca tecuhtli iniquei Juan Sobieski , in quinyacana iyaoquizcahuan Eutlocpa , quimpehua in otomanecah ipan itauhcayo Inecaliliz Vindebona .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76283,13676,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yn ixiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76284,13677,spanish,nahuatl,— Bueno en la mañana ya no echaron tortillas .,"— bueno , ye ' wakunko yakmo namotlaškalowike .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76285,13678,spanish,nahuatl,3 dientes de ajo,Yei axoxtlantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76286,13679,spanish,nahuatl,Y todos tres dixeron estamos satistechos del dicho Hernan Perez español y nos pagó muy bien y es el precio y valen los dichos ochenta pesos las dichas casas con tierras camellones y nos a hecho toda merced por quanto le tenemos por padre y nos quiere bien y haze buen tratamiento .,Auh niman noquitoque yn imeyxtin ca cenca yc otechyolpachihuitin in Hernan Perez español ca huel cenca otechtlaxtlahuili ca huel ipatiuh omochiuh LXXX pesos yn calli yuan itlalo ychinayo ca huel cenca otechmotlaocolili ypanpa ca yuhquin totatzin techmotlazotilia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76287,13680,spanish,nahuatl,". Luego cortan el papel que corresponde a la tierra . La llamaban Tlaltecuhtli ; era un atadero de pecho hecho de papel ; también con hule lo llenaban : le hacían su cara , le hacían sus ojos . También parecía una persona .",". Niman yeuatl quitequi in itech poui tlalli , quitoauaya Tlalteoctli , amatica tlaelelpilli no oltica quitentia quiyacatia quihixtelololtía . No yuhquin tlacatl tlachie .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76288,13681,spanish,nahuatl,"Y en cuanto entró luego en su presencia se arrodilló , se inclinó , en seguida manifiesta , declara","Auh in ocalac niman iixpantzinco , motlancuaquetz , mopechteccac , niman ye ic quimixpantilia ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76289,13682,spanish,nahuatl,"Este Chalchiuhtzin subió al Popocatépetl para impetrar la lluvia , porque en aquel tiempo padecieron sequía , la hambruna se abatió sobre los antiguos .","Auh ynin Chalchiuhtzin ycpac tlecoca yn Popocatepetl ynic ompa quiyauhtlatlanizquia , ypampa yhquac tonalhuacque , mayanalliztli ynpan moma y huehuetque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76290,13683,spanish,nahuatl,"Esas son : Mantas cruzadas de cenefas por el pecho y con orlas de labrado de flores de tuna ; y mantas con flores anaranjadas , o sea color de flor de acacia , y mantas con red y nudillos en la punta , a manera de flecos , y mantas con ramas dobladas a manera de grecas revertentes y mantas delgadas y finas de dos brazas .","Yehuatl : in amaneapaniuhqui iuan nochpallaxochio chicuezotl , iuan uitztecollaxochiyo iuan tlapiltilmatli iuan tlatzcallotl ilacatziuhqui iuan canauaca onmatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76291,13684,spanish,nahuatl,"No quería el señor Tepiltzotzomatzin , tlatohuani de Coyohuacan , que viniera a Mexico , y por eso lo mataron por órdenes de Ahuítzotl , tlatohuani de Tenochtitlan ; y el señor Huitzillatzin , tlatohuani de Huitzilopochco , también fue muerto por causa del Acuecuéxatl .","Amo ciaya yn tlacatl Tepiltzotzomatzin tlahtohuani catca Cuyohuacan yn huallaz Mexico , auh yc ypanpa quimictique ytencopa yn Ahuitzotl tlahtohuani catca Tenochtitlan ; auh yn tlacatl Huitzillatzin tlahtohuani catca Huitzillopochco no ypanpa mictilloc yn Acuecuexatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76292,13685,spanish,nahuatl,Hablaban entre lágrimas ; entonces entregaron las divisas cubiertas de oro y plumas .,Muchocatiuiz yn tlatoua ; ye yquac quimacaque yn tlauiztli yn teucuitlaio yn quetzallo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76293,13686,spanish,nahuatl,"Cuando hubo concluido sus devociones , limpió el lugar y levantó allí un altar como miradorcillo .","Yn onmoxtlauh niman ye tlachichihua , ye quitlallia techiyaltzintli y momoztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76294,13687,spanish,nahuatl,bebé,konetsi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76295,13688,spanish,nahuatl,sembrar .,tijtokase .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76296,13689,spanish,nahuatl,Ingredientes :,ITLANAHNAMIC :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76297,13690,spanish,nahuatl,"Sus hojas son muy pequeñitas , chiquititas .","Semi pisiltik in ixiujyo , tsikitsitsin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76298,13691,spanish,nahuatl,"Entonces comenzó la guerra en Chalco , porque los chalcas mataron a unos mexicas .","Ynic peuh yaoyotl yn Chalco ; temictique yn chalca , quinmictique yn mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76299,13692,spanish,nahuatl,"De esta manera viven en su orden estos religiosos ; y sepan todos que así los verán si fuere la voluntad de Dios nuestro señor que vengan acá , y mucho nos alegraremos por ello en San Antón de México en la Nueva España , mas si no fuere tal la voluntad de Dios nuestro señor , pues no vendrán .","O yhuin in y motlamaniltilia yn intlatecpanpantzinco tlaçoteopixque ; ma yuh mochi tlacatl quimati ca yuh quinmottilizque intla quimonequiltitzinoz ytla itlanequiliztzin totecuiyo Dios ca hualmohuicazque , tiquihtotilizque yn nican San Antón Mexico Nueva España , auh ytlacamo ytlanequilizticatzinco mochihuaz totecuiyo Dios , ca amo huel hualmohuicazque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76300,13693,spanish,nahuatl,"Uno de mis hermanos usa pantalones largos , el otro los usa cortos .",Cente nocnin hueyac ipantalon maaquia ihuan occente amo hueyac maaquia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76301,13694,spanish,nahuatl,vivirás,tinemiz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76302,13695,spanish,nahuatl,"— ¿ Cómo no voy a ver ? sólo que me salen lágrimas ¿ cómo no voy a ver , cómo voy a caminar ?",— bweno pero de we ' ka akmo timotlačaltia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76303,13696,spanish,nahuatl,"Ha pasado un año desde que , en el año 11 Ácatl , 1607 , partió para Perú el señor virrey don Juan de Mendoza y Luna , marqués de Montesclaros , que gobernó en Tenochtitlan durante tres años y ocho meses ; en ese mismo año el señor don Luis de Velasco asumió por segunda vez el gobierno como virrey en Tenochtitlan .","104 Auh yhuan ye ce xihuitl yn ipan XI Acatl xihuitl , 1607 años , yn omohuicac Perú yn tlacatl don Juan de Mendoça y Luna marqués de Montesclaros visurrey , yn otlahtocatico Tenochtitlan yexihuitl ypan chicuetetl metztli ; auh çan niman iquac yn ipan omoteneuh xihuitl yn oquimanilli ytlahtocatequitzin yn tlacatl don Luis de Velasco , ycoppa visurrey omochiuhtzino yn nican Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76304,13697,spanish,nahuatl,"Artículo 24 . - Todo hombre es libre para profesar la creencia religiosa que más le agrade y para practicar las ceremonias , devociones o actos del culto respectivo , siempre que no constituyan un delito o falta penados por la ley . El Congreso no puede dictar leyes que establezcan o prohíban religión alguna . Los actos religiosos de culto público se celebrarán ordinariamente en los templos . Los que extraordinariamente se celebren fuera de éstos se sujetarán a la ley reglamentaria .","Tlen 24 Tlanahuatihcayotl . Nochi tlacameh quipiah tlamaquixtilistli tlen ica huelis quineltocaseh teotlahtoli ica inyolo ihuan ilhuichihuaseh , tlaneltocaseh noso ipan tlaixpamitl tlatlaliseh , san monequi amo teixpanoseh noso quiixpanoseh tlahtoli tlen ixnesi ipan tlahtol tlanahuatili . In Tlahtocan amo huelis quichihuas tlahtol tlanahuatilmeh tlen quiixtlalis noso quiixcotonas tlehtleya teotlaneltoquilistli . In teotlanechicolismeh tlen ilhuitl altepeyotl nochipa mochihuas ipan teocalmeh . Tlen mochihuas san quemantica quiahuac tlen teocalmeh inin nechicolis ipan tlatzquis tlen itechpohui tlahtol tlanahuatili .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76305,13698,spanish,nahuatl,"Pero ten cuidado de no apropiarte de lo ajeno , pues éste es mi escondite donde tengo puestas mis redes de caza , porque yo soy un chichimeca ; puedes con ellas procurarte de comer .","Ma quenmanian ticmaxcatiznec , yzca y nonetlatil y nomatla onoc , ynic nichichimecatl ; yn at huel ticchihuaz yc ximotlayecolti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76306,13699,spanish,nahuatl,El henequén se cultiva en el sur .,In metlhenequen motequipanohua ica tlatzintla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76307,13700,spanish,nahuatl,"El buen cantor , de voz educada , recta , limpia es su voz , sus palabras firmes como redondas columnas de piedra . Agudo de ingenio , todo lo guarda en su corazón . De todo se acuerda , nada se le olvida .","Tlapiquini , tlazaloani . In cualli cuicani yectozqui , cualli , yectli , chipahuac in itzqui , temimiltic in itlahtol . Yollo , tlayollotlahpiani tlalnamiquini , atlailcahuhqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76308,13701,spanish,nahuatl,"Cumplieron en Cahpultepec , el año 2 caña , otro de sus siglos , pero fue imposible que celebraran su fuego nuevo , porque había guerra .",Ocaxiltique Chapoltepec ipan ome acatl occe imaxca xiuhmolpilli yeceh ahuel yehuantin quilhuiquixtiah yancuic intleuh ye ipampa yaoyotl oncatca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76309,13702,spanish,nahuatl,PREGUNTAS,TLAHTLANILIZTIN .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76310,13703,spanish,nahuatl,vivirá,nemiz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76311,13704,spanish,nahuatl,AMANITA,CHILTAXKAL,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76312,13705,spanish,nahuatl,No se limpia .,Amo se kichipaua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76313,13706,spanish,nahuatl,"Y cuando Atlixeliuhqui murió luego se la dejó a su hija llamada María Tecuihchon la que ahora se demanda . Atlixeliuhqui apenas murió , en el tiempo de la hemorragia .",Auh in iquac yn omic yn Atlixeliuhquiniman nimac quicauhtia yn ichpoch yn axcan moteylhuia yn ytoca Maria Tecuihchon auh yn Atlixeliuhqui ca quin iquac momiquili yn eztli manca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76314,13707,spanish,nahuatl,¿ Por qué tarda tanto la criada ? Toca otra vez .,¿ Tleca huel huehcahua incihuatequitqui ? Occepa xitlatzotzona .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76315,13708,spanish,nahuatl,"Asimismo , hacía 209 años que los mexicas aztecas teocolhuas habían salido de su morada de Aztlan Chicomóztoc .",Auh no yhuan yn ihcuac yn ye oiuh nepa matlacpohualxihuitl ipan chiuhcnauhxihuitl ompa hualquizque yn inchan Aztlan Chicomoztoc yn mexica azteca teoculhuaque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76316,13709,spanish,nahuatl,"Dejó cinco hijos : al primero , llamado Acolnahuácatl Tzacuálcatl , lo puso a gobernar en Tlacopan ; al segundo , llamado Cuacuauhpitzáhuac , lo puso a gobernar en Tlatelolco ; al tercero , llamado Epcohuatzin , lo puso a gobernar en Atlacuihuayan ; al cuarto , llamado Maxtlatzin , lo puso a gobernar en Coyohuacan ; a la quinta , llamada Ayauhcíhuatl , la pidió por esposa Huitzilíhuitl , tlatohuani de Tenochtitlan , y fue la madre del tlatocapilli Chimalpopoca .","Auh yn quincauhtia yn ipilhuan macuiltin : yn icce ytoca Acolnahuacatl Tzacualcatl , ynin oncan quihuallatocatlalli yn Tlacopan ; yn icome ytoca Quaquapitzahuac , ynin oncan quihuallatocatlalli yn Tlatillolco ; yn icyey ytoca Epcohuatzin , ynin ompa contlahtocatlalli yn Atlacuihuayan ; yn icnahui ytoca Maxtlatzin , ynin ompa contlahtocatlalli yn Coyohuacan ; yn icmacuilli ychpoch ytoca Ayauhcihuatl , ynin conmitlani yn Huitzillihuitl yn tlahtohuani nican Tenochtitlan , yniqu iz quichihuaco yn tlahtocapilli Chimalpopoca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76317,13710,spanish,nahuatl,"Pero enseguida regresaron nuevamente a Tizatépec , donde se asentaron y se quedaron bastante tiempo .","Auh yc niman hualmocuepque , çan nocuel oncan huallaque yn Tiçatepec , oncan motlallico oncan huecahuaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76318,13711,spanish,nahuatl,Ella encontró su gorra en el jardín .,Yehua xochitla oqinexti icuamatlatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76319,13712,spanish,nahuatl,"Ya también se dijo arriba que habían transcurrido 1064 años desde el nacimiento de Jesucristo , nuestro Dios y señor , cuando los aztecas se movieron y partieron para venir caminando hacia acá .","Auh ye onomito tlacpac , ye oyuh nepa ontzonxihuitl ypan matlacpohualxihuitl ypan epohualli onnahui xihuitl motlacatillitzino yn totecuiyo Dios Jesuchristo ynic huallolinque huallehuaque yn azteca yc ye hualnenemi ye huallotlatoca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76320,13713,spanish,nahuatl,Es frío .,Sesek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76321,13714,spanish,nahuatl,que siempre abunde,mah nochipa teyoti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76322,13715,spanish,nahuatl,"En cuanto a mí , me iré a Cohuatlichan de Acolhuacan .",Auh y nehuatl ca ye niyauh yn ompa y Cohuatlichan yn Acolhuacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76323,13716,spanish,nahuatl,Estoy mojada de la cabeza ” .,Nikuaxolontok .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76324,13717,spanish,nahuatl,"Flores con ansia mi corazón desea , Que estén en mis manos .","Quinenequi xochitli zan noyollo , zan nomac on mania .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76325,13718,spanish,nahuatl,"Después que nuestros abuelos los chichimecas vencieron a los olmecas , éstos se establecieron a un lado del Popocatépetl .","Auh yn oiuh quinpeuh yn tocolhuan chichimeca , çan nocuel motecato ymapan yn Popocatepetl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76326,13719,spanish,nahuatl,El profesor tuvo muchos alumnos .,In temachtiani miac tlamachtiltin oquinpix .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76327,13720,spanish,nahuatl,"Y no se sabe cuántos años estuvieron en Teotenanco Cuíxcoc Temimilolco Ihuipan Zacanco , pero habían estado allá mucho tiempo .","Auh yn ixquichcauh ynic ompa catca yn Teotenanco yn Cuixcoc Temimilolco Yhuipan Çacanco amo huel momati yn quexquichcauh quezquipohualxihuitl , ca cenca huecahuaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76328,13721,spanish,nahuatl,"San Pedro , él fue a trabajar .",San Pedro ya yajki tekititi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76329,13722,spanish,nahuatl,"Yo llevo una dieta parecida , es decir , no como casi nada , y creo que sí da resultado . Hoy tengo menos fiebre , y el dolor de cabeza no es tan intenso como en los últimos días ; pero falta todavía mucho para estar enteramente sano .","Nehua ye ihquion nicchihua , zan tepitzin nitlacua ihuan niquita neci nech yecchihuilia . Axcan ayocmo huel nitotonia , ihuan tzonteconcualiztli ye cecehtij mach ocpolihui ca yecualli nomatiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76330,13723,spanish,nahuatl,"Partieron para establecerse en Matlahuacallan , donde erigieron un altar de tierra y se quedaron tres años .","Nima ye ualleua unmotlalico Matlauacalla , momotlalmomoztique , yexiuhtique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76331,13724,spanish,nahuatl,"La vio cómo bajó de lo alto del cerrito , de allá hacia acá está viendo , donde antes acostumbraba verla ; vino al encuentro de él en la loma del cerro , viene a detenerlo , le dijo : Y , el más pequeño de mis hijos , ¿ a dónde vas ? , ¿ a dónde te diriges ?","Quittac quenin hualmotemmohuih icpac tepetzintli , ómpa hualmotztilitoc , in ompa yeppa conmottiliani ; conmonamaquilico in inacaztlán tepetl , conmoyacatzacuililico , quimolhuilih : auh noxocoyouh , ¿ Campa in tiyauh ? ¿ Campa in titztiuh ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76332,13725,spanish,nahuatl,"Los mencionados esposa de Gaspar Carrillo y Marina su padre se llamaba Cuata ; Francisco solamente era yerno . En ocaciones que allí quería poner sus linderos el mencionado Cuata siempre se lo impedian las nietas las mencionadas Marina Susana , Bárbara María y Mencia Marta porque es su casa y su tierra .",Auh yn omoteneuhque Gaspar Carillo yn ynamic yhuan Marina yn ita catca ytoca Quata catca auh yn Francisco zan noncan montli yn quenmaniyan oncan motepantiznequia yn omoteneuh Quata zan mochipa quitlacahualtiaya yn teixhuihuan yn omoteneuhque Marina Susana yn Balbara Marina yn Mencia Marta yehica ca ynchan yntlalpan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76333,13726,spanish,nahuatl,"Los diversos religiosos que hay en México nomás se burlaban , y para nada se asustaban al escuchar todo lo que se decía acerca de que los negros querían hacer la guerra .","Auh yn izquitlamantin teopixque Mexico monoltitoque çan mohuetzquitiaya , amo | | 185 quinmomauhtiliaya yn quimocaquiltiaya yn ipampa yxquichtlamantli mihtohuaya yaotlahtolli yntechpa tliltique yn cuix quichihuaznequi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76334,13727,spanish,nahuatl,"También se come : se le quita la cáscara y se echa a una cubeta de agua con ceniza , después se le quita el agua , se lava y se pone a los frijoles , se agrega ajonjolí y nacastequelite y ya se deja hervir .","No se kikua : se kieuayojkixtia uan se kitema itech se cubeta kipiya at iuan kuoujnex . Satepan se kiakixtia , se kipaka uan se kitema iuan emol uan se kitalilia akolin uan nakasuiyo uan se kikaua maj moloni ya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76335,13728,spanish,nahuatl,no eso no nosotros sólo queremos ver a nuestra nuera sehará nuestra alegría al verte con tu mujer busca a quien satisfaga a tu corazón aquí la vendrás a presentar veremos quien vendrá,ammo inon ammo tehuan zan ticnequi ma toconihtacantocihuamon topahpaquiliz mochihuaz in timitzihtazque ica mocihuauh xiquixtemo ahquin mitzyollopachihuitiz nican ticteihtitiqui toconihtazque ahquin huallaz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76336,13729,spanish,nahuatl,"También debajo de los encinos , ocotes y ailes debajo de todos estos árboles nacían los hongos . Empezaban a salir los hongos en el mes de mayo . Entonces eran muy caros porque no había en ninguna otra parte . Los hongos se vendían mucho allí en Milpa Alta . Otras personas iban a sacar raíces de ocote , con las que hacían escobetas . Y debajo del ocote nacían los hongos , muy limpios , muy lindos y muy sabrosos .","Noihqui itzintla ahuacuahuitl ihuan ococuahuitl ihuan ilcacuahuitl nochtin in cuauhtin itzintla otlacatia xoleme . Opehuaya xoletl oquizaya ipan metztli mayo . Iman on coza patioquez ican ayemo huel cana oyeya . Xoleme coza omonamacaya ompa Momochco . Occequi tlaca oconquixtiaya inelhuayo ocotl ica oquichichihuaya tlapapaxelhuaztin . Ihuan itzintla in ococuahuitl otlacatia xoleme coza chichipahuaque , achi cualtzitzin , noihqui huelhuelic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76337,13730,spanish,nahuatl,Canto de hermandad,Icniuhcuicatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76338,13731,spanish,nahuatl,"En la ciudad de Mexico a veynte y dos dias del mes de mayo de mil y quinientos y ochenta y siete años los muy magnificos señores juez governador alcaldes aviendo entendido averse acabado el termino de los treynta dias de los pregones y nadie aver respondido ni dado mas de los ochenta pesos y aviendo entendido la verdad [ los Tlahtoani ] ,",Yn ipan ciudad de Mexico a veinte y dos dias del mes de mayo de mil e quinientos e ochenta y siete años in mahuiztililonime juez governador alcaldes conmocaquitico inic otlamico termi[no] inic cenpouall onmatlactli tonatiuh otzatziuac ayac otlanaquilli ayac tle quito zan ixquich in napohualli pesos omoteneuhtinen ayac oquimonequilli yuh conmocaquitique in tlatoque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76339,13732,spanish,nahuatl,"Cuando murió , hacía diez años que don Antonio Valeriano el Viejo había dejado el oficio de la gobernación en manos de don Juan Martín , así que al morir estaba relevado de sus obligaciones .","Auh ynic momiquillico , ye iuh nepa matlacxihuitl quimocahuilica ymac yn don Juan Martín yn igovernaciotequitzin catca huehue don Antonio Valeriano , ca mocehuiticatca ynic onmomiquillico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76340,13733,spanish,nahuatl,"Un gordote , cara de trompeta , cola de chicote .","See tosaasaanil , see tosaasaanil . Iiyekapan kipia pistontsiin , iikwitlapan iichikotitotsiin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76341,13734,spanish,nahuatl,"Artículo 85 . - Si al comenzar un periodo constitucional no se presentase el presidente electo , o la elección no estuviere hecha o declarada válida el 1o . de diciembre , cesará , sin embargo , el Presidente cuyo periodo haya concluido y se encargará desde luego del Poder Ejecutivo , en calidad de Presidente interino , el que designe el Congreso de la Unión , o en su falta con el carácter de provisional , el que designe la Comisión Permanente , procediéndose conforme a lo dispuesto en el artículo anterior . Cuando la falta del presidente fuese temporal , el Congreso de la Unión , si estuviese reunido , o en su defecto la Comisión Permanente , designará un presidente interino para que funcione durante el tiempo que dure dicha falta . Cuando la falta del presidente sea por más de treinta días y el Congreso de la Unión no estuviere reunido , la Comisión Permanente convocará a sesiones extraordinarias del Congreso para que éste resuelva sobre la licencia y nombre , en su caso , al presidente interino . Si la falta , de temporal se convierte en absoluta , se procederá como dispone el artículo anterior .","Tlen 85 Tlanahuatihcayotl . Tla queman pehuas cahuitl tlen tlanahuatiloyan amo moixnextis Tlayecanani tlen motlaphpenihtoc , noso tlapehpentli amo mochihtos ihuan amo motocatlalihtos ipan 1º diciembre metztli , mocotonas itequih Tlayecanani tlen quitlami itlanahuatil ihuan moixcahuilis tlanahuatili tlen Hueyi Tlahtocan Sennechicolistli , quehuac Tlayecanani san tlatocpa , tlen quitocahtlalis Hueyi Tlahtocan Sennechicolistli , noso tla amo acas ihuan quehuac san tlatocpa tlanahuatihquetl , tlen quitocahtlalis Sennechicolistli Tequichihuani , quichihuas tlahtoli quen moihcuilohtoc ipan tlanahuaticayotl tlen onpanococ . Queman polihuis tlayecanani san se ome tonatih , in Hueyi Tlahtocan Sennechicolistli , tla mosentilihtos , noso tla amo , quena monechicohtos Sennechicolistli tlen Tequichihuani , quitotlahtlalis se Tlayecanani san tlatocpa tlen tequichihuas nochi tonatih tlen queman acas tlen neltlayecanas . Queman polihuis Tlayecanani quipanos sempoali ihuan mahtlactli tonatih ihuan Hueyi Tlahtocan Sennechicolistli amo monechicohtos , in Sennechicolistli Tequichihuani quiquixtis amatlanotzali tlen amo nochipa nechicolistli tlen Hueyitlahtocan ihuicpa inin maquisencahua tlamacahualistli ihuan tocayotl , tlen inon itechpohui , Tlayecanani tlen san tlatocpa . Tla tlen polihuis , san tlatocpa mochihuas nochipaya , mosencahuas quen moihtohua ipan tlanahuaticayotl tlen onpanoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76342,13735,spanish,nahuatl,Tenemos algunos pájaros .,Tiquin piah cequintin totomeh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76343,13736,spanish,nahuatl,"En el mes de enero de este nuevo año , llegó una cédula de nuestro señor el rey don Felipe III en relación a las congregaciones que se habían hecho en todos los pueblos , cuando cada uno de los sujetos donde los naturales tenían su residencia para custodiar los términos fueron trasladados a las ciudades cabeceras y pueblos a los que pertenecían , por cuya causa sufrieron grandes penas los naturales .","Ypan in in yancuic xihuitl yhuan ypan in yancuic metztli henero , yn ohuacico yn ohualla ycedulatzin yn itlanahuatiltzin yn tohueytlahtocatzin rey don Felipe Tercero , yn ipampa yn quin nepa omochiuh congrecación y nohuian ypan altepetl , ceceyaca cece yn itlahuillanalpan yn itlatititzalpan motenehua ysojetos , in campa inyeyan ymonoyan in macehualtzitzintin yn quaxochtli quitztoca in quaxochpiaya , yquaniloque mochintin tlaliloto ytzontecompa yn altepetl yn inpopohuian , auh yc cenca innetoliniliz mochiuh yn macehualtzitzinti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76344,13737,spanish,nahuatl,"Has recibido algo que no es común , que no se suele dar a la gente ; en el corazón de tu padre estaba atesorado , bien guardado .","Otoconcuic in anemyuhqui , in atemaconi , ixillantzinco , in itzocatlantzinco cepoatoc , cuelpachiuhtoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76345,13738,spanish,nahuatl,una hormiga .,ce azcat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76346,13739,spanish,nahuatl,"Si quiere eliminar el ácido úrico , tiene en primer lugar que dejar de comer cosas que producen ácido úrico en gran cantidad , como carnes , pan blanco y huevos . Tome mucha agua de limón y unos brebajes de yerbas como zarzaparrilla , u otros y en unas semanas notará una diferencia .","Tla timonequitia man pohpolihui in acido úrico , achtopa monequi ayocmo timocualtiz nochi inon tlen miac acido úrico quichihua , queh nacatl , pantzin ihuan totoltetl . Ximiti miac limonayotl , ihuan cequin xihuipahtlapozon queh zarzaparrilla ihuan occequin , ihuan zan tepitzin cemana timotiliz tlen cualli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76347,13740,spanish,nahuatl,También regala a mis hijos lo que,No xquintayocoli nopilhuan tein,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76348,13741,spanish,nahuatl,"5 Técpatl , 1172 .","V Tecpatl xihuitl , 1172 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76349,13742,spanish,nahuatl,"En este año de la historia nació Jesucristo , nuestro Dios y señor , salvador del mundo ; y con él empieza el primer año desde el nacimiento del verdadero Hijo de Dios .",O yehuatl in yn itlahtollo xihuitl yn ipan motlacatillitzino yn totecuiyo Dios Jesuchristo yn cemanahuac temaquixtiani ; yehuatl in ynic onpehua yn icce xihuitl yn itlacatilitzin yn nelli ypiltzin Dios .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76350,13743,spanish,nahuatl,"El jueves 24 de marzo de 1594 se recordó la muerte del señor virrey don Luis de Velasco el Viejo , padre de nuestro actual señor virrey , que murió en el año de 1564 , hace 30 años y tres meses .","Yn ipan axcan juebes a XXIIII de março de 1594 años , yquac molnamic yn imiquillitzin tlahtohuani visurrey yn huehue don Luis de Velasco catca , yn itatzin catca totlahtocauh visurrey yn axcan moyetztica , yn quenin mochiuh yn iquac momiquilli yn ipan xihuitl mill y quinientos y sesenta y quatro años , in ye axcan cenpohualli onmatlactli xihuitl ypan yey metztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76351,13744,spanish,nahuatl,"Bueno , esas son palabras","Bueno , nopa san tlajtoli",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76352,13745,spanish,nahuatl,"Desempeñaba todos los dichos oficios sagrados , y decía la misa , pero en vano mostraba a la adoración la hostia que elevaba , porque no estaba consagrada , no era en verdad el cuerpo de Dios nuestro señor que se llama el Santísimo Sacramento ; pues aunque pronunciaba las fórmulas rituales , no eran válidas , porque no estaba ordenado por el obispo .","Quichihuaya yehuatl yn ixquich omoteneuh teotequitl , missa quitohuaya , çan tlapic yc tetlateotoquiltiaya yn cacocuia tlaxcalli , yn amo tlateochihualli , yn amo nelli huel yehuatzin ynacayotzin totecuiyo Dios y motenehua Sacramento ; auh maço nellihui yn quitohuaya yn ixquich teotlatolli , camo pouhqui , yn oquic amo ytlateochihual obispo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76353,13746,spanish,nahuatl,Yten declaro que me debe cinco pesos Ana la candelera muger de Pedro Elias ( que bibe ) Axolalpan [ sic pro : casa en los solares ] y si se lo hiciere de mal dar los pague quatro pesos nomas y de ellos se haga bien por mi ánima .,Yoan nicteneua macuilli pesos nechmacaz in Ana candelachiuhqui ynamic Pedro Helias solarpan cali auh in tla moxicoz ma za nel naui pesos quimanaz naniman ytech pouiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76354,13747,spanish,nahuatl,Su hermano prefiere corbatas rojas y verdes .,Icnin ocachi quincualita chichiltique hihuan xoxoctiqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76355,13748,spanish,nahuatl,de este José Alcántara ?,nehin José Alcántara ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76356,13749,spanish,nahuatl,"Pues no he de despreciar a los viejos y a las viejas sin ayuda , a los señores traficantes ancianos , a los señores traficantes jefes , padres y madres nuestros .",Auh ma im ixco ma im icpac nitlachie in icnoueue in icnoilama auh in tonanuan in totauan in puchteca ueuetque in puechteca tlahtoque ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76357,13750,spanish,nahuatl,"También ( coloca ) lo que les va a vestir : eso es mantas de algodón color de coyote , con cazoletas labradas , con ribetes de pluma roja ,",Auh in intech quitealizque in tilmatli yehuatl in coyoichcatl tetecomayo ihuitica tenchilnauayo ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76358,13751,spanish,nahuatl,cincuenta,Omepualli huan malltlactli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76359,13752,spanish,nahuatl,Por lo general siempre tiene buen humor .,Nochipa pahpactica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76360,13753,spanish,nahuatl,"Tanto a ti ,","Tanto quemeh tehhua ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76361,13754,spanish,nahuatl,"En este mismo año Atonaltzin Chichimecateuctli , Tliltecatzin Chichimecayaotequihua y los demás totolimpanecas chichimecas llegaron a Texcalco , cerca de Tepopolla , donde se asentaron ; allá se sustentaron comiendo raíces , y por eso ahora el lugar se llama Cimatexcalco .","Auh çanno ypan in yn omoteneuh xihuitl yn acico Atonaltzin Chichimecateuhctli yhuan Tliltecatzin Chichimecayaotequihua yhuan occequintin totollimpaneca chichimeca , oncan onmotlallico cecni Texcalco ytloc ynahuac Tepupolla ; oncan quimotemillique cimatl , yc axcan motocayotia | | 40v Cimatexcalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76362,13755,spanish,nahuatl,"A fin de solucionar el conflicto , se dijo que fray Jerónimo prestó para que fuera en la procesión un Crucifijo parado sobre un mundo , y el San Juan Bautista de los españoles también estaba de pie mirando hacia arriba y tomado de la mano de Nuestra Señora .","Ynic çan mocauh yuh mihto quimotlaquehui yn fray Jerónimo ynic ça mixcahui motlayahualhui ce ynCrucifixotzin cemanahuatl yn ipan moquetzinotiuh , yhuan ynin San Juan Baptistatzin españoles çan moquetzinotiuh mahcopatlachialtihtiuh yhuan momanepanotzinotiuh yhuan totlaçonantzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76363,13756,spanish,nahuatl,Todavía faltan unas cuadras más . Bajaré en frente del edificio de Luz y Fuerza .,Ocpolihuih cequin calmahmanquih . Nitemoz ixtlan Tlahuilchihchican calco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76364,13757,spanish,nahuatl,"El jueves 14 de agosto de 1597 vino a la ciudad la imagen de nuestra señora Santa María de los Remedios , que está en Totoltepec ; allá fueron todos , los naturales , hombres y mujeres , y los españoles con sus señoras .","Juebes a XIIII de agosto de 1597 años , yquac hualmohuicac yn tlaçocihuapilli Sancta María de los Remedios yn moyetztica Totoltepec ; yxquich tlacatl ompa yaque , yn toquichtin yn cihua yn castilteca yn señoratin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76365,13758,spanish,nahuatl,"Partieron para establecerse en Nextlatilco , donde erigieron un altar de tierra y estuvieron un año .","Ualleuaque umotlalico Nextlatilco , motlalmomoztique , cexiuhtique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76366,13759,spanish,nahuatl,"Porque si se tiene en olla nomás se endulza , se endulza no se hace fuerte .",porke in lá mopia i ' tek šoktli san nekwtik nekwtia nekwtli a ' mo čičiya a ' mo močiwa fuerte .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76367,13760,spanish,nahuatl,"Entonces los chichimecas salieron de Xicco , de junto a los chalcas , tras 18 años de estar en la ribera .","Ynic hualquizque yn Xicco yn chichimeca yn intlan chalca , yn oncan catca XVIII xihuitl yn atenco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76368,13761,spanish,nahuatl,"Nada objetaron entonces los tlatoque de Tlalmanalco , don Hernando de Guzmán Omacatzin y don Francisco de Sandoval Acacitzin ; solamente dijeron : ¿ Acaso no es don Tomás Quetzalmazatzin quien lo hace ? , ¿ y qué podremos hacer , pues está en su derecho ? .","Atle quitoque yn Tlalmanalco tlahtoque don Hernando de Guzmán Omacatzin yhuan don Francisco de Sandoval Acacitzin ; çan quitoque : Amo nel ye quichihuan don Thomás Quetzalmaçatzin ? , tleyn tichihuazque ca yaxcan ? .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76369,13762,spanish,nahuatl,Tecale dijo : Yo soy Tecale ; se aflige mi corazón al recordar los cuatro años que pasamos en Colhuacan Contitlan .,Auh yn Tecalle ye quitohua : In nehuatl yn niTecalle ; ca ycnoyohua yn noyollo ca noconilnamiqui yn ompa Colhuacan yn Contitlan tinauhxiuhtique .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76370,13763,spanish,nahuatl,"Y los señores Juan Martin , don Martin Hernandez , Pedro Geronimo , Pablo Juarez fueron al barrio [ tlaxilacalli ] de Ueuecalco a dar posesión para siempre de la casa que compró e tierra Melchor de Parada español .","Ymahuiztililonime señores Juan Martin , don Martin Hernandez , Pedro Jeronimo , Pablo Xuarez , ualmouicaque in nican in tlaxilacalli Huehuecalco posesio conmochiuillico conmocemaxcatillico yn icalcoual yntlalcoual in Melchior de Parada español .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76371,13764,spanish,nahuatl,"Se nos puso precio : había un precio para el joven , el sirviente , la doncella , el niño ; cualquier macehual podía valer dos medidas de maíz , diez panes de mosco acuático , o veinte panes de zacate .","Auh yn topatiuh mochiuh : yn ipatiuh mochiuh yn telpochtli yn tlamacazqui yn ichpochtli yn piltzintli ; y ye yxquich maceualli yn ipatiuh mochiuh ça umatecochtli tlaolli , ça matlactli axaxayacatlaxcalli tequixquiçacatlaxcalli ça cenpoualli topatiuh mochiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76372,13765,spanish,nahuatl,probablemente desde la educación secundaria empezamos algunos si no a adquirir conciencia del valor de nuestra cultura indígena sí a interesarnos en ella gracias a la oportuna influencia de uno de nuestros maestros quien conocía bastante de la lengua náhuatl y quien nos instaba a no abandonarla a quienes proveníamos del poblado de santa ana tlacotenco en milpa alta y quienes éramos los únicos quela hablábamos en el centro educativo al que asistíamos,hueliz ye ipan secundaria temachtiliztli ye otipeuhqueh cequintin in ticmahuizihtayah in tomacehualtlamatiliz maciuhqui ayahmo ticmatiah quexquich in ipatiuh in ipaltzinco cente totemachticatzin in huehyi quimomachitiaya in tonahuatlahtol techmoyollapaltiliaya inic ahmo toconcahcahuazqueh in ihuan ahmo toconcauhqueh tehuantin in tontlacatqueh ompa santa ana tlacotenco milpa alta inic zan tehuantin tlamachtilcalli campa titomachtiayah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76373,13766,spanish,nahuatl,"El lunes 3 de febrero de 1592 los religiosos teatinos de la Compañía de Jesús se establecieron frente a donde estaba la cárcel de corte ; era la fiesta de San Blas , entraron de noche , y enseguida depositaron el Santísimo Sacramento y colgaron una campana ; y se llamó la casa de los profesos donde llegaron a asentarse los religiosos .","Lunes yc 3 de febrero de 1592 años , yquac motlallitzinoque yn la Compaña de Jesús teatinos teopixque yn oncan corte quiahuac catca ; huell ipan in Sant Blas ylhuitzin catca , yohualtica mocallaquico , niman quimotlallilique Sacramento yhuan quimopilhuique campana ; quinmotocayotillique de los provesos yn oncan mohuetzitico teopixque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76374,13767,spanish,nahuatl,"3 Técpatl , 1196 .","III Tecpatl xihuitl , 1196 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76375,13768,spanish,nahuatl,"En este dicho mes comenzaron a bombear el agua del interior de la iglesia de Santo Domingo , porque el lugar , convertido en laguna , causaba lástima .","Auh yn ipan in omoteneuh metztli ypan niman quipehualtique yn ihtic Sancto Domingo teopancalli in ye anoquillo , cenca ça tetlaocoltican , ca atezcapan catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76376,13769,spanish,nahuatl,Nomás eso vio y cómo lo hace,San ya nopa kiitak uan keneme kichiua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76377,13770,spanish,nahuatl,cómo,QUEN o QUENIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76378,13771,spanish,nahuatl,Nada extraordinario .,Amotlen mahuiztic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76379,13772,spanish,nahuatl,Y también te doy las gracias,Uan na tlaskamati noja,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76380,13773,spanish,nahuatl,Entonces por primera vez vinieron los padres a establecerse en Amaquemecan .,Yhquac yancuican motlalica padreme yn nican Amaquemecan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76381,13774,spanish,nahuatl,"No obstante que al inicio , de Dios nuestro señor se originaron las creaturas , se introdujo el peligro en el mundo , después que Dios nuestro señor llamó en un principio a todas las cosas que existen .","Yn iquac totecuiyo Dios yn achtopa ytlacamo huallehua yehuatzin ytechpatzinco yn tlachihualliztli , auh oncan in yc peohuac hualla yn ohuican yn ipa cemanahuatl , i ye quimonochillia yn totecuiyo Dios yn ipa yn itzitzinpeuhcapa yn ixquich yn quexquich tlamantli yn tley mochihua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76382,13775,spanish,nahuatl,"Han pasado 55 años desde que , en el año 10 Tochtli , 1554 , murió el señor don Diego de San Francisco Tehuetzquititzin , tlatohuani de Tenochtitlan , que gobernó durante 14 años .","Auh yhuan ye onpohualxihuitl ypan caxtolxihuitl yn ipan 10 Tochtli xihuitl , 1554 años , yn omomiquilli tlacatl don Diego de Sant Francisco Tehuetzquititzin tlahtohuani Tenochtitlan , yn tlahtocat matlactlonnahui xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76383,13776,spanish,nahuatl,"Tozcuécuex tomó a su hija y la sacrificó en Pantitlan para propiciar el alivio de la enfermedad , en el mismo año 8 Calli ; allá estuvieron cuatro años .","Auh yn Tozcuecuex conan yn iychpoch , uncan quitlacatetemicti yc moxtlauh y Pantitla ypanpa cocoliztli , Chicuey Calli xiuitl ypa ; nauhxiuhtique yn unca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76384,13777,spanish,nahuatl,"El 27 de marzo de 1614 , jueves santo , salió una nueva procesión de la parroquia de la Vera Cruz ; era de españoles y de algunos naturales que allá fundaron la cofradía de las Ánimas .","Axcan juebes sancto yn ic 27 mani metztli março de 1614 años , yhcuac occe yancuic tlayahualloliztli processión oncan oquiz yn parrochia de la Vela Cruz ; | | 246 ynin españoles yhuan cequintin timacehualtin yn oncan oquitlallique yncofradía Animastin yntech pohui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76385,13778,spanish,nahuatl,"Cuando ya iban de camino , levantaron jacales separados , uno para el tlatelolca Cuauhtemoctzin , y otro para el tenochca Mexícatl , a fin de que cada uno de ellos estuviera por sí .","Ynic ye mohuica çentetl quiquechilia yn ixacalltzin Quauhtemoctzin , nononqua moxacaltitihuetzque , çentetl Tlatilulco xacalli no çentetl in tenochcatl yxacal quinquechilia , nonqua motlalitihui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76386,13779,spanish,nahuatl,"Se yergue la aurora , ya canta el ave zacuán sobreel vallado de escudos , sobre el vallado de dardos .","Tlahuizcalla moquetza ya , o tlahtohuaya zaquanquechol chimaltenanticpac , tlacochtenanticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76387,13780,spanish,nahuatl,"Han pasado 75 años desde que , en el año 3 Tochtli , 1534 , llegó a México el señor virrey don Antonio de Mendoza .","Auh yhuan ya yepohualxihuitl ypan caxtolxihuitl yn ipan III Tochtli xihuitl , 1534 años , yn oacico yancuican nican Mexico yn tlahtohuani don Antonio de Mendoça visurrey .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76388,13781,spanish,nahuatl,¿ A qué han venido ? ’ ” .,Tleyn ic uallaque ? ’ ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76389,13782,spanish,nahuatl,Y las derribaron y truxeron los materiales ( al barrio de ) Zacatla y que este testigo tiene parte de la madera y piedra de las casas que derribaron y que esta es la verdad por el juramento que hizo y en señal de verdad hizo una cruz con su mano . Paso ante mí Miguel Hernandez escribano .,Auh quixitinique ynic nican quihualiquanique yn oncan Zacatla ynic amo niztlacati hoc cequi onpa nicpia yn tetl yhuan quahuitl in itlacahuillo calli quixitinique ixquichi . Yn nicmellahua notlatol ypanpa nican nomatica nicchihua cruz . Pasó ante mi Miguel Hernandez escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76390,13783,spanish,nahuatl,"Para amanecer el lunes 5 de junio de 1611 , al comenzar el lunes a la medianoche , hubo un temblor muy fuerte ; pero terminó pronto , sin causar grandes daños ni derribar muros , y cuando amaneció el lunes ya había pasado de noche el temblor .","Axcan lunes yc 5 mani metztli junio de 1611 años yn ohualtlathui , otlallolin yohualtica yohualnepantla yohualli xellihui yn ipehuayan lunes , yhquac yn cenca chicahuac tlallolin ; çan tel niman onquiztiquiz , atle quitlaco atle quimayauh tepantli , ynic huallathuic lunestica ye omochiuh yn tlallolinaliztli yohualtica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76391,13784,spanish,nahuatl,Pero es grande el cerro .,Pero ueyi tepetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76392,13785,spanish,nahuatl,"Le habló Tliltecatzin Chichimecayaotequihua , y le dijo : ¿ Quién eres tú , de dónde vienes ? .","Yc niman ye quinotza yn Tliltecatzin Chichimecayaotequihua , ye quilhuia : Ac tehuatl , campa otihualla ? .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76393,13786,spanish,nahuatl,"Y esta escritura la hizimos ante el escribano nombrado en esta ciudad de Mexico ; testigos , que fueron presentes ante quien se hizo , Juan Martin , Bernardo Ximenez , Esteban de San Juan , Lorenzo Martin , Antonio [ Palomares ] ( Bravo ) .",Auh ynin escritura oticchiuhque yxpan escrivano nombrado yn nican ypan altepetl Mexico testigostin ymixpan Juan Martin Bernardo Ximenez Estevan de Sant Lurenzo Martin Antonio Beromaris .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76394,13787,spanish,nahuatl,"No alterarse nunca , es una gran muestra de autodominación completa .","Amo queman tocuapoloz q u e h , quihtoznequi huel tiyolchicahqueh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76395,13788,spanish,nahuatl,"¡ Y tendrás que llegar , tendrás que acercarte , tendrás que enfrentarte con aguas tremendas , que van retumbando , que van haciendo estrépito , que dan retumbos al correr ;",Auh ca itech tacitiuh itech tipachitiuh itech timotzotzonatiuh in temamauhtia atl in yuhqui zoloni in yuhqui tetecuicatiuh xaxamacatiuh ic yauh ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76396,13789,spanish,nahuatl,"pero va a hacer su oficio ,",in canin motlamachititihuh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76397,13790,spanish,nahuatl,"Esto comenzó en la dicha cuaresma , porque antes el tributo que entregaban los casados era de un peso y 7 tomines , pero en este año se elevó en 4 tomines , de modo que el tributo de los casados quedó tasado en 2 pesos y 3 tomines ; y el tributo de los solteros y solteras quedó tasado , con el aumento , en 9 tomines y medio , mientras que antes era de 7 tomines y medio .","Ye tepan quiça yn ipan in omoteneuh quaresma , ca yn achtopa oquimanaya intlacallaquil yn namiqueque ce peso yhuan chicome tomin , auh yn axcan ypan in omoteneuh xihuitl ynic ohualmacoc nahui tomin , in ye mochi quimana intlacallaquil namiqueque ye ome peso yhuan ey tomin ; auh yn telpochnemi yhuan ychpochnemi yn quimana axcan ytlacallaquil ye chiuhcnahui tomin yhuan medio ynic ohualmacoc , ca çan oc chicome tomin yhuan medio ocatca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76398,13791,spanish,nahuatl,Después el Padre Celestial vio que,Teipa ne Padre Celestial uan kiitak para,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76399,13792,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76400,13793,spanish,nahuatl,"Cuando llegó el Marqués , Cuauhcececuitzin lo fue a recibir empuñando esta segunda bandera de oro .",Auh yn omoteneuh yn teocuitlapanitl omeca ypan quinamic yn Marqués Quauhceceuitzin ynic acico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76401,13794,spanish,nahuatl,"Y el señor Obispo muchas cosas le preguntó , inquirió para cerciorarse por completo de en dónde la vio , de qué manera es . Totalmente lo relató al señor Obispo ; y aunque explicó muy bien cómo era , y todo lo que vio y admiró , que en todo se manifiesta ser Ella la enteramente Virgen , la reverenciada y digna de honra Madre de Nuestro Salvador , de Nuestro Señor Jesucristo , empero no lo tuvo por cierto ; dijo que no solamente por su palabra , su pedimento , se haría , se verificaría lo que pide .","Auh in tlahtoani Obispo huel miac tlamantli inic quitlahtlanih , quitlatemolih , inic huel iyolIoh mahziz : campa in quimottilih , quenamicatzintli . Huel moch quimopouhililih in tlahtouni Obispo ; auh maziuhi in moch quimomelauhililih , in iuhcayotzintli , ihuan in izquich oquittac , oquimahuizoh , in ca huel iuh nezi ca yehuatzin in zenquizca ichpochtzintli , in itlazohmahuiznantzin in totehmaquixtihcatzin , totecuhyo Jesucristo , yeze ahmo niman ic omonelchiuh , quihtoh ca ahmo zan ica itlahtol , itlaihtlaniliz mochiuhaz , moneltiliz , in tlein quihtlani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76402,13795,spanish,nahuatl,El licenciado Pedro Suárez de Longoria 5,El licenciado Pedro Suárez de Longoria 5,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76403,13796,spanish,nahuatl,3 cucharadas de manteca,Yei xumalli pitzochiyahuizotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76404,13797,spanish,nahuatl,nosotros lo comemos .,tojuanti ya tijkuaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76405,13798,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76406,13799,spanish,nahuatl,"Esta es la casa y tierra mya que nos pertenece [ a ti y a tus hijos ] ques es mía y mys bienes questa en el dicho barrio [ tlaxilacalli ] de Teocaltitlan que esta pegada a vuestra casa y por lo que la conpráis son trynta pesos los quales yo propia mano recebí ante la justicia y es su justo precio los treynte pesos y no me e de llamar a engaño [ al margen izquierdo : prescio 30 pesos ] ,",Yehuatlin in nocal in notlal motech pohuiz yhuan intech pohuiz yn mopilhuan yn huel naxca notlatqui oncan mani yn ipan tlaxilacalli Teocaltitlan ytech antica yn mocal auh ynic ticcohua ynic ticpatiyotia cenpohualli onmatlactli peso nomatica onoconcuic yn ixpan justicia auh ca ye ynamic in XXX pesos ayc ninoxicotiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76407,13800,spanish,nahuatl,Vivió esta señora en la tierra 72 años .,Auh ynic omonemiltico cihuapilli tlalticpac yepohualxihuitl onmatlactli ypann onxihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76408,13801,spanish,nahuatl,"para que haga brotar nuestro alimento ,","para mah quicelilti toalimento ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76409,13802,spanish,nahuatl,Hay dos clases de cacahuate :,In kakauatsin onkak ome taman :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76410,13803,spanish,nahuatl,Su madre va conmigo .,Inantzin nohuan huilohua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76411,13804,spanish,nahuatl,Se da en los meses de mayo y junio .,"Uan mochiua itech mayo , junio .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76412,13805,spanish,nahuatl,"Y luego que lo entendió el dicho juez y governador lo tomó muy bien porque abian pasado ocho meses y pasados los treynta dias de los pregones de que yo el escribano doy fee . Ante mí Francisco Maldonado , escribano . Don Antorio Valeriano .",Auh in iquac oconmocaquiti in señor juez governador cenca oquimopaccaceli ypanpa yxpantzinco ye chicuey metztli cenpohualli ypan matlactli tonatiuh otzatziuac nehuatl escribano nicneltillia Antonio Valeriano . Ante mi Francisco de Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76413,13806,spanish,nahuatl,Se dice también que ésa era la señal dada por Huitzilopochtli para fundar la ciudad donde debían establecerse de manera definitiva .,"Noyuhqui mihtoa yehuatl on , Huitzilopochtli imachiyo catca inic altepetl quitzintizque in oncan intech monequi cemicac mochantilizque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76414,13807,spanish,nahuatl,¿ Qué hay de nuevo ? No hay nada de nuevo .,¿ Tlen yancuic onca ? Amotlen yancuic onca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76415,13808,spanish,nahuatl,Es hierba ( xiuit ) .,In xiuit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76416,13809,spanish,nahuatl,El metal más precioso es el platino .,In tepoztli ocachi cuacualtzin ye in platino .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76417,13810,spanish,nahuatl,"Pero los traficantes veteranos eran los que recibían a la gente con flores y cañas de tabaco , con collares de papel con espejitos verdes y un penacho de fibra de maguey con lunetas de metal precioso .",Auh in puchteca ueuetque yehuantin tenamique in xochitica in yetica in amacozcatl xiuhtezcayo auh in ichquequetzalli pepeyocyo metzcuitlatica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76418,13811,spanish,nahuatl,El compro esta mula por doscientos cuarenta pesos .,Yehua oquicon inin mola ca mahtlactli pezoh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76419,13812,spanish,nahuatl,"El 15 de octubre de 1608 llegó y entró a la ciudad de México el muy reverendo señor don fray Baltasar Covarrubias , religioso de San Agustín y obispo de Oaxaca , que venía de Oaxaca donde había estado gobernando durante dos años ; se quedó en México cuatro meses y medio .","Yn ipan axcan yc 15 mani metztli de octubre de 1608 años , yquac nican Mexico omaxitico omocallaquico in yehuatzin cenca mahuiztililoni teoyotica tlahtohuani don fray Balthasar Acobarrobias obispo Huaxacac teopixqui Sant Augustín , ye quin ic opa hualmohuicac yn Huaxacac , çan onxihuitl yn ompa motlapiallito ; auh ynic nican Mexico omoquixtitiquiz oc nauhtetl metztli ypan tlaco nican omoyetzticatca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76420,13813,spanish,nahuatl,Por eso es que hoy hay .,Yeka komo nama onka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76421,13814,spanish,nahuatl,Subieron para escuchar al cielo .,Tlejkoke kikakij iluikatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76422,13815,spanish,nahuatl,"6 . - Y digo que mi nuera esposa de mi hijo muerto , vino a tomar su tenate y se lo llevaron mis consuegros habitantes de Itztla , no vaya a achacarme algo si es que muero , con esto me pongo a salvo . Testigos , habitantes de Axouaca : Diego Diez , Toribio Heca , Miguel Quauhtli ; ciuatepixque : Marta de San Lázaro y Mencia Marina ; Merinos : Agustín de Soto , Sebastian Thania , Pablo Pérez y Miguel Hernandez , presentes en su casa .",6 . - Yhuan niquitohua y nomicaziuamo canaco yn itana quihuicatza nohuexihua chaneque Ytztla amo tle notech quitlamiz ytla ninomiquiliz yc ninomaquixtitiuh . [F . 3v . ] Testigos Axouaca chaneque Diego Diez Thoribio Heca Miguel Quauhtli . Ciuatepixque : Martha de San Lazallo Mencia Marina . Merinos : Agustin de Xoto Sepastia Thania Pablo Perez Miguel Hernandez ycallicac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76423,13816,spanish,nahuatl,Ya me lo dijiste y yo no lo sé,Ya tinechilui uan na axnijmati,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76424,13817,spanish,nahuatl,"Enseguida algunos mexicas fueron a Colhuacan para interceder por los cautivos , suplicando que no murieran ; el tlenamácac Ténoch fue a interceder por ellos .","Auh niman ompa yahque ompa callacque yn Culhuacan yn mexica , tlanonotzato ynpan tlahtoto yn omaltique yn macamo miquican ; yehuatl yah yn inpan tlahtoto yn Tenuch tlenamacac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76425,13818,spanish,nahuatl,"Dos o tres hombres se fueron a buscar hongos , de esos chiquitos . Y otros se sentaron a quitarles la tierra a los hongos . Otro hombre puso una fogata , otro lavó la olla con que hervían el café que tomaban . Como esta olla era grande , lograron meter todo el hongo que se podía cocer para que alcanzara para que comieran todos . Lavaron los hongos luego , y ya hirviendo el agua echaron los hongos en la olla . Así se cocerían pronto . Luego probaron a ver si ya estaban cocidos y si ya se podían comer . Les pusieron chiles verdes , cebollas y epazote . Así saldría muy sabrosa la comida .","Ome que yeyi tlaca oquitemoto xoletl , inon tzitziquitzin . Ihuan occequi omotlalique quicuiquilia tlali tlen itech ohualaya in xoletl . Occente tlacatl oquitlalic tzitzintli ; occe oquipapac xoctli tlen ica pozoniaya atlapozon ica tlayixque . Inin xoctli ican hueyi ihuan miaque xoleme onyeya oquixnenehuilique quename itic on xoctli nochi xoletl cuali huiciz ihuan conehuiz oncuan tlacuazque nochtin . Oquipaque in xoletl zan niman ihuan ye cuacualaca atl oquitetepehque itic xocti xoletl . Oncuan on icihcan huiciz . Ye yiman conmati tla yohuicic , ye yiman on ye cuali mocuaz . Oquitlalilique chilchotl , xonacatl ihuan yepazotli . Oncuan on ahuiyac quizaz tlacuali .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76426,13819,spanish,nahuatl,poco,Tepitzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76427,13820,spanish,nahuatl,Están cayendo copos de nieve .,Huetzi cepayahuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76428,13821,spanish,nahuatl,la vuestra .,anmohuaxca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76429,13822,spanish,nahuatl,Eso es lo que le pasó,Ya nopa kimelajki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76430,13823,spanish,nahuatl,vivirán,nemizqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76431,13824,spanish,nahuatl,El año 1 pedernal hicieron su residencia en Coatitlan .,Ce tecpatl xiuhpan omotlalicoh Coatitlan in mexitin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76432,13825,spanish,nahuatl,"Pusieron al dicho nieto a proteger la ciudad de México , nombrándolo jefe de todos los soldados , y a éstos los pusieron a vigilar porque los negros y los mulatos querían alzarse y hacer la guerra a los españoles ; todos decían que el jueves santo harían su matanza los negros .","Auh yn omoteneuh yxhuiuhtzin yc quitlallique yn tlapiazque nican ypan ciudad Mexico , ynteyacancauh ymachcauh mochiuh yn ixquichtin soldadostin , motlallique in yaotlapiazque yn ipampa macocuiznequi in yaoyotl quihtohua tliltique yhuan mulatoti ynpan yn españolesme ; ynic mochi tlacatl quihto ca ypan yn juebes sancto quichihuazque yn intemictiliz tliltique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76433,13826,spanish,nahuatl,"Empezaron a perseguirlo , y el venado se dirigió hacia Colhuacan , pero se atascó en el lodo ; así pudieron fácilmente tomarlo y atarlo .","Nima ye yc quitoca , unpa quitztiltiui yn Colhuaca , yc omoçoquiaquito , çan quemach conanque conquimiloque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76434,13827,spanish,nahuatl,"Les dijeron , pues , los ancianos mexicas : “ Señores nuestros , oh tlatoque , acá nos envían Ténoch , Iztacchiauhtótotl , Ahuéxotl y Tenantzin .","Quimonilhuia y mexica ueuetque : “ Totecuiouané tlatoquehé , techualiua yn Tenoch , auh yn Iztachiauhtototl , Auexotl , Tenantzi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76435,13828,spanish,nahuatl,Pero él andaba donde se llama Chikometepetl,Pero ya yaui se itoka Chikometepetl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76436,13829,spanish,nahuatl,"También en este año nació el tlatocapilli Nezahualpilli , hijo de Nezahualcóyotl , tlatohuani de Acolhuacan Tetzcoco .",Auh no ypan in yn xihuitl yn tlacat yn tlahtocapilli yn itoca Neçahualpilli ypiltzin y Neçahualcoyotl tlahtohuani Acolhuacan Tetzcoco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76437,13830,spanish,nahuatl,Así lo dejó dicho Tochihuitzin .,In conitotehuac in Tochihuitzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76438,13831,spanish,nahuatl,"En este año , Cuahuitzatzin seguía asentado sobre el Amaqueme , junto con su mujer la señora Cilcuetzin y con la hija de ambos llamada Xiuhtoztzin .",Yn ipan in xihuitl ça ye oncan onoc yn Quahuitzatzin yn icpac Amaqueme ynehuan yn icihuauh yn itoca Cilcuetzin cihuapilli yhuan yn imichpochtzin yn itoca Xiuhtoztzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76439,13832,spanish,nahuatl,". Luego los toma . Está mirando atento hacia donde el sol sale : también levanta su ofrenda cuatro veces , hacia los cuatro rumbos lo hace .",. Niman ye ic concui . Ompa itztimoquetza in tonatiuh iquizayan : no nauhpa in coniaua nauhcampaixti iuh quichiua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76440,13833,spanish,nahuatl,"Y porque ya había pasado la hora en que habían dicho que comenzaría a oscurecer , muchos miraban hacia el Sol , pues nada pasaba , nada sucedía , el Sol estaba entero y seguía alumbrando , aunque ya no calentaba tanto , ya no quemaba ; a la una de la tarde el Sol comenzó como a debilitarse , y quizá entonces empezó también a oscurecer .","Auh yehica ypampa ca ye oquipanahui yn oncan ypan hora quiteneuhque omochihuazquia ynic otlayohuazquia , mochi tla - | | 146 - catl conacopayttaya yn tonatiuh , aquen ca aquen mochihua , huel macitica yhuan tlanextia , yece aocmo chicahuac topan moquetzaya yn itotonillo , aocmo tetlatiaya ; huel ce tzillinin nopeuh yn ça yuhqui cocoxticatca tonatiuh , ancace yc opeuh in ye tlayohuaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76441,13834,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76442,13835,spanish,nahuatl,El siempre tiene ropa muy limpia .,Yehua nochipa chipahuac itzotzoma quipia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76443,13836,spanish,nahuatl,Dixo que puede aver dos meses ( poco mas o menos ) que este testigo [ en domingo ] fue a las dichas casas sobre que [ Maria Gerónima ] trata este pleyto y preguntó cuyas heran a fin de quererlas conprar .,Oquito in testigo ca uel melaoac yn niquitoa ca in ipan domingo axcan ye tonaci ume metztli umpa onia yn ipan in calli yc moteilhuia Maria Geronima onitlatlan oniquito ynin calli niccoaznequi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76444,13837,spanish,nahuatl,"El trigo de riego se riega , se esparce .",in trigo riego moregaroa motepe : wa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76445,13838,spanish,nahuatl,"En cuanto se supo , se repicó en todas las iglesias de México , a las 12 horas del día .","Yn oiuh machiztico , niman yquac nohuian tlatzitzilicac yn izquican teopan Mexico , ypan matlactlomome tzillini nepantla tonatiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76446,13839,spanish,nahuatl,Su abuela empezó a pelar la cabeza,Isisna ya mokuaxipejki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76447,13840,spanish,nahuatl,"— Sí , desde entonces cuando me dio mi bendición para dos días después ya no me gustó hasta la fecha ya hace seis años que no tomo .","— mhm . den dikwakon kwak nečmaka , e nobendísion para oksé tonalli orne tonal 1 i akmo nikilewia asta la fecha yekipia seis años de akmo nikonini .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76448,13841,spanish,nahuatl,Solamente el maíz rosado tiene la cáscara morada . Se da en donde sea .,Sayoj in xokoyoltaol morado in ieuayo . Mochiua kampa eski .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76449,13842,spanish,nahuatl,"Huehue Huitzilíhuitl fue llevado a Colhuacan , donde lo sacrificaron por órdenes del tlatohuani Coxcoxtli ; gobernó Huehue Huitzilíhuitl durante 22 años .","Auh yn Huehue Huitzillihuitl ompa huicoc ompa quimictito yn Culhuacan , ytencopa mochiuh yn tlahtohuani Coxcoxtli ; auh yn tlahtocat | | 81 Huehue Huitzillihuitl cenpohualxihuitl ypan ome xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76450,13843,spanish,nahuatl,"El domingo 15 de julio de 1607 , a las 5 de la tarde , llegó y entró a la ciudad de México Tenochtitlan , vino a tomar nuevamente posesión del gobierno el señor don Luis de Velasco , que fue por segunda vez virrey en México .","Yn ipan axcan domingo yc 15 mani metztli julio de 1607 años , yquac ypan macuilli tzillini ye teotlac , yn maxitico yn mocallaquico yhtic altepetl Mexico Tenochtitlan , yc mohuetzitico ynic ye no nicuel oncan noceppa conmanilli yn itlahtocayo tlahtohuani don Luis de Velasco ycoppa visurrey omochiuhtzino yn nican Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76451,13844,spanish,nahuatl,"Vinieron todos los chinampanecas , los cuatro señores de Xochimilco , que trajeron sus divisas para la danza , y también danzaron los oficiales de México Tlatelolco y los tlacopanecas , de que se admiraron mucho las autoridades civiles y los obispos .","Yxquichtin huallaque in chinampaneca , xochmilca nauhteuhctin , yxquich hualla yn intlahuiz yn ipan macehuaco , yhuan yn Mexico Tlatilolco oficialesme yhuan tlacopaneca yn macehuaco , cenca tlamahuiçoque in tlahtoque yhuan obispome .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76452,13845,spanish,nahuatl,¿ Adónde me ayudaré ?,¿ De cani nimopalehuiz ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76453,13846,spanish,nahuatl,si el amarillo te van a dar .,como coztic mitzmacatih .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76454,13847,spanish,nahuatl,"2 . - Digo que toda mi casa se la doy a mi nieto Miguel Hitzitl ; su tío que se llamaba Tochtli la construyó , todo le corresponde , si regresa . - Y su padre que se llamaba Itzcuintzin también algo allí contruyó ; todo le corresponde , nadie dirá nada si es que regresa Miguel Hitzitl , que anda allá en Zacatlan .",2 . - Yhuan niquitohua y mochi nocal nicmacatiuh y noxhuiuh Miguel Huitzitl ca ytlatzin quimoquechilitiuh ytoca catca Tochtli mochi ytech pouhqui ytla hualaz auh yn itatzin ca oca no quiquetztiuh ytoca catca Ytzcuitzin mochi ytech pouhqui ayac tle quitoz ytla hualaz ca opa nemi Zacatla y Miguel Huitzitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76455,13848,spanish,nahuatl,"Diario , diario dos veces al día una vez en la mañana y otra vez por la tarde se raspa diario , diario hasta que se acabe el maguey .",tlačikos diario diario ohpan to : nal 1 i sehpan wakonko waoksehpa yotlayowak tlata ' tako diario diario asta tlamis imetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76456,13849,spanish,nahuatl,"Y luego en presencia del que tiene la justicia será llevado quien engañe . Asi apoyo a la justicia , de la cual soy enviado . Hoy miercoles a tres dias del mes de marzo de 1563 años . Francisco Ximenez alguacil mayor , Bartolome Rocho alguacil . Pasó ante mí Miguel de los Angeles escribano .",Auh niman yn ixpantzinco uicoz yn aquin texixicoz in quimopiellia justicia zan ic notlachicauililia justicia ynic nitlanauatil oninochiuh axcan miercoles a tres dias del mes de marzo d[e] 1563 años . Francisco Ximenez alguacil mayor Bartolome Rocho alguacil paso ante mi Miguel de los Angeles escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76457,13850,spanish,nahuatl,A él le voy a pedir dinero,Ya nitlajtlanis tomi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76458,13851,spanish,nahuatl,"¡ Voy a contraer una enfermedad , voy a morir ! ”",Ca ye coculiztli niccuiz ye nimiquiz . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76459,13852,spanish,nahuatl,ahora,Axcan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76460,13853,spanish,nahuatl,"Aquí aparece y se muestra esta tradición de los teotenancas : que estuvieron muchos años en Teotenanco Cuíxcoc Temimilolco Ihuipan , y que les tocó ver a Topiltzin Acxitl Quetzalcóhuatl , el cual estaba entonces en Tollan , cuando combatió a los teotenancas y éstos lo enfrentaron con sus armas , pero él no pudo vencerlos ni destruirlos .","Auh ynin yntlahtollo teotenanca nican neci motta , ca cenca miecxiuhtique yn oncan Teotenanco Cuixcoc Temimilolco Yhuipan , ca oquittaque yn Topiltzin Acxitl Quetzalcohuatl ca yhcuac oncan ocatca yn Tullan , ynic oquinyaochiuh oquinahnamicque no yaoyotica yn teotenanca , ynic amo huel oquinchiuh oquinpollo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76461,13854,spanish,nahuatl,"O bien , puede ser también que hagas tu vuelta y regreso : nadie lo sabe .",Auh in anozo oc miloch monecuepal ticchiuaquiuh ca ayac on tlamati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76462,13855,spanish,nahuatl,dijo bueno tía ahora usted ha venido es que usted y yo debemos hablar dígale a ese hombre que ando saliendo en ocasiones aquí frente a nuestra casa viene a sentarse canta toca el organillo yo ya presiento lo que él desea pero acaso soy yo quien debe hablar dígale que venga que se lo exponga a mi tío que cuide cuando él viene regresa de méxico,oquihto axcali nahuitzin axcan otihualmoicac tlen tehuatzin titononotzazque xicmolhuili inon tlacatl niquiztinemi quemmanian nan tocalixpan huitz motlaliz cuica tlatzotzona ica organillo nehuatl ye niquixtlalia tlen quelehuia yece ahzo nehuatl nitenotzaz xicmolhuili ma hualla ma quimolhuiliqui notlahtzin ma quimixotili ihcuac yehuatzin moicatz mocueptzinoa mexihcopa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76463,13856,spanish,nahuatl,"Al punto mandó desde allá su poder para que en su lugar fuera gobernador don Juan de Cervantes , arcediano de México , mientras él concluía su encomienda .","Auh yxquichcapa ompa yn quihualmomaquilli yn ihuelitiliz , ynic ypampa governador mochiuh don Juan de Cervantes arcediano nican Mexico yn oquic ompa quimotlamiltilia ytequitzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76464,13857,spanish,nahuatl,"En cambio , el que bailaba diestramente , tenía buen cuerpo , su precio era cuarenta mantas .",Auh in cualli ic mitotia in chípauac inacayo ipatiuh on quimilli in cuachtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76465,13858,spanish,nahuatl,"1 Técpatl , 1324 .","I Tecpatl xihuitl , 1324 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76466,13859,spanish,nahuatl,"Cuando amainó un poco la enfermedad , los españoles partieron y llegaron a Tepeyácac , que fue la primera tierra conquistada .","Y ye quentel quiça cocoliztli , nima ye yc ualleua unpa quiçato Tepeyacac , achto uncan tlalpolo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76467,13860,spanish,nahuatl,"Dice que me espera , no me quiere , no me quiere la puerca vieja , no me quiere a mí . Yo no quiero estar y en seguida que agarre yo mi tortilla me voy .",wan yaw in la magéy čoloa sowatl noso ompa iča a ' mo čoloatlenkwa čolos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76468,13861,spanish,nahuatl,También entonces muchos niñitos murieron de tos .,Yhuan yhquac cenca mieyequintin pipiltzitzinti ynic momiquillique tlatlaxiztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76469,13862,spanish,nahuatl,"Has llegado a tiempo , en este momento hablábamos de tí .","Zanyeiman otacico , axcan mopan otitlahtohuayah .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76470,13863,spanish,nahuatl,[ pedazos de ] carne les vas a dar,nakatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76471,13864,spanish,nahuatl,"Artículo 42 . - El territorio nacional comprende : I . El de las partes integrantes de la Federación ; II . El de las islas , incluyendo los arrecifes y cayos en los mares adyacentes ; III . El de las islas de Guadalupe y las de Revillagigedo situadas en el Océano Pacífico ; IV . La plataforma continental y los zócalos submarinos de las islas , cayos y arrecifes ; V . Las aguas de los mares territoriales en la extensión y términos que fija el Derecho Internacional y las marítimas interiores ; VI . El espacio situado sobre el territorio nacional , con la extensión y modalidades que establezca el propio Derecho Internacional .","Tlen 42 Tlanahuatihcayotl . Nochi Anahuac Tlaltipactli iixcotiah : I . Tlen ahachi ipan tlatzquitoc Sentlanahuatiloyan ; II . Tlen ayohualmeh , ihuaya axalmeh ihuan atlacopichmeh tlen hueyiatl ; III . Tlen ayahualmeh Guadalupe ihuan Revillagigedo , ipan hueyiatl motocayotia Pacífico ; IV . Tlapechtli Semanahuac ihuan tlaltzintla tlen ayahualmeh , atlacopichmeh ihuan axalmeh ; V . In atl tlen tlali hueyiatl ihuexca ihuan itlatamachihualoh quen quiixtlalis Semanahuac Tlaxitlahuali ihuan hueyiatl tlen tlalcalactoc . VI . Tlacactli tlen mocahua ipan nochi Anahuac Tlaltipactli , ihuexca ihuan ipatlaca quen moihtos ipan Semanhuac Tlaxitlahuali .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76472,13865,spanish,nahuatl,"La procesión pasó frente al palacio , y para verla se asomaron a la ventana el señor virrey y su esposa la señora marquesa ; luego la procesión fue a la iglesia mayor , a Santo Domingo , a las monjas de San Lorenzo , a las monjas de la Concepción , a las monjas de Santa Isabel , a San Francisco y al Colegio de las Niñas , para regresar nuevamente a San Agustín .","Auh tecpan quiyahuac huel palacio yxpan quiçato yn tlayahualloliztli , ynic oncan quimottillique ventana hualmoquetzinoque yn tlahtohuani visurrey ynehuantzin yn inamictzin cihuapilli marquesa ; yc niman yglesia mayor quiçato yn tlayahualoliztli , niman Sancto Domingo quiçato , niman San Lurenço monjas quiçato , niman Concepción monjas quiçato , niman Sancta Isabel monjas quiçaco , niman San Francisco quiçaco , niman oncan quiçaco yn Colegio de las Niñas , ynic niman noceppa ocallaquico yn oncan Sant Augustín .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76473,13866,spanish,nahuatl,porque mi abuela me vino a dejar aquí .,porke nosisna nechkauako nikani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76474,13867,spanish,nahuatl,Era su única prole,Setsi ikone,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76475,13868,spanish,nahuatl,"Van cayendo , llueven gotas , allá junto a los pequeños canales .","Ontzetzelihui , pipixahui , onneapanaltzin ye itech .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76476,13869,spanish,nahuatl,"En este año murió Hueconteuctli Atlauhtecatlteuctli , que gobernó en Tenanco Atlauhtlan durante seis años .","Nican ypan in yn momiquillico in Hueconteuhctli Atlauhtecatlteuhctli , yn tlahtocat chiquacen xihuitl yn Tenanco Atlauhtlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76477,13870,spanish,nahuatl,"Después de que los colhuas se asentaron allí en este dicho año , quedaron como sus sujetos y gobernados seis ciudades : la primera Xochimilco , la segunda Cuitláhuac , la tercera Mízquic , la cuarta Coyohuacan , la quinta Ocuillan , y la sexta Malinalco .","Auh yn oyuh motlallico culhuaque yn ipan in omoteneuh xihuitl yc niman yntlahuillanalhuan yntlapacholhuan omochiuhque yn chicuacen altepetl : yn icce Xuchimilco , yn icome Cuitlahuac , yn ic - ey Mizquic , yn icnahui Cuyohuacan , yn icmacuilli Ocuillan , yn icchicuacen Mallinalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76478,13871,spanish,nahuatl,"Él edificó el templo de Huitzilopochtli en Tenochtitlan ; y al decimoquinto año de su gobierno los mexicas se unoaconejaron , pues fueron llevados como esclavos con colleras de madera en el año 1 Tochtli 1454 .","Euatl uel quiquetz yn Tenochtitla Uitzilopochtli ; e iuh caxtoli xiuitl tlatocati yn mocetochuique mexica , quauhtica anotiaque yn ipa Cen Tochtli xiuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76479,13872,spanish,nahuatl,venderás,titlanamacaz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76480,13873,spanish,nahuatl,"Vino ese castigo de Dios , nos dio socorro .",owala se kastigo de diós tečwal momakili sokoro .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76481,13874,spanish,nahuatl,está marchito .,cuetahuic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76482,13875,spanish,nahuatl,"Mi vida es cosa preciosa.Yo sólo soy , yo soy un cantor , de oro son las flores que tengo . Ya tengo que abandonarla , sólo contemplo mi casa , en hilera se quedan las flores","Tlazotli noyol . In nehua , nehua , zan nicuicanitl , teocuitlayo noxochihuacayo , Inniquiyacahua , zan niquitta nochan , xochimamani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76483,13876,spanish,nahuatl,Por aquí vino a salir .,Nican ohualquizaco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76484,13877,spanish,nahuatl,El Greco pinta este año El Entierro del Conde de Orgaz .,"Caxtiltlahcuilo in motocayotia El Greco , ipan yei tochtli xihuitl quihcuiloa Itetoquiliz in Conde de Orgaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76485,13878,spanish,nahuatl,Los mexicanos iban también a bañarse a las termas .,Ohuiah noyuhqui mexicah omaltitoh in temazcalco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76486,13879,spanish,nahuatl,". Pues aun pueda yo hacer ahora el lavatorio de las manos , el lavatorio de las bocas , el lecho de grama : se ha presentado la mercancía ( es decir ): navajitas de obsidiana para rasurar , cascabelitos , agujitas para coser , grana , alumbre . . .",. Ma oc nic ual chiua in temahtequiliztli in tecamapaquiliztli in zacapepechtzintli ca omonexiti in tlahcohcoualtzintli in iztlaeualtzintli in coyoltzintli in uitzmallotzintli in nocheztzintli in tlalxocotzintli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76487,13880,spanish,nahuatl,Nuestro amigo se enfermó .,Tomaicnin omococo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76488,13881,spanish,nahuatl,"Que estés con fuerza , varón como nadie ; con esto queda satisfecho tu corazón : ha llegado a la tierra ;",—Ma xi mehuiltihtia moceloquichtlé ca ic moyollotzin pachiui ca otlaltitech nonahcico ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76489,13882,spanish,nahuatl,"Tuyos ( son ) mis hijos , muéstrales esto también .",Tehhua nopilhuan no xquinezcayotili nehin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76490,13883,spanish,nahuatl,Antes sólo había casas retiradas y se asustaba la gente con : ¡ Ya vienen los zapatistas ! o ¡ Ya vienen los carrancistas ! Eso ya se acabó .,"Achtocopa zan huehueca caltin oyeya , ihuan otlamamauhtiloaya ica occepa . ¡ Ye huitze zapatistas ' . ” nozo ¡ Ye huitze carrancistas ! ” Yotlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76491,13884,spanish,nahuatl,"En este año murió Cuáuhtlix , tlatohuani de Colhuacan , que gobernó durante ocho años ; y luego , en este mismo año , se enseñoreó Yohuallatónac el Joven como tlatohuani de Colhuacan .","| | 75r Nican ypan in omiquico yn itoca Quauhtlix y tlahtohuani Colhuacan , yn tlahtocat chicuexihuitl ; auh ça niman ypan in y xihuitl motlahtocatlalli yn Yohuallatonac telpochtli yn Colhuacan tlahtohuani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76492,13885,spanish,nahuatl,"— Pero no todos son de nosotros , son de tu tía de Ateneo , por Dios de tu tía de Ateneo . Nos va dando lo que puede .",maske kimaka tla ' totlatlawiolton .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76493,13886,spanish,nahuatl,Le dicen así porque es agrio ( xokok ) .,In iujki kiluiaj por in xokok .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76494,13887,spanish,nahuatl,"Nosotros morimos de sed ,","Tehhuan tiamicmiquih ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76495,13888,spanish,nahuatl,"Aquí , oh amigos , repito mis cantos . Yo entre cantos he brotado . Aún se componen cantos .","O anqui can noche , nicxochiopahuia , cuicatitlan nonquiquiza . In no zan tlatlalhuia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76496,13889,spanish,nahuatl,se les cambió,kinpatlili,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76497,13890,spanish,nahuatl,"Ya estamos bien acomodados . ¡ Qué calor tan terrible ! En México uno casi nunca suda ; pero en estos meses de abril y mayo , sí . Abre la ventana para que entre el aire . Así . ya estamos bien .","Ye cualli otoyeyantihqueh . ¡ TIenzan tlatotonia ! Nican Mexihco amo queman ce mitonia ; nozo impan in metztin abril ihuan mayo , quema . Xic tlapo in tlaixnextilotl man calaqui in ehecatl Ihquion ye cualli ticateh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76498,13891,spanish,nahuatl,"Le digo buenas tardes sobrina , parece que no oyó .",nikilwia yomoca ' cahke mano tokniw .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76499,13892,spanish,nahuatl,"Después nos dan de comer , comeremos , tomaremos , nos emborracharemos .",onkán tečtlamakaske titlakwaske titlaiske ti ' iwintiske .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76500,13893,spanish,nahuatl,". Puchtla , Auachtla , Atlauhco , Acxotlan , Tepetitlan , Itztulco , Tzonmolco . A estos seis gremios de los barrios los rigen los guías .",". Puchtlan , Auachtlan , Atlauhco , Acxotlan , Tepetitlan , Itztulco , Tzonmolco : Inin chicuacen petlame cecenme teyacanque tlapachoua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76501,13894,spanish,nahuatl,de ellos yo me acuerdo .,¡ niquim ilnamiqui !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76502,13895,spanish,nahuatl,". Y cuando en algún lugar hay invitación , se hace banquete , en esta forma están colocados , se hallan puestos en fila : están colocados en uno de los lados de sus casas , están puestos en ala , los jefes de los traficantes , y en otro de los lados de sus casas están puestos en ala los disfrazados de traficantes , los espías y exploradores de guerra . No más a la cola están colocados en hilera los muchachos .",. In icuac campa tlacamacho in couanotzalo in ic onoque tecpantoque : tlayaualotoque centlapal incal mayetica in puchteca tlahtoque auh no centlapal incal mayetica in naualoztomeca in yaopan teyaualoni zan tlatzaoctoque tecpantoque in telpupuchtin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76503,13896,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76504,13897,spanish,nahuatl,"En este año finalmente estalló la guerra en Tepanohuayan Azcapotzalco , cuando fueron derrotados los azcapotzalcas .","Nican ypan in in yequene huel cocoltic yaoyotl yn Tepanohuayan yn Azcapotzalco , yquac pehualloque yn azcapotzalca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76505,13898,spanish,nahuatl,"Yten lo quarto declaro que se den quince pesos por mi madre e padre que se haga bien por sus ánimas y se digan de misas por ellos . [ y también mi padre tambien necesita algo , esto que digo no se perdera ] .",Ynic nauhtlamantli niquitohua notlatol XV pesos yntech pohuiz yn nonatztin catca yhuan notatzin cequi misa yquipan mitoz yn nonantzin auh in notatzin no cequi ytech monequi ynin niquitohua amo polihuiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76506,13899,spanish,nahuatl,". Pues todo el tiempo que van a andar por la costa , nunca más se enjabonan , ni se cortan el pelo , sino que solamente se lavan el cuello , no se meten enteramente al agua ; todos ese tiempo se abstienen .",". Auh in ixquich cauitl nemitiui anauac aic ceppa mahmouia moxima , zan yo moquechaltia amo polaqui ixquich cauitl mozauhtinemia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76507,13900,spanish,nahuatl,"Ahora ya no es así , ya se cambió .",ašan yoksetik yomokambiaro .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76508,13901,spanish,nahuatl,"3 Técpatl , 1300 .","III Tecpatl xihuitl , 1300 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76509,13902,spanish,nahuatl,"por experiencia conozco los jades , ¡ son los principes amigos !","ye nonicyximatin chalchihuitl , ¡ in tepilhuan !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76510,13903,spanish,nahuatl,Fue a investigar el alguacil Pedro Jacobo que así está situada la casa y la tierra que tuvieron sus casas y tierra durante treinta y siete años ; conversaron buenamente y por eso ya la compran .,Auh yn oquinemilito alguacil Pedro Jacobo yn iuh mani yn calli yhuan tlali auh yn oquipixque yn ical yuan yn tlali cenpohualxihuitl oncaxtoli omome ynic omopaccanonotzque ynic ye quinomacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76511,13904,spanish,nahuatl,¿ Qué quieres ? ¿ Qué quiere Ud ? No quiero nada .,¿ Tlenon ticnequi ? ¿ Tlenon timonequitia ? Amitla nicnequi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76512,13905,spanish,nahuatl,"En la fiesta de Santiago apóstol , el 25 de julio de 1594 , que es el año en que estamos y que corresponde a 11 Tochtli de la antigua cuenta , se abatió sobre nosotros una gran calamidad ; entonces hizo mucho calor , se agostó el maíz , se resecó y una parte se heló , llovió muy poco , sólo en unas cuantas partes llovió .","Yn ipan axcan ylhuitzin Sanctiago apóstol ypan XXV de julio de 1594 años , nican motenehua yn ipan axcan xihuitl ticate yhuan huehuexihuitl XI Tochtli , yquac cenca huey netoliniliztli topan mochiuh ; cenca tlatonalhuac , huell oyhiyohui in tonacayotl , huahuac teteyn yhuan cequi cehuechililoc , ayaxcan yn quiyahuico amo cenca totocac , çan tlaçoquiyauh tlacuilolquiyauh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76513,13906,spanish,nahuatl,"Acompañante , acompañante pequeño , tú , señor Axayácatl . Si en verdad eres hombre , aquí tienes donde afanarte . ¿ Acaso ya no seguirás , seguirás con fuerza ?","Xolo , xolotzin , ti tlatohuani , t ' Axayacaton , nel toquichtli , iz maconel titlaihtolli . ¿ Cuix nel ah oc ticuahcuahuitiuh ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76514,13907,spanish,nahuatl,Han pasado 892 años desde que empezó el tlatocáyotl de Colhuacan .,Auh ye centzonxihuitl ypan caxtolpohualxihuitl ypan chiuhcnauhpohualxihuitl ypan matlactlomome xihuitl axcan yn achto yc peuh tlahtocayotl yn nican Culhuacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76515,13908,spanish,nahuatl,"que no la empuje [ al suelo ] ,","mah amo quitopehua ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76516,13909,spanish,nahuatl,"Porque dicen los viejos teotenancas que en Teotenanco los nietos , los bisnietos , los tataranietos y los choznos de los primeros teotenancas veneraron el depósito , el envoltorio del diablo Nauhyoteuctli Xípil , a quien adoraban ; y los atavíos distintivos de la imagen del dios eran de oro , de chalchihuites y esmeraldas , de turquesas y corales , y de variadas plumas de xiuhtótotl , tlauhquechol y tzinitzcan , y de toda suerte de plumas preciosas .","Auh yehica ypampa quitotihui yn huehuetque teotenanca ca yn oncan Teotenanco ca ye quin yehuantin yn teyxhuihuan yn teyccatotonhuan yn temintonhuan yn tepiptonhuan yn quimahuiçotique yn intlapial yn intlaquimilol yn diablo Nauhyoteuhctli in Xipil , yn quimoteotiaya ; yn itech monequia coztic teocuitlatl chalchihuitl quetzalitztli teoxihuitl yn tapachtli , auh yn nepahpa yhuitl yn xiuhtototl yn tlauhquechol yn tzinitzca yn ye ixquich yn tlaçoyhuitl , yn iteo - | | 34r - tlacanezca catca yn imahuiznezca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76517,13910,spanish,nahuatl,Yo viajaría mucho si tuviera dinero .,Tla nicpiazquiaya tomin nehua miac niahtinemizquia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76518,13911,spanish,nahuatl,"El mestizo mencionado arriba , a saber : don Juan Pérez de Monterrey , era sólo su representante , un empleado que le ayudaba para que pudiera desempeñar su oficio de gobernador en México Tenochtitlan ; y , según se dice , ambos se repartían el salario correspondiente al dicho Juan Grande .","Auh in tlacpac omotocateneuh mestiço yn itoca don Juan Pérez de Monterrey ca çan ixiptla çan quipalehuia çan itlaquehual mochiuhtica ynic huel yehuatl governador mochiuhtica omoteneuh nican Mexico Tenuchtitlan ; auh insalario , yuh mihtohua , imomextin oquimoxelhuiaya yn omoteneuh Juan Grande .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76519,13912,spanish,nahuatl,Quién sabe adónde fueron San Juan Bautista y,Kien sabe kanika san yato San Juan Bautista,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76520,13913,spanish,nahuatl,Luego empezaron a jugar y luego ganó el muchacho .,satepan pus mačpewke mawiltia ' wan onkan otlašišiko piltontli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76521,13914,spanish,nahuatl,"Se echó a llorar conmovido , se revistió su tilma señorial , y les dijo : “ Mexicas , lo habéis hecho bien ; pero mi hijo no ha de vivir aquí , sino que se quedará en Azcapotzalco ” .","Nima ye choca tenpozonqui , quiquenticac yn itlatocatilma ; nima ye quimilhuia : “ Mexicaé , oantlacnellique , ayamo nica yez , çan oc umpa yez yn Azcapotzalco ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76522,13915,spanish,nahuatl,"Los xochtecas xicalancas olmecas quiyahuiztecas cocolcas festejaban en este dicho año de 3 Calli a su diosa del Agua ; y los chichimecas totolimpanecas estaban mirando los ritos de ofrenda que celebraban los xochtecas olmecas xicalancas quiyahuiztecas cocolcas , y cómo se alzaba el humo sobre el cerrito de Chalchiuhmomoztli Tamoanchan .","Auh yn yehuantin yn xochteca yn xicallanca yn ulmeca yn quiyahuizteca yn cucolca çanno ypan in yn omoteneuh yn Calli xihuitl yn quitonaltiaya yn inteouh catca yn atl ; y ye ontlachia yn chichimeca in totollimpaneca ye moteomanillia yn xochteca yn ulmeca yn xicallanca yn quiyahuizteca yn cucolca , ye poctli moquetza yn icpac tepetzintli Chalchiuhmomoztli Tamoanchan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76523,13916,spanish,nahuatl,". Y cuando así ha hablado , luego le retorna el discurso ( alguno de ) los jefes de traficantes , de los diversos gremios de ellos que dirigen en cada barrio :",. Auh in icuac o yuh quimilhui niman ye ic quicuepilia in itlatol in puchtecatlahtoque in izquipetlame in ic cecencalpulpan teyacana :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76524,13917,spanish,nahuatl,Así sucedió ; nunca le pegaron a la joven . Cuando tuvo al niño fue muy querido . Creció y se volvió un jovencito .,Ihquin omochiuh : amo quimagayan cihuaconetl . Icuac oquipix conetl ye tlazotli . Ohueyac ihuan omochiuh telpocatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76525,13918,spanish,nahuatl,RÁBANO,RÁBANO,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76526,13919,spanish,nahuatl,Con esto has causado alegría .,Ic toconahuiltia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76527,13920,spanish,nahuatl,El tezcacohuácatl Chacha fungía como consejero de Cuacuauhpitzáhuac .,Yn Quaquauhtzi ytechiuhcauh ualyetia yn tezcacoacatl Chacha .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76528,13921,spanish,nahuatl,Ya hay que comer ya nos alegramos ya tenemos nuestra semilla para comer .,yunka tlemokwas yetipake ' yunka intosemiya para tomasewiske .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76529,13922,spanish,nahuatl,"Fueron todos a Tlalmanalco ; y todos llevaron luto , los tlatoque , los principales y las señoras .","Mochi tlacatl ompa ya yn Tlalmanalco ; mochi tlacatl quicuic luto , yn pipiltin tlahtoque cihuapipiltin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76530,13923,spanish,nahuatl,"El sábado 23 de agosto de 1614 , aquí arriba de México el señor virrey le dio la gobernación a don Diego Cortés Huanitzin para que fuera gobernador de Tlacopan ; éste era hermano menor del dicho difunto don Antonio Cortés Totoquihuaztli , gobernador de Tlacopan , y ocho días después de haber muerto éste tomó la gobernación su hermano menor .","Axcan sábado yn ic 23 mani metztli agosto de 1614 años , yhcuac nican Mexico tlacpac yn tlahtohuani visurrey quimomaquilli yn Tlacopan governación don Diego Cortés Huanitzin ynic ompa governador muchiuh ; ynin huel yteyccauh yn tlacpac omoteneuh miccatzintli don Antonio Cortés Totoquihuaztli governador catca Tlacopa , ynin oyuh momiquilli çan ichicueylhuiyoc yn conan yteyccauhtzin governación .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76531,13924,spanish,nahuatl,"A Atotoztli la solicitaron de Totomihuacan , donde tuvo por marido a TochinteuctlI .","Auh yn Atotoztli Totomiuaca uallitlanoc , yoquichui mochiuh Tochintecuhtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76532,13925,spanish,nahuatl,Esa otra calle es larguísima,Inon occe calohtli CECENCAHUEL hueyac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76533,13926,spanish,nahuatl,"Éste fue nombrado arzobispo en Castilla , y desde allá mandó el poder para que el arcediano de la ciudad de México fuera su gobernador mientras él hacía la visita en Perú .","Auh Castillan quimocuillito ynic arçobispo mochiuh , auh ompa yn quihualmacac yn ihuelitiliz ynic ypampa governador mochiuh yn arcediano yn nican ciudad Mexico , yn oquic yxquichcauh visita quichihuato Perú .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76534,13927,spanish,nahuatl,"Entonces se comenzó a poner dos alcaldes en cada uno de los tres sectores dichos , San Pablo , San Sebastián y Santa María , por orden del señor virrey , para que acudieran por turnos al tequio a vigilar los trabajos .","Quin oncan inn onpeuh yn escan omoteneuh Sant Pablo , San Sebastián , Sancta María yn oome motlallique alcaldesme , ytencopatzinco | | 125 yn tlahtohuani visurrey , ypampa yn tequitl mopapatlazque yn quichiazque yn tleyn tequitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76535,13928,spanish,nahuatl,"La quinta cosa que digo es que existen cinco metates míos dos los dono a mi hija llamada María y los tres con sus metlapiles se venderán , con su precio se dirá misa por mi .",Ynic V niquitohua onca nometl macuilli ome itech nicpouhtiuh yn noconeuh yn itoca Maria yehuatl ynimemetlapillo auh imei monamacaz yn ipantiuh yhuan misa yc nopan mitoz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76536,13929,spanish,nahuatl,Se da si uno lo siembra al pie de la casa .,In mochiua komo se kitoka kaltsintan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76537,13930,spanish,nahuatl,fuera estuviera,Tla tehuan tiezquiah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76538,13931,spanish,nahuatl,"Y cuando no le hacían su fiesta entonces azotaba con una helada . Y se secaban las milpas . Toda la gente se juntaba : unos daban de desayunar , otros de comer , otros daban la cena y otros pagaban el castillo . Otros llevan cohetes como ofrenda .","Huan amo quimotlailhuiquixtilizque , iman on omotemaguiliaya ica cetl . Ihuan ohuaquia miltin . Ica on chantlaca omomanaya : cequi tetlaitizque , cequi tetlamacazque , occequi tecenamacazque ihuan occequi castillopa . Occequintin mohuentia cohetes .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76539,13932,spanish,nahuatl,". también de modo igual mantuvo lo establecido , hizo seguir el mismo método : mucho glorificó al oficio de traficantes , el oficio de espías disfrazados de traficantes .",. zan no iuh otlamaniti otlaohtlatocti uel oquimauizoti in puchtecayotl in oztomecayotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76540,13933,spanish,nahuatl,"Al final del mes de febrero de 1608 fueron llamados todos los macehuales vecinos de los alrededores , por disposición del virrey , para que fueran a Huehuetocan y a Citlaltepec ; allá fueron a prestar servicio para hacer el canal , para excavar , abrir , cortar por enmedio y horadar el cerro .","Auh ye ytlamian in yn omoteneuh metztli de febrero de 1608 años , yquac mochintin onotzalloque nohuian yn anahuaca yn techyahuallotoque ytencopatzinco yn visurrey , ynic oncan huallaque mochintin macehualtin yn tlacpac omotocateneuh yn itocayocan Huehuetocan Citlaltepec ; oncan otequitico ynic omoquetz yn aotlih , ynic omotatacac , ynic omotlapo omotlacohuiltec omocoyoni yn tepetl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76541,13934,spanish,nahuatl,"también camisas , las de flecos de pluma , las que tenían pinturas como las de las jícaras , o tenacitas bordadas , o camisas de tela muy torcida .","ihuan huipilli , yehuatl in potoncapipilcac texicalicuiliuhqui iuan ixcuauhcalli huipilli tenmalinqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76542,13935,spanish,nahuatl,"El miércoles 22 de febrero de 1612 murió el muy reverendo señor don fray García Guerra , religioso de Santo Domingo , que era arzobispo de México y virrey de la Nueva España ; a la una y media de la tarde comenzaron a repicar a muerto las campanas en todos los monasterios .","Axcan miércoles yn ic 22 mani metztli febrero de 1612 años , yhcuac omomiquilli in yecmahuizticatlacatzintli teoyotica tlahtohuani don fray García Guerra arcobispo Mexico yuan visurrey omochiuhtzinoticatca in nican yhuan yn moch ic nohuiyan Nueva España teopixqui Sancto Domingo ; ce tzilini ypan tlaco hora tlacah yn opeuh ye tzilini ymiccatepoztzin nohuiyan monasterios .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76543,13936,spanish,nahuatl,"Y el primero que allí tubo agua de canoas fue Eshuahuascatl y que siempre lo an poseydo y tenido y que no es pariente ni [ a ] llegado y questa es la verdad e hizo una señal de cruz en lugar de firma [ Marta Teuhcho , testigo ] Francisco Juarez , alcalde . Pasó ante mí Christobal de San Mateo escrivano .",Oc yehuatl quitecatia yn acalli Hezhuahua[ca]tzin catca ayc ma omocauh mochipa quipia yn ipampa nitestiga amo niquimiximati zan nicmelahua yn notlatol ynic amo niztlacatiz in ipaltzinco dios . Nican nomatica nicquetza cruz . Marta Teuhcho testiga . Francisco Joarez alcalde . Paso ante mi Cristoval de San Mateo escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76544,13937,spanish,nahuatl,". Y cuando se hizo allá la ofrenda , luego se da cacao a la gente : es el tecomate divino ” . Y luego se da tabaco , se fuma .",. Auh in on tlamanaloc niman ye ic teamaco yehuatl in teotecomatl iuan zatepan temaco in iyetl chichinalo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76545,13938,spanish,nahuatl,— Agua .,— a : tl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76546,13939,spanish,nahuatl,"Pierre Beaucage , antropólogo canadiense , quiere agradecerle al grupo PRADE A . C . , que facilitó tanto su contacto inicial con el Taller de Tradición Oral como su estancia y alojamiento en la comunidad .","Pierre Beaucage , in koyotsin uejkakayot tein teuantik in mochiuj in amaix , no kineki kinintasojkamatilis in tokniuan tein yetokej itech PRADE A . C . , tein kipaleuijkej maj moajsi iniuan tein tekitij itech in Taller de Tradición Oral .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76547,13940,spanish,nahuatl,sino hasta que Dios diga .,sino que hasta queman Dios quihtoz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76548,13941,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76549,13942,spanish,nahuatl,"Les seguían los muy reverendos y queridos religiosos carmelitas descalzos , hijos de nuestra reina y madre llamada Nuestra Señora Santa María del Carmen ; no eran muchos , sino sólo unos diez los que iban en el dicho entierro y llevaban una cruz pequeña de madera dorada , a cuyos lados iban dos ciriales de madera , e iba un sacerdote revestido con capa , a cuyos lados iban dos diáconos revestidos con dalmáticas .","170 Auh yc niman yehuantzitzin quimonmotoquilitiaque in cenca mahuiztililoni tlaçoteopixque carmenitas descalsos , in çanno ytlaçopilhuantzitzinhuan in tohueicihuatlahtocatecuiyo totlaçomahuiznantzin in moteneuhtzinohua Nuestra Señora Sancta María del Carme ; amo miequintzitzin , ahço çan quen matlactintzitzin yn oncan momaniltitiaque omoteneuh yc tetococ , auh çan cuauhcruz tepitzin nepaniuhqui coztic teocuitlayo tlapallo in quimohuiquillique , ytloc mantia ome cuauhciliares , yhuan ce capa quimotlalilitia yhuan necoc ytloctzinco mantiaque ome diágonos almáticas quitlalitiaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76550,13943,spanish,nahuatl,"El viernes 12 de octubre del mismo año de 1492 , a las dos horas , cuando empezaba a despuntar la aurora , avistaron tierra , con lo que todos se alegraron mucho y se consolaron de haber finalmente llegado ; ya de día , enderezaron las proas hacia la costa y desembarcaron en las playas de la isla de Guanahaní .","Auh ypan viernes yn ic 12 mani metztli otubre yn çan ya ypan xihuitl de 1492 ye ometzillini yn ye tlatlalneci tlahuizcalpan yn quinextique tlalli , ynic mochintin mopapaquiltique ynic cenca moyollalique ynic ohuacico ; ye ypan tlacatli ynic quitlamellahualtique yn acalyacatl yn tlaltenco ynic oncan ohuacalquizque yn atenco ytocayocan Guanahamí .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76551,13944,spanish,nahuatl,sabe usted me da mucha pena lo que le voy a decir esa muchachita su sobrinita me gusta mucho su manera de ser es discreta está acostumbrada al trabajo yo tampoco estoy inactivo quisiera yo hablarle pero no puedo decirle nada nunca la veo sola ahora sólo he venido a suplicarle que hable usted por mÍ qué dice usted vaya a decírselo quisiera que se haga la compañera de mi vida,timomaehitiz huel miec nechpinauhtia den nimitzmolhuiliz inon ichpocaton mopilohtzin miec nechpactia inemiliz tlanemachtilli tequipan mamati nehuatl ammono zan ica nica nicnequizquiani nicnotzaz yece ahhueliitia niquilhuia aye zan icel niquihta axcan zan onimitzmotlatlauhtilieo noca timo tlahtoitiz tlen timihtilhuiaitia xiemolhuilitil nicnequizquiani ma moehihua nonemiliztetlahuical,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76552,13945,spanish,nahuatl,"Entonces apresuradamente toma el cucharón del fuego ; cucharea el fuego , pone allí goma de quemar blanca : es la de cacto , la muy lograda , sin mácula , sin tacha , muy limpia : se llamaba su fortuna .","Niman ihcuica quicuitiquiza in tlemaitl . Ic coxxopiloua in tletl , oncan conteca in iztac copalli : yehuatl tziuaccopalli , in uel yahqui in amo tlazollo in ahmo teuhyio in uel chipauac , mihtouaya itonal .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76553,13946,spanish,nahuatl,"En este año perecieron los de Ocuillan y los de Chontalcohuatlan , los derrotó Axayacatzin ; también entonces derrotó a los de Cuauhnáhuac .","Nican ypan in polliuhque yn ocuilteca yhuan Chontalcohuatlan tlaca , yehuatl tepeuh yn Axayacatzin ; auh çanno yquac quinpeuh yn Quauhnahuac tlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76554,13947,spanish,nahuatl,"que no se muera por demasiado sol ,","mah amo tonalmiqui ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76555,13948,spanish,nahuatl,vendiesen,tlanamacazquiayah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76556,13949,spanish,nahuatl,"En Hueimollan , el Marqués puso a gobernar al cihuacóhuatl don Juan Velásquez Tlacotzin , con el cual terminó el tlatocáyotl de Tenochtitlan ; venía ya de regreso Tlacotzin , cuando murió en Nochiztlan Cuatzontlan .","Auh yn don Juan Velásquez yn Tlacotzin cihuacohuatl ompa quitlahtocatlallica yn Marqués yn Hueymollan , ye ytech hualyetihuia yn tlahtocayotl Tenochtitlan ; ye hualmocuepaya yn Tlacotzin , auh ye oncan Nochiztlan Quatzontlan yn onmomiquilico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76557,13950,spanish,nahuatl,"11 Tochtli , 1334 .","XI Tochtli xihuitl , 1334 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76558,13951,spanish,nahuatl,PRIMER PRESAGIO FUNESTO,INIC CE TETZAHUITL,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76559,13952,spanish,nahuatl,[ la hermana ] lleva enchiladas,kiuika chiltlaxkali,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76560,13953,spanish,nahuatl,Bueno . ¿ Quién habla ?,"Ximohtalhui , ¿ Aquin tlahtohua ? .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76561,13954,spanish,nahuatl,Crece como diez centímetros de altura y ya lo cortan .,Moskaltia kemej diez centímetros de uejkapan uan kitekij ya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76562,13955,spanish,nahuatl,Aunque pidamos prestado o agarramos el terreno . Me iba a comprar mi rebozo el difunto en la fiesta de Semana Santa .,asta a ' mo nečpayo ' kowi nikilwia maski a ' mo tinečmopayo ' kowililis kašton tlali kenkwa ame oksé ake oksé toka on tewake ' yakmo kačikwali šimokištili ntla : li te ' wanke titokaske satepan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76563,13956,spanish,nahuatl,"Pues a vosotros dejo en cargo ; vosotros tendréis que disponer el barrimiento ( ritual ) , la barredura , la limpieza , el recoger de basura , el poner el fuego .","Ca ye namech on notlalcauilia , ma ipan anmotlatoltizque in tlachpanaliztli in tlachpanalli in tlachpanaltzintli in tlacuicuiliztli in tletlaliliztliz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76564,13957,spanish,nahuatl,"No se mostraban tímidos , no eran personas apacibles o humildes , sino que tenían aspecto de águilas fieras .","Yuhquin aquen momamamati , amo yocoxca tlaca , amo mocnomatca tlaca , çan iuhquin quaquauhti yc nemi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76565,13958,spanish,nahuatl,"Sacaron allá muchos huesos , algunos de los cuales pertenecían a los pobladores que antiguamente vivieron en esta tierra , a quienes nuestros antiguos abuelos y abuelas llamaban quinametin o gigantes , que eran hombres muy grandes ; algunos de estos huesos que sacaron en la excavación los llevaron a San Pablo , donde los vio el virrey .","Yhuan miccaomitl ompa quiquixtique , ceme yehuatl ymomiyo yn iquin quenma yn onemico nican ypan tlalli yn quintocayotitihui yn quinteneuhtihui huehuetque tocihuan tocolhuan quinameti tlacahueyaque catca ; auh ynin ca ceme yehuantin ymomiyo yn ompa quiquixtique atatacoyan oncan quihualhuicaque yn Sant Pablo , quimottilli yn visurrey .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76566,13959,spanish,nahuatl,"Hombre , Señor Nuestro , la ciudad es como un pequeñito , un niñito . Tal vez ha oído ; tal vez se ha amonestado a sí misma , quizá por sí misma se ha dado un tirón en su costado , en su oreja . ¿ Qué tanto se ha dicho a sí misma ? Tal vez por sí misma se ha dado con el palo , la piedra , se ha amparado ; tal vez se ha regañado , se ha amonestado , así en tus manos ellos refieren sus fatigas , se dan ánimo , hablan mucho .","Tlacatle , Totecoe , in mahan piltontli ; conetontli , in atl , in tepetl : azo oquicac , azo omononotz : azo oinoma , iyomotlan , inacaztech man : azo oconmolhui in quexquich , aco oinoma cuahuitl , tetl , quimomacac quimotocti : azo omahuac , omononotz : inic momactzinco mociyauhpouhtoc , in mociyauhquetztoc , in tlatetotoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76567,13960,spanish,nahuatl,"10 Técpatl , 1580 .","X Tecpatl xihuitl , 1580 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76568,13961,spanish,nahuatl,"Durante un año estuvieron los mexicas tratando de meterse en las casas de Colhuacan ; y luego durante cuatro años permanecieron ocultos en sus casas , no aparecían por ninguna parte , se llegó a pensar que habían desaparecido los mexicas .","Auh ça ce xihuitl yn quimitztia yn mexica ynic quinmocallaquilli yn calla yn Colhuacan ; nauhxiuhtique yncal tzauhctoca , yn aoccan nezque , yn iuh machoc opoliuhque yn mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76569,13962,spanish,nahuatl,Testigo Miguel Atzaqualcatl vecino ( de la estancia ) de Atlixucan ( segun dixo ser ) de hedad de cincuenta y cinco años fuéle recebido juramento el qual juró de decir la berdad de lo que supiere e dixo que lo que sabe sobre las tierras de que tratan pleyto ( Maria Teccho y Marina Tlacuch ) que las tierras eran de un yndio el qual se llamaba Ynatlixiuhqui [ sic pro : Atlixeliuhqui ] [ y la que ahora se demanda es su hija ] .,Testigo . Miguel Atzaqualcatl chane Atlisocan ya onpoualxiuitl ya oncastoli y nemi juramento macoc ynic otlatolmelauh quito yn testico ya neli melauac y niquitoua yn notlatol yn axcan yc moteylhuia yn tlalli yn iuh nicmati ca uel yehuatl ytlal yn Atlixiliuhqui yn axcan moteylhuia ca ypiltzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76570,13963,spanish,nahuatl,"2 Técpatl , 1416 .","II Tecpatl xihuitl , 1416 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76571,13964,spanish,nahuatl,"E nosotros los alcaldes abiendo entendido la dicha venta ( que ansi los susodichos hicieron en nuestra presencia mandamos al escrivano ) que hiciese la carta de venta [ a los compradores de casa : el llamado Juan Quauhtli su mancebo Miguel Popoyotl , su esposa Maria Tiacapan y su nuera Isabel Jacobia por la cual se hace de su plena propiedad la casa , la tierra y el chinamitl , por la cual se les da en propiedad por autorización de la justicia ] ( e asentose todo lo que a pasado en su presencia ) e mandamos a [ Luis Motolinia ] alguacil ( mayor desta abdiencia ) vaya [ a medir la casa y tierra ] ( y meta en la posision a los dichos compradores y se asiente todo por el escrivano ) .",Auh in teuantin alcaldes yn oyuhticcacque y tlatolli niman no ticnauatique alguacil Luys Motolinia yeuatl quitamachiuato in cali in tlalli ynic otoyollopachiuh [tachado : letra ilegible] tictocuitlahuia ypanpa yn axcan ye tiquinmaca yn tocarta de venta yn omocalcohuique yn omotlalcohuique yn itoca Juan Quauhtli ytelpoch Miguel Popoyotl ynamic Maria Tiacapan yciuamon Ysabel Jacobia yn iquicemaxcauh omochiuh in cali in tlali in chinamitl ynic oaxcatiloque ytencopa in justicia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76572,13965,spanish,nahuatl,"Ya se dijo que por aquel entonces , gobernando el rey don Fernando , había guerra en Granada , y por esa razón acudió con su solicitud a diversas partes ; y para no andar de un lado a otro , fue a presentar su solicitud al rey de Portugal don Juan Segundo , pero éste no quiso ayudarlo .","Auh yece ye omito yn iquaqu in huell oquipan nemia yn tlahtohuani don Fernando rey in yaoyotl yc manca yn Granada , auh yehuatl ypampa ynic mieccampa tetlatlauhtito ; ynic amo çan nennemiz quitlatlauhtito yn Portugal tlahtohuani don Juan Segundo , amo quinec .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76573,13966,spanish,nahuatl,"El martes 6 de octubre de 1615 , al anochecer , el correo trajo de Acapulco la noticia de que habían llegado cinco navíos de piratas ingleses , malvados herejes ; se dijo que venían a esperar el arribo de la nao de la China , para robar el cargamento que traía .","Martes yn ic 6 mani metztli octubre de 1615 años ye yohua , ihcuac ohualla tlahtolli correo quihualhuicac ompa yn Acapulco ynic quenin oncan macuilli acalin acih que nemi hueyapan yn quintocayotia inglesestin Inglatera tlaca , tlahueliloque chicotlaneltocanime motenehua eregesme ; yuh omihto ca quichiaco oncan in la China acalli ye huitz , oncan quinamoyazque in ixquich tlatquitl quihualhuica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76574,13967,spanish,nahuatl,Vengan .,timicontoyewalwite ' wa ' por intitotia la ' mo tlenkwa taikiwe .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76575,13968,spanish,nahuatl,Bendo a mi sobrino llamado Lorenzo Diego y a su muger llamada Juana Petronila y a Francisca su hija cierto pedazo de tierra [ tlalmantli ] ( que mi marido Martin Calisto dexó a mis hijos Andres y Juan asi mismo hijos del dicho Martin Calisto difuntos ) el qual dicho pedazo de tierra les bendo a los susodichos por precio de ocho pesos y quatro tomines los quales dichos pesos recibi de los susodichos y me los dieron en mis manos ( que tiene ) de largo tres brazas y de ancho tres brazas y un codo el qual dicho solar bendo al dicho mi sobrino Lorenzo Diego y a su muger y hijos en los dichos ocho pesos y cuatro tomines y luego pueda labrar en el dicho solar .,Aoh za nopilotzin yn quimocohuiya otitopacanonotzque ytoca Lurenzo Diego yhoan yn inamic ytoca Joana Petronila yhoan yconeoh ytoca Francisca aoh yn ipatioh yn omochioh y notlalma chicuey pesos yhoa nahui tomines huel nomatica yn anoconcuic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76576,13969,spanish,nahuatl,También entonces murió Tliltecatzin Chichimecayaotequihua .,No yhquac momiquilli yn Tliltecatzin Chichimecayaotequihua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76577,13970,spanish,nahuatl,Eso se llama 60 centavos 50 centavos con 10 centavos así se llamaba 60 centavos .,non ito : ka sesenta sentabos non nawi tomin ika diés sentabos non ohkiyon ito : ka sesenta sentabos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76578,13971,spanish,nahuatl,"Los mexicanos fueron vencidos por tepanecas y colhuacas y deploraron su derrota . Huitzilíhuitl y su hija Azcalxóchitl fueron conducidos prisioneros ante Cocoxtli , señor Culhuacán .","Tecpanecah ihuan colhuacah oquimpeuhque mexicah in aquique quichoquilique inin impopololiz . Huitzilihuitl ihuan icihuapiltzin Azcalxochitl quinhuicaque , in oquic tlalpiltin catcah , ixpan Cocoxtli , itlahtocauh Colhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76579,13972,spanish,nahuatl,Por la yunta pedían un tostón al día .,kitlaniya nawi tomin in se to : nalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76580,13973,spanish,nahuatl,"9 Técpatl , 1592 .","IX Tecpatl xihuitl , 1592 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76581,13974,spanish,nahuatl,"Si encontraban a una persona , viejito o viejita o quien sea encontraban lo saludaban “ buenas tardes abuelito ” le agarraban la mano y le besaban la mano .",itla ' kinamiki ' se persona biexito o awelita o saninake ' wa kinamiki ' kitla ' paloa ' lamano sea awelito kikickilia ' imán wan kitenamikilia ' .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76582,13975,spanish,nahuatl,TLAPALTEUCCITZIN,TLAPALTEUCCITZIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76583,13976,spanish,nahuatl,Trae su recaudo y su dinero lo que le sobra ya lo trae ya le entrega a su familia al otro día si hizo algo y si no ya descansa .,yekwikas ini rekawdito wan ini sentabo len ki sobraro yekwikak yekentregarwia ini familia onkan se tonalli la itlaoaš lá ka ' mo yemosewiya mosewia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76584,13977,spanish,nahuatl,"Sale Cristóbal Colón el año 13 pedernal del Puerto de Palos en España , y después de una travesía de dos meses , llega finalmente a bordo de sus 3 carabelas a la Isla de Guananhí , aquí en América . Los nombres de las carabelas eran : La Niña La Pinta y La Santa María .","Quiza Cristobal Colon ipan matlactli omei tecpatl xihuitl in ihuicpa motocayotia Cuacuahuitl Iacalquixohuayan in ompa ca Caxtillalpan , auh in oyuhpanoc ei iacaltica ome metztli , zatlatzonco oacico Tlalhuacpan in itoca Guananhí , nican in Yancuic Tlalpan . Yei iacal motocayotia CihuaconetlTlapalacalli ihuan Xanta Malia "" .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76585,13978,spanish,nahuatl,En la ciudad de Mexico a nueve dias del mes de hebrero de mill e quinientos y setenta y ocho años los muy magnificos señores don Antonio de Mendoza y Francisco Martin alcaldes hordinarios por su magestad yo Diego Leonardo escrivano de la audiencia de Mexico .,En la ciudad de Mexico a nueve dias del mes de hebrero de mil e quinientos y setenta y ucho años yn mahuiztililonime señores don Antonio de Mendoza yoan Francisco Martin alcaldes hordinarios in icatzinco su magestad yn nehuatl Diego Leonardo escrivano yn nican audiencia en Mexico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76586,13979,spanish,nahuatl,y el agua es mucha,uan nopa atl ya miyak,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76587,13980,spanish,nahuatl,"5 Tochtli , 1354 .","V Tochtli xihuitl , 1354 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76588,13981,spanish,nahuatl,Mas ahora es necesario que digamos y narremos cómo los sacó y los vino trayendo el diablo Tetzauhtéotl .,Auh yn axcan huel ymonecyan ynic tiquihtozque tictenehuazque yn quenin quinhualquixti yn quenin quinhualhuicac in diablo Tetzauhteotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76589,13982,spanish,nahuatl,Declaro que tengo por mis bienes una camisa y unos zarahuelles de manta mando se benda para el dicho mi entierro y una manta que tengo blanca se le dé a mi muger para una cobixa para ella que es llamada Maria Salome asi mismo se bendan unas tixeras que tengo ( de sastre ) para el dicho entierro .,Ynic 7 tlamantli niquitohua oncan nocamisa centetl yhuan no zarahuellas monamacaz yc ninotocaz auh y notilma centetl [F . 17v . ] quimololoz yn nonamic yn itoca Maria Salomen auh yn tixeras nicnamacaz no yhuan notech monequiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76590,13983,spanish,nahuatl,Este camotito es frío porque se da bajo la tierra húmeda .,Sesek in kamojtsin por in talijtik mochiua uan kampa takuechaujtok .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76591,13984,spanish,nahuatl,Les preguntaron los señores : “ ¿ Y dónde os habéis refugiado ? ” .,Quiualilhuia yn tlatoque : “ Can oamaquizque ? ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76592,13985,spanish,nahuatl,"1 Calli , 1493 .","I Calli xihuitl , 1493 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76593,13986,spanish,nahuatl,"Le responde el pájaro cascabel . Anda cantando , ofrece flores . Nuestras flores ofrece . Allá escucho sus voces , en verdad al Dador de la Vida responde , responde el pájaro cascabel , anda cantando , ofrece flores . Nuestras flores ofrece .","Qui ya nanquilia in coyoltototl , on cuicatinemi , xochimana , mana aya toxochiuh . In can on in niconcaqui itlatol tlacazo yehuatl Ipalnemohua , qui ya nanquilia qui ya nanquilia in coyoltototl on cuicatinemi , xochimana mana aya toxochiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76594,13987,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76595,13988,spanish,nahuatl,voy a subir arriba .,nitlejkos uajkapa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76596,13989,spanish,nahuatl,"Y como en verdad ante nosotros se hizo aquí ponemos nuestro nombre y nuestra firma : se hizo aquí en la ciudad de México a tres de junio de 1577 años . Juan Hernandez , alguacil . Pasó ante mí Miguel Xuarez , escribano .",Auh inic nelli tixpan omochiuh nican tictlallia totoca yhuan tofirmas omochiuh nican ciudad de Mexico a tres de junio de 1577 años . Juan Hernandez alguacil . Paso ante mí Miguel Xuarez escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76597,13990,spanish,nahuatl,"Allá aparecieron algunas espadas y arcabuces de nuestros amos , que les habían hecho perder en Toltecaacalloco .",Uncan quiz yn espada tlequiquiztli yn imasca totecuioua yn quintlaçaltique .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76598,13991,spanish,nahuatl,"Le seguía una cruz alta con esferas de madera en los extremos , de la cual pendía un paño blanco ; y al final iba una reliquia del Lignum Crucis en que murió Dios nuestro señor , la cual era llevada en andas y bajo palio por los religiosos .","Yc niman conmotoquilitia ce cruz huiyac cuauhxihxipocho ahnoço cuauhtzotzocollo , ce yztac paño ytech pilcatia ; yc niman conmotoquilitia yn Lignum Cruz , in huel ye ytech momiquilitzino totecuiyo Dios , andastica quimonapalhuitiaque yn teopixque yca palio cuachcaltica quimocaltilitiaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76599,13992,spanish,nahuatl,"Bueno , y las arrieras","Bueno , uan ne tsikame",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76600,13993,spanish,nahuatl,Y cierren el cajón .,Uan xitsakuase nopa kajón .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76601,13994,spanish,nahuatl,Ellos vendieron su casa hace macho tiempo .,Yehuan ye huehcapa omochanamacaqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76602,13995,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76603,13996,spanish,nahuatl,"En paz toma tu pie : ya debes enfrentarte con 1Serpiente , camino recto .",. Ma iyolic xocon ana im mocxi ca ye toconnamiquiz in CeCouatl ohtli meiahuac ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76604,13997,spanish,nahuatl,"10 Tochtli , 46 .","X Tochtli xihuitl , 46 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76605,13998,spanish,nahuatl,"Luego fueron los chalcas para hablar con el diablo Tezcatlipoca , pero antes de que los chalcas llegaran a Coyohuacan , que ahora se llama Yacapichtlan , el Diablo le habló a Quetzalcanauhtli , diciendo : ¡ Quetzalcanauhtli , ya vienen a hablar con nosotros , pero tú no accedas ! .","Niman he hui yn chalca yn quinotzazque in diablo yn Tezcatlipoca , auh ayemo onaci yn chalca yn Cuyohuacan , in ye mitohua Yacapichtlan , ocuel quinahuati yn Quetzalcanauhtli in diablo , quilhui : Quetzalcanauhtlé , ye huitze technotzazque , ma ticez ! .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76606,13999,spanish,nahuatl,"Y luego , en este mismo año de 11 Acatl , se movieron y partieron de Tollan para venir caminando por diversos sitios .","Auh çan ya yehuatl ipan in yn omoteneuh XI Acatl xihuitl yn oncan huallolinque Tullam , ynic huallehuaque ynic niman ye huitze oc ye nohuiyan quihquiztihuitze .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76607,14000,spanish,nahuatl,u nos días después mi padre platicó con mi cuñado quien yaestaba allá en nuestra casa con nosotros vivía como mi cuñado había nacido antes era mayor mi padre pensó que estaría bien preguntarle la palabra de su corazón su opinión acerca de lo que yo había expresado así le dijo,cequi tonalli ipan notahtzin omononohtzino itloctzinco in notextzin in yometztaya ompa nochan totloc mochantiliaya lea notextzin achto omotlacatili notahtzin omonemilili cualli yezquiani quimotlahtlaniliz iyoltlahtoltzin itechpa in achto nehuatl oniquihto yuhqui oquimolhuili,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76608,14001,spanish,nahuatl,Se agarra el hongo y se restriega en el jiote .,Se kikui in nanakat uan ika se kixakualoua kampa se xiyoti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76609,14002,spanish,nahuatl,"103 . Y en tus manos está el gran espejo , la gruesa tea con la que vienes a observar sobre el agua , sobre el monte ( la ciudad ) , con la que vienes a ser mencionado , honrado . Así llevas , así conduces , guías , haces seguir el camino , porque te has hecho madre , te has hecho padre . Te ha favorecido el dueño de la tierra , Dios ; dale honra , enaltece su atributo de madre , su atributo de padre , su carga , su señorío , su gobierno , su fama , su honra . Así esfuérzate mucho , afánate , fortalécete , date ánimos ; así llora , entristécete , así avívate mucho , observa bien porque es difícil , porque es pesado lo que sobre ti ha dispuesto el Señor Nuestro . No te abandones al decaimiento , no te quedes a la zaga , no pierdas el gobierno , no pierdas el mando ; no te arrojes al agua , no te arrojes al despeñadero ; no desmayes , no desfallezcas .","103 . Yhuan momactzinco mani in coyahuac tezcatl , in tomahuac ocopilli , inic tihualitztotica in atl ipan , in tepetl ipan , inic tihualihtolo , tihualtenehualo . Inic titlatqui , inic titlama ; 13 inic titlahuica , inic titlaohtlatoctia , inic tinanti , inic tittati . Omitzmocnelili in tlalticpaque , in Dios ; xoconchamahuili , xocontimalhuili in inanyotzin , in itayotzin , in itlatquiatzin , in itlamamayatzin , in itecuhyotzin , in itlahtocayotzin , in itleyotzin , in imahuizzotzin . Huel yc ximotetzilo , huel yc ximapana , huel yc ximochicauhtzino , huel yc ximohuapauhtzino ; huel yc ximochoquili , huel yc xitlaocoya , huel yc ximozcali ; huel yc xitlachia , ca ohui , ca etic immopantzinco oquimuchihuili Totecuiyo . Ma timihiyocahualtitzino , ma timoteputzcauhtzino , ma timixquapeuhtzino , ma timoteputzalauhtzino , ma timatoyahuitzino , ma timotepexihui , ma timozozotlauhtzino , ma timocuecuetlaxotzino .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76610,14003,spanish,nahuatl,"¡ Muy bien ... tomad en paz vuestros pies ! ¡ Nada tengáis preocupación por vuestra casa , por vuestro hogar ! ;",Ca ye cualli : ma iyolic xocon anacan in amocxi ; maca tle xic ual mattiuia in amocalihtic in amotlecuillan ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76611,14004,spanish,nahuatl,"El miércoles 4 de octubre de 1606 , fiesta de San Francisco , por la tarde , llegó y entró a la ciudad de México el visitador general , el licenciado Diego Landeras y Velázquez , que venía de España enviado por nuestro señor el rey para visitar la Nueva España .","Yn ipan axcan miércoles yc 4 mani metztli octubre de 1606 años , ypan Sant Francisco ylhuitzin ye teotlac , yn maxitico yn mocallaquico nican Mexico in yehuatzin visitador general ytoca el lliceciado Diego Lantenras y Velásquez yn ompa ohualmohuicac España , oquihualmihualli in tohueytlahtocauh rey ynic yehuatzin motlachiyeltiz nican ypan Nueva España .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76612,14005,spanish,nahuatl,Pues yo Juan Tolentino ¿ y tú ? pues yo Arranca Pinos ¿ y tú ? .,pus ne ' waJuan Tolentino wan te ' wa pus ne ' wa Arranca pinos wan te ' wa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76613,14006,spanish,nahuatl,"Quetzalcóhuatl gobernó en Tollan durante 43 años , si se cuenta todo el tiempo que estuvo viviendo en Tollan ; y aunque había perecido la ciudad de Tollan , Quetzalcóhuatl se quedó allá todavía otros 11 años ; entonces humeó sobre la ciudad de Tollan una estrella , lo cual los toltecas tuvieron por agüero .",Yn tlahtocat Tullan Quetzalcohuatl onpohualxihuitl ypan exihuitl ynic moch mocenpohua ynic oncan monemilti Tullam ; auh macihui polihuico altepetl Tullam oc matlactloncexiuhti yn oncan Tullam Quetzalcohuatl ; ce citlalli popocac yn ipan altepetl Tullam ynic motetzahuique tulteca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76614,14007,spanish,nahuatl,Artículo 81 . - La elección del Presidente será directa y en los términos que disponga la ley electoral .,Tlen 81 Tlanahuatihcayotl . In tlapehpentli tlen Tlayecanani xitlahuac mochihuas quen quiihtos tlapehpentli tlahtol tlanahuatili .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76615,14008,spanish,nahuatl,También entonces los mexicas derrotaron a los de Cuauhtépec .,Auh no yquac quinpeuhque Quauhtepec tlaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76616,14009,spanish,nahuatl,"En el lugar del mando , en el lugar del mando gobernamos : es el mandato de mi Señor Principal , espejo que hace aparecer las cosas .","Teuhcan , teuhcan , titlahuica : in nahuatiloca notequihuacayo , Tezcatlanextia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76617,14010,spanish,nahuatl,"Les seguían los mulatos , encabezados por la cofradía que tienen .","Auh yc niman yehuantin quimontocatiaque yn mulatoti , in co - | | 168 - fradía quipia tlayacatitihui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76618,14011,spanish,nahuatl,"Los guardianes de las trojes los acusaron falsamente , diciendo al tlatohuani Huitzilihuitzin , a Cuatlecohuatzin y a Itzcohuatzin : Escuchad , señores ; los tlatoque de Chalco están muy molestos con vosotros , no están en paz .","Auh ynic quintentlapiquico yniqu iztlacatico yn cuezconpixque , quilhuico yn tlahtohuani yn Huitzillihuitzin yhuan yn Quatlecohuatzin yhuan yn Itzcohuatzin , quimilhuique : Yn axcan tlahtoquehé anquimocaquitia , in yehuantin yn tlahtoque yn Chalco cenca moxicohua yn amohuictzinco , amo ommocactoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76619,14012,spanish,nahuatl,"Y cuando se le dotó la milpa luego ya por esto la desyerba , estaba en un lugar lleno de carrizos , él destapo la tierra . Atlixeliuhqui en todo tiempo , siempre la tenia .",Auh yn iquac in omacoc in milli niman ye ic quizacamoua uel acatitlan catca yeuatl quipetlauh in tlali yn Atlixeliuhqui yn ixquich cauitl mochipa oquipiaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76620,14013,spanish,nahuatl,Póngame yo un collar,Ma nicnocózcati,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76621,14014,spanish,nahuatl,por eso he hecho muy bonita tu ropa .,yeka niyekchijtok motlake .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76622,14015,spanish,nahuatl,"El sábado 27 de noviembre de 1604 se tomaron las medidas del agua en el lugar llamado Ahuatzalpan ; se midió con cordeles , y lo hicieron en persona los nahuatlatos Juan Grande y Francisco de Leyva , así como don Jerónimo López , mestizo , gobernador de México Tenochtitlan , y sus alcaldes , y don Juan Bautista , gobernador de Tlatelolco , y sus alcaldes , y los chinampanecas : los colhuas , los xochimilcas , los cuitlahuacas y los mizquicas ; dichas medidas se tomaron en vista de la albarrada que habría de levantarse .","Sábado a XXVII de noviembre de mill 604 años , yquac motamachiuh yn atl yn nican Ahuatzalpan motenehua ; mecatica mopouh , quiyomahuico nahuatlahtoque Juan Grande , Francisco de Leyba , yhuan Mexico Tenochtitlan governador don Jerónimo López mestiço yhuan alcaldesme , yhuan Tlatilolco governador don Juan Baptista yhuan alcaldesme , yhuan chinampaneca : culhuaque , xochmilca , cuitlahuaca , mizquica ; ynic motamachiuh ypampa atenamitl motecac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76623,14016,spanish,nahuatl,El tallo es lo que se come .,Yejua ya se kikua in ikuoujyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76624,14017,spanish,nahuatl,"Luego preguntaron : ¿ Qué traeremos para que escriba , qué libro , que más pide usted que traiga mi hija mañana ?","Ye yiman on otlatlanihuac , ¿ Tlen ticualicazque ica tlacuiloz , tlen amochtli , tlen ocuache timotlaniz oncuan on moztla cualicaz noconeuh ? ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76625,14018,spanish,nahuatl,"Vengan a perseguir [ manden ] esa Lluvia ,","Xichualtotocacan nehin quiahuitzini ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76626,14019,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76627,14020,spanish,nahuatl,"El matlatzincaes tu merecimiento de gentes , señor Itzcóatl :","Temomacehualmatlatzincatl , Itzcohuatzin :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76628,14021,spanish,nahuatl,"Dicen , pero quién sabe si es verdad .","Kiijtouaj , pero kien sabe tla neli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76629,14022,spanish,nahuatl,que caiga esta Agua .,mah huetzi nehin atzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76630,14023,spanish,nahuatl,E bisto y entendido por el señor juez governador [ tlahtoani ] luego mandó en nombre de su magestad a todos los principales [ pipiltin ] de las cuatro parcialidades a los de San Pablo y San Sebastian y Santa Maria-tlaca [ sic ] y a los de San Juan .,Auh yn iquac oquimocaquilti in tlacatl tlatohuani juez governador niman motlanahuatilli yn icatzinco su magestad intech quimocahuilli in pipiltin ynauhcampaixti San Pablo San Sebastian Santa Maria tlaca yhuan San Juan tlaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76631,14024,spanish,nahuatl,"Es enredadera , es trepadora , nace del corazón de su fruto , en la tierra y se extiende .","In kuamekat , mouiuilana , ualeua itech uitsyolotsin in talijtik , uan mouilana .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76632,14025,spanish,nahuatl,Pero él sabe si me quiere dar algo .,Ahuin çan yehuatzin quimachiltia yn acitla nechmo . . . lliliz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76633,14026,spanish,nahuatl,"El viernes 22 de mayo de 1609 partió de la ciudad de México con rumbo a España el visitador licenciado Diego Landeras y Velásquez , quien realizó aquí la visita durante dos años y medio .","Axcan viernes yc 22 mani metztli mayo de 1609 años , yquac nican Mexico onmopehualti ynic mohuicac España in yehuatzin visitador licenciado Diego Lanteras y Velásquez , yn visita nican quimochihuilico onxihuitl ypan tlaco xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76634,14027,spanish,nahuatl,de inmediato me llamó a gritos mi padre duermes despierta ya no estoy durmiendo me levanté apresuradamente fui a saludar a las personas cómo amanecieron bien gracias qué es eso que quiere usted papá mi padre sólo dijo siéntate,zan niman notahtzin onechmotzahtzilili tlen ticochi ixitlahtlachial ayocmo nicochtoc onineuhtehuac onitetlahpaloto quen otlathuililoc zan cualyotica tlazohcamati timonequiltia totahtzin onitetlahtlan notahtzin zan omihtilhui ximotlali,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76635,14028,spanish,nahuatl,"Y cuantos Ángeles ( hay ) ,","Huan canachi Ángeles ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76636,14029,spanish,nahuatl,molerlo bien,kitiski kuali,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76637,14030,spanish,nahuatl,El mío .,nohuaxca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76638,14031,spanish,nahuatl,"Antes de salir , nos saludó .","Achtopa quizas , otecht . lahpalo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76639,14032,spanish,nahuatl,"Sí , señor . En el segundo piso .",Quemahcatzin . Ontlacpac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76640,14033,spanish,nahuatl,"has venido a fatigarte , has venido a cansarte ; se ha venido a angustiar , ha venido a arder tu corazón , tu cuerpo , tú águila , tú tigre , tú hombre del bosque , tú hombre de la estepa , tú desgarrado , tú destrozado .",in nican tiquihiyouico in ticciauico in toneuaco in chichinacaco in moyollo in monacayo in tinocuauh in tinocelouh in ticuauhtlacatl in tizacatlacatl in titoxonqui in tiuazonqui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76641,14034,spanish,nahuatl,¿ Por qué estás aquí ? ”,"Para kenke nika tiitstok ? Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76642,14035,spanish,nahuatl,"Por esta causa ahora encargamos al alguacil Balthazar de Luna y al escribano Francisco Moysen , a los que nadie obstaculizará ni opondrá , para que en paz lo cierren .",Auh ipampa yn axcan toconixquetza alguacil Balthazar de Luna yhuan escribano Francisco Moysen niman ayac quimontlacahualtiz ayac quimoixnamiquiz zan iyollic contzacuazque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76643,14036,spanish,nahuatl,"Viento que proveerá , Dueño del rojo crepúsculo . responded al dios Mazorca .",. tlamacaz ecatl a tlapcoyoale Tetzauhteotl notecuyo Tezcatlipuca quinanquilican Cinteutla,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76644,14037,spanish,nahuatl,"Este obispo pronunció la oración fúnebre en la dicha vigilia ; en la iglesia mayor se colocó un túmulo muy grande y fastuoso , y toda la gente lo admiró , y la procesión que ahora se hizo fue en todo conforme a la procesión que arriba se refirió , de cuando fue sepultado el cuerpo del señor arzobispo don fray García Guerra .","Auh ynin obispo yehuatzin quimihtalhui y horació yn ipan omoteneuh yc vigilia mochiuh ; auh cenca huey yhuan cenca mahuiztic yn cuauhteocalli motlalli oncan yhtic yglesia mayor , mochi tlacatl cenca oquimahuiço , yhuan çan ye no yxquich ynic otlayahualloloc axcan yn ixquich moyahuallo yn tlacpac omoteneuh , yhcuac tococ ynacayotzin teoyotica tlahtohuani don fray García Guerra arçobispo moyetzticatca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76645,14038,spanish,nahuatl,Replicaron nuestros abuelos los chichimecas totolimpanecas : Vamos adonde está Acollácatl Nahualteuctli .,Yc niman quihtoque yn tocolhuan yn chichimeca in totollimpaneca : Canin icac yn Acollacatl Nahualteuhctli ompa titlamatihui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76646,14039,spanish,nahuatl,"Cuentan que a esta Mujer Blanca la mandaban a cuidar borregos ; cuidaba toros , borregos , caballos . Servía de pastora . Era mujer noble , buena muchacha , maravillosa , bella ; la carita de esta muchacha era preciosa .","Inin Iztaccihuatl tlanonotzalo mach oconmotitlaniaya momepiliz ; oquimixotiliaya cuacuetin , metoton , cahuatin . Quenon omometztequitiliaya . Huan ican cihuapili , cuali conetl , mahuizticcihuatl , cualtzin ; nochi ixaxayacatzin cuacualtzin cihuaconetl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76647,14040,spanish,nahuatl,E yo el dicho gobemador visto e oydo lo susodicho mandé que se diese ynformación de lo que pedía . A diez e seis dias del mes de septiembre de mil e quinientos y sesenta e nueve años .,Auh y nehuatl gobemador yn oiuh niccaquin y tlatolli nitlanahuati huallazque yn testigos a XVI dias del mes de setienbre de 1569 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76648,14041,spanish,nahuatl,"Se terminó de ahorcar a los dichos negros a la una , de modo que la ejecución duró tres horas .","Auh yn tlamico ynic quinpiloque omoteneuhque tliltique ye ce tzillini , huel yei hora in quinpilloque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76649,14042,spanish,nahuatl,No se le podía comparar con nadie su,Axakak para aki temana tleya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76650,14043,spanish,nahuatl,Mi tío está a punto de comprarse un terreno en la orilla de la ciudad .,Notetla neci ye mocohuiliz cente tlalli caltenco in hueyaltepetl ca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76651,14044,spanish,nahuatl,"Que no nos muramos de hambre ,","Mah amo timiquican de mayan ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76652,14045,spanish,nahuatl,La plata es más preciosa que el cobre .,In iztac teocuitlatl ocachi cuacualtzin queh in chichiltic tepoztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76653,14046,spanish,nahuatl,"En agosto llegó Agustín Cano , que había ido a dejar a los tlaxcaltecas a Nuevo México ; los acompañó sólo hasta Compostela , y de allí se regresaron , trayendo consigo a unos chichimecas ; venían a juntar y tomar más gente en México .","Agosto ypan yn acico Agustín Cano yn quincahuato tlaxcalteca Yancuic Mexico ; çan Composterio quincahuato oncan hualmocuepque , yhuan cequintin quinhualhuicaque chichimeca , teanaco tenechicoco yn nican Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76654,14047,spanish,nahuatl,"En México se habla el español , en Brasil el portugués .",In Mexihco mocaxtilantlahtohua ; in Brasil portuguestlahtolli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76655,14048,spanish,nahuatl,"Nos andábamos escondiendo en la barranca allí nos andábamos escondiendo en las cuevitas nos encogíamos como los conejitos ya no más estábamos temblando allá en la cueva en la barranca nos estamos escondiendo y aquí duro fuego , balazos , se andan siguiendo a balazos en el campo , a balazos se andan siguiendo a ver quien el que gane y el que ya perdió se fue a otro lado .",ototlatla ' titineka iteč tečkali iteč baranka ompa totlatla ' titinika ' iteč kwebitas kokotocoaya komo se totočton tiweweyokatikate ompa i : tek in kweba itek in tekali totlatla ' titikate onikaw duro xwego i xwego balasos onkan mikawi ' tinemi ' itečin kampo a balasos mikawi ' tinemi ' n ake ' watl otlašiko wanakin yotlapolo čo ' lo oksé lado yuya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76656,14049,spanish,nahuatl,"10 Técpatl , 1476 .","X Tecpatl xihuitl , 1476 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76657,14050,spanish,nahuatl,por eso nada se provee de sangre .,amo teh ica moezyotia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76658,14051,spanish,nahuatl,"Ten compasión : tal vez por algún lugar hay unos pañetes usados , una capa rala usada :",Xic tlaocoli azo cana maxtlazoltzontli ayazoltzontli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76659,14052,spanish,nahuatl,el agua se acababa en febrero en este mes se reunían las personas lavaban el tanque muchos días tardaban sacaban todo la tierra solamente la amontonaban a un lado con esto cada año el montón de tierra creció y se volvió una eminencia,in atl otlamia ipan febrero ipanin metztli monechicohtzinoayain tlacatzitzintin mopaquiliaya in acaxitl miec tonalli mohuehcahuitiaya moquixtiliaya mochi in tlalli zan omotepequechiliaya inacacic icanin cecenxihuitl in tlaltetelli ohuehyiyac ihuan omocuep ce tetepeton,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76660,14053,spanish,nahuatl,decía que al Buen Joven .,kiijtoua ne Buen Joven .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76661,14054,spanish,nahuatl,"108 . Quizá también sobre ti pasaron a dejar los señores , los gobernantes la conducción , el encauzamiento , lo que educa a los hombres , lo que los instruye . Junto a ti mete a los que son tus manos , a los que son tus pies ; no con pereza abraces ( des protección ); no con pereza lleves tu carga ; no descuides , no dejes a la zaga a tu agua , a tu monte ( a tu pueblo ); hazle el bien . No haré que tomes la enfermedad , no voy hacer que tomes el castigo , que te cubras de sombra porque trabajas mucho , intensamente ; porque muchas son las tareas de mando , de gobernante que sobrellevas . Así conduces , cargas a tu agua , a tu monte ( a tu ciudad ) . Esto es todo . Un labio , una boca así acerco a tus manos , a tus pies , a tu pecho , a tu cabeza . ¡ Esfuérzate , mi señor !","108 . At ye no tehuatzin mopantzinco oquicauhtiaque in tetecuhtin , in tlahtoque , in tlatquiliztli , in tlamamaliztli ; in tlacazcaltiloni , in tlacahuapahualoni . Ma motlantzinco ticmaquili immomatzin , immocxitzin ; ma timacochtlatziuh ; ma titeputztlatziuh ; ma tiquinxiccauh , ma tiquinteputzcauh immatzin , immotepetzin ; ma xocommocnelilitzino . Ma cocoliztli nimitznocuitilitzino , ma temoxtli , ma ehecatl nimitznocuitili , nimitznecahuiltili , ca timotlacotilia , ca timotequitilia . Ca miec immotecuhtequitzin , immotlahtocatequitzin , in ticmomachitia . Inic ticmotquilia , inic ticmomamalia immatzin , immotepetzin . Ca ye ixquich . In cententzin , in cencamatzin in yc nicpachohua immomatzin , immocxitzin , immelchiquiuhtzin , immotzontecontzin . Ma ximehuititie , nopiltzintzine .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76662,14055,spanish,nahuatl,Yo no oigo nada .,Nehua amitla niccaqui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76663,14056,spanish,nahuatl,"El año 7 conejo ( 1642 ) , pinta Rembrandt su hermosa obra conocida como Ronda Nocturna .","Ipan chicome tochtli xihuitl ( 1642 ) , Rembrandt quihcuiloa yectzin itequiuh in tlein iximacho yuhquin yohuallapializtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76664,14057,spanish,nahuatl,"Por eso , Tierra ,","Ica nehon talticpactzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76665,14058,spanish,nahuatl,"Llegados allá , comenzaron a hacer penitencia y a ofrendar delante del diablo Nauhyoteuctli Xípil ; le ofrecían espinas y tabaco .",Yn oyuh ahcico niman ye tlamacehua ye tlamana yn ixpan in diablo y Nauhyoteuhctli yn Xipil ; yn quimanque huitztli yhuan in yetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76666,14059,spanish,nahuatl,"Se despelleja la tuza , se le sacan las visceras , se lava muy bien , se corta y se pone a hervir en dos litros de agua con un poco de sal . Cuando ya esté cocida , se escurre . Se muele la sal junto con el orégano y el ajo . La carne de la tuza se unta con la pasta que se molió y se va dorando en una cazuela con la manteca caliente .","Ihcuac ye omoquixtili in iehuayo tozan , moquixtilia in ihticehua ; cualli mopaca ihuan ma cuacualaca ica ome litro atl ica tepitzin iztatl . Ihcuac ye tlahuicxitilli mocahua ma ixica . Moteci in iztatl ica orégano ihuan axox , tleco motlalia zoquicaxitl ica pitzochiyahuizotl , in tozannacatl moxahhuilia in chiltextli ihuan motlalihtiuh in nacatlatzayantli ipan caxitl , ma huicci .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76667,14060,spanish,nahuatl,"El domingo 26 de abril de 1609 llegó y entró a la ciudad de México el muy reverendo señor don Diego Vásquez del Mercado , clérigo y obispo de Yucatán , quien iba rumbo a la ciudad de Manila en la China , para ser allá arzobispo .","Auh axcan domingo yc 26 mani metztli abril de 1609 años , yquac nican Mexico omaxitico omocallaquico in yehuatzin cenca mahuiztililoni teoyotica tlahtohuani don Diego Pásquez de Mergado obispo Yocadán clérigo , mohuica umpa yn la China yn ipan altepetl Manilla , ynic ye no ye ompa arçobispo mochiuhtzinoto .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76668,14061,spanish,nahuatl,— Pero si ya reparten el terreno la van a mantener a fuerza .,sewan okse welika micmomantenerwiske .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76669,14062,spanish,nahuatl,"Un soldado de Cortés de nombre Bemal Díaz del Castillo , escribe este año en Guatemala su libro sobre la conquista de la Nueva España .","Ce iyaoquizcauh in Cortés in itoca Bemal Díaz del Castillo , inin xiuhpan ompa in ichantzinco Cuauhtemallan quihcuiloa iamox in itech itlalpololiz Yancuic Hispantlalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76670,14063,spanish,nahuatl,"En este año llovió mucho , y se dio bien el maíz .","Yhuan yn ipan in cenca quiyauh , yc mochiuh | | 98r yn tonacayotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76671,14064,spanish,nahuatl,El cielo está más claro que ayer .,In ilhuacac ocachi tlachipahtoc queh yalhua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76672,14065,spanish,nahuatl,como él sabe cómo hacer [ fuego ],komo ya kimati keneme kichiua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76673,14066,spanish,nahuatl,"Durante unos 15 días , diariamente estuvieron dando sus lecciones y disputando otros religiosos y clérigos doctores , y en especial se enfrentaba a fray Gonzalo fray Luis Cisneros , comendador de Nuestra Señora de las Mercedes Redención de Cautivos , superior de los religiosos que visten hábito blanco ; a éste debieron darle la dicha cátedra , pues muchos estaban a su favor y lo apoyaban los señores oidores de la Real Audiencia , ya que leyó muy bien en latín .","Ahço huel caxtolilhuitl yn momuztlaye yc nenque tlapohuaya occequintin doctoresme teopixque clérigos in motlatzohuilique , occenca yehuatl ynehuan monamiquia yn fray Luis Sisneros comendador yn totlaçonantzin Nuestra Señora de las Mercedes de Redempción de Captivos , yntepachocauh yn iztac hábito quimotlalilia teopixque ; ynin huel yehuatl macozquia yn omoteneuh la cátreda ypampa muchintin ypan mocuepaya , quimopalehuiliaya yn Audiencia Real tlaca tlahtoque oydores ynic yehuatl yez , cualli ynic tlapouh latintlamachiliztica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76674,14067,spanish,nahuatl,El suyo .,inhuaxca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76675,14068,spanish,nahuatl,todos los toros,nochi ne torome,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76676,14069,spanish,nahuatl,Que cuando aparezca,Mah cuando neciz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76677,14070,spanish,nahuatl,Y las mujeres van llevando cada una maíz desgranado en sendos cestecillos ; colocados sobre su hombro lo llevaban . Decían : Tamales dispondremos ! ”,Auh in ciua in tlahtlaul yetiuh cecen tzimpetlayo in quitqui in quehquechpan quiquehquetzaya . Quitouaya : Titamalcauazque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76678,14071,spanish,nahuatl,allá,Ompa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76679,14072,spanish,nahuatl,En el año 10 Técpatl 1476 perecieron los ocuiltecas .,Matlactli Tecpatl xiuitl yc poliuhque ocuilteca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76680,14073,spanish,nahuatl,"Yo te he mandado este libro , porque opino que te interesará .","Nehua otimitztitlani in in amoxtli , ipampa niquihto hua motechmenequiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76681,14074,spanish,nahuatl,"Santa Magdalena , ella empezó .",San Magdalena ya pejki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76682,14075,spanish,nahuatl,"En este año los mexicas derrotaron a los de Mízquic , en tiempos de Itzcohuatzin ; también en este año derrotaron a los de Cuauhquechollan , que perecieron en la guerra .","Nican ypan in quinpeuhque Mizquic tlaca ypan yn Itzcohuatzin ; auh no ypan in quinpeuhque yn quauhquecholteca , yaoyotl ynpan mochiuh ynic polliuhque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76683,14076,spanish,nahuatl,"Asimismo , hacía 168 años que habían perecido los toltecas , cuando se dispersaron y abandonaron su ciudad de Tollan .","Auh no yhuan ye yuh nepa chicuepohualxihuitl ypan chicuexihuitl poliuhque yn Tullam tlaca , ynic momoyahuaque quicauhque yn imaltepeuh Tullam .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76684,14077,spanish,nahuatl,La familia se levanta a las siete de la mañana .,In cenyeliz chicome ohuatzintica mehua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76685,14078,spanish,nahuatl,"Y cuando el señor marqués los vio , le dio mucho gusto , porque se bautizaron todas “ mis nietas ” cihuapipiltin , “ mujeres nobles ” y , por eso , lo abrazaron . Lo ordené yo don José de San Juan . Y por esto me dio merced de toda la tierra de aquí de Santa Cruz . Luego puse en conocimiento de toda la tierra que me había dado Moteucsomazin , toda se la mostré , la observó el señor marqués , y entonces me las mercedó , en presencia de todos “ mis hijos ” los macehualtin ” , para que a nadie de “ sus descendientes ” lo engañen alguna vez . Aquí se las dejó “ para que vayan comiendo ” “ mis hijos ” y noxhuihuan , “ mis nietos ” ; será de su propiedad esta merced ; toda pertenecerá a los macehualtin .",auh yn iquac oquimitac yn s[eño]r marquez semca opapaqui ypampa ye mochintin omoquatequiqu{e} y{n} noxhuihuan yn cihuapipiltin yhuan ypampa oquinapaloque onitlanahuati nehuatli d[on] Joseph de San Juan auh ypampa ynon onechmomaquili mercet ypampa mochi tlali nicam Sancta Cruz yhuan oniquixpamtili yn quezquich onechmacac yn tlali yn Motecusomazin mochi oniquixpamtili oquictac s[eño]r marquez au{h} yquac ynon onechmacac merset yhuan m{o}chintin nopilhuan masehualtin ymix yxpam ypampa amo aquin quincacayahuac quemaniyan yn tlacamecayohuan nicam niquincahua yn tlatlaquatiquihui y{n} nopilhuan yhuan noxh{ui}huan ymaxcam ynin mercet mochi ytechpoi yn macehualtin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76686,14079,spanish,nahuatl,"Estos dos milagros ocurrieron en este barrio de Xoloco Acatla , junto a la iglesia y casa de mi querido padre San Antonio abad en la ciudad de México , desde el principio del dicho mes de mayo ; y yo , don Domingo de San Antón Muñón Cuauhtlehuanitzin , los he puesto y escrito aquí porque de ambos fui testigo de vista .","O yhui yn yn omochiuh ontlamantli tlamahuiçolli nican ypan tlaxillacalli ye omoteneuh Xulloco Acatla yteopancalnahuactzinco notlaçottatzin San Antonio abbad Mexico yn ipehuayan in omoteneuh metztli mayo ; auh yn ipampa nican onictlalli oniquicuillo nehuatl don Domingo de San Antón Muñón Quauhtlehuanitzin , ypampa ca huel nixpan yn iyontlamanixti omochiuh , huel oniquittac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76687,14080,spanish,nahuatl,"28 . Y ten cuidado de la saliva , de la baba , porque no es así recto , no es así bueno . Nadie puede junto a las personas , al lado de la gente estar así , vivir ; eso sólo saca a la gente , sólo la arroja en los orines , en el excremento . Ya está bien , ya es recto si frente a ti fue dicha , fue expresada la buena palabra , la bien dicha , la bien expuesta , la que no causa daño . Si la dices no la exageres , no la aumentes porque si no harás que sea igual ( lo que expreses ) a aquello que te dijeron . Sólo cuanto hayas escuchado , todo , expresarás para que no causes daño .","28 . Auh yhuan ma ticmocuitlahui in iztlactli , in tenqualacti , ca ahmo ihuiyan yectli , ahmo ihuiyan qualli . Ayac huel tetloc , tenahuac ye ca , ye nemi ; zan axixpan , zan cuitlapan tequixti , temayauh . Ye qualli , ye yectli intla mixpan oihtoloc , otenchualoc in qualli tlahtolli , in huel ihtoloni , in huel tenehualoni , in ahmo tlahtlacoloni . Intla tiquihtoz , ahmo tictzonehuaz , ahmo tictlapihuiz intlacamo yhuampo ahmo tichuampotiz . Zan ixquich in quexquich oticcac in tiquihtoz inic ahmo titlahtlacoz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76688,14081,spanish,nahuatl,"Una vez presos los señores , la gente empezó a salir ; andaban buscando por dónde salir , y se enrollaban a la cintura apenas algún andrajo .","Yn ounanoque yquac peuh y ye quiça maceualli yn canpa motztilitia yni quixoa , yn oc aca tzotzomatzintli yc motzinilacatzotiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76689,14082,spanish,nahuatl,"En el año 11 Técpatl 1464 los chalcas fueron derrotados , y se internaron en los bosques .","Matlactloce Tecpa xiuitl yc yaque chalca yc mixtlatique , quauhtla y calac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76690,14083,spanish,nahuatl,"También a mí solo , hace poco me decían , los que estaban en el juego de pelota , decían , murmuraban :","No zan noma nehuatl , nech on itohua inyalhua , tlachco on catca , conitohua , conilhuiya :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76691,14084,spanish,nahuatl,OUAKILIT,OUAKILIT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76692,14085,spanish,nahuatl,"Entonces comenzó la guerra , porque se enojaron los sacerdotes y los jóvenes guerreros ; después el capitán don Pedro de Alvarado Tonatiuh los atacó y mató a los que danzaban haciendo rodeos y a los guerreros mexicas .","Yc opeuh in yaoyotl , oquallamque yn tlamacazque yn telpopochtin ; niman oquinpehualtin yn capitán don Pedro de Alparado Tonatiuh ynic ye quinmictia yn mococollohuaya yn mitotiaya yn atecaya in tiacahuan yn mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76693,14086,spanish,nahuatl,"El jueves 5 de marzo se incendiaron las atarazanas , donde se fabrican las armas ; no pocos de los pobladores que acudieron a prestar servicio sufrieron quemaduras , y era lastimoso ver cómo tenían la piel completamente arrugada ; los llevaron al Hospital Real , donde algunos sanaron y otros murieron .","Juebes a 5 de março , yquac netlatiloc in tlequiquizcalco yn oncan mochihua tlequiquiztli ; altepehuaque cohuatequitque yn motlatique achi quezquintin , huel temamauhti yn iuh ixolocac ynnacayo ; oncan quinhualhuicaque Ospital Real , cequi patique yhuan cequintin momiquillique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76694,14087,spanish,nahuatl,"Y los diez pesos dellos se les dio y repartió a sus hijas Ana y Clara ( conforme al dicho testamento ) las quales tienen recibidos [ y le dan en propiedad al comprador Pedro Xacobo , nieto de Alonso Tocatzin ] ( los quales y en presencia de las dichas hijas del difunto ) se dieron y entregaron los pesos ( restantes en la yglesia de San Francisco en San Josephe ( al padre guardian ) de que se les dio dello carta de pago dello .",Auh in matlactli pesos oconacique yn ichpoch ynmatica yn itoca Anan yhuan Clara yc yyollo opachiuh auh ye comaxcatiya yn quimocohuiya yn ixhuiuh Alo[n]so Tocatzin yn Petro Jacobo yn oquitenque tomines yhuan omacoc carta de pago yn onca Sanc Joseph .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76695,14088,spanish,nahuatl,Podría beer [ sic ] quatro meses poco mas o menos tiempo [ el veinticinco de agosto ] en presencia de los becinos del dicho barrio [ tlaxilacalleque ] de Tlatilco llamados y nombrados en el dicho recaudo ( que la dicha difunta abia fecho el dicho Lorenzo ) .,Ye axcan nahui metztli ypan augusto yc cenpohuall onmacuili mani in metztli yn quimomacaque tomines no yquac quitlalique ynin nenonotzal ymixpan mochiuh in tlaxillacalleque Tlatilco oncan icuiliuhtica yn intoca ynic neltitica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76696,14089,spanish,nahuatl,y lo agarró su abuela y le quebró el pescuezo .,uan kiitski isisnana uan kikechpostejki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76697,14090,spanish,nahuatl,Es bejuco ( kuamekat ) .,In kuamekat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76698,14091,spanish,nahuatl,"Artículo 89 . - Las facultades y obligaciones del Presidente son las siguientes : I . Promulgar y ejecutar las leyes que expida el Congreso de la Unión , proveyendo en la esfera administrativa a su exacta observancia ; II . Nombrar y remover libremente a los secretarios del despacho , remover a los agentes diplomáticos y empleados superiores de Hacienda , y nombrar y remover libremente a los demás empleados de la Unión , cuyo nombramiento o remoción no esté determinado de otro modo en la Constitución o en las leyes ; III . Nombrar los ministros , agentes diplomáticos y cónsules generales , con aprobación del Senado ; IV . Nombrar , con aprobación del Senado , los Coroneles y demás oficiales superiores del Ejército , Armada y Fuerza Aérea Nacionales , y los empleados superiores de Hacienda ; V . Nombrar a los demás oficiales del Ejército , Armada y Fuerza Aérea Nacionales , con arreglo a las leyes ; VI . Preservar la seguridad nacional , en los términos de la ley respectiva , y disponer de la totalidad de la Fuerza Armada permanente o sea del Ejército , de la Armada y de la Fuerza Aérea para la seguridad interior y defensa exterior de la Federación ; VII . Disponer de la Guardia Nacional para los mismos objetos , en los términos que previene la fracción IV del artículo 76 ; VIII . Declarar la guerra en nombre de los Estados Unidos Mexicanos , previa ley del Congreso de la Unión ; IX . Designar , con ratificación del Senado , al Procurador General de la República ; X . Dirigir la política exterior y celebrar tratados internacionales , así como terminar , denunciar , suspender , modificar , enmendar , retirar reservas y formular declaraciones interpretativas sobre los mismos , sometiéndolos a la aprobación del Senado . En la conducción de tal política , el titular del Poder Ejecutivo observará los siguientes principios normativos : la autodeterminación de los pueblos ; la no intervención ; la solución pacífica de controversias ; la proscripción de la amenaza o el uso de la fuerza en las relaciones internacionales ; la igualdad jurídica de los Estados ; la cooperación internacional para el desarrollo ; y la lucha por la paz y la seguridad internacionales ; XI . Convocar al Congreso a sesiones extraordinarias , cuando lo acuerde la Comisión Permanente ; XII . Facilitar al Poder Judicial los auxilios que necesite para el ejercicio expedito de sus funciones ; XIII . Habilitar toda clase de puertos , establecer aduanas marítimas y fronterizas , y designar su ubicación ; XIV . Conceder , conforme a las leyes , indultos a los reos sentenciados por delitos de competencia de los tribunales federales y a los sentenciados por delitos del orden común en el Distrito Federal ; XV . Conceder privilegios exclusivos por tiempo limitado , con arreglo a la ley respectiva , a los descubridores , inventores o perfeccionadores de algún ramo de la industria ; XVI . Cuando la Cámara de Senadores no esté en sesiones , el Presidente de la República podrá hacer los nombramientos de que hablan las fracciones III , IV y IX , con aprobación de la Comisión Permanente ; XVII . ( Se deroga ) XVIII . Presentar a consideración del Senado , la terna para la designación de Ministros de la Suprema Corte de Justicia y someter sus licencias y renuncias a la aprobación del propio Senado ; XIX . ( Se deroga ); XX . Las demás que le confiere expresamente esta Constitución .","Tlen 89 Tlanahuatihcayotl . Itlanahuatil ihuan itechpohui Tlayecanani , ye inin : I . Tematiltis ihuan quichihuas tlahtol tlanahuatilmeh tlen quiquixtis Hueyi Tlahtocan Sennechicolistli , ihuan quiitas melahuac mamotlepanitacah ; II . Quintocahtlalis ihuan inselti quinpatlas Secretarios tlen Despacho , quinpatlas agentes diplomáticos ihuan huehueyih tequitinih tlen Hacienda , ihuan quitocatlalis ihuan iselti quinpatlas nochi sequinoc tequitinih tlen Sennechicolistli , tlen intocah noso inpatlaca amo seyoc tlamantli moihtos ipan Amatlanahuatili noso tlahtol tlanahuatilmeh ; III . Quintocahtlalis Ministros , agentes diplomáticos ihuan cónsules generales , ica itlahtol selistli tlen Huehcapa Tlahtocan . IV . Quitocahtlalis ica itlahtol selistli tlen Huehcapa Tlahtocan , in Coroneles ihuan sequinoc huehueyih oficiales tlen yaotecayotl , Armada ihuan Fuerza Aérea Nacionales , ihuan huehueyi tequichihuaneh tlen Hacienda . V . Quintocahtlalis sequinoc tlanahuatianeh tlen Yaotecayotl , Armada ihuan Fuerza Aérea nacionales , quen moihtohua ipan tlahtol tlanahuatilmeh . VI . Tlamocuitlahuis masantlaelto ipan nochi totlaltipac , quen quiihtohua tlahtol tlanahuatili tlen itechpohui , ihuan huelis quinahuatis nochi Fuerza Armada noso yaotecayotl , tlen Armada ihuan tlen Fuerza Aérea ihuicpa huelis santlaeltos totlalihtic ihuan quiahuac tlen Sentlanahuatiloyan . VII . Quinahuatis Guardia Nacional tlen seha tlanahuatili , quen moihtohua ipan IV tlatlapantli tlen 76 Tlanahuatihcayotl . VIII . Quiihtos oncah yaoyotl ica itlahtol tlen Sentica Mexicameh Tlaltlanahuatilmeh , san achtohui quihtos tlahtol tlanahuatili tlen Hueyi Tlahtocan Sennechicolistli . IX . Quitequihuetlalis Procurador General tlen Totlalnantzin , san monequi quiselis tlahtoli Huehapa Tlahtocan ; X . Quiyecanas tlen quiahuac tlahtoli ihuan quichihuas Semanahuac amatlapalehuili , ihuan noihqui quitlamis , quitelhuis , quicotonas , quipatlas , quitlatlamanis , quiquixtis tlahtoli ihuan quichihuas tlayeyecoli tlen yehuan amameh , ihuan tlatitlanis mamoseli ipan Huehcapa Tlahtocan . Ipan tlahtoli tlayecanani , in tlanahuatiani tlen Hueyi Tequichihuani quiihitas ye inin tlahtolpehualistli tlanahuatili : inselnahuatilistli tlen altepemeh , amo mocalaquis ; cacualtzin mosencahuas cualantli ; mocotonas cualantli noso amo motequihuis chicahualistli ipan tlahtolmeh tlen Semanahuac ; seha patilistli tlen Estados ; semanhuac tlapalehuilistli ihuica yolchicahualistli ; ihuan tequitl tlen ica oncas yolsehuilistli ihuan santlaeltos ipan Semanahuac . XI . Quinotzas Hueyi Tlahtocan tlen amo nochipa nechicolismeh , queman quihtos Sennechicolistli Tequichihuani . XII . Quipalehuis Poder Judicial ica tlehueli tlen itechmonequis ihuicpa huelis cuali quichihuas itequih . XIII . Quicualtlalis campa asih acalmeh , quiixtlalis aduanas tlen hueyiatl ihuan campa monepanoa totlalnantzin ihuan quiihtos canin motlalis . XIV . Temactilis , quen moihtohua ipan tlahtol tlanahatilmeh , tlapopolhuili tlen tlacameh tzactoqueh ihuan in tlahtlacol itechpohui caltlahtol tlasencahuali tlen sentlanahuatiloyan ihuan tlen axnel hueyi tlahtlacoli , ipan tlen Iyolo Hueyi Altepetl . XV . Temactilis mahuistic tlapalehuili ipan cototzih cahuitl , ica mocualtlalis tlen itechpohui tlahtol tlanahuatili , tlacameh tlen tlatehtemoanih , yancuic tlachihuanih noso tlayec chihuanih tlen tlehueli pamitl tlen tepostequitiyotl . XVI . Queman Tlahtocan tlen Huecapa Tepantlahtoanih amo mosentilihtos , in Tlayecanani tlen Totlalnantzin , huelis temactilis tocayotl tlen moihtohua ipan tlatlapantli III , IV ihuan IX , ica itlahtolselis tlen Sennechicolistli Tequitiloyan . XVII . Moixpolihuiltia . XVIII . Quitlahtolcuilis Tlahtocan tlen Huecapa , eyi tocayotl tlen campa quisaseh ministros tlen Suprema Corte tlen Justicia ihuan quitlatolcuilis tlamacahualistli noso tequicotontli maquicualita Tlahtocan tlen Huecapa . XIX . Moixpolihuiltia . XX . Nochi sequinoc tlen quinelcahuilia inin Amatlanahuatili .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76699,14092,spanish,nahuatl,20 pimientas delgadas,Cempoalli pitzahuac pimienta,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76700,14093,spanish,nahuatl,se echo a correr,momajkajki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76701,14094,spanish,nahuatl,"En este año murió Nezahualcoyotzin , tlatohuani de Acolhuacan Tetzcoco , que gobernó durante 42 años ; y enseguida se enseñoreó su hijo Nezahualpilli como tlatohuani de Acolhuacan Tetzcoco .","Nican ypan in yn momiquillico y Neçahualcoyotzin tlahtohuani Acolhuacan Tetzcoco , yn tlahtocat onpohualxihuitl ypan onxihuitl ; auh ça niman iquac motlatocatlalli yn ipiltzin ytoca Neçahualpilli tlahtohuani Acolhuacan Tetzcoco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76702,14095,spanish,nahuatl,"No vomitó , ya se hizo grande su estómago .","Axkana misotlak , ya elito ueyi iijti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76703,14096,spanish,nahuatl,"Allá los fueron a cortar los amaquemecas , para luego bajarlos a la ribera de Ayotzinco , y ésta fue tarea exclusiva de los amaquemecas ; se trajeron a México en total 6 mil morillos .","Ytech yn quitequito amaquemeque , yhuan caxitico atenco yn oncan Ayotzinco , yn çan inneyxcahuil mochiuh yn amaquemeque ; yn nican hualla Mexico quanmimilli morrillos yxquich VI mill .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76704,14097,spanish,nahuatl,"No temas , corazón mío !",Maca mahui noyollo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76705,14098,spanish,nahuatl,a su nieto .,iixui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76706,14099,spanish,nahuatl,Solamente él,Zan yehuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76707,14100,spanish,nahuatl,"El año 8 pedernal , se mudaron los mexicas a Huixachtitlan donde permanecieron únicamente 4 años .","Chicuei tecpatl in xiuhpan , omicuaniah mexitin Huixachtitlan in oncan zan nauhxiuhtiah .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76708,14101,spanish,nahuatl,No le importa si nomás ahí están .,inlá nikonitlanitiw y enečtlakw i lia ' lakamo ' baya skiera i kwenta nian i kwenta lakate laka ' mo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76709,14102,spanish,nahuatl,"— Cuatro , como Rosita de Cacalco ahí nos vino a dejar sus borregos .",probe den tečgoal kawiliaya totlatlaulton no ašan tlenon koma baya skiera .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76710,14103,spanish,nahuatl,"Muchas veces se mostraban a la gente hombres deformes , personas monstruosas . De dos cabezas pero un solo cuerpo . Las llevaban a la Casa de lo Negro ; se las mostraban a Motecuhzoma . Cuando las había visto luego desaparecían .","Miecpa motenextiliaya tlaca , tlacanetzolti , ontetzontecomeque , zan ce in intlac . Ompa quima[n]uicaya in Tlillan calmecac , ompa quimittaya in Motecuzoma . In oquimittac niman polihuia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76711,14104,spanish,nahuatl,ni ve qué .,yon axkiitak tlake .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76712,14105,spanish,nahuatl,Muchos trabajan,Miyaki tekitij,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76713,14106,spanish,nahuatl,"De pronto salimos del sueño , sólo vinimos a soñar , no es cierto , no es cierto , que vinimos a vivir sobre la tierra .","Zan tocochitlehuaco , zan tontemiquico , ah nelli , ah nelli tinemico in tlalticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76714,14107,spanish,nahuatl,"Crece en los cafetales y donde tumban árboles , en los chalahuites y en las caobas .","In mochiua kajfentaj uan kampa kuamayouij , itech chalauijkuouit uan ayakachkuouit .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76715,14108,spanish,nahuatl,"Después íbamos a Cacahuacan , aunque cómo Dios me decia Juan : Si va usted , aunque , ahí en el río la voy a cargar la voy a pasar del agua .",pero kwak noso se biaxe kwak wa ' sito yonipanok de a : tl onkán yonipanok .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76716,14109,spanish,nahuatl,Unos amigos preguntaron por usted mientras estaba ausente .,Cequintin maicnimeh mocatzinco otlahtlanqueh noca amo nican otimetztaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76717,14110,spanish,nahuatl,Acostúmbrese a levantarse temprano .,Ximonemachtihtzino ocualcan timomehuaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76718,14111,spanish,nahuatl,Y cuando miró hacia abajo escupió a la,Uan kema motlaniitak uan kikuachachak,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76719,14112,spanish,nahuatl,y hazlo dar fruto .,huan xictacayoti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76720,14113,spanish,nahuatl,Es frío .,In sesek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76721,14114,spanish,nahuatl,Yo sabré la verdad .,Nehua nicmatiz tlen mela huac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76722,14115,spanish,nahuatl,No sé por qué no ha venido .,Amo nicmati tleca ayemo huitz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76723,14116,spanish,nahuatl,"Soy , yo , Manuel Chávez . Quería preguntarte Guillermo , si no tendrías ganas de acompañarnos a Xochimilco ; somos unos seis y queremos aprovechar este día domingo para caminar bajo los rayos solares en el campo .","Nehua , ni Manuel Chavez . Otimitztlahtlaniznequia , Guillermo , coxticnequiz tohuan tiaz Xochimilco ; tichicuacemeh ihuan ticnequi in domingo tonalli tonalan tinehnemizqueh ompa ixtlahuapa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76724,14117,spanish,nahuatl,"3 Calli , 13 .","III Calli xihuitl , 13 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76725,14118,spanish,nahuatl,"Pues cuando ya tiene muchos bienes que dar , cuandoya ha logrado lo que se usa en el mundo , y ya nada tiene que le estorbe .",Auh in icuac in cenca ye miyec itlatqui in o uel quicnopilhui in tlalticpaccayotl in zan niman aoctle quimamimictia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76726,14119,spanish,nahuatl,"tal vez en un barranco ,","xa itech atahuit ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76727,14120,spanish,nahuatl,anciano se fue,yajki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76728,14121,spanish,nahuatl,"“ Ah , bueno .","Ah , bueno .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76729,14122,spanish,nahuatl,"El viernes 10 de junio de 1611 , a las 3 de la tarde , sucedió que se cubrió la faz del Sol o , como decían los antiguos , el Sol fue comido .","Axcan viernes teotlac yey tzillini yn ic 10 mani metztli junio de 1611 años , ye no yhquac oypantic yxtlapachiuhca yn tonatiuh , yn iuh quihtotihui huehuetque tonatiuh quallo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76730,14123,spanish,nahuatl,El año diez llegó la Revolución sobre nosotros toda la República Mexicana .,laño dies yowa ' siko in rebolúsion to : pan to : pan muči república mexicana .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76731,14124,spanish,nahuatl,"Tú eres mi hijo , tú eres Yoyontzin .","Zan tehuan nopiltzin , zan yeti Yoyontzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76732,14125,spanish,nahuatl,"De nuevo el diablo Huitzilopochtli habló a los aztecas , y les dijo : Apresad a los que están echados junto a las biznagas , porque ellos serán los primeros en trabajar para vosotros .","Auh occeppa oncan quinnotz yn diablo Huitzillopochtli , quimilhui yn azteca : Xiquimonanacann on yn huey comitl ytzintlan huehuetztoque , ca yehuantin y acachto tequitizque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76733,14126,spanish,nahuatl,"En la ciudad de México a quinze días del mes de abril de mil quinientos y noventa y dos años , oy quinze dias a que se da a entender de la casa y tierra de Mariana que bende la cual anda en precio de cient pesos y los da un español y el dicho pregonero en Yaotlica y allí bino Luis de Saballos y dixo : yo pongo lo susodicho en ciento veynte pesos porque yo quiero que sean myas la casa porque al [ margen izquierdo : mejora la postura Luis de Ceballos en 120 pesos de contado ] an [ F . 9v . ] sí estamos concertados con el dueño de ella [ chane ] Testigo Diego Perez .",Yn ipan ciudad de Mexico a quince dias del mes de abril de mil e quinientos noventa y dos años axcan yc castolli tonatiuh in tecaquitillo calli tlalli yn ical Mariana in quinamaca omoteneuh yn macuilpohualli pesos quitema ce tlacatl español ynin Yaotlica yn otzatzic tecpoyotl auh niman oncan occepa oualla in Luys Zavallos oquito axcan nictenehua chiquacenpohualli pesos yuh nictlalia notlatol ca huel notech pohuiz in calli ca otitononotz in chane testigo Diego Perez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76734,14127,spanish,nahuatl,"También ( les ponían ) sus orejeras : orejeras de palo , pintadas de diferentes colores , y su colgajo de la nariz ancho que les salía de ella .","Iuan innacoch cuauhnacochtli tlatlatlapalicuilolli , iuan yacapilolixtzpatlactli ipan quizaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76735,14128,spanish,nahuatl,"Este señor Everardo llamaba a los hombres ricos y les decía : Tú nos das dinero ; si no , te matamos .",Inin tlatihuani Everardo oquinmonochiliaya inon tlaca tlatquihuatoton ihuan oquilhuiaya : Titechmacaz tomin ; ¡ tlacamo timitzmictizque ! ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76736,14129,spanish,nahuatl,"Si son dos , si son tres , si son cuatro los que van a sacrificar todos ellos llevan su bastón con adorno de plumas finas .",Intla ome intla ey intla naui quinmictia nauixti quitlecauia in ihuitopilli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76737,14130,spanish,nahuatl,A ellos los cuece,Inijuanti kinikakatsó,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76738,14131,spanish,nahuatl,"En este mismo año de 3 Calli , mientras rodeaban tierras llegaron a Cuauhquechollan otros antiguos teochichimecas , a saber : los itztlacozauhcas totolimpanecas amaquemecas , los cuales aún no habían llegado a Amaquemecan Chalco , sino que andaban todavía de camino , tras 50 años de haber salido de su morada de Chicomóztoc ; los conducía su tlatohuani Huehueteuctli Chichimecateuctli .","Auh yn ihcuac yn ipan in omoteneuh III Calli xihuitl ca ye quin no yhcuac oncan acico yn Cuauhquechollan ynic tlalyahualloto yn occentlamantin huehuetque teochichimeca ytztlacoçauhque totollimpaneca amaquemeque , ayemo huallaci y huel oncan Amaquemecan Chalco , ca oc otlipan nemi , ca ye quin oyuh nepa ompa hualquizque yn inchan Chicomoztoc onpohuallonmatlactli xihuitl ye hualnehnemi ; auh yehuatl quinhualyacana yn intlahtocauh Huehueteuhctli yn Chichimecateuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76739,14132,spanish,nahuatl,"Y luego los chichimecas se pulieron un poco ; tomaron por dios al Sol , porque antes de que llegaran los tlaxcaltecas no tenían dioses , pues ya dije que no sabían nada .","Auh niman yn yehuantin yn chichimeca achitzin omozcallique ; niman oquimoteotique yn Tonatiuh , ca in ye oc ye nepa yn ayamo huallaci yn tlaxcalteca ca atle ynteouh catca , ca ye onimechilhui catle quimatia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76740,14133,spanish,nahuatl,Era el decimoquinto año en que los tlatelolcas tenían gobierno de cuauhtlatoque ; entonces se asentó el tlacatécatl Tzihuacpopocatzin .,Çano yquac castolxiuitl yn intlapix ; ualmotlalli Çiuacpopocatzi tlacatecatzintli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76741,14134,spanish,nahuatl,Primero paso a comer .,kačto nitlakwa ' tewa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76742,14135,spanish,nahuatl,"34 . En ninguna parte con la falda , con la camisa ajena te des un golpe , te dañes . Con mucha calma , poco a poco ve viendo , ve dándote cuenta . No dos veces se vive en la tierra , sólo muy poquito , sólo muy poco tiempo se viene a sentir el calor gracias al Señor Nuestro . Sólo así se sale en la tierra . Porque si no , sólo cuando el corazón de Dios lo permita , nos corregirá y nos juzgará , y más nos dará en retorno , según nuestras obras , según nuestro merecimiento , aquello de lo que seamos dignos .","34 . Yhuan ma cana tecue , tehuipil ye timotzotzon , ye timohuitec . Cenca oc moyolic , ihuiyan , xonitztiuh , xommomattiuh . Ahmo oppatihua in tlalticpac , zan huel achitzinca , zan huel ixquichcahuitzintli in hualnetotonilo in ipaltzinco Totecuiyo . Zan ye oncenquiza in tlalticpac . Intlacamo , zan ihquac tlacahuaz in iyollotzin Dios , in techmozcaliliz yhuan techmotlatzontequililiz , yequene techmotlacuepcayotililiz in yuh ca totlachihual , in yuh ca tomacehual , tocnopil .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76743,14136,spanish,nahuatl,No voy a comprar este caballo porque está muy viejo .,Amo nicohuaz inin cahuayo ipampa huel yohuehuehtic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76744,14137,spanish,nahuatl,Se siembra .,Se kitoka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76745,14138,spanish,nahuatl,". aunque fuera una sola palabra , un solo dicho , de sus discursos estaban muy ligados a ellas los que tenían régimen y mando .",. in manel cententli cencamatl intlahtul uel ipan moholpihiticatca in tlatconi in tlamamaloni .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76746,14139,spanish,nahuatl,". porque , como ya se dijo , Motecuhzoma estimaba en mucho a los viejos traficantes , a los mercaderes disfrazados , a los que bañaban gente , o compraban gente ( para los sacrificios ): los_tenía como si fueran sus mismos hijos .",. ipampa ca in yehuatl Moteoczoma ye omoteneuh in oc cenca quintlazotlaya in puchteca ueuetque in naualoztomeca in tealtianime in tecouanime in iuhqui ma ipillohuan quinchiua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76747,14140,spanish,nahuatl,"Al frente marchaban cuatro estandartes negros : dos iban enmedio con su cruz de plata , y a los lados los otros dos con su cruz de madera dorada .","Auh nahui yn estandarte tliltic tlayacantiaque : ome yztac teocuitlatl plata | | 241 yn icruzyo tlanepantla mantiaque , auh necoc yntloc mantiaque quintzatzacuitiaque yn ocome omoteneuh estandarte , çan cuahuitl teocuitlayo yn icruzyo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76748,14141,spanish,nahuatl,Nosotros no creemos todo .,Tehuan amo nochi ticneltocah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76749,14142,spanish,nahuatl,"Si se quiere delgado el ayate no más de tres hilitos se agarra , y si se quiere grueso pues más harto , si delgado el ayate pues arreglado no más de tres hilitos , tres hilitos se agarra para que salga bonito el ayate como manta , como mantita sale así .","in lá picawak in ayatl non san yeyeyi ičtoton mantiw wan in lá monekis tomawak pus kači mimiak in lá picawak in ayatl pos nele ' wel non sanye ' yeyi ilototon yeyi ilototon mantiw para yek kwakwalton ayatl komo keme manta , mantita kisa ohkión .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76750,14143,spanish,nahuatl,Mi amigo va contigo .,Nomaicnin mohuan yah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76751,14144,spanish,nahuatl,Y el dicho señor governador mandó que andubiesen treynta dias los pregones y quien pagase y diese más tomynes que en él se rematasen y ansí lo mandó .,Auh in yehuatzin tlatohuani [entre renglones : tachado : mitalhui] cempohualli onmatlactli tonatiuh ynic ontzatzihuaz yuh omotlanahuatilli yn aquin achi miec quitemaz tomines ca yehuatl macoz auh yn aquin amo miec quitemaz amo macoz yuh motlanahuatilli yn aquin quexquich yc quipatiyotiz ypan neltiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76752,14145,spanish,nahuatl,"Rodearon el sitio donde habían erigido su altar con jacales de tules , y convidaron a todos los señores .","Auh yn unca quitlalique ymomoz , tolxacalli quitlayauallochtique , much quincouanotzque yn tlatoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76753,14146,spanish,nahuatl,"5 Acatl , 1315 .","V Acatl xihuitl , 1315 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76754,14147,spanish,nahuatl,amasteis,ontlazohtlaqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76755,14148,spanish,nahuatl,"Y que agora hablan Pedro Mazaquen e Ynes Teacapan sólo porque cudician las casas a manera de querellas hurtar ; y segunda vez la dicha vieja María Xoco dixo : mi sobrina María Ana pues me tengo de partir en sus manos , vendidas , que se vendan las casas , se le dé algo .",Auh yn axcan oncan tlatoa Pedro Mazaque yhoan Ynes Tiacapan zan quelehuiznequi . Auh in icoppan omonanahoati Maria Xoco yllamatzin conito y nopilotzin Maria Anan Mocel ca nel imac yn ye no nehua in iquac tla monamacaz in cali ma ytlatzin tlaocoliloz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76756,14149,spanish,nahuatl,"Se da sola , sus semillas son las que nacen , produce semilla . Si uno quiere tenerla , arranca uno una matita de lengua de tigre , donde la hay , y la siembra al pie de las piedras . No hay que limpiarla .","Mochiui saj , in iteyo ixua , ta in no teyoua . Komo se kineki se kipiyas , se kiuiuita kampa onkak uan se kitoka itaktsoyo kampa tet itsinta . Amo momeujtani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76757,14150,spanish,nahuatl,"Era hija del noble señor don Juan Ehuacayotzin , que tenía su casa en el tecpan llamado Tlailotlacan Tecalco , perteneciente a la ciudad cabecera de Tenanco Texocpalco Tepopolla Chalco .","Ynin ychpochtzin catca yn tlacatl don Juan Hehuacayotzin pilli , oncan ychantzinco catca yn tecpan yn itocayocan Tlayllotlacan Tecalco ytech pohui yn altepetl Tenanco Texocpalco Tepopolla Chalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76758,14151,spanish,nahuatl,"Le respondió Tliltecatzin : Si algunos de ellos vinieren a asentarse en mi territorio , los enviaré allá con nuestros hijos .","Quihto yn Tliltecatzin : Yn at cequintin nican nopan callaquiquihui , ompa ynhuicpa niquimonihuaz yn topilhuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76759,14152,spanish,nahuatl,"En este año terminó el gobierno de Tlazotzin , que fue cuauhtlato y caudillo de los mexicas durante cinco años ; y luego , en este mismo año , estando todavía en Apazco , Tozcuecuextli fue nombrado caudillo de los mexicas .","Nican ypan in quitlamico yn iteyacanaliz yn Tlaçotzin , yn ocuauhtlahto yn oquinyacan mexica macuilxihuitl ; auh ça niman ipan in yn omoteneuh xihuitl yn oncan Apazco ye nocuelle yehuatl oncan hualmotlalli yn itoca Tozcuecuextli ynic quinyacanaz mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76760,14153,spanish,nahuatl,El más cruel,in ocachi yoltepitztic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76761,14154,spanish,nahuatl,"En ese mismo año partieron para Hueimollan Acallan ; entonces fueron derrotados y perecieron , entonces fueron castigados los de Hueimollan .","Auh no yquac ypan yn omoteneuh xihuitl ompa huillohuac yn Hueymollan | | 93 Acallan ; yquac poliuhque pehualloto , yquac yectlalliloto yn Hueymollan tlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76762,14155,spanish,nahuatl,"Les replicó el tlatoani : “ Me habéis hecho merced , señores , y se ha satisfecho vuestro corazón ” .","Tlananquili yn tlatohuani : “ Oannechmocnelilique , tetecuiuhtiné , oyxtlacauhqui yn amoyollotzin ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76763,14156,spanish,nahuatl,". Y cuando han llegado los enviados , luego van a los señores de la costa para darles el saludo , y van de aderezo de guerra : van llevando sus escudos , sus macanas , sus insignias de guerra , de modo que allá los envían en forma de guerra , con que bien llegan a la costa de Xicalanco .",. Auh in oahcito titlantin niman ualliua in anauacatlahtoque in ic quiualnamiquia no ual moyauhchichiuhtiui : inchimal inmaccuauh in intlauiz yetiuitz in ic oncan qui ual namiquia yaonepantla in ic uel on acia in ompa anauac Xicalanco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76764,14157,spanish,nahuatl,donde está nuestra siembra .,campa totatoc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76765,14158,spanish,nahuatl,"Muchas gracias , no tengo hambre . Anoche dormí mal y me levanté muy temprano .","Tlazohcamati huel miac , amonimayana . Yalhua ica yohualpa ahuel onicoch ihuan cemi ocualcan onimen .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76766,14159,spanish,nahuatl,Con otra aquí se encontraba las tres cometas así se encontraban .,oksé nikán wal monamikia ' močin yeyi kometas uhkín wal monamikia ' .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76767,14160,spanish,nahuatl,"En este año se terminó el templo de Tlalmanalco ; lo edificaron los amaquemecas , los tenancas , los xochimilcas y los chimalhuacas .","Ypan in yhquac yecauh yn teopantli Tlalmanalco ; yn quichiuhque amaquemeque , tenanca , xochimilca , chimalhuaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76768,14161,spanish,nahuatl,coman,tlakuaka,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76769,14162,spanish,nahuatl,Y así bajó el niño,Uan ijkino nopa temojka nopa pilokichpiitsi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76770,14163,spanish,nahuatl,Su semilla brota sola .,"Mochiua saj , ixua saj in semillita .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76771,14164,spanish,nahuatl,Te presento esta tortillita,Nimitzmactilia nehin taxcaltzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76772,14165,spanish,nahuatl,"También entonces murieron Chalchiuhteuctli y Cuayahuintzin , ambos chalcas , a quienes mataron los huexotzincas .","Chalchiuhteuhctli yhuan Quayahuintzin yquac momiquillique , chalca ymomextin , auh huexotzinca yn temictique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76773,14166,spanish,nahuatl,"Sobre las florescanta el hermoso faisán , su canto despliega en el interior de las aguas .","Xochiticpaccuica in yectli cocoxqui , ye con ya totoma aitec .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76774,14167,spanish,nahuatl,". cosa de llanto , cosa de emoción : que con ello ahora dejemos los patios las entradas . Y a nuestros tíos , a nuestras hermanas mayores , a nuestros parientes , a nuestros allegados ... ¡ Bien sea si no nos olvidan ! ”",. in choquizzo in tlaocollo ma oc tic tlalcauican in quiauatl in ithualli . Auh in taui in toueltiuh in tocotonca in touiltecca . . . Ma cuele tech ilcaua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76775,14168,spanish,nahuatl,"He aquí a todos los que vinieron , a los que eran sus padres : el primero se llamaba Chicahuaztli ; el segundo era el teotlama Xiuhtlapoca ; el tercero se llamaba Nexéhuac ; el cuarto , Chálotl ; el quinto , Tzihuactli ; y el sexto , Matlalcóhuatl ; éstos son los que venían acompañando a Ecatzin Chichimecateuctli , los que eran sus padres .","Auh yzcate yn i mochintin huallaque , yn ittahuan hualmochiuhtiaque : yn icce ytoca Chicahuaztli , yn icome ytoca teotlama Xiuhtlapoca , yn ic - ey ytoca Nexehuac , yn icnahui ytoca Challotl , yn icmacuilli ytoca Tzihuactli , yn icchiquacen ytoca Matlalcohuatl ; yehuantin in yn quihualhuicatiaque yn Ecatzin Chichimecateuhctli , yn ittahuan hualmochiuhtiaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76776,14169,spanish,nahuatl,¿ Qué dices ?,¿ Tlen tiquihtohua ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76777,14170,spanish,nahuatl,"Tú trabajaste ,","Tehhua tequitic ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76778,14171,spanish,nahuatl,— De lejos ya no veo de lejos ya no veo .,— we ' ka we ' ka nitlača a ' mo porke nopapan akmotlačala we ' ka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76779,14172,spanish,nahuatl,"nuestra milpa ,","tomila ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76780,14173,spanish,nahuatl,"Libro de pinturas es tu corazón , has venido a cantar , haces resonar tus tambores , tú eres el cantor .","Amoxtlacuilol in moyollo , tocuicaticaco , in tictzotzona in mohuehueuh , in ticuicanitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76781,14174,spanish,nahuatl,Testigo Miguel Achitomecatl ( yndio ) vecino e natural ( del dicho barrio ) de Coatlan testigo presentado en la dicha razon e aviendo jurado en forma de derecho dixo verdad de lo que supiese y le fuese preguntado e siendo preguntado por las preguntas generales dixo ser de edad de ochenta años poco mas o menos y que no le toca ninguna de las preguntas y que ayude dios a la verdad .,IIII . - Testigo . Miguel Achitomecatl ychan Cohuatlan omonamicti ye napohualxiuhtia y ye nemi juramento oquitennamic yn ica bara de justicia yc otlatlacoltiloc ynic amo iztlacatiz ylhuiloc in tla tiztlacatiz ca diablo quihuicaz yn moyollia manima auh tla huel toconmelahuaz yn motlatol ca ye mitzmotlaocoliliz yn totecuyo dios yhuan tonantzin Santa Maria mochipa ychpochtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76782,14175,spanish,nahuatl,"Mandó , pues , el creador al agua que abandonara el lugar y el sitio donde había sido creada , que se reuniera en un centro aparte y que dejara a la tierra aparecer ; y el agua , como si fuera una persona inteligente que entendiera , como si tuviera orejas para oír , y como si tuviera pies para caminar , en un instante cedió a la tierra el lugar y el sitio que le correspondía y donde había sido creada y se mudó adonde ahora se encuentran los mares .","Quimonahuatilli i yehuatzin tlachihualle yn atl ma quicahua yn inetlalliayan yn iyeyan yn oncan chihualloc , auh ma monechico occecni tlatic auh ma quicahua yn tlalticpactli ma neci ; auh yn atl yuhqui ce tlacatl tlamatini ynic tlayximatiz yhuan yuhqui nacace ynic tlacaquiz yhuan yuqui yn icxe ynic cholloz , auh ca ça huel ce neyxcueyoniltica yn quitlalcahui tlalticpactli yn iyeyan yn iyonoyan yn onca chiualloc yn itech pohuia auh ompa miquani yn oncan yn axcann onca mani yn hueyatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76783,14176,spanish,nahuatl,"Y que este dicho yndio se las dieron en repartimiento al tienpo que fueron a la entrada de una guerra [ en Ueymolan ] , E que asi mesmo sabe que [ cuando se las dieron luego entonces ] las labro [ F . 3v ó 240r . ] e beneficio e [ lo se bien por ] que ( despues que se fue a la guerra ) dexó encomendado las dichas tierras a este testigo [ y por que soy su colindante lo sé ] y otras personas especialmente uno que se llama Francisco [ yecatl ] y que desde entonces aca las tiene e beneficia la dicha Maria Tecchon ( e que no sabe ny cómo quyen se las dio ) questo es lo que sabe ( para el juramento que thiene hecho ) .",Auh yn macoc yn tlali yn Atlixeliuhqui yquac Veymolan yalouac auh in iquac omacoc niman iquac conpeualti yn ya quizacamoua auh inic uel nocomati ca teuantin totech quicauh ynic ticzacamoque auh tepanco y nica ynic uel nicmati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76784,14177,spanish,nahuatl,¿ De quién habló Ud . ?,¿ In aquin teca otimotlahtolti ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76785,14178,spanish,nahuatl,En la ciudad de Mexico Santiago Tlatilulco treynta dias del mes de julio de mill e quinientos y noventa y dos años don Gaspar de Mendoza juez governador por el rey nuestro señor ( la dicha Maria Gerónima ) presentó en esta causa cinco testigos .,Yn ipan in ciudad Mexico Sanctiago Tlatelulco yc cempoalli onmatlactli mani metztli de julio de mil e quinientos y noventa y dos años yn yehoatzin don Gaspar de Mendoza juez gobernador yn icatzinco teueytlatocatzin rey nuestro señor oyxpantzinco necico ynin macuiltin testigos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76786,14179,spanish,nahuatl,"Se lava el jitomate y se pica junto con la cebolla . Los ajos y los cominos se muelen en el molcajete . En una cazuela se pone la manteca a que se caliente bien , y se agregan el jitomate , la cebolla picada , el comino con los ajos molidos y el epazote , hasta que todo quede bien frito . Se le pone un litro y medio de agua , y se agregan los hongos . Se pone sal al gusto , se tapan y se dejan cocer a fuego medio .","Cualli mopaca in xitomatl ihuan motetequi ica in xonacatl ; axox ihuan comino moteci ipan temolcaxitl ; ipan cacaxton motlalia in pitzochiyahuizotl ma cualli totoni ; motlalilia in xitomatl , xonacatl , in ye tlatetectli , comino , axox in ye tlatextli , yepazohtli , ixquichcauh in ye cualli otzoyon . Motequilia ce litro ihuan tlahco atl ; motlalilia in nanacatl , iztatl ; motlapachoa ihuan ye mohuicxitia ica ahmo huey tletl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76787,14180,spanish,nahuatl,"q . d . Ven , levántate ; ven , levántate , niñito ; eres un joyel , eres un plumaje de quetzal .",q . n . xi val meva xi val meva in tipiltzin in ticuzcatl in tiquetzalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76788,14181,spanish,nahuatl,. Pero los papeles ofrenda de Yacatecutli vestían al bordón : nunca se queman estos papeles ; cada vez que se hace ofrenda se le ponen estos papeles al bordón .,. Auh in Yacateoctli inemac conquentia in otlatopilli aic tlatla in amatl in izquipan moxtlaua zan mochipa conquentia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76789,14182,spanish,nahuatl,"Luego los peregrinos metían a la iglesia las ofrendas que habían traído a Dios Nuestro Padre . Se formaban a la izquierda y a la derecha : unos llevaban cirios , otros veladoras , había quien llevara aceite de los peregrinos ; otros llevaban flores , floreros y también llevaban manteles para ponerlos en el altar de Nuestro Divino Padre . Cuando entraban , el buen sacerdote venía a su encuentro con agua bendita para bendecirlos .","Zan niman ocalaquia teopa tlen ocuicaya mohuentiquez tlen quimotlacolilizque Toteotatzin onemanaloya ca pochcopa ica tenemac : ahquen cuica ce cirio , ahquen cuica veladoras , ahquen cuica aceite mohuentiquez ; ahquen cuica xochitl , xochixaloctin ihuan quicuitia manteles , tlen motlalia ipan cuauhtlapechtli in Toteotatzin . Icuac calaquizque nochtinin mahuiztic tlaca topixcatzinli micatz quinmonamiquiliz ica teochihualatl . Oncuan on quinmotlateochihuiliz ica atl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76790,14183,spanish,nahuatl,"12 . Todas estas cosas te digo . En ninguna forma te reirás , te burlarás de ellas , no te divertirás a costa de ellas , no harás bromas de ellas , no las avergonzarás , no las aborrecerás , no las detestarás , no las abominarás , no las menospreciarás . Sólo así , con ello , serás discreto , observarás , sólo así te atemorizarás , sólo así tendrás temor , sólo así llorarás , sólo así te afligirás , sólo así te humillarás , sólo así te inclinarás humildemente ante el Señor Nuestro para que no te ocurra como te sucedería si de ellas te rieras , si a su costa bromearas , si las menospreciaras .","12 . Inin in izquitlamantli nimitztenehuilia . Zan niman ahmo inca tihuetzcaz , timotopehuaz , ahmo inca timahuiltiz , ahmo inca ticamanaloz , ahmo tiquimpinahuiz , ahmo tiquintlayelittaz , ahmo tiquintlatzilhuiz , ahmo tiquimihiyaz , ahmo tiquitelchihuaz . Zan ye ye timozcaliz , titlachiaz , zan ye timizahuiz , zan ye timomauhtiz , zan ye tichocaz , zan ye titlaocoyaz , zan ye timocnotecaz , zan ye timopechtecaz ixpantzinco in Totecuiyo inic ahmo no yuhqui mopan mochihuaz , in yuhqui ipan omochiuh intla yca tihuetzcaz , intla yca ticamanolz , intla tictelchihuaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76791,14184,spanish,nahuatl,Que se desarrolle,Mah mozcalti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76792,14185,spanish,nahuatl,"En el mes susodicho hubo epidemia de fiebre verde o pleuresía ; según dijeron los sabios , esa enfermedad nos la trajo en este año la gran estrella o planeta llamado Marte , que la causó con su aliento .","Yn ipan in metztli omoteneuh yquac momanaco matlaltotonqui ; iuh quihtoque yn tlamatinime yehuatl techhuicac yn ipan in xihuitl omoteneuh yn quitocayotia planeta Marte , huey citlalli huel ihiyo yn cocoliztica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76793,14186,spanish,nahuatl,"A Tlacatéotl lo atacaron y le dieron muerte cinco hombres que vivían en Cohuacalco ; cuando el tlatoani supo que iban a matarlo , salió huyendo , pero en Tecanman Atzonpan lo apedrearon y le destrozaron la cabeza .","Yn tepeuh yn temictico macuilti yn onca nenca Couacalco ; yn Tlacanteotl yn ocunma ynic quimictizque , nima omotlalo cholouaya , çan onca contetepachoque yn Tecaman Atzonpan , conxaxamanique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76794,14187,spanish,nahuatl,"10 Acatl , 1151 .","X Acatl xihuitl , 1151 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76795,14188,spanish,nahuatl,"Contempla el lugar de los muertos , se ha ido Tehconehua ,","Ma xontlachia mihcan , yahquin Tehconehua ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76796,14189,spanish,nahuatl,Aquellos árboles son altos .,Neca cuameh huehueyih .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76797,14190,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76798,14191,spanish,nahuatl,"Cuando los mexicas se establecieron en Colhuacan , habían pasado 6498 años desde que al principio Dios nuestro señor creó el mundo .","Auh yn ihcuac oncan in callaquito Culhuacan yn mexica , ye oiuh nepa yn huel ytzinpeuhyan oquimochihuillitzino totecuiyo Dios yn cemanahuatl ye caxtoltzonxihuitl ipan centzonxihuitl ipan nauhpohualxihuitl ipan caxtollomey xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76799,14192,spanish,nahuatl,ahora mismo,Axcaniman,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76800,14193,spanish,nahuatl,"Entretanto , vivían muy tranquilos los que tomaban a la lluvia y a las fieras por nahuales .",Cenca tlamattinenca yn quiyauhnahualleque tequannahualeque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76801,14194,spanish,nahuatl,"Dichos principales fueron muertos porque , compadeciéndose de los macehuales , trataban de persuadirlos de que convenía juntar maíz blanco , guajolotes y huevos para llevarlos a los extranjeros .","Ypanpa y yehoantin i pipilti mictiloque quitlaoculiaya ypan tlatoaya y macehualli ynic monechicoz yztac tlaolli totolli totoltetl , ynic tetlan quincallaquizque maceualli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76802,14195,spanish,nahuatl,Y no sé si volveré o allá moriré .,Cuix nicmati aço nihualnocuepaz anoço ompa nipopollihuiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76803,14196,spanish,nahuatl,"Testigo . Francisco Mimich habitante de Atlixyocan casado su edad es de 35 años , juró y por él fue penado en nombre de nuestro señor dios , para que no mienta . A1 contestar el testigo luego dijo : sé y por ello no mentiré , que hace 30 años siempre cosecha el llamado Atlixeliuhqui , es su hija la que ahora se demanda , sé que es su milpa .",Testigo . Francisco Mimich ychan Atlixyocan omonamicti auh yn ixquich cahuitl ye nemi XXXV siuitl omacoc juramento ynic otlatlacoltiloc ynic amo yztlacatiz ypaltzinco in totecuyo dios ynic otlananquilli testico niman oquito ynic nicmati ynic amo niztlacatiz yn ye XXX siuitl mochipa conpixca yn itoca Atlixeliuhqui ychpoch yn axcan moteylhui nicmati yn imil .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76804,14197,spanish,nahuatl,"El verdadero artista todo lo saca de su corazón ; obra con deleite , hace las cosas con calma , con tiento , obra como un tolteca , compone cosas , obra hábilmente , crea ; arregla las cosas , las hace atildadas , hace que se ajusten .","In cualli toltecatl tlayollocopahuiani ; tlapaccachihuani , tlaiviyanchivani , tlamauhcachihua , toltecati , tlatlalia , tlahimati , tlayocoya ; tlahuipana , tlapoppotia , tlananamictia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76805,14198,spanish,nahuatl,treinta y uno,Cempualli huan mahtlactli huan ce .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76806,14199,spanish,nahuatl,"Aquí termina , pues , lo referente a la venida y llegada de los tzacualtitlantenancas .",Nican otzonquiz yn ihuallaliz yn Tzaqualtitlan tenanca ynic huallaque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76807,14200,spanish,nahuatl,"Artículo 18 . Sólo por delito que merezca pena privativa de libertad habrá lugar a prisión preventiva . El sitio de ésta será distinto del que se destinare para la extinción de las penas y estarán completamente separados . El sistema penitenciario se organizará sobre la base del trabajo , la capacitación para el mismo , la educación , la salud y el deporte como medios para lograr la reinserción del sentenciado a la sociedad y procurar que no vuelva a delinquir , observando los beneficios que para él prevé la ley . Las mujeres compurgarán sus penas en lugares separados de los destinados a los hombres para tal efecto . La Federación , los Estados y el Distrito Federal podrán celebrar convenios para que los sentenciados por delitos del ámbito de su competencia extingan las penas en establecimientos penitenciarios dependientes de una jurisdicción diversa . La Federación , los Estados y el Distrito Federal establecerán , en el ámbito de sus respectivas competencias , un sistema integral de justicia que será aplicable a quienes se atribuya la realización de una conducta tipificada como delito por las leyes penales y tengan entre doce años cumplidos y menos de dieciocho años de edad , en el que se garanticen los derechos fundamentales que reconoce esta Constitución para todo individuo , así como aquellos derechos específicos que por su condición de personas en desarrollo les han sido reconocidos . Las personas menores de doce años que hayan realizado una conducta prevista como delito en la ley , solo serán sujetos a rehabilitación y asistencia social . La operación del sistema en cada orden de gobierno estará a cargo de instituciones , tribunales y autoridades especializados en la procuración e impartición de justicia para adolescentes . Se podrán aplicar las medidas de orientación , protección y tratamiento que amerite cada caso , atendiendo a la protección integral y el interés superior del adolescente . Las formas alternativas de justicia deberán observarse en la aplicación de este sistema , siempre que resulte procedente . En todos los procedimientos seguidos a los adolescentes se observará la garantía del debido proceso legal , así como la independencia entre las autoridades que efectúen la remisión y las que impongan las medidas . Éstas deberán ser proporcionales a la conducta realizada y tendrán como fin la reintegración social y familiar del adolescente , así como el pleno desarrollo de su persona y capacidades . El internamiento se utilizará solo como medida extrema y por el tiempo más breve que proceda , y podrá aplicarse únicamente a los adolescentes mayores de catorce años de edad , por la comisión de conductas antisociales calificadas como graves . Los sentenciados de nacionalidad mexicana que se encuentren compurgando penas en países extranjeros , podrán ser trasladados a la República para que cumplan sus condenas con base en los sistemas de reinserción social previstos en este artículo , y los sentenciados de nacionalidad extranjera por delitos del orden federal o del fuero común , podrán ser trasladados al país de su origen o residencia , sujetándose a los Tratados Internacionales que se hayan celebrado para ese efecto . El traslado de los reclusos sólo podrá efectuarse con su consentimiento expreso . Los sentenciados , en los casos y condiciones que establezca la ley , podrán compurgar sus penas en los centros penitenciarios más cercanos a su domicilio , a fin de propiciar su reintegración a la comunidad como forma de reinserción social . Esta disposición no aplicará en caso de delincuencia organizada y respecto de otros internos que requieran medidas especiales de seguridad . Para la reclusión preventiva y la ejecución de sentencias en materia de delincuencia organizada se destinarán centros especiales . Las autoridades competentes podrán restringir las comunicaciones de los inculpados y sentenciados por delincuencia organizada con terceros , salvo el acceso a su defensor , e imponer medidas de vigilancia especial a quienes se encuentren internos en estos establecimientos . Lo anterior podrá aplicarse a otros internos que requieran medidas especiales de seguridad , en términos de la ley .","Tlen 18 Tlanahuatihcayotl . San quemah oncas tlahtlacoli tlen itlanequilis ma qui tsacuacah uahca oncas quenihqui quitsacuaseh se quentsi tlahtlacohquetl . In cayotl tlen inin tsacualistli seyoc tlen motequihuis ihuicpa quitlaxtlahuah tlatlacoyotl iuan uehca mocahuaseh . Tlen qui yecchihuah canih tlaxtlahuaseh tlen tlahtlacolchihtoqueh , monequi mo cualcahuaseh in tlanahuatiltéqui , pan tequitl , quin nextiliseh in tequiohui , tlamachtiiloyan , chicahualistli iuan ma mahuilticah iuan ihquinoh ma moxitlahuacah iuan quin palehuiseh tlen quin tlatsacuiltihtoquehya ma calaquícah teipah in iuaya iuampoyouah iuan ihquinoh quimocuitlahuiseh ma ayoh tlahtlacolchihuas , no qui tlachiliseh tla oncas sequinoc tlamantli tlen ica quipalehuiseh pan amatlanahuatili . In sihuameh quitlaxtlahuaseh tlahtlacoli ipan cayotl huehca tlen campa yetosqueh tlacameh . Ni Hueyi Altepetl , in Altepemeh iuan in Iyolo Hueyi Altepetl uelih mo sencahuaseh iuan ihquinoh tlen tlaxtlahuah in tlatsacuil pampa tlahtlacolchihtoqueh iuan tlah yainoh itequih ma quitlamilticah in tlatsacuil ipan chantli tlen in axca aquinueli tlen yainoh in tequitlanahuatil . In Sentlanahuatiloyan , Tlaltlanahuatilmeh ihuan Iyolo Hueyi Altepetl quiyectlaliseh , campa yehuan tlanahuatiah , se asitoc tlachihuali sentlapalehuilistli tlen mocahuiliseh ahquia hueyi tlahtlacoli quipiaseh quen quiihtohuah tlahtol tlanahuatilmeh ihuan asitoc matlactli ihuan ome xihuitl ihuan amo asi caxtoli ihuan eyi xihuitl , campa melahuac motlepanitas tlatechpohuilistli tlen quiasicaita inin Amatlanahuatili tlen nochi tlacatl , ihuan noihqui tlen sequinoc tlatechpohuilistli tlen quiihtohua nohua tlacameh moscaltiah quin tlachiliah . In tlacameh tlen ayamo quipia matlactli ihuan ome xihuitl , tlen tlehueli tlahtlacoli quichihua tlen ihcon quiihtohua tlahtol tlanahuatili , san huelis quin cualtlaliseh ihuan quin chanpalehuiseh . In tequichihualo tlen tlachihualo ipan se tlanahuatiloyan inixcotiah caltlanahuatilmeh , caltequichihuaneh ihuan tlanahuatianeh tlen melahuac quixmatih sentlapalehuilistli tlen conetelpocameh . Huelis motequihuis tlahtoli tlen ica quinyecanaseh , quinmanahuiseh ihuan quinpatiseh tla iquinoh monequi , tlen ica mosenpalehuis ihuan mosentlacaquilis tlen intechmonequis conetelpocatl . Tlen sequinoc tlamantli sentlapalehuilistli monequi quiixtlachiliseh inin tlachihualo , tla iquinoh monequi . Ipan nochi tequichihualistli tlen ininpan motlalis conetelpocameh , moixtlachilis tlanelchihuali tlen melahuac tlanahuatili , ihuan noihqui isentlanahuatil tlen tequihuaquemeh quichihuah tlatitlantli ihuan tlen tetlatzacuiltiah . Inin tlatzacuiltili monequi ihuaya moixtlalis nemilistli ihuan motemos ocsepa mochantlalis conetelpocatl , ihuan noihqui nelcuali moscaltis ihuan motlalamictis . In caltzacualistli san motequihuis queman melahuac monequis ihuan amo huecahuas , ihuan huelis mocahuilis inihuaya conetelpocameh tlen quipanotoqueh matlactli ihuan nahui xihuitl , tlen tequichihuani axnelcuali nemih ihquino quiitoseh . Tlen tlaxtlahuah in tlatsacuil tlen mexihco ehuaneh , tlen quintzactoseh sehcanoc tlaltipactli , huelis quinhualicaseh ipan totlalnantzin ihuicpa quitlaxtlahuaseh tlahtlacoli quen ixnesi ipan tlachihuali ma calaquicah teipah in iuaya iuampoyouah tlen ixnesi ipan inin tlanahuaticayotl , iuan tlen tlaxtlahuah in tlatsacuil tlen sehcanoc tlali tlahtlacolchihqueh quiihtlacoh ueyi altepetl que tlah san tlahtic altepetl , huelis quinhuicaseh tlali campeca hualohuih noso chantih , ipan motlatzquiltiliseh amatlahatoli tlen Hueyi Semanahuac tlen mochihtos itechpan inin tlahtoli . Quin panoltiseh tlen quin caltsactoqueh elis san tla quinequis iuan qui ihcuiloseh maquichiuaca . Tlen quintlatzcuiltitoqueh , quenihqui tlehueli tlamantli moixtlalia ipan tlahtol tlanahuatili , huelis tlaxtlahuaseh tlahtlacoli ipan caltlatzacuiltiloyan tlen echca mocahua ininchan , ipampa ihquinon calaquis teipah in iuaya iuampoyouah . Ni tlanahuatili amo",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76808,14201,spanish,nahuatl,— ¿ Cómo se respetaban ?,— ingeni morespetaroaya ' .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76809,14202,spanish,nahuatl,Se siembra .,In se kitoka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76810,14203,spanish,nahuatl,Yten declaro que en el pago de Sant Mateo Techichiquilyacac tengo otro pedazo de tierra que conpre [ milcoali ] a Bartolome Xilotl vecino [ del barrio ] de Coatlan en veynte y seis pesos que medidas hace donde sale el sol en largo tiene ochenta baras [ quauitl ] y de ancho tiene lo mismo y linde con tierras de don Miguel Garcia las quales mando que herede el dicho mi yerno Hernando Ximenez .,Yoan nicteneua yn ompa San Mateo Techichiquilyacac mani nomilcoal nicouili Bartolomen Xilotl Coatlan chane nicmacac cempoalli ochiquacen pesos ynic motamachiua tonatiuh yquizaian ytztoc ynic uiac napoalquauitl auh ynic patlauac necoc yxquich quiquaxochnamiqui yn imil don Miguel Garcia ynin ytech pouiz yn nomon Hernando Ximenez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76811,14204,spanish,nahuatl,viviéremos,neminiz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76812,14205,spanish,nahuatl,[ el niño ] escucha que se lo come crujiente .,kikaki xaxamaktsi kikuajtika .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76813,14206,spanish,nahuatl,Y por eso yo ya no quiero que chapoleen,Uan yeka na ayok nijneki xitlayika,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76814,14207,spanish,nahuatl,"Y obedecían los mexicas a su gran sacerdote Huitziltzin ; se asentaron , pues , en la costa como pescadores , y se sustentaban con las granjerías del agua .","Auh quitlacamatque yn mexica in huey teopixqui Huitziltzin ; niman ye ic oncan motlalia yn atenco tlatlamaya , oncan yc motlaecoltiaya yn atlan mochihua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76815,14208,spanish,nahuatl,hermanos .,iikniua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76816,14209,spanish,nahuatl,— ¿ Para qué quiere eso que fue a tostar ?,— tlinkwa kičiwiliske in tlačičinolo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76817,14210,spanish,nahuatl,No es medicinal .,In amo pajti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76818,14211,spanish,nahuatl,"Cuando Tziuhtlacauhqui Yaópol llegó a Citlan , le preguntaron los pobladores de Citlan : ¿ Adónde vas ? .","Auh yn oyuh ompa acito yn Citlan yn Tziuhtlacauhqui Yaopol , ompa quinotzque yn Citlan tlaca , ye quilhuia : Campa tiauh ? .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76819,14212,spanish,nahuatl,". ¿ Pues aquí ofendo con mis labios , muestro desacato al dueño de todas las cosas ? Quedad en paz . ”",. Ca nican nictlanenpolhuia nictlaauilquixtilia in tloque nauaque ? Ma xi moceuitzinocan . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76820,14213,spanish,nahuatl,". No venían en vano : en cada templo de cualquier lugar que fuera , hacían el pago de su manda , venían dando culto en las llanuras .",. Amo zan nen ualhuia : in izquican tetzacualli can oncan ual moxtlauhtiui uallamaceualtiui in ixtlauacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76821,14214,spanish,nahuatl,"Ya se dijo cómo los xochtecas olmecas xicalancas quiyahuiztecas cocolcas habían edificado su teocalli sobre el cerrito de Chalchiuhmomoztli , dejando encerrada entre sus paredes la fuente del agua a la que ellos adoraban como a diosa .","Auh y yehuantin omoteneuhque yn xochteca yn ulmeca yn xicallanca yn quiyahuizteca yn cucolca , ye omihto , yn oncan quiquetzque yn inteocal yn icpac tepetzintli Chalchiuhmomoztli , oncan yhtic mexticatca atl , auh yehuatl in quimoteotique yn atl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76822,14215,spanish,nahuatl,"La semilla se usa en guisados , si es con carne de pollo se muele , antes se tuesta y se le quita la cáscara . Luego ya se muele y se le echa a la carne de pollo . También se puede comer tostado en comal .","Iteyo kualtia no se kikua iuan tapalol , komo pionakat se kikuecholia , achto se kiteuatsa . Uan se kipijpixka uan kemaj se kikuechoua ya uan se kipantalilia ya in pionakat . No kuali se kikua iujki tateuats saj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76823,14216,spanish,nahuatl,"Hay tres clases de cebollas : la cebolla grande , la pequeña y la cebolla roja .","Onkak eyi taman : tein uejueyi cebolla , cebolla tein tsikitsitsin uan tein chichiltik .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76824,14217,spanish,nahuatl,"6 Técpatl , 1316 .","VI Tecpatl xihuitl , 1316 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76825,14218,spanish,nahuatl,"Y luego , en el dicho año de 7 Calli , 1525 , don Andrés de Tapia Motelchiuhtzin fue puesto como cuauhtlato de Tenochtitlan .","Auh çan niman iquac yn ipan omoteneuh xihuitl 7 Calli xihuitl , 1525 años , yn oquauhtlahto don Andrés de Tabian Motelchiuhtzin yn Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76826,14219,spanish,nahuatl,"En su memoria se levantó un monumento en la iglesia de Santo Domingo , donde se dijo una misa por él , se reunieron todos los religiosos y dijeron por él una misa rezada ; también se hizo una procesión por el atrio de la iglesia , y los oidores llevaron en hombros la urna con los restos del virrey .","Yn omolnamiquico munomento motlalli in callitic Sancto Domingo , yn oncan missa ypantzinco mitto , yxquichtin oncan cenquizque in teopixque in missa resada ypan quimitalhuique ; yhuan tlayahualloloc yn ithualco teopan , gonatica quimonapalhuique yn iyomiyo oydoresme in quinapalloque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76827,14220,spanish,nahuatl,"En añonuevo , el lunes 1 de enero por la tarde , murió , como ya se dijo , nuestro querido padre el canónigo Juan González , que vivía en la Visitación de Huehuetlan ; murió aquí en México , en la casa del inquisidor , y lo sepultaron dentro de una caja en la iglesia mayor .","Ypan in lunes yn iccemilhuitl mani metztli de henero yn momiquilli ye teotlac , ye omito , ypan yancuic xihuitl yn totlaçotatzin ganónico Juan Gonsalo , yn moyetzticatca Huehuetlan Visitación ; nican Mexico yn momiquillico ynquisidor ychantzinco , auh oncan yglesian mayor caxatica yn quimotoquillique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76828,14221,spanish,nahuatl,"Sólo los del pueblo murieron los que se iban temprano al campo esos fueron muertos . Un tlachiquero con su aguamiel , uno que se fue a recoger yerbas y un leñador : ¡ ésos son los que cogió la muerte en el camino !","Ama omic . Zan yehuan chantlaca inomequez cualcan yahue cuentla inimequez oquinmictique . Cente tlachiquero ica inecua , cente xiuhcuique , cente cuacuahque : ¡ yehuan on oquinquitzque miquiztli ipan otli !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76829,14222,spanish,nahuatl,"Artículo 10 . - Los habitantes de los Estados Unidos Mexicanos tienen derecho a poseer armas en su domicilio , para su seguridad y legítima defensa , con excepción de las prohibidas por la Ley Federal y de las reservadas para el uso exclusivo del Ejército , Armada , Fuerza Aérea y Guardia Nacional . La ley federal determinará los casos , condiciones , requisitos y lugares en que se podrá autorizar a los habitantes la portación de armas .","Tlen 10 Tlanahuatihcayotl . Altepechanehque tlen Sennechicolistli Mexihco Totlalnantzin intechpohui quipiaseh tepostlatopontli ininchan , tlen ica momanahuiseh ihuan mopalehuiseh , san amo huelis mopialiseh tlen quiihtohua Tlahtol tlanahuatili tlen Sentlanahuatiloyan ihuan noihqui tlen quitequihuia Ejército , Armada , Fuerza Aérea ihuan Guardia Nacional . In Tlahtol tlanahuatili tlen Sentlanahuatiloyan quiihtos catlia ihqui tlamantli , tlayeyecoli , amatlanequilmeh ihuan canin tlalpan huelis quinmactiliseh maquitequihuican tepostli altepechanehque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76830,14223,spanish,nahuatl,Cerca de las piedras vieron,in oncan oztotempa in oquittaque icpac ihcac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76831,14224,spanish,nahuatl,"Artículo 66 . - Cada período de sesiones ordinarias durará el tiempo necesario para tratar todos los asuntos mencionados en el artículo anterior . El primer período no podrá prolongarse sino hasta el 15 de diciembre del mismo año , excepto cuando el Presidente de la República inicie su encargo en la fecha prevista por el artículo 83 , en cuyo caso las sesiones podrán extenderse hasta el 31 de diciembre de ese mismo año . El segundo período no podrá prolongarse más allá del 30 de abril del mismo año . Si las dos Cámaras no estuvieren de acuerdo para poner término a las Sesiones antes de las fechas indicadas , resolverá el Presidente de la República .","Tlen 66 Tlanahuatihcayotl . Ipan se ihuan se cahuitl tlen itehquia nechicolistli mohuecahuilis tlen quesqui cahuitl monequis ihuicpa huelis motlachilis nochi tlamantli tlahtoli tlen moihtohua ipan tlanahuaticayotl tlen onpanoc . Tlen achtohui cahuitl nechicolistli amo huelis mohuecahuilis ipampa monequi tlamis ipan 15 tonati tlen diciembre metztli tlen seha xihuitl , amo ihquinoh elis queman Hueyi Tlayecanani tlen Totlalnantzin quipehualtis itlanahuatil ipan tonati moihtohua ipan 83 tlanahuaticayotl , huanquinoh nechicolismeh huelis huelis mohuecahuilis ipan 31 diciembre metztli tlen seha xihuitl . Ipan ome nechicolistli amo huelis mohuecahuilis quipano 30 tlen abril metztli tlen seha xihuitl . Tla nochi ome Tlahtocan amo quicualitaseh quitlamiseh Nechicolismeh queman ayamo asi tonati tlen nican moihtohua , quisencahuas Hueyi Tlayecanani tlen Totlalnantzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76832,14225,spanish,nahuatl,Y todos los decendientes suseden en la dicha poceción la qual le da en nombre del rey nuestro señor de la dicha casa y tierra .,Auh yn ixquich tin yollizque tlacatizque yn intechpa quizazque yn inpilhuan ymixhuihuan quincahuilitiazque yc quinmocemaxcatilia yn ipaltzinco rey nuestro señor ynic cemicac intech pohuiz yn intlal yn incal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76833,14226,spanish,nahuatl,"“ Del monte regresaste , niño .",Kuatitla tiualajki konetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76834,14227,spanish,nahuatl,"Ah , bueno . Si quieres que te ayude , yo lo voy","Ah , bueno . Tla tijneki na nimitspaleuis , na",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76835,14228,spanish,nahuatl,amare,tlazohtlaniz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76836,14229,spanish,nahuatl,"“ De veras , te dije que no me hicieras","Nelí , nimitsilui amo xinechkekelo",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76837,14230,spanish,nahuatl,"más 14 años hasta llegar al dicho año de 1631 , en que murieron don Diego José Hernández y su hermano menor don Cristóbal de Castañeda , nietos en octavo grado del dicho Huehue Tziuhtlacauhqui Tzompahuacateuctli , que llegó a Tecuanipan Amaquemecan .","xihuitl ipan matlactlonnahui xihuitl ynic oncan in huallacitica yn ipan omoteneuh xihuitl de 1631 años , in ipan omomiquillico don Diego Joseph Hernández yhuan yteyccauhtzin don Christóval de Castaneda , cano chicuetlamanpa yxhuiuhtzitzinhuan yn omoteneuhtzino Huehue Tziuhtlacauhqui Tzompahuacateuhctli yn acico Tecuanipan Amaquemecan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76838,14231,spanish,nahuatl,Y luego se coronaba al nuevo mayordomo que había de gobernar un año .,Ihuan icuac necoronaroz in yencuic mayordomo ahquen tlalhuiquixtiz ce xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76839,14232,spanish,nahuatl,¿ Acaso en la región de los muertos habrán de proferirseel aliento y las palabras de los príncipes ?,"¿ Machoc mictlampay quihualittozqueymihiyo , yntlatol in tepilhuan ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76840,14233,spanish,nahuatl,Y Alvaro de Zamora vino a cumplir su orden y vino a informar cabalmente ante el respetable teucpilli y en presencia de muchos testigos y en presencia de las dos partes que se demandan .,Auh yn yehuatl Alvaro de Zamora oquichihuaco yn inahuatiltzin yuan oquimacicacaquiltico yn ixpan in yehuatzin tlazoteucpili in mixpan miecquin testigosmeyn mixpan in necoc moteilhuia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76841,14234,spanish,nahuatl,"Se da en la milpa , luego que se forma el olote ahí se da ese hongo rasgando la hoja del elote . Y algunos de estos hongos brotan por donde esté el cabello del elote . Se siembra el maíz y cuando crece y tiene espiga , brota el cabello de elote y sobre el olote se da el hongo . Se da poco . Hay que limpiarlo para que dé fruto . En algunas partes se da mucho huitlacoche y en otras no se da . Dicen que uno le hace mal al maíz cuando uno come carne en el tiempo de la siembra , que por eso se dan esos hongos . Este hongo no florea pero su soporte , sí , el maíz ; la milpa florea en abril o mayo .","Mochiua milaj ijuak yon taeloti . Se kitoka in taoltsin uan moskaltia ya . Se kitameuia uan se kitaluia uan mochiua ya . Mochiua milaj , achto mokopina olot uan elonanakat mochiua ikespan olot uan tsayani nen totomoch uan seki elonanakat pankisa kampa xilotson . Tatsalan saj mochiuaj in elonanakat . Kasá ika semi mochiua sinanakat uan kasá ika amo mochiua . Ta kijtouaj se kitauelia komo se kikua nakat ijuak se tatoka , yejua ika mochiua sinanakat . In nanakat amo xochiyoua pero ikuoujyo kemaj , miltsin . In mil xochiyoua abril oso mayo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76842,14235,spanish,nahuatl,¿ Cuánto vale ese libro ?,¿ QUEHQUICH 1PATIN INON AMOXTLI ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76843,14236,spanish,nahuatl,"Pero otros antiguos retrasan la fecha tres años , y consignan que fue en 1 Técpatl , 960 , cuando el dicho Xólotl o Tochinteuctli se enseñoreó en Chicomóztoc , o bien en otro lugar según señalan los tetzcocas .","Auh yn occequintin huehuetque oc exiuhtica yn quihualtemohuia , yehuatl ipan quimachiyotia yn I Ce Tecpatl xihuitl , 960 años , quilmach ipan in yn motlahtocatlalli yn omoteneuh Xolotl ahnoço Tochinteuhctli yn onpa Chicomoztoc , yn anoço occeccan yn iuh quimachiyotia tetzcuca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76844,14237,spanish,nahuatl,"Cien de ellos se ataviaron como soldados , y disparaban sus arcabuces delante del Santísimo Sacramento ; e iba por su capitán en la dicha procesión el oidor don Pedro de Otálora .","Macuilpohualli yn mosuldadoschichiuhque , yn arcabuz quitlaztiaque , yn quimoyacanillique Sacramento ; yn ipan tlayahualoliztli mo - | | 128 - chiuh yehuatl yn capitán mochiuhtia yn don Pedro Odallola oydor .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76845,14238,spanish,nahuatl,"Testigo . Tomas Xaquin habitante de Atlixyocan , es casado , su edad es de 55 años . Juró y por el fue penado para que en nombre de nuestro señor dios no mienta ; al contestar el testigo luego dijo : vine a salvarme por nuestro señor dios . Lo que yo se es que durante el tiempo de 40 años siempre cosechaba el llamado Atlixeliuhqui , el padre de la mujer que se demanda ahora , que se llama [ espacio en bianco ] .",Testigo . Thomas Xaquin ychan Atlixyocan omonamicti auh yn ixiuhtlapoual ye LV siuitl omacoc juramento ynic otlatlacoltiloc ypaltzinco in totecuyo dios ynic amo yztlacatiz ynic otlananquilli testigo niman oquito ninomaquixtico ypaltzinco in totecuyo dios ynic nicmati yn ixquich cahuitl in ye XL siuitl mochipa yehuatl conpixca yn itoca Atlixeliuhqui yn itatzin cihuatzintli in moteylhuia axcan yn itoca [espacio en bianco] .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76846,14239,spanish,nahuatl,Otra vez se oyó en el pueblo que ya se habían reunido los zapatistas . Y entonces se formaron muy temprano para provocar a los federales . Disparaban también ; respondían con balazos . Así estuvieron unos tres o cuatro meses . Sólo nos asustaban .,Occepa oquincaque ipan altepetl ye popolohui zapatistas . Ica occepa yomomanque ihuan zancual cantica quintlatlatoltiaya in federales . Quincueponiaya noihqui ; otlananquiliaya ica tepoztlacueponili . Ihquion oyeque cana yeyi nahui metztli ; zan otechmamauhtiaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76847,14240,spanish,nahuatl,Y por eso humeó sobre ellos una estrella desde el cielo .,Auh yehica ipampa ynpan popocac ce citlalli ylhuicatitech .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76848,14241,spanish,nahuatl,Había estado gobernando en México y en toda la Nueva España durante tres años y ocho meses .,Auh yn omoyetztiaco ynic omotlahtocatilico nican Mexico ynic ye nohuian ypan Nueva España yexihuitl ypan chicuetetl metztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76849,14242,spanish,nahuatl,Entonces así se dicen :,Uajka ijkino moiluiyaj :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76850,14243,spanish,nahuatl,". Y como daban su aliento y su palabra ( los viejos ) , ya se dijo : sólo en la comida y la bebida ;",. Auh in ic quitemacaya in imihiyo in intlahtul ye omihto in zan atica in zan tlacualtica ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76851,14244,spanish,nahuatl,"Entonces huyeron hacia los montes los zapatistas . Dejaron en el pueblo a los carrancistas . Como a las nueve de la noche bajaron otra vez los zapatistas y corretearon a los carrancistas . Llegaron hasta San Gregorio Atlapulco los carrancistas , hasta Xochimilco . Así estuvieron bastante tiempo . Llegaban los carrancistas , balaceaban ; los zapatistas contestaban también con balas . Un día entraron los carrancistas y los zapatistas huyeron otra vez .","Ye yiman on oyahque ica cuauhtla in zapatistas . Oquincahque ipan xolal in carrancistas . Ican chicnahui tlapoali in yohuali otemoquen in zapatistas ihuan occepa oquinchololtique in carrancistas . Oacique ica San San Gregorio Atlapulco , ica Xochimilco . Iqui on oyeque huecatica . Oyaya carrancistas , tlacuecuepotzaya ; zapatistas otlananquiliaya noihqui otlacuecuepotzaya . Ce tonaltica ocalahque carrancistas ihuan zapatistas occepa ocholoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76852,14245,spanish,nahuatl,Ellos conocen pocas comodidades .,Yehuan amo quimatih tlen tenemilizpalehuil onca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76853,14246,spanish,nahuatl,Se dan todas las plantitas que se siembran .,Nochi mochiua kitokaj plantitas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76854,14247,spanish,nahuatl,Se da más en la parte de arriba .,Mas mochiua neuín parajko .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76855,14248,spanish,nahuatl,"105 . Porque por ello pasaron a llorar , por ello pasaron a sufrir , pasaron a derramar su llanto , sus lágrimas en la estera , en el sitial . No supieron sólo de alegrías ; en todas partes se iba consumiendo su rostro , su corazón . Así vinieron a conducir , vinieron a otorgar ; no descuidaron su agua , su monte , su estera , su sitial . Sólo por ellos sufría , padecía su corazón en el día , en la noche . Con gran dificultad , sin ninguna tranquilidad pasaron a hacer su sueño , su reposo . El modelo , el ejemplo , la pauta , el dechado , la marca , el color negro , el color rojo , los libros , lo que se escribe , los dibujaron , los pintaron . Nunca se olvida , nunca se pierde su fama , su gloria , su nombre , su historia ; como a la piedra , al madero ( se les labra ) se tallaron , dejaron pintura de sí ; dejaron la luz , la antorcha , el espejo .","105 . Ca yehuatl inic chocatiaque , inic tlaocoxtiaque , inic oquimatentiaque in inchoquiz , in imixayo in petlapan , in ycpalpan . In ahmo zan otlahuelmattiaque ; in nohuiyan ontlantia in imix , in inyollo . Inic otlatquico , inic otlamamaco ; in ahmo oquixcahuitiaque in imauh , in intepeuh , in impetl , in imicpal . Zan oipampa tonehuatia , ochichinacatia in inyollotzin in cemilhuitl , in ce yohual . In ayaxcanyo , in ahihuiyanyo in cochiztli , in netequiztli in oquimuchihuilitiaque . In octacatl , immachiotl , in xiyotl , in quatzontli , in nezcayotl , in tlilli , in tlapalli , in amoxtl ' i , in tlacuilolli in oquitlilanitiaque , in oquitlapalaquitiaque . In ayc ilcahui , in ayc polihui in intenyo , in imihtauhca , in intoca , in intlahtollo ; yuhquin tetl , quahuitl omocuicuitiaque , omihcuilotehuaque ; in oquicauhtiaque in tlahuilli , ocotl , in tezcatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76856,14249,spanish,nahuatl,"9 Técpatl , 1176 .","IX Tecpatl xihuitl , 1176 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76857,14250,spanish,nahuatl,Piensen como van a vivir ustedes después .,nahkilnamiki ' para name’wan kennannemiske oksehpa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76858,14251,spanish,nahuatl,"con todo mi corazón ,","ica nochin noyolo ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76859,14252,spanish,nahuatl,"Luego van los linderos en dirección a Cozamalotépetl , Alomeimatliyan y Tecomálac ; allí se extienden los parajes de Tepecuatlicpílcac , Tepepolco , Tepetonco , Pasiontitlan , Cuappalantla , Cuauhtzonmetla , Atlmeya , y Coatliatlauhco , donde hay una peña rodeada por el agua que allí mana .","Quihuamotla Cosamalotepetl , conmotla Alomeymatliyan , quihuatlmotla Tecomalac ; ye oncan mosesenmana yn paraxeszazin Tepeccuatlicpilcac , Tepepolco , Tepetonco , Paciontitla , Quapalantla , Quauhzonmetla , Atlmeya , Cuatlyatlauhco texcali moyehualoa atl ic meya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76860,14253,spanish,nahuatl,"5 Técpatl , 1276 .","V Tecpatl xihuitl , 1276 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76861,14254,spanish,nahuatl,"En este año los nonohualcas teotlixcas tlacochcalcas partieron de Toltitlan ; y en este mismo año de 1 Tochtli llegaron a establecerse en Chapoltépec , conducidos por el teomama Tlatoltzin , que venía cargando a Tezcatlipoca .","Nican ypan in ynic oncan huallehuaque yn Tultitlan y nonohualca yn teotlixca tlacochcalca ; auh çan ya yehuatl ipan in yn omoteneuh Ce Tochtli xihuitl ynic oncan motecaco Chapultepec , yehuatl quinhualyacan yn Tlahtoltzin teomama , quimama Tezcatlipoca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76862,14255,spanish,nahuatl,sobre María Nicolasa Trinidad .,itech María Nicolasa Trinidad .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76863,14256,spanish,nahuatl,"Ellos se rigen espiritualmente y hacen votos de vida religiosa según la regla de nuestro querido y venerado padre San Basilio Magno , doctor de la Santa Iglesia , que fue arzobispo de la gran ciudad de Cesarea de Capadocia en Grecia , en Asia , en Oriente ; era también religioso de San Antonio este dicho San Basilio Magno , el cual después renovó y restauró , en los aspectos en que había decaído , la forma de vida en la religión de San Antonio .","Auh yehuatl ipan mohuica yc teoyotica monemiliznehtoltihtzinohua yn teoyotica yoctacatlatecpantzin yn motenehua yn ireglatzin in totlaçomahuizthatzin hueytzintli San Basilio Magno doctor ytetlanextzin in Sancta Yglesia yhuan arçobispo moyetzticatca yn ompa ipan huey ciudad de Cesarea de Capadocia en Grecia ypan tlalli Assia yn tonatiuh yquiçayampa ; auh ca çanno | | 264 San Antonio teopixqui moyetzticatca yn omoteneuhtzino hueytzintli San Basilio Magno , yece in çatepan occeppa ye no yehuatzin motlayancuililico motlapahpatillico yn itechpa yn oc tleyn ytlacahuia teopixcanemiliztli yn ipan teopixcayotl San Antonio .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76864,14257,spanish,nahuatl,"Han pasado 25 años desde que , en el año 1 Técpatl , 1584 , el señor don Pedro Moya de Contreras , arzobispo de México , fue nombrado visitador general de la Nueva España ; y después asumió el cargo de virrey gobernador por muerte del virrey .","Auh yhuan ye cenpohualxihuitl ypan macuilxihuitl yn ipan 1 Tecpatl xihuitl , 1584 años , yn omochiuhtzino bisitador general yn ipan Nueva España , niman governador visurrey omochiuhtzino yn teoyotica tlahtohuani don Pedro Moya de Contreras arçobispo Mexico , yn ipampa ynic omomiquilli visurrey .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76865,14258,spanish,nahuatl,"Entonces los tecuanipantlacas llegaron a Otlatépec , y Tliltecatzin salió para apresarlos ; los venía gobernando Tziuhtlacauhqui Tzompahuacateuctli , y eran los cuidadores de su dios : el primero , Cuetlaxtli ; el segundo , Corapítzac ; el tercero , Ixcotl ; y el cuarto , Cuauhnahuácatl .","Yhquac ahcico yn Tequanipan tlaca yn ompa Ohtlatepec , quimanato Tliltecatzin ; yn huallahtocato Tziuhtlacauhqui Tzonpahuacateuhctli , auh yn iteopixcahuan : yn icce ytoca Cuetlaxtli , yn icome Corapitzac , yn iquey Yxcotl , yn icnahui Quauhnahuacatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76866,14259,spanish,nahuatl,"Aquí terminan mis palabras sobre Milpa Alta , el pueblo entre los cerros , entre el Teuhtli y el Cuauhtzin , entre México y Tepoztlán .","Nican yotlan notlatol ipan Momochco Malacateticpac , altepetl tepetzalan , Teuhtli ihuan Cuauhtzin , intzalan México ihuan Tepoztlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76867,14260,spanish,nahuatl,"Le responde el pájaro cascabel.Anda cantando , ofrece flores .","Quiyananquilia in coyolyantototl . Oncuicatinemi , xochimana .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76868,14261,spanish,nahuatl,"A doce dias del mes de mayo de mil y quinientos y ochenta y [ tachado : tres ] siete años Pedro Ahuexotl pregonó en el barrio [ tlaxilacalli ] Culhuacatonco que se vendían las casas y tierras de Ysavel Maria dixo balían ochenta pesos y nadie respondió ; testigo Juan Ycnotl . Ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",XXIII pregon . - A doce dias del mes de mayo de mil e quinientos e ochenta y siete años in Pedro Ahuexotl otzatzic in ipan tlaxillacalli Colhuacatonco oquitecaquiti inic monamaca yn ical in itlal Ysabel Maria oquito ipatiuh napohualli pesos ayac tlananquilli testigo Juan Icnotl . Ante mí Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76869,14262,spanish,nahuatl,"Yves Jalbert y Elisa Janucello , del Departamento de Antropología de la Université de Montréal , realizaron los dibujos .","Yves jalbert uan Elisa janucello de in Departamento de Antropología de in Université de Montréal , kineskayotijkej in xiuit uan kuamej .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76870,14263,spanish,nahuatl,Hay dos clases .,Onkak ome taman .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76871,14264,spanish,nahuatl,"nos vamos entre flores ,",tiya . . . xochitica,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76872,14265,spanish,nahuatl,El domingo 29 de septiembre de 1596 se empezaron a hacer procesiones en la iglesia mayor y en las demás iglesias de los religiosos y de las monjas ; en todas partes se hicieron oraciones por los cristianos que habían sido muertos en el mar por los luteranos y por los ingleses .,"Domingo a XXIX de setiembre 96 años , yquac peuh ynic tlayahualoloc yn iglesia mayor , yhuan in nohuian teopan yhuan monjas ; ynpampa tlatlatlauhtiloc yn omictiloque christianosme yn atlitic , luderanos yn temictique yhuan ingleses tlaca in temictique , auh ypampa y nohuian ynpampa tlatlatlauhtiloc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76873,14266,spanish,nahuatl,"Y luego dijeron los tlatoque : “ ¿ No lo pensáis así , señores ? ” .",Nima ye quiualilhuia tlatoque : “ Cuix amo yuhqui anquitoa yn antlatoque ? ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76874,14267,spanish,nahuatl,". Pero si en algún sitio eran descubiertos como mexicanos los traficantes secretos , luego eran matados ; se hacía escarmiento de otros con ellos , y sólo por obra divina salían ilesos .",". Auh in ihcuac campa ittoya in mexica in naualoztomeca niman mictiloya , tetzauhmachoya auh zan teoquizaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76875,14268,spanish,nahuatl,Tus caballos son bonitos .,Cuacualtzitzin mocahuayohuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76876,14269,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76877,14270,spanish,nahuatl,Empezó en [ el día de ] San Juan,Pejki ipa San Juan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76878,14271,spanish,nahuatl,3 dientes de ajo,Yei axoxtlantli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76879,14272,spanish,nahuatl,"37 . Y cuando comas no estés viendo a la gente con disgusto , no le dejes la comida a la gente con enojo . A aquel que a ti llegue algo le darás , tal vez vaya con hambre , aunque sea un poquito de aquello que tú has merecido . Si comes junto a alguien , no así se te atraviese el bocado en la garganta , ( no ) te atragantes , ( no ) te atasques . No acabarás el primero , terminarás hasta que haya acabado .","37 . Yhuan in ihquac titlacuaz ahmo oncan titetlayelitztiez , ahmo tictetlahuelcahuiliz in tlaqualli . In aquin mopancalaquiz , cequi ticmomaquiliz , azo momayanaltitiuh , macihui in quexquitzin ca ye otimotlamahcehui . Intla aca itlan titlaquaz , inic ahmo timelcimaz , timelmotlaz , timeltepotlamiz . Ahmo achto timocahuaz , quin ihquac timocahuaz in omocauh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76880,14273,spanish,nahuatl,Se llama así porque se da en los lugares en que queman la maleza para sembrar frijol .,Iujki monotsa porque mochiua kampa in tajchinouaj . Yej yeualtsitsin uan chijchichiltik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76881,14274,spanish,nahuatl,"Vuelo requete alto y soy delgado ; además me meneo y voy humeando , y hasta te puedo asustar .","See tosaasaanil , see tosaasaanil . Patlaani weka , waan uumpa toponi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76882,14275,spanish,nahuatl,así entonces se fueron .,uan uajka ijkino yajke yajke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76883,14276,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76884,14277,spanish,nahuatl,"También en este año murió Mactzin Atlauhtecatlteuctli , tlatohuani de Atlauhtlan Tenanco , que gobernó durante 49 años .","Auh no yquac yn ipan in xihuitl momiquillico yn Mactzin Atlauhtecatlteuhctli tlahtohuani Atlauhtlan Tenanco , yn tlahtocat onpohualxihuitl ypan chiuhcnahui xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76885,14278,spanish,nahuatl,"Y cuando las mujeres de los tlacochcalcas iban a traer agua , por detrás les apedreaban los cántaros ; y cuando sus hijos iban a traer leña , por detrás les quemaban la leña .","Auh yn tlacochcalca yn onmatlacuilliaya yn incihuahuan , ymicanpa yn quinmochilliaya yn imatlacuizcon ; auh yn omoquaquahuilliaya yn inpilhuan , ymicampa yn quimontleminilliaya yn inquauhtzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76886,14279,spanish,nahuatl,"Todos los españoles encendieron fogatas en las azoteas y afuera de sus casas , y nuevamente se repicó en todas las iglesias de México ; así se hizo porque así se había ordenado bajo pena de multa en la ciudad de México Tenochtitlan .","Yhuan yn mochintin castilteca yn inchachan yn incahcalticpac yhuan yn incacaltenpa amo çan quexquichi yn quitlatique quahuitl yn nican Mexico , yhuan nocceppa nohuian tlatzitzilicac yn izquican teopan auh ynic nohuian Mexico ; iuh mochihuin ca yc tlanahuatiloc yc pena motlalli yn ihtic ciudad Mexico Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76887,14280,spanish,nahuatl,La construcción de la iglesia duró 13 años .,Auh yn oyecahuico teocalli matlacxihuitl omey yn omochihuaco yc omomamal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76888,14281,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76889,14282,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76890,14283,spanish,nahuatl,"Que puedan ,","Mah huelican ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76891,14284,spanish,nahuatl,se llevó una olla,kiuik se komitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76892,14285,spanish,nahuatl,Y 12 centavos ahora se llama pero antes un medio y cuartilla .,wan i melio wan in dose sentabos naška i to : ka pero katka non melio wan kwartiya ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76893,14286,spanish,nahuatl,Es la bebida más saludable en el mundo .,Ye in tlayilli ipan in tlalticpantli ocachi tepacti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76894,14287,spanish,nahuatl,una vez lo vi llegar venía con unos bultos ahora sí dije mañana muy temprano iré a verlo ya ya llegó el día en que yo mismohablaría y aquí mi corazón se regocija ojalá ya estuviera yo allá,ceppa onicmohtili yomaxitico ohualmouicaya ica cequi mamalcochtin axcan quema oniquihto moztla oc yuac niteihtati yeca yoahcico in tonalli in huel nehuatl nite notzazquiani ihuan nan mihtotihtzinoa nanimaritzin ima ye ompa niyezquiani,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76895,14288,spanish,nahuatl,"En este año , el martes 10 de abril , tembló la tierra , y el día 26 volvió a temblar ; tembló muy fuerte , y después tembló por segunda vez .","Ypan in xihuitl otlallolin ypan yc 10 mani abril ypan martes , yn icoppa mochiuh yc 26 mani abril ; huel totocac niman oppa mochiuh tlallolinaliztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76896,14289,spanish,nahuatl,Dijeron luego los tlaxcaltecas : “ Está bien .,Quimonilhuia : “ Ca ye qualli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76897,14290,spanish,nahuatl,Entonces Pedro y Pablo ellos trabajan .,Uajka ne Pedro uan nopa Pablo inijuanti tekitij .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76898,14291,spanish,nahuatl,Me he lavado la cara con agua fría .,Onoixami ica atlitztic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76899,14292,spanish,nahuatl,En el año nono de su gobierno se apoderó de los de Tecpantla .,E iuh IX xiuitl tlantocanti y quimoma tecpantlaquilque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76900,14293,spanish,nahuatl,"“ Bueno , si están enojados que nomás nos",Yeka tla inkualanij para san,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76901,14294,spanish,nahuatl,"Entonces Huitzilopochtli les habló , y les dijo : “ No temáis , yo sé lo que ha de hacerse ; allá está la chinampa que debéis llevar , yo os la mostraré ” .","Yc quinnotz y Uitzilopochtli , quimilhui : ( 8v “ Macamo ximomauhtica , ye nehuatl nicmati ; nech temi chinamitl anquiuillanatiui , namechititiz ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76902,14295,spanish,nahuatl,Federico tiene buenos amigos,Federico cualli imaicnihuan quinpia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76903,14296,spanish,nahuatl,Y yo también te voy a echar [ el amaranto ],Uan na no nimitstemilis,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76904,14297,spanish,nahuatl,"tal vez en un río ,","xa itech hueyiat ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76905,14298,spanish,nahuatl,"Estos hongos no deben lavarse si aún son tiernos , pues perderían un poco de su sabor ; sólo se limpian bien con un cuchillo para quitarles el polvo . Las hojas de mazorca se remojan y se lava el epazote .","Inin nanacatl ahmo mopaca intla oc conetic , intla mopaca ahzo itech polihuiz tepitzin iahhuiyayo ; ica cuchillo cual 1 i mopohpoa inic moquixtilia in teuhtli ; in izhuatl mociyahua ihuan ma ixica , cualli mopaca in yepazohtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76906,14299,spanish,nahuatl,½ kilo de masa,Tlahco kilo textli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76907,14300,spanish,nahuatl,". Y en seguida les dijo : Tíos míos , os habéis cansado , os habéis afanado : ¡ lo quiso el señor portentoso Huitzilopochtli ! Hicisteis bien vuestro oficio y ahora pongo los ojos en vuestro rostro y en vuestra cabeza .",". Auh niman quim ilhui : Notlatzítzinhuan e , oanquihiyouique oanquiciauhque oqui monequilti in tlacatl in tetzauitl in Uitzilopuchtli : in o huel anquichiuhque amotequiuh auh nican amixco amocpac nitlachie .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76908,14301,spanish,nahuatl,Por eso venimos hoy,Yeka nama tiualauij,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76909,14302,spanish,nahuatl,"6 Técpatl , 1160 .","72r VI Tecpatl xihuitl , 1160 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76910,14303,spanish,nahuatl,Canto de la huida,In chololiztli icuic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76911,14304,spanish,nahuatl,"Tenían doce años de estar en Aztlan Teocolhuacan los mexicas aztecas cuando , en el año 12 Calli , 61 , plantaron ese árbol de ahuehuete ; y , en la cuenta de los años de Dios nuestro señor , habían pasado 61 años desde su nacimiento cuando plantaron el árbol que después se quebró sobre ellos en el año 5 Técpatl , 1068 .","Ye iuh matlactlomome xihuitl oncan cate yn Aztlan Teoculhuacan yn ipan XII Calli xihuitl , 61 años , yn caquique quahuitl yn ahuehuetl ; auh yn ixiuhtzin totecuiyo Dios ye iuh ye nepa yepohualli ypan ce xihuitl motlacatillitzino ynic caquique quahuitl yn çatepan ynpan poztec yn ipan V Tecpatl , 1068 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76912,14305,spanish,nahuatl,En el año 12 Tochtli 1374 no sucedió nada .,XII Tochtli xiuitl antle ypa mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76913,14306,spanish,nahuatl,Que en ningún momento,Mah amo ce rato,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76914,14307,spanish,nahuatl,Que se genere .,Mah motacatilti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76915,14308,spanish,nahuatl,"Por el camino , su dios venía diciendo a los chichimecas totolimpanecas : Id a asentaros en otro sitio ; yo os ordeno que vayamos adonde está el dios de los acxotecas , Acollácatl Nahualteuctli .","Auh y yehuantin yn chichimeca yn totollimpaneca ynic yahtiaque , quimilhuitiuh yn quimoteotiaya : Ma cana anmotlalliti ; namechnahuatia ompa titlamatihui yn oncan yhcac yn inteouh acxoteca yn Acollacatl Nahualteuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76916,14309,spanish,nahuatl,Diego Sanchez tepisque respondio y dixo delante de mí se hizo lo que la dicha vieja Maria Xoco dexó mandado pues soy sola y estoy para morir estas casas se vendan y el precio déllas se digan de misas por mi María Xoco y por mi sobrina María Ana y por mi yerno difunto Miguel Ocelotl y por nosotros tres se digan de misas .,VIII . - Diego Sanchez tepixque yc tlananquilia conitua ca huel nixpan nomochiuh inic omonanahuatitia yn illamatzin Maria Xoco yuh conitotia ca nel za nocel ca ye nonomiquiliz ynin calli monamacaz yn ipatiuh mochihuaz misa yc topan mitoz nehuatl Maria Xoco yhoan y no y nopillo [sic] Maria Anan yhoan nomiccamon Miguel Ocelotl teyxtin misa yc topan mitoz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76917,14310,spanish,nahuatl,"El santo padre Paulo V había concedido muchas indulgencias a esta procesión ; esto se logró por los envíos y solicitudes de mi querido amigo Diego López Cuauhtlacuilo , que era el fundador de dicha cofradía , y obtuvieron las bulas nuestros queridos padres los religiosos de la Compañía de Jesús que habían ido a Roma .","Cenca miec tetlapopolhuiliztli yndulgencias oncan quihualmotlalilia in sancto padre Paulo Quinto yn ipan tlayahualoliztli ; auh ynic huel iuhqui omochihuin ca ytlayhualiztica ytlaytlaniliztica y notlaçoycniuhtzin Diego López Cuauhtlacuillo yn huel tlatzintille fundador yn ipan in omoteneuh cofradía , yehuantzitzin quimocnopilhuililito yn bullas yn totlaçottatzitzinhuan teopixque de la Compañía de Jesús yn mohuicaya Roma .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76918,14311,spanish,nahuatl,hijo mío qué dice usted de lo que dice mi hijo vea usted dizque ya quiere contraer matrimonio y no sólo eso también me amenaza de palabra de que si no se lo permito se irá sin rumbo,tinoconetzin den timihtilhuia in quihtoa nocone tlaximohtili quinmach ye quinequi mocencahuaz ilhuan ammo zan inon no nechtemmahmauhtia inda ammo nictlamacahuilia mach ixmantazl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76919,14312,spanish,nahuatl,"Este Huehue Acamapichtli se casó con una señora que era su pariente , pues era hija del mexica Teuhtléhuac y nieta de Huitzílatl , y se llamaba Ixxóchitl .","Auh ynin Huehue Acamapichtli yn quimocihuauhti çan ihuayolqui , ychpoch yn Teuhtlehuac mexicatl auh ye yxhuiuh yn Huitzilatl , ytoca yn cihuapilli Yxxochitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76920,14313,spanish,nahuatl,"Yo , el nonohualca , me iré pregonando : ‘ Que vengan los osados ’ ” .","Niaz ninonoualcatl , ninotzatzilia : ‘Ma yc uallaquia nexeuaque ouayyo auayya y’ ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76921,14314,spanish,nahuatl,Por esta misma época desarrollaba sus actividades el famoso pintor español Bartolomé Esteban Murillo .,Zanno ihcuac tlahcuiloaya ompa Caxtillan in itauhcayo don Bartolomé Esteban Murillo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76922,14315,spanish,nahuatl,"Se da solo , nace su semilla .","Mochiua iselti , ixua iteyo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76923,14316,spanish,nahuatl,"Se lavan muy bien las carpas . Los xoconostles se limpian sacándoles la pulpa , y se cortan en rajitas al igual que los chiles ; las hojas de mazorca se remojan y se enjuagan , y el epazote se lava . Se hacen los tamales poniendo una mitad de una carpa con el xoconostle , las venas del chile pasilla y el epazote , y se envuelven para cocerlos en el comal a fuego medio , 20 minutos por cada lado .","Mopaca in carpamimichtin , cualli mochipahua ; mopohpoa in xoconochtli , moquixtilia in inacayo , mixtlapana yuhquin in chilli ; mociyahua ihuan mixahuia in izhuatl . mopaca in yepazohtli . Tlahcocarpamichin motlalia ipan izhuatl ica xoconochtli , chilcuitlaxcolli , yepazohtli ; mochinin motamalpiqui ihuan motlehuatza comalco in ahmo huel totonqui , cehcentlapal zan cempoalli minuto .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76924,14317,spanish,nahuatl,no hay nada en la puerta,tlakaktok ipuerta,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76925,14318,spanish,nahuatl,Traje unas manzanas .,Zan quezqui manzanah on cualhuicac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76926,14319,spanish,nahuatl,de allá del Postejtli .,tlen neka Postejtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76927,14320,spanish,nahuatl,"era lo que estaba resguardado , bien contado , bien envuelto , como un plumaje de quetzal bien ondulado y bien trabajado y como una esmeralda redondeada y lisa y aquilatada , o como una turquesa , bien y refinadamente tersa , que muchos visos hace al brillar .",in cepouhtoc in cepoatoc in cuelpachiutoc in iuhqui quetzalli in uel uitoliuhqui in uel yaqui auh in iuhqui chalchiuhuitl in ololiuhqui in uel patlauac in iuhqui teoxiuitl in tlamatilolli in uel cuecueyoca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76928,14321,spanish,nahuatl,"Por eso digo : Que dejen solo al tenochca , para que perezca él solo ; ya no haré más que esperar su respuesta : ¿ Qué dirán ? , ¿ cuánto se tardarán ? Que escuchen mis palabras ’ ” .","Ca noconitoua : Ma noço yyocan contlali tenochcatl , ma yoca opoliui ; ayatle noconchiuaz , oc noconchia yn itlatol : Quen quitozque , quezquiluitl contlalizque ? Ca ysquich quimocaquitica y notlatol’ ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76929,14322,spanish,nahuatl,Sal al gusto,"Iztatl , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76930,14323,spanish,nahuatl,½ kilo de frijol negro,Tlahco kilo tliletl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76931,14324,spanish,nahuatl,¿ Qué cosa lo preocupa ?,¿ Toni quitequipacho ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76932,14325,spanish,nahuatl,( El dicho alcalde dixo que manifestasen ante él la carta de pago del dicho padre guardian y de las dichas hijas del dicho difunto los cuales con juramento declararon averlos recivido realmente ) .,Auh yn nehuatl alcalde Miguel de los Angeles justicia nicpiya yn iquac honicac yn intlatol yn imontlamanixti yn albaceas yhuan in teopan tlatequipanohua yn omotocateneuhque tlacpac Francisco Sanctoval yhuan Pedro Jacobite yhuan escribano honiquimilhui ynin calli patiuh cuix oquicahuato yn albaceasme in cempouali pesos ymisa ytech pohui animan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76933,14326,spanish,nahuatl,"Dizque los negros ya se habían repartido todos los pueblos de la Nueva España , donde algunos de ellos habrían de gobernar como duques , otros como marqueses y otros como condes ; y dizque los naturales de esta tierra habríamos de ser sus esclavos , pagándoles tributo y sirviéndoles , y que nos habrían de marcar en la mejilla en señal de que ellos eran nuestros amos .","Auh quil yn ixquich altepetl ynic nohuiyan ypan Nueva España , quil ye moch oquimomamacaca yn tliltique yn oncan otlahtocatizquia ynic cequintin duques , cequintin marquestin , cequintin condesme ; quil omochiuhca ynic tinmacehualhuan otochihuazquia otiquintlacallaquilizquia otiquintlayecoltizquia , oc yehuantin yn nican titlaca timacehualtin techcamaycuilozquia ynic necizquia ca totecuiyohuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76934,14327,spanish,nahuatl,"Lo comenzó Tepiltzin Huehue Nauhyotzin cuando fue puesto como tlatohuani de Colhuacan , y de su linaje descendieron todos los tlatoque de Colhuacan ; asimismo , de él descendió Acamapichtli Segundo , que fue el primer tlatohuani de Tenochtitlan , y del linaje de éste descendieron todos los tlatoque de Mexico Tenochtitlan .","Yehuatl achto quihualpehualti yn tlahtocatlaliloc | | 75 yn itoca yn Tepiltzin Huehue Nauhyotzin tlahtohuani Culhuacan , ynic yehuatl ytlacamecayotitech otemoco oquiçaco yn izquintin Culhuacan tlahtoque ; yhuan yn icome ytoca Acamapichtli yn otlahtocatico achto nican Tenochtitlan , ynic no yehuatl ytlacamecayotitech otemoco oquiçaco yn izquintin Mexico Tenochtitlan tlahtoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76935,14328,spanish,nahuatl,EPAZOTE,EPASOT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76936,14329,spanish,nahuatl,Yo voy a traer agua ” .,Na niya nijkuiti atl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76937,14330,spanish,nahuatl,"Les gritaron : “ ¡ Ea , vosotros de allá ! ” .","Quiualhuia : “ Xiualhuia , acame yn uncan ancate o ! ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76938,14331,spanish,nahuatl,acrecientan al cerro,kiiskaltiyaj nopa tepetl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76939,14332,spanish,nahuatl,"“ Hermano , uta , nuestra hermana daña mucho","Noermano , uta , ne touelti tlauel",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76940,14333,spanish,nahuatl,que se la dé con su ala ( de ustedes ) .,mah namechmaca ica namoahtapal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76941,14334,spanish,nahuatl,"Ya he venido , me pongo de pie , forjaré cantos , haré que los cantos broten","Ye on ya nihualla , ye on ninoquetza , cuica nonpictihuiz , cuica nonquixtihuiz , antocnihuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76942,14335,spanish,nahuatl,"Extiende tu compasión , estoy a tu lado , tú eres dios .","A icnopillotl ma oc timalihui , monahuac , titeotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76943,14336,spanish,nahuatl,"El año 3 casa eligieron los tenochcas a Chimalpopoca como tercer rey de México . En la época de Chimalpopoca sucedió que los chalcas se rebelaron contra México , quienes apedrearon a los tenochcas que iban en cuatro embarcaciones y dieron muerte a cinco de ellos . Chimalpopoca sofocó rápidamente esta rebelión y reconquistó la nación chalca .","Ipan yei calli xihuitl , quitlahtocatlalique tenochcah in Chimalpopoca inic ei huei tlahtoani México . Iteyacancayopan Chimalpopoca mochiuh omaltepetlalique in chalcah . Iniquein oquimmomotlacque tenochcah in huallayah ipan nahui acalli ihuan oquimmictique macuilli yehuantin . Chimalpopoca oquinyaochiuh tihuetz chalcah ihuan occepa quimpopolo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76944,14337,spanish,nahuatl,"Y algunos guardianes de trojes y otros que habían hablado mal de los señores , pero que no habían sido muertos , se llenaron de miedo y dijeron : Ya vienen el Tecuachcauhtli Toteociteuctli y los tlatoque de Amaquemecan , Ayocuantzin , Cohuazacatzin y su madre la señora Tlacocihuatzin , primogénita de los tlatoque .","Auh in yehuantin yn cuezconpixque yhuan yn occequintin yn quimotenpotica yn anamo micque cenca momauhtique , quitoque : Ye huitz yn Tequachcauhtli yn Tociteuhctli auh yn Amaquemecan yn Aoquantzin yhuan yn Cohuaçacatzin yhuan yn inantzin yn cihuapilli yn Tlacocihuatzin teyacapan yn tlahtoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76945,14338,spanish,nahuatl,"Al llegar a la cumbre del cerrito contemplé que ya era un vergel ; estando allí juntas toda clase de hermosas flores de calidad de Castilla , brillando en el rocío a los rayos del sol , y luego fui a cortar muchas . Y me dijo que a su nombre te las diera . Y es así como lo hago para que veas en ellas la señal que tú pides , para que pongas por obra su voluntad , y para que aparezca la verdad de mi palabra , de mi mensaje . ¡ Helas aquí ! , recíbelas .","In nahzito in icpac tepetzintli , in nitlachiz ca ye xochitlalpan : oncan zenquiztoc in ixquich nepapan tlazohxochitl in Caxtillancayotl . ahuachtonnameyotoc , inic niman onictehtequito . Auh onechmolhuilih inic ipampa nimitznomacquiliz . Auh ca ye iuh nicneltilia inic ' oncan ticmottiliz in itla nezcayotl in ticmihtlanilia , inic ticmoneltililiz in itlanequiliztzin , ihuan inic nezi ca neltiliztli in notlahtol in nonetitlaniz . Ca iz cah ma xicmozelili .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76946,14339,spanish,nahuatl,"5 Tochtli , 1198 .","V Tochtli xihuitl , 1198 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76947,14340,spanish,nahuatl,"Y algunas iglesias pequeñas se derrumbaron allá por el temblor ; se sintió mucho miedo cuando esto sucedió , y se alzaron gritos lastimeros cuando esto nos ocurrió .","Yhuan teocaltepitzitzin achi quezquican yn ompa xixitin yn pahpachiuh yca tlallolinaliztli ; cenca huel temamauhti ynic mochiuh , yhuan tetlaocolti tlatzatziztlehua yniqu iuh topan ye mochihua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76948,14341,spanish,nahuatl,Los vegetales en la alimentación maseual ( náhuat ),"KILIT , NANAKAT UAN TAKILOT TEIN TIKUAJ",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76949,14342,spanish,nahuatl,Él tiene un problema,Yeh quipiya problema,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76950,14343,spanish,nahuatl,"un pedazo ,","ce pedazo ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76951,14344,spanish,nahuatl,Ella no conoce a mi hermano .,Yehua amo quixmati in nocnin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76952,14345,spanish,nahuatl,"El 21 de junio de 1608 llegó don Juan Bautista , nombrado juez gobernador de México Tenochtitlan ; éste vino de Tlatelolco , donde estaba como juez gobernador , aunque era oriundo de Malinalco .","Yn axcan ypan yc 21 mani metztli de junio de 1608 años , yquac ohualcallac yn don Juan Baptista juez governador mochihuaco nican Mexico Tenochtitlan ; ynin Tlatilolco huallehuac , ompa juez governador catca , ynin Malinalco ychan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76953,14346,spanish,nahuatl,"se preocupaba , todos los días estaba llorando .","motekipacho , mojmostla chokatika .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76954,14347,spanish,nahuatl,½ kilo de pasta de pipián,Tlahco kilo chilacachtextli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76955,14348,spanish,nahuatl,Entonces Quetzalcanauhtli venció a los de Tenantzinco y a los de Ayotla .,Ynic tepeuh Quetzalcanauhtli yn Tenantzinco yhuan Aotla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76956,14349,spanish,nahuatl,vive,xinemi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76957,14350,spanish,nahuatl,¿ Cómo hay que vivir al lado de la gente ?,¿ Quen in nemohua in tenahuac ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76958,14351,spanish,nahuatl,ella no les hace caso para darles de comer .,ya axkichiua kuenta para kintlamakas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76959,14352,spanish,nahuatl,"No les daba nada a los legítimos dueños de las casas , andaba nomás buscando testamentos , en los cuales veía y por los cuales se enteraba de lo que los difuntos habían dejado repartido .","Yhuan anotle ytla oncan quinmacaya yn axcahuaque tlatquihuaque , yhuan huel mochi quitemohuaya in testamentos , quittaya yniqu itech quimatia in tleyn cecen mimicque oquixexelotiaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76960,14353,spanish,nahuatl,grandes carnes de pescado .,"nakatl kiuikaj , michinakatl uejueyi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76961,14354,spanish,nahuatl,¿ Hay allá amistad ?,¿ Icniuhtihua ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76962,14355,spanish,nahuatl,muchacha .,nopa ichpokatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76963,14356,spanish,nahuatl,E vido que de veynte y cinco años a esta parte labro e hizo unas casas con su retraimiento y los camellones a poseido el tiempo de los dichos veinte e cinco años e nunca las a dexado de poseer ni contradicho persona ninguna y es las tierras casas e camellones en la parte y lugar llamado Tlasaytitlan [ sic ] .,Ye axcan XXV sihuitl yn ical oconquetz centetl ycal tepiton auh yn chinamitl ye no yxquich cauitl in quichiua in ye XXV siuitl a ye quicahua mochipa quichiua ayac aca quitlacahualtia yn onpa Tlachcuititlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76964,14357,spanish,nahuatl,"¿ Cómo lo determina tu corazón , Dador de la Vida ? ¡ Salga ya tu disgusto ! Extiende tu compasión . Estoy a tu lado , tú eres dios . ¿ Acaso quieres darme la muerte ?","¿ Quen quinequi noyollo , Ipalnemohuani ? ¡ Ma oc melel on quiza ! A icnopillotl ma oc timalihui , monahuac , titeotl . ¿ At ya nech miquitlani ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76965,14358,spanish,nahuatl,porque :,porke :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76966,14359,spanish,nahuatl,"5 Técpatl , 1172 .","V Tecpatl xihuitl , 1172 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76967,14360,spanish,nahuatl,lo que dijo eso sucedió .,tlen kiilui yaya nopa elki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76968,14361,spanish,nahuatl,"Sube al trono de Rusia Catalina II , princesa de origen alemán .",Rusotlahtocayopan motlahtocatlali teutoncihuapilli in itoca Inic Ome Catalina .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76969,14362,spanish,nahuatl,Testigo Muysen casado del tlaxilacalli de San Martin Atezcapan hizo juramento mediante dios nuestro señor y la virgen Sancta María y por la señal de la cruz le fue impuesta pena para que diga la verdad de lo que le sea preguntado si dice verdad dios le premiará y si no será castigado en el infiemo y él así dijo que dirá verdad .,Testigo Muysen namique ytlaxilacaltian San Martin Atezcapan macoc juramento ypaltzinco yn totecuyo dios yhuan yn cihuapilli Sancta Maria yhuan yn imachiyo Sancta Cruz oncan tlatlacoltilocynic melahuac quitoz yn tleyn tlatlaniloz yn tla melahuac quito y quimotlacoliliz yn dios yn tlacamo mictlan quitzacuctiaz auh yn yehuatl yuh quito ynic melahuac quitoz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76970,14363,spanish,nahuatl,Thomas de Aquino respondió y dixo delante de mí se hizo lo que la vieja María Xoco dexó mandado y dixo que ella era sola y soy sola y esto y para morir estas casas las labramos con nuestra pobreza anbos y mi marido y pues que no hay nadie ni tengo nieto y si alguno biviera se las dexara y ansí digo que se vendan las casas para que se digan de misas por nosotros tres .,Thomas de Aquino yc tlananquilia conitua ca huel tixpan omochiuh inic omonanahuatitia yn illamatzin catca Maria Xoco yn iuh conitotia ca nel za nocel ca ye ninomiquiliz ynin calli ca huel tonetoliniliz tomextin yn nonamic catca otictoquechilique ca nel ayac ma ce tlacatl noxhuiuh yn tla ce onemini ca nicmacatiazquia auh ini noconitua monamacaz in calli misa yc topan mitoz teyxtin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76971,14364,spanish,nahuatl,Debéis amar a vuestos padres .,Tiquin tlazohtlaz in motatahuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76972,14365,spanish,nahuatl,Fueron a sacar a todos los señores de sus casas . No se habían metido en nada de política . Mataron a mi padre y a mis tíos . Uno de mis tíos era hombre fuerte y el otro era un viejito . Estaba agonizando cuando entraron los carrancistas a su casa y agarraron al anciano y lo arrojaron contra el suelo .,"Oquinmoquixtilito inchachantzinco nochtintzitzin tlacame . Amotla omocalactiaya . Iman tica on oquinmomictilique notatzín , notiotzitzihuan . Cetzin notíotzin chicahque tlatihuani ihuan occetzín ye tocoltzin . Yomomiquilitaya icuac ocalaque calitic carrancistas ihuan inintzin coli oquinmanalique ican tlali oquimomochilique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76973,14366,spanish,nahuatl,"La casa mira al poniente y mide , por la parte de atras tres brazas y una braza del pecho a la mano y por lado así mismo cuanto [ se ha dicho ] con la braza del pecho a la mano .",In cali tonatiuh ycalaquiyampa ytzticac in itepotz inic motamachihua yematl ypan cenyollotli in inacaz zan no yxquich ypan cenyollotli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76974,14367,spanish,nahuatl,Después allí al día siguiente del domingo,Teipa noponi domingo san tonili kipatlak,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76975,14368,spanish,nahuatl,Le gritó su mamá,Kitsajtsili imamá,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76976,14369,spanish,nahuatl,"Enseguida los mexicas partieron de Acocolco Chapoltépec , en el dicho año de 2 Ácatl , 1299 , y entonces los mexicas aztecas se fueron a meter a la ciudad de Colhuacan , mientras gobernaba allí el señor Coxcoxtli .","Auh yc niman oncan onehuaque yn Acoculco yn Chapoltepec in mexica , çan ya yehuatl ypan yn omoteneuh 2 Acatl , 1299 años , yn iquac oncan callaquico ypan altepetl Culhuacan yn mexica azteca , yquac oncan tlahtocati yn tlacatl Coxcoxtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76977,14370,spanish,nahuatl,pero nuestra palabra,zan totlahtol,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76978,14371,spanish,nahuatl,"Al morir Cuacuauhpitzáhuac se asentó Tlacateotzin , en el año 7 Técpatl 1408 .",Yn omic nima ualmotlali Tlacanteontzi ypan VII Tecpatl xitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76979,14372,spanish,nahuatl,"Y el ropaje del cuello que lo envuelve — una cosa parecida a la dalmática — de papel con pintura , y sus sandalias de hule esponjoso .","Iuan in tlaquechpanyotl iuhqui almatica , amatl in tlacuillolli iuan ipozolcac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76980,14373,spanish,nahuatl,Este .,inin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76981,14374,spanish,nahuatl,— Ya no más calentamos .,— yakmo sa tiyeycmanike .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76982,14375,spanish,nahuatl,"Para entonces , hacía 139 años que los mexicas habían salido de su morada de Aztlan ; asimismo , Cuauhtlatónac , undécimo tlatohuani de Colhuacan , llevaba 11 años gobernando .",Yn ihcuac yn ye iuh nepa chicuacenpohualxihuitl ypan caxtollonnahui xihuitl ompa hualquizque yn inchan Aztlan yn mexica ; yhuan no yn ihcuac yn ye oyuh nepa matlactlonce xihuitl tlahtocati yn Cuauhtlahtonac yn icmatlactlonce tlahtohuani Culhuacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76983,14376,spanish,nahuatl,Se apoderaron de ellos ; pero ellos no dijeron : “ Somos mexicas ” .,Niman quimonanque ; amoma quitoque : “ Yn timexica ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76984,14377,spanish,nahuatl,Seguía a esta la manta de labios de valor de ochenta cacaos .,auh in quitoquilia uel yehuatl in tecuachtli napoualli ipatiuh catca in cacauatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76985,14378,spanish,nahuatl,"Y agregó : “ Vete a Acuezcómac , y toma contigo mucho ocote y fuego ; si tú prendieres al hechicero , encenderás fuego y yo acudiré .","Auh yni : “ Tla ximouica , unpa xitlamatiuh ynn Acuezcomac , miec y mocouh xoconcui yoan motlema ; yntla otica titletlaliz uncan mopan naciquiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76986,14379,spanish,nahuatl,Este es un mal negocio .,In ce amo cualli tequiotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76987,14380,spanish,nahuatl,¿ Cuántos años tiene su hermana ? Ella tiene diecinueve años .,¿ Quexqui xihuitl quipia mocihuaicnitzin ? Yehua quipia caxtolli ihuan nahui xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76988,14381,spanish,nahuatl,"El floreciente cacao ya tiene espuma , se repartió la flor del tabaco . Si mi corazón lo gustara , mi vida se embriagaría . Cada uno está aquí , sobre la tierra , vosotros señores , mis príncipes , si mi corazón lo gustara , se embriagaría .","Ah zan xochicacahuatl in puzontimani , yexochitl in tlamaco . Intla noyol quimati , quihuintia ye noyolia . Aya yece ye nican , tlalla icpac , antetecuita , nopilhuan , a noyol quimati , quihuintia ye noyol .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76989,14382,spanish,nahuatl,Si quieres huiremos .,la tneki tičoloske .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76990,14383,spanish,nahuatl,La cuarta vez en que invitaba a la gente era cuando al día siguiente iban a morir los bañados .,Auh in ic nappa tenotzaya icuac in ye yuh moztla miquizque tlaaltiltin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76991,14384,spanish,nahuatl,"¿ Vendrán a hacernos saber algo Motecuhzoma , Nezahualcóyotl , Totoquihuatzin ?","¿ In cuix oc techmatiquiuhin Moteuczomatzin , in Nezahualcoyotzin , Totoquihuatzi ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76992,14385,spanish,nahuatl,Hay un trozo de pan negro en esta canasta .,Onca cente tliltic pantzin cotoctli ihtic in mahchihcolli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76993,14386,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76994,14387,spanish,nahuatl,"El tiempo que duró la demanda fue de cuatro años ; contendía la llamada Maria Tlaco , esposa del que se llamaba Toltecatl que se apropiaba de la tierra . Y en esto se hizo informacion , y los testigos certificaron y se certificó que es verdad que el primero que poseyó tierra se llamaba Atlixeliuhqui y asi lo escuchó la gran Audiencia Real ; y la que contendía la llamada Maria Tlaco esposa del Toltecatl , muchas veces fue llamada ; allá también se demoró la causa .",Auh yn ixquich cauitl ynic omoteylhui nauhxiuitl yn omonamiquia yn itoca Maria Tlaco ynamic yn itoca catca Toltecatl oquimotlaltiayaya auh ic omochiuh información yn testigosme yeuantin oquineltilique ynic ouel neltic ca ye neli ca yeuatl yacatopa tlale yn itoca Atlixeliuhqui oyuh quimocaquilti yn uey Audiencia Real auh yn omonamiquia yn itoca Maria Tlaco yn inamic Toltecatl miecpa onotzaloc oncan no uecauac in tlatolli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76995,14388,spanish,nahuatl,También en el arreglo de la habitación hace su parte barriendo los cuartos .,Noihqui ontlayectlalia ihuan tlachpana inpan calxeioltin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76996,14389,spanish,nahuatl,DIALOGO,NONOTZALIZTLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76997,14390,spanish,nahuatl,Y despues de contadas luego por el poder que tiene dixo que dava y dio al señor alcalde de cien brazas de tierra en largo y en ancho [ tachado : quarenta ] beinte por ambas partes y no mas .,Auh yn iquac oyuh mopouh niman yca yn ihuelitzin yn imahuiztlatoltzin motlanahuatilli yn itechpatzinco señor alcalde quimomaquilli ytech quimopohuilli macuilpohualli yn milli ynic huiac ynic patlahuac cenpohualli necoc yxquich .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76998,14391,spanish,nahuatl,"El año de 1660 ( 12 pedernal ) , murió el ilustre escritor Domingo Francisco de San Antón Muñón Chimalpahin Cuauhtlehuanitzin .","Ipan nauhtzontli omeppoalli xihuitl ( matlactli omome tecpatl xihuitl ) , omomiquilitzino mahuiztlahcuilocatzintli in itoca Domingo Francisco de San Antón Muñon Chimalpahin Cuauhtlehuanitzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 76999,14392,spanish,nahuatl,"En cuanto creatura , el cuerpo del hombre es muy admirable , puro y hermoso , y no hay ninguna otra cosa que se le pueda igualar en excelencia y hermosura .","Auh ynic tlachichiuhtli yn itlac yn inacayo yn tlacatl ca cenca mahuiztic yhuan ynic cenca mahuizchipahuac mahuizxayaque , quinenehuillia yn çaço catlehuatl occentlamantli yn itla mahuiztic chipahuac yn amoma yehuatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77000,14393,spanish,nahuatl,"En cuanto a los chichimecas totolimpanecas , su sustento consistía sólo en lo que podían procurarse ; con sus flechas y sus arcos cazaban venados , conejos , serpientes , aves y fieras .",Auh in yehuantin yn chichimeca yn totollimpaneca yn imitac hualmochiuhtia çan yehuatl ynic hualmotlayecoltitiaque ; yn inmiuh yn intlahuitol quiminia yn maçatl yn tochtli yn cohuatl yn tototl yn tequani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77001,14394,spanish,nahuatl,Dame cuenta [ de dónde está ] .,Xinechmaca cuenta .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77002,14395,spanish,nahuatl,"Una vez había un buen hombre que tenía siete hijos , todos varones , y deseó que Dios le concediera una hija . En efecto , el cielo se la concedió ; pero nació tan delicada y débil , que creyeron que iba a expirar , por lo cual el padre envió a uno de sus hijos a buscar agua pura a la fuente , con objeto de que la bautizasen mientras acudía el sacerdote . El chico fué acompañado de sus hermano » , y una vez que llenó el cántaro de agua , se trabó entre ellos una disputa de quién había de llevarla a su casa , pues cada cual pretendía correr más que los otros . En medio de la querella , el cántaro se rompió y los muchachos no se atrevieron a volver a casa y afrontar la cólera de su padre . Este , en efecto , tenía un genio terrible , y además temía que la pequeña muriese sin recibir el bautismo . — Esos chiquillos — decía — debieran estar de vuelta hace yatiempo , pero se habrán puesto a jugar , olvidando lo que les he mandado . Pasó otro buen rato , y como los chicos no parecían , se puso furioso , los maldijo y exclamó : — ¡ Permita Dios que se vuelvan cuervos ! Apenas hubo pronunciado estas palabras cuando se oyó en los aires un fuerte batir de alas ; miró a la ventana , y vió siete cuervos , negros como la noche , pasar por encima de la casa y volar a lo lejos . Inútil fué su dolor porque el mal estaba hecho y no podía destruir los efectos de su maldición . La madre por poco muere de pena ; por fortuna , la niña adquirió fuerzas y fué creciendo de día en día en estatura y en belleza.Era el único consuelo de sus padres , los cuales , por no entristecerla , no le dijeron que había tenido berminoi hasta que un día cierto malintencionado dijo a la niña que había sido la causa de la desgracia de sus hermanitos . Llena de aflicción fué a buscar a su madre y le preguntó si era cierto lo que le habían dicho.Entonces no hubo medio de ocultarle la verdad , aunque diciéndole que era inocente de aquella desgracia . Pero la pequeña tenía una conciencia tan delicada , que a pesar de cuanto le dijeron , creyó que estaba en el deber de ir en busca de sus hermanos para libertarlos del encanto que pesaba sobre ellos . Esta idea no le dejó un momento de reposo , hasta que un día se marchó secretamente de su casa sin llevarse más que una pequeña sortija regalo de sus padres , un pan , un cuchillito y una calabaza con agua . Así recorrió el mundo de un extremo a otro sufriendo hambre y sed y corriendo graves peligros , pero los ángeles la protegieron y no le ocurrió ninguna desdicha . Un día , viendo que eran inútiles sus esfuerzos , se echó a llorar y se le apareció un ángel del cielo , que le dijo . — Tus hermanos están en la montaña de cristal que encontrarás a dos jornadas de aquí marchando hacia el norte . Toma este huesecillo que tiene la propiedad de abrir la puerta de la montaña . La niña se reanimó , apreturándose a llegar a la montaña de cristal . Cuando estuvo junto a la puerta quiso abrirla con el huesecillo que le había dado el ángel ; pero ¡ oh desgracia ! ¡ lo había perdido en el camino ! Al pronto cayó en la más amarga aflicción ; después se le ocurrió una idea que fué la de cortarse el dedo meñique para ver si le servía como el huesecillo para abrir la puerta . Apenas lo cortó y lo puso en la ceradura , las dos hojas se abrieron de par en par . La niña penetró ; pero la detuvo un enanillo preguntándole qué quería . — Busco a mis hermanos a los siete cuervos . Son mis amos — contestó el enano — y están de paseo ; pero no tardarán en volver . Voy a ponerles la comida . Y después de haber colocado siete platos y siete copas sobre una mesa puso en ellos la comida y la bebida de aquella noche . La joven tomó de cada plato un bocado y de cada copa un sorbo ; en la última dejó caer su sortija y después se marchó a la habitación inmediata . De pronto se oyó un ruidoso aleteo ; eran los siete cuervos . Tenían mucho apetito y se pusieron en seguida a la mesa . Pero a la vez dijeron todos : — ¿ Quién ha tocado a mi plato y a mi copa ? ¡ De seguro ha sido","Cecpa oyeya cente cualli tlacatl oquimpiaya chicóme ipilhuan , no chi oquichtin , ihuan oquinec man Teotl quimomaquili cente cicihuanton . Melahuac , Teotzin oquimo maquili ; nozo otlacat cemi amo chihchicahua , quenameh cocoxqui , ihuan omolhuiayah zan niman miquis ipampa inon tahtli oquititla cente iconen man canati chipahuac atzintlai tlen ica qui cuaatequiz queh in piltzintli . In pipiltontli oquitocaqueh icnihuan , ihuan ihcuac ye oquitemitihqueh in acomitl opehqueh camanaloah molhuiah aquin ocachi huelihqui tzicuiniz ye yehua qui huicaz in acomitl . Amo machia quenin ohualhuetz in acomitl ihuan otlapan ; in pilantoton intech omocempanti hueyi nemohtiliztli ihuan ayac oquinec teixtla intatah momanatin , impampa melahuac , cemi tlahuele oyelohuaya , achi ihauac oquitaya hueliz ye miquiz tecihuaconen ihuan amo mocuaatequiz . Inon xolopihtin pilantoton , omolhuiloc yo ohualmocuepanih yo huehcahqueh hueliz zan mahuiltihtinemih ihuan ye oquilcahqueh tlen oniquin tequimacac ; oc tepitzin opanoc ihuan quenin in pilantonton amo ohualayah niman ocachi ocualanihuac ihuan intechpa oquintelchin ; ihuan omihtalhui mah teotl quimonequilti cacaloh man mocuepacan ! Quimach oqitohqueh ihcuac ye omocac checaticpac huelihqui ceahuitz ihcueyocaliztli ; tlanexilco omo ixnextiloc ihuan oquitaqueh chicome cemi tliltiqueh cacaloh calicpae opanoqueh huehca oyahqueh . Zan nenca niman onoyolcohcoltiloc omo yoltequipacholoc mach inin tetzahuitl ayocuel omopohpolo . In nantzintli no omoyoltequipacholoc , ye omomiquilizquia ; mach in cicihuanton icnopiltica open mo huepahua . Ihuan momoztla neci zan ica yehua in tatahtin omoyolehuayah aquinomeh aic amotlen oquinonotzqueh , amitla oquilhuihqueh tla qemanian oquimpia in icnihuan ; ixquichca ce tonalpa , amo polihui cente camatlatz , oquinonotz , oquimachilti in cicihuanton ca yehua itlahtlacol in itoliniliz in icnihuan , cemi yolcohcoltica oquitemoto inana ihuan oquitlahtlani cox melahuac tlen oquinonotzqueh : Imanon ayocuel itla omotlapacho nochi tlen opanoc oquimachiltih oquilhui nochi tlen melahuac ihuan yehua amo tlen ¡ tlahtlacol ; mach cicihuanton huel moyolnonotzani , ca tlen nochi tlen oquilhuihqueh , omolhui yehua itequi quin temotin in icnihuan ipampa quin maquixtiz ihuan tetzahuitl quixitoniz , ixquichca ye imanon ayocmo tlen necehuiliztli oquipix . Ce tonalpa zan ichtaca ocalquix zan oquihuicac cente maxitlatztli oquitlacolihqueh , cente tlaxcalli ce tepoztlateconi ihuan iateco oquitemiti ica atzintli . Ihquin zazocampa , nepa ica nican nochi in tlalticpac on tlachiato amiquia , omayanaya , ihquin ohuihcan on panoto mach in angeleztin nochipa oquixotihqueh ihuan amotlen ipan omochin . Ce tonalpa , oquitac ca zan nenca huel motequipanoa , niman open choca , ihuaq ixpan omonexti cente ilhuica angel aquin oquilhui : Moicnihuan tiquintemohtinemi ipan tezcatepetl cateh , ca ome tonalpa ca tlacpac huehca tinehnemiz . Xic ana inin omiton yehua cualli qui tlapoa initzacual tezcatepetl . In cicihuanton omoyolen , niman icihcan otzicuin , tezcatepepan oacito , ihcuac ye ixtlan tlatzacualli oehcoc oqui tlapoznequia ica in omiton ocon macac in ángel , Mach . . . ¡ Ihyo tlahueliltic ! ¡ Ohtlipa ocompolo ! Cemi huel omoyolcoco ; hueyi yolamanaliztli itech omocempantihuetz ; zatepan oquinemili momahpiltequiz ihuan oquitaznequia tla ica imahpilomiyo hueliz cualli con tlapoz in tlatzacualli . Quimach ye omomahpilcoton oquitlali in omitl ipan tlatzacualotl zan niman omotlapo . In cicihuanton niman ocalc&c ; mach cente tzatzapa oquitzacuilli oqui tlahtlani tlen oquinequia . Nocnihuan in chicome cacaloh niquin temohua . Oquinanquili in tzapa . Yehuan no tecohuan paxialohticateh ; mach ayocmo huehcahuazqueh ye hual mocuepazqueh ye oniquintlacualtlali ; ihuan melahuac ye oquitlali chicome caxitl in ihtic oquitlali tlacualli ihuan tlailli ; inon yohualpa tetepitzin oconan ihuan in nochi tecomatl tepitzin oquic ; ihtec in chicontetl tecomatl oquitlahcal in mahpilxitlatztli ihuan ocalac occe calxelolpa . Amo ohuehcan niman oquicac ce hueyi ahuitz ihcueyocaliztli ye yehuan chicome cacaloh oehcoqueh . Huel yeomayanaya ihuan niman ahcopechpa omotlalihqueh . Mach inochtin incepan",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77003,14396,spanish,nahuatl,"Todos ellos venían vestidos como allá se visten , es decir : con una especie de chaleco largo y un ceñidor en la cintura , donde traían su katana de acero que es como una espada , y con una mantilla ; las sandalias que calzaban eran de un cuero finamente curtido que se llama gamuza , y eran como guantes de los pies .","Yhuan çan ye moch iuh hualmochichiuhtiaque yn iuh umpa mochichihua : yn iuhqui çan inxicolhuipil quimaquia , ypan mocuitlalpia yn intlacotian yn inpitzahuayan , oncan quitecatihui ce gadana tepoztli yuhqui yn imespada ypan ponhui , yhuan çan iuhqui tlamantillahuia ; auh yn incac yamanqui tlayamanilli cuetlaxtli | | 135 yn motenehua gamoça , yuhquinma çan xocpaluandes ypan pohui , yc caquia ymicxic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77004,14397,spanish,nahuatl,Testigo Francisco Ximenes alguacil vecino de San Pablo Tlalyztacapan casado del qual fue tomado juramento por dios y por Santa Maria y por la señal de la cruz .,Testigo . - Francisco Ximenez alguacil chane Sant Pablo Tialistacapan namique juramento oquichiuh ynic otlatlacoltilloc yn ipaltzinco dios yhuan totlazonantzin Santa Maria yhuan yn ica imachio in cruz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77005,14398,spanish,nahuatl,"Y que no otra vez por esto hagan pleito . Quien otra vez haga pleito sobre el inponemos penas de 7 días de cárcel y 5 pesos en tomines gue pagará a la cámara de su magestad . Se hizo aquí en la ciudad de México a 20 de julio de 1571 años . Francisco de la Cruz alcalde , Tomás [ sic ] Lucas alcalde y yo Francisco Moisen escribano .",Yhuan aocmo no cepa yc mixnamiquizque yn aquin oc cepa teyxnamiquiz ipan tictlallia pena chicomilhuitiz carcel yhuan V pesos tomines conixtlahuaz in icamara su magestad omochiuh nican ciudad Mexico a 20 de julio de 1571 años . Francisco de la Cruz alcalde Tomas [sic] Lucas alcalde nehuatl Francisco Moisen escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77006,14399,spanish,nahuatl,Lo felicito por haber hecho esta obra buena .,Paquiliztica timitznomaquitzquilia ipampa inin yectlachihualli otimochihuili .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77007,14400,spanish,nahuatl,si el tan difundido interés por las culturas del méxico precolombino no es sólo curiosidad o pasajero afán de exotismos la búsqueda más honda de su significado necesariamente habrá de atender a lo que es experiencia histórica distinta lo peculiar y tal vez exclusivo de la trayectoria las creaciones e instituciones de estos pueblos que a través de milenios vivieron en el básico aislamiento de este continente,intla in tlacemanca tlaelehuiliztli inic miximatiz huehue mexico ahmo zan cuelachic tlaelehuiliztli inic miximatiz ihcuac ayahmo ahciah quixtopal colon in itlatemoliz itechpa in tlen quinezcayotia huel nelli necatiloz in ipan occetic tlaixahcihcamatiliztli tlein zan iaxca tlein zan icel quipia iniohhuanaliz itlachihchihualiz inintin altepemeh in ipan miec ontzontli ihuan mahtlacpohualli xihuitl in omocauhqueh omatzahqueh ipanin cemanqui tlalli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77008,14401,spanish,nahuatl,de variadas flores :,nepapan xochitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77009,14402,spanish,nahuatl,"¿ Cómo permanecerá la tierra , la ciudad ?","¿ Quen maniz in tlalli , tepetl ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77010,14403,spanish,nahuatl,". ¿ Acaso ya se tiende Piltzintecutli en la casa de la noche , en la casa de la noche ? Príncipe , príncipe : con plumas amarillas te aderezas , en el campo de juego te colocas ,",". mach o ya moteca Piltzintecutli Yoa ichan Yoa ichan . Piltzintlé , Piltzintlé tocivitica timopotonia tlachco timotlalli",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77011,14404,spanish,nahuatl,"Para abajo en Ayotzinapan , Xaltipan , se dan grandes las mazorcas y las cañas crecen más altas , como de tres metros .","Paratani Ayotzinapan , Xaltipan kachi uejueyi sinti mochiua uan kachi ueuejkapantik in ouat , kemej eyi metro .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77012,14405,spanish,nahuatl,por allí,asta noponi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77013,14406,spanish,nahuatl,"Lo consagró el muy reverendo don Juan Pérez de la Serna , arzobispo de México , a quien asistieron el arcediano doctor Saucedo y el chantre doctor don Juan de Salamanca , los cuales le impusieron la mitra y la capa de coro , y fue su padrino el señor virrey don Diego Fernández de Córdoba , marqués de Guadalcázar .","Auh yehuatzin oquimoteochihuilli yn cenca mahuiztililoni don Juan Pérez de la Serna arçobispo Mexico , quimopalehuillique yn doctor Saucedo arcediano yhuan doctor don Juan de Salamanca chantre , mitra quitlallique yhuan capa de choro , auh ypadrinotzin muchiuh yn tlahtohuani visurrey don Diego Fernández de Córdova marqués de Guadalcáçar .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77014,14407,spanish,nahuatl,1 manojito de epazote,Ce mamahpicton yepazohtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77015,14408,spanish,nahuatl,Es frío .,In sesek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77016,14409,spanish,nahuatl,"Y la razón por la que aquí consigno que en tres sitios se han levantado casas frente a la dicha iglesia de mi querido padre San Antonio es para que los que luego nazcan y vengan a vivir , mexicas y otros pobladores de la ciudad , puedan ver y saber cómo ahora , al tiempo en que consigno y registro esta historia , todavía existe esa laguna ; por lo tanto , si más adelante se llega a ver que en algún lugar y tiempo brota y aparece el agua en las iglesias , monasterios y casas , debe recordarse que , aunque no sea visible , todo el lugar está lleno de agua .","Auh | | 227 çan ipampa yn nican onicmachiyoti ynic çan oquexcan yn mani calli yxpan omoteneuh yteocaltzin notlaçottatzin San Antonio , ypampa quittazque quimatizque yn aquique yn quin nemiquihui yn quin ye tlacatizque mexica yhuan yn altepehuaque ca çan oqu iuhcan in , yn ihcuac ye nictlallia ye nicmachiyotia yn itlahtollo , yn omoteneuh ayxtlahuatl muchiuhtimani axcan ; yntla çatepan yttoz yn iquin canin quenma ye teopancalli ye monasterios ye calli ypan tentoc ye onoc , yn axcan ayemo quen neztoc , çan atl oncan tentimani nohuiyan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77017,14410,spanish,nahuatl,Ellos siembran y siembran maíz,Inijuanti sintokaj uan sintokaj,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77018,14411,spanish,nahuatl,"En este mismo año , con el Trato de Westfalia , en Alemania , se pone fin a la denominada Guerra de los Treinta Años .","Zanyeno ihcuac , Westfalennenonotzaltica ompa Teutontlalpan , tlami in motocayotia Cempoalli Ommatlactli Xihuitl Inyaoyo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77019,14412,spanish,nahuatl,"En cuanto al texto maseual ( nahuat ) ,",Kiyektalijkej in maseualtajtol :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77020,14413,spanish,nahuatl,"También le dicen xaltotomat , esta yerba también crece , pero se inclina un poquito .","No kiluiaj xaltotomat . In xiuit . No mokejketsa , pero como ke tepitsin mososoua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77021,14414,spanish,nahuatl,"El jueves 14 de agosto de 1614 se supo aquí en México , llegó de Oaxaca la noticia de que allá había muerto don Juan de Cervantes , obispo de Oaxaca , quien allá gobernó espiritualmente durante cinco años , tres meses y 15 días .","Axcan juebes yn ic 14 mani metztli agosto de 1614 años , yhcuac nican Mexico machiztico hualla tlahtolli Huaxacac ynic ompa omomiquilli teoyotica tlahtohuani don Juan de Servantes obispo Huaxacac , ynic ompa teoyotica tlahtocatito çan macuilxihuitl ypan etetl metztli ypan caxtolli tonatiuh ynic niman omomiquillico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77022,14415,spanish,nahuatl,Y aquí voy a hacerlos dueños,Huan nican namechaxcatiliti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77023,14416,spanish,nahuatl,Es bueno comerlo en chilpozonte o en caldito .,Kuali se kikua chilposon oso caldito .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77024,14417,spanish,nahuatl,El gana poco ; pero tiene perspectivas de ganar más .,Yehua zan tepitzin tlatlani ; mach neci yequita miac tlatlaniz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77025,14418,spanish,nahuatl,¡ comience la danza !,¡ yn maconnetotilo !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77026,14419,spanish,nahuatl,"Don Martín Ecatzin Tlacatécatl Tlapanécatl Popocatzin regresó al cabo de cinco años ; se estableció en México Tlatelolco , y le dieron el pueblo de Tziuhcóhuac para su servicio .",Yn don Martín Ecatzin Tlacatecatl Tlapanecatl Popocatzin hualmocuep macuilli xihuitl ynic nican açico Mexico Tlatilulco ; ca ompa quimomaquili altepetl ynic tlayecoltiloz ytocayocan Tziuhcohuac altepetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77027,14420,spanish,nahuatl,"La cuarta hija de Cuauhcececuitzin Tlamaocatlteuctli Teocuitlapane se llamó Atototzin , y fue esposa de Itzquiyauhtzin Tlacochcálcatl , tlatohuani de Caltecoyan .","Yn icnahui ychpochhuan Quauhcececuitzin Tlamaocatlteuhctli Teocuitlapane ytoca Atototzin , ynin umpa quihuallan Caltecoyan tlahtohuani ytoca Ytzquiyauhtzin Tlacochcalcatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77028,14421,spanish,nahuatl,Los hermanos Wright son los primeros en volar a bordo de un aeroplano construido por ellos mismos . Esto ocurrió el año 12 caña .,"Tlamatinime in ixitnachoh yuhquin icniuhtin Wright , yehuan achtopan patlanih in ipan patlanizcuauhtototl in yehuantin innomatca quichiuhque . Yehuatl in , omochiuh ipan matlactli omome acatl xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77029,14422,spanish,nahuatl,Y el dicho Hernan Perez español y su hijo Joan Perez los metimos en sus casas cerrando tras sí las puertas y alanzamos a los que dentro de las casas estavan que es Madalena y Ana Mocel y otras mugeres y nadie allí hablo sobre las dichas casas y dos camellones .,Auh in yehuatl Hernan Perez español ytelpoch Juan Perez otiquinmoncalaquique yn oncan yn inchan oquihualtzatzacque yaca inin pouerta auh yn oncan nocatca ytic otlapiaya ytic calli otiquinhualquixtique ytoca Magdalena yhoan Anan Moncel yhoan occequitin cihuatzitzintin ayac ma onca notlato yn itechcopa yn calli yhoan chinamitl ontetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77030,14423,spanish,nahuatl,ya párense,ya ximoketsaka,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77031,14424,spanish,nahuatl,en verdad no se equivocaban quienes pensaban que yo no reunía algunas de las condiciones señaladas como para ser ubicado en un cargo que requería solvencia económica por entonces era yo muy joven y tenía sólo dos o tres años de haber contraído matrimonio con tu madre y mi vida como suele ocurrir entre los recién casados del pueblo se desenvolvía en una angustiosa búsqueda por allegarme los medios para vivir siquiera con lo estrictamente necesario,huel melahuac ahmo mixpoloayah in ahquiqueh quinemiliayah nehuatl ahmo nicpiaya mochinon tetech moncqui in ihcuac aca tepan ihcataz immanon oc nitelpocatl zan ome ahnozo yei xihuitl onicaxilti in oninocihuauhti itloctzinco in monantzin ihuan ninopanoltiaya yuhquin mopanoltia in quin omonamictihqueh ompa tochan cenca netcquipacholiztica tlatehtemoaloya in ica nemoaz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77032,14425,spanish,nahuatl,"Se reunieron , pues , todos los calpules de los chalcas y dijeron : ¿ Quiénes son estos chichimecas , que viven como gente perversa ? ; ¿ cómo podremos vivir con ellos ? Y porque ellos son así , ¿ tendremos nosotros que someternos ? ; ¿ acaso los chalcas acxotecas les estaremos subordinados ? Vamos a mandarlos entre los que toman a la lluvia y a las fieras por nahuales ; tal vez allá los maten .","Auh yc niman ye mononotza yn chalca yn yzqui calpolli , ye quihtohua : Aquique yn yn chichimeca ? , ca cenca tlahuelliloque ; yn iuh nemi , quen intlan tinemizque ? Cuix intlan titollotiazque ca yn iuh nemi ? ; cuix tehuantin timitzcahuan timopochhuan tiyezque yn tichalca yn tacxoteca ? Ma ompa tiquimihuacan yn intlan yn tecuannahualleque yn quiyauhnahualleque , ahço ompa miquitihui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77033,14426,spanish,nahuatl,"A Panohuayan llegaron Tzoncoyámetl , Totecnochhuetzin , Teuctlacozauhcatzin , Yacatomáhuac , Tzoniztaltzin , Cuahuixcaltzin y otro Tziuhtlacauhqui .","Yn acico Panohuayan Tzoncoyametl , | | 140r Totecnochhuetzin , Teuhctlacoçauhcatzin , Yacatomahuac yhuan Tzoniztaltzin , Quahuixcaltzin , Tziuhtlacauhqui occe .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77034,14427,spanish,nahuatl,"7 Tochtli , 1174 .","VII Tochtli xihuitl , 1174 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77035,14428,spanish,nahuatl,"Después regresó a la Isabela , adonde llegó el día 29 de septiembre ; allí se encontró con que su hermano menor don Bartolomé Colón había venido de Castilla trayendo tres navíos , de lo cual se alegró mucho porque no lo había visto desde que lo había enviado a Inglaterra estando todavía en Castilla , y enseguida lo nombró adelantado de las tierras recién descubiertas .","Niman yc hualmocuep yn oncan ytocayocan Isabela , ynic oncan ohuacico ypan yccenpohualli onchiuhcnahui mani metztli setiembre ; oncan oquitztacico onoacico oncan yn iteyccauh ytoca don Bartolomé Colón ey yn acalli oquihualhuicac yn ompa Castilla , ynic cenca opapac auh yehica ypampa aoquic oquittaya ynic ce ompa quititlan Ynglaterra yn oc ompa Castilla yc catca , auh yc niman contocamacac ynic adelantado mochiuh yn ompa ypan tlalli yn quin connextito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77036,14429,spanish,nahuatl,". Y el que era jefe que había de llevar la expedición no solo él los invitaba , les mandaba el convite , sino todos los que él iba a guiar , todos juntos se animaban unos a otros .",. Auh in aquin tachcauhchiuhtiaz amo zan icel in quin nonotzaya in quin caquia tlahtolli : mochintin in quin uicaz in quezquintin moyoleuaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77037,14430,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77038,14431,spanish,nahuatl,los peces blancos,tlen ne istak michime,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77039,14432,spanish,nahuatl,Acudieron a contemplarlo todos los habitantes de los pueblos y los españoles de todas las estancias .,Auh yxquichtin tlamahuiçoco yn altepetlypan tlaca | | 30 yhuan yn españolesme yn nohuian cate cenquiçaco yn estacia tlaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77040,14433,spanish,nahuatl,"Al morir Tlacateotzin se asentó Cuauhtlatoatzin , en el año 10 Técpatl 1424 .",Yn omic nima ualmontlali Quauhtlatouantzi yn ipan X Tecpatl xiuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77041,14434,spanish,nahuatl,A estos chichimecas vieron y encontraron los tlaxcaltecas .,Auh ca yehuantin yn quimittaque ynpan acico ca yehuan yn tlaxcalteca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77042,14435,spanish,nahuatl,"Pase . La puerta está al terminar el corredor a mano izquierda . Entre , por favor .",Ximopanolti . In tlatzacualli itlamian ixcuaxilancalli mapochco ca . Ximocalaqui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77043,14436,spanish,nahuatl,no tanto,Amuelzazan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77044,14437,spanish,nahuatl,"11 Tochtli , 1282 .","XI Tochtli xihuitl , 1282 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77045,14438,spanish,nahuatl,"Déme por favor , un vaso de leche .",Nimitznotlazohcamatiliz xinechmomaquili de tezcatecomatl chichihualatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77046,14439,spanish,nahuatl,¿ De qué me serviré yo mañana ?,¿ Toni neh mozta nimoserviroz ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77047,14440,spanish,nahuatl,". El sustento merecí : no sin esfuerzo , mis sacerdotes , el corazón del agua me vinieron a traer , de donde es el derramadero de arena . En un cofre de jade me quemo :",. Tonacayutl nicmaceuh : azan axcan nocuacuillo atl iyollo nech val ya vicatiaque xalli itepeuhyan . Chalchiuhpetlacalco nonixca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77048,14441,spanish,nahuatl,DIALOGOS,TLANONOTZALLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77049,14442,spanish,nahuatl,"Y una vez que así lo escucharon los señores alcaldes quedaron muy satisfechos y el comprador luego contó los veintiseis pesos en tomines y luego en propia mano los recibió el vendedor ante los tlaxilacalleque arriba mencionados por su nombre , y también ante mi el escribano Juan de San Francisco .",Auh yn oyuh conmocaquiltique señores alcaldes cenca yc opachiuh yn iyollotzin auh yn omotlacohui niman oquipouh yn itomines cenpohualli onchiquacen pesos auh niman ymatica oconcuic yn otlanamacac ymixpan yn tlaxillacaleque yn tlacpac omotocateneuhque yhuan no nixpan y nehuatl escribano Joan de San Francisco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77050,14443,spanish,nahuatl,van a subir,tlejkose,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77051,14444,spanish,nahuatl,"Gobernó solamente un año , pues murió mientras hacía sus ayunos señoriales en Cuauhquechollan ; allá murió hacia el final del año 10 Acatl .","Auh ynin çan huel ce xihuitl yn ontlahtocat , moteuhcçauhtia yn momiquillito yn ompa Quauhquechollan ; ye ytlamian yn Matlactli Acatl xihuitl ynic momiquillito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77052,14445,spanish,nahuatl,"Por cuarta vez , habló el jueves ; y dijo Dios nuestro señor : ¡ Que haya luminarias en el cielo para que alumbren la tierra ! .",Auh yn icnapa motlatolti ypan juebes ; quimitalhuitzino yn totecuiyo Dios : Ma mochihuacan yn tlahuiltin yn ilhuicatitech ynic yehuatl quitlahuilliz tlalticpactli ! .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77053,14446,spanish,nahuatl,Hay una sola clase .,Onkak se taman saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77054,14447,spanish,nahuatl,porque dentro de ocho días se terminó esta casa,pampa san ika ocho dias tlanki nopa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77055,14448,spanish,nahuatl,"Cuando murió Chiconquiáhuitl se asentó Tezcapoctzin , el cual no tuvo hijos , y gobernó durante 35 años .","Yn oumic nima ye ualmotlalia Tezcapoctzi ; amo pilhuatiuh , cenpoalxiuitl uncastolli tlato .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77056,14449,spanish,nahuatl,Al segundo año de su gobierno estalló nuevamente la guerra de Chalco .,E iuh oxiuitl tlatocanti yn chalcayaotl moma .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77057,14450,spanish,nahuatl,así le había dicho a su nieto .,ijkini kiilui iixui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77058,14451,spanish,nahuatl,"Nosotros , alguacil mayor , Francisco Ximenes y los alguaciles Bartolome Rocho , Juan Aquicauh , Miguel Mimich y yo él escribano Miguel de los Angeles luego le dimos su tierra a la llamada María Tecuicho y a sus hijos Bartolome Tecocoua y Martin Ycnotlacatl ; les dimos posesion de su tierra en presencia de los habitantes de Atlixocan .",Auh in teuantin alguacil mayor Francisco Ximenez yoan alguaciles Bartolome Rocho Juan Aquicauh Miguel Mimich yoan neuatl escribano Miguel de los Angeles niman oticmacaque in itlal yn itoca Maria Tecuicho yoan yn ipiluan Bartolome Tecocoua Martin Ycnotlacatl ynic otiquimonaxcatique yn itlal teyspan yn onpa chaneque yn Atlixocan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77059,14452,spanish,nahuatl,Por ello la tristeza invade mi corazón .,Notlayocol itech aci a noyol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77060,14453,spanish,nahuatl,"Y aquí venimos a parecer ante el juez gobernador y los alcaldes ordinarios , ya que [ ... ] los tomines , los ochenta y cinco pesos precisamente en nuestras manos , [ ... ] ante los testigos don Juan de la Cruz , regidor mayor , [ Alonso ] Hernandez regidor , Lorenzo de Paz , regidor y Miguel Hernandez ; lo certificaron con su nombre y firma y nosostros los vendedores aquí ponemos nuestro nombre y nuestra firma y ante mí el escribano . Esta carta de venta se hizo en martes diecisiete de agosto de 1599 años . Diego de Mendoza , alcalde , Gerónimo López , Francisco Sanchez , Juan Hernandez , alcalde Baltazar Martinez , alcalde y Miguel Hernandez , escribano .",Auh ca nican oymixpantzinco tinecico yn yehuatzin juez governador yhuan alcaldes ordinarios ynic tic[ . . . ] tomines yn napoalli yuan macuilli pesos huel tomatica to[ . . . ] auh yn ixpan testigos don Juan de la Cruz regidor mayor[ . . . ] Hernandez regidor Lorenzo de Paz regidor Miguel Hernandez auh ynic quimoneltililia yntocatzin yn ynfirmatzin yhuan yn tehuan titlanamacani nican tictla[lia] [to]toca yuan tofirma . Yhuan nehuatl nescrivano nixpan auh axcan ypan omochiuh ynin carta de benta ypan martez caxtolihuitl omome mani agosto de 1599 años . Diego de Mendoza alcalde Geronimo Lopez Francisco Sanchez Juan Hernandez alcalde Baltasar Martinez alcalde Miguel Hernandez escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77061,14454,spanish,nahuatl,"Escuchad ya la palabraque dejó dicha el señor Chichicuepon , el caído en la lucha :","Ac ye xoconcaqui ca itlatol in concauhtehuac y Chichicuepon teuctli , yaoceuhqui :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77062,14455,spanish,nahuatl,"que tengan hojas sobre la punta los elotes [ cosa que ocurre cuando son muy grandes ] ,","mah cuaxihuiohto elot ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77063,14456,spanish,nahuatl,"Éstos confesaron , y guiaron a los señores gobernantes hasta Cuachilco , en Xaltocan , donde se guardaban los atavíos del dios , pues allá los habían llevado .","Ye yquac quimomachitocaque , ynic teyacanque Xaltoca , Quachilco yn pieloya ytlatqui , yn unpa quiçacato .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77064,14457,spanish,nahuatl,. Y en esta forma procedían los jefes de los traficantes y los comerciantes disfrazados : muy aparte llevaban su régimen : en parte distinta tenían su fuero :,. Auh in ic nenca in puchtecatlahtoque in naualoztomeca : uel cecni quiuicaya in intlatzontequiliz : noncua motlatzontequiliaya :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77065,14458,spanish,nahuatl,"Y aun a uno o a dos que se hallan en aprieto de bienes , personas sin ayuda , mis parientes y allegados . ¡ Voy a reunirlos en uno , voy a darles a conocer mi cara ! ”","auh in cetzin omehtzin in motolinia in icnotlaca in nouainyolque ; ma ni quin centlali , ma oc niquin moniximati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77066,14459,spanish,nahuatl,"Ayocuantzin Chichimecateuctli y Cohuazacatzin Teohuateuctli , tlatoque de Amaquemecan , huyeron a Huexotzinco ; Cuauhtlehuanitzin Tlailotlacteuctli y Popocatzin Atlauhtecatlteuctli , tlatoque de Tenanco , también huyeron a Huexotzinco ; Quetzaltototzin , tlatohuani de Tecuanipan , huyó a Huexotzinco , y asimismo Teuctlacozauhcatzin Tlamaocatlteuctli , tlatohuani de Panohuayan .","Oncan yahque yn Aoquantzin Chichimecateuhctli yhuan Cohuaçacatzin Teohuateuhctli , ynin ymomextin Amaquemecan tlahtoque | | 99v yn yahque ompa Huexotzinco ; auh yn Tenanco omentin yn tlahtoque yn yaque ompa Huexotzinco , Quauhtlehuanitzin Tlayllotlacteuhctli yhuan Popocatzin Atlauhtecatlteuhctli ; auh yn Tequanipan yn yahqui Huexotzinco ytoca Quetzaltototzin , auh yn Panohuayan tlahtohuani ytoca Teuhctlacoçauhcatzin Tlamaocatlteuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77067,14460,spanish,nahuatl,( Testigo ) Francisco Mimich vecino de Atlixucan y de hedad de beynte y cinco [ sic pro : treinta ] años fuele recibido juramento el qual juró de decir berdad de lo que supiese y le fuese preguntado el cual dixo que lo que sabe es que el padre deste testigo [ llamado Xiuhtemo allí nos dejó ] fue rentero de un yndio que se llamaba Ynatlixiuqui padre de la dicha Maria Teccho y que este testigo nació en la mesma estancia donde estan las dichas tierras e que al tienpo que murió el padre deste testigo [ un año antes de la epidemia de sangre que ocurrió hace cuatro años ] le dixo que heran aquellas tierras de Maria Tecchu y que lacudiesen con el fruto que eran obligados a dalle porque las dichas tierras son suyas e que asi este testigo [ tachado : las ] y otras personas a beneficiado y benefician las dichas tierras y que acuden con el fruto a la dicha Maria Tecchu .,Francisco Mimich chane Atlisocan ya cenpoualxihuitl ya onmatlactli y nemi juramentotica otlatolimelauh quito yn testico ya neli melauac y niquitoua ca oncan otechcauhtiya yn totatzin catca ytoca Xiuhtemo auh oncan otitlacatque auh yn ya ysquichica zan mochipa yehuatl tictlachiuiliya yn ipiltzin yn Atliseliuhqui yuh techilhuitiuh yn totatzin yeuatl ytech tipoui yn Atliseliuhqui auh yn iquac yestli omomanaco oyuh nepa ce xihuitl momiquili y notatzin auh ya no ysquichica yn oncan ticate zan mochipa ytech tipoui yn Martina Tecuihchon .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77068,14461,spanish,nahuatl,hasta allí se acabó,asta noponi tlanki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77069,14462,spanish,nahuatl,Me voy para no volver jamás .,"Yenia , ca ayic noeuepez .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77070,14463,spanish,nahuatl,¿ Por qué lo haces ?,Kenke para kena ne tijchiua ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77071,14464,spanish,nahuatl,"Así hicieron la cuenta de los cautivos que habían prendido ; y dijeron : “ Hemos cumplido nuestra tarea , y replegamos a los xochimilcas a sus casas ” .","Nima ye yc quipoua yn izqui ymal mochiuh , quimonilhuia : “ Ca oticchiuhque yn totequiuh , ca yncalla otiquincauato ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77072,14465,spanish,nahuatl,cualquiera,zazonaquin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77073,14466,spanish,nahuatl,Es bejuco ( kuamekat ) .,In kuamekat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77074,14467,spanish,nahuatl,6 tunas agrias ( xoconostles ),Chicuacen xoconochtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77075,14468,spanish,nahuatl,empezó a mamar .,pejki kichichiti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77076,14469,spanish,nahuatl,Le dijo :,Kiilui :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77077,14470,spanish,nahuatl,"El señor que desea comprar la casa , se fué .","In tlacatzintli quimonequitia quimocohuiliz in calli , ye ohuilohuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77078,14471,spanish,nahuatl,"Y su tlatohuani Cuahuitzatzin Tlailotlacteuctli , aunque era todavía un niñito , pues apenas tenía cuatro años de edad , llevaba los mismos cuatro años en el gobierno .","Auh yn intlahtocauh macihui piltzintli conetzintli ye nauhxihuitl quipia ynic tlacat , yn ihcuac yn yhuan ye nauhxihuitl tlahtocati yn Cuahuitzatzin Tlayllotlacteuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77079,14472,spanish,nahuatl,"Después de que murió en Xicco el señor Huitznecáhual Tecuachcauhtli , enseguida se enseñoreó su hijo legítimo Toteociteuctli , que tomó el título de Tecuachcauhtli , pero no se sabe en qué año tomó posesión de su señorío ; Toteociteuctli estuvo gobernando en Xicco , pero tampoco se sabe cuántos años gobernó allí .","Auh yn oiuh onmomiquilli yn tlacatl yn Huitznecahual Tecuachcauhtli yn oncan Xicco , auh çan nimann ihcuac oncan hualmotlahtocatlalli yn omoteneuh yn itlaçopiltzin yn itoca Toteociteuhctli Tecuachcauhtli mochiuh , auh tle ypan xihuitl in yn quicuic ytlahtocayo amo huel momati ; oncan ye tlahtocati yn Xicco yn Toteociteuhctli , auh ynin amono huel momati yn quezquixihuitl yn oncan tlahtocat Xicco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77080,14473,spanish,nahuatl,"También entonces los tlapechhuacas se vinieron a vivir a Tlalmanalco , adonde pertenecían ; los trajeron el padre vicario fray Luis de Oñate y el presidente fray Luis Regino .","No yhquac yn onocuel hualcallacque yn tlapechhuaque , ynic Tlalmanalco onemito , unpa ponhuia ; yehuatl quiman yn padre fray Luis de Uñade vicario yuan fray Luis Regino presidente .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77081,14474,spanish,nahuatl,Sal al gusto,"Iztatl , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77082,14475,spanish,nahuatl,"5 Técpatl , 1276 .","V Tecpatl xihuitl , 1276 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77083,14476,spanish,nahuatl,Preparación :,QUENIN MOCHIHUA :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77084,14477,spanish,nahuatl,la tenía,axkipí,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77085,14478,spanish,nahuatl,Es yerba ( xiuit ) .,In xiuit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77086,14479,spanish,nahuatl,"El vecino nuestro cuya hija usted conoce , ha muerto ayer .","In tocalehcapo aquin icihuaconen timoixmachilia , yalhua omic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77087,14480,spanish,nahuatl,"A la sazón estaba allá el señor don Luis de Velasco , sin cargo alguno , sino simplemente descansando .","Yquac ompa catca yn tlahtohuani don Luis de Velasco , ayatle ytequiuh , çan ompa mocehuitzinoticatca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77088,14481,spanish,nahuatl,Alguien .,aca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77089,14482,spanish,nahuatl,"Y allá arriba del cerro , el sitio donde dieron de comer y de beber al iztaccuauhtli al que tenían por dios , ahora por eso se llama Cuauhtlitlacuayan .","Auh yn oncan yn quitlecoque yn tepetzintli yn chichimeca , yc axcan motocayotia Chichimecatepec ; ynin tepetzintli ytloc catqui San Francisco Cetlalpan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77090,14483,spanish,nahuatl,Déme por favor estas flores .,Ninotlatlahtiac xinechmaca inin xochimeh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77091,14484,spanish,nahuatl,"Alégrate , tú , Tlacahuepan , tú , nuestro vecino , cabeza rapada , como cuexteca de cabeza rapada .","Ximocuiltono , ti Tlacahuepan , tinohueyo , quaxomotl , quaxomocuextecatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77092,14485,spanish,nahuatl,E siendo preguntado por el tenor de la dicha peticion e declaracion dixo que este testigo sabe que las dichas tierras o tierra que en la dicha peticion se contiene y está declarado en el dicho barrio de Coatlan fue y poseyo el dicho Acamapichtli en la qual dicha tierra tuvo casas y la dicha tierra llega hasta el acequia del agua donde pasan las canoas y ansi mismo llega hasta un baño que nonbran temazcal questa ya deshecho .,Auh ynic otlananquili yn testigo oquito ca nicmelahua yn notlatol y yehuatl yn tlalli yn oncan mani Cohuatlan ca ytlal catca yn Acamapichtzin honca mamanca yn ical auh yn ixquich ynic mani yn tlacahualli ca onpa onaci yn acalotitech auh oncan huallaci y temazcaltontli ycaca yn oxixitin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77093,14486,spanish,nahuatl,"Escuchad bien , hombres de la tierra : El cielo y la tierra existen porque son hechura y palabra de Dios nuestro señor ; y Dios nuestro señor lo dijo , porque sólo él es todopoderoso para también hacerlo .",Auh ma huel xicmocaquitican yn amixquichtin yn antlalticpactlaca : Ynic moman yn ilhuicatl yhuan yn tlalticpactli ca ytlachihualtzin yn totecuiyo Dios ca ytlatoltzin ; auh yn totecuiyo Dios yehica yn quimitalhui yn çan iceltzin yn çan iyotzin yn mochihuellitzin yn quimochihuillia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77094,14487,spanish,nahuatl,"2 Acatl , 1195 .","II Acatl xihuitl , 1195 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77095,14488,spanish,nahuatl,Vosotros tendréis buen tiempo durante vuestro viaje .,Anmehuantzitzin anmopilizqueh cualli ohtli ihuan tlachipahuac yez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77096,14489,spanish,nahuatl,Los hongos,Nanakamej,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77097,14490,spanish,nahuatl,Pero antes era barato la yunta costaba un tostón .,pero non okatka barato in yunta okitla : niya nawi tomin in yunta .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77098,14491,spanish,nahuatl,"Llegaron a la iglesia mayor , y fue la primera vez que representaron y llevaron a lo largo del trayecto los admirables misterios de la virgen Santa María , aquellos con que por inspiración del Espíritu Santo se ha comparado e igualado a la dicha virgen , pues por su inspiración se ha mostrado a qué se asemejan los misterios teológicos de que estamos hablando ; se hizo la procesión con los diferentes símbolos y alegorías de la Inmaculada o Limpia Concepción , la cual es como el Sol , como la Luna o como la estrella grande que brilla al amanecer , como la puerta con que se cierra el templo de Dios nuestro señor que es la entrada al cielo , como palma , olivo , ahuehuete , ciprés , espejo , lirio de Castilla , rosa , huerto cerrado y fuente sellada , además de otros símbolos alusivos a la Concepción de la Santísima Virgen , todos los cuales sacaron allá .","Yn oncan ahcico hueyteopan yglesia mayor , ye quiniuhti much oncan tecpantia , quihuicatiaque yn izquitlamantli in huey in ohui in mahuiztic yn itlamahuiçollotzin yn imisteriosyotzin tlahtocaychpochtli Sancta María , ynic yehuatzin Spíritu Sancto miec tlamantli | | 213 yqu itechpatzinco quimopohtilitzinohua quimonenehuililia yn omoteneuhtzino tlahtocaychpuchtli , yn itechpatzinco quimotlachieltilia in huel ytechtzinco pohui in teotlamatiliztlamahuiçolli yn nican motenehua ; ypan yc tlayahualoloc yn izquitlamantli yehuatl yn imachiyoilnamicocatzin yn inezcatlahtollotzin yn ichipahuacanenacayotiliztlacatililocatzin motenehua Limpia Concepción , yn itech pohui ye in tonatiuh , in metztli , yn huey citlalli tlathuinahuac hualquiça , in tlatzacuilotl tzauhctiuh yn iteocaltzin totecuiyo Dios ynic ahuaztli ylhuicac , in çoyatl , yn azitonasquahuitl , yn ahuehuetl , yn tlatzca , yn tezcatl , yn Castillan tulpatlac - huitztecolxochitl lilio , yn xuchitl rosa , yn quilmiltepancalli huerto in huel tzauhctica , yn ameyalli fuente in huel tlatzauhctli , yhuan yn occequitlamantli ytetzinco nezcamachiyotlahtohua tlahtocaychpuchtli Concepción , moch oncan quiquixtique yn .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77099,14492,spanish,nahuatl,Búsquenlo .,Xictemotih .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77100,14493,spanish,nahuatl,Vio que amacizó el elote,Kiitak para ya chikajki nopa elotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77101,14494,spanish,nahuatl,"Y está firmada del governador don Luis de Sancta Marla y de don Antonio de Sancta Maria y de don Martin de San Joan por mandado de los señores gobernador y alcaldes Francisco Garcia , escrivano .",Yc nican tictlalia tofirmas don Luis de Santa Maria don Antonio de Santa Maria alcaldes don Martin de San Juan alcalde . Por mandado de los señores governadores y los alcaldes Francisco Garcia escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77102,14495,spanish,nahuatl,1 cebolla mediana,Tlahcoxonacatl ahmo huel huehyi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77103,14496,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77104,14497,spanish,nahuatl,"A veinte y quatro de hebrero de mil y quinientos y ochenta y siete años Pedro Ahuexotl pregonó en el barrio [ tlaxilacalli ] Tlocalpan se vendian las casas y tierras de Ysavel Maria que balían ochenta pesos y nadie respondió ; testigoTomas de Santiago . Ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",XV pregon . - A veinte y cuatro de hebrero de mil e quinientos e ochenta y siete años in Pedro Ahuexotl otzatzic in tlaxillacalpan Tlocalpan oquitecaquiti ynic monamaca ycal ytlal Ysabel Maria oquiteneuh in ipatiuh napohualli pesos ayac tlananquilli testigo Thomas de Santiago . Ante mi Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77105,14498,spanish,nahuatl,"Y un día sacaron los carrancistas a los hombres de sus casas , a los niños de quince años , a los de doce o trece años , a los viejos , a los jovencitos , a los hombres fuertes y los mataron a todos en el atrio de la iglesia .","Ye yiman tica on ce tonaltica carrancistas oquinquixtique in chachantzinco tlacapipiltototon queman caxtolxiuhca yomen occequin matlactli ihuan ome ihuan yeyi xihuitl oquipiaya , cocoltin , telpocame , chichicahuazque tlacaihuan oquinmimictique nochtin ipan tianquiztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77106,14499,spanish,nahuatl,"Entonces tomaron posesión de sus tierras , las trazaron , las marcaron y les pusieron nombres ; así , al lugar donde habían dispuesto la cama de zacate , por eso lo llamaron Zacapechpan .",Ynic oncan catlitique quitlacualtique yn quimoteotiaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77107,14500,spanish,nahuatl,"Compañerito , niñito mío , tú , señor , pequeño Axayácatl , vamos a estar juntos , a mi lado acomódate , haz hablar tu ser de hombre . ¿ Acaso no conozco , no tengo experiencia de tus enemigos , niñito mío ?","Xolotzin , noconetzin , titlatohuani , t ' Axayacaton , zan timonencahuan , nohuic timomahmana , tonmoquichitohua , ¿ cuix nonmati , iquimiximati ye moyaohuan , noconetzin ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77108,14501,spanish,nahuatl,Algunos también lo siembran y luego ya produce .,Sekin no kitokaj uan ompa kemaj taki ya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77109,14502,spanish,nahuatl,"Piensa , llora , recuerda al señor Toteoci , ya va a hundirse en las aguas del misterio : brota el sauce precioso .","Ma xicyocoya , xichoca , xicelnamiqui in Toteoci teuctli , ma ya hualaquia in nahualapan : itzmolinin quetzalhuexotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77110,14503,spanish,nahuatl,secundariemente,Icontetipa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77111,14504,spanish,nahuatl,— ¿ Y la gente ?,— Uan ne maseualme ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77112,14505,spanish,nahuatl,Todos nuestros padres se prepararon . Ya no nos falta nada ; ya viene el 16 de septiembre .,Nochi totatzitzihuan ica yomotlalitzinoque . Aihmo tlatechpoloa ; ye yiman ye huitz caxtoli ihuan ce tonali septiembre . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77113,14506,spanish,nahuatl,"Partieron para establecerse en Atlitlalacyan , donde erigieron un altar de tierra y se quedaron tres años .","Ualleuaque umotlalico Atlitlallacya , y motlalmomoztique , yexiuhtique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77114,14507,spanish,nahuatl,"Ellos hablaron entre sí , y preguntaron : “ ¿ Qué os parece ? ” .","Nima ye yc mononoza , comolhuia : “ Quen anquitoa ? ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77115,14508,spanish,nahuatl,"El día de la fiesta de San Juan Bautista comenzó un fuerte aguacero que estuvo cayendo día y noche sobre toda la Nueva España , de modo que la ciudad de México se llenó nuevamente de agua ; toda la parte de Ahuatzalpan quedó convertida en una gran laguna , y todas las chinampas se inundaron y se perdieron .","Auh yn ipan Sant Juan Baptista ylhuitzin quiz , yquac cenca yequene chicahuac yccen peuh yn momanaco quiyahuitl yn cecemilhuitl yhuan ceceyohuatl ye quiyahui ynic nohuian ypan Nueva España , ynic ye no nicuel opeyonico otemico atl nican Mexico ; yn iccennohuian Ahuatzalpan huehuey ayxtlahuacan omochiuh , yhuan yn mochi chinamitl huel popoliuh yn apachiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77116,14509,spanish,nahuatl,"También entonces perecieron los cuauhquecholtecas ; allá fue puesto como gobernante el tenochca Macuilxóchitl , y durante 15 años estuvieron sirviendo a Tlatelolco .","No iquac xitinque quauquecholteca , unca motecaco Macuilxochitl yn tenochcatl , caxtolxiuitl onca yn tetlamamacaya yn Tlatilolco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77117,14510,spanish,nahuatl,En un rato hizo el fuego .,San se tlalochtli ya tlalimenki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77118,14511,spanish,nahuatl,"Se compadecieron de ellos , y Atonaltzin les cedió una de sus tierras , muy grande ; también Cuahuitzatzin les cedió una de sus tierras , la cual se extendía desde el patio del Diablo hasta la cerca de los tenancas en Tecuanipan .","Yc niman oncan quintlaocollique , yn tlalli cenca huey yn quicauh yn Atonaltzin yn itlamacehual ; auh yn Quahuitzatzin yn quicauh yn tlalli yn itlamacehual , çan quexquichca tlacatecolloythualco yn quizticaca yn tenanca tepantli yn Tequanipan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77119,14512,spanish,nahuatl,DIALOGO,TENONOTZALIZTLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77120,14513,spanish,nahuatl,Le dicen así porque tiene peluza ( tojmiyo ) .,In iujki kiluiaj por in yon ixtojtojmiyoj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77121,14514,spanish,nahuatl,"Artículo 6 ° . - La manifestación de las ideas no será objeto de ninguna inquisición judicial o administrativa , sino en el caso de que ataque a la moral , los derechos de tercero , provoque algún delito , o perturbe el orden público ; el derecho de réplica será ejercido en los términos dispuestos por la ley . El derecho a la información será garantizado por el Estado . Para el ejercicio del derecho de acceso a la información , la Federación , los Estados y el Distrito Federal , en el ámbito de sus respectivas competencias , se regirán por los siguientes principios y bases : I . Toda la información en posesión de cualquier autoridad , entidad , órgano y organismo federal , estatal y municipal , es pública y sólo podrá ser reservada temporalmente por razones de interés público en los términos que fijen las leyes . En la interpretación de este derecho deberá prevalecer el principio de máxima publicidad . II . La información que se refiere a la vida privada y los datos personales será protegida en los términos y con las excepciones que fijen las leyes . III . Toda persona , sin necesidad de acreditar interés alguno o justificar su utilización , tendrá acceso gratuito a la información pública , a sus datos personales o a la rectificación de éstos . IV . Se establecerán mecanismos de acceso a la información y procedimientos de revisión expeditos . Estos procedimientos se sustanciarán ante órganos u organismos especializados e imparciales , y con autonomía operativa , de gestión y de decisión . V . Los sujetos obligados deberán preservar sus documentos en archivos administrativos actualizados y publicarán a través de los medios electrónicos disponibles , la información completa y actualizada sobre sus indicadores de gestión y el ejercicio de los recursos públicos . VI . Las leyes determinarán la manera en que los sujetos obligados deberán hacer pública la información relativa a los recursos públicos que entreguen a personas físicas o morales . VII . La inobservancia a las disposiciones en materia de acceso a la información pública será sancionada en los términos que dispongan las leyes .","Tlen 6 Tlanahuatihcayotl . Huelis se quiihtos tlen quiyeyecohuah ihuan amo huelis quicuatotoniseh ica tlatzacuilticayotl noso amatlanotzali , san queman se teixpanos , acahya titlahtlacahuis , quichihuas axcuali tlahtoli , noso tlaolinis ipan altechantli ; tlen intechpohui tlahtolmatilis Tecpantlanahuatiloyan tlatemactilis . Ihuicpa tlachihuali tlen itechpohui tlahtolmatilis , in Sentlanahuatiloyan , Tlaltlanahuatilmeh ihuan Iyolo Hueyi Altepetl , campa yehuan intlanahuatiloyan , quitoquiliseh inin tlahtolpehualistli ihuan tlahtolpechtli : I . Nochi tlahtolmatilistli tlen quipiaseh tlanahuatianih , tlachiluali , tlahtolchihuali tlen Sentlanahuatiloyan , Tlaltlanahuatiloyan ihuan altepetlanahautiloyan , mosenmatis ihuan huelis motzacuas se ome tonatih ipampa ihcon monequi altepeco quen moixnextia ipan tlahtol tlanahuatilmeh . Ipan quenihqui mocuamachilis inin tlatechpohuilistli monequi moitas tlahtolpehualistli tlen miac momatilistli . II . In tlahtolmatilistli tlen itechpohui tlacanemilistli ihuan tlahtol ixnextilistli huelis motlapachos ihuan mocotonas quen quihtohuah tlahtol tlanahuatilmeh . III . Nochi tlacatl , amo monequi quiihtos tlenon ica quitequihuis , huelis san molhui quiasis tlatolmatilistli tlen altepeco , tlen itlaixnextilis noso quicualtlalis itlaixnextilis . IV . Mocualtlalis tlahtolmecatl tlen ica se calaquis ipan tlahtolmatilsitli ihuan mochihuas tlahtolchihuali tlen saniman tlaitalistli . Inin tlahtolchihuali motetonis ipan nelcuali tlachihualmeh ihuan xitlahuac tlahtolmeh , ihuaya sentlananhuatili itequichihualis , tlen tequipanos ihuan tlaxolehuas . V . Tlacameh intlanequilis monequi quipiaseh amameh ipan amatlapiali tlasencahuali ihuan quiixnextiseh ipan tlahtolmecatl , asitoc tlahtolmatilistli ihuan tlasencahuali tlen intequipanolis ihuan intequichihualis tlen tomin tlatequihuili altepeco . VI . In tlahtol tlanahuatilmeh quiihtoseh quenihqui monequi intlanequilis tlacameh quichihuaseh tlahtolmatilistli tlen tomin tlatequihuili altepeco tlen quinmactiliseh tlacameh noso san tlatocayotl . VII . In amo cuali tlachialistli tlen quiihtohuah tlahtolmeh quenihqui se quiasis tlahtolmatilsitli ipan altepco motlatzacuiltis quen moihtohua ipan tlahtol tlanahuatilmeh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77122,14515,spanish,nahuatl,Y luego y luego [ sic ] lo apregonó y no pareció nadie ni se atrevió a dar más de los sesenta pesos ( de tipuzque ) .,Auh niman [i]nic otzatzic oquitecaquiltin ayac onecico yhoan ayac motlapallohoan in ma ocachi miec quitema in ma quipanahui LX pesos tomines .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77123,14516,spanish,nahuatl,Y dixo este testigo que sabe que la dicha tierra tiene de ancho veinte y ocho brazas y de largo quarenta y ocho brazas y que la tuvo e poseyo el dicho Acamapichtly teniendo en ella casas como dicho tiene y este testigo sabe y conoce a los dichos governador e don Martin ser hijos del dicho Acamapichtly .,Yh iuh nicmati ynic patlahuac cenpohualmatl ypan chicuematl auh ynic hueyac honpohualmatl ypan chicuematl yn itlal catca yn Acamapichtin yn itatzin catca yn axcan Mexico governador yn tlatoani yn don Luis de Santa Maria yhuan yn itoca don Martin Momauhti ca omextin ypilhuan catca yn Acamapichtzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77124,14517,spanish,nahuatl,¿ Qué pasa ? Nada .,¿ Tlen pano ? Amitla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77125,14518,spanish,nahuatl,“ Pero tú San Juan Bautista,Uan pero ta San Juan Bautista,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77126,14519,spanish,nahuatl,Ahora ya no viviremos mucho [ tiempo ],Namantsi ayojkana uajka tiitstose,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77127,14520,spanish,nahuatl,AUNQUE SEA DE JADE,TEL CA CHALCHIHUITL,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77128,14521,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77129,14522,spanish,nahuatl,En este año se enseñoreó Mallatzin como duodécimo tlatohuani de Colhuacan .,Nican ypan in motlahtocatlalli yn itoca Mallatzin ycmatlactlomome tlahtohuani mochiuh in Culhuacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77130,14523,spanish,nahuatl,"En la ciudad de México a nueve días del mes de abril de mil quinientos y noventa y dos años , el dicho Diego Aztaxochitl pregonero pregonó y dio vozes en el barrio [ tlaxilacalli ] de Cuepopa y dixo quiere alguna persona comprar una casa que se vende en ( el barrio de ) Teocaltitlan con sus altos un español da por ellos cient pesos , no ubo quien respondiese . Testigo Antonio Peres .",Yn nican Mexico ciudad a nueve dias del mes de abril de mil quinientos noventa y dos años in Diego Aztaxochitl tecpoyotl oncan otzatzito yn ipan tlaxilacalli Cuepopan oquito azo aca quinequi quimocohuiz calli monamaca onpa mani Teocaltitlan nauhtemani acocallo ce tlacatl español quitema macuilpohualli pesos ayac otlananquilli testigo Antonio Perez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77131,14524,spanish,nahuatl,más frío,ocachi itztic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77132,14525,spanish,nahuatl,febrero 22 2006,febrero 22 de 2006,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77133,14526,spanish,nahuatl,Desde luego bajó para poner en obra el mensaje de Ella ; vino a encontrar la calzada que queda en línea recta a México .,Niman ic hualtemmoc inic quineltilitiuh in inetitlaniz ; connamiquico in cuepohtli huallamelauha Mexicco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77134,14527,spanish,nahuatl,"Yo Nezahualcóyotl lo pregunto : ¿ Acaso de veras se vive con raíz en la tierra ? No para siempre en la tierra : sólo un poco aquí . Aunque sea de jade se parte , aunque sea de oro se rompe , aunque sea plumaje de quetzal se desgarra . No para siempre en la tierra : sólo un poco aquí .","Niquitoa ni Nezahualcoyotl : ¿ Cuix oc nelli nemohua oa in tlalticpac ? An nochipa tlalticpac , zan achica ye nican . Tel ca chalchihuitl no xamani , no teocuitlatl in tlapani , no quetzalli poztequi . An nochipa tlalticpac ; zan achica ye nican .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77135,14528,spanish,nahuatl,"que nos sustente ,","mah techtequipano ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77136,14529,spanish,nahuatl,"Dejaron sus pueblos para irse a otros , porque sus casas estaban inundadas y muchas se derrumbaron ; y aunque otras casas permanecían en pie , estaban medio llenas de agua , y por eso las abandonaron los naturales .","Ye quicahua yn imaltepeuh ye hui ypan occequi altepetl , yehica ypampa yn incal yn inchachan ohuacallac , yhuan miec yn opapachiuh yn oxixitin ; auh ymanel occequi calli yn oc huel mamani , yece ca ça tlatlacacitimani yn atl , ynic mocalcauhque macehualtin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77137,14530,spanish,nahuatl,"Cuando ya se desgranó , se hierve y se retira del fuego cuando ya está cocido .","Se kitamioya , se kimana , uan oksi se kikixtis .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77138,14531,spanish,nahuatl,"Se limpia , porque si no , lo ahoga la maleza y no crece .",Se kichipaua konamo xiujmiki uan amo moskaltia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77139,14532,spanish,nahuatl,Buenas noches . ¿ Tiene usted dos cuartos cómodos para mí y para mi amigo ?,Ce cualli yohualli . ¿ Tiquinmopiliah ome cuahcualtin calxexeloltin inic nehuatl inhuan inin nomaicnin ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77140,14533,spanish,nahuatl,La muchacha estaba bien dormida,Ichpokero ya kuali kochtok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77141,14534,spanish,nahuatl,"64 . Hijo mío , muchacho mío , te has afanado , trabajas , haces trabajo de esclavo , y todo aquí te lo ha hecho comprender el Dueño de la cercanía y de la proximidad , Aquel por quien se vive . Quizás aquí un día , dos días te da vida el Señor Nuestro , Dios . Quizás aún un día , dos días te hace águila , te hace ocelote ; quizás aún aquí te emparentes con ella , te emparentes con él , porque así has sido forjado , porque así has sido moldeado , ( eres ) la angarilla , el cordel para la carga . ¿ Acaso darás lustre , defenderás la nobleza , su descendencia , lo que es atributo del águila , del ocelote para que así obres como águila , como ocelote que así ( como ellos ) andan de puntillas ?","64 . Nopiltzine , notelpuche , oticmihiyohuilti , in timotequitilia , in timotlacotilia auh izquin nican at omitzonmotlachialtili in Tloque Nahuaque , in Ipalnemohuani . At nican cemilhuitl , omilhuitl , mitzonmonemiltilia in Totecuiyo , Dios . At oc cemilhuitl , omilhuitl , mitzonquauhtilia , mitzonocelotilia ; at oc nican tonocelonamiqui , tonquauhnamiqui , ca yc tipitzaloc , ca yc timamalihuac , in cacaxtli , immecapalli . ¿ Cuix toconpohuaz , tocommanahuiz in pillotl , in coneytol , in quauhyotl , in oceloyotl , inic tiquauhti , inic toceloti inic oncan tiquiquitzilti ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77142,14535,spanish,nahuatl,"algunos los montes blancos ,","oc cenca yehuan in iztac tetepe ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77143,14536,spanish,nahuatl,"Aquí empieza su raíz , su origen , su descendencia , su nacimiento , su linaje ; así comienza y principia la llamada generación de todos los legítimos tlatoque que se nombran reyes y duques , de todos los legítimos antiguos que vinieron a gobernar en esta ciudad de Chalchiuhmomozco Amaquemecan Chalco , en el famoso y glorioso Totolimpan , en la falda de los montes y de las nieves , en el nombrado Poyauhtlan , en la explanada de flores y niebla , en la mansión de la codorniz blanca , donde se enrosca la serpiente , en la mansión de ocelotes , en Tamohuanchan Xochitlicacan , adonde vinieron a gobernar los tlatoque chichimecas , los chichimecateteuctin , y los tlatoque teohuacas , los teohuateteuctin , y los tlatoque de Tzacualtitlan Tenanco ... ... la sangre y el linaje señoriales en Tzacualtitlan Tenanco , en Tecuanipan , en Panohuayan , donde se asentó la estirpe señorial , el linaje de aquellos legítimos tlatoque .","Nican ompehua yn innelhuayo yn intzintilizpeuhcayo yn intemoca yn intlacatiliz yn intlacamecayo ; yn iuh tzintitica yn iuh peuhtica yn motenehua yn ingeneración yn mochintin yn tlaçotlahtoque yn motenehua reyesme yn duquesme , yn tlaçohuehuetque yn ixquichtin yn omotlahtocatillico yn nican ypan altepetl Chalchiuhmomozco Amaquemecan Chalco , ytenyocan ymachiyocan yn Totollimpa , quauhtlitenpa y cepayauhtenco , yn motenehua Poyauhtlan , xochithualco ayauhythualco , yn iztac çollin ynemian , yn cohuatl ymomanayan , yn ocellome ynnemian , yn Tamohuanchan Xochitlicacan , yn oncan omotlahtocatillico in yehuantin yn chichimecateteuhctin yn chichimecatlahtoque yhuan yn teohuacateteuhctin yn teohuacatlahtoque yhuan in yehuantin Tzaqualtitlan Tenanco . . . y . . . teuh . . . | | - pan iuh yn Tzaqualtitlan Tenanco , yn Tequanipan , yn Panohuayan yn tlahtocayeztli yn tlahtocatlacamecayotl , ynic omotlalli yn tlahtocahuayolcayotl yn intlacamecayoc yn tlaçotlahtoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77144,14537,spanish,nahuatl,"A Huacaltzintli la solicitaron de Tenochtitlan , donde tuvo por marido al tlatoani Itzcoatzin .","Auh y Uacaltzintli uallitlanoc Tenochtitla , yoquichui mochiuh Yzcoaçi Tenochtitla tlatoani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77145,14538,spanish,nahuatl,Voy al cerro por allá .,niaw ompik tlaiško ompa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77146,14539,spanish,nahuatl,"109 . Mi hermano menor , te has afanado , acomódate en la tierra . Ha hecho otorgamientos tu corazón , has hecho merced a la estera , al sitial del Señor Nuestro , Dios . Yo debo considerarme digno , debo considerar que merezco un labio , una boca ( tu palabra ) , que ha venido a salir , que ha venido a caer de tu regazo , de tu garganta , la que has esparcido , la que has diseminado , genuino jade , genuina turquesa , la bien redondeada , la bien formada , la bien desbastada , la bien adelgazada , la bien horadada , la perfecta , la que reluce , la que allá resplandece . Y también la ancha pluma preciosa , la que bien mide un brazo , la que se ondula , la que aún es su base , la que aún es su punta , quiero decir , que no en cualquier lugar la ponga , sino que la coloque en su estera ; que en ningún sitio , en un muladar , en un estercolero , arroje , derrame yo el señorío , el gobierno , tu llanto , tus lágrimas , con las que me reconfortas , con las que me consuelas , con las que me enalteces .","109 . Niccauhtzine , oticmihiyohuilti , ma tlaltitech ximohuetziti . Otlacauhqui immoyollotzin , oticmocnelili in ipetlatzin , in icpaltzin in Totecuiyo , Dios . Ma nehuatl nicnolhuiltoca , nicnomactoca in cententli , in cencamatl , in ohualquiz in ohualhuetz immoxillantzinco , immotozcatlantzinco , in otoconcenman , in otoconmomoyauh , in huel chalchihuitl , in huel teoxihuitl , in huel malacachiuhqui , in huel ololiuhqui , in huellachictli , in huellacanahualli , in huel xictic , in huel cenquizqui , in cuecueyoca , in vmpa ontlaneci . Yequene in patlahuac quetzalli , in huel cenciacatl , in huitoliuhqui , in oc ye itzin , in oc ye iyac , niquihtoznequi macamo iyeyeyan in nictlali , ma zan ipetlayoc nicten , macamo itemian nicten , ma cana axixpan , cuitlapan nicmayauh , nictepeuh in tecuhyotl , in tlahtocayotl , immochoquitzin , immixayotzin inic tinechtetzilohua , inic tinechapana , inic acohuic tinechmolpilia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77147,14540,spanish,nahuatl,"En este año de 3 Calli regresaron los chalcas acxotecas a su morada de Atenco Chalchiuhtépec , a los tres años de haber salido de allá .","Ynin ya exiuhtica y ye mocuepa yn chalca acxoteca ynic yahque ynchan Atenco Chalchiuhtepec , ypan yn Ey Calli xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77148,14541,spanish,nahuatl,"Por ejemplo una tortuga , así se dispone del carbón , su caparazón como que se irá moviendo , su cabeza que sale dentro de él que parece moverse , su pescuezo y sus manos , que las está como extendiendo .","In azo ayotl , niman yuh motlalia yn teculli , in icacallo inic molinitiez , itic pahualitztica yn itzontecon , molinitica , in iquech ihuan yu ima , in yuhqui ic mamazontitica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77149,14542,spanish,nahuatl,"Y los huehuetque tambien certificaron el dicho , dijeron : Es verdad que es una casa , su tierra , lo que vendió . Y nosotros que guardamos la justicia , una vez que así escuchamos , por ello quedamos muy satisfechos y reforzamos la buena conversación de las dos partes y disponemos nuestra carta de venta que tendrá la compradora ;",Auh in huehuetque no quineltilique in tlatolli quitoque ca huel nelli ycal ytlal yn oquinamacac auh in tehuantin justicia ticpie yn iuh oticaque in yc cenca toyollo opachiuh tiquintlachicahuilia yn ica yn nepacanonotzaliz yn imotlamanixtin tictlalia tocarda te venda quipiez yn omotlacohui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77150,14543,spanish,nahuatl,"Después del baño , el marido carga a la parturienta . No permite que camine , la carga hasta su casa . A veces , si la mujer es de gran estatura o si es gorda y pesada , la cargan en un ayate amarrado a manera de xiquipil ( la parturienta se acuesta en medio del ayate y éste se amarra por las puntas ) , se introduce un palo no muy grueso y se pone sobre los hombros . Así se carga .","Zatepan , in ye onetemaloc , in inamic quimama in mixiuh - qui , ahmo quicahua in nehnemiz , quimamahtiuh ichan . Quemmani - an , intla huehyi in cihuatl , intla tomahuac ihuan yetic , quiayaxiquipililpiayah ( in mixiuhqui moteca nepantla in ayatl ihuan inin monacazilpia ) , mocalaquia in cuauhpitzactli ihuan moquechpanoa . Yuhqui momama .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77151,14544,spanish,nahuatl,"Y luego uno de aquellos ángeles se apareció a unos pastores que estaban velando sobre sus apriscos , muy cerca de una torre llamada Héder , donde Jacob había apacentado sus rebaños mientras vivía en la tierra , como una milla al oriente de Belén , y les comunicó la nueva de la venida del salvador del mundo , y el lugar en que había nacido y donde le hallarían , y les dio las señas para reconocerle .","Auh niman ceme in yehuantin angelosme oquinmottititzino yn ichcapixque yn ixtoçohuaticatca yn oncan yntlan ynpan yn imichcatlacochiltiayan , | | [11v] yn itlan yquatlan yn ce yaocalli huecapan yn quitocayotiaya Héder , yn oncan campa in yehuatzin Jacob quinmotlaquaqualtiliaya yn ichcatzitzinhuan yn iquac tlalticpac monemitiaya , aço ontzontli ypan matlacpohualli yxquich yc neycxianaliztli quitztica ynic hueca yn Belén , ye nipa tonatiuh yquiçayampa ytechpa yhuicpa , auh ynic quinmomachiztili yancuican yn ihuallacatzin yn ihuallalitzin yn temaquixtiani cemanahuac , yhuan yn oncan cani omotlacatilitzino yn oncan quimottilizque yhuan quinmiximachmachiyomaquilli ynic quimiximachilizque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77152,14545,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77153,14546,spanish,nahuatl,"a tomar por la calzada a México , directamente , ya viene alegrándose , ya siente en su corazón que saldrá con bien , que lo llevará bien . Viene con mucho cuidado de lo , que trae en su regazo , no sea que algo se le vaya de las manos . Viene gozándose con el suave olor de las distintas hermosas flores .","cac in cuepohtli Mexicco huallamelauha , ye pactihuitz , ye iuh yetihuitz in iyolloh ca yecquizaquiuh , quiyequitquiz . Huel quimocuitlahuitihuitz in tlein in icuëxanco , yetihuitz in manen itla quimacauh . Quimotlamachtitihuitz in iahuiayacca in nepapan tlazohxochitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77154,14547,spanish,nahuatl,le dejó dicho a su nieto,kiiluitejki iixui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77155,14548,spanish,nahuatl,"Los pochtlantzincas chalcas entraron a Tenanco como dote matrimonial , y pertenecieron a Tenanco , porque servían a la señora Cilcuetzin .","Auh oncan intenemac - huan mochiuhca Tenanco yn pochtlantzinca chalca , ca Tenanco pouhque catca , quitlaecoltiaya yn cihuapilli Cilcuetzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77156,14549,spanish,nahuatl,"Cuando se salió del palacio , todo se hizo como arriba se dijo , cuando fue sepultado el cuerpo de don fray García Guerra , arzobispo y virrey ; se dispusieron de la misma manera , así se ordenaron todas las cofradías que hay en México , y así también se ordenaron los diversos religiosos que hay en México .","Auh ynic oncan quixohuac tecpan palacio , ca çanno yuh mochiuh yn tlacpac omoteneuh yn iuh mochiuh yn iuh tococ ynacayotzin teoyotica tlahtohuani don fray García Guerra arcobispo y virrey ; yn iuh netecpanoc , çan ye nocuel yuh motecpan yn mochi cofradías oncatqui Mexico , yhuan çan ye nicuel yuh motecpantiaque yn nepapan teopixque monoltitoque Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77157,14550,spanish,nahuatl,"Vinieron de Mictlampa , o sea del norte , buscando el llamado paraíso terrenal , porque decían : Andamos buscando a Tamoanchan , que es como si dijeran : Buscamos nuestra casa verdadera ; porque su dios les había dicho que el paraíso terrenal quedaba en Huitztlampa Amilpampa , es decir , hacia el sur .","Ompa huallaque yn motenehua Mictlampa norte , ynic huallaque quihualtemotiaque y nemilizahuiacaxochitlalpan motenehua parayso terrenal , quihuallitotiaque : Tictemohua yn Tamoanchan , yn axcan ye mihtohua : Tictemohua yn huel nelli tochan ; ca yuh quimilhui yn inteouh yn nemilizahuiyacaxochitlalpan parayso terrenal ompa catqui Huitztlampa Amilpampa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77158,14551,spanish,nahuatl,"Cuando llegaron a Tecpantlayácac , los cuetlaxtecas salieron a recibirlos ; les obsequiaron dos soles , uno de oro y otro de plata , también un espejo de espalda , un casco de oro para la cabeza , otro casco de oro en forma de caracol , un tocado de plumas de quetzal y un escudo de concha nácar .","Yn iquac oquiçaco Tecpantlayacac nima ye quinamiqui cuetlaxtecatl ; yc uncan quimamaca yn teucuitlatonatiuh , centetl coztic centel yztac , yoan tezcacuitlapilli yoan teucuitlaquaapaztli teucuitlaquatecuçiztli yoan quetzallapanecayotl epchimalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77159,14552,spanish,nahuatl,¡ que sea ya bebida !,¡ ma ya on ihua in !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77160,14553,spanish,nahuatl,"sólo vivo con la cabeza inclinada al lado de la gente . Por eso me aflijo , ¡ soy desdichado ! , he quedado abandonado al lado de la gente en la tierra .","zan nitlotinemi in tenahuac . Zan ye ica nichoca , ¡ nicnotlamati ! no nicnocahualoc in tenahuac tlalticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77161,14554,spanish,nahuatl,quieren hacer [ el trabajo ] que no se cansen,inkichiuase para axintlaxikose .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77162,14555,spanish,nahuatl,El pobre se murió .,Icnochichi omic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77163,14556,spanish,nahuatl,La qual tiene en largo ochenta baras y de ancho tiene otras tantas las quales os vendemos por prescio de veynte y seys pesos los quales [ nos diste ] yo el dicho don Baltasar Tlilancalqui y la dicha mi muger Juana Tlaco .,Auh ynin tlalli ynic uiac nappoalquauitl auh ynic patlauac zan necoc yxquich yoan uel ic toyollopachiuh yn titechmaca tomines cempoalli onchiquacen pesos uel tomatica tococui yn tehoanti don Balthazar Tlillancalqui yoan yn nonamic Juana Tlaco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77164,14557,spanish,nahuatl,Pasaron así varios meses y nuestro padre Porfirio Díaz y el secretario Justo Sierra no se preocupaban porque viniera la revolución . Sólo sentían cariño por todos los mexicanos . Donde había cuatro niños se les regalaba ropa . Y si era mujercita le daban su blusa y su falda ; y si era niño le daban camisa y pantalón .,Opapanoque iquin cequintin metztli ihuan Totatzin Porfirio Díaz ica secretario Justo Sierras amo omotequipachoaya ipampa huitz revolución . Zan oncuan oquintlazotlaya nochi mexicatlaca ica mexicacocone . Campa oyeya nahui piltzitzintin oquintlacoliaya tzotzomatli . Tla cihuanton oquimacaya icoton ihuan ixolochcue ; ihuan tla piltontli oquímacaya icamisa ihuan ce pantalón .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77165,14558,spanish,nahuatl,Pero me hace falta dinero .,Mach tomin notech monequi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77166,14559,spanish,nahuatl,En el año 5 Ácatl 1419 no sucedió nada .,5 Acatl xiuitl atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77167,14560,spanish,nahuatl,"Ellos repartían , por sus manos se distribuían las flores , el tabaco , la comida , el chocolate , y eran los que iban a encontrar a la gente y la metían a casa y la colocaban en sus asientos .",In quin moyauaya in inmac pohpuliuia in xuchitl in yeti in tlacualli in cacauatl auh in tenamiqui in tecalaquia in tetlalia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77168,14561,spanish,nahuatl,"Cuando hubieron llegado , tomaron asiento , y enseguida les dieron a beber atole y pinole .",Auh yn onaxihuac niman ye motlalia yqu içiuhca teatolmaco pinolli yn ihuac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77169,14562,spanish,nahuatl,"Estos principales fueron enviados por Huehue Moteuczoma Ilhuicamina y por el cihuacóhuatl Tlacaélel para que fueran a solicitar maderos grandes , vigas y trabes , que se necesitaban para techar el templo de Huitzilopochtli .","Yn moteuhctitlanito yntencopa yn Huehue Moteuhcçoma Ylhuicamina yhuan yn Tlacayelel cihuacohuatl , onmocnoytohuaya huehuey quahuitl , yn tictocayotia huepantli yhuan huapalli , yn itech monequiz ynic motlapachoz yn ical yn Huitzillopochtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77170,14563,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77171,14564,spanish,nahuatl,"Les doy de comer a mis perros , los llamo a todos .",nikintlamakas nočičiwan nikinca ' cilia mučtin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77172,14565,spanish,nahuatl,Hay dos clases :,Onkak ome taman :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77173,14566,spanish,nahuatl,todo es silencio respetuosoa la hora en que alguien deja este mundo en que alguien nos abandona,mochi zan necahualizteixihta in yohuacin ihcuac aca quimocahuilihtehua in cemanahuac in ihcuac aca techommocahuilia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77174,14567,spanish,nahuatl,"Se llama así porque la savia que tiene da comezón , hace cosquillas ( kekeloua ) si se unta uno la savia .","Iujki monotsa por in ajuayoj , tekekeloua komo se moojsak ichokilo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77175,14568,spanish,nahuatl,"Llevaré conmigo las bellas flores , los bellos cantos .","Ca niccuiz in yectli xochitli , in yectli yan cuicatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77176,14569,spanish,nahuatl,"siguieron el camino ,","in ochpanaco ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77177,14570,spanish,nahuatl,para que se ayuden mis hijos .,para mopalehuizqueh nopilhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77178,14571,spanish,nahuatl,Lo cuarto que mando e digo yo Juana Mocel el que una Francisca vecina de Amanalco me debe treinta pesos de los cuales cobrados mando los quince pesos para las dichas tres muchachas que son Martina Lopez e Maria Geronima y Clara y los otros quince pesos serán para que se diga de misas por mi ánima mismo digo que tengo dos pailas las cuales doy una a Martina Lopez y la otra a Maria .,"Inin nauhtlamantli niquitohua yn nehuatl ni Juana Mocel ce tlacatl ytoca Francisco chane Amanalco quipia notomines cenpohualli omatlactli pesos auh yn axcan niquitohua castolli pesos yntech pohuiz yn pipiltotonti yn imextin Martina Lopez , Maria Geronima , Clara auh yn oc castolli pesos notech pohuiz yc palehuiloz yn naniman misas ye mitoz yhuan ontetl bayla [sic] nicpie auh ynin cecentetl quicuizque yn nopilhuan yn Martina Lopez yhuan Maria .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77179,14572,spanish,nahuatl,"En este año nació Topiltzin Acxitl Quetzalcóhuatl en Tollan ; aunque en realidad no nació entonces , sino que simplemente llegó y se apareció allí , y no se sabe de dónde venía , según dicen los antiguos .","Nican ipan in tlacat yn Topiltzin Acxitl Quetzalcohuatl yn oncan Tullam ; auh amo nelli yn tlacat , ca çan hualmohuicac ynic oncan monextico , campa hualmohuicac amo huel momati , yn iuh quihtotihui huehuetque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77180,14573,spanish,nahuatl,La mamá trabaja sin cesar en la cocina .,In nantli tlacualchihcan cemi tequiti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77181,14574,spanish,nahuatl,"Estos carrancistas no eran tan buenos ; eran malvados . Eran capaces de todo . Entraban en las casas . Robaban gallinas , puercos , comida . Si estaba uno comiendo , se llevaban toda la comida , tortillas , trastes . Así es que los dueños de la casa ya no tenían qué comer . Si veían un jarro mocho lo tomaban y se lo metían dentro de la bolsa . Si un hombre o una mujer llevaba buena ropa se la quitaban .","Inimequez carrancistas amo cualtin tique ; oyeya coza tlacatecolotlaca . Nochi oquichihuaya . Techachan ocalaquia . Quimichtequia cuanacame , pitzome , tlacuali . Tla otlacualolotaya nochi tlacuali tlaxcali , tepalcame oquinhuicaya . Oncuan on chantlaca aihmo tlacuaya . Tla oquihtaya ce cuatemixalo ocanaya ihuan itic ipoxa ocaquiaya . Tla tlacatl nozo cihuatl ocuicaya achi cuali tzotzoma oquiquixtiliaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77182,14575,spanish,nahuatl,". Y en cuanto a la gente vulgar , lo que necesitaban era : orejeras de obsidiana , orejeras de metal común , y rasuraderas de obsidiana y punzones , y agujas ; grana , alumbre , piel de conejo con pelo , drogas , medicinas .",". Auh in zam maceoaltin intech monequia : itznacochtli tepoznacochtli iuan itztlaeualli neximaloni iuan vitzauhqui iuan coyolli iuan uitzmallotl , nocheztli , tlalxocotl , tochimitl , tlacopahtli , xochipahtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77183,14576,spanish,nahuatl,"Cuando tomaron al Sol por dios , siguieron el ejemplo de sus maestros los tlaxcaltecas ; éstos se lo enseñaron , porque también ellos adoraban al Sol .","Auh ynic oquimoteotique yn Tonatiuh ca çan yntech omixcuitique yn intemachticahuan yn tlaxcalteca ; ca çan yehuan quinmachtique , yehica ca çanno yehuantin quimoteotiaya yn Tonatiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77184,14577,spanish,nahuatl,Tiene puestos dos huacales,Kimantok ome atekomitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77185,14578,spanish,nahuatl, Cantos de primavera,Xopancuicatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77186,14579,spanish,nahuatl,Y el sacerdote los bendecía con agua bendita . Lloraban mucho y venían rezando . Cuando salían del templo no se volteaban ; venían caminando para atrás hasta llegar a la iglesia llamada Del Cementerio . Luego ya caminaban de frente y se montaban a caballo . Así se dirigían al pueblo . Salían de Chalma el nueve de enero .,"Ihuan topixque quinmoteochihuilia ica tlateochihualatl . Achi chochocoa ihuan neteochihualotihuitz . Icuac quixoa in itic teocali amo necuepalo , zan tzinenemohualotiuh iman yoquixohuac in itic teocali ma tiquitocan ipan cementerio . Ye yiman on cuali nenemoa ihuan necahuatlalilo . Oncuan on ye huiloaz ipan texolal . Quixoa Chalma ipan chicnahui tonali enero .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77187,14580,spanish,nahuatl,Y así ” .,Uan ijkino .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77188,14581,spanish,nahuatl,"84 . Ya es bueno , ya es conveniente que cuando algo te sea recomendado , luego , con tranquilidad escuches , luego , tranquilamente , responderás si acaso podrás hacerlo , o si acaso no es posible . No le mentirás a las personas ; sólo lo recto , sólo lo verdadero dirás , si no es posible o si podrás hacerlo ; no lo dirás con desgano , no sea tal vez que otro reciba el encargo . Si siempre así haces serás muy amado . No sólo así ( no sin cuidado ) hagas la recolección ; ya bien colócate , bien toma las cosas , bien fíjalas , bien echa raíces , bien haz la sembradura en tu sementera , en tus camellones . Planta magueyes , planta nopales ; bien haz tu casa para que ahí , con la ayuda de los demás , junto a ellos , dejes a los que has educado , a los que has sostenido , y a las que tienen falda , a las que tienen camisa . Mañana , pasado mañana , se fatigará , flaqueará , el que da apoyo , el que da ayuda .","84 . Ye qualli , ye yectli , in ihquac itla titequiuhtiloz , niman yocoxca xiccaqui , niman yocoxca titenanquiliz in cuix hual ticchihuaz , in cuix nozo ahmo hueli . Ahmo titeiztlacahuiz , zan melahuac , zan nelli in tiquihtoz , intlacamo hueli , in ahnozo huel ticchihuaz ; ahmo ticncmamatcaihtoz , inic azocce tlacatl tequimacoz . Intla muchipa yuh ticchihuaz , in cenca titlazotlaloz . Macamo zan ye yuhquin xitlapixca ; ye huel ximotlali , huel xitlaana , huel xitlatzico , huel ximonelhuayoti , huel xontlatequitepehua immomilpan , immocuenpan . Ximeteca , xinopaltoca ; huel ximocalti inic oncan tepaltzinco , tenahuactzinco tiquimoncauhtiaz immotlacazcaltilhuan , immotlacahuapahualhuan yhuan in cueyequc , in huipileque . Immuztla , in huiptla in ciahuiz , in tlatzihuiz im macoche , in teputze .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77189,14582,spanish,nahuatl,hombres hacedores de cualquier cosa,tlajkechiuani tlakame,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77190,14583,spanish,nahuatl,Allí les nacieron hijos a algunos de los antiguos chichimecas que habían salido de Teotenanco Cuíxcoc Temimilolco Ihuipan Zacanco .,Oncan in cequintin tlacatque yn inpilhuan yn huehuetque chichimeca yn oc yehuantin hualyahca | | 38r yn ompa ytocayocan Teotenanco yn Cuixcoc Temimilolco Yhuipa Çacanco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77191,14584,spanish,nahuatl,Y [ la compradora y el vendedor ] los conozco y son vecinos desta dicha ciudad de Mexico en Santiago Tlatilulco .,Auh yn tlalcouhqui yoan yn tlalnamaca yn ontlamanixtin niquimiximati yoan nican chaneque yn ipan in Tlatilulco Santiago .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77192,14585,spanish,nahuatl,3 ramitas de epazote,Yei quilmaitl yepazohtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77193,14586,spanish,nahuatl,"Luego enviaron a unos mexicas que fueran a decir a los señores de Colhuacan : “ Señores nuestros , los mexicas han tomado cautivos , y delante de ellos huyeron los xochimilcas ” .","Nima ye yc ualmotitlani y mexica quinonotzazque Coluaca tlatoque , quimilhuia : “ Totecuiouané , ca otlamaque y mexica , ynpan ocholoto y xochmilca ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77194,14587,spanish,nahuatl,El jardín está junto a la casa .,In xochimila itlac calli ca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77195,14588,spanish,nahuatl,¿ Dónde está tu maestra ?,¿ Canin ca mocihuatemachtican ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77196,14589,spanish,nahuatl,"Tu sólo repartes flores que embriagan , flores preciosas .","Zan tic moyahuain putuma xochitli , in cacahua xochitli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77197,14590,spanish,nahuatl,Y ahora que te ayude tu suerte,Uan nama ma mitspaleui mosuerte,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77198,14591,spanish,nahuatl,"El juez repartidor de México , Alejo Martín , fue quien dio las instrucciones para que se hicieran los trabajos de cimentación y para que se cubriera el dicho acueducto o fuente ; y para hacer la entrada atravesaron por frente a la iglesia .","Ynic omocuauhtzotzon yehuatl oquichiuh itencopa Alexo Martín juez repartidor nican Mexico , ynic omotlapacho ynic omotetzop omoteneuh ahotli fuente ; ynic hualcallacohua teopan omotlaxtlahui ynic oquichihuaco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77199,14592,spanish,nahuatl,“ Sí se cansa trabajar,"Kena , tlaxikouaj titekitij",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77200,14593,spanish,nahuatl,Y tiene cuentos todavía .,Uan kipí bentos nojkí .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77201,14594,spanish,nahuatl,Esta es la manera como se hacía en otro tiempo cuando se ofrecían bañados en la fiesta de la elevación de banderas .,Za ihui in mochiuaya in ye uecauh in ic tealtiaya in ipan Panquetzaliztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77202,14595,spanish,nahuatl,"Que venga a caer sobre nuestras plantitas ,","Mah huetziqui itech toplantitas ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77203,14596,spanish,nahuatl,"Como ya se mencionó , se dijo un responso sobre el cuerpo del difunto en el túmulo o catafalco a la entrada del palacio , y luego tomaron en sus hombros el cuerpo del arzobispo los muy reverendos canónigos para llevarlo por el camino , y lo condujeron al edificio del reloj , pasando por delante al ir en la procesión , y así honraron el cuerpo del difunto .","Auh yn oyuh onmihto yn omoteneuh ce responso ypan ynacayotzin miccatzintli yn oncan omoteneuh ypan túmulo miccatlapechtli in caltempa palacio , yc niman oncan oc yehuantzitzin conmanilique conmonapalhuique yn inacayotzin teoyotica tlahtohuani in cenca mahuiztililoni | | 174 canónigos ynic niman ohtlipan oquimotlatoctilique , oquimohuiquilique tlapohualtepoztli ycal , çan ixpan quimoquixtilique ynic tlayahualolotia ynic quimahuiztilique ynacayotzin miccatzintli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77204,14597,spanish,nahuatl,"Estos se fueron a refugiar en Acolco , donde levantaron sus jacales de tule .","Auh niman ompa yahque maquiçato Açolco , yntulcaltzin quiquehquetzato .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77205,14598,spanish,nahuatl,". Y allí venían a sacar los que traían las mercancía , luego con prontitud traían sus barcas : cuando amanecía ya no quedaba nada .",. Auh in oconquixtiuetzico in tlapanaui niman iciuhca quiuicatiquiza in iacal in uallatuic atle mantoc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77206,14599,spanish,nahuatl,qué hacen allá .,tlake immochiuaj noponi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77207,14600,spanish,nahuatl,hacer una apuesta .,isisna .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77208,14601,spanish,nahuatl,"hasta la orilla del río la vas a llevar ” , así le dijo .","asta ateno tijuikas , ijkino kiilui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77209,14602,spanish,nahuatl,"En el mismo año de 2 Acatl , 1299 , los mexicas partieron del lugar llamado Acocolco Aztacalco , que era un tular dentro de la laguna , para trasladarse a Colhuacan .","Auh çan ya yehuatl ypan in yn omoteneuh 2 Acatl xihuitl , 1299 años , yn oncan omoteneuh Acucolco | | 65r Aztacalco tulla anepantla oncan onehuaque yn mexica , ynic ompa ahçito ynic ompa onmicuanique yn Culhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77210,14603,spanish,nahuatl,en sus pies empezó,iikxiko petejki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77211,14604,spanish,nahuatl,1 kilo de chile pasilla,Ce kilo pasillachilli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77212,14605,spanish,nahuatl,"Sus cantos hacen crecer , se adorna con flores en el lugar de los atabales , se entrelaza .","In mocuicaizhuayotia moxochiapana huehuetitlan , momalina .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77213,14606,spanish,nahuatl, Cantos de amistad,Icniuhcuicatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77214,14607,spanish,nahuatl,Aquí comenzó a gobernar Huehueteuctli como tlatohuani de Amaquemecan .,Nican copehualti yn ye tlahtocati yn Huehueteuhctli tlahtohuani Amaquemecan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77215,14608,spanish,nahuatl,"Trabajas bien , tú eres un Buen Joven ” .","Kuali titekiti , ta tibuen Joven .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77216,14609,spanish,nahuatl,Entonces se vino la mujer para aventar el listón pero sin voltear para atrás .,entonses owala ' para kwal tlamotlatewa in sowatl listón pero sin ke mokwitlapantlačalis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77217,14610,spanish,nahuatl,Yo no he visto al mismo hombre .,Nehua amo oniquitaya zan yeyehua tlacatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77218,14611,spanish,nahuatl,Se da donde siembran frijol o ajonjolí .,Mochiua kampa etokaj oso kampa kitokaj akolij .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77219,14612,spanish,nahuatl,"96 . Y allá existe el gran espejo , el de dos caras , el que alborea en la región de los muertos , en el cielo , así allá observas ; como en el lugar de los muertos , en el cielo , así miras a todos los lugares de la tierra ; y allá se yergue la gruesa antorcha , la que no ahuma , la que no contiene bruma para que alboree en todas las regiones del mundo , para que sea observada su luz , su resplandor de tu agua , de tu monte ( de tu ciudad ) . Y te ha dado manos , pies ; Dios a ti te dió el ala , la cola ( el pueblo ) el cual en tu agua , en tu monte ( en tu ciudad ) está disperso , se esparce . Tú lo guías , lo conduces , haces que lo amen ; por eso te pintó , te puso color el Señor Nuestro ; y te puso labios , dientes ; te dio dignidad , te dio honra , te fortaleció , te dio vestidura , te puso barniz blanco , te atavió con plumas , te sobrepuso , te ha dado firmeza .","96 . Yhuan oncan mani in coyahuac tezcatl , in necoc xapouhqui , immictlan tlaneci , in ilhuicac tlaneci , inic oncan tontlachixtica ; in quenamican immictlan , in ilhuicac inic tonitztica in cemanahuac ; yhuan oncan ihcac in tomahuac ocopilli , in ahmo pocyo , in ahmo ayauhyo inic nohuiyan tlancztimani in ccmanahuac , inic hualittalo in itlahuizcallo , in itonameyo , immauh , immotcpeuh . Auh yhuan omitzmati , omitzycxiti ; omitzatlapalti in Dios , omitzcuitlapilti in ipan onoc , in ipan momoyahuatoc , cecenmantoc immatzin , immotepetzin . In ticyacana , in tiquizcaltia , in ticnencquiltia ; inic omitzihcuilo , inic omitzpoyauh in Totecuiyo , yhuan omitztenti , omitztlanti , omitztleyoti . omitzmahuizzoti ; inic omitztetzilo , inic omitzapan , inic omitztizahui , inic omitzpotoni , inic omitzpanti , inic omitzteteuhti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77220,14613,spanish,nahuatl,Nunca lo ve uno florecer .,Amo keman se kiita maj xochiyoua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77221,14614,spanish,nahuatl,Te pasamos a dar tu vueltecita porque eres nuestra tía si no qué vendremos a hacer . 1,— in xwan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77222,14615,spanish,nahuatl,( y ) que así se sustenten bien .,como cualtzin mah motequipanocan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77223,14616,spanish,nahuatl,"En la iglesia de San Agustín no había agua , estaba bien , porque habían levantado bastante el piso rellenándolo de tierra dos años y medio atrás , cuando también se inundó la ciudad de México .","Auh yn Sant Augustín yn ihtic teopancalli atle molon yn atl , çan qualcan catca , ypampa cenca quihuecapanoque ynic quitlaltenque in ye nepa onxihuitl ypan tlacoxihuitl yn iquac no tlaapachiuhca Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77224,14617,spanish,nahuatl,". Y no se tomaban a cosa vana las palabras de aquellos ancianos cuando amonestaban a la gente : mucho se las estimaba , no desperdiciaban las palabras de los ancianos y las ancianas ;",". Auh in yeuantin ueuetque in ic tenonotzaya amo quinenquixtiaya in intlatol : cenca quitiazotlaya amo quitenamacaya in ueuetque in ilamatque ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77225,14618,spanish,nahuatl,"10 Calli , 1073 .","X Calli xihuitl , 1073 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77226,14619,spanish,nahuatl,"4 Acatl , 1483 .","IIII Acatl xihuitl , 1483 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77227,14620,spanish,nahuatl,"Aquí están las llaves de los cuartos , señores . Muy buenas noches y hasta mañana .","Nican cateh in calxexeloltepoztzacu a 1 t i n , notahtzitzíhuan . Ce cualii yohualli ihuan ixquichcamoztla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77228,14621,spanish,nahuatl,que vaya [ yo ] a dar de comer al agua .,ma nitetlamakati ne atitla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77229,14622,spanish,nahuatl,que no me lo escondan en la morada de los grandes guardianes de las cuevas .,mah amo nechtatilican inchayohcan huehhueyi tepeyohcal tahpiani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77230,14623,spanish,nahuatl,"Que todos fueron testigos y en señal de que los compradores tomaron la posision ( con una coa cavaron tierra junto a las dichas casas ) y tomaron de ella y la esparcieron por todo aquello que compraron , [ para que no otra vez digan algo los que vendieron ] .",Yeuantin in imixpan no nicneltilli yn tlatolli oniquincalaqui yn incalcoualco oquimotlaque in tlalli teyspan yn omochiuh ynic ocmo cepa itlah quitozque yn otlanamacaque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77231,14624,spanish,nahuatl,— por aquí,Canican .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77232,14625,spanish,nahuatl,"Artículo 63 . - Las Cámaras no pueden abrir sus sesiones ni ejercer su cargo sin la concurrencia , en cada una de ellas , de más de la mitad del número total de sus miembros ; pero los presentes de una y otra deberán reunirse el día señalado por la ley y compeler a los ausentes a que concurran dentro de los treinta días siguientes , con la advertencia de que si no lo hiciesen se entenderá por ese solo hecho , que no aceptan su encargo , llamándose luego a los suplentes , los que deberán presentarse en un plazo igual , y si tampoco lo hiciesen , se declarará vacante el puesto . Tanto las vacantes de diputados y senadores del Congreso de la Unión que se presenten al inicio de la legislatura , como las que ocurran durante su ejercicio , se cubrirán : la vacante de diputados y senadores del Congreso de la Unión por el principio de mayoría relativa , la Cámara respectiva convocará a elecciones extraordinarias de conformidad con lo que dispone la fracción IV del artículo 77 de esta Constitución ; la vacante de miembros de la Cámara de Diputados electos por el principio de representación proporcional , será cubierta por la fórmula de candidatos del mismo partido que siga en el orden de la lista regional respectiva , después de habérsele asignado los diputados que le hubieren correspondido ; la vacante de miembros de la Cámara de Senadores electos por el principio de representación proporcional , será cubierta por aquella fórmula de candidatos del mismo partido que siga en el orden de lista nacional , después de habérsele asignado los senadores que le hubieren correspondido ; y la vacante de miembros de la Cámara de Senadores electos por el principio de primera minoría , será cubierta por la fórmula de candidatos del mismo partido que para la entidad federativa de que se trate se haya registrado en segundo lugar de la lista correspondiente . Se entiende también que los diputados y senadores que falten diez días consecutivos sin causa justificada o sin previa licencia del presidente de su respectiva Cámara , de lo cual se de conocimiento a ésta , renuncian a concurrir hasta el período inmediato , llamándose desde luego a los suplentes . Si no hubiese quórum para instalar cualquiera de las Cámaras o para que ejerzan sus funciones una vez instaladas , se convocará inmediatamente a los suplentes para que se presenten a la mayor brevedad a desempeñar su cargo , entre tanto transcurren los treinta días de que antes se habla . Incurrirán en responsabilidad , y se harán acreedores a las sanciones que la ley señale , quienes habiendo sido electos diputados o senadores , no se presenten , sin causa justificada a juicio de la Cámara respectiva , a desempeñar el cargo dentro del plazo señalado en el primer párrafo de este artículo . También incurrirán en responsabilidad , que la misma ley sancionará , los Partidos Políticos Nacionales que habiendo postulado candidatos en una elección para diputados o senadores , acuerden que sus miembros que resultaren electos no se presenten a desempeñar sus funciones .","Tlen 63 Tlanahuatihcayotl . In Tlahtolcalmeh amo huelis pehua monechicoah ihuan amo huelis tequichihuah tla amo hualohuih , in ixcotiah , quipano tlahco tlen nochi tlacameh ; tlen monechcahuiseh tlen inin ihuan ocse Tlahtocan monequi monechicoseh ipan tonati tlen quihtohua tlahtol tlanahuatili ihuan quin nahuatiseh tlen amo hualohuih mahualacan ipan sempoali ihuan matlactli tonati , ihuan quin matiltiseh tla amo ihcon quichihuaseh momatis amo quinequih quiseliseh tlanahuatili , saniman quinnotzaseh teixpatlanih , tlen yehuan monequi moixnextiseh ipan seha cahuitl , ihuan tla amo quichihuaseh , moihtos cactoc tlanahuatili . Tlen cactos tlanahuatili tlen tepantlahtoanih ihuan huecapah tepantlahtoanih tlen Sentica Hueyi Tlahtocan tlen moixnextiseh ipehuayah amatequichihuali , ihuan noihqui tlen panos queman tequichihuaseh , motequihuiseh : tlen cactos tlen tepantlahtoanih ihuan huecapa tepantlahtoanih tlen Sentica Hueyi Tlahtocan tlen ica miaquintin tlatamachihuali , in Tlahtocan tlen itechpohui quiquixtis sansempa amatlanotzali tlen quenihqui moihtohua ipan tlahtoltlatlapnatli IV tlen 77 tlanahuaticayotl tlen inin Amatlanahuatili ; tlen cactos tepantlahtoanih tlen quin tlapehpenihque ica tlahtolpehuali tlen tlaixnextili tlatamachihuali , huelis motequihuis ica tlayeyecoli tlen tlaixnextilmeh seha tlanechicoli tlen ixnesis ipan amatocayotl tlen itechpohui altepeyotl , sateipan queman quimactiliseh tepantlahtoanih tlen itechpohui ; in cactli tlen tepantlahtoanih tlen huecapah tlen quin tlapehpenihque ica tlahtolpehualistli tlen tlaixnextilistli tlatamachihuali , huelis motequihuis ica tlayeyecoli tlen tlaixnextilmeh tlen seha nechicolistli tlen ixnesi ipan tlatecpantli tocayotl tlen nochi Anahuac , sateipan tlen queman quimactiliseh tepantlahtoanih tlen huecapah tlen itechpohui ; ihuan cactli tlen iasica tlen tepantlahtoanih tlen huecapah tlen quin tlapehpenihque ica tlahtolpehualistli tlen achtohui axmiaquintin , huelis motequihuis ica tlayeyecoli tlen tlaixnextilmeh tlen seha nechicolistli tlen ihuicpa Tlaltlanahuatiloyan tlen itechpohui mohcuilohtos ipan ome pamitl tlen amatocayotl . Noihqui momati tlen tepantlahtoanih ihuan huehcapan tepantlahtoanih tlen polihuiseh mohmostla ipan matlactli tonatih , ihuan amo tematiltis noso amo quitlahtlanis maquimacahua tlahtoltlayecanquetl tlen Tlahtocan itechpohui , tlen ica huelis tematiltis , axhuel monechicos ihuan mochias ipan seyoc cahuitl , ihuan ihcon monotzas iixpatlaca . Tla amo oncas tlasentilistli ihuicpa huelis mosehuiseh Caltlahtocan noso tlen ica huelis tequipanoseh tlen queman mosehuitosehya , saniman quinnotzaseh tlen teixpatlanih ihuicpa mamoixnexticah saniman matequipanocah , ihuan mochias ma asi sempoali ihuan mahtlactli tonati quen achtohui moihto . Motlahtlacoltiseh , ihuan quiseliseh tlatzacuiltilistli tlen quiihtohua tlanahuatili , ahquia quin tlapehpeniseh ihuicpa tepantlahtoanih noso huecapah tepantlahtoanih , tlen amo monextiseh , ihuan amo motlahtlacol quixtiseh tlen ihquinoh quiihtos Tlahtocan tlen itechpohui , amo asiseh ipan intequih ipan cahuitl tlen moihtohua ipan achtohui tlahtoltlacuiloli tlen inin Tlanahuatihcayotl . Nohquia motlahtlacoltiseh , tlen tlanahuatili quitlatzacuiltis , in tlahtocan nechicolismeh tlen Anahuac tlen quintocahtlaliseh tlaixnextilmeh ipan se tlapehpentli tlen tepantlahtoanih ihuan huehcapah tepantlahtoanih , tlen tlacameh quin tlapehpeniseh quiihtoseh ma amo yacah quichihuatih intlanahuatil .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77233,14626,spanish,nahuatl,"Yo , yo soy atrapada , mi manita da vueltas , ven ya , ven ya .","O zo ninicuilo , in cuecuetzoca ye nomaton , ye nocuel , ye nocuel .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77234,14627,spanish,nahuatl,Le dijo [ el padre a su hijo ]:,Kiilui para :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77235,14628,spanish,nahuatl,itzcuauhtzin se incorporó enfurecido por el maltrato a su amigo rabioso fuera de sí estaba atacó al capitán español en el calmecac le habían enseñado a pelear con las manos desnudas así lo hizo no le importó desgarrarse las manos con la armadura del enemigo luego hizo una ofrenda al sol tenía vuelto el corazón de su enemigo hacia nuestro padre cuando una flecha lo atravesó como a un animal como pudo se incorporó se sacó la flecha y con ella atravesó la garganta de su agresor,itzcuauhtzin inic oquihtac in quimacataya in iicniuh ocualancamehuatiquetz yollococole pozonini ocatca oquipehualti in caxtillanyaotequihua ompa ipan calmecac oquimachtihqueh quen ica teihcaliz zan ica imahuan yuhquin oquichiuh ahmo oquitequipacho in momatzayanaz ica itepuzquimilol in iyaouh niman oquitlamanalli in tonatiuh oquitlachialtihtaya in iyol in iyao ihuicpactzinco in totahtzin ihcuac in mitl oquitlanalquixti yuhquin ce yoleatl ayaxcan omehuatiquetz oquimoquixti in mitl ihuan ica oquitlanalquixti in iquechcuauhyo in iyaouh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77236,14629,spanish,nahuatl,"Y porque estuvo lloviendo día y noche , en toda la Nueva España se abrieron los manantiales , salió de ellos mucha agua , y también de los cerros bajó en abundancia ; en muchas partes de la Nueva España hubo ahogados y enterrados , porque se cayeron casas , y además se rodó nieve del Iztactépetl .","Auh ynic cecemilhuitl yhuan yn cecenyohual quiyauh , ca nohuian ynic moch ipan Nueva España yquac nohuian mollon motlatlapo yn aoztotl , ynic cenca miec oncan oquiz atl , yhuan yn intech tetepe nohuiampa hualtemoc yn atl ; auh ynic nohuian ypan Nueva España mieccan yn atocohuac yhuan netlapacholloc , xixitin yn calli , yhuan yquac cequi | | 35 hualmomimillo yn ceppayahuitl huallixxitin yn Iztactepetl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77237,14630,spanish,nahuatl,"Estos religiosos europeos y muchos otros que vinieron por esa misma época , eran hombres sabios : construyeron escuelas , se dedicaron a la enseñanza . Bautizaron . Defendieron a los indíge nas .","Iniquein caxtilteopixque ihuan occequintin in ohuallaque zanyeno ihcuac , cenca tlamatinime catcah Otechihuilique nemachtilcalli , otechmachtique . Otecuatequique . Noyuhqui macehualtin quimpalehuique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77238,14631,spanish,nahuatl,"7 Técpatl , 1356 .","VII Tecpatl xihuitl , 1356 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77239,14632,spanish,nahuatl,Tráiganlo ( aquí ) .,Xichualcuitih .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77240,14633,spanish,nahuatl,Ingredientes :,ITLANAHNAMIC :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77241,14634,spanish,nahuatl,No hay qué comer .,Axonka tlen titlakuase .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77242,14635,spanish,nahuatl,"21 . Ellos también comerán , beberán primero ; y tú no luego , con anticipación , desearás también la bebida , la comida . Aún buscarás la penitencia , la humildad . Luego ya tomarás el agua , le lavarás las manos a las gentes , les lavarás la boca . Si eres de linaje , no ( por eso ) dejarás allá tu estirpe , tu señorío , tu grandeza . Que no de tus manos llenas , se esparzan los jades , las turquesas . Que sólo así se haga merecimiento con la ayuda de Dios .","21 . No yehuantin achto tlaquazque , atlizque ; auh in tehuatl ahmo niman no tiquelehuiz in achto atliliztli , tlaqualiztli . Ye oc tocontemoz in tlamahcehualiztli , in necnotecaliztli . Niman ye tocommocuiliz in atzintli , timotematequiliz , timotecamapaquiliz . Intla tipilli , ahmo oncan ticcahuaz immopillo , immotlahtocayo , immohueyca . Ahmo ma chalchihuitl , teoxihuitl immomac temi , ahmo hualtepehuiz ; zan ye tlamahcchualo ipaltzinco in Dios .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77243,14636,spanish,nahuatl,"Nanahuatzin allí junto a ellos estaba oyendo lo que se determinaba : luego pues a éste llamaron los dioses , le dijeron :","Auh amo onnezticatca in ce tlacatl . Nanahuatzin uncan tehuan tlacacticatca in nenonotzalo : niman ic yehuatl connotzque in teteo , quilhuique :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77244,14637,spanish,nahuatl,"Y nuestra tierra en total de ancho tiene veintiocho brazas y de largo cuarenta y ocho brazas , llega allá junto al acalohtli , la rodea el agua , esta es precisamente nuestra , es precisamente nuestro bien la tierra , es nuestro patrimonio .",Auh yn totlal yn ixquich ynic mani ynic patlahuac cenpohualmatl ypan chicuematl auh ynic hueyac honpohualmatl ypan chicuematl honpa onace yn acalotitech yni quiahualotica yn atl ynic ca huel taxca ca huel totlatqui yn tlalli ca topatrimonio tohuehuetlal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77245,14638,spanish,nahuatl,porque él hizo pura puerta y ventana .,pampa ya kichijki puro puerta uan ventana .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77246,14639,spanish,nahuatl,"Y aunque allí estaban gobernando los guardianes de las trojes , ellos eran sólo macehuales que habían usurpado el señorío .","Auh macihui yn tlahtocatque yn cuezconpixque , yece ca çan macehualtin , ca çan quichtecque yn tlahtocayotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77247,14640,spanish,nahuatl,"En el año 12 Tochtli 1322 , los señores colhuas se dijeron : “ Colhuas , ¿ dónde están todos los mexicas ? ¡ Buscadlos , porque los xochimilcas ya vienen a nuestras casas ! ” .","Auh yn iquac tlanotzque Matlactlomome xiuitl Tochtli ynic ye monauatia coluaque , quitoque : “ Coluaquehé , aço cana cenemi y mexica ? Xiquintemoca , ca ye tocalla y ualnemi xochmilcatl ! ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77248,14641,spanish,nahuatl,"Es designado este año Juan Ruiz de Apodaca , conde de Venadito , virrey de la Nueva España .","Ipan inin xihuitl quitlalique yuh Tlahtocateixiptlatzintli nican Yancuic Caxtillan tecuhtli in itoca Juan Ruiz de Apodaca , noihuan iximacho yuhquin Ma zaton iconde .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77249,14642,spanish,nahuatl,"Qué le voy a hacer al dinero , ponlo adentro allá que esté que si no quiero dinero .",nololos yakwalikakan tle baya san te ' wa trabaxo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77250,14643,spanish,nahuatl,También entonces nació Ayocuantzin Segundo .,"Auh no yquac tlacat yn Aoquantzin , çanno teonca yn iuhqui yntoca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77251,14644,spanish,nahuatl,con todo el corazón .,nochi ika toyolo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77252,14645,spanish,nahuatl,Es frío porque tiene mucha agua .,In sesek ta semi ajayoj no .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77253,14646,spanish,nahuatl,"Llegaré lejos ; cuando caiga la noche , una serpiente será mi padre , y el sol blanco se eclipsará ; quiero tomarlos por mis dioses .","Niuecopinal neua ; uentzi e youal , couatla nota , yztaq qualo tonati ; ma niquinteotitlani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77254,14647,spanish,nahuatl,"2 Tochtli , 1338 .","II Tochtli xihuitl , 1338 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77255,14648,spanish,nahuatl,No voy a castigarlo .,Amo niah nicohcoliz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77256,14649,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77257,14650,spanish,nahuatl,No trajo ni una poquita,Axkana kiualik nion se achi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77258,14651,spanish,nahuatl,¿ Está usted hablando de él o de ella ?,¿ Cox teca titlahtohua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77259,14652,spanish,nahuatl,"Y estos chichimecas que tengo dichos actuaban de esta manera , porque así se lo habían enseñado los tlaxcaltecas .","Auh in yehuantin yn onimechilhui yn chichimeca ca çanno yuhqui quichihuaya , ypampa ca oquinmachtique yn tlaxcalteca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77260,14653,spanish,nahuatl,"8 Tochtli , 1578 .","VIII Tochtli xihuitl , 1578 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77261,14654,spanish,nahuatl,Todo va bien .,Nochi cualli ya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77262,14655,spanish,nahuatl,"En este año los colhuas , los huexotlacas , los cuauhnahuacas , los xochimilcas , los azcapotzalcas , los tepanecas coyohuacas , y algunos dicen que también los chalcas , se propusieron nuevamente asediar a los mexicas .","Auh no yquac yn ipan in xihuitl ye noceppa quinyaoyahuallozquia yn mexica yn colhuaque , yn huexotlaca , yn quauhnahuaca , yn xochmilca , yn azcapotzalca , yn tepaneca coyohuaque , yuh quitohua tehuan yn chalca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77263,14656,spanish,nahuatl,Ya se ve una estrella,Ye mota cente citlalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77264,14657,spanish,nahuatl,Este honguito se come hervido o tostado en el comal con sal .,Se kikua in nanakatsin taamanal uan tateua itech komal ika istat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77265,14658,spanish,nahuatl,Yo me siento muy bien .,Nehua huel cualli nomati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77266,14659,spanish,nahuatl,"Haz ya resonarla trompeta de los tigres , el águila está dando gritossobre mi piedra donde se hace el combate , por encima de los señores .","O cen yahque quenonamicanZannoconyapitza ya yn oceloacaquiquiz , za onquauhtzatziticac in notemalacac , ipan tecpilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77267,14660,spanish,nahuatl,"Y no se sabe qué edad tenía cuando asumió el gobierno ; pues aquí sólo podemos ver que en el año 1 Técpatl asumió su cargo , que luego lo dejó , y que fue reemplazado por Acacitli , quien a su vez acaudilló a los mexicas durante 15 años .","Auh yn oc nepa yn ayemo quipehualtiaya yn iteyacanaliz ye quezqui xihuitl quipiaya ynic nemia tlalticpac amo huel momati ; ca çan yehuatl nican ticpohua yn xihuitl Ce Tecpatl yn ipan oncan quihualpehualtica yn iteyacanaliz , yn çan quicahuaco , ynic niman conpatlac yn itoca Acacitli , ynic no teyacan caxtolxihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77268,14661,spanish,nahuatl,No hay necesidad de estar cargando el animal nada más llega y descarga y le pagan a su dueño .,a ' mo onka nesesidad tla ' mama ' tinemis in yulitl san a ' si tlatemowia wan kwaltlaštlawia ini te : ko .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77269,14662,spanish,nahuatl,"Aquí está lo que se dignó darme nuestro señor de sus creaturas , de sus bienes : ¿ acaso vivo bien ? , ¿ no será posible que yo me porte mal , que yo desprecie a alguna persona ?",—Ca iz catqui o nech momaquili in totecuyo itlachiualtzin iaxcatzin : ah ca zo oc uel ninemi ? Azo ye nitlauelilocati azo teixco teicpac ninemi ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77270,14663,spanish,nahuatl,"Aquél no era español , ni vivía en España , sino que venía de una aldea sujeta a la ciudad de Génova llamada Nervi , de donde era originario .","Ynin | | 103v amo español , amo huel oncan ychan yn España , auh ca ye ompa chane ompa huallehua yn itlahuillanalpa ymapan yn altepetl yn motenehua Génova yn altepetl ytoca Nervy , ynin huel oncan ychan yn Christóval Colón .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77271,14664,spanish,nahuatl,pelean,moteuiaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77272,14665,spanish,nahuatl,Llegó también la ropa que mandó Justo Sierra en un carro . Tenían escritos los nombres de los niños pobres en un papel y lo que les iban a regalar . Cuando llegó el día les dieron sus camisas y vestidos .,"Oacico tzotzomatli noihqui ce tepoztlahuilanalali oquititlan don Justo Sierra . Ihuan tlen ihnococone oyicuilactaya itech ce amatl tlen itoca cocone , tlen quintlacolizque . Can oacic tonali oquinmacaque in cotón , in xolochcue .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77273,14666,spanish,nahuatl,1 pizquita de cominos,"Comino , ixquich in quicui tomahpil",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77274,14667,spanish,nahuatl,Después ya jiloteó ya va amacizando el maíz hasta que se da el maíz .,onkán yušilot non yemasisarotiw in tlaolkuntli ? asta kampa močiwan tlaolkuntli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77275,14668,spanish,nahuatl,Florea en mayo .,Xochiyoua itech mayo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77276,14669,spanish,nahuatl,". De esta manera iban en función real con que aumentaban la ciudad , la nación mexicana , pues por todas partes estaba entonces cerrada la tierra de la costa ;",. Ye iui in in ic teocnenemia in ic quiueilique in altepetl in mexicayotl ipampa ca nouian tzaocticatca in anauacatlalli ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77277,14670,spanish,nahuatl,La criada puso un mantel blanco sobre la mesa .,In cihuatequitqui oquitlall ce iztacmantel ipan ahcopechtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77278,14671,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77279,14672,spanish,nahuatl,"No por eso te enorgullezcas , no por eso te tomes en cuenta , no por eso desdeñes a la gente .",Ma ic tatlama ma ic timopouh ma ic teixco teicpac tinen .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77280,14673,spanish,nahuatl,Llegada de los mexicas a Tenochtitlan,In mexica oacico in Tenochtitlan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77281,14674,spanish,nahuatl,Soy rico,Ye nonnocuiltonohua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77282,14675,spanish,nahuatl,10 xoconostles,Mahtlactli xoconochtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77283,14676,spanish,nahuatl,¿ Acaso habrán de volver ?,¿ Ach acoc huitz ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77284,14677,spanish,nahuatl,"Se levanta este año en Chiapas , el indígena Ejército Zapatista de Liberación Nacional ( EZLN ) .","Inin xiuhpan huitztlampa , maltepetlaliah macehualchiapanecah in motenehuah Zapata Iyaoquizcahuan Anahuactemaquixtianime ( ZIAT ) .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77285,14678,spanish,nahuatl,"En este año abandonaron su ciudad los tlalhuacpanecas para ir a establecerse en Cuauhximalpan ; allá estuvieron dos años , pero luego nuevamente se fueron a Atzacualoyan enmedio del bosque .","Nican ypan in yn quitlalcahuique yn imaltepeuh yn tlalhuacpaneca ynic motecato yn Quauhximalpan ; oncan oxiuhtique , niman noceppa callacque yn Atzaqualloyan yn quauhnepantla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77286,14679,spanish,nahuatl,"9 Calli , 1293 .","IX Calli xihuitl , 1293 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77287,14680,spanish,nahuatl,"El lunes 14 de mayo de 1612 , frente al palacio , fue ahorcado otro negro , el cual era el capitán de los negros ahorcados previamente .","Axcan lunes yn ic 14 mani metztli mayo de 1612 años , yhcuac | | 194 ye no ce tliltic piloloc yn oncan tecpan quiyahuac , yn capitán yn achtopa omoteneuhque tliltique piloloque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77288,14681,spanish,nahuatl,"Desde que salieron y partieron de allá , desde que se movieron de Chicomóztoc Quinehuayan Iztactexcallocan , y mientras vinieron de camino atravesando muchas tierras y deteniéndose en muchos sitios , los tecuanipantlacas tuvieron tres tlatoque que murieron por el camino , los cuales aquí se nombran .","Auh ca ynic ompa hualquizque , ynic ompa huallehuaque huallolinque yn Chicomoztoc Quinehuayan Yztactexcallocan , ynic nohuian otlipan hualnentiaque , ynic hualmotetecatiaque ynic hualmotlatlallitiaque , yn ixquich yc quihualpanahuique tlalli , ca yeyntin yn intlahtocahuan yn Tequanipan tlaca yn otlica momiquillico , ca nican tocateneuhticate .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77289,14682,spanish,nahuatl,Duró como quince días el enfermo . Temblaba y no le servía ningún remedio . Y como había guerra no curaban los curanderos . Así murió el carrancista .,Ohuecauh cana caxtoli tonali cocoxqui . Huehueyoca ihuan amotla oquichihuiliaya tlapatli . Ica ipan guerra oyeya tepatiquez amo tepatique . Ica in omic carrancista .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77290,14683,spanish,nahuatl,Hojas de mazorca,Izhuatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77291,14684,spanish,nahuatl,mil veiticinco,Ometzontli mahtlaccepualli huan macuilli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77292,14685,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77293,14686,spanish,nahuatl,En este año se enseñoreó Ozomatzin Atlauhtecatlteuctli en Tzacualtitlan Atlauhtlan Tenanco .,Nican ypan in y motlahtocatlalli yn Oçomatzin Atlauhtecatlteuhctli yn Tzacualtitlan Atlauhtlan Tenanco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77294,14687,spanish,nahuatl,— Bueno pero de lejos ya no ve usted .,— de we ' ka awel nitlača we ' ka a ' mo nikta .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77295,14688,spanish,nahuatl,"vendrá a reconoceros ,","tel huitz moquxtitquiuh ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77296,14689,spanish,nahuatl,Durante todo un día no se movieron ni los carrancistas ni los zapatistas . Dejaron que se enterrara a los muertos .,Ce tonaltica amo molinique nian zapatistas nian carrancistas . Otecahque ma motocacan mimiquez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77297,14690,spanish,nahuatl,"El domingo 6 de diciembre de 1598 , por la tarde , llegaron los restos de los padres descalzos que habían muerto en Japón , en tierras de la China , por la tarde llegaron los religiosos trayendo en hombros las cajas donde venían los restos ; y todos los religiosos que había en México fueron a San Diego a recibirlos .","Yn ipan axcan domingo yc VI mani metztli de diziembre de 1598 años , yquac ye teotlac maxitico yn imomiyotzin descalços padreme yn momiquillique Xabón yn ipan tlalli a la China , ye teotlac yn maxitico teopixque quinhualmonapalhuique caxatica huallonotia ; auh yn ixquichtin teopixque nican moyetzticate Mexico , yxquichtin quimonamiquillito yn omaxitico Sant Diego .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77298,14691,spanish,nahuatl,esto era así porque dado que ese terreno se hallaba en un pedregal la necesidad hacía que cada año antes de empezar el barbecho y las otras actividades anteriores a la siembra se recogiera con parihuelas toda la piedra que brotaba como si alguien la hubiera sembrado y se iba poniendo en las orillas y también en el centro del propio terreno haciendo verdaderos montículos con la piedra tan bien acomodada que de lejos daba la impresión de algo así como una casa en construcción,nohhuian tlatentli onyeya cenca tilahuac techinamitl ocachi tilahuac yuhquin ahmo quemman oniquimihtac inintin mochiuhqueh ica in tetl in omonechico ipan miec xihuitl ipampa inon tlalmilli oyeya ipan tetlahtli tetech monequia cehcen xihuitl inic ye pehuaz in tlalmoloniloz ye tlatequipanoloz in ica cacaxtli mahcocuia mochi in tetl in tlalquizaya yuhquin aca oquitocac inin tetl mohuihuipanaya ipan tlatentli ihuan no ihtic in tlalmilli can mehuatiquetzaya cenca huehhueyi teocholtin huel cualli tlatecpantli in huehcautica nezquiani ce caltlaquechtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77299,14692,spanish,nahuatl,El padre está en el patio .,In tahtli itualco ca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77300,14693,spanish,nahuatl,Y no la encuentran,Uan axkiajsij,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77301,14694,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77302,14695,spanish,nahuatl,"El señor virrey don Luis de Velasco iba inmediatamente detrás , y a su izquierda marchaba su nieto don Fernando Altamirano , capitán de la guardia , hijo del difunto y asimismo comendador de Santiago .","Auh yn tlahtohuani don Luis de Velasco visurrey | | 131 ça motlatoquillitia , ytloctzinco yyopochcopatzinco ycatia yn ixhuiuhtzin don Fernando Altamirano capitán de la guardia , çanno comendador Sanctiago ypiltzin y moteneuh miccatzintli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77303,14696,spanish,nahuatl,amares,titlazohtlaniz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77304,14697,spanish,nahuatl,"Q . d . Con lo que se sembraba la Mazorca : se hacía en semen - tera sagrada ; con palo de sonajas se cavaba la tierra , con esto se sembraba .",q . n . In ic motocaya Centli in mochiuaia teuntilpan ichica - vaztica in ic tlatatacaya in ic tocaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77305,14698,spanish,nahuatl,Luego se jala el aguamiel y se echa adentro del cuero y ya se trae el cuero .,onkan mi ' yowana nekwa : tl wan moteka i : tek in kwitlaštli wan yemowika in kwitlaštli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77306,14699,spanish,nahuatl,que no haga frío [ que haya fuego y habitantes ] .,mah amo tacehui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77307,14700,spanish,nahuatl,"El doctor Valencia , fiscal del rey del crimen 14",El doctor Valençia fiscal del rey del crimen 14,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77308,14701,spanish,nahuatl,"Artículo 22 . Quedan prohibidas las penas de muerte , de mutilación , de infamia , la marca , los azotes , los palos , el tormento de cualquier especie , la multa excesiva , la confiscación de bienes y cualesquiera otras penas inusitadas y trascendentales . Toda pena deberá ser proporcional al delito que sancione y al bien jurídico afectado . No se considerará confiscación la aplicación de bienes de una persona cuando sea decretada para el pago de multas o impuestos , ni cuando la decrete una autoridad judicial para el pago de responsabilidad civil derivada de la comisión de un delito . Tampoco se considerará confiscación el decomiso que ordene la autoridad judicial de los bienes en caso de enriquecimiento ilícito en los términos del artículo 109 , la aplicación a favor del Estado de bienes asegurados que causen abandono en los términos de las disposiciones aplicables , ni la de aquellos bienes cuyo dominio se declare extinto en sentencia . En el caso de extinción de dominio se establecerá un procedimiento que se regirá por las siguientes reglas : I . Será jurisdiccional y autónomo del de materia penal ; II . Procederá en los casos de delincuencia organizada , delitos contra la salud , secuestro , robo de vehículos y trata de personas , respecto de los bienes siguientes : a ) Aquellos que sean instrumento , objeto o producto del delito , aún cuando no se haya dictado la sentencia que determine la responsabilidad penal , pero existan elementos suficientes para determinar que el hecho ilícito sucedió . b ) Aquellos que no sean instrumento , objeto o producto del delito , pero que hayan sido utilizados o destinados a ocultar o mezclar bienes producto del delito , siempre y cuando se reúnan los extremos del inciso anterior . c ) Aquellos que estén siendo utilizados para la comisión de delitos por un tercero , si su dueño tuvo conocimiento de ello y no lo notificó a la autoridad o hizo algo para impedirlo . d ) Aquellos que estén intitulados a nombre de terceros , pero existan suficientes elementos para determinar que son producto de delitos patrimoniales o de delincuencia organizada , y el acusado por estos delitos se comporte como dueño . III . Toda persona que se considere afectada podrá interponer los recursos respectivos para demostrar la procedencia lícita de los bienes y su actuación de buena fe , así como que estaba impedida para conocer la utilización ilícita de sus bienes .","Tlen 22 Tlanahuatihcayotl . Axacah uelis quitlatzacuiltiseh ica tlamictihcayotl , tlacoxcohcayotl , istlacayotl , tlacayonescayotl , tlahuitectli , tlacuahuitectli , ihuan miac tlehueli tlaiyohuilistli , miac tomin quiquixtilistli , quicuilise tlen mopialia ihuan sequinoc tlehueli tlatzacuiltilistli tlen temahmati ihuan uehca iasica . Nochi tlatsacuiltili elis iuical san que itlatsacuili tlen tlahtlacoli iuan ica tlemach tlen quimocuitlauiya iuan qui cocohque . Axcanah uelis moihtos quicuilia tla quitequihuiya tlen ipiali tlen se tlacatl quema onca tlanahuatili ica ma tlaxtlauacah tla tlahuica tomin pampa tlahuica que tla tlen qui tlaxtlahuiyan altepemeh , yon quema quititlani se tequihue ica qui tlaxtlahuise acahya itlapialis qui ixpanotoc pampa tlahtlacolchihqui . Yon amo moihtosnequi quicuilia tlen in pali quema tequihue tlatsacuiltihquetl qui titlani pampa amo cual ohtli quenihqui qui tlanqui san que quiihtoua tlanahuiayihcayotl 109 , qui tequihuia ica ni Ueyi Altepetl canque quin tlamocuitlauianih tlapiailis tlen quinilcahua nompaya san que tlanahuatili quiihtoua , yon tlen tlapialis tlen iteco quipolohqui ica se amatlatsacuili . Cani quipoloua in tlapialis in tecouah monequi oncas se tlatehtemolistli catli qui melahuase ni tlahtoltlayacantli . I . Quiihtos se tequihueh iuan amo quitetsopaseh sequinoc quema tlatsacuiltilantli ; II . Pehuas quema miaqui mo sehcotilia tlahtlacolchiuase , quiihtlacoa chicahualistli , tlachtectli teposcahuayohmeh iuan quinhuelchiuah tlacameh , tlen tlatsintla tiquihcuiloseh tlamantli : a ) Tlen qui tequihuihque ica tlahtlacolchihque , tlen qui ihtlacouihqueh que tla tlen quitlanque pan tlahtlacoli , masqueh ayimo onca amatlatsaluilistli cani qui ixpantia tlen ica qui tequihuihqueh , iuan nochi cuali qui ixnextia tlen quiihtoua quena panoc nopa tlemach amo cuali . b ) Tlen amo qui tequihuihqueh ica tlahtlacolchihque , tlen qui ihtlacouihque que tla tlen quitlanque ipan tlahtlacoli , iuan tla quena quitequichihque que tla qui xihxitlahque ica quicualtlatise que tla quisehcotilise tlemach iuaya tlen quitlantoqueh ipan se tlahtlacoli , monequi qui nechicose tlen mo tlahtlania ipan ne inciso tlen ti on panoque . c ) Tlen qui tequihuiya ica tlahtlacolchihua seyoc acahya , tlah iteco quimatiyaya qui tequihuiya ica yaino iuan amo quitlateilhui iixpah tequihue que tla tlanquía quichihqui iuan ihquino amo te cahuilis . d ) Tlemach tlen in teco amo eli tlen tlahtlacolchihquetl , yese tlemach nochi ixnesi iuan quena quiistoqueh pan se tlahtlacoli tlen qui ihtlacohque se tlapialis tla quema mo sehcotilihque miaqui tlahtlacolchiuani , iuan ahquin qui tlateilhuique ica ni tlahtlacoli inxesiaya quesah ya i teco . III . Nochi tlacatl tlen amo qui cualmatis tlahquia uelis quintilanas tlahtolamatl ica mo palehuis iuan tenextilis ipan cuali quitlanqui nompa tlen nama itlapialis iuan ipan cuali ohtli nochipa nemi , iuan nohquia qui ixnextis axquema uelqui quimatis tlen axcuali ica qui tequihuiyaya itlapialis .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77309,14702,spanish,nahuatl,con qué cambiar [ variar ] nuestro alimento .,toni ica mopatatiaz totapalol .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77310,14703,spanish,nahuatl,que venda,manitlanamaca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77311,14704,spanish,nahuatl,Entonces el hombre dijo :,Uajka nopa tlakatl kiijto :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77312,14705,spanish,nahuatl,"así se dispuso , oh sacerdote deHuitzílac ,","choquiztlaya , yxayotl in pixahui , zanye onnenahuatiloc , Huitzilac teohua ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77313,14706,spanish,nahuatl,"Este mismo año empieza , también la 1a . Guerra Mundial .",Zanno ihcuac ompehua Inic ce Huei Iyaoyo in Cemanahuac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77314,14707,spanish,nahuatl,Termina el año 3 Calli .,Quizqui yn Ey Calli xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77315,14708,spanish,nahuatl,a propósito de esto yo recordaría algunos días después del sepelio de mi padre cómo él me llamó una noche antes de su muerte y me comunicó un secreto tal vez sospechando que como consecuencia de la ambición de sus otros hijos los de su primer matrimonio yo quedaría viviendo prácticamente en la escasez,itechpanin nehuatl oniquilnamic cequih tonalli ipan in oticmotoquilihqueh in notahtzin quenin inintzin onechmonochili yalhuatica yohualli in omomiquili ihuan oncchommolhuili ce ichtacayutl hueliz ipampa quimochicotlamamatiliaya in occequintin ipilhuantzitzihuan in ye quimmixmachliliaya in innetlaicoltiliz in ipilhuantzitzihuan in achto oquimmopieli itloctzinco in achto icihuahuahtzin ihuan yehuatzin quimonemiliaya in nehuatl hueliz nienonemitizquiani,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77316,14709,spanish,nahuatl,"Y digo que quedo satisfecha con los tomines que me das , veinte pesos de oro común . La manera en que está situado el tlamantli [ es el siguiente ]: a lo largo , en dirección a Quauhtepec tiene cinco brazas y una braza del pecho a la mano , y de ancho , hacia el poniente tres brazas y dos iztitl , en dirección a Quauhtepec llega hasta la casa de Marcos Izcoatzin .",Auh niquitoa ca cenca ye noyollopachi yn tinechmaca motomines cempoalli pesos de oro comun auh ynic mani yn tlalmantli ynic tlahuiaquia quauhtepecpa macuilmatl ypan cenyolotli auh ynic patlahoac yn tonatiuh ycalaquiampa ematl yoan omiztitl auh yn quauhtepecpa ytech onaci yn ical Marcos Yzcoatzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77317,14710,spanish,nahuatl,En seguida comienza a disponer lo que ha de hacerse en su casa . No eran pocos los tamales que hacían . El media qué tan grandes .,Niman ye compeualtia in ipan tlatoua in ic mochiuaz in icalitic Amo zan quexquichtin in mochiua tamalli . Motamachiua in ic ueuey .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77318,14711,spanish,nahuatl,una feliz coincidencia hizo que las principales autoridades locales de esa época acordaran con nosotros en que era imprescindible iniciar trabajos en ese sentido los integrantes del círculo social y cultural ignacio ramírez que ya teníamos tiempo trabajando en actividades culturales con ese propósito pensamos que era necesario invitar a otras comunidades para hacerlos partícipes de nuestros proyectos y que ellos también nos informaran si tenían algún proyecto similar y de ser así iniciar trabajos en conjunto,cenca techpahpaquilti omocentlali in totlahtol intloc in tecpancaltlacah huel monequia mopehualtiz in tequitl itechcacopa in circulo social y cultural ignacio ramirez in titehuan ihcaqueh in ye huehca titequitihtihuitzah itechpa in tlamatiliztequitl oticnemilihqueh huel monequia tiquintlalhuizqueh occequih macehualaltepetl inic mocalactizqueh ihuicpa in toyollamachiliz ihuan yehuantin ma no iuhqui techmachiltican intla no yuhqui quipiayah itla iuhcatic yollamachiliztli ihuan intla yuhquiin maticepantequitican,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77319,14712,spanish,nahuatl,Mi hijo y mi hija hablan tres idiomas .,Notelpoch ihuan nochpoch yeyi tlalitolli tlahtohuah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77320,14713,spanish,nahuatl,“ Por eso te dije que me ayudes ” .,"Yeka nimitsilui na xinechpaleui . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77321,14714,spanish,nahuatl,"En el año 4 Ácatl 1431 se enseñoreó Nezahualcoyotzin , el cual fundó y echó las raíces del tlatocáyotl de Acolhuacan ; Cuauhtlatoatzin e Itzcoatzin lo pusieron a gobernar en Acolhuacan .","Nauacatl xiuitl yc motlatocatlali Neçaualcoyotzi , qui yehuatl contzinti conelhuaioti yn tecuhiotl tlatocaiotl Acolhuaca ; yehuanti Quauhtlatoatzi , Yzcoatzi , contlatocatlalique yn Acolhuaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77322,14715,spanish,nahuatl,mil uno,Ometzontli mahtlaepualli huan ce,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77323,14716,spanish,nahuatl,"Después se movieron , se pusieron nuevamente en marcha .",Auh ca çatepan yn hualpeuhque yn huallolinque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77324,14717,spanish,nahuatl,la pierna de un pollito te presentamos .,imetz ce piotzin timitzmactiliah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77325,14718,spanish,nahuatl,enterarse ] qué es lo que hace esto .,kichiua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77326,14719,spanish,nahuatl,tu Esposa Santísima Trinidad .,monamictzin Santísima Trinidad .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77327,14720,spanish,nahuatl,Ya mandé mi baúl a la estación . ¿ El suyo está ya arreglado ?,Yonictitla techialoyan nopetlacal . ¿ Mohuaxcatzin yotimoyectlalili ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77328,14721,spanish,nahuatl,"Luego fueron creciendo las aguas , y hubo inundaciones en la ciudad de México y en todas las chinampas de las cuatro parcialidades ; en todas partes hubo goteras en las casas , y mucha aflicción .","Auh çan niman ic iuh hueyx macoc yn atl , tlaapachiuh yn nican Mexico yhuan ynic nohuian chinampa yn inauhcampayxti ; yhuan cenca nohuian tlaxicac in techachan , cenca netoliniloc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77329,14722,spanish,nahuatl,Y las casas a mi y a mi marido nos pertenece y de nuestro trabajo y nadie contradiga nuestros deudos y esto encargo a los mandones del barrio [ tlaxilacalleque ] y este testigo dize que esto es lo que dexó mandado la vieja .,Auh in calli ca zan toneixcahuil y nonamic catca ca totlayhilyohuiliz ayac onca tlachallaniz yn tohuanyolque yuh niquinnonahuatilia yn tlaxillacaleque ynin testigos conitua yxquich ynic omonanahoatitia yn illamatzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77330,14723,spanish,nahuatl,Aquella muchacha sabe todo acerca del caso .,Ñeca ichpocatl itechpa in no chi quimati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77331,14724,spanish,nahuatl,Sal al gusto,"Iztatl , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77332,14725,spanish,nahuatl,"Váyanme a girar alrededor de su sombra ,","Xinechhualmalacachohuilitih nisombra ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77333,14726,spanish,nahuatl,1/2 cebolla mediana,Tlahcoxonacatl ahmo huehyi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77334,14727,spanish,nahuatl,"Y al anochecer repicaron las campanas en todas las iglesias de México , en la iglesia mayor y en los monasterios , pero especialemente en San Agustín ; por todas partes los españoles encendieron fogatas en las azoteas y frente a sus casas , en algunos monasterios echaron cohetes , y también muchos macehuales mexicas encendieron fogatas en sus azoteas .","Auh y ye yohua ynic hualyohuac , ye nohuiyan otlatzitzi - | | 280 - licac yn izquican teupan yn iccen Mexico , yn iglesia mayor yhuan monasterios , occenca ompa Sant Augustín ; yhuan nohuiyan cuahuitl quitlahtlatique yn intlapanco españoles yhuan cequi yncaltempa quitlahtlatihque , yhuan in cequi monasterios cohuetes oquitlatlazque , yhuan no yuhqui miequintin macehualtin mexica yuh quichiuhque quitlahtlatihque in intlapanco cuahuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77335,14728,spanish,nahuatl,"Los hijos de Cuatéotl , tlatohuani de Tlalmanalco , fueron capturados y llevados a Mexico ante la presencia de Huehue Moteuczoma , el cual les dio sendas mujeres por esposas .","Auh yn ipilhuan yn Quateotl tlahtohuani catca Tlalmanalco ca maltique , nican Mexico hualhuicoque yxpan yn Huehue Moteuhcçoma , nican quincihuamacac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77336,14729,spanish,nahuatl,"Nuestro estudio de los conocimientos indígenas abarcó también las plantas medicinales , los cultivos , la flora regional ( más de 650 ‘ géneros ’ de plantas han sido identificadas hasta la fecha ) así como la fauna ( más de 350 mamíferos , peces , pájaros , insectos identificados ) y toponimia indígena de la jurisdicción de San Miguel Tzinacapan , Municipio de Cuetzalan .","Itech in tekit ixnesi in inintamachilis in tochankauan maseualmej ompa ixnesij nochi in xiujtsitsin uan in tatok tein se kikua , nochi in kuoujmej uan tein taxiujyotia nikauín : panoua chikuasenciento uan tajko tataman xiujtsitsin uan kuoujmej tein kuali tikinixmatkej ya . Uan no tiksentilijtokej in inintokayuan in okuilimej : panoua eyiciento uan tajko taman tapiyalmej , tekuanimej , kouamej , kuoujtajokuilimej , amichimej , chiktejmej , aokuilimej uan okuiltsitsin . Uan no moijkuilojtok keniuj motatojtokaytia nikauín itech nochi in xolalkonemej tein pouij nikan San Miguel Tsinakapan , Kuesalan , Puebla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77337,14730,spanish,nahuatl,Aquí está,Nika itstok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77338,14731,spanish,nahuatl,"Y probablemente Topiltzin Acxitl Quetzalcóhuatl se quedó todavía 11 años en Tollan después que se dispersaron los toltecas ; hasta que , en el año de 1 Acatl , se marchó dirigiéndose hacia el oriente , donde se internó en la región del humo y del rojo .","Auh ca noçoc matlactloncexiuhti yn oncan catca Tullam yn Topiltzin Acxitl Quetzalcohuatl yn oyuh momoyahuaque tulteca ; auh ye quin ipan yn I Ce Acatl xihuitl mohuicac ynic tonatiuh yquiçayampa ytztia , ynic ompa poctlantito tlapallantito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77339,14732,spanish,nahuatl,"1 . Hijo mío , mi collar , mi pluma preciosa , has venido a la vida , has nacido , has venido a salir a la tierra , en la tierra del Señor Nuestro . Te forjó , te dio forma , te hizo nacer Aquel por quien se vive , Dios . Hemos visto por ti tus madres , tus padres ; y tus tías , tus tíos , tus parientes , han visto por ti , han llorado , han sufrido por ti en tanto venías , en tanto nacías sobre la tierra .","1 . Nopiltze , nocozque , noquetzale , otiyol , otitlacat , otimotlalticpacquixtico in itlalticpactzinco in Totecuiyo . Omitzmoyocolili , omitzmopiquili , omitzmotlacatilili in Ipalnemohuani , Dios . Auh mixco , mocpac otitlachixque in timonanhuan , in timottahuan ; yhuan immahuihuan , immotlahuan , immohuayolque omixeo , mocpac tlachixque , ochocaque , otlaocoxque mopampatzinco ynic otiyol , inic otitlacat in tlalticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77340,14733,spanish,nahuatl,Ese tiempo había pasado desde que pereció la ciudad de Tollan hasta que los mexicas se asentaron en Colhuacan .,Ye yxquichcauh opoliuh ynic oncan motlallico Culhuacan mexica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77341,14734,spanish,nahuatl,Regamos el jardín para que las plantas crezcan y produzcan frutas .,Ticahuiliah in xochimilli inic ca mohuepahuazqueh ihuaa momacazqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77342,14735,spanish,nahuatl,¿ Qué herencia nos dejó el sacerdote Axolohua ? Donde estaba el agua de tiza llora su corazón porque el pueblo ya va a perecer .,"Tleyn quimacauh uee , tle ycococauh yn tlamacazqui Axoloua ? Ye tiçaatl ymanca choca yyolio can polliuiz ymaceual ayyo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77343,14736,spanish,nahuatl,estando en audiencia bido y le dijeron lo que avian hallado y aberiguado acerca de las tierras de [ tachado : Moyo ] Tlalyztacapan sobre el pleito que tracn Miguel de los Angeles y Francisco Martin y sus hijos .,Yn oncan teuhctlatolloyan audiencia oquimottilique oquimocaquiltique yn itechpa tlalli yn onpa Tlaliztacapan ynic moteylhuia Miguel de los Angeles yhuan Francisco Martin yhuan ypilhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77344,14737,spanish,nahuatl,Principio de los cantos,Cuicapeuhcayotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77345,14738,spanish,nahuatl,"44 . Y bien canta , bien habla , bien conversa , bien responde , bien ruega ; la palabra no es algo que se compre . No como muda , tonta , te vuelvas . Y el huzo , la tablilla para tejer , hazte cargo de ellos ; la labor , lo que eleva , asciende como el olor , lo que es la nobleza , el merecimiento , los libros de pintura , lo que es un modelo , el color rojo ( el saber ) . Así bien , al lado y junto de la gente vivirás , así merecerás en alguna parte un poquito de bebida de maíz , una tortilla doblada , una verdurita , un nopalito ; y en alguna parte algo de granito , maíz añublado , lo que de tu cadera , que de tu pecho colgará para que tome calor , para que tome tibieza tu cuerpo , para que de este modo agradezcas al Señor Nuestro , su misericordia con las gentes , su benevolencia con las personas .","44 . Yhuan huel xicuica , huel xitlahto , huel xitenotza , huel xitenanquili , huel xitetlatlauhti ; ahmo tlacohualli in tlahtolli . Ma yuhqui in tinontli , in tixolopitli timocuep . Yhuan immalacatl , in tzotzopaztli huel xicmocuitlahui , in tlalchihuic , in acohuic , in potoncatzintli , in pillincatzintli , in tlamacehualtzintli yhuan in tlacuiloltzintli , immachiotzintli , in tlapaltzintli . Yc huel tetloc , tenahuac timonemitiz , inic ticmomahcehuiz in cana achitzin atolatzintli , in tlamatzohualtzintli , in quiltzintli , in nopaltzintli ; yhuan in can quexquitzin xaxaltzintli , in popoltzintli immoquezpantzinco , immoquechtlantzinco ompilcaz inic ontotoniaz , inic onyamaniaz immotlactzin , immonacayotzin inic ipan ticmotlazocamachitiz in Totecuiyo in itetlaocolilitzin , in iteycnelilitzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77346,14739,spanish,nahuatl,"Gocemos , oh amigos , haya abrazos aquí .","Man tonahuiacan , antocnihuan , maonnequechnahualo nican .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77347,14740,spanish,nahuatl,Hace poco vi a su amigo en la calle .,Quimach oncan ipan ohtli oniquitac in momaicnin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77348,14741,spanish,nahuatl,Suplico un gran favor con estas oraciones .,Nimotatauhtia ica miac favor ica nehin oraciones .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77349,14742,spanish,nahuatl,“ Entonces gracias .,Uajka ijkino tlaskamati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77350,14743,spanish,nahuatl,"El viernes 28 de diciembre de 1612 , cuarto día de la pascua de la Navidad de nuestro señor Jesucristo y fiesta de los Santos Inocentes , se entregó el escapulario y la capa a unos hermanos de los convalecientes de los que atienden el Hospital de los Locos en San Hipólito Tlalcozpan ; fueron doce los que hicieron sus votos y la profesión en manos del hermano mayor , durante la misa de la mañana , ante la presencia del virrey y de todos los señores oidores de la Real Audiencia .","Axcan viernes yn ic 28 mani metztli de dizienbre de 1612 años , yn icnahuilhuitl pasqua Navidad , yn itlacatillitzin totecuiyo Jesuchristo , huel ypan ilhuitzin pipiltzitzinti Sanctos Ynocentes , yhcuac omacoque escabulario yhuan yn capilla in motenehua hermanos conbalecientes yn quimocuitlahuia Hospital de los Locos Sant Ipólito Tlalcozpan ; 12 monetoltique professión quichiuhque ymac yn intiachcauh hermano mayor , ypan missa yohuatzinco , yxpantzinco visurrey yhuan mochi Audiencia Real tlaca oydores .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77351,14744,spanish,nahuatl,"Que se digne visitar a sus vasallos ; aquí hay lo que necesita , que lo tome ” .",Ma yxtzinco ycpactzinco tlachiecan yn imaçehualtzintzihua ; ca yn tleyn quimotequipachilhuia ca honcatqui ca honmocuiz ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77352,14745,spanish,nahuatl,"Yo soy Tumba Cerros ; se encontraron a otro , dijo que su nombre era Tumba Cerros .",ni tumba cerros okse monamihke oki ' to ye ' wa itoka tumba cerros .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77353,14746,spanish,nahuatl,"13 Tochtli , 1310 .","XIII Tochtli xihuitl , 1310 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77354,14747,spanish,nahuatl,"3 Técpatl , 1456 .","III Tecpatl xihuitl , 1456 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77355,14748,spanish,nahuatl,"Primeramente fueron a comunicarlo a los tlatoque de Tlalmanalco : a Cuatéotl , tlatohuani de Itzcahuacan ; y a Toteociteuctli , tlatohuani de Acxotlan Calnáhuac ; y luego a los tlatoque de Amaquemecan : a Huehue Ayocuantzin Chichimecateuctli , tlatohuani de Amaquemecan Itztlacozauhcan ; a Cohuazacatzin Teohuateuctli , que gobernaba en Teohuacan Amaquemecan ; a Cuauhtlehuanitzin Tlailotlacteuctli , tlatohuani de Tzacualtitlan Tenanco Amaquemecan ; a Popocatzin Atlauhtecatlteuctli , tlatohuani de Atlauhtlan Tenanco ; y a Quetzaltototzin , tlatohuani de Tecuanipan Amaquemecan .","Auh achto quimoncaquiltitiquizque yn Tlalmanalco tlahtoque : yn itoca Quateotl tlahtohuani Ytzcahuacan , yn icome ytoca Toteociteuhctli | | 96r tlahtohuani oncan yn Acxotlan Calnahuac ; auh yn Amaquemecan tlahtoque : yehual yn itoca Huehue Aoquantzin Chichimecateuhctli tlahtohuan Amaquemecan Ytztlacoçauhcan , yn icome ytoca Cohuaçacatzin Teohuateuhctli oncan tlatocati yn Teohuacan Amaquemecan , auh yn Tzaqualtitlan Tenanco Amaquemecan tlahtohuani ytoca Quauhtlehuanitzin Tlayllotlacteuhctli , auh yn Atlauhtlan Tenanco tlahtohuani ytoca Popocatzin Atlauhtecatlteuhctli , auh yn Tequanipan Amaquemecan tlahtohuani ytoca Quetzaltototzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77356,14749,spanish,nahuatl,". Puede ser que me haga llevar buen camino el Dueño del mundo , Señor de todo . Esto es lo que recibís , esto es lo que oís . ”",. Azo uel nech on mohtlatoctiliz in Tloque Nauaque . Ca yeuatl in anquimocuilia in anquimocaquitia . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77357,14750,spanish,nahuatl,"De tal modo , toda la noche bailan ; cuando ya amanece , cantan . Puede ser un canto común y conocido , o un canto al estilo de Huexotzinco , o un canto al estilo de Chalco .",Yuh ce youal mihtotia uel iuh tlatui in queua . Azo tlamelauhcayotl ahnozo uexotzincayotl ahzo chalcacuicatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77358,14751,spanish,nahuatl,Les dijo :,Kinilui para :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77359,14752,spanish,nahuatl,"3 Tochtli , 1534 .","3 Tochtli xihuitl , 1534 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77360,14753,spanish,nahuatl,". Y cuando de esta manera se han sangrado , han hecho salir su sangre , también gotean en los papeles que están colocados en medio del patio , en los que se sangraron .",. Auh in ye iuhqui onmizoc in oconquixti in iezzo no ipan conchichipitza in amatl oncan mani itualnepantla in ommihzo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77361,14754,spanish,nahuatl,"Dicen que a donde se encuentra , crece grande , pasa de medio metro de altura ( var . gigantea ) y menos de medio metro de diámetro .","Kijtouaj ika kampa se kiajsi in masaxipoj , ueyi in mochiua , panoua tajko metro de uejkapan uan menos de tajko metro in moyeualoua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77362,14755,spanish,nahuatl,10 nopales,Mahtlactli nohpalli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77363,14756,spanish,nahuatl,"Y lo firmaron el dicho escrivano y alcaldes siendo presentes por testigos los principales Agustin Gallego regidor Juan Ahuachtecatl de la parte de los mercaderes [ Pochtlan ] y ciertas mugeres llamadas Ynes Tecuhychpuch y Maria Teyuchón y Ana Tiacapan , Miguel Damian , alcalde , Moysen Tozpololcatl , alcalde , Agustin Gallego , regidor , Angelina Martina , conpradora , Martin Jacobita , escrivano .",Auh quitlalia yn totoca yn escrivano yn tehoantin talcaldes auh nopanpan yn teteuctin Augusti Gallego regidor Juan Aoachtecatl Pochtlan yoan cequintin ciuatzitzintin Ynes Tecuichpuch Maria Tecuichon Ana Tiacapan Miguel Damian alcalde Moysen Tozpololcatl alcalde Augustin Gallego regidor Angelina Martina tlalcouhqui Martin Jacobita escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77364,14757,spanish,nahuatl,"el espíritu de este José Alcántara ,","niespíritu de nehin José Alcántara ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77365,14758,spanish,nahuatl,"¿ Qué te parece , si me pongo el azul obscuro ?","¿ Quentiquita , tlanaquiz in texohtliltic ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77366,14759,spanish,nahuatl,"Pues la punta del maguey , de la mera punta salen bien blancos los ayates .",pus imeyolo ' tli den mero meyolo ' tli ye ' on in yek iistake n ayame kisa ' .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77367,14760,spanish,nahuatl,"Y desde que salieron de Quinehuayan Chicomóztoc , y mientras anduvieron rodeando tierras , hasta que llegaron a asentarse en este año pasaron 82 años .",Auh ynic ompa huallehuaque yn Quinehuayan yn Chicomoztoc ynic tlayahualloque ynic ypan in xihuitl acico ye napohualxiuhtica yhuan onxiuhtica ynic motlallico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77368,14761,spanish,nahuatl,"Y que primero le hubo Eshuahuacatzintli y que en aquel tiempo se hizo alli una casilla de cespedes donde al presente tiene la casilla hecha Graviel Yautl y que este testigo no sabe lo de los camellones mas del tiempo y años que lo pose y que esta es la verdad y no sabe escribir hizo con su mano una señal en lugar de firma de cruz , Francisco Xuarez , alcalde . Ante mí Christoval de San Mateo , escribano .",Oc yehuatl quitecatia yn Ezhuahuacatzin catca onmoquetz tlachcuicalli yn oncan icac yyacal Gabriel amo nicmati yn quen ca chinamitl zan in yc in nicmati yn ye yzquipohual xihuitl quipia in ipanpa in testigo amo niquiximati ynic nicneltilia nican nomatica niquetza cruz . Ante mi Cristoval de San Mateo escribano Francisco Xuarex alcalde .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77369,14762,spanish,nahuatl,"para que brote ,","para mah celiya ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77370,14763,spanish,nahuatl,"donde tú te paseas ,","campa tehhua tipaxialoa ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77371,14764,spanish,nahuatl,El loro se escapó por la ventana .,In alotl ica tlaixnextilolpa ocholo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77372,14765,spanish,nahuatl,Florea cuando se arrecia .,In xochiyoua ijuak chikauaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77373,14766,spanish,nahuatl,"Algunos antiguos mexicas dejaron pintado que esto sucedió todavía en tiempos de Tozcuecueztli , caudillo de los mexicas ; señalan que ataron sus años en Tecpayocan , y que luego , hacia el final del dicho año de 2 Acatl , murió Tozcuecuextli .","Cequintin huehuetque mexica quimachiyotia quil ocno ypan mochiuh yn Tozcuecuextli yn inteyacancauh mexica ; ynic mihtohua oncan quilpillique yn ixiuh yn Tecpayocan , auh ye ytzonquiz çan yn ipan in omoteneuh 2 Acatl xihuitl yn omomiquillico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77374,14767,spanish,nahuatl,"Y antes de que la subieran a la piedra de sacrificio , la mujer exclamó entre lágrimas : “ ¡ Oh colhuas , ya me voy adonde está mi dios ; pero mis cabellos y mis uñas se convertirán en hombres ! ” .","Uncan tlatoca y ciuatzintli ye achto contlecauique , tzatzitiuh mochoquilitiuh , quiualitoa : “ Colhuaqué , a ye niauh yn inemanian yn can teutl , y notzon yn nizti moch tlacaquiçaz ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77375,14768,spanish,nahuatl,"Han pasado 58 años desde que , en el año 7 Ácatl , 1551 , llegó a México el virrey don Luis de Velasco el Viejo .","Auh yhuan ye onpohualxihuitl ypan caxtollomey xihuitl yn ipan VII Acatl xihuitl , 1551 años , yn ohualla yn oacico Mexico yn huehue don Luis de Velasco visurrey .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77376,14769,spanish,nahuatl,Tengo necesidad de hablarle con mucha urgencia .,Huel niman notechmonequi ica nitlahtox .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77377,14770,spanish,nahuatl,"Y cuando el altar estuvo terminado , los mexicas volvieron a suplicar a los señores : “ Señores nuestros , ya está terminado nuestro altar .","Auh yn oyecauh tlalmomoztli nima ye yc ui quintlatlauhtizque tlatoque , quimonilhuia : “ Nopiltzintziné , ca oyecauh yn tomomoz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77378,14771,spanish,nahuatl,"No me he escondido don Carlos . Es que México es muy grande y tiene tres millones de habitantes . Es muy chistoso , a veces no se encuentra uno con un conocido durante dos años y a veces se encuentra uno dos veces con la misma persona en el mismo día .","Amo onontlati , Carlohtzin . Ye in Mexihco huele hueyi yeyi millón chatiehqueh quinpia . Huel mimichtic , quemanian cana omexipa ce amo conamiqui aca quixmati ihuan quemanian ocpa ce onmonamiqui ipan ce tonailizan ica ce tlacatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77379,14772,spanish,nahuatl,"El miércoles 29 de noviembre de 1589 se dio posesión a los religiosos de San Francisco de la iglesia de San Juan y de la de Santa María , por disposición del marqués virrey ; entonces era el guardián fray Buenaventura , y el provincial se llamaba fray Domingo de Aréizaga .","1 Auh yn ipan axcan miércoles a 29 de noviembre de 1589 años , yquac possesión macoque in teopixque Sant Francisco yn oncan Sant Juan ytencopatzinco yn marqués yhuan Sancta María ; yquac guardián moyetzticatca fray Bonaventura auh yn provincial ytoca fray Domingo de Arísaga .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77380,14773,spanish,nahuatl,tú primero métete y te vas pegando,ta achto xikalaki uan tel tomotsojtsouitekis,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77381,14774,spanish,nahuatl,El se va a casa .,Yehua ichan ya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77382,14775,spanish,nahuatl,"A dos dias de mayo de mil y quinientos y ochenta y siete años Pedro Ahuexotl pregonó en el barrio [ tlaxilacalli ] Aponoguayan que se vendían las casas y tierras de Ysavel Maria diciendo valían ochenta pesos y nadie respondió ; testigo Juan Martin . Ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",XVIII pregon . - A dos dias de mayo 1587 años Pedro Ahuexotl in tlaxillacalpan Apanohuayan oquitecaquiti inic monamaca in ical in itlal Ysabel Maria oquiteneuh in ipatiuh napohualli pesos ayac otlananquilli testigo Juan Martin . Ante mí Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77383,14776,spanish,nahuatl,"Y así como oyó las palabras de Juan Diego , le respondió la piadosísima Virgen : escucha , ten","Auh in oiuhquimocaquitih in itlahtol in Juan Diego , quimonanquililih in icnohuacazenquiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77384,14777,spanish,nahuatl,"Mientras venían avanzando a pie por todos esos parajes , cazaban , flechaban y comían venados , conejos , culebras , fieras y aves , y otros muchos animales ; se sustentaban con las presas de caza , con sus arcos y flechas se procuraban de comer , traían sus carcajes y sus vestidos de pieles , se acostaban en hamacas ; y porque se procuraban de comer con sus arcos , por eso se les llamaba teochichimecas .","Ynic nohuiyan ohualnentiaque ynic ohuallacxipetlatiaque , ca maçatl tochtli cohuatl tecuani tototl yhuan yn occequi miectlamantin yoyollime manenemi yn quimacia yn quinminaya yn quinhualcuatiaque ; nacacintli yn imitac | | 29v hualmochiuhtia , yntlahuitol ynmiuh ynic hualmotlaecoltihtiaque , ynmicon hualyetia ymehuatilmah hualyetia , çan inmatla huallonotia ; yn intlahuitol ynic hualmotlaecoltihtiaque , ynic motocayotia teochichimeca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77385,14778,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77386,14779,spanish,nahuatl,"Muy lentamente ,","Cenca ihuian ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77387,14780,spanish,nahuatl,Nosotros le escuchamos .,Tehuan ticaquih .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77388,14781,spanish,nahuatl,"Allá fue empuñando como insignia una bandera de oro , y luego sólo llevaba consigo esa insignia ; después fue a dejar su divisa en Acolhuacan , pues se la dio al tlatohuani Nezahualpiltzintli .","Çan in hualchichiuhtia yn quihualhuicac , yc niman çan iuh chichiuhtia yn ipan iteocuitlapan ; itlahuiz quicahuato Acolhuacan , quimacato y Neçahualpiltzintli tlahtohuani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77389,14782,spanish,nahuatl,Toda madre ama a su prole .,Nochi nantli mopiltlazohtlani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77390,14783,spanish,nahuatl,"— Chiquitos y grandes los que encontraba de gente lo que encontraba de gente a todos los mataba y después , espantos que vimos en ese tiempo de la Revolución .",— čikitoton ika we ' weyitlen oka ' sia de xente tlen oka ' sia de xente muči kimiktiyaya ' in wan satepan pus yotemowti in len otiktake inon tiempo rebolúsion .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77391,14784,spanish,nahuatl,"60 . Mi collar , mi pluma preciosa ; como se forja el metal precioso , ( como ) el jade se horada , en la misma forma has sido forjado , has sido horadado . Soy dueño de collares , soy dueño de plumas preciosas . Un labio , dos labios aquí junto a tus oídos quiero atarlos . Quizás . . . así quizás . . así no .. . , tal vez sólo tartamudearé , soy anciano , soy anciana . Sólo así a tu seno , a tu garganta acércalas ( mis palabras ) . Pie mío , mano mía , te afliges ; eres collar , eres pluma preciosa , y eres cola , eres ala . ¿ A dónde viene aún un labio , una boca ? Haré que tragues , haré que comas el jade para que no seas sólo un cofre , una petaca . ¿ Dónde aún vienen ? En tu interior ( el Señor Nuestro ) esconderá el jade , la turquesa , lo que se esconde , lo que se guarda .","60 . Nocozque , noquetzale , onimitzmamal in yuh teocuitlat] pitzalo ; in chalchihuitl mamalihua , zan no ihui in otipitzaloc , in otimamalihuac . Auh in nicozque , ni niquetzale . Cententli , ontentli nizan monacaztitech nimitzilpiliznequi . In at , yuhqui in at , ayuhqui , in at , zan nipopoloniz in nihuehue , in nilama . Za yuhquin moxillan , motozcatlan xocompacho . Nocxie , nomae , timotolinia , in ticozcatl , in tiquetzalli , auh in ticuitlapilli , in tatlapalli . ¿ Can oc huitz in cententli , in cencamatl ? In chalchihuitl in nimitztololtiz , nimitzqualtiz , in maca zan titoptli , tipetlacalli . ¿ Can oc huitz ? Immihtic contlatiz , in chalchihuitl , in teoxihuitl , in tlatiloni , in pialoni .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77392,14785,spanish,nahuatl,Por eso mando que aya las casas para siempre xamas Melchor de Parada español que nadie se las cudisie porque son suyas y dio por ellas cient pesos con que pagó las casas .,Ypampa axcan motlanauati - [F . 4v . ]llia yn calli cemicac ytech pohuiz in Melchior de Parada español ayac cepa conixtoquilliz ypampa ca ye huel iasca ytlatqui quiten macuilpohualli pesos ynic oquipatioti calli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77393,14786,spanish,nahuatl,"Mas , puesto que Tecocoltzin se proclama tlatelolca , ¿ qué he de hacer ? Se complace mi corazón , pues se ha compadecido del niño que gatea y del que ya camina .","Auh euatl ye motlatilolcatzaçilia , quen oc nicchiuaz ? Otlacauhqui niyollotzi , oquimocnelili y moquequeça y mouillana .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77394,14787,spanish,nahuatl,Le dijo :,Kiilui :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77395,14788,spanish,nahuatl,En todos los pozos que había en las casas de México el agua se movía como si alguien se estuviera bañando ; de esa manera el agua se alzaba y hervía cuando rebotaba y salpicaba contra las paredes de su lecho .,"Auh yn ixquich atlacomolli nohuian techachan mopia Mexico ynic molliniaya yuhquinma ca umpa yhtic maltiaya , ynic macocuia atl | | 153 ynic poçonia ynic tzotzopocaya yc mohuihuitequia yc hualmomotlaya yn atlatecochcaltechtli atl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77396,14789,spanish,nahuatl,En esta forma hacían : en primer lugar las mujeres hacían entrega de mantas : cada una traía consigo una manta de fibra de maguey . Hace donación a quien ha de cantar . Por esta razón se entregaban .,In ic quichiuaya : ciua achtopa on cuachcauaya cecentetl in ichtilmahtli quitquia in contiaoculiaya cuicuicaz in ic ipan on tlatecaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77397,14790,spanish,nahuatl,"Pero el día uno serpiente del mes Tlaxochiniaco , en el año tres Casa , fecha que corresponde en el calendario europeo al 13 de agosto de 1521 , la gran ciudad de MéxicoTenochtitlan fue arrasada y Cuauhtémoc capturado por los españoles .","Auh in ipan ce coatl tonalli , ipan Tlaxochimaco metztli , ipan yei calli xihuitl , in tlein axcan caxtiltonalpohualpan , caxtilxiuhpohualpan neneuhqui matlactli omei itonal inic chicuei metztli , ipan etzontli oncaxtolli oncempoalli once xihuitl , mochiuh huei altepetl MexicoTenochtitlan pololo , caxtiltecah oquilpicoh in Cuauhtémoc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77398,14791,spanish,nahuatl,"Es mejor así . Cuando uno tiene fiebre , no debe tomar casi nada de alimentos . ¿ Has notado que los gatos y los perros nunca comen cuando están malos ? Por lo general en pocos días recuperan su salud . Cuando tenemos fiebre debemos de abstenernos de alimentos , ponernos a dieta de frutas , naranja o toronja . Cuando hay algo de hambre sopas de cereales y mucha agua de limón . También es muy necesario de llevar a cabo el primer día , una limpieza de los intestinos con un laxante suave , así acortaremos siempre la duración de la enfermedad .","Ocachi cualli ihquin . Ihcuac ce totonia , monequi amo tlacuaz . ¿ Yeotiquimitac in mimiztin ihuan chichimeh aic tlacuah ihcuac mococoah ? Ihuan ihquin ca cequin tonaltin oncehuih . Ihcuac titotoniah amo cualli titlacuaxqueh , zan tiquizqueh naranjaayotl nozo toronyaayotl . Ihcuac tepitzin yetimayanah , zantepitzin tlacualli ihuan miac limonayotl . Noihqui monequi tocuitlaxcolchipahuazqueh ca cente yamanqui yamatztli , ihquion ticotonazqueh in cocolíztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77399,14792,spanish,nahuatl,"Mostraba y daba a conocer a la gente que estaba haciendo penitencia por su hijo , por su muchacho que se les había ido lejos : todo el tiempo estaban obrando así hasta que él venía a salir de vuelta .",In quinextia quitemachitia ca ipampa tlameceua in iconeuh in intelpuch in oquixcauhque ixquich cauitl yuh quichiuhtinemi in ic quizaquiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77400,14793,spanish,nahuatl,"11 Técpatl , 1464 .","XI Tecpatl xihuitl , 1464 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77401,14794,spanish,nahuatl,estudiantes nahuas en el seminario de cultura náhuatl,nahuatlacah momachtihqueh ipan seminario de cultura nahuatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77402,14795,spanish,nahuatl,"Y cuando llegó el momento de partir , todavía de madrugada , cuando apenas comienza el rosicler , por tres días a la aurora los estuvo llamando un pájaro que se nombra huitzitzilcuicuítzcatl , y también durante tres noches seguidas la avecilla estuvo llamando a los mexitin y diciéndoles : ¡ Partamos , ha llegado el momento , ya clarea , ya amanece , Huítzil , Huítzil , Huítzil ! .","Auh yn ihcuac y ye huel immah y ye huallehuazque , cenca huel oc tlahuizcalpan tlaixcuecuetzihui tlatlahuilotl , yehua eilhuitl ytlahuizcalpan yn quintzatzilito tototl ytoca huitzitzilcuicuitzcatl , yhuan yeyohual yn quinnotz yn quintzatzilito mexitin , quihtohuaya ynic tlahtohuaya tototl : Ma tihuian , e cual - | | 23v - can e immah , e tlathuiz ye tonaz , Huitzillé , Huitzillé , Huitzilleletlé ! .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77403,14796,spanish,nahuatl,"En este año finalmente degeneró la guerra ; los chalcas ya no liberaban a los principales mexicas que capturaban , y , de la misma manera , los mexicas tampoco liberaban a los principales chalcas que capturaban .","Nican ypan in in yequene cocoltic yn yaoyotl ; yn aocmo yequene quincahuaya yn mexica pipiltin yn quimacia yn chalca , auh no yhui in yehuantin yn chalca pipiltin yn quimacia yn mexica aocmo quincahuaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77404,14797,spanish,nahuatl,"1 Acatl , 1415 .","I Acatl xihuitl , 1415 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77405,14798,spanish,nahuatl,"Y que no se trata de fábulas ni de cuentos inventados sino de la pura verdad , se puede colegir porque desde tiempos inmemoriales así lo aseveraron todos los antiguos mexicas tenochcas , y sus tlatoque y tlazopipiltin , a saber : que existe esa cueva rocosa horadada en siete sitios del acantilado , y que este acantilado se levanta como una muralla en el agua , contra la cual van a estrellarse las aguas celestes y divinas de la gran laguna que rodea a la gran ciudad de Aztlan .","Auh camo çan tlatlaquetzalli , amo çan camanalli noço çaçanilli , ypan machoz ca nelli huel neltiliz ca mochintin yuh quineltilitihui y ye huecauh huehuetque mexica tenuchca yhuan yn tlahtoque yn tlaçopipiltin : ca oncatqui chicomoztotl , chicoccan yn coyonqui texcalli tepetitech tepetlamimiloltitech yn catqui , ynin tepetlamimilloli yuhqui yn atenamitl mochiuhtoc ynic ytech hualmotzotzona yn ilhuicaatl teoatl huey atezcatl yn quiyahuallotoc huey altepetl Aztlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77406,14799,spanish,nahuatl,Se da sola .,Mochiua saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77407,14800,spanish,nahuatl,Les gusta tomar mucha leche a los niños .,Miac chichihualatl quin pac tia quizqueh in piltzitzintin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77408,14801,spanish,nahuatl,"“ Gracias , tú eres un Buen Joven","Tlaskamati , ta tibuen Joven",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77409,14802,spanish,nahuatl,Hay una canasta con pan sobre la mesa .,Onca ce mahchicolli ipan ahcopechtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77410,14803,spanish,nahuatl,"Esos naturales tenían los cuatro nombres de xochtecas olmecas quiyahuiztecas cocolcas ; y eran brujos muy malvados , que tomaban por nahuales a las fieras y a la lluvia .",Auh yn macehualtin yntoca catca xochteca olmeca quiyahuizteca cocolca nauhtlamantin ; auh cenca tlahuelliloque catca tequannahualleque quiyauhnahualleque tequanime catca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77411,14804,spanish,nahuatl,Cuando llegaba su día se hacía la fiesta muy bien . Salía la procesión por las calles . Los del pueblo decían : ¡ Que salga la procesión ! Así nuestro santo dará su bendición a las calles . ¡ Así no nos pasará nada !,Icuac oacia tonali iilhuitzin omochihuaya ilhuitl cuali . Oquizaya procesión ica otlica . Chantlaca oquitoaya : ¡ Ma onye procesión ! Oncuan on toteotatzin motlateochihuiliz otli . Oncuan aic tlatechpanoz . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77412,14805,spanish,nahuatl,"Y la flor iba toda de color verde , hasta llegar allá a México , lo que agradeció mucho Motecsomazin , llegó a querer mucho a Xochitecud . Entonces fue cuando le pidió una poca de tierra . Y cuando regresó , vino con todos “ sus hijos ” , y se detuvieron allá donde llaman Cacaloapan . Luego dijo : vengan a ver aquí donde termina nuestra tierra , de aquí derecho hasta el llamado Temalacayocan . Luego sigue derecho a Quouayocan , en la llanura hay una piedra . Luego sigue derecho hacia Uechachocan , donde hay un cerro llama-do Mazatepetli . Luego sigue derecho hacia Xiloxochco , donde se aparta el camino angosto , por donde pasó un “ enfermo de los ojos ” , y endereza por donde iba el camino hacia Tlazalan .",Auh yn xochitli ca sa yehuatli yuhqui xoxohuixtihui yn caxititihui yn opam México ca cenca oquitlasocamatia camatia yn Motecsomazin cemca oquidasodaya yn Xochitecutl . Niman yquac oquitlatlanili tepizin tlali auh yn iquac ohualmocuepato ohuala yhuan mochintin ypilhuan niman omcam omoquezqui ytocayocam Cacaloapam . Niman oquito xihualhuiam xiquitacam ca nican tlami yn todal nicam yc damelahua ytocayocam Temalacayocam . Niman tlamelahua Quouayocam yxdahuac omca ce tetli . Niman tlamelahua Uechachocam omcam ce tepezintli ytocam Mazatepetli . Niman damelahua Xiloxochco campa moxelohua otli pizahuac ompa opanoc ce yxcocoxqui yc damelahua campa yctaya odi Tlazalam .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77413,14806,spanish,nahuatl,Es un deporte magnífico que fortalece mucho la salud .,In ce cualli ahuiltechihchican ca paquiliztli mochihchicahuah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77414,14807,spanish,nahuatl,Pero no permanecieron largo tiempo .,"Auh amo cenca huecahuaque ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77415,14808,spanish,nahuatl,"Quiso que no quiso , mi madre se los dio . Así andaban de casa en casa los carrancistas .","Omonequilti ihuan amo , nonantzin omotemaquili . Iqui on oquichiuhtinemia techachan in carrancistas .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77416,14809,spanish,nahuatl,todos los animales muertos los comen ” .,"ne tlakuani miktoke nochi kinkuaj . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77417,14810,spanish,nahuatl,"Éstas fueron sus conquistas : Tecuauhcózcac , Occetépec , Toxico , Ecatépec , Cillan , Matlatzinco , Mazahuacan , Ecatlapechco , Tamapachco , Occetépetl , Tlappan , Yancuitlan , Yexochitla y Atezcahuacan .","Yn itepeual : Tequauhcozcac , Occetepec , Toxico , Ecatepec , Tzillan , Mantlantzinco , Maçaoancan , Ecantlapechco , Matlapachco , Occentepetl , Tlatlauquiycxic , çan onca Tilmantlan , Yexochitla , Atezcauacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77418,14811,spanish,nahuatl,"Residieron en Coatepec por yei tecpatl espacio de 27 años y , en el año 3 pedernal , se establecieron en la venerable Tula .","Cempoalchiconxiuhtique Coatepec , ihuan omotlalicoh Tollantzinco ipan ei tecpatl xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77419,14812,spanish,nahuatl,En este año los mexicas erigieron su altar de tierra .,Ypan in yn xihuitl yn quitlallique yntlalmomoz mexica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77420,14813,spanish,nahuatl,Así lo hicieron .,kejnopa kichijke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77421,14814,spanish,nahuatl,"Nuestro Señor Jesucristo ,","Nuestro Señor Jesucristo ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77422,14815,spanish,nahuatl,"El lunes 1 de junio de 1615 empezaron a poner estacas para cimentar en toda su anchura el gran acueducto que viene de Xochimilco , el cual pasa frente al atrio de la iglesia de nuestro querido padre San Antonio abad en Xoloco .","Lunes yn ic 1 cemilhuitl mani metztli junio de 1615 años , yhcuac oquipehualtico i ye quicuauhtzotzona huey aohtli in Xuchimilcopa huitz yn ixquich ic patlahuac ic catqui , nican quiça y huel ixpan iteupanithualtzin totlaçothatzin San Antonio abbad nican Xolloco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77423,14816,spanish,nahuatl,También ellas así se entristecen,No ihcon yehhuan no tayocoyah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77424,14817,spanish,nahuatl,"Han pasado 302 años desde que , en el año 10 Ácatl , 1307 , murió el señor Coxcoxtli , tlatohuani de Colhuacan , que gobernó durante 27 años ; y , tras la muerte de Coxcoxtli , durante 16 años no hubo tlatohuani sino sólo cuauhtlato en Colhuacan .","Auh yhuan ye caxtolpohualxihuitl ypan ome xihuitl yn ipan X Acatl xihuitl , 1307 años , yn omomiquillico tlacatl Coxcoxtli tlatohuani catca Culhuacan , yn tlahtocat cenpohualxihuitl ypan chicoxihuitl ; auh yn quauhtlahtoloc yn ayac tlahtocat Culhuacan caxtolli once xihuitl yn oymic Coxcoxtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77425,14818,spanish,nahuatl,Entonces nació Cacamatlteuctli .,Yhquac motlacatilli yn Cacamatlteuhctli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77426,14819,spanish,nahuatl,Y abiendo entendido dixeron que obedecian lo proveydo y mandado por su señoria y que no conocen a la muger del dicho Joan de Escalante ni le an parentesco ninguno y que están trasuntado los titulos que tienen y la posesion por donde constara ser la dicha su muger heredera de la dicha casa y solar .,Auh yn iquac oquicaque yn omoteneuhque Antonio Joseph yoan ynamic oquitoque ca ticpaccacelia yn itlanaoatiltzin totlatocauh ca tiquitoa ca amo tiquiximati yn inamic Juan de Escalante camo quen ticnotza ca oc motrassuntaros yn ixquich notitulos yoan noposesion yn quenin uel axccaoa yn nonamic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77427,14820,spanish,nahuatl,"Y aunque en los otros dos lugares de Tlacatecpan y de Amilco también había tlatoque , éstos eran sólo teuctlatoque ; por eso se dice que eran como senadores .","Auh yn oncan omoteneuh ococcan yn Tlacatecpan yhuan Amilco , macihui yn oncan ihuan tlahtoque catca , ca çan teuhctlahtoque ; ynic mitohua en blanco catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77428,14821,spanish,nahuatl,Ellos perdieron todo su dinero .,Yehuan oquipolohqueh nochi intomin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77429,14822,spanish,nahuatl,"3 Calli , 1209 .","III Calli xihuitl , 1209 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77430,14823,spanish,nahuatl,"Cuando se bajó el escudo , con lo cual quedamos derrotados , fue :",Auh in omoman chimalli . Inic tixitinque :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77431,14824,spanish,nahuatl,"Cuando ellos han quedado satisfechos le dicen : “ Muchachos ya hemos puesto en ello los ojos . Con la asistencia pacífica del Dueño del mundo , ponte en pie : no tengas manos muertas , ni pies muertos ;",In o inyollo on pachiuh niman ye ic quilhuia : —Telpochtl é,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77432,14825,spanish,nahuatl,"En este año de Jesucristo nuestro señor se cumplieron 600 años desde que empezó a haber tlatoque en Colhuacan ; para entonces , el señor Coxcoxtli llevaba 16 años gobernando como decimoctavo tlatohuani de Colhuacan .",Nican ipan in yn ixiuhtzin totecuiyo Jesuchristo oquichihuaco centzontli ipan matlacpohualli xihuitl ynic oncan ye tlahtocatihua Culhuacan ; yn ihcuac yn ye iuh nepa caxtollonce xihuitl ye tlahtocati yn tlacatl Coxcoxtli yn iccaxtollomey tlahtohuani oncan Culhuacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77433,14826,spanish,nahuatl,"A veynte y quatro dias del mes de abril de mil quinientos y noventa y dos años , en el barrio [ tlaxilacalli ] de Cihuateocaltitlan apregonó el dicho pregonero cómo se vende la casa de Mariana que esta en Teocaltitlan y dio a entender lo que por esta dan y no ubo quien respondiese . Testigo Diego Aztaxohitl .",a veynte y quatro dias del mes de abril de mil e quinientos noventa y dos años oncan ypan tlaxilacalli Cihuateocaltitlan oncan tzatzic in tecpoyotl yn ipanpa monamaca ycal Mariana in Teocaltitlan mani oquiteneuh yn izqui ypatiuh mochiua auh yn iquac ocacoc ayac otlananquilli testigo Diego Aztaxochitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77434,14827,spanish,nahuatl,"Oye , mamá , hay una película primorosa en el Cine Olimpico . Tengo muchas ganas de verla . Es a colores y se refiere a la vida de Chopín . Aparte de esta película exhiben una película mexicana muy buena , hecha en los trópicos . Vámonos por favor mamacita . Ya hace más de dos semanas que no vamos a ningún cine .","Xinechcaqui , nonantzin , onca ce cuacualtzin película o inpa Cine Olímpica . Huel miac niquitaznequi . Tlapalchihchitoc ihuan in inemilizyo Chopin . Oncan in , quipanoltizqueh occente mexihcapelicula huel cualli oquichichihqueh catlatonalan . Tiohueh , nonantzin , timitztlatlahtia . Ye cana ome cemana amotlen cine tiahticateh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77435,14828,spanish,nahuatl,que se haga siempre más .,mah más mochihua miac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77436,14829,spanish,nahuatl,Todo mi dinero se acabó .,Nochi notomin otlamic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77437,14830,spanish,nahuatl,"4 Calli , 1249 .","IIII Calli xihuitl , 1249 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77438,14831,spanish,nahuatl,"Después de escuchar , los tlatelolcas respondieron : “ ¿ Y dónde hallaremos a quienes están buscando ? No parece fácil , pero lo intentaremos ” .","Yn oconcaque ça quiuatoque : “ Can oc tiquimanazque yn quimotemolia ? Ca otouitique , macuelle toconihyouica ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77439,14832,spanish,nahuatl,"11 Acatl , 1191 .","XI Acatl xihuitl , 1191 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77440,14833,spanish,nahuatl,"Y después de pasar a saludar al rey , este embajador irá , como ya se dijo , a Roma a fin de visitar también al Santo Padre .","Auh intla ye oconmutztilitiquiz rey inin embaxador , ca niman yc nepa yaz Roma , yn iuh omoteneuh , yxpantzinco ahciz quimottiliz yn Sancto Padre .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77441,14834,spanish,nahuatl,"En la ciudad de México a catorce días del mes de abril de mil quinientos y noventa y dos años , Diego Aztahuaxochitl apregonó que la casa que está en ( el barrio de ) Teocaltitlan San Ypolito anda en precio de cient pesos en que se a de rematar y no ubo ninguna persona que las pusiese en precio . Testigos que halló presente Antonio Xuarez y Pedro de Galicia .",Yn ipan ciudad Mexico a catorce dias mes de abril de mil e quinientos noventa y dos años yn Diego Aztaxochitl otzatzic oquiteneuh in calli yn onpa mani Teocaltitlan Sanct Ipolito oquitenyoti yn macuilpohualli pesos yc patiyohua auh ayac otlananquilli yn ma oquitenyoti yxpan testigo Antonio Xuarez yhuan Pedro de Galitia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77442,14835,spanish,nahuatl,"Mi padre y mi madre dijeron que así se haría . Vendremos a dejarla temprano y vendremos por ella para que coma , y luego vendrá a estudiar en la tarde .","Notatzin ica nonantzin omitlahuique ma íqui mochihuaz . Ticahuaquihue yehuatzinco ihuan ticanaquihue ican tlacuatiuh , ihuan zatepa hualaz momachtiz ica teotlac . ”",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77443,14836,spanish,nahuatl,"¡ Ojalá pudiera yo seguir a los príncipes , llevarles nuestras flores !","¡ Maya niquintoca in intepilhuan , maya niquimonitquili toxochiuh !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77444,14837,spanish,nahuatl,que allá vaya yo .,in ma oncan niauh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77445,14838,spanish,nahuatl,"Y así se le hizo al sacerdote : lo agarraron , le abrieron las plantas de los pies y así lo hicieron caminar .","Iquin oquimochihuili topixqui : oquimoquitzquilique , oquimoxotlatlapachilique ixohpaltzitzihuan ihuan oquimonenemitilique in topixque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77446,14839,spanish,nahuatl,"que no se muera por demasiado sol ,","mah amo tonalmiqui ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77447,14840,spanish,nahuatl,"Asimismo , en este dicho año de 6 Técpatl , los mexicas aztecas tenían 17 años de hallarse en Tollan , en una etapa de su camino ; y hacía ocho años que los acaudillaba su cuauhtlato AcacitlI .",Auh yn ihcuac yn yn ipan in omoteneuh VI Tecpatl xihuitl ye iuh nepa caxtollomome xihuitl cate Tullam yn mexica azteca ynic yatihuitze ; ye iuh chicuexihuitl quinhualyacana yn Acacitli yn cuauhtlahtotihuitz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77448,14841,spanish,nahuatl,"En la Ciudad de Mexico a beynte y cinco dias del mes de agosto de mil y quinientos y ochenta y siete años yo Ysavel Ana becina ( del barrio ) de San Juan Tlatilco [ vende el tlalmantli de sus hijos llamados el primero Andres , el segundo Joan que les havía dejado su padre difunto llamado Martin Calixto que era precisamente de él y de largo tiene tres brazas y de ancho dos brazas y un yolohtli ] .",yn ipan altepetl ciudad de Mexico a XXV dias del mes de Agosto 1587 años y nehuatl Ysaber Ana nican nichane San Juan Tlatilco quinamaca yntlalman y nopiloa yn ce tlacatl ytoca Andres ynic ome ytoca Joan quincahuilitioh yn itatzin catca yn ytoca Martin Garisto huel yaxcatzin catca auh ynic huiac ematl auh ynic patlahuac omatl yhoan ce yollotli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77449,14842,spanish,nahuatl,"Éstas fueron las conquistas de Axayacatzin : Xiquipilco , Tolocan , Tzinacantépec , Tlacotépec , Callimanyan , Teotenanco , Tenantzinco , Xochiyacan , Xalatlauhco , Cuappanohuayan , Ocoyácac , Tepeyácac , Tecalco , Cuezcomatliyácac , Matlatlan , Oztotícpac , Tlaollan , Poxcauhtlan , Tototlan , Cuetlaxtlan , Cuezalóztoc , Mixtlan , Tetzapotitlan , Coyohuacan , Tochpan , Cuextecatépec , Occetépetl y Occetépetl .","Yzquican in itepeual : Xiquipilco , Tolocan , Tzinacantepeque , Tlacontepeque , Calimaya , Teotenaco , Tenatzinco , Xochiyacan , Xalatlauco , Quauhpanouayan , Ocoyacac , Tepeyacac , Tecalco , Cuezcomatlyyacac , Matlatlan , Oztonticpac , Tlaollan , Poscautlan , Tototlan , Cuetlaxtla , Cueçaloztoc , Mixtlan , Tetzapotitlan yhua Coyouancan , Tochpan , Cuextecantepequec , Occetepetl , Occentepetl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77450,14843,spanish,nahuatl,“ No,Axkana,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77451,14844,spanish,nahuatl,Un temblor de tierra se produjo en el año 4 pedernal . La tierra se agrietó por todas partes .,Tlalollin mochiuh ipan nahui tecpatl xihuitl . Nohuian tzatzayan in tlalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77452,14845,spanish,nahuatl,Todo lo qual y abiendo bisto el dicho alcalde las mandas del dicho testamento dijo y respondió que aprovava y aprovó las mandas del dicho testamento las quales se guarden y cumplan los dichos albaceas como en él se contiene y sea firme y baledero .,No cenca quimohuelcaquiti yn yehuatzin alcalde yc onca quimotlachicahuitili in testamento niman ayac huel conitlacoz yn iuh ycuiliuhtica zan huel iuh yez mochi neltiz in tlatoli yhuan in nenonotzal huel mopiez ayac conitlacoz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77453,14846,spanish,nahuatl,"“ Señora , no los conté ; yo iba corriendo ; pude golpear a alguien en la nuca , pude quebrarle a alguien una pierna , un pie o una mano , o herirle la cabeza ; ¿ iba yo a detenerme para ver si moría o no moría ? ¿ Puede alguien llevar la cuenta ? ; yo me limitaba a repartir golpes ¿ Cómo voy a saber si alguien murió o no murió ? ” .","“ Nochpochtziné , amo niquinpohua ; cuix hamo ninotlalohua ? Aço niccuexcochuitec anoço onimetzpoztec anoço onicxopoztec anoço onicmapoztec noço onicquatlapan ; cuix niqualita ytla omic auh ytlacamo omic ? Cuix tlapohualli aquin tlapohua ? Ca ça nitlahuitequi ; cuix nicmati ytla omic ytlacamo mic ? ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77454,14847,spanish,nahuatl,"Todos los hombres son hermanos , pero nadie lo cree .","Nochintin tlacah icnimeh , mach ayac quineltoca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77455,14848,spanish,nahuatl,Nosotros estuvimos tentados en el suelo .,Tehuan tlalpan ototlalihtayah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77456,14849,spanish,nahuatl,tres veces lo pasó sobre el metate para,ika expa kipanolti ipa metlatl para,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77457,14850,spanish,nahuatl,cerro .,tepetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77458,14851,spanish,nahuatl,"Éste dijo : “ Señor tlatoani , escucha : otórganos a la señora Acxocuéitl , tu collar y tu pluma de quetzal ” .","Nauiztin Tecoiyatzin conilhuia : “ Nopiltziçiné tlatouanié , ma xicmocaquiti , ca tictomaco y mocozqui y moqueçal y çiuapili yn Acxocueytl ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77459,14852,spanish,nahuatl,"Vino a decir : he venido a comunicar a la justicia en relación a mi tlalmantli situado allí en el tlaxilacalli mencionado que dejó mi madre difunta y dejó establecido en el testamento para que se venda y todo cuanto [ sea su precio ] corresponderá a su ánima , con ello se hará misa y todo [ lo demás ] me corresponderá .",Conito ca nicnocaquitillico justicia yn itechcopa notlalman yn oncan mani yn ipan tlaxilacalli yn omoteneuh quimocahuilitiuh yn nonantzin omomiquilli ypan quitlalitiuh testamento ynic monamacaz yxquich ytech pouhqui yn ianiman misa yc mitoz ixquich notech pohuiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77460,14853,spanish,nahuatl,"El 7 de marzo de 1609 se empezaron a limpiar y desazolvar todas las acequias de México , por disposición del señor virrey don Luis de Velasco ; todos los chinampanecas vinieron a prestar servicio en México , y lo mismo hicieron los chalcas .","Auh yn axcan yc 7 mani metztli março de 1609 años , yquac peuh yn ipan izqui acallotli nican Mexico yn omoyecti onohuian moçoquiquixti ytencopatzinco yn tlahtohuani visurrey don Luis de Velasco ; auh yehuantin oquichihuaco yn tequitl ynic nohuian cenchinampanecatl , yhuan yehuantin chalca yn tequitico Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77461,14854,spanish,nahuatl,Va en la tierra,Yaui tlaltitla,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77462,14855,spanish,nahuatl,"Los bordadores cosieron las tilmas , y les hizo las orillas gente del mercado .","Portadortin yn quitzonque , auh yn iten quichiuhque tlatenchiuhque tianquizpan tlaca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77463,14856,spanish,nahuatl,Se fue al manantial,Yajki ipa ameli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77464,14857,spanish,nahuatl,"Estando ya asentados los mexicas en Tizaapan , en el mismo año de 2 Acatl , 1299 , pusieron al tlenamácac Tenochtzin como su caudillo ; 7 él fue su cuauhtlato en Tizaapan Colhuacan , y reanudó el gobierno de los cuauhtlatoque .","Auh yn oiuh oncan motecato Tiçaapan yn mexica , ça niman ipan in yn omoteneuh 2 Acatl xihuitl , 1299 años , yn oncan contlalique Tenuchtzin tlenamacac ynic quinyacanaz mexica ; ynic niman ocuauhtlahto yn oncan Tiçaapan Culhuacan , ye noceppa yehuatl conpehualti yn cuauhtlahtoliztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77465,14858,spanish,nahuatl,"En el año 10 Calli 1437 fue muerto Cuauhtemoctzin , tlatoani de Cuitláhuac .",Matlactli Calli xiuitl yc mictiloc Cuitlauac tlatoani Quauhtemoctzi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77466,14859,spanish,nahuatl,de ese enfermo .,ne cocoxque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77467,14860,spanish,nahuatl,En este año se cumplieron 1200 años desde el nacimiento de Dios nuestro señor .,Nican ypan in ye etzontli xihuitl yn omotlacatillitzino yn totecuiyo Dios .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77468,14861,spanish,nahuatl,Ya están abriendo .,Ye tlatlapohticateh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77469,14862,spanish,nahuatl,"Que no me lo escondan los guardianes del “ talocan ” ,","Mah amo nechtatilican itech talocan tahpiani ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77470,14863,spanish,nahuatl,Arriba del Matlalcueye estaban las posesiones de Acatónal .,Auh y Matlalcuaye ycpac ytlamaceuayan catca ytoca Acatonal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77471,14864,spanish,nahuatl,y empieza a hacer la caja porque ya viene el,uan xijkonana xijchiua nopa kaja pampa ya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77472,14865,spanish,nahuatl,"13 Acatl , 1375 .","XIII Acatl xihuitl , 1375 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77473,14866,spanish,nahuatl,"La española Cecilia Ximenez la compra por precio de 28 pesos ; en ningún tiempo pretenderé mi casa ya que ante la justicia he tomado los tomines , los 28 pesos , y ante los testigos : el merino Thomas de Aquino , los tepixque : Pablo García , Diego Xuarez , Pedro Cipac y ante los huehuetque : Francisco Ximenez , Tomas Minas , Miguel Bonifacio y Pedro Xuarez .",Ynic ye quimocohuia Cencilia Ximenez española ynic ye quipatiotia XXXVIII pesos aocmo quemanian niquixtucaz in nocal ypanpa ca yxpa justicia onoconcuis in tomines XXXVIII pesos yhuan nimixpa testigos Merino Thomas de Aquino tepixque Pablo Garcia Diego Xuarez Pedro Cipac yhuan nimixpa huehuetque Francisco Ximenez Thomas Minas Miguel Fonebacio Pedro Xuarez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77474,14867,spanish,nahuatl,En 1750 ocurre el deceso del ilustre compositor alemán Juan Sebastián Bach .,"Ipan nauhtzontli onchicompoalli ommatlactli xihuitl , omomiquilitzino mahuiztililoni cuicapicqui in itoca Johann Sebastian Bach .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77475,14868,spanish,nahuatl,1 taza de amaranto,Ce tecontontli michihuauhtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77476,14869,spanish,nahuatl,"A esta procesión se le concedieron nuevos y grandes privilegios , pues tenía adjunto un jubileo que se obtuvo y vino de Roma ; y luego salieron muchos españoles que se disciplinaron y se sacaron sangre .",Auh yn ipan in tlayahualoliztli processión cenca huey yancuic tetlaocoliliztli jubileo oncan oncatca mocnopilhui hualla Roma ; auh niman cenca miequintin yn españoles yn oncan oquizque yn omohuitecque yn oquinoquique ymezço .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77477,14870,spanish,nahuatl,"Usamos estufas eléctricas , estufas de gasolina y petróleo y un horno eléctrico para hacer el pan y los pasteles .","Estufa electricah , estufa gasolinah ihuan chapopotl ihuan cente tepoztlahuic . citini tiquintequitilia inic huicciz pantzin ihuan tetexhuelic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77478,14871,spanish,nahuatl,"No respondió la mujer . Luego se soltó un ventarrón . Se los llevó en un remolino ; los subió arriba del cerro , donde se sabe que vive el Tepozteco .",Amo tlananquili cihuatontli . Opeuh zan niman yeyeca . Oquihuicac ipan oyitic yecamalacatl ; oquintlecahuitl icpac tepetl campa momati chanti Tepozton .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77479,14872,spanish,nahuatl,"El dicho español Diego Senete y su mujer insistían en que el terreno era suyo , y por eso estorbaban a los del barrio , diciéndoles : Quitad vuestra Cruz , porque la tierra donde está es nuestra , ya que se la compramos a fray Jerónimo de Zárate .","Auh neh yn omoteneuhque español Diego Senete yhuan ynamic ye muchi quimaxcatia yn tlalli , ynic ye quincahualtia omoteneuhque tlaxillacalleque , quimilhuique : Xiquixtican yn amoCruz , ca ya taxca yn tlalli ypan moquetzinoticac , oticohuillique yn fray Jerómino de Çárate .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77480,14873,spanish,nahuatl,"Y martes a diez y siete días del dicho mes de marzo de mil quinientos y noventa y dos años en Tecpancaltitlan se pregonó como se vende la casa de Mariana en San [ F , 8r . ] [ Hipólito ] Teocaltitlan con sus altos y vajos patios : al dicho pregón no ubo quien puxase . Testigos : Diego Xuarez y el dicho pregonero .",yn ipan axcan martes a decisiete dias del mes de marzo de mil e quinientos noventa y dos años otzatzi [tachado : c] uac Tecpancaltitlan ynic monamaca ycal Mariana yn Sanct Ipolito Teocaltitlan mani nauhtemani acocallo ythuallo auh yn iquac otzatzihuac ayac otlananquilli testigo Diego Xuarez yhuan tecpoyotl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77481,14874,spanish,nahuatl,"No vendas este perro , es muy bonito .","Amo xicnamaca in chichiton , huel cuacualtzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77482,14875,spanish,nahuatl,"Allá terminaron la veintena de quecholli ; y luego vinieron las de panquetzaliztli , atemoztli , títitl , izcalli , atlcahualo , tlacaxipehualiztli , tozoztontli y hueitozoztli .","Oncan quitlamique yn quecholli , niman panquetzalliztli , niman atemoztli , niman tititl , niman yzcalli , atlcahualo , niman tlaccaxipehualiztli , niman toçoztontli , niman hueytoçoztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77483,14876,spanish,nahuatl,"Comenzaron a llegar los carrancistas al pueblo . De nuevo se balacearon carrancistas y zapatistas . Hicieron correr a los zapatistas hacia el monte , por todo el camino de Santa Ana y San Lorenzo . Se veía como humareda . No hubo muertos ni de parte de Carranza ni de Zapata .",Opehque carrancistas oacito ompan toxolal . Occepa omocuecuepotzaque carrancistas ica zapatistas . Oquinchololtique zapatistas ica cuauhtla nochi otli Santa Ana ihuan San Lorenzo . Omoctaya quen tlapopoca ica ocholoayan . Amo tla oyeya mimiquez nian carrancista nian zapatista .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77484,14877,spanish,nahuatl,"3 Calli , 1469 .","III Calli xihuitl , 1469 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77485,14878,spanish,nahuatl,"para que ellos se sustenten mañana , pasado mañana .","para yehhuan motequipanozqueh mozta , huipta .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77486,14879,spanish,nahuatl,"Allí se veía el cielo , las estrellas , el Mastelejo . Y Motecuhzoma cuando lo vio lo tuvo a muy mal presagio , cuando vio las estrellas y el Mastelejo .","Ompa onnecia in ilhuicatl , in cicitlaltin , in mamalhuaztli . Auh in Motecuzoma , cenca quimotetzahui in icuac quimittac cicitlaltin , ihua[n] mamalhuaztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77487,14880,spanish,nahuatl,,,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77488,14881,spanish,nahuatl,¿ Yo quién soy ?,¿ Aquin nehua ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77489,14882,spanish,nahuatl,"Yo lo escuché ” , le dijo .","Na nokonkajki , kiilui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77490,14883,spanish,nahuatl,"Con dificultad viene a brotar tu lechecita porque eso es lo que ahora haces , porque por mí así en tu seno , en tus entrañas , junto a ti , ha habido miseria y ahora no son tu pertenencia el costo de tu huso , el costo de tu tablilla para tejer ( lo que ganas con tus trabajos de mujer ) , lo que me diste a beber , lo que me diste a comer para que un poquito viniera a crecer , viniera a embarnecer .","In ayaxcan hualmoquixtia immochichihualayotzin , yehica in axcan in tleyn tocommochihuilia , ca nopampa inic moxillantzinco , mocuitlaxcoltzinco , immottetzinco , omotecatinenca yhuan in ahmaxcanyocatzin , immomalacapatiotzin , immotzotzopazpatiyotzin , in otinechmitili , in otinechmoqualtili , inic achitzin onihualizcallohuac , onihualchamahuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77491,14884,spanish,nahuatl,"Tierra llana ,","talmanictzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77492,14885,spanish,nahuatl,"En el palo del centro se ahorcó a los tres negros a quienes se habían hecho las mayores acusaciones , y a los demás los colgaron en los palos nuevos de alrededor ; mientras los ahorcaban , todos rezaban e invocaban a Dios su salvador , y todos murieron bien dispuestos y confesados .","191 Auh yehuantin yn achi huey yntlatlacol yntech mihto yeintin in tlanepantla piloloque , auh yn occequintin çan quintlayahuallochtique yn itech omoteneuh yancuic tepilolcuahuitl ; ynic quinpilotiaque mochintin cualtica quimonochilitiaque quimotzatzililitiaque yn intemaquixticatzin totecuiyo Dios , ynic momiquilique mochintin mocencauhtihui moyolcuititihui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77493,14886,spanish,nahuatl,Luego fuimos hasta Janitzio .,luego otia’ke asta xanisio .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77494,14887,spanish,nahuatl,"Las mantas que estaban a la vista eran ochocientas , o mil doscientas : esas iban a gastarse . En cuanto a los pañetes femorales por lo menos estaban a la vista cuatrocientos .",In tilmatli necia azo on tzontli anozo etzontli in popolihuia . Auh in maxtlatl azo cen tzontli in necia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77495,14888,spanish,nahuatl,Nosotros tenemos .,Ticpiah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77496,14889,spanish,nahuatl,de diario,mojmostla,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77497,14890,spanish,nahuatl,"Esta nueva tienda que se construía correspondía a la tercera persona que edificaba frente a la dicha iglesia de San Antonio abad , como aquí puede verse : la primera persona que allí edificó fue el clérigo licenciado Dorosa , de Xochimilco , cuya casa tiene una tienda .","Auh ynin omoteneuh yancuic tienda ye muchihua , ca ye quin ic - ey tlacatl oncan mocaltia yn oncan in omoteneuh San Antonio abbad yteopancaltzin yxpan , yn iuh nezticatqui axcan : yn icce tlacatl oncan achtopa ye chanchiuhtica yehuatl yn clérigo ytoca licenciado Dorosa Xuchmilcopa , yn catqui ycall in tienda quipia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77498,14891,spanish,nahuatl,"Entonces acordó solicitar la ayuda de algunos reyes cristianos , para que en su nombre se descubrieran las nuevas tierras .","Auh ynic oquilnamic yn quitemoz yn intepallehuilliz yn acaceme tlahtoque christianos , ynic yca yntoca monextiz yn tlalli yancuic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77499,14892,spanish,nahuatl,"En el mes de febrero de 1610 vino de la China la noticia , se supo que había muerto allá el siervo de Dios nuestro señor don fray Pedro de Agurto , obispo de Cebú , que era religioso de San Agustín ; él había nacido en México , era criollo de aquí , se le considera como el primer criollo consagrado obispo , y encabezó a los criollos nacidos aquí que comenzaron a encumbrarse y a gobernar .","Auh axcan ypan metztli febrero de 1610 años , yquac omachiztico ohualla tlahtolli yn ompa a la China umpa omomiquilli yn itlaçotzin totecuiyo Dios don fray Pedro de Agurdo obispo de Sebún , ynin Sant Augustín teopixqui ; in yehuatzin in nican Mexico motlacatilli nican te - | | 124 - piltzin , quin iceltzin criyoyo momati yn obispo omochiuhtzino , quin yehuatzin quimonpehualtilli yn nican tepilhuan in ye tleco in ye tlahtocati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77500,14893,spanish,nahuatl,Es hongo ( nanakat ) .,In nanakat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77501,14894,spanish,nahuatl,"Nobles bohemios de filiachiconahui ción protestante , penetran en tochtli el Palacio real de Praga y lanzan por la ventana a dos gobernadores imperiales . Este hecho es conocido como la DEFENESTRACION DE PRAGA y ocurrió el año 9 conejo ( 1618 ) . De esta manera se inició la denominada Guerra de los Treinta Años .","Cequintin coyome in Bohemian chanehque in aquique hualtepotztocayah ineltococayo Lutelotzin , calaquicoh iitic tecpantzin in moquetzticac in oncan altepepan motenehua Praga , ihuan oquimmayauhque in ihuicpa puchquiyahdail omextin tlahtocaixiptlatzitzintin . Yehuatl in , iximacho yuhquin PUCHQUIYAHUACPA ITEMAYAHUILIZ IN PRAGA ihuan omochiuh ipan chiconahui tochtli xihuitl ( 1618 ) . Yuh opeuh in motocayotia Cempoalli ommatlactli xihuitl Inyaoyo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77502,14895,spanish,nahuatl,En este año fueron derrotados los de Chiapan .,Nican ypan in yn ipan pehualloque Chiapan tlaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77503,14896,spanish,nahuatl,Gobernó Huitzilíhuitl durante 22 años .,Yn tlatocat Uitziliuitl XXII xiuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77504,14897,spanish,nahuatl,se obedecían,moneltokayayaj,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77505,14898,spanish,nahuatl,cielo .,ajsiti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77506,14899,spanish,nahuatl,Hazlo aparecer .,Xicnezcayoti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77507,14900,spanish,nahuatl,"Himno al Dador de la Vida , Tloque Nahuaque",Tloque Nahuaque iteocuicatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77508,14901,spanish,nahuatl,( Los asteriscos identifican a los interlocutores de la antropóloga María Elvira Escobar en 1973 ),( Tein kinankilijkej María Elvira Escobar itech 1973 kipiyaj se asterisco ),https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77509,14902,spanish,nahuatl,"Para salir horadaron la pared trasera de las casas , porque todos los frentes estaban vigilados ; y cuando los descubrieron , ya habían acabado de salir .",Ynic quizque ça much quicuitlacoyonique yn calli yn quin quiauac nouia ça pipieloya ; yn itoque ye untlami yn quiça .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77510,14903,spanish,nahuatl,Se hizo mediodía,Tlaikotona elki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77511,14904,spanish,nahuatl,Desde que partieron de Chicomóztoc Quinehuayan y mientras vinieron rodeando tierras pasaron 82 años hasta que llegaron a asentarse en Chalco Atenco .,Auh ynic acico ynic ompa huallehuaque yn Chicomoztoc Quinehuayan ynic tlayahualloque ye nauhpohualxiuhtica ypan onxiuhtica ynic motlallico oncan Chalco Atenco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77512,14905,spanish,nahuatl,vivais,manxinemican,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77513,14906,spanish,nahuatl,tal vez en el Viento .,xa itech ehecatzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77514,14907,spanish,nahuatl,"9 Técpatl , 84 .","IX Tecpatl xihuitl , 84 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77515,14908,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77516,14909,spanish,nahuatl,". Y cuando ya llegaron los traficantes a la costa de Xicalanco , a los señores de allí , a los que rigen pueblos , luego les dan todo lo que llevan de tráfico : mantas finas , faldas finas , camisas de mujer finas : son propiedad de Auitzotzin con que los saluda .",. Auh in o ahcique pochteca in anauac Xicalanco in yeuantin ompa tlahtoque in quipachoua altepetl anauac niman ye ic quimmaca in ixquich om mococouh in tlahzotilmatli in tlazocueitl in tlazouipilli in iaxca Auitzotzin in ic quim on tlapaloua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77517,14910,spanish,nahuatl,"Les seguían los llamados hermanos de los convalecientes , que atienden el Hospital de San Hipólito ; eran como diez y llevaban una manga de cruz , a cuyos lados iban dos ciriales , e iba un clérigo capellán revestido con capa , a cuyos lados iban dos diáconos revestidos con dalmáticas .","Auh ynic no niman yehuantin quimontocatiaque in motenehua hermanos de conbalecientes , yn quimocuitlahuia Hospital Sant Ipólito ; aço çan matlactin yn oncan mantiaque , ce yn cruz manca quihuicaque , yhuan ytloc mantia ome ciliares , yhuan ce clérigo yn capellán capa quitlalitia , yhuan ytloc mantiaque ome diágonos almáticas quitlalitiaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77518,14911,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77519,14912,spanish,nahuatl,"10 Técpatl , 1476 .","X Tecpatl xihuitl , 1476 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77520,14913,spanish,nahuatl,"Y todo esto pasó con nosotros . Nosotros lo vimos , nosotros lo admiramos . Con esta lamentosa y triste suerte nos vimos angustiados .","Auh yxquich hi yn topan mochiuh . Yn tiquitaque , y ticmauizoque . Techocti y tetlayocolti ynic titlaihiouique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77521,14914,spanish,nahuatl,resultará verdadero el canto .,on neloz in cuicatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77522,14915,spanish,nahuatl,"la escoba de Quilaztli : es tu manojo de abeto . Yo a ti , señor de las cañas , clamo . ¡ sobre el escudo se sangra ! Yo a ti , señor de las cañas , clamo .",. Quilazteutl itlapan in macxoyauh . Ni mitz acatecu notza Aya chimalticpac monezoa Aya ni mitz acatecu notza,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77523,14916,spanish,nahuatl,"Dicen que entonces muchos toltecas murieron , y otros abandonaron su ciudad , mientras en Colhuacan gobernaba el tlatohuani Chalchiuhtlatónac ; pero no fue entonces cuando perecieron los toltecas , sino después , según aparecerá más abajo .","Quil yhcuac micque yhuan cequintin yahyaque yn tulteca , ypan yhcuac tlahtocati yn Chalchiuhtlahtonac tlahtohuani Culhuacan ; yece ayemo yhcuac yn yn poliuhque tultecaque , ye quin ipa tlatzintlan ye onnecitiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77524,14917,spanish,nahuatl,En la ciudad de México a siete dias del mes de mayo de mil quinientos y noventa y dos años . El señor [ tlahtouani ] don Antonio Baleriano governador juez de la parte de Mexico Tenochtitlan estando en audiencia vió y entendió cómo se acabaron los pregones de los treynta dias de cómo se bendían la casa y tierra de Mariana .,Yn nican ciudad de Mexico a siete dias del mes de mayo de mil e quinientos noventa y dos años y yehuatzin tlatohuai don Antonio Valeriano governador juez nican motlapachilhuia Mexico Tenochtitlan audiencia moyetzticatca oncan oquimocaquilti ynic otlamico cenpohualli onmatlactli tonatiuh ynic otzatzihuac ynic otecaquitiloc ynic quinamaca yn itlal yn ical in Marianan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77525,14918,spanish,nahuatl,Dixo que sabe acerca de ( Maria [ Ana ] Xoco conoció al aguelo de la susodicha que se decia Tocuitlecatl y que en las tierras tenía sus xacales hechos e que tenya unos camellones .,Auh in testigo otlananquilli quitohua ninomaquixtia ypaltzinco totecuyo dios ynic nic - [F . 7v . ]mati yn itechcopa in Anna Xoco in nihualmozcalli oncan yn icol ytoca catca Tocuiltecatl auh onmanca in xacal centetl yhuan chinamitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77526,14919,spanish,nahuatl,Se vende aunque nadie lo lleva a Cuetzalan porque tienen pena .,Monamaka maski amo akaj kiuika Kuesalan por in pinauaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77527,14920,spanish,nahuatl,Luego devolvieron la silla y el sello y entonces ya se agarraron fuerte a balazos .,onkán yokinwalkepeke in siya wan in seyo i ikwakon in yomokicki ' ke fuerte a balazos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77528,14921,spanish,nahuatl,"Y en este mismo año los asediaron y atacaron en Chapoltépec para destruirlos ; en efecto , fueron derrotados por una coalición de diez ciudades .","Auh çan ya yehuatl ipan in yn omoteneuh xihuitl yn yaoyahualloloque yn quimicalque yn mexica yn oncan Chapultepec ynic nahualpoliuhque ; quinnahualpolloque , matlactli altepetl yn intlachichihual mochiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77529,14922,spanish,nahuatl,"Me dijo : otra vez vendrás , y con más detenimiento te escucharé ; más aún veré su origen , por qué has venido , tu deseo , tu voluntad ; yo bien vi así como me respondió , que duda que quieras que hagan un templo para ti aquí . Que tal vez yo nada más lo invento , que quizá no salió de tus labios . Mucho te suplico , mi ama , noble Señora , mi doncellita , que ojalá que alguno de los distinguidos nobles , que sea conocido , respetado , y se le dé honra , sea él al que hagas que tome a su cargo y lleve tu mensaje , para que sea creído .","Onechilhuih : oczeppa tihuallaz , oc ihuian nimitzcaquiz ; huel oc itzineuhcan niquittaz in tlein ic otihuallah , motlaelehuiliz , motlanequiliz ; huel itech oniquittac in iuh onechnanquilih , ca momati in moteocaltzin ticmonequiltia mitzmochiuhililizqueh nican . Azo zan nehuatl nicyohyocoya ; acazohmo motencopactzinco . Ca zenca nimitznotlatlauhtilia , notecuhyo e , zihuapile , nochpochtzin e , manozo acah zemeh in tlazohpihpiltin in iximacho , in ixtililo , in mahuiztililo , itech xicmocauhili in quitquiz in quihuiccaz in mihiyotzin in motlahtoltzin , inic neltoccoz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77530,14923,spanish,nahuatl,Entonces venían corriendo vienen y vienen hasta que llegaron quién sabe a dónde .,entons wac motlaloa ' wice wice satepa wasi ' ko ganoso .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77531,14924,spanish,nahuatl,¿ Qué mal tiene ?,¿ Toni chahuiz quipiya ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77532,14925,spanish,nahuatl,Parece mejor . Cuánto vale por día .,Neci ocachi cualii . ¿ Quexquich ce tonalpa quitlani ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77533,14926,spanish,nahuatl,Luego dijeron los señores de Colhuacan : “ ¿ Acaso es tierra mexica el sitio donde erigieron su altar ? Que se le vaya a poner un corazón ” .,"Nima ye mononotza yn Coluaca tlatoque , ye quitoa : “ Cuix yncha mexica yn omomomoztique ? Ma quiualyollotiliti ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77534,14927,spanish,nahuatl,que no se peleen en torno a este fogón .,mah amo cualantican itech nehin ticomit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77535,14928,spanish,nahuatl,"Vinimos , allá comimos , otra vez nos vinimos en el camión para venir a salir a Toluca .",otiwala ' ke ompa otitlakwa ' ke onkan oksehpa tuwaltotlaske tek in kamion para tiwala ' ke tikisa ' ko toluka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77536,14929,spanish,nahuatl,"En este año murió Huetzin , o quizá Nonohuálcatl , noveno tlatohuani de Colhuacan , que gobernó durante 21 años .","Nican ypan in omomiquillico yn Huetzin ahnoço yehuatl y Nonohualcatl yn icchiuhcnahui tlahtohuani Culhuacan , yn tlahtocat cenpohualxihuitl ypan ce xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77537,14930,spanish,nahuatl,"Tierras de los tequihuas XL , XL , XL , XL , XL , XL , XL , XL , [ glifo de río ] Toquiltecatl Acoltzin que fue a morir a la tierra nueva - LX .",Tequihuaca tlalli . . . XL . . . XL . . . XL . . . XL . . . XL . . . XL . . . XL . . . XL tocuiltecatl Acoltzin Yancuitlalpan miquito LX .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77538,14931,spanish,nahuatl,"1 Técpatl , 1272 .","55r I Tecpatl xihuitl , 1272 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77539,14932,spanish,nahuatl,". Lo ataban a medias , con color rojo lo bañaban . Cuando habían acabado , lo pintaban con hule .",. Quitlahcoilpia tlauhtica ic caltia : in oconcencauhque niman ye oltica quihcuiloua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77540,14933,spanish,nahuatl,"En este año los de Chalco Amaquemecan precipitaron desde lo alto de una escalera de madera a estos principales mexicas : al primero , Quimichtzin ; al segundo , Xochitzin ; al tercero , Ceacatzin ; al cuarto , Macuiltzin ; al quinto , Cuahuintzin ; al sexto , Yaotzin ; al séptimo , Cuicazacatzin ; y al octavo , Tozmacuextzin ; éstos fueron sacrificados en Amaquemecan .","Nican ypan in yquac yn mexica | | 98v pipiltin quinquamamatlahuique yn Chalco Amaquemecan : yn icce ytoca Quimitzin , yn icome ytoca Xochitzin , yn ic - ey ytoca Ceacatzin , yn icnahui ytoca Macuiltzin , yn icmacuilli ytoca Quahuintzin , yn icchiquacen ytoca Yaotzin , yn icchicome ytoca Cuicaçacatzin , yn icchicuey ytoca Tozmacuextzin ; ynin ompa yn Amaquemecan mictilloque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77541,14934,spanish,nahuatl,"Se da en cualquier parte , es muy enredador , a una mata de café la cubre toda .","Mochiua kampa eski , semi tajtalpia komo kajfentsin kitsonkemi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77542,14935,spanish,nahuatl,"El sábado 14 de abril de 1612 se pregonó en la ciudad de México que los negros varones ya no podrían portar espada ni usar cuellos ; que las mujeres negras no podrían usar mantos negros , y la misma prohibición se impuso a las mulatas bajo penas .","Axcan sábado yn ic 14 mani metztli abril de 1612 años , yhcuac yc otzatzihuac yn ihtic ciudad Mexico yn tliltique oquichti aocac espada quitecaz quihualhuicaz yhuan cuello aocmo quitlalizque ; no yhui yn tliltique cihua aocmo tliltic manto quitlalizque , yhuan mulatati moch quincahualtique yhuan pena yc quintlalilique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77543,14936,spanish,nahuatl,"Permaneció el agua sin secarse en la ciudad de México durante dos años y medio , hasta que se secó en este año dicho .",Auh yn manca atl nican Mexico yn amo huel huaquia onxihuitl ypan tlacoxiuhtica ynic huaquico yn ipan xihuitl omoteneuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77544,14937,spanish,nahuatl,Gracias que viniste ” .,Tlaskamati para tiualajki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77545,14938,spanish,nahuatl,"Ay , pero si alguno ya me causa vergüenza , es que no me conocía bien : vosotros sois mis padres , mi sacerdocio , Serpiente-Tigre .",Ahvia ! Zan aca tell nech ya pinavia ah nech ya ica vel matia an notata in nocuacuillo Ocelocoatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77546,14939,spanish,nahuatl,"Allí dejó don Cristóbal Colón al capitán Diego de Arana , y con él a 38 españoles , para que aprendieran la lengua del lugar y tomaran conocimiento de lo que el país encerraba ; y él emprendió el regreso con los demás españoles , llevando consigo a 10 naturales , algo de lo que se daba en aquellas tierras y algunas muestras de oro a Castilla , adonde llegaron el viernes 15 de marzo de 1493 .","Auh yc quicauh oncan yn don Christóval Colón yn capitán ytoca Diego de Arana , ytlan quincauh cenpohualli oncaxtolli ypan ey yn españoles ynic quicaquizque oncan tlatolli yhuan yn tleyn motlatitoc yn ipan tlalli ; auh ynic yehuatl niman mocuep yn ihuan occequintin ycnihuan españoles , yhuan matlactin yn macehualtin quinhuicac , yhuan cequi yn tleyn mochihua yn ipan oncan tlalli , yhuan yn inexillo coztic teocuitlatl yn Castilla , ynic ompa onacic ypan viernes yn iccaxtolilhuitl mani metztli março .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77547,14940,spanish,nahuatl,"Y se disgustaron mucho ; después los religiosos de San Francisco fueron a Castilla con el pleito , pero nada lograron .","Auh cenca yxmixnamictzinoque ; niman onmopehualtique yn Castillan Sant Francisco teopixque moteylhuitzinoto , aocmo huelitique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77548,14941,spanish,nahuatl,La carne de una tuza,Tozannacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77549,14942,spanish,nahuatl,Se ha tardado mucho en contestar .,Yohuehcahuac amo nech nanquilia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77550,14943,spanish,nahuatl,Los árboles son pequeños .,In cuameh tziquitzitzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77551,14944,spanish,nahuatl,"Estos eran los que andaban echando experiencia por todos los pueblos y en ellos se metían , pero volvían a Tochtepec .","In ic motlayecoltitinenca in nouian altepetl ipan calactinenca , zan oncan uallacuepaya in Tochtepec .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77552,14945,spanish,nahuatl,¿ Qué trajiste en la bolsa ?,¿ Tlen oticualhuicac ihtic po,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77553,14946,spanish,nahuatl,". En primer lugar cortan los que corresponden al fuego . Lo llamaban Xiuhtecuhtli , el que llena el ombligo ( de la tierra ) . Y cortaban el papel en forma que lo hacen los yopis : como bandereta es su corte .",". Achtopa quitequi in itech poui in tletl . Quitouaya Xiuteoctli , tlalxictentica . Auh in amatl quitequia tlayopitectli : iuhquin cuachpanitl ic tlatectli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77554,14947,spanish,nahuatl,CHILACAYOTE,TSILAKAYOJ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77555,14948,spanish,nahuatl,Yo tengo menos tiempo que mi padre para esto .,Nehua amuel nocahyan queh notahtzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77556,14949,spanish,nahuatl,que no lo envidie,mah amo quinexicoli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77557,14950,spanish,nahuatl,"En el año de 1714 ( 1 conejo ) , se inventa el termómetro por el científico David Gabriel Fahrenheit .","In ipan nauhtzontli ommacuilpoalli ommatlactli onnahui xihuitl ( ce tochtli xihuitl ) , tlamatini in itoca David Gabriel Fahrenheit quinextia totoniliztamachihualoni .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77558,14951,spanish,nahuatl,"Participaron en la procesión todas las autoridades : los oidores , los alcaldes de corte , el alcalde ordinario y los regidores del cabildo seglar de la ciudad .","Auh yxquichtin tlayahualloque yn tlahtoque : oydores , alcaldes de corte , hordinario yhuan regidores ciudad celar .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77559,14952,spanish,nahuatl,Concédeles que trabajen,Xquintacahuili mah tequitican,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77560,14953,spanish,nahuatl,"12 Calli , 1517 .","XII Calli xihuitl , 1517 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77561,14954,spanish,nahuatl,"Oy martes a siete días del mes de abril de mil quinientos y noventa y dos años , el dicho pregonero en el barrio [ Tlaxilacalli ] de Tzapotlan y dixo como se vendía la casa con quatro aposentos con sus altos y dio a entender lo que por ella davan y aviéndolo apregonado no ubo ninguna persona . Testigos Antonio Ximenez .",Yn ipan axcan martes yc chicomilhuitl mopohua in metztli de abril de mil e quinientos noventa y dos años in tecpoyotl otzatzito yn ipan tlaxillacalli Tzapotla oquito ynic monamaca calli nauhtemani acocallo yhuan oquiteneuh yn izqui ypatiuh yn iquac otecaquitilloc ayac otlananquilli testigo Antonio Ximenez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77562,14955,spanish,nahuatl,En seguida les da cuenta de lo dicho que se va a gastar .,Niman ye ic quinpouilia in ixquich omoteneuh in popoliuiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77563,14956,spanish,nahuatl,Ya nos cansamos de andar y no encontramos,Ya titlaxikojke tinemij uan axkana tikajsij tlen,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77564,14957,spanish,nahuatl,"Cuando los mexicas se retiraron , los señores de Colhuacan deliberaron : “ ¿ Quiénes son estos mexicas ? No escaparán ” .","Yn oualquizque nima ye mononotza yn Coluaca tlatoque , quitoque : “ Aquique hi y mexica ? Ça amo quicaquizque ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77565,14958,spanish,nahuatl,"Desde el bosque de Milpa Alta hasta el cerro del Ajusco los bosques de estos montes siempre están húmedos . Así es que todos los hombres y sus mujeres se ganaban la vida con ellos . Las mujeres que no tenían marido iban al bosque a buscar hongos y los vendían en la plaza . Con el dinero que sacaban de los hongos sustentaban a sus huérfanos . Estas mujeres del bosque , como querían mucho a sus hijos , traían hongos y tantita leña de allá arriba para darles de comer a sus hijos .","Itech cuauhtlatli Momochco Malacateticpac hasta itech Ajuscotepetlinimequez tetepe nochipa tlacelic ipan in cuauhtlatin . Ica on nochtin tlaca ica cihuame iqui inic omopapanoltiaya . Cihuame tlen inmoquez aihmo oquipiaya inamic oyaya cuauhtla xoletemozque , ye on oquinamacazquia ipan tianquiztli . Tlen tomin oquiquixtiaya itech xoletl yehuatl onica oquimpanoltiaya icnotzitzin . Inimequez cuauhtincihuame ican achi oquintlazotlaya inpilhuan ocualicaya xoletl ihuan icuaticpac tepitzin cuahuitl ican oquintlacuachihuilizquia tepilhuantoton .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77566,14959,spanish,nahuatl,"Entonces volvió a humear la estrella ; durante algunos días llovió , y cesaron las lluvias a mediados del mes .","Mochi yn ipan in popocaya citlalli ; yhuan yn ipan in metztli ça quezquilhuitl yn onquiyauh , ye ytlacoyoc ynepantla yn oquiçaco quiyahuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77567,14960,spanish,nahuatl,"E ya que las poseya que el suelo no hera suyo que no por [ e ] so la mande que los prencipales del barrio se las dieron ( por cierto casamiento que hizo con una nieta de un principal ) [ por via femenina , era tierra de mi tió , mi tía era nuera de allí , me la dio mi tío que dos años estuvo enfermo ] e que de voluntad y consentimiento ( de los dichos prencipales ) le hicieron merced dellas .",Auh tel amo notlal ynic nechmacaque yn ueuetque ciuayotican notlatzin nitlal nauitzin catca yn onca ciuamontli nechmacaqui yn notlatzin onxiuitl yn mococouayan yn yollocacopa mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77568,14961,spanish,nahuatl,¡ reflexiona !,¡ xon mimati !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77569,14962,spanish,nahuatl,"Y los señores de México : don Antonio Valeriano el Viejo ; don Jerónimo López , gobernador de México ; don Juan Bautista , tlatohuani gobernador de Tlatelolco ; y los alcaldes de México : Martín Suárez , Miguel Sánchez , don Bartolomé Francisco Xochiquen , don Miguel Sánchez y Gabriel Suárez ; el fiscal José Suárez ; Antonio Rafael , síndico y escribano de la iglesia ; y Francisco Sánchez , corregidor de México .","Auh yn Mexico tlahtoque : don Antonio Valeriano huehue , don Jerónimo López governador Mexico , don Juan Baptista tlahtohuani governador Tlatilolco ; alcaldesme Mexico : Martín Xuárez , | | 29 Miguel Sánchez , don Bartholomén , don Miguel Sánchez , Gabriel Xuárez ; yhuan fiscal Joseph Xuárez , Antonio Raphael síndico escrivano yglesia , Francisco Sánchez corregidor Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77570,14963,spanish,nahuatl,ame,mantlazohtla,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77571,14964,spanish,nahuatl,"A tres dias del mes de mayo de mil y quinientos y ochenta y siete años Pedro Ahuexotl pregonó en el barrio [ tlaxilacalli ] Colguacatonco que se vendían las casas y tierras de Ysavel Maria y que davan ochenta pesos y nadie las puxó ; testigo Martin García . Ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",XIX pregon . - A tres dias del mes de mayo de mil e quinientos e ochenta y siete años in Pedro Ahuexotl otzatzic in tlaxillacalpa Colhuacatonco oquitecaquiti inic monamaca yn ical in itlal Ysabel Maria oquito in ipatiuh napohualli pesos ayac otlananquilli testigo Martin Garcia . Ante mí Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77572,14965,spanish,nahuatl,"Y al día siguiente le dijo : ¡ Ea ! , a mostrar dónde es la voluntad de la Señora del Cielo que se le erija su reverenciado templo ; inmediatamente se invitó a la gente para hacerlo , erigirlo .","Auh in imoztlayoc quilhuih : tlaque inic tictehittiliz in canin itlanequiliztzin ilhuicac zihuapilli quimoquechililizqueh in iteocaltzin ; niman ic tehtlalhuiloc inic mochihuaz , moquetzaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77573,14966,spanish,nahuatl,"Otra vez voy a comprarla me dice , aquí traje una tela para usted .","nanečtlawelmikti pero ni modos tlenon koma yukimonamaki i manta , tlenon koma oksehpanihkowas kwalkow para ne ' wa sanyokimonamaki pero no es bueno kion kičiwa kitowa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77574,14967,spanish,nahuatl,"Mi mamá es una cocinera perfecta ; sabe cocinar y preparar comidas con carnes , pero conoce también perfectamente la cocina vegetariana que es más complicada .","Nonana ce cualli tlacualchihqui ; quiyecmati nacamolchihuaz , nozo noihqui tlayecquimolchihcamati , ca in ocachi ohui . Momoztlatica zantlemach monequi ipan tlacualchihualoyan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77575,14968,spanish,nahuatl, Cantos de Nezahualcóyotl,Nezahualcoyotl Icuicahuan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77576,14969,spanish,nahuatl,"los señores , las señoras",Teyehuatzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77577,14970,spanish,nahuatl,Ya no más otro poquito si no no aguanta usted .,maski sa ' čiton in lá akmo timotlašikalwia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77578,14971,spanish,nahuatl,"Pero quién sabe cómo le hicieron para quitarle a fray Luis Cisneros el nombramiento , aunque , como ya se dijo , al padre fray Gonzalo de Hermosillo lo apoyaba el señor virrey , y también bastantes clérigos estudiantes .","Auh yece ach quenin ça conchiuhque ynic concuillique Sisneros , auh yn omoteneuh | | 240 padre fray Goçalo de Hermosillo , ye omihto ca çan iceltzin quimopalehuilli yn tlahtohuani visurrey yhuan miequintin clérigos estudiantes .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77579,14972,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77580,14973,spanish,nahuatl,"“ Ahora no te vayas , tú eres mi peón .",Nama axkana tiyas tinopeón .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77581,14974,spanish,nahuatl,"En el año 7 Técpatl 1408 los chalcas abandonaron las riberas del lago ; también entonces dejaron de tributar , y después de haber sido nuestros amigos durante 120 años , nuevamente se rebelaron .","VII Tecpatl yquac quincaualtique yn atentli chalca ; yquac ye no alcallaque , çan chiquacenpoaltican tocniuh catca , ye nocepa quiualtzacuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77582,14975,spanish,nahuatl,"También entonces fue exhibida Isabel Machado , joven judía que era hija del dicho Antonio Machado , el sastre judío ; y fueron igualmente exhibidos un clérigo apellidado Plata , una monja y una beata .","Yhuan yquac oncan teyttitiloc yn Isabel Machada judía ychpochtli , ychpoch catca yn omoteneuh Antonio Machado sastre judío ; yhuan oncan teyttitiloque ce clérico ytoca Plata yhuan ce monja yhuan ce beata .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77583,14976,spanish,nahuatl,— Hace daño cuando le quitan el corazón al maguey .,noso kase nekwtli kwalika niunitika pero na ' mo bweno . kwalika munitika pero na ' mo bweno .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77584,14977,spanish,nahuatl,"El señor virrey don Juan de Mendoza y Luna en persona andaba dirigiendo e inspeccionando a los que trabajaban en la reparación de la albarrada ; lo llevaban en una canoa , mientras también discurría cómo se podría poner a salvo la ciudad de México Tenochtitlan .","Auh huel inoma yn tlahtohuani visurrey don Juan de Mendoça y Luna yn ipan ontlahtohuaya , yn quimonmottiliaya tequitque ynic mopahpati tetenamitl ; acaltica yn quimohuiquilitinenca , ynic no yhuan quimonemililiaya yn quenin huel quimanahuiz altepetl Mexico Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77585,14978,spanish,nahuatl,y todos los señoríos chichimecas .,ihuan in ixquich chichimeca tlatocayotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77586,14979,spanish,nahuatl,vendería,tlanamacazquia,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77587,14980,spanish,nahuatl,". Yo doy orden en Tlalocan , el Provedor orden doy . En Tlalocan , el Provedor ,",. Nitlanavatia in Tlalocan Tlamacazqui nitlanavatia Ayao ayao ayao ayao . Ayao ayao ayao ayao Tlalocan Tlamacazqui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77588,14981,spanish,nahuatl,"¡ Que fecha tenemos ,",¿ Tlen itlapohual tonalli ticpiah ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77589,14982,spanish,nahuatl,"Soy rico , yo , el señor Nezahualcóyotl . Reúno el collar , los anchos plumajes de quetzal , por experiencia conozco los jades , ¡ son los príncipes amigos ! Me fijo en sus rostros , por todas partes águilas y tigres , por experiencia conozco los jades , las ajorcas preciosas .","Ye nonnocuiltonohua , on nitepiltzin , Nezahualcoyotl . Nicnechico cozcatl , in quetzalin patlahuac , ye nonicyximatin chalchihuitl , ¡ in tepilhuan ! Ixco nontlatlachia , nepapan quauhtlin , ocelotl , ye nonicyximatin chalchihuitl , ya in maquiztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77590,14983,spanish,nahuatl,"Así lo hicieron enseguida los mexicas ; horadaron la pared trasera de la casa , y por ahí escaparon todos .","Auh niman yuhqui quichiuhque yn mexica ; qüitlacoyonique yn calli , nimann ompa moch quizque yn mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77591,14984,spanish,nahuatl,3 huevos,Yei totoltetl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77592,14985,spanish,nahuatl,tu,mo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77593,14986,spanish,nahuatl,"El dicho tlatohuani Totoltécatl Tzompachtli trajo consigo a su mujer , llamada Cuauhxochtzin , una señora que venía con ellos .","Auh yn icihuauh quihualhuicac omoteneuh tlahtohuani Totoltecatl | | 33v Tzompachtli ytoca Cuauhxuchtzin , yn cihuapilli tehuan hualla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77594,14987,spanish,nahuatl,no lo puede perder .,axueli kipolo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77595,14988,spanish,nahuatl,"Y le dijo que no se afligiera , se puso contento y mucho se calmó su espíritu .","Auh quimolhuilih in macahmo motequipacho , in ca ye pactica in ic zenca moyollalih .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77596,14989,spanish,nahuatl,"Ya llegó el tiempo de siembra otra vez para sembrar su maíz ; va a sembrar habas , frijol con lo que Dios le dé de semilla .",yuwa ' sik in tokistli oksehpa para to : kas itlatlaolton ; kito : kas abitas frixolito ikan tlen dios kimokawlia de semiya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77597,14990,spanish,nahuatl,"Luego ( el invitado ) venía a tomarla para sí , la colocaba entre sus dedos : en esta forma la fumaba : significaba el lanzadardos , o el pasador , armas de guerra , cosa de hombres .","Niman quiualcuilia in mapiltzalan quiteca in ic quichichina , quinezcayotia in atlatl in ahnozo tlatzontectli , in yauhtlatquitl in oquichtiliztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77598,14991,spanish,nahuatl,y luego ya dicen los señores que hagan el templo será con escalera hacia los cuatro rumbos del mundo y cuando ya estaba hecho luego le hablaron a los señores y les dijeron que para que se estrenara tendría que venir vivo el venado que no lo flecharan que en ninguna parte se dañara que sólo lo trajeran y luego fueron por él allá al lugar de los venados y por eso ya se llama mazatlan y luego ya les dicen que lo arrastren en la tierra de allá vendrá erguida la garza y la serpiente y de allá vendrá incubando el pato de buen grado el cempoaixochitl vendrá aquÍ erguido y luego se hicieron un estrado de madera allí pusieron el césped así fue acabado lo aderezaron lo admiraron los mexicas,auh niman ye quihtohua in tlahtoque ma quichihuacan in teocalli nauhcampa tlamamatlayo yez auh in oecauh niman oquinnonotzque in tlahtoque auh quihtoque inic mochaliz yoyoltihuitz in mazatl amo quiminazque amo can itlacahuiz zan quihualhuicazque auh niman canato in ompa mazatlan ca ye motocayoti in mazatlan auh niman ye quipilhuia ma quihuillanaca in tlalli oncan huallicatiaz in aztatl ihuan cohuatl ihuan oncan huallapachotiaz in canauhtli ciyotiaz cenpohualxochitl oncan huallicatiaz auh niman mocuauhtlapechtique oncan quitlallique tlachcuitl cenca iuh tlantia in oquichichiuhque in quimahuizoque in mexica,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77599,14992,spanish,nahuatl,"Son flores hermosas , ¡ con las flores que están sobre mí yo me adorno ! , son mis flores , soy una de Chalco , isoy mujer ! Deseo y deseo las flores , deseo y deseo los cantos , estoy con anhelo , aquí , donde hilamos , en el sitio donde se va nuestra vida .","Yectli yan xochitl ¡ ma nocpac xochiuh ma ic ninapan ! , in noxochiuh , ¡ ni chalcatl , ni cihuatl ! Nicnenequi in xochitl , nicnenequi in cuicatl , aytzin in totzahuayan , in toyeyeyan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77600,14993,spanish,nahuatl,"Cuando se derrumbó la cañada de Cuauhyahualolco en Azcapotzalco , los mexicas y los tepanecas fueron a poner diques ; la contención del agua se hizo todavía por órdenes del señor virrey don Juan de Mendoza y Luna , el cual se trasladó allá en persona para ir a inspeccionar .","Auh ynic ompa cuitlaxitin atlauhtli | | 51 yn Azcapotzalco yn oncan Quauhyahualolco , yehuantin quitzaquato yn mexica yhuan tepaneca ; oc yehuatzin ytencopatzinco mochiuh ynic ompa atzaqualloto yn tlahtohuani visurrey don Juan de Mendoça y Luna , huel inomatzinco ompa mohuicaya yn quimottillito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77601,14994,spanish,nahuatl,"Se pican finamente cinco jitomates muy bien lavados , la cebolla , los dientes de ajo y las almendras previamente remojadas en un poco de agua hirviendo y sin pellejo . En el molcajete , se muelen el comino , la pimienta , los clavos de olor y la canela . En una cazuela , con cuatro cucharadas de manteca , se guisa el jitomate junto con todo lo que se picó , se agrega la carne y lo que se molió en el molcajete a que se sazone muy bien con sal al gusto . Los hongos , ya lavaditos , se abren , se rellenan con la carne de puerco y todo lo anterior , se capean y se fríen en manteca muy caliente . Los jitomates que quedaron se muelen con un trozo de cebolla y dos ajos , y si se desea se les puede poner un poco de chile para que piquen . Para servirse , se agregan los hongos al caldillo , cuidando de no moverlos para que no se deshagan .","Cualli mopaca macuilli xitomatl , zatepan cenca motetequi ica xonacatl , axox ihuan almendra ; inin almendra achto mociyahua ihtic in achiton atl in ya pozontaz ; moquixtilia in icacallo ihuan no motetequi ; ipan temolcaxitl moteci in comino , pimienta , ahhuiyac clavo ihuan canela . Ipan caxitl motlalia nahui xumalli pitzochiyahuizotl , motzoyonia in xitomatl ica mochi in omotetec , motlalilia in nacatl ihuan tlein omotez temolcaxpan inic cualli tlehuaquiz ; motlalilia iztatl . In cuitlaxcoinanacatl , in ye tlapactli , motlapoa ihuan motemitia ica pitzonacatl ihuan mochi in ye omihto , moquimiloa ica cuauhtlatzoaltotoltetl , motzoyonia ica cenca totonqui pitzochiyahuizotl . In xitomatl , in omocauh , moteci ica xonacacentlatectli ihuan ome axoxtoton ; intla monequi , huel motlaliliz achiton chilli inic tepitzin cococ yez ; ihcuac ye tetlamacoz motlalia ihtic in iztaayoton ; macahmo molini inic ahmo xixiticaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77602,14995,spanish,nahuatl,Ahora le digo a ver si todavía me alivio y si no a ver qué Dios dice .,wan micmolwili timotenkonos non .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77603,14996,spanish,nahuatl,Gobernó Axayacatzin durante 13 años .,Yn tlatocat yn Axayacantzi XIII xiuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77604,14997,spanish,nahuatl,"Fueron presentes Grabiel Xochitl , Juan Ocelotl , Martin Cocotl , Francisco Yaotl , Juan Quautli , Pedro Yaoxel , Ysabel Tlamiyahual , Marta , Martin Cano delante destos conpro la dicha casa del dicho Miguel Ahuiani Escribano , Domingo Leonardo .",Yn ispan Gabriel Xochitl Juan Ocelotl Martin Cocotl Francisco Yaotl Juan Quauhtli Pedro Yaoxel Ysaber Tlamiyahual Martha Martin Cano yehuantin yn imixpan oquimocohui yn ical y Miguel Ahuiyen . Escribano Domingo Leonardo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77605,14998,spanish,nahuatl,vendíais,oantlanamacayah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77606,14999,spanish,nahuatl,"Sólo dejaron de llorar cuando se acabó y desapareció la oscuridad ; y algunos , hombres y mujeres , se refugiaron en las iglesias , donde estaban rezando .","Huel ixquichica mocahuaco yn chocaya ynic quiz ynic polihuico tlayohualotl ; yhuan cequintin tehteopan moteopancaltemato yn toquichtin yhuan cihua , umpa moteochiuhticatca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77607,15000,spanish,nahuatl,También ( a ustedes ) los he hecho dueños de sus oraciones,No nican namechaxcatili namooraciones,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77608,15001,spanish,nahuatl,"Que lo sepan quienes verán este papel : la primera parte es la llamada Berbería , tierra de los moros , que está frente a las costas de España ; comprende varios reinos , que se llaman : Fez , Marruecos , Túnez y Tremecén .","Ma quimatican yn aquique quittazque ynin amatl : can icceccan ompa yn motenehua Berbería , yntlalpan yn morostin , çan ixpan in catqui yn motenehua España ; auh ca ye quipia ypan cacatqui yn izqui tlahtocayotl yn oncan motenehua ytocayocan Fez yhuan Maruecos yhuan Túnez yhuan Tremecén .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77609,15002,spanish,nahuatl,"San Cristóbal ,","San Cristóbal ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77610,15003,spanish,nahuatl,"Cuando regresó el conquistador , había una gran irritación en la Ciudad de México .","In yuh omocuep in tepehuani , mexicaltepepan huel miec cualancayotl oncatca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77611,15004,spanish,nahuatl,"Cuando hubieron terminado , se lo fueron a anunciar al tlatoani Tezozomoctzin , quien subió luego a una canoa para ir a ver los jacales que habían preparado ; al llegar al medio del patio se detuvo .","Auh yn otlayecauh quinonotzato tlatoani Teçoçomoctzi , yn otlayecauh niman acalco ualmotlalli tlatouani yn quitaco yn xacalli omotecac ; yn ounacico ytualnepantla moquetz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77612,15005,spanish,nahuatl,"Y Maxtlaton , según dicen los antiguos , murió en la cancha del juego de pelota , pues no volvió a aparecer , ni tampoco sus hijos o nietos , por haber perdido él la ciudad de los tepanecas .","Auh yn Maxtlaton , yuh quitohua yn huehuetque , ompa miquito yn tlachco , ynic aoccan nez , ymanel ypilhuan yxhuihuan , ypampa ca yehuatl concahuilli yn altepetl yn Tepanecayotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77613,15006,spanish,nahuatl,Cinco por nueve son cuarenta y cinco .,"Macuilpa in chicnahui , ompohualli ihuan macuilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77614,15007,spanish,nahuatl,Cuando estuvo allí Carranza y la tropa de Amaro tenían allí su cuartel . No sabemos por qué motivo le pusieron a esta calle El Espinazo . Este camino salía por el Teuhtli y allí se agarraban a balazos los carrancistas con los zapatistas . En esta calle alcanzaron a los soldados que tal vez no podían correr ; estaban enojados porque ya les llegaban los zapatistas . Y decían los carrancistas : ¡ No podemos correr por ese rumbo ! ¡ Parece el espinazo de Satanás ! Y aquí nos agarrarán y nos matarán porque este camino está muy empinado .,Inin tlaca icuac Carranza onene ihuan ompoyon oyeque tropa de Amaro itropa ihuan ompoyon oquipiaya ce cuartel . Amo ticmatizque tlica oquitlalilique inin otli Espinazo . Oquizaya inin otli ixitlancopa teuhtzin inin otli ihuan icuac omomomotlaya carrancistas ica zapatistas . Ipan in otli oquimacique in soldados cox huelez ahuelo tzicuinia ; ican otlatlahuelcuitaya ipampa yoquimacia zapatistas . Oquitenehuaya inimequez carrancistas : ¡ Ahueli titzicuinizque itech ! Neci ce icuitlapanxiloyo xolopictli . Ihuan nian techacizque ihuan techmimictizque ipampa inin otli coza tlaixtli . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77615,15008,spanish,nahuatl,"Vosotros , daos prisa .",Ma amotzin ya xon tlaccacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77616,15009,spanish,nahuatl,Va a ser preciso cambiarnos la ropa y los zapatos .,Monequi tocac ihuan totzotzomapatlazqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77617,15010,spanish,nahuatl,CALABACITA,TENKOUAYOJ,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77618,15011,spanish,nahuatl,¿ Acaso no habló así un hombre ?,¿ O ach anca oquitto in tlacatl ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77619,15012,spanish,nahuatl,"Suplica a los hacedores del agua ,","Xquintatauhti nachihuanime ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77620,15013,spanish,nahuatl,El acocote tiene dos agujeritos donde se jala y donde se apachurra .,in akoko ' tli kipia ome tlakoyokoktoton nganin mi ' yowana wan nganin mopačoa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77621,15014,spanish,nahuatl,"Hay dos clases : el nopal verdadero ( ipa nojpal ) y el otro que se da en la punta de los cerros . Ese se enraiza Pomto , por dondequiera van sus raíces entre la roca , se arrastra y a donde termina ahí ya empieza a florear . La flor es alargada y se mueve muy bonito , como si fueran listones de collar ( de mujer sanmigueleña ) . Florece muy bonito , asi se separan sus petalos . Florece mucho en tiempo de Jueves Santo ( Tamajseualis ) . Algunas veces el Jueves Santo es en marzo y otras en abril . Sus flores son rojizas , parecen listones . Ahí se agria la flor y se cae , queda su cáliz que se vuelve fruto , que también es muy sabroso , es dulce y también se come . Si está muy alto , el fruto no se puede cortar , porque se da en el cerro . El mero nopal , el que se da en la tierra , ese en ningún lugar se da mucho . Había uno en Teikan , pero lo tumbaron cuando partieron la piedra que usaron para la iglesia . El nopal verdadero , el de tierra , se da donde lo siembran , el otro nopal se da en el cerro . El nopal de la tierra , lo siembran . El que se da en el cerro , ahí nace , allí se agria su semilla , se cae y allí nace . El nopal del cerro no lo deshierban , ¡ quién lo va a deshierbar ! Pero si está en el cafetal lo deshierban junto con el café . Florea en abril y mayo .","Onkak ome taman : tein ipa noipal uan tein mochiua tepejxikuako , yon kualtsin monaluavotia , sanipa youi itech tepejxit inaluayo mouilana uan kampa tamiti ompa mochiua ya in xochit . Ueueyak uan kualtsin papatakatok majyá koskamait , kemaj kualtsin posoni , ijkón moxeloua . Semi posontok ijuak Tamajseualis . Kemansá kisa in Tamajseualis marzo uan kemansá kisa abril . Chichiltik in ixochiyo , pero amo semi . posontok pané listón . Ompa xokoya in xochit pajpauetsi uan mokaua xochit itsintavo . veiua va in itakka mochiua . uan no uelik in itakka . no tsopek . se kikua no . Komo semi ueikapan , amo no uel se kiteki , ta pos tepejxiyoj mochiua . Uan tein ipa nojpal , tein talpan eua , kan kanaj semi mochiua ; se ijkayaTeikan uan kitajtapankej in tet , kikuikej para tiopan , uan nojpal kipantamotkej . Tein ipa nojpal , tein talpan , mochiua kampa kitokaj uan oksé nojpal , tepejxikuako mochiua . Tein talpan , kitokaj . Uan tein tepejxiyoj mochiua ompa ixua , ompa xokoya iteyo , paxiini uan ompa ixua ya . Amo kichipauaj , ¡ akoni kichipauas tepejxikuako mochiua ! komo kajfentaj yetok , kichipauaj no . Xochiyoua abril uan mayo . In ixiujyo monamaka uan itakka , tein talpan moketsteua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77622,15015,spanish,nahuatl,"Quién sabe si sea medicinal , sólo se come .","Ait ox pajti , sayoj se kikua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77623,15016,spanish,nahuatl,Y a Pedro Nali le doy e anparo en la tierra desde el tiempo que la pose que a cinco e diez años por la presente las tenga y posea juntamente con su hermana Maria Tlaco y se concerten si lo ovieron de partir y esto sea como ellos quisiesen .,Auh yn yehuatl yn Pedro Nalli ymac niccahua yn tlalli yn ixquichica yn oquihualpixtia yn ye macuilxihuitl anozo ye matlactli xihuitl zan iuh quipiez yhuan in iteycauh yn itoca Maria Tlaco mononotzazque yn azo quimoxelhuizque yehuantin quimati ynmac niccahua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77624,15017,spanish,nahuatl,"Como nos grita usted así , así usted vaya usted .",in lá yas kwakwawitiw inokniw te ' wakun išmika išmo tlakawili .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77625,15018,spanish,nahuatl,"También en este año murió en la China , en Manila , el gobernador , que era el jefe de todos los cristianos que allá residen .","Yhuan no yquac yn ipan in xihuitl omoteneuh yquac ompa momiquilli yn la China yn oncan Manilla yn governador , momiquilli ompa yntepachocauh catca yn ixquichtin christianosme yn ompa onoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77626,15019,spanish,nahuatl,más cruel,ocachi yoltepitztic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77627,15020,spanish,nahuatl,"Al mismo tiempo que los nombramientos de los dos letrados mencionados , nos llegó también a los naturales el auxilio que nos envió nuestro señor el rey don Felipe III , es decir , la provisión que nos mandó acerca de los testamentos dejados por los difuntos , para que nadie altere la voluntad que manifestaren sobre cómo han de repartirse sus bienes .","Auh no yhuan çan moch cenohualla yn intlahtocatequiuh omomentin omoteneuhque tlamatinime , no yquac ohualla in tehuantin timacehualtin yn topallehuilloca techhualmotitlanililia yn tohueytlahtocauh rey don Felipe Tercero , yprovisiontzin quihualmotitlani yn itechcopa yn mimiccatzitzinti yn intestamentos quichiuhtihui , ynic ayac quitlacoz yn | | 69 tley yntlanequiliz quitotihui , yhuan yn quenin tetlamamacatiazque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77628,15021,spanish,nahuatl,"En la ciudad de México a treinta días del mes de abril de mil quinientos y noventa y dos años , oy son veynte y siete pregones que da el pregonero sobre la casa que se vende y dan por ella ciento setenta pesos y aviendo dado el pregon pareció el dicho Luis Zavallos y dixo : yo las pongo y doy [ F . llr . ] por ella ciento ochenta pesos y así lo dixo delante de los testigos : el pregonero y Francisco Flores .",Yn nican ypan altepetl ciudad Mexico a treynta dias del mes de abril de mil e quinientos noventa y dos años axcan yc cempohualli onchicome tonatiuh ynic otzatzihua calli in tecpoyotl oquiteneuh in chicuepohualli onmatctli pesos yn ipatiuh ye mochihua auh yn iquac otecaquitilloc occeppa oncan ohualla in Luis Zavallos oquito nictlallia nictema chicuhnapohualli pesos yuh oquito yxpan testigo tecpoyotl yhuan Francisco Flores .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77629,15022,spanish,nahuatl,"... se combatió en la orilla del pedregal , en Zacatépec , y también se combatió enmedio del pedregal .","… momanaco yn yaoyotl yn tetenco , yn ye mamanah onmotecato Çacatepec , noceppa ommotecato texcalnepantla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77630,15023,spanish,nahuatl,Enseguida Maxtlaton mandó que sus padres fueran a decir a los mexicas : ¡ Mañana pereceréis ! .,"Auh niman quinhuallihua yn ittahuan yn Maxtlaton , quimilhuico yn mexica : Moztla anpopollihuizque ! .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77631,15024,spanish,nahuatl,"Fue herido por un rayo un templo . Sólo de paja era : en donde se llama Tzummulco . El templo de Xiuhtecuhtli . No llovía recio , sólo lloviznaba levemente . Así , se tuvo por presagio ; decían de este modo : « Nomás fue golpe de Sol » . Tampoco se oyó el trueno .","Hitecoc ipan tlatlatzin teocalli , zan zacalli catca , itocayocan Tzo[n]molco : iteopan in Xiuhtecutli . Ahmo tilahuaya , zan ahuachquiahuia in iuh tetzammachoc : iuh mitoa in za zan tonalhuitecoc . Ahmo caquiztic in tlatlatziniliztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77632,15025,spanish,nahuatl,viviste,otinemic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77633,15026,spanish,nahuatl,"Aquí comienza otra relación , aquí está pintado el principio del camino de los antiguos mexicas : cuando estos mexicas aztecas teochichimecas salieron del lugar llamado Aztlan , partieron de enmedio de las aguas repartidos en siete tlaxilacaltin o calpules .","Nican onpehua occentlamantli , nican ycuiliuhtoc ontzintli yn huehue mexica nemiliztzintilizpeuhcayotl : ynic ompa huallehuaque ytocayocan Aztlan yn mexica azteca teochichimeca , ca anepantla yn ompa huallehuaque , ca chicontlaxillacaltin chiconcalpoltin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77634,15027,spanish,nahuatl,"Durante todo el tiempo que estuvo viviendo arriba del cerro , siempre acudía adonde el hombre fue devorado .","Auh yn ixquichcauh oncan catca yn tepeticpac , mochipa ontlachiaya yn ompa tequalloc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77635,15028,spanish,nahuatl,Que no se rompa la Masa,Mah amo cocotoca in tixtzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77636,15029,spanish,nahuatl,Después volvieron a los sitios de donde había partido la procesión .,Auh yc noceppa | | 37 necuepaloc callacohuato yn ompa hualquiz tlayahualoliztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77637,15030,spanish,nahuatl,Le preguntó Quetzalcanauhtli a Temiztzin : ¿ Qué quieres ? .,Niman ye quilhuia yn Quetzalcanauhtli yn Temiztzin : Cuix itla ticmonequiltia ? .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77638,15031,spanish,nahuatl,4 cucharadas de manteca,Nahui xumalli pitzochiyahuizotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77639,15032,spanish,nahuatl,Cuando la vio tenía escritura,Kema kontlachili ya kipixtok tlaikuiloli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77640,15033,spanish,nahuatl,"mopupuxotiuh yautlatoaya quiere decir : con esto se va dis - gregando en guerra y quiere decir : ' él dispone la guerra , con esta se hace dueño de la gente .",mopupuxotiuh yauhtlatoaya q . n . in ic mopupuxoticalqui yauc iuan q . n . yevatl quitemaca in yauyutl quitemacevaltia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77641,15034,spanish,nahuatl,Se comen sus hojas .,Se kikua in ixiujyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77642,15035,spanish,nahuatl,Hongos “ yemitas ” en CALDILLO DE JITOMATE,Pelencoznanacatl ica XITOMAMOLLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77643,15036,spanish,nahuatl,"que llegue hasta ustedes ,","mah namotech ahci ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77644,15037,spanish,nahuatl,"Acolmitzin y su mujer engendraron , y tuvieron estos hijos : Cuauhtlatoatzin , Xiuhquecholpotoncatzin , Tzihuacpopocatzin , Mometzcopinatzin ; y Colhuatzin , la hermana mayor , se fue a Tepéxic .","Auh yn Acolmiçi ye mopilhuatia ye quichiua Quauhtlatoaçi , ycome Xiuhquecholpotoncaçi , Çiuacpopocaçi , Mometzcopinaçi , yueltiuh Coluaçi Tepexic ya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77645,15038,spanish,nahuatl,"El año de 1713 (= 13 casa ) , se lleva a cabo en Utrecht , Holanda , la firma de los tratados por los que se da por concluida la Guerra de sucesión española .","Ipan nauhtzontli ommacuilpoalli ommatlactli omei xihuitl ( matlactli omei calli xihuitl ) , mochihua Ultraiecticpac , ompa Batavian , Itetocaihcuiloliz Nenonotzalli , in ica tlami Caxtiltlahtocacontetoquilizyaoyotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77646,15039,spanish,nahuatl,lado del agua y luego se enojó :,sokiayotl tlen :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77647,15040,spanish,nahuatl,"¿ ya no están dispuestos a morir ? ,","¿ aocmo mictlani ? ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77648,15041,spanish,nahuatl,"En este año nació Tepiltzin Nauhyotzin , tlatocapilli de Colhuacan que después fue el primer tlatohuani de los colhuas , según luego aparecerá ; y durante 25 o 26 años no había habido nobles entre los colhuas .","Nican ypan in yn tlacat yn Tepiltzin yn itoca Nauhyotzin yn oncan Culhuacan tlahtocapilli , yn çatepan yntlahtocauh yancuican mochiuh yn culhuaque , yn iuh niman ye onnecitiuh ; auh yn ayayac ynpillo catca culhuaque cenpohuallonmacuilli xihuitl ahnoço cenpohuallonchicuacen xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77649,15042,spanish,nahuatl,El me presentó a la familia .,Yehua onechtemanamic ica in cenyeliz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77650,15043,spanish,nahuatl,"En la Vera Cruz estaba en sus andas el Santo Leño de la Cruz , cubierto con un palio , y en otras andas grandes la imagen de Nuestra Señora del Rosario ; las llevaban en hombros unos religiosos , y otros muchos religiosos participaron en la procesión .","Auh in Vela Cruz Sancto Ligno Cruz andasco micatiltitiuh , palio yc quimocaltilitihui , yhuan totlaçonantzin Nuestra Señora del Rosario huey andasco miquiltitiuh ; teopixque quimonapalhuique , yhuan miyequintin teopixque motlayahualhuique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77651,15044,spanish,nahuatl,"Volvieron sobre sus pasos , regresaron por donde habían venido y se asentaron en Tetzcoco .","Ye nocepa ycuitlauic ya , ça ye no yehoatl yn quitocaque yn uncan quizque ye no umotecato yn Tetzcoco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77652,15045,spanish,nahuatl,otra vez va,noja yaui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77653,15046,spanish,nahuatl,. Y cuando se hacía la fiesta de rayar gente ellos estaban colocados bajo unas sombras .,. Auh in icuac tlauauano oncan ic moceualuitoque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77654,15047,spanish,nahuatl,Haz brotar bien esta semillita .,Cualtzin xicmatapana nehin semillita .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77655,15048,spanish,nahuatl,"En este año Maxtlaton lloró mucho ; después se fue a la cancha del juego de pelota , y ahí desapareció de noche , llevándose consigo a unos brujos .","Auh yn ipan in xihuitl cenca ye choca yn Maxtlaton ; niman ic ya yn tlachco , çan moyohualpollo , quinhuicac yn teyolloquanime .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77656,15049,spanish,nahuatl,"En este año murió el señor Cuahuitzatzin Tlailotlacteuctli , tlatohuani de Tzacualtitlan Tenanco Amaquemecan , el cual gobernó en Tzacualtitlan Tenanco Amaquemecan durante 70 años , desde que vino a fundar la ciudad ; y , si se cuenta todo el tiempo desde que empezó a gobernar en Atenco , cuando llegaron , hasta que murió , resultan 101 años .","Nican ypan in yn momiquilli yn tlacatl Quahuitzatzin Tlayllotlacteuhctli tlahtohuani Tzaqualtitlan Tenanco Amaquemecan , auh ynic tlahtocat ompa Tzaqualtitlan Tenanco Amaquemecan epohualxihuitl ypan matlacxihuitl ynic acico ynic quitlallico altepetl ; auh ynic mocenpohua ynic tlahtocat ompa Atenco ynic huallaque macuilpohualxihuitl ypan ce xihuitl yc omomiquillico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77657,15050,spanish,nahuatl,"Y antes de que eso se pregonara en la ciudad de México , se ordenó a los españoles que si alguien tuviese seis negros vendiera los cuatro , y que todos conservaran sólo dos negros ; y que si alguien no obedeciese a lo dispuesto por la justicia , se le quitaran los dichos cuatro negros y ya no fuera su dueño .","Auh achtopa yc tzatzihuac nohuiyan yn ihtic ciudad Mexico , in yehuantin españoles yc nahuatilloque yn aquin quipia chicuacen tliltic quinnamacaz yn nahui , auh çan oome yn mochi tlacatl quipiaz ytlilticauh ; auh yn aquin amo quitlacamatiz justicia yn iuh tlanahuatia , quicuiliz yn omoteneuh nahui ynic aoctle onquiçaz tlatquihua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77658,15051,spanish,nahuatl,"Y una vez que así lo escucharon , el juez gobernador y los alcaldes , luego ordenaron , le ordenaron al pregonero Gaspar Lorenzo para que pregone la casa , pues en verdad es de voluntad de los vendedores ; aceptó su petición .",Auh yn iquac oyuh quimocaquilti yn iehuatzin juez governador yhuan alcaldes niman onmotlanaoatilique oquimonaoatilique yn pregonero Gaspar Lorenzo ynic tzatziz yn ipampa calli ca nel yn tlanequiliztica yn tlanamacaqui oquinmohuelcaquililique ynin tlaitlaniliz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77659,15052,spanish,nahuatl,"En la ciudad de México Santiago Tlatilulco ahora lunes tres días del presente mes de agosto de 1599 años ante nosotros el juez gobernador y alcaldes ordinarios por el rey nuestro señor parecieron Pedro Hernandez y su esposa María Bárbola y Juan Perez cuñado [ de Pedro Hernandez ] , habitantes de Santa Ana Cuepopan en relación a que venden su casa por propia voluntad , se la venden al español llamado Pasqual Hernandez ; vienen a manifestar al juez gobernador y a los alcaldes ordinarios , por el rey nuestro señor , que en verdad de su voluntad la venden .",Yn ipan ciudad Mexico Sanctiago Tlatilulco axcan lunes ye omilhuitl mani agusto de 1599 años yn tehuantin juez governador yhuan alcaldes ordinarios yn icantzinco rey nuestro señor tixpan onecico yehuantin Pedro Hernandez yhuan ynamic Maria Barbola yhuan ytex Juan Perez chaneque Saricta Ana Cuepopan yn itechcopa ynic quinamaca yn ical oyuh techixpantico oiuh techcaquiztilico ynic quinamaca yn incal yn cenyolocacopa ynic yehuatl quinamacaltia español yn itoca Pascual Hernandez otechixpantico yn tehuantin juez governador yhuan alcaldes ordinarios yn icatzinco rey nuestro señor ca nel yn tlanequiliztica ynic quinamaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77660,15053,spanish,nahuatl,"tordo ,","chictehtzi ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77661,15054,spanish,nahuatl,[ al margen derecho : pregones ] En el dicho dia mes y año Diego Hastaxochitl pregonó en el barrio [ tlaxilacalli ] Ystacalecan diciendo se benden las casas y tierras de Ysabel Maria dan ochenta pesos ; nadie las puxó . Testigo Miguel de los Angeles . Ante mí Francisco Maldonado escrivano .,I . - Pregon zan niman iquac in ipan cemilhuitl yn omito tlacpac in metztli in xihuitl yn yehuatl Diego Aztaxochitl otzatzic in ipan tlaxillacalli Yztacallecan oquitecaquiti inic monamaca yn ical in itlal Ysabel Maria oquiteneuh in ipatiuh napohuallli pesos ayac tlananquilli testigo Miguel de los Angeles . Ante mi Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77662,15055,spanish,nahuatl,Es muy caliente .,In totonik semi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77663,15056,spanish,nahuatl,"Llegaron y se asentaron en el lugar llamado Otlatépec , en la falda del monte .",Oncan acico oncan motlallico yn quauhtenco yn itocayocan Otlatepec .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77664,15057,spanish,nahuatl,Termina el año 1 Tochtli .,Quizqui yn Ce Tochtli xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77665,15058,spanish,nahuatl,"Pues aunque los condenaron y los colgaron , no hacían sino repetir : En el nombre de Dios nuestro señor aceptemos la sentencia de muerte que se nos impone , pero nosotros no sabemos por qué se nos acusa ni por qué nos castigan .","Ynmanel oquitzauhctiaque opiloloque , çan oquihtotiaque : Ma ycatzinco totecuiyo Dios ticcelican yn miquiztetlatzontequililiztli topan ye mochihua , ca amo ticmati in tleyn in totech tlami ye tictzauhctihui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77666,15059,spanish,nahuatl,Aquí se ve cómo Cuauhtemoctzin Tlacateuctli Xocóyotl se enseñoreó en el año 10 Ácatl 1515 .,Auh nican motlatocatlali Quauhtemoctzin Tlacateuhtli Xocoyotl ypan Matlactli Acatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77667,15060,spanish,nahuatl,"1 Calli , 1441 .","I Calli xiuitl , 1441 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77668,15061,spanish,nahuatl,parece que estás un poco enfermo .,timokokó .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77669,15062,spanish,nahuatl,"Después de que el dicho fray Gonzalo de Hermosillo fue nombrado catedrático en la madrugada , comenzaron a repicar las campanas en la iglesia de San Agustín , y asimismo en los varios templos de México donde hay agustinos , como en San Pablo , en San Sebastián y en Santa Cruz Contzinco ; a las 2 de la tarde lo fueron a sacar de la universidad para exhibirlo en todas las calles y calzadas de México , lo pasearon montado en un caballo , llevándolo enmedio los frailes de San Agustín y muchos españoles , y anduvieron como locos .","Auh in ye oyuh quiz in ye oyuh motlalli omoteneuh fray Goçalo de Hermosillo cathetrádico in yohualtica , niman yhcuac peuh in ye tlatzitzillica umpa teopan Sant Augustín yhuan yn izquican yc cate Mexico teopixque Sant Augustín , yn San Pablo , yn San Sebastián , yn Sancta Cruz Contzinco ; auh teotlac ypan ome tzillini yn oquihualquixtique oncan escuellas ynic oquiteyttitique nohuiyan ohtlipan caltzallan Mexico , ypan cavallo yn oquipassealoltique ynnepantla quihuicaque yn frayles Sant Augustín yhuan miequintin españoles , yuhquin çan locoti yc nenque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77670,15063,spanish,nahuatl,15 chiles serranos,Caxtolli chilpitzahuac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77671,15064,spanish,nahuatl,Algunos antiguos dejaron pintado que en este año murió Huehue Moteuczomatzin Ilhuicamina .,Ypan in yn cequintin huehuetque chimachiyotia yn momiquilli yn Huehue Moteuhcçomatzin Ylhuicamina .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77672,15065,spanish,nahuatl,"Artículo 1 ° . - En los Estados Unidos Mexicanos todo individuo gozará de las garantías que otorga esta Constitución , las cuales no podrán restringirse ni suspenderse , sino en los casos y con las condiciones que ella misma establece . Está prohibida la esclavitud en los Estados Unidos Mexicanos . Los esclavos del extranjero que entren al territorio nacional alcanzarán , por este solo hecho , su libertad y la protección de las leyes . Queda prohibida toda discriminación motivada por origen étnico o nacional , el género , la edad , las discapacidades , la condición social , las condiciones de salud , la religión , las opiniones , las preferencias , el estado civil o cualquier otra que atente contra la dignidad humana y tenga por objeto anular o menoscabar los derechos y libertades de las personas .","Tlen 1 Tlanahuatihcayotl . Ipan Mexicameh Nechicolismeh Tlaltlanahuatilmeh nochi tlacameh quiasicamatiseh tlamanahuilistli tlen mani ipan inin Amatlanahuatili , nochi yehuan amo huelis molocotzos ihuan mocotonas , san queman nesis tlehueli tlamantli ihuan tlahtoli ipan Amatlanahuatili . Moixcotona tlacahuentli ipan Sennechicolistli Mexihco Tlaltlanahuatiloyan . In tlacahuentilmeh tlen hualahuih quiahuac ihuan calaqui ipan totlalnantzin quiasicamatiseh , ipampa inon , maquixtilistli ihuan tlamanahuilistli quen quiihtohuah tlanahuatilmeh . Noihqui moixcotona nochi tlapinahualtilistli tlen hualah ipan tlacamecayotl , tlacayotl noso sihuayotl , xihuicahuitl , axnelcuali tlacayotl , masehualyotl , cocoliscayotl , teotlaneltoquilistli , tlahtolyeyecolistli , yolquisalistli , tlanamictilistli , noso seyoc tlamantli tlen amo quitlepanitas tlacaitalistli tlen quinequis quiixcotonas ihuan quiixpetlas tlen intechpohui ihuan tlamaquixtilistli tlen tlacameh ihuan sihuameh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77673,15066,spanish,nahuatl,Nuevamente les dijeron los aztecas : No es posible ; debéis marcharos .,"Niman noceppa oquimilhuique : Camo huelitiz , ca ça hanyazque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77674,15067,spanish,nahuatl,nomás fui gateando por las pendientes a la,san nimanejnentiyajki kuatlaixko san,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77675,15068,spanish,nahuatl,"Yo soy la mata tierna del maíz ,","ni Yaotzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77676,15069,spanish,nahuatl,Aunque no llueve voy a llevar mi paraguas .,Mazqui amo quiahui nia nicuicaz noquiahpalehuil .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77677,15070,spanish,nahuatl,Pero la mamá hace todas estas cosas con cariño porque se trata de la salud de la familia .,Nozo in nantli zan tlahzohtiliztica nochin quichihua ipampa ipactitliz cenyeliz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77678,15071,spanish,nahuatl,"A la hija que traía consigo Cópil , llamada Xicomoyahualtzin , la tomó por mujer Cuauhtlequetzqui ; y fue la madre de CohuatzontlI .",Auh yn ichpuch quihualhuicaca Copil yn itoca Xicomoyahualtzin niman conan quimocihuahuati yehuatl yn Cuauhtlequetzqui ; ynantzin mochiuh yn Cohuatzontli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77679,15072,spanish,nahuatl,Testigo Martin Tecaahuia ( yndio ) vecino y natural ( del dicho barrio ) de Coatlan testigo presentado en la dicha razon e aviendo jurado en forma de derecho dixo diria verdad de lo que supiese y le fuese preguntado e siendo preguntado dixo ser de edad de sesenta años poco mas o menos y que no le toca ninguna de las preguntas generales y que ayude dios a la verdad .,"III . - Testigo , Martin Tecaahuia ychan Cohuatlan omonamicti eepohualxiuhtia y ye nemi juramento oquitennamic yn ica bara de justicia yc otlatlacoltiloc ynic amo iztlacatiz ylhuiloc yn tla tiztlacatiz ca diablo quihuicaz yn moyollia manima auh yn tla huel toconmelahuaz motlatol ca ye mitzmotlaocoliliz yn totecuyo dios yhuan‘ tonantzin Santa Maria mochipa ychpochtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77680,15073,spanish,nahuatl,"Y cuando el Sol estuvo solo en el cielo , enseguida comenzó a amarillear , y fue oscureciendo poco a poco hasta que el Sol desapareció , cuando frente a él fue a colocarse la Luna , alcanzando a cubrir el disco del Sol , y así lentamente desapareció el Sol .","Auh yn oyuh in yoca hualmotlalli tonatiuh ylhuicatitech , niman yc peuh yn huel ye tlacoçahuia , çan ihuiantzin ye tlayohuatiuh ynic ye poliuhtiuh tonatiuh , ynic huel ixpan | | 147 ye yatiuh ynic huel ixpan ye onmomana metztli , huel cacitimoman ynic yahualtic tonatiuh ynic quixtzacuilli , y çan ihuiantzin huel onpolihuico tonatiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77681,15074,spanish,nahuatl,"Artículo 109 . - El Congreso de la Unión y las Legislaturas de los Estados , dentro de los ámbitos de sus respectivas competencias , expedirán las leyes de responsabilidades de los servidores públicos y las demás normas conducentes a sancionar a quienes , teniendo este carácter , incurran en responsabilidad , de conformidad con las siguientes prevenciones : I . Se impondrán , mediante juicio político , las sanciones indicadas en el artículo 110 a los servidores públicos señalados en el mismo precepto , cuando en el ejercicio de sus funciones incurran en actos u omisiones que redunden en perjuicio de los intereses públicos fundamentales o de su buen despacho . No procede el juicio político por la mera expresión de ideas . II . La comisión de delitos por parte de cualquier servidor público será perseguida y sancionada en los términos de la legislación penal ; y III . Se aplicarán sanciones administrativas a los servidores públicos por los actos u omisiones que afecten la legalidad , honradez , lealtad , imparcialidad y eficiencia que deban observar en el desempeño de sus empleos , cargos o comisiones . Los procedimientos para la aplicación de las sanciones mencionadas se desarrollarán autónomamente . No podrán imponerse dos veces por una sola conducta sanciones de la misma naturaleza . Las leyes determinarán los casos y las circunstancias en los que se deba sancionar penalmente por causa de enriquecimiento ilícito a los servidores públicos que durante el tiempo de su encargo , o por motivos del mismo , por sí o por interpósita persona , aumenten substancialmente su patrimonio , adquieran bienes o se conduzcan como dueños sobre ellos , cuya procedencia lícita no pudiesen justificar . Las leyes penales sancionarán con el decomiso y con la privación de la propiedad de dichos bienes , además de las otras penas que correspondan . Cualquier ciudadano , bajo su más estricta responsabilidad y mediante la presentación de elementos de prueba , podrá formular denuncia ante la Cámara de Diputados del Congreso de la Unión respecto de las conductas a las que se refiere el presente artículo .","Tlen 109 Tlanahuatihcayotl . In Tlahtocan Sennechicolistli ihuan Tlahtol tequichihuanih tlen Tlaltlanahuatilmeh , campa yehuan tlanahuatiah , quiquixtiseh tlanahuatilmeh tlen inixcahuil tlen altepeco tequichihuanih ihuan sequinoc tlanahuatilmeh tlen ica matlatzacuiltiseh tlen , tla quipixtoseh inin tlahtol tlanahuatili , motlahtlacoltiseh quen nican moihtohua : I . Moixcahuiltiseh , ica tlahtocan tlasencahuali , in tlatzacuiltilistli tlen moihtohua ipan 110 tlanahuaticayotl in altepeco tequitinih tlen moihtohua ipan yehua tlanahuaticayotl , tlen queman tequihuachihoseh quiilcahuaseh tlachihualmeh tlen ica quintlatlacahuiseh altpechanehque noso tlen nelcuali intequichihualis . Amo ipatih tlahtocan tlasencahuali ipampa acahya quiihtos tlen moyolnehnemilia . II . In tlahtlacoli tlen acahya tlen altepeco tequitiquetl quichihuas , motepotztocas ihuan motlatzacuiltis quen moihtohua ipan tlanahuatiltlahtoli tlen motequihuia ; ihuan III . Motequihuiseh tequiyotl tlatzacuiltili inipan altepeyotl tequitinih ipampa tlachihuaseh noso tlailcahuaseh tlen ica quitlatlacahuiseh tlanahuaticayotl , nelcuali nemilistli , xitlahuac nemilistli , seha nemilistli ihuan cuali tequichihuali tlen monequi ica nemiseh ipan intequih , tlanahuatili noso tequichihuali . In tequichihualismeh ihuicpa motequihuis tlatzacuiltilismeh tlen omoihtoh iselti omochihuas . Amo huelis ompa motlalis tlen san se tlahtlacoli tlatzacuiltili tlen seha tlamantli . In tlanahuatilmeh quiitoseh catlia ihqui tlamantli ihuan tlehtleya tlen ica motlatzacuiltis ipampa amo xitlahuac moyolchicahqueh altepeco tequichihuaneh tlen queman tlanahuatihqueh , noso ihuical tlanahuatili , san inihuantiya noso seyoc tlacatl , quimiaquiliseh tlen inihuati intlapialis , moaxcatiseh tlapialmeh noso nemiseh quehuac yehuanti teaxcameh , tlen amo huelis quinextiseh cani hualah . In tlahtol tlanahuatilmeh tlen tlatzacuiltilistli quitlahtlacoltiseh ihuan quicuiliseh tlen iaxca , ihuan noihqui quiselis tlen sequinoc tlaiyohuilistli itechpohui . San catlia ihqui altepechaneh , san yehaya iixcotiah ihuan tla quinextis tlehtleya tlamantli tlen ica momaquixtis , huelis moixpantis ipan Tlahtocan Tepantlahtoani tlen Tlahtocan Sennechicolistli tlen catlia ihqui nemilistli moihtohua ipan ini Tlanahuatihcayotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77682,15075,spanish,nahuatl,Por todas partes se adquirían por su precio en los pueblos en que se solían hacer tamales y vendrán a traer gallinas al meterlos a su casa .,Nouian tlapatiotiaya in altepetl ipan in mochiuaya tamalli ual totolotiuh in ic ual calaquia ichan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77683,15076,spanish,nahuatl,dijo .,kinilui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77684,15077,spanish,nahuatl,"He aquí los nombres de los tlatoque que vinieron a Mexico : el primero , Nezahualcoyotzin , tlatohuani de Tetzcoco ; el segundo , Acolnahuácatl Tzacuálcatl , tlatohuani de Tlacopan ; el tercero , Itztlolinqui , tlatohuani de Coyohuacan ; el cuarto , Xilomantzin , tlatohuani de Colhuacan ; el sexto , Tepanquizqui , tlatohuani de Tepetenchi en Xochimilco ; el séptimo , Quequecholtzin , tlatohuani de Tecpan también en Xochimilco ; el octavo , Tzompanteuctli , tlatohuani de Cuitláhuac ; el noveno , Xochitlolinqui , también tlatohuani de Cuitláhuac , porque había ahí dos tlatoque ; y el décimo , Quetzaltototzin , tlatohuani de Mízquic .","Auh yzca yntoca yn tlahtoque y nican huitza Mexico : yn icce Neçahualcoyotzin tlahtohuani Tetzcoco ; yn icome Acolnahuacatl Tzaqualcatl tlahtohuani Tlacopa ; yn iquey Ytztlo - | | 96v - llinqui tlahtohuani Coyohuacan ; yn icnahui Xillomantzin tlahtohuani Colhuacan ; yn icchiquacen Tepanquizqui tlahtohuani Tepetenchi Xochmilco ; yn icchicome Quequecholtzin tlahtohuani Tecpan yn çan ya ompa Xochmilco ; yn icchicuey Tzompanteuhctli tlahtohuani Cuitlahuac ; yn icchiuhcnahui Xochitlollinqui , ynin çanno Cuitlahuac tlahtohuani , ca ometicatca yn tlahtoque ; yn icmatlactli Quetzaltototzin Mizquic tlahtohuani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77685,15078,spanish,nahuatl,"Los antiguos mexicas tuvieron que venderse ; y por eso se dice que se metieron al madero , es decir , a la collera de madera con que eran llevados a todos los pueblos .","Ynic monamacaque yn huehuetque mexica ; ynic motenehua yn quahuitl onactiaque , ynquauhcozqui yetia ynic huicoque y nohuian yn altepetlypan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77686,15079,spanish,nahuatl,"Estos tres que se han nombrado gobernaron por el camino como tlatoque de los tecuanipantlacas , cuando éstos aún no habían llegado acá .","Yehuantin in yn omoteneuhque yn eyntin yn tlatocatque otlipan yn intlahtocahuan yn Tequanipan tlaca , yn oquic ayemo huallacia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77687,15080,spanish,nahuatl,esas .,inomeh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77688,15081,spanish,nahuatl,"Se abren y se rellenan de queso los hongos muy bien lavados ; el chile guajillo se asa con la cebolla y los ajos , y todo esto se muele pero teniendo cuidado de remojar antes el chile . En una cazuela , se ponen tres cucharadas de manteca o aceite y cuando esté bien caliente se agrega el chile guajillo molido con un poco de agua . Cuando esté bien sazonado , se agrega un poquito más de agua hasta que quede una salsa no muy espesa . En una cazuela o sartén se pone manteca o aceite suficiente ; se fríen las mazorquitas ya rellenas y capeadas con huevo , y después se agregan al guisado de guajillo hasta que se cuezan bien .","In nanacatl , in ye tlapactli , motlapoa ihuan motemitia ica queso ; in huaxchilli moihcequi ica xonacatl ihuan axox ; zatepan mochi inin moteci yece achto in huaxchilli mociyahua . Ipan caxitl motlalia yei xumalli pitzochiyahuizotl ihuan ihcuac ye cenca totonqui ye motlalia in huaxchilli in ye tlatextli ica tepitzin atl , ihcuac ye cualli tlatlehuatzalli , ye motlalilia oc tepitzin atl ixquichcauh in ye tepitzin tetzahuac . Ipan caxitl ahnozo tepuzcaxitl motlalia in tlaonehuia pitzochiyahuizotl , motzoyonia in cuitlaxcoinanacatl in ye tlatemitilli , in ye totoltetlaquimilolli , zatepan ye motlalia ihtic in huaxchilmolli ma huel huicci .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77689,15082,spanish,nahuatl,"Éstos fueron los grandes que llegaron a Tenochtitlan , y con ellos llegaron otros dos : Xocóyotl y Tzintlatlauhqui ; de modo que , en realidad , fueron catorce los chichimecas mexicas que llegaron a Tenochtitlan .","Yehuantin in yn huehueyntin yn acico Tenochtitlan , tehuanme acico yn ocomentin yn itoca Xocoyotl yhuan Tzintlatlauhqui ; yc matlactlonnahui yn acico chimeca mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77690,15083,spanish,nahuatl,"También sopló muy fuerte el viento , y durante dos días estuvo nevando ; cuando amaneció el domingo nevó en todos los cerros de Chalco y , aunque ya no nevó tanto , siguió soplando muy fuerte el viento .","Yhuan cenca chicahuac oyehecac , omilhuitl yn ohuetz ceppayahuitl ; yn ipan domingo ohuallathuic ye - | | 269 - quene nohuiyan yn iccen Chalco oceppayauh yn intech tetepe , ça tel quexquich yn onhuetz ayocmo cenca chicahuac , yece çan ye yhui cenca chicahuac yn oyehecac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77691,15084,spanish,nahuatl,"Hombre , Señor Nuestro , Dueño del Cerca y del Junto . Y en verdad se inflaman , disfrutan , se acrecientan , se regocijan , el palo , la piedra , tu enojo , tu disgusto . De verdad se establece el humo , se establece la quemazón . Los has puesto , junto los has allegado a su lado , sobre el pueblo los has esparcido , los has hecho caer , como el rocío de la caña . Y así les has puesto junto el castigo , el agua helada , las ortigas , los colmillos torcidos .","Tlacatle Totecuyoye : Tloquehe , Nahuacahe : ca ye quitimaloa , ca ye quimotlamachtia , ca ye quimocuiltonoa : auh ca ye quitlamachtia , in cuahuitl , in tetl , in mozomaltzin , in mocualantzin : in nelli mach in pôpocatoc , in chichinauhtoc : in itech ticmotlalilia , in itech ticmopachilhuia : inic ipan ticmopixalhuia , in ipan ticmotzetzelhuia : in acatl in ahuachyo : auh inic itech ticmopachilhuia , in atl cecec , in tzitzicaztli in tlancoliuhqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77692,15085,spanish,nahuatl,Luego compraba perros con que dar de comer a la gente : morían unos veinte o cuarenta .,Niman yehuatl in quicouaya chichi in ipan tetlacualtiaya : azo cen tecpantli anozo on tecpantli in miquia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77693,15086,spanish,nahuatl,"Por poco tiempo alegraos , vengan a presentarse aquí los que tienen triste el corazón .","Cuel zan xon ahuiyacan , ma ya hualmoquetza a inyollo in cocohua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77694,15087,spanish,nahuatl,"Los cardenales eligen como papa en el Vaticano , tras la muerte de Paulo VI y Juan Pablo I , al polaco Karol Wojtyla , que era obispo de Cracovia .","Inoyuhomicque Inic chicuace Paulus ihuan Inic ce Ioannes Paulus in oncan Vaticanaltepeticpac , teopixcacoyome quipepen yuhquin huei tlahtocateopixqui poltecatl Karol Wojtyla , in aquin huei teopixqui catca in ompa Cracovia altepetl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77695,15088,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77696,15089,spanish,nahuatl,En este año nació Cacamatzin el Joven en Tlamaoco .,Yhquac ypan in yn tlacat yn Cacamatzin telpochtli Tlamaoco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77697,15090,spanish,nahuatl,aquella era una época la de nuestra niñez en que del méxico antiguo no se decía en las escuelas elementales prácticamente nada una cortina de silencio mantenía a aquel mundo prácticamente en elolvido,immanon topiltian ipan secundaria tlamachtilcalli ahtle mihtoaya itechpa in huehue mexihco nezquiani ce necahualiztilmahtli quitlapachoaya inon cemanahuactli huel nelli tlacemilcahualli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77698,15091,spanish,nahuatl,Se lleva a efecto en México por segunda vez el Campeonato Mundial de Fútbol .,Occeppa mochihua nican Anahuac Inecxitotopehuilizneixnamiquiliz in Cemanahuac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77699,15092,spanish,nahuatl,"16 . Y no en alguna parte descalabres a alguien , no en algún sitio empujes a la gente , no la repeles porque así pondrás la orina , las heces . Y no en algún lugar hables sin consideración , no le ganes la palabra a las personas , no le cortarás así la palabra , no desatinarás a la gente , no le harás olvidar las buenas palabras , con las que se conversa . Y si no dicen la verdad , examinarás bien si enmiendas a aquellos ancianos que estén hablando . Si no es tu momento de hablar , tú no hablarás , no dirás nada , sólo callarás . Y si también es tu ocasión de hablar o de que seas interrogado , sólo así hablarás con rectitud , ninguna falsedad dirás , de nadie murmurarás . Harás tu palabra muy prudente para responder , no como tonto , tampoco como un soberbio . Al hablar , al responder , que sólo caiga con nobleza tu palabra , así serás honrado .","16 . Yhuan ma cana titequacoyoni , ma cana titetopeuh , titemayauh ca ye axixtli , cuitlatl ticmotlaliliz . Yhuan ma cana ilihuiz titlahto , ma titetlahtolpanahui inic ahmo titlahtolcotonaz , ahmo titetlapololtiz , ahmo ticteilcahualtiz in tleyn qualli tlahtolli inic nenonotzalo . Auh intlacamo melahuac quitohua in tehuatl huel timoyeyecoz intla tiquintlahpatiliz in aquique huchueyntin tlahtozque . Intlacamo motlahtohuayan ahmo tehuan titlahtoz , ahmo tinahuatiz , zan timocahuaz . Auh intla no tehuatl motlahtohuayan , ahnozo titlatlaniloz , zan melahuac inic titlahtoz , ahtle tiquiztlacaihtoz , ayac ticchicoihtoz . Huel ticnehmachiliz immotlahtol inic titlananquiliz , ahmo yuhquin tixolopitli , ahmono yuhquin timopohuani . Inic titlahtoz , inic titlananquiliz , zan tecpilhuetziz immotlahtol ye timahuizoloz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77700,15093,spanish,nahuatl,"Bueno , entonces date prisa y en una media hora estaremos ahí .","Cualica , xihcihui ihuan ipan tlahco iman ye ompatiezqueh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77701,15094,spanish,nahuatl,Nosotros construimos una casa magnífica en el campo .,Tehuan oticmanqueh ce cualli calli in ixtlahuapa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77702,15095,spanish,nahuatl,fuésemos estuviese,Tla tehuan otiezquiayah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77703,15096,spanish,nahuatl,Aquí se nombran todas las hijas e hijos del señor Cuauhcececuitzin Tlamaocatlteuctli Teocuitlapane .,Nican tocateneuhtoque yn izquintin ychpochtzitzinhuan tlacatl Quauhcececuitzin Tlamaocatlteuhctli Teocuitlapane .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77704,15097,spanish,nahuatl,Aquella montaña es altísima,Neca tepetl cemi huehcapa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77705,15098,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77706,15099,spanish,nahuatl,"Hombre , Señor Nuestro , en verdad ahora ya va , perece el pueblo , porque ya hace estruendo como de cosa quebrada , se destruye la gente , la cola , el ala . Se desgarra , se hace pedazos el pequeñito , el niñito , los que todavía no conocen la tierra , amontonan tepalcates , los que tienen tierra en la cara , los que están sobre los palos , los que están en la cuna , tendidos en ella . Porque ya se destruye el que es llevado a cuestas , el que es llevado en brazos ; el águila , el jaguar , los ancianos , las ancianas , las mujeres , los varones maduros , los esforzados . Porque ya se destruye tu ciudad .","Tlacatle Totecuyoye , a ca nelle axcan : ca ye yauh , ca ye polihui , in macehualli , ca ye xaxamaca , ca ye ixpolihui im macehualli , in cuitlapilli , in atlapalli : ca ye xamani , ca ye teini in piltzintli , in conetzintli : in aya quimomachitia in tlalli , in tapalcatl cololoa : in tlalli iixco ca , in cuahuic onoc , in cuauhtentoc ; ca ye ixpolihui in tlatquitl , in tlamamalli , in cuauhtli in ocelotl : in huehue , in ilama : in iyolloco cihuatl , in iyolloco oquichtli , in iyolloco tlapalihui : caye ixpolihui in matzin , in motepetzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77707,15100,spanish,nahuatl,1 kilo hongos “ panes ”,Ce kilo mazayelnanacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77708,15101,spanish,nahuatl,Luego ya se lava con agua caliente .,onkán yeka moparkas ka totonki a : ti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77709,15102,spanish,nahuatl,"1 Calli , 1285 .","I Calli xihuitl , 1285 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77710,15103,spanish,nahuatl,"Sólo él había cambiado su atuendo en México , tras dos meses de estar aquí ; regresaron a su país 17 personas , y tres se quedaron en México .","Çan içel yn motlapatillico nican Mexico , yhuan çan omemetztico ynic nican Mexico catca ; yn mocuepque ynchan caxtollomome , nican mocauhque yeyntin Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77711,15104,spanish,nahuatl,Es mucho mejor que no venga esta persona con nosotros,Ocachi cualli mancamo tohuan huala inin tlacatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77712,15105,spanish,nahuatl,"Esto sucedió cuando era santo padre en Roma Urbano II , en el año de Dios nuestro señor de 1095 , cuando habían pasado 1095 años desde el nacimiento del único hijo del verdadero Dios , y 747 años desde la muerte de San Antonio abad en Tebas de Egipto , donde el santo había hecho penitencia viviendo en montes , cuevas , bosques , zacatales y llanos ; pues esos tiempos habían transcurrido cuando en el año mencionado San Antonio se le apareció y le habló desde el cielo a un muy noble caballero de la dicha provincia de Viena , señalado por su nobleza y piedad , llamado don Gastón , para que éste algo comenzara e hiciera por él , es decir , para que fundara una orden de religiosos comendadores consagrados a él .","Auh ca yuhqui yn yn omochiuh yn ihcuac sancto padre muchiuhtzinotica Urbano Segundo yn onpa Roma yn ipan yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1095 años , in | | 250 ye ontzonxihuitl ypan matlacpohualxihuitl ypan nauhpohualloncaxtolli xihuitl motlacatillitzino nelli Dios ytlaçomahuizpiltzin , auh in yehuatzin San Antonio abbad yn ihcuac yn ye oyuh nepa centzonxihuitl ypan caxtolpohualxihuitl ypan onpohuallonchicome xihuitl momiquillitzino yn ompa ytocayocan Thebas Egipto , yn tepetla texcalla cuauhtla çacatla yxtlahuacan yn oncan motlamacehuilli sancto ; ca ye yxquichcauhtica yn yn ihcuac ypan omoteneuh xihuitl yn quihualmonextilitzino quihualmottititzino yhuan quihualmonahuatilli ylhuicacpa San Antonio ynic tleyn quichihuaz quipehualtiz ipanpatzinco ce huey tlaçopilli cavallero yn ompa ypan huey altepetl provincia yn itocayocan Viena , huel ynezyan yc machiyoticatca yn iteycnoyttaliz ytoca don Gastón , ynic quintlaliz teopixque comendadores ytetzinco pouizque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77713,15106,spanish,nahuatl,Y el dicho dotor Zorita se las adjudico por suyas ( por razon de que hizo parecer ciertos prencipales del dicho barrio ) . [ Nos preguntó : informen hace quantos años tiene la tierra que echo céspedes y cuándo colocó los cinco chinamitl ] .,Ynic quimacac no techtlatlani yn tlatouani Zoritan quito uel xicmellauacan yn ye quezqui xiuitl quipia tlalli yn quitlachcuitlaz auh ynuan ynic quitec chinamitl macuiltetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77714,15107,spanish,nahuatl,½ kilo de pasta de pipián,Tlahco kilo chilacachtextli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77715,15108,spanish,nahuatl,Este rito tuvo duración 4 días .,Inin tlacamictiliztli nauhilhuiti co .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77716,15109,spanish,nahuatl,Durante el dicho mes de septiembre murieron muchos macehuales ahogados en la laguna ; y en el mismo mes dejó de aparecer la estrella humeante .,Yhuan yn ipan in omoteneuh metztli miyequintin atlan micque yn matlanhuique macehualtin ; yhuan yn ipan in omoteneuh metztli setiembre ynic tlamico huel hualnecia ynic popocaya citlalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77717,15110,spanish,nahuatl,y ya se dijo en el año 2caña así llegaron a culhuacan allá fueron a establecerse en tizaapan los señores de culhuacan el primero su nombre acamapichtli el viejo el segundo su nombre chalchiuhtlatonac el tercero su nombre achitometl el cuarto su nombre coxcoxtzin que tenía el mando en culhuacan,auh ye omihto ipan ome acatl xihuitl inic acito culhuacanoncan motecato tizaapan in culhuacan tlahtohuani inic ce itoca huehue acamapichtli inic ome itoca chalehiuhtlatonac inic ey itoca achitometl inic nahui itoca coxcoxtzin in tlahtocati in culhuacan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77718,15111,spanish,nahuatl,lo llevaron a dejar allá donde el gran Postejtli .,kiuikake kikauato kampa ne ueyi Postejtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77719,15112,spanish,nahuatl,Respuesta en que el hijo así contesta a la palabra de su padre . Lenguaje metafórico .,Tlananquililiztli in tepiltzin yc quinanquilia in itlahtol ittatzin . Achi machiotlahtolli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77720,15113,spanish,nahuatl,"10 Técpatl , 1372 .","X Tecpatl xihuitl , 1372 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77721,15114,spanish,nahuatl,"Y no hace mucho tiempo que vivieron en la tierra otros excelentes autores de libros ; tal es el sabio Celio Rodiginio , el cual , en el libro que escribió y que se llama Lecciones , muestra cómo nuestra obligación y principal mandamiento consiste en hacer todas las cosas , entre las cuales obras se encuentra la escritura , comenzándolas en el nombre de Dios , porque él es Dios .","Auh yn ayemo huecauh yn omonemiltique tlalticpac yehuantin ocatca yn amoxtlayectecpananime ; yn cenca yxtlamatini yn itoca Celio Rodiginio yn ipa yn iyamauh oquicuillo ytoca Lectiones yn amoxtli oncan quinextia yn queni huell onca tohueynahuatil tomamal yn ixquich yn quexquich tlamantli ipa yn iuhqui yehuatl ipa tlachihualliztli , ça çan quexquich nepapa cenchihualliztli yn quenin iuh ypa tlacuillolliztli , peohuaz ytechpatzinco Dios ynic yehuatzin Dios .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77722,15115,spanish,nahuatl,"Allá donde no hay muerte ,",In can ahmiccohua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77723,15116,spanish,nahuatl,"Madre de los dioses , padre de los dioses , el Dios Viejo , tendido en el ombligo de la tierra , metido en un encierro de turquesas . El que está en las aguas color de pájaro azul , el que está encerrado en nubes , el Dios Viejo , el que habita en las sombras de la región de los muertos , el Señor del Fuego y del Año .","In teteu inan , in teteu ita , in Huehueteutl , in tlalxicco onoc , in xiuhtetzacualco in maquitoc . In xiuhtotoatica , in mixtzatzacualiuhtica , in Huehueteutl in ayamictlan , in Xiuhtecuhtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77724,15117,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77725,15118,spanish,nahuatl,CANTO DE AYOPECHTLI,AYOPECHTLI ICUIC,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77726,15119,spanish,nahuatl,no te enojes,axkana xikualani,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77727,15120,spanish,nahuatl,En el año 11 Técpatl 1516 no sucedió nada .,Matlactloce Tecpatl atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77728,15121,spanish,nahuatl,"Además de se unoaconejaron , también se dice se atotonacaron , porque principalmente los totonacos compraron mexicas a cambio de maíz ; y los mexicas tuvieron que ir a Cuextlan a traer maíz , pues allá lo vendían porque les había llovido .","Auh ynic necetochhuilloc , yn icontlamantli mitohua motenehua netotonacahuilloc , yehica ypampa ca occenca yehuantin yn totonaque yn quincohuaco tlaoltica yn mexica ; yhuan ompa yn Cuextlan yn tlaolmamato mexica , auh yhuan oncan patihuac , oncan quiyauh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77729,15122,spanish,nahuatl,A tí te voy a hacer el baño de vapor porque,Ta nimitstemas pampa nikita ta tlauel,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77730,15123,spanish,nahuatl,tenía razonamiento y dijo :,"kipixki itlalnamikilis , kiijto :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77731,15124,spanish,nahuatl,El año 2 caña cumplieron los mexicanos un siglo más y celebraron en México el fuego nuevo .,Ipan orne acatl xihuitl ocaxilti que mexicah occepa imaxca xiuhtlalpilli ; ic quilhuiquixtique yancuic intleuh Tenochtitlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77732,15125,spanish,nahuatl,"Esto le gritó por tres días seguidos al cuidador del dios y sacerdote llamado Huitziltzin , para que él se pusiera al frente de ellos como su cuauhtlato .","Ynin quitzallito eilhuitl huel yehuatl yn teopixcatlahtohuani tlamacazqui yn itoca Huitziltzin , ynic yehuatl hualcuauhtlahtotiaz hualteyacanaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77733,15126,spanish,nahuatl,Si me aceptas entonces vamos a estar juntos .,Tla kena tinechseli uajka tiitstose sentika .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77734,15127,spanish,nahuatl,"Han pasado 61 años desde que , en el año 4 Técpatl , 1548 , murió don fray Juan de Zumárraga , obispo de México , que gobernó espiritualmente en Tenochtitlan durante 21 años .","Auh yhuan ya yepohualxihuitl ypan ce xihuitl yn ipan 4 Tecpatl xihuitl , 1548 años , yn omomiquilli don fray Juan de Çumáraga obispo catca Mexico , in teoyotica tlahtocat Tenochtitlan huel ixquichcauh cenpohualxihuitl ypan ce xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77735,15128,spanish,nahuatl,"El licenciado Vallecillo , fiscal del rey de lo civil 10",El licenciado Vallezillo fiscal del rey de lo civil 10,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77736,15129,spanish,nahuatl,mis .,noh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77737,15130,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77738,15131,spanish,nahuatl,"E nos los nombrados para este efecto por la dicha justicia declaró en nuestra presencia el dicho enfermo todo lo de suso declarado en fe de lo qual lo firmé . Pasó ante mí Cristoval de sant Mateo , escribano del audiencia .",Y tehuantin yn titlaihualhuan justicia yzquichin yn tixpan oquito mococohua inic ticneltilia nican tictlalia tofirma . Pasó antemi Cristoval de San Matheo escribano audiencia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77739,15132,spanish,nahuatl,Tú Tierra,Tehhua talticpactzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77740,15133,spanish,nahuatl,Allí están tendidas esteras : sobre ellas los sientan .,In oncan onoc petlatl ipan quintlalia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77741,15134,spanish,nahuatl,"Allá se pusieron las pinturas en los muros de San José , por indicaciones de fray Francisco de Gamboa y de fray Juan de Castillo , que entonces tenían a su cargo a los mexicas .","Auh ytech man yn micuillo caltech yn oncan Sant Joseph , ytencopatzinco mochiuh | | 23 yn Ganboa yhuan fray Juan , yquac motlapialiaya yn nican Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77742,15135,spanish,nahuatl,“ Hombre San Juan,Hombre de San Juan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77743,15136,spanish,nahuatl,"Una vez más le dijo Tliltecatzin : ¿ Y qué comes , de qué traes tu itacate ? .","Occeppa quilhui yn | | 128v Tliltecatzin : Auh tleyn tiqua , tleyn mitac mochiuhtihuitz ? .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77744,15137,spanish,nahuatl,"Al día siguiente , el jueves 3 de mayo , fiesta de la Santa Cruz , bajaron a los muertos de los palos de la horca .","Auh ye quin iyomilhuiyoc yn ipan juebes yn ic - eilhuitl mani ni metztli mayo , huel ypan ylhuitzin Sancta Cruz , oquintemohuique in mimicque yn oncan tepilolcuauhtitech .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77745,15138,spanish,nahuatl,"Y predicó don fray Diego de Contreras , arzobispo electo de la isla de Santo Domingo , nombrado por disposición del Santo Padre .","Auh yehuatzin oncan motemachtili yn don fray Diego de Contreras electo arçobispo yn la isla Sancto Domingo ayhtic , auh Sancto Padre ytencopatzinco yn iuh mochiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77746,15139,spanish,nahuatl,"Ya derrotados los cuetlaxtecas , se contaron los cautivos de Tlatelolco , que sumaron 410 , y fue el propio Chichimecateuctli quien sacó la cuenta .","Yn iquac unpoliuh cuetlaxtecatl nima ye nemalpoalo yn imalhua Tlatilulco ; tehoa mopouhque centzontli umatlactli , çano yehoatl quiualitquic y malpoualli Chichimecateutli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77747,15140,spanish,nahuatl,"Pasada la pascua de Resurrección de Dios nuestro señor , que cayó el 10 de abril de 1594 , a los pocos días partió el señor obispo don Francisco Santos García para Tonalá , donde habría de desempeñarse como obispo , y administró la confirmación al pasar por Tlatelolco ; en su lugar quedó como inquisidor don Bartolomé Lobo Guerrero .","Yn iquac oiuh onquiz yn inezcaliliztzin totecuiyo Dios , yn ipan X abril 1594 años yn oquiz pasqua , çan yquezquilhuiyoc niman yc omopehualti yn teoyotica tlahtohuani obispo don Francisco Sanctos García ompa mohuicac in Tonallan , ompa motlalli | | 13 yn itequitzin ynic teoyotica motlahtocatillito Tonallan , confirmación quimotemaquilitia ynic mohuicac in oncan Tlatilolco ; auh yn ixiptlatzin mochiuh in quimopatilli inquisidor mochiuh ytoca don Bartholomé Lubo Querrero .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77748,15141,spanish,nahuatl,Ese mismo año es elegido Guadalupe Victoria 1er . Presidente de México .,Zanno ihcuac pepeno Guadalupe Victoria yuhquin inic ce huei itlahtocauh in México .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77749,15142,spanish,nahuatl,Si no me mandan a cortar milpa o a segar cebada .,laka ' mo nitlatekis ka mili o ka n sebada .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77750,15143,spanish,nahuatl,"53 . Y bien protegerás vuestros camellones de siembra , vuestras sementeras , y bien cuidarás de tus trabajadores ; y bien guardarás el cofre , la petaca , bien cerrarás la vasija , la escudilla . No tú sola te deshonres , no tú sola te destruyas , te manches si sólo andas saliendo , si sólo correteas ; nunca bien tu recipiente , tu escudilla las verás , tampoco tu hogar , tu casa verás , si es que así vives .","53 . Yhuan huel ipan titlahtoz in amocuen , in amomil yhuan huel tiquimmocuitlahuiz immotlatcquipanocahuan ; yhuan huel ticpiaz in toptli , in petlacalli , huel tictzatzaquaz in comitl , in caxitl . Ahmo zan tehuatl timahuilquixtiz , ahmo zan tehuatl timoxixitiniz , timomomoyahuaz intla zan tiquiztinemiz , intla zan tiyatinemiz ; ayc huel mocon , mocax tiquittaz , ayc huel mochan , mocal tiquittaz intla yuh tinemiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77751,15144,spanish,nahuatl,Llegará mañana .,Moztla nican aciz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77752,15145,spanish,nahuatl,Que no se peleen,Mah amo cualantican,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77753,15146,spanish,nahuatl,QUILTONILE o AMARANTO,UAUJKILIT oso UAUJTI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77754,15147,spanish,nahuatl,"Allá acudieron asimismo los señores del cabildo de la ciudad y los oidores de la Real Audiencia , quienes pusieron enmedio a un hombre que llevaba sobre un cojín la corona real , y todos iban avanzando al mismo tiempo .","Yn oncan mohuicatza yhuan yn ciudad cabildo tlaca yhuan oydores Audiencia Real tlacan , quinepantlahuitiaque yn tlahtocacorona real quinapalotia ce tlacatl coxín ypan mantia , çan ye ynmamanian yn mantiaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77755,15148,spanish,nahuatl,"1 Técpatl , 1272 .","I Tecpatl xihuitl , 1272 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77756,15149,spanish,nahuatl,"De este Tliltecatzin debemos aún mencionar los hijos que tuvo y su descendencia ; y asimismo , del señor Cuahuitzatzin se mencionarán los hijos e hijas que tuvo y su descendencia .",Auh ynin Tliltecatzin oc nican motenehua momellahua yn iuh mopilhuatitiuh yn iuh motlacamecayotitiuh ; auh no yehuatl nican motenehua yn tlacatl Quahuitzatzin yn iuh mopilhuatitiuh yn iuh mochpochtitiuh yn iuh motlacamecayotitiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77757,15150,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77758,15151,spanish,nahuatl,"A esta pequeña niña , dijo el inspector , llévenla a su casa y en un año me la traen . Entonces ya la recibiremos ; que crezca más . Si no , estará llorando aquí .","Tetepiton cihuatontli” , oquito in inspector , xicuicacan namochan ce xihuitl ipan in nancualicazque . Ye tamechanilizque ma ocuachi huepahui . Tlacamo oncuan chocataz” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77759,15152,spanish,nahuatl,"Esto se hizo el día 20 de enero , fiesta de San Sebastián .",Auh ynin mochiuh ypan yc 20 enero ypan ylhuitzin Sant Sebastián .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77760,15153,spanish,nahuatl,"Si por casualidad vinieran mis nueras ,","Más que tacan huitzeh nocihuamohuan ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77761,15154,spanish,nahuatl,"Se dan como la yerbamora , solo que sus hojas son anchas .","Yon mochiua pané tomakilit , sayoj mapapatakaxtik .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77762,15155,spanish,nahuatl,todas las flores recogen,nochi xochitl kisentiliaj,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77763,15156,spanish,nahuatl,Florea en junio .,Xochiyoua junio .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77764,15157,spanish,nahuatl,¿ Acaso de nuevo volveremos a la vida ? Así lo sabe tu corazón : Sólo una vez hemos venido a vivir .,¿ Cuix oc ceppa ye tonnemiquiuh ? In yuh quimati moyol zan tinemico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77765,15158,spanish,nahuatl,Fuimos a pasear .,tia’ke tipasiaroto .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77766,15159,spanish,nahuatl,mariposas de canto .,"cuicapapalotl ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77767,15160,spanish,nahuatl,Rescibimos en presencia de los testigos yuso escritos y os las damos y vendemos para siempre jamas y nos apartamos y desapoderamos de ellas y del derecho que a ellas teniamos y ahora ni en tiempo alguno no lo contradiremos aunque en algun tiempo ayan de valor y tener gran prescio no lo reclamaremos por quanto nos aveys ayudado y socorrido en nuestras nescesidades .,Ticcelia yn imixpan testigos tlatzintlan teneuhticate ye ic cenmayan timitzmacauilia yn omoteneuh tlalli yn tla miec ypatiuh mochioatiuh aoquic tle tiquitozque aoquic titotlatolquepazque yehica ca uel titechmopaleuilia y ipan tonetoliniliz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77768,15161,spanish,nahuatl,Sólo hay una clase .,Ipa se taman saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77769,15162,spanish,nahuatl,"8 Acatl , 1331 .","VIII Acatl xihuitl , 1331 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77770,15163,spanish,nahuatl,"Este era muy malvado ; cuando fue a Atzcapotzalco , lo hizo sólo para asistir a los funerales del tlatohuani , pero allá se enseñoreó tomando el lugar de su padre difunto ; había venido de Coyohuacan , y se puso a gobernar en Azcapotzalco .","Ynin cenca tlahuelliloc catca ; ynic ya Azcapotzalco çan temiccatlapalloto , ynic ompa motlahtocatlalli yxiptla mochiuh yn ittatzin omomiquilli ; ompa onehuac yn Coyohuacan , yc ye tlahtocati yn Azcapotzalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77771,15164,spanish,nahuatl,Hay una sola clase .,Ipa se taman saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77772,15165,spanish,nahuatl,"éstos , se dice ,","in aquique , in mihtoa ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77773,15166,spanish,nahuatl,"El que tiene compasión de los hombres , hace torcida invención . Tú así lo hiciste .","In coloztetlayocotli , teicnotlamachti . Ticchiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77774,15167,spanish,nahuatl,elote grande se hizo .,ueyi elotl elito .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77775,15168,spanish,nahuatl,Entonces llegaron a Chapoltépec los tlacohcalcas y los mexicas .,Yhquac ahcico yn Chapoltec tlacochcalca yhuan mexica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77776,15169,spanish,nahuatl,tú cuídala .,ta ximakuitlauis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77777,15170,spanish,nahuatl,1 raja de canela,Ce tzitzicuehuaiton canela,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77778,15171,spanish,nahuatl,"El año 3 pedernal se mudaron a Zumpango , donde permanecieron 4 años .",Ipan yei tecpatl xihuitl omicuanicoh Tzompanco in oncan nauhxiuhtique .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77779,15172,spanish,nahuatl,todo,nochi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77780,15173,spanish,nahuatl,"Los naturales mexicas , que tampoco estaban asustados , se limitaban a mirar y oír , y se admiraban de que los españoles anduvieran tan abatidos por el miedo , pues mostraron no ser muy valientes .","Auh yn mexica timacehualtin atle ytlan quinmauhtiaya , çan tlatlachia yhuan tlatlacaqui , çan quinmahuiçohuaya yn españoles yn iuh mopollohuaya in innemauhtiliztica , yniqu iuhqui macamo huel yaotiacahuan ypan nezque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77781,15174,spanish,nahuatl,para que coman mis hijos .,para tacuazqueh nopilhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77782,15175,spanish,nahuatl,amabais,oantlazohtlayah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77783,15176,spanish,nahuatl,que ninguno ( de ellos ) se muera de hambre .,mah amo acah mayanmiquican .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77784,15177,spanish,nahuatl,"En este año hubo plaga de codornices ; hubo hambruna , la gente se atotonacó , y fueron otra vez a traer maíz de Cuextlan .","Nican ypan in cocollinqualloc ; | | 108v yquac yn mayanaloc , netotonacahuilloc , ye nocuel ocno ompa tlaolmamalloto yn Cuextlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77785,15178,spanish,nahuatl,"Gobernó como rey durante 43 años , en blanco en el original gobernó su reino universal .","Auh yn omotlahtocatilli rey onpohualxihuitl omey , en blanco yn oquimopachilhui altepetl cemanahuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77786,15179,spanish,nahuatl,"Conmovidos gocemos , en medio del verdor y las pinturas . Nos hace vivir el Dador de la Vida , él sabe , él determina cómo moriremos los hombres .","Tla tomicnoahuiacan calitec , tlacuilolpan . Technemitia in Ipalnemohuani ye quimate , ye conitoa in ic timiqui timacehualtin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77787,15180,spanish,nahuatl,Crece por allá en el monte .,In mochiua neuín kuoujtaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77788,15181,spanish,nahuatl,Se ha perdido el pueblo mexica,In mexihcah opoliuhque,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77789,15182,spanish,nahuatl,"El día 30 de diciembre nuestro querido padre el canónigo Juan González se vino de la Visitación de Huehuetlan , donde vivía entregado a sus penitencias .",Auh yn ipan yn ic 30 mani metztli deçiembre yquac mopehualti yn totlaçotatzin ganónico ytocatzin Juan Gonsalo sic moyetzticatca Huehuetlan Visitación ompa motlamacehuiliaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77790,15183,spanish,nahuatl,"Todo es adaptado a un ambiente natural y menos agitado , en consecuencia más saludable .",Nochi cualli moyectlalia ihuan amotlen teicihuiti ; tel ihquion ocachi tepacti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77791,15184,spanish,nahuatl,donde Dios me está dando su sombra [ amparo ] .,campa neh Dios nechiecahuilihtoc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77792,15185,spanish,nahuatl,También entonces los españoles quisieron quitarnos el bosque que está en los términos de Totomihuacan .,Cano yhquac techcuilizquia quahuitl yn onpa Totomihuacan quaxochpan españoles .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77793,15186,spanish,nahuatl,— ¿ Y qué otra cosa ?,— wan tlenon kokse .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77794,15187,spanish,nahuatl,Parece palo su mano .,kipa ' pačotikak in nomawan šikomotelwili in šalalpan ma kikwitlašwikan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77795,15188,spanish,nahuatl,"Artículo 90 . - La Administración Pública Federal será centralizada y paraestatal conforme a la Ley Orgánica que expida el Congreso , que distribuirá los negocios del orden administrativo de la Federación que estarán a cargo de las Secretarías de Estado y definirá las bases generales de creación de las entidades paraestatales y la intervención del Ejecutivo Federal en su operación . Las leyes determinarán las relaciones entre las entidades paraestatales y el Ejecutivo Federal , o entre éstas y las Secretarías de Estado .","Tlen 90 Tlanahuatihcayotl . In Tequichihualis Altepeyotl tlen Sentlanahuatiloyan mosennechicos ihuan huecapa monahuatis quenmoihtohua ipan iyolo Tlahtol tlanahuatili tlen quiquixtis Hueyi Tlahtocan , tlen quixelos tequiyotl tlen Altepeyotl Sentlanahuatiloyan tlen quinyecanase Secretarías de Estado ihuan quiixtlalis tlahtolpechtli tlen ica moyolitiseh cantlanahuatilmeh tlen huecapah tlatzquitoseh campa mocalaquis Tequichihuani tlen Sentlanahuatiloyan tlen quenihqui tequitiseh . In tlahtol tlanahuatilmeh quiihtoseh quenihqui mohuicaseh caltlanahuatilmeh ihuaya Tequichihuani tlen Sentlanahuatiloyan , noso inin Caltlanahuatilmeh ihuaya Secretarías de Estado .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77796,15189,spanish,nahuatl,Dijeron quienes habían dado muerte a los principales : “ ¿ Acaso nosotros somos nobles ? Veinte días después de la matanza de Tóxcatl la gente recurrió a nosotros y nos pidió apoyo ” .,Quitoque yn temictique : “ Cuix tiualpillotiaque ? Ye ycempoalloc y yequene totech mopilloque totech moquetzaco Toxcatl ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77797,15190,spanish,nahuatl,"Y antes de que ocurriera lo dicho , antes del enfrentamiento que se suscitó y que acabamos de referir y dejar escrito , es decir , el pleito que promovió la dicha María vendedora de atole en relación a la Santa Cruz , he aquí otro suceso ocurrido antes en este mismo barrio de Xoloco también llamado Acatla , junto a la esquina de la casa del español Diego Senete .","Auh yn ayemo muchihuaya yn yn omoteneuh , yn quin tontlami ticpohua yn otoconicuilloque neyxnamiquiliztlahtolli muchiuh , yn iuh moteylhuica omoteneuh María xucoatolnamacac yn itechcopa Sancta Cruz , auh ca yzcatqui ocnocentlamantli achtopa omuchiuh çanno nican ypan tlaxillacalli Xulloco yhuan mihtohua Acatla , yn occentlapal nepa calnacazco ycalnahuac yn español Diego Senete .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77798,15191,spanish,nahuatl,"No lo digo , pero .. .",Ah niquitohua yece . . .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77799,15192,spanish,nahuatl,"El año 3 pedernal está fechada su primera residencia en Pantitlán , donde también tuvo lugar una epidemia de psoriasis .","Ipan yei tecpatl xihuitl mochiuh inic ce immotlaliliz Pantitlan , in oncann noihuan ohuetz cocoliztli . Innacayo mexicah tzatzayanticatca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77800,15193,spanish,nahuatl,¡ nació el que manda en la guerra !,otlacatqui yautlatoquetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77801,15194,spanish,nahuatl,"Y en cuanto hubo pronunciado esta palabra , apareció el resplandor del sol y de la luna , grandes luminarias , de la estrella que brilla y se desvanece en la aurora , y de las otras estrellas que rigen los destinos de la gente y que se llaman planetas , e hizo asimismo todas las demás estrellas que no tienen número ni cuenta , las que brillan mucho y las que no lucen tanto , a todas las cuales las puso en el cielo como variadas flores : al sol , gran luminaria , para que alumbrara durante el día , y a la luna , pequeña luminaria , para que alumbrara durante la noche .","Auh çan ixquich ycan in cencamatl tlatolli niman hualquiz yn tlanextli yn huehueyntin yn tonatiuh yhuan metztli , yhuan yn hualchollohua tlahuizcalpa yn tetlanextillia citlalli , yhuan yn occequintin tetonalmacani yn motocayotia planetas cicitlaltin , yhuan quinmochihuilli yn ixquichtin yn occequin yn amo ça quexquichtin yn amo çan tlapohualtin , yn cenca tlanextia cicitlaltin yn cenca tlaqualnextitoque , yn amo mach iuhqui , yn ixquich nepapa xochitl yn quinmotlallili ylhuicatitech : yn tonatiuh huey tlahuilli ynic yehuatl yez tetlanextilliz tlanextli yn ipa cemilhuitl , auh y metztli tlahuiltepitzin ynic yehuatl tetlanextilliz tlanextli yn ipa yohualli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77802,15195,spanish,nahuatl,"Que ninguna otra cosa te angustie , te desasosiegue , que no te angustie la enfermedad de tu tío , porque no morirá ahora de ella ; ten por cierto y bien entendido que ya sanó .","Macahmo oc Ma mitztequipacho , mitzahmana , macahmo mitztequipacho in icocoyaliz motlahtzin , cahmo ic miquiz in axcàn itechca ; ma huel iuh ye in moyolloh , ca ye opahtic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77803,15196,spanish,nahuatl,La décima parte de un litro se llama decilitro .,Imahtlacan ce litro mocuitia decilitro .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77804,15197,spanish,nahuatl,hace tiempo,uajkajki,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77805,15198,spanish,nahuatl,"Cuando los mexicas cumplieron 25 años de estar en Tizaapan , nuevamente los colhuas iniciaron la guerra para perseguir a los mexicas , los cuales huyeron en este año de 13 Acatl .","Auh yn Tiçaapan ynic onoca yn mexica cenpohualxiuhtique onmacuilli , auh ynic yancuican in ye yc quipehualtia in yaoyotl yn culhuaque ynic oncan quintocaque yn mexica , yehuatl ipan in yn XIII Acatl xihuitl ynic yahque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77806,15199,spanish,nahuatl,Solo hay una clase .,Ipa se taman saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77807,15200,spanish,nahuatl,Se siembra al voleo por enero .,Se kitepeua in iteyo itech enero .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77808,15201,spanish,nahuatl,Antonio Martín Marques .,Antonio Martín Marques .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77809,15202,spanish,nahuatl,"Por eso también nosotros vemos que cuando salimos de casa o nos ponemos en camino , nos persignamos con la señal de la santa cruz , y por ella nos encomendamos a Dios nosotros y todo lo que hacemos ; y como lo practicamos los cristianos también lo hacían los gentiles idólatras con sus señales , pues entre ellos también tenían sus señales propias .","Auh ynic no tiquitta yn iquac tiquiça yn tochan anoço ye tinenemizque otlipa ca titomachiyotia yca yn sancta cruz , ytechtzinco titocahua yn Dios yhuan yn ipa yn tlei ticchihua ; yn quenin iuh tichristianostin auh yn tlateotocanime yn gentiles yca yn tlei yn innemachiyotilliz , yehica yn itechpa inca oncatca quipieya occentlamantli inemachiyotiliz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77810,15203,spanish,nahuatl,"Las flores del escudo abren sus corolas ,","Chimaxochitl in cuepontimani ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77811,15204,spanish,nahuatl,"En este año de 2 Acatl llegó el diablo Tezcatlipoca a Xallipitzahuayan , y era su sacerdote mayor Yacahuetzqui Teohuateuctli .","Auh çan ye ypan in yn Ome Acatl xihuitl yn acico in diablo yn Tezcatlipoca catca yn oncan Xalliypitzahuayan , auh yn iteohuateuhc hualmochiuhtia ytoca Yacahuetzqui Teohuateuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77812,15205,spanish,nahuatl,"12 Tochtli , 1270 .","XII Tochtli xihuitl , 1270 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77813,15206,spanish,nahuatl,"Y otro aposento con que son tres aposentos al nacimiento del sol con un alto con su tierra y un camellon que todo lo que está en esta pintura y los que vinieron a dar esta posesión por berdad lo firmaron de su nombre . Hecho en Mexico a honze dias del mes [ F . 7v . ] de octubre de mil e quinientos e ochenta y cinco años . Juan Martin , Pedro Geronimo , don Martin Hernandez.Ante mí Francisco Maldonado escribano .",Yniquetetl calli tonatiuh yquiza - [F . 5r . ]yanpa ytzticac no tlapancallo yuan in itlallo yuan hetetl yn ichinanyo mochi ypan catqui in pi[n]tura yuan in machiotl ynic omoneltilli in posesion auh inic oconmochihuilico posesio quimoneltililia quimotlalilia yn intocatzin yuan yn infirmatzin . Fecho en mexico a unze dias del mes de otubre de mil e quinientos e ochenta y cinco años . Juan Martin Pedro Jeronimo Don Martin Hernandez ante mí Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77814,15207,spanish,nahuatl,vamos a tocar la campana para estar contentos .,titlatsilinise para tipaktise .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77815,15208,spanish,nahuatl,"Por aquí también lo siembran , por Ateno .",Nikauin no kitokaj Atenojkopa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77816,15209,spanish,nahuatl,"Murió al mismo tiempo su esposa , y de ambos están allá sepultados los cuerpos ; gobernó en siete ciudades : en Callimanyan , en Tlatelolco , en Xochimilco , en Cuitláhuac , en Acolman , en México , y en séptimo lugar en Tlatelolco , adonde regresó por segunda vez para morir allí .","Auh ymomextin yn inamictzin yn ompa momiquillique ymomextin , ompa toctitoc yn innacayo ; auh chicoccan yn oquipacho altepetl : Calliymanyan , Tlatilolco , Xochmilco , Cuitlahuac , Acolman , Mexico , ycchicoccan in Tlatilolco , oppa omilochti ycoppa yn yn axcan ompa omomiquilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77817,15210,spanish,nahuatl,Cuando iba a verlo ya se había huido .,Kema yaui kiitati ya cholo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77818,15211,spanish,nahuatl,"Empezó , luego empezó a esclarecerse","Pejki , teipa pejki tlayekantiak",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77819,15212,spanish,nahuatl,Ellos han olvidado sus promesas .,Yehuan ye oquilcahqueh inehtolhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77820,15213,spanish,nahuatl,y te voy a hacer dueño de tus Palabras .,ica nimitzaxcatiliti motahtoltzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77821,15214,spanish,nahuatl,déjame allí y me voy ” .,"xinechkauati uan neka ya niyati . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77822,15215,spanish,nahuatl,"No me agarra , me había lastimado la mano , en este lado me había lastimado la mano porque me apachurraba .",noman den kipa ' pačoa mate ' kwawi tlinimawan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77823,15216,spanish,nahuatl,"Servían de soporte al guajolote al darlo a la gente a comer : abajo en la cazoleta del mole ponía el pedazo de perro : encima colocaba la carne de guajolote , lo que cada uno necesitara .",Quiuicaltiaya in totolin in ipan tetlamacaya ; tlani quitlaliaya molcaxic in chichinacatl : zan pani quitlaliaya in totolnacatl in tetech monequia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77824,15217,spanish,nahuatl,Yo Miguel de los Angeles servidor de vuestra merced por nuestro señor dios ante vuestra merced me postro otra bes y por la magestad del rei y digo que ya consta a vuestra merced lo de la tierra de Tlalyztacapan que dice Francisco Martin ser suya y [ entre renglones ; de ] sus hijos y los principales [ pipiltin ] que vuestra merced nombró lo fueron a ber .,Yn nehuatl Miguel de los Angeles nimotetlayecolticatzin yn ipaltzinco totecuyo dios occepan axcan mixpantzinco ninopechteca yn ipaltzinco rey su magestad niquitohua ca yc oticmocaquilti yn ipanpa milli yn onpa Tlaliztacapan yn quimotlaltia Francisco Martin yhuan yn ipilhuan oquimotilito yn pipilti yn tiquinmixquechili .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77825,15218,spanish,nahuatl,"allí llegaron ,",oncan acico,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77826,15219,spanish,nahuatl,"Hombre , Mujer ,","tacatzin , cihuatzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77827,15220,spanish,nahuatl,"¿ Obra desconsideradamente , vive , el que sostiene y eleva a los hombres ?","¿ Machilihuiztia , nemia tehuic , teyaconi ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77828,15221,spanish,nahuatl,Aquí está mi tarjeta de identificación . Dígame por favor si me llegaron unas cartas en la última stmana .,Nicanca no amaixtlalil . Xinechmolhuili in tla . ipan inin semana oquinhualhuichaqueh no amaihcuiloltin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77829,15222,spanish,nahuatl,Pues ahora : ¿ Qué piensas ? ¡ Con todo ánimo prosigue tu camino ; que nada estorbe tu paso .,"Auh in axcan : Tle ticmomachitia ? Ma iyolic xocon motoquili in otli , ma itla toconicxinamic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77830,15223,spanish,nahuatl,"Así en cruz , en cruz .",uhkin en krus kruskun .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77831,15224,spanish,nahuatl,Mi tío es más rico que su vecino .,Notetla ocachi tlatquihua queh icalehcapo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77832,15225,spanish,nahuatl,hacedores de agua .,achihuanime .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77833,15226,spanish,nahuatl,Como quiera es necesario el fuego,Moneki ipanima nopa tlitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77834,15227,spanish,nahuatl,El año 1 pedernal se estable cieron los mexicanos en Techcatitlan donde permanecieron hasta el año 4 caña,"Ipan ce tecpatl xihuitl , omotlalique mexicah Techcatitlan in canin onenque ixquichca nahui acatl xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77835,15228,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77836,15229,spanish,nahuatl,"Con todo esto el dicho padre fray Jerónimo de Zárate causaba mucha aflicción , y no veía ni por los mexicas ni por algunos de los españoles , aunque intercedieran por alguien ; y otras muchas cosas hacía con que eran atribulados los mexicas .","O ca yehuatl in ynic cenca tlatoliniaya omoteneuh padre fray Jerónimo de Çárate , ayac tle ypan quittaya in mexica yhuan cequi españoles ayac tle ypan quittaya , ymanel tley yc tepampa quitlatlauhtiaya ; yhuan occequi miec tlamantli yn oquichihuaya yn intolliniloca mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77837,15230,spanish,nahuatl,"Todos estos gentiles idólatras que hemos mencionado reconocieron al Dios único , pero en primer lugar deben ponerse aquí aquellos que luego llegaron a ser escritores cristianos , como Lactancio Firmiano , de quien hemos recibido una excelente doctrina , el cual comenzó en el nombre de Dios nuestro señor el libro que escribió y que se llama De las divinas instituciones .","Auh i yehuantin in yn otiquimonteneuhque mochintin tlateotocanime gentiles yn quimomachiztitzinoque yn icel teutl Dios , auh y nican tlayacac motlallia yehuantin yn aquique yn qui çatepa yn oyuhque catca yn tlacuilloque yn intla christianostin , yn iuhqui yehuatl qualli yectli ytechpa ticana ticpia neltilliztli yn itoca Lactancio Firmiano , auh ca ynic quitzinpeuhcayoti yn quicuillo amoxtli yn quitocayoti Divinas institutiones , ca ytechpatzinco ycatzinco yn peuh totecuiyo Dios .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77838,15231,spanish,nahuatl,"Cuando corrían los animales ( lo que se llama galopar en español ) entonces todos los peregrinos apresuraban el paso detrás de los caballos . Si toda la gente se apresuraba a correr , a veces para las cinco de la mañana ya íbamos pasando por un pueblo que se llama Santa Mónica . Y en un momento se pasaba sobre un río . Y allí los que se cansaban de andar a caballo se iban a pie hasta Ocuilan .",Icuac tzicuini yoyolime ( inon mitoa galopearoa caxtilancopa ) iman on nochtin nenencatzitzintin achi netlalolo ic campa cahuatin . Tla nochtlacatl nimanalo iqui in tzicuinoa queman nian ipan macuili tepoztlamachotiloni ipan otihue ixpan ce xolal quicuitia Santa Mónica . Huan oc tepitzin opanoaloya ipan ce apantli . Ompoyon tlen yocahuaciaque cahuatemo ihuan nenentiuh hasta Ocuila .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77839,15232,spanish,nahuatl,Y lo que pertenesce a Juan Ozoma [ que apenas murió ] es la casa que esta de por sí que son tres aposentos los quales estan junto a la acequia y estos no se los quitan al dicho Juan ya difunto y en lo del suelo sobre que estan edificadas las dichas casas no sé como es mas de que es tierra antigua de los padres del dicho Pedro y Juan [ su hermano menor ] y esto es lo que sabe para el juramento que tiene hecho . Paso ante mí Miguel Hernandez escribano .,Auh yn quin onmic yn itoca Juan Ozoma huell itech pouhqui yn nonqua mani calli ye atencopa yetetl yn calli amo ac quicuilia yn Juan ocatca auh quenca tlalli ca huehuetlalli ynhuehuetlal yn Pedro yhuan in iteyccauh zan ixquich yn niquitohua notlatol . Paso ante mi Miguel Hernandez escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77840,15233,spanish,nahuatl,Es monte otra vez ahora .,Kuatitla nama noja .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77841,15234,spanish,nahuatl,"No así vosotros , mis hijos y macehuales , que aún estáis aquí todos ; mas ahora yo os sacaré para llevaros allá y para que también vosotros estéis donde ellos están .","Yn aocmo ahuehuantin , yn iç ancate yn annopilhuan yn annomacehualhuan yn nican yn amochintin ; axcan ya namechonquixtia ynic ya name - | | 31v - chhuica yn ompa yn çan ye huel no yuh canin yn ohuancatca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77842,15235,spanish,nahuatl,"Fue preguntado como está enterado en relación a la demanda de Ana Papan , María Susana y Mencia Marta . ¿ Acaso es verdad que le quitan su casa y su tlalmantli ? dijo : sé que Chimaltzin era el morador , y era el que proporcionaba flores a Moteuczomatzin , no habia sido bautizado .",Tlatlaniloc quen quimati yn iyollo yn itechpan ynic moteylhuia Ana Papan yhuan Marina Susana yhuan Mencia Marta cuix nelli yn quicuiliyan yn incal yhuan yn itlalman quito ca ynic nicmati ca yehuatl chane catca ytoca Chimaltzin yxochimacauh catca yn Moteoczomatzin ayamo moquatequitiya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77843,15236,spanish,nahuatl,Éstos fueron los hijos de Tlacateotzin ; y las hermanas mayores de Acolmitzin se casaron en varios pueblos .,Yzquitin hi yn ipilhua Tlacateuçi ; ça moch moyauaque yueltiua Acolmiçi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77844,15237,spanish,nahuatl,Respuesta en que el hijo así contesta a su padre .,Tlananquililiztli in tcpiltzin ye quinanquilia ittatzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77845,15238,spanish,nahuatl,"Al enterrar aquello ( decía ): Espinas y tabaco enterramos : lo comerán nuestros hijos , nuestros nietos que vengan . No del todo ha de perecer . ” III",In ic quitocaya : Uitztli in yetl tictlalaquia : quicuazque quizque in topiluan in toxuiuan : ahmo cen poliuiz . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77846,15239,spanish,nahuatl,no sólo para hacerle cosquillas sino se lo,ya axkana para san kikekeloya kichiuili,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77847,15240,spanish,nahuatl,Cuando ya nace se necesita limpiarla .,Ijuak ixua ya moneki maj se kichipaua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77848,15241,spanish,nahuatl,"También en este año de 5 Técpatl , 1484 , don Cristóbal Colón hizo su entrada a la corte de don Fernando y de doña Isabel , reyes de Castilla .","Auh no ypan in yn xihuitl yn Macuilli Tecpatl , de 1484 , yn ocallac yn intlahtocatecpanchantzinco yn tlahtoque reyes don Fernando yhuan doña Isabel tlahtoque yn Castilla , auh yehuatl yn itoca don Christóval Colón yn callac tecpan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77849,15242,spanish,nahuatl,AJMOLKILIT,AJMOLKILIT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77850,15243,spanish,nahuatl,y así los abre,uan ijkino kitentlapo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77851,15244,spanish,nahuatl,"13 Acatl , 1271 .","XIII Acatl xihuitl , 1271 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77852,15245,spanish,nahuatl,"un chilito seco ,","ce chilhuactzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77853,15246,spanish,nahuatl,Hemos hecho varias excursiones en estos días .,In tonaltin huel otonixtlahuapaquizqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77854,15247,spanish,nahuatl,"Sus sacerdotes los guiaban ,","ca quinyacana in intlamacazcahuan ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77855,15248,spanish,nahuatl,aquí te suplico un gran favor,nican nimitztatauhtia ica miac favor,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77856,15249,spanish,nahuatl,En un cierto tiempo,"In iquin in cani ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77857,15250,spanish,nahuatl,"Colihuacan & c . q . d . el señor , esto es , el pulque tiene su casa en Colhuacan .",colivacan mavizpan tlacati chana q . n . ( quitoz nequi ) : in tlacatl id est uctli umpa ichan in Colhuacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77858,15251,spanish,nahuatl, Llora mi corazón,Noyol in choca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77859,15252,spanish,nahuatl,"Se pusieron de acuerdo los jefes de los tres lugares ; y , una vez puestos de acuerdo , salieron unos principales mexicas para ir a dar muerte a los tlatoque de Chalco .",Ymexcanixti yn mononotzque ; auh yn oyuh mononotzque niman yc ye huallehua yn mexica yn achcacauhti yn quinmictizque yn Chalco tlahtoque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77860,15253,spanish,nahuatl,"Tierra húmeda ,","talcuechactzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77861,15254,spanish,nahuatl,". Pues , pobrecitos , en vuestra mano habéis tomado a los jovencitos : que vayan disponiéndoles a las gentes los asientos de piedras , los recostaderos de hierba ; los asentaderos de grama .",. Auh motolinia in amomatitech anquimonantihui in telpopochtzitzintin : ma contetlalilihtihuian in teicpaltzintli in xiuhpepetzintli in zacaicpaltzintli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77862,15255,spanish,nahuatl,"Un año después de haber llegado Acamapichtli al poder , en el año 2 casa , fue fundada la Gran Ciudad de MéxicoTenochtitlan .",Ye cexihuitl in omotlahtocatlali Acamapichtli otzintic huei altepetl México Tenochtitlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77863,15256,spanish,nahuatl,Después se secaron las plantas de maíz en todas las chinampas .,Auh niman yc huahuac in toctzintli in nohuian chinampa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77864,15257,spanish,nahuatl,¿ Dónde estáis ?,¿ Can in anmetzticateh ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77865,15258,spanish,nahuatl,"Y por no ser suficientemente hondo el canal , no logró sacar el agua ; abandonó entonces la tarea , viendo temeroso cómo el agua no corría a su destino .","Auh ynic aocmo huel mohuecatlanohuaya aotlih , yehuatl ypampa ynic amo huel quichiuh ynic nepa quitlaçazquia atl ; çan concauh , quimauhcayttac ynic amo huel ompa yauh atl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77866,15259,spanish,nahuatl,"El maíz rojo también sirve para remedio : se martaja y se saca afuera para que se serene en una tinaja de barro . A la mañana siguiente se cuela en un cedazo y se toma en las mañanas . Cuando a uno ya le hace efecto , ya no se toma ; esto lo toma quien no puede orinar ; si no encuentran la caña de venado ( masaouat ) , martajan el maíz rojo .","Tsikataol no kualtia pajti , se kipayana in taol uan se kiketsa kalaj maj kimaka in sereno ika se kaxajpas se kipanoltia ika xalasoj uan se tayi okyoua . Keman tenamikis ya amo se tayis ok . In tayi akin amo ueli moxixa , komo amo kajsij in masaouat , yejua ya tsikatsin kikuechouaj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77867,15260,spanish,nahuatl,"En toda la Nueva España se le temía y se le obedecía , según reconocieron siempre después los nueve tlatoque que gobernaron en Mexico Tenochtitlan , y en especial el último de ellos , Moteuczomatzin Segundo , el cual solía decir : Somos sólo sus tenientes ; y gobernamos por aquel que era un gran hechicero e inventó la hechicería .","Nohuiyampa tlamamauhtiaya in ipan Nueva España ynic tlacamachoya , yn iuh mochipa quimocuititihui yn çatepan chiuhcnahuintin omotlahtocatillico Mexico Tenuchtitlan , occenca yehuatl yn ça oquitzacuico Moteuhcçumatzin yn icteomeca yn iuhqui yntoca , yn quihtohuaya : Ca ça titenientehuan ; ypal yn titlahtocati huey nahuelli catca , yehuatl ytlanextil y nahuallotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77868,15261,spanish,nahuatl,Prefieren el vino o jugo de frutas .,— O c t li nozo xochicualayotl ocachi quin pactiah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77869,15262,spanish,nahuatl,"También en este año los tenancas atlauhtecas mataron a dos hijos del tlatohuani Mactzin Atlauhtecatlteuctli , los cuales eran tlazopipiltin y por lo tanto tenían derecho al señorío , pero como eran muy malvados lo perdieron : el primero se llamaba Ixtliltzin , y el segundo Quetzalpahíntzin ; los mataron arrastrándolos por los cabellos .","Auh çano yquac quinmictique yn ipan in xihuitl yn tenanca atlauhteca yn omentin ypilhuan yn tlahtohuani catca Mactzin Atlauhtecatlteuhctli , yn tlaçopipiltin ca yehuantin yntech pohuia ymaxca yn tlahtocayotl , auh cenca tlahuelliloque catca , ynic conmocahuillique tlahtocayotl : yn icce ytoca Yxtliltzin , yn icome ytoca | | 95v Quetzalpahintzin ; çan tzonhuilloque ynic micque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77870,15263,spanish,nahuatl,"Lo enredan , lo disponen , le colocan todo aquello con que lo han de quemar .",Quitlaololtia quitlatepeualtia quitlamamaca in ic mochi iuan quitlatizque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77871,15264,spanish,nahuatl,"Cuando ha llegado donde está el tambor luego coloca el cucharón del fuego . Primeramente corta el cuello a las codornices , las echa por tierra : allí están aleteando .","In ihcuac on acic in oncan ihcac ueuetl niman quiteca in tlemaitl . Achtopa conquechcotona , tlalpan contlaza : oncan tlapatlatztinemi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77872,15265,spanish,nahuatl,"Así pues , el primer libro nos dice cómo Dios , uno , verdadero y todopoderoso , es el único digno de recibir siempre reconocimiento , y cómo debemos saber con seguridad que él creó el cielo y la tierra y todas las cosas que ahora existen en el mundo ; porque todas las cosas de él provienen , y por eso también nosotros comenzamos hablando de Dios nuestro señor .","Auh ca yuhqui in yn achto quitohua quitenehua ynic yehuatzin çan iceltzin y nelli teutl Dios yxquichihuellitzin , çan iceltzin necuitilloni yximachoni mochipa cemicac , ca huel yuh yez toyollo ynic yehuatzin quimochihuilli yn ilhuicatl yhuan tlalticpactli yhuan yn ixquich yn quexquich tlamantli mochihua yn axca yn ipa cemanahuatl ; ca yxquich tlamantli ytetzinco huallehua , auh ca yehuatl o ypampa ynic tipehua yn itechpatzinco yn totecuiyo Dios .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77873,15266,spanish,nahuatl,"Cuando murió Tezcapoctzin se asentó Acolnahuacatzin ; éste fue a solicitar por esposa a una hija de Tecuanitzin de Tenayocan , y la mujer se llamaba Cuetlaxotzin ; engendraron , y tuvieron estos hijos : Huitzilíhuitl Tepanquizqui , Epcoatzin , Moxotzin Tlatzotzonízcatl , Chalchiuhnenetzin , Tianquiznenetzin , y el menor Tezozomoctli Yacatéltetl IpeuhquI .","Yn oumic ualmotlali Acolnauacazi , cociuatlanico Tenayoca yychpoch Tequanizi , y ciuatl ytoca Cuetlaxoçi ; ye mopilhuatia ye quichioa yn Uiziliuitl Tepanquizqui , ycome Epcoaçi , nima ye ciuatl Moxoçi Tlaçoçonizcatl , nima ye Chalchiuhneneçi , nima ye Tianquiznenezi , xocoiotl Teçoçomoctli Yacateteltetl Ipeuhqui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77874,15267,spanish,nahuatl,"Sirve para hacer cataplasmas junto con otras plantas , cuando el estomago está sofocado , se junta con la hoja de higuerilla y ya se aplica el cataplasma en el estómago .","Kualtia maj ikatepoxpikikan , se kimaneloua iuan ok seki xiuit uan tenamiki ijuak yon se soneui , se kitalia iuan se kuouachxiuit uan kemaj ika tepoxpikij ya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77875,15268,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77876,15269,spanish,nahuatl,"Tú no has tenido en valía tu pecho y tu cabeza , con ellos has golpeado las rocas , las barrancas , los llanos .",In ah tictlazotla in melchiquiuh in motzontecon in ic ticmotla in texcalli in atlauhtli in ixtlauatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77877,15270,spanish,nahuatl,"De igual menera , es elegido este año Pío XI ( Aquiles Ratti ) como Jefe de . la Iglesia Católica .",Noihuan pepenalo Inic matlactli once Pius ( Achille Ratti ) yuhquin huei itlahtocateopixcauh in nohuianyo Teonechicoliztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77878,15271,spanish,nahuatl,"Yo me iré a Cuauhximalpan ; si yo lo prendiere , encenderé fuego y tú irás a verme ” .","Auh y nehoatl nitlamatiuh Quauhximalpa ; yntla onica nitletlaliz , tinechitatiuh ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77879,15272,spanish,nahuatl,que esté la muchacha,ma itstos ichpokero,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77880,15273,spanish,nahuatl,"Según se dice , doña Isabel fue una de las fundadoras que desde un principio se establecieron como monjas en el dicho monasterio de la Concepción en Ayotícpac Cihuatlan , pues junto con su hermana menor doña Catalina de San Miguel de Moteuczoma fundó esa religión de monjas .","Ca yuh mihtohua , huel no yehuantzitzin ceme in tlapehualtileque tlatzintileque y huel achtopa ic motlalitzinoque cihuateupixque monjastin yn oncan omoteneuh cihuateupixcacalli monasterio Consepçión Ayoticpac Cihuatlan , in quimopehualtillique omoteneuh cihuateupixcayotl ynehuantzin yn iuhctzin y huel ynehuantzin mehualtiaya itoca doña Catalina de San Miguel de Muteuhçuma .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77881,15274,spanish,nahuatl,Iremos dejando,Zan ye toconcantihui,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77882,15275,spanish,nahuatl,Y lo propio dezimos nosotros y lo apoderamos en el las casas para que sean suyas todas quatro y le damos la posesión que teniamos y se lo apoderamos para siempre y dezimos que aunque despues [ alguien ] nos aconseje otra cosa prometiéndonos mas dineros no lo admiteremos y ansi lo prometemos ante la justicia .,Auh in tehuantin no yuh tiquitoa ca ticcemaxcatia yn calli nauhtetl yhoan no ticmaca in posesio yn oticpiaya cemicac ticnemactia no yhoan no toconitoa yn tla aca zatepan yn techtlatolmacaz yn tla achi miec y tomines techmacaznequiz zan niman nayocmo ticcelizque yuh titonetoltia in ixpantzinco justicia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77883,15276,spanish,nahuatl,ya no es alto .,ayok uajkapa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77884,15277,spanish,nahuatl,"Y los mencionados dones de ofrenda : flores , tabaco , el incensador todos los enterraba con ceniza en el medio del patio .",Auh in omoteneuh in uentli in xochitl in yeti in tlenamacac nextli mochi oncan quitocaya in itualnepantla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77885,15278,spanish,nahuatl,"En este dicho año de 2 Técpatl , el señor Cuahuitzatzin Tlailotlacteuctli cumplió 23 años de edad , y otros tantos años de estar gobernando en Tapalcatetelco , cerca de Ayotzinco en la ribera ; y el señor Huehue Itzcuauhtzin Atlauhtecatlteuctli tenía los mismos años de ser su teuctlato .","Auh yn ihcuac yn ipan in omoteneuh 2 Tecpatl xihuitl oncan quichihuaco cenpohualli yhuan exihuitl y ye nemi tlalticpac yn tlacatl Cuahuitzatzin Tlayllotlacteuhctli , ye no yxquichcauh oncan tlahtocati yn Tapalcatetelco ynahuac Ayotzinco yn atentlipa ; auh no yxquichcauh yteuhctlahtocauh ye mochiuhtica yn tlacatl Huehue Ytzcuauhtzin Atlauhtecatlteuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77886,15279,spanish,nahuatl,"Pues cuando vinieron acá , al llegar cada grupo se asentó en las diferentes ciudades en las que ahora están establecidos , y luego ya en sus ciudades se les dieron esos nombres a los ocho pueblos mencionados , los cuales antes no se llamaban como ahora se llaman ; así que cuando los aztecas llegaron a Colhuacan , donde aquéllos estaban poblados , su único nombre era todavía el de chichimecas teocolhuas .","Auh ca yehica ypampa ca ye quin iquac y huallaque yn ceceyaca acico yn ipan motlallico yn cece ymaltepeuh yn axcan oncan ypan cate onoque , ca ye quin iquac tlatocamacatacico yn ipan ymaltepeuh yn chicuey altepeme omoteneuhque , ca ayemo niman yntoca catca yn axcan yntoca mochiuhtica ; ca çan huell oc yntoca catca chichimeca teocolhuaque yn iquac ynpan quiçaco azteca yn oncan onoca yn Colhuacan | | 70r oncan chaneque catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77887,15280,spanish,nahuatl,"Esto sucedió , como ya se dijo , en el año 11 Acatl ; así lo hemos sabido siempre los tecuanipantlacas y nosotros los tzacualtitlantenancas , pues todos estamos de acuerdo en que Tziuhtlacauhqui llegó hasta después , cuando los tlatoque Cuahuitzateuctli y Atonaltzin Chichimecateuctli ya habían merecido aquí sus tierras .","Yn ihquac mochihui , ye omito , ypan XI Acatl xiuitl ; ca yuhqui yn ynic tiquinnelhuayomati yn Tequanipan tlaca yn titzaqualtitlantenanca , ca nel tonenonotzal ynic yehuatl yn Tziuhtlacauhqui ca çatepa yn acico , ca ye otlamaceuhque yn tlahtoque yn Quahuitzateuhctli yhuan yn Atonaltzin Chichimecateuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77888,15281,spanish,nahuatl,"Se da por aquí , y el chile gordo o chile grande también se da por aquí , pero se da más por allá abajo .","Mochiua nikauín , yon chiluejueyi no mochiua , pero yej okachi mochiua neuín paratani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77889,15282,spanish,nahuatl,"También en este año Axayacatzin derrotó a los de Tepetícpac , a los de Tonallimoquetzayan , y a los mazahuas de Xiquipilco .","Auh çano ypan in yn xihuitl yn quinpeuh yn Axayacatzin yn Tepeticpac tlaca , y Tonalliymoquetzayan tlaca , y maçahuaque in ye motenehua xiquipilca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77890,15283,spanish,nahuatl,El habla mucho pero yo no le entiendo .,Yehua miac tlahtohua mach nehua amo nic acicamati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77891,15284,spanish,nahuatl,pasa por aquí y allá,kipano nikanika neka,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77892,15285,spanish,nahuatl,"No se siembran , brotan en el excremento de las vacas .","Amo se kitoka , mochiua saj , ixua in nanakat kampa mijkuita in kuakuouej .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77893,15286,spanish,nahuatl,Y que la piedra y madera de las casas truxeron ( al barrio que se llama ) Zacatla y que las casas que ahora les quieren quitar a Pedro y a su muger este testigo sabe suyas porque ellos las edificaron y que esto es lo que sabe para el juramento que tiene hecho . Pasó ante mí Miguel Hernandez escribano .,Auh niman quihualpanahuique yn tetl in quahuitl yn oncan Zacatla auh yeuatl yn axcan yn ye quincuiliznequi ca huel itlatqui ymatica conquetz yn Pedro Nanalli yhuan yn inamic zan isquichi y niquitohua notlatol . Pasó ante mi Miguel Hernandez escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77894,15287,spanish,nahuatl,"Amigos nuestros , escuchadlo : que nadie viva con presunción de realeza .","In antocnihuané , tla oc xoconcaquican : ma ac azo ayac in tecunenemi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77895,15288,spanish,nahuatl,"Al recibir esta orden , los mexicas se entristecieron ; luego fueron a buscar el venado , y anduvieron por varias partes , por Acuezcómac y Chapoltépec , ojeando y alzando gritería , hasta que se toparon con los mexicas Tepan y su hermana mayor Tezcatlamiahualtzin , que habían estado presos en Xaltocan ; los encontraron entre las cañas donde estaban escondidos .","Yn iquac onauatiloque cenca tlaocuxque ; nima yaque quitemoto y maçatl , nouian nenque yn Acuezcomac , yn Chapoltepec , ycauacatiui yn tlapeuia , ynic ynpan quizato y Xaltocan axiuaca y mexica Tepa yoan yueltiuatzi Tezcatlamiaualtzi , yn ynpa quiçato yn acatitla yn unca motlatiaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77896,15289,spanish,nahuatl,mató a los piojos .,kimijti atinime .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77897,15290,spanish,nahuatl,"Acamapichtli conquistó durante su gobierno los señoríos de Cuernavaca ( allá en la tierra de los tlalhuicas ) , Mizquic , Tláhuac y Xochimilco .","Iteyacancayopan Acamapichtli quipopolo Cuauhnahuac ( ompa Tlalhuicapan ) , Mizquic , Cuitlahuac ihuan Xochimilco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77898,15291,spanish,nahuatl,"Para entonces , los mexicas aztecas llevaban ya un año en Tecpayocan .",Yn ihcuac yn oyuh ce xihuitl oncan cate yn Tecpayocan yn mexica azteca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77899,15292,spanish,nahuatl,"“ Ah , bueno","Ah , bueno",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77900,15293,spanish,nahuatl,"Estuvo junto al cielo , dicen , allá .","Kinexkauijto asta iluikatl , kiijtouaj , noponi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77901,15294,spanish,nahuatl,"¿ Allá lo aprueba tal vez el Dador de la Vida ? ¿ Es esto quizá lo único verdadero en la tierra ? Por un breve momento , por el tiempo que sea , he tomado en préstamo a los príncipes : ajorcas , piedras preciosas .","Ach ca no in on azo ce ya in Ipalnemoa ach ca no in on azo tle nelli in tlalticpac . Ma cuel achic aya ma oc ixquich cahuitl niquinnotlanehui in chalchiuhtini , in maquiztini in tepilhuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77902,15295,spanish,nahuatl,"Cuando instalaron a Nezahualcoyotzin , los mexicas se compadecieron de él y le construyeron casas .",Yn ocontlalique Neçaualcoioçi y quitlaoculique calquetzato y mexica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77903,15296,spanish,nahuatl,¿ qué va a dar ? ”,"tlake elis ? Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77904,15297,spanish,nahuatl,Nosotros recibimos dinero de este señor .,Tehuan inin tlacatzintli t ' tecelilia tomin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77905,15298,spanish,nahuatl,"En la ciudad de México Tenuchtitlan a catorce días del mes de marzo de mil quinientos y noventa y dos años . El ylustre señor don Antonio Baleriano governador juez que guarda la justicia por el rey nuestro señor estando en audiencia y juzgado ante su merced pareció presente Mariana viuda , natural de esta ciudad de Mexico del barrio [ tlaxilacalli ] [ F . 7v . ] de San Ypólito Teocaltitlan .",Luis Cavallos [sic] 1592 años . Yn ipan ciudad Mexico Tenochtitlan a catorce dias del mes de marzo de mil e quinientos noventa y dos años yn mahuiztililoni tlatouani don Antonio Valeriano governador juez in quimopiellia justicia yn ytechcopatzinco rey nuestro señor yn oncan audiencia itecuhtlatoloya yxpantzinco ohualla ytoca Marianan ycnocihuatl chane in ypan ciudad Mexico ytlaxilacaltian Sant Ipolito Teocaltitlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77906,15299,spanish,nahuatl,"Así lo había decretado el santo padre Paulo V , y así consta en las dos bulas que trajeron los padres teatinos de la Compañía de Jesús ; esto se hizo a solicitud de mi amigo Diego López Cuauhtlacuilo , fundador de la dicha doble cofradía , y también por la solicitud y con la ayuda del gobernador de allá don Melchor de Soto , quienes pidieron a los padres de la Compañía de Jesús que recogieran en Roma las dichas bulas .","Ca yuh oquimoneltilili yn sancto padre Paulo Quinto , yn iuh ytech neztica ome ybullatzin yn quihualmohuiquillique tottatzitzinhuan de la Compañía de Jesús teatinos ; yntlaytlaniliztica mochiuh occenca yehuatl y nocniuhtzin Diego López Cuauhtlacuillo in huel ye tlatzintille quimotlallili ynin ome omoteneuh cofradía fundador mihtohua , auh yn icome tlacatl ytlaytlaniliztica ytlapalehuiliztica mochiuh yehuatzin yn ompa governador don Melchior de Soto , quinmotlatlauhtilli yn omoteneuhtzinoque tottatzitzinhuan la Compañía de Jesús yni quimocuillito Roma .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77907,15300,spanish,nahuatl,El macehual y el noble señor padecieron por igual cuando abandonamos Colhuacan ; nos afligimos los mexicas y se alzó el llanto .,"Ye cematlmania momaceual ayyo pipilti totecuhua ayyeuaya , ocaualloc Colliuaca ; yca tollinque ye timexica choquiztli euaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77908,15301,spanish,nahuatl,"En 1746 fue enviado a Méxi co como Virrey de la Nueva España el señor Francisco de Güemes y Horcasitas , conde de Revillagigedo","In ipan nauhtzontli onchicompoalli onchicuace xihuitl , titlano nican México , yuhquin Itlahtocateixiptlatzin Yancuic Hispantlalli , tecuhtli in itoca Francisco de Güemes y Horcasitas , in aquin catca iconde in Revillagigedo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77909,15302,spanish,nahuatl,"6 Acatl , 1407 .","VI Acatl xihuitl , 1407 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77910,15303,spanish,nahuatl,Y la dejó,Uan kikauili,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77911,15304,spanish,nahuatl,". Pues cuando habían llegado acá a México , luego lo presentaban ante Auitzotzin : todo lo que habían ido a traer los comerciantes .",. Auh in oahcico nican Mexico niman ye ixpan quitequilia in Auitzotzin in ixquich oquicuito in oztomeca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77912,15305,spanish,nahuatl,vivieran,nemizquiah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77913,15306,spanish,nahuatl,“ ¿ Qué cosa es ?,Tlake tlamantli ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77914,15307,spanish,nahuatl,"En ese mismo año llegó a México don fray Alonso de Montúfar , arzobispo de México .",Auh no yquac hualmohuicac yn ipann omoteneuh xihuitl yquac maxitico yn Mexico yn don fray Alonso de Muntúfar arçobispo Mexico .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77915,15308,spanish,nahuatl,"11 Calli , 1477 .","XI Calli xihuitl , 1477 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77916,15309,spanish,nahuatl,quieren para este cielo ...,kinekij para ni iluikak . . .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77917,15310,spanish,nahuatl,"Después que allí lo depositaron , los clérigos de la capilla , oficiales de la iglesia mayor , dijeron un responso cantado de cuerpo presente .","In ye oconmotequilico , oncan nimann icce responso cuicayo oncan ypantzinco yn inacayotzin quihtoque in capilla tlaca clérigos yn officiales iglesia mayor .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77918,15311,spanish,nahuatl,Le llaman así porque el frijol en ejote es muy blando .,Iujki kitokaytiaj por in yemanik in exot .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77919,15312,spanish,nahuatl,trabajamos [ somos campesinos ] y ahora no hay qué,tojuanti titekitij uan namantsi axonka tlen,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77920,15313,spanish,nahuatl,"De allí partieron , y tomaron nuevamente el rumbo de Citlaltépec .","Nima ye yc ualleuac , ye nocepa quiualtocac Çitlaltepec .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77921,15314,spanish,nahuatl,Mi mamá está en Cuernavaca .,No nana in Cuauhnahuac ca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77922,15315,spanish,nahuatl,". con esto hacemos ver , con esto llegaremos a dar a México : bezotes de ámbar , y orejeras con plumas de quetzal encasquilladas , y bastones con labores de varios colores , y abanicos hechos de plumas de faisán .",. in ic tineztiazque in ic tahcizque Mexico yeuatl in apozonaltentl iuan quetzalcoyolnacochtli iuan xauactopilli iuan coxoli yecacehuaztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77923,15316,spanish,nahuatl,Se vende en Cuetzalan .,In amo rnonamaka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77924,15317,spanish,nahuatl,"Bien limpias y sin cáscara , se cuecen las habas con las alas de pollo , la cebolla , el ajo machacado y la sal , y cuando estén a medio cocer , se agregan las verdolagas bien lavadas y sin los tallos gruesos , y los chiles cortados en rajitas o picaditos .","Mohuicxitia in ahuax in ye omoquixtili in icacallo ica in poyoxaztlacapalli , xonacatl ihuan axox in ye tlapitzinilli , ihuan in iztatl ; ihcuac ye tlahcotlahuicxitilli ye motlalilia in itzmiquilitl in ye cualli tlapactli in mixtlapana ahnozo motetequi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77925,15318,spanish,nahuatl,"Mi madre me tomaba de la mano e íbamos a la plaza . Pero , como pasábamos frente a la casa [ de la profesora ] veíamos cómo jugaban los niños o a veces estudiaban . Yo lloraba ; quería entrar para estudiar también . Lloraba mucho porque quería saber lo que decían los papeles , los escritos . No era yo grande ; tenía siete años . Mi madre no quería que yo fuera a la escuela porque era chica y me fueran a tirar al suelo los niños . Pero mi padre y mi madre , como lloraba , no tardaron en llevarme con la señorita que daba clases .","Nonantzin onechmomatechanilitaya ihuan otitaya tianquizco . Ihuan ican otipanoya ixpan on cali otitaya omahuiltiaya cocone nozo quema nian omomachtiaya . Nehuatl onichocaya ; onicnequia nicalaquiz noihqui nomachtiz . Nichocaya coza ipampa onicnequia nicmatiz tlen quitoa amame , inon tlacuiloltin . Ayemo huel nihueyi ; onicpiaya chicome xihuitl . Nonantzin amo omonequiltiaya niaz itic tlamachtilcali ipampa nitepiton ihuan nechtlacalizque occequi coconetoton . Can nozo amo huecauh nonantzin ihuan notatzin ica nichoca onechhuicaque itlauhtzinco cihuapili in omotemachtiliaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77926,15319,spanish,nahuatl,"El 16 de junio de 1608 llegó y entró a la ciudad de México el señor obispo don fray Juan de Valle , religioso de San Benito ; venía de España , y estuvo en México sólo de paso , pues partió para su sede de Guadalajara Jalisco .","Yn axcan ypan yc 16 mani metztli de junio de 1608 años , yquac maxitico mocallaquico nican Mexico in yehuatzin teoyotica tlahtohuani don fray Juan | | 70 de Valle obispo teopixqui Sant Benito ; España ohualmohuicac , çan nican Mexico moquixtitiquiz , ompa mohuicac ompa ytequipantzinco yn Guadraxara yn Xalixco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77927,15320,spanish,nahuatl,"muchos cerdos ,","miac pitzome ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77928,15321,spanish,nahuatl,"Partieron para establecerse en Chapoltépec , donde erigieron un altar de tierra .","Ualleuaque omotlalico Chapoltepec , motlalmomoztique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77929,15322,spanish,nahuatl,"Lo tercero mando he dixo yo Juana Mocel es que doy a mi hijo Josepe Lopez ciento veinte pesos en reales que sean para el y a Maria Geronima y Martina Lopez mando que les den a cuarenta pesos y a la tercera ( hermana ) que se dice Clara mando que se le den veinte pesos los cuales dichos pesos que aqui tengo declarado , eran para cada una de ellas y que nadie se los pida ni quite .",Iniquentlamantli niquitohua yn nehuatl ni Juana Mocel yn noconeuh Joseph Lopez nicmacatiuh chiquacenpohualli pesos auh yn omentin Maria Geronima yhuan Martina Lopez yntech pohuiz onpohualli pesos auh yniquey Clara yntech pohuiz cenpohualli pesos ynin oniquito huel niquimaxcatitiuh yntech pohuiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77930,15323,spanish,nahuatl,"Brota mucho , pero sólo en mayo y junio .","Miak mochiua , pero yetok tiempo saj : junio uan mayo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77931,15324,spanish,nahuatl,Va así,Yaui ijkini,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77932,15325,spanish,nahuatl,"Soy rico , yo , el señor Nezahualcóyotl .","Ye nonnocuiltonohua , on nitepiltzin , Nezahualcoyotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77933,15326,spanish,nahuatl,Allá tal vez estará rumoreando Nanáhuatl .,Mach nonoxicotaz ye Nanahuatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77934,15327,spanish,nahuatl,"Solamente yo busco , recuerdo a nuestros amigos .","Zan niquintemohua , niquilnamiqui in tocnihuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77935,15328,spanish,nahuatl,"Febrero tiene veintiocho días , Enero treinta y uno .",Febrero quipia cempoalli ihuan chicueyi tonalli . Enero cempoalli ihuan mahtlacce .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77936,15329,spanish,nahuatl,"Entretanto , el muy fuerte y valeroso señor , el tlatohuani Atonaltzin Chichimecateuctli , se paró sobre el cerro de Tonallitlatlayan , y enseguida comenzó a disparar sus flechas .","Auh yn oncan omoteneuh tepeticpac yn Tonalliytlatlayan , huel yxquichca oncan hualmoquetz , yc niman ye huallamina yn cenca chicahuac tlapaltic yn tlacatl tlahtohuani | | 44r yn Atonaltzin Chichimecateuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77937,15330,spanish,nahuatl,"Tierra pantanosa ,","talchahuitzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77938,15331,spanish,nahuatl,Y aviendolo entendido el dicho juez governador mandó abrir las puertas de las dichas casas y entró en ellas y se medieron las dichas casas que las puertas de ellas estan hazia el oriente que tienen de ancho quatro brazas y un codo y de largo tres brazas y un codo con mas el patio y una pared nueva y las tierras que llegan al acequia [ atenco ] .,Auh yn iquac oiuh oquimocaquilti niman omotlapo yn calli yoan omocalaqui yn calitic yoan occepan omotamachiuh yn calli zan centequiztimani tonatiuh yquizayampa ytzticac ynic patlaoac yn ixpampa namatl ypan cenmolicpitl auh yn iyomotlan ynic huiac ematl ypan ce molicpitl yoan ythuallo yoan yn quin omotecat tepantli yoan muchi ytlallo umpa onaci atenco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77939,15332,spanish,nahuatl,"Adivina adivinando , todos los días con la casa va cargando .","See tosaasaanil , see tosaasaanil . Se totlaakatsiitsiitsiin , kimaamatinemi iikaltsiin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77940,15333,spanish,nahuatl,"Con cantos das color , con cantos sombreas a los que han de vivir en la tierra .",Cuicatica oo tocontlapalaqui in nemiz tlalticpac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77941,15334,spanish,nahuatl,"Y aparte , las personas que vivían allí",Uan se itstoya noponi tlen maseualme,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77942,15335,spanish,nahuatl,½ kilo de chile ancho,Tlahco kilo patlahuacchilli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77943,15336,spanish,nahuatl,"allí llegó , allí en el Chikometepetl",noponi kiajsito noponi Chikometepetl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77944,15337,spanish,nahuatl,"En Cuitlachtépec gobernaba Tzihuactlatónac ; su mujer se llamó Yoalcíhuatl , y su hijo , TochinteuctlI .","Auh yn Cuitlachtepec tlatocati ytoca Tziuactlatonac ; yn iciuauh ytoca Yoalcicatl , yn ipiltzi Tochintecuhtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77945,15338,spanish,nahuatl,". Cuando hubieron llegado al medio del patio , luego se quema incienso en el gran brasero . Los vino a encontrar el rey Ahuitzotl , les dijo :",. In oacique itualnepantla niman ye ic copaltemalo in tlehcuazco . Quinmonamiquico in Auitzotl teoctli quim ilhui :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77946,15339,spanish,nahuatl,"A Moxotzin Tlatzotzonizcatzin , hija de Acolnahuacatzin , la solicitó por esposa Acolmiztli Huitzilíhuitl , tlatoani de Coatlichan ; engendraron , y tuvieron dos hijos : Ixcuecuetzin y Acxocuéitl .","Auh yn Tlatzotzonizcatzi Moxoçi yn iychpoch Acolnauacaçi quiuallitla Coatlycha tlatoani Acolmiztli Uiziliuitl ; ye mopilhuatia ye tlacat Yxcuecuetzi , ycome Acxocueytl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77947,15340,spanish,nahuatl,Mi tía va a llegar probablemente en la noche .,Noteahui ca yohualpa hualhuilohuaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77948,15341,spanish,nahuatl,( Visto esta ynformacion ) [ ahora viernes 1 de septiembre de 1564 años ) y del alcalde don Martin de San Juan que tengo cargo de la justicia por su magestad [ vine al tlaxilacalli ] hice parescer ante my a los vecinos e prencipales del barrio [ tlaxilacalleque ] de Tlascuititlan donde es la diferencia que son Juan Damian e Martin Coacocoa e declararon en my presencia que las tierras de que es esta diferencia son e fueron de un yndio llamado Totol e que los camellones son del hermano [ menor de ] Totol que son cinco camellones .,Yn axcan comilhuitl viernes a primero de setiembre de 1564 años yn nehuatl alcalde don Martin de San Juan nicpie justicia oniualla nican ypan tlaxillacalli Tlachcuititlan oniquintlatlani in tlaxillacalleque ytoca Juan Damian Martin Tlacocohua quitohua huel yeuatl tlalle yn itoca Tototl yteycauh Tototl yn ichinan V tetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77949,15342,spanish,nahuatl,"Sus palabras valen lo que las piedras preciosas finas , redondas y acanaladas . Consérvalas , haz de ellas un tesoro en tu corazón , haz de ellas una pintura en tu corazón . Si vivieras , con esto educarás a tus hijos , los harás hombres ; les entregarás , les dirás todo esto .","Ca nel nozo tlatocatlatolli , ca yuhquin chalchihuitl , ca yuhquin teuxihuitl ololihuic , in acatic ipan momati . Xiccui xicmopialti , moiollo itech xictlali , moyollo itech xiqui cuilo . Intla tinemiz , yehoatl ic titlacazcaltiz , ic titlacaoapahuaz , tictemacaz , ticteilhuiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77950,15343,spanish,nahuatl,"Así se hacía cuando no llovía ; sacaban a nuestro Buen Dios ; daba vueltas por todo el pueblo . De vez en cuando dábamos la vuelta y nos cogía la lluvia . ¡ Qué gusto tenía la gente porque ya llovía ! Y se decía : Las milpas se están secando milpas de maíz , de frijol todo se muere de sed . Ya dan tristeza nuestras milpas .","Iquin omochihuaya ipampa amo quiahuia ; omoquixtiaya Toteotatzin ; mehualhuiaya nochi in xolal . Quemanian otitlaehualoaya ihuan otechacia quiahuitl . ¡ Tlen paquiliztli omopiaya tlaca ipampa yoquiauh ! Ihuan omitoaya , Cuentlatin ye huahuaqui tlaolmitin . yemiltin nochtin yeco amiqui . Ye tetlacolti que ica cate tocuentlahuan” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77951,15344,spanish,nahuatl,"8 Técpatl , 44 .","VIII Tecpatl xihuitl , 44 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77952,15345,spanish,nahuatl,"Así se hacía ; descansaban y luego se iban a lavar los pies , a lavarse la cabeza , con el agua que pasa más abajo de la iglesia , le podemos llamar un río muy ancho . Allí se iban a bañar las mujeres , los hombres y los niños .","Ihqui omochihuaya ; onecehuiloya ihuan zan niman ohuilaloya nexopapacoz , niamohuiloz ican atl tlen panotica ca itzintlan teopantli cuali tiquitozque apantli patlahtic . Canon oyaya maltizque cihuame , tlaca ihuan piltzitzintin ompoyon omaltiaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77953,15346,spanish,nahuatl,"Y de los huexotzincas , tlaxcaltecas y chololtecas que habían ido a defender a los cuetlaxtecas , muchos fueron muertos o cayeron prisioneros .","Auh yn uexotzincatl , tlaxcaltecatl , chololtecatl , yn quimanauizquia cuetlaxtecatl , yoan mic yoan maltic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77954,15347,spanish,nahuatl,Sal al gusto,"Iztatl , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77955,15348,spanish,nahuatl,yo vendo,nitlanamaca,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77956,15349,spanish,nahuatl,no lo estamos viendo nosotros .,ax tojuanti titlachilijtoke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77957,15350,spanish,nahuatl,Como una pintura nos iremos borrando . Como una flor nos iremos secando aquí sobre la tierra .,Zan yuhqui tlacuilolli ah tonpupulihui . Zan yuhqui xochitl in zan toncuetlahui ya in tlalticpac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77958,15351,spanish,nahuatl,"El 26 de julio de 1607 , fiesta de Santa Ana , por la tarde , murió gente en la laguna , en el canal que va a Tetzcoco o que viene a México ; venía hacia México la barca llamada navío cuando se hundió en la laguna .","Yn inpan axcan yc 26 mani metztli julio de 1607 años , ypan ylhuitzin Sancta Ana ye teotlac , yquac ompa omicohuac in hueyapan yn ipan acallotli ynic ompa huillohua Tetzcoco noço nican yc hualhuillohua Mexico ; auh yeh nican Mexico hualhuia yn acalli yehuatl yn quitocayotia navío yn hueyapan pollaquico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77959,15352,spanish,nahuatl,"La segunda hija de Cuauhcececuitzin Tlamaocatlteuctli Teocuitlapane se llamó Zacuantlapaltzin , y fue esposa de Tzihuacatzin Tlamaocatlteuctli .","Yn icome ychpochhuan Quauhcececuitzin Tlamaocatlteuhctli Teocuitlapane ytoca Çaquantlapaltzin , ynin conmonamicti Tzihuacatzin Tlamaocatlteuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77960,15353,spanish,nahuatl,decían que hace tiempo era pura gente que se,kiijtouayaya para uajkajkí tamo puro tlen ni,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77961,15354,spanish,nahuatl,"aquí voy a suplicarte en este día ,","nican nimitztatauhtiti itech nehin tonal ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77962,15355,spanish,nahuatl,"Asimismo , los mexitin aztecas se sustentaban cultivando y cosechando maíz , chile , jitomate y calabaza .",Yhuan y tonacayotl chilli xitomatl ayohtli yhuan quihualcuique no ymihtac hualmochiuhtia yn mexitin azteca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77963,15356,spanish,nahuatl,"Han pasado 85 años desde que , en el año 6 Técpatl , 1524 , llegaron los doce religiosos padres de San Francisco ; en ese año los mexicas cumplieron 200 años de estar en Tenochtitlan .","Auh yhuan ye nauhpohualxihuitl ypan macuilxihuitl yn ipan VI Tecpatl xihuitl , 1524 años , yn omaxitico padreme Sant Francisco matlactin omomentin teopixque ; auh no yquac ypan in yn omoteneuh xihuitl oncan matlacpohualxiuhtico yn mexica ynic cate Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77964,15357,spanish,nahuatl,Dile que vaya otra vez a traerte lo que necesitas aquí .,škilwi ma mayaw oksehpa ma miconali len micnesesitaros de nikan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77965,15358,spanish,nahuatl,"En este año los antiguos chichimecas llegaron a asentarse en Azcapotzalco , donde ahora se nombra Azcapotzalco Tepanecapan , cuando Totepeuh llevaba 11 años gobernando en Colhuacan .","Nican ypan in yn acico yn motlallico yn huehuetque chichimeca yn oncan Azcapotzalco yn axcan oncan motenehua Azcapotzalco Tepanecapan , yn ihcuac yn ye iuh matlactlonce xihuitl tlahtocati Totepeuh | | 18r yn Culhuacan ye iuh nepa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77966,15359,spanish,nahuatl,"en esta hora ,","itech nehin hora ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77967,15360,spanish,nahuatl,"También durante el mes de marzo arreció la enfermedad de la fiebre verde o pleuresía , de la cual murió mucha gente en toda la Nueva España ; había comenzado desde el principio del año , y desde entonces la gente estuvo enfermando y muriendo , hasta que ahora arreció la enfermedad , de la cual han muerto tanto españoles como naturales .","Yhuan cenca chicahuac in yequene momanaco cocoliztli matlaltotonqui yn ipan in omoteneuh metztli março , ynic micohuac ynic mochi ypan nohuiyan Nueva España ; yn onpa yc hualpeuhtica ytzinecan yn ipan in omoteneuh xihuitl , yxquichcauh necocolloc yhuan micohuac , ynic yequene axcan chicahuac ye mochihua cocoliztli , momiquilia yn timacehualtin yhuan españoles .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77968,15361,spanish,nahuatl,"Decidieron el prefecto y el inspector apresar a todos los hombres , tuvieran hijos o no . Los hombres tendrían que estar encerrados para que los interrogaran y ellos contestaran con toda sinceridad . Les preguntaban si iban a enviar a sus hijos a la escuela . El que contestaba que sí mandaría a sus hijos a la escuela lo soltaban . Y al que decía que no tenía hijos lo encerraban un mes . Y les preguntaban : ¿ Cuántos niños tienen ustedes ? ¿ Los van a mandar a la escuela ? Algunos respondían : No tengo hijos ; sólo hermanos y hermanas . ¡ Pues dile a tu padre que los mande a la escuela ! ¡ No tendrán que pagar nada !",Oquinemilique prefecto ihuan inspector quintzatzacuazque nochtlaca quipiaz nozo amo quipiaz iconeuh . Quipiaz tlen tzauhtaz queniman quitlatolanazque huan tlananquiliz tlen quitoa iyolo . Quintitlaniz tla quintitlanizque inpilhuan tlamachtilcalco . Aquen otlanaquiliaya quititlaniz ipilhuan tlamachtilcalco oquincacahuaya . Ihuan tlen oquitoaya amo oquipiaya tlen tzauhtazque ce metztli . Ihuan oquimilhuiaya : ¿ Quezqui cocone nanquimpia ? ¿ Nanquititlanizque tlamachtilcalco ? ” Occequi oquitoaya : Amo nicpia cocone ; zan nocnehuan . ” ¡ Can nozo xiquilhui motatzin ma quintitlani tlamachtilcalco ! ¡ Amotla tlaxtlahuazque ! ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77969,15362,spanish,nahuatl,ropaje de oro revístete !,teucuitlaquemitl ! Ximoquentiquetl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77970,15363,spanish,nahuatl,"3 Técpatl , 1612 .","III Tecpatl xihuitl , 1612 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77971,15364,spanish,nahuatl,"En este año fueron descuartizados en Chalco Tlalmanalco unos principales : el primero se llamaba Chichicuepotzin ; el segundo , Necuametzin ; el tercero , Totomihuatzin ; el cuarto , Omacatzin ; y el quinto , Macuiltzin .","Nican ypan in yn tetecoque yn Chalco Tlalmanalco pipiltin : yn icce ytoca Chichicuepotzin , yn icome ytoca Nequametzin , yn ic - ey ytoca Totomihuatzin , yn icnahui ytoca Omacatzin , yn icmacuilli ytoca Macuiltzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77972,15365,spanish,nahuatl,Se lava el pescado . Los nopales se remojan en agua de sal durante dos horas para que se les quite bien la baba ; el epazote bien lavado se corta en partes pequeñas ; y las hojas de mazorca se remojan y se enjuagan .,"Achto mopaca in michin , in nohpalli motlalia ome cahuitl ihtic in atl ica iztatl inic mocuihcuiz in nohpalalactli ; in yepazohtli cualli mopaca , motetequi , in izhuatl mociyahua ihuan mixahuia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77973,15366,spanish,nahuatl,señor Obispo para que le hicieran casa allí en el Tepeyac .,in tlahtoani Obispo inic oncan quimocaltiliz in Tepeyacac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77974,15367,spanish,nahuatl,"9 Acatl , 1267 .","IX Acatl xihuitl , 1267 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77975,15368,spanish,nahuatl,De tu interior salen,Mitecpa on quiza,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77976,15369,spanish,nahuatl,"Padre Jesús Nazareno ,","Padre Jesús Nazareno ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77977,15370,spanish,nahuatl,Es bejuco ( kuamekat ) .,In kuamekat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77978,15371,spanish,nahuatl,"El viernes 4 de mayo de 1612 , una vez pasada la Pascua , la Real Audiencia dio autorización y licencia a los españoles que habían fundado la nueva cofradía en la iglesia de las monjas de San Juan de la Penitencia , en Moyotlan , para hacer la procesión en que habrían de salir los penitentes y disciplinantes , hijos de San Juan Bautista , a las 2 de la tarde .","Auh axcan viernes yn ic 4 mani metztli mayo de 1612 años , ye oquiz yn Pasqua , yhcuac macoca tlanahuatilli huelitiliztli licencia Audiencia Real yn españoles yn oquitlallique yancuic cofradía oncan omoteneuh San Juan de la Penitencia monjas | | 193 Moyotlan , ynic tlayahuallozquia prossión mochihuazquia quiçazquia yn ipilhuantzitzin San Juan Baptista tlamaceuhque penitentes inic mohuitequizque , yn ipan ome tzillini teotlac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77979,15372,spanish,nahuatl,"En el bosque no se quiere dar , crece donde no hay mucha sombra .","Kuoujijtik amo kineki moskaltis , mochiua kampa panian .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77980,15373,spanish,nahuatl,"Asimismo , en este año murió Totequixtzin Opochhuateuctli , tlatohuani de Opochhuacan Chalco Tlalmanalco , que gobernó durante 26 años .","Auh no yquac yn ipan in xihuitl yn omomiquillico yn Totequixtzin Opochhuateuhctli tlahtohuani Opochhuacan Chalco Tlalmanalco , yn tlahtocat cenpohualxihuitl ypan chiquacen xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77981,15374,spanish,nahuatl,32 . TOMATE DE CÁSCARA,32 . ATOMAT o MILTOMAT o KOKOSTOMAT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77982,15375,spanish,nahuatl,"100 . Y ahora , esfuerza a tu corazón , a tu cuerpo . ¿ A quién en verdad dejarás ( en el mando ) ? ¿ A quién en verdad observas ? Porque ya eres madre de la gente , padre de la gente ; porque ya educas a los hombres , ya los instruyes ; eres protector , amparador ; grande es lo que cargas , grande es tu responsabilidad , porque eres ceiba , ahuhuete ; porque das sombra , das protección ; porque eres apoyo , das abrigo ; eres alivio , eres remedio , junto a ti , a tu lado entran tus vasallos , los que son de tu sangre , los que son de tu color ; los que son tus brotes , tus allegados , tus familiares , tus consanguíneos , tu parentela ; tus cejas , tus uñas , tus barbas y los que te ponen sandalias , los que están a tu izquierda ; tus madres , tus padres ; y lo que está disperso , esparcido ( el pueblo ); los que son tu ala , tu cola ; los que son tus manos , tus pies ; todos los que bajo tu sombra , bajo tu protección entran .","100 . Auh in axcan ma xicmochicahuili immoyollotzin , immonacayotzin , ¿ ac nel ipan ticmocahuiliz ? ¿ Ac nel ticmottilia ? Ca ye titenantzin , ca ye titettatzin ; ca ye titlacazcaltia , ca ye titlacahuapahua , ca timalcoche , ca titeputze ; huey immocuexan , huey immomamalhuaz , ca tipochotl , ca tihuehuetl ; ca ticehuallo , ca tecauhyo ; tizcallo , timalacayo ; ticeuhtli , tipahtli . Motloctzinco , monahuactzinco , mocalaquia immomacehualhuan , immezzohuan , immotlapallohuan , immahuayohuan , immohuitzyohuan , immochamolohuan , immotapalcayohuan , immotzicuehallohuan , immotlapancayohuan ; immixquamolhuan , in moztihuan in motentzonhuan ; ihuan mitzitzcactia , immitzopuchtia , in monahuan , in mottahuan ; yhuan in momoyahuatoc , in cecenmantoc , immaaz , immocuitlapil , in ixquichtin immomahuan , immocxihuan , in ixquichtin immocehuallotitlantzinco , immecauhyotitlantzinco mocalaquia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77983,15376,spanish,nahuatl,"El conjunto de éstos era : Tenochtitlan , Tlatilolco , Tetzcoco , Huexotla , Coatlichan , Chalco , Xochimilco , Huitzilopochco , Mixcouac , Azcapotzalco , Cuauhtitlan , Otumpa .",Centetl ic catca : in Tenochtitlan in Tlatilolco in Tetzcoco in Huexotla in Cohuatl ichan in Chalco in Xochimilco in Uitzilopuchco in Mixcouac in Azcapotzalco in Cuauhtitlan in Otompan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77984,15377,spanish,nahuatl,La sopa está hirviendo en la estufa .,In tlacualli cuacualacatica ipan tepoztlecnilaztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77985,15378,spanish,nahuatl,"Por la nevada murieron caballos , bueyes y ovejas .",| | 142v Cahualloti quaquahueque cepayauhmicque yhuan ychcame .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77986,15379,spanish,nahuatl,"Por eso se dice que el hombre es semejante e igual a Dios nuestro señor , es decir , según enseña Santo Tomás , que en el momento de su creación se le otorgó la gracia , la cual perdió el hombre a causa de su pecado , con lo cual las creaturas que viven sobre la tierra ya no le obedecieron ni lo reverenciaron , sino que lo vieron con temor y se le rebelaron ; y la virtud y bondad que en él había lo abandonó y desamparó .","Auh y maço nellihui i yehuatl in | | 3r yn mitohua motenehua yn ineneuhcatzin yn ipatillotzin yn totecuiyo Dios , quitoznequi , yn iuh quimomachitia Sancto Thomás , yn qualtica yectica tlamamacoc ynic chihualloc , çan polliuh ytech yn tlacatl ypampa yn itlapilchihual yn itlatlacol , auh ca yuhqui in yn tlachihualtin yn yolcame tlalticpac yn ayocmo quitlacamati ayocmo tleyn ipa quitta , ça motlaymacazcanequi ça yuhqui tzonteme ; auh y qualtihuani yectihuani yn itech catca quitlalcahui quicnocauh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77987,15380,spanish,nahuatl,Mi tío tiene cinco hijos .,Notetla quinmopilia macuilli tepilhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77988,15381,spanish,nahuatl,Y tanbién una manta negra de quatro piernas [ un poco raída ] mando la aya la dicha Juana Maximiliana yten una manta de lana blanca que parece de paño que esta ya rayda mando la aya mi yerno Felipe de Santiago y dos piernas de manta blanca de hilo de lana algo raydo mando las aya mi nieta Ynes Francisca y otra pierna de manta que dicen quauhnauacayotl [ Ylacatziuhqui ] mando la aya de mi nieta Juana Xocoton .,Yoan nicteneua nauhzotl tlilquemitl ye achitiua ytech pouiz in noxhuiuh Joana Maximiliana auh in tzomitilmatli iztac yuhqui paño yetiua ytech pouiz in nomon Felipe de Santiago yn oce zotl iztac tilmatli ye no achitiua ytech pouiz yn noxhuiuh Ynes Francisca auh yn oc no ce zotl iztac tilmatli quauhnauacaiotl ylacatziuhqui ytech pouiz in noxhuiuh Joana Xocoton .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77989,15382,spanish,nahuatl,FRIJOL DURO,TAKUAUAKET,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77990,15383,spanish,nahuatl,"El domingo 23 de julio de 1606 , en Tzacualtitlan Tenanco Amaquemecan murió , pues se lo llevó consigo Dios nuestro señor , mi querido padre el señor Juan Agustín Ixpintzin , hijo de la señora doña Luisa Xochiquetzaltzin .","Yn ipan axcan domingo yc 23 mani metztli julio de 1606 años , yquac yn ompa Tzaqualtitlan Tenanco Amaquemecan momiquilli in quimohuiquilli totecuiyo Dios yehuatzin notlaçotatzin moyetzticatca Juan Augustín Yxpintzin teuhctli yn itelpochtzin catca cihuapilli doña Luisa Xochiquetzaltzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77991,15384,spanish,nahuatl,"También traía consigo a una mujer , cuyo nombre no se sabe , que era la hermana mayor de los tecuanipantlacas ; y dicen que esta mujer era hija del mencionado TziuhtlacauhquI .","Yhuan ce cihuatl yn quihualhuicac , amo huel momati yn itoca , yn inhueltiuh Tequanipan tlaca ; yuh quitohua , ychpoch yn omotocateneuh yn Tziuhtlacauhqui yn quihualhuicac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77992,15385,spanish,nahuatl,Este hongo sí se come :,In nanakatsin se kikua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77993,15386,spanish,nahuatl,y de palabra digeron a su merced en presencia de mí el escrivano Miguel Xuarez y dijeron asi : benimos a hacer saber a la justicia aserca de unas tierras que tenemos en San Pablo Tlalyztacapan que nos las dexaron nuestros padres Martin Mexicatl que se la dieron y desde alla tiene de largo [ quarenta y de ancho ] beinte y Lorenzo Ticocyahuacatl tiene su tierra ochenta de largo y de ancho beinte brazas .,Yntlatoltica oquimononochillico nixpan escribano Miguel Xuarex yuh conitohua tictocaquiltilico in justicia ypampa totlal tomil ompa mani Sant Pablo Tlalistacapan techcahuillitiaque yn totahuan Martin Mexicatl yn inemac ompohual huiyac ynic patlahuac cempohualli auh yn Lorenzo Ticocyahuacatl yn imil napohual huiyac ynic patlahuac cempohualli maitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77994,15387,spanish,nahuatl,¡ Rocíen nuestras plantitas !,¡ Xrociaroquih toplantitas !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77995,15388,spanish,nahuatl,Yo no te soltaré a que te vayas .,Na axnimitsmalajkanis para xiya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77996,15389,spanish,nahuatl,"Éstos son los tlatoque chichimecas , los renombrados , los antiguos pobladores .","Auh yzcate yn chichimeca tlatoque y much poui , y yepa chaneque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77997,15390,spanish,nahuatl,A las once y media de la mañana .,Mahtlactli ihuan tlahco ohuatzintica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77998,15391,spanish,nahuatl,¿ con qué me sustentaré yo mañana ?,¿ toni neh mozta ica nimotequipanoz ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 77999,15392,spanish,nahuatl,"Al que no va con todo el corazón a Chalma a hacer su ofrenda , le pasa algo en el cerro .",Ahquen amo ca iyolo oyaya Chalma tlalhuiquixtiz tla itla oquipanoaya ipan tepetl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78000,15393,spanish,nahuatl,Moquíhuix llevaba 21 años gobernando cuando empezó la guerra en que Tlatelolco se enfrentó a Axayácatl ; la batalla comenzó al declinar el sol .,E iuh XXI xiuitl tlantocanti yn opeuh yn yaoyo yn Tlatilolco ynic omixnamique yn Axayanca ; ym peuh nenecaliztli omopiloua tonatiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78001,15394,spanish,nahuatl,la vamos a cocer y la comeremos ” .,"tijkakatsose tijkuaseLo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78002,15395,spanish,nahuatl,Muchas fueron las tierras que atravesaron mientras vinieron caminando y avanzando .,"Cenca miyec yn tlalli quihualpanahuique ynic nohuian hualnentiaque , ynic huallotlahtocaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78003,15396,spanish,nahuatl,A1 medio año ya caminaba bien,Ajsitito tlajko xiuitl ya kuali neinemi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78004,15397,spanish,nahuatl,"Y para que se sepa bien cuántos han sido los gobernantes de los mexicas tenochcas , aquí se ponen los nombres de cada uno de ellos : el primero , llamado Moteuczoma , fue tlatohuani de los mexicas en Yáncuic Mexico Aztlan ; el segundo , llamado Chalchiuhtlatónac , sacó a los mexicas tenochcas y los vino gobernando desde que se movieron y salieron de Yáncuic Mexico Aztlan Quinehuayan Chicomóztoc ; el tercero fue el teomama Cuauhtlequetzqui ; el cuarto se llamó Acacitli ; el quinto , Citlalitzin ; el sexto , Tzinpan ; el séptimo , Tlazotzin ; el octavo , Tozcuecuextli ; el noveno fue el tlatohuani Huehue Huitzilíhuitl ; el décimo , llamado Tenochtzin , vino acaudillando y gobernando a los mexicas hasta que llegaron a Tenochtitlan ; el undécimo , llamado Acamapichtli , fue el primer tlatohuani en Tenochtitlan ; el duodécimo fue el tlatohuani Huitzilíhuitl Segundo ; el decimotercero , el tlatohuani Chimalpopoca ; el decimocuarto , el tlatohuani Itzcóhuatl ; el decimoquinto , el tlatohuani Huehue Moteuczoma Ilhuicamina Chalchiuhtlatónac ; el decimosexto , el tlatohuani Axayacatzin ; el decimoséptimo , el tlatohuani Tizócic ; el decimoctavo , el tlatohuani Ahuítzotl ; el decimonono , el hueitlatohuani Moteuczoma Xocóyotl ; el vigésimo se llamó Cuitlahuatzin ; el vigesimoprimero , Cuauhtemoctzin ; el vigesimosegundo , don Andrés Motelchiuhtzin ; el vigesimotercero , don Pablo Xochiquentzin ; el vigesimocuarto , don Diego de Alvarado Huanitzin ; el vigesimoquinto , don Diego de San Francisco Tehuetzquititzin ; el vigesimosexto , don Cristóbal de Guzmán Cecetzin ; el vigesimoséptimo , don Luis de Santa María Nanacacipactzin ; el vigesimoctavo , el juez don Francisco Jiménez ; el vigesimonono , don Antonio Valeriano el Viejo ; el trigésimo , el teniente don Juan Martín ; el trigesimoprimero , don Jerónimo López ; y el trigesimosegundo , don Juan Bautista , que es el gobernante ahora , en este año de 1609 .","Auh ynic huel mellahuac momatiz in ye yzquintin intepachocahuan mochihua mexica tenochca , nican teneuhtoc yn intoca nican motecpana ceceyaca : yn icce ytoca Moteuhcçoma , ynin oc ompa yntlahtocauh catca in Yancuic Mexico Aztlan yn mexica ; yn icome ytoca Chalchiuhtlatonac , ynin yeuatl quinhualquixti ompa quinhualpachotia | | 105 ynic ompa hualquizque huallolinque Yancuic Mexico Aztlan Quinehuayan Chicomoztoc yn mexica tenochca ; yn iquey ytoca Quauhtlequetzqui teomama ; yn icnahui ytoca Acacitli ; yn icmacuilli ytoca Citlallitzin ; yn icchiquacen ytoca Tzinpan ; yn icchicome ytoca Tlaçotzin ; yn icchicuey ytoca Tozcuecuextli ; yn icchiuhcnahui ytoca Huehue Huitzillihuitl tlahtohuani ; yn icmatlactli ytoca Tenochtzin , quimaxitico yehuatl quinhualpachotia quinhualyacan yn mexica ynic acico Tenochtitlan ; yn icmatlactlonce ytoca Acamapichtli tlahtohuani achto yn Tenochtitlan ; yn icmatlactlomome ytoca Huitzillihuitl ycome tlahtohuani ; yn icmatlactlomey ytoca Chimalpopoca tlahtohuani ; yn icmatlactlonnahui ytoca Ytzcohuatl tlahtohuani ; yn iccaxtolli ytoca Huehue Moteuhcçoma Ylhuicamina Chalchiuhtlahtonac tlahtouani ; yn iccaxtollonce ytoca Axayacatzin tlahtohuani ; yn iccaxtollonmome ytoca Tiçocic tlahtohuani ; yn iccaxtollomey ytoca Ahuitzotl tlahtohuani ; | | 106 yn iccaxtollonnahui ytoca Moteuhcçoma Xocoyotl huey tlahtohuani ; yn iccenpohualli ytoca Cuetlahuatzin ; yn iccenpohuallonce ytoca Quauhtimoctzin ; yn iccenpohuallomome ytoca don Andrés Motelchiuhtzin ; yn iccenpohuallomey ytoca don Pablo Xochiquentzin ; yn iccenpohuallonnahui ytoca don Diego de Alvarado Huanitzin ; yn iccenpohuallonmacuilli ytoca don Diego de Sant Francisco Tehuetzquititzin ; yn iccenpohuallonchiquacen ytoca don Christóval de Guzmán Cecetzin ; yn iccenpohuallonchicome ytoca don Luis de Sancta María Nacacipactzin ; yn iccenpohuallonchicuey ytoca don Francisco Ximénez çan juez ; yn iccenpohuallonchiuhcnahui ytoca huehue don Antonio Valeriano ; yn iccenpohuallonmatlactli ytoca don Juan Martín theniente ; yn iccenpohuallomatlactli once ytoca don Jerónimo Lúpez ; yn iccenpohuallonmatlactli ypan ome ytoca don Juan Baptista , ynin axcan moyetztica de 1609 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78005,15398,spanish,nahuatl,Y así ahora te voy a golpear,Uan ijkino nama nimitsmakilis,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78006,15399,spanish,nahuatl,de lo que tiene .,toni quipiya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78007,15400,spanish,nahuatl,"Artículo 75 . - La Cámara de Diputados , al aprobar el Presupuesto de Egresos , no podrá dejar de señalar la retribución que corresponda a un empleo que esté establecido por la ley ; y en caso de que por cualquier circunstancia se omita fijar dicha remuneración , se entenderá por señalada la que hubiere tenido fijada en el Presupuesto anterior o en la ley que estableció el empleo . En todo caso , dicho señalamiento deberá respetar las bases previstas en el artículo 127 de esta Constitución y en las leyes que en la materia expida el Congreso General . Los poderes federales Legislativo , Ejecutivo y Judicial , así como los organismos con autonomía reconocida en esta Constitución que ejerzan recursos del Presupuesto de Egresos de la Federación , deberán incluir dentro de sus proyectos de presupuestos , los tabuladores desglosados de las remuneraciones que se propone perciban sus servidores públicos . Estas propuestas deberán observar el procedimiento que para la aprobación del presupuesto de egresos , prevé el artículo 74 fracción IV de esta Constitución y demás disposiciones legales aplicables .","Tlen 75 Tlanahuatihcayotl . In Tlahtocan tlen Tepantlahtoahih , queman quicualmatis in Amatlayeyecoli tlen Tomin Tequihuili , amo huelis quiilcahuas quihtos tlen itlaxtlahuil itechpohui tlen se tequitl tlen ixnesi ipan tlahtoltlanahuatili , ihuan tla ipampa tlehueli tlamantli moilcahuas motlais quen achi motlaxtlahuas , mocuamachilis ipatih quen moixtlalih ipan Amatlayeyecoli tlen se xihuitipah noso ipan tlahtol tlanahuatili tlen quiyolitih inon tequitl . Uahca tla axtle , qui nextilisquiya quenicatsa mo tlepanitasquiya ipan ni tlachiyalistli ipan ni Tlanahuatihcayotl 127 ipan ni Ueyi Amatlanahuatili ica no tlanahuatihca tlanamiquilistli tlen mo icuilohua ipan ni Congreso General . Tequichichuani , Tlahtol tequichihuani ihuan Tlasencahuani , ihquino ni mo itsquitoque san sequi cuamachiliya ipan ni Ueyi Amatlanahuatili quichiua ma onca tlapaleuihcayotl tle quisa ipan ni Tequichihuani , hueli qui tlamiltisquiya tlen yohuanti qui tequipanotoque , qui temoliya quenicatsa quin mahmacase tlen nochi tequitini . Ni tlen mo ilhuiya qui chihuase tln qui cualtlalise ipan quisas in tomi , qui temoliya ipan ni Tlanahuatihcayotl 74 tlatlapantli IV tlen ni Ueyi Amatlanahuatili huan sequinoc camanali tlen xitlahuac qui tlalisquiya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78008,15401,spanish,nahuatl,"Han pasado 68 años desde que , en el año 10 Calli , 1541 , murió el señor don Diego de Alvarado Huanitzin , tlatohuani gobernador de Tenochtitlan , que gobernó durante cuatro años ; y luego , en ese mismo año , se enseñoreó como gobernador el señor don Diego de San Francisco Tehuetzquititzin , tlatohuani de Tenochtitlan .","Auh yhuan ya yepohualxihuitl ypan chicuexihuitl yn ipan 10 Calli xihuitl , 1541 años , yn omomiquilli tlacatl don Diego de Alvarado Huanitzin tlahtohuani governador catca Tenochtitlan , yn tlahtocat çan nauhxihuitl ; auh çan niman iquac yn ipan omoteneuh xihuitl motlahtocatlalli mogovernadortlalli yn tlacatl don Diego de Sant Francisco Tehuetzquititzin tlahto - | | 96 - huani Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78009,15402,spanish,nahuatl,Y tornó a dezir otro pregon y no ubo quien ablase y luego torno a dar el pregonero otro pregon que fue el tercero y no ubo quien hablase sino fue Melchor de Parada español que las puso en cient pesos ; con la postura tornó el pregonero a persibiendo e no ubo quien las pujare .,Auh niman cenca miyecpa yn otzatzic tecpoyotl ayac oquinanquilli zan [i]cel Melchior de Parada español oquinanquilli oquito ca nehuatl ni[c]temaz macuilpohualli pesos oc no cenca miyecpa otzatzic in tecpoyotl ayacac oquinanquilli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78010,15403,spanish,nahuatl,"En este año terminó en Colhuacan el gobierno de los cuauhtlatoque , un período de 16 años en que no hubo allá tlatohuani .","Ypan in tlamico ynic quauhtlahtolloc yn Colhuacan , caxtolxihuitl ypan ce xihuitl yn ayac tlahtocat .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78011,15404,spanish,nahuatl,"Y si alguien quiere entorpecer , si aun vivimos y si somos llamados en el futuro , decimos que la defenderemos , para que [ el pleito ] no sea sobre ti el comprador , nosotros taparemos la boca al que quiera hablar ante la justicia .",Auh yn tlaca quitzohuiznequiz yn oquictonnemi yn tla tinotzalozque yn ye umpa titztihui tiquitoa ca ypan titlatozque camo quen mopan yn timotlacohuiani ca tehoantin tictentzaquazque yn aquin tlatoznequiz yn ixpan justicia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78012,15405,spanish,nahuatl,"Cuando llegaron a Otlatépec , hallaron a los advenedizos haciendo fuego y asando su comida .","Niman ic ompa ynpan acito yn ompa tlapopotzaya yn Otlatepec , tlatlehuatztoque yn inpan acito .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78013,15406,spanish,nahuatl,"Y a los peces , a ellos empezó a hablar",Ya michime yojuanti pejki kinkamoui nopa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78014,15407,spanish,nahuatl,Cuanto costó este caballo . ?,¿ Quexquich oipatic inin cahuayo ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78015,15408,spanish,nahuatl,½ kilo de pasta de pipián .,Tlahco kilo chilacachtextli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78016,15409,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 ; ésa es la verdad .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian | | 95 yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años ; ynin huel neltiliztli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78017,15410,spanish,nahuatl,"Ecatzin Tlacatécatl Tlapanécatl Popocatzin le dijo a Malintzin : “ ¿ He de tener miedo ? ¿ No pude morir igualmente en la guerra ? De todos modos allá iré , señora Malintzin ” .","Auh yehuatl in Ecatzin Tlacatecatl Tlapanecatl Popocatzin oquilhui in Malitzin : “ Cuix ninomauhtia ? Cuix amo çanohui yaopan onimiquizquia ? Ca tel ye yc niauh , cihuapillé Malitziné ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78018,15411,spanish,nahuatl,"Los acompañantes chalcas iban como si llevaran a los chichimecas a una muerte segura , porque no sabían cómo les iría a los chichimecas ; se imaginaban los chalcas acxotecas que allá irían a morir los tlatoque Atonaltzin Chichimecateuctli y Tliltecatzin Chichimecayaotequihua con todos sus macehuales .","Auh y yehuantin yn hualtehuicaque chalca çan iuhqui ynic quinhualmictoctlazque quinhualmiccamayauhque , ca amo yuh momatia yntla huellacitihui yn chichimeca ; yn iuh momatia yn chalca acxoteca ca çan oncan miquitihui yn tlahtoque Atonaltzin Chichimecateuhctli yhuan Tliltecatzin Chichimecayaotequihua yhuan yn mochintin ynmacehualhuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78019,15412,spanish,nahuatl,"Eran los nombrados Mimixcohuas : el primero se llamaba Xiúhnel ; el segundo , Mímich ; y la tercera era su hermana mayor .","Ca yehuantin yn quintocayotia Mimixcohua : yn ce ytoca Xiuhnel , yn icome ytoca Mimich , yn iquey cihuatl ynhueltiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78020,15413,spanish,nahuatl,El hizo este trabajo cuidadosamente .,Yehua huel otlaixtlali oqui . chin inin tequitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78021,15414,spanish,nahuatl,"4 Técpatl , 1184 .","IIII Tecpatl xihuitl , 1184 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78022,15415,spanish,nahuatl,"Y como ya estaban escritos sus nombres , el inspector tomó el papel y fue llamando el nombre de la niña o del niño . Subían en una plataforma de madera . Subían y se les seguía nombrando . Subían los niños ; de cuatro en cuatro tenían que subir y bajar por el otro lado . De nuevo volvían a nombrar niños y niñas . Subían a la plataforma y les daban su ropa , tal como estaba escrito en el papel .","Ican totaca yocuilactaya tlen in omanili inspector amatl ihuan monenehuiliaya tlen itoca cihuanton nozo piltontli . Otlecoya ipan ce cuauhtlapechtli . Ihuan ompoyon omotlecahuic ihuan oquinmotenehuiliaya . Otlecoyac cocone , nahui coconentoton otlecozque ihuan ica occecni temozqui . Occepa oquinmotenehuiliaya tlen itoca pipiltoton ihuan cihuantoton . Otlecoya ompa cuauhtlapechco can oquinmacaya in tzotzoma tlen ohuali icuilauhtaya itech amatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78023,15416,spanish,nahuatl,Se da mucho .,Miak mochiua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78024,15417,spanish,nahuatl,Después trabaja y trabaja mucha gente,Teipa tekitij tekitij miyak gentes,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78025,15418,spanish,nahuatl,E luego en el dicho dia mes e año susodicho el alcalde Miguel de los Ángeles [ Y don Alonso de San Francisco regidor vinieron de tlaxilacalli de San Juan Tlatilco ] ( en cumplimiento de la clausula del dicho testamento y de pedimiento de los dichos albaceas ) metió en la posesión de las dicha casa [ comprada ] ( y tierra ) a Lorenzo Diego y su muger llamada Juana Petronila y a su hija Francisca y Agustin de Santiago marido de Maria de los Angeles .,Zan niman iquac yn ipan cemilhuitl yn omito tlacpac in metztli yn xihuitl in yehuatzin alcalde Miguel de los Angeles yuan don Alonso de San Francisco regidor hualmohuicaque in nican ipan tlaxillacalli San Juan Tlatilco posesion conmochihuilico quimomocemaxcatillico yn incalcohual Lorenzo Diego Ynamic Juana Petronila yn inconeuh Francisca yuan Augustin de Santiago ynamic Maria de los Angeles .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78026,15419,spanish,nahuatl,Descansemos debajo de aquel portal y esperemos que termine la lluvia .,Tocehuican itzintla inon ixcuaxilancalli ihuan manticchiacan man pano quiahuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78027,15420,spanish,nahuatl,"Se bautizaron en la fiesta de San Ildefonso , arzobispo de Toledo ; y al día siguiente , lunes , se bautizó otro japonés con el nombre de Felipe , y fue su padrino don Gonzalo de Monroy .","Yn moquatequique yn huel ypan ylhuitzin catca San Ilefonso arcobispo de Toledo ; auh ye no nicuel yn icomilhuitl yn ipan lunes ye noceppa ce tlacatl moquatequi yn Jabón tlacatl ytoca mochiuh Pelipe , teoyotica ythatzin mochiuh yn don Gonçalo de Monrroy .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78028,15421,spanish,nahuatl,"En el año 7 Ácatl 1499 comenzó la discordia en Huexotzinco ; los de Chiauhtzinco expulsaron al tlatoani Toltecatzin , el cual vino a refugiarse en Mexico .","Chicomaca xiuitl yquac peuh motlaçulteuuia Uexotzinco ; Chiauhtzinco peuh Toltecatzin tlatoani , yn Toltecatzi Mexico nica nemico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78029,15422,spanish,nahuatl,No es muy difícil subirle .,Amuel ohui mopanhuetziz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78030,15423,spanish,nahuatl,"que no me lo escondan en la morada de los señores de los cerros ,","mah amo nechtatilican inchayohcan tepehuani ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78031,15424,spanish,nahuatl,"De ancho mide cuatro brazas y de largo quince brazas por eso ya le medimos y ya le damos posesión a la señora Maria Rodriguez , en cuatro partes vamos a colocar las estacas , ya le damos tierra a la señora para que allá se haga casa en tierra del pueblo . Se hace ante muchos españoles habitantes de allá , de la que era tienda de Tejada .",Ynic patlahuac nanmatl auh ynic hueyac castolmatl ynic ye tocontatamachihua ynic ye toconmaca posesion yn Maria Rodriguez yn señora nauhcanpa estacas ye tocotetetzotzona ynic ye tocontlalmaca señora ynic oncan mocaltiz yn itlalpan altepetl miec tlacatl españolti ymixpan mochihua yn oncan chaneque Desada ydienta catca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78032,15425,spanish,nahuatl,Y aviendo entendido el dicho juez governador lo pedido por ella fue al dicho barrio [ tlayacatl ] de Sancta Ana Huitzilan a dar la posesion de las casas que la dicha Ana Xuarez avia conprado .,Auh yn iquac oquimocaquilti yn yehoatzin governador niman ynomatzinco omouicac yn ipan tlayacatl Santa Ana Uitzillan ynic quimomaquiliz posesion yn calcouhqui Ana Xuarez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78033,15426,spanish,nahuatl,Ahora la vamos a encerrar,Nama tijtsakuase,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78034,15427,spanish,nahuatl,"¿ Qué vas a hacer ? Que se preparen escudos y macanas ; ya estás advertido , señor tlatoani ; no vaya a ser que nos suceda alguna desgracia ” .","Auh ynin : “ Tle timaylia ? Ma ça onchimalmanalo yhuan ma onmaquauhximallo ; ye timitztonemachtilia , tlatohuanié ; ma ytla topan mochiuh ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78035,15428,spanish,nahuatl,"allí apareció el maíz , dicen","noponi monextik sintli , kiijtouaj",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78036,15429,spanish,nahuatl,"Enseguida se enseñoreó Axayacatzin , hijo del tlatocapilli Tezozomoctzin y nieto de Itzcohuatzin .","Auh ça niman yc omotlahtocatlalli yn Axayacatzin , ynin ypiltzin yn tlahtocapilli Teçoçomoctzin , auh yecuel yxhuiuh yn Itzcohuatzin yn Axayacatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78037,15430,spanish,nahuatl,sus cosechas sobre todo cuando había habido un año fértil eran abundantes y en muchas ocasiones para guardar la mazorca tuvimos que levantar no uno sino dos cincolotes a modo de graneros aparte de la mazorca menuda que junto con el frijol y el haba en mata solíamos subirlos al techo de la casa para que el sol y el viento los secaran,cenca cualli mopixquiliaya achi mochipa in ihcuac otonacati ihuanachi quezquipan inic tietopiehzqueh tocentzin ahmo zan ce ome cencolohtli in tiquehuatiquetzayah cecni no quimopiliaya in pitzahuac centli ihuan etl ahuax in ica ixiuhyo in tictlehcahuiayah ipan calcuaitl inic tonal ihuan ehecahuaquiz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78038,15431,spanish,nahuatl,Otro ve que ha de morir en agua . Otro ve que él ha de pasar su vida en quietud y calma y en esa forma morirá .,In aca conmottilia atlan miquiz . In aca conmottilia yehuatl in iuian yocoxcan monemitiz ipan miquiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78039,15432,spanish,nahuatl,Yten lo quinto declaro que se paguen veinte pesos que tomamos prestados para el pleito de las casas lo qual haga la dicha mi muger Ysabel y si viniere [ F . 18r . ] mi hermano [ menor ] Baltasar la vieja Francisca le dé alguna cosa por la tierra que tiene ocupada en que tiene labrada su casa .,Ynic macuiltlamantli niquitoua no cenpoualli pesos yc moxtlauaz yn tomines tictotlacuique titoteilhuique yn ipanpa tlalli yehuatl quimati yn nonamic Ysabel quixtlauaz auh in tla huallaz yn noteycauh Baltasar yehuatl quimati yn ilamatzin Francisca quitlaocoliz ytlatzin ca nel ytlalpan yn onmocalti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78040,15433,spanish,nahuatl,que saque esta cosa y la llevas,ma nijkixti ni tlamantli uan tijuikas,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78041,15434,spanish,nahuatl,"Tampoco éstos dijeron nada : Olopantzíncatl , Atótotl , Tlazotzin , otro Cuauhcóhuatl , Chiyauhtótotl , Cuatécac , Xippan , Cecuiztli , Epcóhuatl , Teucxolohua , Cincóhuatl , Itítlil , Xópil , el chichimeca Cuatlecóhuatl , Atlácotl , Calpílcatl , Tolnahuácatl , Matlaomi , Acaten y Tólmez ; Apépetz había muerto en Apepetzpan .","Auh yzcate yn occequintin yn atle quitoque : ytoca Olopantzincatl , ytoca Atototl , ytoca Tlaçotzin , ytoca Quauhcohuatl occe , ytoca Chiyauhtototl , ytoca Quatecac , ytoca Xippan , ytoca Cecuiztli , ytoca Epcohuatl , ytoca Teuhcxollohua , ytoca Cincohuatl , ytoca Ytitlil , ytoca Xopil , ytoca chichimeca Quatlecohuatl , ytoca Atlacotl , | | 80r ytoca Calpilcatl , ytoca Tolnahuacatl , ytoca Matlaomi , ytoca Acaten , ytoca Tolmez ; yn itoca yn Apepetz ompa mic yn Apepetzpan motenehua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78042,15435,spanish,nahuatl,"Si la derriba , una vez que la haya abatido","Como quitamota , cuando quimayohuic",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78043,15436,spanish,nahuatl,Un zopilote salió,Se kiski se sopilote,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78044,15437,spanish,nahuatl,"Bueno , compraron la campana .","Bueno , mokouijke nopa kampana",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78045,15438,spanish,nahuatl,"A este Ilancuéitl Atlauhtecatlteuctli le fueron a solicitar esposa en Colhuacan ; de allá vino una señora , cuyo nombre no se sabe , la cual era hija de Huehue Tezozomoctli , tlatocapilli de Colhuacan .","Auh ynin yn Illancueytl Atlauhtecatlteuhctli quicihuatlanique yn ompa Culhuacan ; yn ompa hualla cihuapilli , amo huel momati yn itoca , ychpoch yn itoca Huehue Teçoçomoctli tlahtocapilli Colhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78046,15439,spanish,nahuatl,¿ de dónde los traen ?,kani ne kionkuij ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78047,15440,spanish,nahuatl,En el año 3 Ácatl 1443 no sucedió nada .,Yei Acatl xiuitl atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78048,15441,spanish,nahuatl,"El jueves 17 de noviembre de 1611 , fiesta de San Gregorio taumaturgo , obispo y patrón de la ciudad de México , el nahuatlato Juan Grande le fue a dar posesión en Azcapotzalco a don Antonio Valeriano el Joven , lo fue a dejar para que allá fuera juez gobernador en sustitución de don Baltasar Martín , natural de San Pablo Zoquipan , que era allá juez gobernador .","Axcan juebes yc 17 mani metztli noviembre de 1611 | | 159 años , huel ypan ylhuitzin Sant Gregorio tamadorgo obispo patrón yn nican ciudad Mexico , yhquac Azcapotzalco quimacato possión Juan Grande nahuatlahto yn don Antonio Valeriano telpochtli , umpa quicahuato ynic juez governador umpa mochihuato , compatlato don Balthasar Martín umpa juez governador catca nican San Pablo Çoquipan ychan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78049,15442,spanish,nahuatl,"Los escudos fueron volteados en Tepantonco , cuando abandonamos Colhuacan ; nos afligimos los mexicas , y se alzó el llanto .","Yn chimalli cuecuepalloc y ye Tepantonco y yeuayya , ucaualloc Colliuaca ; yca tollinque ye timexica choquiztli euaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78050,15443,spanish,nahuatl,Allá tuvieron que vestirse con hierbas .,Oncan quimoquentique yn amoxtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78051,15444,spanish,nahuatl,Yten se a de dar de lo procedido a Gracian de Balzola español diez pesos y a Mateo vecino de San Simon se an de dar quatro pesos y seys tomines y a Pablo vecino de Chalco se le den tres pesos y seis tomines .,Yhoan oncan quizas macoz matlactli pesos Garcia de Pasola español yhoan Matheo chane Sant Simon macoz nahui yhoan chiquacen tomin yhoan Pablo Chalco ychan macoz yey pesos yhoan chiquacen tomin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78052,15445,spanish,nahuatl,Entonces la buscó su papá y después pidió tropa para que la busquen .,entons okitemo ipapan wan onkán oki ' tilla tropa para ma kitemoskekan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78053,15446,spanish,nahuatl,"El señor don Luis de Velasco , marqués de Salinas , dejó aquí tres hijas : la primera , doña María de Ircio , viuda de don Juan Altamirano comendador de Santiago ; la segunda , doña Beatriz de la Encarnación , abadesa del monasterio de Regina Caeli ; y la tercera , doña Isabel de Jesús , también monja en el dicho Regina Caeli ; asimismo , dejó aquí a su hermana mayor doña Ana de Castilla , viuda de Diego de Ibarra comendador de Santiago , y a sus demás parientes , sobrinos y nietos .","Auh yeyntin yn nican quincauhtia ychpochhuan tlahtohuani don Luis de Velasco marqués de Salinas : yn icce ycnocihuatl ytoca doña María de Dircio ynamic catca don Juan Altamirano comendador Sanctiago ; yn icome ychpoch ytoca doña Beatriz de la Encarnació abbadessa del monasterio de Regina Celi ; yn iquey itoca doña Isabel de Jesús monja yhuan yn oncan omoteneuh Regina Celi ; yhuan yhueltiuh nican quicauhtia yn itoca doña Ana de Castilla ycnocihuatl ynamic catca Diego de Ybarra comendador Sanctiago , yhuan moch nican quincauhtia yn ixquichtin yhuanyolque yn imachhuan yxhuihuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78054,15447,spanish,nahuatl,En el año 11 Tochtli 1386 no sucedió nada .,XI Tochtli xiuitl atle muchiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78055,15448,spanish,nahuatl,Mucho gusto en conocerle ..,Huel miac nopaquilizmochihua ca in timitznoixmatilia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78056,15449,spanish,nahuatl,Amar,Tlazohtla,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78057,15450,spanish,nahuatl,Chiles serranos o venas de chile pasilla,Ce mamahpicton yepazohtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78058,15451,spanish,nahuatl,"93 . ¿ Quizás te alegrarás , quizás te regocijarás de que tus entrañas se te contraigan ? ¿ No las fatigarás por nuestra condición de vasallos ? Porque sólo un poco estropeada estará tu red ; andarás sufriendo , muchacho , señor mío . Te perturbaré , te causaré molestia . Por ninguna parte te haré caminar , ya no te fortaleceré ( sino ) el que vive , el que es , el que es querido , el que es deseado . ¿ Cómo será ? ¿ No en verdad te pondré en vergüenza cuando delante de la gente no obre yo con prudencia ? ¿ Acaso esto lo harás objeto de tu enojo , habrás de dejarlo en el olvido cuando tal vez así tu corazón , tu cuerpo sean amados , mi señor , ( mi ) muchacho ?","93 . ¿ Cuix tahuiyaz , cuix tihuellamatiz ahmocuitlaxcol motechommotctccaz ? Ahtocommihiyohuiltiz inic tomacehualtian . Ca za achitzin mayazoltzin yetinemiz ; tommototoneuhtinemiz , oquichpilli , notecuiyo . Nimitztlazaz , nimitzixnecuiloz , aoncan nimitzonnenemitiz , ahye nimitzontoctiz , in nemohuani , in yelohuani , in neconi , in elehuiloni . ¿ Quennel ? ¿ Ahnel nimitzonnopinauhtiliz in quenman teixpan in ahmo ninimatiz ? ¿ Cuix ticcocolchihuaz , toconnecahualiztlamatiz in quemman inic nozo ontlazotiz immollotzin , monacayotzin , notecuiyo , oquichpilli ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78059,15452,spanish,nahuatl,Ocho fueron los hijos de Tlacateotzin .,Yc chicuey yn ipilhua Tlacateuçi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78060,15453,spanish,nahuatl,"Allí hay también , piña , plátano y mango .","Ompa noihqui onca matzalli , plantano ihuan mango .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78061,15454,spanish,nahuatl,Mi Hermana está en el jardín con mi padre .,No cihuaicnin xochitla ca ica notata,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78062,15455,spanish,nahuatl,"El 18 de julio de 1608 se dio posesión a los religiosos de San Agustín de la casa y terreno de Ahuatonco , en tierras de Atzacualco ; se establecieron los dichos religiosos de San Agustín donde estaba el templo del señor San Sebastián , que era el templo de todos los mexicas atzacualcas .","Yn ipan axcan yc 18 mani metztli de julio de 1608 años , yquac macoque posseción yn Sant Augustín teopixque axcatilloque yn calli yhuan tlalli oncan yn itocayocan Ahuatonco , yn çan ye ypan tlalli Atzaqualco ; yn oncan omohuetziltique yn omoteneuhtzinoque Sant Augustín teopixque ynic oncan moquetz yn iteopancaltzin señor Sant Sebastián , oncan ye no yncenteopan mochihuaco yn mexica atzaqualca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78063,15456,spanish,nahuatl,ven a mamar aquí .,xiualo xichichikiya nikani .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78064,15457,spanish,nahuatl,"Así como tú lo enviaste ,","Ihcon quemeh tehhua tichualtitanic ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78065,15458,spanish,nahuatl,Los chichimecas totolimpanecas se quedaron allí un año .,Oncan cexiuhtique yn chichimeca totollimpaneca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78066,15459,spanish,nahuatl,“ No me hagas cosquillas,Amo xinechkekelo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78067,15460,spanish,nahuatl,Se da solo .,In ipa mochiua saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78068,15461,spanish,nahuatl,hazme un favor,nechchiuili se favor,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78069,15462,spanish,nahuatl,Traigan el agua con sus alas .,Xichualcuican nat ica namoahtapalhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78070,15463,spanish,nahuatl,"Y el señor Obispo así como lo oyó , entonces vino a comprender que ésa era la señal para que estuviera dispuesto a llevar a cabo lo que solicitaba aquel hombrecillo ; luego ordenó que inmediatamente entrara a verlo .","Auh in tlahtoani Obispo in oiuhquimocaquitih , niman ipan ye in iyollohtzin ca yehuatl in ineltica inic iyollohtzin mahziz , inic quimoneltililiz in tlein ic nemi tlacatzintli ; niman motlanahuatilih inic niman calaquiz quimottiliz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78071,15464,spanish,nahuatl,"Que no nos envidie ,","Amo mah technexicoli ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78072,15465,spanish,nahuatl,Cuando ya era grandecita mis padres me llevaron a la escuela grande . No querían recibirme para instruirme .,Ye yiman ye nihuehueiton notatzitzihuan onechmiquilique ompa tlahueimachtilcalco . Amo oquinequia nechanazque ompa nomachtiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78073,15466,spanish,nahuatl,"También entonces hacía 146 años que los antiguos aztecas mexicas teochichimecas se habían movido , saliendo de Aztlan Chicomóztoc en el año 1 Técpatl , cuando de allá los sacó Huitzilopochtli ; pero por entonces los mexicas todavía venían de camino , pues apenas estaban llegando a Ecatépec , y no habían aún llegado a Tenochtitlan .","Auh no yhuan yn ihcuac yn ca ye quin oyuh nepa chiconpohualxihuitl ypan chicuacen xihuitl ompa hualquizque ynic huallolinque Aztlan Chicomoztoc yn ipan Ce Tecpatl xihuitl yn huehuetque azteca mexica teochichimeca , ynic ompa quinhualquixti Huitzilopochtli ; yece yn ihcuac yn oc ohtlipan hualnehnemi , ye quin oncan Hecatepec ahcitihuitze , ayemo huallaci yn oncan Tenuchtitlan yn mexica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78074,15467,spanish,nahuatl,mediodía,Tlahcotonalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78075,15468,spanish,nahuatl,"El primer obispo fue don fray Juan de Zumárraga , religioso de San Francisco , quien gobernó desde el año de 1528 hasta el de 1548 , en que murió ; gobernó espiritualmente en México durante 21 años .","Yehuatl achto obispo mochihuaco yn don fray Juan de Çumáraga Sant Francisco teopixqui , yn otlapacho yca yxquichcauh yn ipan xihuitl de 1528 auh yxquich yc huallantica yehuatl ypan xihuitl de 1548 yn momiquillico ; yn teoyotica motlahtocatilli Mexico cenpohualxihuitl ypan ce xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78076,15469,spanish,nahuatl,"Llegaron al empezar este año de 11 Técpatl ; y durante un año hubo cierta tranquilidad , pues no se combatió .","Çan oc oncan acico yn yn ipan ipeuhyan Tecpatl xihuitl ; auh ce xihuitl yn cactimanca , yn amo necallihuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78077,15470,spanish,nahuatl,"Se cortan en trozos medianos los hongos , muy limpiecitos ; al epazote se le cortan las hojitas , y todo esto se pone sobre un comal a fuego bajo , con sal al gusto y las venas o los chiles . Se tapan con una cazuelita hasta que estén cocidos . Comúnmente se comen en tacos .","In nanacatl cualli mochipahua ihuan motetequi , in ahmo huey in tlatetectli ; in yepazohtli mocuihcuilia in iatlapalton ihuan mochinin motlalia comalpa , in ahmo huel totonqui , motlalilia in iztatl ixquich in monequiz ihuan in chilcuitlaxcolli ahnozo chiltlaixtlapantli ; motlapachoa ica zoquicaxitl ixquichcauh in ye tlahuicxitilli . Achiuhqui muchipa motlaxcaltlapiccua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78078,15471,spanish,nahuatl,"En este año murió en batalla en Callimanyan Cuauhtzinteuctli , segundo tlatohuani de los tecuanipantlacas ; murió todavía de camino , y había gobernado durante 14 años .","Nican ypan in yn oncan moyaomiquillico Calliymanyan yn Cuauhtzintecuhctli ycome yntlahtocahuan yn Tecuanipan tlaca ; yn ohtlipan hualmomiquillia , yn tlahtocat matlactlonnahui xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78079,15472,spanish,nahuatl,"y alli voy a llamar ,","huan ompa nitanotzati ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78080,15473,spanish,nahuatl,"Así comenzó la guerra ; los señores mexicas enviaron a Chalco a cuatro principales , que se llamaban : el primero , Tezcacohuácatl ; el segundo , Huitznáhuatl ; el tercero , Huecamécatl ; y el cuarto , Mexicatlteuctli .","Auh ca yuhqui in yn opeuh yaoyotl ; yn quimonihuaque nahuintin yn mexica pipiltin yn Chalco , yzca yntoca yn moteuhctitlanque : yn icce ytoca Tezcacohuacatl , yn icome ytoca Huitznahuatl , yn ic - ey ytoca Huecamecatl , yn icnahui ytoca Mexicatlteuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78081,15474,spanish,nahuatl,En 1983 se inventó en Alemania el disco compacto .,Ipan nauhtzontli oncaxtolli onnauhpoalli omei xihuitl quiyocoxque Teutontlalpan lassertonameyotica caquizcopinaloni in anglitlaltecah quitocayotiah ica intlahtol compact disc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78082,15475,spanish,nahuatl,"Pues , las damitas a las cuales no les gusta esta medicina en tal forma que tomen el limón sólo . Seguramente no les hará mal efecto .","Imanon , in cicihuameh aquinomeh amo quicualitah in pahtli queh mochihua , man qui ican icel limón . Melah . . . . cayopa cualli intech mochihuaz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78083,15476,spanish,nahuatl,"Así pues , en este año comenzó a solicitar la licencia y la ayuda de los reyes don Fernando y doña Isabel para venir a la Nueva España , a fin de venir a descubrir nuevas tierras que pertenecieran a los reyes de España .","Auh ypan in yn xihuitl yn oquipehualti in ye quinmitlanillilia inhuellitzin yhuan yntepallehuillitzin yn tlahtoque don Fernando yhuan doña Isabel ynic huallaz nican ypan Nueva España , ynic quinextiquiuh yancuic tlalli yn intechtzinco pohuiz tlahtoque España .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78084,15477,spanish,nahuatl,Tú anciana,Ta litenantsi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78085,15478,spanish,nahuatl,"El tlatohuani Cuauhcececuitzin Tlamaocatlteuctli Teocuitlapane fue a hacer cautivos en Atlixco , pues , como ya se dijo , era un guerrero muy valiente .","Auh in yehuatl tlahtohuani Quauhcececuitzin Tlamaocatlteuhctli Teocuitlapane catca Atlixco tlamato ; yn yuh omito , huey tiyacauh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78086,15479,spanish,nahuatl,"Delante de los testigos don Martin Hernandez , Toribio Lucas , Ypolito de Sancta Maria , Martin Cano , Anton Joachin , Miguel Garcia , Martin Garcia , Gaspar de Aquino , Martin Tentli , Francisco Ximenez , Miguel Hernandez , Francisco Daniel , Pedro Jacobo , Miguel de los Angeles , Juan Bautista .",Ymixpan omochiuh in testigos don Martin Hernandez Thoribio Lucas Hipolito de Santa Maria Martin Cano Anton Joachin Miguel Garcia Martin Garcia Gaspar de Aquino Martin Tentli Francisco Ximenez Miguel Hernandez Francisco Daniel Pedro Jacobo Miguel de los Angeles Juan Baptista .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78087,15480,spanish,nahuatl,¿ Cómo nos daremos de comer,¿ Queniuh timotamacazqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78088,15481,spanish,nahuatl,Entonces murieron de viruelas muchos niñitos .,Oncan çahuamicque yn pipiltzitzinti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78089,15482,spanish,nahuatl,"( Y fue en ese momento cuando sanó su estimado tío , según después se supo ) .","( Auh ca niman huel icuac pahtic in itlahtzin , in iuh zatepan machiztic ) .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78090,15483,spanish,nahuatl,"En todas partes está tu casa , Dador de la Vida . La estera de flores , tejida con flores por mí . Sobre ella te invocan los príncipes .",O anqui nohuian ye mochan Ipalnemohua . Xochipetlatl ye onoca xochitica on tzauhtica oncan mitztlatlauhtia in tepilhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78091,15484,spanish,nahuatl,"“ Sí , pero yo no me voy a quedar como rey","Kena , pero na axnimokauas nirey",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78092,15485,spanish,nahuatl,"En vano se refugiaron en la iglesia , porque de allá los fue a querer sacar el dicho teniente , al cual le dispararon con ballestas y pistoletes , y a consecuencia de las heridas murió ; lo mataron los dichos forzados , de los cuales tres eran españoles , y el otro , negro o mulato .","Ynic niman oc nen callactihuetzca teopan , oncan quinquixtizquia | | 272 yn omoteneuh teniente , ynic oncan quihualmotlaque tepuztlahuitoltica pistoletetica , ic yehuatl niman momiquilli in teniente ; ynin temictihque ye omoteneuh yehuantin , yn españoles eyntin yhuan ce tliltic ahnoço mulato .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78093,15486,spanish,nahuatl,Siendo preguntado por el tenor de la dicha petecion e declaracion dixo que sabe este testigo que las dichas tierras o tierra que en la dicha peticion se contienen en el dicho barrio de Coatlan fue del dicho Acamapichtly en la qual dicha tierra tuvo casas y llega la dicha tierra hasta el acequia de agua donde van y pasan las canoas y ansi mismo llega hasta un baño que nonbran los yndios temazcal questa ya derribado y los demas deshecho .,Auh ynic otlananquili yn testigo oquito ca nicmelaua yn notlatol yn ipanpa yn tlalli yn oncan mani Cohuatlan ca ytlal catca yn Acamapichzin ca onca mamanca yn i - [F . 3r . ]cal auh yn ixquich ynic mani ca onpa onaci yn acalotitech yhuan ytech huallaci yn temazcaltontli yn oxixitin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78094,15487,spanish,nahuatl,Tus parientes viven en el campo .,Motehuanyolqueh ixtlahuapan nemih .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78095,15488,spanish,nahuatl,Cuauhtliquetzqui le fue a decir a Ténoch : “ Mira .,"Ye conotza Tenoch , conilhuia : “ Tla xiualla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78096,15489,spanish,nahuatl,"A este propósito , queda claro que el hábito acerca del cual el padre guardián dijo ahora en el sermón que podría darse a los casados es el hábito de nuestro querido padre San Francisco que se llama de la orden de la Penitencia , y que por otro nombre se llama también de la Tercera Orden de San Francisco , a quienes en Castilla llaman tercerones , los cuales tienen allá muchos monasterios ; y si alguien desea retirarse para servir a Dios nuestro señor en la iglesia , voluntariamente allá se retira .","Auh macihui yn centlamantli yn , yc neci omoteneuh hábito yn axcan yc omotemachtilli padre guardián macozque namiqueque , yece ca çanno ytetzinco pouhqui çan ye no yhabitotzin yn totlaçottatzin San Francisco quitocayotia yc quinotza la horden de la Penitencia , yhuan yn icontlamantli quitocayotia la Tercera Horden de San Francisco , yn ompa Castillan quintocayotia tercerones , miec yn inmonasterios umpa quipia ; yn aquin quinequi motzacuaz quimotlayecoltiliz totecuiyo Dios teopan , çan intlanequiliztica yn iuh muchihua motzacua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78097,15490,spanish,nahuatl,Testamento de Pedro Xacobo . Oy jueve beinte y un dias del mes de abril de mill y quinientos y ochenta y ocho años en el nombre ( de la Santisima Trinidad ) padre hijo y espiritu santo tres personas y un solo dios berdadero .,Axcan jueves a 21 dias del mes de abril de 1588 años yca yn itocatzin dios tetazin dios tepiltzin dios espiritu sancto yniquey personas zan huel ce nelli teotl yxquich yhueli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78098,15491,spanish,nahuatl,"Más tarde , el año 12 casa , pasaron a morar en Iztacalco , pero ahí estuvieron solamente tres años .","Quintepan , ipan matlactli omome xihuitl , mochantilicoh Iztacalco , yeceh ompa zan yei xihuitl onenque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78099,15492,spanish,nahuatl,Yten que si es posible y se me quisiere hacer caridad de que me entierren con el abito de Sant Francisco se de por ello en limosna cinco pesos en la parte que se me diere .,Auh in tla uelitiz tlacnopilhuiz yn notlalnacaio maquitiaz habiton de San Francisco nican calitic mopia macuili pesos temacoz uentzintli nicchiua yn campa ye nimacoz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78100,15493,spanish,nahuatl,"El campesino tiene ocho cabras , doce ovejas y cuatro puercos .","In ixtlahuatlacatl quimpia chicueyi cuahcuatentzoneh , mahtlactli ihuan ome ichcameh ihuan nahui pitzomeh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78101,15494,spanish,nahuatl,"En este año se enseñoreó Hueconteuctli , que tomó el título de Atlauhtecatlteuctli en Tenanco .",Nican ypan in y motlahtocatlalli yn itoca Hueconteuhctli Atlauhtecatlteuhctli mochiuh yn Tenanco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78102,15495,spanish,nahuatl,Es yerba ( xiuit ) .,In xiuit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78103,15496,spanish,nahuatl,"En cuanto a los hongos , los comían en miel . Cuando les hace efecto el hongo , entonces se ponen a bailar o a llorar .",Auh in nanacatl neocyo in quicuaya . In intech quiza in nanacatl in oncan mihtotia oncan choca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78104,15497,spanish,nahuatl,Empezó a escuchar que su abuela [ quería ],Pejki kikaki ya iua motlani,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78105,15498,spanish,nahuatl,le dijo que viniera .,kiilui ma ualo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78106,15499,spanish,nahuatl,"nuestra tierra también vive en la tristeza ,","yeh totalmanic no tahyohuihtinemi ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78107,15500,spanish,nahuatl,y él ya no viene ” .,"uan ya ayok uala . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78108,15501,spanish,nahuatl,Hay dos clases : uno es el bueno y el otro es cimarrón .,ome taman : tein kuali uan simarrón .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78109,15502,spanish,nahuatl,"Ya no muy largas , ya no muy complicadas , no parte por parte se habla , no parte por parte se le daban documentos para vivir , y ya no se habla sin consideración , ya no se dicen cosas sin mucha sustancia a los oyentes .",Aocmo cenca uiyac aocmo cenca uilatztic aocmo cenca nouian on tlatoa aocmo nouian quinemitia aocmo zan ilhuiztlatoa aocmo zan iliuiz tlatetoa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78110,15503,spanish,nahuatl,"Así se llaman porque son delgaditas , se parecen a la lombriz de tierra ( talkuitaxkol ) .","Iujki monotsa por in pitsaktsitsin , pané talkuitaxkol .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78111,15504,spanish,nahuatl,"Un pedazo era de mi cuñada , el difunto y yo lo compramos .",tlanin san tóbyas tihto : ka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78112,15505,spanish,nahuatl,Ya no están tirados de nuevo,Axkana sampa xitepejtoka,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78113,15506,spanish,nahuatl,"— No todavía maté las gallinas , las limpié , después ya terminé , nos dieron un guajolote de regalo y la copa .",tečmakake tomolito yotiwala ' ke .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78114,15507,spanish,nahuatl,"Vinimos , nos regresamos pagamos y nos regresamos otra vez .",otiwawalaike tuwaltukwepke titlaštlawke wan tuwaltukwepke oksehpa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78115,15508,spanish,nahuatl,"1 Calli , 1181 .","I Calli xihuitl , 1181 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78116,15509,spanish,nahuatl,"Y se refiere , se dice , que Quetzalcóatl invocaba a Dios para sí , a alguien que está en el interior del cielo . Invocaba a la del faldellín de estrellas , al que hace lucir las cosas ; Señora de nuestra carne , Señor de nuestra carne ; La que da apoyo a la tierra , El que la cubre de algodón . Hacia allá dirigía sus voces , así se sabía , al Lugar de la Dualidad , el de los nueve travesaños en que consiste el cielo . Y como se sabía , invocaba a quien allí moraba , le hacía súplicas , viviendo en meditación y retiro .","Auh motenehua , mitoa , ca ilhuicatl iytic in tlatlatahtiaya in moteotiaya auh in quinnotzaya , Citlalicue , Citlallatonac , Tonacacihuatl , Tonacatecuhtli , Tecalliquenqui , Yeztlaquenqui , Tlallamanac , Tlallichcatl . Auh ompa ontzatzia , yuh quimatia , Omeyocan , Chiucnepaniuhcan , inic mani yn ilhuicatl . Auh in yuh quimatia , yehuantin ompa chaneque in quinnotzaya , in quintlatlatlahtiaya huel mocnomattinenca , tlaocoxtinenca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78117,15510,spanish,nahuatl,Se da dondequiera : en los cafetales y en las milpas .,In mochiua kampa eski : kajfentaj oso milaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78118,15511,spanish,nahuatl,"Y Juan Diego , así como señaló donde mandó la Señora del Cielo se erija su reverenciado templo , inmediatamente pidió licencia , quería llegar a su casa para ir a ver a su querido tío Juan Bernardino , que estaba muy enfermo cuando lo dejó para ir a llamar a alguno de los sacerdotes allá en Tlatelolco , para que lo confesara , lo preparara , y le dijo la Señora del Cielo que ya estaba sano . Y no solamente no lo dejaron ir solo , sino que lo acompañaron allá a su morada , y así como llegaron vieron a su tío ya estar bien contento , ya nada le duele ; y él se maravilló mucho de ver cómo su sobrino era acompañado y mucho lo honraban . Le preguntó a su sobrino por qué se hacía eso , que mucho lo honraran . Y él le dijo cómo cuan do salió hacia allá para ir a llamar a un sacerdote para que lo confesara , lo preparara , allá en el Tepeyac lo vio la Señora del Cielo y lo envió de mensajero allá a México a ver al","Auh in Juan Diego in oiuhquitehittitih in canin quimonahuatilih in ilhuicac zihuapilli moquetzaz iteocaltzin , niman ic tehnahuatih in oc onahziznequi in ichan , inic conittatiuh in itlahtzin Juan Bernardino in huellanauhtoc in icuac quihualcauhtehuac zemeh quinotzazquia teopixqueh in oncan Tlatelolco inic quiyolcuitizquia , quizencauhazquia , in quimolhuilih ilhuicac zihuapilli in ye opahtic . Auh ahmo zan izel quicauhqueh yaz , ca quihuiccacqueh in ompa in ichan ; auh in oiuhahzitoh quittacqueh in itlahtzin ye huel pactica , niman ahtle quicocoa ; auh in yehuatl zenca quimahuizoh in quenin in imach hualhuicco , ihuan zenca mahuiztililo . Quitiatlanih in imach tleica in iuhqui chiuhalo in zenca mahuiztililo . Auh in yehuatl quilhuih in quenin icuac ompa hualehuac in quinochililizquia teopixqui in quiyolcuitiz , quizencauhaz , in oncan Tepeyacac quimottilitzinoh in ilhuicac zihuapilli , auh quimotitlani in ompa Mexicco in quittatiuh",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78119,15512,spanish,nahuatl,Algunos antiguos dejaron pintado que en este año se enseñoreó Tizocicatzin .,Ypan in yn cequintin huehuetque quimachiyotia y motlahtocatlalli yn Tiçocicatzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78120,15513,spanish,nahuatl,¡ Qué sorpresa tan desagradable ! Es tan buen amigo mío . Favor de entregarle mi tarjeta y preguntarle si puedo verlo .,¡ Amo onicmatia inin amo tepacti huel melahuac tlen tepantzinco mochihua ! Teyehuatzin ce cualli nomaicnin . Timitznotlatlahtia xitemomaquili inin a m a t o n huan xitemotlahtlanili in tla cualli niteitaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78121,15514,spanish,nahuatl,"Pero cuando Axayacatzin se enseñoreó , aquéllos lo aborrecieron , y por eso se apropiaron el tributo de los cohuaixtlahuacas y robaron a sus madres las señoras del palacio ; al descubrirse que habían robado , huyeron y fueron a refugiarse adonde finalmente perecieron , perdiendo además su nobleza y su honra .","Auh yn onmotlahtocatlalli yn Axayacatzin , niman no quicocollique , oquinamoxque yn intlacallaquil yn cohuayxtlahuaque , | | 100v yhuan otlanamoxque yn innanhuan yn tecpancihua , otlaquixtique ; auh yn onezque yc ocholloque yaque yn campa opollihuito , yc oquipolloque yn inpillo yn inmahuiço .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78122,15515,spanish,nahuatl,"Todos en general cayó la helada todo se echó a perder las semillas las vi estaban así chiquitas la milpa otras son de temporal y también las de riego ya estaban en mazorca ya estaban macizas las de riego , las de temporal estaban tiernas .",moči en xenerál otlasenwec muči opo ' puliw in semintera nišpa okatka kičintoton yaya milpa okseki non in de temporal wan in de riego non yokatka inmasorka ye masiso in de riego in de temporal non saye tiemo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78123,15516,spanish,nahuatl,"Luego acordaron los mexicas : “ Mexicas , vayamos a barrer a Azcapotzalco , vayamos a suplicar al señor Acolnahuacatzin ” .","Nima ye yc mononotza y mesica : “ Mesicaé , ma titlachpanati yn Azcapotzalco , ma tictlatlauhtiti yn tlacatl Acolnauacatzi ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78124,15517,spanish,nahuatl,"El martes 24 de marzo había llegado la cédula del rey nuestro señor don Felipe III , otorgando al excelentísimo señor don fray García Guerra , arzobispo de México , el cargo de virrey gobernador y capitán general de la Nueva España y presidente de la Real Audiencia que en ella reside .",Martes yc 24 mani metztli março yn acico ycedulatzin yn tohueytlahtocauh rey don Felipe Tercero yn quimomaquillico yehuatzin excelentíssimo señor don fray García Guerra arçobispo Mexico ynic virrey governador y capitán general mochiuhtzino yn nican ypan Nueva España yhuan presidente de la Real Audiencia yn ipan moyetzinotica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78125,15518,spanish,nahuatl,se llama Postejtli .,itoka Postejtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78126,15519,spanish,nahuatl,1 cebolla grande,Ce huey xonacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78127,15520,spanish,nahuatl,"Cuando Tubal se asentó en España , habían transcurrido 143 años desde la inundación universal llamada diluvio , la cual , como se dijo , sucedió en tiempos de Noé .","Ynic motlallico España ypan xihuitl quin oyuh nepa chiconpohualxihuitl ypan yexihuitl mochiuh yn omoteneuh apachihuiliztli cemanahuac yn diluvio , yn omito ypantzinco mochiuh yn Noé .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78128,15521,spanish,nahuatl,DIALOGO,TLANONOTZALLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78129,15522,spanish,nahuatl,También entonces se ordenó que cada uno de nosotros diera cuatro tomines de servicio como tributo para las guerras .,"Çanno yhquac titlanililoque nanahui tomin servicio , yaoppa tlacallaquilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78130,15523,spanish,nahuatl,El quitó su sombrero de la silla .,Yehua icuacecahuil oquihcuani ipan icpalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78131,15524,spanish,nahuatl,"Y si se calcula todo el tributo de morillos de las cuatro regiones en que está dividido Chalco , a saber : Tlalmanalco , Amaquemecan , Tenanco y Chimalhuacán , y de todos los sujetos de las respectivas cabeceras de Chalco , resultan 80 mil los morillos que entre las cuatro regiones trajeron a México .","Auh in ye mochi ynic mocemacicapohua ynic mocentlalia yn ixquich yntequiuh mochiuh morillos yn ipan icnauhcan xeliuhtica yn icnauhcan quiztica Chalcayotl : yn Tlalmanalco , yn Amaquemecan , yn Tenanco , yn Chimalhuacan , yhuan yn ixquichica ynic nohuian yn intlatititzalpan yn intlahuillanalpan yn izquican omoteneuh altepetl Chalco , ynic omocentlalli mochi yn izquican yntequiuh mochiuh morillos ochenta mill , yn monauhcanhui yn nican Mexico hualla .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78132,15525,spanish,nahuatl,Se extiende como si fuera bejuco .,Mouiuilana kemej eskia kuamekat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78133,15526,spanish,nahuatl,Luego hablaba el que iba adelante : ¿ Ya todos terminaron de desayunar ? Que se monten en medio de ios huacales : como ya desayunaron vamos a llegar temprano . Allí en Agua de Cadena comeremos .,"Ye yiman tzatzi teecanquí , ¿ Ye nochtlacatl omocencahualo tlayi ? Tlen cahuapahuiloa ma yenetlalilo intzalan huacaltin ; ican yotlaihuac tocxanazque achi cualcan tacizque . Ompa Agua de Cadena titlacuazque” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78134,15527,spanish,nahuatl,"13 Calli , 1193 .","XIII Calli xihuitl , 1193 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78135,15528,spanish,nahuatl,"En vano he nacido , en vano he venido a salir de la casa del dios a la tierra , ¡ yo soy menesteroso ! Ojalá en verdad no hubiera salido , que de verdad no hubiera venido a la tierra . No lo digo , pero ... ¿ qué es lo que haré ? , ¡ oh príncipes que aquí habéis venido ! , ¿ vivo frente al rostro de la gente ? , ¿ qué podrá ser ? , ¡ reflexiona !","One , nen notlacatl , o nen nonquizaco teotl ichan in tlalticpac , ¡ ninotolinia ! In ma on nel nonquiz , in ma on nel nontlacat . Ah niquitohua yece . . . ¿ tlen naiz ? , ¡ anonohuaco tepilhuan ! , ¿ at teixo ninemi ? , ¿ quen huel ? , ¡ xon mimati !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78136,15529,spanish,nahuatl,Lo puso sobre el metate y lo molió bien,Metlapa kitenki uan kitiski kuali,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78137,15530,spanish,nahuatl,"Cuando murió Huehue Moteuczomatzin se asentó Axayacatzin , quien se enseñoreó en el año 2 Técpatl 1468 .","Yn omic nima ualmotlali yn Axayancantzi , y motlatocantlali yn ipa II Tecpatl xiuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78138,15531,spanish,nahuatl,en favor de nosotros irá .,. topan yaz Oay .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78139,15532,spanish,nahuatl,"no te olvides de mis hijos ,","amo xquinelcahua nopilhuan ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78140,15533,spanish,nahuatl,"7 Tochtli , 1486 .","VII Tochtli xihuitl , 1486 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78141,15534,spanish,nahuatl,"Han pasado 222 años desde que , en el año 12 Ácatl , 1387 , murió el señor Acamapichtli , primer tlatohuani de Tenochtitlan , que gobernó durante 21 años .","Auh yhuan ye matlacpohualxihuitl ypan cenpohualxihuitl ypan ome xihuitl yn ipan XII Acatl xihuitl , 1387 años , yn omomiquilli yn tlacatl Acamapichtli tlahtohuani catca achto Tenochtitlan , yn tlahtocat cenpohualli ypan ce xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78142,15535,spanish,nahuatl,". Y así las cosas , se ponían en reunión general , se sentaban en conjunto : va a dar a los traficantes aquello con que los venera :",". Auh in ye yuhqui motecencaualoc ye ic tlaonoc in quin macaz puchteca , in ic quin ueuechiua :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78143,15536,spanish,nahuatl,"En cuanto a los que vendían mujeres , de igual modo las aderezaban . Les ponían una buena camisa , con flores esparcidas en bordado , o con figuras de muñecos , y su faldellín era con olanes , o bien con ondas y puntas en el ribete .","Auh in yehuantin ciua quinnamacaya zan no iuh quinchichiuaya . Quim onaquiaya in cualli uipilli in xochimoyauac ahnozo xohxoloyo auh in incue yehuatl in chicocueitl , ahnozo tehtennacazyo ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78144,15537,spanish,nahuatl,El qual aviendo jurado segun derecho por dios nuestro señor y dixo que diría verdad se cargo del qual dicho juramento .,Auh niman otlatlacoltilloc ynic amo yztlacatiz yn ipaltzinco totecuyo dios auh niman otlana[n]quilli yn testigo quitouan amo niztlacatiz yn ipaltzinco totecuyo dios .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78145,15538,spanish,nahuatl,"Se llama ‘ lengua de tigre ’ , porque tal vez así es la lengua del tigre .","In monotsa tekuanenepil , por in xa no iujki ya in tekuani inenepil .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78146,15539,spanish,nahuatl,"Y porque les apretó la nariz a sus habitantes , por eso ahora la ciudad se llama Yacapichtlan .","Auh ynic quinyacapitacic yn ompa chaneque , yc axcan motocayotia Yacapichtlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78147,15540,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78148,15541,spanish,nahuatl,Yo Diego Tlacochcalcatl vecino ( del barrio ) de San Sebastian Cotolco ahora de mi propia voluntad me descargo en este mundo y ordeno este mi testamento ante dios nuestro señor y primeramente mando mi anima a nuestro señor dios que la redimió ( por su preciosa sangre ) e le suplico aya misericordia de ella y el cuerpo a la tierra de que fue formado .,Yn nehuatl Diego Tlacochcalcatl nochan San Sebastian Cotolco yn axca huel noyollocacopa inic ninocencahua in nican tlalticpac nictlalia notestamento in ixpantzinco in totecuyo dios y achtopa in naniman nicnomaquilia yn totecuyo dios ca nel tlamaquixtiltzin ynic quihualmaniliz auh yn nonacayo ca tlalticpac pohuiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78149,15542,spanish,nahuatl,Chimalpopoca gobernó durante once años .,Yn tlatocat XI xiuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78150,15543,spanish,nahuatl,"Ahora bien , según cuentan los que refieren y narran hablillas a la gente , se hizo igual su luz con que resplandecían ; cuando los vieron los dioses que era igual su luz luego al punto de nuevo se hizo reunión ( y ) dijeron :","Auh in yuh conitoa tlatlanonotza tezazazanilhuia , zan neneuhqui in itlachieliz mochiuh , inic tlanextiaya ; inicuac oquimittaque teteu in zan neneuhqui in itlachieliz , niman ye noceppa ic nennotzalo , quitoque :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78151,15544,spanish,nahuatl,El que es blanco tiene su ombligo negro y el ejote es chiquito y el frijol es blanco .,"Tein istak xiktijtiltik uan exot tsikitsitsin uan istaket , yej ijistak .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78152,15545,spanish,nahuatl,"Y lo firmo de su nombre Miguel de los Angeles , alcalde . Por mandado del dicho alcalde paso ante my Bernaldino Juarez , escrivano .",Ynic ticneltillia nican tictlallia totoca tofirma fecho ut supra . Miguel de los Angeles alcalde por mandado del señor alcalde pasó ante mi Bernardino Xuarez escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78153,15546,spanish,nahuatl,"Y el muro que rodeaba su atrio también era de turquesas , con puertas abiertas hacia los cuatro rumbos ; y por razón de este muro , al sitio se le llamó Teotenanco .","Auh yn itepancal xiuhtenamitl xiuhtetzacuallo catca , nauhcampa coyonqui catca yn iquiyahuayo ; auh ca yehuatl ipampa yn ynic mihto moteneuh Teotenanco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78154,15547,spanish,nahuatl,Ese quería yo para ti ése de tu papá .,satepan te ' wa we ' ka šiyata wan močan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78155,15548,spanish,nahuatl,"Luego la llevaron a la Casa Profesa o San Ignacio , después la llevaron a San Francisco y a las monjas de la Visitación , de donde empezaron el regreso ; luego fueron a las monjas de la Concepción en Ayotícpac , después la llevaron a las monjas de San Lorenzo , y nuevamente volvieron a dejarla en la iglesia de Santo Domingo .","Yc niman quimohuiquilique quimoquixtilito yn la Casa Professa anoço San Ignacio , nimann ic quimohuiquilique quimoquixtilito San Francisco , yc niman quimohuiquilique quimoquixtilito Visitación monjas , ynic quimocuepilique ; yc niman huillohuac quimoquixtilito Concepción monjas Ayoticpac , yc niman quimohuiquilique quixohuato San Lurenço monjas , yc niman occeppa umpa quimocallaquillito quimocahuilito yn teopan Sancto Domingo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78156,15549,spanish,nahuatl,amábamos,otitlazohtlayah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78157,15550,spanish,nahuatl,"En el año 12 Técpatl 1452 por segunda ocasión se abrasaron las milpas , pues heló cuando apenas empezaban a crecer .","Matlactlomome Tecpa xiuitl ycopa ceuechilliloc toctli , çano yaualiui ceuetz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78158,15551,spanish,nahuatl,Así lo nombran porque se da en el elote .,Iujki kiluiaj por in itech elot mochiua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78159,15552,spanish,nahuatl,Sólo se da donde lo siembran .,Mochiua sayoj kampa kitokaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78160,15553,spanish,nahuatl,24 elotes maduros,Cempoalli ihuan nahui elotl in ye chicahuac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78161,15554,spanish,nahuatl,"Ya se dijo arriba que entonces llegaron los chichimecas aztecas colhuas , y que enseguida aderezaron el sitio al pie del nopal ; y las casas en que habitaban eran apenas unos jacales de tules .","Auh ye omito yn tlacpac , yn iquac yn ohuacico yn chichimeca yn azteca yn colhuaque , yn iquac yn otlachichiuhque yn tenochtli ytzintla ; ca çan oc tolxacaltzintli yn inxacal yn oncan mochantique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78162,15555,spanish,nahuatl,el hombre primerizo se robustece ;,tlacatl achtoquetl tlacuahua ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78163,15556,spanish,nahuatl,Preparación :,Quenin mochihua :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78164,15557,spanish,nahuatl,"Nosotros los alcaldes don Francisco de la Cruz y Thoribio Lucas que administramos justicia en nombre de su magestad el muy magnifico licenciado Miranda , alcalde de corte , nos ordenó para que bien veamos el callejón por el cual se demanda Anton de San Francisco , consorte de Magdalena Costantina , y que pretende apropiarsela Ana Toztecacihuatl .",Yn tehuan alcaldes don Francisco de la Cruz Thoribio Lucas justicia ticpia ipaltzinco su magestad y muy magnifico licenciado Miranda alcalde de Corte otechmonahuatilli inic huel toconitazque in caltzallantli ynic moteylhuia in Anton de San Francisco ynamic Magdalenan Costadina in quimaxcatiznequi Ana Toztecacihuatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78165,15558,spanish,nahuatl,"Tierra húmeda ,","talcuechactzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78166,15559,spanish,nahuatl,"Uno ve que va a morir , se pone a llorar . Otro ve que ha de morir en guerra . Otro ve que será comido de fieras .",In aca conmottilia ye miquiz oncan chocatica . In aca conmottilia yaomiquiz . In aca conmottilia tecuanoloz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78167,15560,spanish,nahuatl,"Que era muy necesaria alguna cosa como señal , para creer bien que lo envía de mensajero la Señora del Cielo . Y al oír esto Juan Diego , dijo al Obispo : señor , jefe , ojalá veas cuál ha de","Ca huel oc itla inezcayo monequi , inic huel neltoccoz , in quenin huel yehuatzin quimotitlanilia in ilhuicac zihuapilli . Auh in oiuhquicac in Juan Diego , quimolhuilih in Obispo : tlacatl",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78168,15561,spanish,nahuatl,"¿ Es que en alguna parte habré de echar como desecho eso ? No , que lo voy a colocar en mi seno y en mis entrañas , lo voy a meter en mi corazón , junto a él irá vuestra instrucción maternal y paternal y de vosotros propia tenéis que reputarla .",Azo cana namech on notlaxililiz ca ic nonnapantiuh noxillan notozcatlan on actiuh noyollo itlan on yetiuh in amonayotzin in amotayotzin in amonouan anquimaxcuilique .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78169,15562,spanish,nahuatl,"No echa hojas cuando pequeño , le brotan cuando ya es grande , pero hasta arriba , sus hojas son gruesas como las del café , y aún más gruesas .","In amo moxiujyotia , in tani , moxiujyotiti hasta ajko de ueuejtiti ya , tijtilauak majyá yon kajfenxiuit , sayoj ne okachi tijtilauak .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78170,15563,spanish,nahuatl,". Iban llevando los incensadores incensarios , incienso de la tierra , pericón , caracoles , los iban tañendo e iban cargando morrales : esos son los morrales del incienso .",". In quitquitiaque tlamacazque tlemaitl , copalli , yyauhtli , teocciztli in quipitztiaque iuan in totoxi quimahmamatiaque yeuatl in copalxiquipilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78171,15564,spanish,nahuatl,Así es su nombre porque es pintito ( mejmekotik ) .,Iujki itokay por in mejmekojtik et .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78172,15565,spanish,nahuatl,¡ Si pudiera yo hacer míoslos hermosos cantos de Tezozomoctzin !,"Ma ic ytech nonaci , yectli yan cuicatl in Tezozomoctzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78173,15566,spanish,nahuatl,"4 Calli , 1301 .","IIII Calli xihuitl , 1301 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78174,15567,spanish,nahuatl,"9 Calli , 1189 .","IX Calli xihuitl , 1189 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78175,15568,spanish,nahuatl,"aquí mismo yo ,","mismo nican nehhua ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78176,15569,spanish,nahuatl,Tú los has puesto en su lugar .,Yz mano ye yui mane yollica yn tiquinpatia y .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78177,15570,spanish,nahuatl,Yo le dije que no .,Nehua oniquilhui ca amo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78178,15571,spanish,nahuatl,que giren alrededor,mah quimalacachotih,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78179,15572,spanish,nahuatl,Gobernó Moteuczoma durante 18 años .,Yn tlatocat Motecçuma XVIII xiuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78180,15573,spanish,nahuatl,Cuando murió Cuauhtlatoatzin se asentó como tlatoani su tío Moquihuitzin .,Yn oomic Quauhtlatoaçi ye omotlalia yn itlaçi Moquiuiçi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78181,15574,spanish,nahuatl,"¿ Cómo andan sus negocios ? Bien , gracias .","¿ Quenin ya in monechicol ? Cualli , tlazohcamati .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78182,15575,spanish,nahuatl,Algunos dicen que en este año los mexicas llegaron a Chicomóztoc para asentarse allí .,Yhuan ypan in y cequintin quitohua yn hualquizque Chicomoztoc yn mexica ynic motlalico oncan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78183,15576,spanish,nahuatl,"Y no me compró le digo aunque no me compres mi rebozo primero el terreno , ¿ como otro , otra persona va a sembrar y nosotros ya no ? mejor lo sacamos el terreno nosotros vamos a sembrar después .",moči de te ' wanke ntla : le kitowa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78184,15577,spanish,nahuatl,Miguelito es muy vivo y me acompaña cuando estoy paseando por nuestro jardín,Miguelito cemi izcaltic ihuan nohuan yeya ihcuac nipaxialohtinemi ica toxochimil .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78185,15578,spanish,nahuatl,y en la tarde descansaron donde trabajaban en,uan tiotiak moseuijke kampa tekitiyaya ipan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78186,15579,spanish,nahuatl,Visíteme antes que obscurezca .,Xmechmotlahpalhuiqui ihcuac ayemo tlahtlayohuaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78187,15580,spanish,nahuatl,Que hizo y hecho en un pedazo de tierra que en el avia mucha agua y para ello llamó muchos yndios que le ayudasen para hacellos y que en la dicha tierra que tapó con los dichos cespedes pasavan canoas por ay mucha agua e del dicho pedazo de tierra se hicieron merced los prencipales [ vevetque ] ( que en aquella sazon heran en el dicho barrio ) .,Auh yn oquitetecac yn itlachcuiuh nima nic motetlaqueuin ynic contlachcuitlazque antla catca ynpan tlanelloloya ynpa quizaya ancalli yn oncan ontlachcuitlaz quimacaque yn ueuetque catcan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78188,15581,spanish,nahuatl,"para que no se destruya ,","como para mah amo huehhuelihui ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78189,15582,spanish,nahuatl,"Tal vez así lo quiere tu corazón , así , poco a poco , cansémonos . ¿ Tal vez no de corazón , niñito mío , entras a la que es placer , a tu casa ? Tal vez así lo quiere tu corazón , así , poco a poco , cansémonos .","Azo iuh quinequi moyollo , ma zo ihuian , mociahuan . ¿ Cuix amoyollocopa , noconetzin , ye toconcalaqui in chahuayotl , in ic mochan ? Azo iuh quinequi moyollo , ma zo ihuian mociahuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78190,15583,spanish,nahuatl,"El sábado 25 de abril de 1609 , fiesta de San Marcos , salió de la ciudad de México para Cuetlaxcohuapan don Juan de Cervantes , arcediano de México , quien se trasladó allá para recibir el gobierno espiritual como obispo de Oaxaca .","Auh axcan sábado ypan ylhuitzin Sant Marcos yc 25 mani metztli abril de 1609 años , yquac nican Mexico omoquixti omohuicac Cuitlaxcohuapan yn don Juan de Cervantes arcediano Mexico , yc mohuicac ynic ompa macoz teoyotica ytlahtocayo ynic obispo muchiuh Huaxacac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78191,15584,spanish,nahuatl,"57 . Mi sangre , mi color , te he forjado , te he dado forma . Ya frente a ti , ya sobre ti observo ; ojalá no seas sólo metal precioso , ya que así has sido forjado , porque aún vienes con los ojos lagañosos y ya vendrás a descubrir tu rostro . Quizás sólo eres un pajarito , ya te cubrirás de plumas , ya te saldrán alas . No en algún lugar , frente a la gente , sobre las personas andes revoloteando . Sólo con tranquilidad volarás cerca , al lado de la ceiba , del sabino , no sea que por descuido en algún lugar los dañes , porque de ese modo los lastimarás y ya vendrás a verlo , gracias a ellos tendrás sosiego .","57 . Nczzotze , notlapallotze , ca onimitzpitz , ca onimitzmamal . Auh ca yc mixco , ca ye mocpac nontlachia , immaca zan titeocuitlatl , ca yc tiuhqui in otipitzacolc ; oc tixtexyotihuitz , auh ye tihualixpetlahuaz . Immanoce zan titototzintli , yc timihuiyotiz , ye timatlapaltiz . Ma cana teixco , teycpac , tonpapatlantinen . Auh zan ihuiyan tonpapatlantinemiz in itloc , in inahuac in pochotl , in ahuehuetl , ma nen cana ticquapoztec , ca yc ticmacuetlahuiliz , auh ye tihuallachiaz , auh imapan timocehuiz .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78192,15585,spanish,nahuatl,"Ese tiempo ha pasado , esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 o en 1609 .",Ca ye yxquich ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años anoço de 1609 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78193,15586,spanish,nahuatl,Así trató de disuadirlos Quetzalcanauhtli .,Yc hualtetlacahualti yn Quetzalcanauhtli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78194,15587,spanish,nahuatl,4 cucharadas de manteca,"Chilpitzahuac , ahnozo chilcuitlaxcolli",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78195,15588,spanish,nahuatl,"Y no se sabe quién andaba pregonando por la ciudad de México ; ¿ no habrá sido algún jovenzuelo español el que andaba gritando en todas las esquinas : ¡ Ya vienen los negros , ya no están lejos , prepárense para pelear ! ? Quienquiera que haya sido el que así andaba gritando , a las 9 de la noche , que era la hora de recogerse , los españoles cobraron mayor temor , y por el miedo que tenían se encerraron fuertemente en sus casas .","Yhuan amo huel momati aquin tzatzitinenca nohuiyan yhtic ciudad Mexico tetzatziliaya ; amo nel aca telpochtlaueliloc español ynic nohuiyan calnacazco quihtotinenca : Ca ye oahcico yn tliltique , aocmo hueca nemi , ma neyaochichihuallo ! ? Ynin aquin tzatzitinenca , ye quin ipan chiuhcnahui tzilini netetequizpan ynic ça ye catca , ynic yequene huel momauhtique españoles , motepetlatzatzacque yn inchachan ynic cenca momauhtique .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78196,15589,spanish,nahuatl,va así,yaui ijkini,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78197,15590,spanish,nahuatl,Allí termina el cuento .,Noponi tlami nopa kuento .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78198,15591,spanish,nahuatl,"Como lo sabían los viejos , en el año 1 - Conejo se cimentó la tierra y el cielo . Y así lo sabían , que cuando se cimentó la tierra y el cielo habían existido ya cuatro clases de hombres , cuatro clases de vidas . Sabían igualmente que cada una de ellas había existido en un Sol , una edad .","In iuh quimatia huehuetque , in ipan in ze tochtli ipan moman in tlalli yn ilhuicatl . Yhuan yuh quimatia in ihcuac omoman tlalli in ihuicatl oyuh nauhtlamantli onoca in tlaca nauhtlamantli nemiliztli omochiuh in yun quimatia cecentetl in Tonatiuh catca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78199,15592,spanish,nahuatl,Las mojarras,Tlen chompetlame,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78200,15593,spanish,nahuatl,Y sólo los tlatelolcas rodearon a su señor para defenderlo .,Yn itlatocauh ça moch euantin i tlatilolca yn cololuiticate .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78201,15594,spanish,nahuatl,"Si tienes hambre , come .","Tla timayana , xitlacua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78202,15595,spanish,nahuatl,"No en tiempo alguno desees a la mujer de otro , la hija de otro . Da principio a lo bueno , a lo recto .",Ma cana tic eleui teciuauh teichpoch . Xocon peualti in cualli yectli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78203,15596,spanish,nahuatl,"¿ Qué comeremos , amigos nuestros ? ¿ Por qué habremos de alegrarnos ?",¿ Tlein ticuazque antocnihuan ? ¿ Tle ica tahuiazque ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78204,15597,spanish,nahuatl,en el Postejtli .,"kiiitouaj , para Postejtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78205,15598,spanish,nahuatl,"Por esos días aprehendieron al sacerdote . Estaba escondido en una casa y lo sacaron . Se contaba que un señor que era médico , llamado Basurto , conocía bien al sacerdote porque había vivido en Milpa Alta muchos años . Se unió a los carrancistas y les dijo : ¡ Agarren al sacerdote !",Ye yiman tica in oquimoquitzquilique teopixque . Omotlatitzinotaya ipan cente cali ihuan oquimoquixtilique . Otlanonontzaloya quename ce tlatihuani tepatique itocatzin Basurto cuali oquimixmachiliaya topixque ipampa ompa huecauh omochantili . Omotelhuilic : iXiquitzquican in topixque ! ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78206,15599,spanish,nahuatl,No sé cuándo florea .,Amo nikmati kemanian xochiyoua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78207,15600,spanish,nahuatl,"En este año se dispuso que , en adelante , quien tal hiciera , quien dijera en vano la misa , fuera quemado por el Santo Oficio de la Inquisición , pues así lo ordenó el Santo Padre que está en Roma ; los inquisidores mandaron que hicieran justicia quienes tenían en México ese oficio ; esto se hizo en la cuaresma .","Auh ye quin iquac opehuin yn ipan in xihuitl yn oc ompa titztihui yn aquin iuhqui quichihuaz yn çan tlapic missa quihtoz niman tlatiloz yn ompa Sancto Oficio la Ynquisició , ca iuh hualmotlanahuatilia in yehuatzin in tocenquizcahueyteopixcatzin Sancto Padre in Ro - | | 46 - ma moyetztica ; yehuantin quinhualmonahuatilia ynquisidoresme ynic yehuantin quimochihuilizque justicia nican Mexico ca yntequitzin in ; ynin omochiuh ypan quaresma .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78208,15601,spanish,nahuatl,"Cuando las atravesaron , en canoas llegaron al lugar llamado la cueva de Quinehuayan , donde hay una cueva rocosa horadada en siete sitios , al llamado Chicomóztoc Tzotzompa Mizquitlicacan ; allá llegaron los dichos chichimecas totolimpanecas en el dicho año de 6 Técpatl .","Auh ynic hualpanoque , ca acaltica ynic oncan quiçaco yn itocayocan Quinehuayan oztotl , oncan ca chicoccan yn coyonqui texcalli , motenehua Chicomoztoc Tzotzompa Mizquitlycacan ; yn oncan quiçaco yn omoteneuhque yn chichimeca totollimpaneca , çan ya yehuatl ypan yn omoteneuh VI Tecpatl xihuitl yn oncan quiçaco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78209,15602,spanish,nahuatl,Y arriba está el muchacho,Uan ya uaikapa itstok nopa pilokichpiltsi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78210,15603,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78211,15604,spanish,nahuatl,"Sólo allá en el interior del cielo tú inventas tu palabra , ¡ Dador de la Vida ! ¿ Qué determinarás ? ¿ Tendrás fastidio aquí ? ¿ Ocultarás tu gloria y tu fama en la tierra ? ¿ Qué determinarás ? Nadie puede ser amigo del Dador de la Vida . Amigos , águilas , tigres , ¿ a dónde en verdad iremos ? Mal hacemos las cosas , oh amigos . Por ello no así te aflijas , eso nos enferma , nos causa la muerte . Esforzaos , todos tendremos que ir a la region del misterio .","Zan ca ilhuicatl itec oncan ticyocoya motlatol , Ipalnemohuani . ¿ ln tonconnequiz ? ¿ Mach titlatziuiz ? ¿ Ye nican tic inayaz in motenyo , in momahuizo tlalticpac ye nican ? ¿ Quen in toconnequiz Ayac huel icniuh Ipalnemohuani antocnihuan , ancuauht ' amocelo , ¿ can nelpa tonyazque ? In titlacohua ye nican , antepilhuan . In ma oc nentlamati tech cocolia , in techmictiani . Ximotlapalocan moch ompa tonyazque in Quenonamican .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78212,15605,spanish,nahuatl,"Y enseguida los dichos olmecas xicalancas xochtecas quiyahuiztecas cocolcas tomaron por diosa a aquella fuente , y así le construyeron un templo , en cuyo interior quedó el manantial ; y tomaron por diosa a esta fuente quizá porque los antiguos al agua en su conjunto la llamaban Chalchiuhmatlálatl .","Auh niman oquimoteotitacico yninn atl yn omoteneuhque ulmeca yn xicallanca yn xochteca yn quiyahuizteca yn cucolca , yhuan oquicaltique callitic omocauh yn ameyalli ; auh yn ipampa yn oquimoteotique yninn atl , ca noço ye huecauh tlaca catca quitocayotiaya yn iccen mochi atl Chalchiuhmatlallatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78213,15606,spanish,nahuatl,"También , cuando los mexicas se establecieron en Colhuacan , hacía 603 años que había empezado a haber gobierno de tlatoque en Colhuacan , pues su tlatocáyotl comenzó en el año 5 Calli , 717 , cuando se enseñoreó Huehue Nauhyotzin como primer tlatohuani de Colhuacan .","Auh no yhuan yn ihcuac yn yn oncan ocallaquico Culhuacan mexica , ye oiuh nepa centzonxihuitl ipan matlacpohualxihuitl ipan exihuitl y huel ytzinecan yc hualpeuh y ye tlahtocatihua Culhuacan , yn ipan hualpeuh tlahtocayotl ipan V Calli xihuitl , 717 años , yn oncan hualmotlahtocatlalli Huehue Nauhyotzin y huel achto tlahtohuani mochiuh Culhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78214,15607,spanish,nahuatl,Azúcar al gusto,"Tlatzopeliloni , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78215,15608,spanish,nahuatl,"ellos , ellas",Yehuan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78216,15609,spanish,nahuatl,Luego me pongo a hilar .,onkán nihšiyutis nicawa in pakyo : tl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78217,15610,spanish,nahuatl,cuando huyeron todos .,maseualme kema cholojke nochi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78218,15611,spanish,nahuatl,"Al día siguiente , 17 de abril , martes santo , en las orillas de San Antón Xoloco , se dispusieron sobre la calzada muchos soldados españoles con sus armas para vigilar ; también se dispusieron muchos soldados sobre la calzada del Tepeyac , que pasa por Coyonacazco ; también se dispusieron muchos soldados sobre la calzada que va a Chapultepec , donde acaban las casas , junto a la cruz de plomo ; se puso asimismo vigilancia en todas las calzadas que entran a la ciudad de México y en todos los caseríos que rodean a la ciudad de México .","Auh yn axcan ye ycomilhuitl yn ipan martes sancto omoteneuh , yn ic 17 mani metztli abril , yhcuac nican caltenco San Antón Xolloco ypan hueyotli omotlallico miequintin yaotiacahuan soldadostin españoles yn oyaotlapiaco tlahuiztica ; no yhui yhuan yn ipan hueyotli Tepeyacacpa yahticac Coyonacazco no miequintin yn oncan motlallito soldadostin ; no yhui yn ipan ohtli Chapoltepecpa yahticac , oncan calyacac temetzcruztitlan no cenca miequintin yn oncan motlalito | | 184 soldadostin ; yhuan ynic nohuiyan yzqui ohtliypan hualcallaqui ciudad Mexico huel yzquican ye yaotlapiallo , ça ce ynic nohuiyan in yahualiuhcan yn icaltenyoc yxquich yc ciudad Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78219,15612,spanish,nahuatl,"Finalmente acudió de nuevo a los reyes de España , a los reyes católicos don Fernando y doña Isabel , para que le ayudaran en lo que deseaba .","Ynic çatepan yehuantzitzin yntech mocauh yn tlahtoque España don Fernando yhuan doña Isabel católicos , ynic quimopallehuilique yn itechpa yn quellehuiaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78220,15613,spanish,nahuatl,"Y cuando ya se han reunido , cuando ya están todos luego les dan agua para lavar sus manos . Y cuando ya se hizo la loción , se da la comida .",Auh in ocenquizato in ye mochi tlacatl niman ye ic tematequilo . In on tematequiloc niman ye ic tetlamaco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78221,15614,spanish,nahuatl,"Antes habían escrito para que con su autorización el santo padre Paulo V y el rey de España don Felipe III les permitieran venir a la ciudad de México en la Nueva España , a fin de que se establezcan en la dicha iglesia y casa de San Antonio abad para administrarla los reverendos religiosos llamados monjes , los hijos y herederos que dejó en la tierra al morir mi querido padre San Antonio abad , hace ya en blanco en el original .","Onmotetlacuilhuililia ynic ma ynhuelitzintica yn sancto padre Paulo Quinto yhuan yehuatzin rey España don Felipe Tercero ynic ma quinmomacahuilican ma hualmohuicacan yn nican ipan ciudad Mexico Nueva España , ma motlalitzinoqui ma quimopieliqui yn omoteneuhtzino San Antonio abad yn iteopancaltzin y huel yehuantzitzin tlaçomahuizteopixque moteneuhtzinohua ycel yyoca nencatzitzinti mongestin , y huel ypilhuantzitzinhuan y huel ytlacahuillohuan yn nican tlalticpac quinmocahuilitia yn ihcuac momiquilitzino omoteneuhtzino notlaçomahuizthatzin San Antonio abad y ye yxquichica en blanco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78222,15615,spanish,nahuatl,"El lunes 20 de abril de 1592 nuevamente vinieron , a las 4 de la mañana , y se oía como un tañido de campanas cuando se movían ; se metieron por todas partes , por San Miguel Tacuba , por Tacubaya , por Coyoacán .","Auh yn ipan lunes a 20 de abril de 1592 , ye noceppa huallaque otzillin nahui ora , iuhqui hecatepoztli hualmoquetztiaque ça cenmantiaque ; nohuian yahyaque Sant Miguel Tlacopan , Atlacuihuayan , Cuyohuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78223,15616,spanish,nahuatl,"queya noya oyatonaqui esto es por mí salió el sol , por mí amaneció .",que ya noca oyatonaqui id est onoca tonac onoca tlatvic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78224,15617,spanish,nahuatl,"Para evitarse dificultades , compre siempre cosas buenas .","Inic amo timotequipacholtiz , nochipa ximocohuihtzino zan tlen cualli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78225,15618,spanish,nahuatl,"También se da en las milpas y en los cafetales . Se da solo . Nadie lo siembra . Brota de la semilla , pues también da semilla . No necesita limpiarse , brota aunque sea bajo la hierba . Lo encuentra uno por dondequiera . Florea cuando termina su crecimiento , no florea en un solo tiempo .","Ipa mochiua saj , amo akaj kitoka . Ixua iteyo , no teyoua . Amo moneki se kitameui , ixua maski xiujtampa . Ixkich sanipa se kiajsi . Xochiyoua keman yeski , ijuak chikauaya ya , amo se tiempo saj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78226,15619,spanish,nahuatl,En la ciudad de Mexico Santiago Tlatilulco quinze dias del mes de setiembre de mill e quinientos y setenta y nueve años Francisco Xuarez y Miguel Lazaro vezino de Sancta Ana Huitzilan albaceas de Angelina de la Cruz truxeron e hizieron oblacion de veynte pesos ( de oro comun ) en reales ( de plata ) para hazer bien por el ánima de la dicha Angelina de la Cruz yndia difunta para que se le digan misas cantadas de que fue sabidor el padre frai Pedro Oroz guardian ( del monasterio de el dicho pueblo de Santiago Tlatilulco ) .,Yn ipan in ciudad Mexico Sanctiago Tlatilulco yc caxtoliluitia metztli setiembre de mil e quinientos y setenta y nueve años yn yehoantin Francisco Xuarez yoan Miguel Lazaro chaneque Santa Ana Uitzilan yalbaceashoan quinchiuhtia yn dios oquimouiquili Angelina de la Cruz oquicauaco cempoalli pesos uel tomines ympampa yn inanima yn Angelina de la Cruz yc omito misas cantadas yn iuh oquimoqualitilli yn ica yn itepaleuilitzin yn totlazomauiztatzin Fray Pedro Oroz guardian .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78227,15620,spanish,nahuatl,Hay sólo una clase .,Ipa se taman saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78228,15621,spanish,nahuatl,Y se decían los padres : ¿ No querrá usted que su hijo o su hija enseñe aquí también ?,Ihuan omolhuiaya tatatzitzintin : Amo timonequiltiz motelpochtzin nozo mochpochtzin oncan temachtiz noihqui ? ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78229,15622,spanish,nahuatl,Entonces allí está,Uajka noponi itstok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78230,15623,spanish,nahuatl,No más hay una clase .,Ipa se taman saj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78231,15624,spanish,nahuatl,venderán,tlanamaquizqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78232,15625,spanish,nahuatl,pero no pasaron muchos años cuando ya fue muy notorio que la lengua castellana se iba sobreponiendo a la lengua indígena sobre todo en los medios educativos ya que por entonces la educación enesa región se estaba convirtiendo en masiva,yece ahmo miec xihuitl opanoc in ihcuac ye ixnecia in caxtilantlahtolli ye quipanahuiaya in macehuallahtolli huel nelli ipan tlamachtilcalli yehica immanon in ompa temachtiliztli ye nohhuiyampa ahciah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78233,15626,spanish,nahuatl,"Luego les dijo al corregidor , al escribano Juan Pérez de Ribera y al nahuatlato : Sabed que yo soy testigo de que esta mujer María os ha venido a mentir diciendo que es de su propiedad la tierra en que quieren levantar la Santa Cruz quienes están aquí detenidos ; porque es enmedio del camino donde ellos construyen el altar sobre el cual levantarán la Santa Cruz , así que no es de nadie en particular esa tierra ; que se vea bien .","Auh yc niman oncan quinmolhuilli yn coregidor yhuan escrivano Juan Pérez de Ribera yhuan nahuatlahtlahto : Ma xicmomachiltican ca nehuatl nitestigo ynin cihuatl María ca çan oamechmoztlacahuillico ynic oquitoco in yaxca ytlatqui yn tlalli ypan quimoquechiliznequi Sancta Cruz yz cate oanoto ; ca ohtlipan ohnepantla yn quitlallia yn quiçallohua momuztli yn oncan ypan quimoquechilizque Sancta Cruz , ayac aquin in yaxcapan , ma motta .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78234,15627,spanish,nahuatl,"Por lo que toca a Motecuhzoma estaba recargado en una columna , en una silla de plumas finas rojas , sobre la cual hay una piel de tigre a manera de tapiz .",Auh in Motecuzoma tlaquetzaltitlan motlaztica quecholicpalli in ipan ca oceloeuatl in ipepech yetica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78235,15628,spanish,nahuatl,"A catorce dias del mes de hebrero de mil y quinientos y ochenta y siete años Pedro Ahuexotl pregonó en ( el dicho barrio ) [ Tezcatzongo ] que vendían las casas y tierras de Ysavel Maria y que balian ochenta pesos y nadie respondió . Testigo Josef Clemente . Ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",VIII . - Pregon a catorce dias del mes de hebrero de mil e quinientos e ochenta y siete in Pedro Ahuexotl otzatzic in Tezcatzonco oquitecaquiti inic monamaca ycal ytlal Ysabel Maria oquiteneuh in ipatiuh napohualli pesos ayac otlananquilli yn ixpan testigo Joseph Clemente . Ante mi Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78236,15629,spanish,nahuatl,"Para confirmar también que en presencia de todos los tlaxilacalleque ya mencionados arriba y para confirmar que venimos a dar posesión ponemos nuestro nombre y nuestra firma , ahora jueves 18 de abril de mil y quinientos y setenta y un años ; yo Francisco Moysen , escribano .",Inic oneltic no ymixpa in mochitin tlaxillacaleque yn ye teneuhticate tlacpac inic ticneltilia inic otichhuaco posesio tictlallia totoca yhuan tofirma . Axcan jueves a 18 de abril de mil e quinientos y setenta y un años . Nehuatl Francisco Moysen escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78237,15630,spanish,nahuatl,"El viernes 11 de marzo de 1594 se dio posesión al arcediano don Juan de Cervantes como gobernador del arzobispo Alonso Fernández de Bonilla ; se le dio posesión en la iglesia mayor , por disposición del arzobispo Bonilla , que había sido designado visitador para el Perú .","Yn ipan axcan viernes yc XI mani metztli de março de 1594 años , yquac possesión quimocuilli macoc yn arcediano don Juan de Cervantes ynic yxiptlatzin mochiuh yn arçobispo Bonilla ; oncan yn iglesia mayor macoc , ytencopatzinco mochiuh yn arcobispo Bunilla , ynin visitador mochihuato yn Perú .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78238,15631,spanish,nahuatl,Y luego declararon y dixeron estas casas y tierras que bendieron los albaceas es berdas [ sic ] que eran de Anton Sanchez y es berdad que les dexó mandado que las vendiesen .,Auh niman iquac otlatolmelauhque conitoque ynin calli inin tlalli yn oquimacaque alvaceasme za huel nelli y yaxca ytlatqui catca in Anton Sanchez auh yhuan huel nelli quinnahuatitia yn otlanamacaque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78239,15632,spanish,nahuatl,La flor también es sabrosa en tamal de comal .,No uelik in ixochiyo komaltamal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78240,15633,spanish,nahuatl,qué comen allí y no veo nada .,Tlake kikuaj noponi uan axtleno axtlen nikita .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78241,15634,spanish,nahuatl,"Ojalá en verdad no hubiera salido , que de verdad no hubiera venido a la tierra .","In ma on nel nonquiz , in ma on nel nontlacat .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78242,15635,spanish,nahuatl,"Artículo 4 ° . - El varón y la mujer son iguales ante la ley . Esta protegerá la organización y el desarrollo de la familia . Toda persona tiene derecho a decidir de manera libre , responsable e informada sobre el número y el espaciamiento de sus hijos . Toda persona tiene derecho a la protección de la salud . La ley definirá las bases y modalidades para el acceso a los servicios de salud y establecerá la concurrencia de la Federación y las entidades federativas en materia de salubridad general , conforme a lo que dispone la fracción XVI del artículo 73 de esta Constitución . Toda persona tiene derecho a un medio ambiente adecuado para su desarrollo y bienestar . Toda familia tiene derecho a disfrutar de vivienda digna y decorosa . La ley establecerá los instrumentos y apoyos necesarios a fin de alcanzar tal objetivo . Los niños y las niñas tienen derecho a la satisfacción de sus necesidades de alimentación , salud , educación y sano esparcimiento para su desarrollo integral . Los ascendientes , tutores y custodios tienen el deber de preservar estos derechos . El Estado proveerá lo necesario para propiciar el respeto a la dignidad de la niñez y el ejercicio pleno de sus derechos . El Estado otorgará facilidades a los particulares para que coadyuven al cumplimiento de los derechos de la niñez . Toda persona tiene derecho al acceso a la cultura y al disfrute de los bienes y servicios que presta el Estado en la materia , así como el ejercicio de sus derechos culturales . El Estado promoverá los medios para la difusión y desarrollo de la cultura , atendiendo a la diversidad cultural en todas sus manifestaciones y expresiones con pleno respeto a la libertad creativa . La ley establecerá los mecanismos para el acceso y participación a cualquier manifestación cultural .","Tlen 4 Tlanahuatihcayotl . In tlacatl ihuan sihuatl seha inpatih ipan tlahtol tlanahuatili . Inin amatlahtol tlanahuatili tlapalehuis mamocualtlali ihuan mamoyolchicahua chantli . Nochi tlacameh ihuan sihuameh intechpohui quimatiseh ihuan huelis quiihtoseh quesquih conemeh quinequi quinpiaseh ihuan tla ehechca noso huehcahuas tlacatiseh . Nochi tlacameh ihuan sihuameh intechpohui quinmanahuiseh ica cocolistli . In tlahtol tlanahuatili quiixtlalis tlahtolpamitl ihuicpa moselis tequitlapahticayotl ihuan quiihtos quenihqui mopalehuiseh Sentlanahuatiloyan ihuan nochi Tlaltlanahuatilmeh ipan nochi tlapatihcayotl , quen moihtohua ipan XVI tlatlapantli tlahtoli tlen 73 tlanahuaticayotl tlen inin Amatlanahuatili . Nochi tlacameh ihuan sihuameh intechpohui quinialiseh cuali tlaltipactli ihuicpa huelis moyolchicahuaseh ihuan nelcuali chanchihuaseh . Nochi chantli itechpohui quipias nelcuali ihuan cuacualtzin cali . In tlahtol tlanahuatili quiixtlalis tlatequihuili ihuan tlapalehuili tlen ica huelis mochihuas inin tlanequilistli . In oquichpilmeh ihuan sihuapilmeh intechpohui quipiaquipia tlacualistli , cuali tlacayonemilistli , tlamachtilistli ihuan cuali tlahtlalcahualistli tlen ica cuali moscaltiseh . In tatahuan ihuan conetlapalehuianih quipiah tlanahuatili quitlachiliseh melahuac mochihuas inin tlatechpohuilistli . In Caltlanahuatiloyan tlapalehuis tlen ica monequis ihuicpa mamotlacaitacah conemeh ihuan maquiasicamaticah tlen intechpohui . In Caltlanahuatiloyan amo quin ohui macas tlapianih ihuicpa huelis tlapalehuiseh mamochihua tlatechpohuilsitli tlen conemeh . Nochimeh tlacameh qui piah in tlatechpohuili ica qui pias tlaiyocalistli uan yolpactos ica nochi tlen te tlanehtia se Altepetl ipan ni tlamantli , nohquía ueli qui chihuas nochi tlen amatlayacantli tlaiyocalistli . Nopa Altepetl qui ixnextis ipan tlemas ohtli uelis ma qui ixmaticah uan ma mo xoyahua in tlaiyocalistli , mo nequi qui tlepanitaseh nochi tlen ihiyoca qui tlamatilistli tlen no ixnextia tlemach ipan uan qui yoltiah quin tlepanitaseh in nemilis . Amatlanahuatili qui ihtos quenihcatsah elis ohtli tlen ica nelia nochi ueliseh qui chihuaseh ipan in tlaiyocalistli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78243,15636,spanish,nahuatl,Ya no la hizo enojar y otra vez avanzó un poco,Ayikana kikualani sampa noja achi yajki noja,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78244,15637,spanish,nahuatl,doce,Mahtlactli huan orne,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78245,15638,spanish,nahuatl,¿ qué quieren ? ”,"tlake inkinekij ? Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78246,15639,spanish,nahuatl,"También se hacen tamales y muchas clases de atole : atole blanco , atole agrio , atole con chocolate , pinole y totopos .","No ika kichiuaj tamal uan miak taman atol : istakatol , xokokatol , chikolaatol , pinol uan totopoch .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78247,15640,spanish,nahuatl,Es hierba ( xiuit ) .,In xiuit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78248,15641,spanish,nahuatl,"E que esta es la verdad para el juramento que tiene hecho e que no sabe otra cosa e no firmó porque dixo que no savía , hizo una cruz por su firma . Ante my Francisco Garcia , escrivano .",Yuh nicmati yxquich ynic onimacoc juramento ynic amo niztlacatiz nican nomatica niquetza cruz . Ante mi Francisco Garcia escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78249,15642,spanish,nahuatl,Luego si le gano a mi papá empezaremos a jugar nos aventaremos y lo aventaré de esta barranca hasta abajo .,onkán in lá nišiškoa mopapán tipewaske tawiltiske totlatlamotlaske wan nihtlamotlas den teškali asta tlacintla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78250,15643,spanish,nahuatl,Que [ ellos ] la dejen .,Mah quicahuacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78251,15644,spanish,nahuatl,Parecio Hernan Perez español [ y Joan Perez su hijo español ] y les suplico le mandasen dar licencia y facultad y poder sobre que se les dé la posesion en el barrio [ tlaxilacalli ] de San Joan Yopico que conpraron asi tierras e casas .,Ymixpantzinco onecico Hernan Perez español oquinmotlatlauhtilico maquinmomaquilican inin huelitzin inic quitlanico in posesion inic macozque yn oncan ypan tlaxilacali Sant Juan Yopico yn oquimocohuique in calli yhoan yn ixquich inic mani tlalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78252,15645,spanish,nahuatl,"9 Técpatl , 1488 .","IX Tecpatl xihuitl , 1488 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78253,15646,spanish,nahuatl,Y para que conste y que es verdad que se entregaron los dichos veynte pesos para hazer bien por el ánima de la dicha difunta fueron presentes por testigos Pedro de San Miguel y Ambrosio de Santiago y los diputados y Pablo Garcia .,Auh yehuatl in yn tomines auh ynic ye nelli yn oquicauaco cempoalli yoan yc opaleuiloc yn miccatzintli yoan ca ymixpan omochiuh testigos Pedro de San Miguel yoan Ambrosio de Sanctiago yoan diputados yoan Pablo Garcia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78254,15647,spanish,nahuatl,"Con este sentir estuvieron de acuerdo los tlatoque de todos los pueblos ; y enseguida se enteraron en Tenochtitlan el tlatohuani Huitzilihuitzin , el tlacochcálcatl Cuatlecohuatzin y el tlacateuctli Itzcohuatzin que eso decían los señores anahuacas .",Auh ynin yn intlatol ynic mononotzaya yn nohuian tlahtoque ; auh niman quimatque quicacque y nican Tenochtitlan tlahtohuani yn Huitzillihuitzin yhuan yn Quatlecohuatzin tlacochcalcatl yhuan yn Itzcohuatzin tlacateuhctli yn iuh quitohua yn anahuaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78255,15648,spanish,nahuatl,. Luego ya sale el tazón divino ” : lo que decían tazón divino ” es el cacao .,. Niman ye ic ual quiza in teotecomatl : yehuatl in cacauatl quihtouaya teotecomatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78256,15649,spanish,nahuatl,"4 Tochtli , 1314 .","IIII Tochtli xihuitl , 1314 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78257,15650,spanish,nahuatl,"Han pasado 73 años desde que , en el año 5 Técpatl , 1536 , murió don Pablo Xochiquentzin , que fue cuauhtlato de Tenochtitlan durante cinco años .","Auh yhuan ya yepohualxihuitl ypan matlactlomey xihuitl yn ipan V Tecpatl xihuitl , 1536 años , yn omomiquilli don Pablo Xochiquentzin , yn oquauhtlahto Tenochtitlan macuilxihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78258,15651,spanish,nahuatl,cuarto .,ic nautetl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78259,15652,spanish,nahuatl,Ahora se llama así y para ahora dos reales ahora se llama 25 y antes eran 20 y 5 centavos .,naškan ito : ka okiyon ompara ašan ume tomi yewan ašan i to : ka beintisinko wan okatka non sempwali wan makwili sentabo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78260,15653,spanish,nahuatl,Lo llevaron por allá en Temesa,Kiuikake ika nepa Temesa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78261,15654,spanish,nahuatl,"te voy a rogar ,","nimitztahtaniliti ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78262,15655,spanish,nahuatl,Y no se sabe cuántos años tenía el señor Cuahuitzatzin Tlailotlacteuctli cuando le dieron por mujer a una señora de Pochtlan Chalco ; Cuauhpopocatlteuctli le dio por mujer a su hija Cilcuetzin .,"Auh amo huel momati quezquixiuhtia yn tlacatl Cuahuitzatzin Tlayllotlacteuhctli yn quihualcihuamacaque Pochtlan Chalco ; yn quihualcihuamacac ytoca Cuauhpopocatlteuhctli , ynin ichpuchtzin quihualmacac ytoca Cilcuetzin yn cihuapilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78263,15656,spanish,nahuatl,Cuando ya madura se parte y se come como la sandía .,Ijuak oksi ya se kitapana uan se kikua kemej xantiaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78264,15657,spanish,nahuatl,viviese,nemizquiaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78265,15658,spanish,nahuatl,"El capitán español salió precipitadamente de México , para combatir en Veracruz al recién llegado .",Caxtilyacanqui zan niman oquiztihuetz in ihuicpa MexicoTenochtitlan ; oya Chalchiuhcuecan quicalito tlacatl in yancuican acic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78266,15659,spanish,nahuatl,"Llevaban cargando a sus muertos los negros , y les ayudaron algunos españoles y algunos naturales mexicas ; y como no había andas , envueltos en petates los llevaron a enterrar .",Auh niman ya yehuantin in tliltique yhuan achi quezquintin yn españoles yhuan mexica cequintin yn timacehualtin tlapallehuique quinnapalloque in mimicque ; yn atle andas quipia çan petlatica ynic quinhuicaque quintocato .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78267,15660,spanish,nahuatl,Sus abuelos lo mandaban a la escuela .,nikolwan ni abuclitos kititlania ' eskwela .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78268,15661,spanish,nahuatl,Y para ello nombró y mandó a los principales [ teteuhctin ] e hijosdalgo [ pipiltin ] Pablo Garcia alcalde y a don Miguel Sanchez y a don Francisco de la Cruz y a Pablo Xuarez que fueron a ello a las tierras de Tlalyztacapan .,Auh niman oquinmixquechilli quinmonahuatilli y teteuhcti pipiltin Pablo García alcalde don Miguel Sanchez don Francisco de la Cruz Pablo Xuarez ynic ompa mohuicaque ynmilpan Tlaliztacapan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78269,15662,spanish,nahuatl,"Mas no pereció del todo la ciudad de Tlatelolco ; porque , aunque muchos fueron cautivados , muchos también se salvaron .","Auh auel poliuh yn Tlatilulco ahuel quipoloque ; ye huel miequitin nican mocauhque , malti mochiuhque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78270,15663,spanish,nahuatl,Les respondieron el Marqués y Malintzin : “ Id a ver quiénes son ” .,Niman quito in Marqués yhuan Malintzin : “ Xiquimitaca aquique ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78271,15664,spanish,nahuatl,Testigo . Miguel Macuez vezino de San Juan Tepetitlan casado de edad de setenta años despues de aber jurado .,Testigo . Miguel Macues ychan San Juan Tepetitlan omonamicti yn ixiuhtlapohual yehepoualli xihuitl onmatlactli oquichiuh juramento inic otlatlacoltiloc inic amo yztlacatiz in ipaltzinco dios etc .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78272,15665,spanish,nahuatl,Otra vez ya no le hacía cosquillas,Sampa noja ayikana kikekelo,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78273,15666,spanish,nahuatl,“ Si vienen que vengan,Tla ualase ma ualaka,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78274,15667,spanish,nahuatl,por eso se enojan,yeka inikualanij,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78275,15668,spanish,nahuatl,porque me duelen mucho mis pies,pero tlauel nechkokó noixi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78276,15669,spanish,nahuatl,"El sábado 4 de abril de 1609 , durante la cuaresma , partieron de la ciudad de México con rumbo a Nuevo México siete padres de San Francisco , yendo por comisario el padre fray Francisco de la Peña .","118 Auh axcan sábado quaresma yc 4 mani metztli abril de 1609 años , yquac nican Mexico onmopehualtique chicomentin Sant Francisco padreme , mohuicaque Yancuic Mexico , yehuatzin yn padre fray Francisco de la Peyna commissario mochiuhtia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78277,15670,spanish,nahuatl,Y a vista y presencia de este testigo toma dos vezes posesion de las dichas casas y tierras la dicha Maria Geronima muger del dicho Joan de Escalante . Y sabe que el dicho Anton Josephe yndio de su autoridad derribó una pared de las dichas casas y cerró la entrada y salida antigua de ellas y arranco las estacas sin autoridad y mandado de la justicia .,Tlatlaniloc yn testigo cuix ticmati ynic omacoc posesion yn Juan de Escalante yoan inamic oquito yn testigo ca nelli ca uel melaoac yn niquitoa ca ye uppamanyan yn maco posesion auh yn Antonio Joseph zan omoyocox ynic oquixixitini ytepan Juan de Escalante yoan yn inamic yoan yn ye uecauh yn quizayan oquitzatzacu yoan in estacas oquinquixtilli amo ytencopa justicia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78278,15671,spanish,nahuatl,½ kilo de masa de tortillas,Tlahco kilo textli inic mochihua tlaxcalli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78279,15672,spanish,nahuatl,Aquí nos falta leña .,wiliwi šiaw onkan pus yeyaw kipepečtian ašno onkan yeyaw kwakwawis .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78280,15673,spanish,nahuatl,"Artículo 60 . - El organismo público previsto en el artículo 41 de esta Constitución , de acuerdo con lo que disponga la ley , declarará la validez de las elecciones de diputados y senadores en cada uno de los distritos electorales uninominales y en cada una de las entidades federativas ; otorgará las constancias respectivas a las fórmulas de candidatos que hubiesen obtenido mayoría de votos y hará la asignación de senadores de primera minoría de conformidad con lo dispuesto en el artículo 56 de esta Constitución y en la ley . Asimismo , hará la declaración de validez y la asignación de diputados según el principio de representación proporcional de conformidad con el artículo 54 de esta Constitución y la ley . Las determinaciones sobre la declaración de validez , el otorgamiento de las constancias y la asignación de diputados o senadores podrán ser impugnadas ante las salas regionales del Tribunal Electoral del Poder Judicial de la Federación , en los términos que señale la ley . Las resoluciones de las salas a que se refiere el párrafo anterior , podrán ser revisadas exclusivamente por la Sala Superior del propio Tribunal , a través del medio de impugnación que los partidos políticos podrán interponer únicamente cuando por los agravios esgrimidos se pueda modificar el resultado de la elección . Los fallos de la Sala serán definitivos e inatacables . La ley establecerá los presupuestos , requisitos de procedencia y el trámite para este medio de impugnación .","Tlen 60 Tlanahuatihcayotl . In altepeyotl tlayolcayotl tlen moixnextia ipan 41 tlanahuaticayotl tlen inin Amatlanahuatili , icualitaca tlen quiihtos tlahtol tlanahuatili , tematiltis ipatih tlapehpentli tlen tepantlahtoanih ihuan huecapah tepantlahtoanih tlen se ihuan tlapehpentli hueyi sehca altepeyotl ihuan se ihuan se tlen Tlaltlanahuatilmeh ; tlatemactilis amatl tlen intechpohui tlaixnextilmeh tlen achi miac moaxcatiseh tlaixhuasantli ihuan tlatemactilis tlen huecapah tepantlahtoanih tlen achtohui nelquentzih quen moihtohua ipan 56 tlanahuaticayotl tlen inin Amatlanahuatili ihuan tlahtol tlanahuatili . Noihqui quiihtos ipatih ihuan tlatemactilis tepantlahtoanih quen quihtos tlahtolpehualistli tlen tlaixnextilistli tlapohuali quen quiihtohua 54 tlanahuaticayotl tlen inin Amatlanahuatili ihuan tlahtol tlanahuatili . In tlahtolmeh tlen quiihtoseh ipatih , tlen tlatemactilistli amatl ihuan tlatemactilistli tepantlahtoanih noso huecapah tepantlahtoanih huelis quitzacuiliseh ipan caltlanahuatiloyan tlen Tribunal electoral tlen Poder Judicial tlen Federación , quen moixtlalis ipan tlahtol tlanahuatili . In tlasencahualmeh tlen caltlanahuatilmeh tlen moihtohua ipan tlahtoltlahcuiloli tlen onpanoc , san huelis quiihitas Sala Superior tlen yehua Tribunal , ica tlahtolcotontli tlen tlahtol nechicolismeh huelis tlatemactiliseh san queman tlahtlacoli quiixnextiseh huelis quipatlaseh tlen quisato ipan tlapehpentli . Tlasencahuali tlen caltlanahuatiloyan amo mopatlas ihuan amo huelis mocotonas . In tlahtol tlanahuatili quiixtlalis tomin tlaxtlahuilmeh , tlanequili tlen canin hualah ihuan quenihqui mochihuas inin tlahtolcotontli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78281,15674,spanish,nahuatl,"Por eso [ por el calor ] nada brota ,","De amo teh ica celiya ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78282,15675,spanish,nahuatl,"La dicha procesión se hizo con licencia local del provisor , y concurrió mucha gente porque entonces arreciaba la enfermedad de la garganta .","Auh yn omoteneuh tlayahualloliztli ynic mochiuh , çan nican ytlanahuatiltica yn provisor , ypampa yquac manca cocoliztli tozcamiahualiztli , mochi tlacatl yuh mochiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78283,15676,spanish,nahuatl,"2 Tochtli , 1286 .","2 Tochtli xihuitl , 1286 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78284,15677,spanish,nahuatl,"Delante dellos binieron Melchior Diaz , Martin Sanchez , Gaspar de Aquino naturales de Santa Maria Tezcazonco de palabra hablaron y dixeron como hera muerto Anton Sanchez [ tachado : le ] nos mando que le ayudasemos a su ánima en decir misas y que vendiesemos sus casas y tierras .",Yxpantzinco huallaque Melchior Dias Martin Sanchez Gaspar de Aquino chaneque Santa Maria Tezcatzonco yn tlatoltica oquinmononochilli conitoque ca in yehuatl omomiquilli Antonio Sanchez technahuatitia ynic ypan titlatozque yn animan inicmisa ypan mitoz yhuan ticnamacazque yn ical yn itlal .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78285,15678,spanish,nahuatl,"Y luego por cierto por allá habla aquel , se presenta delante Tecuciztecal , dijo :","Auh niman ye ic yehuatl uncan ontlatoa , onmixquetza in Tecuciztecatl , quito :",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78286,15679,spanish,nahuatl,"Han pasado 77 años desde que , en el año 1 Técpatl , 1532 , se instaló como cuauhtlato don Pablo Xochiquentzin ; entonces , a los tres años , regresaron a México los que habían ido a Teocolhuacan .","Auh yhuan ya yepohualxihuitl ypan caxtollomome xihuitl yn ipan 1 Tecpatl xihuitl , 1532 años , yn omotlalli yn oquauhtlahto yn don Pablo Xochiquentzin ; yquac axihuaco Mexico ya yexiuhtica ynic ompa huillohuaya Teoculhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78287,15680,spanish,nahuatl,"Así que se pusieron a ambos lados del camino , y enseguida apareció una mujer que venía por delante , mientras que su marido la seguía una braza detrás atando un mecate en la punta de su macana .","Ynic necoc omac umotecaque , yc niman quiçaco ciuatl ualyacatia , çematica quitztiuitz yn ioquichui quatzontlalpitiuh ytlamecayouh y macuauhtopilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78288,15681,spanish,nahuatl,Yten declaro que al dicho Juana Bautista en lo que le doy tiene por un callejon que está por detras de su casa un pedazo de tierra de mi patrimonio que medido hacia la parte que sale el sol [ szc ] en largo tiene cinco baras [ quauitl ] y de ancho quatro baras [ quauitl ] mando lo aya el dicho Juan Bautista . [ F . 5v . ],Yzcatqui yoan nicteneua yn Joan Bautista yquiauac hotenauatica ycaltepotzco mani noueuetlal ynic motamachiua tonatiuh icalaquiampa itztoc ynic uiac macuilquauitl auh ynic patlauac nauhquauitl ytech pouiz in caltepotzetica yn omoteneuh Joan Bautista .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78289,15682,spanish,nahuatl,"Oh amigos , a vosotros os ando buscando . Recorro los campos floridos y al fin aquí estáis . ¡ Alegraos , narrad vuestras historias ! Oh amigos , ha llegado vuestro amigo .","Antocnihuané , namechtetemohua . Cecencuemitl nictoca auh ica ancate . Xon papactiacan , xon tlaquetztiacan . Zan ye on nihualacic in amocniuh namocnihuan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78290,15683,spanish,nahuatl,así quedamos entonces .,san ijkí timokauaj uajkino .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78291,15684,spanish,nahuatl,Canto de Nezahualpilli,Icuic Nezahualpilli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78292,15685,spanish,nahuatl,"Por esto mucho lloraba , bien se le hincharon los ojos , se le hincharon los párpados . Pero llegó hasta él la Muerte y no hizo más que huir ante ella , se ausentó , entre cañas de maíz verde se fue a mmeter , tomó el aspecto , se convirtió en caña que en dos permanece , cuyo nombre ( es ) doble , doble labrador ” ( nr . el lo . ) .","Ic cenca chocaya , huel ixpopozahuac ixcuatolpopozahuac . Auh in yeh itech onaci Miquiztli , zan teixpampa yehuac , cholo , toctitlan calactihuetz , ipan omixeuh ic mocueptihuetz in toctli omf mani , maxaltic in quitocayotia millacaxolotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78293,15686,spanish,nahuatl,"Cuando al principio llegaron acá los chichimecas a merecer tierras , fueron dos los grupos que llegaron : los primeros fueron los dichos totolimpanecas amaquemecas , los cuales , como se dijo arriba , partieron y salieron de Chicomóztoc Quinehuayan Mizquitlicacan Tzotzompa ; los segundos que llegaron acá fueron los tzacualtitlantenancas .","Ynic achtopa acico chichimeca ynic tlalmacehuaco çan oc ontlamantin : yn iccentlamantin yehuantin yn omoteneuhque yn totollimpaneca yn amaquemeque , ye omito tlacpac ca çano ompa huallehuaque ompa quizquizque yn Chicomoztoc Quinehuayan Mizquitlycacan Tzotzompa ; yn icontlamantin yn acico nican ya yehuantin yn Tzaqualtitlan tenanca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78294,15687,spanish,nahuatl,"Magdalena , y mi cuñado","Magdalena , tel ne notex",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78295,15688,spanish,nahuatl,"La planta del pitaleño no crece mucho , sus ejotes son más chicos y de vaina verde .",In pitaleño amo semi uejueyia uan exot no achi pisiltik uan xoxoktik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78296,15689,spanish,nahuatl,“ Escuché que te extrañan ” .,"Nokonkajki para mitsilnamiki . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78297,15690,spanish,nahuatl,Todo lo qual que dicho es declaro por mi testamento e por descargo de mi conciencia para que ninguna persona no me achaque alguna cosa ni sea molestada por mi muger y quiero que se cumpla todo lo contenido sin que se olbide nada e nombro por mis albaceas a Juan Perez e Alonso Perez y Baltazar Bazquez Cocoliloc y a Miguel de los Ángeles siendo presentes por testigos Juan Garcia e Miguel Damian e Martin Jacobo e Pablo Garcia e Francisco Vazquez . Fecho oy domingo a diez e nueve de junio de mil e quinientos y setenta y siete años . Martin Jacobo . Pasó ante mí Cosme de Luna escrivano .,"Yxquich yn oniquito notlatol ynic onicchiuh notestamento ynic nocencaua yn ipaltzinco dios ynic amo aca ytla notech quitlaniz ynic toliniloz nonamic auh ynin notlatol ynic amo ylcahuiz ytlacahuiz yn izqui tlamantli oniquito niquinixquetza noalvaceasua ynic ce Juan Perez , Alonso Perez , Baltasar Vazquez Cocolitoc yhuan Miguel de los Angeles ymixpan testigostin Joan Garcia , Miguel Damian , Martin Jacobo , Pablo Garcia , Francisco Vazquez axcan domingo a XIX dias de junio 1577 años . Martin Jacobo [rúbrica] Pasó ante mi Cosme de Luna escribano [rúbrica] .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78298,15691,spanish,nahuatl,Y la otra casa que de antes estaba que es una pieza que le llaman ciuacalli es para Pedro Nanali hermano mayor pues su padre no dixo ni dexo mandado cosa alguna y ansi yo les doy y reparto a cada uno lo que es suyo atento a que estoy a punto de muerte ; y esto es lo sé para el juramento que hize . Ante mí Miguel Hernandez escribano .,Auh in cihuacalli in yepa ycac ca nell itech pouhqui yntech yn Pedro Nalli ca nel atle quitotiuh yn tetatzin auh yn ica ye niquintlamachia azo ye nechtlaocoliz in totecuyo zan ixquichi yn niquitohua notlatol . Pasó ante mi Miguel Hernandez escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78299,15692,spanish,nahuatl,"5 Calli , 1497 .","141r V Calli xihuitl , 1497 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78300,15693,spanish,nahuatl,Se da en el monte donde hay palos podridos .,Mochiua kuoujtaj kampa kuapalaktaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78301,15694,spanish,nahuatl,"que no lo toque una mosca ,","mah amo quimatoca ce moyot ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78302,15695,spanish,nahuatl,"Y ve por la poseedora de la falda , la poseedora de la camisa , por lo que de su cadera , de su cuello penderá ; y por lo que así ha de calentar , así ha de dar tibieza en tu fogón , en tu hogar , porque un poquito les calentarás , les entibiarás su corazón , su cuerpo a tus madres , a tus padres , a tus tíos , a tus tías , a tus parientes . O quizá alguien venga a hacer visita , a saludar a tu casa ; dentro de ella , así lo recibirás . En alguna parte un poquito de lo que es búsqueda de los pobres , así le llorarán ; los conmoverá tu sustento , tu rodilla , tu hombro , el dulzor , el sabor del chile , de la sal , del árbol , de la verdura , del nopal , su valor ; así te honrarán , te enaltecerán , gracias al Señor Nuestro .","Yhuan itechpa xitlachie in cueye , in huipile , in tleyn iquezpan , iquechtlan ompilcaz ; yhuan in tleyn yc tlatotoniaz , yc tlayamaniaz immonextitlantzinco , immotlecuillantzinco , inic achitzin tiquintotoniliz , tiquinyamaniliz in inyollotzin , in innacayotzin immonahuan , immottahuan , immotlahuan , immahuihuan , immohuayolque . Ahnozo aca tlaciauhquetzalitzintli , tlatlapalolitzintli quichihuaquiuh , in mochantzinco , in mocalihtictzinco , inic tonmotenamiquiliz . In cana achitzin in ycnotlatetemolitzintli inic quichocazque ; quitlaocoyazque immocococatzin , immotetepontzin , immacoltzin , in itzopelica , in iahuiyaca in chiltzintli , in iztatzintli , in quauhtzintli , in quiltzintli , in nopaltzintli , in ipatiuhtzin ; inic mitzontimalotiazque , mitzonchamauhtiazque in ipaltzinco in Totecuiyo , Dios .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78303,15696,spanish,nahuatl,el que tiene las hojas más grandes y el que tiene el bejuco más grueso .,tein mas uejueyi inimaxiujyo uan kachi tomauak in kuamekat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78304,15697,spanish,nahuatl,En la casa del campesino hay por lo regular un jardín grande .,Ichan ixtlahuachane cerní nochip* quipia ce hueyi xochimilli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78305,15698,spanish,nahuatl,"lo que está aquí ,","in nican onoc , in ixhuatoc ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78306,15699,spanish,nahuatl,se hizo una planta,elito tokfli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78307,15700,spanish,nahuatl,"El noveno virrey fue el señor don Juan de Mendoza y Luna , marqués de Montesclaros , quien entró a la ciudad de México el 26 de octubre de 1603 y gobernó desde entonces hasta el año de 1607 , en que fue como virrey al Perú ; gobernó en México durante tres años y ocho meses .","Auh yehuatl ycchiuhcnahui visurrey mochiuhtzinoco yn tlacatl don Juan de Mendoça y Luna marqués de Montesclaros , yn mocallaquico Mexico ypan yehuatl xihuitl de 1603 yc 26 mani metztli octubre , yn otlapacho yca yxquichcauh auh yxquich yc huallantica yn ipan yehuatl xihuitl de 1607 , ynic mohuicac umpa visurrey mochiuhtzinoto yn Perú ; yn otlahtocatico nican Mexico yexihuitl ypan chicuetetl metztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78308,15701,spanish,nahuatl,tú los vas a mandar para que se haga esa casa ” .,ta tikinauatis para ma mochiua nopa kali .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78309,15702,spanish,nahuatl,Y estas dichas casas mando que las vendan y despues de vendidas del valor de ellas mando que cien pesos se den e paguen que yo los daria a un Ambrosio que a muchos años que murió y al padre fray Francisco de Gamboa se le han de dar veinte y cinco pesos por cuanto el es sabidor de ello por los cuales dirá de misas .,Auh yn axcan niquitohua monamacaz auh yn iquac omonamacac macuilpohualli pesos yc nitlaxtlahuaz yc nictlaxtlahuiliz ytoca Ambrosio ye huecauh omomiquilli auh yn iehuatzin totatzin fray Francisco Ganboa momacaz cenpohualli omacuilli pesos yehica ca yn achitzin misas yc mochihuaz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78310,15703,spanish,nahuatl,Muchos entraron a la ciudad de México ; también vendían . Unos conseguían pan . Otros conseguían leña ; la rajaban y la vendían enfrente de sus casas .,"Tlacayo ocalacoac oncuan México ; noihqui otlanamacaya , Occequi opantlacencuia . Occequi oquicencuia cuahuitl ; oquixexeloaya ihuan icaltempa oquinamacaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78311,15704,spanish,nahuatl,y por la parte de la derecha viene a tomar la flor del Aguila . Aquella flor de escudo ” es significativa del escudo .,Auh in imayauhcan ompa qui ual cui in cuauhxochitl . In yehuatl in in chimalxochitl quinezcayotia in chimalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78312,15705,spanish,nahuatl,"Y ciertamente la ayudó , porque no murió , nomás la sacaron de entre los escombros ; y por este hecho creció la fama de San Nicolás en México .","Yuh mochiuh quimopalehuili ynic amo mic , çan tlaltitlan yn quiquixtique ; ynin iuh mochiuh yc cenca oc hualca yc omahuiçohuac yn San Nicolás nican Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78313,15706,spanish,nahuatl,"Y el que el pusiere pleyto será castigado y se ará justicia y será puesto en la carcel y le serán dados quarenta azotes públicamente y asi lo mandó e pronunció y lo firmó de su nombre . Ante my Francisco Maldonado , el escribano . Antonio Valeriano .",Yn aquin chalaniz in tlatlacoz yc tlatzacuiltilloz in mellahuac justicia caltzaqualloz in carcel yhuan ompohualpa mecahuitecoz teyxpan yuh omotlanahuatilli yc oquineltilili yn itocatzin yhuan yfirmatzin . Antonio Valeriano . Ante mi Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78314,15707,spanish,nahuatl,Le hicieron un cajón para que estuviera allí para,Kichiuilijke se kaión para noponi ma itstos,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78315,15708,spanish,nahuatl,más docto,ocachi tlamatini,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78316,15709,spanish,nahuatl,"Veo con repulsa la muerte , sufro , ¿ qué habré de hacer ? Nada en verdad . Vosotros , airados , estáis fraguando algo . Aunque estamos unidos cual penacho de plumas de quetzal , aunque somos cual piedras de un mismo collar , nada es verdad , vosotros estáis airados , fraguando algo , estáis airados .","Nicxiquitta miquiztli zan ninotolinia . ¿ Quen nel noconchihuaz ? Ayano ya nelli . A in antlayocoya , in ancuahcualani . In manel quetzalteuh in nehuan in ye tonmani , in manel cazcateuh in ye toncate , ayano nelli : a in antlayocoya , in ancuahcualani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78317,15710,spanish,nahuatl,En el nonbre de dios padre dios hijo dios espiritu sancto enpiezo y otorgo mi testamento y sepan todos quantos esta carta vieren como yo Juana Francisca vecina e natural de San Sebastian a la parte de Tzaqualco cofrada que soy de la cofradía de Sancta Maria de la Concepcion .,Yca yn itocatzin dios tetatzin dios tepiltzin spiritu sancto nicpehualtia yn notestamento maquimatican yn ixquichtin quitazque ynin amatl ca yn nehuatl notoca Juana Francisca nican nochan San Sebastian Tzaqualco ytech nipohui confrades Santa Maria Concepcion .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78318,15711,spanish,nahuatl,"A veces camarones ,","Kemantsi kosolime , kemantsi xolome",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78319,15712,spanish,nahuatl,"Artículo 110 . - Podrán ser sujetos de juicio político los senadores y diputados al Congreso de la Unión , los ministros de la Suprema Corte de Justicia de la Nación , los Consejeros de la Judicatura Federal , los Secretarios de Despacho , los diputados a la Asamblea del Distrito Federal , el Jefe de Gobierno del Distrito Federal , el Procurador General de la República , el Procurador General de Justicia del Distrito Federal , los magistrados de Circuito y jueces de Distrito , los magistrados y jueces del Fuero Común del Distrito Federal , los Consejeros de la Judicatura del Distrito Federal , el consejero Presidente , los consejeros electorales , y el secretario ejecutivo del Instituto Federal Electoral , los magistrados del Tribunal Electoral , los directores generales y sus equivalentes de los organismos descentralizados , empresas de participación estatal mayoritaria , sociedades y asociaciones asimiladas a éstas y fideicomisos públicos . Los Gobernadores de los Estados , Diputados Locales , Magistrados de los Tribunales Superiores de Justicia Locales y , en su caso , los miembros de los Consejos de las Judicaturas Locales , sólo podrán ser sujetos de juicio político en los términos de este titulo por violaciones graves a esta Constitución y a las leyes federales que de ella emanen , así como por el manejo indebido de fondos y recursos federales , pero en este caso la resolución será únicamente declarativa y se comunicará a las Legislaturas Locales para que , en ejercicio de sus atribuciones , procedan como corresponda . Las sanciones consistirán en la destitución del servidor público y en su inhabilitación para desempeñar funciones , empleos , cargos o comisiones de cualquier naturaleza en el servicio público . Para la aplicación de las sanciones a que se refiere este precepto , la Cámara de Diputados procederá a la acusación respectiva ante la Cámara de Senadores , previa declaración de la mayoría absoluta del número de los miembros presentes en sesión de aquella Cámara , después de haber substanciado el procedimiento respectivo y con audiencia del inculpado . Conociendo de la acusación la Cámara de Senadores , erigida en Jurado de sentencia , aplicará la sanción correspondiente mediante resolución de las dos terceras partes de los miembros presentes en sesión , una vez practicadas las diligencias correspondientes y con audiencia del acusado . Las declaraciones y resoluciones de las Cámaras de Diputados y Senadores son inatacables .","Tlen 110 Tlanahuatihcayotl . Huelis quin tlahtol tlatzacuiltiseh tlen Huehcapa Tepantlahtoanih ihuan tepantlahtoanih tlen Tlahtocan Sennechicolistli , in ministros tlen Suprema Corte tlen Justicia tlen Totlalnantzin , in Consejeros tlen Judicatura tlen Sentlanahuatiloyan , in Secretarios tlen Despacho , in tepantlahtoanih tlen Nechicolistli tlen Hueyi Altepetl Iyolo , in Jefe tlen Gobierno tlen Hueyi Iyolo Altepetl , in Procurador General tlen Totlalnantzin , in Procurador General tlen Justicia tlen Iyolo Hueyi Altepetl , in Magistrados tlen Circuito ihuan jueces tlen Distrito , in magistrados ihuan jueces tlen Fuero Común tlen Hueyi Altepetl Iyolo , in Consejeros tlen Judicatura tlen Hueyi Iyolo Altepetl , in Consejero Tlayecanquetl , in Consejeros Electorales , ihuan Secretario Ejecutivo tlen Instituto Federal Electoral , in magistrados tlen Tribunal Electoral , in directores generales ihuan seha ipatih tlen caltlanahuatilmeh tlen moselnahuatiah , caltequitilmeh tlen quinpalehuia tecpan tlanahuatiloyan , nechicolismeh ihuan tlasentilismeh tlen tlatzquitoqueh ipan caltequitilmeh ihuan altepeco tominnechicolismeh . In Tlanahuatianih tlen Tlaltlanahuatilmeh , Tepantlahtoanih tlen chinancopa , Magistrados tlen Tribunales Superiores tlen Justicia Locales ihuan , tlen inon tlamantli , tlen imahuan tlen Consejeros tlen Judicaturas Locales , san huelis quin tlahtol tlatzacuiltiseh quen moihtohua ipan inin tocayotl ipampa quiixpanoseh inin Amatlanahuatili ihuan tlanahuatilmeh tlen sentlanahuatiloyan tlen campa quisah , ihuan noihqui tla amo cuali quitequihuiseh tlaxtlahuili ihuan sequinoc tlapiali tlen sentlanahuatiloyan , ye nican tlasencahuali san mochihuas ica tlahtoli ihuan momatiltis Chinancopa Tlanahuatilchihualmeh ihuicpa in tequichihualis , maquisencahua quen itechpohui . In tlatzacuiltilmeh mochihuaseh ica tequiquixtili tlen altepeco tequitini ihuan ayocanah huelis tequichihuas : tequipanos , tlanahuatis noso tequichihuas san catlia ihqui tlamantli ipan altepeco tequitl . Ihuicpa mochihuas inin tlatzacuiltilismeh tlen quiihtohua inin tlanahuatili , in Tlahtocan tlen Tepantlahtoanih saniman temactilis tlatelhuili iixpan Tlahtocan tlen Huecapa Tepantlahtoanih , san achtopan tlahtoseh tlen miaquintin tlatzquitoqueh ipan Tlahtocan , san teipan tlen queman quicualitaseh tequichihualistli tlen itechpohui ihuan itlacaquilis tlen quitelhuitoqueh . Queman moixmatis tlatelhuili tlen Huecapa Tlahtocan , tlen motocachihtos tlahtocan tlen tlasencahuani , quitequihuis tlatzacuiltilistli tlen itechpohui ica intlahtol ome tlen eyi tlaxexeloli tlen ompa yetosqueh ipan nechicolistli , san queman mochihtosa tlahtol tlahtlanili tlen itechpohui ihuan iixpa tlen quitelhuitoqueh . In tlahtol sencahualmeh tlen Tlahtocan tlen Tepantlahtoanih ihuan Huecapa Tepantlahtoanih amo acah huelis quitehuis .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78320,15713,spanish,nahuatl,"¡ Amigos míos , poneos de pie !","¡ Ma zan moquetzacan , nicnihuan !",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78321,15714,spanish,nahuatl,"Detrás marchaban juntos todos los familiares y pajes del difunto arzobispo y virrey , todos ellos revestidos con ropajes de luto que iban arrastrando .","Auh yc niman yehuantin ça cemi mochintin ontetocatiaque ontlatocatiaque in teaachhuan yn ibaxehuan omoteneuhtzino miccatzintli arçobispo visurrey omoyetzticatca , huel mochintin tlilpalli luto quimololotiaque quihuillantiaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78322,15715,spanish,nahuatl,"El águila grita , el jaguar da gemidos , oh tú , mi príncipe ,","Yn quauhtli ya pipitzcan , ocelotl chocatica , tinopiltzin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78323,15716,spanish,nahuatl,"Trabajaste y sufriste ,","Titequitic huan ticsufriro ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78324,15717,spanish,nahuatl,"Artículo 43 . - Las partes integrantes de la Federación son los Estados de Aguascalientes , Baja California , Baja California Sur , Campeche , Coahuila , Colima , Chiapas , Chihuahua , Durango , Guanajuato , Guerrero , Hidalgo , Jalisco , México , Michoacán , Morelos , Nayarit , Nuevo León , Oaxaca , Puebla , Querétaro , Quintana Roo , San Luis Potosí , Sinaloa , Sonora , Tabasco , Tamaulipas , Tlaxcala , Veracruz , Yucatán , Zacatecas y el Distrito Federal .","Tlen 43 Tlanahuatihcayotl . Tlen ahachi ipan tlatzquitoqueh Sentlanahuatiloyan tlen Tlaltlanahuatilmeh : Aguascalientes , Baja California , Baja California Sur , Campeche , Coahuila , Colima , Chiapas , Chihuahua , Durango , Guanajuato , Guerrero , Hidalgo , Jalisco , México , Michoacán , Morelos , Nayarit , Nuevo León , Oaxaca , Puebla , Querétaro , Quintana Roo , San Luis Potosí , Sinaloa , Sonora , Tabasco , Tamaulipas , Tlaxcala , Veracruz , Yucatán , Zacatecas ihuan Iyolo Hueyi Altepetl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78325,15718,spanish,nahuatl,Ingredientes :,Itlanahnamic :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78326,15719,spanish,nahuatl,"Para medicina : se usa como cataplasma en las cortadas infectadas , se muelen las hojas tiernas y se aplica el cataplasma en la herida .","No kualtia para pajti : ijuak yon se mometsteki uan ueyiti ika se mometspiki , se kikuechoua in iselo uan ika se kipiki kampa tekokoj .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78327,15720,spanish,nahuatl,"Y los niños , la muchacha y el muchacho ,","Ipan nochi koneme , ichpokero uan telpokero ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78328,15721,spanish,nahuatl,"Es muy conveniente . Yo soy periodista , trabajo para un","Cemi cualli . Nehua niamatlahcuilotenonotzqui , nitequi",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78329,15722,spanish,nahuatl,"Fuimos a comer después , fuimos a comer .",tečwikake onkan yoniwala ' satepan yotiwala ' ke de yotitlakwato čan padrino onkán pus yeka . — onkán tiwalmikak akmo timehkuno .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78330,15723,spanish,nahuatl,y azotar .,uan kitsouiteki .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78331,15724,spanish,nahuatl,"Huehue Itzcuauhtzin Atlauhtecatlteuctli cumplió seis años en Tzacualtitlan Tenanco Amaquemecan , adonde vino a gobernar ; pero entonces regresó a Atenco , donde murió en cuanto llegó , en este dicho año de 2 CallI . Cuando llegó allá , enseguida mandó llamar a su hijo Ilancuéitl , joven aún , a quien había dejado en su lugar , para que éste se enseñoreara en este dicho año de 2 CallI .","Auh in yehuatl yn Huehue Ytzquauhtzin Atlauhtecatlteuhctli ca çan chiquacenxiuhtico y nican Tzaqualtitlan Tenanco Amaquemecan , ynic tlahtocatico ; çan ye nocuel ycuitlahuic yahqui yn ompa Atenco , çan omictacic yn Atenco yn ipan in omoteneuh Ome Acatl . Yn ihquac ompa acito niman quihuallihuato yn ipiltzin yn quimixiptlatitia ytoca Yllancueytl yn itelpoch , ynic motlahtocatlalli ypan in 125v yn omoteneuh Ome Calli xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78332,15725,spanish,nahuatl,"También le dicen ijtikoyokkilit porque el tallo no es macizo , de verdad está hueco .","No kiluiaj ijtikoyokilitporinamomajmasisoj in kuouit , ta melauj ijtikojkoyoktik .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78333,15726,spanish,nahuatl,"Una hermana mayor de los mexicas , que estaba encinta , parió enmedio de las aguas , y le pusieron a la criatura el nombre de Axólotl .","Auh y mexica yueltiuh ce utztli unca mixiuh yn atlitic , quitocayotique yn tlacat Axolotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78334,15727,spanish,nahuatl,"3 Acatl , 39 .","III Acatl xihuitl , 39 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78335,15728,spanish,nahuatl,"En la ciudad de México a diez y ocho días del mes de abril de mil quinientos y noventa y dos años , en el barrio [ tlaxilacalli ] de Tepantitlan apregonó el dicho pregonero cómo se vendía la casa de Mariana y cómo un español da por ella ciento veynte pesos y despues de aver pregonado no ubo quien las pusiese en precio . Testigos : Francisco Flores y Diego Aztaxochitl .",Yn ipan ciudad Mexico a diez y ocho dias del mes de abril de mil e quinientos noventa y dos años oncan yn ipan tlaxilacalli Tecpancaltitlan oncan otzatzic yn tecpoyotl yn ipanpa monamaca ycal Mariana ce tlacatl español quitema chiquacenpohualli pesos auh yn iquac oquiteneuh ayac quitenyoti testigo Francisco Flores yhuan Diego Aztaxochitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78336,15729,spanish,nahuatl,"que no lo toque un pajarito ,","mah amo quimatoca ce pajarito ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78337,15730,spanish,nahuatl,"A lo mejor es fría , sí es fría , porque cuando uno bebe el caldo ¡ uta fresco ! , hasta se queda uno contento .","Tal vez achá sesek , kemaj sesek ; ijuak se tayi ¡ uta fresco ! , se contento se mokaua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78338,15731,spanish,nahuatl,En el año 5 Ácatl 1367 se asentó Acamápich .,Macuillacatl y motlali yn Acamapich .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78339,15732,spanish,nahuatl,Cuatro veces volvieron a Chicomóztoc para ofrendar sus ramas de oyamel a aquel a quien adoraban .,Nauhpa ylloque yn oncan Chicomoztoc yn quihualtemiliaya ymacxoyauh yn quimoteotiaya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78340,15733,spanish,nahuatl,"43 . Y , tú , no te abandones , no seas desperdiciada , no te quedes atrás , tú que eres mi collar , mi pluma de quetzal ; no se dañe tu rostro , tu corazón , ni tu hombro , tu espalda , tu codo , tu rodilla , si te pones a barrer , a limpiar , a lavarle las manos , a lavarle la cara , la boca a los demás . Y también ponte junto al agua , el metate , y bien coge , toma el molcajete , el canasto ; ante las personas , junto a ellas , acomódalos , sepáralos .","43 . Auh in tehuatl ma timoxiccauh , ma timonencauh , ma timoteputzcauh , in tinocozqui , in tinoquetzal ; ma ontlami immitzin , immoyollotzin yhuan immacoltzin , immocuitlapantzin , immomolietzin , motetepontzin , intla itlan ximaquiti in tlachpanaliztli , in tlacuicuiliztli , in tematequiliztli , in teixamiliztli , in tecamapaquiliztli . Auh ma no itlan ximaquilti in atl , immetlatl yhuan huel xictzitzqui , huel xicacocui imolcaxitl , in chiquihuitl . Huel xicmana , huel xiquiquani in teixpan , in tenahuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78341,15734,spanish,nahuatl,De esta manera se les asignaron sus tareas a los tlatoque de los pueblos .,Auh ca yuhquih in ynic tequimacoque altepetlypan tlahtoque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78342,15735,spanish,nahuatl,"Se llama así porque su fruto se hace grande , parece elote .","Iujki kitokaytiaj por in mochiua uejueyi in itakka , pané elot .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78343,15736,spanish,nahuatl,— Sólo yo ya no tomo ya no sé si está bueno o no .,— solo diós komo a ' mo nikoni a ' mo mati kuškwalika o a ' mo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78344,15737,spanish,nahuatl,venderían,tlanamacazquiah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78345,15738,spanish,nahuatl,"Y pues Pedro Luis es vellaco y no dezía pobre de la vieja y se casó con esta mujer que en ningun tiempo no tenga que dezir y si el dicho Pedro Luis biviere [ F . 16r . ] un pedazo de tierra [ tlamantli ] edifique alguna pared porque lo cego con cespedes y las casas se an de vender para que se digan de misas , por nosotros , [ si muero se dirán misas por nosotros tres ] .",Auh in Pedro Luys ca zan tlahueliloc ca amo quitoua in motolinia yllamatzin yhoan yn no quimonamictiz cihuatzintli atle ma ytla yntlatol oncan quituz quemania auh in Pedro Luys in tla nemiz yn achitun tlamanquiztica oncan quimotlaliliz tepantzintli ipanpa ca quimotlachcuitlaxili auh in calli monamacaz misa yc topan mitoz yn ipantiuh mochihuaz yn tla onimomiquili teyxtin yc misa mitoz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78346,15739,spanish,nahuatl,"Otros hijos tuvo el señor Cuahuitzatzin : el quinto fue el tlatocapilli Xalayotzin , y el sexto , Ayomecatzin ; estos dos también nacieron en Atenco y eran hijos bastardos del tlatohuani Cuahuitzatzin TlailotlacteuctlI .","Auh yn occequintin yn ipilhuantzitzin yn tlacatl Cuahuitzatzin : yn ictemacuilca ytoca Xallayotzin yn tlahtocapilli , yn ictechicuacenca ytoca Ayomecatzin ; ynin no ompa motlacatilique yn Atenco , motenehua ycalpanpilhuantzitzin yn tlacatl Cuahuitzatzin Tlayllotlacteuhctli tlahtohuani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78347,15740,spanish,nahuatl,"Lo cortan con garabato donde se alcanza , porque su fruto se cuelga alto .",Kitekij ika garabato kampa maajsi por in uejkapan mopiloua itakka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78348,15741,spanish,nahuatl,Venas de chile o chiles cortados en rajas,"Chilcuitlaxcolli , ahnozo chiltlaixtlapantli",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78349,15742,spanish,nahuatl,"Entonces hubo eclipse de sol , y se vieron las estrellas .","Yhuan yquac qualloc tonatiuh , moch nezque in cicitlaltin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78350,15743,spanish,nahuatl,La muchacha hizo tortillas,Kichijki tlaxkali nopa ichpokero,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78351,15744,spanish,nahuatl,aquí se haría mucha agua,nika nopa atl ueyi ika uelis,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78352,15745,spanish,nahuatl,Es hoja ancha ( isuat ): sus hojas son muy grandes y anchas . Nace en la tierra y trepa sobre el tronco de los árboles .,"In isuat , semi uejueyi uan papatauak , eua talpan uan kuoujkespan mopiloua . Ipa se taman saj onkak .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78353,15746,spanish,nahuatl,Siempre recuerdo las horas agradables que pasamos en la casa de este señor .,Nochipa niquilnamiqui in iman pahpaquiliztica otipanoqueh techantzinco inin tlacapa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78354,15747,spanish,nahuatl,ahora se hará mucha agua,namantsi mochiuas atl miyak,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78355,15748,spanish,nahuatl,"Le fue preguntado al testigo , ye le dijo : - ¿ Acaso es tu pariente Antonio Josephe o Juan de Escalante ? ¿ Acaso algo te pagaron , alguna de las dos partes que se demandan ? .",Tlatlaniloc yn testigo ylhuiloc cuix tiquiximati in Antonio Josephe anozo yehoatl in Juan de Escalante azo ytla omitztlaxtlahuique yn necoc campa moteilhuia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78356,15749,spanish,nahuatl,Tendrás dinero después del primer dia del mes próximo .,Ticpiaz tomin zatepan achtopa tonalli in metztli huítz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78357,15750,spanish,nahuatl,"Luego empezó nuevamente a aparecer y a descubrirse la faz del Sol , cuando la Luna se fue moviendo y quitando de delante y dejó de ocultarlo , hasta que otra vez brilló el Sol ; esto nos ocurrió a las 3 de la tarde , como todos los presentes pudieron verlo .","Auh yc noceppa peuh in ye neztiuh in ye mixtlapotiuh , yniqu ixpan ye quiztiuh ye quicauhtiuh yn oquixtzacuillica ye miquanitiuh yn metztli , ynic yequene noceppa huel tlanecico ; topan yn mochihuin huel ypan yey tzillini ye teotlac , yn iuh mochi tlacatl ypan omochiuh oquittac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78358,15751,spanish,nahuatl,— ¿ Ya no le gustó ?,— akmo timowelilili .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78359,15752,spanish,nahuatl,"Dejó el tlatohuani Tizocicatzin 12 hijos : el primero se llamaba Yaotzin ; el segundo , Amaquemetzin ; el tercero , Imactlacuía ; el cuarto , Tezcatlpopoca ; el quinto , Mauhcaxóchitl ; y de los otros siete tlatocapipiltin se desconocen los nombres .","Auh yn quincauhtia ypilhuan yn tlahtohuani Tiçocicatzin matlactli omome : yn icce ytoca Yaotzin , yn icome ytoca Amaquemetzin , yn ic - ey ytoca Ymactlacuia , yn icnahui ytoca Tezcatlpopoca , yn icmacuilli ytoca Mauhcaxochitl , auh yn occhicome amo huel momati yn intoca tlahtocapipiltin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78360,15753,spanish,nahuatl,"Hay dos clases : rojo y blanco . El rojo , tiene su tallo rojo y también sus hojas y sus flores . El blanco , tiene el tallo y las hojas blancas , así como sus flores . Pero sus semillas son ¡ guales : parecen la semilla de la flor de cera . Se da donde siembran chile . Su semilla es muy pequeñita . Se siembra al voleo . También se da allá donde la casa , solo hay que regar la semilla .","Onkak ome taman : chichiluaujkilit uan istakuauj kilit , pero sen taman saj iteyo , kemej xelajxochitet . Tein chichiltik , chichiltik ikuoujyo uan ixiujyo uan ixochiyo uan tein istak , no istak ikuoujyo uan ixiujyo uan ixochiyo . Mochiua mas kampa chiltokaj . Iteyo Yek pisiltik . Kitepeuaj in iteyo uan no mochiua kampa kaltsintan , sayoj maj se kitepeua in iteyo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78361,15754,spanish,nahuatl,En la casa de las pinturas,In tlacuilolcalli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78362,15755,spanish,nahuatl,vivas,manxinemi,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78363,15756,spanish,nahuatl,"Moquihuixtli , tlatohuani de Tlatelolco , alardeaba de valiente , y también Tecónal ; no así Cuacuauhtzin , quien les advirtió que perecerían .","Ca moquichnenequia yn Moquihuixtli tlatohuani Tlatilolco , ynehuan yn itoca Teconal ; yntlacamo yehuatl Quaquauhtzin yn inpan tlato ca huel popolihuizquia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78364,15757,spanish,nahuatl,Pollo cimarrón en mole de olla,CUAUHPOYOXMOLLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78365,15758,spanish,nahuatl,Y antes era barato todo barato antes era ahora se perdió esa baratura ya no .,wan mokatka moči barato okatka yaya aškan yopuliw inon baratura yakmo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78366,15759,spanish,nahuatl,"En verdad viven , allá en donde de algún modo se existe .","Oc nellin nemoan , quenonamican .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78367,15760,spanish,nahuatl,"¡ una esmeralda es mi corazón ,","chalchiuhtla noyollo ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78368,15761,spanish,nahuatl,100 gramos de chiles serranos,Macuilpohualli gr . chilpitzahuac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78369,15762,spanish,nahuatl,"Sólo recuerdo a Itzcóatl , por ello la tristeza invade mi corazón .","Zan niquimonilnamiqui in Itzcoatl , notlayocol itech aci a noyol .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78370,15763,spanish,nahuatl,Este muchacho se llama Adolfo .,In piltontli itoca Adolfo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78371,15764,spanish,nahuatl,"Estaba allí un hombre natural de Mamalhuazocan llamado Cohuatzin , que era guardián de los jardines de los tlatoque de Amaquemecan ; éste reveló los nombres de los tlazopipiltin , diciendo : Allá están los hijos de los tlatoque ; con nosotros vive Cohuazacatzin , hijo legítimo del Chichimecateuctli Quetzalmazatzin , y también su madre vive con nosotros ; otro tlatocapilli vive en Itztolloític , poblado de Amaquemecan , y se llama Ayocuantzin .","Auh oncan ce tlacatl catca Mamalhuaçocan ychan ytoca Cohuatzin ynxochipixcauh catca yn Amaquemecan tlahtoque ; oncan ye quimonnextia yn tlaçopipiltin , quihto : Ca oncate yn tlahtoque ynpilhuan ; ca nican nemitillo yn Cohuaçacatzin yn itlaçopiltzin yn Chichimecateuhctli yn Quetzalmaçatzin , yhuan ynantzin nican monemitia ; auh occe quinemitia yn Amaquemecan ytocayocan Itztolloytic yn monemitia ytoca Aoquantzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78372,15765,spanish,nahuatl,"Este fue quien sacó de allá a los mexitin aztecas chicomoztocas , los cuales después se llamaron también colhuas teochichimecas ; porque llegaron al Gran Teocolhuacan , a la Gran Chichimecapan , por eso se llamaron colhuas teochichimecas aztecas chicomoztocas .","Auh yehuatl in yn ompa oquinhualquixti yn oquinhuallehualti mexitin | | 21r azteca chicomoztoca , auh niman çatepan quimotocayotique culhuaque teochichimeca ; auh yehica ipampa yn ompa ohualquiztiquizque yn Huey Teoculhuacan yn Huey Chichimecapan ynic oquimotocayotique culhuaque teochichimeca azteca chicomoztoca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78373,15766,spanish,nahuatl,se los da en forma ordenada .,kinimaka ika pamitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78374,15767,spanish,nahuatl,"También en este año de 11 Acatl , 1295 , los nonohualcas teotlixcas tlacochcalcas cumplieron 21 años de estar en Tollan , siendo su tlatohuani Yacahuetzcatzin TeohuateuctlI .","Auh çanno ipan in yn omoteneuh yn XI Acatl xihuitl , 1295 años , yn cenpohualloncexiuhtique Tullam yn nonohualca teotlixca tlacochcalca , çan oc ya yehuatl yn intlahtocauh yn itoca Yacahuetzcatzin Teohuateuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78375,15768,spanish,nahuatl,¿ Cuántos días tiene el mes de diciembre ?,¿ Quexqui tonalli quipia in meztli diciembre ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78376,15769,spanish,nahuatl,"En el año 1 Ácatl 1467 murió Cuauhtlatohuatzin , tlatoani de Tlatelolco , quien gobernó durante 41 años .","Ce Acatl xiuitl yc miquico Quauhtlatouatzi Tlatilulco tlatoani , umpoualxiuitl oce tlatocat Tlatilulco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78377,15770,spanish,nahuatl,"No es medicinal , solo sirve para comerse .","In amo kualtia para pajti , sólo se kikua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78378,15771,spanish,nahuatl,Y si vienere el llamado Pedro Luis pues que puso cespedes en un pedazo de tierra [ tlalmantli ] quizá querrá poner algo en él dicho Pedro Luis y Madalena que agora casó con ella es muy traviesa nunca se conpadeció de mí de un poco de atol pues tiene casa si se quisiere yr ellos se lo saben .,Auh in tla hualaz in yehuatl yn itocan Pedro Luys ca nell oquimotlachcuitlaxilli yn achiton tlalmantontli azo ytlan onquimotlaliliz in Pedro Luys auh in quinocomonamicti yn Magdalena ca cenca tlahuelliloc ayc ma ytla onechtlaocoli atolzintli ca chane [F . 10v . ] azo quihuicaz yehuantin quimati .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78379,15772,spanish,nahuatl,Estamos,Ticateh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78380,15773,spanish,nahuatl,"Principalmente a la ciudad de México bajó agua de los cerros , y se llenó tanto que estuvo a punto de perecer ; y como bajaba de todas partes , hubo muchísima agua , en muchas partes se derrumbaron las casas o se anegaron , por lo que sus habitantes tuvieron que abandonarlas ; todos los caminos se echaron a perder , y lo mismo las chinampas .","Auh occenca nican Mexico yn ipan ohualtemoc yn tepetitech atl , ynic cenca ypan otemico yc polihuizquia yn altepetl ; auh ynic nohuiampa hualtemoya yn hualla miequiliaya yn atl , huel huey ynic macoc , auh mieccan papachiuh xixitin yn calli yhuan ahapachiuh acallac yn calli , yc mocalcauhque in chaneque ; yhuan yn otli nohuian popoliuh , yhuan yn chinamitl huel nohuian poliuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78381,15774,spanish,nahuatl,permítanme decir que santa ana tlacotenco el pueblo de donde procedemos en la delegación de milpa alta ha sido hasta hoy el poblado del distrito federal donde más se ha conservado la lengua náhuatl,xinechmocahuilican in niquihtoz ompa santa ana tlacotenco campa tihuitzeh huehue momozco malacachtepec axcan milpa alta distrito federal ixquichcauh axcan cenca mopihpia tonahuatlahtol,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78382,15775,spanish,nahuatl,"Su fruto tierno también es bueno , frito o revuelto con chilpozonte de res .",Itakilo tein selik no uelik tatsoyon oso maj se kimanelo iuan kuakuouj chilposon .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78383,15776,spanish,nahuatl,"Testigo Miguel Ynyancamecantle yndio natural del dicho barrio de San Pablo ( donde es la diferencia testigo presentado por parte del dicho Pablo ) del qual fue recibido juramento por dios nuestro señor de decir verdad de lo que le fuere preguntado e dixo ser de hedad de sesenta años poco mas o menos so cargo del qual dicho juramento , prometió de decir verdad .",Testigo yntoca Miguel Ynyacamecatl yncha San Pablo Tlachcuititla omonamictin auh y niman omacoc jormamnto ynic testigo mochiuan auh yn ixiuhtlapoual yn ye nemi yehenpoual xiuitl yn ye nemi auh niman otlatlacoltiloc ynic amo iztlacatiz yn ipaltzinco dios .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78384,15777,spanish,nahuatl,"El que persiste , llega a cansarse .","Aya in mahmana , tlatzihui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78385,15778,spanish,nahuatl,"También entonces perecieron los totomihuacas , que se dispersaron entre los pueblos .","No yquac xitinque yn totomiuaque , tepa moyauaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78386,15779,spanish,nahuatl,cierto,Melahuac,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78387,15780,spanish,nahuatl,"Hay doce meses y se llaman : Enero , Febrero , Marzo , Abril , Mayo , Junio , Julio , Agosto Septiembre , Octubre , Noviembre , y Diciembre .","Oncatel mahtlactli ihuan orne metztli ihuan mocuitia enero , febrero , marzo abril , mayo , junio , julio , agosto , septiembre , octubre , noviembri ihuan diciembre .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78388,15781,spanish,nahuatl,"8 Técpatl , 1292 .","VIII Tecpatl xihuitl , 1292 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78389,15782,spanish,nahuatl,Que siempre abunde,Nochipa mah teyoti,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78390,15783,spanish,nahuatl,"10 Tochtli , 1450 .","X Tochtli xihuitl , 1450 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78391,15784,spanish,nahuatl,Preparación :,QUENIN MOCHIHUA :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78392,15785,spanish,nahuatl,— Para el casamiento ahora ya consiguió en San Serafín .,— yepanos in fandango .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78393,15786,spanish,nahuatl,Se vende su fruto .,Monamaka itakka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78394,15787,spanish,nahuatl,Al cantor,Ihuicpah cuicani,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78395,15788,spanish,nahuatl,Les respondieron : “ Enmedio de las aguas de Acocolco ” .,Quimonilhuia : “ Ca atlitic uncan yn Acocolco ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78396,15789,spanish,nahuatl,venderíais,antlanamacazquiah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78397,15790,spanish,nahuatl,"Éstos son los principales que anduvieron hablando en voz alta por los caminos y calles , y en los mercados de Xipánoc y Tetlyaco : el cihuacóatl Tlacotzin ; Motelchiuh , que era huitznahuácatl ; el acolnahuácatl Xóchitl ; Itzpotonqui , que era tenido por tezcacohuácatl ; el tlacochcálcatl Anahuácatl ; Acuazaca ; Cohuaíhuitl ; Huánitl ; Oquiztzin ; Mixcoatlailótlac , que ahora es teocálcatl ; y Téntlil ; éstos anduvieron pregonando lo que se dijo que dijeron cuando vinieron a meterse en Tlatelolco .","Auh y yehoanti tzatzitinenque yn otlica yn caltzalla yn tianquizco Xipanoc , Tetlyaco : Tlaco ciuacoatl , Motelchiuh yn iquac uiznauatl , Xochitl acolnauacati , Ytzpotonqui ayximachoc tezcacoacatl , Anauacatl tlacochcalcatl , Acuaçaca , Couayuitl , Uanitl , Oquiz , Mixcoatlaillotlac yn asca teuhcalcatl , Tentlil ; yehoantin i yn zazitinenque yn isquich quiteneuhtinenque yn omito yn iquac ualcallaque Tlatilulco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78398,15791,spanish,nahuatl,Es frío como el ajonjolí .,In sesek kemej akolin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78399,15792,spanish,nahuatl,Es yerba ( xiuit ) .,In xiuit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78400,15793,spanish,nahuatl,". Todo esto tomaban los traficantes , los que van disfrazados a comerciar alla en Xicalanco : le venían trayendo , era pertenencia de Auitzotzin .",. Ixquich in ompa concuia puchteca in oztomeca in ompa Xicalanco in qui ual itquia in itech pouia in Auitzotzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78401,15794,spanish,nahuatl,"Tomaron posesión para quedarse allí definitivamente ; estos religiosos son los llamados descalzos , hijos de nuestra querida madre Santa María del Carmen .",Yc quimocuillique ynic cemicac oncan moyetztiezque ; ynin teopixque yehuantin yn motenehua descarços ypilhuantzitzinhuan yn totlaçonan Sancta María del Carme .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78402,15795,spanish,nahuatl,". Pero se introducían a la costa no todos , no todo el mundo tenía entrada , porque era el lugar de tráfico de Auitzotzin ;",. Auh in ompa calaquia anauac amo mochi tlacatl icalaquian catca ipampa ca icouapan catca in Auitzotzin ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78403,15796,spanish,nahuatl,"También en este dicho año de 13 Calli , 1297 , partieron de Tlacocolhuacatépec , donde habían estado dos años , o quizá sólo uno , los nonohualcas teotlixcas tlacochcalcas ; entonces fueron a asentarse en Toltitlan , donde se reunieron el tlatohuani Yacahuetzcatzin Teohuateuctli , el teomama Quetzalcanauhtli y una mujer , para deliberar hacia dónde irían .","Auh çanno ypan in yn omoteneuh yn XIII Calli xihuitl , 1297 años , oncan huallehuaque yn Tlacoculhuacatepec , oncan onxiuhtique anoço çan cexiuhtique y nonohualca teotlixca tlacochcalca ; yc niman ye huitze oncan motlallico yn Tultitlan , oncan in mononotzque yn tlahtohuani Yacahuetzcatzin Teohuateuhctli yhuan yn Quetzalcanauhtli teomama yhuan ce cihuatl , yc mononotzque yn canpa e yazque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78404,15797,spanish,nahuatl,"De lo cual estaban avergonzados los señores gobernantes , que decían : “ Ésta es una segunda derrota ” .",Ynic ye nentlamati tlatoque ye ypa mononotza : “ Y ye nocepa tixpoliui ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78405,15798,spanish,nahuatl,Tiene un sombrero moderno y elegante .,Quipia cenca yancuic ihuan cuacualtzin ce cuatlacecahuil .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78406,15799,spanish,nahuatl,Poneos de pie,Ma zan moquetzacan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78407,15800,spanish,nahuatl,"Sobre los cascabeles Chailtzin , en el interior de las aguas se espanta .","Ciliquipan Chailtzin , aytzin , mahuia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78408,15801,spanish,nahuatl,y por lo que respecta a los indígenas que asistíamos al seminario de cultura náhuatl fue aquí y con el apoyo y el consejo de nuestro maestro que por primera vez en la revista estudios de cultura náhuatlpudimos ver publicados algunos de nuestros trabajos y que con el tiempo por lo menos en algunos casos hemos ido incrementando con el anhelo de que el nombre de escritores con que algunas veces se nosdesigna no nos quede demasiado grande,ihuan totechcopa in timacehualtlacah in otahciah ipan seminario de cultura nahuatl ye otiquihtaqueh cequih totlahcuilol ye pantlaxtli ipan estudios de cultura nahuatl ihuan yehica in xihuitlpahpanoti in tictlapihuihtihuitzeh inic tiquelehuiah in tocaitl tlahcuilohqueh in quemmanian ica tinotzalo ahmo huel huehyi tocommatizqueh,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78409,15802,spanish,nahuatl,porque mi papá es rey,pampa nopapá rey,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78410,15803,spanish,nahuatl,segundo .,ic ontetl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78411,15804,spanish,nahuatl,Verdaderamente apenasde mí mismo tengo compasión en la tierra .,Ye nelli in ayaxcannicnopiltihua in tlalticpac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78412,15805,spanish,nahuatl,— Ni llore usted para qué anda usted llorando se acaba usted más .,— tlenon pero in lá yenimiki kačikwali .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78413,15806,spanish,nahuatl,Usos :,Kualtia :,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78414,15807,spanish,nahuatl,Postejtli,Postejtli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78415,15808,spanish,nahuatl,Nosotros tenemos un perro negro .,Tehuan ticpia cente chichiton tliltic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78416,15809,spanish,nahuatl,Los frijoles,Et,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78417,15810,spanish,nahuatl,"El primer gobernante fue don Hernando Cortés , marqués del Valle , gobernador , justicia mayor y capitán general , quien gobernó desde que ganó la tierra en el año de 1519 hasta el 2 de julio de 1526 ; gobernó durante seis años y ocho meses .","Yehuatl achto catca yn don Fernando Cortés marqués del Valle governador justicia mayor y capitán general , yn tlapacho huel ixquichcauh ynic quitlanico tlalli yn ipan xihuitl de 1519 yxquichcauh yc acic yn icomilhuitl mani metztli julio yn ipan xihuitl de 1526 ; yn tlapacho chiquacen xihuitl ypan chicuetetl metztli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78418,15811,spanish,nahuatl,"En el año vigesimoprimero de su gobierno , Cuacuauhpitzáhuac conquistó a los de Tepanohuayan , y tres años después a los de Mízquic ; también fueron conquistas suyas : Cuitláhuac , Xochimilco y Cuauhnáhuac .","E iuh XXI xitl tlantocanti yn cunpeuh tepanouayancalqui , çano yexiuhyoc yn cunpeuh mizquicatl ; yhua itepeual y Cuitlauac yuan xochmilcatl yua quauhnauacatl : yzquican i yn itepeual .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78419,15812,spanish,nahuatl,"Al punto va a arrojarse al fuego . Pero , cuando a él llegó el ardor , que ( era ) insoportable , insufrible , intolerable , como que mucho había estado ardiendo el fogón , se había hecho un fuego abrasador , se había hecho un gran montón de brasas , no hizo más que sentir miedo a su vista , pararse a medio camino , retroceder y volver atrás . Una vez más fue a intentar arrojarse , poniendo todas sus fuerzas , para lanzarse con ímpetu , para dar consigo en el fuego .","Niman ye ic yauh momayahuiz in tleco . Auh in itech acito totonillotl , in amo ixnamiquiztli , in amo yecoliztli , amo ihiyohuiliztli , inic cenca huel oxoxotlac tlecuilli , ohuelhualantimotlali , ohuelmotlatlali in tletl . Ic zan ommixmauhtito , onmotilquetzato , hualtzinquiz , hualtzinilot . Ye noceppa yauh tlayehecoz ixquich caana ic momotla , quimomaca in tletl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78420,15813,spanish,nahuatl,Esto es lo que os ruego a vos mi madre y señora y a vos mi hermano . Fecha esta carta a tres de julio de 1567 . Yo que mucho os ama doña Maria Tizocicatzin .,Ca ye isquich yc nemechonnotlatlauhtilia yn tehuatzin tinotecuiotzin yhuan tehuatzin tinoquichtihuatzin omochiuh amatl axcan yeihuitia metztli de julio de 1567 años . Nehuatl nimitznotlazotilia . Doña Maria de Tizocicatzin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78421,15814,spanish,nahuatl,de diario .,mojmostla .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78422,15815,spanish,nahuatl,amasen,titlazohtlazquiayah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78423,15816,spanish,nahuatl,En este año se puso el temalácatl en Tlalcocomocco .,Nican ypan in moman temallacatl yn Tlalcocomocco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78424,15817,spanish,nahuatl,delante de Ti se detuvo este cristiano .,tehhua moixcotzinco moilochti nehin cristiano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78425,15818,spanish,nahuatl,"En seguida le dicen : Está bien , muchacho : vamos a leer un signo de buena suerte . ”","Niman ye quilhuia : Ca ye cualli , xolé , ma oc ticpouacan in cualli tonalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78426,15819,spanish,nahuatl,está sentado en el manantial .,asta amelipeka yetok .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78427,15820,spanish,nahuatl,caminaba bien el niño .,kuali nejnemi ni pilokichpiltsi .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78428,15821,spanish,nahuatl,Sal al gusto,"Iztatl , ixquich in monequiz",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78429,15822,spanish,nahuatl,El más frío,in ocachi itztic,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78430,15823,spanish,nahuatl,itzcuauhtzin hijo de un sacerdote de huitzilopochtli fue educado en la más estricta de las disciplinas a edad temprana ya iba al calmecac en el seno de su familia recibió los primeros consejos de cómo debía comportarse sus abuelos le pronunciaban con mucha solemnidad varios huehuetlahtolli la palabra formadora de espíritus y forjadora de caracteres siempre llevó en su mente la recomendación sabia de su paso efímero por la tierra recordaba a sus maestros del calmecac cuando éstos le relataban las hazañas de itzcóatl de motecuhzoma ilhuicamina y otros huey tlahtoani venían a su mente las andanzas de sus antepasados durante la peregrinación antes de que llegaran a este lugar rodeado de montañas,itzcuauhtzin in iconetzin ce huitzilopochtli tlenamacac ochicahuacahuapahualoc in ihcuac oc telpocaton ye ocalac calmecac itzalan in icencalhuan otlanonotzaloc in quenin mohhuanaltiz in tlalticpaco icoltzitzihuan quitenehuiliaya cenca mahuihzotica miec huehuetlahtolli in tlahtolli in teyolchicahuaya in tenemilizchicahuaya mochipa quilnamictaya in tenonotzaliztli in tlamatiliztlahtolli yehica zan achiton nemizquiani in tlalticpac quilnamiquia in icalmecactemachticahuan in ihcuac inintin quinonotzaya itechcopa in itzcoatl in motecuhzoma ilhuicamina ihuan occequih tlahtohqueh in inmahuiztlachihual oquilnamiquia in imohtlatoquiliz in icolhuan in ihcuac ohtocaqueh in oahcico nican malacachtepepan,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78431,15824,spanish,nahuatl,"A veinte y uno de mayo de mil y quinientos y ochenta y siete años Pedro Ahuexotl pregonó en el dicho [ F . 28v ] [ tlaxilacalli ] Tezcazonco que se vendian las casas y tierras de Ysavel Maria diciendo dan ochenta pesos y nadie las puxó ; testigo Juan Francisco . Ante mí Francisco Maldonado , escrivano .",XXX pregon . - A veinte y uno de mayo de mil e quinientos e ochenta y siete años in Pedro Ahuexotl otzatzic in tlaxillacalpan Tezcatzonco oquitecaquiti inic monamaca in ical in itlal Ysabel Maria oquiteneuh in ipatiuh napohualli pesos ayac tlananquilli testigo Juan Francisco ante mi Francisco Maldonado escrivano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78432,15825,spanish,nahuatl,"Después de nadar mucho , estuvimos encantados de tomar baños de sol , que son muy saludables .","Ihpaquiztica ototonaltihqueh , ca huel ihcuac ye miac to manelohqueh , pahtepacti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78433,15826,spanish,nahuatl,"Ante los tlatoque de todos los pueblos , en el dicho día 1 Ehécatl de la veintena de quecholli , los españoles entraron a las casas señoriales de Moteuczomatzin .","Auh nohuian ymixpan yn altepetlypan tlahtoque , auh ypan metztli quecholli auh yn cemilhuitlapohualli ye omoteneuh Ce Hecatl , yn ipan callacque españoles yn itecpanchan yn Moteuhcçomatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78434,15827,spanish,nahuatl,"2 Acatl , 2 aC .",II Acatl xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78435,15828,spanish,nahuatl,"Éstos fueron confirmados , tras el pleito , en los bienes de su propiedad que habían perdido ; y siguieron su ejemplo los señores de San Pablo : Hernando Teucxochitzin y Nicolás Hernández Tlacaélel .",Yehuantin huel mochicauhque yn moteilhuique yntlatqui ymixcoyan quipopolloque ; auh ça yuhqui yn ontlatoquilitiaque San Pablo tlaca : yn Hernando Teuhcxochitzin ynehuan yn Nicolás Hernández Tlacayelel .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78436,15829,spanish,nahuatl,"¡ vayamos todos ! ,",¡ tlayenochtonhuia !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78437,15830,spanish,nahuatl,"El miércoles 12 de enero de 1611 , a las 11 de la noche , murió repentinamente , sin haber estado enferma , la señora Leonor Marín , patrona de la iglesia de San Antón , anciana viuda que había sido esposa del señor Diego de Muñón , ambos patrones de la iglesia y casa del señor San Antón abad en Xoloco de México , y padres del muy reverendo padre fray Agustín del Espíritu Santo , religioso fundador de la orden y religión del señor San Antón , el cual ahora es el patrón que administra la iglesia de San Antón , donde se halla a la espera de los religiosos sus hermanos espirituales que han de venir de España , los llamados canónigos regulares que también se llaman comendadores de San Antón .","Axcan miércoles yc 12 mani metztli henero de 1611 | | 137 años , yhquac yc onyohuac ye matlactlonce tzillini , çan iciuhca yxtomamiquiliztica momiquilli , amo cocoliztli ynic momiquilli señora Leonor Marín patrona yn teopan San Antón , ycnocihuatzintli yn illamatlacatl ynamictzin catca yn señor Diego de Muñón , patrones ocatca yn iteopanchantzinco señor San Antón abbad Mexico Xolloco , ythatzitzinhuan moyetzticatca yn cenca mahuiztililoni padre fray Augustín del Spíritu Sancto yteopixcatzin yhuan fundador yn iteopixcatlatecpanpantzinco yn ireligiontzin señor San Antón , yn axcan oncan ye no yehuatzin patrón mochiuhtzinotica quimopiallia yn iteopancaltzin sancto San Antontzin , oncan quinmochillitica yn iquin España hualmohuicazque yn teoyotica ynhermanotzitzinhuan teopixque yn motenehua canónigos reclares yhuan yc monotza comendadores de San Antón .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78438,15831,spanish,nahuatl,"Muy al principio va el dar de comer a la gente hongos . Los comían al tiempo que se dice toque de flautas . Ningún alimento habían comido , sino solamente un poco de cacao bebían por la noche .",Uel yacattiuia in tecualtiloya nanacatl . In quicuaya ichcuac in quitouaya tlatlapitzalizpan . Ayamo tle tlacualli quicuaya zon oc iyo in cacauatl coniya youaltica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78439,15832,spanish,nahuatl,Sólo con nuestras flores nos alegramos .,Zaniyo in toxochiuh ica tonahuiyacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78440,15833,spanish,nahuatl,A nadie hace él resistente sobre la tierra .,O ayac tlaquahuac quichihuan tlalticpac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78441,15834,spanish,nahuatl,Ellos eran.Ellos estaban .,Oyeyah .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78442,15835,spanish,nahuatl,Aquí empieza la primera relación .,Nican umpehua . . . yn iccetlamantli tlatolli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78443,15836,spanish,nahuatl,"El maicito no debe desperdiciarse , si uno lo desperdicia , lo espanta a uno la víbora , porque ella es la que cuida adonde se da .","In taoltsin amo ueli se kiauiloua , komo se kiauiloua temojmoujtia in kouat , por in yejua tamandoroua kampa mochiua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78444,15837,spanish,nahuatl,Entonces los chalcas se sentaron sobre ramas de abeto en Atenco .,Yquac macxoyatlalliaya yn chalca yn Atenco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78445,15838,spanish,nahuatl,"“ Ah , una silla","Ah , se kuasiya",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78446,15839,spanish,nahuatl,El jugo de piña es muy sabroso .,In matzalayotl huel huelic .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78447,15840,spanish,nahuatl,Pónganse a trabajar piensen ustedes porque nosotros ya estamos acabados .,šitekitikan šipensarukan name ' wan porke te ' wan yetititlami ' .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78448,15841,spanish,nahuatl,"Ahuítzotl amplió la extensión del señorío tenochca mediante la conquista de muchos pueblos . Sometió ciudades como Tlapa , Molango , Zapotlán , Jaltepec , Chiapa , Tototepec , Cozcacuauhtenango , Coyuca , Huejolutla , Acapulco , Xicochimaleo , Tehuantepec , Huehuetán , Ixhuatlán , Comitán , Huixtla , Jolotlán , Mazatlán , Cuautla , Tlacotepec , Mezquital , etc .","Ahuitzotzin tepehualiztica quimmomiequili tenochcah intlahtocayo . Oquimpeuh nepapan tlacah yuhquin Molanco , Tzapotlan , Xaltepec , Teochiapan , Tototepec , Cozcacuauhtenanco , Coyucan , Huexolotlan , Acapulco , Xicochimalco , Tecuantepec , Huehuetlan , Izhuatlan , Comitlan , Huitztlan , Xolotlan , Mazatlan , Cuauhtlan , Tlacotepec , Mizquitlan , ihuan occequintin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78449,15842,spanish,nahuatl,Hongos dE ocote EN SALSA DE CHILE GUAJILLO,HUAXCH1LMOLLI ICA OCONANACATL,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78450,15843,spanish,nahuatl,Ni uno,niance,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78451,15844,spanish,nahuatl,"Entonces bajó una águila , que se posó sobre el jacal del templo , como si allí le hubieran preparado un nido , pues encima se posó el águila .","Uncan ypan temoc yn quauhtli , ycpac moquetzaco xacalli yn inteucal yuhqui xacaltapazolli y quitlallico , ycpac y moquetzaco quauhtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78452,15845,spanish,nahuatl,"12 Acatl , 35 .","XII Acatl xihuitl , 35 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78453,15846,spanish,nahuatl,Los chiles y tomates,Chilmej uan tomamej,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78454,15847,spanish,nahuatl,"Luego se teje pesado , se termina .",onkán mi ' kiti yetik moye : koa .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78455,15848,spanish,nahuatl,Allí ha subido,Noponi tlejkotok,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78456,15849,spanish,nahuatl,"Le dijeron al señor de San Esteban , a Blas , lo contrataron para sacar el adobe para añadir la casita porque estaba chiquita , chiquita estaba .",ntla : li yokitlasalo ' ke ye ' on baya kakačiton in toča yoweš aša ahkweli tihčičiwa oksé tlenon koma .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78457,15850,spanish,nahuatl,Y agora emos ablado [ F . 29r . ] a Catalina de San Juan española que de lo que falta pues se avia consertado con el marido de Ysavel Maria que se decya Domingo Garcia dijo que de su boluntad vendía las casas y tierras a la española porque su muger avia recebido dineros .,Auh axcan oticnonotzque yn Catharina de San Juan española ye quihuallaxiltia ca nel mononotzque yhuan no yehuatl in inamic catca Ysabel Maria ytoca Domingo Garcia conito ca noyollocacopa in nicmaca in calli tlalli yn española ca nel titononotzque yuan ca cequi quicuic in itomines yn nonamic catca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78458,15851,spanish,nahuatl,mi papá es rey .,rey ya nopapá .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78459,15852,spanish,nahuatl,Nos vamos dejándoos aquí,"nican tamechtocahuilico ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78460,15853,spanish,nahuatl,"8 Técpatl , 1604 .","VIII Tecpatl xihuitl , 1604 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78461,15854,spanish,nahuatl,— Pero diga en mexicano .,— kwikac inimaman kiteititis porke kinye kitemoan tomin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78462,15855,spanish,nahuatl,Conejo en salsa DE CHILE CASCABEL,COYOLCHILMOLLI ICA TOCHNACATL,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78463,15856,spanish,nahuatl,"48 . E inclínate , baja la cabeza ante las personas , junto a la gente sé respetuosa , sé temerosa con ella . No ante la gente , sobre las personas andes . Con tranquilidad , con calma vive , ama a las personas , ruégales , sé benévola con ellas ; dale a las personas en algún lugar un poquito . No veas a la gente con desdén , no seas avara .","48 . Yhuan xitolo , ximopechteca in teixpan , in tenahuac , xiteixtili , xiteimacaci . Ma teixco , ma teycpac tinen . Ihuiyan , yocoxca ximonemiti , xitetlazotla , xitetlatlauhti , xitetlaocoli , xictemaca in can quexquitzin . Ma titetlayelitta",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78464,15857,spanish,nahuatl,"Eso se llamaba licor divino ” . Cuando han bebido , luego los llevan , ya no los llevan a cuestas , cual si hubieran bebido mucho pulque ;",Yehoatl in quitouaya teuoctli . In oconique niman ye ic quinhuicatze aocmo quimamatiuitze uel iuhquima cenca miyec octli oquique ;,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78465,15858,spanish,nahuatl,"Allá en Atenco tuvo un hijo llamado Itzcuauhtzin Xocóyotl , cuya madre se dice que fue la señora venida de Colhuacan .","Yn oncan quichiuh ypiltzin Atenco ytoca Ytzquauhtzin Xocoyotl , yuh quihtohua ytech quiz yn cihuapilli Culhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78466,15859,spanish,nahuatl,"También se adornó la cornisa de la azotea del palacio , donde ardían muchas candelas de sebo en las llamadas luminarias ; asimismo , de allá lanzaron muchos cohetes , y frente a toda la fachada del palacio se encendieron fogatas .","Yn pahpacohuac yhuan yn oncan tecpan tlapantenco , y nohuian cenca miec yn oncan tlatlac sepo candelas ynic mochiuh yn motenehua luminarios ; yhuan no cenca miec yn oncan quitlatlazque couetes , yhuan ynic nohuian oncan tecpan quiyahuac nohuian quauhtlaliloc tlatlac oncan yn quahuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78467,15860,spanish,nahuatl,"Cuando hay , se produce mucho .",Ijuak onkak mochiua miak .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78468,15861,spanish,nahuatl,1 kilo de carne de puerco,Ce kilo pitzonacatl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78469,15862,spanish,nahuatl,"Se toma en atole , como chilpozonte de elote . Se vende en la plaza . Es frío .",Se tajtayi kemej elochilposon . Se kinamaka plaza . In sesek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78470,15863,spanish,nahuatl,Y también digo que los mandones [ F . 10r . ] y biejos del barrio de Cohuatlayauhcan y tanbién de Tepetlacalco están ay que darán a vuestra merced razón dello y tanbien todos los de las quatro parcialidades de Mexico e principales [ pipiltin ] que son bivos lo saben y los ya difuntos y sólo esto respondo a vuestra real justicia . Miguel de los Angeles .,Auh yhuan niquitohua ca oncate yn mocolhuan cohuatlayauhcantlaca yhuan Tepetlacalco mamitzmonanquililique yhuan ca mochintin quimomachiltia yn inauhcanpaixti mexica pipilti yn monemiltia yhuan yn omomiquilique ca ixquich yc nicnanquilia yn motlatocajusticiatzin . Miguel de los Angeles .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78471,15864,spanish,nahuatl,"— Quebró la vara pues a Noé más no le pego , él así no quiebra , pero Liciana agarra y quiebra hasta se sube sobre mí , no quiere .",a ' mo nečkikickia asta nečkukulwi ' ka noman nin lado nečkululwi ' ka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78472,15865,spanish,nahuatl,"El lunes 7 de marzo de 1611 salió de la ciudad de México con rumbo a la China Sebastián Vizcaíno , vecino de México , que era el general de la nao de China ; llevaba consigo a los japoneses , y a su lado iba el noble japonés llamado don Alonso , quien regresaba a su país vestido como español , dejando aquí la indumentaria que había traído .","Axcan lunes yc 7 mani metztli março de 1611 años , yhquac nican Mexico quiz onpeuh yn Sebastián Vizcayno vezino Mexico general mochiuhtia yn a la China acalli , yc yah umpa a la China ; yhquac niman quinhuicac yn Jabón tlaca , ytloc quiquetztia yn pilli Jabón in ye ytoca don Alonso , ye moespañolchichiuhtia ynic mocuep ychan , nican quitlaçaco yn itech ompa hualyetiaca ynechichiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78473,15866,spanish,nahuatl,"En este año murió Nauhyotzin , tlatohuani de Colhuacan , que gobernó durante 47 años ; y enseguida se enseñoreó Cuauhtexpetlatzin como tlatohuani de Colhuacan .","Nican ypan in yn omiquico yn itoca Nauhyotzin yn tlahtohuani catca Colhuacan , auh yn tlahtocat onpohualxihuitl onchicome ; auh niman onmotlahtocatlalli yn itoca Quauhtexpetlatzin tlahtohuani Colhuacan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78474,15867,spanish,nahuatl,sobre la tierra extiendo mis alas,"in tlalpan , ninozozohua ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78475,15868,spanish,nahuatl,tuvieron a esa muchacha,kipixke nopa ichpokero,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78476,15869,spanish,nahuatl,Se regresan otra vez,Ne mokuapatij noja,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78477,15870,spanish,nahuatl,Ya no aguanto brincar .,kan otiaya ' in kakawaka maske ken dios nečilwiayan in xwan : in lá timikas tía maske onkan weyapa nimiconomamalis nimicconmopanoltilis den atl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78478,15871,spanish,nahuatl,"En este año murió Axayacatzin , que gobernó en Tenochtitlan durante 13 años .","Nican ypan in momiquillico yn Axayacatzin , yn tlahtocat Tenochtitlan matlactli omey xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78479,15872,spanish,nahuatl,"Han pasado 35 años desde que , en el año 4 Tochtli , 1574 , se le dio el gobierno espiritual a don Pedro Moya de Contreras para que fuera arzobispo de México .","Auh yhuan ye cenpohualxihuitl ypan caxtolxihuitl yn ipan IIII Tochtli xihuitl , 1574 años , yn omacoc teoyotica ytlahtocayo don Pedro Moya de Contreras ynic arçobispo omochiuhtzino Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78480,15873,spanish,nahuatl,TECAYEHUATZIN,TECAYEHUATZIN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78481,15874,spanish,nahuatl,"24 . ¿ A dónde irá la falda , la camisa ? Porque hay verdor , retoños , hay brotes de maíz , espiguea , en la tierra . No nos inquietemos , aún junto a Él , al lado del Señor Nuestro , entra , que aún Él es apacible . ¿ Cómo será mañana , cómo será pasado mañana ? Quizás ya aquí viene irguiéndose la enfermedad y pestilencia para tomarte , para cogerte . Si quieres meterte junto a la falda , la camisa , nos lo dirás a tus madres , a tus padres ; no sólo lo propondrás , no sólo lo dirás porque tienes madre , tienes padre ; porque eres llevado , eres cargado .","24 . ¿ Can yaz in cueitl , in huipilli ? Ca tlacelia , tlatzmolini , tlaxiloti , tlamiyahuati in tlalticpac . Ahmo temocihuican , oc ye itloctzinco , inahuactzinco ximocalaqui in Totecuiyo , ma oc yehuatzin tlamatcatzintli . ¿ In quenin moztla , in quenin huiptla ? Azo ye nican ihcatihuitz in temoxtli , in ehecatl inic mitzanaz , inic mitzitzquiz . Intla cueitl , huipilli itlan ticalaquiznequiz , titechilhuiz in timonahuan , in timottahuan ; ahmo zan tiemotlaliliz , ahmo zan ticmihtalhuiz , ca tinanc , ca titahua , ca titquihua , timamalo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78482,15875,spanish,nahuatl,"En el mes de septiembre de 1602 llegó la fausta nueva de la canonización de San Raymundo , religioso predicador de la orden de Santo Domingo .","Ypan in metztli de septiembre de 1602 años , yquac hualla acico yn itenyotzin yn imahuiçotzin Sant Raymundo ynic otlateochihualtic , ytetzinco pohui in Sancto Domingo predicador .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78483,15876,spanish,nahuatl,"Buenas tardes , Ernesto . Hace casi un año , que no nos vemos . ¿ Dónde se había escondido usted ?","Quenotimopanolti , Ernesto . Ye cexihtica amo totah . ¿ Canin otimotlatihtzino ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78484,15877,spanish,nahuatl,"Dijo su tío que verdaderamente fue entonces cuando lo sanó , y bien la vio exactamente de la misma manera como la veía su sobrino , y le dijo cómo a éste todavía lo envió de mensajero para ver al Obispo . Y que cuando él fuera a verlo , que muy bien le manifestara , le relatara lo que vio y qué tan maravillosamente lo curó . Y que al darle nombre , bien así se llamará la siempre Virgen Santa María de Guadalupe su venerada imagen . E inmediatamente llevaron a Juan Bemardino a presencia del señor Obispo , para que informara , para que en su presencia testificara .","Quilhuih in itlahtzin ca ye nelli ca niman icuac in quimopahtilih , ihuan huel quimottiUh iz zan no huel ye iuhcatzintli in iuh quimottititzinoaya in imach , ihuan quimolhuilih in quenin yehuatl oc oquimotitlanilih Mexicco in quittaz Obispo . Auh ma no in icuac yehuatl quittatiuh ma huel m ' ¿ ch ic quixpantiz , quinohnotzaz in tlein oquittac , ihuan in quenin tlamahuizoltica oquimopahtilih . Auh ma huel iuh quimotocayohtiliz tna huel iuh motocayohtitzinoz in zenquizca ichpochtzintli Santa Maria de Guadalupe in itlazohixiptlatzin . Auh niman ic quihualhuiccacqueh in Juan Bernardino in iixpan tlahtoani Obispo , in quinohnotzaco in iixpan tlaneltilico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78485,15878,spanish,nahuatl,"Así se originó que Tzacualtitlan de los toltecas se convirtiera en Tenanco , cuando allí fundó su ciudad el chichimeca merecedor de tierras y tlatohuani Cuahuitzatzin Tlailotlacteuctli .","Oyuh tlacatca yn yn nican tolteca Tzaqualtitlan ynic Tenanco mochiuh , ynic oncan quitlalli altepetl yn tlalmaceuhqui yn chichimecatl yn tlatohuani Quahuitzatzin Tlayllotlacteuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78486,15879,spanish,nahuatl,"del número 27 ( uaujkilit - quiltonile ) al número 55 ( uitsti - espinoso ) , lo corregió Eleuterio Salazar ;",Peua 27 ( uaujkilit ) uan tami 55 ( uitsti ) : Eleuterio Salazar .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78487,15880,spanish,nahuatl,"El torpe artista de las plumas : no se fija en el rostro de las cosas , devorador , tiene en poco a los otros . Como un guajolote de corazón amortajado , en su interior adormecido , burdo , mortecino , nada hace bien . No trabaja bien las cosas , echa a perder en vano cuanto toca .","In tlahueliloc amantecatl : tlaixpaniani , tlapahpancuani , motexictiani . Yolloquimillitotolli , iltec cochtihcac , tenitzintli , miccatzintli ahtlehueli . Tlatlahcoa , tlaihtaca , tlanenpoloa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78488,15881,spanish,nahuatl,"Hacen estrépito los cascabeles ,","Oyohualli ihcahuacan ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78489,15882,spanish,nahuatl,Después le digo de manta tela blanca .,nikilwia skiera para hotlatek kwen nihkwalihta .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78490,15883,spanish,nahuatl,séptimo .,ic chicontetl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78491,15884,spanish,nahuatl,"1 Calli , 1285 .","I Calli xihuitl , 1285 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78492,15885,spanish,nahuatl,Entonces los mexicas destruyeron a Ocuillan .,Yhquac tlalpoloque yn Ocuillan yn mexica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78493,15886,spanish,nahuatl,"Anteriormente , las personas también acostumbraban lo siguiente : caminaban de espaldas para entrar al temascal ( cuando éste era nuevo ) , dizque porque , de no entrar en esta forma , se morirían .","No achtotipa impan tlatlacah inin omomat : otzinnehnemoa - ya inic calaquia ihtic in temazcalli ( ihcuac inin yancuic ) , quimmach intla ahmo yuhqui calacoaz micoazquiani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78494,15887,spanish,nahuatl,Es caliente .,In totonik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78495,15888,spanish,nahuatl,"Ahora recibe , escucha : vives , has nacido , te ha enviado a la tierra el Señor Nuestro , el Dueño del Cerca y del Junto , el hacedor de la gente , el inventor de los hombres .","An axcan tla xiccui , tla xiccaqui , ca otyiol , ca otitlacat , ca omitzalmioali in Totecujo in Tloque , Nahuaque , in Techioani , in Teyocoioani , in tlalticpac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78496,15889,spanish,nahuatl,"Ya no podré venir a visitaros ; gozad de plena salud , amad a vuestros hijos en paz y tranquilidad , no los aflijáis .","Aocmo çepa amixtzinco amocpatzinco nitlachiequiuh ; ma yxquich amotlapaltzin xicmochihuilican , ma yhuia yocoxca xiquinmotlacotilican yn amopilhuan , macamo xiquitolinica .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78497,15890,spanish,nahuatl,Le llaman así porque sus frutos son espinosos .,In iujki kitokaytiaj por in panuijuitsyoj in itakka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78498,15891,spanish,nahuatl,Hay de la buena y de la cimarrona .,Onkak tein kuali uan tein cimarrón .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78499,15892,spanish,nahuatl,"Para entonces , hacía 170 años que los mexicas habían llegado a Cohuatépec cerca de Tollan , en el año 1 Técpatl ; allá murió entonces el gran cuidador del dios y sacerdote Huitzilopochtli , y en ese mismo año de 1 Técpatl pusieron al también gran cuidador del dios y teomama Cuauhtlequetzqui para que fuera su cuauhtlato , y él acaudilló a los mexicas durante 38 años .","Yn ihcuac yn ye iuh nepa chicuepohualli ipan matlacxihuitl oncan ahcico ynic oncan callaquico mexica yn Cohuatepec inahuac Tullan yn ipan Ce Tecpatl xihuitl ; yhcuac oncan momiquillico yn huey teopixqui tlamacazqui Huitzilopochtli , ynic çan niman ipan omoteneuh Ce Tecpatl xihuitl oc yehuatl oncan quihuallallique yn çano huey teopixqui teomama Cuauhtlequetzqui ynic ocuauhtlahto ynic oquinyacan mexica yn çan ixquichica cenpohualloncaxtolli ipan exihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78500,15893,spanish,nahuatl,". Ahora bien , decían que no muere , que va al cielo , va siguiendo al sol .",. Auh quihitohuaya ca ahmo miqui ca ilhuicac yauh quitoca in tonatiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78501,15894,spanish,nahuatl,"7 Calli , 1265 .","VII Calli xihuitl , 1265 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78502,15895,spanish,nahuatl,"Artículo 102 . - A . La ley organizará el Ministerio Público de la Federación , cuyos funcionarios serán nombrados y removidos por el Ejecutivo , de acuerdo con la ley respectiva . El Ministerio Público de la Federación estará presidido por un Procurador General de la República , designado por el Titular del Ejecutivo Federal con ratificación del Senado o , en sus recesos , de la Comisión Permanente . Para ser Procurador se requiere : ser ciudadano mexicano por nacimiento ; tener cuando menos treinta y cinco años cumplidos el día de la designación ; contar , con antigüedad mínima de diez años , con título profesional de licenciado en derecho ; gozar de buena reputación , y no haber sido condenado por delito doloso . El procurador podrá ser removido libremente por el Ejecutivo . Incumbe al Ministerio Público de la Federación , la persecución , ante los tribunales , de todos los delitos del orden federal ; y , por lo mismo , a él le corresponderá solicitar las órdenes de aprehensión contra los inculpados ; buscar y presentar las pruebas que acrediten la responsabilidad de éstos ; hacer que los juicios se sigan con toda regularidad para que la administración de justicia sea pronta y expedita ; pedir la aplicación de las penas e intervenir en todos los negocios que la ley determine . El Procurador General de la República intervendrá personalmente en las controversias y acciones a que se refiere el artículo 105 de esta Constitución . En todos los negocios en que la Federación fuese parte , en los casos de los diplomáticos y los cónsules generales y en los demás en que deba intervenir el Ministerio Público de la Federación , el Procurador General lo hará por sí o por medio de sus agentes . El Procurador General de la República y sus agentes , serán responsables de toda falta , omisión o violación a la ley en que incurran con motivo de sus funciones . La función de consejero jurídico del Gobierno , estará a cargo de la dependencia del Ejecutivo Federal que , para tal efecto , establezca la ley . B . El Congreso de la Unión y las legislaturas de las entidades federativas , en el ámbito de sus respectivas competencias , establecerán organismos de protección de los derechos humanos que ampara el orden jurídico mexicano , los que conocerán de quejas en contra de actos u omisiones de naturaleza administrativa provenientes de cualquier autoridad o servidor público , con excepción de los del Poder Judicial de la Federación , que violen estos derechos . Los organismos a que se refiere el párrafo anterior , formularán recomendaciones públicas , no vinculatorias y denuncias y quejas ante las autoridades respectivas . Estos organismos no serán competentes tratándose de asuntos electorales , laborales y jurisdiccionales . El organismo que establezca el Congreso de la Unión se denominará Comisión Nacional de los Derechos Humanos ; contará con autonomía de gestión y presupuestaria , personalidad jurídica y patrimonio propios . La Comisión Nacional de los Derechos Humanos tendrá un Consejo Consultivo integrado por diez consejeros que serán elegidos por el voto de las dos terceras partes de los miembros presentes de la Cámara de Senadores o , en sus recesos , por la Comisión Permanente del Congreso de la Unión , con la misma votación calificada . La ley determinará los procedimientos a seguir para la presentación de las propuestas por la propia Cámara . Anualmente serán substituidos los dos consejeros de mayor antigüedad en el cargo , salvo que fuesen propuestos y ratificados para un segundo período . El Presidente de la Comisión Nacional de los Derechos Humanos , quien lo será también del Consejo Consultivo , será elegido en los mismos términos del párrafo anterior . Durará en su encargo cinco años , podrá ser reelecto por una sola vez y sólo podrá ser removido de sus funciones en los términos del Título Cuarto de esta Constitución . El Presidente de la Comisión Nacional de los Derechos Humanos presentará anualmente a los Poderes de la Unión un informe de actividades . Al efecto comparecerá ante las Cámaras del Congreso en los términos que disponga la ley . La Comisión Nacional de los Derechos Humanos conocerá de las inconformidades que se presenten en relación con las recomendaciones , acuerdos u omisiones de los organismos equivalentes en las entidades federativas .","Tlen 102 Tlanahuatihcayotl . A . In tlahtol tlanahuatili quiyolitis Ministerio Público tlen Sentlanahuatiloyan , ihuan itlanahuaticahua quintocatlalis ihuan quinpatlas Tequichihuani , quen quiihtohua tlen itechpohui tlahtol tlanahuatili . In Ministerio Público tlen Sentlanahuatiloyan quiyecanas se Procurador General tlen Totlalnantzin , quitocatlalis Tlayecanani Tequichihuani tlen Sentlanahuatiloyan ihuan quicualitas Huecapa Tlahtocan noso , queman mosiacahuas , Sennechicolistli Tequichihuani . Ihuicpa elis Procurador monequi : altepechaneh ica itlacatilis , quiaxitihtos sempoali ihuan macuili xihuitl queman quitequihua tlaliseh , quipias , nel amo miac matlactli xihuitl ica machiotl tlen tepantlahtoani tlen tlahtoli xitlahuac ; quipias nelcuali tlatenehualistli , ihuan amo quitlatzacuiltihtoseh ica tlehueli tlahtlacoli . In procurador huelis quipatlas iseltica Tequichihuani . Iixcotiah Ministerio Público tlen Sentlanahuatiloyan , quintepotztocas , campa tribunales , nochi tlahtlacolmeh tlen Sentlanahuatiloyan ; ipampa inon , yehua itechpohui motlahtlanis tlanahuatili tlen ica huelis quinitzquis tlahtlacolchihuanih ; quitemos ihuan quinextis tlanescayotl tlen ica quintlatlacoltis ; quichihuas macuali mohuica tlatelhuili ihuicpa tlen tequichihuanih tlasencahuanih manima tlasencahuaca ; tlahtlanis mamochihua tlatzacuiltilistli ihuan mocalaquis ipan mochi tlamantli tlahtoli tlen quiihtos tlahtol tlanahuatili . In Procurador General tlen Totlalnantzin yehua mocalaquis ipan tlaixcohuili ihuan tequiyotl tlen quiihtohua 105 tlanahuaticayotl tlen inin Amatlanahuatili . Ipan nochi tlahtolsencahualmeh campa Sentlanahuatiloyan mocalaquis ; ipan tlahtoli tlen Diplomáticos ihuan cónsules generales ihuan sequinoc tlamantli campa monequi mocalaquis Ministerio Público tlen Sentlanahuatiloyan , in Procurador General yehua quichihuas noso itequiticahua . In Procurador General tlen Totlalnantzin ihuan itequiticahua , inixcotiah elis nochi tlamantli tlahtlacoli , tlailcahuali noso quiixpanos tlanahuatili tlen quipantis ipan itequihuacayo . In tequipanoli tlen consejero jurídico tlen Tlanahuatiani , imaco eltos caltlanahuatili tlen Tequichihuani tlen Sentlanahuatiloyan tlen ica inon , quiihtos in tlahtol tlanahuatili . B . In Tlahtocan tlen Sennechicolistli ihuan tlahtocan tlen tlaltlanahuatilmeh , campa yehuan tlanahuatiah , quiyolitiseh nechicolismeh tlen quinmanahuiseh tlen intechpohui tlacameh tlen quipalehuia mexihco tlanahuatilmeh , tlen yehuan quiixmatiseh tlatelhuili noso tlailcahuali tlen tequichihuali tlen hualah campeca se tlanahuatihquetl noso altepeco tequitini , san amo tlen hualah campeca tlen Poder Judicial tlen Sentlanahuatiloyan , tlen quiixpanoseh inin tlatechpohuilistli . In caltlanahuatilmeh tlen ica moihtohuan ipan tlahtolpamitl tlen onpanoc , tetlaihiliseh altepeco , amo tlaxolehuali ihuan tlatelhuili ihuan tlaixpantili inixpa tequihuaquemeh tlen intechpohui . Inin tlacayochihualmeh amo quipiaseh tlanahuatilmeh tlen itechpohui tlahtolmeh tlen tlapepenilmeh , tequiticayotl ihuan tlen tlaixpantilistli . In tlacayochihualistli tlen quiyolitis Tlahtocan Sennechicolistli motocayotis Comisión Nacional tlen Derechos Humanos ; moselnahuatis ipan itequih ihuan itomin tlaxtlahuil , caltlanahuatili ihuan itlapialis . In Comisión Nacional tlen Derechos Humanos quipias se Consejo Consultivo campa tlatzquitoseh mahtlacmeh huehuetlacameh tlen quin tlapehpeniseh ica tlamatlahantli ica ome tlen eyi tlatlapantli tlen Tepantlahtoanih tlen Huecapa Tlahtocan noso , queman mosiacahuaseh , tlen Sennechicolistli tlen Tlahtocan Sennechicolistli , tlen seha tlamatlalantli . In tlanahuatili quiihtos tequichihualistli tlen quitoquilis ihuicpa quinextis tlen quintocatlalia Tlahtocan . Nochi xihuitl quin patlaseh omeh huehuetlacameh tlen achi huecatoseh ipan intequih , san amo tla ocsepa quintocatlaliseh ihuan quinnelseliseh ihuicpa ompa tlanahuatili . In Tlayecanquetl tlen Comisión Nacional tlen Derechos Humanos , noihqui",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78503,15896,spanish,nahuatl,"En la ciudad de México a veynte y nueve días del mes de abril de mil quinientos y noventa y dos años , se pregono sobre las casas y tierra que esta en Teocaltitlan San Ipólito dando a entender los pesos que daban por ella y allí apareció un español e dixo : yo quiero comprar la dicha casa y dar por ella lo que piden y luego el dicho Luis Zavallos pareció y dixo : yo doy por la casa ciento y setenta pesos . Testigo Diego Aztaxochitl .",yn ipan ciudad Mexico a veynte y nueve dias del mes de abril de mil e quinientos noventa y dos años yc tzatziua calli tlalli yn onpa mani Teocaltitlan Sanct Ipolito quitenehua in tomines yn izqui pohualli pesos yc patiyohua auh niman oncan ce tlacatl ohualla español nehuatl niccohuaz in calli nictemaz yn izqui yc motenyotia auh niman oncan occepa otlananquilli Luis Zavallos oquito nictema chicuepohualli onmatlactli peso testigo Diego Aztaxochitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78504,15897,spanish,nahuatl,"Y cuando lo vio , luego ordenó , dice : ¡ maten a ese niño ! ¿ Qué quiere ? ¡ Aquí está gritando ! ¡ Del pie azótenlo allá contra el suelo ! ¡ Ya péguenle con una vara de magnolia ! Y cuando aún no le pegaban con palo en la cabeza , luego brotó una flor de magnolia , y allá se hizo guerra , y ellos allí se escondían en la cima de un cerro llamado Ococtepetli , ahí se habían establecido . Y cuando estalló la flor , lo oyeron ; luego todos huyeron , sin número vinieron , quizás unos cuatro mil hombres . Y cuando explotó la flor tuvo eco entre los cerros , por eso se asustaron , huyeron . Entonces fueron por el niño . El tlatohuani Xochiteuctli luego ordenó , dijo : ¡ sáquenle el corazón ! . Y rápidamente se lo extrajeron ; se lo dieron ; luego le comenzaron / ... /",auh yn quictaz niman odanahuati quictohua xihmihticam yn ynin conetli den quinequ{i} nicam zazituh nepa xihtlahuictequicam yca ycxi ye xihhuictequicam yn yolo{xo}chiquahuit ! i auh yn inquah ay amo ytech comquatlahuitecqui ynin yzonteco niman otopomtiquiz ynon yoloxochitli yc omcam oquimanque omcam yaoyotli mochihuaz auh yehuantin ompa omodatiaya yhpah ce tepetli ytoca Ococtepetli ompa omotlalica auh yn iquah otopomqu{i} yn xochitli oquicaque niman mochintin ocholoque amo san dapohuali yn ohualaque as/ o na/hui mil tiacatli auh yn iquah otopomqui yn xochitli mochi tepetli oquinanquili ycc omoma{uh}tique ocholoque auh ynnon conetli oconanqui yn tlactohuani yn Xochiteuctli niman otlanahua{ti} oquicto xicquixtilican yn iyolo niman yciuhcam oquixtilitihuezque oquimacaque niman oquipehgue/ . . . /,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78505,15898,spanish,nahuatl,"Aquí comienza nuevamente la explicación , aquí se repite cómo fueron hechos el cielo y los ángeles que lo habitan , cómo fue hecha la tierra , y se dice cómo los ángeles fueron creados juntamente con el cielo , y cómo algunos de ellos se perdieron , pues los ángeles malos y perversos no permanecieron en el cielo ni un solo día , sino que al punto Dios nuestro señor los arrojó a los infiernos , mientras que los ángeles buenos y humildes se quedaron en el cielo .","Auh nican occepa onpehua yn icenmellahuaca , yc mocuepa ynic chihualloc yn ilhuicatl yhuan yn angelosme ompa chaneque yhuan yn tlalticpactli ynic chihualloc , auh yn queni yehuantin angelosme cenchihualloque yn ilhuicatl , niman tenque yn itic auh ça niman iquac amo huel cemilhuitl yn ilhuicac yn oncatca yn tlahuelliloque in aqualtin yn angelosme , ça ca niman iquac yn quihualmotoquilli yn quihualmotepehuilli yn mictlan yn totecuiyo Dios , auh yn qualtin y mocnomatini yn angelosme ompa mocauhque yn ilhuicatl ytic .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78506,15899,spanish,nahuatl,"Yo Francisco Martin alguacil mayor nombrado por su magestad agora por mandado de la Abdiencia Real vine a este barrio [ tlaxilacalli ] de San Juan Tlachquac e dí la posicion a un yndio llamado Juan Quauhtli y a Maria su muger y a Miguel Popoyotl ; su hijo e a su muger Ysabel Jacobia como a tales compradores de las dichas tierras y casas e hinque , en señal de posision que di a los dichos , siete estacas conforme e de la manera que se contiene en la carta de venta que los vendedores les hicieron y en ella se declara que los dichos vendedores rescibieron por las dichas tierras y casas treynta y un pesos ( de oro comun ) .",Neuatl alguacil mayor Francisco Martin nunbrado de su magestad yn axcan ytencopatzinco in Audiencia Real ynic oniuala yn inpan tlaxilacali San Juan Tlachquac ynic niquinmacaco posesion yn itoca Juan Quauhtli ynamic Maria ytelpoch Miguel Popoyotl ynamic Ysabel Jacobia yniquincemaxcauh ye mochiua yn incalcoual yn intlalcoual chicome in estaca yn onicquequetz yn oncan tlatlantica in tlali in cali yn iuh ypan teneuhtica in carta de venta atle onoconpanahui za ye ysquich yn omonamacac cempoualli pesos yuan matlac pesos yuan 1 pesos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78507,15900,spanish,nahuatl,Es frío .,Sesek .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78508,15901,spanish,nahuatl,"Cuauhtliquetzqui la tomó consigo , asiéndola de la mano ; luego mató a Cópil y lo degolló , tomó su cabeza y su corazón y los puso en un costal .","Nima ye quiuicatz , ymatitech cona ; niman y comitic yn conquechcoto yn Copil , concuili yn itzonteco yoan yn iyollo y xiquipilco contlalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78509,15902,spanish,nahuatl,"Y como el Diablo no quiso darle ese título , a los que serían sus padres les dio sólo los nombres de : Xochpoyo , Tetzauhcuacuilli y Nauhtene .","Ypampa yn amo quimacac yn amo cez yn tlacatecolotl , çan yehuantin quinmacac yn itoca Xochpoyo , yhuan yn itoca yn Tetzauhquacuilli , yhuan yn itoca y Nauhtene , yn itahuan yezque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78510,15903,spanish,nahuatl,"Artículo 55 . - Para ser diputado se requieren los siguientes requisitos : I . Ser ciudadano mexicano , por nacimiento , en el ejercicio de sus derechos ; II . Tener veintiún años cumplidos el día de la elección ; III . Ser originario del Estado en que se haga la elección o vecino de él con residencia efectiva de más de seis meses anteriores a la fecha de ella . Para poder figurar en las listas de las circunscripciones electorales plurinominales como candidato a diputado , se requiere ser originario de alguna de las entidades federativas que comprenda la circunscripción en la que se realice la elección , o vecino de ella con residencia efectiva de más de seis meses anteriores a la fecha en que la misma se celebre . La vecindad no se pierde por ausencia en el desempeño de cargos públicos de elección popular . IV . No estar en servicio activo en el Ejército Federal ni tener mando en la policía o gendarmería rural en el distrito donde se haga la elección , cuando menos noventa días antes de ella . V . No ser titular de alguno de los organismos a los que esta Constitución otorga autonomía , ni ser Secretario o Subsecretario de Estado , ni titular de alguno de los organismos descentralizados o desconcentrados de la administración pública federal , a menos que se separe definitivamente de sus funciones 90 días antes del día de la elección . No ser Ministro de la Suprema Corte de Justicia de la Nación , ni Magistrado , ni Secretario del Tribunal Electoral del Poder Judicial de la Federación , ni Consejero Presidente o Consejero Electoral en los consejos General , locales o distritales del Instituto Federal Electoral , ni Secretario Ejecutivo , Director Ejecutivo o personal profesional directivo del propio Instituto , salvo que se hubieren separado de su encargo , de manera definitiva , tres años antes del día de la elección . Los Gobernadores de los Estados y el Jefe de Gobierno del Distrito Federal no podrán ser electos en las entidades de sus respectivas jurisdicciones durante el periodo de su encargo , aun cuando se separen definitivamente de sus puestos . Los Secretarios del Gobierno de los Estados y del Distrito Federal , los Magistrados y Jueces Federales o del Estado o del Distrito Federal , así como los Presidentes Municipales y titulares de algún órgano político-administrativo en el caso del Distrito Federal , no podrán ser electos en las entidades de sus respectivas jurisdicciones , si no se separan definitivamente de sus cargos noventa días antes del día de la elección ; VI . No ser Ministro de algún culto religioso , y VII . No estar comprendido en alguna de las incapacidades que señala el artículo 59 .","Tlen 55 Tlanahuatihcayotl . Ihuicpa se elis tepantlahtoani monequi inin amatlanequilmeh : I . Mexicatlacatl ica tlacatilistli , tlen quitequihuia tlen itechpohui ; II . Quipias sempoali ihuan se xihuitl queman mochihuas tlapehpentli . III . Ehua ipan Tlaltlanahuatili campa mochihuas tlapehpentli noso nopayo chantis ihuehcapayo quipanos chicuaseh metztli tlen queman ayamo mochihua tlapehpentli . Ihuicpa huelis se ixnesis ipan amatocayotl tlen tlalnescayotilistli tlen miaquintin tlapehpentli quen se tepantlahtoani tlaixnextilistli , monequi elis se ehua tlen se Tlaltlanahuatiloyan campeca mocahua tlalnescayotilistli campa mochihua tlapehpentli , noso nopayo chantis quipanos chicuasen metztli ihuecahuayo tlen queman mochihuas inon tlapehpentli . Altepechantli amo polihui ipampa se tequipanos ipan tequihua altepeyotl tlen masehual tlapehpentli . IV . Amo tequichihtos ipan Ejército Federal ihuan amo quipias tlanahuatili ipan policía noso gendarmería rural ipan hueyi altepeyotl campa mochihuas tlapehpentli , quipano nahpoali ihuan matlactli tonatih tlen queman mochihuas tlapehpentli . V . Amo quiyecantos tlehueli tlayolcayotl tlen inin Amatlanahuatili quimactilia iseltlanahuatili , ihuan amo tequipanohtos quen Secretario noso Subsecretario tlen Caltlanahuatiloyan , ihuan amo quiyecanas tlehtleno tlayolcayomeh tlen descentralizados ihuan desconcentrados tlen administración pública federal , quena huelis tla mosen ihcuenis ipan itequih quipano nahpoali ihuan mahtlactli tonati queman ayamo mochihua tlapehpentli . Amo tequipanotos quen Ministro tlen Suprema Corte de Justicia de la Nación , Magistrado , Secretario tlen Tribunal Electoral tlen Poder Judicial tlen Federación , ihuan amo Consejero Presidente noso Consejero Electoral ipan consejos General , locales noso distritales tlen Instituto Federal Electoral , ihuan amo Secretario Ejecutivo , Director Ejecutivo noso tequitini tlayecanquetl tlen Instituto , san quena ipatih tla quinelcahuas itlanahuatil , eyi xihuitl tlen queman ayamo mochihua tlapehpentli . Tlahtoanih tlen Tlaltlanahuatilmeh ihuan tlayecanani tlen Iyolo Hueyi Altepetl , amo huelis quintlapepeniseh ipan intlaltlanahuatiloyan campa tlatzquitoqueh queman itechpohui tlayecanaseh , icatzah quinelcahuaseh intequih . In Secretarios tlen Gobiernos tlen Estados ihuan Iyolo Hueyi Altepetl , Magistrados ihuan Jueces Federales noso tlen Estado ihuan Iyolo Hueyi Altepetl , ihuan noihqui Tlayecananih tlen Altepemeh Tlanahuatiloyan ihuan tlayecanquetl tlen se tlayoltilistli político - administrativo tlen itechpohui Iyolo Hueyi Altepetl , amo huelis quin tlapepeniseh ipan tlalnescayotilistli , tla amo quicahuaseh intequih nahpohuali tonatih ihuan mahtlactli tlen queman ayimo mochihua tlapehpentli . VI . Amo tequipanohtos quen Ministro tlen tletleya teopancali , ihuan VII . Amo quipias tlehtleno cocolisltli tlen moihtohua ipan 59 Tlanahuatihcayotl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78511,15904,spanish,nahuatl,"Después les sirvieron , y comieron los señores .","Auh niman tetlamacoc , motlaqualtique in tlatoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78512,15905,spanish,nahuatl,"4 Técpatl , 1496 .","114r IIII Tecpatl xihuitl , 1496 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78513,15906,spanish,nahuatl,"También entonces murió Cuitlahuatzin , tlatohuani de Huexotla .",Auh çanno yquac mic yn Cuitlahuatzin tlahtohuani catca yn Huexotlan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78514,15907,spanish,nahuatl,Dicen que les venía hablando su dios .,quil quinnotztiuh in inteouh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78515,15908,spanish,nahuatl,"Y el señor Obispo trasladó allá a la Iglesia Mayor la venerada imagen de la Señora del Cielo , la sacó del oratorio de su palacio , donde estaba , para que toda la gente la viera y admirara la venerada imagen . Y todos por completo , la ciudad entera se conmovió , venían a ver y admirar su querida y venerada imagen , a rendirle culto a hacerle oración ; mucho se admiraban de cómo en forma maravillosamente divina vino a aparecerse , porque ninguna persona de esta tierra pintó su querida y venerada imagen .","Auh in tlahtoani Obispo quihcuanih ompa in Iglesia Mayor in itlazohixiptlatzin in ilhuicac zihuapilli , quihualmoquixtilih in ompa itecpanchan in ineteochiuhayan moyetzticatca , inic mochi tlacatl quittaz , quimohuizoz in itlazohixiptlatzin . Auh huel zen mochi iz zemaltepetl olin , in quihualmottiliaya , in quimahuizoaya in itlazohixiptlatzin huallateomatiya , quimotlatlauhtiliaya ; zenca quimahuizoaya in quenin tebtlamahuizoltica inic omonexitih , inic niman ma acah tlalticpac tlacatl oquimihcuilhuih in itlazohixip tlatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78516,15909,spanish,nahuatl,"Empezó a partir en pedazos , partir en pedazos",Pejki kikokototsa kikokototsa,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78517,15910,spanish,nahuatl,"3 Calli , 1261 .","III Calli xihuitl , 1261 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78518,15911,spanish,nahuatl,Y no le dejaba su madre ni su padre,Uan axkikauilijki inana yo itata,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78519,15912,spanish,nahuatl,hasta que tronó allí dentro del horno .,asta tlatomonki noponi orno ijtik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78520,15913,spanish,nahuatl,"Y donde sea la salida no saldrás tú primero . Si hay quienes te aventajan , ellos saldrán antes . En la entrada , no entrarás tú primero , ellos entrarán antes , los que te sobrepasan . Sólo ellos , también , estarán por delante donde sea el lugar de sentarse ; donde sea el momento de ponerse de pie , sólo ellos también quedarán al frente .","Yhuan in canin quixohuayan , ahmo tehuatl achto tiquizaz . Intla oncate in mitzpanahuiya , yehuatin achto quizazque . Ahnozo calacohuayan , ahmo tehuatl achto ticalaquiz , yehuantin achto calaquizque , immitzpanahuiya . Zan no yehuantin quiyacattitiezque in campa netlaliloyan ; in campa nequetzaloyan , zan no yehuantin quiyacattitimanizque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78521,15914,spanish,nahuatl,No vino a causa del accidente .,Amo ohuala ¡ pampa in tlaehecolti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78522,15915,spanish,nahuatl,Y la que es tierra sin ocupar por todo mide cinco brazas y una braza del pecho a la mano de ancho y de largo midio once brazas .,Auh yn tlalcahualtitimani y ye mochi yn omotamachiuh macuilmatl ypan ce yolotliynic patlahuac auh ynic hueyac matlacmatlac ce ynic omotamachiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78523,15916,spanish,nahuatl,no mires con odio a mis hijos .,amo xiquintahuelita nopilhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78524,15917,spanish,nahuatl,"Se siembra en enero , febrero o marzo , siembran muy poquito en cada hoyo para que no brote mucho .","Se kitoka enero , febrero oso marzo , tepitsitsin saj kitekaj itech sejsé tekoch para amo se mimimiak ixuas .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78525,15918,spanish,nahuatl,"Y aviéndolo entendido el dicho señor juez governador y alcaldes y juezez luego mandaron que se llamen aquellos que andan en contradiciones Pedro Mazaquen , Ynes Tiacapan , Madalena y Ana Mocel moradores en San Juan y barrio [ tlaxilacalli ] de Yupico y se les notificó para que ansí mismo den testigo en contrario de la ynformacion que está tomada y hecha y se les da seis dias de termino .",Auh in iquac yn oyuh quimocatique [sic] in señor governador juez yoan alcaldes jueces niman iquac omotlanahuatilique yn oncan in tlachallanitinemi in Pedro Mazaquen yhoan Ynes Tiacapan yhoan Magdalena yhoan Anan Moncel yn oncan chaneque Sant Juan Yopico yntlaxillacalpan yc nahuatiloque ynic no quitemacazque in testigos ynic quixnamictizque yn omochiuh informacion chicuacen tonatiuh macoque in dermino .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78526,15919,spanish,nahuatl,En este año de 11 Acatl los tecuanipantlacas llegaron a ... .,Ypan in yn XI Acatl xihuitl yn quiçaco yn Tequanipan tlaca en blanco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78527,15920,spanish,nahuatl,"tal vez en una carretera ,","xa itech carretera ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78528,15921,spanish,nahuatl,Después fue Zoquipan donde pusieron su residencia . A este lugar llegaron el año 1 caña .,"Niman Zoquipan inchantzinco , in oncan oacicoh ipan ce acatl xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78529,15922,spanish,nahuatl,Su ropa es nueva .,Yanuic itzotzoma .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78530,15923,spanish,nahuatl,Ellos han perdido todo su dinero .,Yehuan ye nochi intomin oquipolohqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78531,15924,spanish,nahuatl,"Para el sepelio , adornaron muy bien los señores y los macehuales de las cuatro parcialidades de la ciudad ; y el gobernador , los alcaldes , los regidores y todos los vecinos de Tlatelolco vinieron a adornar el sitio donde lo enterraron .","Auh ynic quimotoquillique huel mocencauh yn inauhcampayxti teteuhctin yhuan macehualtin ; auh yn Tlatilolco governador , alcaldesme , regidores yhuan yxquichtin tlatilolca huel quihualcencauhque yn quimotoquillico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78532,15925,spanish,nahuatl,Es enredadera ( kuamekat ) .,In kuamekat .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78533,15926,spanish,nahuatl,( Y sabe que la dicha tierra los dichos gobernador e don Martin la han poseido y tiene por avella y heredado del dicho Acamapichtly su padre ( que lo que dicho y declarado tiene es público e notorio entre todos los yndios naturales [ F . 5r ] desta dicha ciudad y fuera de ella ) . Y este testigo por tal lo sabe y tiene y es la verdad para el juramento que tiene fecho ( y en ello siendole leído e dado a entender se afirmó e ratificó en ello ) e lo firmo de su señal ( y los dichos alcaldes lo firmaron de sus señales ) .,Auh yn axcan ca yntlal ynic moteylhuia ca ymaxca ca yntlatqui ca quincahuilitia yn itatzin ca yuh nicmati ca yn nehuatl ni Miguel Cehuanocatl ynic amo niztlacati ypanpa yc nican nomatica niquetza cruz . Miguel Cehuanocatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78534,15927,spanish,nahuatl,“ Pero no lleves la olla,Para axkana tijuikas komitl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78535,15928,spanish,nahuatl,Yten declaro que me deben cinquenta pesos los del pueblo de Tezcatepec de la hachura de la custodia del santisimo sacramento lo qual debe el governador don Miguel y el alcalde don Francisco e si vinieren a esta ciudad los cobren Miguel de los Angeles y Diego Sanchez e si se cobraren mando las aya la dicha mi muger para ella .,Ynic chicuacen tlamantli niquitohua notlatol honpohualli onmatlactli pesos nechpielia yn techcatepeca yc nicchihuato costodia sacramento icaltzin auh yehuantin yn machiz in governador don Miguel yuan alcalde don Francisco auh inin ytla nican yttozque yehuantin quitlanizque yn Miguel de los Angeles yhuan Diego Sanchez auh in tla omoxtlauh macoz yn nonamic ytech pouiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78536,15929,spanish,nahuatl,"Ahora bien , cuando los mexicas fueron derrotados , al mismo tiempo merecieron las tierras hacia las que los antiguos habían estado caminando .","Oyuhqui yn ynic nahualpoliuhque yn mexica , ynic quimaceuhque yn tlalli ynic quiytztinenque huehuetque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78537,15930,spanish,nahuatl,Asimismo digo que dejo una milpa en la parte que llaman Apepechpan que tiene veinte brasas de largo y otras tantas de ancho las quales dejo a Pedro de la Cruz sin que ninguna persona se la impida .,Yhuan niquitohua omani milli Apepetzpan cenpohualli zan necoc cenpohualli yn i nicmaca Pedro de la Cruz concuiz ayac tle quitoz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78538,15931,spanish,nahuatl,"Ya se dijo que el cuerpo estaba tendido sobre unas andas , revestido y ataviado con sus ornamentos pontificales : en primer lugar el amito , y luego una camisa o alba , una casulla morada y encima una mitra preciosa , bordada con hilos de oro , y en su mano el báculo de pastor , adornado con piedras preciosas y perlas , todo él de plata dorada , y sus manos enfundadas en guantes y con anillos , y a los pies su bonete , con una borla blanca encima , para denotar que era maestro en sagrada teología , y un sombrero grande y verde también a los pies .","Auh ye omoteneuh çan iuh monoltitiuh in andasco yn inacayotzin , cencauhtiuh ynic mochi chichiuhtiuh in teoyotica ytlahtocamahuiznechichihualtzin ornamentos pontificales : yeuatl yn iccentlamantli amito , niman yc yn alba camisatli , yhuan maquiltitiuh in cassula morada yhuan cenca tlaçotli yn icpactzinco actiuh mitra coztic teocuitlaycpatica yectlamacho , yhuan tlaçoteyo epyolloyo ymactzinco onotiuh yn ichcapixcatopiltzin báculo macitica coztic teocuitlayo yn iztac teocuitlatl , auh no yhui yn imatzin haactiuh uandes yhuan matzatzaztli | | 173 anillos , auh ycxitlantzinco mantiuh yn ibonetetzin , ycpac yetiuh ce yztac borla ynic neztiuh ca maestro omoyetzticatca yn ipan sancta theología , yhuan yn isomblerotzin huey quiltic çanno ycxitlantzinco mantiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78539,15932,spanish,nahuatl,"Aquellos amaquemecas chalcas recogían el maíz que pertenecía a Huitzilíhuitl y a Itzcohuatzin , pues los guardianes de las trojes lo tenían a su cargo ; eran tres los guardianes de las trojes : el primero se llamaba Tozmácuex ; el segundo , Xocuahue ; y el tercero , Tlaltécatl .","Auh in yehuantin yn amaquemeque yn chalca ca çan oc quinechicohuaya yn cintli ytech quipohuaya yn Huitzillihuitl yhuan yn Itzcohuatzin , ca yehuatl yn quipiaya yn cuezconpixque ; eyntin yn cuezconpixque : yn icce tlacatl ytoca Tozmacuex , yn icome ytoca Xoquahue , yn iquey ytoca Tlaltecatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78540,15933,spanish,nahuatl,comer .,Magdalena .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78541,15934,spanish,nahuatl,"Y que oyó de buena manera tu recado y recibió alegremente tu petición de alguna cosa como señal , como prueba , para que se haga , se lleve a cabo su voluntad . Y hoy , todavía muy de mañana , me ordenó que otra vez viniera a verte ; y le pedí alguna cosa como prueba para ser creído así como me dijo que me la daría , y desde luego lo puso en práctica , y me mandó a la cumbre del cerrito en donde antes la había yo visto , para que allí fuera yo a cortar mu","Auh ca oquimohuclcaquitih in mihiyotzin in motlahtoltzin ; auh oquimopaccazelilih in ticmihtlania , in itla inezca , ineltica , inic mochiuhaz , moneltiliz , in itlanequiliztzin . Auh ye in axcan oc yohuatzinco , onechmonahuatilih inic oczeppa nimitznottiliquiuh ; auh onicnihtlanililih in itla inezca inic nicneltoccoz , in iuh onechmolhuilih nechmomacquiliz , auh ca zan niman oquimoneltililih ; auh onechmihualih in icpac tcpetzintli in canin yeppa noconnottiliani , inic",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78542,15935,spanish,nahuatl,"Ya se dijo arriba que el señor Ilancuéitl Atlauhtecatlteuctli no fue a Tzacualtitlan de los toltecas Tenanco , sino que gobernó en Atenco , donde estuvo gobernando durante 18 años .","Auh yn tlacatl yn Illancueytl Atlauhtecatlteuhctli ye omito tlacpac amoma huel hualla y nican tolteca Tzaqualtitlan Tenanco , ye ompa tlahtocat yn Atenco , caxtollomey xiuitl yn oncan tlahtocat .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78543,15936,spanish,nahuatl,amará,tlazohtlaz,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78544,15937,spanish,nahuatl,mi padre tampoco aprendió a leer sabía muy bien el trabajo del campo y en el monte con sólo ver los árboles ya sabían cuáles darían buenas tablas tejamaniles y vigas rectas y sin nudos Él sabía lo que un buen trabajador del campo sabe algo le hada falta,notahtzin ammono mozalhui motlapohuiz momachitiaya huel cualli in miltequitl ihuan ipan cuauhtlahtli zan ica quinmohtiliaya in cuauhtin ye nomachitiaya cahdehuan quitemacazque cualli huapaltin tlaxamaniltin ihuan huepantin in melaztique ihuan ammo quipia cuahuixtli yehuatzin momachitiaya in cualli miltequitqui quimatiitla quimopolhuiaya,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78545,15938,spanish,nahuatl,Introducción,Peujkayot,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78546,15939,spanish,nahuatl,Esto se habló acerca de los tenochcas en aquel encuentro .,"Ca yuin yn impa mihito yn tenochca , unpa ynca necentlalliloc .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78547,15940,spanish,nahuatl,La señora es encantadora .,TIen zan cualtetzin in cihuatzintli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78548,15941,spanish,nahuatl,"Cuando salieron del palacio , pretendían los dominicos y los franciscanos que se les asignara el lugar de honor por antigüedad ; y cada una de las dos órdenes religiosas opinaba que al principio debían ir los religiosos de Santo Domingo y los de San Francisco , mientras que las dos parroquias de la Vera Cruz y de Santa Catalina mártir , que eran las más antiguas , debían ir al final , dejando la cabecera a los dichos religiosos dominicos y franciscanos .","Ynic quizque tecpan palacio yn quinequia dominicos yhuan franciscos çan in huehuemamania yn manalozquia ynic tecpanalloque ; ceceyaca cecetlamantin teopixque ye nepa tlayacac quinmanaya yn teopixque Sancto Domingo yhuan Sant Francisco , auh yn ome perochias Bela Cruz yhuan Sancta Catharina mártyr ye huehuechiuhtiazquia ça tlatzacuitiazquia , tlayacac quinmanca yn omoteneuhque teopixque dominigos , franciscos .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78549,15942,spanish,nahuatl,"Oro , jades , mantas ricas , plumajes de quetzal , todo eso que es precioso , en nada fue estimado .","In teucuitlatl , in chalchiuitl , in cuachtli , in quetzalli , y ye ixquich tlazotli , aoctle ipan motac za tetepeui .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78550,15943,spanish,nahuatl,"Pero , ahora , mi muchachita , escucha bien , mira con calma : he aquí a tu madre , tu señora , de su vientre , de tu seno te desprendiste , brotaste . Como si fueras una yerbita , una plantita , así , brotaste . Como sale la hoja , así creciste , floreciste . Como si hubieras estado dormida y hubieras despertado [ ... ]","Auh in axcan nochpuchtze , tla huel xiccaqui , tla xiquihuianitta : ca iz unca in monantzin in motecuiotzin , in ixillan , in itozcatlanpa otitzicueoac , otitlapan . In mahan tixiuhtzintli , yn mahan tiquiltzintli , otioali xeoac , otixotlac ; oticuepon : in mahan noce oticochia , otioalizac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78551,15944,spanish,nahuatl,"Llegaron , pues , los mexicas que iban a matar a los tlatoque , pero se encontraron con que los tlatoque chalcas habían huido y ya no estaban .","Auh no niman onyaque onacique yn mexica yn quinmictizquia yn tlahtoque , auh ça ontlatlachiyato oyaque yn tlahtoque chalca aocaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78552,15945,spanish,nahuatl,"Esos años se cumplen ahora , en este final del año de Dios nuestro señor de 1608 .",Ca ye yzqui xihuitl oquichiuh ynic axcan ypan in yn itlamian yxiuhtzin totecuiyo Dios de 1608 años .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78553,15946,spanish,nahuatl,no te enojes,amo xikualani,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78554,15947,spanish,nahuatl,"Por ese año todos los niños iban a la escuela , unos limpios , otros sucios .","Ca yipan xihuitl nochtin coconentoton oyaya tlamachtilcalco , cequi chichipahuaquez , cequi tzoyoquez .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78555,15948,spanish,nahuatl,"Por esta razón no salieron los dichos santos el martes santo en la procesión del monasterio de las monjas ; y por no haber impuesto su autoridad el gobernador de México sobre sus gobernados mexicas , muchos de los cuales querían participar en la procesión de San Juan , reprendió un oidor o alcalde de corte al dicho gobernador .",O yehuatl ipampa yn ynic amo huel oncan omotlayahualhuique sanctome yn monasterio monjas yn ipan in omoteneuh martes sancto ; yhuan in governador Mexico ynic amo ynpan mochicauh ytlapacholhuan mexica in miyequintin quinequia oncan tehuan quiçazquia San Juan inpampa ce oydor anoço alcalde de corte quixnamic yn omoteneuh governador .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78556,15949,spanish,nahuatl,"Esta palabra debe ser conocida y conservada en la memoria , porque la palabra de Dios nuestro señor es muy buena y admirable , enteramente recta y enriquecedora .","Ynin tlatolli ma yximacho ma huel neyollotillo , | | 4v ca cenca qualli cenca mahuiztic yn ihiyotzin yn itlatoltzin yn totecuiyo Dios , cenca yectli cenca qualli yn tetlamachtin yn tecuiltono .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78557,15950,spanish,nahuatl,"Durante los meses de febrero , marzo y abril de este año salieron soldados para cinco partes : para la China , para California , para Nuevo o Antiguo México , para La Habana y para la Florida , que están frente a San Juan de Ulúa ; los españoles salieron armados hacia esas cinco partes .","Yn ipan metztli febrero yhuan março abril yhuan xihuitl , yquac macuilcan onpeuhque in soldadosme : a la China , Gallifornia , Yancuic Huehue Mexico , Lavaanna a la Florida yhuicpa Sant Juan de Lúa ; yc macuilcan yn yaoquiçato castilteca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78558,15951,spanish,nahuatl,"Pero si no lo hicieres así , vendrás a quedar ciego , vendrás a quedar con las rodillas torcidas , vendrás a quedar tullido .",Intla camo yuh ticchihuaz tiual ixpopoyotiz tiuallancuatzicoliuiz tiual cocototzauiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78559,15952,spanish,nahuatl,"Komo amo se kitoka , pos amo mochiua .","Si no se siembra , no se da .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78560,15953,spanish,nahuatl,Es hierba ( xiuit ) .,In xiuit .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78561,15954,spanish,nahuatl,"Ahuitzotzin puso a un solo tlatohuani en Tenanco para que éste formara una sola ciudad con Atlauhtlan , y sólo el principal de los dos tlatoque pudiera tener casas señoriales ; de ese modo Ahuitzotzin suprimió el tlatocáyotl de Atlauhtlan , y por eso puso allí sólo a un teuctlato , lo mismo que en Tlailotlacan , quedando enmedio de ambos el tlatohuani Huehueyotzintli .","Auh ynic ça ce quitlalli Ahuitzotzin yn tlahtohuani Tenanco yehica ypanpa ca çan icce altepetl yn Atlauhtlan , ça ce tecpacalli quipiaya yn achto yn omentin tlahtoque catca ; auh yehuatl quipollo yn Ahuitzotzin yn Atlauhtlan tlahtocayotl , ynic ça teuhctlato contlalli ompa yhuan Tlayllotlacan , ca ça tlanepantla catca yn tlahtohuani Huehueyotzintli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78562,15955,spanish,nahuatl,"Pues no quieren que envíe clérigos a asentarse por todo el arzobispado , y por eso le hacen contradicción los frailes ; quién sabe cómo irá a acabar este pleito , sólo Dios nuestro señor puede saberlo , pues todavía está en curso el asunto .","Amo quinequi ynic cecen clérigos ye quinmihualiznequi nohuiyampa ypan arçobispado motlalitihui , contratición yc ye quichihua yn frayles ; ach quen tzonquiçaz yn inneteylhuil , tla oc yehuatzin quimomachiltia yn totecuiyo Dios , ca oc ye nemi yn tlahtolli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78563,15956,spanish,nahuatl,"El 14 de mayo de 1596 murió el secretario Sancho López , que fue sepultado en San Francisco .","Axcan a XIIII de mayo 96 años , yquac momiquilli Sancho López secretario , motocac Sant Francisco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78564,15957,spanish,nahuatl,Eso desde hace mucho .,Nopa san kema .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78565,15958,spanish,nahuatl,El jardín es el paraíso para los niños en los pueblos .,Xochimilan piltzitzintin quita queh ce yectlalpan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78566,15959,spanish,nahuatl,Así se llama porque es frijol de árbol .,Iujki kitokaytiaj por in kuoujet .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78567,15960,spanish,nahuatl,"Empezó a contar qué iba a hacer , dónde iba a","Ompejki kitenpoua tlake kichiuas ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78568,15961,spanish,nahuatl,"También se come en tamalitos : envuelve uno los tamales con hojas de ejkijite y se hierven en una olla . Cuando ya está maduro se hierven los frijoles y se comen , se hierven con sal caliza , se les pone sal y ya se comen . Su quelite tierno es también muy sabroso : se corta y se hierve , se le muele ajonjolí y se le echa , si uno quiere se le pone tantito ajo y se le muele chile verde , es muy sabroso .","No kualtia se kikua tamalitos , seki pijpiki ika nexkijiisuat uan se kimolontia ya ika komit . Keman chikauaya ya se kimana uan se kipaloua emol . Se kitalilia tenexistat maj moloni uan se kitalilia istat uan se kikua ya . Ikilo no semi uelik tein selik se kiteki uan kemaj se kimolontia se kikuecholia akolij uan se kipantaliIia . Komo se kineki se kitalilia tepitsin axox uan se kikuecholia chilxoxouik , semi uelik se kikua .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78569,15962,spanish,nahuatl,En este año el tlatohuani Cuáuhtlix dijo a los mexicas : Construid vuestras casas en Tizaapan ; y todos construyeron sus casas en el año 1 Tochtli .,Nican ypan in yn tlahtohuani Quauhtlix oquimilhui yn mexica : Ximocaltican yn oncan Tiçaapan ; auh yn omocaltique mochi yn ipan Ce Tochtli xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78570,15963,spanish,nahuatl,Lo vamos a retirar de la escuela porque nomás viene a matar y matar cada ratito mejor que salga de esa escuela ya no va a ir porque si no cuanto delito ya tiene .,kwali tihretiraroske de eskwela porke sampara tlamiktia wan tlamiktia kada ratitos kači kwali ma kisa de no eskwela yakmo yas porke laka ' mo kwanto delito kipia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78571,15964,spanish,nahuatl,"Dijo , pues , el tlatoani Cuauhtemoctzin : “ Señores tlatelolcas , ya nos llevan a Castilla , pero aquí en Acallan están vuestros vasallos .","Auh yehuatzin tlacatl tlatohuani Quauhtemoctzin ye quimitalhui : “ Tetecuhtiné tlatilulcayé , ca ye tihuico in Castilla , auh y nican cate amomaçehualhuan y nican Acallan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78572,15965,spanish,nahuatl,"En la víspera del nacimiento del Niño Jesús nuestro salvador , el martes 24 de diciembre de 1591 , pusieron en el retablo de los Reyes Magos , donde estaban las andas de los mercaderes , una imagen del santo fray Diego .","4 Yn ipan yvisperatzin ytlacatilitzin tlaçopiltzintli Jesús temaquixtiani , ypan martes a 24 de diçiembre de 1591 años , yquac quimanque retabla mage yn oncan pochteca ymandas manca , ye oncan quimanque quiquetzque yn ixiptlatzin sancto fray Diego .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78573,15966,spanish,nahuatl,"Han pasado 89 años desde que , en el año 2 Técpatl , 1520 , murió el señor Moteuczoma Xocóyotl , tlatohuani de Tenochtitlan , que gobernó durante 19 años ; y luego , en ese mismo año , se enseñoreó el señor Cuitlahuatzin como tlatohuani de Tenochtitlan , mientras los españoles se hallaban en Tlaxcallan .","Auh yhuan ye nauhpohualxihuitl ypan chiuhcnauhxihuitl yn ipan 2 Tecpatl xihuitl , 1520 años , yn omomiquilli tlacatl Moteuhcçoma Xocoyotl tlahtohuani catca Tenochtitlan , yn tlahtocat caxtollonnahui xihuitl ; auh çan niman ipan iquac yn ipan omoteneuh xihuitl | | 92 motlahtocatlalli yn tlacatl Cuetlahuatzin tlahtouani Tenochtitlan , yquac ompa temi Tlaxcallan yn españolesme .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78574,15967,spanish,nahuatl,"En su tiempo se comenzó la iglesia de San Francisco , y estaba muy avanzada la obra cuando él se marchó , pues sólo faltaba terminar la capilla del ábside cuando dejó el gobierno .","Auh ypan peuh in Sant Francisco teocalli , auh opanhuetz yn mohuicac , auh ça yxquich in capilla in teocalcalcuitlapilli yn ayamo tlami yn quimocahuilitia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78575,15968,spanish,nahuatl,"Entonces fue nombrado visitador general de Nueva España , y luego también gobernador virrey , don Pedro Moya de Contreras , que ya era arzobispo de México e inquisidor mayor ; en cuanto murió el señor virrey don Lorenzo Suárez de Mendoza , entró en su lugar como gobernador virrey el arzobispo .","Auh no yquac omochiuhtzino visitador general yn ipan Nueva España , niman omochiuhtzino governador visurrey yn teoyotica tlahtohuani don Pedro Moya de Contreras arçobispo Mexico yhuan ynquisidor mayor | | 18r mochiuhtica ; yn iquac omomiquilli tlahtohuani don Lurenço Xuárez de Mendoça visurrey ynic niman ipan ocallac governador visurrey omochiuhtzino yn arçobispo .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78576,15969,spanish,nahuatl,"También al mismo punto nació una estrella en las partes de oriente , que significaba haber nacido la Estrella de Jacob profetizada por Balaán , para que los reyes magos por la vista de la una se moviesen a buscar la otra que estaba encubierta en el portal de Belén , para que a los judíos y a los gentiles , a los pastores y a los reyes , a los pobres y a los ricos , a los que estaban cerca y a los que estaban lejos , fuese manifestado el que nació para todos .","También al mismo punto nació una estrella en las partes de oriente , que significava aver nacido la Estrella de Jacob profetizada por Balaán , para que los reyes magos por la vista de la una se moviessen a buscar la otra que estava encubierta en el portal de Belén , para que a los judíos y a los gentiles , a los pastores y a los reyes , a los pobres y a los ricos , a los que estavan cerca y a los que | | [10v] estavan lexos , fuesse manifestado el que nació para todos .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78577,15970,spanish,nahuatl,Así fue como llegaron acá los tecuanipantlacas .,Oca yhuin yn huallaque yn Tequanipan tlaca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78578,15971,spanish,nahuatl,"12 Acatl , 1439 .","XII Acatl xihuitl , 1439 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78579,15972,spanish,nahuatl,[ Dios ] cambió su reglamento,itlanauatil,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78580,15973,spanish,nahuatl,"Sí , señor . Pienso rentar una pieza . Si gusta pase a verla .",Quemahcatzin . Nicnequi cente calxelolli nictlaquehuiz . Tlatimonequitia ximopanolti ximotiliqui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78581,15974,spanish,nahuatl,"3 Tochtli , 1378 .","III Tochtli xihuitl , 1378 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78582,15975,spanish,nahuatl,En agosto ya va a haber .,Aman agosto onkati ya .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78583,15976,spanish,nahuatl,En este año los amaquemecas vinieron por primera vez a cantar en Mexico ; cantaron para Axayacatzin el Cantar de las mujeres chalcas .,"Auh no yquac yn ipan in xihuitl yancuica cuicaco yn nican Mexico yn amaquemeque ; yehuatl quehuaco yn Cihuacuicatl , quicuicatico yn Axayacatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78584,15977,spanish,nahuatl,Y esto dexó mandado y ordenado la dicha Maria Xoco y lo dexo [ F . 17v . ] encargado a los mandones del barrio [ tlaxilacalleque ] y sabemos muy bien que las casas son propias suyas .,Yuh monanahuatitia y inic oquitlalitia yn itlatol Maria Xoco muchintin tlaxilacaleque oquinnahoatitia yhoan cenca huel no ticmati inic hueli yxcoyan calli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78585,15978,spanish,nahuatl,"uno , una",Ce,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78586,15979,spanish,nahuatl,Este árbol lo conozco . Así le dicen porque su fruto parece jitomate .,Nejín kuouit nikixmattok iujki kiluiaj por in pané tomat in iteyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78587,15980,spanish,nahuatl,"En este año murió Cuauhtlatónac , undécimo tlatohuani de Colhuacan , que gobernó durante 14 años .","Nican ypan in omomiquillico yn Cuauhtlahtonac | | 32r yn icmatlactlonce tlahtohuani Colhuacan , yn tlahtocat matlactlonnahui xihuitl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78588,15981,spanish,nahuatl,Donde yo vivía se llama el barrio de San Mateo donde está el gran santo que cuida a nuestro barrio . Él es muy bueno con los del barrio y los vecinos lo quieren mucho .,Can onichantiaya itoca barrio San Mateo campa metztoc hueyi teotl ahquen quimoxotilia tobarrio . Yehuatzin coza cualtzin intlac chantlaca ihuan chantlaca coza oquimotlazotiliaya noihqui .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78589,15982,spanish,nahuatl,"De éstos nació Petronila María , que fue esposa de Miguel de San Juan , natural de Itztlacozauhcan ; y de éstos nació Dominga María , que fue esposa de Lucas de Castañeda , principal de Tenanco .","Oncan otlacat Pedronilla María , ynin oquimonamicti yn Miguel de Sant Juan Ytztlacoçauhcan chane ; oncan otlacat Domíniga | | 143r María , ynin oquimonamicti yn Lucas de Castaneda Tenanco pilli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78590,15983,spanish,nahuatl,"Se llevaron la tinta negra y roja ,","quitquique in tlilli , in tlapalli ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78591,15984,spanish,nahuatl,"Inmediatamente fueron a decirle al señor Obispo lo que vieron , y que quería verlo el indito que tantas veces había venido , y que ya tenía mucho tiempo allí esperando , que le hablaran , porque quería verlo .","Niman ic quimolhuilitoh in tlahtoani Obispo in tlein oquittacqueh , ihuan in quenin quimottiliznequi in mazeuhaltzintli ye izquipa huallauh , ihuan in ye huel huehcauh in ye ic azo oncan tlatlahtolchixtoc inic quimottiliznequi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78592,15985,spanish,nahuatl,½ kilo de calabacitas o chilacayotitos,Tlahco kilo ayohtoton ahnoce tzilacayohtoton,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78593,15986,spanish,nahuatl,Vamos con nuestos amigos .,Tiohueh inhuan tomaicnihun .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78594,15987,spanish,nahuatl,Luego ya se ajusta la cobija ya se ponen los hilos .,onkán yeka yoma ' šilti in tilma ' tli ye mote : ' tcka .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78595,15988,spanish,nahuatl,"Tal era el mandato y la autorización que el santo padre Clemente VIII le había dado cuando él fue a Roma para recibir el nombramiento de procurador de las Indias , pues le entregó entonces la bula y los breves que tenía para ejercer esas facultades en esta Nueva España .","Ca yuh ocatca ynahuatiltzin yuh quimohuelitilizmaquili yn sancto padre en blanco yn ihcuac umpa mohuicaya Roma ynic procura - | | 256 - dor de Indias mochiuhtzinoto , yhcuac umpa quihualmomaquilli yn bulla yn brebes oquimopieliaya ynic huell omohuelitiliaya nican ypan Nueva España .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78596,15989,spanish,nahuatl,También existe un mapa donde están las tierras boscosas de Tenanco ; y todo se hizo a solicitud de los de Itztlacozauhcan .,Yhua onca mapa in quenin ca Tenanco quauhtlatin ; ca nochi Istlacosauhcan tlatlantli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78597,15990,spanish,nahuatl,"4 Calli , 1197 .","IIII Calli xihuitl , 1197 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78598,15991,spanish,nahuatl,"Tal vez es frío , porque parece que es agrio .","Tak sesek , ta pané xokok .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78599,15992,spanish,nahuatl,La qual dicha paz se hizo acabo de quatro años de pleyto por lo qual al presente mandamos y sentenciamos que de oy mas ningunas personas no les quiten ni tomen la dicha casilla de agua que dizen acali ni la tierra en questa porque a quarenta años que las tienen y posen el dicho Graviel Yaotl y Maria Teucchon su muger .,Yeuantini yn imixpan nomochiuh ynic oneltic in tlatoli nauhxihuitl yn otlamico in tlatoli ypanpa yn axcan totencopa titlanauatia tictlalia sentencia niman naocmo ceppa aca quincuiliz ym imacal yuan in tlali yn ipan ica ypanpa ca ye umpoualxihuitl yn ipan cate in itoca Gabriel Yaotl ynamic Maria Tecuichon yniquincemaxcauh ye mochiua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78600,15993,spanish,nahuatl,"En este año se convocaron y se reunieron para nombrar a su tlatohuani ; escogieron y pusieron a Acamapichtli , tlatocapilli de Colhuacan .",Ypan in yn xihuitl yn mocentlallique mononotzque ynic quitlallique yn intlahtocauh ; auh yehuatl quipepenque quixquetzque yn Acamapichtli tlahtocapilli Colhuacan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78601,15994,spanish,nahuatl,En este año prosiguió la guerra en Chalco .,Yn ipan in mani yaoyotl Chalco .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78602,15995,spanish,nahuatl,¿ Qué vamos a hacer con los papeles de los colhuas que hemos traído ? Juntémoslos aquí ” .,Tle ticchiuazque yn imamauh yn colhuaque yn otiquiualitquilique ? Ma ticnechicoca ma ticcentlalica ” .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78603,15996,spanish,nahuatl,"Al tercer día , el 16 de abril , lunes santo , a las 2 de la tarde salieron de su templo en una nueva procesión los habitantes de Santa María Cuepopan ; con esta procesión instituyeron la cofradía dedicada a las ánimas que están en el purgatorio .","Auh yn iqueylhuitl axcan lunes santo yn ic 16 mani metztli abril , yhcuac yancuican otlayahualloque teotlac ypan ome tzillini , yn ompa hualquizque ynteopan yn Sancta María Cuepopan tlaca ; ynin prossesión quitlallique yn cofradía yntech pohui yn animasme purgatorio tetlechipahualloyan moyetzticate .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78604,15997,spanish,nahuatl,Dio a entender quien quisiere conprar unas casas que son en el barrio [ tlaxilacalli ] de San Joan Yopico a un lado de la yglesia que se venden por Juan de la Torre y Gaspar de San Pablo albaceas de María Xoco difunta por mandado de la justicia y el señor governador y señores juezes .,Yc otzatzic oquitecaquiti aquin quicohuaznequi yn calli yn oncan ypan tlaxillacalli Sant Juan Yopico ynacaztlan teopan in quinamacan in Joan de la Turre yoan Gaspar de San Pablo albaceas omomiquili Maria Xoco yn itencotzinco justicia yn señor governador yoan señores jueces .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78605,15998,spanish,nahuatl,"Asimismo , Bautista Ignacio y Antonio Sabélico escribieron un libro llamado Ejemplos , donde puede verse que lo comenzaron con Dios ; y puesto que los hombres en la tierra necesitan algo que les sirva de ejemplo , allí se dice que no puede haber ningún otro ejemplo tan seguro y válido como el que tenemos en el mismo Dios nuestro señor , el cual ordenó que se escribiera cómo el mundo , su creatura , era también su libro escrito .","Auh ca yhuan yn itoca Baptista Egnacio yhuan yn itoca Antonio Sabélico yn amoxtli quicuilloque y neyxcuitilli yn mitohua motenehua Exemplos , onca yttallo ca peuhque ytechpatzinco yn Dios ; auh yeçe tleic monequi tle yaz yn ineyxcuitillo yn tlalticpac tlaca , auh ytla huel yehuatzin yn totecuiyo Dios ytechpatzinco ticpia ticana yn huelyolqui nalquizqui , yn atle iuhqui ynamic yn octacatl machiyotl , ynic quimonahuatilli amapan quicuilloz yn ichihualloca cemanahuatl yn iyamatlacuillocatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78606,15999,spanish,nahuatl,"4 Técpatl , 1288 .","IIII Tecpatl xihuitl , 1288 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78607,16000,spanish,nahuatl,"Artículo 20 . El proceso penal será acusatorio y oral . Se regirá por los principios de publicidad , contradicción , concentración , continuidad e inmediación . A . De los principios generales : I . El proceso penal tendrá por objeto el esclarecimiento de los hechos , proteger al inocente , procurar que el culpable no quede impune y que los daños causados por el delito se reparen ; II . Toda audiencia se desarrollará en presencia del juez , sin que pueda delegar en ninguna persona el desahogo y la valoración de las pruebas , la cual deberá realizarse de manera libre y lógica ; III . Para los efectos de la sentencia sólo se considerarán como prueba aquellas que hayan sido desahogadas en la audiencia de juicio . La ley establecerá las excepciones y los requisitos para admitir en juicio la prueba anticipada , que por su naturaleza requiera desahogo previo ; IV . El juicio se celebrará ante un juez que no haya conocido del caso previamente . La presentación de los argumentos y los elementos probatorios se desarrollará de manera pública , contradictoria y oral ; V . La carga de la prueba para demostrar la culpabilidad corresponde a la parte acusadora , conforme lo establezca el tipo penal . Las partes tendrán igualdad procesal para sostener la acusación o la defensa , respectivamente ; VI . Ningún juzgador podrá tratar asuntos que estén sujetos a proceso con cualquiera de las partes sin que esté presente la otra , respetando en todo momento el principio de contradicción , salvo las excepciones que establece esta Constitución ; VII . Una vez iniciado el proceso penal , siempre y cuando no exista oposición del inculpado , se podrá decretar su terminación anticipada en los supuestos y bajo las modalidades que determine la ley . Si el imputado reconoce ante la autoridad judicial , voluntariamente y con conocimiento de las consecuencias , su participación en el delito y existen medios de convicción suficientes para corroborar la imputación , el juez citará a audiencia de sentencia . La ley establecerá los beneficios que se podrán otorgar al inculpado cuando acepte su responsabilidad ; VIII . El juez sólo condenará cuando exista convicción de la culpabilidad del procesado ; IX . Cualquier prueba obtenida con violación de derechos fundamentales será nula , y X . Los principios previstos en este artículo , se observarán también en las audiencias preliminares al juicio . B . De los derechos de toda persona imputada : I . A que se presuma su inocencia mientras no se declare su responsabilidad mediante sentencia emitida por el juez de la causa ; II . A declarar o a guardar silencio . Desde el momento de su detención se le harán saber los motivos de la misma y su derecho a guardar silencio , el cual no podrá ser utilizado en su perjuicio . Queda prohibida y será sancionada por la ley penal , toda incomunicación , intimidación o tortura . La confesión rendida sin la asistencia del defensor carecerá de todo valor probatorio ; III . A que se le informe , tanto en el momento de su detención como en su comparecencia ante el Ministerio Público o el juez , los hechos que se le imputan y los derechos que le asisten . Tratándose de delincuencia organizada , la autoridad judicial podrá autorizar que se mantenga en reserva el nombre y datos del acusador . La ley establecerá beneficios a favor del inculpado , procesado o sentenciado que preste ayuda eficaz para la investigación y persecución de delitos en materia de delincuencia organizada ; IV . Se le recibirán los testigos y demás pruebas pertinentes que ofrezca , concediéndosele el tiempo que la ley estime necesario al efecto y auxiliándosele para obtener la comparecencia de las personas cuyo testimonio solicite , en los términos que señale la ley ; V . Será juzgado en audiencia pública por un juez o tribunal . La publicidad sólo podrá restringirse en los casos de excepción que determine la ley , por razones de seguridad nacional , seguridad pública , protección de las víctimas , testigos y menores , cuando se ponga en riesgo la revelación de datos legalmente protegidos , o cuando el tribunal estime que existen razones fundadas para justificarlo . En delincuencia organizada , las actuaciones realizadas en la fase de investigación podrán tener valor probatorio , cuando no puedan ser reproducidas en juicio o exista riesgo para testigos o víctimas . Lo anterior sin perjuicio del derecho del inculpado de objetarlas o impugnarlas y aportar pruebas en contra ; VI . Le serán facilitados todos los datos que solicite para su defensa y que consten en el proceso . El imputado y su defensor tendrán acceso a los registros de la investigación cuando el primero se encuentre detenido y cuando pretenda recibírsele declaración o entrevistarlo . Asimismo , antes de su primera comparecencia ante juez podrán consultar dichos registros , con la oportunidad debida para preparar la defensa . A partir de este momento no podrán mantenerse en reserva las actuaciones de la investigación , salvo los casos excepcionales expresamente señalados en la ley cuando ello sea imprescindible para salvaguardar el éxito de la investigación y siempre que sean oportunamente revelados para no afectar el derecho de defensa ; VII . Será juzgado antes de cuatro meses si se tratare de delitos cuya pena máxima no exceda de dos años de prisión , y antes de un año si la pena excediere de ese tiempo , salvo que solicite mayor plazo para su defensa ; VIII . Tendrá derecho a una defensa adecuada por abogado , al cual elegirá libremente incluso desde el momento de su detención . Si no quiere o no puede nombrar un abogado , después de haber sido requerido para hacerlo , el juez le designará un defensor público . También tendrá derecho a que su defensor comparezca en todos los actos del proceso y éste tendrá obligación de hacerlo cuantas veces se le requiera , y IX . En ningún caso podrá prolongarse la prisión o detención , por falta de pago de honorarios de defensores o por cualquiera otra prestación de dinero , por causa de responsabilidad civil o algún otro motivo análogo . La prisión preventiva no podrá exceder del tiempo que como máximo de pena fije la ley al delito que motivare el proceso y en ningún caso será superior a dos años , salvo que su prolongación se deba al ejercicio del derecho de defensa del imputado . Si cumplido este término no se ha pronunciado sentencia , el imputado será puesto en libertad de inmediato mientras se sigue el proceso , sin que ello obste para imponer otras medidas cautelares . En toda pena de prisión que imponga una sentencia , se computará el tiempo de la detención . C . De los derechos de la víctima o del ofendido : I . Recibir asesoría jurídica ; ser informado de los derechos que en su favor establece la Constitución y , cuando lo solicite , ser informado del desarrollo del procedimiento penal ; II . Coadyuvar con el Ministerio Público ; a que se le reciban todos los datos o elementos de prueba con los que cuente , tanto en la investigación como en el proceso , a que se desahoguen las diligencias correspondientes , y a intervenir en el juicio e interponer los recursos en los términos que prevea la ley . Cuando el Ministerio Público considere que no es necesario el desahogo de la diligencia , deberá fundar y motivar su negativa ; III . Recibir , desde la comisión del delito , atención médica y psicológica de urgencia ; IV . Que se le repare el daño . En los casos en que sea procedente , el Ministerio Público estará obligado a solicitar la reparación del daño , sin menoscabo de que la víctima u ofendido lo pueda solicitar directamente , y el juzgador no podrá absolver al sentenciado de dicha reparación si ha emitido una sentencia condenatoria . La ley fijará procedimientos ágiles para ejecutar las sentencias en materia de reparación del daño ; V . Al resguardo de su identidad y otros datos personales en los siguientes casos : cuando sean menores de edad ; cuando se trate de delitos de violación , secuestro o delincuencia organizada ; y cuando a juicio del juzgador sea necesario para su protección , salvaguardando en todo caso los derechos de la defensa . El Ministerio Público deberá garantizar la protección de víctimas , ofendidos , testigos y en general todas los sujetos que intervengan en el proceso . Los jueces deberán vigilar el buen cumplimiento de esta obligación ; VI . Solicitar las medidas cautelares y providencias necesarias para la protección y restitución de sus derechos , y VII . Impugnar ante autoridad judicial las omisiones del Ministerio Público en la investigación de los delitos , así como las resoluciones de reserva , no ejercicio , desistimiento de la acción penal o suspensión del procedimiento cuando no esté satisfecha la reparación del daño .","Tlen 20 Tlanahuatihcayotl . Tlahtlacoltehtemolistli monequi elis moteilhuiseh iuan ica intlahtol camanal . Tlen tlahtoli tlayacanas monequi elis nochimeh ueliseh qui matiseh , mo ixcotemiliseh ica tlahtol , san sehco qui quixtiseh in tequih , mohmotsquitoc in tequih elis iuan monequi itstoseh tlen mo ixcotemiliseh se tlahtlacoli iixpah tequihueh . A . Tlen tlahtoli tlayacanas : I . Tlahtlacoltehtemolistli quitemos maixnesi quenihcatsa panoc tlahquia , qui mocuitlahuis aquin amo tleno quichihtoc , nochi quichihuas quitlatsacuiltis tlahtlacolchihquetl iuan amo san queni mamo cahua iuan maqui cualtlali canque tecocoh ; II . Nochi tlacaquilistli quichihuaseh ixpah tequihueh , amo quemah seyoc qui cahuilihtehuas itequih quemah quitlachiliseh quenihqui quiixtomah iuan quitlaliliah ipatih nochi tlen ica momanahuiah , yainih amo canah quin tsacuiliseh san queh yohuantih uelih iuan quicuamachiliah ; III . Tlen inacayo sentencia san quicalaquiseh tlen ica momanahuiseh nochi tlen quiitaqueh quiixtohtonqueh pan in tlacaquilis iixpan tequihueh . Amatlanahuatili quiihtos cemah amo uelis que tlah tlen monequi iuan ihquinoh qui seliseh iixpan tequihueh ica mo manahuiseh quemah ayimo itonal , iuan ihquinoh nonequi mo ixnextis nimantsi ; IV . Camanali mo ixtomas iixpah tequihueh tlen amo canah quiixmati tlen ica asitoqueh nopaya . In camanal tlahtol tlen ica momanahuiseh iuan nochi tlenueli tlen ica mo manahuiseh no ixtomas inixpah aquin ueli sequinoc tlacameh , mo ixcoiluiseh tlemach iuan qui tequihuiseh san in tlahtolcamanali ; V . Tlen imahmal quipias quiixnextis se tlacatl itlahtlacol elis aquin te tlateilhuia , san queh quiihtos amatlanahuatili tlen tetlatsacuiltia . Iuan tlen mo ixcoihliah san se in uical quin tlacaquilis tequihueh quemah acahya quimamaltiah se tlahtlacoli que tlah tlen momanahuiya , quehani quichihtiaseh ; VI . Amo ueli yon se tequíhueh mo sencahuas tlahquía iuaya acahya tlen mo teilhuiya tlah nopaseh amo aqui , nochipa monequi qui tlepanitaseh tlahtoli quiihtoua mo ixcotemiliseh in camanal , amo ihquinoh elis san quemah ihquinoh te cahuilis ni Hueyi Amatlanahuatili ; VII . Quemah pehquía tlahtlacoltehtemolistli , iuan axmo tlahcotlalis tlen quinmatiltiah se tlahtlacoli , ueli nimantsi tlamis tla onca tlamantli iaun tecahuilia amatlanahuatili . Tla aquih quinmamatiltiah se tlahtlacoli quiselia iixpah tequihueh tlen yainoh itequih , ica iselti iuan quimahtos nochi tlen ueli panos , quena tlahtlacolchihqui iuan onca tlemach qui ixnextia quena ihquinoh panoc , nopa tequihueh quin notsas se tonali quicaquiseh in tlatsacuil . Amatlanahuatili quiihtos cenihqui uelis qui palehuiseh nopa tlahtlacolchihquetl quema ica iselti qui selih i tlahtlacol ; VIII . Tequihueh san te tlatsacuiltis quemah nelnelia onca tlemach quiixnextia nopa aquin qui tlahtlacoltemolia ipampa panoc tlahtlacoli ; IX . Nochi tlenueli tlen quiixnextia se tlahtlacoli tlah qui matih quiquixtihqueh pampa te cocohtoqueh pan se tlacatl que tlah itlapialis amo tleno ipatih elis , ihuan X . Tlen tlahtoli tlayacanah pan ni tlanahuatili , no motlepanitaseh quemah mo camanalcaquiseh iixpah tequihueh masqueh ayi pehua canih qui tlahtlacoltemiliseh . B . Tlen qui tlepanitaseh tlen aquin qui mamaltía se tlahtlacoli : I . Monequi quineltoquiliseh amo tleno quichihtoc tlah ayimo onca se amatlatsacuiltili cani qui pantilihtoqueh nochi itlahtlacol quiixtomahca tequiueh tlen quiixmatqui ; II . Qui ihtos tlemach iixpah tequiueh que tlah amo tleno quiihtos . San queh qui itsquiseh no mequi quiihliseh nochi tlen ipampa ian quiilhuiseh quicahuilia amatlanahuatili amo tleno quiihtos , amo mo ihtosnequi qui ixpanos tlanahuatili . Amo quemah nonequi elis ihuan motlatzacuiltis ica tlahtlacoli tlanahuatili , nochi tlatzactli , tlatetzoptli ihuan tlahuitectli . In yoltlahtoli tlen qui chihuas tla ax aqui iuaya itemanahuihquetl amo tleno ipatih elis ; III . Ma quiihlicah , quemah qui itsquiseh iuan quemah itstohca iixpah aquin tequihueh",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78608,16001,spanish,nahuatl,En el año 6 Ácatl 1511 no sucedió nada .,Chiquacen Aca xiuitl atle mochiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78609,16002,spanish,nahuatl,"5 Técpatl , 28 .","V Tecpatl xihuitl , 28 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78610,16003,spanish,nahuatl,"Artículo 88 . - El Presidente de la República podrá ausentarse del territorio nacional hasta por siete días , informando previamente de los motivos de la ausencia a la Cámara de Senadores o a la Comisión Permanente en su caso , así como de los resultados de las gestiones realizadas . En ausencias mayores a siete días , se requerirá permiso de la Cámara de Senadores o de la Comisión Permanente .","Tlanahuaticayotl 88 . - Ni Caltlanahuatiquetl tlen ni Mexcotlali cuali amo itstos ipan ni mexihco tlaltipac ixquixca chicome tonati , san monequi achtohui tlayolmelahuas quenque amo itstos tlen Cámara de Senadores noso tlen quintequimacahtoqueh nochipa , iuan nohquia tlayolmelahuas tlen qui asitos tlen ica yahqui canahya . Tla amo itstos achiyoc tonati tlen pano chicome tonal , uahca monequis quin tlahtlanis ihuicpa amo itstos tlen Cámara de Senadores noso tlen quintequimacahtoqueh nochipa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78611,16004,spanish,nahuatl,Y otra vez preguntamos a los que tienen a cargo el dicho barrio [ tlaxilacalleque ] y dixeron y declararon cinco ( de los dichos tepixques ) ser la tierra de uno que se llamaba Totol hermano del dicho Tocuiltecal y que el dicho Pablo Macues no era suya la dicha tierra y asi lo declararon los dichos tepixques [ tlaxilacalleque ] y que el dicho Pablo de su autoridad tomó la tierra en que hizo su casa .,Hoccepa otiquintlatlanique in tlaxillacalleque niman oquitoque in macuiltin ca uel yeua tlalle yn itoca catca Totol yn imomextin heuaya in Tocuiltecatl auh in Pablo Macuex amo tlalle oyuh quitoque in tlaxillacalleque za quimocuilli in tlalli ynic oncan omocalti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78612,16005,spanish,nahuatl,También entonces hubo un eclipse de sol .,Yhuan yquac qualloc tonatiuh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78613,16006,spanish,nahuatl,"Ya adentro , como se dijo , celebró la misa , se presentó y saludó a sus gobernados los señores canónigos del cabildo .","Yhuan yhtic , ye omihto , missa quimochihuillito , yhuan quinmottilito quinmotlapalhuito yn itlapacholtzitzinhuan cabildo tlaca canónigos .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78614,16007,spanish,nahuatl,que estén allá,nepa xiitstoka,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78615,16008,spanish,nahuatl,"Que ( mi oración ) llegue hasta ustedes ,","Mah namotech ahci ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78616,16009,spanish,nahuatl,"Les replicaron los aztecas : ¿ Adónde os acompañaremos , según nos habéis dicho ? .","Niman no quitoque yn azteca : Canin tamechhuicazque , yn iuh antechilhuia ? .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78617,16010,spanish,nahuatl,". Y en cuarto lugar se vino a poner como rey Moquihuix . Y en su tiempo también se pusieron jefes de los traficantes ; ellos : Popoyotzin , Tlacochintzin .",". Auh in ic naui motlalico tlatohuani yeuatl in Moquiuitzin . Auh no ipan motlalique in puchtecatlahtoque yeuantin in Popoyotzin , Tlacochintzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78618,16011,spanish,nahuatl,"A Chapultepec lo fue a recibir el coche del propio virrey para que en él recorriera las calles ; el virrey había mandado que en él fueran a recibirlos a Chapultepec un religioso descalzo , a quien habían traído de Japón como intérprete , y un oidor , para que así hicieran su entrada los japoneses .","Chapoltepec quinamictito yn icochetzin visurrey yn huel ye in yaxcatzin ynic moquixtia ohtlipan ; yehuatl yn quimotitlanilili yn ihtic hualmotlallique ynehuan ce teopixqui descalso , yn ompa quihualhuicaque Jabón quinhualnahuatlahtalhuitia , yhuan ce oydor yn quinnamiquito Chapoltepec , ynic oncan | | 136 yc quiçaco huallaque jabonti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78619,16012,spanish,nahuatl,En aquel rincón cerca de la ventana hay una mesa desocupada . ¿ No le parece bien ese lugar ? Hay menos movimiento que aquí cerca de la entrada .,Nepa tlacaltech itlac in tlanextiloyan manic ce ahcopechtli ayac qui pia . ¿ Anotimocaulitilia ? Amo techpazolozqueh queh nican calacuayan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78620,16013,spanish,nahuatl,"a los abuelos , a las abuelas ,","in coltin , in citin ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78621,16014,spanish,nahuatl,Y que a que se edificaron las dichas casas treinta años señoreando Uanitzin y que esto es lo que sabe y no sabe escribir e hizo una cruz por firma . Pasó ante mí Miguel Hernandez escribano .,Yn moquetz calli azo ye cenpohualxihuitl honmatlactli tlatocati yn Huanitzin zan ixquichi yn niquitohua notlatol ypanpa yn nican nomatica nicchihua cruz . Pasó ante mi Miguel Hernandez escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78622,16015,spanish,nahuatl,"el señor , la señora",Teyehuatzin,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78623,16016,spanish,nahuatl,"12 Tochtli , 1374 .","XII Tochtli xihuitl , 1374 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78624,16017,spanish,nahuatl,"Eran , pues , dos los tlatoque que tenían a su cargo el tlatocáyotl de Tzacualtitlan Tenanco , aunque el lugar principal era Tlailotlacan , sede de Cuahuitzatzin Tlailotlacteuctli ; por eso se dice que el señor Cauhuitzatzin era como rey , y lo mismo los demás señores tlailotlacatlatoque y tlailotlacateteuctin que de él nacieron .","Ycomentin catca yn tlahtoque y nican Tzaqualtitlan Tenanco yc concahuiticate yn tlahtocayotl , yece oncan hueycan catca yn Tlayllotlacan yn iyeyampa Quahuitzatzin Tlayllotlacteuhctli ; ynic mitohua yn tlacatl Quahuitzatzin rey catca , yhuan yn occequintin yn itech oquizque tlahtoque yn tlayllotlacateteuhcti yn tlayllotlacatlahtoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78625,16018,spanish,nahuatl,". la razón por seguir 1Casa : decían es cuando entra de lleno lo que es propio del Señor de todo , Dueño de todo , Dueño de la tierra , Noche , Viento .",. ipampa in contocaya in Ce Calli quitoaya ca ye ic cencalaqui in icococauh in tloque nauaque in tlalticpacque in youalli in ehecatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78626,16019,spanish,nahuatl,TEPORINGO EN MOLE DE OLLA,CUITLATEPOLTOCHMOLLI,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78627,16020,spanish,nahuatl,"Luego supo el joven que su madre se iba a casar . Cuando ya iba a entrar a la iglesia , comenzó un fuerte aire ; y el Tepozteco se acercó al sacerdote . Y le dijo : No los case usted porque la señora tiene un hijo mío . No creyó en eso el sacerdote . Los casó y se fueron a la casa de la señora . Allí dieron de desayunar . En casa del joven dieron el almuerzo . Cuando ya iban a comer se acercó el Tepozteco y le dijo : ¿ Por qué te casaste ? Ya es grande nuestro muchacho y hubiéramos pasado la vida juntos .",Zan niman oquimati telpocatl que inantzin yauh monamictiz . Ye yiman teopa calaquiz opeuh yeyeca ; ihuan omopachoc in Tepozton itlactzinco topixque . Quimolhuilia : Amo tiquinmocencahuiliz ican cihuatontli quipia notelpochton . ” In topixque amo omotlaneltoquiti . Oquimocencahuilic ihuan oyaque ichan cihuatzintli Ompoyon otetlaitilo . Ichan telpocatl otlacualo . Iman ye tlacualoz omopachoc Tepozton huan quilhuia : ¿ Tlican otimonamictic ? Ye hueyi totelpoch ihuan otimitzpanoltiani tonehuan . ”,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78628,16021,spanish,nahuatl,Nosotros no les mandaremos nada .,Tehuan amitla tiquintitlanilizqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78629,16022,spanish,nahuatl,"Amarillas flores abrieron la corola : es nuestra Madre , la del rostro con máscara . ¡ Tu punto de partida es Tamoanchan ! Amarillas flores son tus flores :",Ahuiya ! Cozahuic xochitla o ya cueponca . yehua tonan a teumechave moquizican Tamoanchan . Ahuiya ! Cozavic xochitla o ya moxocha,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78630,16023,spanish,nahuatl,"Esos guardianes de las trojes no eran amaquemecas sino tlailotlacas , moradores de Tlaelpan , que está junto al Chiconquiyauhtépetl .","Auh in yehuantin in yn cuezconpixque ca amoma amaquemeque , auh ca ye ompa Tlaelpan tlaca , yn itech Chiconquiyauhtepetl ca tlayllotlaque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78631,16024,spanish,nahuatl,No me desprecies .,Amo xinechmahpehua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78632,16025,spanish,nahuatl,"3 Acatl , 767 .","III Acatl xihuitl , 767 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78633,16026,spanish,nahuatl,"Entonces se bendijo este pan , como se bendecía el pan de San Nicolás de Tolentino , y cada año así habría de hacerse en la fiesta de San Diego .","Auh ynin tlaxcalli yquac moteochiuh , yn iuh yehuatzin Sant Nicolás de Tolentino moteochiuhtiuh ytlaxcaltzin , cexiuhtica çanno iuh mochihuaz yn ipan ylhuitzin Sant Diego .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78634,16027,spanish,nahuatl,Y las casas fueron edificadas por el padre y por la madre vieja y sobre el pleyto que trae agora Pedro [ Mazaquen ] en esto no tiene que dezir ni tanpoco Ynes Tiacapan solo las quiere husurpar y las desea y son de difuntos y lo que la Maria Joco mandó se vendan las casas lo declaró en nuestra presencia porque el tiempo que estuvo enferma la servimos y esto responde este testigo Pedro Hernandez [ Puso su firma ] .,Auh in calli ca huel imatica quiquetztia in tatli yhuan nantli ylamatzin auh yn oncan tlatua yn axcan moteylhuia in Pedro Mazaquen ca amo yntlatohuaya in tlatohua yhoan Ines Tiacapan zan quellehuia in micacali yn tlen oquitlali in illamatzin catca Maria Xoco inic monamacaz calli ca huel tixpan yn iuh oquitotia yhoan tictequipanohuaya inic omococohuaya yxquichin yn itlatul in testigos yc oquineltili oquitlali yn ifirma . Pedro Hernandez .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78635,16028,spanish,nahuatl,Todos los animales hay que mantenerlos para que tengan fuerza para cargar leña .,mučin yolime onka tlen momanteneroske para kipiaske hwersa tlama : mas kima : mas kwawitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78636,16029,spanish,nahuatl,4 cucharadas de manteca,Nahui xumalli pitzochiyahuizotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78637,16030,spanish,nahuatl,"Llegó el día de mostrar mi pensamiento , llegó el día de enseñar mi vida , esparciré en toda la tierra mis conocimientos , los haré llegar más allá de Anáhuac .","Asica tonati nipamquixtis no tlamatilis asica tonati ninextis nonemilis , sampa nisemoyahuas ipan tlaltipactli ipan nochi Semanahuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78638,16031,spanish,nahuatl,Termina el año 9 Técpatl .,Quizqui yn IX Tecpatl xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78639,16032,spanish,nahuatl,"El sábado 18 de septiembre de 1610 mi querido padre fray Agustín del Espíritu Santo , religioso de nuestro querido padre San Antonio abad , fue ordenado para decir la misa ; juntamente con él fue ordenado para leer la epístola fray Tomás de Ribera , religioso de Santo Domingo y natural de Chalco Amaquemecan , el cual era hijo de Marcos de Ribera , a su vez yerno nieto del señor don Juan de Sandoval Tecuanxayacatzin Teohuateuctli que fue tlatohuani de Tlailotlacan Amaquemecan Chalco .","Auh axcan sábado yc 18tia metztli setiembre de 1610 años , yquac oteochihualloc yca missa in yehuatzin notlaçotatzin fray Augustín del Spíritu Sancto ytechtzinco pohui totlaçotatzin Sant Antonio abbad ; çan ce ynehuan yquac onoteochihualoc yca epístula yn fray Thomás de Libera Santo Domingo teopixqui Amaquemecan Chalco ychan , ypiltzin Marcos de Libera yxhuimontzin yn tlacatl don Juan de Sandoval Tequanxayacatzin Teohuateuhctli tlahtohuani catca Tlayllotlacan Amaquemecan Chalco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78640,16033,spanish,nahuatl,"Pues si por allá iba a morir , los primeros en ser informados eran los traficantes ancianos . Era oficio de éstos consolar , confortar a la gente .",Auh intla noce omiquito yehuan achto caquitilo in puchteca ueuetque . Intequiuh in teyolmelauazque in teyolpachiuhtizque .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78641,16034,spanish,nahuatl,Y en el día de signo 7 Cozcacuauhtli se interrumpió la construcción del teocalli .,Chiconycozcaquauhyoc quicauhtiuh yn teucalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78642,16035,spanish,nahuatl,Y se dio a entender en treynta y dias en todos los barrios [ tlaxilacalli ] y el precio dellas an de ser setenta pesos que son en el barrio [ tlaxilacalli ] de Yupico y a los apercibimientos del pregon no respondio nadie al dicho Diego Aztasuchitl .,Auh inic oquitecaquititinen cenpoualli onmatlactli tonatiuh nohuian tlatlaxilacalpan yniquipatiuh mochihuaz epoualli onmatlactli pesos yn oncan ypan tlaxilacalli Yopico ayac oquinanquili ynic oquitzatzitine Diego Aztaxochitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78643,16036,spanish,nahuatl,"Le respondió Tímal : “ Que te vaya bien ; pero , ¿ cómo podré ir y llegar adonde me dirijo , si ya no te veré ? ” .","Nima e quiluia yn Timal : “ Otimotlamachti ; quen niaz quen naçiz yn opa nitlamatiuh , aocan nimitzintaz ? ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78644,16037,spanish,nahuatl,"Luego dijo el niño ¿ Qué haces aquí mamá ? pues tú eres muchacha , eres persona y mi papá mono , no es de veras cristiano .",satepa oki ' to in piltontli tlenon tayi nikan mamá pus in te ' wa tičpokaton tixente wan ino papan mono a ' mo melawak de kristiano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78645,16038,spanish,nahuatl,El tomate de cáscara es hierba ( xiuit ) .,"In atomat , xiuit .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78646,16039,spanish,nahuatl,"Tal vez es caliente , porque la cebolla es caliente .","Achá totonik , ta cebolla totonik .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78647,16040,spanish,nahuatl,"En Tlaxcala , en Huexotzinco .","Tlaxcallan , Huexotzinco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78648,16041,spanish,nahuatl,Pero ahora ya se terminó ese tiempo ahora ya es todo caro .,pero aškan inon yotla non baratu : ra aškan ye moči patiyo .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78649,16042,spanish,nahuatl,[ La campana ] Toco y la escuchó el rey .,Tlatsilini uan kikajki nopa rey .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78650,16043,spanish,nahuatl,El maíz blanco,lztac in taol,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78651,16044,spanish,nahuatl,le dijo a su madre .,inana .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78652,16045,spanish,nahuatl,"Han pasado 194 años desde que , en el año 1 Ácatl , 1415 , murió el señor Huitzilíhuitl Segundo , tlatohuani de Tenochtitlan , que gobernó durante 25 años ; y luego , en ese mismo año , se enseñoreó el señor Chimalpopoca como tlatohuani de Tenochtitlan .","Auh yhuan ye chiuhcnauhpohualxihuitl ypan matlactlonnahui xihuitl yn ipan 1 Acatl xihuitl , 1315 sic años , yn omomiquilli yn tlacatl yn icome Huitzillihuitl tlahtohuani catca Tenochtitlan , yn tlahtocat cenpohualli ypan macuilli xihuitl ; auh ça niman iquac yn ipan omoteneuh xihuitl motlahtocatlalli yn tlacatl Chimalpopoca tlahtohuani Tenochtitlan .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78653,16046,spanish,nahuatl,"Anteriormente , este Huitzilopochtli sólo se llamaba Huitzilton .","Auh y yehuatl Huitzilopochtli , yn achtopa çan huel oquixquich yn itoca catca Huitzilton .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78654,16047,spanish,nahuatl,Vivisteis el canto,Cuicatl anyolque,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78655,16048,spanish,nahuatl,Y si lo contra dixeremos no seamos oydos y no nos podamos ayudar y desde luego nos aportamos de qualquier derecho nuestro que fuese ni diremos cosa alguna ni lo contradiremos sobre la dicha venta y leyes de los reyes [ tlahtoani ] .,No yhoan toconitoa yn tla titotlatolcuepazque zan niman nayocmo tle topalehuilloca mochihua in topalehuilloca mochihuazquia yhoan amo no ytla tictenehuazque ay yc titlachalanizque yn itechcopa amonamacac ayc tle tiquitozque yn itechcopa omonamacac ayc tle tiquitozque yn itechcopa tlatocatlatzontectli yn oquimotzontequilique leyes .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78656,16049,spanish,nahuatl,“ ¿ Y qué cosa y por qué le tocó ?,"Uan tlaketl , uan kenke kena ma kitokaro ?",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78657,16050,spanish,nahuatl,"El 18 de septiembre de 1608 se terminó y se abrió el canal que había sido excavado por entre el cerro en Citlaltepec , para echar y llevar hasta Tula el agua que amenazaba y solía inundar la ciudad de México .","Yn ipan axcan yc 18 mani metztli setiembre de 1608 años , yquac otlamico omotlapoto yn aotlih yn motatacac ynic motlacohuiltec tepetl yn ompa Citlaltepec , ynic nepa Tullampa contlazque contlachiyeltique ynic conyacatique ynic nepa onquiça yauh yn atl , yn tlamauhtiaya | | 71 yn tlaapachohuaya nican Mexico .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78658,16051,spanish,nahuatl,Ellos vinieron en vano .,Yehuan zanenca ohualabqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78659,16052,spanish,nahuatl,"Cuando murió la dicha María vendedora de atole , se creyó y se comentó entre los vecinos del barrio que Dios nuestro señor en su ira y enojo había castigado a esta mujer , porque hablaba en contra del honor debido a la Santa Cruz , ya que se oponía y no quería que pusieran en el camino , donde ahora está puesta enmedio del camino y frente a la casa del español Hernán Martín , la dicha Santa Cruz , la cual es propiedad de quienes la levantaron , es decir , de nuestros amigos y hermanos Juan Morales y su concuño Bernabé de San Jerónimo , que hacen naguas , y es también propiedad de otros mexicas avecindados en Xoloco aunque no todos ellos pertenecen al barrio de Xoloco .","Auh yn omoteneuh María xucoatolnamacac ynic miquico , ca yuh mihto yuh ypan machoc ytechcopa quihtoque yn nican tlaca ypan tlaxillacalli ca çan icuallantzin yçomaltzin ytetzin ycuauhtzin in totecuiyo Dios quihualmihualli ypan yn omoteneuh cihuatzintli , auh yehica ypampa ytech tlahtohuaya ytech acia yn imahuizçotzin Sancta Cruz , ca quimixnamictica amo quinequia ynic oncan quimoquechilizque ohtlipan yn axcan oncan oquimoquechilique ohnepantla yn icaltepa español Hernán Martín ynin omoteneuhtzino Sancta Cruz , ca ymaxcatzin yehuantin yntlaquetzaltzin yn tocniuhtzitzinhuan yn toteyccauhtzitzinhuan Juan Morales yhuan yn iyome Bernabé de San Jerónimo cuechiuhque , yhuan incepantlatquitzin occequi tlacatl mexica nican chaneque Xulloco macihui yn amo muchintin nican ytech pouhticate omoteneuh tlaxillacalli Xulloco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78660,16053,spanish,nahuatl,A veces pasan cosas desagradables .,Quemanian amo tepacti tlenmochihua .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78661,16054,spanish,nahuatl,"12 Técpatl , 1452 .","XII Tecpatl xihuitl , 1452 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78662,16055,spanish,nahuatl,"9 Tochtli , 1358 .","IX Tochtli xihuitl , 1358 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78663,16056,spanish,nahuatl,Por octavo año se hizo burla de los tlacochcalcas .,Occhicuexihuitl yn inca necacayahualloc yn tlacochcalca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78664,16057,spanish,nahuatl,Termina el año 8 Acatl .,Quizqui yn VIII Acatl xihuitl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78665,16058,spanish,nahuatl,unouna,ce,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78666,16059,spanish,nahuatl,"Mas ¿ a dónde deberemos ir aún ? Somos gente vulgar , somos perecederos , somos mortales , déjennos pues ya morir , déjennos ya perecer , puesto que ya nuestros dioses han muerto . Tranquilícese vuestro corazón y vuestra carne , ¡ señores nuestros ! , porque romperemos un poco , ahora un poquito abriremos el secreto , el arca del Señor , nuestro dios .","Ieh ¿ campa nel nozoc tiazque ? ca timacehualti , tipolihuini , timiquini , yeh mah ca timiquican , yeh mah ca tipolihuican , tel ca teteu in omicque . Ma motlati in amoyollotzin amonacaiotzin , ¡ totecuyohuane ! , in axcan achitzin ic tictlapoa in itop in ipetlacal in Tlacatl Totecuyo . ca achitzin ic tontlaxeloa ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78667,16060,spanish,nahuatl,"A los guardianes de las trojes , después de haber acusado a los tlatoque de Chalco , les entró mucho miedo , porque al enterarse los jefes y principales , los mandones y los capitanes , todos se unieron contra ellos .","Auh in yehuantin yn cuezconpixque ynic quintentlapiquico yn Chalco tlahtoque , cenca yc motlamauhtillique , auh yn ixquichtin yn ixtlamati yn achcacauhtin yn tequitlatoque yn tiyacahuan yn ompa pipiltin mochi tlacatl ynhuic cetiyac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78668,16061,spanish,nahuatl,"Después de que se les dio esa orden , el padre fray Agustín del Espíritu Santo condujo ante el virrey a Juan Morales y a sus acompañantes a fin de que presentaran su solicitud al virrey don Diego Fernández de Córdoba , marqués de Guadalcázar , el cual les otorgó licencia para que pudieran levantar la Santa Cruz en el camino , a lo cual se oponía la dicha mujer .","Auh yn oyuh hualnahuatilloque , yc niman yhuicpatzinco visurrey quinmohuiquilli yn padre fray Augustín del Spíritu Sancto yn omoteneuhque Juan Morales yhuan yn occequintin ynic yehuatzin visurrey don Diego Fernández de Córdova marqués de Guada quimitlanililique , yhuellitzin licencia quinmomaquilli ynic huel quiquetzazque Sancta Cruz yn oncan ypan omoteneuh ohtli , ynic quimixnamiquia omoteneuh cihuatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78669,16062,spanish,nahuatl,Por este mismo tiempo descubrió tierra de Anáhuac Francisco Hernández de Córdoba .,Zanyeno ihcuac quittac intlal anahuacah Francisco Hernández de Córdoba .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78670,16063,spanish,nahuatl,"Y aver testado lo de arriba donde herre y me trascorde pongo aquí la verdad : Maria Xoco vieja , la sobrina llamada Ana Tlaco es sobrina lexana y vino Miguel Ocelotl y casó con Ana Tlaco y ovieron por su hija a Mariana y después casó con Pedro Luis natural de Guauchinango y no fue mas de un hijo llamado Estevan el qual falleció y después casó con Madalena y luego murió el Pedro Luis en Guachinango yc nictlalia no firma [ sic pro : por esto pongo mi firma ] Diego Leonardo escrivano . Pasó ante mí Diego Leonardo escrivano .",Auh inic onicpolo in tlacpac oncan no ninotlapololti auh nican nictlalia in huel neltiliztli in Maria Xoco yllamatzin in ipillo ytoca catca Anan Tlaco huecapa ypilo auh niman no hualla Miguel Ocelotl oquimonamicti Anan Tlaco auh niman oncan otlacat Maria Anan auh niman no quimonamictico in Pedro Luys chane Quauhchinanco zan ce in iconeuh oquichtli ytoca Estevan omomiquili auh cepa oquimonamictin yn itoca Magdalena auh niman no momiquili in Pedro Luys Quauhchinanco yc nictlalia nofirma Diego Leonardo escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78671,16064,spanish,nahuatl,Serías . Esarías .,Tiezquia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78672,16065,spanish,nahuatl,"Pero si aún es nuestra suerte y nuestra fortuna que hayas de volver , que hayamos de verte y poner los ojos en tu rostro y en tu cabeza , por nada habrás de olvidar el interior de tu casa .","Auh intla oc itla tulhuil tomaceual ca ti ual mocuepaz ca timitz ittazque mixco mocpac titlachiezque , maca tle tic ual ilnamiquiz in mocalihtic",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78673,16066,spanish,nahuatl,"4 Tochtli , 14 .","IIII Tochtli xihuitl , 14 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78674,16067,spanish,nahuatl,Sí hay que limpiarla .,"Kemaj , momeujtani .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78675,16068,spanish,nahuatl,"Y aviendo visto por Antonio Baleriano governador juez de la parte de Mexico lo tubo por bien y mandó , con el poder que tiene de la real justicia por el rey nuestro señor , que Luis Zavallos [ su esposa e hijos tengan ] agora para siempre xamás la casa y tierra y nadie les perturbe en la [ F . 13v . ] poceción de ella so pena que serán castigados conforme a justicia [ al margen izquierdo : a fecha 20 de mayo de 1592 años ] .",Auh yn iquac oyuh quimocaquilti y yehuatzin don Antonio Valeriano governador juez yn nican Mexico conmopaccacelili niman in tlanahuatilli yn ica yhuelitilitzin yn ixquich quimopielia yca justica yn itencopatzinco in rey tohueytlatocatzin yn omotlacohuique Luis Zavallos yhuan ynamic ynpilhuan quinmomaquilia cemicac intech pohuiz in calli in tlalli ayc quicahuazque auh yn aquin quemanian quitlacoz conixnamiquiz ynin tlatocatlanahuatilli justiciatica tlatzacuiltiloz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78676,16069,spanish,nahuatl,También entonces se vio por el rumbo de Acolhuacan una estrella que parecía arder .,"No yquac yn mottac centetl citlalli Acolhuacanpa , yuhquin tlatlaya .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78677,16070,spanish,nahuatl,ellos quieren robarse a una muchacha .,ijuanti kinekij kiichtekise se ichpokero .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78678,16071,spanish,nahuatl,Todos los macehuales de las cuatro regiones de Chalco fueron a trabajar en las excavaciones .,Auh mochintin ompa atatacato yn ixquichtin yn nauhcanme chalca macehualtin .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78679,16072,spanish,nahuatl,"Artículo 25 . - Corresponde al Estado la rectoría del desarrollo nacional para garantizar que éste sea integral y sustentable , que fortalezca la Soberanía de la Nación y su régimen democrático y que , mediante el fomento del crecimiento económico y el empleo y una más justa distribución del ingreso y la riqueza , permita el pleno ejercicio de la libertad y la dignidad de los individuos , grupos y clases sociales , cuya seguridad protege esta Constitución . El Estado planeará , conducirá , coordinará y orientará la actividad económica nacional , y llevará al cabo la regulación y fomento de las actividades que demande el interés general en el marco de libertades que otorga esta Constitución . Al desarrollo económico nacional concurrirán , con responsabilidad social , el sector público , el sector social y el sector privado , sin menoscabo de otras formas de actividad económica que contribuyan al desarrollo de la Nación . El sector público tendrá a su cargo , de manera exclusiva , las áreas estratégicas que se señalan en el Artículo 28 , párrafo cuarto de la Constitución , manteniendo siempre el Gobierno Federal la propiedad y el control sobre los organismos que en su caso se establezcan . Asimismo podrá participar por sí o con los sectores social y privado , de acuerdo con la ley , para impulsar y organizar las áreas prioritarias del desarrollo . Bajo criterios de equidad social y productividad se apoyará e impulsará a las empresas de los sectores social y privado de la economía , sujetándolos a las modalidades que dicte el interés público y al uso , en beneficio general , de los recursos productivos , cuidando su conservación y el medio ambiente . La ley establecerá los mecanismos que faciliten la organización y la expansión de la actividad económica del sector social : de los ejidos , organizaciones de trabajadores , cooperativas , comunidades , empresas que pertenezcan mayoritaria o exclusivamente a los trabajadores y , en general , de todas las formas de organización social para la producción , distribución y consumo de bienes y servicios socialmente necesarios . La ley alentará y protegerá la actividad económica que realicen los particulares y proveerá las condiciones para que el desenvolvimiento del sector privado contribuya al desarrollo económico nacional , en los términos que establece esta Constitución .","Tlen 25 Tlanahuatihcayotl . Itechpohui Sentlanahuatiloyan quiyecanas yolchicahualistli tlen nochi Anahuac tlaltipactli ihuicpa tlanelchihuas manochi moyolchicahua ihuan monelhuayoti , mahmotetili itlanahuatihcayo totlalnantzin ihuan isentica itequihuahcayo , ihuan ica imiaquilis tomin yolchicahualistli , in tlatequitilis ihuan cachi cuali tlaxexeloli tomintlanili ihuan tlapiali , huelis mopialiseh tlamaquixtilistli ihuan tlacaitalistli tlen tlacameh , nechicolismeh ihuan altepechanequeh , tlen cualnemilis quimanahuia inin Amatlanahuatili . In Sentlanahuatiloyan quiamatecpanas , quiyecanas , quisalos ihuan huehca quitlachialtis tequitl tlen tomin Anahuac , ihuan quitamachihuas ihuan quipalehuis tequitilistli tlen nochi motlahtlaniseh tlen imaco tlamaquixtilistli ixnesi ipan Amatlanahuatili . Ipan tomin yolchicahualistli tlen nochi Anahuac tlaltipactli moixnextiseh , ica miac altepeyotl tlatlepanitalistli , nechicolistli tlen altepeyotl , chinanco altepeyotl ihuan nechicolistli tlen tlapianih , ihuan amo quitlahuelcahuas sequinoc tlamantli tomin tequitl tlen ica moyolchicahuas totlalnantzin . In nechicolistli tlen altepeyotl mopialis , san iixcotiah , tlali tlen malhuili tlen moixnextia ipan 28 tlanahuaticayotl , nahui tlahtoltlatlapantli tlen Amatlanahuatili , ihuan nochi tonatih imaco eltos Sentlanahuatiloyan tlapiali ihuan tlanahuatili tlen caltlanahuatiloyan moyolitiseh . Noihqui huelis tlatzquis san yehua noso inihuaya nechicolismeh tlen altepeyotl ihuan tlen tlapianih , quen moihtohuaj ipan tlahtol tlanahuatili , ihuicpa quichicahualos ihuan quiyectlalis tequiyotl tlen yolchicahualistli . Inipan tlalnamiquilistli tlen sentica altepeyotl ihuan tlaeliltilistli tlapalehuis ihuan quinchicahualos chantequitinih tlen altepeyotl ihuan tlapianih tlen tominyotl , quintlanequilis maquitlepanitacah tlen quinsencuesoa altepechanehqueh ihuan tlatequihuili , tlen ica nochi mopalehuiseh , in tlamantli tlen tlaeliltia , momocuitlahuis tlen tlaeltoc ihuan tlen oncah ipan tlaltipactli . In tlahtol tlanahuatili quiixtlalis tequichihuali tlen ica moisihuiltis nechicolistli ihuan quihueyilis tomin tequitl tlen altepeyotl : tlen altepetlali , nechicolistli tlen tequitinih , tlamapalehuilistli , calpolmeh , chantequitinih tlen inaxca tequitinih , ihuan nochimeh , tlen nochi nechicolismeh altepeyotl ihuicpa tlaeliltilistli , tlaxexeloni ihuan tlatequihuili tlen tlapiali ihuan tlatequihuili tlen nochtin tlacameh monequiliah . In tlahtol tlanahuatili tlapalehuis ihuan quimanahuis tomintequitl tlen quichihuaseh san tlacameh ihuan quichihuas macuali tlaeli tlen ica tequipanoseh tlen nechiscolistli tlapainih , tlapalehuis mamotomin yolchicahua nochi Anahuac , quen moihtohua ipan Amatlanahuatili .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78680,16073,spanish,nahuatl,"Y luego , en este mismo año de 7 Tochtli , 1174 , se enseñoreó en Itztépec el señor Huehueteuctli , que tomó el título de Chichimecateuctli ; éste , como se acaba de decir , era hijo del tlatohuani Ecatzin ChichimecateuctlI .","Auh çan ye ypan yn omoteneuh yn VII Tochtli xihuitl , 1174 años , yn oncan motlahtocatlalli yn Itztepec yn tlacatl yn Huehueteuhctli Chichimecateuhctli mochiuh ; ynin , ye omito , ypiltzin yn tlahtohuani Hecatzin Chichimecateuhctli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78681,16074,spanish,nahuatl,Nadie es dichoso en esta tierra .,Ayac pahpaqui ipan in tlaticpantli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78682,16075,spanish,nahuatl,"En el dicho dia mes y año susodicho señores principales [ tlahtoani ] juez governador alcaldes Martin Juarez , Miguel de los Angeles vinieron al barrio [ Tlaxilacalli ] de Santa Maria tezcatzonco a dar la posesion [ de la tierra y casa comprada ] a Catalina de San Juan .",Zan niman iquac yn ipan cemilhuitl yn omito tlacpac yn metztli yn xihuitl ymahuiztililonime tlatoque señor governador yhuan alcaldes Martin Xuarez Miguel de los Angeles yn nomatcatzinco oualmohuicaque y nican ipan tlaxilacali Santa Maria Tezcatzonco posesio[n] conmochihuilico conmocemaxcatillico yn icalcohual yn itlalcohual Catharina de San Juan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78683,16076,spanish,nahuatl,El no me dio nada .,Yehua amitla onechmacac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78684,16077,spanish,nahuatl,"27 . Porque mucho se apostema , porque mucho crece lo que enferma a la gente , lo que la atormenta , lo arduo , lo que causa espanto . Así El te hizo crecer , te fortaleció para que echaras ramas , para que crecieras . Porque mucho se agotaron mis hombros , mis espaldas , para buscar , para apartar ( para ti ) lo que bebiste , lo que comiste . Y más , junto a ti he colgado una fibrita de maguey , porque en el mercado , porque entre las mercaderías afligí al maderito , al granito de sal , al pedacito de chile ; y le he labrado la tierra a otros , he recogido leña para otros ; le he tomado el bastón a las personas , la angarilla para cargar ; con eso le llené las manos a la gente , con un puñado de maíz añublado en donde un poquito de arenita requeriste para que un poquito brotara , se calentara tu cuerpecito . No te abandoné , no te desamparé ; por ti mucho anduve llorando , anduve triste . No te puse orines , excremento . En ningún lugar en las fundas de la gente , en las petacas de las personas , en ningún sitio en las vasijas de las gentes tomé , cogí para hacerte crecer , para criarte . Porque bien ha madurado , porque bien ha crecido el atributo del águila , el atributo del ocelote , sólo con tranquilidad , sólo con alegría te dejaré junto a la gente , al lado de las personas .","27 . Ca huel ontimalihui , ca huel onchamahua , in tecoco , in tetoneuh ayaxcan temamauhti . Inic omitzizcalti , inic omitzhuapauh , inic otizcallohuae , inic otichamahuac . Ca huel ontlami in nacol , in nocuitlapan inic onictcmo , inic onicxclo in oticmiti , in oticmoqualti . Yequene , immottetzinco onicpilo in ichpilinaltzintli , ca tianquiztla , ca nanahuiztla onicnentlamachti in quauhtzintli , in iztaxaltzintli , in chilpoztectzintli ; yhuan onitetlaaili , onitequaquahuili ; onicteanili in tetopil , in tecacax , inic onictematemilti in ccmmatzin popoyotzintli , in can quexquitzin xaxaltzintli inunottetzinco ' omonec ; inic achitzin oceliz , ototonix immonacayotzin . Ahmo onimitzxiccauh . ahmo onimitznencauh ; huel mopampa onichocatinen , onitlaocoxtinen . Ahmo axixtli , ahmo cuitlatl onimitztlalili . Ahcan tetopco , tepetlacalco , ahcan tecomic onican , oniccuic inic onimitzizcalti , inic onimitzhuapauh . Ca huel otimaliuh , ca huel ochamahuac in quauhyotl , in oceloyotl . Zan ihuiyan , Ícemele , in nimitzoncauhtiaz in tetloc , in tenahuac .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78685,16078,spanish,nahuatl,Ya no vas a comer .,Ayojkana ya ne titlakuas .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78686,16079,spanish,nahuatl,"13 Tochtli , 1258 .","XIII Tochtli xihuitl , 1258 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78687,16080,spanish,nahuatl,¡ Con ellos parte a bailar !,¡ Ma ica xi mototi !,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78688,16081,spanish,nahuatl,Se agarraron entonces ya se agarraron hizo diez años la Revolución .,mokicki ' ke ikwakon yomokicki ' ke okičiw dies año . s rebolúsio .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78689,16082,spanish,nahuatl,"Cuando los religiosos carmelitas dejaron a los atzacualcas , los religiosos de San Agustín tomaron a su cuidado a los atzacualcas .","Auh yn iquac yn omoteneuh ynic quinmocahuillique teopixque calmenitas yn atzaqualca , auh in yehuantzitzin Sant Augustín teopixque no niman iquac quinmanillique yn omoteneuhque atzaqualca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78690,16083,spanish,nahuatl,Todos los hongos son diferentes .,Nochi in nanakat nochi tatamamej .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78691,16084,spanish,nahuatl,"En cuanto éstos llegaron , levantaron un montículo de céspedes ; y en Chapoltépec cayó el tizón de fuego sobre unos cautivos de Cuauhuacan : uno , llamado Ato , era el cautivo de Xiuhteuctli , y Tézcatl era el cautivo de TecolixtlI .","Yn ounacico nima ye yc motlachcuiteteltia ; ynca uetz tlequauitl Chapoltepec axiuaque quauaque : ce ytoca Ato ymal y Xiuhtecuhtli , yn Tezca ymal Tecolixtli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78692,16085,spanish,nahuatl,Todavía tenemos algo de tiempo .,Octepitzin tocahyan ticpia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78693,16086,spanish,nahuatl,"Tozcuécuex los acaudilló todavía durante 20 años ; aún estaba gobernando Tozcuécuex cuando vino Cópil , natural de Tetícpac , y durante tres días estuvo haciendo hechicerías para destruir a los mexicas .","Oc cenpoualxiuitl yn unca tepacho Tozcuecuex ; oc ye teyacana Tozcuecuex y ualla Copil Teticpac ycha , ye yuh yeylhuitl quintlacatecolouia quiualpoloua Copil .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78694,16087,spanish,nahuatl,Allí te vas a ir,Noponi tiyas,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78695,16088,spanish,nahuatl,"A Tlailotlacan le seguía en importancia Atlauhtlan , sede de Itzcuauhtzin Atlauhtecatlteuctli ; por eso se dice que el señor Itzcuauhtzin era como duque , y lo mismo los demás señores atlauhtecatlatoque y atlauhtecateteuctin que de él nacieron .","Auh yn Atlauhtlan ca çan quitoquilliticatca ynic hueycan catca , yn iyeyampa Ytzquauhtzin Atlauhtecatlteuhctli ; ynic mitohua yn tlacatl Ytzquauhtzin çan iuhqui duque catca , yhuan yn occequintin yn itech oquizque tlahtoque yn atlauhtecateteuhcti yn atlauhtecatlahtoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78696,16089,spanish,nahuatl,a veces cuando alguien trabaja en su sementera y por alguna razón necesita ir a otro lugar como cuando por la tarde tiene que ir a recoger el aguamiel y tiene que dejar su ayate su azadón su cobija todas sus pertenencias entonces pasa a dejar al perro cuidando este no se separa se echa junto a las cosas que se han quedado allá cuida no pennite que alguien se acerque y si ve a alguien andar por ahí empieza a ladrar,quemmanian ihcuac aca tequitoc ipan imil ihuan ida ipampa monequi yaz occeccan yuhquih ihcuac toatlahcan tlahchiquiti ihuan monequi quicahuaz iaya itlaltepuz itilma mochi in iaxca immanon quicauhtehua in chichi tlaxotiz inin ammo mohcuania moteca intech in tlen tlamantli mocahua ompa motiacuitlahuia ammo quicahua aca mopachoz ihuan inda quihta aca ompa yahtinemi pehua tlahuahualtza,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78697,16090,spanish,nahuatl,CHIQUINTE,CHIKINTENANAKAT,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78698,16091,spanish,nahuatl,"Por eso en el dicho día viernes todos se encerraron en sus casas ; cuando llegó el momento en que habían dicho los sabios que el Sol comenzaría a ponerse amarillo , a opacarse y oscurecerse , todos los españoles y los naturales se encerraron en sus casas .","Auh yeuatl ypampa yn axcan omoteneuh ypan cemilhuitl | | 145 viernes mochi tlacatl mocaltzauhc ; yn çan huell imman ihquac otlateneuhque tlamatinime pehuaz ynic tlacoçahuiaz ynic tlayxcuichehuaz ynic yxpoyahuaz tonatiuh , mochintin mocaltzacque yn españoles yhuan yn timacehualti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78699,16092,spanish,nahuatl,"El sábado 28 de marzo de 1610 , fueron ordenados frey Agustín del Espíritu Santo para leer el evangelio y don Diego Sotelo para decir la misa .","Axcan sábado yc 28 março de 1610 años , yquac oteochihualoque frey Augustín del Spíritu Santo yca evagelio yhuan don Diego Sutelo yca misa .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78700,16093,spanish,nahuatl,Tú tenías una pluma ..,Tehua oticpiaya ce totolacatl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78701,16094,spanish,nahuatl,"a ver , vean","a ver , xijtlachilika",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78702,16095,spanish,nahuatl,"El 24 de octubre de 1606 , en Tzacualtitlan Tenanco Amaquemecan murió mi abuela doña Marta de Santiago Amaxochtzin , noble señora de Tenanco Tepopolla , de donde era nativa ; fue esposa del noble señor don Domingo Hernández Ayopochtzin , natural de Tzacualtitlan Tenanco Amaquemecan .","Auh yn axcan ypan yc 24 mani metztli octubre de 1606 años , yquac ompa yn Tzaqualtitlan Tenanco Amaquemecan omomiquilli omopolihuilti yn tlacatl cihuapilli nocitzin doña Martha de Sanctiago Amaxochtzin Tenanco Tepopolla cihuapilli , oncan ychantzinco ; ynin ynamictzin catca yn pilli don Domingo Hernández Ayopochtzin Tzaqualtitlan Tenanco Amaquemecan ychantzinco .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78703,16096,spanish,nahuatl,Santa Magdalena no les hace caso,San Magdalena axkinchijki kuenta,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78704,16097,spanish,nahuatl,Ahora el 20 se llama 20 centavos .,yewan asan ito : ka in sempwali beinte sentabos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78705,16098,spanish,nahuatl,En este año los tenancas cuixcocas temimilolcas ihuipanecas teochichimecas cumplieron 20 años de estar en Tizatépec .,Nican ypan in yn oncan cenpohualxiuhtique Tiçatepec in tenanca cuixcoca temimilolca yhuipaneca teochichimeca .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78706,16099,spanish,nahuatl,¿ Qué quieres ?,¿ TLEN TICNEQUI ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78707,16100,spanish,nahuatl,"9 Tochtli , 1150 .","IX Tochtli xihuitl , 1150 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78708,16101,spanish,nahuatl,"Les pegaba , le hacían maldad .",maka kimimi ' ktia pur inkičiwilia ' maldad .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78709,16102,spanish,nahuatl,"En el mismo sábado se hizo la primera fiesta en honor del bienaventurado San Ignacio de Loyola , natural de Vizcaya y fundador de la Compañía de Jesús ; él fue el primer padre de los recientemente fundados religiosos de la Compañía de Jesús llamados teatinos .",Yhuan huel ipan motlalli yn omoteneuh sábado yn ilhuitzin yancuican yc mochiuh y tlacemicnopilhuiani Sant Ignacio de Loyola fundador de la Compañía de Jesús Vizcaya ychantzinco ; ynin huel yehuatzin achtopa intatzin huel yehuatzin yancuican ytlapehualtiltzitzinhuan ytlanextiltzitzinhuan yn la Compañía de Jesús teopixque yn moteneuhtzinoa teatinos .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78710,16103,spanish,nahuatl,"No consintieron los señores ; pero luego dijo Coxcoxtli : “ Hermanos , que lo erijan ” .","Amo cizque yn tlatoque ; ynic nima ye quiuallitoua Cuxcuxtli : “ Niccauhtziné , ma ça quitlalica ” .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78711,16104,spanish,nahuatl,"Mas si tuvieran en las señoras hijas mujeres , mulatas moriscas , no las matarían , las dejarían vivir y las criarían , para que cuando crecieran pudieran tomarlas por mujeres los negros , y que de ese modo su simiente , generación y descendencia volviera a nacer negra .","Auh quil intla ye cihua yntech señorati quinchihuazquia in motenehua ye mulatati muriscastin , quil amo quinmictizquia , ye nemizquia quinhuapahuazquia , ypampa yn ihcuac huehueyazquia ca niman quinmocihuauhtizquia yehuantin yn tliltique , ynic huel hualmotlilticacuepazquia yn innepilhuatiliz yn intlacamecayo yn intlacaxinacho .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78712,16105,spanish,nahuatl,"10 Acatl , 1255 .","X Acatl xihuitl , 1255 años .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78713,16106,spanish,nahuatl,"En veynte y siete dias del mes de henero de mill e quinientos y setenta y ocho años dicho fuimos al barrio [ tlaxilacalli ] de Yupico frente de San Joan Diego Aztasuchitl , pregonero , [ pregonó ] a alta boz si avía quien quisiese conprar las casas venga las a pujar y no huvo quien respondiere y a altas bozes [ en tres partes gritó ] . Testigo Diego Sanchez Joan de la Torre . Ante mí Lazaro de San Joan escrivano .",En veynte y siete dias del mes de enero de mil e quinientos y setenta y ocho años otoyaque in ipan tlaxilacalli Yopico oncan ymixpan San Juan otzatzic Diego Aztaxochitl pregunero yn azo aca quicohuaznequi calli ma quilhualtlecahui yn ipatiuh auh ayac oquinanquilli auh excan otzatzic . Testigos : Diego Sanchez Juan de la Torre . Ante mi Lazaro de San Juan escribano .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78714,16107,spanish,nahuatl,"Sus tilmas y mastles eran de cuero ; sus sandalias , sus cunas circulares , sus arcos y ajorcas eran de palma ; comían culebras , conejos , venados , plantas espinosas , tunas agrias y nopales .","Yeuatl yn intilma yeuatl yn imaxtli , çotoli yn incac yncoçoyauallol yntlauitol yntlemacuex ; yn quiquaya coatl tochi maçatl netzolli xoconochtli nopalli .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78715,16108,spanish,nahuatl,— ¿ Qué comieron hoy ?,— tlenon ipa namotlakwalti ' ke ašan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78716,16109,spanish,nahuatl,Hazlo germinar .,Xicixhualti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78717,16110,spanish,nahuatl,Así lo llamamos siempre .,Ipa iujki tiktokaytiaj .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78718,16111,spanish,nahuatl, La antigua palabra,Huehuehtlahtolli,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78719,16112,spanish,nahuatl,"Chimalpopoca murió de mala manera por orden de Maxtlaton de Azcapotzalco ; y entonces murieron asimismo Teuhtlehuacatzin y Tlacateotzin , tlatoani de Tlatelolco , quienes también murieron ignominiosamente .","Amo qualli ynic micque yntencompa yn Azcapoçalco Maxtlanto , no yquac mic yn Teuhtleuacantzi , yuan iquac mic yn Tlatilulco Tlacateotzi yn Tlatilulco , teutli tlaçulli yc micque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78720,16113,spanish,nahuatl,súbete [ al cerro ] ” .,"xitlejko . Lo que relatan de antes ( cuentos tének y nahuas de la huasteca ) """,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78721,16114,spanish,nahuatl,El templo se estrenó y dedicó cuatro días antes del miércoles de Ceniza .,Auh ça iuh nahuilhuitl mocuiz nextli ynteocal challiloc inteocal mamalihuac .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78722,16115,spanish,nahuatl,No florea pues es hongo .,"Amo xochiyoua , ta nanakat .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78723,16116,spanish,nahuatl,que florezca,mah xochiyohua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78724,16117,spanish,nahuatl,Yten declaro que un pintor [ tlapallacuillo ] que se llama Cornelio tiene una ymagen en lienzo para renovar y no se le a pagado por ello cosa alguna y si la hubiere acabado se venda y de su valor se pague su trabajo al dicho pintor y la resta sea para hacer bien por mi ánima .,Yoan nicteneua tlapallacuilo itoca Matheo Cornelio centetl teixiptla tilmantli quiectilia ayamo tle motlaxtlauia auh in tla oquiectili monamacaz oncan quicuiz yn itlaxtlaui tlapallacuilo auh ym mocauaz naniman ytech pouiz .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78725,16118,spanish,nahuatl,Esta pluma es muy mala .,Huel amo cualli in totolar catl .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78726,16119,spanish,nahuatl,También entonces murió don Agustín Bautista en Tecuanipan .,No yquac momiquilli don Augustín Baptista Tequanipan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78727,16120,spanish,nahuatl,Es caliente .,In totonik .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78728,16121,spanish,nahuatl,Nunca esté Ud . triste .,Amoqueman timotlacoyaltia .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78729,16122,spanish,nahuatl,"Que no la toque ,","Mah amo quimatoca ,",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78730,16123,spanish,nahuatl,Este año publica Montesquieu su libro intitulado El Espíritu de las Leyes .,Ipan inin xihuitl tlahcuilocatzin in itoca Montesquieu quipanitlaza iamox in tlein gallitlahtoltica motocayotia De lEsprit des Lois .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78731,16124,spanish,nahuatl,Rico,tlatquihua,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78732,16125,spanish,nahuatl,viviríamos,tinemizquiah,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78733,16126,spanish,nahuatl,"9 . Él ya no sigue el camino , los principios . Ya no escucha con atención la buena palabra , aquella que eleva , la que explica . Sólo sin reflexión camina , huye constantemente , cae de repente . Sólo desgreñado sólo revolcándose en la inmundicia vive ; ya no con tranquilidad , ya no con alegría se levanta , se acuesta , porque así se apresura como conejo , se apresura como venado . Anda embriagando su cerebro , anda ofuscado . Ya de allá no sale , no quiere ser llevado , ya no quiere ser sometido . Sólo se sale de las manos de las personas , sólo se escabulle , sólo con el pie repele , da patadas . Ya no se le puede asir , ya no se le puede coger , ya no se le puede someter . Sólo da empellones , sólo se arroja a las personas , sólo con la gente se golpea , se pega , sólo gruñe a las personas de repente , sólo las muerde repentinamente .","9 . In aocmo yehuatl in ohtli , in xopechtli in quitoca . In aocmo quihuelcaqui in qualli tlahtolli , i yehuatl in ehualoni , in ihtoloni . In zan ilihuiz nenemi , in chocholohua , in aactihuetzi . In za tzonpachol , in za cuitlanexpolmonemitia ; in aoc yhuiyan , in aoc Ícemele in mehua , in moteca , in ca yuhqui tochycihui , mazaicihui . In cuexcochihuititinemi , in ixtlatlayohuatinemi . In aocmo vmpa itztehua , in analoznequi , in tlaltechpacholoznequi . In za temaepa quiquiza , in za temacpa eehua , in za temapa ycxi ye tlatlacxotla , tlatlatilicza . Aoc huel mana , in aoc huel motzitzquia , in aoc huel motlaltechpachohua . In za temaxopehua , in za teca momotla , in za teca motzotzona , mohuitequi , in za tenanaltzatihuetzi , in za tequaquatihuetzi .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78734,16127,spanish,nahuatl,para que se ayuden mis hijos .,para mopalehuizqueh nopilhuan .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78735,16128,spanish,nahuatl,"Entonces fue cuando iluminó , cuando amaneció , el Sol de Movimiento que ahora existe . 4 - Movimiento es su signo . Es éste el Quinto Sol que se cimentó . En él habrá movimientos de tierra , en él habrá hambres ; así pereceremos . Este Sol , su nombre 4 - Movimiento , éste es nuestro Sol , en el que vivimos ahora , y aquí está su señal , como cayó en el fuego el Sol , en el fogón divino , allá en Teotihuacan . Igualmente fue este Sol de nuestro príncipe , en Tula , o sea de Quetzalcóatl .","In icuac tlanez , in icuac tlathuic , in axcan onmantiuh Ollintonatiuh Nahui ollin in itonal ic macuil inin Tonatiuh mami ipan tlaloliniz , mayanaloz . Inin Tonatiuh itoca nahuiollin , inin ye tehuantin Totonatiuh in tonemi axcan , auh in inezca nican ca ca inic tlepanhuetz in Tonatiuh in teotexcalco oncan in Teotihuacan . Ye noye Itonatiuh in topiltzin , in Tollan , in Quetzalcoatl .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78736,16129,spanish,nahuatl,"Y si los negros tuvieran en las señoras hijos varones , éstos serían descuartizados ; si les nacieran mulatos moriscos , al punto les darían muerte , no los dejarían vivir ni los criarían .","Auh yhuan quil yntla nel quinpilhuatizquia tliltique yn señorati , yntla oquichtin yntech quichihuazquia ynpilhuan in ye xeliuhqui ynnacayo ; yn motenehua mulatos moriscostin tlacatizquia , quil niman quinmictizquia , amo huel nemizquia amo huel quinhuapahuazquia .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78737,16130,spanish,nahuatl,así también,ZAN NOiHUAN,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78738,16131,spanish,nahuatl,"7 Acatl , 1291 .","VII Acatl xihuitl , 1291 .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78739,16132,spanish,nahuatl,"Hablo con mi corazón , ¿ dónde tomaré bellas , fragantes flores ? ¿ A quién se 1o preguntaré ? ¿ Tal vez debo preguntarle al colibrí precioso , al colibrí color de jade ? ¿ Acaso he de preguntarle a la mariposa color de ave zacuán ? Porque de ellos es el saber , conocen donde brotan las bellas , las fragantes flores . Atraviese yo aquí el bosque de abetos donde están los pájaros tzinitzcan , o tal vez atraviese el bosque florido donde habita el rojo quéchol . Allí se inclinan resplandecientes de rocío con los rayos del sol , allí ellas se alegran . ¿ Acaso allí las veré ? Si me las muestran , llenaré con ellas mi regazo y así saludaré a los príncipes ; con ellas daré placer a los señores .","Ninoyolnonotza , ¿ campa niccuiz yectli auicaxochitl ? ¿ Ac nictlahtlaniz ? ¿ Manozo yehuatl nictlatlani in quetzalhuitzitziltzin , in chalchiuhhuitzitzacatzin ? ¿ Manozo ye nictlatlani in zacuanpapalotl ? Ca yehuantin in machizo , mati campa cueponi in yectli , ahuiac xochitl . Tla nitlahuihuiltequi in nicana Acxoyatzinitzcancuauhtla manoce nitlahuihuiltequi in tlauhquecholxochicuauhtla . Oncan huihuitolihui ahuachtonameyotoc , in oncan mocehcemelquixtia . ¿ Azo oncan niquimittaz ? Intla oncechittitique , nocuexanco nictemaz , ic niquintlapaloz in tepilhuan , ic niquimelelquixtiz in teteuctin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78740,16133,spanish,nahuatl,"Aquí se ve cómo el señor Moteuczomatzin salió a recibirlo en Acachinanco ; al recibirlo , le obsequió un collar de oro , y le dijo : Te has fatigado viniendo acá , has venido a reconocer tu casa , tu petate y tu asiento .","Auh nican neztica ynic quinamic yn tlacatl catca Moteuhcçomatzin yn Acachinanco ; ynic quinamic teocuitlacozcatl quimotlatlauhtilli , quimolhuilli : Oticmihiyohuilti oticmociyahuilti , ca mochantzinco ca mocpaltzin ca mopetlatzin yn otiqualmomachilti .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78741,16134,spanish,nahuatl,"En este dicho año de 1 Técpatl , los mexicas se trasladaron a Techcatitlan , cerca de Chapoltépec .",Auh no yehuatl ypan in yn omoteneuh yn Ce Tecpatl xihuitl yn oncan hualmiquanique yn Techcantitlan ynahuac Chapoltepec yn mexica .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78742,16135,spanish,nahuatl,el señorío de los mexicas,mexica tlatocayotl,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78743,16136,spanish,nahuatl,"Y la Señora del Cielo inmediatamente le mandó que subiera a lo alto del cerrito , allí donde antes la veía ; le dijo : sube , el más pequeño de mis hijos , a lo alto del cerrito y donde me viste y te ordené con instancia , allí verás tendidas diversas flores . Corta muchas , recógelas , júntalas ; luego baja , aquí en mi presencia tráelas .","Auh in ilhuicac zihuapilli niman ic quimonahuatilih inic ontleccoz in icpac tepetzintli , in oncan canin yeppa conmottiliaya ; quimolhuilih : xitlecco , noxocoyouh , in icpac in tepetzintli , auh in canin otinechittac , ihuan onimitznahnahuatih , oncan tiquittaz onoc nepapan xochitl . Xictehtequi , xicnechico , xiczentlali ; niman xichualtemmohui . nican nixpan xichualhuicca .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78744,16137,spanish,nahuatl,"Se llama así porque produce un efecto negativo si uno juega con él : dicen que si los niños juegan con él , quiebran su machete y si son niñas quiebran la mano de su metate y rompen los platitos y tacitas .","Iujki kitokaytiaj por in tetauelij komo se kiauiltia : kijtouaj komo kiauiltiaj okichpipiltsitsin kipostekij in imachetej uan komo siuapipiltsitsin , kipostekij inimetamay uan motajtapanilia ininkaxuan uan in tasítas .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78745,16138,spanish,nahuatl,". Y también así se disponen los jefes que han de ser , los que han de guiar la carga .",. Auh no ic momana in tachcauhchiuhtiazque in quiya canazque tlamamalli .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78746,16139,spanish,nahuatl,"Una vez asentado Cuacuauhpitzáhuac , el mexica hizo su primera conquista en Chimalhuacan Atenco ; el tlatoani convalidó su señorío con los chimalhuacas , sobre los cuales cayó el tizón de fuego , pues entonces se ataron sus años .","Yn oyuh omotlali Quaquauhci , yancuican tepeuh y mexicatl y nican Chimalhuaca Atenco ; ynca motecpac yn chimaluaca , ynca tlequauitl uetz , yquac molpili yxiuh .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78747,16140,spanish,nahuatl,"79 . Y obliga tú a la dueña de la falda , a la dueña de la camisa a hacer su trabajo con el huso , con la tablilla para tejer , con el agua , su trabajo en el metate y ( a cuidar de sus hijos si ) uno , dos collares , plumas de quetzal nacieron , vinieron al mundo de su seno , de su pecho , de la que tiene la falda , de la que tiene la camisa . En razón de eso corregios , observad ; en razón de eso ved por ellos ; aún más , ya dadles , entregadles un labio , una boca , el atributo de la madre , el atributo del padre para que bien estén de pie , para que bien vivan en la tierra , para que no vivan sin respetar al Señor Nuestro , para que no en su cabeza , en su cabello aparezcan , y para que no frente a la gente , sobre ella vivan , para que nos os avergüencen .","79 . Auh ma ye oc xoconcuitlahuilti in cueye , in huipile , in imalacatequiuh , in itzotzopaztequiuh , in iatequiuh , in imetlatequiuh yhuan in centetl , in ontetl in cozcatl , in quetzalli in oyol , in otlacat in ixillan , in itozcatlan in cueye , in huipile . Ma oc ye impampa ximozcalican , xitlachiacan ; oc ye impampa , intechpa xitlachiacan ; ma oc ye xiquimmacacan , xiquimilhuican in cententli , in cencamatl , in nanyotl , in tayotl , inic huel ihcazque , inic huel nemizque in tlaltipac , inic ahmo itzinco , ycpactzinco nemizque in Totecuiyo , inic ahmo iquatla , itzontlan quizazque , yhuan inic ahmo teixco , teycpac nemizque , inic ahmo amechpinauhtizque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78748,16141,spanish,nahuatl,"Hubo pregones sobre eso , y se hizo una procesión que salió de la iglesia mayor y llegó hasta la Santa Vera Cruz , porque allí estaba la imagen del santo .","Auh pregones yc mochiuh , auh tlayayahualoloc prossesión mochiuh , ompa hualpeohuac yn iglesia mayor ynic oncan hualhuilohuac Sancta Vera Cruz , ypampa ca ompa mopia yn ixiptlatzin .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78749,16142,spanish,nahuatl,"Al segundo día , el lunes , los religiosos dominicos fueron a celebrar la misa de la santa , y uno de ellos predicó .",Auh yn ipan lunes ycomilhuitl yehuantzitzin yn teopixque dominigos oquimochihuililito missa sancta yhuan ce temachti .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78750,16143,spanish,nahuatl,"Éstos son los que primero estuvieron asentados , a los cuales encontraron al llegar los nuevos tlatoque chichimecas .","Ca yehuantin hi yn achto unoca , yn inpa axiuaco chichimeca tlatoque .",https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78751,16144,spanish,nahuatl,¿ Adonde tendremos que ir ?,¿ Zan nelpan tonyazque ?,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)" 78752,16145,spanish,nahuatl,Tendrán .,Anquipiazqueh .,https://github.com/AmericasNLP/americasnlp2021,"Nahuatl: Gutierrez-Vasques, X., Sierra, G., & Pompa, I. H. (2016). [Axolotl: a Web Accessible Parallel Corpus for Spanish-Nahuatl](http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2016/pdf/1068_Paper.pdf)"